P. J. [.LOBERA S. J.

GRAMMATICA CLASSICAE LATINETATIS

Alf) ALVARI INSrl'l'I'F'I'IONES

DOCTRINAMQUEnucm'rlonum CONFORMATA

SCHOLIS HISPANIS, AMERICANIS, PHILIPPlNIS

L-"lLatine loquamur, videndum est ut ('l verba e/feramus ea quae nemojm'e re­ prehendat. et ea. sic et casibus et lempo— ribus et genera et numero causa:-vemm, ut ne quid perturbatum aut discrepans aut praeposui-wn sit... 010. de Or. 8, H, 40.

BARCINONE . Excudebat. EUGENIUSSUBIRANA,Editor Poritificius mcmxlx-Mcnlxx PROPRIETAS LITTERARIA

Conmcu'r 1920 13! EUGENIO SUBIRANA

23025.— Excudebat.EUGENrus-SunmANA ' R, 13.

ANTONlO PINTO

PROV. INSI'I'ANAI'I SOCIE'l'A'I"!S IESV

PRAEPOSI'I'O

QVI-IMtandem cupitis dari Patronum Vobis, GRMIMATICAE lNS'l'l'l'VTlONES, A nostro EMHANVELEperpolitae, Quas, dempta veteri, nova induendas Visum est veste mihi, Gatoniano Ne vultu Fug-iani.severiores Tantum grammatici ducem recentes? Cerni luminibus volunt benignis Admittique tuo favente vultu; Gaudent, PlNTu, tibi duri dicari, Cui Provincia tradita est regenda, Nostrum quae Fuit omnium magistra Clarum ex quo tulit ALVARVMmagistrum.

V-erolae in Coll. Sanctae Mariae, xl Kal. Dec. mcuxvm die sacro Virginis Puellae in templum deduclae. LITTERAE R. P. PRAEP. PROV. ARAG. AD AUCTOREM

Barcelona, 21 de Euero de 1916. Muy amado en Cristo Padre: Los manuscritos de V. R. envie a Veruelu, a fin de que los Profesores de aque] Colegio pudiesen verlos detenidamente... Me dijo el P. Rector ser opiniön de cuantos vieron los trabajos de V. R. que eran estos obra de merito no vul­ gar. Oialä pueda yo darle pronto la enhorabuena por la impresiön... —Siervo en Cristo, Ramön Lloberola, S. ].

lmprimi potest Barcinona 31 Augusti 1920. Rmmunous LLOBEROLA,S. J. Praep. Prov. Arag.

Nihil obstat

FERDINANDUSFus1'nk,'$. J.. Censor

lmprimasc Barcelona 30 Agosto 1920. Et Vicario General FRANCISCO DE P. PARES

Par mqndato de Su Srla. RAMON MP FERRAN­ Vic-Canc. LECTORI SAL.

En tibi, lector humanissime, Classicae Latinitatis Grammatica, quam scripsi adulescentibus Hispanis, Americanis, Philippinis, quam­ que his verbis anno MDCCCXCIX sum pollicitus: liquot abhinc annos consilia/ncepi Grammaticam Classicae Laiinitatis, Deo benejuvante, uulgare. Sed quoniam totam simul edere nullo modo possum, occupationibus quibus sum deditus quo­ minus id faciam pro/libentibus, illius partes opusculis seorsum uul­ gandas putavi ad usum in primis meorum. discipulorum, deinde eo­ rum qninzea opera utibolent' Jam quid mihi in hoc opere conii­ ciendo propositum sit, quam potero brevissime si nificabo. Cum per aliquot annos in Hispania primum, einde' 111Lusitania, tum Bonis Auris' 111Rep.Argentina, denique Montevidei in U1uqua­ ria Latinas litteras adulescentibus traderem, illud sane perspexi, quam egregiam profecto operam Latinae linguae eius ne studiosis Grammatica sua Institutione 11avaritE111.11-1N111-',.1ALVARUSocietatis Je­ su, Lusitanus, simulque intellexi quantos ab illius aetate ad nostra tempora Latinae linguae cognitio fecerit progressus. Me igitur ope­ rae pretium facturum existimavi, si omissis in Alvaro iis rebus quae iam obsoleverunt, illustria quae in eo sunt luci denuo 1edderem in locumque illarum lucubrationes recentiorum substituerem, in quibus multa invenias quae nulla justa de causa repudiare possis; prae­ terea adde1em quae in eodem desiderantur. Ad id autem consequendum inter alios recentiores auctoribus usus sum Raphaele KUHNER,W. Dcecuc, Othone RIEMANNetHenrico GOELZERin pn'misque Joanne Nicolao MADVIG,cuius in rebus gram­ maticis et criticis tantum est acumen et perspicacia, auctoritas tanta, ut a viris doctis ejus Grammatica ad usum scholarum conscripta plu­ rimi fiat, ipse autem criticorum Tnllianorum princeps habeatur. "

Latina Concordantia, opusc.1. Bonis Amis, excudebat lacobns Pen­ ser, MDCCCXCIX ..3 '-' Alvari Institutio Grammatica p1i1111n11editaest a. 1572. '-' «Viro illnstriJo.N c.01ao Mon1G criticornm Tullianm 11111V11rinciäind.J. Bniter.» M. T. Cicereronisopera philosopha etpolitlca. Recognov ei anctoriäti,, ipsiae,gua maiorem in 1blioth.Tauchnitziana. non habemus. cedo. «Eräïowtalibus (clriticis)inBrebus .) Fin adnot. crit ca, in Teubneriana, p.x v.—4Sinaagraviaranadie , aMa dv1g ocrres­ ponde el primer lugar que todos delbnen rado le conceden enatre los gramati­ cos latinos modernos.» Caro -uCuervo, rama't. de la Lengua lat. p.xn1.M111ti teriam est1emannet Madvi xoelzer Grammatici videntur exstitere excellere qui eum vestigiis sunt consecuti, quos in­ Cum autem in aliquibus aetatis nostrae philologis nimius uon­ nunquam esse videatur philosophus aut dialecticus apparatus, qui etiam captum discipulorum superet, ordinem eum secutus sum qui mihi magis et grammaticus et logicus visus est, perspicuitatemque non ab ordine solum quem dico, verum etiam ab argumentorum prae­ ceptorumque delectu et dispositione, a simplici antiquorum exposi­ tione doctrinae, diligenti recentiorum arcessendam curavi. Libellus hic per se ipse (inscribitur enim ("imum-rma Cmssmac Lam.-orans)quam materiam complectatur satis aperte videtur signi­ ficare: totam videlicet doctrinam quae necessaria est ad scriptores aetatis aureae probe intellegendos et degustandos; attamen non pauca etiam quae priscorum quaeque recentiorum propria sunt obiter attinguntur, maximaque cura quae sunt oratorum et historicorum, quae poetarum, discriminantur et secernnntur, ut cuique loquendi,,(re­ neri accommodata locutio tribuatur, neve in una eademque scriptione oratoria cum poeticis temere misceantur, quod saepe video imperi­ tis evenire, iis etiam qui plurimum fortasse studii in Latina lingua consumpserunt. Ne vero nimiumpraecepta multiplicarem, uncis in­ clusi multa, quae sunt ea quidem explicanda vel privato studio dili­ genter perl enda, non tamen memoriae mandanda nisi fortea dili— gentissimis. uae autem adnotationes' 111ima pagina ponuntur, eae saepe magistrorum sunt, non discipulorum. Praeterea quae post syn­ taxim de penitiore vocabulorum conformatione attinguntur, ad mor­ phologiam illa quidem spectant. Sed cum in artibus tradendis alius natu1ae alius doctrinae saepe sit ordo distinguendus, visum est mihi hanc materiam propter rei difficultatem praecipiendique rationem ad tertium annum sive ad supremum grammaticae ordinem 1ejicere. Praecepta velo prosodiae more multorumet ligata et soluta oratione scripsimus, versusque selegimus ex Vergilio potissimum et Ovidio quibus1psa praecepta nudat.ac frigida vestiremus, simul et eorum aures qui ad poeticam asp1ra1ent elegantioribus numeris imbueren­ tur, non ut"m singulis explicandis immorarentur praeceptores '. Ad orthographiam quod attinet, ea mihi utendum, jure c1edo putavi, quam vulgo aetate nostra viri docti usurpant *et quam sae­ pe scriptores praeteritorum saeculorum etiam adhibuerunt 3. In transcribendis autem scriptorum testimoniis sive exemplis bibliothe­ cam Teubnerianam et Tauchnitzianam fere adii, eorum tamen ali­ qua ad praecepta accommodavi, ut vulgo fit a nostratibus gramma­

l Cf. Alvar.11.439.Praecepta de syllabarum quantitateligato etiam sermo­ ne tradidi, quod facili: 1smemor ia carmina teneant1 1r. Quod s1 q1ns id fieri exxis­ timet, Alvaro repugnante (cf.1 37),me1n1inerittantum praeceptorem ab 1isve1­ sibus abhorrere qui praecepta involvant et obscu en.t Ceterum ipse Alvvarus versus habet in prosodia, et quod mirum videatmregenera, praeterita, supina carminibus involv1 * ..c vocabularia G11lieln1iFren11d,Caroli E. (Reor-'res, Forcellini—Cor­ radini, Tl1esaur.Ling11aeL. Latmorumscrlptorum edd. et'Enropaeas ctAmeri­ canasa criticis recognitas. Mea hic facio vrb.a P. Errandonea: «Nopuede lla­ marse nueva (la ortografia) sino en cuanto que ann no esta generalizada entre nosotros»,p V.v .Petri Ioannis I Perpiniani Vallentini[ E. Societate. lesu I Oratio­ nes dnodeui intpi.e—Rom M.D.LXX ltem edit. Alvari, Coloniae Agrip­ cet.,pinae, pro l596, non 11 piro/1, eng/emoaeeundem, ergilius aliquando eorlxmdlem, atque id cet. genusa inveniies, nunquam eumdem, Xl ticis: ea saepe hoc signo cf. (confer) notantur. Denique 1n oratione interpungenda eorum tenui rationem qua cavetur ne nimia virgula­ rum repetitione lectores obruantur ulta certe dicuntur in adnotationibus atque explanationibus quas praeceptis subjiciendas putavi. multa tamen praetereunda fuc— runt in libro ad scholarum disciplinam confecto; sed haec vel levis­ sima sunt vel singularia vel non facile praeceptionibus concludenda legibusve sancienda vel demum minimenecessaria ad plenam llnguae Latinae cognitionem ab adulescentibus hauriendam, vel quia, ut ait Fabius sapienter: Inter uirtutesgrammatici habebitur aliqua nescire'. Sed alia ita agendi ratio praecipua est: dum praeceptis imbuuntur, sunt vel maxime pueri exercendi in legendis, vertendis, imitandis optimis scriptoribus; Latinam vero linguam praeceptis coercere to­ tam, inquit Facciolatus, perinde est ac de scientia, non de lingua dis­ puta1e.* intricatis igitur quaestionibuspraetermissis, multisp1oposi­ tis exemplis exerceantur pueri quam studiosissime, nullusque prae­ termittatur dies quin ahquid Latine scribant. ita enim fiet ut brevi magnos faciant progressus. Assuescant deniquepotius emendate lo­ quibetscribere, quam barbare disputare J.lllae vero conce1tat1ones in quibus de timenda oratione, de orthographia, de notandis vitiis agitur, maxime sunt utiles, nam et animos etcitant alacrioresque reddunt, et ingenia alunt.' Nihil tamen ex grammatica nocuerit, in­ quit idem Fabius, nisi quod supervacuum est. An ideo minor est M. Tullius orator, quod 1den1artis hujus (orthographiae) diligentissimus fuit,exactor? et in filio, ut epistulis appa1et, recte loquendi asper quoque Non suml1icverbafacturus de utilitate earum litterarum quae, ut ait Tulliust, solum et fundamentum sunt litterarum reliquarum. Quo minussunt ferendi, qui hanc artem, ut tenuemac jejunam, cavillantur: quae nisi oratoris futuri fundamenta fideliter jecerit, quidquid super­ struxeris, corruet. necessaria pueris, jucunda senibus, dulcis secreto­ rum comes, et quae velsola omuistudiorumgenere plus habeatoperis quam ostentationis. Ne quis igitur tamquambparvafastidiat,,rrramma­ tices elementa: non quia magnae sit operae consonantes a vocalibus discernere, ipsasque eas in semivocaliunznumerum mutarumque par­ tiri, sed quia 111teriorauelutsacri hujus adeunt1bus apparebit multa relum subtilitas, quae non modo acuere ingenia puerilia, sed ercer­ cere altissimam quoque eruditionem ac scientiam possit ". Magister igitur Grammaticam tamquam unam aliquam maximarum artium si­ bi docentla111—.p11tet"(Latinae enim graecaeque litterae), inquit P.

'3' Instit.. Orat ll,—8,2lad lGrammat. «Aliud est enim rationem viamque tradere qua Latinam linguam discas, aliud Gra111111aticaequaestionesexplicare nodosque dii­ ficiles expedir e.» «El apreender lenAguansnoes negocio de questiones ni argumentos, sino un dosapreuder$la libro l..11str11ccionacerca mnnera de hablar, que de lausaron orden los de Latinos los esludios o los Griegos».AuR11.,Lcs latinos, p. 2." Instit. [, 7. 34. . 0 Brut. 74, 278. "' Q11tintil.l,5-6,4 teris9 Graecis etsrn Joannes et Latinis, Perpinianusf18"leDe cap. I int ratione liberorum instituendarum lit­ XII

Joannes Roothaan ', ut olim fuere, ita sunt etiam nunc principes so­ lidae doctrinæ bonaequelitteraturae fontes, ac perfectissima pul­ chritudinis exempla; quae si ob oculos animosque magis versaren­ tur, non multa prodirent in dies hominam ingeniosorum scripta non minus dicendi forma ac stilo quam sententiis et opinionibus nova plane ac singularia, quae vulgoquidem admirationi sunt ac stupori, sapientes tamen quique ac verae PULCllRlTUDlNlSSTUDIUMmnemes, ea ut depravatae nostris temporibus una cum moribus eloquentiae sig­ na minime dubia miserantur ac dolent. Liceat deni ue aliqua usurpare ex documentis Leonis PP. Xlll quibus a tanto (ïjontifice optimarum litterarum-studio providetur: Quod autem litteras dicimus excoli a Clero diligenter oportere, non modo nostrates intelligimus, sed etiam Graecas et Latinas. Immo apud nos plus est priscorum Romanorum litteris tribuendum, tum quod est Latinus sermo religionis catholicae Occidentetoto comes et administer, tum etiam quia in hoc genere aut minus multi aut non nimis studiose ingenia exercent, ita ut laus illa Latine cum dignitate et venustate scribendi passim consenuisse videatur. Est etiam.in scrip­ toribus Graecis accurate elaborandum; ita enim excellunt et prae­ stant in omnigenere exemplaria Graeca, nihil ut possit politius per­ fectiusque cogitari. Huc accedit quod penes Orientales Graecae litterae vivunt et s irant in Ecclesiae monumentis usuque quotidiano: neque minimi illu faciendum, quod eruditi Graecis litteris, hoc ipso quod Graece sciunt, plus habent ad Latinitatem Quiritium facultatis. Quarum rerum utilitate perspecta, Ecclesia catholica, quemad­ modum cetera quae honesta swit, quae pulchra, quae laudabilia, ita etiam humanarum litterarum studia tanti semper, facere consuevit .quanti debuit, in eisque prove/tendis curarum suarum partem non me­ diocrem 'perpetuo collocavit... Similiter hoc summum beneficium Ecclesiae debetur, quod libros veteres poetarum, oratorum, histori­ corum Latinos Graecosque magnam partem ab interitu vindicavit... Quamobrem et explorata utilitate et exemplo decessornm Nos­ trorum adducti curare diligenterque providere decrevimus ut hujus etiam generis studia apud Clericos vigeant et in spem gloriae veteris revirescant. Sapientia autem operaque tua, dilecte uli Noster, pluri­ mum confisi, hoc quod exposuimus consilium 'in sacro Seminario' Nostro Romano exordia/nur: nimirnm uolumus ut in eo certae desti­ nataeque scholae adolescentibus aperiantur acrioris ingenii diligen­ tiaeque, qui'emenso, ut assolet, Italicarum, Latinarum Graecarum­ que curriculo litterarum possint sub idoneis magistris limatius quid­ dam in illo triplici genere perfectiusque contingere... *

', Prqepos. Gener. Soc. Jesu, epist. 25Julii 1832. -"' Epist. ad Lacidum Mariam 5216. E. Cardinalem Parocclii suum in urbe Vicarium, xx uii MDCCCLXXXV.V.etiam Litt. Apost. xxx Jul. MDCCCIJKXXVI,per uas iis quae a Pio D.;P. M. constituta 'sunt de ratione studiorum in Seminario 'ornano nonnulla adiiciunlur ad disciplinam litterarum in clericis promovendam; Sipist. ad Moderatores et Alii/riuossacrorum Seminariorum Eccles. Mediolanen­ os, x rll. MDCCCCI,quaapud ipsos florere optimarum litterarum cultum nia ­ Erance.Eiipere gratulatum . Se t. a. Lettre ; E/u: d. ur. ciizue 'an., aux can. Arclieveqiies. 1364:In inferioribus Eve'qaes Seminarii et au Cteige scho­ e lis: 2.".Linguas praesertim latinam et patriam alumni accurare addiscunt. Cum autem sint omnia praeclara rara, nec quicquam difficilius quam reperire quod sit omni ex parte in suo genere effectum, ut est apud Tullium ', cumque quae hominnm, ea iereli i'oriim condicio, nullus sine vitiis; Optimus ille est Qui minimis ti/guetur. * Antequam liiiem ailero praefationi, meo sodali, optimo Vll'O,lit­ terarum linguarumque bone perito JOSEPHOM. , MONSERRATS. . gratias ago mammas, quod mihi magno fnit adiumento lll volumini­ bus . i'ammaticorum Britannorum Germanorumque explicandis. aec habui, lector optime, de hoc libro quae te docerem; qui utinam tibi utilitati esse possu, mihi laborum felix augurium qtiod­ dam futurorum. *

' I.ael.21,79. '-' Hor. 5. l, ,68. . . . 3 Placet hic subiicere strictim. aliqua quae de Grammatica tradenda et ex— plicanda docet P. Petrus J. Perpinianus in sua Ratione liberorum instituendo­ rnmlitteris Graecis et Latinis. . . . . dent,innes in iisque declinandi diligentissime, turmas cnm diversorum anomalis generum uSitatissmiis et nominibus memoriae e (Pueri) verbis man­ ad declinandum propositis, exerceantur....Ad celeritatem vero declinandi incitan­ clamlmodo nomina et verba propria. intlectant; modo nullo ordine, quemcumque magister roposuerit casum. expedite edere cogantur; modo miilta nomina non unius mo 'iconiuncte inflectant, ut consilium forte et prudens; modo perbreveni orationem per omnia tem ora, numeros. personas. modos ucant, ut ego [ego Ciceronem, ego legebam iceronem; tu (egisti Ciceronem, tu Iegebas Ciceronem... 'a vero cum rudimentis auctor aliquis et olitus et apertus explicandus patrio sermone, is memoiiter pronuntiandus ad. inguam locupletandam, ut ejus . rei grata voluptate pueri vehementius ad studium inflammantur. Aliquid etiam quotidie scribere et com onere cogantur, quamVisartis adhuc expertes... et sin— gulis diebus ex praeceptis aliquid addiscendum...... raecepta Grinnmaticae facili et illustri rationeexplicanda sunt sine quaes­ tionibus de nugis, crebris earundem .rerum repetitionibus. in exemplis, quibus pueri doceantur uemadmodum illa smt ad usum accommodanda, magistrum oc­ cupatum esse ina im quam in omnibus, utilibus inutilibus..hinc inde magno studio congerendis... Quamdiu autem. in grammaticis praeceptis discendis pueri occu­ pati erunt. tamdiu eorum usus II'Iauctoribus (exponendis) iudicandus est... In om­ nibus docendi partibus utendum eleganti. polito accurateque sermone. interdum etiain quidam maior cum verborum turn reruni apparatus et ornatus illustrior vero.temp.oriadhibendus, «guavehementius iis doctori curandum puerorum est. iit animi auctorum ad studium explanationes excitentur. sint mni puero­ us rum ingeniis prope pares et aequales. DIVISIO TOTIUS GRAMMATICAE IN ANNOS TRES '

Anno primo siue in schola infima, delibata per aliquot hebdomadas pronuntiatione et flexione magis communi, videnda:

. lxotionespraeviaeznn.1522. I Ai.Tullii narrationes etepistulae. —. .—.-— . Morphologia: nn. 23-16 . Corneliii Nepotis vitae. III.Appendices:1111.166-1£O. I Phaedrifabulae. Ovidius. Anno secundo seu in schola media: De concordantia: 181-204. M. Tullii opera philosopha, epi­

.—.—.-—1 . De casibus: nn. 205298 stulae.

Ill. Demod1settempor1busparticulis. nn. 299-389. de ' C.Ovidius. Caesar. Propertius. , Anno tertio siue in schola suprema:

I. Devocumproprietate4etlocatione: nn. 390-470. col- /M. stulae. Tullii opera philosopha, epi-, II. De formatione verborum: Historicus (Caesar, Sallustius, 7l'-515. ' Curtius...

-—­ .— —­ . Prosodia, , Ars metrica, Ovidius. catu.llus Tibullus. Ver­ Appendices: nn. 516-595. K gilii Bucolica et Georgica.

ADMONITIO

Te, lector benevole, id admonitum volo: cum inter librum excutiendurn ordinem' m paucis immutaverim, factum est ut aliquot. numeri ex iis qui praeceptis adduntur ad alia cum aliis conferenda, perperam sint expressi. Quos 111adderzdiset corrigendis, pag 563, invenies emendatos.

* Omnia grammaticae praecepta tres in partes dividenda sunt, quarum etsinvulae irae/' singularum stad. infans scholarum ' sint propriae. Reg. Magistr. Schol. lnfer. 12, 5 I, LlBRl ADlTl SIVE BlBLlOGRAPHlA

ABRlL.--Los dos libros I de las I Epistolas I selectas ; de I Marco Tulio Ciceron ! puestas con Traduccion i Declaraciones en ] lengua Castellana, hechas por el Maestro Pepno Smou ABRIL. IValencia, 1760. Epistolas I o car tas' . de Marco Tulio Ciceron, I vulgarmen­ te llamadas I Familiares. I Vol. l-lV. Valencia, 1797. Las seys I comedias dei Te1e11c1oconforme I a la edicion de Faerno, Impressas en Latin, y I traduzidas en Castellano" Dedicadas al muy alto y I muy poderoso Senor Do Hernando de Austria I Principe de las Espanas. Barcelona, 1599. ACAD E.MlA —Diccio11ario I de la Lengua Castellana, I com­ puesto I porla Real Academia Espaüola ]. .Madrid11726-1739. (Vulgo Diccionario de Autoridades. Ed. 1."V,l vol. fol.) ALVARRUS.—Emma11uelis'IAlvari, i e Societate I Jesu, De lnstitu­ ficinatione Grammatica Birckmannica, I Lib1i sumptibus Tres, Arnoldi I.. Coloniae Mylij. Aorippinae, ïl/lDXCVl. 1111tof­ Parisiis. Excudebat Adrianus Le Clere et Soc. 1859. Sed' 111Iheae edit. recta Alvari orthographia nonnunquam depravatur, v. g. eumdemSpro eundem. ANONVMtione Grammatica S..] —Ar111otationes libros t1es.in Ambiani. Emmanluelis Alvari de Institu­ B.-—Bibliotecade Autores Espanoles desde la formacion del len­ gulajehasta nuestros dias (vulgo Bibliot. de Riuadeneyra). Ma­ BARRIGON.—Gran1ätica de la lengua latina po1 Emique Barrigön Gonzalez. Valladolid, 191 BENNETT(C. E. .—The Latin La11guage.An hist01ical account of its sounds, in lections and syntax. Boston, 1.07 BIBLIOTHECA Scriptorum (Graecorum et) Romanorum Teubne­ 1iana (et '] auclmitziana). Lipsiae.

luuresA1v.1n1edd.et veteres et recentiores ad scholarum usus accommoda­ e lesii S. ]. (Lus.) PP. Turselhni S.]. et Paria S.].(lta1.), P.anonym. S.]. (L11gd1111cns1s),PPVe111S]., cuius Prosodm fere ex Pana desu111ta est. et UbachS. ]. (Americ. ). septem postremus Barcinonenses. - " ontiado como todos en Ia Bibl. de AA. Espauoles, de Rivadeneyra, en 111erudiciön de hombres como D11ra11,co1noHartzenbusch. Pu es bien, cuando he conseguido textos originales he podido ver que esa edicidn 110es siempre autentica,q11e ha habido descuidos de composiciön, erratas. etc...E11 1a111isn1a ediciön de Lope de Vega, de Menendez Pelayo, hay clescuidos de forma.» Hoc estCueruo iudicium y la Lengua doctissimi Castella/m. philologit. Rufini].C11ervo: ll, p.30 B-ogotü, cf. 1912. Fr. te(lro Fabo, Rufino XVI

BRENaOiUSl(J.)—1895. Etude sur les hellenismes dans la syntaxe latine. BRUtGMANN(Karl.he Indo-Germanic ) -—Elements Languages, of translated the comparative from the Grammar german by of b11rg.Lo11-9888Joseph Wriäht. R. Scymour and W. H. D. Rouse. 4vol. Strass­ CALAT AVUHDd0)!BONMATF (Vicente).——Gramätica Elementa! de la lengua latina. Valencia, 1893 CAMPINI (Francesco, S. J. ).—Grarnmatica della lingua latina, cou­ forme agli studii linguistici piu recenti. To1ino, Principii di Fonologia, Etimologia e Morfologia latina.. .To­ 11110,1895. aversificazione latina.. .Torino, 1895. CARO- CUER) 0 (M. A.-R. J.) —-Gramatica de la lengua' latina para el uso de los que hablan castellano. Bogota, 1893.' CEJADOR )( FRAUCA (Julio).—Nuevo Metodo teörico-p1act1co para aprender la lengua latina.Palencia, 1907. COLOMA (D. Carlos).—-Los Anales de Cayo Cornelio Tacito, tra­ ducidos. Edic. corregida e 1111st1ada porD. Joaquin Rubiöy 01IS. Barcelona, 1866. CORREAS (Gonzalo). — Grammatica Trilinguc de las tres lehguas 1Cas7tellana,Latina y- Griega, todas en Roma11ce.Salamanca, CUEIRV7O(R. J.) — D1cc1ona110 de Construcciön y Regimen de la gua Castellana. Tomoly 11 AB. CD. Paris, 1886,1893. CIIAIGNETMDCCCX SAXIE)..—De 1.1 Iambico Versu... Lutetiae Parisiorum,

DRALEGER(A.1..)1—HistorischcLGiPZï-g Syntax der Lateinischen Sprache. DEEBCKIE(gg).—Er1äuterungener m zur Lateinischen Schulgrammatik. EDON (Georges).—Ecriture et pronontiation du latin savant & du ERRANDONF.A(Ignacio.latin populaire... Paris 8. 1882 J.).-—Gramaticalatina. 2. edic. Bar­ ceIona. Subiiana. 1918. FORCELII..1N1— Lexicon totius Latinitatis ]. Facciolati, Aeg. For­ cellini et J. Furlanetti curua lucubratum, nunc demumjuxta opera Klotz G. Freund, L. Döderlein aliorumque recentiorum auctius... ,curante Doct. Francisco Corradino. Vol. 1-IV.Pata­ vii,prelo 1864-188t7.Est subes optima Forcellini editio, cujus Ononmsficon 1REUND-THEIL—Dictionnaire Iatin-f—1anqaisParis, 1878. la R.Acade1m'aacercade' «Obra 111agistra1yla la m(äor ramat.L de suLgenero e.D eu FranciscoJmiene nuestro idioma». Dgctamen de - «Esta bora sera. a no dudar, cl maayordmonumentolevantado en este siglo aly en senor todos Cuei los vo, demas de5 a de la lnengna castellana». Manuel Tamayo y Baus eu carta FcacvltasPhilosophica Vniversitatis Litte1ariae Fridericae Guilelmae «viro clarissimo atqve doctissimo 1ermo iosspuo CVERVvo[. .! iucoomparabili Philo­ gistrilogiae 1ornamenta Hispanicae et PraesvlL. honores [. lPhilosophiïe .] die X".M. Doctoris Octobris et Artivr'n MDCCCCX liberalivm ! honoris -a-M cavsa contvlit»... XVII

GARCCIADE DIEGO (Vicente)2—Elen1entos de Gramätica histöri­ GARCRUCCIIUS(RaphaeI,Saal tina. Burgos, 19118-1912 I. ).—Sylloge Inscriptionum Latinarum aevi Romanae rei publicae usque ad C. Iulium Caesarem ple­ nissima. Augustae Taurinorum, 1877 GEORGES (Karl Ernst). —l(lei11es lateinisch- Deutsches Hand— wö1t.erbuch Hannove1 und Leipzig, 1909. GOVA V MUNIAIN(Jose, Pbro. ).L—os Comentarios (le Cayo Julio cesar, traducidos. Barcelona, 1865.' IIAI L KENNEDV (Benjan1in).-——LatinGrammar..Londo11, 1893. HAND-TU SELL.— Ferdinandi Handii Tursellinus seu de Particu­ lis Latinis commentarii. Vol. I-I.V Lipsiae, 1829-1845. HAVET-DUVAUet Iat1neParis, (Loluis). 18 f-Cours elementaire cle Metrique grecqu'e INFANTE D. Gf BRIEL.—Obras de Cayo Salustio Crispo tradu­ cidas. 2vol; Madrid, 1804. JANSSENS (P. Jos., S. J.).—Grammaire latine. Alost, KEIL. —S(Jrä1mmaticiLatini1878. ex 1ecensione Henrici Keilii.l 811'61.I-VII. KREBDS-1SCHMALZ.--Antibarbarus der lateinischen Sprache... I-II. Basel. 1905-1907 KUHNER.—Ausftil1rliche Grammatik der lateinischen Sprache von Dr. Raphael l(ühne1. Vol. I-III. Opus critica deficitur. LAURAND (L, S. J.).—Manuel des Etudes grecques et latines. VI. Gramma1rel11stor1que lat111e Paris, 1918. VII. Metrique, Scien­ esc omplementaires. 1919 LEBCRETON(Julius, S. J.).—Caesariana Syntaxis quatenus a Cice­ ' roniana differat. Paris, 191 Etudes sur la langue et la grammaire de Ciceron. Paris, 190. LEMAIRE (Nicolaus Lligius). ---Bibliotheca Classica Latina. Pari­ siis. Colligebat. Sunt in hac bibl. innumerabilia discenda, sed multa corrigenda. LINDSA)( (W. M.)—The Latin Languae . Au historica] account of its sounds, stems and flexions'. Ox ord,11894 LOPLZe(Dicgo).do nprosa Castellana. —Las Obras Madrid, de Publio 61 Virgilio Ma ] ron, traduzi— LOPEZe DE TOLEDO (Diego). —-TrasIadaciou de Ios cementa­ rios (le Cayo iulio cesar de latin en romance techa po1 frey. — Desunt prima folia quibus index capitum continetur. Inscrip­ tionis initium desumpsi ex libri nuncupatione serenissimo prin­ ci i «don Juan nuestro seüor. » MAD IG (J. N). - Grammatica Latina para uso das escholas, trasladada do allemäo para portuguez por Augusto Epiphanio da Silva Dias. Porto, 1872.

' Auctor huius versionis videtur fuisse P. Iosephus MichaiLIPetisco S. J. pariladejesüs,n.195V.'URIARTE,Catdloafo razonado Id me diligenter de Obrfas edocuit andnimas: Henricus y seudönimas Bayer1i,cui de la g1aiias Com­ ago maxn1s11a MENDIZABALdel verbo latino. (Rufo, Madrid, S. J.).-Monografia l1istoriccr-morfologica MULLER (Luciano).—Metrica1dei Greci e dei Romani di— tradotta dal Dott. Vittorio Lami...et annotata dal Dott.Gi11seppe Cle­ rico.Milano,i-ioepli,1897. .B. —Nueva Biblioteca de Autorcs Espanoles bajo la direccion de0D.ddc M. B. Menendez judicand 11m y Pelayo. (Opus est in cursu. ) idem de hac NAVAORRO)(Livio). Madrrid CAAdLVO(Francisco). — Biblioteca cläsica (Cicerön, NEBRISSENSIS. —Ael. Antonii Nebrissensis introductiones in lati­ nam Grammaticen. Apud inclytam Garnatam. M. D. XL. NEUE-WAAGENER. — Formenlehre der lateinischen Sprache von Friedrich Neue. Dritte sehr vermelnte Auflage von C. Wage­ e.r I-lV. Leipzig, 1892-1905. NIEDERMANN (Max). —Precis de Phonetique historique du latin. aris, 19? NONELL (P. Jaime, S. J. ).—Tratado de la cantidad prosddica y de la formaeiön de las palabras latinas. Barcelona, 1882 OVlEDO (Rodrigo de).— Oraciones escogidas de Marco Tulio Ci­ ceron traducidas del latin al castellano por D. — Vol. l-Il. Pa­ ris, 1851. Nepote,Vidas traducidas de los varones en nuestro ilustres, idioma que escribio por D. en — latinMadrid Cdornelio , 1785. PICKARTZ (P. Jos., C. SS. R.).—Syntaxis Latina ad usum schola­ rum Germanicarum accomodata. Aquisgrani, 1906. PLESSIS (F.). —Traite de Metrique grecque et latine. Paris, 1889. QUICHERAT (L..)—Thesau1us poeticus linguae Latinae" .(ab Ae­ milio Chatelain emendatus). Paris, 1895. QUINTANA (Clemente, Pbro..) —Ensayo sobre la derivaciön, com­ gosicion1grseufoniadearr las Palabras Latinas por D.— Barcelona­ REVUE DE PHILOLOGlE, de Litterature et d'Histoire anciennes. Cui subjungitur Revue des Revues et Publications d'Academies relatives a 1'antiquite classique. Paris. RICClOLlO.Ven (P.lilJo.Baptista, S. J.).—Prosodia Bononiensis aucto­ RIEMANN-GOELZER (Othon--llenri). —Grammaire comparee du grec et dn latin.—Phonetiqne et Etude des formes g1ecques et latines. Paris, 1901. Syntaxc, 1897. RIEMANN--LEJAVla grammaire liistorique (Paul). —Sy11taxeRlatined par O.R iemann. apres Paris, les 1908. principes de ROBV (Henry John). — A Grammar of the Latin Language from Plautusto Suetonius. V.ol !, 1904.Vol. II, 1889.London. SlLVA DIASAAugusto Epiphanio da).—O Latim do Snr. Joaquim Alves de ousa. Porto,18 . STOLZ- SCHMALZ (Friedick-J. H.). — Lateinische 'Grammatik. München, 1890. SUEEVRO(Manuel).——Salustio,traducido en castellano por el caba­ llero — , (T 1639). Van ai'ladidas las quatro oraciones que pl o­ XIX

nuannciöCiceroncontra0A11dres [ AGUNA.Madrid Catilina. traducidas por ei celebre Sego­ THESIAVRVS LINGVAE LA'IIN—AEeditus auctoritate et consilio Acadclmiarumquinqueaedib s.B G. Teubneri. Germanicarum. 1900-1907.(Opus Vol. est I, sub Ii,IiI. prelo. Lipsiae ) in VALBUENSA(Manuel).—Los Comentarios de Cayo Julio Cesar, tra­ ducidos en castellano. Vol. I-II.MMadrid,1789. Los Oficios de Ciceron, con Ios dialogos de la Vejez, de la Am ta,d las Paradoxas y 01Sueno dc Escipion. Madrid, 1777. VILLENSDE BIED11A.— Q. Hora- ] cio Flac- [ co poeta ly-l rico latino.. .Gran'ada, 1.599 lNDEX CAPITUM

Nocwnns PRELIMINARES PAG. Alfabeto y pronunciaciön. . Abreviaturas (Litterarum notae). . Signos de puntuacion (positurae. interpunctio). . ll Clasificaciön de las letras. Divisiön siläbica. Acentuacion. 12-14-15 Partes del discurso.Ele111entos de la palabra flexible. . 17 Accidentes gramaticales del nombre. . . 20 MORPHOLOGIA CAPU". i.—'DE sunsmnrwonuu DECLINA'HONE Prima declinatio (Latina et Graeca). Secunda declinat't1o . Tertia declinatio. Declinatio quarta . Declinatio quinta et nominis compositi. Tabula litterarnm mobiliumm declinatione CAP. II. —D1: NOMINUM GENERE De generibus quae ex significatione cognoscuntur 48 De generibus quae ex terminatione cognoscuntm 52 CAP. III.—De mo.-unus Anomala sive inaequalia numero, significatione. . (il-63 Declinationeinaequalia, casu inaequalia. . (iti-66,

CAP [V. ---DF .xmecnvonum DECLINATEONI—Z Adjectiva primae secundae, tertiae declinationis. De cas-1maequahbus seu defectivis. De comparative ac superlativo. CAP.V.- -Dr: xumemuuus

CAP. VI ---D13 PRONOMINE Pronomen personale, reflexum, possessivum Pronomina demonstrativa, relativa :: interrogativa, indefinita. » correlativa' . . . XXI

CAP. VII.—DE VERBlxoriona ET vnnm 'sum m.exuoxe Verbi notio . . . . . 99 De verbo sum eiusque compositis . . . 102-105 Quo pacto infinitivi tempora nobis reddenda. . . . 106 De usu verbi sum cum participio praeteriti. . . . 107 CAP. VIII. —D1s comuomone VERBORUP-lnec-uum Vox activa. Vox passiva ...... 108-116 De temporum formatione. . . . ' . . 121 Positiones verbi finales. Verba m -io. tre . . 122-123 De verbo deponenti, semideponenti, communi . 125 De syncopein temporibus perfectis. . , 129 DeConiugatio aliis nonnullis periph1astica. in coniugatione . . animadvertendis. . . 131133 APPENDlx.—-PRAECEPTA mons GIENERALIADEconsmucnom—z 136 CAP. IX.—De VERBlSANOMALIS,pensemus, IMPERSON. 142-149-152. CAP. X. -—D1s PRAETERl-Tls ET summe Quomodo praeterita et supina generatim formentur. Prima coniugatio. Secunda coniugatio . . . 157-159 Tertia coniugatio. Quarta coniugatio...... , 163-177 C;.P. XI.— DE mmmus ORATIONISDECLiNA'l'lONlSEXPERTIBUS Adverbia. Prae ositiones...... 179-183 Coniunctiones. nteriectiones. ,. . . . 186-187 APPENDlXmnon. Dr: onrnoompnm De nonnullis litteris. De praepositionibus in compositione 189-190 De interpunctione et nonnullorum verborum scriptura . 193-195

APPENDIX AmERA De vocibus Graecis et Hebraeis rite acuendis. . 201 SVNTAXIS 203 CAP. I.-—DE conconoAm-m Verbi cum subiecto. Adiectivi cum substantivo . . . 204-208 Relativi cum antecedente. Concordantia ex sensu. . 212—214 De substantivis continuatis et per idemverbum coniunctis 216-219 (I.-w. ll.—Dia xommnrnvo er VOCATIVO 219-222 CAP. III.—Dr-:Accusxnvo Accusativus post verba transitiva. Oratio passiva. . 223 » communis et post verba passiva. . . . 228-230 » vel dativus post verba. . . . . 231 Geminus accusativus. Accusativus cum genitivo. . 233-235 Accusatwus loc1 mensurae, distantiae, aetatis, temporis 236-239 in exclamando et pro alio casu. . . . 242 Accusat1v1vel ablativi praepositiones. . . . . 243 CAP. IV. —DE oenmvo Genit. post substant., adject. neutra, pronomina, adverb1a. 247 » partitivus et qualitatis. 251-253 » post adjectiva et post verba. . . 255-258 » loci. Nostrum, vest/um, nostri, vestri . 263-264 CAP. V. —D1-: DATIVO Dativus commodi, sive communis. . . 265 » post adjectiva et adverbia, post verba. 270-272 » relationis, ethicus, intcrjectionis, duplex. 280-281 CAP. VI.— De maum-wo Ablativus copiae et inopiae, instrumenti et pretii. 283-288 » modi, causae, li111itatio11is...... 292-296 » loci, separationis originis—:,materiae, ver!)i assiv . . . 299-303 Ablativus temporis, comparationis, absolutus 308-3 [2 » praepositionis In . . 315 CAP. VIL—DE lNDlCATIVO lndicativus in oratione primaria, in secundaria 317-321 » temporahs, hypothet1cus, causal1s' 321—324 » concess1vus, comparatwus, relat1v11s. . 328 CAP. VIII.—DE suwuncrwo Subiunctivus in oratione primaria. » permissivus, dubitativns, potentialis, optati­ vus, hortandi . . 330-332 Subjunctivus zrzoratione secundaria accessorla. Praecepta subjunctivo dependenti communia. . 333 Subjunctivus temporalis, hypotheticus, causalis. . 336-338 » post particulas concessivas, comparativus, restrictivus,finalis,consecutiv11s.. 343-345 Subjunctivus' 111orationc relativa. . 347 » in Oratione secundaria completiva. » interrogationis indirectae et objectivus. 351 -35?. .Temporatemporum. subiunct1v1f1n'111s,objectivi. De . consecutione . . . . CAP. IX. -D13 IMPERATIVO CAP. X. —DE lNFINITlVO Infinitus subjectivus, et objectivus simplex . Accusativus cum infinitivo. Nominativus cum 111f1111t1vo Tempora infiniti. Infinitas in obliqua oratione. 376-380

CAP. XI De supino, gerundio, gerundivo. 383-385 De partiicipioorationirespondente.n1 1cet Quae tempora sig­ 391693 XXIII

CAPUT XII.—-DE ORATIONE COORDINATA ET PAR'1'1cu1.1s AFFIR­ MATIVIS, NEGA'I'IVIS, INTERROGATIVIS Conjunctiones copulativae, dijunctivae, adversativae. 395—401 causales et illativae . . . . 406 Particulae affirmativae, negativae, interrogativae. 407-410 CAP. XIII De usu substantivi, adjectivi, distributivi. 4l 4-422 CAP. XIV.—DE PRONOMINIBUS Pronomen personale et possessivum, reciprocum et re ex um ...... 423-425 'Pronomen demonst1ativum, relativum, interrogativum, infinitum ...... 428-434

CAP. XV. ---DE VERBO, ADVERBIO, PRAEPOSI'I'IONE

Verba et participia. Adverbia. . x 439-441 Praepositiones accnsativi et ablativi. 442-447 CAP. XVI. —DE HVPERBATO . 449 VerborumOrdo orationum situs"111orationismembro compositarum. Dc et"m peri oratione O simplici 454-456 CAP. XVII De nonnullis figuris et orationis vitiis. 458-462 NOTIONES ETVMOLOGIAE CAP. I.—DE VERBORL'I'IFORMATIONEPER nemorum De mutatione litterarum vocalium et consonantium . . 463-465

De formationeverbalium. positionum nominalium, pronominalium, 466-469 "

CAP. II.—DE FORMA'I'IONEPER DERIVATIONEM Derivatio in enere. Substantiva derivata a verbis 471-472 Substantiva e1ivata a substantivis et adjectivis. 474-478 Adjectiva a verbis derivata. a substantivis 479-480 Verba derivata. Adverbia dei ivata. 483-484 .

CAP. III. —DE FORMATIONEPER COMPOSITIONEM Compositioin genere. Mutatio vOcaliu1n.. 486 Composita ex radicali substantivo. Significatio. (,011t1'1ct1o . 488 Praepositionum particularumquc p1aefixa1umsignificatio. 489-492 PROSODIA ET ARS METRICA

CAP. I.—PnAECEP'rA DE SVLIABAIIUM QUANTITATEGENERALIA s1v1-: OMNI ORA'I'IONIS PARTI COMMUNIA De diphthongo et vocali contracta.De vocali ante vocalem 494-495 XXIV

497-499 De vocalimonosyllabis. ante duplicemconsonantem De ultimis syllabis. et antesimplicem. . .300-504 CAP. ll.--PRAECEP'I'A SlNGULARL—XNOMINUMET veuuoaun De nominis incremento. De quantitate verborum. 5l2-5l7

CAP. III. —D1-; DERlVATlS ET COMPOSITIS Derivata. Praecipua suffixa longa ante simplicem con­ sonantem . De compositis.rl.lDequantitate apud priscos CAP. IV De pede et versu ...... De synaloepha, ecthlipsi, aphaeresi, hiatu, figuris pöe— tarum ......

CAP. V. ——D1-.Al.lQUlBUS VERSUUM GENERIBUS Rhythmus dactylicus et anapaesticus. 538—546 » trochaicus et iambicus . . 547 De versu logaoedico. 549 CAP. VI. —-D1. smopna 552 Appendices temporis, sestertii, particulae numelorum, menssruae 556-559 563-565 Addenda et corrigenda. Res et verba praecipua- . GRAMATICA LATINA

La Gramätioa latina es el tratado de las formas 1 de las palabras latinas, mori'ologia, y de su coordinacion on el discurso, sintaxis. La metrica o tra­ tado de la versiiicacion suele oonsiderarse como apöndice de la Gramätica. El estudio de las formas abräza: 'l." El tratado de Ios sonidos o fonemas, fonätioa, y por tanto la ortologia o recta pronunciaoiön, la pro­ sodia y ortografia; 2." La declinaciön y conjugaciön, flexiön; 3.o La derivacion y composicion dc palabras, etimo­ logia.4

La voz Gramdtica signiüca ctimolögicamente arte 0 ciencia de las lelras: 15ypappa'ccmi (tb-wn).

4 , Dejaremos la prosodia y la elimologia pura despuös de la sinluxis, y ahoru, dudas ulgunas nociones prcliminarcs, lralaremos tan 5610de In parte practica de la morrologia, que algunosllaman leæicologia,yantes deciase analogia, porque «clnsiüca lus voces dc OflCiOgramatical amilogo- (Llave del Griego, por Ios PP. lieu­ NANDEZyRasmnpo, S..l., p. 68, Friburgo, 4912). Escribiendo pura adolescentes, crcemos que el orden cientiflco no siem pro es el mäs razonable ni cl maisdidic­ lico. La fonologla y etimologia de un idioma, tales como hoy se ent-anden, no son facilmenæ asoqulhles a quien desconoce lu practica del mismo, 0 u lo menos su parte elemenlal. Las nociones de aqudlln se iran dando segi'm que la ocasion lo pidiere. eum. LAT. l lO Gnaaii'rica LATINA 3

[La lengua latina se hablo en el Lacio (Latium), region 2 de la Italia central;1 y era uno de Ios varios dialeclos de la peninsula italica. Con el andar del Liempo extendiose por toda ella y por otros paises sujetos a los romanos. Tiene originariamente las mas intimas relaciones con la griega, de la coal se apropio buen nü­ moro de palabras, cuando los romanos tomaron por modelos de sus artes y ciencias a losgriegos. Entre los varios periodos que pueden senalarse en la historia del latin solo indicaremos los relacionados con esta Gramätica: el periodo arcaico, que comprende poco mas () menos desde el iin de la primera guerra pünica (241 a. de .l. C.) hasta la muerte de Sila (78 a. de­ .l. C.); el periodo du:-eo o cldsico, en cuyos modelos se funda esta obra; el cual abarca desde la epoca (le.(lesar y Cicerbn hasta la muerte de Augusto ('l-i d. de J. C.); y el periodo siguiente, denominado edad de plata, que alcanza poco mas o menos hasta la muerte de Adriano (ll'l d. de J. C.).Q]

NOClONES PRELlMlNABES [. ALFABETO r PRONUNCIACION

3 Lctras son los signos inventados para represen— tar los sonidos y arliculaciones de quo se com­ ponen las palabras. El alfabeto latino en el tiempo .oläsico constaba (le estas 23 latras, cuyos nombres son: A1 Be, Ce, De, E, cF, Ga, Ha, I, Kappa, eL, eM, eN, O, Pe, Qu, cR, eS, Te, V(u), iX, V Graecum, Zata. a, b, c, d, e, f', g, h, i, k, I, m, n, 0, p, q, r, s, t, u, x, y, 2.

4 Limilabanla al N. la Etruria, al E. las tribus samnilas y sabinns. al S. la Campania, ul 0. cl mar Tirreno. V. Eociclopedia-Espasa. l. 99, p. 1272sigg y iooaa. ? Nneslro idioma es uno de los principales que derivan de lus vuriedadcs dialectules del latino. Las cuiates ya en cl siglo w de la era cristiana se distinguian profundamente del lenguaje cläsico, yde dia en dia fucron lomandu [isonomia­ propiu c independieme, hasta diseiiar varios lipos, :- que mas tarde se habia de dar el nombre dc lenguas romonces. Por 050 et cuslotlano anda cslrechamente vinculado con et latin; y nuuca penetrari: on los arcanos de nueslra hubla quien desconocicre Ia de CicerOn y Virgilio. ' 3 PRELIMINARES 5

He aqui esle mismo alfabelo con la forma dc los caracteres em­ pleada por los romanos en distintas opacas:

Ilia-;;m huclu en adulari: 'In-a:]; hacia en uden-luxu:­ 375-950 250-460 375-250 950-460 . -—— a. de 1. C. a. de J. C. Grab. plm, a. de 1. C. a. de I. C. Grab. Pint. AAA A A A A N N N N N BB B B B o 00 0 0 O

( C C C C P P I:- "* DDDDQ?QQQ

EEII E M E E " R .R R E P F I' F F 4 5 S 5 5 »g T T T T ' & G (; V V V V H. H H , H X X x X I I I LI y ki: K K I! 2 L LL L L ANM IWN M M

Obs. 'lf Los'romanos, scgün se ve por este traslado, sölo usaban letras mayüsculas, y estas solas empläanse hoy en las inscripciones; las minüsculas son de tiempos posteriores. Caracteres mayüsculos suelen empiearsc tambien despuos de punto,4 con nombres propios y con adjetivos y adverbios derivados dc nombres propios, como Latium, Latini,, Latina. Obs. 23 Tampoco tuvieron el signo Uanles de J. C., ni el signo

! Sucum,perque nlgunus impresiones modernos. mayormenle alemunus e in­ glesus,se sirven en esle cuso delos minüsculos. 4 ALFAltL-z'i'o 3

J, introducido cn epoca no lejana, para signiiicar la i consonante. Por lo cual la [ y Ia V (Ilamada u) se empleaban como vocales (i vocalis, u vocat-is)ycomo consonantes o semivocales (i consonans, n consonans). [Mas p0c0 a poco el caracter V, sin dejar su propia figura, me to­ mando la de U, de modo que vino a escribirse v. gr. Vergilius y Uer­ gilius. Al presenle la u' vocal de ordinario se escribe con nuestra Un, y la consonante con nuestra Vv. Pero la i consonante .no suele en las modernas ediciones escribirse conj, sino con id ] Carecio lambicn el primitivo alfabcto romano de la'l'ï y de la G. Aquella se tomo del alfabelo griego, y solamente se halla en pala— bras de origen griego, como Pythagoras. La 0 se representaba por C, por ejemplo LEGIONES en"lugar de legiones, CNATVS, por gna­ tus. C. abreviatura de GAlVS, como siempre se pronuncio. 3 [Constaba por tanto el anliguo allabeto de 21 caracteres: cf. Ci­ cerbn N. D. 2, 37, 93: unius et viginti formae litterarum, los carac­ teres de las veintiuna letras; que eran: A, B, C,'D, E, F, Z, H, [, K, L, M, N, O, P, 0, H, S, T, V, Xl Asi la ultima Ietra era la X, que Quintiliano, 1, 4, 9, Ilama ultima nostræ-iun.] Obs. Los grupos ph, ch, th y rh son representativos de lasgrie­

-1 Con todo he tenido por conveniente con no pocos filölogos nucionales y extranjeros conservar el uso de la j en una Gramatlca destinada a la seeunda ensenanza, para Illnyol'claridad, nunque con menos exactitud. La ! consonante puesla entre dos vocales algunn ve7. se halla rcpresentadn por una ( prolon­ gada o doble: Ponti-EIVS; Posirauvs. Ci. Quintil. !, It, H: Sciat Ciceroni placuisse Aiio liaiiamque geminata [scribere. Pero la ! alnrgada desde la epoco vcläsica tione un uso nrbitrario. [ prosodiacum ceteras supereminens litteras initio saeculi septimi inventum coepit propagari aetate Sullana. Dupleæ ll ab Osca consuetudine orta sacculo seæto, usurpari coepit aetate fere Cicero­ niana et Caesariana, nec nisi inter duas uocales,et consonantem ac vocalem. GARRUC.p.M. 2 !' Graecum, cf. Cic. Or. 48, 460, y psilon (el nombre griego), y lambien littera Pythagorae: v. el diccion. de Ponceuum y el de Hic-um.. La fulta de lawyse suplia con la u. uBurrum semperEnnius, nunquam Pvrrhum; Vipatefecerunt Bruges, non Phryges, ipsius antiqui declarant tibin".Cicel bn Or. 48,-l100. . 3 G nova est consonans, in cujus locum C solebat apponi, hodieque cum Gaium no­ tamus Caesarem, scribimus C. Caesarem. DIOMEDES,Putsch. p !i-La Z, como se ve, ncupahn el septimo lugar, entre la F y Ia II, con llguro diierente de la que tuvo mus tarde (v. en ln primera columna del trnslado), y pa­ rece correSpondia :)s l'uerte o doble. Ci. ALVAR.n.537. Fue eliminnda por el censor Apio Claudio y por Espu rio Carvilio (312a. de .l. C.), y su puesto ocupado por la IG. Pero volvio a parecer hacia el iin de la Republica jnnlamenle con la ii, 1], como'esta, 5610so empleö en palabras griegas latini-Ludos, eon el valor de ds (suave). V. n. 4, m.lö. 4 rmuaumauus 5 gas aspiradas np,x, 0, (5, como pharetra ((fïpätpa), lichen (kunþ), ihm-aa; (OL-Spag),rhetor (oii-rum). Los cualcs, menos rh, hallansc tam­ bion dcsdo lines del siglo ll a. de .l. C. en unas ponas palabras lati­ nas, coma pulcher (antas pulccr), Cethegus (a. Cetcgus).l

Sobre la pronunciaciön de las consonantes natese lo si­ 4' guiente: 9 1. La C en cl periodo clasico, v. n. 2, era pronunciada por los romanos siemprc como I:, 0 con poca diferenoia, con sonido gutural iuerto: Cicero sonaba Kikero. 3 8610 muy tarde se comenzö a pronun­ ciar la c antes de los sonidos c, i(e, i, 1 , ac, oe, ea) como s o como c. Una variedad particular de la c era qu (QV), quo se consideraba como una sola consonante, v. g. inquilinus por incilimzs de incola. * Por 050 qua se pronuncia cu: sequuntur cs secuntur cn la pronunciacidn y a veces cn la e'scritura: pronunciar.secuuntur cs barbarismo. Este sonido gutural fuer-leal principio se represento por la K, quo al ser sustituida por la C, cayo en desuso menos en alguna quo otra palabra, v. g. Kalendae y Karthago al lado de Calendae y Carthago

'I Asi bracchium, limpha, triumphus, :) voces sulphur, sepulchrum; Gracchus, Tho­ rius, Otho, cet. Cfr. Cic. Or. 58, 460 y Quintil. 4, 5, 20. Tumbicn segun nombles cri­ ticos, olros lo niegan, se uspirnron polabras cxtranjcras, como rheda por reda o raeda. Esla aspiraciön deblöse a la cultura liclcnica. ' 2 Cum praeclarum illud Horatii dictum, !. I, ep. ?. v. 69: Quo semel est lmbuta recens servabit odorem Testa diu, verissimum este re ipea quotidie experiamur, dabit in primis operam praeceptor ut discipuli, etiam nunc tirones et latinae linguae rudes, iam inde a principio optimae pronuntiationiassuescant. Quod quo facilius assequatur,­ studiose diligenterque observabit quibus praecipue vitiis laboret ea regio, in qua sibi com­ missam juuentutern instituet: nant singulis fere nationibus domestica quaedam ac nativa insunt vitia, quibus latini sermonis splendor obscuratur atque paene obruitur. Al.­ van. n. i. 3 Losgriegos escrihlan Ktze'pwv, Kaïaap, Caesar;a su vez los latinos trans­ criblan per e la z, v.,:g.cithara (mOa'zga).Virgilio cscribiö con onomutopeya, G. 4, 378: nmiae kekinere t-ueretam (cecinerequerelam). Adnmas de facio pronunciado fazio o fugio,no puede derivur etimolögicumenle cl supino factum, sino [uztunt o fastum, como dc crucemcon ln pronunciaciön comun no so "ego ut nominativo cruæ: cruc-s. Ct. BANRlGöN,p.46. Ci. adcmäs la orlogratia pulcher y pulcer, y Quintilia­ no, 4, 'l, 40: Nam K quidem in nullis verbis utendum puta,..." cum sit 0 littera quae ad omnesvocales uinisua-lnperferat. Luego sielnpre la C lenia cl mismo valor fontlico que la K. «Sonamos Cicero,uviendo de sonar Kikero:en esto taulo hlerrnn (sic) los ltaliunos como nosolros». El Brocense, Opera omm'a, tom. t, Genevue, MDCCLXVI, p. 231. Lo mismo ensenu sn discipulo Gonzalo Correas. Gramtitica t'rilingue, Sala­ manca, 4627,p. t?i. 4 Asi cotidie y quotidie, cocus y coquus, cum y quum (cuundo), etc. Anles de con­ sonante qu pasa unas vecos a c, como en relic—tusderetinqu-o (con pcrdida de la "): olras u cu, comu en seca-tus dc sequi-or.­ 6 ALFABETO 4

[y como abreviatura de algunas palabras: K : Kaeso o Caesoy tambien caput (capitulo), K 0 KAL por Calentlac, KA :: capitalis, KK : cas­ trorum, elc.4 ] 2. Ch tiene cl sonido de K: pulcher vale pul/cer, Chius se pro­ nuncia Ilias. 9 5 La D era denlal suave, como entre nosotros; pero a veces se confundit) con la fuer-te T; pur ejeinplo APVT en vez de APVD. 4. La G sonaba siempre suave, semejante :: nuestra 9 ante a, c, u: LEGES, LEGIONES se pronunciaba legues -leguiones.3 5. La H no es consonante, sino sena-l de aspiracion de la vocal, y asi no liene articulaclon; de suerte que dos vocales separadas por h son consideradas como siguiendose la una a Ia otra inmediatamente, y a veces hasta se contraen en una sola: nihil y all, prehendo y pren­ do. V al principio de algunas palabras ora se escribfa, ora se omitia, coma en harena y arena, harundo y arundo, hedera y edera. 6. La ! consonante (i) lenia un sonido muy aproximado alde la i vocal, coruo nucstra y seguida de vocal: IAM (jam) suena yam, '­ POMPEIO (Pompeio) se pronuncia Po-mpcyo. 7. La L doble conserva su sonido, pero doblado: APOLLO suena Apol-lo, asl como las demas dobles. por ejcmplo ac-cedo. 8. La M final seguida de vocal tenia-un sonido oscuro poco per­ ceptible; est que en la recitaciön del verso se suprimia con Ia vocal precedente, v. (3. malum hoc sonaba mal' hoc.-** 9. PH era semejante :] la p en Ia pronunciacion; pero en la de— cadencia del latin se cquipalö a la [. v. g. triumphator, hophaeum que tambien se escribe tropaeum. '

4 Snponen algunos que primitivamonto se escrihio c antes de e, i: cena, civis; lr entes de a: kaput, lrarus; q antes de 0- V u: qomes, qura. K incipit c(irca) o(nn-um) 500, et adhibetur fere unice ante litteram A saeculo seæto et septimo. G/mnuccws, p. 42. '2 Como en castellano Quia: Chio es ortografia auticuada, coma Ezechias por Ecequiax. 3 Como Ia y' (y lu guimel, y lu g alcmana). Confirmalo S. Agustin en el capl­ lulo 24 del !. II De Doctrina Christiana: Migne, tom. 3, part. pr., pag. 5'4:Et ciui! dico Lege, in his duabus syllabis aliud Graecus, aliud Latinus intelligit. Segün esto Io mis­ mo suena la g cn lege,imperutivo de lego, que Ia T en ).e'ys, imperat. de ).s'ïtu. Luego leqe no sonaba toje, ni tedje. Ademas supuesto el sonido leje, no se formatio lego, sino toja, no legunt, sino lejunt. Ci. pag. anterlor, noto 3 del fondo. Ct.[ castellano ya y laj alemana. 5 Gf. Atmm. n. 428 extr. Vide Diomedem, [. II, p. 448, qui et metacismum addidit,­ is [it, ut idem docet, cum m littera in [ine dir-tionis pronuntiatur, sequente vocat:, ut Quousque tandem abutere, [it enim .barbarismus, si tum pronuntiatur m; V. NIEDER­ MANN,pp. 83-86. 4 PRELIMINARES ']

10. La S entre dos vocales se pronunciaba suave: casa,, posui; * para la pronunciaciön l'uerte o sorda se doblaba: cassa; a no ser quo originariamente equivaliese :] dos, como en los suslantivos casus, divi­ sio por cassus y divissio, etc. ? 'l l. La Tsonaha siempre como nn castellano: SAPIENTES, SA­ PlENTlA. Pero en plena decadoncia del latin la silaba ti seguida de vocal tomo una pronunciacidn silbanlc, sonando como ci, zi o t:.i, v. 3. sapiencia por sapientia, menos cuando a esta silaba precede s 0 a:(: cs) y t como justior, mixtio, Attius, que siempre se pronuneia­ ron con el sonido de t. 'l'ambion sono siempre t en los inünilivos ar­ caicos on ier, como patiar, y en los nombrcs griegos como Boeotia. 3 12. La V (U) deSpuos de Q part-.cc sonaba con mucha rapidez y cn cl grupo quu desaparecia; asi quum sonaha (y tambien se escri­ bla) cum; a veces desaparecia tamhien delante de 0: v. el 1 de este n. 4. * Obs. La misma pronuncianiön tenlan Ios grupos gu y su, seguidos de vocal, on los casus en que la u era consonante 0 semivocal: vease n. 8, ll. 5 13. La X sonaba como cs: dixi : dicsi. 6 14. La Fse pronunciaba con sonido medio enlre u e i, como en griego. 7 15. La Z equivalia a ds, suavizada la s como on gricgo: Zephy­ rus : dsephyrus.

! Compärese con el calalän y 'portugues casa. ? Cnmo se oscrlbiö en tiompo de Ciceron y Virgilio, por cod-sus y divu'd-sio,de rado y divido. cr. Meus-mmm", pp. H's-99, y Qnmnumo,1, 7, 20. 3 A esta oxcepcibn ahaden algunos lu del ti (con ilorga): tolius y no toeïus. «Es obusivo pronunciat la ! con sonido de c en las formas sincopadas petii por petiui, petieram por petiveram,etc., &lo eual se opone la analogia de la pronunclacion de estas mismns formas no sincopadas y de tod.-nslus demns de este verbo.-: GALATA­ vuo, p. 8, nota 2. -Ta, tc, ti, to, in se diga siempre, aunque tras la ti so siga vorat.» El Brocense', Opera omnia, tom. 4, Genevae, MDCCLXVI,p. 931. ' & Segün Prisciano, P. p. 539, tenia el sonido de 3; milon, delnnte de 0, i, ac: que, qui, quaezque', qui, quae'. Pero oslu pronunciat:-on uo tue constante, pnes se hallan inscripciones desdo la opaca imperial. eo quo la 11est:] ellminnda: qi, qae, qintae. V. GARCiAos Dleoo, p. 19, y EDON.pp. ?9-33. Dulantc de e la " parece hoher sonado siempre. 5 Cuundo en estas combinaciones la u era voca!, se pronunciaba slempre: v. 3. argu—o, .tu-us. ' 6 oLu lengua populor la aproximaha hacia s, 3!con ducha tetra se sushtuia a voces on Ins inscripciones del lin del Imperio, como A(L'sunder,visit-. Gmcu nr. Dleco, p. 20. "7 0 como on frances la u. 8 ALFABETO 5

5 De las vocales bastedeeir que unas Veees se pro­ nuneiaban breves, esto es, con un sonido agudo y räpido, yotras veees largas, con un sonido amplio y pro­ longado, y que aquellas en general eran abiertas, y estas cen-ades.'

Obs. 1.** A veces se pronunciaba una sola voeal, bieu que se es­ cribiese doblada, como deest y deerunt, dii, que tambien se esciibia di, iidem: ïdem. [01)s. 23 En algunos casas Ia pronunciaciön vacilaba entre dos vocales aiines o semejanies, o bien iue distinta en distinias epocas, por ejemplo urbes y urbis, hieri y here, faciendus y faciundus, lubet y libet, optumus (aun en Cicerön y cesar) y optimus. ? bs. 33 En las obras didacticasindicase a veces la vocal breve con esia seüal ' y la larga con Ia seflal —sobrepuestas: musä y musti. El signo * indica la vocal indiferenle (larga ,o breve en poesia): volä­ cris. 3 ]

[II. ABREVIATURAS (LITTERARUM NOTAE) *

'l. Pneuomsnes (PRAENöMINA) - A. Aulus. M'. Mänius. 6 Ap. Appius. Mam. Mämcrcus. C. Gajus o (menos porrecto) N., Num. Numerius. Cajus. P. , Ptïblius. Cn. Gnaeus. Q., Qu. Quintus. D. Decimus. S., Sem. Seælus. K. Kaeso. S., Sp. Spurius.­ L. Lucius, Lticia. Se., Ser. "Seruius. M. Marcus. T. Titus. Ti. Tiberius.

! En los llempos primitivos ia voca! lui-ga & veces se doblubu: FEELIX pur FELIX,v lai ilargu) lambien se represenmha per ei, v. g. heic,que siempro se pro­ uuncib Iu'c. Ci. Gmnuccws, pp. 117y 98 2 Ci. QUIATIL.1,4,8-9. En senlir de aigunos, la razon de escribirse estas pala­ bras con :"0 u es perque se pronuneiabun como si se escribieran con y, n.4,11. 3 En los lratados de ronetica la vocal abieriu se indica & voces con este signo (LL),y la cerrada con estotro (. !, ambos suscriiosa ia vom]: a,a .. & Tumbien signa y (en lu bnja latinidad) sigla, orum. 6 anni-;vm'runas 9

Obs. En Roma las personas libres (liberi) lenian lres nombrcs: el praenomen, que era el nombre propio del individuo y lo dislinguia de los demäs de la familia; el nomen gentilicium, llamado asi, porque scüalaba la eslirpe (gens) de donde la familia descendia; el cognomen, que distinguia entre si las familias del mismo lronco. Algunos indivi­ duos tenian adamas un sohrenombre (agnomen) por alguna particula— ridad que les era propia, v. g.'por algi'm hecho memorable. Asi: P. (praenomen) Cora-alius (nomen, e gente Cornelia) Scipio (cognomen, heredado de su abuelo por sobrenomhre Scipio : baston, baculo, por haber aquel servido de lazarillo a su padre ciego) Africanus (agno­ men que Publio alcanzo, voncida Cartago). Del mismo modo su her­ mano se Ilamaha L. Cornelius Scipio Asiaticus. Los prenombres eran pocos y solian. escribirse abreviados. Los susodichos son los principa­ les. Cuando alguien ora adoplado tomaba los nombres de la familia que lo adoptaba, pero conscrvaba el nombre de su casa por medio de un derivado en änus: P. Cornelius Scipio Aemilianus Africanus (mi­ nor). Por lo demas praenomen, nomen, cognomen, agnomen varie ea.-pli­ cantur, dice Aevanaz, n. 105, donde se hallara ampliada esta materia.

2. Canoos v 'rirULos Aed. Aedilis.-—Aed. Cur. Aedi­ Tr. Mil. Tribunus militum. lis curulis. Tr. Pl. Tribunus plebis. C. A. P. Curator agrorum pu­ II Vir, H' Vir. Duövir, duumuir. blicorum. III'V. B. C. Triunwir reipu­ Cos. Consul, consules. — Coss. blicae constituendae. Consules. III ' Vir A. D. A. Triuuwir agris D. Divus (Divus Caesar). dandis, adsignandis. Dic. Dictator. lll Viri AA./1PP . Treviri (tres— Imp. Imperator. viri, triunviri, triumviri) auro, 0. M. Optimus Maximus. argento, aere (: aeri) flando, P. C. Patres Conscripti. feriundo, encargados de fundir P. M. Ponti/ea: Maximus. y acuüar el oro, la plata y el Pr. Praefectus, praetor, pridie. lii-once. Procos., Pro. Cos. Proconsul. III! Vir. Quattuorvir.—IHI Vir Pro. Pr. Propraetor, pro prae­ Pr. Quattuorvir praefectus, tore. quatluor viri praefecti. Q. 'Quaeslor.—Q. urb. Quaestor X' V' Decenwir. — X Vir Sacr. urbanus. Fac. Decemvir sacris faciundis, Sac. Sacerdos, sacrum. cel. IO PRELIMINARES 6

5. SUFRAGHIS v Lew-25

A. Absolve. nihil rogatur. A. P. Antiquum (legem) probo. N. L. Non liquet. C. Condenmo. S. F. Sine fraude, h. e. sine E. H. L. N. R. Ejus hac lege damn a. V. D. Uti rogas.

i.. VARIAS

A. D. Ante diem. li.. lial.. (Cal.) Kalendae, Ca­ A. U. 0. Anno Urbis conditae. lendac. C., Cur. Cura-uit () curarunt. L. 111. Lubens merito. D. A. D. Datae ante diem (en N. Nonae, natus, nepos, num­ las carius). mus. D. D. Dono dedit, Deeurionum 0. H. 8. S. Ossa hic sita sunt. decreto. 0. M. 0. P. F. V. C. 0. T. Up­ D. D. D. Dat, dicat, dedicat. pidum, municipium, colonia, D. F. Dare, facere.—D. F. P. praefectura, forum, uicus, con­ Dare, facere, praestare. ciliabulum, castellum, territo­ D. M. Dis 1nam'bus.--D. M. S. rium. Dis manibus sacrum. Ob. Obiit. D. S. P. Dc sua pecunia. P. Passus, pedes, pondo, posuit, Des. Designatus. posuerunt. Explicit. Ea,-plicitus est (liber). Pr., Pro-N; Pronepos. F. Filius, filia, faciendum, fe­ P. (1. I'onend-um curavit. cit, fecerunt.—Q. F. Quinti Q. B. F. F. S. 0 (sin B; Q. F. filius. F. S. Quod bonum, felix faus­ F. G. Faciendum curavit, cura­ tuntque sit. uerunt. Quir. Quirites. F. F. F. Felix, faustum, fortu­ Resp. Respublica. natum. S. Servus, situs, sepultus, sere; H. C. E. Hic conditus est. en las cartas salutem. H. S. E. Hic situs est. S. C. Senatusconsultum.—S. 0. [. D. Jure (: juri) dicundo. —­ C. Senatuseonsullocurarunt. I . D. P. Jure dicundo praeesse. S. D. Salutem dicit.—S. P. D. Id. Idus. Salutem plurimam dicit.­ 6 SIGNOS DE PUNTUACION ']1

S. P. Q. R. Senatus populusque 'I'r. pot. Tribunicia potestate. Romanus. V. Viæit.— V. A. Viæit annos. S. V. B. E. E. Q. V. Si vales, V. F. Vivus (viva) fecit. bene est,' ego quoque valeo. V. S. Vatum solvit, solvunt. Tert. Tertio, tertium. "S, "8. Sestertius.

5 Monanms (EN EDICIONESDE CLAswos)

A. C. Ante Christum, anno L., Lib. Liber (libro). Christi.—A. C. n. Ante Chris­ L. B. Lectori benevolo. tum natum. L. 0. Loco citato. Cet. Cetera. P. C. n. Post Christum nutum. Cf. Can/"or, conferatur. Ms. Manuscriptus (Iiber).-Mss. Cod. Codox.—Codd. Codices. Munuscripti (libri). Ed. Editio—Edet. Editiones. N B. Nota bene, notetur bene. E. 0. Eæompli causa. — E. g. Obs. Observa, observetur. Exempli gratia. Q. v. Quod vide. II. e. Hoc est. Sc., Scit. Scilicet. I. e. Id est. V. c. Verbi cansa. I. q. Idem quod. V. l. Vide locum. lb. Ibidem. V. cl. Vir clarissimus]

lll. SIGNOS DE PUNTUAClöN(POSITURAE,' INTERPUNCTIO)

7 [Los latinos no lentan para ella mtis signo quo el punto, el cual era triplo: summum, medium, imum. EI alto equi— valia a nuoslro punto final; y esta inlerpuncibn se llamabo distinctio; el punto medio (mcdia distinctio) correspondia 'a los dos puntos; el hajo era nueslra coma (subdistinctio). ' ]

4 Tros sunt omnino positurae vel distinctiones, quas Os'csz; Graeci oocant:distinc­ tio, subdistinctio, media distinctio. Distinctio est, ubi nnitur plena s'ententia; hujus punctum ad summam litteram ponimus. Subdistinctio est, ubi non multum superest de sententia., quod tamen necessario separatum maa: inferendum sit-. Hujus punctum ad imum litteram pommus. Media.est, ubi fere tantum de sententia. superest, quantum jam diæimus, «um tamen respirandum: sit. Hujus punctum ad mediam litteram ponimus. In lectione tota, seruentur,periodus dicitur, cujus partes sunt cola et commata. DONATUS, . I, VI; Gramm. Latini, vol. IV, p. 372. 12 PRELIMINARES 8

B! punto medio oomünmente, a veces el bajo, se cmpleaba en las inscripciones entre palabra y palabra; pero tambien se omitia.

Q ' FABIVS ' Q ' F ' LABEO PRO ' COS cet. Ilerdae, apud Garruccium, p. 541. [0bs. En las ediciones model-nas de los Aulores latinos eiu­ pleanse, como cn nucstros libros, la coma (virgula, comma), el punto y coma, los dos puntos, el punto final, y los demas signos de puntua­ cion. Pero] el interrogante y la admiracion se colocan tan sölo al iin de la sentencia: Quid simile? Mc miserum!

IV. CLASiFlCAClöN nn LAS LETRAS

8 Las vocales conforme &su sonido son [uertas () sonoras y (labiles o suaves: a las primeras per­ tenecen la a, la e yula 0; a las segundas la i y la u.4 [. La i es consonante (j): . 'i." Al principio de palabras latinas antes dc vor-al, como jacio, menos en el participio iens. ' 2." Cuando se halla entre dos vocales, oomo eja,9- major, Pom­ pejus, excepto en assiduior, tenuia, tenuior. 5." En solos estos nombres griegos lalinizados: Achaja (en poe­ sia tambien Achäia) Ajax, Grajus, Maja, Troja (en poesia tambien Träia y siemprc Tröius); 3

4 Segünei Organo con qne son pronunciodasln a es gutural, lui pulalul, ia u labia], la e media entre in (: y l:! i, la o media tumbien entre ln a y tau 2 Otros cittienden que ia ide esta palubra es ioca! y quo torma diptongo con la e: oia, como ei griego eia Si asi mese, seria este cl unico caso en que la :"in­ tervocälica no seria consonante cn pnlabra latina: v. la etimologia de este voca­ blo cn ei Diccionmio dc Commulcran. Et diptongo griego Et. al latinizarse so convierte cn ï ante consonante, y cn I-o cn ï dclunte de voca!. 3 Por iunio uolante de vocul al principio de pnlahias greco-latinas cs vocnl, como en griego: las-on, iambus(ïïpfiog), iaspis, iota. ? es error escribir lason, jambus,jaspis,jola, etc., quitandolcs una silubu. Losnombres extranjeros, v. gr. Ios hebreos, latinizados del ludo,-conto los de la epom arcaica y clasicn, siguen lu rc­ gla latina, como Judaeus en iloracio, S. 4,5, 400.Los autores de la epoca posterior &veccs Ios consideran como griegos, por ej. Iacobus en Claudiano, 50 (77), 2, a par de Jacobus. 9 CLASlFlCAClöNms ms LETBAS 13

[I. Por semejante manera la u es consonante (u): 'l." En principio de palabra cuando va seguida de voca!, como en uado, virtus. 2." Cuando se halla entre vocales, como en avis, avidus. 5." Despucs de ug, l yr precedidas de vocal, si no pertenecc a la terminacion (n. 16) 'y la sigüe vocal, v. 5. ungui-s, exsliugU-o, langa-co (unguis, eæsli-nguo,langueo), sile-a, ufu-um. [Asf ungui-s, languor (-is), languidas, volu-o,volu-i,sero-us, sero-i, paro-us, paro-i, etc.; y por el contrario lang-ui,, sil-ui (de sil-eo), ar-ui (de ar—eo)vol-ui(de vol-o), ser-ui (de ser-o), par-ui (de par-eo), col ui (de col-o, sola-£um (pou-que no sigue vocal), helluo (pou-que pre­ cede doble l). Moribunda relanguit ore. Ovidio, M. 6, 29'i.— Si Ia l )( la r son iniciales, la u es siempre vocal: luo, mo.]. 4." La u es tambien consonante en algunas palabras despucs de s inicial, como en suadeo, suavis, svesco,Svebi, Suetonius (: suadeo, suavis, etc.), pero su-us. 4 " Obs. 1.a En las palabras compuestas la u conserva la misma natu­ raleza que en las simples: e-lua, e-ruo, di-rua, iu-svctus. . [Obs. 2.' A veces Ios poetas por causa del metro cambian Ia ienj y la u en 0, v. 5. abjes, genua por abies, genua. .ï' viceversa resuelven in v en u, por ej., silua por silva. Cf. Pl'050d., c. IV, 3 IV.]

Diptongo es in uniön de dos vocales2 pronuncia­ 9 das en una emisiön de voz. Los diptongos latinos son scis: ae, oe, que se pronuncian-como e, v. 5. prae­ mium, poena; au; eu, que en palabras latinas solo se halla en las siguientes: ceu,3 heu, eheu, heus, neu, naute-r, neu-­ tiquam, seu,- ei o hei-, interjecciön; ui en eui, '* hui y huic.

0bs.1.A Vi es diptongo griego: Hurpifia. Eu lambien, v. g. Eurus.

1 En el grupo quu no es vocul niconsonanle o semivocal, sino un apendicc lnbiul. Por esto ni alarga la'vocal siguicnlc (roi-mundo diplongo con alla), ni alarga (por posiciön) la vocal anterior, v. g. äquä (üq-rh'):v. el n. 4, 4 y 42. 2 Generalmcnle de fuerte y debil. En la cscrilum ae yoe sejunlaron & ve­ ces cn una sola leli-a compuesta ur, m;hoy suelen sepurarse. Eslos grupos,cuan­ do no forman diplongo, acostu'mbran llevur diercsis a crema:'ae'r,poe'ta. 3 Ceues palubru poetica. 4 V.esta palabra n. 517, NB. 14 PRELIMINAllI-JS 12

[Obs. ?' Ae proviene del arcaico ai, y ac de 012,v. 5. musae por musäi, foedus por foidus. V. n. 5, obs. 'L' ' ]

[1030,q, Llämanse t; liquidas mudasl, las r; nueve nasales consonantes m, n; sibilante b, c, d, [, g, la ks. Laa: y la z son dobles, y se componen de cs y ds: v. el n. 4, 43 y '15. De las mudas 0 (I.:,g) y q son guturales o palatales; p y () labiales; ty d dentales. De estas c (I:, (1), p, t son fuerles, 9, b, d suaves. ?

V. Dmsxöx DE LAS SI'LABAS

' Silaba es Ia leti.-ao Ietras pronunciadas en una 1 ! sola emisiön de voz. Llämase abierta, cuando tel-mina en vocal, v. g. lu—a;corvada, cuando cn conso­ nante, v. g. mel-lis.

12[Par Las silabas lanto: se dividen conformemenle a su pronunciaciön. 1." La vocal (o diptongo) se separa de la vocalo ünica conso-. nanle siguiente, v. gr. De-us, cae-lum, fi-li-us.

-l Eslos diplongqs en palabrns griegas corresponden 11 al y ou: aether, Oeta (aivap, ()ïtn). 2 Tanto las vocales, v. 11.8, como las consonantes pueden dividirse segün el örgano y sonido con quc son pronunciadns. En ln siguienle 10qu Ius lineas ver­ licalcs indicnn lu divisibn por örgnnos, y lus horizonwles por sonldos.

- La - Lin uo- ! . Lablalcs dentales Dcnwlcs palaglales Gum-alea

Fuerlcs P T—i (:K0 MUDAS Deb'lles o , dulces " D I G Fuerles F as —I (: .

SEMIVOCALESDdlälääso . V ——I NONIS-) Nasales M ——I N Liquidas ' LR

Domes Z ' » X 13 ACEN'i'UAClöN 15

2." I,as consonantes dohladas se dividen, v. g. il-le, sum-mus; se diviilcn tambien (los consonantes ditet-entes, v. g. pag-na, prop-ter, his-partus; pero si Ia primo'-a es muda y la segunda liquida, las dos se juntan 3 In vocnl que siguc, por ej., tcnc-brae, pri-tris, locu-ples. (Flos-culus, jus—tus,dic-tum, [ac-tum, teo-tum, ain-nis, etc.) 5." En los gru'pos de tres consonantes Ia primera y segunda per­ tenecen a Ia vocal anterior, Ia tercera :! Ia vocal siguienle; pero si in segunda es muda y Ia tel-eera liquida se junlan con la vocal que sigue, v. g. sane-tus, smnp-s'i; pero mem-(num, as-lrmn.] Ercc. Pero en las palabras compueslas se desunen los elemen­ tos componentes, cuanrio permanecen sin eambin alguno e a te menos con toda clari-tad, come ttb-luo, (le-scribo, iii-spiro, pcr-spieio. '

VI . ACENTUACION

13 La pronuneiaeiön de las silabas varia scgün su eantidad o duraeiön del sonido, y segün el acento.2

i Esta divisiön siläbica es la seguidu comunmente hoy por Ios eruditos, y se funda en la naturaleza mismude Ia pronunciaciön y en el uso de toda la anti­ gliedad hasta el siglo V,en que Ios gramäticas enseüaron qne Ios gl upos de eon­ sonantes iniciales de pnlnbra latina se ligan :) la vocul siguiente, v. g.,pu-gna e-sea, fe-stus, ca-slra. Esm ley se extiende segun los mismos :- las combinneiones de consonantes por las que pilede comenzar una palabra,«rioga, :) todas las mudns seguidas de liquida y aun a- lns combinaciones de dos mudus. como fa-cium, pio-pur, Ca-diuus, smara-gduï Ohs. i.:is combinaciones de consonantes inicinies de pali-bias latinas son: i.", muda con 1 o r, como claudo, [1';cmunl 2.0, ; con fuerle solas, sc, sp, st, v. g. scando, spiro, sto, o seguidas de ! o r, como splendor, scribo, sprätus, slrätus; B.".qn cn poeos vocublos. como gnarus. Las eomhinaciones iniciules ct, pt, mn, pn, ps, sm, tm, ch, p/t, ili, rlt solo se hailun en vocus tomadns del griego. Las palahras eompuestus se (lividon siempre segun sus partes componentes: et-iam, pot-es red-ca. ?! «Acento en su acepciOn mäs general expresa lu clevaciön o depresio'n de la voz eu cado una de las difcrentes silahas de una pala-bra. Cudu siluba tiem.-su correspondiente cntonaciön, y por tanto su propia acenta. Sin embargo ordina­ riamente la palabra acenta se usa pai-'a expresar el tono allo.» CALATAVUD,n.si. «EI cuul (acento) no era intensiveo rcfcrzador carne et nuestro, sino ionico, que hacia olei-ar o bujar cl tono de la voz.» EIIRANDONEA,p.243, notat del fondo. «Acconto es un sonido con que hei-imos y levant.-imos ntas unu sylabu, quando la pronunciumos,... como qnando dezimos Agüdo, Potito, herimos Ia u y la e, y las levanlamos sobre todas lus otras sylobas.» DIA'I.Romulo, S. .l., Arte poe'ti'cacspm'mta, cap. Vll. Accentus rector est ac moderator pronuntiationis, eo enim vel attollitur vel de­ 16 pneummnes 14

Las silabas unas son larg-as, y otras breves; en poesia las hay comunes, esto es, largas o breves al arbitrio del poeta.

[DZH'las regias de la Iongitud o brevedad de las silabas loca a la Prosodia. La acentuaciön es la siguienle:]

El acento nunca recae en la ullima siluba; per 141 tanto en los (lisilabos se acentüa siempre la pri­ mera, v. 5". Roma, timor. En las palabras de lres o mas silabas (polisilabos) se accntüa Ia penultima silaba, si es larga, y la antepenul­ tima, si la penultima es breve: asi se dii-ä cecidit, cortö, occidit, moto, siendo larga Ia silaba ci, y occidit, cayö, occidit, muriö, siendo breve; circumdämus, circllmdfidi.4 jicitur vox, vel partim attollitur. partim dejicitnr. Quocirca ipsum non immerito ­ quidam uocisanimamappellarunt. Tres sunt tenores, acutus (&),gravis(in),circumflexus (&).Acutoattollitur syllaba, gravi deprimitur, ut populia; antepaenultima acuitur, paenultima vero et ultimo deprimuntur gradatimque descendunt. Accentu circumtlexo partim attollitur partim deprimitur syllaba, ut Romanus.Sonus liodie incertus est. siquidem Lati­ nae linguae hospites veterisque pronuntiationis ignari eodem plane sono tum acutas tum llcxas voces eller-mus Acutus ln paenultima vel antepaenultima locum habet, circumflexus in pac­ nultima tantum, gravis ubi uterque abest. Atque olim quidem monosyllaba natu­ ra longa aut positione simul et notum innectebuntur, ut mos,ros, tua:. ln disvlla­ bis et polysillabis paenultima intlectebntur, si erat natura longa aiit positione simul et natura, modo esset brevis ultima, ut mah-is Romanus;alioquin acueba­ lur, ut drma, victores. Cf. Anum, n. 563,564. & los gramäticos que escribieron en la decudenciu de la lengua latina, sena­ lan varius excepciones o estos preceptos generales de acentuaciön, de las cuales no consta bastantemente sl son conformes al uso de la mejor epoca: do algunu se sahe serle contraria. Eæc. !:1 Los voces apocopadas conservan el acento intacto, si la vocol acen­ tuada pcrmancce intacta, como consili por consilii, Vatïri, Vergili por Vale.-ii Vergilii (y Valdrie, Vergilio):v. el n. 25, NI). ?; Arpinus per Arpinätis, illic por illice, ed-iic por edüce. Poro 0 In ucentuucion del vocativo Vale'ri, Vergili y de los demtis en icon la penultima breve se opoue el testimonio de P. Nigidio Figulo. gramatico contem­ porimeo de Cicerön. Segun el debe pronunciarse Va'leri.Cf. GELIJUS,Xlll, 96 (25): Deinde,inquit (P. Nigidius) voculatio (: accentus) qui poterit Servari, si non sciemus in nominibus, ut Valeri, ulrum interrogandi sint an vocandi?Nam interrogandi secunda. syllaba superiore loiwst (tono est) quam prima, deinde novissima deicitur; at in casu vo­ candi summo tonostprima, deinde gradatim descendunt. !' uüade Gelio: Sed si quis nunc 15 mures DEL DISGURSO 17

VII. pAllTES DEL DISCUHSO. ELEMENTOS DE LA PALABRA FLEXIBLE

15 Las partes de'la oraciön son en latin las inis­ mas que cn castellano eon la sola diferencia de que la lengua latina'carece de articulo, y liene supino,

Valeriumappellans in casu vocandisecundumid praeceptum Nigidii acueri't primam, non uberi! quin rideatur. (Edidit Hosqlus.) Por donde sc vc cömo hubia cambiado Ia pronunciaciOn clasica en le decede-ucin del latin, segün aconleoe en lus demns lenguus. Aun uo lia pasado un siglo desde que nucslros mayores decian Etiöpia, como lndnvia dicen Ios porlugueses. Tumbien la ucenluaciön Arpinas, illic, elc. se opone &lo que ensena Quin­ til., 1, 5, 31: Et: autem in omni ooce utique acuta. sed nunquam plus una,; nec unquam ullima, ideoquein disyllabi's prior. ï on W, 40, 33: Ultima syllaba nec acuta unquam eæcitatur, nec [lea,-ll.circumducilur(ni se ucenlüa con el acenlo aguda ni con el cir­ cunilejo). V. lambien 4, 5. 94 sigg. Ewe.2.a El acenta rec-aesiempre sobro la ullima silaba de la palabra & que se junla una enclitica, v. g. Musa'que(nominativo) y Musdque(ablat.), limina'qua, egone. A esta pronunciuciön sc inclinö grandemenlo el Renacimienw en cl norle de Europa sobre lodo. En nueslros dius lu discute" los mismns alemnnes en las pn­ lahras que ierminun en silaba breve; especialmente en lus dicciones acabadas en pie coreo o lroqueo (' ") son yn no pocos Ios que le ponen mäcula. Luciuno Mül­ ler (4836-4898).ap. Riemann—Goelzer, p. 83-86, la rechazn del lodo, y quiere se acenlüe Musu"que,Musdquc,plurimaque, considerando como una sola palabra el ludo formado por las dos voces. Al l'ln esta es la pronunciaciön mäs valida en las nacionos latinas de Europa y America, e'sla la que mejor se ncomoda ul ritmo del verso, si se exccplüu el ultimo caso (plurimaque), que nunc'u los doc­ tos hun admilido: los que rechazan la inclinacibn Lönicahan dicho siempre plu­ rima-que. Certe. escribe Ricciolius, parle 8, cap. ?, upp. 5, qui sic pronuntiaret (criminauc, sidc'rane, pocülaquc) ewsibilarelur, propter consuetudinem manifestam in contrarium doctorumvirorum.. El P. Torres, de las E P.. allrma que era costumbre regular an ei mismo siglo de Augusto «separar la conjuncion que de lus pol'ubras & que se uniua. Odus de "ORACIO,U0(1.en verso, notas y obs. critices, p. 963-61, l.. l, Gandia, 1894.Es, cierlo, opiniön de algunos, pero que nadie practica sin ex­ ccpcioues. Todos por ej. en Virg. Aen. 1,308,acenlüan asi: hominäsnefemine. Obs. Llümase enclitica la palabra que lncllnu su uceulo sobre In quo inmedia­ lamcnle la procede: las principales u que se vellere la excepciOn 3.ason que, ne, i:"e.Cuundola particula que(y) forma un verdudero complicslo con In palabrn 3 que est:":unida. 0, In que es lo mismo, deju de ser conjunciön, lu nuevu palabru se accnlüa segün lu ley general: itaquc, por tanlo, ulique cicrlamenle; pero inique,­ y asi, utique, y para que. La palubra que inclina su acenta sobre Ia que le sigue se llama proclitica. Les principales son las proposiciones, v. 3. per altum, circum litora, ctc., y los relati­ vos qui, qualis, quantus,quot, etc. que se distinguen asi de cuando son interroga­ 18 PRELIMINARES 1 5 de quo nosotros careoemos (forma nominal derivada del verbo). Virtus significo la vii-tud, una uit-tud, virtuti. El contexto indica el sentido claramentc.

Como en castellano, son flcxibles o varia bles el suslanlivo. el adjelivo, el prononibre y el verbo: el advervio, la preposiciön, la conjunciön e interjecciön, quo lambien se designan con el nombre de particulas, soninvariables. livos: qualis-uidetur, talis-est. Con todo, si cl acento de la palabra regida (lelo pre­ posiciön sc unlla varius sllubus despues de la primera, podra darse :)lu preposiciön un acenlo secundario o menos intensum, v. g. secundumPythagoricos. Tumbicn se acenlün, sl se posponc :: su caso, por ejemplo, transtra per et remos. Hæc.33 En los verbos compuoslos de facio y de palabrns quo ne sean pre­ posiciones acenu'mse Iamhien, segl'm algnnos graminlicos de la (lecudcnclo, el verbo facio: calefäcit, satisfiicis. Segün ello's estas particulas son aqui procliticas. Para'termmar quiero poner aqui el parecer de nuestro ilustre gramätico NE­ nmu (Hii-4522)sobre la pronnnciaciön enscnada por Gelio, Priscianoy demas grannäticos de la decadoncia. Hablando del vocativo de los nombres propios en ius, dice: Sed dic mihi, rogo te, utri magis credendum essecenses, Prisciano homini nouicio atque omnium reprehensioni obnoa'io, an Nigidio omniumjudicio viro eruditissimo? Nemo est hodie vel mediocriter in. re litteraria doctus, qui non in Prisciano aliquid scriptum negligentius eæistimet. ldque jam uulgo persuasum est, ut illius (interitus. (sic) non ad­ mittatur, nisi in iis tantum, quae aliorum testimoniocomprobantur,'aut quae aliorum sententiae duntaæat non adversentur... Quod etsi Gellius scribit non defuisse qui irride— rent, ego tantum Nigidio tribuo, ut cum eo libentius velim.errare, quam cum omnibus neolen'cis litteratoribus verum dicere. ' Sigue luogo impugnando cl accnlo agudo en loda ültima silaba, como contrario a la recta pronunciaciön latina, tanlo en palabrus solas, v. g. Arpinds, produc, como en palabras umidasa una enclitica, si lerminan en vocal breve. i' apoyandose en Quintiliano, cscribe: Latini sermonis consueiudo hujusmodi accentus quasi peregrinos penitus reformidat. Pura Nebrijn eslo pronunciucion era de los inductos (indocto­ rum); mas quibus astipulantur non infimae condit.-ionishomines. Atque in primis Aldus manutius (sic), qui nunquam aliter pungit libros, quos per totum orbem teri-uedisper­ git. Sed quidsi Quintilianus nihil tale praecipit? Quid si nemoest hodie qui uirum doctum ita loquentem audierit? neque (ut opinor) Aldus ipse sic unquam est locutus... In hoc pe­ culiare quiddam accidit, ut contra falsum praeceptum rccte homines loquantur eruditi. PO. CXXX'. Asl se expresaba cl celebre hnmanisw cn 4543en lu "electio nova de accentu lati­ no aut latinitate donata quam habuit Sulmuntieae iij. Idus fumus. Anno .'lI.D.XIH, el cuul entes se habia inclinado a la sentencia contraria. Cl. FO.CXVI. Finnlmenle el P. Perpiim, S.] (usi llrmaba ul escribir en valencinno, o Perpi— iutm.como llrmaba escrlbiendo en castellano, segnn sc ve cn sus cartas autogra­ fas, en latin Fanum/mus, 4530-1566),li;-blando de la composicion de una Grama­ tica lalina, dice: Addantur de grauibus acutisque tocibus pauca ea; antiquis, relictis omnibus quae multis post saeculis inepte Grammatici quidam eæcogitarunt, I,. III. p. 92, Romae, MDCCXLlX.A cum indiclacion se njustb cl P. Alvarez, que lompoco pa­ rece babel"admitido mäs reglas de accnluucion que lus generales, por &!ense­ nadas. 18 PARTES DEL DISCURSO 19

' . En toda palabra Hexible hay que distinguir cui­ ") dadosamenteel radicnl (lela terminaciön, y cl tuma de la desineucia. 'Radical es la parte qne en la flexiön queda invaria­ ble; terminaeiön la parte qne varia, v. g. en müs-a, müs-ae, mü's es el radieal, «. y ae son las terminaciones. Asi en leg—o,lag-is, etc. Tema es el radice.], aüadida alguna leti-a,que se llama caracteristica del tema o letra temäticn. " Si esta Ietra falta, el tema se conf'unde con el radice]. Lo restante de la palabra, suprimido el tema, se llama desinencin: asi el nominativo müsä consta de solo tema, el genitivo musae de tema y desinencia i, que se junta eon ln letra temätica, Fundiendose las dos en el dip— tongo ae.? Es Freeuente la fusiön de la letrn temätica y de la desinencia al juntarse entre si. Ann sin esta uniön el tema & veces se altera, por ejemplo sermo por sermdn.

17 Sucedeletra de tambien enlace, hallarse meramenle entre eufönica, el tema y sin la valordesinencia ideal nin­ una guno, v. g. la i de sermoni-bus, de leg-i-mus. 3 En el tema (o radical) se encierra la signiücaciön de la palabra: el cual no debe confundirse con la raiz. V. Etym. c. II, 51.

'18 [Per lanto flexiön es la uniön del tema con las desinen­ cias o variedad de formas que indican los casos de les nombres y las personas de los verbos, es a saber, las diferenles rela­ ciones de las palabras en Ia oracidn y la diferente naturaleza de las oraciones. Si la flexiön indica lo primero, es nomina]; si lo se­

! Tambiensufijo primario. 2 Per lo dicho 'se ve que lu lel-minaciumy lu desincncin son [rccuememcn te distintas. En consulit":por ejemplo, ln lcrminaciön is es junlamente desinenciu: pero en horlu-s lu lerminuciön u-s comprendc ln voca! lemätica (u por o) y la de­ sinencia s. ' 3 En los paradigmns de lus declinacionesla lerminaciön se ha'separado del rndiml en los temus vocales, menos en los en i; en estos y en los consonantes se hu sepurado lu desinenciu del lemn. Lucual se distingue siempre con redonda. 20 anunuNAnns 21

gundo, verbal. La nominalllamasc declinaciön, la verbal conju— gaciönl]

Hay cinoo clasos de tomas nominales: L' tomas 19 en a, comomüsa (1.a declinacion); 2." temas on a, como domino (Z." declinac.); 3.a en consonante (y on i), ? como consul y avi (3.a declinac.); ll.-' tomas on u, como sensu—(if declinac.); 53 tomas en e como die (S." de­ clinac.). 3

VI". ACCIDENTES GllAMA'l'lCALES DEL NOMBHE

20 Losro, acoidentesgramaticales numero y caso. del nombre son lres: gene— Los sustantivos son del genero masculino, [emenino y neutro, esto es, de ninguno de los dos. Los hay tambien comunes, quiere decir masculinos o femeninos segün se aplican a varön 0 a mujer, a animal macho 0 a animal hembra, v. g. ciuis Gadilänus, civis Gaditäna. Al­ gunos cuantos son de dos generos. [0bs. Por -el genero se indica si el objeto es del sexo masculino o femenino, 0, si el objeto es inanimado, si se considera como perte­ neciente a alguno de ellos 0 a ninguno.]

21 Lospresenta nümeros un solo son objeto, dos: singular el plural y plural. mas de El uno. singular re— Obs. Quedan restas de un nümero dual en los numerales ambo, ambos, y duo, dos.

'! Los anliguos gramälicos aplicaron indistinlamenle los verbos [laetere ',-d'e'clï­ nare a la declinaciön y 0 la conjugaciön. 2 llay dos cn «: grus v sus. 3 En rigor parece no haber mas qne una declinacion, porquc lns desinencias casuales son las mismas (?) para las cinco especies de ternas, bien que modil'icadns por las lelras finales de «istos,por el modo diverso con que se ligan al lema y aun por la misma pronunciacion. Algunosseüalan dos generos tun 5610de lemns: en vocal y en consonante. Ni [alla quien rechnce la voz lama,susliluyendola por ra­ dicat. V. Revuecrilique, XXVII,47sqq. Muchas veces en la practica se usa indistin­ lamenle de enlrambns voces. 22 ACCIDENTES GltAMA'l'lBALES DEL NOMBRE 21

22 Entiendense por casos (cäsus, propiamente caida) las diversas relaciones que el nombre puede tener en el dlS— curso; v. n. 18. Son seis: nominativo, genitiuo, datiuo, acusativo, uo­ catiua y ablatiuo (nominativus, genitivus o genetivus, dativus, accusati­ uus, uocatiuus, ablativus). [. El nominatiuo denota el sujcto o agente del verbo, y responde a la pregunta (;quie'u? PUER intellegit,- el nino entiendc. (;Quie'n en— tiende? Puer. ll. El genitiuo indica generalmenle Ia rclaciön de propiedad o pertenencia, y responde a la pregunla (;de quie'n? Liber PUERI;el libro del nino. (;De quie'n (o c-ztyo)es el libro? Pueri. lll. El dativo seöala las relaciones de lin, daüo o provecho. Se conoce preguntando (;a quie'n? o (;pm'a quie'n? (',a que cosa? o (;pa-ra que' cosa? Liber jucundus Puano; cl libro agradable al nir'lo. 614 quie'n (o para quie'n) es agradable el libro? Puero. Obs. Se conoce perteneccr al dativo y no al acusativo la preposi­ cion a, cuando de algün modo equivale a Ia preposiciön para. lV. El acusativo es el termino inmediato o complemento directo de la accidn del vel-bo. Responde a las preguntas (;a quie'n? (;que'cosa? Amo PUERUM;quiero al nino. (',A quie'n quiero? Puerum. Obs. En castellano el complemento directo no lleva ordinaria­ mentc preposiciön, cuando se reliere a cosa. V. la Gramat. castell. V. El uocatiua sirvc para llamar o exclamar. PUER,ueni; ven, (o) nino.4 Vl. El ablatiuo indica modo, causa, instrumento o medio, lugar, tiempo, precio, exceso, etc. Por esl-a variedad de rclaciones que ex­ presa admite en castellano muchas preposiciones. Risit magister, punno librum tegente; sonrio el maestro, Ieyendo cl nino el libro. Obs. L' Quedan aün formas de un caso que los gramaticos llaman locativo, porque indica lugar. En Ia lengua primitiva habia tambien olro caso llamado instrumen­ tal, porque servia para las relaciones de instrumento y medio. Se confunde con el ablativo. Obs. 2! EI nominativo y acusativo suelen llamarse casos rectos (cäsus recti); los demas casos oblicuos (oblïqui).

4 El vocativo, mas bien que un caso, es una especic de exclamaciön 0 inter­ jeccion. MORPHOLOGIAE PARS PRIOR

DE FLEXIONE NOMINUM

CAPUT [. DE SUBSTANTIVOBUM DECLlNATlONE

[. PRIMA DECLINATIO LA'I'INA

Mu—SAnomensubstantivum generis feminini. Radicale mus, thema musa.

23 Prima declinatio continet nomina feminina et nonnulla masculina in a cum genitivo in ac.

NUMEROsmcumm NUMERO PLURALI

N. mus-ä., la mus'a. mus-ae, las musas. G. mus-ac, de la musa. mus-drum, de las musas. D. mus-ac, a la musa, para mus-ïs, a las musas, para la 111. las m. A. mus-am, (a) la musa. ­ mus-üs, (a) las musas. V. mus-ä, (ioh) musa! mus-ae, (ioh) musas! A. mus-ä, per la musa, mus-ïs, por las musas, con... la m. con... las m.

Sic etiam declinantur adjectiva et parlicipia a finita, ut parva, pe­ queüa, picta, pinlada, eæercenda, que dcbe ser ejercilada. Adnotatio. Nominativus et vocativus primae declinationis sunt aequales, item genitivus et dativus singularis. Dativus et ablativus pluralis in omni declinatione similiter cadunt.. [lla feminina: alauda, alondra, calandria, ara, allar, casa, ca— 24 ruexm SUBSTANTIVORUM 24 bana, cicada, cigarra, columba, paloma, fovea, hoyo, latäbra, escon— drijo, mustäla, comadreja, rima, grieta, tegula. teja. Minima bestiola, corona aurea, magna eura, ferula acerba, figura humana, memoria exer­ cenda, mensa parva, ora maritima, divina providentia, pupilla clauden­ da, regia alta, ripa viridissima, rosa pulchra, spelunca concava, tabula picta, vena recondita, victoria magninca. -—Masculina: bibliopöla, librero, lanista, maestro de esgrima (delos gladiadores), pirata, poeta, rabula, charlalan, scurra. bufön, transfuga]. NB. 'l. Auläi, pictai, terräi et his similes interrogandi casus pro aulae, cet. frequentes sunt apud Lucretium, interdum apud Ver­ gilium et alios poetas. Dives equum, dives PICTMvestis et auri. Verg. Aen. 9, 26; rico de caballos, rico de lrajes bordados en oro (hendia— dys). Priscus vero genitivus in as servatus est eum nominibus pater, mater, filius, filia, v. g. paterfamilias, plur. patresfamilias; sed dici­ tur etiam paterfamiliae (Liv. 1, 45, 4), patresfamiliarum. ) NB. 2. Genitivus pluralis arum aliquibus in verbis minuitur in aut, .ut dracltmum pro drachmarum, et eum numerali aiitphcrum, ut duarum amphoram. [dem [it a poetis cum nominibus in cöla et ginal finitis, ut caelicolum, terrigenam. cum patronymieis in des (v. n. 494), ut Aeneadum pro Aeneadarum, de los troyanos, et quibus­ dam Graecis gentilibus sive populorum, v. 5. Lapithum pro Lapitha­ rum, de los Iäpitas. ' . NB. 5. Dea et filia, raro liberta, praeter positionem is dalivi et ablativi habent etiam abus, quae ab auctoribus idoneis, perspicui­ tatis gratia nonnunquam usurpatur, ut dis deabusque. Cic. Rab. 2, 5. Cum duabus filiabus virginibus. Liv. 24, 26, 2. 2

II. PRIMA DECLINATIO GRAECA

24, Nominativus declinationis primae Graecorum nominum Latine exit in &, a (a, 11), si sunt feminina; in äs, Es (a;, M), si masculina. Finita in a flectuntur ut musa; propria tamen

4 A radice cöl etgän, unde colo, habito, et gigno, engendro. ?. Si perspicuitas non desideratur, iere positio is adhibetur: Graccho minorem eæ duabus aliis nuptam fuisse concönit. Liv. 38,57,2. Animabus apud Senecam, De­ cium. 2,2, 3 criticis repudietur, et apud optimos auctores non invenitur. Cf.Cic. Fam. MM. Alia huc spectantia, apud jurisperitos praecipue, sunt nata, mula, equa, asina. Cl'.Anm., n. 483. 24 PRIMA DECLINATIO 25

faciunt aliquando accusativum in än fere apud poötas, v. 5. Majän et Majarn. 4 Cetera sic declinantur:

! II [II

N. musio-E. AenE-äs. Anchïs-Es (anagnost-as). G. musïc—Fs. AenE-ae. Anchïs-ae. D. musio-T:. AenE-ae. Anchïs-ae. A. music-En. Aelle-am, Aeail-än. Anchïs-am, Anchïs-En. V. musio-Ta. AenE-ä. ' Anchïs-ä, Anehïs-e. A. musio-E. AenE-ä. Anchïs-ä, Anchïs-F.

[n numero plurali cum Latinis nominibus omnino consentiunt. [Ad hunc modum declinantur aloii (aspera), aloe, crambï; (repc­ tita ), berza, grammaticï' et grammatica (necessaria), Libya et Libya (deserta), Gorgias, Midus, Phgtltagaräs, Scythas, escita, Spartiätäs, espartano; item patrouymica, ut Aeneades (cf. n. 23, NB. ?,), Dardanidas, descendiente de Dardano, Pelïdes, el hijo de Pelco (Aquiles).] NB.1. Pro musice, rhetorice, grammatice, logice aliisque ce syllaba finitis dicitur melius more Latinorum iizusica, musicae, eet. Idem generatim dicendum de celeris appellativis in 6. [Ex propriis alia fere sunt in a, ut Helena, Libya; alia in e, ut Circe. Genilivus loci est in ac semper, v. g. Sinäpae, en Sinopei NB. 2. PrOpria nonnulla in & et 63 exeunt, ut Mena, apud an­ tiquiores, et Menas. Accusativus am est magis oralionis solutae, an" ligatae. Alia vero et propria et appellativa exeunt in Es et in &, ut Atrides et Atrïda, quorum vocativus est in &, ut Atridä, et in patro­ nymicis etiam in 2, ut Ata-ide. NB. 5. Finita in di.-snon patronymica, ut Milliadös, et barba­ ra, ut Xeræïzs,item alia nonnulla, ut Aeschines, tertiae sunt decli­ nationis, sed duplicem habentaccusativum em et En. Et sunt ali— qua in Es quae ad primam et tertiam declinationem pertinent, ut Thyestes, quod saepius ad primam, Oresti-s, quod saepius ad tertiam spectat. ' Sörïtïs in singulari est tertiae declinationis, in plurali primae. Satrapäs, satrapa, habet genitivum satrapae et sati-apis.]

4 Gf. NEUE-WAG. 4,87. 26 FLEXIO SUBSTANTIVORUM 25 .

lli. SECUNDA DECLINA'I'IO LATINA

DOMINUS,seüor,nomen generis masculini, radic. do­ min, thema domino. PUER,nino, generis mascul., radic puer, th. puero, TEMPLUM,templo,gen. neutrius, rad. templ, th. templo.

25 Secunda declinatio continet nomina in us mas­ culina et ['eminina, in er fere masculina, in um fere neutra, cum genitivo in i. "

SINGULAE!

N. domin-us. puer. [ampt-um G. domin-i. puer-i. tempL-i. D. domin-ö. puer-ö. [ampt-6. A. domain-um. puer-um. [ampt-um. V. (lamia-ä. puer. tcmpl—uni. A. domain-6.. puer-6. zempbö.

PLURALI

N. domin-ï. puer-i. lempl—ä. G. domin-örum. puer-orum. tempL-örum. D. domin-ïs. puer-is. templ-is. A. domin-ös. puer-ös. [ampt-ä. V. domin-ï. puer-i. templ—ä. A. domin-is. puer-ïs. templ-ïs.

Sic declinaniur adjectiva in us et er, v. g. bonus, miser, piger, et in um, ut bonum, miserum, pigrum: n. 82. Vir ejusque composila, ut triumvir, decemuir, praeterea Trevir llectunlur ut puer. At maxima pars- substantivorum in er e amittunt in obliquis, ut ager, agri. Survant lamen adulter, gener, Liber, Baco, liberi (gen. li»,

1 in edd. aliquibus invenitur nominativus etiam in ös, om, ut servos,et accus. in om, ut. equom. Nomina secundae decll'nah'cmis in os, om cessant circa. saeculum sem.­ lum medium: declinatio in 05, um circaa. u; c. 500 vel paulo ante oritur. GARRUC.p.&3. 25 securim necem.-mo 27 ' ber-orum), los llleS, puer, socer, signifer, allerez, abanderado, col., n. 82, vesper. Mulciber servat vel amittit: Mulciberi et tliulcibri. 4 Atlu. Neutra nomina cujuscumque declinationis in utroque numero tres casus habent similes, nominativum, accus. et voc.; qui numero plurali a littera terminantur. NB. 1. PriScis temporibus substantiva (non vero adjectiva) linita in ius et ium'laciebant genitivum unico i, ut Appi ab Appius, Capitoli a Capitolium, qua apocope perpetuo (?) utuntur Vergilius et Horatius. NB. 2. Filius et propria in ius, etiam Graeca, etjus syllabam us deponunt in vocativo, ul liti, Antoni, Geni'l'ib. 4. 5, 9, Demetri, Parrhasi, Pompei [in carmine dicitur etiam Pompei (disyllabum): cf. Prosod. cap. [, $ [, NB. 4]. At Graeca in ius et adjectiva in ius substantive sumpta retinent e, ut Arïe, Cynthie, Tirgntltie. 2 NB. 5. Deus in vocativo facit Deus, in plurali dei, deorum, aet.; at saepius di, deorum, dis, vel dii, diis: n. 5, obs. 'I, n. 26, SP [Nominativus pro vocativo, n. 209, N B. 4. Sic masculina: avus, abuelo, caseus, queso, digitus, dedo, [lu­ uius, do,-haedus, cabrito, malleus, mazo, morbus, enl'ermedad, do­ lencia, oculus, ojo,-päpulus, pueblo, riuus, riaclluelo, tabellarius, cartero, vitulus, becerro; ager amoenus, liber (non) legendus, magister eruditissimus, pulchellus puer, stilus optimus magister, vir clarissimus pientissimusque; G. Sallustius Crispus, M. Tullius, P. Vergilius, Mar­ cus filius, Dionysius tyrannus; conviva laetus, impavidus nauta et pe­ ritus nauigandi, poäta maximus.; Feminina: patula fagus, haya copuda, insita pirus, peral injerto, injertado, populus prece:-a, alamo alto, smaragdus (masc. et fem.) clarus uel clara, esmeralda reluciente. — Neutra: aeuum sempiternum, caelum astris distinctum "etornatum,

l Iber (HibEr)tertiae est declinationis ("IBnp, "Ilii-pos): cl. Iberes. Ibi-ri, orum plurale substantivum secundae enim ab Iberus,a, um (Cf.ALVAII.n.486,Foacetu­ m, Geonces). Cettibär, eris, et Celtibeius a, um 2 Appellativa et adjectiva Latina in ius, utgladius, egregius,vix inveniuntur in vocativo: gladie, egregie. Servius ad Aen. 8,77:Si autem (nomen) appellatiuum sit, in c mittit vocativum,ut pius, pic, fluvius, lluvic, eæceplofllius Fuerunt tamen gram­ matici qui egregi dicerent, non egregie Geltlus, 44,5, litem atque contentionem duorum grammaticorum Romae iniusti"ium enarrat super casu uocatiua uocabuli quod est egregius, quom in aller vir egregidicendum contendebat, alter vir egregie.Lege, sis, lepidam narratiunculam, ex qua illud eruitur insolentiusquidempaulo, sedfor­ tasse rectius per i litteram nonper e in vocativopronuntiandum. Haec verba sunt illius qul regulam in i-propugnavit, quibus tamen videtur concessisse egregie esse quam egi-egi frequentius Cl. NEUE-WAG.4,42'7.Adjectiva iu substantlva mutata hubent e, ut Pie a Pius. 28 FLnxio SUBSTANTIVORUM 25 quantum consilium, bonum domicilium, [otium novum, ingenium saga­ cissimum, mälum fugientium, monumentum aeternum, peccatum uitan­ dum, poculum hauriendum, pirum mätumve rotundum, pera o man­ zana. rostrum aduncum, pico cncorvado, corvo, scamnum vacuum, saxum asperum]

06 Genitivus multitudinis declinationis secundae exit in um pro orum: 1." in substantivisa) pecuniam, b) pondus, c) mensuram­ ve significantibus, ut a) num-mum,sestertium, denarium a nummus, sestertius, denarius, b) tatentum (pondus et pecunia) a talentum, c) modium, medimnum a modius, medimnus, praesertim si milia sub­ sequuntur, ut duo milia nummum; at contra tantum nummorum. 2." In numeralibus distributivis, ut senum, denum, a seni, deni, et nonnunquam in cardinalibus in centi et genti, terminalis, ut ducen­ tum pedum. .5." Aliquando in deum, liberum a liberi, duumvirum, triumui— rum ceteiisque ex vir compositis !i 0 ln certis locutionibus, ut prae/iactus fabrum, intendente de los obreros, praefectus socium, jefe de los aliados. 5? Apud pectas etiam in nominibus gentilibus, ut Argivum, Petasgum, pro Argivorum, Pelasgorum, et in aliis nonnullis, ut equum, virum. Dives EQUUM,diuespictai, vestis et auri: n. 23, N B. 1.

IV. SECUNDA DECLINATIO GRAECA

[. Nominativus Graecus declinationis secundae Latine 27 exit in ös, on, ös, eus (oc, ov, wg, aug), ut Detäs, Uidit, Androgeös,0rphous. Quae vero in oset on finiuntur accusativum faciunt in on (et um). [ ll N. Delüs vel Delos. ., Itium vel lliön. G. Detï, cet. Ilii, cet. . A. Delum vel Delon, cet. Itium vel lliön, cet.

' [Multa suntös syllaba finita, ut Arctos, Ilios, Lesbos, Tenedos, oct.-, ön finita pauciora sunt: Ilion, Pelio-n, eat.] 27 TERTIA DECLINATIO 29

NB. Raro invenitur [nominativus pluralis in ea (et), ut Canepho­ rae, (cstatuas de) doncellas eon un canastillo en Ia cabeza, et] genitivus in «ïncum nominibus propriis ac titulis librorum, ut colonia Theraeön, libri Georgieön [Bucolicön, Astronomicön. — Est apud Vergilium Panthüs (HävOooq: "aveo-m, voc. Parithtï. ll. Ex his iis quae per declinationem Atticam flectuntur (ewc) nonnulla servant aliquas Graecorum terminationes, utAndrogeös, ge­ nit. Androgeö et Androgeï. Athös facit accusativum Athon et Atho, Liv. 4550. Declinantur quoque per tertiam: Audi-egeo vel Andro-­ geon, acc. Androgeönem, Androgeöna, Prop. 2,l,61. Atho vel Athon, acc. Athonem, Athena, abl. Athena]

iil N. Orphgts. A. Orphäum, Orphe'ä. G. Orphäï vel Orphei, Orpheos. A V. Orpheu. D. Orpheo, Orphei, Orphei. A. Orpheo.

Eus diphthongo terminata sunt quamplurima [ut Pentheus, Per­ seus, 'l'hEseus, Tydeus, Typhoeus, oct.], ticctunturque per secundam Latinorum declinationem, deposito s in vocativo, ut Perseu,- per ter,­ tiam vero, excepto accusativo, ferme a solis poötis. Sic apud Livium Persei, 4522; Perseo, ib. 8; Perseum, 40,22 et Persea passim, ut 4523; Perseo, ib. 'l..[ln dativo facit etiam Persi pro Persei, et decli­ natur per omnes casus ut Anchises: Perses. cet. NB. i". Huc spectant genitivi Aehitfä et Ulyæei; quae tamen nomina in ceteris casibus sunt fere tertii ordinis: et. n. 49, lV. NB. 2. E breve aliquando more ionico producitur, ut [lionio apud Verg.-Aen. 1, 65, Idomeniia apud eundem 3, 122. Hujusdeclinat. synaeresim v. n. 563, i.]

V. TERTIA DECLINATIO Lin-m.«

SERMO,conrersaciöri', nomen generis masc.; radic. sermo (n), th. sermo'n. '

-t Nominativus sermo pro seruum-s, amissa liltera lhemnticu 11-01propria nomi­ nativi s: n. 475, £.". 30 FLEXIO SUBSTANTIVORUM 27

TEMPUS,tiempo, gen. neutr.; radic. tempus, th. tem­ por. ' ClVls, oiudadano, ciudadana, gen. masc. et fem.; ra— dic. cio, th. civi. MARE,mar, gen. nolit.; radic. mar, th. mari. 9

28 Tertia declinatio continet nomina masculina, feminina et neutra, quorum terminatio multi— plex est [ei. nn. 29-333, cum genitivo in is.

SINGULA!!!

N. sermo. tempus. civi-s. mare. G. smnän-is. tempor-is. civ-is mar-is. D. sermön-ï. tempär-ï. civ-ï. mar-ï. A. smnön-em. lempus. aiv-em. mare. V. Sermo. tempus. ciui-s. mare. A. sermön-ö. ternpär-ö. cio-ö. mar-ï.

PLURALI

N. sermän-es. tempor-ii. cir-Es. mari-a. G. sermön-um. tempor-um. civi-um. mari-um. D. sermoni-bus. tempor-ï-bus. civi-bus. mari-bus. A. sermön-Es. tempor-ai. eiu-Es. mari.-a. V. sermön-Es tempor-ä. cir-'es. mari-a. A. sermoni-bus. tempori-bus. civi-bus. mari-bus.

Sic etiam permulta adjectiva flectuntur: cf. n. 84. Adn. l. Nominativus, accusativus et voca'tivus pluralis decli­ nationis tertiae, quarlae et quintae sunt semper aequales inter se. Adn. 2. I dativi et ablatiVi pluralis in thematis consonantibus, ut in sermon-i-bus, neque ad radicale neque ad positionem (desinen­ eia) pertinet., sed littera est cepulativa seu conexiva', n 17. [Ut sermo: legio nostra, oratio elegantior immo elegantissima, nova opinio, "secura ream-datio, praeteritus dolor, quantus arator, allo'r'

& Thema tempör pro templis: n. 475, 6.". 2 Nominativus maro: mutato :"thematis ln :: n. 475, 7."­ 29 'I'En'l'lA DECLINATIO 31 mundus, amor divinus, magni/ico vos;,celeritas tanta, summa cupiditas, imago veneranda, consul annuus, judea: et quaesitor, bomo ingeniosis­ simus atque eloquentissimus G. Gracchus, strenuus utiles, rea: dominus, aetas longinquior, Cyrus minor rea:, G. Canius eques Romanus. — Sic ut tempus: grauius corpus, pondus vitoferendum, falsum crimen, mon­ tanum flumen, certamen gloriosius, lumen, lit-us, munus, onus, sidus, uetus caput. —Ut civis Gaditanus et Gaditana: auris, carduelis, piscis, postis, aedes, feles, moles, nubes, palumbes, stirps, trabs, ars. ara;, dens, gens, lis, mons, imber, linter, uter. — Ut mare: bubïle,caprïle, cubile, hastile, monile, sedile, [midle, tribunal, vectigal.]

[. Nonumrnvns cr GENITIVUSl Nominativus tertiae declinationis vel est sig­ 29 maticus vel as'igmaticns, sc. aut habet po­ sitionem 5 (X), ut aoi-s, duæ (duc-s), aut finitur vocali &, e, o,-raro i, y, vel consonante c, 1, 11,r, t.

[Fit autem

A. Solo radicale uel themate asigmatico 1." In maxima parte nominum in I, u, r exeuntium, sc. äl, (il-is, ut animäl animalis. Säl et propria peregrina, ut Han­ nibäl, faciunt genitivum in älis: sälis, Hannibälis; il, il-is, ut pugil pugilis, pugil; ül, iil-is, ut consul consulis, ea'sül ea'sütis, dcstcrrado; iin, än-is (in Graecis nominibus), ut Titan Titanis, paeän paeäuis, canto de victoria; ' Ec, Ec-is singulare est in altï'c allicis, salsa (de peces); En, En-is, ut ri'n rEnis, rir'16n, quod fere in plurali adhibetur; attagän, attagänis, francolin; ïn,?n—is (in Graecis), ut delphin delphinis. Eliam est delphinus delphini; ön, ön-is et iin-is (in Graecis), ut Babylon Babylonis, aädön aedä­ nis, ruiseüor, Iäsön Iäsönis; är, cir-"is,ut calcär calcäris, espuela;

1 De hujus genitlvi quantitate breviusinn. 538-541. Litteras ob tlexionem mutatasv. nn. 471-472. 52 FLEXIO SUBSTANTIVORUM 29

är, är-is in his: baccär baccäris, bacara, amaro, jubär, resplandor. nectär, Caesar, Hamilcär, Arär, el Saona (lar läris, divinidad domes­ tica, Itcpär hcpätis, higado); Er, Er-is (in Graecis), ut crater crätäris, vasija, copa; item in uno Latino vocabulo vir veris, primavera; ör, är-is, ut carcär carceris, latär latäris, ladi-illo. na;- itiuäris, camino, Juppiter Jovis, n. 78, et Graeca aär et. aether; ör, är-is, ut amör amöris. Honor, honra, et lepor, gracia, exeunt. in ös apud Ciceronem et antiquos: honös, lepäs; alia aliquando, ut labös pro labor; ör, ör-is, ut marmör utarmäris, adär adöris, trigo candeal, Castör, Castor, Nestör, Nestor, Nestor, et alia Graeca (arbos et arbär); iir, ür-is, ut turtür turturis, Ligür (et rectius Ligus) Ligiiris. (Für furis.) äs, tis-is singulare est in väs vasis. 2." Solo radicale aut themate sigmatico, cujus s in [lexione vo­ calibus interjectum mutatur in r per rhotacismum quem dicunt.; ös, ör-is, ut ös öris, boca; flös ]löris (lepos teporis, v. in 'I." ör, äris; bös bövis, buey, vaca); uis, uir-is, ut res rüris, el campo, Ia campiüa, Ia campana. lta singularia mas maris, mache, aes acris, cobre, CerEs Cereris, glïs glïris, lirdn. 5." Radicale in tär exeunte, ubi e radicalis in genitivo amittitur: ut pate":-patris, liutör lintris, canoa. Similiter imbär imbris. NB. Pleraque horum i radicalis amiserunt, ut tiater, genit. plur. lintri-um; imber, imbri-um. 4." Badicale littera ? terminato in nominibus peregrinis, ut si— napi sinapis, mostaza(dicitur etiam sinapis sinapis),- lltitargi, Andu­ jar, et alia nomina urbium [Iispanarum quorum genitivus aliquando invenitur, ceteri autem casus exeunt in i.

30 B. lladicale veli. themate e. sine immutata. ulla additione non tamen producto,

'l. ** Mutata vocali radicali:

0", ï-s, ut mari' maris; in, 'in-is, ut carmäu carminis, verso (para canto); iir, ör-is, ut. ebur eböris, marlil; is, är-is (cum rhotacismo), ut cinis cinäris, cucumis, pepino, cu­ cumiris, raro cucumis; vernis, reja, frequentius vomär; 31 TERTIA DECLINATIO DI 01

üs, är-is (cum rhotacismo), ut muhüs muniris, don, presente; üs, ör-is (cum rhotacismo), ut decüs (ZCCö'I'lS,gloria, ornato, be­ lleza; lepus lepöris, liebre; et capüt capit-is, cabrza, cum compositis occiput et sinciput. 2." Expuncta consonante linali thematis asigmatici: ö, ön-is, ut sermö sermönis, lenguajc (16 et. 1611,lonis, Lacö et Lacön, Lacïmis); iä, iïm is, ut papillö papilionis, mariposa, insecto volador; ö, ön-is in nonnullis gentium nominibus, ut Macidö Macedönis, Senö Senänis (Tculönes et Teutoni); mä, mäl-is ut poäma poe'mätis; et lac lact-is, leche, cör cord-is, corazon, ftir farr-is, trigo espelta, [il [ell-is, mäl mell-is. 3? Expuncto altero s radicalis duplici s finiti. ut «isassis et,com­ posita, v. g. simis sämissis, medio as, bEs bcssis, dos tercios del as; os ossis, hueso. 4." Expunclo n finali thematis in on cum genitivo iii-is, ut nrdö ordinis, orïgö originis. llujus generis nomina omnia in de et go finiun­ tur, praeter Apollo, homo, turbo. Singulares sunt nominativi sigmatici sangui-s sanguin-is et. pullis inusitatus, pollinis, [lor de harina. Est et pollc'n.

3'1 C. Addita s radicali vel themati 1." Labiali, se. cujus postrema littera est b aut p: bs, b-is, v. g. urbs urbis, eiudad, Arabs, Arabis; ps,p-is; v. g. stirps stirpis, tronco. Similiter eps ip-is, mutato iin 6, ut princeps principis (auceps aucupis, cazador de aves, yr'Jps gryphis et grgpis, grifo, animal fabuloso: similiter hiems hiemis, invierno. 2." Gutturali scu desinenti in c etg: aa;, tic-is et äc-is. ut fornaa; formicis, hornaza, faa: [äcis hacha (Astyänaa: Astyanactis, cum ceteris Graecis in ripas;),­ ea:, "rc-is et cic-is, ut solum in, vervea: cervicis, cai-nero, faenisea; facm'säcissegador de heno, nex näcis, pricis ab' inusitato preæ rue­ go (face:faecis, hez, heces; senex, n. 32); ea:, "rig-iset äy-is, ut lea: ligis, greæ grägis, la grey; irv, ïc-is et 'io-is, ut radix radicis, calia; calicis, copa. Striæ, st-rigis (ave fabulosa) et nia: niuis, nieve, singularia sunt; * aa;, öc-is, ut voa:vöcis (Cappädoæ Cappadäcis, Allöbroa: Allobrögis); 34 FLEXIO SUBSTANTIVORUM 31

aa;, tic-is et iic-is, ut Pollux Polliicis, tradux tradiicis, mügrön de la vid (faucis ab inusitato facta:),­ aa;, üg-is etüg-is, ul [rum insolens, frugis, conjux conjugis, es­ posa, esposo; yæ, gc-is et fle-is, gg-is el f/g-is, geli-is, ut sandyx sandgcis, color bermejo, calyrc calycis, caliz de las liores, coccyx coccygis, ooelillo, Iapyx Iapygis, sardonyx sardonychis; x, c-is praeeunte consona, ut deum: deuncis, once duodecimas partes del as (de la libra), once unciae, ara: arcis,­ a:, g-is in tribus Graecis phalanas, sphyn-x, syri-nx, cana, phalan­ gis, cet.; et vocali i radicalis mutata in e: ea;, ïc-is, ut ilea: ilicis, carrasca, imbrem, imbricis, tcja. 3." Denlali seu exeunti in d aut !, sed cxpuncta dentali: üs, äd-is (in Graecis), ut lampäs lampäclis, hacha, Palläs Palla­ dis (väs vädis latin., iiador); äs, äl-is, ut picttis pietatis (anäs anätis, palo); Es, Ed-is tantum in heriäsher,2dis heredero, heredem, et mercis mercedis (praes pi aedis liador, et pes pädis, pie, cum compositis, ut sesquipes, pie y medio); is et Es, et-is, ut segäs segälis, sementera, pm'iäs pariälis (quiïs qniEtis, reposo, requiïzs). in Graecis etiam is, Et—is,ut lebEs lebEtis, caldera; is, id-,is ut lapis lapidis, pJ? ämïs pyramidis, ïs, ïl-is solum in Samnis Samnitis, Qui1',ïs lïs, Dïs et dis, rico, Salaniïs Salaminis); ös, ol--is, ut eos cotis, aguzadera. Singulare est custos custodis, guarda; ' iis, tid-is, ut iactis inuidis, yunque, et cum diphthongo fraus, frau­ de, laus, loor (pecüs pectidis ct pecoris); 1is,iit-is, ut virtus virliilis; üs, üd-is (in Graecis), ut chlamys chlamydis; ns, nd-is, ut glans glandis, bellota, frons frondis, follaje; ns, nt-is, ut- animans animantis, ser animado, gens gentis, mons montis; rs, rl-is, ut pars partis (sic puls pullis, puches); et mutata vocali radicalis, ut in mili-s milii-is, pede-s pcriit-is. Noa; noctis singulare est. . NB. in nonnullis thematis labialibus, gutturalibus et dentali­ bus amissum esti characteristicum, cf. urbi-um, arci-um, manti-am 34 'rea'rm DECLINATIO 55

.i." Vocali sive finitoi aut 6 pro i, nominum generis masc. et i'eminuquae in genitivo non crescunt, ut avi-s av-is, colli-s, senda, an­ nälis (diäs), poEsis; cacdä-escaed-is, malanza. NB. Horum nonnulla habent duplex radicale, in e alque in i, ut aedi-sctaedis, templo, [elis elfelis, galo, vulpEsetvizlp'is, zorra, raposa. Fi." Duplici in 12,gruis grü- is, grulla, et suis sic-is, cerdo.

32 Aliqua substantiva a communi nominativi formatione de­ ileelunt, quod duplex radicale, imminutum et produc­ tum, habere videantur, v. g. caro carn-is, itö'r itinär-is, supellex su— pellectïl-is, alhajas; senex sen-is, anciano. Jecu-r, n. 78.

33 Sunt.etiam in Graecis nominibus aliae formae thematis et nominativi, apud poetas praesertim. En tibi praecipuae: ön, ont-is, ut Anacreon A-nacreontis, Anacreonle;1 (is, ant-is, ut adamäs adamantis, diamante; ïs, ent-is, ut Simois Simoentis, Pyrois; ös, ö-is, ut her-öshcröis, hei-oe, semidios; iis, unt-is (maxime in nominibus geographicis), ut Amatluis Ama­ thuntis, Optis, Pessimis; iis, öd-is (solum in compositis ex nota;, 1:086c),ut triplis tripödis, tripode. At Oedipüs, i saepe (secundae declinationis) et polypüs, isemper; cf. n. 535, ' ' ys (et ys contractum), y-is, ut chelys chelyis, citara, Othrüs Othiy-is, Mys. NB. [lis adde pauca neutra in y, ü-is et ys contractum, ut misü misyis, vitriolo, etiam indecli­ nabile; astü et astü, la ciudad (de Atenas), fere in accusativo; äs, ät-is, ut erysipeläs erysipeiätis, erisipela; ös solum in nominativo etaccusativo, ut cacoï-thc's,ulcera maligna; ös item in nominat. et'accus., ut epös, epopeya, chaos. (Meläs Meläm's, masc.)]

ll. Dfmvus ETaccusam/us

3144 Dativus exiil antiquitus in e, ut aere pro aeri.2

( Apud antiquos etiam Anacreon. Anam-ionet Anacreonta repudianda sunt. 2 Etln ei: palmi, legei.Eproiusurpant antiquissimi; hujusususjam saeculo sed.-to rarior est. Gannucc., p. 43. 36 neu-mo SUBSTANTIVORUM 35

35 [.i." Accusativum Amussis, nivel, singularem cordel, buris, apud Latinoscama del habent arado, in cucu— im: mis, cobombro, favis, ronquera, sitis, sed, tussis, tos, vis, fuerza: amussi1n,4 burim, cet-. 2? Urbium fluminumque nomina in is parisyllaba seu quae ge— nitivo non crescunt, ut Hispalis, Sevilla, Tiberis, el Tiber, Araris (frequentius Arar), el Saona. ? Gf. n. 45. II. Frequentius im habent quam em: Febnïs,3 [lehre, pelvis, barrel'io, vasija (destinada al lavado), pup­ pis, popa, restis, euerda, maroma, securis, segur, hacha (grande), turris, torre. llem Liger, el Loira. 4 [II. Usitatius in em quam in im exeunt: Clavis, ll'ave, messis, sicga, mies, navis, navio. 5

lll; ABLATIVUS

36nonnumquam Ablativus generatim in e aut exit : promiscue. in. e, aliquando autem in i, I postulant in ablativo: 1." Substantiva'quorum accusativus estin im tantum, utsiti, Hispali, Tiberi. 6 2." Neutra in e, ï, al; item neutra in ar 'cum genitivo in äris, &longo, ut mari, sinapi, animali,- calcari. 7 Sed urbium nomina e fi­ nita e contenta sunt, ut Bibi-acte, Caci-e, Praeneste. Item plerumque rete, et apud poölas mare frequenter. 3

1 Ad amussim seu adamussim, a cordel, a nivel, segun las regias; eæuniusiim, exactamente. Amineiscaret ablat. singulari et numero plurali. Totam hanc male­ riam tricarum plenam vide apud NEUE-WAG.1,303seqq. et KüllNEn, 1,-197seqq. Futim, Varro L. L. 5, 25, 149. [lumini, Plin. N. HAS, 48, 20 (77). 2 Lïris, el Garellano, et Scaldis exeunt etiam in em. Gl'.Cic. Leg. 2, 3, 6, Caes. B. G. 6, 33, 3. ' 3 Saltem apud optlmos scriptores. 4 Cir.CaesB.,G.3 ,;47,5,;74,11,9;,756,3;8 5 llaro bipennis, (leslral, sementis, semillero, strigilis, 2esti-lu, uet., ut cannabim, Varro RR. !, 23, 6. 6 Livius tamen dixit 28, 22, 4: Baelc amni. lla alii Aräri alii Ariire apud Caes. .B. G.1,13,-I:ci. edd. Oudendorp, Kraner, Ditlenberger, Scllneider, Nipperdey, Mo­ reira, Garizin, Kubler. ] in his et sequentibus rudicali ln i tribuendum est. At sale masculinum, nectärc, farre, ceL Ab eo quod est par, pure vel pari dicimus. Charisius apud Neue­ Wag.1, 359,loquens de substantivo neutro par. 8 Praesäpeestapracsïpes seu praesäpis. Maredrchaicum est., a poetis Lucretio et Ovidio servatum: cf. Geoncss, Le./meon.Sin-acteet gausape, Horul. S. 2, 8, H, ori­ untur &masculinis Soracles et gausapes. 38 'run'm DECLINATIO 37

5." Substantiva appellativa adjectivis similia, is syllaba terminata, ut af/ini, familiari, natali.1 Nomina tamen propria a quibuscumque adjectivis or'la e retinent, ut Juvenale, Martiale, Felice. [Praecipua ad regulam spectantia praeter recensila sunt aequalis, annulis, equalis, bipennis, canalis, rivalis, sodalis, strigilis, trii-Finis, quadrirämis, quinquerämis; alia apud poe'las praesertim. Sed a) non­ nulla saepius, b) multa nonnunquam ablalivum habent in e: a) aedile, voluere, ave; 2 b) contubernale, camarada, patruelc, primo l1erma— no, cet.] zl.0' item mensium nomina, sunt enim adjectiva substantive sumpta, ut Aprili, Septembri, sc. mense

,, , B vel i sortiuntur in ablalivo: 37 1.** Substantiva quorum accusativus in em aut im exit, ut febre et febri, turre et turri. At restis facit semper reste, securis vero securi. 2 " Aliqua substantiva in is quae in genitivo non crescunt, utam­ nis, avis, ignis. 3 Verum poe'taein his, ut in aliis multis, liberiores sunt. [Huc pertinent inter alia: anguis, culebra, axis, eje, bilis, civis, ciudadano, classis, armada, fleta, collis, otero, cerro, collad'o, alto­ zano, convallis, valle (cerrado), corbis, cuevano, finis, orbis, cerco, circulo, fustis, bastonada, varapalo, ovis, oveja,postis,jamba, torquis, collar, unguis, una, garra, vectis, palanca.] ' 3." Alia nonnulla, ut imber, aguacero, supellex, alhajas, ajuar, menaje, vesper, tarde Quibus adde rus et aliqua urbium nomina, cum per ubi lit interrogatio, v .riire etrtirï, en el campo, Carlhägine et Carthagini, en Cartago. 4 [Sic bidens, oveja, tridens, tridente, consonans, consonante, ru­ dens, cable, torrens, torrente]

lV. DE pwnsu TEHTIAEnecum'rloms

38generis Casus plurales in a desinunt, nominandi, ut tempora; accusandi desinunt et vocandi tamen neutrius in ia

' 4 Haec substantiva diuoscuntur terminntionibus adjectivmum, Elis,äiis, itis, emis, cet.,LLs11am ipsa adjectivo obsolev,erunt v. g,.canälis: cf. Jussu 29,2. b. 2 [iudesemper, ut rudedonen",quia ab adjectivo rudis non videtur ortum. 3 Dicitur semper aqua et igni interdicere, prohibir el agna y el iucgo-—-desterrar. &- Tihuri, Anæuri, ,cet. Est casus locativus. Antiquitus etiam carni, parti, cet. dicebatur. 38 ianxio SUBS'I'ANTIVORUM 38

neutra quae habent ablativum in i, ut maria, animalia, calcaria: n. 36, 2."

39ium !. Genitivus nomina quorum multitudinis radicale in um estexit; in i, sc.2 exeunt tamen in 1."' Omnia fere substantiva es, is terminata, cum in genitivo non crescunt, ut cladium a clades, derrola, calamidad; avium ab avis. 3 [liuc spectant quae numero multitudinis dumtaxat efferuntur, quorum singulare fuit'in es aut is, ut Alpium, antium, Gadium, ma­ nium, cet., ab Alpes, antes, cet.] ­ NB. Exeunt tamen in um: i." semper canis, perro, juvenis, strues, montdn, vates, adivino, poeta, vate; fere volucris, ave, proprie adjectivum; frequenter apis, abeja, mensis, mes, sedes, asien to; alia ali­ quando, ut panis, gia-niumet panum. 'i 2." Pluralia ambäges, rodeo, semper; optimates et penätes raro. ll. Exeunt in ium: 2." monosyllaba quaein duas consonantes exeunt, quarum postrema est s aut a: [praeter ops(insolens in namin. sing.) et tria graeca gr.:/ps, lynce, sphinæ, quae habent opum, lyn-. cum, cet.] Dices ergo artium ab ars, arcium ab ara;, mercium a mem, cet. 5." Quaecumque litteris ns finiuntur, utclientium,a cliens. Haec . tamen quandoque, maxime apud poe'tas, in um desinunt, ut serpentium et serpentum. Parens saepius dat parentum etiam in soluta oratione. 4." Nomina quorum plurale neutrum exit in ia, n. 38, ut ma­ rium, animalium, calcarium. 5." Gcntilia in as et is, ut Arpinatium, Quiritium [sunt enim ad­ jectiva quae more sulistantivorum usurpentur; quorum genitivus in um rarus est, ut Samnitium et Samnitum. NB. Sunt et alia verba in as, ätis cum genitivo in iam, in qui­ bus tamen genitivus imminutus usitatior est quam plenus, ut ciuita­ tum, quam civitatium.] 6? Tandem ium postulant nomina his versibus contenta:

l Animantia.adjectivum eslsubstanlive sumptum. Plurale aliquorum neutro­ rum unius syllabae, ut aera, farra, item multorum quae a solis poetis usurpan­ tür, in solo nominativo et accusativo reperitur. sonantia.2 Aliquaex his characteristham amiserunt; quare habentur ut radicaliacon­ 3 Apud poetas raro eaedum, ctadum, ueprwm,a 4- Vehes vehum, proles pratum apud RIEMANN-GOIELZER,p.3". 42 TERTIA DEGLINATIO 39

Linler, uter, venter, mas, mus, ' uiro uoæque cohorsque, As, fauces, uires, dos, glis, lis, imber, os (ossis). ? [NB. 1. Fraus facit fraudium et fraudum. l*'oruacumet paludum multo melius dicuntur quam [ornacium et paludium. 3 NB. 2. Nonnulla monosyllaba carent genitivo plurali, ut car, cos, os (gen. oris), rus, sal, sol, uas (gen. uadis), lua, nex, paro, cet. & NB. 5. Nomina quorumdam festorum Romanorum in alia, quae pluraliter lantum declinantur, genitivum faciunt. in ium vel iorwn, ut Bacchanalia, Bacchanalium et Bacchanaliorum; item Compitalia, Saturnalia, Sponsalia: adde (moile, ancilium et ancillarum, escudo (caldo del cielo) .]

40bobus Dativus et et bubus ablativus-pluralis facit, boves in in ibus nominativo, exeunt. Bosin genitivo tamen boum. Sus facit suibus, quod contrahi potest in subus.

41 Nomina, sive substantiva sive adjectiva, quae genitivum habent in ium, quondam exibant in ïs (aut eis) in accu­ sativo, ut classis, omnis (classeis, omneis) pro classEs, omuEs.

VI. TERTIA DECLINATIOomnea

, 2 Nomina Graeca quae'ad tertiam deelinationem ' li pertinent, ut Latina plerumque declinantur. Multas tamen positiones Graecorum proprias admittunt.

[. Numeno SINGULARI

Propria virorum quorum genitivus est in ouis et'öuis (ævo;et ovoq) exeunt plerumque in 6 in nominativo, aliquando in ön (wV), ut apud Nepotem; v. g. Plato, Zeno, Agamemno et Agamemnon, Dio et Dion.

ll Cf.Fonceuml-Connwlm, mus, et Neue-Wacansn, !, 495. 2 Sc. lancha, odre, utenti-e,animal mae/to, rato'n, nieue, mehe, cohorte,—libra, [au­ ces, [uenas, dote, lirön, pleilo, aguacero, Imeso. 3 Imubrium rectius quam Imllbrum. Sic anulum et «notium, compedium et com­ pedum,-'factumel. fucum, juv, jurum etjurium? laus, [caudamet laudium? et. aha multa. ll Gordiumapud scrlptores ecclesiasticos. 40 reexxo SlJBS'l'AN'l'lVORUM 42

Nomina vero geographica fere ön servant, ut Babylon, Lacedaemon; item ea quorum genitivus est in cutis (ov-socct wvroq), ut Xenophon. 4

43genitivo [. Genitivus non nominumcrescunt, propriorum saepe apud in Ciceronem es Graecorum et aliosquae antiquos est, in i pro is, ut Achilli, Aristoteli [Isocrati, Neöcli, The­ mistocli, Uini: cf. 11.27, III, NB. 4, 49, IV]. ? ll. Graeco genitivo in os interdum utuntur Latini, maximeque poetae: . [i." Cum nominibus in ïisetäs, cujus genitivus Graece est in idos et ädos, ut Thetis Thetidos, Palläs Pallados. 2." Cum nominibus in ys, yos, ut TEthys TEthyos. 3 3." Cum propiiis in eas äös, ut Orpheus Orpheos (Latine Or­ phei. n. 27, [II).] NB. Atgenitivus in os vocali praecedente rarus est; genitivus in seos v. g. poeseos, metamorphoseos, non reperitur apud idoneos scriptores. ' lll. Mulierum nomina in 6, ut Sappho, desinunt in tts (ouq) in genitivo, in ceteris casibus servant &: v. g. Sappho, Sapphüs, Sappho. -[Sic: Alecthä, Calypsö, Clïo, Clotho, Echo, 16, [Haut/tö, Xantho, cet.'Lat.ina positio önis, änï, onem, öne rara est. 4] '

Graecus accusativus in a: 419 1." Frequens est apud poetas, ut heroa, thoraca, Hectora. 2? Rarus est apud alios et fere in nominibus propriis reperitur, ut Agamemnona, Babylona, Periclea a Pericles, Troezï-na. NB. Aera el aethera multo sunt usitatiora quam aerem., aethe­ rem, etiam extra poösim. '

[.' 5 [Accusativum4? Nomina inLatinum is Latine im, parisyllaba, Graecum in, hoc faciunt: est, quorum

4 Apud Plautum et. Terentium reperltur aliquando v. g. Antipho A'llll'phom's pro Anh'phon Antiphontis; veteres enim Graecas positiones vehementer refor­ midabant, malebantqne Latina lormu uli GLALvan. n. 482,p 467 1 2 Genitivi «Achilli et Ulyssï saepe apud poetas leguntu ru. Anum. 486. 3 Quuntitatem syllabae ys, v, n. 535, lll, in ima pag. 4- Cf. QUINTIL.4,5, 63. Senvms tamen in commentariis Aeneidis semper Dido­ nis, Didoni, Didonem, Didone, v. g. 4,6; 4, 37; 4, 223; 4, 235; 4, 344; 4,'3t3; 4, 356; 4, 446; 4 507 4, öl'æ;4,5 39; 4, 5M;4,564; 4, 574;4, 583,4, 632; 4, 642; 4, 663; 4,67;0 4, 675;,4 744, cum uccusativos adhibeat Callisto (Catislä), Here, IEain Georg 4, 438;-4, 207;3, 452; 3, 258,etgenitivum 0atypsus,Aen. 3, 474. 48 TERTIA DECLINATIO 41

genitivus apud Graecos in os exit praecedente vocali, ut poäsim et poäsin, Charybdim et Charybdin. 2." Plerumque, raro in idem, ïda, nomina in is idos ea quae Graece exeunt in in, 'ida (w, tön),4 ut Parim et Parin, raro Paridem et Parida. 3." Nomina in tis, ut Phthiotim et Phthiotin; quae etiam habent idem et ïda: Phthiotidem et Phthiotïda.

46 [.ciunt Accusativum nomina in ïs Latinum quorum in accusativus idem, Graecum Graece in exit ida, so— fa­ lum in ïda (tön),2 ut tyrannidem et tyrannida a tyrannis, Aeni-idem, Aant'da, Amaryllida. ll. Acausalivum Latinum ym, saepius Graecum yn, faciunt no­ mina in ys cum genitivo yis, ut Othrym et Othryn ab Othrys. lll. Habent accusativum Latinum in em, nonnunquam Grac­ cum En: 'l." Propria in Escum genitivo is quae Graece declinantur per primam (nc, ou), ut Alcibiadem et Alcibiadän, Tigranem et TtyranEn. Cf. n. 24. NB. 5. 2." Item aliquando propria in is quae Graece llectuntur per tertiam, ut Xe'nocratemet aliquando Xenocrate". Cf. n. 50, lll. [V. Accusativum Latinum habent in Etem atque in em, Graecum in En, nomina propria in Es Etis. ut ThatEs, lelïtis, Thaläti, Thale­ tcm, Thalem, Thalen, ablat. Thate (et TltalEte).

47 Abjiciunt s in vocativo: - 1." Quae desinunt in is, ys, eus, tis (ou-;),ut Pari, Cati], Pälcu, Metampü. Quae tamen genitivum faciunt in idos (ab is), ali­ quando servant morc Latinorum, ut Thäis. 2." Nomina virorum in cisantis, ut Calchä. 5." Aliquando propria in Es, ul. Carneade et Carneades]

ll. Numano PLURALI

48 [l. Nominativus pluralis exit frequenter in Esbreve apud poetas, ut Trääs, Arcadas. 3]

4 Sunt autem quae accentum non habent in ultima, ut fldpig. ? Sunt autem quae accentum habent in ultima, ut *Apapuuig, Tam-li;. 3 Sardis, Sardium [it a Eipöetg. 42 FLEXlOsussmmavouuu 48

ll. Genitivus Graecus tertiae exitin ön solum in titulis librorum: Metamorplwseön liber primus, M. Valerii Martialis Epigrammatön libri XIV. Exlra hunc casum dicitur v. g. poämatu1n.' lll. Dativus et ablativus pluralis neuirorum in me saepius exeunt in is, ut poematis: cf. n. 50. 1. [IV. Poätae dativum et ablativum pluralis rarissime efferunt per si vel si:: in nominibus femininis as aut is terminatis, ut Troasin, Pie­ risi-n,Cliarisi, a Troades, Pierides, Charites] V. Accusativus pluralis, maxime apud poetas, desinit in iis ali— quando in nominibus Graecis, ut herääs, Aet/tiopäs, et in peregrinis, ut Allobrogäs, Lingonäs. [VI. Pauca quaedam nomina in os et es numinativo el. accusativo plurali desinunt in E, sine aliis casibus, ut melä, ceti-, fere apud poenis.]

lll. Exempua DECLlNA'l'lONlSremm-: Themata vocalia

li.-9 1. in a 11. in i tu. in 3;

SlNG. SlNG.

N. hörö—s. dioecesi-s. Capy-s. G. hero-is. dioecEs-is. Capy-is, ös. D. herö-ï. dioecEs-ï. Capy-i (ug-). A. herö-em, ä. dioecäsi—m,n. Copy-n. (Ot/iry-m, TEthy-ä). V. hero-s. dioecäsi-s. Capi]. A. hero-ä. dioecEs-ï. Copy, Copy-ä.

PLUR. PLun. [V. in E-s (eu-q) N. herä-äs. dioeces-es. Achille-s. G. hero-um. dioecesi-mn. Achill—is, äï, ei, ï. D. hero-ibus. dioecesi-bus. Achill ï. A. herö-ïzs, ds. dioeces-es. Achill-em, En, id. V. hero-ös. dioeceses. Achille-s veiAchillE. A. hero-ibus.. dioecesi-bus. Achillfä. '

4 Alii genitivi in 611:Malieon aulHaleon (Maii: 'mv), Curi. &,43, 29; Chalybon (?), Catuli. 66, 48, cet. apud NEUE-Was. 4, 485. 50 TERTIA DECLINATIO 43

[Sic declinantur: [. Minos, Thus, Tros. ll. basis. Charybdis, hae­ resis, metamorphosis, Neapolm, poesis, Syrtis, cet. [[[. Athys, Halys. Othrys, TEthys, Tiphys, cet. IV. Ulyæcs ( Ulyssesj] Themata consonantia 50 I. in t

sme. N. poFma. PLUR. poEmat-a. G. poEmat-is. ' poimat um.­ D. poämat-ï. pof'mat-is, raro ilms. A. pai—ama. poEmat-a.. V. poima. poimat-a. A. paEmat-e. poEmat-is, raro ibus.

[I. in d III. in si N. Pari-s. DE-mosthenïs. G. Parid-is, ös. Dcmosthen-is, ï. D. Parid-i. Demosthen-ï. A. Pari-m, n; dem, da. Demosthen-em, En. V. Pari. Demosthenes, E. A. Parid—ä. Demosthen-ä.

[Super genitivo plurali En cf. n. 48, H. Dccl'mantur ut poema: diploma, dogma, emblema, peripetasma, periströma, cet. 2 Ut Paris declinanlur nomina de quibus in n. 45, 20, ut Adonis, Alea-is,Buïsïris, Daphnis, Iris, Isis, Maeotis, Macris, Osiris, Phalaris, Serapis, Thätis, Thyrsis. Cf. n. 46, I, ad cujus normam "coluntur aegis, egida, cassis, casco, celada, Erymanthis, Läis, Piiris, pyramis, Thais,- Tynda­ ris, cel. Ut DEmosthenes:Aristoteles, Söcrates, Xenocrates. Item quae ha­ bent thema in e (r,), Graeceque per primam flectuntur, ut Aeschines, Alcibiades, Apelles, Aristides, Euripides, Mithridates, Phraätes, Ti­ gräues,'l'imarch1des, Aeries (Orestes gen. Orestis et -ae, Pylades, cel. n. 24, NB. 5. Neöcles, Pericles, Sophö'cles: n. 44).]

i S servatur solum ln nominat. et vocat. Demosthen-isest pro^Demosthen(es)—is: cf. CURTIUS, 5 466. 2 Priscis temporlbus hornm genitivus eiiam in orum deslit, ut poematorum, parapegmatorum. Qua positione etiam Vitruyius et Gellius usi sunt. 44 rpexm SUBSTANTIVORUM 51

Vii. DECLINATIO QUARTA

SENSUS,sentido, n'iasc;; rad; sans, thema sensu. GENU,rodilla, neutr.; rad. gen, th. genu.

., ' Quarta declinatio continet nomina masculina et feminina in 123,neutra in 21,cum genitivo in 113.

sum. pLun. sme. PLun.

N. sans-üs, sans-tis. gen-12. gen-üa. G. sans-iis. seris-uum. geli-tis. gen-uum. D. sens-üï. sans—ï—bus. gen-ui. gen-ï—bus. A. sans-um. sens-tis. gen-ü. gen-üa. V. sans-üs, sans-us. gen-ü. gen-üa. A. sans-ü. scns-ï—bus. gen-ü.. gcn-ï-hus.

[Quorum ad normam flectuntur masculina: mötus (sempiternus), [luctus (marinus), fructus (laetior ct uberrimus), (domesticus) tuctus, lapsus et cursus (suus), (extremus) spiritus, 4 (varius) actus mutatioquc, casus (alienus), desgracia, census (amplior ct immensus), renta, ha­ cienda; cura-üs,currus et arma.—Femin ina: (deætra) manus, porticus (alta), anus (annosa), vieja (de muchos anes), nurus ct socrus, mantis deætra et laeva.—Neutrum: cornu (bubulum ct cet-vinum, de buey y de venado). 2] . [. Genilivus singularisdeclinationis quartae interdum littera iterminatur praesertim apud antiquos et antiquitatis amatores, ut ornati., senati, tumulti pro ornatus, senatus, tumultus. 3 11. Dativus saepe contrahitur in & praesertim apud poötas et priscos, ut metii pro metui,, equitatu pro equitatui. 4 [II. Artus, partus, tribus et disyilaba in eas exeuntia [acus, arcus,

4 In plurali impetuset spiritus solum in nominat. et acc. reperiuntur. 2 Etiam aevo scquiorc tanquam unum verbum sunt declinulu: comububulum, genit.. carnububüti, cornuceruini. . 3 V. g. apud Terentium et Sallustium. Fuit eliam in t*i-ïs:anuis, 'l'er. Haut. 287 [a, 3, 46]. Apud vetustissimos invenitur etiam uos. & Ct. (inmum, &,16. In aevo sequiore genit.; et dat. neutrorum exeunt in 17. 53 QUARTA DECLINA'I'IO .45 lacus, quercus, specus ct neutrum pecu] faciunt dativum et ablativum in ubus, ut artubus, partubus, cet. NB. A nomine portus promiscue lit partibus et portubus, a veru saepius ueribus quam verubus. ' IV. Nonnullarum arborum nomina syllaba us exeuntia [praecipue cupressus, ciprcs, ficus, higuera, laurus, Iaurel, pinus, pino] modo per secundam declinationem llectuntur omnino, modo casus in us et u decliuationis quartae assumunt, ut laurus, genitivus lauri vcl laurus, abl. lauro vel lauru; nam. "et acc. plur. lauri et lauros sive laurus. [Idem intellege de nomine culus, rueca.' ' NB. Pccu, ganado, non flectitur in singulari; in plurali facit pecua, pecubus. Gelu fere ablativus est; pro ceteris casibus usurpatur, sed raro, gelum, geli]

52ita paruus,. declinatur: casa, et per quartum et per secundum

SING. PLUR. N. damus. danais. G. domus, de casa (domï,en casa) ? domuum. ct domorum. D. domui, raro domo. domibus., A. domum. domös, raro domus. V. Junius. domus. A. domu, raro domu. domibus.

VIII. DIECLINATIO QUINTA

DIES, (lia, masc., pluzo (de tiempo), femin.; rad. (li, th. die.

53 Continet numina Feminina et masculina in Es cum genitivo in ei.

-l Quercussolum per quartam declinatur. 2 Gf. n. 252, II. Quid ais, bcmevir? est frater domi? Ter. Ad. 556(4, 217]. 46 rnsxw' su BSTANTIVORUM 53

sme. N. iii-Es. rnun. iii-iis. G. (ii-Ei. di-Erum. D. (li-Ei. di-Ebus. A. (li-em. di-Es. V. di-Es. di-Es. A. di-E. dizäbus.

[. Fides, fe, spes, esperanza, res, cosa, habenteï pro Eï in geni­ livo et dativo, ut fidci. Il. Genitivus et dativus singularis declinationis quintae aliquan­ do exeunt in E apud poötas et antiquos: die somnique horas, Verg. G 'I, 208, pro diei somnique; comm-issä fide, Hor. S. 1, 3, 95, i credita fidei suae, cosas encargadas a su lidelidad, conlladas a el. 4 lll. Genitivus, dativus et ablativus multitudinis praeter rerum et rebus, dierum el diebus inusitati sunt. 2 Nominativum et accusati­ vum pluralem habenl, prueter res et dies, acies, eüïgies, facies, spe­ cies, spes et apud Vergilium glacies, hielo. Cetera plurali carent. Cf. n. 77, 5." [Per quintam llecluntur: res (obscurior), dies (laetissimus); (pris­ ca) fides, pernicies (metuenda, dcslrucci6n pavorosa).]

lX. DECLINATIONOMINIScourosm

I11nominibus compositis ex substantivo et ad­ 54' jectivo si utrumque in nominativo est, utrum­ que declinabitur, ut jusjurandum jurisjurandi, respublica reipublicae.3 Cf. cornu (bubulum), n. 51.

rl Etiam in ï antiquitus exierunt, ut pernicii pro pemicüi, qua positione Vergi­ lius usus videtur in Aen 4, 636:Munera laetitiamque dii. V. Gal.. 9, H et generatim recentiores Maronis interpretes. Rabies,cet., in genit. apud priscos. 2 Cicero, Top.7, non est ausus. specierumaut speciebusdicere; non tamen ne­ gat posse Latine dici. 3 Sunt haec per juxtaposilionem sive improprie composita; quare eliam se­ parata scribuntur: respublica,jusjurandum. 55 LITTERAEmomuss 47

X. TABULA LITTERARUM mommum lN DECLINATIONE

(Cf. nn. 16, 23, 25, 28. 51, 53, 473 seqq.)

SINGULAE! 55 1.' deol. 23 deol. 3.*'deol. f. m. m.- f. n. m. f. n. N. ä, ü-s, ü—m, )s (ös) 55 V. &, &, iü-m 'aut deest, )aut deest, G. ac, ï, ï, ïs, is, D. ac, 5, 6, ï, ï, A. ä-m, ü-m, ü-m, sä-n1,ïm, tä )äm, )aut deest, A. &. 6. ö. &, ï. ", ï.

PLUBALI N. ae, ï, ä, Es, ä, 'L-ä, V. ae, ï, ä, Es, ä, z-ä, G. ä-rüm, 6-rüm, ö-rüm, üm, i-üm, üm, i—üm, D. ïs, ïs, ïs, ïbüs, ï-bus, 'lbüs, ï—büs A. äs, ös, I, Es, ä, i-ä, A. ïs. ïs. ïs. lbüS, ï-büs. ïbüs, ï-büs.

SINGULAE! 4." deol 53 deol. m. 1 n. f. m.

N . ü-s, &, E—s, V. ü-s, ü, E-s, G. üs, üs, e-ï, D. u-ï, ü, e-ï, A. ü-m, ü, ä-m, A. ü. ü. E.

PLURALI N. üs, u-ä, Es, V. üs, u-ä, Es, G. u-üm, u-ü m, E—rüm, D. "vbüs, ü-büs, ï—bus,ü-büs, E-büs, A. üs, .n.-ä, " Es, A. ï—büs,ü-büs. ï-büs, ü-büs. E-büs. 48 DE GENERE 56

CAPUT II. DE NOMINUM GENERE

. Substantivum est illud nomen quod per se, öb sive solum, in oratione esse potest; sc. quod res (los objetos) significat, ut duæ: v. g. Dux imperat.l Dividitur in proprium et appellativum: Proprium est, quod rem definitam et singularem sig­ nificat, ut Romulus, Hispania. Appellativum est, quod aliquam speciem, sive rem communem atque incertam significat, ut rea:, oppidum.

[NB. Appellalivumdicitur collectivum, cum numero singulari significatmultitudinem, ut populus, exercitus; dicitur abstractum, quod actionem qualitatemve significat; v. g. iter, viaje, prudentia; secus concretum nominatur. Nominum genera partim ex significatione, partim ex positione cognoscuntur.]

[. DE GENERIBUS Nommum QUAE ex SIGNIFICATIONE cocNoscuw'run

!. NOMINA MASCULINA

57 Quae mari l)us solum tribuuntur, mascula sunto. His ventos fluviosque super eum mensi­ bus adde.

Masculini generis sunt quavis terminatione: i." Nomina, sive propria, sive appellativa, solum viros aut deos significantia; ut Römulus, consul, censui-, Genius, el dios Genio; item nomina animalium quae marem significant-, ut teo, leon.2

4 Nomen autem ab ALvmo definitur in Rudimentis pars oraeimiisquae casus habet neque temporq adsigni/ïcat. 2 Apud scriptores ecclesiasticos etiam nomina angeloru m et daemo­ num. 58 EX SIGNIFICATIONE 49

[Sic appellativa quae solum viris tribuuntur: bibliopöla, librero, 'caupo, mesonero, frater, hermano, haruspex, aruspice, lanista, maes­ tro de esgrima (de los gladiadorcs), latro, ladron, nauta sivc poe't. na­ vita, marincro, pater, padrc, pirata, corsario (cosario), poäta, pugil, r'ämeæ, remero, scriba, notario, escribano, scurra, bufon, tubicen, trompetero. ' transfuga, uir, vardn, cet. NB. Nomina quae prcprie sumpta rem significant, eum virum feminamve sensu translato designant, genus desumunt a terminatione, v. g. feminina copiae, ejei'citos (abundancia de soldados), custodiae, guardas, operae, lrabajadores, obreros, uigiliae, centinelas; neutra mancipium, «propiedad, cosa propia», unde esclavo, auxilia, tropas auxiliares, proprie «socorros».] "2." Nominaventorum, fluviorum et mensium, ut ElEsiac, los vieutos Etesios (zanuales, dc Agosto), Sequäna (lentus), el Sena, Sicäris (ultimus), el Segre, Januarius sive mensis Januarius. ' NB. Ex fluminum nominibus excipiuntur pauca quaedam in a exeuntia, v. g. Albula, el Tiber, Allia,Maträna, el Mai-ne,item Lethc et Styx, quae sunt feminina. [Eliam excipiuntur aliqua peregrina no­ mina r finita, ut Eläucr, lader, quac neutra sunt. 2]

Il. Nonum raalmmn

58 Femincum dices, quod femina sola reposcit. Insula femineaest, arbor, cum nave poesis.

Feminini generis sunt quavis terminatione: 'l." Nomina, sive propria sive appellativa, mulieres aut deas significantia; ut Glycerium, uxor, esposa, Juno; item nomina anima­ lium quae feminam significant; ut leaena (poet. lea), leona. [Sic apellativa feminarum: mulier, mujer, mater, madre, soror, hermana, nutriæ, nodriza, anus, vieja, socrus, snegra, oct.] 2." Nomina insularum et arborum, ut Rhodus, Bodas, abiEs, abcto, pirus, pera! [fagus, haya, ficus, higuera (higo, ficus, ulcera, masc.), mälus,' manzano, fraxinus, fresno, juniperus, enebro, pinus, pino, pinaster, pino silvestre, ileæ, encina, aet.]

4 Tibïcen, lloutisw, cf. NEUE-WAG.4,9lh. Et cf. Amm., u. 439. 2 Veteres Istrum, Rhenum,Metaurum, Rhodanum, Iberum nominandi casu pro Ister, Rhenus, Metaurus, Rhodanus, lberm dicebant, dummodo adderetur nomen flumen; undeesl illud Horatii 0. 'i, 'l, 38: TestisMetaurum flumen et Hasdrubal; et. in Arte poetica, 48: Aut flumen Rhenum. Cf. Anm., n. 444.

ORAM. LAT. 3 50 DE.GENERE 58

Excipe a) haec neutra tertiae: acer (durum), arce, acebo, robur (grave), roble, silcr (molle), mimbrera, suber (silvestre), alcornoque, cum terminat—isin um, n. 64; —h) hoc masculinum secundae oleas— ter (amarus), acebuche. 3." Nominapropria navium et fabularum dramaticarum, quae per synesim feminina sunt, quia sc. intellegitur navis, fabula, pieza dramätica; ut Centaurus magna, Verg.: Eunuchus acta est, se repre­ senlö el E. (de Terencio).

lll. NEUTnA Trade notas neutri et vocem pro nomine sumptam, Et verbum quodvis nuda pro voce repostum, Et quorum, ceu fas, immobilis ultima perstat.

59 NeutriusLo Elementorum generis sunt. Sive quacumque litterarum terminatione: nomina: u longum, (una, la) u larga; quae aliquando feminina tiunt, subaudita voce littera. 2." Verba et ceterae orationis partes positae loco substantivi, ut vivere ipsum pro ipsa vita; cras dicis; cnas lsruo quando venit? manana dices; geste manana cuändo llega? o." Dictiones, cum excluso omni sensu pro semelipsis ponuntur, ut lua; est monosyllabum. 4." Substantiva quae in casus non declinantur, ut [as, lo justo, gummi, goma. ' IV. DE conmumnus "Est commune duum, sexum quod claudit utrumque Articulo gemino, veluti bos, hostis et obses.

Nomina personarum appellativa generatim 60 adhibentur solum tanquam masculina, ut hostis, enemigo, nauta,, marinero; aliquando etiam tanquam feminina pro sexus diversitate, ut civis Romanus, eiuda­ dano romano, civis Romana, ciudadana romana. Haec autem dicuntur communia duorum generum.

4 Sic Hebraeum manna, mana. u 62 ex SIGNIFICATIONE ni

[En praecipua nomina communia personarum: adulescens, adoles­ cente, affinis, afin, agricola (raro f.) campesino-a, antistes, presidente (de cosas sagradas, pro feminino saepius dicitur antistita), artifex, artiliee, comes, eompanero-a, conjua: (fere f.), "cenyuge, duæ, guia, dynasles,'heres, heredero-a, hostis, enemigo-a. infans, infante, inter— pres, interprete, municeps, municipe, obses, reinen, parens, padre (madre), patruelis, primo hermano, prima h., praeses, presidente-a, sacerdos, sacerdote, sacerdotisa, satelles, salelite, vates, adivino-a, poeta, poetisa. ' NB. Apud poetas inveniuntur etiam communia duorum praeci­ pue: auctor, augur, custos, hospes (in femin. rectius hospita), incola, judex, juvenis, miles, par, testis. —.Sunt aliqua verba quae substan­ tivis femininisjunguntur, sed sola minime adhiberi solent tanquam substantiva feminina, ut index, vindeæ, v. g. voa:iudea: stultitiae. ' En praecipua communia animalium: bos, buey (vaca, etiam vacca), aliquando anser, ganso, elephantus (etiam elephas), lepus, liebre, mus, ratdn, cet.] * ' V. De EPICOENIS

61 Articulo sexum quae complectuntur utrumque Uno, epicoena vocant Graji, promiscua nostri. Corvus llic, haec vulpes seu mas seu femina poscunt.

[Epicoenum sive promiscuum est quod sub uno genere utrum­ que sexum complectitur, ut corvus niger, mas et femina, vulpes calli­ da, mas et femina. —Ad sexum indicandum additur mas, femina.-. vulpes mas (etiam vulpes mascula), vulpes femina.]

Vl. Dr. canens mcenro SIVEnuoio Quae modo femineis, maribus modo juncta videbis Significatorum nullo discrimine facto, Sunt generis dubii, velut horridus horrida-tigris,

62 [Nominaincerti generis sive dubia sunt quae-modo hoc, . modo illo genere apud probatos auctores reperiuntur, sme ullo discrimine, ut tigris ferus sive fera, sine ulla sexus differentia.

4 ut. Anum, n. 441. 52 DE GENERE 62

Si tamen de maribus singillatim agitur, usurpatur genus masculinum-, si de feminis fem. NB. Dicuntur mobilia nomina quae pro genere diverso, diver­ sa terminatione praedita sunt, ut. dominus et domino, agnus et agna, cordero y cordera. Sed columba et columbas nihil aliquando differunt.]

Ii. DF. GENERIBUS QUAE Ex TERMINATIONE COGNOSGUNTUR

l. IN PRIMA DECLINATIONE

E et a femineum est; is, e—ssunt mascula primae.

I. Nomina primae declinationis, et, & litteris 63 linita sunt feminina, nisi obstat significatio: n. 57, ut Roma, Aetna, þanthcra, musica, et musice [man­ na, ae, grano de incienso4 ].

Excipe Hadria, el Adriatico, masculinum, talpa, lopo, fere masc., dama, gamo,,masc. et fem. ll. Nomina primae declinatiouis in 68 et Essunt masculina, ut tim-as, cometes (et cometa). ? [Gum-autem forma omnino latina Ilectun­ lur, sunt aliquando feminina, ut tim-a.]

ll. IN SECUNDA DECLINATIONE Um, on neutris, maribus da cetera saepe secundae.

6 [Nomina in um et on secundae declinationis & neutra sunt, exceptis nominibus propriis viro— rum et Feminarüm, ut caelum, mancipium, n, 57, 1." NB., Ilium sive Ilion, Saguntum, Sagunto (Murviedro), Pelion, el monte Pelio, Illyricum-(regio).

4 Pascha, ac («litis tertiae non est apud NEUE-WAG.)Hebraeum neutrum est. Nomina vero monllumnin a et e sunt femlnlna: Ida, tfycale, Ossa, Hybla, Cyt­ Eme, Oeta et Oeta, Rhodope, eat.; montes enim genere positionis praediti esse solent. ' 2 Sic mammönaset mammona,riquezas, apud scriptores ecclesiasticos. 66 ux 'rumnNATIONE 53

Nomina in us (os) et P declinationis secundae 6'5 masculina sunt, ut Gajus sive Cauuus, el Moneayo, gladius, espada, acanthus ("acum/los), acanto, liber, libro.]

]. Excipiuntur feminina in secunda declinatione haec in us ct'os: 1." Alvus, vientre, carbasus, tela de lino, vela de navio, humus, tierra [pannus, criba, ficus, n. 58, 2."]. 2." Urbium nomina, ut Sagunlus, n. 64, Com'ntlms,'l Ilios, et haec regionum: Aegyptus, Chersonesus seu Cherronesus, Epirus, Pelo­ ponnesus. [Canöpus tamen est masc.] 3." Nunnulla fruticum seu arbuscularum (arbustos), ut lua-us, boj, nardus, nardo, papyrus, papiro, papel (etiam papyrum). Cf. n. 58, 2." [NB. Reliqua stirpium seu virgullorum et florum nomina mas­ culinis adduntur, ut asparägus, esparrago, carduus, cardo, dumus, espino, maleza, hyacinthus, jacinlo, pampinus, parra (perraro fem.); rubus, zarza, eat.] ll. .. Ex [initis in us excipiuntur neutra: virus,-jugo fetido (vene­ noso), ponzona, vulgus, vulgo (raro masc.),-et poet. pelagus, pielago, mar, quae carent plurali.

66 Quaepartim autem masculina, a nominibus partim Graecis feminina in os sunt,facta sunt servato Latina, fere genere Graeco, ut dialogus, prölogus, masculina, Arctos, Ia Osa, femi­ ninum. [Peminina praecipuesunt: 1." Plantarum aliqua nomina, plerumque in os exeuntia, ut buglossos, lengua de buey; adde balänus, bellota. 2." Substantiva ex odos (6869)composita, ut methodus, periodus; item atomus, anlidölus (etiam dicitur aulidötum); praeterea dialeclus, diamälrus sive d-iamälros,diphtongus, paragraphus. 2 5." Pleraque nomina margaritarum, ut amethyslus, amatista. 3 Barbitos, laüd, masculinum estet fem.]

4 Labitur Commeterän cum in Vocabulario masc. facit Corinlhum;labuntur saepe vocabuluriu in genere designando 2 Elatia nonnulla, quae- fere vel cadentls vel omnino Iupsue Lutinitatis sunt, ut abyssus, biblus, bissus scu byssus, crystallus, eränms, perimetros, pharus. B E quibus sunt masc. smaragdus, esmerutda, hir-yllus,berllo, opälus. 54 DE GENERE 67

lll. IN TERTIA DECLINATIONE

5 [. Masculina Os, or, er, o, simul es quod crescit mascula sunto.

67 [Nomina o-,er, är', or, os finita, item impari­ syllaba in es, e's, masculina sunt, ut Sutmo Suhnonis, aär, vomer vomeris, reja del ai'ado (aliquando vomis), 'color coloris, [los /loris, tebäs lebetis, caldera, pa­ riäs parietis, fomes fomitis, yesoa.]

1. Ex finitis in 0 excipiuntur feminina: l." Substantiva in io orta a verbis, et nominibus adjectivis, ut legio, oratio, discurso, talio, taliön. communio, participacidn, a legere, escoger, oratum, talis, communis; sed pugio, punal, a pu-n-gere, mas— culinum est: [item masculina sunt ea quae a distributivis oriuntur, ut senio, el seis (de la cara de los dados). Igitur dicio a dicere, regio a regere, portio, cf. partiri, feminina sunt.] 2." Do et go finita quorum genitivus exit in iuis breve, ut hirun­ do, golondrina, imago, imagen, Carthago,- at sunt masculinaoardo, quicio, . or'do, orden; fere margo, oril'la, aliquando apud poätas cupido, deseo. 5." Excipiuntur feminina: caro, carne, et nonnullae urbes Hispanae, ut Barcino, Tarraco. [Sunt igitur masculina: scipio, bastön, titio, tizön,unio, perla, 4 papilio, mariposa, ligo, azadon, harpago, garfio, cloque, rezon, anclote, turbo, remolino, cet.] lll.- Ex nominibus er finitis excipiuntur 1." neutra: cadaver", cadaver, iter, camino, tuber, protuberancia, uber, ubre, ver, prima— vera [verber, azote, n. 75, 2", et plantarum herbarumve nomina, ut piper, pimienla. 'I'uber, acerola, est masc. Cf. n. 58, 2? a).] ' 2." femininum linter lintris, canna. lll. Ex nominibus or finitis excipiuntur 1." neutra: ador, trigo espelta, aequor, Ia superficie del mar, cor, corazön, marmor, märmol. 2." femininum arbor, vel m'bos, ärbol.

4 Unio, id est, concordia non est mr daceunlur pueri femininum esse,cum apud ue­ teres minime reperiatur. ALVAR.,453. . 68 ex TERMINATIONE 55

IV." Ex nominibus os finitis excipiuntur 1." feminina (praeter arbos): eos, aguzadera, et dos (lua), dote. 2." neutra: ös öris, boca, ös ossis, hueso [et Graeca in 08 ea quae tantum nominativum et accusativum habent, ,v. g. melos, canto]. V. Ex imparisyllabis es finitis excipiuntur l." feminina: merces, paga, (haec) seges, sembrado, quies, descanso [cum composi­ tis requies, inquies; item leges, estera, compes, grillete, fere plur. com­ pedes: n. 75, 5."] 2." neutrum aes, cobre. [ö.o Ales, ave, masculinum est aut femininum-, quadrupös, cua­ drupedo, femininumvel neutrum; quadrupes, ca bello, est generis masculini.] 5 II. Feminina X da l'emineis, aus, as, is, ys, es nisi crescit In patrio; 8 etiam si consona ponitur ante.

[ïs, as, es, ïs, ïs, ijs, aus, a', et consonante 68 praecedente, s (inita, feminina sunt, ut aetas aetatis, edad, anas analis, anade, caedes caedis, matanza, Salamïs Salaminis, Salamina, vallis vallis, valle, cassis cassidis, capacete, chlamys chlamydis, clämide, laus lau— dis, alabanza, loa, paa: pacis, paz, neæ necis, muerte vio— lenta, nia: nivis, nieve, noa: noctis, noche, nae: nucis, nuez, trabs trabis, viga, madere, glans glandis, bellota.

Huc spectant, exceptis nonnullis, v. 68, lll, pluralia Alpes, Ga­ des, cet., n. 39, M'] [. Excipiuntur in as: l." masculina: as assis, as, et nomina Graeca cum genitivo in aulis, v. 5. adamas, diamante. [Vas vadis, mas maris, n. 57, l."] 20 neutra: väs väsis, vaso [item Graeca in es cum genitivo brevi änis et älis, v. g. melas, una enfermedad, erysipälas, erisipela]. II, Excipe in 35 parisyllabisfpalumbes, paloma torcaz, masculi­ num autfemininum, vepres, espino, zarzal, masculinum [et Graeca in is; quae solum habent nominativum et accusativum, et neutra sunt, ut cacoälh'es, ulcera maligna]. 56 DE GENERE 68

III. Excipe haec masculina in is: i." finita in eis, guis, mis, nis, alis et ollis, ui piscis, pez, pescado, sanguis, sangre, cucumis cucumeris, coliombro, cinis cineris, ceniza, canalis, cano, follis, [uelle. [Sic: fascis, anguis, culebra aliquando fem., unguis, uermis, crinis, panis, funis, amnis, finis, rarissime femininum, canis, perro, can nonnunquam fem., clunis, nalga etiam fem., plurale manes, almas de los muertos, n. 39, i. "; annulis. aqualis, natalis; collis] 2." Mascula sunt etiam l Lucretilis, ? ensis et 3 orbis, 4 Glis, 5 mensis, 5 cassis cassis, cum '7puluere 3 fustis, Tum 9 lapis et 40caulis, ium "postis, Wscnlis et 43aa.-is, Et " torris, 45vectis, ex "3as composta, " molaris. [Adde "*pugillares, 49 lemures, pluralia, 20ei unies. ' 5." Cor-bis, ceste, masculinum est aut fem.; scrobis (scrobs), cueva, torquis aul. torques, collar, perraro feminina; tigris 'raro masc. IV. Excipe in ys masculinum Olim/s (un monie).] V. Ex nominibus in x masculina sunt: 1." Nomina Graecam ax, v. lhoraa: thoracis coraza. 2." Nomina in ea:, egis, e brevi,vv. 5. greæ, gregis, rebano. [Sed lea: lEgis fem., rea: ei. remea; n. 57, 'l."] 3." Nomina in ex, icis, ut frutex fruticis, arbusto, iallo [excep­ tis femininis cai-ea;, cari-ize, forfeas, tijeras, vites;, a'gnocasto, ilerc, n. 58, 2 ", et aliquando imbrem, leja, obea;(sine nominat.), eerrojo, ruine-a', romaza, etiam aliquando apud poetas carleæ, corieza, eisileæ, pedcrnal. — Sed alripleæ, armuelle, neutrum est]. 4." Haec: calix (argenteus), copa, foriiia; (infleaius), böveda [phoe­ nia; phoenicis, ienix, lradua: traducis, mugron de la vid. Varie, varice, est masc. et fem.; calx, calcanar, et igne;, lince, sunt. raro masculina. 5." Verba in una;, ut deunæ, once duodecimas partes del as. 6. " Sandya; sandycis, color encarnado, nonnunquam bombyrc, gusano de seda, et sardonyx sardonychis, sardonice] Vi. Ex nominibus in s, consonante praecedente, masculina sunt: Lo nomina in ns cum genitivo in ntis, ut deus [quadrans, Ia cuarta parle de una cantidad, v. g. tres onzas de la libra (que-valia doce), fons, mons, pons], exceptis femininis bidcns, oveja de dos

! -lmonie de [Iulia, 2 espada, 3 circulo, &:liron, 5 mes, 6 red de cazador,'7 polvo, svarapalo, 9piedra, 40 talio, M jamba, 42 espino, 43eje, Milizön, 45 palanca, 46 ul. semis, medio as, 4'7(diente, picdrn) moiar,48 tablims de ascribit, 49 cspeclros, 20 illas, hlleras. 69 ex TERMINA'I'IONE 57

ai'ios, 4 frons, frente, gens, pueblo, lens, lenteja, mens, pensamieuto, et fere serpens, serpiente. [Anima-ns, ser vivo, est femininum, in plurali etiam neutrum; ser dotado de razö n, est masculinum. Con­ tinens, tierra firme, continenle, est fere femininum, raro neutrum.2] 2." Nomina Graeca in ps, ut hydrops, hydröpis, hidropesia [et chalybs, acero.—Latina adeps, gordura, el forceps, ienaza, tena­ zas, masc. et fem. sunl. Stirps, tronco, perraro masc. est.]

5 lll. Neutra Neutrum ar, &, e, neutrum ur, neutrum c-l-i-n-y-t­ usque sequuntur.

69 [Z, &,e, i, i, 1], ei:, rtr, iis-,üs, c, t, n, innita, neutra sunt, ut poema poematis, poema, Tempe (valle en Tesalia), mare, mar, sinapi sinapis (et sinapi in­ declinabile), mostaza, oxymeli, bebida agridulcc, misg mi— syis, vitriolo, calcar ealcäris, espuela, Tibur, Tibur, cor­ pi'ts, euer-po, iüs, derecbo, lae laetis, leclie, mel mellis, miei, lumen, lumbre, caput capitis, cabeza.]

Excipiuniur masculina: 3) Ex nominibus in ur: fur/"ur (horde— aceus), salvado, turtur (raucus), törtola, vultur (praedator), buitre. [Vult-urApulus. Fur, n. 57, if] b) Ex nominibus in us: 1." lepus leporis (timidus), liebre, mus, ratön; 20 nomina Graeca in tis ädis, v. g. triplis, tripode. [S." nomina urbium in us mitis, quae tamen ab Ovidio per synesim feminina fiunt, ut Amathus.] Sunt autem in us feminina: if quae habent genitivum in iïdis et (itis, v. g. palus, laguna, virtus, virtud; 2." pecus pecüdis, cabeza de ganadn menor, tellus telluris, la-tierra [et fere grus, grullajsus, cerdo. raro masculina.] 0) Ex iinilis in ] masculina sunt: sol,sal (in singulari etiam neutrum nonnunquam) [mugil (etiam in nominativo mugilis), müjol]. d) Ex finitis"lnn excipiuntur masculina, quae non faciunt ge­

t Bidens,azadön (de dos dientes), masc. est. 2 Haec philosophiae verba rara accidens,accidente, consequens,coneccuenle, consecuencia, ens,ente, neutra sunt. 58 DE GENERE 69

nitivum in inis, ut attag'en attagänis, francoli'n, et ex iis quae faciunt pecten pectinis, peine. [At feminina sunt: alcyon alciä-nys, aleion, martin pescador, uiden, ruiseiior, icon, imagen, sindon, lilaila, muselina, et nomina urbium in in atque ön, ut Eleusin Eleusinis, Babylon Babylonis, qui­ bus additur Troezï'n TroezEnis.]

N. [N QUARTA ET QUINTA DECLINATIONE U semper neutris, us saepe virilibus adde.

70 Nomina quartae declinationis us terminata mas­ culina sunt, ut sensus.

Excipiuntur feminina: acus, aguja, colas, rueca, n. 51, IV, raro masc., domus, manus, penus, provisiön de boca, porticus, pdrtico, tribus, tribu, plurale idus [et quinquatrus, fieslas en honor de lilarte; apud priscos etiam specus, cueva, quod in nominat. et-accus. est etiam generis neutr., sed raro. Anus, vieja, aet., quercus, n. 58, Lo et 23].

[Femineum es quintae; verum inter mascula cense Saepe diem, quibus usque meri vocem adde diei.]

71 Nomina quintae declinationis sunt feminina, ut spes, esperanza.

NB. Dies, un dia determinado (ayer, hoy, manana) mascu­ linum est, ut dies vicesimus, hesternus, hodiernus, crastinus, sed apud ' poe'tasetiam femininum; dia indeterminado, epoca de tiempo, plazo, fere femininum est; ut longa dies. Diem dicunt, QUAdie ad ripam Rhodani omnes conveniant Is dies erat a. d. V. Kal. Apriles. Caes. B. C. 1, 6, 4; senalan cl dia en el cual todos se han de junlar a orillas del B. Ese dia era el 28 de marzo. Cf. Cic. R. Am. 44,128. Dies in plurali et. meridies, mediodia, sunt semper masculini generis. 7 3 ADJECTIVORUM 59

Ill. DE GENERE ADJECTIVORUMcum SUBSTANTIVA FIUNT (Cf. n. 373)

72 [. Adjectiva substantive posita ejusdem sunt generis cujus est substantivum quod subauditur, v. 5. consonans, vocalis (littera), fem.

[Sic masculina sunl: molaris(lapis), n. 68, lll. 2"; natalis (dies), natalicio, 68, lll, l."; Oriens, Occidens (sol), cl oriente, el occidente, levante, poniente, torrens (fluvius), torrente, con/luens, con­ fluencia (de dos rios), n. 68, VI; Quintilis, Sextilis, cet. n. 57, 2."; sonip'es,poet. : equus: cf. 11.67, et 67, V, 3? Sunt feminina: bidens(ovis), oveja de dos aüos, n. 68, VI; bipennis (securis), hacha de dos iilos, n. 68; triremis (navis), nave de trcs Ordenes de remos, io.; cet. (Continens, sc. terra, n. 68, VI). Sunt neutra: praesens,praeteritum, futurum (tempus),cet.)

ll. Quod si nullum nomen substantivum subauditur, adjectivum abstracte sumptum neutrius generis est, ut honestam, incerta fortunae, inconstancia, inseguridad de la fortuna, singulare, plurale.

IV. DE GENERE NOMINUM PLURALIUM DEQUE NOMINIBUS GENERE [NAEQUALIBUS

!. Nomina omnia, quae numero multitudinis 73 dumtaxat declinantur, si & littera finiuntur, neutra sunt, ut arma, Bactra, orum (urbs), Cythera, orum (insula); sin autem i terminantur, masculina, ut fasti, Philippi, Filip'os, Puteoli, Puzol,4 Veji, cet., urbium nomina.

4 Litt. Pozuelos (Ciempozuelos), Pocitos. 60 IIETEROGENEA 73

ll. Ae diphthongo finita feminina sunt, ut. Athenae, deliciae, ea:­ cubiae, centinelas (fuera del campamento), cf. n. 51, l.", NB., nisi obstat significatio, ut in Etesiae, n. 57, 2."

74a l. genere Heterogonea singularis. dicuntur In quibus quae haec in maxime plurali recedunt animad­ vertenda:

SINGULARE PLURALI

[ostrea, ae, ostra, fem. ostreae et ostrea, arum, lem. et n.] carbasus, i, tela de lino, » carbasa, orum, velas (del naulo), n. jocus, i, chanza, m. joci etjaca, orum, m. et n. locus, i, lugar, sitio, » loci, pasajes (da un autor), asun­ tos, materias, et loca, orum, sitios, regiones.4 sibilus, i," silbo, » sibili, poöl. sibila. caelum, i, cielo, n. caeli, orum, m. delicium, l, delicia, » delicia el deliciae. [Elyslum, i, el Ellsco, » Elysii, oram, los campos E., m. frenum, z', freno, — » frena et freni. rastrum, i, rastro, rastrillo, » rastra et rastri. Argos, i, Argos, » Argi, arum, m.]

ll. In his notanda sunt aliqua nomina montium declinatio­ nis secundae, in plurali neutro pro singulari masculino a poötis usurpata. smouuuu PLURAL!

[Avernus, i, lel Averno, masc. Averna, orum, neutr. polit.. Ismarus, el lsmaro, » Ismara, arum, » » Massicus, el Mäsico, » Massica, oram, » » Maenalus, el Mönalo, » Maenala, orum, » » Pangaeus, el Pangeo, » Pangaea, arum, » » Taenarus, el Tenaro, » 2 Taeaara, arum, » » Tartarus, el Tartaro, » poöt. Tartara, orum, » » Taygelus, el Taigeto o Täigelo, Taygeto, orum, » n ]

4 Apud Sallust. et Vergilfloci est. etiam idem ac loca. 2 Etiam Taenarum, neutr. 75 ANOMALANUMERO 61

CAPUT lll. DE ANOMALIS NUMERO, SlGNlFlCATlONE, DECLINATIONE ET CASU

[. ANOMALA SIVE lNAEQUALlA NUMERO

75aut Anomal'a declinatione sive inaequalia aut casu aut vocantur, aliquo alio quae attributo aut numero de­ liciunt. [. Singulari tantum numero declinantur: 1." Nomina propria, ut Aeneas; nisi appellativi formam induant, ut Caesares, Maecenates. 2." Nomina abstracta, ut bonitas, juventus. 3." Pleraque eorum quae materiam significant, sive quae meli­ mur et ponderamus, ut grana, liquores, metalla: triticum, oleum, fer­ rum, ebur, mariil, cet. [Nonnulla tamen nomina herbarum, frumentorum, metallorum, lignorum, uet., recipiunt pluralem numerum, cum se. tribuuntur rebus individuis sive singularibus a poätis praesertim, ut vina, vinos, diversas elases de vino, aera, instrumentos de cobre, estatuas de bronee.] 4." Nonnulla eolleetiva, ut plebs, supelleæ. [ö.o Quae sequuntur, et alia:

gelu, us, hielo, 51,'IV, NB. quies, Etis, descanso. humus, i, tierra, suelo. sanguis, inis, sangre. indöles, is, indole. specimen, iuis, muestra. jubar, äris, resplandor. suboles, is, deseendencia. lues, is, peste, epidemia. tellus, tierra, fere poöt. meridies, ei, mediodi'a. tussis, is, tos. pontus, i, mar, po'et. ver, .is, primavera. pulvis, eris, polvo. vulgus, i, vulgo: ef. n. 65, [l.]

ll. Quaedamplurali tantum declinantur (pluralia): 1." Multanomina urbium aliorumque locorum, ut Athenae [Vidi, Leuctra Leuchorum, Gades Gadium, Alpes Alpium, Esquiliae, Tempe.] G.[6 ANOMALA NUMERO 75

2." Aliqua quae pluralitatem signilicant, ut Charites sive Gratiae, las (tres) Gracias, majores, antepasados. '

[caelites, habitantes del cielo, Penates et Lares, dioses domes— bienaventurados. ticos, numenes tutelares de la Dirae, las Furias, imprecaciones. familia (lar, hogar). eæcubiae, cuerpo de guardia. proceres et primores, los grandes. inferi, habitantes del mundo in­ superi, habitantes del mundo su­ ferior. perior. liberi, hijos. utensilia, utensilios. inanes, almas de los muertos. verbera, azotes, in singul. poetico munia (in nom. et acc.), cargos. verberis et fere poötico verbere.]

3." Nonnullae corporis partes, ut cani (sc. capilli), canas.

[artus, miembros. res, ijada. cervices (apud sequiores cervix), intestina, intestinos. cerviz. nares, fosas (ventanas) nasales, in exta, entrar'ias. sing. hac significat. rarum est. fauces, in sing. solum fauce apud praecordia, diafragma. poetas, fauces. renes, riüones. ilia, ilium et iliorum, ilibus, ija­ viscera (raro uiscus), vlsceras.]

4." Aliqua nomina dierum et festorum, ut Kalendae, Bacchana­ lia, tiestas de Baco.

[Iduälia, sacrificios hechos en [Aegaei-etilia. los idus. Nonae.' Idus. nundinae, mei-cado, feria. feriae, dias de descanso, ferias. Saturnalia, cet]

5." Res compositae aut quae tales habentur, ut cancelli, verja, celosfa, altaria, altar.

[arma, armas, armadura. compedes, et apud poetas in ablat. armamenta, instrumentos, herra­ sing. compede, grillete. mientas. minae, balneae, casa de banos. . cunabula, cuna. clalhri, barras (de una verja). incunabula, clitellae, albarda." eæuviae, despojos. 76 ANOMALA NUMERO 65

[ari, celdillas (del panal). . tcopae, escoba. manubiae, dinero sacado de la spolia, despojos. venta del botln. shermae, caldas, lermas. moenia, murallas. valvae, hojas de las puerlas. obices, abl. singul. poet. obice, Et plerumque: bigae, carro de cerrojo, barreras. dos caballus, quadrigae, carra phalerae, bolitas pendientes del tirado por cuatro caballos, et cuello (como adorna). participia sata, campo sembra­ salinae, salinas. ,do, los sembrados, et serta, scalae, escala, escalas. guirnalda, n. 151,198.

6." llaec et alia: ambages, in singul. apud poetas inimicitiae, enemislades. solum ambage, rodeos. minae, amenazas. annales, anales. nugae, bagalelas. argutiae, agudeza (de ingenio), nuptiae, bodas. argucias­ praestigiae, prestidigilacibn , pres­ crepundia, jugueles (estrepito­ tigios, lrapacerla. sos). preces, in sing. solum prece, rue­ divitiae, riquezas. go, ruegos. fasti, fastos. primitiae, primicias. grates, 'in nominativo et accus. reliquiae, reliquias, reslos, relie­ tantum, gracias. ves. indutiae, treguas. tenebrae, tinieblas. ineptiae (rara in singulari), san­ vindiciae, adjudicacibn de una deces. cosa puesta en litigio, cet. inferiae, sacrilicios a los manes, Et generatim, angustiae, blandi­ exequias. tiae, halago, illecebrae, atra'c­ insidiae, asechanzas. tivo,]

Il. SlGNlFlCA'l'IONl-JINAEQUALIA

76 Sunt etiam substantiva quae praeter significationem quam in singulari habent, alteram in plurali assumunt, ut carcer, carcel, carceres, espacio scparado por una barrera; littera, letra, litterae, letras, carta, literatura. 64 ANOMALA DECLINA'I'IONE 76

!

[aedes, is, templo. aedes, ium, templos, casa. aqua, ae, agua. aquae, aguas, aguas minerales. auæilium, i, auxilio. au./vilia,orum, tropas auxiliares. castrum, i, fortaleza. castra, orum, campamento. copia, ae, abundancia. copiae, arum, provisiones, IrOpas. fortuna, ae, fortuna. fortunae, arum, bienes de fortuna. impedimentum, i, obstaculo. impedimenta, orum, impedimen­ tos, bagajes. locutus, espaeio reducido. loculi, eajita (con divisiones compartimientos). ludus, diversibn, palestra. ludi, espectaculos publicos. natalis (diis), cumpleaüos. natales, nacimiento. (ops,) is, socorro, cf. n. 80, V. opes, um, riquczas, poder. pars, tis, parte. partes, ium, partes, papcl (que se representa), partido. rostrum, i, pico de las aves, es­ rostra, orum, la lribuna (ador— poldn de navio. nada con cspolones de navlos). tabula, tabla. tabulae, tablas, libro de cuentas, documento]

lll. DECLINATIONEINAEQUALIASIVEnurmwcu'm' (Cf. n. 24, NB. 1, et 51, IV)

Dicuntur heteroclita substantiva quae per varias de­ 77 clinationes flectuntur. Praecipua sunt: 1." Quae declinantur ut. dominus et templum, v. g. commentarius et commentarium, comentario, memoria. [Callus et callum, callo;jugulas et jugulum, garganta; lupinus et lupinum, altramuz; cubitus, codo, et cubitum (mensura), codo; balteus, taliall, clipeus, escudo, et minus saepe balteum, clipeum; baculus, bastön, baculo, saepius baculum] 2." Quae ad primam et secundam declinationem pertinent, ut menda et mendum, defecto, error. ' [Vespera, tarde, et nominat. vesper, accus. uesperum, ablat. ves­ pere et uesperi. (Vesper, vesperi, cst., lucero de la tarde, estrella de Venus.) Cf. n. 62, NB.]

4 Ab 'a'-.spog,diversus, et alia;, declinatio. 78 ANOMALADEGLINATIONE 04 Ca".

öf' Nomina in ia et ies, ut materia et materies. [Barbaria et barbaries, luxuria et luæuries, mollitia et mollities, eet. ln gen. dat. et abl. saepius deelinanlur per primam. Eliam inve­ nitur colluvio et collnvics, lavadura: lavazas, mezolaconfusa, turbu­ lenuia.] 4. " Aliqua nomina verbalia in us quartae et.um, ut eventus even­ ttis eleventum eventi, acontecimiento, suggestus et suggestum, sitio alto, tribuna. [Etiam non verbalia angiportus et angiportum, eallejbn. rüa, calle­ ja, tonitrus et tonitruum, trueno, tronido.] 5." Jugerumjugeri, vugada, quod in plurali per tertiam deelina­ lur: jugera, jugerum, jugeribus, raro jugeris. Vas vasis, vaso, in plurali vasa, vasorum, vasis. [G." Quae sequuntur: contagio, contagio, epidemia, et contagium apud poötas et recen­ tiores. ' plebs plebis, et-plebes plebäi. praesepe praesepis et praesepes praesepis, item praesepium, pesebre. scorpio scorpionis, escorpibn, et scorpius scorpii. * tapes tapetia-tapete, et tapete, is, etiam tapetum, i. requies requietis, aet., reposo, et requiem requie.

78Femur,muslo, In nonnullis themata femoris diversa etfeminis sunt: (ab obsoleta/einen), eet. Jeeur, higado, jecoris, jocinoris, jeoinoris et jocineris, cet. Juppiter, Jovis, Jovi, cet. Juventus, juventutis, mocedad, juvenlud, et apud poölas juventa, ae, et Juventus Juventatis, la diosa de la juventud. Senectus senectutis, vejez, aneianidad, et apud poötas senecta. Pecus pecudis, cabeza de ganado menor, et pecus pecoris, cabeza de ganado, fere ganado; ef. n. 51, [V, NB Penus penoris, provisibn de boca, pl. penora, et sine plurali penus penus et penum, i. NB. Ibis ibis, et ave ibis, et tigris tigris faciunt etiam in gen. ibidis, tigridis, in acc. ibin, tigrim et tigrin, abl. tigri, cet.]

! Gausape gausapis, H., et gausapes, is, masc., gausapum, i, gausape, ae, cierto manto de lana. 6-6 DEFECTIVA 79

IV. CASU INAEQUALIA SIVE DEI-'EC'I'IVA 4

79 [.rarum, Quaedam v. g. a, non alpha, declinantur et alia, in ut casus, fas, lo ut justo, nomina nefas, lilte­ lo injusto [gummi, goma, caepe, cebolla, instar, igualdad (en grandeza e importancia), mane, la manana, nihil, nada, Ghaas 2, sicas 3 virile aut muliäbre, sexo; sed tamen adhibentur tanquam nominativi et accu— sativi. NB. 'l. Mane usurpatur etiam ut ablativus: summo mane, muy de manana; litterarum nomina etiam tanquam alii casus. 4 NB. 2. Pro indeclinabilibus usurpentur aliquando declinabilia, ut caepa pro caepe, gummis pro gummi, nihilum pro nihil. NB. 3. Panda, peso, defectivum adhibetur ut'ablativus in sin­ gulari, v. g. coronä aurea, librä pondo, del pcso de una libra (litt. una libra en peso, libi-azprope '/,, kilogram.), et ut -quili­ bet casus in plurali, v. g. argenti pondo quinque milia, cinco mil libras romanas de plata-, corona aurea pondo ducentum, de docicn­ tas l., cet. Il. Nomina peregrina, uti Hebraea apud Christianos scriptores, aliquando Latinitate donantur, ut Josephus, i, Dävid Davidis, n. 536, Mösäs Mösis, cet. 5 ] ' Jesus habet acc. Jesum, ceteros casus Jesu.

80cunturque Aliqua flectuntur monoptöta, in nonnullis diptota, casibustriptota, lantummodo, tetraptata, i. di­ e. unius casus, duorum, trium, quattuor. Cf. n. 75. [. Adhibentur in solo ablativo singulari a poötis, in toto plurali - ab omnibus ambage, compede,fauce, obice. Prece et raro verbereeiiam apud non poetas inveniuntur. ll. Adhibentur in solo ablativo singulari, carent autem plurali: sponte, addito pronomine possessivo, ut sponte sua, por(de) su volun­ tad; verbalia in a, addito genitivo aut possessivo pronomine, ut rogatu

Multa singularia notantur suis locis. Vergil. ablativo usus est Chao, G. 4, 347. Gf. Reuuede Phil. ann. 4907, vol. 34, p. 233. Et, ulvldetur, secus liv. 26,47 4.

0!»baw— ln acc. etiam Mosen. Cfr. ALVAR..,n. 184. 81 DEI-'EC'l'lVA 67 matris, meo,.n. 283 [et nam, in locutione grandis (major, maximus, minor, minimus) natu, entrado en anos, de.edad.4 lll. Adhibenturin uno casu atque in certis locutionibus dicis (eausä), por formalidad; derisui (esse), ser objeto de hurla; despicatui (esse), ser objeto de desprecio; ostentui (esse), servir de muestra; infi­ tias (ii-e), negar; suppetias (ferro), socorrer; venum (dare) vender, (ire) ser vendido. Cf. nauci, n. 282, III.] lV. Duos casus habent: Fors, acaso. abl. [01te [fere adverbialiter, sine plur.] [Impes, obsoletum, impetu, masc.] gen. impetis, abl. impete [sine plur., et rarum est pro impetus quartae deelin. (Sordes, inusitatum, inmundicia) raro acc. sordem et abl. sorde (fere plurale adhibetur.) (laap'r,68insolens, espino) raro acc. cepi em abl. vepi'e (fere plu­ rale usurpatur). ] V. Tres casus habent: [(Fides vel fdis, inusit., citara) fidis, [idem, fide solum apud poetas; generatim plurale est. ] Lues, contagio, epidemia, luem, lue, sine plurali. [0ps, inusit., socorro] opis, opem, opo; in plur. opes, opum, oct., poder, riquezas. [Vicis aut via:, obsoletum, vicisitud] vicis, vicem, vice; in plur. vices, vicibus, sine gen. Vis, fuerza, acc. vim, abl. vi; 9 in plur. vires, virium, viribus. Vl. Ca'rent nominativo [daps] dapis, manjar, comida; [dicio] di— cionis, dominio-, [[ruæ] [rugis, frutos de la tierra; [internecio] inter­ neciom's,destrucciön; [pellis] pollinis, llor de harina: n. 30, 4."

CAPUT lV. DE ADJECTIVORUM DECLINATIONE

8l ]. Nomen adjectivum est quod substantivis jungitur sive adjicitur, ut ea donet qualitate aut deliniat (para calilicarlos o determinat-los), ut dua: pru­

l I Et adverbioruin rltu: in promptu, a mane, in procinctu, haldns en cima. 2 Gen. apud Tucil., Dial. 26, et sequlores; dativus perrarus est. Visa-vires Lucretius 2, &6; 3, 965. 68 DECLINATIO 81

dens, general prudente, miles strenuus, soldado valeroso; bubula, caro, carne de vaca (de bue ).

[igitur adjectivumvelest qualitativum vel definitivum; hoc autem esse potest possessivum, si rem possessam aut ad aliquem per­ tinentem significat, ut domus mea, equus regius, 'del rey, miles Pom­ pejanus, de Pompeyo,del ejercito de P.," patrium aut gentile, si patriam, gentem sive nationem indicat, ut civis Romanus, homo Ita­ lus; numerale, si numerüm significat, ut tres pueri, eet. ' NB. Vox adjectivum late sumpta complectitur etiam varia genera pronominum, cum haec substantivis conjunguntur, ut hic liber, illa mustela; item participia, ut porta clausa, p. cerrada. illa di­ cuntur adjectiva pronominalia, haec participialia.] ll. Ad declinationem quod attinet, adjectiva vel ad primam et secundam, vel ad tertiam declinationem pertinent substantivorum. Quae ad primam et secundam pertinent, ires formas habent in nomi­ nativo, cetera vel tres, vel duas, vel unam. Cum nomina adjectiva tres habent formas, prima est generis mas­ culini, altera feminini, tertia neutrius; si duas, prior est communis generis, id est masculini ac feminini, posterior neutrius; si unam, haec est omnis generis.

[. ADJBCTIVAraum; ET SECUNDAE DECLINATIONIS

82 Exeunt in us, a, um,. nt bonus, bona,, bonum, bueno, -a, (-o), er, era, erum, ut liber, libera,, liberum, libre, er, ra, rum, ut niger, nigra, nigrum, negro. Unum exit in ur, ura, urum, satur, satura, saturum, saciado,harto.2

4 Adjectivum stricte sumptum est vox quae substantivo adjungitur ad aliquam 'ejus qualitatem propriemtemve exprimendam. Aliae voces quae sub­ smntivo junguntur, ut numeratio et pronomina, vocantur a multis adjectiva deli nita (determinativos). Athaec denominatio convenit adjectivo proprie dicto sive qualitativo.quippe quod determinet seu definietsubstantivum ejus qualita­ tem significando. . 2 Antiqultus vivos,uiua, uiuam. Cf. n. 25 in ima pag. 82 ADJECTIVORUM 69

I. BONUS, BONA),BONUMdeclinatur ut 'dominus, musa., templum. smcumm PLURALI N. bon-us bon-ä ban-um. bon-ï bon-ae bon-ä. G. bon-ï bon-ae bon-ï. bon-örum bon-ärum bon-orum. D. bon-ö bon-ae bon-ö. bon-ïs. A. bon-um bon-am ban-um. bon-ös bon-äs bon-ä. V. bon-ä bon-ä bon-um. bon-ï bon-ae ban-:i. A bon-ö bon-fi bon-ö. bon-ïs.

[lla justus, a, um, justissimus, a, um, Iuneslus, odiosus, probus, purus, sanctus, vivus; amatus, a, um, amado; amaturus, a, um, que amari; amandus, a, um, que dcbc ser amudo, cet]

ll. LIBER, LIBERA,LIBERUM,libre, declinatur ut puer, musa, templum.

SINGULARI nnnm N. liber libör-ä liber-um. tibär-i' liber-ae libEr-ä. G. liber-ï libär-ae libär-ï. liber-örum liber-arum liber-örum. D. libär-ö liber-ae libär-b'. libär-is. A. libe'r-um libär-am libi—r-um. liber-ös liber-(ïs libär-ä. V. liber liber-ä libär-um. libär-ï libär-ae libär-ä. A. libör-ö liber-ä libär-ö. liber-ïs.

Ut liber haec tantum adjectiva flectuntur: asper, 4 gibber, joroba­ do, corcovado, lacer, desgarrado, miser, prosper rectius prosperas, tener, lierno; deinde quae in fer et ger exeunl, 2 utmartifer, morti­ fero, aliger, alado. Dexter, derecho, facit saepius deætra, dextrum quam dextera, dexterum. Cetera in er e abjiciunt, ul. niger, nigra, ni­ grum. Ceteri, ceterae, cetera et ludicri, ludicrae, ludicra carent nomi­ nativo singulari masculino [cetera ceterum, et ludicra ludicrum, gen. ceteri, ceterae, ceteri, ludicri, ludicrae, cet. Nominativus masc posterus rarus est.]

4 Apud Vergil. Am 2, 379, aspn's pro asperis. 2 A verbis [ero et gero. Sunt. plurlma poetarum. 70 DECLINATIO 82

[Exercitationes: poäta Graecus,scriba idoneus,secretario digno; mätus bifera, manzano que da manzanas dos veces (al ano), armus antiqua, quejigo aüoso, platanus umbrifera, plätano umbroso, amnis tutissimus, rio anchisimo, amor sanctus, a. casto, calor uzrus, c. na­ tura], comesjucundus, compaüero apacible, collis munitus, altozano fortil'lcado, funis cannabïnus, cordel de cäüamo, homo inconsultus, h. inconsiderado, jxïdea:iniquus. miles ignavus, soldado cobardie, pa­ ries ruinosas, pared ruinosa, rea: peregrinus, r. exlranjero, sector zänärius, corlador de bolsas (de dinero), condicio aequa, propu'esta razonable, consuetudo barbara, contio tumultuosa, junta, asamblea, tumultuaria, cupiditas e/TrZ-näta,apelito desenfrenado, imago obliqua, relralo de peu-fii,lana:argentea, plato de plata, merx proba, mercadcria buena, navis oneraria, navio de cal-ga,pellis pantherina. piel de panlera, uallis opäca, valle sombrio, eæemplur mendosum, copia llena de faltäs, foedus turpissimum, tralado vergonzosïsimo, opus praeclarum, obra magnifica, risus magnus, grande risada, magistratus mutus, aulOridad muda, annus delïra, vieja demenle, porticus ampla, p6rtico espacioso, dies festus, die de fiesta, res priuata, negocio particular]

83 Subjecta pronomina et adjectiva ut bonus, liber aut niger declinantur, nisi. quod" genitivo ïu's, dativo ï finiuntur, et vocativo carere solent.

alius, a, ud, 4 otro. G. alius. D. alii. solus, a, um, solo. —solius. soli. totus, a, um, todo. totius. toti. ullus, a, um, alguno. ullius. ulli. nullus, a, um, ninguno.» nullius. nulli. unus, a, um, uno. unius. uni. alter, a, um, el otro (de dos). alterius. 2 alteri. uter, utra, utrum, cuäl de los dos. utrius. utri . neuter, neutra, neutrum, nin- - ' guno de los dos. neutrius. neutri uterque, uträque, utrumque, nno. y 0er (de dos), los.dos. utriusque. utrique.

4 Prom habet d. 2 Gf.n. 518, exc. 3." 84 ADJEGTIVORUM 71 utervis. uträvis, utrumvis, cual­ quiera de los dos. utriusvis. utrivis. utcrlibct, utralibet, utrumlibet, cualquiera de los dos. utriuslibet. utrilibet. utercumque, utracumque, utrum­ cumque, eualquiera de losdos. utriuscumque utricumque. alteruter, alterütra, vel altera utra, alterutrum vel alterum utrum, uno u otro (de dos). Gen. alterutrius vel alterius-utrius. Dat. alteru­ tri vel alteri utri, et ita in ceteris casibus.

Sic accus. alium, aliam, aliud, utrumque, utramque, utrumque, est., ablat. alio, alia, alio, utröque, uträque, utraque. ­ NB. Formae regulares genitivi et dativi valde rarae sunt nisi apud priscos, v. g. altero, alterae, pro alteri. Mihi SOLAEridiculo fuit. Ter. Eun. 1004. ' [Exercitationeæ alter consulatus, unus libellus, nullus dolor, neutrum genus, utraque pars. utrumlibet dictum, alteruter excercitus]

ll. ADJECTIVA TERTIAE DECLINATIONIS

84; Exeunt in er, ris, re, ut acer, acris, acre. is, e, ut breuis, breve. or, us, ut breuior, brevius-. unam Formam, ut fälizc, prudens, eet. Quorum autem nominativus est in er, is, e, aut is, c, deelinantur ut civis et mare, eorum enim thema exit in i; sed ablativus semper est in i.

[. ACER, Aenis, ACRIS, fuerte. BREVIS, BREVE, breve, 'certe.

4 Gf.Anna. in horum declinatione. Saepe tamen .: grammaticis dicitur neutri (generis). ' 72 DECLINATIO 84

SINGULARI N. acer (ICTirS acre. brevi-s breve. G. aer-is. brev-is. D. ac: -i. brev-ï. A. aer-em ere. brev-em breve. V. acer acri-s acre. brevi-s breve. A. aer-i . brev-i .

PLURALI N. acr-es acri-a. brev-es brevi-a. G. acri-u m. brevi-um . D. acri-bus. - brevi-bus. A. acr—os acri-a. brev-cs brevi-a. V. aer-es acri-a. brev-es brevi-a. A. acri-bus. brevi-bus.

Aduot. Genus neutrum a masculino et fem. solum differt in no­ minativo, acc. et voc. a) Ut acer haec duodecim declinantur:

alacer, pronto. equester. saluber, saludable. campester. paluster, pantanoso. silvester. celeber. pedester. terrester. celer, ligero. puter, podrido. volucer, volador, volatil;

[quibus addenda haec quattuor mensium nomina September, October, November, December. Unum celer in flexione servat e: celer, celeris, celere, gen. celeris. Exercitationes: pastus saluber, musa silvestris, ordo equester, poi-lusputer, estaca podrida, turma (escuadron) celeris, instrumentum campestre] NB. Raro in prosa oratione, saepius in poömatis nominativus masculinus horum adjectivorum exit in ris pro er, ut annus salubris apud Ciceronem, collis silvestris apud Caesarem, montivagus atque silvestris cursus. [b) Ut brevis flectuntur: admirabilis, amabilis, debilis, facilis, gravis, horribilis, irreparabilis, irrevocabilis, suavis, terribilis, cet. Exercitationes: belua immanis, bestia desmesurada o descomu­ nal, candela brevis, vela corta, sublimis columna, pugna navalis, com­ 84 ADJECTIVORUM 73 bute naval, rota h'gularis, rueda de ollero o altarero, illustris et perlu­ cida stella, e. clara y luminosa, conviva hiläris, convidado () comensal elegi-e;—ager immunis, tierra exenia de impuestos, amicus fidelis, amigo leal, animus virilis, cspirilu varonil, cibus" sua-vis, comida sabrosa, jocus illiberalis, gracia grosera, pullus quinquemestris, po— trico, polline, de cinco meses, puteus jugis, pozo perenne, ventus lenis, viente blando, bellum civile, guerra civil, domicilium illustre, habi­ laciön iluminada, praemium mediäcre, recompensa mediana, grave testimonium, caelum tenue pur-umqua, eielo o atmösfera sin cargazbn y despejada; - auctor facilis, mirabilis pugnandi cupiditas, admirable deseo de pelear, utilis dimicatio, util eombate, homo humilis, ll. de baja suerte, talis honos, honra tal, rudis indigestaque moles, mole (amonlonamiento) tosea e informe, omne divi-num humanumque jus, (odo divino y ll. derecho, nobile nomen, nombre famoso, breve tempus; —-omnis commeatus, tode convoy (transito, provisiön), exitus notabi­ lis, tin nolable, suavis fructus, cornu lunare, cuerno de la luna; ——res militaris, arte m., milicia.] , c) Nonnulla adjectiva deelinantur ut bonus, a, um simulque ut brevis, e, v. g. hilarus et hilaris gozoso [et aliquot composita, v. g.

inermus, a, um et inermis, is,.e, desarmado. munimus, et ea,-animis, cxäminc, que pierde la vida. bijugus et bijugis, de doble tiro (de caballos).]

ll. Bnnvron, BREVIUS. Adjectiva in or, us, compara­ tiva sunt, ut brevior, brevius, .mäs breve, flectunturque ut sermo et tempus. Horum ablativus in i perraro desinit.

SINGULAE! . PLURALI N. brevior brevius. brevior-es brevior-a. G. brevio'r-is. brevior-u m. D. brevior-i . brevior-ibus . A. breuior-em brevius. brevior-es ' brevior-a. V. brevior brevius. brevior-es brevior-a. A. brevior-ä (breuior-ï). brevior-ibus.

[Exercitationes annus superior, regnum spoliatius, verecundior­ praeco, minor fides,poeta bonus,melior, optimus; scurra (bufdn) malus,

GRAM. LAT. 4 74 ' DECLINATIO 84 pejor, pessimus; vir magnus, major, maximus; facilis, facilior, facilli­ mus; dimeilis, difficilior, di/ïicillimus; humilis, humilior, humillimus; similis. similior, simillimus; dissimilis, dissimilior, dissimillimus. ']

Ill. Faux. Adjectiva unius terminationis, ut feliez, feliz, declinantur ut civis et mare; sed sunt imparisyllaba.

SINGULARI PLunnu N. felix. felle-cs felici-a. G. felic-is. felici-um. D. felic-i. felici-bus. A. felic-em. felix. felic-es felici-a. V. feliæ. [clic-es felici-a. A. felic-i vel felic-e. felici-bus.

.[Exercitationesz bestia cicur, animal manso, stella errans, pla­ neta; campus ingens, planicie inmensa, gladius micans, espada relu— ciente, populus potens, pueblo poderoso, magnus uir ae sapiens, men­ dacium impüdens, mentira desvergonzada, ingenium clemens, indole pacifica, praesens periculum, peligro inminente, grave saxum et ingens; homo iners ignavus, nombre flojo, cobarde, aspiratio gravis et pestilens, respiracion dilicultosa y hedionda, rea: generosus ac potens, constans homo et gravis, callis urbi imminens, que se levanta junto a la ciudad, tempus iners, tiempo que impide el trabajo, que causa inaccion, discors semen, principio opuesto, atrox facinus; domus ingens, ? amicus con­ stans, res iuconstans.]

85 [. Ut felis: declinantur omnino, ac proinde habent plu— . rale neutrum in ia, ea solum adjectiva et participia quae terminantur in ans et ens, in as (raro), rs, ax, ix, ox, et numera­ lia in plex [v. g. elegantia, sapientia, Larinatia, sollertia, tenacia, pernicia, atrocia, simplicia ab elegans, sapiens, Larinas, sollers, tenax, pernix, atraæ, simplex. Adde anceps, praeceps, dis, locuples, par cum compositis 3, et apud recentiores auctores liebes, teres, quadrupes, versicolor]. '

! Misceantur nonnumquam omnesgradus, ut felix. felicior, felicissimus; sic enim [it lingua celerior et amercitatior. Aut/m., n. 40. ?. En casa grande, in domo ingenti. Ct. loc. ubi. 3 Par, masc. companero, fem. componere, ucut. un pur. 86 ADJECTIVORUM 75

NB. Pauca ex his declinantur etiam ut bonus', a, um, v. g. opu— lens et opulentus, violens et violentus. [ll. Huc etiam pertinent, sed carent neutro plurali (cf. tamen 84 ) adjectwatn 51 e1is: degener, pauper, uber. Es Elis, ut indiges, praepes (dises däsidis, reses 1esitlis, pubes"­ (seu pubet) püberis, impubes impiberis vel impubis impubis; at Vergi­ lius dixit puben'bus foliis, Aen. 12, 413; es itis: ales, coclcs, dives, sospes, superstes; eæicis, ut suppleæ; apud Ciceronem tamen reperitur supplicibus verbis; ex caput composita: biceps, triceps, cet., exceptis anceps et praeceps. Praeterea caelebs caelibis, cicur cicuris, compos compotis et impos impotis, discolor discolo1-is,4intereas intercutis, memor memoris, oscen oscinis, trua: trucis, vigil vigilis; — exsanguis eæsanguis, parisyllabum. Sunt etiam alia nonnulla a poe'tis Graecorum more conficta, quae in uno alterove casu adhibentur, ut apud Ovidium Ausonis ora, de Auso­ nia, de italia, hasta Pelias, del monte Pelio. 2] NB. Nonnulla neutro plurali carentia inveniunlur tamen in 'da— tivo et ablativo cum substantivis neutris copulata: ei. ex. 11.II.

lll. DE NONNULLIS CASIBUS ADJECTIVORUMremum DECLINATIONIS

86 !. Adjectiva quorum neulrum e littera terminatur, i adsciscunt in ablativo singulari, ut brevi, pingui. NB. Caeleste, perenne, bimestre, oct., pro caelesti, perenni, bi­ 1nestri vel apud ipsos poetas rara sunt. 3 [I. Reliqua adjectivaivel e admittunt, ut ingenti vcl ingente; sed i frequentius. At substantive sumpta,et comparative fere in e ter­ minantur; v. g. illud a sapiente dictum. .Ill. Participia praesentis,cum adhibentur ut vera participia, desi­ nunt in 8, ut: vel aestate deficiente, vel autumno ineunte. 4 Sed cum in

4 Discoloribus signis. Cic. 2 Gf.Legionensls ln versione Vergil. G. 4, 281. 3 Specie caeleste resumpta. OV. M. 45, 748. Ci. Fast. 3, 6551;6, 458. &- l'ere tepenti, OV.Art. 3,185; ut vitetur multiplex concursus litterae e. 4ApudVerg.E.8,75:numeroimpare.Parsubst.]acitpareetpari.

plerumqueexercitum,etplerumque(neutr.),lamayorparte. delanobleza,delajuvcntud,losmasdelosnoblcs,delosjovenes; patur.Reperiturtamenpleraquenobilitas,juventus,lamayorparte Paucicarelsingularietfereplerique,quodingenit.nonusur­ pernoæinnominat.etablat.,triliceminsoloaccusat. poris.Eæleæetea.-spessoluminnominativoetaccus.inveniuntur, ludicrus,n.82,ll.)suntinsolentesBicorpor,poet.,facittantumbicor­ utuntur.Sicnominativiprimor,semine-a:,sons(ceteras, 87Suntadjectivaquibusscriptoresincertiscasibus"non

[lV.DEcasoINAEQUALIBUSsuunnnncrms

1,150:UltimaCAELESTUMterrasAstraeareliquit. poetasadjectivainis,utcaelestumprocaelestium.SicapudOv.M. pientum,maximcapudpoetasutbellantum;itcmraroetapudsolos NB.Adjectivainnsfaciuntaliquandogenitivuminum,utsa­ Roma-)facitCeterum] nies;atCeler-es,soldadosdeacaballo'(paraguardadelosreycs—de utinopum,divitum.[Celer,hebes,teresingenitivopluralinoninve­ VI.Verumquaepluralineutrocarentgenitivumfaciuntinum, potiusinum].* dupli-cemgenitivumlocupletumctlocupletium,-ancepsetpraeceps tiam,locupletium,exceptisquadrupesetversicolor.Locupleshabet neutrumhabentinia,utacrium,brevium,felicium[elegantiam,iner­ V.Faciuntgenitivuminiumadjectivaetparticipiaquaeplurale vetera. ,Sedcomparativacumunovetusinaliniuntur,utbreviora, nisexitinia,utelegantia,inertia. *lV.Nominativuspluralisneuteradjectivorumtertiaedeclinatio­ mori,pari.?]. vetus,ubersaepissime.Atmemoretparablativumfaciuntperi:me­ pubes,superstessemperecontentasunt;ales,divesferesemper; [NB.Adjectivacompos,impos,caelebs,deses,pauper,princeps, providentiadiligenti. exprimunt,multousitatiusexeuntiniquamin6,utbiduocontinenti, nominaadjectivatranseunt,nimirumsiqualitatemnonverotempus

76DECLINATIO86 88 ADJECTIVORUM 77

Non declinantur in casus frugi et nequam (homo frugi, hominem frugi,homines frugi,cet.). Neque declinantur opuset necesse, quaejun­ guntur cum verbo sum, es necesario, es fuerza. Plus in singulari substantive sumitur, et solum habet nominati­ vum ct accusativum neutrum el genitivum pluris (pretii); in plurali plures, a, plurium, pluribus. — Pluria pro plura, pturum pro plu— rium perrara sunt. ' Eæteri caret singulari: erterae nationes, extera regna, naciones extranjeras; eæteri, los extranjeros. Inferum fere jungitur cum mare: mare inferum, el mar inferior, de abajo (el Tirreno). Inferi, los habitantes del mundo subterraneo; inferne partes, el mundo subterraneo; infera [lumina. Postera, poste-rum, siguientc, inmediato, caret nominativo mascu— lino. Posteri, los venideros. Superum fere cum mare invenies: mare superum, el mar superior, de arriba (el Adriatico), limen superum inferumque, dintel y umbral. Superi, los habitantes del mundo superior (los del cielo y de la tierra); supera, el mundo superior, el cielo. Adjective sumptum rarum est. Cujus, a, um, cuyo, de quien,cum interrogatione aut sine ea, adhibetur solum in nominat. et accus. singularis, in ablat; fem. ejus dem numeri, atque in nominat. et accus. plur. fem.]

V. DE COMPARATIVO AC SUPERLATIVO

I. Nomen positivum est quod alicujus rei 88 proprietatem sive qualitatem absolute simplici­ terque signiiicat, ut justus, injustus. ll. Comparativum est quod significat qualitatem cum qualitate collatam, ita ut haec uni rei majore gradu tribuatur quam alteri, ut justior, injustior, mas justo (que otro, que el mismo en otro tiempo). Ill. Superlativum est quod qualitatem in summo gradu collocatam significat, ut justissimus, injustissimus, muyjusto, justisimo, aut ei mas justo. Adn.1. In prima signilicatione superlativum dicitur absolu­ tum, in altera relativum. 78 ansacrlvonun 88

Adn. 2. Etiam participia praesentis praeteritique temporis, cum fiunt adjectiva,4 item adverbia comparantur. Cf. n. 159.

IV. Gomparativum [it addita radicali positivi termina­ tione-ior pro masculino et feminino, ius. pro neutro, ut ius­ t-us, justior, justius; breuis, breuior, brevius; sapiens supi­ eut-is, sapientior, sapientius. V. Superlativum fit addita radicali positivi termina— tione issimus, issima, issimum; ut justissimus, a, um,­ breoissimus, a, um; sapientissimus, a, um. Cf. n. 5, obs. 2. 2 Sic a potis, que puede, capax, fere poeticum, tiunt po­ tior, preferihle, et potissimus, principal, quae trita sunt.

NB. A comparative aliquorum adjectivorum oritur forma demi­ nutiva in culus, a, um, ut duriusculus, grandiusculus, majusculus, plusculum, ut emolliatur positivi aut comparativi significatio, ut: duriusculum est, es un tanto duro. Thais, quam ego sum, gran­ diuscula est, i. e. aliquanto grandior, T. es un poco mayor (en edad) que yo. Excipiuntur: 'l." adjectiva in er finita, q'uorum superlativa tiunt adjecta nominativo terminatione rimus, rima,-rimum, 3 ulpttlcltet', pulcherrimus, a, um; acer, acerrimus, a, um. ' Etiam prosperus (sive prospcr) facit prosperrimus. Maturus facit maturissimus et maturrimus. ' 2." Fäcilis, gräcilis, dclgado, hümilis, similis et composita, in quibus mutatur syllaba is in limus, lima, limum, ila: facillimas, difficillimus, simillimus, a, um, cet. "' 3." Adjectiva in dicas, ficus, nalus ex verbis'dico, facio, volo profecta, quae sic comparantur:

4 V. g..apud Cic. abundans, acceptus, amans, appetens, consideratus, contemptus, desperatus, oboediens,optatus, patiens, perspectus, spoliatus. 2 als-simus sive -is-sumus est pro «'s-timusseu is-tumus, tacta assimilatione. cr. LAURAND,Vl, n. 160. 3 Pro timuscum assimilatione secundae litterae in primam. lt- Sc. adjectiva in "itis,brevi syllaba praeeunte, exeunt in illimus; longa prae­ cedente, in iussimus, v. 3. nöbit-issimus', Etit-issimus. Ab imbäciltis videtur esse imbecillimus; umbecillissimus est ab imbecillus. Cf. NEUE-WAG.2200. 89 COMPARATIO 79

maledicus, maledicentiar, maledicentissimus;4 magnificus. magnificentia;-, mugni/ieentissimus; benevolus. benevolentior, beneuolentissimus.

[Sic beneficus, munificus, honori/iens. 2 Egenus et providus non. comparantur; pro illis comparantur participia egens et providens: egen­ tior, providentior, egentissimus, providentissimus] 4." Sequentia:

bonus, bueno, melior, mejor, optimus, optimo. malus, malo, pejor, peor, pessimus, posimo. magnus, grande, major, mayor, maximus, maximo. parvus, pequeno, minor, menor, minimus, minimo. multus, mucho, plures, mas, 3 plurimus, muchisimo. frugi, bueno, frugalior, frugalissimus. 4 nequam, malo, nequior, nequissimus.

89 [. Nonnulla adjectiva tempus aut locum exprimentia carent positivo, cui respondel praepositio vel adverbium: citra, a esta parle, citerior, citimus. extra, fuera, ea.-terior, eælrEmus, raro extimus. infra, abajo, inferior, infimus et ïmus. intra, dentro, interior, intimus. post, despues, posterior, postrimus. Postumus , nacido despuäs de la muerte del padre, pdstumo. piae, delanle, prior, primelo dedos pi imus 5 prope, cerea, propior, promimus. Pro pusitivo usurpatur propinquus: v. 89, IV, 5." supra, encima, superior, suprEmus, et summus 'ol mas elevado, et ultimo (en el tiempo). ultra, a la otra parte, ulterior, ultimus.

[NB. Anterior ab ante solum apud scriptores recentiores repe­ ritur.]

1 A partlcipio praes. maledicens. 2 I[alevalus facit solum malevolentia-"mussine comparativo; miri/inus mfnfcissi­ mus,apud Terentium. Mirifcenlissimusest intimae Lutinilatis. 3 Cf.n. 8? et 159, I. In mari multo plures sunt piscesquam in [luminibus. 'i Ct. Vocubul. Gulielmi FREUNn,v.f1*ugaIis 5 Gf. NONELL,Cant. Pros., n. 24. 80 ADJECTIVORUM 89

[l. Cai-ent etiam positivo comparativa et superlativa:

deterior, peor, deterrimus; ocior, mas rapido, ocissimus.

[NB. Sequius,4 menos bueno, etiam superlativo caret, estque perrarum] Ill. Nonnulla comparativo carent, sed suum superlativum habent; v. c.

bellus, donoso, bellisimus. meritus, que merece bien, meri­ diucrsus, diverso, diuersissimus. tissimus. ' falsus, falso, falsissimus. novus, nuevo, nouissimus, el ül— [inclitus, ? inclito, inclitissimus. timo. invictus, invicto, inuictissimus. sacer, sagrado, sacer-rimus. invitus,descontento,invitissimus, vetus, antiguo, veterrimus, cct.]

IV. Superlativo carent, at gaudent comparativo:

'l." adulescens fere subst., adolescente, adulescentior. juvenis subst., joven, junior. sene.: » anciano, senior. 2." Multa adjectiva in ilis et bilis, a verbis deducta, ut agilis, 01edibilis [docilis, flebilis, probabilis. Sed amabilis, fertilis, fragilis, ignobilis, mobilis, nobilis, utilis, cet., comparativum et superlativum habent. 3." Carenl. supellativo: ater, caecus,jejunus, longinquus, procli­ uis, propinquus, surdus, teres et alia, ut infinitior, ingentior, medi­ ocrius]. V. Comparativo et superlativo carent: 1." Quae ante syllabam us vocalem habent, ut idoneus, dubius, arduus; at tenuis facil tenuior, tenuissimus. 3 NB. Adjectiva tamen in uus nonnunquam superlativa gignunt, utassiduus assiduissimus,strenuus strenuissimus, raro comparativa, ut assiduior. [Ex finitis in ius pauca omnino comparativa reperiuntur,

! Sequiorinusitatum aut dubium est. 2 Seu inclutus, &alueo, soy nombrudo, conucido. 3 Aequus,antiquus et cetera ln quns hnc minime spectant, quia sc. non prae­ cedit voculis: aequior, cet. Cf.n. 8, £", adn. in ima pag, 49,43.' inlingua.[minaest,idproptertuamdivinampietatemnovumind-ucis.Cic.Phil.43, 4Tuporronepiosquidan,sedpiissimasquaeriset,quodverbumomninonullum

mus,aet.] .tionisfingunt-,utPoenioraPoenus,patruissumusapatruus,pai-issi­ [ill.interdumrisusgratiacomicipraesertimgraduscompara­ apoätisetjunioribus,utpraegelidus,extremadamenteirio. per-commodus,muycomodo,perutilis.Nonnullispraeponiturpraefere H.Pluribusadjectivisvimsuperlativamadditpraepositioper,ut 855[S,1,16]. graduscomparationisadmittunt,v.g.idmaximeutileest,Ter.And. Cf.n.400,Ill.Quaecircuitioaliquandoetiamadhibeturcumiisquae superlativo;utmagismirus,masadmirable,maæimemirus,elmasa. parativo,maxime,admodum,summe,est.,eimas,elmayor,muy,pro primendacomparatio,praeponiturmagis,mas,procom­ 90l.Adjectivisquaenoncomparantur,cumtamenestex­

.Serusrarocompar.etsup.habet.] ternusetaliatemporis;[ei-us,gnarus,mirus,navus,rudis,trux,vivus. 7."Nonnullaaliaquaenequeuntcertislegibusdeliniri,uthes­ aequalis,capitalis,popularis,regalis,salutaris,civilis,tempestivus,cet. bulentus,modestus,divinus,oct.,velcumsolocomparativo:rusticus, inalis,aris,osus,lentus,stas:hospitalis,liberalis,ingeniosus,tur­ "Sedcumcomparativoetsuperlativoinveniunturpluraadjectiva barbatus,crinitus. 6."Esubstantivisdeductacumterminationeatusetïtus,ut lus,legitimus,peregrinus,furtivus,decorus.. ïlis,ulus,timus,inus,ivus,orus,utcivicus,naturalis,hostilis,queru­ 5."Pleraquederivatacumhispositionibusicus,alisvelaris, Atcf.88,3.". ferelger(a[eroetgero),ignivomus(vomo),inops(aps),magnanimus. 4."Pleraqueexverbisautsubstantiviscomposita,utfinitain decedro.' [33Quaemateriamsignificantexquaaliquidlit,utcedrinus, aet.,participia. Atpraecellentior,praecellentissimus,praestantior,praestantissimus, 2."Eaadjectivaquibuspraeanteponitur,unoexceptopraeclarus. tamenapudauctoresprobatissimosfl] utcgregiorabegregius,etsuperlativacgregiissimusacpiissimus,non

90COMPAltA'l'iO81 82 NUMERALIA 91

CAPUT V. DE NUMERALIBUS . (cr. n. 401-402)

94 Nomenficat. numerale est quod numerum signi­ Cardinale est quod numerum absolute et sine ordine significat, ut unus, duo. Respondet interrogationi quot? (',cufmtos? — Ordinale est quod numerum ordine digestum signifi­ cat, ut primus, secundus. Respondet interrogationi quotus (',cuälen orden de numero? ut hora quota est?. -— Tertia. Distributivum est quo utimur, cum idem pariter in plura dividimus, ut singuli, bini: cf. n. 401. Respondet interrogationi quotoni, (',de ouäntos 'en cuäntos? gcuäntos

INDEX "NOMINUM

CARDINALIA ORDINALIA

[. unus, «, um. primus, a, um, primero (enl re mu­ chos), prior. 89, [. ll. duo, duae, duo. secundus vel alter. lll. tres, tria. tertius. lV, llll. quattuor. quartus. V. quinque. quintus. VI. sea; seætus. Vll. septem. septimus. Vlll. octo. octavus. IX, Vllll. novem. nonus. X. decem. decimus. Xl. undecim. undecimus. 4 Xll. duodecim. duodecimus. '

4 Nunquam decimusprimus, decimus secundus. 91 NUMERALIA 85

para cada uno 0 para cadat voz? v. g. pueri, ite domum bini aut terni.

[Unns, duo, tres declinantur; v. n. 83; 4 cetera cardinalia usque ad centum non declinantur. Ducenti, trecenti, col., ordinalia et dis­ tributiva regulariter flectuntur.] Praeternomina numcralia sunt etiam adverbia numeralia, quibus respondetur interrogationi quoties sive quotiens, (',cuanIasveces?

Duo, duae, duo. Tres, tria

N. duo duae duo. tres t-ria. G. duorum duarum duorum. trium. D. duobus duabus duobus. tribus. A. duas vel duo duas duo. ' tres tria. A. duobus duabus duobus. tribus.

Utduo declinatur ambo,-ut tria, milia, millares, miles. Duo in ge­ nitivo etiam habet duum, tres in acc. m. et f. tris.

NUMERALIUM

DISTRIBUTIVA Auvannm

.— . singuli, ae, a, de uno cn uno, semet, una vez. cada uno, uno para cada objeto. . bini, ne, a, de dos en dos, etc. bis, dos voces, etc. . terni (t-rini). ter. quaterni. quater. quini. quinquies seu quinquiens. . seni. sexies, sexiens, cel. . septem. septies. . octoni. octies.

coco—lazgzpoqw. noveni. novies. 10. deni. decies. H. undeni. undecies. 12. duodeni. duodecies.

4 Voc. tamen vix usurpatur. 84 CARDINALIA ET ORDINALIA 91

XIII. tredecim vel decemet tertius decimus, raro decimus ter­ tres ( tres et decem). tius, decimus et, tertius, atque ita in sequentibus. XIV, XIIII. quattuordecim. quartus decimus. quindecim . quintus decimus. XVI. sedecim ( seædeeim , sextus decimus. decem et sex). XVTI. septendecim, decem et septimus decimus. septem (sep temet decem). XVIII. duodeviginti, raro de­ rluodevicesimus, minus saepe octa­ cem et octo. vus decimus. XIX, XVIIII. undeviginti, raro de­ undevicesimus, minus saepe nonus cem et novem. decimus. XX. viginti. vicesimus 4 (vigesimus). XXI. unus, a, um et'vi­ unus et vicesimus, una et vicesima, ginti vel viginti unus, unum et vicesimum, minus a, um. saepe primus et vicesimus, viee­ simus primus. 2 XXII. duo, duae et viginti alter (raro secundus) et vicesimus, * vel viginti duo, duae, et vicesimus alter, duo et vice­ ita porro (viginti et unus, simus. viginti et duo, cat,). -' XXIII. tres et viginti, cet. tertius et vicesimus vel vicesimus tertius, cet. . XXVIII. duodetriginta, raro duodetricesimus, minus saepe oc— octo et viginti, viginti tavus et vicesimus, vicesimus octo. octavus. XXIX. undetriginta, raro undetricesimus, minus saepe uo­ novem et viginti, vigin­ mis et vicesimus, vicesimus . ti novem. nonus. XXX. triginta, et ita por­ tricesimus (trigesimus), et ita ro, ut in viginti. porro, ut ,invicesimus. XXXVIII. duodequadraginta duodequadragesimus, minus saepe (octoettriginta, triginta octavus et tricesimus, tricesimus octo): sic duodequinq ua­ . octavus. ' giizta, est.

I Pro «simus inveniluf aliquando -ensl'mus(ensunius):undevicensimus,septuagena ,simus, cet. 2 Raro primus vicesimus,vicesimuset primus, et. Ita in sequentibus. 91 DlSTRlBUTlVA ET ADVERBLL 80

13.- terni deni, ternae denae, ter-na tei-decies vel tredecies . dena.

14. quaterni deni, qua'ternac, cet. quaterdecies vel quattuor decies. 45. quini deni. quinquies decies vel quindecies. 16. seni deni. sexies decies vel sedecies.

17. septeni deni. septies decies.

18. octoni deni vel duodeviccni.. duodevicies vel octies decies.

19. noveni deni vel undeviceni. undevicies vel novies decies.

20. viceni. vicies. 21. viceni singuli. semel et vicies vel vicies semel (vicies et semel). '

22. viceni bini. bis et vicies'vel vicies'bis (vicies et bis).

23. viceni terni, cet.­ ter et vicies, cet.

28. duodetriceni. duodetricies.

29. undetriceni. uudetricies.

50. triceni. tricies. 31. triceni singuli, cel. semel et tricies vel tricies semel. 38. duodequadrageni. duodequadragies. 86 CARDINALIA ET OBDINALIA 91.

XXXVIIII. undequadraginta(no­ undequadragesimus (nonus et tri.-.. vemet triginta, triginta casi-mus, tricesimus nonus). " novem): sic undequin­ quaginta, cel. XL, XXXX. quadraginta. quadragesimus. L quinquaginta. quinquagesimus. LX. Sexaginta. seæagesimus. LXX. Septuaginta. septuagesimus. LXXX. octoginta. octogesimus. XC. nonaginta. nonagesimus. ' XCVIII. nonaginta octo, octo nonagesimus octavus. et nonaginta. XCIX, IC. nonaginta novem, no­ nonagesimus nonus, undecente­ vem et nonaginta, unde­ simus. ' centum. C. centum. centesimus. CI. centum unus vel cen­ centesimas primus, cet., v. c. tum et unus, cet. centesimus decimus. CC. ducenti, ae, a. ducentesimus CCC. trecenti, ae, a. trecentesimus. CCCC. quadringenti, ae, a. quadringentesimus. D, IO. quingenti, cet. quingentesimus. DC. sezeentivel sescenti. ' sexcentesimus. DCC. septingenti. septingentesimus. DCCC. octingenti. octingentesimus. DCCCC. nongenti. . nongentesimus. M, CII). mille. millesimus.

MM, IIM, CIDCIO. duo milia vel bis millesimus, cet; cum advcr­ milia duo. biis. 100. quinque milia vel mi­ quinquies millesimus. lia quinque, cet. CCIDO. decemmilia. decies millesimus. CCCIODD. cantum milia. centies millesimus. lix—I,CCCCIDOOD. decies centum millies millesimus. milia vel decies cen­ tena milia.

4 Dicitur eliam de numero magno lndeünlto. DISTRIBUTIVA ET ADVERBIA

O]0 . undequadrageni. undequadragies.

!10. quadrageni. quadragies. 50. quinquageni. quinquagies. 60. seæageni. sexagies . septuageni. septuagies . 80. octogeni. octogies. 90. nonageni. nonagies. 98. duodecenteni. (lundeeeuties.

9 59 undecenteni. undeceuties.

400. centeni. centies. 101. centeni singuli, cet. centies semel, cet.

200. duceni. dacenties. 300. treceni. trecenties. 400. quadringeni. quadringenties. 500. quingeni. quingenties. 600. seæceni vel sesceni. sexcenties vel sescenties. 700. septingeni. septingenties . 800. octingeni. octingenties. 900. nongenti. nongenties. 1,000. singula milia vel so­ millies. lum milia. * 2.000. bina milia. bis millies.

, 5900. quina milia. quinquies millies.

10,000. decena milia. decies millies. 100,000. centena milia. centies millies. i.000,000. decies centena milia. decies centies milies.

4 Non milleni. Cf. Kongen. 4, 447. 88 NUMERALIA -91

[Et ita: undeciescentum (vel centena) milia : 'l.100,000, duode­ cies centum (centena) milia : 1.200,000, vicies centum milia : 2.000,000, tricies centena utilia : 5.000,000, vicies quinquies cen­ tum milia : 2.500,000, decies centena milia quadraginta quinque milia centum nonaginta septem: 4.04-5,197.] NB. 1. Ut fit illustre ex hoc indice, saepe minor numerus ma­ jori praeponitur. (Plato) UNOm ocrocesmo anno scribens est mor­ tuus. Cic. G. M. 5. Cujus a morte TERTIUShicET rmcesmus annus est. II). 6. . NB. 2. . Tertius quisque,»quartus quisque est cada tercero, uno de cada tres, cada cuarto, uno de cada cuatro. [uUno si, otro no» exprimi solet per adjectivum alternus cum substantivo in plurali, ut alternis mensibus, un mes si, otro no, en meses alternos. . , NB. 5. Tempus quando per numeros ordinalcs significatur: Scribebant anno millesimo nongentesimo duodevicesimo. Adn. Ad numeros Latinos quod attinet, signum [ sequente signo C converso sive [) (lg) valet 500, novum vero 9 respondet nostrae arithmeticae notae orbiculatae quam 0 dicimus: ita 133 : 5,000, 1039':50,000. Numerus autem duplicatur, cum toties C praeit signo !, quoties [) versum subsequitur. igitur LOOO significatur ita CID (quod etiam per M indicatur), CClgg valet 40,000.4-Aliquando notio numeri mitte indicatur lineola notae numerali superimposita, v. g. X DC : decemmilia sescenta. * Exercitationes: Recita numeros ad decemusque, - ad viginti,­ — a duodevicesimo ad tricesimum, — a quadragenis ad quinquagenos, — 3 bis ad vicies, cet. Scribe numeris Romanis duodeviginti et unde­ . triginta. —Nota more Romano centum quattuor et octoginta.— Redde **notisLatinis mille nongentos (et) tredecim. — Exscribe signis item Latinis quinque milia quingentos quinquaginta quinque. -—Exprime numeris Romanis hos Arabicos seu Gobaricos 1519. — Efter verbis hos numeros Romanos MMDCLXVII. * Scribe more Latinorum, sex milia, decem milia, quinquaginta milia, centum milia. — Quomodo scribitur ducenta milia, quingenta milia? . Efter verbis hos numeros cardinales, ordinales, distributivos: 55; 555; 5555; 55,555; 555,555; 5,456,789; cet]

4 Vide alio apud Gamwcc. pag. 43. 93 MULTIPLIGATIVAET PROPOHTIONALIA 89

92 1. Ex nonnullisnumeralibusoriuntur multiplicativa in plex, a plico, doblo, quae reSpondent interrogativo quotuplcæ, de cuäntas partes, de cuäntas clases. [tem exeunt pro­ portionalia in plus, quae indicant magnitudinem alteri aequalem semel aut pluries, et fere in neutra terminatione usurpantur. [Usilatiora sunt: simplex, simple . simplus, una vez tanto cuanto dupleæ, de 2 partes a elases duplus, 2 veces » tripleæ, de 5 » triplus, 3 » ­ quadrupla, de 4 n quadruplus, 4- » quintupleæ, de 5 » septempleæ, de 7 » (septuplus), '] n decempleag, de 10 - octuplus, 8 n centupleæ, de 100 ­ Sie duplea: acies doble linea de balalla, duplcæ lem, ley que liene dos partes; at dupla pecunia, doble dinero, el-doble de dinero, dos veces otro tanlo dinero. Cl. n. 594.] II. Nola adverbia numeralia: primum, por primera vez. primum (primo), primeramente. iterum, por segunda vez. deinde (secundo), luogo, en segundo lugar. tertium, por tercera vez. tum (tertio), despues, en tercer lugar; ultimum, postremum. denique, postremo, linalmenle. ' NB. Primo potius est initio, al principio, cui respondetposlea sive post, cet. Marius [renum consul,-summum consul mortuus est; septies consul factus est. PRIMUMmihi videtur de genere belli, DEINDEde magnitu­ dine, TUMde imperatore deligenda esse dicendum. Cic. Man]. 2."

CAPUT VI. DE PRONOMINE

Pronomen est quod loco nominis positum per­ 93 sonam vel rem adsignilicat. Pronomina in sex genera dividuntur: personalia, de­ monstrativa, reflexum, relativa, interrogativa, in­ definita. 90 PRONOMEN 93

[Dicuntur etiam pronomina possessiva adjectiva a pronominibus orta: mcus, luas, suus, suyo (de el), suyo (de ellos), nosler, vester (seu voster); sunt autem proprie adjectiva pronominalia.]

Personale pronomen est quod loco personae ponitur, ut ego. Dem onstrativu m est quod rem definitam signat seu indicat, ut hic. , Reflexum sui refertur ad subiectum tertia—epersonae: Quisque se diligit. Relativum est quod refertur ad nomen antecedens sive diversae orationis, ejusque loco ponitur, ut qui, quae, quod; v. g. Qui (Dionysius) erat tyrannus Syracusanorum. Interrogativum est quo de re aliqua quaerimus: Quis liic loquitur? Indeiinitum est quod rem vage significat, ut aliquis, alguien.

Pronomina fiunt adjectiva cum junguntur substantivis, v. 5. Hoc pallium. tuum est, non ILLUD;esta es tu capa, (y) no'aquella.

I. PRONOMEN PIiïRSONALE REFLEXUM ET POSSESSIVUM

94, Ego, yo, tu, tü, sui, de sf. smcuusm PLURALI s. E'r ?.

N. egö'. lli. niis. uös.

G — l — (nostrum. uestrum. — ' "m' m' [nostri. vestri. sui D. mihi. tibi. nöbïs. vöbïs. sibi. A. m—e. tä. 1153. 068. si:, sis?. V. lii. 063. A. m?. (2. uöbïs. vöbïs. si, s'esä.

[Adn. Mci,'lui, sui, noslri, vesti-i,, v. 11.-358, 11, in ima pag. et n. 253. ' ' 96 pnouomnu PERSONALE 91­

Exercitationes: Ego demens et miser, tu duæ invictus, nos viri fortes, vos liuc nostra., ego et suavissimus Cicero.] NB. 1. Pronominibus personalibus additur syllaba met, mismo, ut egomet, yo mismo, saepe cum ipse, v. c. temetipsum [temet ipsum, semetipso, exceptis genitivis pluralis et sui. Neque tumet dicitur, sed tute, tutemet, tl'l mismo]. NB. 2. Poetae crebro mihi contrahunt in mi. [Sese frequens est: meme, tete rara.] '

95 Expossessiva, pronomine quae personali llectuntur et ut reflexoadjectiva oriuntur primae etadjectiva secun­ dae declinationis. Sed meus facit in vocativo mi; * celera carent.

Meus, mea, meum, mio

SINGULAE! N. meus meä meum. G. mei, cet. V. mï meä meum, cet. Exercitationes: Tu sanguis(sine plur.) meus, continens(no in-' terrumpido) tuum scriptum, [icta imago sua, excercitus noster "victor, frequens conspectus vester, vueStra frecuente vista-(el ser vosotros frecuentemente vislos).] NB. 1. Ablativo singulari possessivorum, maxime suo adjungi­ tur aliquando pte (propia), ut suopte pondere, por su propio peso. NB. 2. Pronomini suus (mea raro) additur met, sequente fere pronomine ipse, ut suamet scelera, sus propios crimenes, suismet ipsis corporibus, con sus propios cuerpos [meämet culpä. NB. 5. Ex noster, vester oriuntur adjectiva nostras nostratis, de nuestro pais, de n. familia, vestras, de vuestro pais, de v. i. Eodem pacto ex cujus, a, um cujus, de que pais, de que patria.]

ll. PRONOMINA DEMONSTRATIVA

6 Sunt sex: hic,iste, ille, ipse, is, idem. Vocativo carent; item carent relativum, interrogativum, indefinitum.

! Amnis, a, um, secundum grammaticos Latinos; ut multo aliter recentiores. 92 PRONOMEN 96

1. Hic, haec, hoc, este

SINGULARI PLURALI . N. hic haec höc. hi ' hae haec. G. hujus. hörum härum hörum. D. hiic. his. A. hunc hanc höc. hös häs haec. A. häc häc höc. his. '

NB. Casibus in ut et maxime s exeuntibus jungitur particula ce ad remveluti oculis subjiciendam, v. g. hosce, harunce,- 4 [ünitis vero littera c a priscis addebatur 6, ut hice, hance, quibus, e mutato in i, apponitur ne in interrogando, ut hicine, huncine, hocine. 2]

2. Iste, ista, istud, ese, ille, illa, illud, aquel eodem pacto declinantur:

N c" & ud G. ist- ius. D. ?. A. ill— um am ad. A. 5 6. 6

Adn. ln plur. 'ut boni, bonae, bona. NB. 1. Pro iste, ille occurrunt raro istic, istaec, istöc (frequen­ tius istiic), illic, illaec, illäc seu illiic, quae in namin., acc'. et abl. declinantur ut hic, haec, hoc. ln plurali u'surpantur Solum istaec et illaec. NB. 2- Apud priscos et Vergilium reperitur olli pro illi. 3

3. Ipse, ipsa, ipsum, el mismo flectitur ut iste, nisi quod in neutra terminatione habet m, non d, '

4 Pro horumca, n. 166, VII. 2 Rectius quum hiccine,cst., ut patet ex vocis compositionem. 479, 3 Eodem pacto sïcine.lloc1'ne credibile cst? Sicine agis? uisi te portas? Hofe-:;Ituic archaicum est. 3 Illasce, cet., apud antiquiores, utque etiam illi, illae pro illia-1;illae pro illi tem:., otius, olla. 96 DEMONSTRATIVUM 95

N. ipsi ipsä ipsam. G. ipsius, cel. *

' 4. Is, ea, id, el, aquel sic flectitur:

SINGULAE" pL'unAu N. is eä id. ii eae eä. G. cjus. uirum earum eorum. D. ei. iis. . A. cum eam id. eäs eas eä. A'. 06 ea cö. iis.

NB. [nvenilur nonnunquam ei pro ii et. eis pro iis.

5. Idem, eadem, idem, el mismo? declinatur ut is, addito dam."

SINGULAE! PLURALI N. idem eädem idem. iidem eaedem eädem. G. ejusdem, eorundem earundem eorundem.3 D. eidem. iisdem. A. eandem eandem3 idem. eosdem easdem eädem. A. eodem eädem eodem. iisdem.

NB. Inveniuntur eliam eidem et eisdem pro iidem et iisdem. [Exercitationesz haec tabula picta, haec omnis oratio, todo este discurso, haec pläga (llaga) mediocris illa pestifera, ipsa plaga (pla'ya) longinqua, iste accusator luas, ille arti/ea:, Appius ille major, ordo ipse, illud ipsum spectaculum; is re.'claudandus, id genus, idem lepus, eadem vulpes; sapiens illa virginalis modestia.]

1 Ipso—isque. Apud comicos reperitur ipsas,- Item ea—pse,eam-pse,eo-pse'pro ipsa, ipsam. 1'pso;unde reapse pro re eapse, de hecho, en verdad. Ipsissumusper locum apud Plautum. 2 Pro t's-dem. 3 Gf. n. 166, VII. Ii el. iis ul. monosyllaba pronuntiata esse vldenlur; iidem enim et iisdemsunt semper apud poetas disyllaba: cf. n.,5, obs.4. Apud Plaut. et.. Ter. eccum, eccam, eccas, eccas pro ecce eum, cst.; etiam, etiam, ollos, ell-a': pro ea illam, cet. Ecc.-illum,ecci-siam:- ecceillum. cet. Cf. idolo? idola? ctc. :» gdo allo? ädo ella? Luis Barahona de Solo... por Rodrigucz Murln, Nadrid, 4903,p. 843, adn. 4 94 RELATLVUM 97

IH. PRONOMINA RELATIVA

97 'I. Qui, quae, quod, ei que, la que, lo que, el cual, la cual, lo cual relativum definitum sic declinatur:

SINGULARI PLURALI

N. qui quae quod. qui quae quae. G. cujus. quäru-m quärum 'quiörum. D. cui. quibus. A. quem quam quod. quös quäs quae. A. quö quä quö. quibus.

NB. i. Genilivus apud priscos est quojus, dativus quoi. Ablati— vus quï invenitur tanquam neutra terminatio, subintellecto antece­ dente aliquid, v. g. Aristides in tantu paupertate decessit, ut QUI efferretur uia: reliquerit. Nep. Ar. 5; Aristides muri6 en tanta po— breza, que apenasdejd con que ser enterrado (:«costear su entierro», Oviedo)».[Item reperitur, addita praepositione cum, quicum, i. e. qua­ cum seu cum quo masculinum ei neutrum. 4] NB. 2. Quis (vel quäis) pro quibus est maxime poötarum,

2. Quicumque ei.quisquis, cualquiera que relativa indefinita sic declinantur:

N. Quicumque, quaecumque, quodeumque. G. cujuscumque, aet., ut simplex. -N. Quisquis, quidquid seu quicquid. Acc. quidquid (quicquid). Ab. "quoquo, masc. et n'eut. 2

4 Quicum pro quacum priscum est, servatum tamen a poetis: v. Verg. AenJl, 822.

tivus2 correptusRarlssime cuicuisolum quaequae, raro invenitur quemquemet ln locutione quibusquibus; cuicuimo quiqui' priscum. Geni­ 98 mrunnocnivum 95

[Huc spectat utercumque, aliquando uter, n. 83, cualquiera de los dos quo.]

' lV. PRONOMINA lNTElmOGATWA

Pronomina interrogativa sunt quis seu qui, et 98 qui.snamseu quinam, quien? cuz'il?substant. ,que? adject.; et cum vi majore ecquis, eequisnam; quotusquisque, quotaquaeque, quotumquodque, cf. n. 99, 2, enim pocos, en cuän corto numero, uter, c'uäl de los dos?

Quis? vel qui? quae? quod? vel quid?

SINGULA!!! , N. quis? vel qui? quae? quod? vel quid? G. cujus? D. cuï? A. quem? quam? quod? vel quid? A. quö? qud? quö? vel qui?

' ln plurali flectitur ut relativum. Quisnam vel quinam, quaenam, quodnam vel quidnam? declinatur ul simplex. G. cujusnam? cel. [tem ecquis, ecqui, cum duplici positione feminina ecqua vel ecquae, ecquod vel ecquid? gpor ventura alguno? Et composila: Ecquisnam et numquisn'am seu nunquisnam. NB. 1. Quid et quidnam substantiva sunt: ,;que?;,que cosa? v. g. QUIDdicis?,- quod et quodnam sunt adjectiva, ut 0000 tibi nomen est? gcual estu nombre?(',un n. es el tuyo?[Quis et substantivum et adjec­ tivum esl; V. ii. 42], l.] NB. 2. 'Ablativus qui solum adhibetur liac significatione quo­ modo, cdmo? ii. g. QUI possum facere quod quereris, lil-pc? Et cum sequente: QUICUMlocutuses? gcon quien hablasle? Cf. n, 97, NB. i. 96 INDEFINI'I'UM 99

V. PRONOMINAlNDl-JIPINI'I'A (cr. 422, 1)

1. Quis vel qui, quae vel qua, quod vel quid, 99 alguno, alguna, alguna cosa-,alguien, algo

SINGULARI N. quis vel qui quae vel quä quod vel quid. A. quem quam quod vel quid.

PLUHALI N. qui quae quae, saepius quä. A. quös quäs quae, saepius quii-. ln reliquis casibus flectitur ut relativum qui. NB. Quis adhibetur sive substantive sive adjective, qui fere ad­ jective, et dumtaxat post particulas si, nisi, ui, uum, ut ne quis et ne qui, 4 in quibus feminina terminatio singularis et neutra pluralis fere admittunt a, ut"siquis, siqua, siquod; siqui, siquae, siqua.'

2. Iudefinita composita ex quis N. Aliquis, aliqua, aliquod vel aliquid, alguno, alguna, algo. G. alicujus. D, alicui, cet., ut simplex; sed plurale neutrum solum est aliqua. Nom. smg. masc. etiam aliqui adjectivum. ? " N. Quispiam, quaepiam, quodpiam vel quidpiam sive quippiam, alguno. G. cujuspiam, est.-, sed in' plurali flectitur ut relativum: qui— piam, quaepiam, quaepiam. N. Quisque, quaeque,quodque vel quidque sive quicque, cada cual. G. cujusque, aet., ut quispiam. N. Unusquisque, unaquaeque, unumquodque vel unumquidque, cada uno. G. uniuscujusque, cet., ut unus et quisque. ' N. Quisquam, sine fem., quidquam sive quicquam,'algun0. G'. cu­ jusquam, aet., sine plurali.

l Eliam "Equis, "Equi, cet. et contra si qui:. 2 Ab alius et quis:—Dativusplur. aliquïs perrarus est; singularis trisyllabus: a'licui. liic erat aut alicui color ille simillimus horum. OV.Am. 2, 5, 100 lNDI-IFINITUM 97

5. Indefiuita composita ex qui N. Quidam, quaedam, quoddam vel quiddam, alguno.'G. cujus­ dam, cet. (acc. quendam, quandam et quemdam, quamdam).4 N. Quilibet quaelibet quodlibet vel quidlibet, cualquiera. G. cu­ - juslibet, cel. N. Quivis, quaevis, quodvis vel quidvis, cualquiera. G. cujus­ vis, cet.2 Huc etiam pertinentnemo, pro cujus genitivo et ablat. dicitur nullius, nullo, 3 et nihil in nominat. et accus. (nullius rei, nulli rei, nulla re), nihilum, gen. nihili, abl. nihilo. [item ullus, alteruter, uter­ que, utervis, uter-libet, nullus, neuter, cet. Adn. Haec pronomina non eodem modo indefinita sunt;-alia enim 'res significant magis vage,-alia minus; immo aliqua uno sensu indefi­ nita sunt, alio finita, v. g, alter, uno de los dos, infinitum esl; el otro (de los dos), el segundo, finitum.]

[VI. CORRELATIVA]

100 Col-relativaforma el significatione dicuntur respondent. pronominaquaesibi mutuoet. lnterrogativis quis? qualis? quantus? quot? respondent demonstra­ tiva, relativa et indefinita hoc ordine: ' lu'rennoc. Danaus-r.,wa,l/Px neun-iva [susum-u &­

' Definita lndefinila Purticularia Gene'ruliu

quis? hic, is, qui, quicumque, ! aliquis, vis quinam? cet. el que quisquis, nlguno quilibet, (',quien? ille, cet. cuaiquiera que . alius, ei quequeräis, i otroq cuulquiera qualis? talis, qualis, qualiscumque, qualislibet, "­ acuäi? tal (lal) cual quatisquatis, cualquiera, de ide que ca- ' cualquiera , d e ' ia caildad que iidad'? cuulquiercaiid. querais

4 Eodem pacto quorundam et quorumdam, cet. 2 Libet, es dei agrado, et vis,quieres; unde quivis,uu. ei que quieras, quilibet, eique sea de in gustu. Etiam adjectiva quantuslibet, quantusvis, cet. ­ 3 Nemini:apud Plaut., nemineapud recentiores

. ORAlH. LAT. . 5 98 CORBELATIVUM 1 00 lxvi-annos. DEMONST./ä—/x,—x/ï'N—^ Rsnmu [NDBPINITA Dennita [ndefiniw Particularia Generalla quantus? tantus, quantus, quantuscumque, aliquanms, quantusvis, acuänlo? tanto, cuanto, quanlusquantus, b &sta " te quantuslibet. gcuangran- mngran- cuan gran- cuangrandesea. grande, de de la grandem de? de "de pur mayor que , cierlu grun- que se quiera sea i deza quanlulus? 'tantulus, quuntulus, quantulumcumque.: aliquantulus, quantuluslibet, (;cuän pe- um pe— cuan pe- cuan pequeüo alga peque—cuan pequeüo queüo? queüo queho sep. por p. que . se quiera. sea : quot? tot, quot, quotcumque, aliquot, gcubnlos? tantos cuunlos quotquot, ' algunos. totidem, cuantos sean , ' careat.-::: ouantes-quiam ; tos. qua sean. ' quando,v.g.egredior,salgo,egredior[ima,salgodetoslimites. aquai-n,trans.;bibo.intrans.Verbumveronaturasuaintrans.,tittransit.ali­ .Verbumnaturasuatransitivumadhibeturaliquandointransitive,v.3.bibo indirectetransitinaliud. vumautemexprimitstatum,velactionemquaeautnullomodoautsolum Significatactionemtanquamabunareinaliamdirectetranseuntem;intransiti­ tivum-haberepotest,se.Deusmeamat.Verbumigiturtransitivumestquod 2Sicetiama/moraDeooratiotransitivaest,namcju'sverbumillumaccusa­ -tActioetstatusperseipsaexprimuntursubstantivis,utcursus,valetudo.

IV.Voxduplexest,activaetpassiva,;illaexprimit faveotibi,tefavorezco. directe,utamoDeum,-ïsecusintransitivumest,utcurro, haberepotestaccusativum.reiinquamactioverbitransit [[[.Verbumtransitivumilludestquodnaturasua passivumsecundumvocem. tivumsecundumejussignificationem,in.activumet ll.Verbumdividiturintransitivumetintransi— v.,g.puercurrit,puervalet.* 101velstatusutalicujuspropriussignificatur, ].Verbumestparsorationisquaactio

[.VERBINO'l'iO

DECLINA'I'lQNE CAPUTVii.DEVERBINOTIONEETVERBISUM

DEFLEXIONEVERBORUM

MORPHOLOGIAEPARSALTERA 100 VERBI 101 actionem & subjecto exercitam, ut amo; haec actionem in subjecto receptam, ut amor, nisi verbum intransitivum est, . 5 v. g. curritur, aut deponens, v. g. hortor, exhorto.

[V. lgitur intransitivum potest usurpari in forma passiva, sed tantum impersonaliter. Verbum aulem deponens illud est quod terminatione passiva active significat, ut hortor, exhorto, morior, muero: transitivum est et intransitivum. Et dicitur deponens quia formam activam exuit sive deponit. NB. Sunt pauca omnino verba, quae terminationes activas habent . cumvsignilicatione passiva, ut fio, se)r hecho, vapulo, soy azotado, aeneo, estoy puesto en venta. Dicuntur ab aliquibus deponentia passiva.]

102 I.1nd1cat1vus, Modi. verborum subjuncnvus .triti et communes seu conjunctivus, sunt quattuor: imperativus et infinitus sive infinitivus. ll. Temporasunt sex: praesens, praeteritum imperfec-' tum,. praeteritum perfectum, praeteritum plusquamper-. fectum, futurum imperfectum Seu simplex et futurum perfectum-sive exactum." [Praesens, praeteritum perf. et futurum simplex dicuntur tempora primaria seu principalia; exprimunt autem actionemhabita ra­ tione ad tempus praesens, i. e. quo loquimur. Alia dicuntur secun­ daria; exprimunt autem actionem habita ratione ad aliam sive prae­ teritam sive futuram. Hinc tempora dividuntur etiam in tempora actionis im perfectae et actionis perfectae: illa sunt praesens, imperfectum et futurum simplex; haec perfectum, plusquamp. et fut. exactum] Ad temporumformationemquod attinet, alia dicuntur primitiva, alia derivata. Primitiva sunt praesens et perfectum indicativi cum supino; derivata cetera. lII. NumeriSuntduo: singularis et pluralis. Personaesunt tres: prima, secunda et tertia: sc. ego, tu, ille (Terentius, Terentia, cet.) [Sunt praeterea nomina verbalia seu formae verborum no­ minales,sc. A*. '

4 Medorum temporumque significatio ln Synraæi exponitur. 1 03 . NOTIO 101

Supinum in um et in 12,quorum alterum accusativus est, alte­ rum ablativus: 4 Participium praesens; praeteritum et futurum, ut amans, amatus, amaturus: -Gerundium, v. g. ad amandum,et gerundivu m, utamandus, a, um;2 ' NB. Eliam infinitivus est nonnunquam forma nominalis, sive ut substantivum adhibetur in nominativo praesertim aut accusativo, g. turpe est mentiri, cupio'discere.]

. Conjugationes vcrborum sunt quattuor: pri­ 108 ma,-cujus secunda persona singularis prae­ sentis indicativi exit in äs et praesens infinitivi in ärc, ut amo, amas, amärc. Secunda, cujus secunda persona "praesentis indicativi exit in Es et infinitum in Ere, paenul­ tima producta, ut'monco, monis, manare. Tortia, cujus secunda persona praesentis indicativi exit in is breve et infinitum in ein, paenultima correpta, ut lego, legis, legere. Quarta, cujus secunda persona praesentis indica­ tivi exit in ïs longum et infinitum ini-re, ut audio, audis, audire. ' igitur littera thematica sive characteristica primae con­ . jugationis est a, ut amo pro amao; secundae est 0, ut me­ nia-0; tertiae est consonans vel 24,ut lag-o, mima-0; quartae est i, ut audi-o. Prima, secunda et quarta conjugatio con­ tractae sunt, tertia simplex. 3

NB. Sunt in tertia conjugatione nonnulla verba quae habent interjectum i conexivum, utcap- i-o: n. l7.'*

»! Pro supino in uinvenitur, apud Plaut. v. g. Bacch 60,supinum in ui. Quare :)nonnullis dubitatur utrum supinum in 1:sit aliquando ablutivus an dativus. Cf. Ruemmv- Gorm/.m, Synt. n. 587. . 2 Minus recte dictum est aliquando participium futuri passivi; non enim temporis notionem solet exprimere, sed potius officium, debitum, necessitatem, frequenter etiam meram actionem. Cf.Synlux. n. 357, ll. 3 Attamen si vera verbi positio attenditur, una dicenda est Latina conjugatio, & Cf.tamen Mznmzinu, p. 86, et Lxunmn, Vl, n. 19. 402 l*'LEXIO 104

II. DE vmme sum, soy, estoy (est, sunt, hay)1

[10 Ceteris conjugationihus praemittenda est con­ jugatio verbi sum, cujus cognitio utilissima est ad alia verba flectenda.

INDICATIVUS SUBJUNCTIVUS

PRAESENS S. sum, soy, estoy. sim, sea, etc. es, eres. sis, est, es, esta, hay. sit. P. sumus, somos. simus, estis, sois. sitis, sunt, son, estän, hay. sint.

PHAETERITUM IMPERFECTUM S. eram, era, estaba. essem, fuera,seria,fuese. eräs, eras. essEs, erat, era, estaba, habia. esset, P. erämus, eramus. cssEmus, erätis, ei'ais. essätis, erant, eran , estaban, habia. essent.

PRAETERITUM PERFEGTUM S. fii-ï, fui o he sido, esluve fu-ärim, haya sido, etc. 0 he estado. ' fu-isli, fuislc o has sidio. fu-äris, fu—it, me 0 ha sido, estu- fu-ärit, vo..., hubo. P. fu-imus, fuimus ahemossido. ['a-erimus, fu-istis, fuisteisahabeissido. fii-eritis, ? . fu—Eruntvel fueron a han sido..., [u-ärint. fu-Ere, hubo.

I In coniugatione, ut in declinatione, exitus quos desinentlas appellant rotundis formis iudicantur 2 Communlsin soluta oratione ptonuntlatio estfuenmus, fueritis. cl".n. 546, 3." 104 venm sum 103

PRAET ERITUM PLUSQUA MPERFECTUM S. fu-äram, habia sido, habia esf [tt-issem, hubiera, habria, tado. hubiese sido. fu-äräs, habias' sido. [ïb-issäs, fu-ärat, habia sido .., habia ['a-isset, habido. P. fu—erämus, habiamos sido. fu-iss'emus, fu-crätis, habiais sido. fu—iss'etis, ['a-Erant, habfan sido..., habia ['a-issent. habido.

FUTURUM IMPERFECTUM S. ero, sere, estet-6, etc. futurus,a,um sim eris, seräs. » sis . erit. sera.-.., habrä. » sit P. erimus, seremos. futuri, ae, a simus eritis, ser-eis. » sitis erunt, serän. » sint. 4

FUTURUM PERPECTUM

S. [wäre, ,habrä sido. fu—ärim, [u-äris, habräs sido. fu-Z-ris,oct., ut in praet. [ure-"rit, habrä Sido. perf. ' P. 'fu-erïmus, habremos sido. [to-eritis, habi-eis sido. fu-ärint, habrän sido.

4 Horum temporum versio ad Syntaxim spectat. Ftære, hubieresido saepe La­ tine transferenda per ero, fuero. Cf. n. 305, Am., cet. idem intellege de ceteris verbis. Econtrario futurus sim,[. fuerimsaepe vertenda sunt per indicat. sere',habrr' sido;habent enim meram futuri significationem, ut infinitivus futurus esse,amatu­ rus esse,cet. Hac certe circuitione utuntur Latini ad futurum infectum in sub­ junctivo significandum, ut apud Cic. Div. II,57; 430: Ceosaccepimus ortum Caniculae diligenter quotannis solere seruare, conjecturamque capere salubrisne an pestilens annus Furuncs sm... y conjetumr si el nno sera saludable o pestileucial. Exemplum est obliquae interrogationis, quae si mutatur in rectam, ita offerendum: Sulubrisne an pestilensannus eum? Eodem pacto Nep. Hann. 2, 5: Id egojusjurandum patri datum usque ad hanc aetatem ita conservavi,.ut nemini dubium essedebeat, quin reliquo tempore eadem mente sm: FUTURUS;ubi Hannibal" si indicätivum usurpare deberet, ita diceret: Reliquo temporeeadem mente sno. Ita si"dicitur in indicativo faciam operae - pretium, in subjunctivo dicendum cum Livio: FACTURUSNEsmoperae pretium... nec 'satis scio; in princip. praefationis (no se si hare'), ' ' iO/t FLEXIO 1 04

lMPERA'l'lVUS 'rnAESENs 8. is (tu), 56 (ni). este (vos), sed (vosotros). FUTURUM estö(t u,) 56. estöte(vos), sed. tö (iile), sea. suntö (illi), sean.

lNFlNl'l'US . PRAESENS PRAET.marsorum es-se, . ser. [u-isse, haber sido.

FUTURUM(mr-aureorum) fore, haber de ser, vel 8. N. futurus, a, um esse. P. N. futuri, ae, a esse. Acc. Iutarum, am, um esse. Acc. futuros, as, 11esse. 'l

PARTlClPlUM manum

fut-urus, a, um, (el) que serä a ha de ser, (la) que serti a ha de ser, (Io) que serti o ha de ser. ? * NB. !. Pro imperfecto subiunctivi essem dicitur etiam lorem, fores, foret, forent praesertim in orationibus condicionalibus «seria» et finalibus. [NB. 2. Prisci pro sim dicebant siem, sies, siet, sient; etiam [uam, fuas, fuat, luant, et, vocali praecedente aut m, e demebanl in est,'ut nata st factumst. Apud comicos reperitur etiam factust, opust cum aliis finitis in us pro factus est, opus est, et meritu's, oct.-pro jne­ ritus es (sequente es)-Tros Rutulusne FUATnullo discrimine habebo. Verg. Aen. 10,'108. Cavetumi iratus PUAS.Plaut. Capt. 431 [2, 3, 71]. Cf.n.561,l,1VB.3]

4 Futurum fuisse,(multarum/"uisse,oct.,quehabriasido, que liabriu amodo, etc., neque ab Alvaro neque a recentioribus grammaticis ponitur in paradigmale. prudenteregeris:n.V. 11.354, I et II. 350 «OreoIque habrds sido prudente-1 Latine dicitur: Credo fors ut ? Ens, eum 11.68. H., adn. in ima pag. 3 Nos sumii (s) Romani, qui ['i—ivimusanleRudini. Ennius apud Cic. Or. 3, 42, 468. Ast quando duellum grauius, discordiae ciuium ESCUNT(sunt), oenus(1-—-unus) idem , juris quod duo consules, teneto. Apud Cic. Leg. 3, 3, 9. Duplex est radix verbi sum: es, unde esum(postea sum) omnesque formae quae littera e incipiunt, et fu, unde (fuo), fui, oct., Graeca sw."(pro *äa-pi) et eum. 105 VEllBlsum 405

111. Di; composms vnam sum

105 Composilaabsum,te, desum, fallo, estoy mtersum, ausente, estoy adsum, entre, estoy absum, presen­ mc opongo, praesum, preside, estoy al frenle, subsum, esloy debajo, super— sum, quedo, simplicis sum normam sequuntur ut absum abes, afui (abfui), aber,-0 adsum vel assum ades, adfui vel a/fui, uder,-o desum, dees, defui, deero: sic alia. Eodem modo iusum, esloy en, et prosum, aprovecho. Verum ab ' iusum praeleritum infui ac derivata vix sunt in usu. Prosum vero, cum simplex ab e incipit, litteram d interjicit, ul pro-d-es, pro-d—era,pra-d-essem. 4 Duo tantum composila praesum et absum participium habentprae­ sens, eslando presenle, et absens, eslando ausente. Potens enim rec— tius dixeris nomen, quam participium a possum: n. 127. , [Exercitationes (latinae et vernaculae):Homosum (eram, era.), fuisti (fueras, fueris ..) crudelis; homines sunt... tu eras... ille... Deus est, semper fuit, erit semper; (;quot sunt di?; uirtus invicta est, uirtutes...; pugna fuit horrenda (horroresa), omnes pugnae...; pugna ne (no, que no) sit atroæ, pugnae ne...; utinam (ojala) studium [uerit jucundum (gusloso, deleilable)! utinam studia...!; utinam adessetpater tuus...! Cum (come) sis uir nobilis, cum sis (siendo tu) puer ingenuus (bien nacido), cum simus..., cum essetis (siendo vosolros)..., cum fuerint (liabiendo sido ellos)..., cum fuisset (habiendo sido el)... Fama est pervulgata (divulgada) natitia "reifactae. Firma amicitia nunquam fuit sine bonis moribus (costumbres). Aderant unguenta; amici affue-­ runt alii laeti, alii tristes. ' ' Hay un solo (unum) camino, habia dos c., llubo tres e., habla habido cuatro c.... inala haya una luenle de agua'dulce, llenlsima de: peces! Como hubiese muchlsimas y fresquisimas (laetus) flores. ;Cuan grande (quanta) es la hermosura del mar! icual (quae) Ia belleza (species) de todo el (uniuersus)! (que muchcdumbre y variedad Ia de sus islas! ique amenidades las de sus costas (ora) y playas (litus)! icuantos generos ) cuan diversos (dispar) los de sus animales (belua) en parte sumergidos (submeisus) en parle llotando (fluitans) v nadan­ do (natans)!]

l Pro est a prod, cujus 4 ante vbcalem permanet; cf. n. 472. 106 FLEXIO 106

lV. QUO mcro lNFlNlTlVl TEMPORA NOBIS REDDENDA (Cf. n. 349- 354)

106praeteritum [. Praesens imperfectum infinitum redditur tam indicativi per praesens quam atque sub­ junctivi: v. g. ,a) Video te hic ESSE; veo que (td) esta's aqui. Videbam te hic ESSE;vela que estabas aqui. [Vidi (videram) te hic ESSE; vi (habia visto) que ESTABASaqul. Dicunt vos ESSEsapientes; dicen que (vosotros) sois unos sabios. Dicebant, dicent, cet., illos ESSEsapientes; decian, dirän, etc., que aquellos eran sabios. Dixerunt se ESSErudes; dijeron que (ellos mismos) eran unos ignorantes; dijeron de si que eran unos...] b V Cupio nos hic ESSE; deseo que este'is aqui. Cupiebam nos hic ESSE;deseaba que ostuvierais o estuvieseis aqul . [Cupivi vos ESSEomnibus virtutibus ornatos; desee que estuvierais o estuvieseis adornados de todaS las virtudes. c V Et per infinitivum: Cupio ESSEprobus; deseoser virtuoso. Cupimus ESSEprobi; deseamos ser virtuosus,] ll. Praeteritum infinitum redditur per praeteritum perfectum et plusquamp. indicat. aut subj.; exempli causa: a V Scio te hic FUISSE;se que estuviste () has estado aqui. Intellexi te hic PUXSSE;supe que habias estado aqui. b V Cupio nos hic FUISSE;deseo que hayais estado aqui. Vellem vos hic FUISSE;quisiera que lmbierais o hubieseis estado a. [Malo illos doctos FUISSEquam opulentos; antes quiero que ellos kagan sido doctos que opulentos. 0) Cupio PUISSEclemens; deseo haber sido clemente. ] lll." Futurum (primum seu impeil'ectum) redditur per fnturum imperfectum indicativi et per praeteritum imperfectum in -ria:

&) Scio te hic FUTURUMESSE, vel te hic FUTURUM,vel te hic FORE; Se que estara's aqui. ' ' [Spero vos rurunos (ESSE) vel FORE viros doctos; espero que sei-eis varones doctos. 107 VERBIsum 107

Id tibi ulli:-mo: te in istis molestiis in quibus es hoc tempore, non diutius FUTURUM;in iis autem, in quibus etiam nos sumus, fortasse semper FORE. Cic. Fam. 4, 15, fia] . b) lntelleæi te hic FUTURUM;enlcndique estarias 3. (que estaras a.). " c) [Locus quietis et tranquillitatis plenissimus FouF.videbatur. Cic. de Or. i, 1, 2; el lugar pai-ociahaber de estar llenisimo de so­ siego y'tranquilidad. d) Spei-alis vos FUTins ESSEviras doctos,- esperäis que sere'is, vel esperäis ser, vai-onesdoctos: n. 349, III, NB. 1.]

[V. Que el Imbria sido dicitur illum FUTURUMPUISSE[v. g. Quo animo liunc FUTURUMFUISSEcensetis in nos, quos oderat, cum in eos quos nunquam viderat tam crudelis fuisset? Cic. Pliil. 5, 8, 22; Leon que änimo creeis quo nos habi-ia tratado a nosotros, a quienes aborre­ eia, habiendo sido tan cruel con aquellos a quienes jamäs habia visto? litt. ;,de que (mimo creeis habi-ia sido para con nosotros? n. 354, ], II].

V. DE USU VERBI sum CUM PARTICIPIO PllAETEBITl

[107 Sum jungitur frequenter cum participio prae­ terito ad statum qui actionem consequitur exprimendum. pasus. Classis armata est, la ilohestä aprestada, se halla aprestada, queda apreslada. PRAET.-IMP Classis armatam-at, la ilola eslaba aprestada,,se hallaba . a.,, quedaba a. PRAET.PERF. Classis armata fuit, la armada estuvo apresluda, se hallö a., qued6 a. ' l'. PLUSQUAMP.Classis armata fuerat, la armada habia estado a. cet. FU'l'. IMP. Classis armata erit, la armada estarä aprestada, cet. FUT. FsuF. Classis armata fuerit, Ia armada habi-a estado a. cet.

Sie templum CLAUSUMFUIT,templa CLAUSAkunnum, cel. Omnia fere quae SUNT CONCLUSAnunc artibus, DISPERSAet DISSIPATA quon­

-4 Estarias est. pro estur hias,'id est, habias de estur, sicut eslards pro þrisco estar has, id esl., has de estur. 108 vox 1 07 dam FUEHE. Cic. de Or. 1, 42, 187; casi todo Io que ahora est!: (se halla) reducido a algun arte (a regias) esl-uva un tiempo disperso y diseminado. Eodem pacto in subjunctivo et infinitivo.

CAPUT VIII. DE CONJUGATIONEVERBORUMBEGULARI'

108 Conjugatio regularis comprehendit verba ac— tiva, passiva, deponentia.

!. Vox ACTIVA

ia. conjug. 2.' conjug. 33 coujug. 4.' conjug.

[NDICATIVUS

PRAESENS

S. am 0 2 amo mon ä-o aviso läg-o leo aud i-o oigo am a-s mon E-s lag-is aud ï-s am a-t mon e-t ..lag-it aud i-t P. am ä-mus mon E-mus leg-ïm us uud ï—mus am ä-lis mon E-tis lag-itis aud ï-tis am a-nt mon e-nt lag-unt 3 ' aud i-unt 3

PRAETERITUM lMPERFECTUM &-ham ï- ham -ïbam i --€bam S. am ä-bam mon iä-bam leg-Ebam aud i-Eb'am amaba avisaba Icta oia am a-bäs mon e-bäs leg—ebäs aud ifebäs am a-bat mon e-bat leg-ebat aud i-ebat P. am a-bämus mon e-bämus leg-ebämus aud i—ebämus am a-bätis man e-bätis leg-cbätis aud i-ebätis am a-bant mon e-bant le'g-ebant (md 'i-ebant

-1 Characteristicn sejungitur a radicali, sed nullo signo; terminatio temporalis seiungitur u themate hoc signo —; desinentiavel litterae desinentes sive positiones temporibus communes rotunda forma notantur. 2 Verbum amo in schemate declinationis jam adhibet VAnno L. L. 8, 58; 9, 97 sqq. 401; io,-18. DIOM.gramm. [, 354, 29 sqq. passim. Tnaswn. L. L. amo. 3 Apud priscos tegant, audiant. 108 ACTIVA 109

13 conjug. 2." conjug. 3.a coniug. 43 conjug.

PRAETERITUM PERFECTUM ' a - vi -ui, e rejecto -i, productorad. i- vi

(D . am äv-ï ame, he mon u-ï avise , lEg-ï lef, he aut! ïv-ï oi, he am., hube a. he uv., hube a. leido, hubel. ofdo, -huhe 0. am tu)-'isti man u-istï leg-istï and iv-islï am av-it mon u-iL lag-iþ and iv—iL 70 am av-ïmus mon u—ïmus lcg-ïmus aud viu-"imus am czu-istis mon u-istis lag-istis aud iv-istis am-av-Erunt vel mon u-Frunl vel lag-Erunt vel aud it)-Erunt vel am av-Ere 4 mon u-Ere' lag-Eral uud iv-Ere '

PRAETERITUM PLUSQUAMPERFECTUM Eram pro i praeteriti perfecti in omni conjugatione 2 . am äv-äram mon u-äram lEg-äram (md ïv-Eram habïa amado habia avisado habfa leido ha bia o[do am av-örä-s uion u-ä'räs leg-Eräs aud iv-öräs am av-äral mon u-ärat leg-ärat aud iv-örat TU am av-erämus mon u-erämus leg-erämus aud iv-erämus am av-erälis man u-erätis leg-erätis aud iv-erätis am av-ärant mon u-ärant leg-ärant aud iv-ärant

FUTURUM IMPERFECTUM ? - bB' E- b-o' - am l—am

.m am ä—böamare mon Ze-boavisare leg-am leere (md i am oire am a-bis mah e-bis leg-Es aud i-Es am a-bit mon e-bit leg-et aud i-et .'0 am a-bïmus man e-bïmus leg-Emus aud i-Emus am a-b'z'lis man e-ln'lis lag-Elis uud i-Etis am a-bunt man e-bunt lag-ent uud i-ent

4 Apud poelusgliam Erunt, v. g. ded'e'rum. 9. Gf.fu-l, [u.-enm. 11:10 vox 108

1." conjug. 2.a conjug. 3.a conjug. 4." conjug.

FUTURUM PERFECTUM

ero pro i praeteriti perfecli in omni conjugatione ** S. am (ï-v-ärö mon u-ära lEg-Ero aud ïv-äro häbre amado habi-6 avisado habt-6 leido habi-6 oido am au-c'ris mon u-Eris leg-äris (md iv-äris am av-ärit mon u-ärit leg-ärit aud iv-ärit P. am aa)-erimus mon u-erïm us lag-erimus uud ii)-erimus am (lv-erilis ? mon u-erïlis ? Jeg-erilis ? aud it)-eritis ? am av-ärint man u—ärinl. leg-ärint aud iv-ärinl,

SUBJUNCTIVUS

PRAESENS -em e-am -am i—am

S. run-em ame mon c-am avise leg-am lea aud i-am oiga (tm-Es mon e-äs leg-äs aud i-äs am.-et mon e-at lag-at uud i-at P. am-Emus mon e-ämus leg-ämus uud i-ämus am—Etis mon e-ätis leg-älis aud i-älis (un-en t mon e—ant leg-ant aud i-ant

PRAETERITUM IMPERFECTUM a—-rem e - rem - erem 1- rem

S.—am ä-rem mon E-rem leg-ärem aud ï-rem amara, ama-- avisara, avisa- Ieyera, lee- oyera, oiria, ria, amase ria, avisase ria, leyese oyese am a-räs mon e-räs leg-erïs aud i-rEs am a-ret man e-ret lag-erst uud i—ret . am a-rämus mon e-1'Emus leg-eräm us (md i-rä mus am a-rälis mon e-rätis leg-erElis aud i—rälis am a-rent mon e-rent leg-erent (md i-rent

4 Gf.fu-A, fu-ïno. 2 Pronuntiatio in solulu oratione communis est amaverïmus, monuerïlis, cel. cr. n. 546, 3.0 1 08 AGTIVA 111

L' coniug. 2:1conjug. 33 conjug. 4.' conjug.

PRAETERITUM PERFECTUM

-Ei'im pro i praeteriti perfecti indicativi in omni conjugationes4

S. mn äv-ärim .mon u—ärim lEg-ärim uud ïv—ärim haya amado haya avisado haya leido haya otdo (un a-v-i'ris mon u-äris leg-ät'is and iv-äris am a-u-ärit mon u—ärit teg-ä'it and iv-ärit P. am (u;-erimus mon u-erimus leg-erïmus aud ii)-erimus am av-critis ? mon u-eritis ? lag-erilis 9- aud it:-eritis ? am au-ärint mon u-ärint leg-örint aud iv—ärint -.

PRAETERITUM PLUSQUAMPERFECTUM -issem pro i praeleriti perfecti indicativi in omni conjugationc 3

S. am (iv-issem hu- mon u-issem hu- teg-issem hu- and ii)-issem hu­ biera, habri'a, biera, habi-ia, biera, habria, biera, habi-ia, hubiese a. hubiese a. hubiese !. hubiesc o. am au-issäs mon u-issEs leg-issis and iv—issäs am av-isset mon u—isset leg-isset and ii)-isset P. am av-issïunus mon u-issämus leg-issEmus aud iv—issämus am au-issEtis mon u-issElis leg-issïttis aud iv-issälis am (tv-issent mon u-issent lag-issent ' aud ii)-issent.

FUTURUM IMPERFECTUM S. am a-turus, a, mon-iturus, a , lea-turus, 3, and i-turus, a, um sim um sim um sim um sim ! sis » sis » sis » sis » sit » sit » sit » sit P. am a-turi,ae,a, mon-ituri,ac,a, leo-turi, ae, audi-turi,ae,a, simus simus &, simus simus » sitis » sitis » sitis » sitis » sint » sint » sint » sint 4

4 Cf.fu-l, fuiam. 2 cr. fut. perf. indicat. 3 Gf. fu-l. fu-ISSEM. & Cr.n. 104, adnot. futuri subjunct. 112 vox . 108

U conjug. 2.a coniug. 3.a conjug. 43 conjug.

FUTURUM PERFECTUM S. am äv-ärim mon u-ärim lEg-ärim aud ïu-ärim am äv-äris, cet. mon u-äris, cet. [ig-(iris, cel. aud ïu-äris, cet. utin praeterito perf. *

IMPERATIVUS

PRAESENS S. am &(tu) mon 2 (tu) - lag-e"(tu) aud ï (tu) ama (tu) avisa (lii) lce (ui) oye (ui) P. am ä-lä (vos) man E—lä(vos) lag-ïu": (vos) and ï-tä (vos) amad avisad Ieed oid

FUTURUM a -' to e - to -Tto 1-—to

' S..mn ä-tö (lu) mon E-lö leg-ïlo aud i-to ama (iü) - avisa (ui) lee (iü) oye (iü) P. um a-töle (vos) mon e-töte leg-ilöte aud i-löte amad avisad leed oid ?

INFINITIVUS PRAESENS a-re e-re -ere i-re

am ä—re amar 3 mon E—re-avisar lcg-äre Ieer aud ï-re oir

PRAETERITUM PERFECTUM -isse pro i praeterit. perfeci. indicativi in omni conjugatione '* am äv—isse mon u—isse lag-isse uud ïv-isse 'haber amado haber avisado haber Ieido haber oido

4 Cf. 1). 103, adnot. in ima pagina. 2 Tertias pers. sing. in äta, 'ita, ïta, ita et, plur. in aula, ento, unio, iunio vix invenies nisi in paucissimis verbis, proptereaque a recentioribus grammaticis emittuntur. 3 Amare, monere, cet. vices fere agunt nominat. et accus., n. 102, Mi.; pro aliis casibus, v. g. de amar, pura a., a a., con, en... amar adhiberi solet, gerundium aut gerundivum. & Ci. l'u-i, ['a-issa. 108 ACTIVA 115

'I." coniug. 2." conjug. 3." conjug. 4? coniug.

FUTURUM (IMPERFECTUM) S. N. am ä-turus, mon-iturus- lec-turus aud ï-turus a; um esse a, um esse a, um esse a, um esse A. am a-turum, mon-ilurum, lea-turum, aud i-turum, ' cet. esse cet. esse cet. esse cet. esse P. N. am a-turi mon ituri lec-turi aud i-tur'l ae, 3 esse ae, 3 esse ae, a esse ac, 3 esse A. am a-turos , mon-ituros, leo-turos, aud i—turos, cel. haber cel. haber cet. haber cct. haber de amar de avisar de leer de oir 4

SUPINUM a - tum i- tum, e rejecto - tum 1—tum Acc. am ä-lum mani-tum leo-tum - aud ï-lum a amar a avisar , a leer a oir Abl. am ä—tü mon ï-tü lec-tü aud ï—tü de amar de avisar de leer de oir ?

GERUNDIUM a - ndi e —ndi - endi i- endi G. am a-ndï mon e-ndï leg-endï aud L-cndï de amar de avisar de leer de oir D. am a-ndö mon e-ndö leg-endö aud i-endö paraamar,aa. paraavisar,aa. para leer,a [. para oir,ao. A. am a-ndum mon e-ndum leg-endum aud i-cndum a amar, para a. a avisar, para a. a leer, para I. a oir, para 0. A. ama-ndö en mon e-ndci en leg-cndö en and i-endö en amar, amando avisar, avisa ndo leer, leyendo oir, oycndo PABTlClPlUM PRAESENS a-ns B-DS '-ens i-ens am a-ns, tis mon e-ns, lis lag—ens, tis aud i-ens, tis (el) que ama, (el) que avisa, (el) que lee, (el) que oye, que amaba o que avisaba o que leia o que oia u amando avisando leyendo oyendo

4 Cf. p. 405,adnol. ! in ima pag. cl. n. 106 exlrem. 2 Cum sensu passivo, n. 356, II. 114 vox 108

1." conjug. 23 coniug. 31; conjug. 43 conjug.

FUTURUM -um supini mutatur in -l.-1'rus am a-turus a, um nmn—ilurus,a,um leo-turus, a, aud i-turus, a, (el)queamarä, (el) que avisarä, um,(el)quelee- um, (cl.) que quehadeamar qne ha de avi- rä, que ha de oirä, que ha (para amar) sar (para a.) [. (para I.) de o.(para 0.)

[Sic flectuntur: [. Verba transitiva: a) criwiare, alormenlar, accusare, acusar, collocare, colocar, damnare, condonat-, invitare, con­ vidar, laudare, alabar, Ioar, liberare, Iibrar, honöra-re, ham-ar, judi­ care, juzgar, multare, oastigar, rogare, pedir, servare, salvar, vocare, llamar. b) coärcïzre, reprimir, dEbïere,daher, habEre, Iener, praebere, suministrar. terri-re, alerrorizar, intimidar. c) colligere, recoger, Eligere, elegit-, attribuere, atribuir (attri­ bui, attributum), cognoscere, conocer (cognövi, cognitum), difendere, defender (difendi, cli/'ensum,emere, comprar (Emi, emptum), rumpere, romper (rupi, ruptum), vincere, vencer. (vici, victum). ' d) custödire, guardar, impedire, impedir, Erudire, inslruir, lini­ rc, ablandar, munire, fortificar, ptinire, casliga r, vestire, vestir. [l. [ntransitivaz &) avolare, irse volando, bellare, guerrear, errare, equivocarse, engaüarse, pugnare, combatir, pelear. b) carere, carebcu', dolere, dolerse, nocere, daüar, per-judicat", parere, obodcccr, placere, agl-adar, aplacer, valere, estar bueno. c) gemäre, gemir (gemui, gemitum) et ingemöre, irrumpöre, en­ trar precipitadamcnlc (irrtïpi, iri-aptum), invädäre, invadir (inväsi, inväsum, etiam transitivum), vïväre, vivir (vixi, victum). d) dormire, dormir, servire, servir, inservire. Exercitationes a) nwdi'üniti: Amo modestiamtuam; amavi (amabamus... ) modestiam tuam,' librum tuum ligimus, ligimus, lege­ rimus...; si monemus, si monebatis, si manebitis, si avisareis ', si mo­ neres. si legeret, si legissent; quomodo haec audierunt, si surdi erant? Utinam audiat, audirem, audiveris, monuissetis (me, illum), ama­ verit... Utinam talis essem, qualem me esse existimas (piensas)! quam­ vis (por n'läs que) multa legam, legerim, legas... '

-I .Cf. n. 305, NB. 108 AGTIVA 4115

Cum amem, como (yo) me 0 amando yo; cum ames, como (lü) ames o amando lü; cum amet, como (ei) ame o amando el; cum ame­ mus, como (nosotros) amemos o amando nosolros; cum ametis, como (vosotros) ameis o amando vosotros; eum ament, como (ellos) amen o amando ellos; cum amarem, como yo amase (amara) o amando yo; cum ama-res, como lü amases (amaras) o amando tü, oct.; cum amave­ rim, como yo haya amado o habiendo yo amado, cel-.; eum amavissem, como yo hubiese o hubiera amado o habiendo yo amado, cet. O/Iendis Deum, cum te amet? cum te amaverit? Deum o/lendebas, cmn te amaret? cum te amavissel?; offendimus, o[fenditis...? quomodo audes ista dicere, cum sis vir nobilis? quomodo audebatis..., cum esse­ tis uiri nobiles?; cum errauisscl, nullus cum monuit. — Puer qui legit vel puer legens; pueri qui legebant vel pueri legentes, puero qui lege— bat vel puero legenti, cet. Lege, legite, legilote .. litteras; audi, audilo amicum monentem, amantem., legentem, amicos mouituros, lecturos, amaturos. b) infiniti-, cf. n. 106: ., 4." Scio te AMARElitteras; sciebam illum AMAHElitteras. Malo, antes quiero, vos AMARF.litteras; mallem, anles querria, illos AMARElilteras. VIDEREte cupio, deseo verte; cupiebam, cupiam, cet. 2." Scio avum tuum AMAVISSElille-ras,que luvo aücion, que liabia tenido aiicion. Opto, deseo, auum tuum AMAVISSF.litteras;optabam auum tuum, cet. Optabam VIDISSE,liaber visto. 3." Credo magistros tuos [..-wnA'runos esse, que alabara'n, tuam in sludendo diligentiam. ,Credebam magistros tuos LAUDATUROS,quealabarian, tuam in slu­ dendo diligentiam. Videor tibi aliquando AMATURUSESSElitteras? (',parocete que algu­ na vez lendre' a/ïcio'n (he de tener a., llegare' a tene-r a.) a 13 literatura? 4." (Credo magistros tuos LAUDA'I'UROSFUISSE,que habrian ala­ lJado: n. 354, I, Il. Cl'eo que habrlin alabado: n. 350, [, il.) c) gerundii et participii: cf. 11.126, et Synl. cap. XI, XII. Pluri-mae nobis sunt causae MIANDIDeum. Sum cupidus fratres vestros VIDENDI.Defessus sum AMBULANDO,esloy cansado de undar. Es impiger in scnmmno, eres (es usled, sois vos) diligenle en escribir. Patrem uestrum ves .xMANTEMnonamatis? non amabit-is? quo os ama? » » non amavislis? que os aln-aba? 116 vox 108

Patrem vestrum vos AMATURUMnonamatis? que os ama rä? Non huc veni te Accusnunus, no vine acä para acusarte. » » te Accusuum, no ho venida a acusarle]

[I. Vox PASSIVA'

1." coniug. 2.a coniug. 33 conjug. 4." conjug. '109 INDICA'I'IVUSmimus

S. am-or mon e-or leg-or uud v'.-or soy amado soy avisado soy leido soy ofdo am ä-ris mon E—ris leg-äris (md ï-ris ? am ä—tur mon E-Lur leg-ïtur aud ï-tur P. am ä-mur mon E—mur leg-ïmür uud ï-mur am ä—minï mon E—mini leg-ïmïnï aud ï-minï am a-ntur mon e-ntur lag-untur 3 and i-untur

PRAETERITUM IMPERFECTUM a - bar e - bar - ebar i- ebar

S. am ä-bar mon E-bar leg-Ebar aud i—Ebar era amado era avisado era Ieïdo era ofdo am a-bäris vel mon e-bäris vel leg-ebäris vel aud i—ebiirisvel am a-bäre -bäre -ebäre -ebärc am a-bätur mon e-bälur leg-ebätur aud i—ebätur P. am a-bämur mon e-biimur leg-ebämur and i-ebämur am a-bamini mon e-bamini leg-ebamini aud i—ebamïni am a-banlur mon e-bantur leg-ebantur and i—ebanlur

PRAETERITUM PERFECTUM S. am ti.-lus, a, um mon-ïlus, a, um leo-tus, a, um and ï—tus,a, um sum, es, est sum, es. est sum, es, est sum, es, est t'un', he sido o fui, ho sido o fui, he sido o fui, he sido 0 hube s. amado hube s. avisado hubc s. lefdo hube s. oido

4 Tempora simplicia (i. 0. quae non constant ex verbo sum) eruciuutur ex suis aclivls, litterae 0 addito 1',aut mutulo min r. ' 2 Raro'am ä—ns,monZ-na, leg Jus, rarissime aud i-ns. 3 In aliquibus edd. solvantur, volvantur-,cel. 109 mssm 117

t.", coniug. 2.a conjug. 3." conjug. 4." coniug. P. um ä-ti, ac, a mon-iti, ac, a lea-ti, ae, a audi-ti, ac, a sumus, estis, sunt4

PRAETERITUM PLUSQUMIPERFECTUM S. ama-tus,a, um man-itus, a,um. lac-tus, a, um aud i-ius, a, um eram, eras, erat P. am a-ti, ae, a mon-iti, ae, a lec-ti, ae, a audi-I.i, ae, a eramus, eratis, erant '2 habia sido amado habia s. avisado habta s. letdo habia sido oido

FUTURUM lMPERFECTUM a-bor e-bor —ar i-ar

$. am ä—bor mon E bor leg-ar aud i-ar sere amado sere avisado sere leido sere oido am a-beris vel man e-bäris vel leg-Eris vel aud i-Eris vel -bäre -be"re -'äre -Ere am a-bïtur mon e-bitur leg-Ztur aud i-ï-tur P. am a-bïm'ur mon efbïmur leg-Emur uud i-Emur am a-bimïni mon e-bimïni lie-gemini uud i-Z-mïni am a—buntur mon e-buntur le-gentur uud i entur

1 Non vero amatus fui, monitus fui, lectus fui, auditus fui, nisi apud seriores scriptores. Templum clausum fuit signiticat: el templo estuvo cerrado; templum clausumest,et templo se æno, fue' cerrado, aut esta cerrado: llaec dua, inquit MA'DVIG,Opusc.Academ. alt. apusc. V, 5 II, apud antiquos el natura et usu adeo sunt discreta, ut nunquam ante cadentem orationis celeris castitatem commutentur, nisi ruendo scripturae aut interpretandi inscitia. Quum enim Latine dicimus. uerbi causa, Plxuu EST, utrumque significari potest, et [musse aliquem participia et rer ba substantivo in u/nam notionem perfecti passivi coalescentibus, et nunc illud ntum NANERE,ut participium 'slalum aliquem fei significet; verbum, eum statum nunc esse. Nec enim Latinus ser-nl­ praeteritum tempus rei gestae el praesens rei agenda effectae et manentis, nata ulla diso tinguit. Quum autem FIXUMFUIT dicitur, unum significatur, praeteritum lempus rei effectae et in statu aliqua manentis, ut participio status,- verba, eum fuisse declaretur. Itaque Cicero pro Sestio 25, 55, quum dicit: «Leges quum quae latae sunt, lum vero quae promulgatae fuerunt», alias narrat latas esse, alias aliquamdiu promulgatas pepen­ disse,cet Vuriislocis auctorum quae contraria videantur, alia recte putat men­ dose exscripta esse, v. g. apud Nepotem in Epamin. c. 8,5, ausus fuit factum esse ex aus-usi,-inaliis «in antiquo sermone interdum participia quaedam deponentium et passivorum sic potuisse poni, ut.magis absolute condicionem et statum Signin­ carent, paene in adjectivi notionem transeuntia; deinde verbum adjungeretur per se praeteriti forma».Quare his centum tere postremis annis optimae gram­ maticae ab amatusfui abstinent. Ct.n. 107. 2 Etiam aliquando pro amatus, monitus... eram, eras, cet. dicitur amatus, moni­ tus... fueram, fueras. cet. 1 18 VOX 109

L' coniug. 2.a conjug. 3.a coniug. 4." conjug.

FUTU HUM PERFECTUM

S . am a-tus, a, um mon -itus, a, um leo-tus, a, um aud i-tus, a, um e'ro, eris, erit P. am a-ti, ae, a mon -iti , ae, a lac-ti, ae, a uud i-tl, ae, a erimus, eritis, erunt 4 habre sido amado habre s. avisado hahrä s. leido habre sido oido

SUBJUNC'I'IVUS pnmsexs -er e-ar -ar i-ar

m . (17)! Bl' 883 a. mon E-ar sea a. lag-ar sea l. (md 'i-ar sea o. am Eris vel mon e-äris vel leg-äris vel aud i-äris vel -Ere -äre -äre -äre am Etur mon e-ätur leg-ätur aud i-ätur V i— . am Emur mon e-ämur leg-ämur aud i-äm ur am Emïni mon e-(ïmïni leg-ämïni aud i-ämïni am entur mon e-anlnr leg-antur aud i-anlur

PRAETERITUM IMPEIIFECTUM a-rer e-rer -erer i-rer

E" am ä-rer mon E-rer leg-Erer aud ? regi' am a-räris vel mon c-rEris vel leg-erEris vel aud i-räris vel wäre wäre -eräre wäre am a-rätu [' mon e-rElur leg-erEtur aud i-rELur "0 . am a-a'ämur mon e—rEmur leg-erämur uud i-rEmur am a-rämini mon e-rEmïni leg-erämïni and i4'2mïni am a-renlur mon e-renlur leg-eren tur aud i-rentur fuera, seria, fuese fuere, seria, fue­ fuera, seria, fuera, seria, amado se avisado fuese leido fuese oido

PRAETERITUM PERFECTUM S. am a-tus, a, um mon-itus, a, um lea-lus, a, um aud i-tus, a, um sim, sis, sit haya sido amado haya s. avisado. haya s. Ieido haya sido oido

4 Eliam aliquando amatus [uera, [ueris, aet., pro amatus ero, eris, cet. 109 PASSIVA 149

i." conjug. 23 conjug. 3.a conjug. 43 conjug. P, am a-li, ae, a mon-iti, ac, a lec-li, ae, a um! i-ti, ae, a simus, sitis, sint 4

PBAETERITUM PLUSQUAMPERPECTUM S. am a-lus, a, um mon-itus, a, um lco-tus, a, um aud i-tus, a, um essem, esses, esset P. am a-ti, ae, a mon-ili, ae, a lac-li, ae, a- aud i-li, ae, a essemus, essetis, essent ? hubiera, habrl'a, hubiera. habrl'a, hubicm, ha- hubiera, habria, hubiese sido a. hubiese sido a. bria, hub.s. [. hubiese sido o.

FUTURUM IMPERFECTUM deest 3

FUTURUM PERFECTUM S. am a—tus,a, um mon-itus, a; um leo-tus, a, um aud i-lus, a, um sim, sis, cel. sim, sis, cet. sim, sis, cel. sim, sis, cel.

IMPERATIVUS deest 4 lNFlNITlVUS PRAE-SENS ri ri» 1 ri am ä-rï mon E-rï lag-ï aud ï-rï scr amado ser avisado ser leido ser oido

PRAETERITUM PERPECTUM S. N. am a-tus, mon i—tus, lac-tus, aud i-lus, a, um esse a, um esse a, um esse a, um esse A. am a-tum, mon i-lum, lac-tum, aud i-lum, am, um esse am, um esse. am, um esse am, um esse P. N. am a-li, mon i—ti, lac-li, and i-ti, ne, a esse ac, 3 esse ae, 3 esse ae, 3 esse A. am a-los, mon i-tos, lea-tos, aud i-los, as, 3 esse as, a esse as, 3 esse as, 3 esse haber sido amado habcr sido avisado habcr sido leldo haber sido oido

1 Quod dictum est. de amatus [ui pro amatus sum intellege de amatus fuerim pro amatus sim. 2 Pro amatus, monitus... essem,esses,cet. dlcitur etiam aliquando amatus, moni­ tus... fuissem, fuisses, cet. 3 Gf.n. 337, !, NB. 4- Cf. n 120, VIII. 120 vox 109

1." conjüg. 2! coniug. 33 coniug. 4! conjug.

FUTURUM (IMPERFECTUM) am a-tum ïrï mon i-tum ïrï lec-lum ïrï aud i-tum ïrï haber de ser a. haber de ser a. haber de seri. haber de ser oi

PARTICIPIUM PRAETERITUM us pro um supini am a-tus, a, um mon i-tus,a,um lea-lus, &, um and i-tus, a, um amado, (el) avisado, (el) leido, (el) que oido, (el) que que fu6,ha si- que iue, ha si- iue, ha sido, iue, ha sido, d0,habia s. a.2 do, habia s. a. habia sido I. habia sido o.

GERUNDIVUM a —ndus e - ndus - endus i - endus am a-ndus, a, mon e-ndus, a, teg-endus,a,um and i-endus, a, um que ha de um que ha de que ha de ser um que ha de ser a., que ser a., que lcfdo, que de— ser oido, quo, debe ser a. debe ser a. be scr leido debe ser oido.

[Sic fieciunlur verba transitiva n. 108. Exercitationes infiniti: cl'. vocemactivam. &) Eæistima sapientem LAUDABI;eæistimabanz sapientem LAUDAHI. Cupio sapientem LAUDARI.Cupiebam sapientem LAUDAHI. h) Existima sapientem LAUDATUMassa. Existimabam sapientem LAU­ DATUM ESSE. 3 Cupio sapientem LAUDATUMESSE. Cupiebam sapientem LAUDATUM ESSE. c) Existimo sapientem LAUDATUMlm.Earistimabam sapientem LAUDA­ TUM uu.

4 Irï est passiva intinili irc: Mc amatum tri significat «quc yo sere amodo»; 'me amandum esse, -que yo debo ser amado- et ad conjugationem periphrasticam spectat. Amatum, amatam, amat:/(m[ore, n. 350, ll. Cf.354, I. 2 Hoc particip. uinctus &verbo amo rarum est. : «Pensaba que el sabio habia sido alabado» etiam dicitur: Eæistimabam sapientem LAUDATUHFUISSE;in indicativo enim «habiu sido alabado» dicitur laudan— dus eram vel [ueram Cf. n. 351, II, NI). 1 10 PASSIVA 121

Pompeyo aiirma que mis encmigos no me matara'n. Pampejus affir­ mat inimicus meos me non occnsunos (ESSE). Pompeyo alii-ma quc (yo) no serti muerta por mis e. Pampejus affirmat me a meis inimicis non occusum lRl. Corria el rumor de que el reo seria condenado. Rumor erat rcum DAMNATUMlHl.Pensa que Ios soldudos de Cesar pelearian dc­ nodadisimamenle. Earistimavi Caesaris milites pucununos assa fortissime: vel a mililibus C. PUGNATUMlRlf. d) Eæistimo sapientem LAUDATUMroma; pienso que el sabio habrd side alabado. (Pense que el sabio hubria sido alabado,n. 354, I.)] NB. 'l. Amalus forem, monitus forem, cel. inveniuntur apud poälas, Sallustium et Livium, pro amatus, monitus essem vel fuissem, oct., praesertim in condicionala sententia et in finali. (Gaudia effere­ batur consul) qua parle copiarum alter consul vtcrus FORET,ea se vicisse. Liv. 21, 55; el cdnsul estaba fuera de si con el gozo de haber vencido con Ia parte de las tropas con que el olro habia sido derrolado. NB. 2. Tertia persona singularis tam verbi transitivi quam in­ transitivi impersonalitor usurpatur in hunc modum: morun-. pugnaretur, se combaliera ctc. pugnatur, se combate. pugnatum sit, se haya pombatido. pugnabatur, se combalia. pugnatum esset, se hubiera etc. 0. pugnatum est, se combaliö. Pno IMPERAT­ pugnatum eral, se habïa' comba­ tido. Militem", combätasc. pugnabitur, se combalirä. pugnatum erit, se habrä comba- INFINIT' tido. pugnari, combalirse. pugnatum esse, haberse combatido. SUBJUNCT- pugnatum iri, haberse de com­ pugnclur, se combata. balir.

III. DE TEMPORUMnonii/mum;

HO Tempora omnia verborum ducuntur ex prae­ sente indicativi modi aut ex praeterito perfecto aut ex supino.

GRAM.mr. 6 'l ..... TEMPORUM FORMATIO 1 10

Ex praesente ducuntur 'l."' omnia tempora actionis infectae seu imperfectae: praesens, praeteritum imperfectum et futurum imperfectum; 2." participium praesens , ge— rundium et gerundivum. Ex praeterito perfecto ducuntur omnia tempora actio­ nis perfectae: praeteritum perfectum, plusquamperfcctum et futurum perfectum vocis actiiae Ex supino ducitur participium praeteriti et futuri activi, ac tempora quae eorum adminiculo formantur.

1. Ex PRAESENTE l ll lli [V lo, or lco, cor !o,01' iio ior ! (ïbam,äbm' &ibam, äbar : cbam Ebar iZbam, iöbar (ibo, äbor e'bo, Ebor am, ar iam, iar em, er cam, ear am, ar iam, iar ärem, (irer ' orem, örer ärem, (irer irem, irer sim-'a' mon-x? lEg-xä and-" ï äto eta ita ïta äre, äri Ere, äri äre, i ïre, ïi'i ans, entis ens, tis ens, tis iens, tis (mdus, a., cadus, a, uendas, a, iendus, a, i um i mn i. um i um

2. Ex PRAETERITO 3. Ex SUPINO ï I. amäv- äram amat- . um ll. monu- c'ro monTt- & u III. läg- ä-rim lect- ? us, a, um lV. audiv- issem audlt- . uirus, a, um. & isse

[V. Posmouus VERBlFINALES

lll/1 Posiliones finales sunl eae quae vocem, numerum et personam significant. 112 vana.-xnv io 123

Aotivae Passivae SING. PLUR. sme. PLUR. 1.*' pers. m, aut deest, mus 7' mur 2." n s (stï) tis ris vel re mini 53 » t ut tu?' ntur

V. VERBA IN —io, -e'-re

[112 Ad tertiam conjugationem pertinent aliqua ratione nonnulla verba in io, ïs, äre, ut. capio, quae inter radi­ cale et positiones interjiciunt i, ac proinde flectuntur ut audio: Lm In omnibus personis imperfecti et futuri indicativi et prae­ sentis subjunctivi. 2." In prima pcrs.sing. praesentis indicativi et in tertia p'lur.cjus­ dem temporis (et futuri imperativi, n. l08, adnot. futuri imperat.). 3." In omnibus casibus gerundii, gerundivi et participii prae­ sentis. 4

CAPIO,verbum transitivum conjugationis tertiae, sic declinabitur:

lNDlCATlVUS SUBJUNCTIVUS PRAESENS Aotiva Passiva Activa Paasiva cap i 0 cap i or cap i am cap i ar cap ts cap eras cap ] as cap ! ams cap it cap itur cap i ut cap i 'ätm­ cap imus cap ïmur cap i ämas cap i (ïmm­ capitis cap imini cap i ätis cap i ämini cap i unt cap i untur cap i ant cap i antur. PRAETERI'I'UM IMPERFECTUM

cap iäbam, cet. cap i Fbar cap «irem cap ärer cap i Ebas, cet. cap i Ebäris, cet. cap Eres, cet. cap äan-is,cel.

4 Unde vocalis :"praeponitur vocalibus a,:ï ,,o 11. Excipe tamen accepi-runt et cap :"Et.Potest 1haberi ut clmracteristica quaeamiltitur, :"et Zifbrevi)subsequen­ tihus: cap-«s pro capi-is, cap-eris pro capi--eris, ob eamque rem haberi quartae conjugationis. Cf.Mantua/u., p. 90,4.a cluse. 1224- VERBA [N io 1 12

PRAETERITUM PERFECTUM cap-i, cct. cap-tus sum ccp-erim, cel. cap-tus sim.

I'RAETERITUM PLUSQUAMPERFECTUM cEp-cram, cet. cap-tus eram cEp-issem, cet. cap-tus essem

FUTURUM IMPERFECTUM cap i am cap i ar cap-turus sim, (deest) cap i Ps cap i Eris cet. cap i et cap i Etm' cap i Emus cap i "emm­ cap i itis cap i 'emini cap i ent cap i catur

FUTURUM PERFECTUM cZ-p-cra, cet. cap-tus ero cEp-erim, cct. cap-tus sim

IMPERATIVUS PRAESENS cap e cap ite FUTURUM cap ita cap itöte (cap i unio)

lNFlNlTlVUS PRAESENS cap ere capï PRAET. cEp isse cap-tmn, am, um esse FUTURUM IMPERFECTUM cap-turum, am,-um esse cap-tum ïrï

GEBUNDIUM cap i andi, cet.

SUPINUM cap-tum cap-tti PART. PRAES. capi ens (cap i entis) vnn-n. cap-tus, a, um LFUT. cap-uirus, a, um GER. cap i endus, a, um

[lla conjugantur (cum compositis) verba numeri 155]. Ul capior tria deponentia in ior flectuntur: gradior, camino, mo­ rior, mucro, patior, padezco, cum suis compositis. [Cf. orior et potior, n: 157, S.", et NB. Q.] 1 1 3 VERBA DEPONEN'HA 125

VI. DE VERBO DEPONENTI, SEMIDEPONENTI ET COMMUNI

Verbum deponens (n. 101, V) praeter for­ 113 mas [)aSsivashabet quattuor activas: gerun­ dium, supinum, participium praesens et participium futu­ rum (praeterea futurum imperii subjunctivi et infinitivi). Gerundivum autem passive significat, ut hortandus, que ha de ser exhortado.

SCHEMA VERBORUM DEPONEN'I'IUM La conjug. 2.a conjug. 33 conjug. 4." conjug.

[NDlCATlVUS PRAESENS hortor, exhorto vereor, recelo iitor, uso partior, reparto hortaris re, cet. oeräris re, cel. uteris re, cet.4 partiris, cet. ut amor ut moneor ut legor ut audior

PRAETERITUM IMPERFECTUM hortäbar, cxhortaba verEbar, recelaha utEbar, usaba pai-tiäbar, repartfa PRAETERITUMPenrncrum hortätas,a,um,sam, veritus, a, um, tisas,a, mn, partitus, a, um, exhorte sum, recelc sum, use sum repartt, ctc.

PRAETERITUM PLUSQUAMPERFECTUM hortatus eram veritas eram usas eram partitus eram

FUTURUM IMPERFECTUM hortäbor rei-Ehor utar partior

FUTURUM PERFECTUM hortatus ero veritas ero usus ero parti,-tus ero

SUBJUNC'l'lVUS PRAESENS horter verear utar partior

& ln nonnullis edd. sequantur, In tertia. 126 VERBA 113

i." coniug. 23 coniug. 3.a conjug. 43 conjug.

PRAETERITUM IMPERFECTUM hortärer verirer utärer partïrer

PRAETERITUM PERFEC'I'UM hortatus sim veritus sim usus sim partitus sim

PRAETERITUM PLUSQ UAMPERFECTUM hortatus essem veritus essem usus essem partitus essem

FUTURUM IMPERFECTUM Iwrtaturus sim ueritarus sim usurus sim partiturus sim

FUTURUM PERFECTUM hortatus sim veritus sim usus sim partitus sim

IMPERATIVUS PRAESENS S. hortäre veräre utire partire P. hortäminï verimiuï utiminï parti-mini

FUTURUM S. (hortätorhu, illc) verätor utitor partïtor P. hortantur uerentur utuntor partiun tor)

lNFINlTlVUS PRAESENS hortäri, exhortan­ vei-Fri uti partiri

PRAETERITUM hortatus, a, um veritus, a, um, usus, a, um partitus, a, um esse esse esse esse hortatum, am, um veritum. am, um usum, am, partita-m, am, um esse, oct., haber c. esse, cel. um esse,cet. esse, cet.

FUTURUM hai-taturus, a, um, veriturus, a, um usurus, a, partiturus, a, um esse, oct., habet' esse, cel. um esse, esse, cel. de cxhortar cet. 113 DEPONENTIA 127

M conjug. 23 conjug. 33 conjug. 4." conjug.

SUPINU M hortätum, a exhor- veritum usnm partuum tar Iwrtatii, de exhor- uer-itti us:? pai-tilii tar, cl. n. 356, II. GEBUNDIUH Itartandi,decxhor- verendi,cct. 'utenrli,ccl. partiendi,cct. lar, cet. GERUNDIVUM hortandits, a, um, verendus, a, um utendas, a, partiendus, a, um que dcbe ser e. um

PARTICIPIUMrnnnssns

hortans, que cxhor- verens utens purtiens la,queexhortaba PRAETERITUM Ito7'tätits,a,tt1n,que veritus, a, um usus,a,um partitus, a, um cxhortö, quc habia exhortado

FUTURUM hortatu-rus, a, um, ueritürus,a,um us:?rus,a,um partiliirus a, um quo exhortarä [Sic flectuntur transitiva: comitari, aconipanar,imitari, conari, esforzarse, gratulari, dar el parabien, interpretari, interpretar, mcdi­ tari, considerar, percontari, preguntar, populari, devastar, sölari, consulat-, testari, alestiguar, poner por testigo, polliceri, prome­ ter, largiri, dar largamenle, moliri, maquinar, sortiri, sacar en suertc. lntransitiva: insidiari, armar celadas,jocari, graccjar, laetari, alegrarse, opitulari, socorrer, vagari, vaguear, blandiri, halagar, Iison­ jear, mentiri, mentir.] . "B. 'l. Intransitiva fruar, gozo, fungar, dcsempeüo (un cargo), potior, me apodero de, utor faciunt frucndus, lungendus, potiundus (potienti-us)et utendus, quia aliquando fuerunt transitiva. [Inveniuntur 128 VERBA 1 13 raro dolentius a doleo, siento dolor, glm'iaudus a glorior, me glorie, metiendus a medeor, curo, vesceudus a vescor, me alimento. NB. 2. lmperativum futuri, quod fere deest transitivis passivis, raruui est in deponentibus, r tertiae personae omisso nonnunquam, ut hortata, hortanto, pro hortator, hortantor. Cf. n. 120, VIII. NB. 3. Aliqua verba quae arbitrantur deponentia sunt passiva activorum, quae tamen usurpantur significatione nonnihil immutata, ut pascor, pasto :pazco, activum pasco, apaciento, pasloreo. NB. 4. Sunt pauca verba quae sensu eodem usurpantur tan­ quam activa et deponentia, v. g. luamrio et luxurior, mereo et mereor, essent-io,faenore, ludinco minus saepe quam assentior. oct.; commu­ nica, comperto, elucubro, punto saepius quam communicor, col.]

1114 Quattuor verba dicuntur semideponentiu, quod in temporibus actionis perfectae (n. 102, ll) flectuntur ut deponentia: audeo, 050, me atrevo, ausus sum gaudeo, me alegro, gavisus sum soleo, acostumbro, soltlus sum (perraro solui) [ïdo (tire), contio fisus sum, cum compositis con./ï­ do, oct.-, perraro fidi. [N . Pro placuit a placeo, ugrado, dicitur etiam placitus est.]

11 Quaedam verba communia dicuntur; ea 15 vero sunt deponentia quae active simul et pes­ sive significant, praesertim in participio praeterito iisque compositis quae ejus adminiculo supplentur, ut complector, abrazo (soy abrazado), complcæus sum, abrace, l'ui abra­ zado; quod sic declinatur extra modum finitum: lNFlNlTUS pasus. COMMUNEcomplecti, abrazar (ser abrazado). PRAET.comwus compleæum, am, um esse, habet' abrazado, h. sidoa. FU'I'. ACTIVUM compleæurum, am, u1n esse, habet' de abrazar. FUT. PASSIVUM complexum iri, habcr de ser abrazado, SUP. Acc. complexum, a abrazar. ABL. complent, de abrazar, i. e., de ser abrazado. 1 16 COMMUNIA 129

GEBUND. complecte-ndi, de abrazar, cet. GEHUNDIV. oomplectendus, a, um, que ha de ser abrazado. PART. mans. complectens, que abraza, que abrazaba. PRAET.commune complexus, a, um, que abrazb, que habia a., que lue" abrazado, que habla sido a. FUT. complexu-rus, a, uin, que abrazarä, que ita de abrazar. -[Sic apud Ciceronem adulari, lisonjear, adular, ser lisonjeado, scr adulado, aspernari, desdeüar, ser desdeüado, arbitrari, juzgar, ser juzgado como, ser tenido por, criminari, acusar, ser acusado, dignari, dignarse, scr juzgado digno, dimetiri, medir, ser medido, dominari, dominar, ser dominado. Deponentium vero et communium participia praeteriti quae saepe apud optimos scriptores passivam habent significationem, haec maxi­ me sunl: abominatus, adeptus, auspicatus, amplexus, comitatus, com­ mentus, commentatus, compleæus, confessus. contestatus, despicatus, detestatus, eblanditus, elucubratus, ementitus, expertus (ineæpertus), fabricatus, interpretatus, ludificatus, meditatus, praemeditatus, men­ sus, dimensus, meritus, metatus, dimetatus, moderatus, opinatus, neco­ pinatus, pactus, partitus, perfunctus, periclitatus, populatus, depopu­ latus, stipulatus, testatus, ultus, inultus cum nonnullis aliis apud poötas et posteriores, v. g. oblitus. (Cenatus, cenado:que- ceno, potus, cet. v. in praeteritis et supinis.) Omnes intellegant quam manifestam, quam CONFESSAMrempecu­ nia redimere conetur. Cic. Verr. 3, 56, 150. Illud etiam moleste fero, quod ea:urbe parum cosnrnus ea.-ierit. Id. Cat. 2, 2, 4. Bubo fune­ bris et maxime momum-us dese-rtaincolit. Plin. N. II. 40, H (16), 54. Nunc onun mihi tot carmina. Verg. B. 9, 53. 4]

VII. DE svucom IN 'rumponmus PERPECTIS

'1'16 lnbus praeteritis inde deductis, perlectis ante in litleras äui et Euiatque s et r, syllabae in tempori.­ vi ve eleganter nonnunquam resecantur, sc. vi ante s, ve ante r. [Item in praeteritis movi et novi, a moveo et nosco, cum compositis. Dicitur proinde:]

4 .Cf. ALv. n. 4-15. 130 SVNCOPA 1 1 6 amasti, amastis, amara-nt pro ama- flestis pro flevistis uisti, a-mavistis, amaverunt dei:—frampro deliveram [a1naram,as,at pro amaveram,as,at decrErim pro decriveri-m amarim, is, it pro amavcrim, is. it decresse pro decrevisse amassem,es,et pro amauisscm,es,et nosti, noram, norim, nosse, com­ amasse pro amat-isse masse. NB. Tertia persona pluralis in ere, amavere, impleuere, nun­ quam contrahitur in amore, implere. Dicitur etiam semper növero. 4]

1 17is; Praeleritomm cum autem in i ïoiduplex liltera concurrit, v resecari in potest oratione ante soluta er et fere contrahitur in i simplex, ut audiErunt-Ere pro audivorunt -ere audisti pro audiuisti arcessiärunt pro arcessiveru-nt audissem pro audit-issem quaesierat pro quaesiverat petisse poöl. petiisse.

NB. 1. Apud petitas invenitur -iit pro —ivit, v. g. audiit pm audivit; apud omnes petiit pro petivit, semper desiit, a desino. [Petii pro petivi, petit pro petiit sunt poölarum. Cf; n. 13! et517,NB i.] NB. "2. Praeteritis in si aut :vi prisci ct poötae detrahunt ali-, quando &) is, b) iss et c) sis, ut a) scripsti pro scripmsti, dixti pro dimsti, b) oxstiuæem pro ea,-ti-tmssem, c) accestis pro accessuslis. [Similiter surpuerat pro surripuerat. Huc refer misti, promisti, justi, direxti, vimet, euasti, sensti, in­ duxti, percusti, divisti, surrexe pro misisti, promisisti, jussisti, dire­ xisti, vixisset, evasisti, sensisti, induxisti, percussisti, divisisti, surre­ xisse et ejusmodi alia. Sic illa extra praeteritum porgite, surpite, i. e. porrigite, surripite et similia.]

t Pulsctmus, I. x. p. 8833,admonet lianc verborum imminutionem locum non habere in verbis, quibus inest v littera, ut uv.», FAVEO,MOVEO,sou'o, VOLVO;nec enim lustl, fasti, mnsti, solsti, patitur Latini sermonis munditia, pro uvas", mvnsrt, etc. ALV. n. 29. At animadverte canlmosse. 120 ARGHAISMUS 131

VIII. De ALIIS NONNULLISIN comua-trmm; ANIltlADVEIt'I'l-INDIS ET PRAESEII'I'IM ne ARGIIAISMO

118pro [. [ueruntFuere, scripseruntscripsere et usurpata id genus raro alia Cicero ab scriptoribus adhibet. " II. Contra frequens apud ipsum est. positio re pro ris in voce passiva, praesente indicativi excepto, ubi apud onmes rara est, nisi in deporientibus, quorum tamen in quarta rarissima est. III. Dico, duco, fero eorumque composita amiserunt e in seeun— da persona singulari imperativi dic, duc, fer, praedio, deduc, refer. Item [acie ejusque composita quae a simplicis servant, n. 155, ut fac, cule/uc. [Composita vero ex [acie, si u in i mutant., e servant, ut. confine, perfice. NB. Face, duce, dice cum compositis sunt veterum et poe'tarum propria, raro tamen ab his usurpata. Tu, Voluse, armari Votscormn .EDICEmaniplos. Verg. Aen. '11, 465; tu. V., manda que las compa— i'ii'asde los V. se armen.] Pro sci insolenti adhibetur scito; pro scite, quod rarum est, scitote.

[119quoddam [Ex nonnullisverbis.-plcrumque quasu partieipium praesentis, intransitivis, addito efficitur radicah suffixo bundus, a, um, in tertia conjugatione ibuudus, e. c. contionu— bundus, que arenga, a contio-nari, debiberabundus a deliberare, furi­ bundus a furere, moribundus a mari ([re-mäbundus, treme'buudus, cu m e, a fremere, tremere); pudibundus a pudet. Raro participium in bundus accusativum habet: Vttabundus castra. Liv.?b', 13, 4, evitando el cani­ pamento.

[120 [.rundtva Tertiae in undus, quartaeque. midt conjugationis exeunt apud veteres gerundia maxrme. etge­ In prologis scmnuums ope-rum abutitur. Ter. And. prol. 5; «en el escrebir de los prölogos emplea su trabajo.» Ahril. [Hunc lubido ma­ xuma invaserat reipublicae CAPIUNDAE.Sall. C. 5, 6; habi'ase apode­ rado de este un grandisimo deseo de arrebatar el gobicrno de in i'. Exmutuunuai est. Liv. 6, 26; hay que experimentar.

1 Nec vero reprehenderim SCRIPSBIIEALII REM; et SCRIPSEIIUNTesse rei-ius sentio­ Cic. Or. 47. 432 ARCHAISMUS 120

Hinc apud jurisconsultos qui veterum edicta legesque interpretati sunt, exstant in pandectis tituli: Communi DIVIDUNDO,pararepartir el comun; ad tegem Jutia-m de REPETUNDIS,sobre el cohecho 0 ei pecu­ lado; familiae HERCISCUNDAE,i.c. rei hereditariae dividendae. Quas veterum loquendi formulas Cicero aliique scriptores nunquam sibi putarunt immutandas.] ll. Imperfectum quartae conjugationis saepe e littera imminutum a veteribus et poe'tis usurpatur. Auro msmmear. Verg. Aen. 7, 790. Tum mihi prima genas VESTIBAT[lorejuventa. ld. Aen. 8, 160. [Ill. Futurum ejusdem quartae in ibo usurpant poetae, praeser­ tim comici. Nemo ex me scmtr. Ter. Phorm. 765 [S, 'I, 58]. IV. Futurum perfectum primae conjugationis apud priscos in assa, secundae in esso, tertiae in so aul xo terminabatur, ut levasso, habt-e aliger-ade, h. aliviado; prohibesso, habre prohibido; capsa, habre tomado; amo ab agä're. ' ' . V. Ex hoc l'uturo eflicitur conjunctivi futurum in im, ut levas­ sim, prohibessint, quod non raro significationem habet praesentis; r. g. apud Ciceronem, Leg. 2, 8, 19: Separatim uemo HABESSITdeos. Huc pertinent verba quae sequuntur: 1)" Ausim, ausis, ausit, ausint, pro audeam vel ausus sim, in dubitanda. Nec satis scio, nec si sciam, dicere AUSlM.Liv. praef. 1; ni si Io supiese, me atreveria a decirlo: el. n. 318, II. 2." Auxim, au.-vis, cet. pro augeam, augens. Ea vos'omnia bene juvetis: bonis auctibus AUXl'l'lS.Liv. 29, 27. 5." Ao.-im,axis, assit pro egerim vel agam, priscum omnino est. 4." Faæim, faxis,. faxit, [axi-mus, f'axitis, faxint, pro faciam, facias, aet., in optando; sic dicitur: FAXITDeus! Vl. Praesens subjuncti'vi in im exibat, ut ereri-uim, creduis, creduit, ereduiut. Invenitur maxime edim pro edam, duim pro dem, perduint pro perdant, v. g. Di te PERDUINT.2 VII. Praesens infinitivi passivi et deponentis in ier exit ali­ quando apud priscos et poetas, ut a-inarier, patior. Vlll Invenitur etiam praesertim apud veteres positio mino, in tertia conjugatione imiuo, secundae et tertiae personae imperativi futuri passivi, v. g. prae/omine, a deponenti prae/ari, progredimiuö a progrediar. Ii consules APPELLAMINOpro appellent-ur apud Cic. Leg.

-I Jusso pro,-iusseroapud Verg. Aen. H, 467;faa-0 pro fecero apud poetas. Passivc turbassitur, cet. Cf. NEUE-Woo.3, 507 sqq. 2 Gf.sim, velint,nolim, malim, quae propria sunt op tati v i. 1 21 comucnfno PERIPHRASTICA 1133

5, 3, 8 (Teubner; Lemaire legebat. appellantur). Cf. n. HB, NB. 2. Ceterum imperativus passivus est fere insolens. H(. A futuro in asse formabant veteres futurum infiniti assere, ut expugnassere, impetrasset-e. Credo te facile IMPETRASSERE.Plaut. Mil. 1128 [li, 5, 55] X. Nota has contractiones cum particula si: sis, pro si vis; sut­ tis, pro si vultis; sodes, pro si audes; 4 capsis, pro cape, si vis. In ano cams tiia verbasunt. Cic. Or. 45, 151]

iX. CONJUGATIO PERIPHRASTICA

1211 Diciturconjugatio periphrastica ea quae eth­ eitur ex participiom m'us aut ex gerundivo m ndus et verbo sum. Amaturus sum significat «tengo intcnciön de amar»; «he resuelto amar»; «estoy .a punto de amar, voy a ainai-»; raro «he de amar». 9 Amandus sum significat «he de ser amado, debo ser amado». Amandam est, impersonaliter, «hay que amar, se debe amar»; amandum est mihi (se ha de amar por mi), debo amar.

[Igilur participium futuri activi cum verho sum.id exprimit quod in eo est ut eveniat, vel animi decretum, voluntatem, prepositum, intentionem. Gerundivum autem et participiale in ndum necessitatem et officium potius quam futurum tempus adsignificant]

[NDICA'i'lVUS SUBJUNCTIVUS

PRAES. (inlaturus monendus ainaim-us monendus sum, es, eet. sum, es, cel. si-m. 3 sim. P. mv. (maturus monendus mnatm'us monendus . eram. eram. essem. essem.

i Pro siaudies(?)Cf. Iussa, n. 105 elFREUND-1I'IE1L,Vocabulum,si puedes, si suhes, siquieres, si me quieres creer, Site parece. V. Cic.Or. ',"i ut. 2 «ne de amor, debo amaro Latine dicitur tere per passivam amandummihi est, aliquando per verbum debeo(amare). 3 Gf. p. 403, adn. in ima pag. 1134 comua-wm 1.21

1'. rem?. amaturus monendus amaturus monendus [ui. fui. fuerim. [ueri-m. P. PL. a-maturus monendus amaturus monendus [ueram. [ueram. fuissem. fuissem. F. IMP. amaui-rus ero. monendus ero. F. PERF. (a-maturus [uero .) (mouendus fuero.) lNFlNITlVUS amaturum esse, lcncr inLenciön (me)manendum esse, qua yo(lü,el) de amar. ' he de ser (habia deser) avisado. amaun'u-m[uisse, haber lcnido in- (te)-monendum fuisse, que hubislc lenciön de amar. (habias habido) de ser avisado. amaturum [ore, haber de tener in— (eum) monendum [ore , que 6! tencibn de amar. ? habi-ä de ser avisado.

Pugnandum est

INDICATIVUS SUBJUNCTIVUS INFINITIVUS Pruss. pugnandum est, se pugnandum sit, se pugnandum esse, ha de combalir. hayade combalir. que se ha (habia, P. iMP. pugnandum erat, pugnandum esset, haya, hubiera a se habia de com- se hubiera elc. liubicse)de com­ balir. dc combatir. batir. P. PERF.pugnandum fuit, se pugnandum fuerit, pugnandum fuisse, hubo (le comba- se haya de haber que se hubo-(ha­ tir. combatido. bia habido, haya P. PL. pugnandum fuerat, pugnandmn/ilisset, habido, hubie­ se habia de haber se hubicra etc. ra o hubiese ha­ combalido. dc haber c. bido) de 0. P. mp. pugnandum erit, se (dcest) pugnandum. Ihre, habrä de comba- que se habrä (ha­ lil'. bria) de 0. P. PERF.(pugnandum fuerit, se habi-ä de haber combalido.)

[122 [Sic:una carta; scripturus scripturus sum lilteras, eras litteras, cstoy aibas punl'o a cscribir de cscribir una carta; scripturus [uit litteras, tuvo intenciön de escribir una carta;

! Cf.futurum infin. vocis activae conjug. regularis." 2 V. n. 349, III, adn. in ima pag. 1 22 PERIPI-IRAS'I'IGA 135 scripta-ri fueramus litteras, habiamos estado &punto de e. u. c.; scrip­ turi eritis, estareis dispuestos para...; scripta-ri fueritis, habreis tenido inlencibn de, habreis est:-do a punto de. etc.—Deus laudandus est, Dios debe ser alahado; Deus laudandus erat (mihi, tibi, illi, ect., cum dativo), Dios debia ser bendecido (por mi', porti, por ei, ctc.); vcl active: «Ve habia de alabara Dios, tt't debias» etc.—Mihi non fuit loquendum, no tlebi hablar, no hube de hablar, no hube de haber habiado; uobis non fuerat loquendum, no debiamos haber hablado, cel. (Apes) cum jam EVOLA'I'URAESUNT,consonantvehementer. Varr. IUI. 5. 16, 50; euando estän para volar, zumban eslrepilosamente. Bellum scmrrunus suu, quod populus Romanus eum Jugurtha rege Numidarum gessit. Sall. J. 5, 1; roy a escribir. Facite quod vobis libet; mrunus non sum amplius. Cic. Verr. ?, 29, 70; ne esloy para dar mtis, no estoy dispucsto a dar mes. Quid igitur timeam, si aut non miser post mortem, aut beatus etiam FUTURUSSUM?Id. G. M. '19, 67; si ne he de ser? — (Clodius) eo die Roma-m veurunus EIIA'I'.Id. Mil. 10, 28; tenta inteneibn de ir a B. Regium manum perpetuam sedem erant. Liv. 28, 28, 6; tcnian inlenciön de toinar, querian t., a B. por inorada.— Voscum Mandonio et Indibili consilia communicas­ tis et arma cousocunum FUIS'I'IS.Liv.28, 28, 5; (leterminasteisunir vuestras armas con las suyas. — (Aemilius Paulus) inchoatas in vesti­ bulo columnas, quibus IMPOSITURIstatuas regis Persei [fumum, suis statuis victor destinavit. Id. 45, 27; en que habian determinatio colo— car, ea que debian c. — Oportet... eorum apud quos aliquid (orator) aget aut iam ACTURUS,mentes sensusque degustet. Cic. de Or. 'l, 52, 223; lantee-el modo de pensar y de senlir de aquellos delanle de Ios cuales estuviere (esti) hublzmdo o para habiar. Atteutos faciemus (au— ditores), si demonstrabimus ea quae chrum ERIMUSmagna, nova, incredibilia esse. Id. [ne. 'I, "IG, 23; si demosträrcmos que le que vamos a decir, que Io que Iuego diremos. Haec qui prospexerint, non eos in deorum inmortalium numero vauanmnos a nobis et coua-snos putatis? Cic., Agrar., ?, 35, 95: Quo lua major dignitas, ea quae tibi acciderunt minus Fannium". Id. Fam. 12, 23, 'l; «cuanlo mayer es lu dignidad, lanto menos se debe suI'rir Io que a ti te ha sueedido. » Abril. Quam (meam-domum) senatus "uuam... ea; aera-rio AEDIFICANDAMa ponti/icibus LIBEIIANDAM,amagistratibus Derrzuommm, a judicibus rumsumm putaret; id est, putaret aedificari debere aut oportere, aut dignam esse, quae aedificaretur. Id. Hur. r. 8, IS.] APPENDIX

PRAECEPTA MAGIS GENERALIA DE GONSTRUC'I'IONE, DE ORATIONE SUBJUNCTIVA CUM PARTICULA CUM DEQUE PARTlClPllS

103 ]. Verbum personale finiti modi eum subjecto "' cohaeret numero et persona; subjectum autem in nominativo ponitur. Valent pueri, studiose discunt, dili­ genter docentur; et nos et inter se amant. Cic. Q [r. 3, 3, 11. Gf. n. 22, I.

NB. Nominalivi ego, tu, nos, vos saepissime desiderantur, ut vale, valete. [Laudor, soy alabado, se me alaba, me alaban, laudaris, eres alabado, se te alaba, te alaban, n. l83, At: ego lugeo, tu ridas, n. 403, I.] ' Il. Subjeetum infiniti modi in accusativo ponitur. HUNCquidem NIMBUMcito TRANSISSElaetor. Cic. Att. '15, 9, 2; me alegro &['e mia de que haya pasado pronto esta tor­ menta.

[NB. Nos saepissime praeposita particula que subjectum iniiniti reddimus; ipsum autem infinitum per indicativum aut subjunctivum, ut sensus ferl. Certi sumus PERISSEOMNIA.Cic. Att. 2, '19, 5; sahe­ mgs de cierlu que todo se perdio'. Omnes labores TE EXCIPBREvideo. id. Fam. M, 2, 3; veo que tomas todos los trabajos. Sic: Malo TE doctum ESSEquam opulentum,- antes quiero que seas. Cupio TE litteris operam DARE; deseo que le apliques al esludio de 123 PRAECEPTAGENERALIA 137 las leti-as; gaudeo TE bene VALERE; doleo PARENTES tuos AEGROTARE; laetor FRATREMtuum salvum et incolumem VENISSE.Praeclarum est me, TF,, ILLUM, nos, vos, ILLOS,pro Deo 0 M. vitam rnorunoena. Antonius se LAUDARIexistimat; A. piensa que es alabado, que se lc alaba, que le alaban. Antonius ILLUMLAUDARIexistimat; A. piensa quc aquel es alabado, que. se alaha a aquel, quc alaban a aquel. Cf. n. 106]

Ill. Verbum transitivum post se accusandi casum pos­ tulat, ut Pueri ingenui amant LITTERAS;los niüos bien nacidos tienen aficiön a la literatura. Frater litus legit Cl­ CERONEMdiligenter. Cf. n. 22, IV. [V. Cum activa passivis permutantur", accusativus in nominativum migrat, nominativus in ablativum cum. praepositione ab, si est rei animatae; fere sine praeposi— tione, si est inanimae; ut legi libram tunm, passive: liber tuus lectus est A mn. Litterae amant-ur A runms ingenuis.­ C-ice-rolegitur A FRATREtuodiligenter.—Divina providentia mundam regit, passive: DIVINAPROVIDENTIAmandasregitur. cr. n. 211, n.

NB. Verba inlransitiva passive redduntur impersonaliter, i. e. per tertiam personam singularis sine nominativo, ut: Milites pugnant, passive: PUGNA'runa militibus.

V. Nomina adjectiva, pronomina et participia cohae­ rent cum suis substantivis genere, numero et casu, etiam verbo intercedente. PARVA saepe scintilla CONTEMPTA MAGNUMea'citaoitincendium. Curt. 6, 3, 11 . — Erat hie-ms sumum, tempestas rum-*memn,imber mxmus. Cic. Verr; 4, 40, 86; el invierno era sumamente riguroso, la tempera­ tura Frigidisima, la lluvia muy grande.. Vl. Relativum qui, quae, quod cohaeret cum ante­ cedente in genere et numero. Num, est QUODtam miseros faciat quam impietas et scelus. Cic. Fin, 4, 24, 66. 138 PRAECEP'I'A 1 23

[Sicz Non est dicendus puer ingenuus, QUI verecundiam non amat: accepi tuas litteras, QUAEmihi, jucumtissi-mae [ueru-nt: lagi tuum epigramma, QUODmihi mirandum in modum placuit. Puer qum] vidi, el nino que vi; pueri QUOSvidisti, Ios ninos que viste. Urbes QUASuidimus, pulchrae sunt; las ciudades que vimos, son her­ mosas. Amicus cuws auxilio seruatus eram, mortuus est; ei amigo con cuyo auxilio, 0 con et auxilio del cual, yo me habia salvado, murio. Amici QUORUMauxilio servaris, absunt; Ios amigos con cuyo a.—]

VII. Verbum personale [initi modi potest utrimque habere nominativum pertinentem ad eandem rem, ut VERE­ CUNUIA est mami-mum ORNAMl-INTUMpueritiae; l.llC vocatu-r PAULUS;ILLE vivit msennmus; BONImoriuntur LAETI.

[Adn. Quae sint haec verba vide n. 205. Nb'. Quotiescumque duo nomina ejusdem orationis ad eandem rem porsonamve referuntur casu cohaerent inler se. DELICIAEtuae noster Anseres vZnit. DELICIAStuas. uostrum Aesopum satutavi. Qua TIBI fieri. 'rmnuuo? Hor. S. 'I, 6, 25; ,;de que te sirve el ser hecho (nombrado) tribuno?]

Vlil. Nomen suhstantivmn quod ab altero 124 regitur est genitivi casus, ut libertus Pomum], epistula CICERONIS,carmen VERGILIL Cf. n. 238. IX. Verba et adjectiva dativum habere possunt ejus rei in cujus commodum vel incommodum aliquid fit vel redundat, ut tuboras ALIIS,mun som es otiosus; Catilina fuit perniciosus numunchE; senes nou suu, sed muns aut NEPOTIBUSarbores serunt. CF. n. 238. X. Temporis continuatio (Ia duraciön), item dimensio sive mensura fere in accusativo ponuntur, ut pater tuus viruit quinquaginta ANNOS,raro quinquaginta ANNIS;—age-r lou­ gus manes mitte DUCIEN'FOS,tatus rnnns centum uiginti. Cf. nn. 229 et 232. Xl. Si quaestio (la pregunta) fit per quando, tem­ 125 GENERALIA 139 pus ablativo effertur, ut negotium magistratibus est (tat-am ANNO SUPERIORE. XII. Cuicumque verbo potest addi ablativus signi— Iicans: 'l."' Instrumentum (instrumento), ut scribere GALA­ uo, ferire GLADlO: (medio) ut teneo lup-mn AURIBUS,tengo al Iobo sujeto por lus orejas, asiendole de las 0. 2." Vel causam, ut tabesco DOLORE,me consume de dolor; VESTRACULPAhaec acciderant. 3.o Vel partem, utocuus et AUIIIBUScaptus, cicgo y sorde. 4." Vcl pretium definitum ((lcterminado), ut emi libram DECEMDENARHS,compre el libro por (liez denarios. XIII. Supina, gerundia et participia postulant post se casus verborum a quibus oriuntur1 ut scribo LlTTEllAS:eo scriptum LITTERAS,me voy a escribir una carta; tempus est scribendi LITTERAS:[scribentem LI'l'TERASte l'illi; sum scrip­ turus LITTERAS,voy a escribir, esloy & punto de e.; litte­ rae ATE scriptae. Litterae TIBI scribendae, n. 279, III.]

125 XIV. Nos gerundiis saepissime utimur, cum­ subjunctivum cui praeponitur particula cum interpretamur, e. c. CUMSISvir bonus, neminem esse im­ probam suspicaris, siendo (m) bueno, no sospechas quo alguien sea malo; de nadie sospechas que sea m. NB. Tempori praesenti alque imperfecto subjunctivi respondet gerundium praesens-, praeterito perfecto et plusquamperfccto gerun­ dium praeteritum. Cum te DILIGAM,meaversari non debes; aprecia'n­ dole yo, no me has de lener aversidn. Me aversari non debebas, aut debuisti, cum te i).-uasum; no debias, elc.— Nunquam ad me scribis, cum ad te saepissime litteras pensum; nunca me escribcs, habie'ndote yo enviado cartas muchisimas veces. Nunquam ad nie scripsisti, cum ad te saepissime lilteras uenissem; nunca me escribisle, ctc. [Ad-n. Ex allatis igitur exemplis fit illustre quomodo nostra ge­ rundia temporibus conjunctivi Latini respondere soleanl. Nam si ver­ 140 PARTICIPIA 1 25 bum quod gerundio conjungitur est temporis praesentis aut futuri, gerundium simplex (vulgo in anda) respondet praesenti subjunctivi; si verbum est temporis praelerili, gerundium simplex respondet imperfecto, v. 5. Apreciandote yo, ne me debes o deberds tener aver­ si6n: cum te DILIGAM,me aversari non omnes aul uenenis. Aprecian— dole yo, no debias o debiste, etc., tenerme aversion: cum te DlLlGEREM, me aversari, non nonanus aut. DEBUlSTi,cet. Gerundium vero compositum (vulgo habiendo) respondet praeteri­ to perfecto subjunctivi, si verbum est praesentis aut futuri; respon­ det plusquampcrfecto, si verbum est praeteriti, v. g. Nunca me escri­ bes o escribiras, habiendole yo escrito muchisimas veces: nunquam ad me SCHIBISaut scmuss,cum ad te saepissime litteras DEDERIM.Nunca me escribias o cscribtste, etc., habiendolc yo eserito muchisimas voces: nunquam ad me somniantis aut SGRlPSlSTl,col., cum ad te saepissime litteras DEDISSEM.* Nota indioalivum in his et similibus orationibus temporalibus: «En poniendose cl sol, iremos a pasco-, i. e. «cuando el sol se pongan 0 «se pusiere». Cum sol OCGIDET,abibimus dea-mbulatam; minime cum occidat, recte tamen cum.occide-rit in fut. perf. ind. Cum vernus, col­ loquemur. Cf. n. 303, IV, NB. Si gerundium significat instrumentum aut modum, Latine effertur ablativo gerundii: n. 360.]

126 XV. Participia et gerundiva respondent ora­ tioni maxime relativae, et subjunctivae adjecta particula cum.

1. Participium praesens respondet praesenti et imperfecto in hunc modum:

4 Alia etiam ratione liuic, opinor, praeponendo tempus Latinum gerundio Hispano respondens dinosci poterit.; si sc. gcrundium explicatur ope subjunctivi aut indicativi cl particulae quam sensus requiret; v. 13.(;'I'cuiret-es,a decir em, SIENDOpersona noble? i. c., costo sms nobia, SIENDOASiom: anes noble? Audes istu dicere, cuauSISvir nobilis? "Amano nursmtimno ese'ri'bi'rley IIADIENDO'romno Ia pluma, Batonio se vino (lireclamenie del (mque a mi; i. e., cmlo yo nuntssu DETERMI­ Mno BSCD'I-bl'i'lcynunties:'romno Ia.pluma, etc. CUMINSTITUISSEMadte scribere cala­ niumque SUMPSISSEM,Bulonius e navi recta ad me "veni!. Cic. AN. 6, B, 4. "ADIENDO yo mutum) largo !iempo,con gustu descensu-ria,si seme permittam; i, c., coruo ornatu QUEtun lrabajado, etc. Cumdiu LABORAVERIM,libenterquiescent-m, si mihi potestas ;ïerel.Sed haec tironibus dicta sint, quae accuratius et scrupulosius tractata vide in Synt. 1 26 ET GERUNDIVA 141

] QUI hostes vnsem-, Duo:hostesvmcnns: QUIhostes vmcsnn, cum hostes vmcn, . cum hostes vmcnnnr.

ll. Participium praeteritum respondet perfecto et plusquamper­ fecto ita:

(QUI aduce VlCTl SUNT, vel in activa quos dum Vicrr, Hostes « duce VICTI: QUI a duce vum snam, vel QUOSdua; viui-mu," &cum a duce we'n SINT vel vrcn ESSENT.

HI. Participium futurum respondet futuro imperfecto, atque praesenti et imperfecto conjugationis periphrasticae vocis activae:

&QUI hostes VlNCE'l', QUI hostes vno-runos EST

Duæ hostes VICTURUS: (CUM vel hostes ERAT, VICTURUS SIT vel ESSET.

lV. Gerundivum respondet praesenti et imperfecto conjugationis passivae periphrasticae: QUI a duce vmcsnm SUNT, vel in activa QUOSdua: DEBET vmcsns, 4 Hostes a duce VINCENDI: QUI a duce VINCENDIsnam-r, vel quos dum DEDEBATvmcsns, cum a duce VINCENDISlNT vel ESSENT.

Cf. n. 364 seqq. ?

4 Los cncmigos que serdn venc-idosdicitur hostes QUIvmcex'rnn, non autem vin­ cendi: cf. 11.121. cet. ' 2 Ablativum absolutum vide In n. 297. 142 VERBA 1 27

CAPUT. [X. DE VERBIS ANOMALIS, DEFECTIVIS, IMPERSONALIBUS

I. VERBA ANOMALA

Anomala verba dicuntur quae aberrant & 127 recta norma quattuor conjugationum in prae­ sente et temporibus inde deductis. Sunt ea, praeter verbum sum, possum, puedo, fero, llevo, edo, como, uolo, quiero, cum compositis nolo, no quiero, et malo, quiero mäs; eo, voy, queo, puedo, ejusque compositum nequeo, no puedo; fio, soy heeho, me hago.

Possum, compositum verbi sum, sic conjugatur: INDICATIVUS SUBJUNCTIVUS PRAES. passum possumus possim possimus potes potestis possis possitis potest possunt. possit possint. P. IMP. potäram poteramus possem possemus poteras poteratis posses possetis poterat poterant. posset possent. P. PERF. potui, potuisti... potuärim, potueris... P. PLUSQ.potuäram, potueras... potuissem, potuisses... r. mr. potära, poteris... (deest) F. PERF. potuero, potueris... potuerim, potueris... [NFINITIVUS PRAES.posse, poder. PERF. potuisse, haber podido. NB., Possum caret imperativo: potens, n. l05."

4 In prisco sermone familiari pote pro potest dicebatur. Item dicebatur &pris­ cis possiem, possies, possiet, pro possim, cet., potessem, potesse pro possem, posse. Nihil musse, Ter. Eum.666[li, 3, 24]. Quibus passiva erat potestur, poter-atur,possetur. Possumcoalescit ex psus, e. et sum: pote eszpotes, pote estfpotest, unde possum pro * pot-suma * pot (e) sum, cet. Potui praeteritum est ('?)a * polire. Apud veteres et poetas reperitur potis es, potis est, potis sunt, pro potes, potest, possunt. 128 ANOMALA 143

[. Fero, verbum anomalum tertiae declinationis, sic '128 conjugatur:

INDICATIVUS

VOX ACTIVA VOX PASSIVA

PRAEs. [ero [eri-mus feror [erimur fers fertis fei-ris [crimini [ert [erunt. fertur feruntur. p. IMP. ferebam, ferebas... Icrebar, [erebaris vel lercbare... p. PERF. tuli, tulisti... " latus, a, um sum... p. PLUSQ. tutæ-um, tuleras... latus, a, um eram... F. IMP. feram, feres... ferar, [ereris vel ferere... F. PERF. tulero, tuleris... latus, a, umero...

SUBJUNCTIVUS

I'RAES. [eram, feras... ferar, ['ei-aris vcl ferare... P. IMP. ferrem, ferres... [errcr, ferreris vel ferrere... P. PERP. tulerim, tuleris... latus, a, um sim... P. PLUSQ. tulissem, tulisscs... latus, a, um essem... cel.

IMPERATIVUS vim-;S. [er, ferte. FUT. ['ei-to, fertote.

lNFlNlTlVUS

PRAES. ferre. ferri. PERP. tulisse. latu-m, am, um esse. PUT. laturum, am, um esse. latum iri. SUPINA latum. ? latu. GERUNn. [eremi-i, cet. GERUNDIV. ferendus, a, um. P. PRAES. ferens, entis. nnr. PRAET. latus, a, um.. mar. FUT. laturus, a, um. 3

»! Apud comicos tetuli, col. a radice tut (tuto): Huc rea-crassa: pedem. Ter. Andr. 808(4. 5, 13]. Gf.Drsch, Er.,laut ? A radice tta, c.l' :).'suu. 3 Aberralio seu inaequalitas verbi fero enascitur ex defectu vocalis 5ante : 'et t, ut. fers pro fer-is, fert pro fer-it, item ex defectu vocalis came r, ut ferre pro [er-E're;haeautem formae dicuntur ut h em alicae . 144 VERBA 1 28

ll. Composita verbi [ero ad simplicis normam conjugantur, ut ante/ero, prae/"ero. Praepositiones vero ab, ad, con, dis, ea;, in, ab, re, sub cum fero compositae mutationes patiuntur hujusmodi: cf. 11.167.

(tu-fero (* (ib-fero), quito, abs-tuli, (ib-latum. af-fero scu (id-fero, Ilevo, at-tuli (ad-tuli), iil-latum, (td-latum. con-fero,confiero, comparo. con-tuli, col-latum, con-tatum. dif—fero(*dis-fero), dilato, dis-tuli, dï—latum. ef-faro (ec-fero, * ea:-fern), ea:-tuli, e-latum, saco. iii-[ero, llevo adentro, iil-tuli, il-latum, iii-latum. offero (ob-fero;, ofrezco, ob-tuli, ob-latum. re-fero, refiero, ret-tulifrc-tuli), re-latum. sur-fero(*sub-fero).soporto, sus-tuli, levante, sub-latum, a levantar.

NB. Di/fero, intransitivum, didero;soy diferente, caret prae­ terito et supino. Pro su/I'ero, cum hac significatione leuante, in praesente et temporibus derivatis usurpatur tollo (sustuli, sublatum, a su/fero desumpta); pro sustuli, sublatum cum hac significatione so— portd, a sopw'tar, rectius adhibetur sustinui, sustentum a sustineo.

129 Verbum edo, Edi, Esmn non illud quidem discedit a norma tertiae conjugationis, habet tamen correptas aliquot formas, quae verbo sunt similes sunt. 4

PRAES. INDICAT. IMPERF. SUBJUNCT. PRAES. IMPERAT.

edo ederent , essem ede , es edis, es ederes, esses edite, este. edit, est ederet, esset PUT. IMPEBA'I'. edimus, ederemus, essemus edito, esta editis, estis ede-retis, essetis editote, estote. edunt. ederent, essent.

mass. INFINITI. edere, esse.

NB. Est in passiva estur pro editur, et essetur pro ederetur. Esrun ut occulta vitiata terediue navis. Ov. Pont. 1, 1, 69; como la nave viciada es corroida por oculta carcoma. Similiter composita con­

! Quantitate fortassis excepta: ct. MENmzAnAL,595. 130 volo, nolo, malo . 145 jugantur: [adödo, ambädo, comedo, e.vc'do,per-edo, v. g. comes, eomest, comesse, pro comedis, cet. Cf. ädim, n. 120. Formae decurtatae sive athcmalicac sunl primigeniae; oriuntur autem ex defectu vocalium i et e, cf. n. 128, adn. in ima pagi]

[130anles Volo, quicro, quioro, sic nolo, conjuganlur no quiero, sine supino malo, et quiero gerundio: mäs, INDICATIVUS PRAES. volo nölo mäto vis non vis mavis vult non vult m(ïvult volumus uolu-mus mälümus vultis non vultis mävultis volunl. uolunt. mälunt. m !' volebam uolebam malebam volebas. .. uolebas. . . malebas. .. P. PERF. volui... uolui... malui... P. PLQ. "volueram... nolueram... malueram... ?. mo. volam... (uolam,inus.)noles... (malam, inus.)males... F. pour-'. voluero... uoluero... maluero...

SUBJUNC'I'IVUS PnAl-ls. velim nolim malim velis nolis malis velit nolit malit velimus noli-mus malimus velitis uelitis malitis velint. nolint. malint.

PRAET. IMP. vellem, velles... nollem, nolles... vmllem, malles...

PRAET. ET FUT. PEHF. volam-im,volueris... uoluerim... maluä'im...

PRAET. PLUSQ. voluissmn... uoluissem. .. maluissem. ..

E5m* eti-s, n. 473, pro ed-is; est:-* erl-tpro edit; estis:*ed-tis; essem: sdfsem,pro eti-essem,cet. Participii edensforma dccurlalo est. deus, diente. cum. LAT. 7 146 volo, nolo, malo, eo 130

IMPERAT.

PRAES. (deest) 8. not". P. nolite. (deest) FUT. (deest) S. nolïto P. nolitöte (deest.)

lNFlNIT. pRAEs. velle nolle malle. PRAET. voluisse noluisse maluisse. PART. PRAES. volens nolens (deest) NB. Pro vult, vultis dicitur etiam volt, voltis.4 [Anliquitus dicebatur nivis, nff-vull,nivelle pro non vis, non vult, nolle; mavölo, oriavälim,mavellc pro malo, malim, malle. Arare murum. Plaut. Merc. 356. Sis, sultis, n. 120, X. 9]

'13'1 [. Eo, queo, nequeo sic conjugantur:

lNDlCAT. SUBJUNCT. PRAESENS ea, ïs, it,. eam, eas, eat, imus, ïtis, eunt. eamus, eatis, cant.

PRAET. IMPERP. Ibam, ibas, ibat, irem, ires, irel, ibamus, ibatis, ibant. iremus, iretis, irent.

PRAET. PERF. iï, isti, iit, iimus, istis, iirunt. ierim, ieris, cel. (ïvi, ivisti, cel.) (iverim, iveris, cel.)

PRAET. PLUSQUAMP. ieram, icras, cet. issem, isses, cel. (iverant, iveras, cet.) (ivissent, ivisses, cet.)

4 Maximo in recentioribus edd. «Völtdio viilt, porque loda öseguida del grupo läcons. quo no sea !, se convirtio en li. Esla Iey fonelica anterior :: ln (',-pocode la Repüblica no transcendit")por razoncs especiales a Ia escritu ra, cuando en pala­ bras como volt, volgus,laö ibu precedida de u consonante: por tanlo las formas oott, uoltisson grätlcas. pero no fondlicas.» Musonium, p. 424. 2 Radix verhi voto est vel, vol, uul (oi). Nolo ex mi'et volo connalum est; malo ex mägl',pro magis et volo. Vellea* uel-sc,cet. n. 472: cujus supinum el. gerun­ dium cave usurpes: volitum, volendi. 131 eo 147

lNDlCAT. SUBJUNCT. PUT. lhlPEHF. ibo, ibis, ibit, iturus, a, um sim, ibimus, ibitis, ibunt. sis, cet. FUT. PERF. iero, ieris, ierit, cet. (ierim vel iuerim, cct. iuero, iveris, iuerit, cet. iMPERAT. iNFiNiT. FHAES. i, ite. PRAES. ire. FUT. ita, itate. PERP. isse (vel ïuisse). (eunte). FU'I'. iturum, am, um esse. SUP. itum. GEB. eundi, eundo, cet. PART. P. iens, euntis, cet. PAR'I'. F'. iturus, a, um. Passive impersonaliicr: itur, ibatur, itum est, eatur, iretur, cet. ' ii. Ad hunc modum declinant-urquae ex eocomponuntur, et fere praeteritum faciunt in ii, ut abii, adii, abissem, adisse-m.2Ex his quattuor adeo, eoe'o, ineo, praetereo transitive significare possunt flectique passive in omnibus formis. INDIC. PRAES. adeor, adiris, aditur, adïmur, adïmini, adeuntur. » IMPERF.adibar, cet. FUTUR. adibor, adiberis, cet. 'SUBJ. pnans. adear, cet. munnr, adirer, cet. IMPEB. PRAES. adï1'e,adimini. lNF. adiri, aditum esse, aditum iri. PART. PRAET. aditus, a, um. GERUNDIVUM, adeundus. INDiC. ET SUBJ . PERF. aditus sum, eram, ero, aditus sim, essem..

lll. Ex aimum eo fit veneo, cstoy en venta, soy vendido, quod adhibetur ut passivum verbi venumdäre aut. venum dare et uendäre, in cujus passiva apud idoneos scriptores solum est venditus et venden­

l Verbum fareest quartae conjugationis cum prisco imperi. -bam, futuro-bo, et gerundlg -undi. Sed «'mutatur in e, eum praeit litteris a, o,u. nadix est ivelei. Gf. i-a'vat, siut, vov. Sic ei-re ap. Plaut., Most. 336. 2 Apud poetas recentiores raro invenitur redi pro redii. Eæiet,periet, eat.. pro eæibit, cet. vel dubiae sunt. lectionis, ut apud Horat. C.4, 4, 65; Cic. !. Agr. 2, 25.87; vel posterioris Latinitatis. Cf. KDIINER,4, p. 526. Trans-'et, Tib. i, i,?"l. Eam, Ter. Eun. 46 [i, H], praesens est subjunct. potius quam [ut. indicat. dno ha de ir? Damae, Erlaut. 498, 2. NEUE-WAG.3, 326. 148 composmx ex eo, fio 131 dus; declinatur autem ut. simplex.4 Pereo solet usurpari pro passiva verbi perdo. IV. Ambio flectitur omnino ut audio; praet. ambit-i, sup. ambi— tmn, pretender, ambicionar. ' V. Queo, nequeo declinantur ut verbum eo: nequeo, nequis, nequit, nequimus, nequitis, nequeunt; nequibant, nequïbo, cet. Sed excepto indicativi et subjunctivi praesente raro adhibentur, et carent imperativo, gerundio, participio futuro et fere participio praesenti. Queo saepissime cum negatione usurpatur, ut: Nee credere quivi. Verg. Aen. 6. 463. ? ' [NB. Apud antiquiores queo et nequeo inveniuntur passive cum infinitivo passivo, ut: forma nosci non QUITAEST. Ter. Hec. 572 [di, 1, 57]; pro non qui-vit seu non potuit. Cf. coeptus sunt, n. 133, NB. 2.]

13 Pio in temporibus simplicibus flectitur passive pro A verbo facio, a quo tempora composita mutuatur.

lNDlCA'l'. SUBJUNCT. PRAESENS fio, fis, fit, [tam, fias, fiat, (fimus, fïtis,) fiunt. fiamus, fictis, [tant.

PRAET. IMPERF. fïebam, fiebas, fiebat, cet. fierem, [teres, fieret, cet.

PRAET. PERF. factus, a, um sum, cet. faetus, a, um sim, cet.

PRAET. PLUSQUAMP. [actus, a, um eram (vel ]ue- [actus, a, um essem (vel [uis­ 1'am, cet.) sem, cet.) ["U'l'. IMPEHF. [iam, nes, net, (deest) [faenus, fictis, fient.

4 Prn venibant etiam est veniebam; venitur", Prisc. 40, p. 907 Puslch., damnat Diomedes, 3633;venitur-in,Senec., Gunst. snp. 3, apud Quucnenn. Thesaur. poet. Veneor mitur, -nea.r,-7iïrisunt priscaruminscriptionum et recentiora. 2 CICEROpro prima pers. nequeo adhibet semper non, queo; in ceteris modo nequeam, nequirent. ., modo non queam, non quirent. 133 VERBA DEFECTIVA 149

FUT. PEnF. factus, a,um ero (vcl fuero), cet. factus, a, um sim, cet.

lMPEBAT. S. (fï) P. (fïte)

lNFlNl'I'lVUS

PRAES. peri. PRAET. factum, mn, um esse. nur-unum. factum iri. PART. min-31". factus, a, um. GERUNDIV. faciendus, «, um. NB. Declinantur in passiva ut fio composita ex facio quae (: simplicis retinent, n. 155, ut cale/acie, caliento, caleþo [made/acie, mojo, made/io, tepefacio, entibio, tepe/io]. Quae autem mutant (: in i exeunt in ficior, ut anicior, et flectuntur ut capior. [Pauca tamen ex his apud priscos et poötas conjugantur ut fio, v. g. confieri, con/it, con/ml, con/ierat; de/iäri, defit, defiat-nt, (le/itm]

I]. DE VERBIS DEFECTIVIS

133 Defectiva sunt verba, quibus modi nonnulli aut tempora, numeri personaeve deficiunt, ut coepi, comcncö, memini (commemini), aeuördome, odi, aborrezco, quae carent praesente et temporibus ab eo deductis.

[. Praeterita memini et. odi habent significationem praesentis, memineram et oderam imperfecti, futura perfecta signilicationem futuri imperl'., e. c. 001 hominem et onnno. Cic. Att. 9, '12, 2; aborrezco y aborrecere. His additur növi, praeteritum verbi nosco, conozco, cum hac significatione «conoci (y aun conozco)», «vine en conocimienlo», i. c. «56, recuerdo». u. Coepi,memini,?di. INDICAT. PRAET.p.coepi, cet. memini, oct., me acuerdo, odi,cet., aborrezco. P. PLQ coeperam, memineram, me acordaha, oderam, aborrecia. FUT.p. coepero, meminero, me acordare, adero, aborreccre. 450 VERBA 1 33

SUBJUNCT. PHAET.P.coeperim, meminerim., me acuerde, oderim-, aborrezca. P. PLQ. coepissem, meminissem, me acordara, odissem,aborreciera.

IMPERAT. FUT. (deest) memento (tu), (deest) mementote. INFlNlT. coepisse, meminisse, acordarsc, odisse, aborrecer. P. PRAET.coeptus, (deest) (osus),queaborreci6. P. PUT. coepturus, (deest) osurus. NB. 1. Odi habet participium insolens osus aelivae significatio— nis, unde exosus et perosus usus frequentioris. «Acordöme-aut «me acorde» dicitur recordatus sum, oct.; «aborrcci (a alguicn)», (aliquis) odio mihi fuit, cet. NB. 2. Pro praesente verbi coepi adhibetur incipio, comienzo: incipio discere, comienzo a aprender [etiam incepi discere, comencc a a., at frequentius coepi discere]. Coeptus sum etiam dicitur pro coepi, sed cum infinito passivo conjunctum, ut: In murum lapides .l.-wlcoup­ TI SUNT.Caes. G. '2, 6, ?, empezaron a echar piedras.'l NB. 3. [Notus esl adjectivum. conocido, ut nota fabula est; neque participium futuri invenitur;] composita agnosco, reconozco, et cognos­ co cum recognosco faciunt in supino agnitum, cognitum, recognitum,­ ignosco, perdono, ignotum. Dinosco et inter-noscosupino carent. 134- ]. Aio, digo, sic flectilur: ranas. morc. ajo, ais, ait,—ajnnt. sum. — ajas, (gat,—ajant. PRAET.IMP. ajebam, os, at, amus, mur. vnnss. (ajens, ajentis.) atis, ant. "3 NB. [imperativus ai priscum est. Ain? ponitur pro aisne, &un dices? [primo?] Ajo, «(ligo que si, alirmon, opponitur verbo nego, «digo que no». Diogenes AIT, Antipater NEGAT.Cic. O/f. 3, 23, 91.

4 Caepio in usu fuit apud priscos. Accusativus substantivi crebrius cum incipio quam cum coepi reperitur, ut incipio oppugnationem, comienzo el usollo; proelium.incipitur; dle-tur tamen non raro opuscoeptum. Pro coeptussum cum infin. pass. Livius aliquando, semper Tacitus coepiusurpant: Plebt' injuriae a primoribus lier-iconpone. I.iv. ?, '24,6; eomenzuron los nohles u iujuriar a lu plebe. Sed cum infinito vocls mediae, n. 430, I, ut fieri, hucerso, volversc. haberi, tenerse por, coepiusurpatur. 2 Apud Plaut. et Ter. «ibam, v. g. Pluut. Bacch. 268. Ut AITHomerus, in scrip­ torum testimoniis afferendis; ut ajunt, quomodoajunt, quodajunt, in proverbiis. 1 36 DEFECTIVA 151

ll. Inquam, digo, sic: lNDlC.PRAES. inquam, inquis, inquit, inquimus, inquitis, inquiunt. PRAET. IMP. inquiebat. 4 PRAET.PERF. inquisti, inquit. FUTURUM. inquies, inquiet. IMPERPRAES. (im/ne.) PUT. (inquito) NB. l. Inquam in narralionibus etiam ut praeteritum adhibetur. NB.2. I-nquam adhibetur in oratione recta (n. 351, [) post unum alterumve verbum: Tuemini, maun-, castra et defendite diligen­ ter. [Potestne, INQUITEpicurus, quicquam esse melius? III. Infit,comienza :: hahlar, priscum et poöticum, est tertia pers. indicat. praes , v. g. ita infit. Usurpatur etiam cum infinitivo, ut laudare in/ït, i. e. laudare incipit.]

135 Pari,ietum hablar, et poeticum, deponens Cic. primae de Or. conjugationis,obso­ 3, 58,153, sic de­ clinatur cum compositis a/fari, e/fari, praefari, pröfm-i:

INDICAT. SUBJUNCT. omnes. [atur (fantm'), (deest) (in compositis famur, femini) IMP. (in compos. faber, cet.) (in compositis farer, cet.) p. PERF. fatus sum, cet. fatus sim, cet. P PLQ. [at-us eram, cet. fatus essem, cel. F. uu». faber (rebitur), fabimur (deest) (in compos. etiam faberis). [MPERATIVUS INFINITIVUS SUPINUM GERUNDIUM I'HAES.fare. pu.-tes. fari (farier). fatu. fandi, fando. P. panes. (fanstantis, ccl. PRAET. fat-us,a, um. Gl-ZRUNDIVUM fundus, a, um, v. g. [anda atque nefanda.

136 Sunt verba quae paucas omnino formas ha­ bent, fere imperativi:

4 In uonnullis edd., antiquis praesertim, inquibat; item in paucis gramma­ ticis. utin Kunheriana. 2 Plaut. Persa, 174[?, 4, 7]. 152 VERBA 1 36

[. Salvïre, estar sano y salvo, verbum est salutandi, adhibetur­ que solum in imperativo, futuro imper-f., infinito praes.: salve, Dies tc guarde, salvete (ful, saluete); salvebis (in litteris), et salvere (te, vos... iubeo). ' . ll. Eadem significatione invenitur avïre (havöre) in solo impe­ rat. et praes. inf.: (ave,avcte; avelo (tu, averejabeo). Avco, i. e. con­ cupisce, anhelo, n. 144. lll. Vale, valete, adiös, imperativus est; valebis pro vale, n. 339, !. NB. ' lV. Apage vel apage te, fuera, afuera, quita, est imperativus, qui usurpatur velut interjectio rejicientis cum fastidio. Apage lea dorsa meo. Plaut. Cas. 459 [?, 8 (23)]. Gf. n. 165, 0. V. Cïdo, i. e. da vel die; v. 5. cedo librum, trae el libro, daea el I.; cedoquid faciam, di que he de hacer. Plur. cette priscum est. Vi. Quaeso, quaesumus, ruego, rogamus, primas tantum per­ sonas praesentis habet, v. g. quaeso a vobis. ? Vll. Ovat, da gritos de alegria, avet, ovarel, poöt.; participium ovans, triunfante. 3 [.»1dn. Aliqua verba in hac aut illa positione variis de causis non inveniuntur.]

Ill. Da vanno tmrsnsomm

137 Verbum impersonale est quod in una ter— tia persona singulari adhibetur, generatim sine subjecto; caret autem imperativo, supino et fere par­ ticipio. Oportet, es forzoso, conviene, impersonale secundae conjugationis, sic declinabitur:

4 Apud Plaut. Truc. "259[2,2,/1-]sulrco,quod Probus ridicule positum putat, ut rustici personac serviret. Cl'.KtntN., 1537. 2 Quaesoest etiam prisca forma verbi quaero, sine rhotucismo. 3 Ouatio,minor triumphus. 1 37 IMPERSONALIA 153

INDICAT. SUBJUNCT. lNFINlT.

Pn.-ms. oportet. oporteat. oportere. PRAET.IMP. oportebat. oporteret. PRAET.vum-'. oportuit. oportuerit. oportuisse. vnser. PLUSQ. oportuerat. oportuisset. FUT. IMP. oportebit. FUT. PERP. oportuerit.

Sunt etiam impersonalia: Lm Ea quae naturae ostenta sive phaenomena exprimunt, ut grandinat, grandinaoit, graniza. [Siccfulgurat, -avit, relampaguea. etiam dicitur dies illueescit, tonat, tonuit, truena. n. 206. ningit, iti-nmit,nicva. vesperascit (aduesperaseit), ano­ pluit. pluit vel pluuit, llueve. chece, va nnoclleciendo, lucescit(illucescit), illuxit, n. 153, 253] amanece, va amaneciendo; 2!) libet (lubet), libuit aut libitum est, agrada, es agradable, da gustu; collibet. lieet, licuit aut licitum est, es licito, sc permite. rF/ert, rettulit (retulit), importa [refert est a refero. NB. i. Libet et licet semideponenlia sunt;ct habent participium praesens sumptum adjective: libens, de (buen) grado, gustoso, licens, libre, licencioso, et licitum, licito. Etiam dicitur liciturum est, licitu— rum esse, et lieeto, sea permilido. NB. 2. Decet, decuit, cae bien, dedecet, dedecuit, cae mal, adhi­ bcnlur cum nominativo tertiae pers. n. 215, [. A decet esl partici­ pium decens, que eae bien, decoroso, decente] 5." Haec quinque cum compositis, quae animi motus designant (cum accus. personae sentientis) [quorum sunt quattuor semidepo­ nentia]: (me)paenitet, paenituit, me arrepiento. (me) piget, piguit vel pigitum est, me cuesta, me desagrada, tengo pereza. (me) pudet, puduit vel puditum est, me avergüenzo. (me) taedet, cujus praeteritum sumitur a composito pertaesum est, me fastidia, hastiome, estoy hastiado. (me) miseret . vel miseretur. miseritum est vel misertum est, me compadezco. iti-t vann,-x [MPERSONALIA 137

NB. A paenitet et pudet oriuntur participia paenitens, quod rarum est, arrepenlido, pudens, adjeclivum, mocleslo, cum pudibun— dus, timido, vcrgonzoso; oriuntur etiam gerundia el.gerundiva pue— nitentli el pudendi,paenitendus, de que nos debemus arrepentir, et pudendus, de que nos debemos ave.-gonzar. [Pigendi csl gerundium a piget, Cic. Brut. 50,188, et pigendus gerundivum poülicum: Prop. 5 [4], 'l, 74; Ov. Her. 7, '108 [110]. Exercitationes: Hoc(non) licet. Licet abire. Omnis eum color decet. Haec me decent. Te paeniteat hujus rei, illo-runt factorumj Vis paenitendi, la violencia del arrepcntirsc (dci arrepentimiento). Consi­ lii (de la determinacion) nobis paenitendum erit, paenitendum (esse) censeo. [inpudentiae nomen fugere debemus non solum. pudendo, verum etiam non facie-"(loid quod non decet.]

1381." lmpersonaliaimpropriedicuntur: Plura verba quae sunt suapte natura personalia, ut accedit, accessit, ahädese, jüntase. [Sicz accidit, accidit, aconlece. interest, interfuit, intel-asa. assolet, es costumbre. liquet, liquit vel licuit, es claro, attinet, attinuit, loca a Huye. conciet-ne a. putet, patuit, es patente. conducit. conduxit, si:-ve. pertinet, pertinuit, pertcnece. confert, contulit, es ntil, placet, placuit, agrada. ayuda. praestat, praestitit, se avcnlaja. constat, constitit, consta. (me)jünat,jtïvit, (me) agmda. contingit, contigit, loca en (me) latet, latuit, se (me) oculla. suerte. (me) fallit, fefellit, (me) engaüa. convenit, convenit, con viene. (me) Ngit, fiigit, se (me) escapa, eue'nit, evEnit, acontece. huye. eæpädit,expedivit, conduce, (me) praeterit, praeteriit, se (me) es eonducenle, pasa. fit, factum est, succde. restat, restitit, vasta.] 2." Estcum substantivo, adjectivo aut participio neutro: n. 340, a) ut fas est, es Iicilo. [Sic: nefas est, es ilicilo. verum est, es vcrdad. opus est, es menester. reliquum est, queda. aequum est, es justo, equi­ futurum est,sucederä, ha de acon­ talivo. tacen-.] 3." Verba passiva sive transitiva sive inlransitiva in tertia per­ sona sing. sine subjecto definito, v. g. legitur, se lee, leen; bibebatur, CR 140 FORMA'PIOPRAETERITORUM 'i 'Ut se bebia, bebian [auditum est, se oyö, oyeron; czu-retur, se correrä, correrän; pugnatum erit, se habra peleado, habi-an p. NB. Cave dicas legunt, bibebant, audierunt, cet. (sine nomina­ tivo), n. 183.]

CAPUT X. DE PRAE'I'ERITIS ET SUPlNlS

[l. DE MUTA'l'lONE LITTERARUM IN PRAETERITIS nr sumus onmvmvms

Ut in omni derivatione et compositione, sic in praete­ 139 rilis et supinis derivandis verbisque componendissaepe litterae aliae aliis permulantur.- Vocalium ac diphthongon-um mulatio­ nes v. n. 140, [, ll et 471: de consonantium mutatione haec accipe in derivatione praeteritorum et supinorum: I. Ante s et t: i.!" ]) vertitur in p, ut a scribo scrip-si, scriptum; vel assimila­ tur, ut ajub-eo jus-si, jus-sum. 2." gutturales g, gu, qu (et 11) convertuntur in c, 0 autem conjuncta cum s duplicem x efficit., ut rea-i (rccsi), rec-tum a rego, cæstinxi, exstinc-tum ab exstinguo, coæi, eae-tum a coquo, traæi, trae­ tum a traho. Quod si gutturalem liquida praecedit, guttur-alis amit— titur, ut a mer-go mer-si, mer-sum, ab indulgeo indtil-si indui-tum. 5." post m additur p, uta demo demp-si, denip-tum. ll. Ante s dentates d et t saepissime expunguntur, ut a rideo ri—si,ri-sum, a flecto [lecti, flexum. Quod si vocalis dentalem praece­ dens brevis est, solet compensatione produci, ut a divido, divi-si, divi— sum. Verum a cedo ces-si, ces-sum per assimilationem, cet., .quae suis locis invonies.']

ll. Quomooo PRAETERITA ET SUPINA GENERATIM FURMENTUR

'i , 0 Praeteriti formandi quadruplex est ratio: prima * reduplicatione radicalis et terminatione

1 Missi, tussi, evassi, cet. ln nonnullis codd. Cl. NIEDERMAN,p.74 et428. 156 uenatum 140 icoustituitur, ut cu-curr—i, a curro; secunda lit termina­ tione ï, producta vocali radicalis, ut 'läg-i a läge; tertia addit radicali positionem si, ut carp-si a carpe; quarta addit et aut ut, ut anni-vi, mon-ui.

[l. .Reduplicatio est prima verbi consonans (aut duae priores) cum sequenli vocali & vel ü, v. g. mo-mordi4 a mordeo, tit-tüd-i a tundo. NB. 1. Si prima vocalis non est 0 aut it, in reduplicatione muta­ tur in c, v. g. dädi, a do (pi-e* da-o). NB. 2. "Verba cemposnla repciunt reduplicationem, aliquibus exceptis, de quibus suis locis. NB.-5 A radicalis, si est. in syllaba clausa, n. ll, aut praece­ dit liquidam r, mutatur in e, ut a parco pe—puuc-i,a parto pe-pen-i; secus mutatur in i, ut. a cado, ce-cid-i. Littera aulem n praesentis eliditur, ut a ta (1t)go te-t-ig-i, a pu (n) go pu-püg-i. Et s, sequente consonante, rejicitur post reduplicationem, ut spo-pond-i a spondeo, non Spo-spo-ndt; stö—tiet sta, non stc-sti. Cetera quae mutationi sunt. obnoxia invenies in indice praeteritorum. Cl. n 471. ll. Sunt verba quae praeteritum faciunt in i et. reduplicatione carent, sed ejus loco producunt vocalem radicalis, ut [Tag-ialägo, ein-i ab ämo,jiïv-t a jiwo. Quorum & nisi ante b aut v, mutatur in e, ut a cäpio cEp-i, ab ägo Fg-i; sed a fäveo [riu-i. ? Excipe tamen ab hac pro­ ductione verba in u-o tertiae, quae faciunt u-i in praeterito, titum pro ü-ïtum in supino, ut minu-o,-i.-ütmn. Excipe etiam [ubi, tüli, fidi, scidi. 3 NB. Vocalis producta praeteritorum in i litleras met n additas per epenthesim respuit, ut riip—ia rumpo, [rig-z' a h'aiigo. Adn. Proprium est praeteritum in i multorum tertiae nonnullo— rumque aliorum. lll. Suliixum si additur praesertim verbis conjugationis tertiae.

4 Apud Verg. Ribbeckounum) Aen. H. filS' nil.-mordit.ex autigua reduplica­ tione, cujus vocalis erat :-sempcr. Ct. Aul Gell. 7, 9, M. ? Aliqui putarunt haec praeterita facta per reduplicationem: IEg-ipro' Iä-ïg-i Eni-i pro * ä-ïm-i, cet Ct. Noxium, Capit.Pros. ii.-162,463i.Hodie horum reduplicatio a plerisque rejicitur, sed longitudo vocatis non satis explicatur. Cf. [tis.-u.s.w­ Goetzsn, Plion. p. 447 , 3 llaec praeterita, bibi forsan excepto. fleri videntur per reduplicationem; quapropter corripiuntur: tuli est pro te—läh,n. 128, I, in una pag.; scïdt pro sci-adi, prise. 142 raanu-annonam u'r sermonum 157

IV. in praelerilis in vi et ni, vi jungilur vocali radicalis in prima, secunda et quarla coniugatione, ut ama-vi, dele-vi, (mdi-vi; ui additur radicali (consonanli) tertiae, utrap-ui, et radicali deminuto (consonanli) primae et secundae, ul see-m',mon-uii]

[141 Supinum efficitur positione tum aut sum ad­ ' dita radicali. [l.m tum proxime addilur vocali radicalis in verbis quorum praeteritum est in vi, v. g. ama-tum, dele-tum, audi-lum, ab anza-vi, dele-vi, audi-vi,. 22." tum additur, inlercedenle i cupiionico (itum.), consonanti radicalis in plerisque verbis. quorum praelerilum exit in ui, ut a crep-ni crepitum, a mon-ui inuii-itum, a gem-ui, gem-itum. ln multis aulem verbis quorum praeteritum esl in si aul etiam in i, tum proxi­ me jungitur radicali, ut. sm'ip-lgun a scribo, lac-lum a lEg-i. 3." Supinum in sum maxime habent verba dentalia, quorum d et t fere demitur, n. 139, ll. Adn. Supinum parum ab scriploribus frequenlalur, sed tribuitur omnibus verbis, quorum participium fulurum aut praeter-ilum inve— nilur; hoc aulem semper cilicitur syllaba um supini mutata in as, a, um; unde a supino sectum fit sectus, secta, sectum. Participium futuri fit etiam a supino, um in was, a, um converso, ut. «maturus ab amatum; at nonnullae sunt cxcepliones, ut a sectum.secuturus, non scclums. Quae suo loco indicanlur. Formae aulem vix usurpatae pa­ renthesi includuntur.]

lll. Du SlNGULABlrnamnnrrcnnal SUPINOIIUMQUE FORMATIONE ?

[. Palam comucnio

[112 Verba primae conjugationis faciunt praeterito 1! ä-vi, supino ('l-tum.,i. e. vocali eharaeteristicae

4 Ama-ui esse pro mna-Fut. mon-ui pro mon- (nun, col. u philologis recentio­ rlbus rejicitur. Cf. Banmcön, p. 469,adnot. in ima pag.; cujuslumcn explicatio u Slolz repudlulur. Cf. RIBMANN-Gonnz, p 452. V. Sommn apud Mennlzinau, p. 433. 2 Verba anomala, defectiva. impersonalia v. suis locis. l 58 PRAETERITA 1 42 addunt vi, tum, ut ab ama-re, ama-vi., aina-tum, a neca­ re, iteca-vi, iteca-tuni. * Excipe '1.'" Faciunt cum reduplicatione praete— ritum: [. däre, dä-di, dätum. dar. Cujus radicale breve est: dämus, dätis, däbam, eat., n. 544, [. 2 Ut dare llectuntur composita ex par— ticula disyllaha, ut circumdare, circumdedi, circumdatum, rodear [pesswndäre, cchar al fondo, satisdare (satis dare), venumdare. Quae vero ex voce monosyllaba componuntur ad tertium ordi­ nem pcrtinenl: v. hic 170. Abunde, ea.-itndc,inuade, redumlo... non huc spectant; sunt enim composita ex uada]. 2. stare, stö-ti, statum, estar en pie. 3 Composita a stare quae ex praepositione monosyllaba oriuntur, habent in praeterito iti, in supino itum, rectius titum; ut praestare, praestiti (praestitum, crebrius) pracstatam, exeeder. Sin aulem :: praepositione disyl— laba oriuntur, faciunt fere öti in praeterito, atque supino carent; ut circumstare, circumstöti, rodear. [Sic anti-sto, inter-sta, super—sto.] 3. distare caret praeterito et supino, distar. Excipe 20 Faciunt i, tum, producta vocali radicalis, n. 140, ll: 4. juvare, jiivi (jiïtum), ayudar; partic. fut. juvaturus; at rectius quam simplicia adhibentur adjutus, adjuturus. * 5. lävarc, lavi lautum et lätum (lavatum), lavar. Levi, lautum vel lo­ tum oriuntur proprie a poetico laväre [composita vero, ut prolue, tertii sunt ordinis: lautus, lavadn, pomposo]. Excipe 3.o Faciunt praeteritum in ui, supinum in tum: 6 enecare, enecui (raro), cnectum, et enecavi (enecatum), matar. 7. [ricare, [rie-ui, frictum (et fricatum), fregar. 5

4 Exceptiones inde vel maxime oriuntur, quod praesens ad primum conjug., praeteritum et suptnum ad aliam spectent. & ln verbo däre formae athemuticue su nt, t. e. exitus personales cum rud.jun­ guntur nulla coneclente vocati, proptereaque a breve est. ' 3 Stätum oritur :! sisto. l'i- Ct. ALVAR. n. 205. 5 Apud Plin. defricatus, infricatus, perfricatus. 1 43 1 .^" com UGATIONIS 159

8. micare, micui, sine supino, brillar, saltar; emicare, emicui, emi­ catum; dimicare, dimicavi, dimicatum, combalir. " 9. secare, secui, sectum, corlar; partic. fut. secaturus. Excipe lt." Habent ui, itum: 10 crepare (crep-ui, crep-itum), crujir, eslallar. ll. cubare, cubui (cubaui), cubitum, eslar echado. ? Quae ex verbo cubo componuntur, si litteram m admittunt, tertiae sunt con— jugationis; n. 147. 12 domare, domui, domitum, domar. 13. plicare (plicui, plicitum, -avi, atum), plegar; part. praet. plica­ tus. A plicare orta cum praepositione faciunt ui, itam, vel avi, atum, ut implico; sed applica, cum ad navigationem spectat, l'ere applicaui facit; explico vero, cum explanare significat, ea:­ plicavi. [Replice ferme replicatum. habet. Supplico, suplico, et alia quae ex nomine multiplicativo, n. 92, I, oriuntur, praete­ rito avi,, supino atum contenta sunt: duplice, triplice, quadri­ plice, multiplico. Simplex plica est tantum apud poetas, sine praeterito.] 14 sonare, senui, sortitum, sonar; particjfut. senaturas. [5 tonare, tenui (lenitum), tronar. 3 16. vetare, vetui, vetitum, vedar. l7. potare singulare est, potaui, petam, raro potatum, beber; potus, que bebib, beodo. 90 [labe-re, bambalear, vacilar, praeterito et supino caret.]

Il. SECUNDA CONJUGATIO Verba secundae conjugationis faciunt praeterito [143 ui, supinoitum, i. e. radicali additurui, itum, e thematis rejecto, ut mon-ai, men—itama monere. Ut menee flectuntur: eateo, careo, cet-"rceoet exerceo (ab arceo/', debeo, doleo, habeo, jaceo, liceo, merce (vel mereor), 4 nocea, pareo,

-l Dimicuisse apud Ov ,lm. 2, 7, ?, ct2, l.], 28. ? Incubauiapud Plin. cum de avibus sermo est: N. H. M, 46.Cubaaiapud Quin­ tilianum, Vlll, ?. Ationitua,alenlto, cstupetacto, asombrado. latonam legitur apud Hor. E. 2, Si. 19 llfct'ercstipendia (in re militari), sei-vir cn la milicia, litt. ganar sueldo; male mereri, bene meritus. 160 PRAETERITA' 1 43 placeo, 4 praebeo, taceo, teri-eo, valeo, cum compositis.] Quae tamen ex taceo componuntur supino carent, ut reticeo, reticui, et saepius in-­ choativam formam induunt, v. 3. conticesco, contioni, n. 153.] Excipe 'l.o Reduplicationem habent haec quattuor in deo exeuntia: 19 mordere, momordi, morsam, morder; (lemorrlere, (lemordi, ccl. 20 spondere, spopondi, spans-um;prometer, quedar por liador. 21. tondere, latendi, tonsum; trasquilar, corlar cl pelo, attondere, attendi, attonsam. 22. pendere. pependi,, sine supino, pender, estar colgado. 2 Compo­ snla ex pendeo carent etiam praelerito. Excipe 2.O Faciunt i, tum (producta quantitate radi­ ;alis, n, '140, II) haec (inita in veo: 23 cävere, cavi, cautum, guardarsc, pl'ecaversc. 24 [duwe, fävi, [aum-m, favorecer. 25. fövcre, [ovi, fötmn, calenlar: refoveo. 26. movere, movi, motum-, mover: removeo, cel. 27. vovere, vovi, volu-m,hacer voto, ofrendar. NB. Faciunt praeteritum in i, sed carent supino haec in veo: 28. [cä-nïuere (conivi el eoniæi, rara), cerrar Ios ojos, disimular.] 29 fervere, prise. fervere, [ervi et maxime in compositis ferbui. 30. päve-re, pävi, tener pavor, cstar medroso. Excipe 3." Faciunt i, sum (producta quantitate) haec in deo: 3! prandere, prandi, pransum, comer; pransus, comido;; que comid. 32 sedere, sädi, sessum, eslar senlado; 3 possidere, possedi, possem:-rn: ita cum z'cetera composita ex praepositione monosyllaba-, at cir­ cmn-sedeo et super-sedeo. 33 videre, vidi, visam., ver. 34. stridere, nonnunquam stridere, strïdi, sine supino, rechinar. 4

Placitus sumitur aliquando sensu activo, uque ugrudön. Pensum potins csl. u pendäre, colgnr.

:.nsa­ Su pinn compositorum dissidäre, insidere, praesidäre, residäre non con (irmonlu r. Sidü're.senlurse: cf. n. 470. I. «Chisvnr, cluur, como el agua con cl hlerro nrdiendo, i cl ozeite en la sorte.» Corrcus, p.?OG. 143 2." CONJUGATIONIS 161

Excipe 4." Faciunt si, tum, cF. 139. I, 2.": 35. augere, aurei, auctum, aumentar. 36. indulgere, indulsi, indultum; «perdonar... consenlir su gusto a uno.» Con-reas. 37. torquere, tarsi, tortum, torcer, alormentar. Excipe 5." Faciunt si, sum, cf. 11.139, il: 38. ardere, arsi, ursum, ardor. 39. haerere, haesi, haesum, adherirse, cstar pegado. 40. jubere, jussi",jussum, mandal'. 4 l . manere. mansi, mansum, quem:-(se), permanccer. 42. mulcere, mulsi, mulsum, acariciar, halagar. 43. mulgere, mulsi, mulsum, ordeiiar. 44. ridere, risi, risum, reir. 45. suadere, suasi, suasum, persuadir. 46. tergere, tersi, tersum, limpiar: etiam dicitur tergere. NB. Faciunt si (xi) in practcrilo, sed carent. supino, cf. n. 139, i, 2": 47. [algere, alsi, helarse de irio, cslar helado (lc f. 48. [rigere, ['i-iasi,tener irio, eslar frm.] 49. fulgere, fulsi, resplandecer: fulgere poötarum est. 50. lucere, luxi, lucir. 51 lugere, luxi, traer Iulo, eslar de duelo. 52. turgere (lursi), hincharse, estar hinchado. 53. urgere, ursi, constrcr'iir, aprcmiar, apre'lai':acosar, instar. Excipe 6." Faciunt vi, tum, quod jungitur vocali e thematis, n. 140, IV: 54. delere, delevi, deletum, born-ar, arrasar. 55. complere, complevi, completum, hcnchir, cum ceteris composi­ tis ab inusilato pleo, ut. impleo, oppleo, repleo. 56 flere, [levi, /lelum, llorar. 57. nere, ueui, uelum, hilar. 58. abolere, ab in usitato oläre, 4 creocr, l'acit abolEui, ubolitum, des­ ti'uir. 59 ciere, ciui, citum, mover [dicitur etiam eire quartae, priscum et posterius; sed supinum breve est. Accire, haccr vcnir, facit

) A radice 01:ei Deecxs, Erlaut. 5481, 17, Künsten, I, 5207, pp. 570-71. 162 PRAETERITA 1 43

in participio accitus, coneire, excitar, concitus, raro concitus, e.i'cire, incitar, ea.-citus(et ea,-citus),pereire, conmover, percitus.] Excipe '7.o l*'aciuntui, tum [rejecta eharacteristica]: 60. docere, docui, doctum, ensehar: dedoceo. 61. miscere, miscui, mixtum (vel mistum), mezclar, entreverar. 62. tenere, tenui (tentum), tener asido; supinum vix usurpatur nisi in compositis, v. g. detinere, detinui, detentum: contentus ad— jectivum est. 63. [attinet, aet., n. 138, 'l."] 64 torrere, terrui, tostum, lostar. 65. censere facit censui, censum, juzgar; recensere, recensui, recen­ sum el raro recensitum, conlar de nucvo. " NB. ^l. FaciunLui in praeterito, sed carent supino: 66. arcere, arcui, apul-lar [coe'rceoet exerceo, n. 143]. 67. timere, timui, lemer; multa praeterea fere neutra [quorum prae­ cipua sunt: 68. egereetindigerejnecesitar. 77. patere, eslar abierto o pa— 69. eminere,sobrcsalir. campear. lente. 70. horrere, horrorizarse, eslar ,78. rigere, eslar rigido. erizado. 79. rubere, enrojecer, estar rojo. ". langtiEre, langüï, languide- 80. silere, callar. cer, desfallecor, 8. II, 3." 81. sorbere, sorber. 'i 72. latere, estar ocullo; delitui. 82. splendere, resplandeccr. 73. liquAere,liciti (liquit, ser 83. studere, aplicarse a. Hüido. 84. stupere, cstar asombrado, 74. nitere, lucir. pasmado. 5 75. olere, oler, echar olor-, sic 85. tabere, consumirse. redolïre, oler (a alga): 3 cf. 86. torpere, estar enlorpecido, v. 58. arrecido, yerlo '(de frio). 76. pallere, palidecer, estar pä- 87. vigere, eslar en vigor, cet lido.

4 Recensïlumnusquam est. Multa de hoc supino cavillantur KUHNEII,4, p. 547, et Neue-WAG. 3, p. 535. Gf.Tuas. L. L., censeo,vol. lll, col. 786, lin. 56 seqq., et. DE­ ECKE,p. 443. n, 53. 2 Ab indu, prise. pro in, elegere. 3 Ad—olere(ad-olevl',adultuc) apud priscos, exhalar olor, sacriücar con olores: cr. Duc-u;, 5 407, 32, p.'-107. V. hic v. 234. !) Prisc. el poet. sorbe're, sorpsu';absorpsi, Lucan.; ewsorpsi, Sen. ä Stupendus est. intimae Lutinilatis. Now obstupescereet frequentius ohstipeseere. 146 2.^Ecomucartoms 163

NB. 2. Alia verba praeteritum habent, cum tiunt inchoativa, ut are-re, estar seco; arescere, secat-se, aruit, secose: n. 153, [I, c).

Carent praeterito et supino haec praecipue verba fere Mit: neutra: 88. avere, ansiar, codiciar. 98. luctere, estar en ieche (las 89 caluere, ser (estar) calvo. plantas). 90 cäuere, ser cano, blanquear. 99. livere, estar livido, car­ 91 . eluere, ser nombrado. deno. . ' 92. densere [trans. fere densa­ 100. maerere, estar triste. re), eSpesar. 101 . pollere, ser poderoso. 93 fetere (foeterc), heder. 102. renidere, relu mbrar. 94 [lavere, amarillear. 103. scatere, abundar. 95. hebere, estar boto. 104. squalere, estar escualido. 96 humere, estar hümedo. 105. viere, ligat-;vietus, adject., 97. imminere, amenazal'. envejecido]

1195 Sunt anomala haec deponentia secundae: 106. fateri, fassus sum, confesar; in compositis confessus, cet.; dif­ fiteor sine praeterito. 107. misereri, miseritus vel rarius misertus sum, compadecerse: cf. n. 137, 3." 108 reor, rätus sum, juzgar; caret participio praes. et intin. praes. (irritus .) 109. tueri (tuitus sum), defender; particip. fut. tuiturus. 'l'uitus non usurpatur nisi raro in compositis, ut contuitus sum, mire; pro simplici tuitus sum dicitur tutatus sum. " 110. [mederi sine praeterito, curar. Adn. Semideponcntia et impersonalia secundi ordinis v. in n. 114 et 137-38.]

lll. TERTIAcommento 146 Ex verbis tertiae conjugationis nonnulla habent praeteritum in i, alia in si, alia in ui; supinum est in tum et in sum.

-1 Apud priscos tuor tertiae, detlcndo, unde adject. tritus,seguro. 164 PRAETERITA 1 46

-1. Verba in u-o (ui, u—tum) Verba in u-o Faciunt "praeteritum in u—i,supinum in u-tum, ut minu o, miuu-i, mina—tum,(lisminuyo. 111. Eodem pacto satu-ere, selv-i, satu-tum, desatar. 112. uolu-ere, volu-i, uolu-tum, voltear. [Ita flectuntur-aeuo aguzo; imbuo, imbuyo; indue, visto-, eæuo, desnudo; spuo, escupo; statuo, establezco; sternuo, estornudo; suo, coso; tribuo, tributo, cum compositis.] 113. Excipe 'Lm ruere, rui, ratum (ü brevi), precipitar, precipi­ tarse; participium futuri ruiturus. 4 Ex compositis alia sunt transitiva, ut tliruo, obruo, part.. dirütus, obrutus, alia intran­ sitiva, ut corruo, irrito. Excipe 2." haec quae supino carent, sed quorum praeteritum est regulare: 114. arguere, argui, acusar, argiiir: argutus est adject. «claro, lino.» ? 115. [balinei-e, battui, batir, golpear.] 116. congruere, congrui, avenirse, concordat". 117. iugruere, ingrui, venir encima. 118. luere, lui, cxpiar, laslar. Ex compositis a luere exstant haec participia praeteriti ablutus, dilutus, etutus, perlutus, prolu­ tus [luiturus est lapsae latinitatis]. 119. metuere, metui, temcr. 120. pluere, n. 137, 1)" . 121. renuere, renui, rchusar; sic cetera composita a prisco uuo, hago seüas: abnuere facit abnuiturus. Exci pe 5." 122. [luere, [luxi sine supino, correr (un liquido). Fluæus, llojo. 3 123. struere, struæi. structum, amontonar, hacinar, construir. 124. uiuere, vixi, uictum, vivir.

4 Amm.. n. 214, tribuit vei-be ruo supinum ru'i'lum,additque, n. liiil,priscis sae­ culis riitum fecisse. At verbum ruo uno tantum supino Tutum-donulum esl; ne­ quequicqunm in contrariam partem fuilurus'prohat.Etenim ltasemperpal'tieipium praeteriti oritur ex supino. utsylluba um in us, «, um convertatur; participium vero futuri ila nonnunquam a supino derivatur, ut paulum illud detorqneat, v. g. secuturus,oriturus a sectum,ortum, in quibus milui-us numerandnm. Jam vero par­ tic. praeteriti verbi ruo invenitur in hac formula ruta causa aut rula et caesa in compos-tisque, nt uiritim, obriitus. Ct. SILVADus, 0 Lutim, p. ti?-53. 2 Arguiturus ap. Sallustium. 3 Ftuæurus est apud Lucan. 6, Gt 148 3.-'^E CONJUGATIONIS 165

2. Verbain b-o, p-o sivelabiallu (p-si, p-tum)

1197 Verba in ho et po Faciuntpraeteritum si (p-Si), - supinum tum (p tum), ut scribe, scripsi, serip­ lum, cseribo; ser-po, serpsi, ser'ptum, me arrastro. [Eodem pacto gliibo ((leglubo), descorlezo, desuollo, nubere, ca— sarsc (Ia mujer), obnubo, carpe (decerpo), cojo, clepe rarum et prise., ero (obrE-po),ando a grapas, arrastrando, scalpo el seulpo (inseulpo), esculpo, cnlallo.j Excipiuntur: 125. Verba in cumbere, composila ex cubare, quae faciunt ui, ilum, amissa lillern m, ut incumbere, incubui, iricubilmn, apoyarse, cf. v. 11. [Sic accumbo, dec-umbo, discmnbo, accumbo, procum­ bo, recumbe] [26 rumpere, riïpi, ruptum, rompcr: irrumpe, cel. 127. strepere, slrepui, strepitum, hacer eslruendo, meler rufdo. 128. Et sine supino: bibere, bibi, lieber: 4 imbibo. 129 lambere (lembi,), Iamer. 130. scäbere, scäbi, rascar (Ia eomczön, la sama).

8. Verbain c-o qu-o, g-o, gu-o, h-o sivegulluralia­ (si, tum, i, tum)

, ]. Verba in co (non vero in seo), quo, go, ll 1'8 guo, ho Faciunt Lm in praeterito si, in supi­ notum [quae positiones cl'iaracteristicis conjunctae con­ vertuntur in xi, ctum]. ut dicere, (limi, diclum, decir, coquere, cervi, coctum, cocer, regere, remi, rectum, regir, tra/iere, lraæi, tractum, arrastrar. [Eodem paclo cinge, duce, guio, adduco, ceL, a/Ilïgo, anijo, et alia quae ex insolenti [lige componuntur, praeter pre/lige primae pro/l'i­ gare, desbaralar, echar a tierra, junge, linge, lanio, emimge (me, me) limpio las narices, sonsaco (Iimpin los bolsillos), plange vel plangor, me golpeo el pte/ehoetc. (en senal de dolor), stiga, chulig. lego, cubru, linge scu lingue, tino, unge seu ungue, unjo, sliuguo, quod fere in

4 Bibitums in inrina Lulinilule: v. pam-e. 166 PRAETERITA 1 48

compositis usurpatur, v. c. eæstinguo, apago, veho, llevo a cuestas (etiam est vehor, voy a caballo, en vehiculo, por mar, invehar, me dcsato en invectivas), cum compositis. Frigo, frio, facit frictum (et frixam) in supino. lnter composita ex verbo rego (arrigo, corrigo, dirigo, erigo, porri­ go,subrigo sivesurrigo) notanda duo illa imminuta pergo(:*perrigo), vay camino, prosigo, perrexi, perrectum, ct surgo (-—-*surrigo), lc­ väntome, surreæi, sur-rectum, cum compositis, ut adsurgo scu assurgo.] Excipe'1f': amittunt n in supino quattuor haec in go: 131. fingere, finxi, fictum, delincar, fon-mar,ligurar, fingir. 4 132. mingere, minxi, mictum, mear [in praesente et derivatis fre­ quentius mejere]. 133. pingere, pinxi, pictum, pintar. Depingo. 134. stringere, strinxi, strictum, estrcchar, apretar. Constringo. Excipe Q.": faciunt si, sum haec tria in go: 135. figere, fiæi, [i.mun, fijar, clavar. 136. mergere, mersi, mersum, sumergir, zabullir: emcrgo, salgo del agua, participium habet emersus, salido del agua. 137. spargere, sparsi, sparsum, esparcir; conspergere, conspersi, conspersum [tergere, cf. v. 46. 'B. 1. Carentsupino: 138. angere, raro auxi, angustior. 139. ningere, ninæit, nevar. 'B. 2. Cai-ent praet. et sup.: 140-41. clangere, sonar (Ia trompeta), et vergere, inclinarse.] 11. Verba gutturalia faciunt 2." i, tum: 142. ägere, ?:g-i,actum, Ilevar delante dc si, guiar, cai-car (el ganado). [Mutant (: ini, abigo, adigo, exigo, snbigo, lransigo; servant circumago et perago, - Egi, - actum:] cögo, fuerzo, coEgi, coactum [prodiga, prodigi "caret supino: ambigo, dcgo, satägo praeterito et supino deficiunt 9 ]. 143. frangere, frigi, fractum, quebrar: confringere, confrï'gi, con— fractum, cel.

4 Diffingosine praet. ot sup. Geoncus. ? Dägiest infimae Latinitntis. 149 3." CONJUGATIONIS 167

144. ïcere, ici, ictum, herir. 4 145. legere, lEgi, lectum, escoger, junlar, leer [allego, perlägo, praelägo, relägo, allägi, allectam, cel.: colligo, deliga, eligo, seligo, colligi, collectum, cet.]; at diligo, amo con la razön, aprecio, dileæi, dilectum; intelligo (intelligo), entiendo, intelle­ æi, intellectum; neglägo (negligo) descuido, neglcæi, neglectum. 146. linquere, liqui, et in compositislictum, utrelinqucre, reliqui, relictum, dejar. 147. vincere, vici, victum, vencer. 111. Verba guttur-alia 1'aciunt3." praeteritum eum reduplicatione: 148. pungere, panæi et pïgi (punctum et pactum), hincar: praeter. pepigi, fijeporun conlrato, ctsup. pactum habent pro praesente paciscor (non pango), v. 263; compingere, compïegi, compac­ tum, enlazar, trabar, et impingere, impEgi, impactum, arrojar; oppangere, oppEgi,oppactum, juntar, peger. 149. parcere, peperci (parsum), ahorrar: parsurus. ' que ha de ahorrar; cum hac significatione «perdonarn supino caret. ? 150. pungere, pupügi, punctum, pinchar, picar, punzar: interpun­ gere (cum ceteris compositis), interpunæi, inter-punctum. 151. tangere, tetigi, tactum, tocar; attingere, attigi, attactum, col.; contingit, n. 137, (Lo

4. Verba in d-o, t-o sive dentalia (-si, -sum)

[149 Vel-bindo et cto syllabis terminata faciunt si, sum, elisa dent-ali, ut diviti-ere, (lini-si, divi­ sum, (Iividir, pectere, [Verri,[lacum, doblegar (flec-si, flec­ smn): n. 139, 11, et 1, 2." [Flectunlur sic claudo (conclüdo), 3 laedo (callido, collisi, collï— sum), lado (colltido), juego, burlo, plaudo (applaudo, aplaudo, cetera composita habent 5, ut eaplödo); räclo (corrädo), raer,'* rödo4 (arro­ dal, trnido, empujo (extrüdo);——necto (nemi, nexui), neæum lrabo,

1 In praes. lndlmt. icit, icitur, ic-imurlantum reperiuntur; pro quo feriogene­ ratim usurpatur, ilem pro imperfect. 2 (Paret?) comparcere seu compercerc, compar-si. 3 Clausi, clausum (clusi, clusum). 4 Cf. BELLO-CIIERVO,n. 593 y nota 75. n. 594 y nota '76. 168 PHAl-J'I'ERITA 'l 49 enlzizo, anudn o aöudo, pecte, .peino, cardo, carduzo, carmeno, desen hebro. * ] 152 NB. 'l. .Väa'o, voy, caret praeterito et supino; al. composita uirumque habent., ut invado, invasi, invasum, aeometo con im­ petu [evado. eseäpome, et pervado, me exliendo]. 153. NB. ?. Pleeto, castigo, caret praeterito et supino, saepius­ que adhibelur in passiva; cum autem signiücatimplice,dehlo, solum habet participium plexus, lrenzado, unde implere-us(am­ plector, v. 267-68). Excipe 4?" Ex verbis in do faciunt i, sum (s sim— plici): 154 accendere, accendi., decens-mn, encender: eodem paclo incen­ dere el' succendere. ? 155. caidere, cedi, cusum, acuüar, l'on-jar. 156. defendere, delendi, defensum, del'ender: sic e/[endere. 157. [ädere, Edi, Esum, comm-: comedere, n. 129.] 158. fundere, fudi, fusum, derramar. 3 159. mandere, (mandi), mans-um, mascar, maslicar. 160. prehendere (cl prendere), prehendi., prehensum, agarrar, asir, prender. ' 161. scandere, scandi, scansum, subii"; u-scendere, a-scendi, a-seen­ sum, cet. 162. [fidere, n. 114.] Excipe 2." Ex verbis in do faciunt i, s-sum (s du­ plici): 163. [indere, [id-i, [issmm henden-. 164. pandere, pandi, passum, raro pansum, desplcgar, exlender; sed dispandere, dispandi, dispmisum. 165. scindere, scidi, scissum, rasgar; pro supino verbi abscindere adhibetur abscisum a verbo abscide; pro praet. et. sup. verbi eweindere, e.vcïdi, excisum ab eæcïdo. 166. sidere, 4 sEd-i(sïdi), sessum, posar, sen tarsc: assïdo, assi-di, as­ scssum, cel. Gf. V. 32.

'1 Pectïlusapud unum Columellam. ?. Ab inusil. cundo. 3 Derivntiones hujus supini etiam cum duobus s(ss) in optimis mss. inve­ niuntur: cr. Descxe, Erlaut. p. 125,n -I . & Pro ' si-s (e) d-ere. 150. . ., Bh"-cnmuca'noms 169

167. [rendere (et frendere), fressum el [resum sine praet., rechinar de dienles. 168. NB. Cedere singulare est: cessi, cessum, dar Iugar, ceder [discedere, cet. l69. item rudere (rüdivi), rugir, rebu'/,nar]. Excipe 3." Ex verbis in do Faciunt cum redupli­ catione p'uetcritum: (td-dere, ed-didi, ad-ditum, acu-ecenlar, aüadir: cf. v. 4; eo­ dem pacto cetera composita ex de et praeposilione monosyl­ laba [abdere, condere, dedere, edere, indere, perdere, prodere, reddere, tradere, ven-dere]; sed abs-con-dere facit abscondi, raro abscondidi, absconditum. [71 credere ,ücredidi, creditum , creer. 172. cädere, cecidi, cäsam, caer; composita supino carent, ut een­ c'ide, concidi, sed habent occide el recido: ecca-sum,recäsum, et raro incide. 173. caedere, cäcidi, caesum, corlal', herir: abscide, abscidi, absci­ sum; 4 concide, concidi, concisum, cet. 174. pendere, pependi, pensum, pesar; appendo, appendi, appensum, cel. Cf. pendeo, v. 22. 175. tendere, tetendi, tentum (et tensum), exlender; [sic eætendere etretendere: celera] composita in tmn generatim exeunt, dem­ ptis dete-nsumet ostensum; portendere supino carel, presagia r. 2 [76 tundere (tutüdi, uisum et tunsum), geipear, lundir: contun— dere, eentüdi, contusum, cet. [retundere, rettndi (retudi), re­ tusum, embolar.] 3

150 Verborum in t-o, e non praecedente, haec sunt praeterita et supina: [77 metere, (messui), messum, segar. l 78 mittere, misi, missum, enviar. 4 179. petere, petivi, petitum, pedir, demander, prelender: n. ll7, NB. i. Repete.

4 («Ilex-tunestuute LIV.Illo usi sunt PLAU'I'.semel, ano semel, ClG.semel, Luca. ler, (laus. ter, Varm., Hen., Ov. semel quisque.» Tuus. L.L . ? Ostentumet portentum substantive su ut. ­ 3 pedere, pepEdi',päditum, venlosear. Deecxe. '! Apud priscoseliam milo, missi (meissi).

GRAM. LAT. 8 170 PRAETERITA 1 50

180. sistere, (raro stili), stätum, colocar, (haccr) parar; ' desistere, destiti, destitum cum ceteris (intransitivis), ? dempto circum­ sistere, circumstäti: cf. v. 211. 181 stertere, stertui, sine supino, roncar. 182. vertere, verti, versum, volver, revolver. Devertor, me desvio, luerzo (ei camino) et.revertor, raro reverto, vuclvome, deverti, reverti, raro reversus sum [praeuertor est. deponens, cum sig­ nificat «mcaplico preferentemente», raro in alia significatione],

5. Verba in l-o, m—o,n-o, r-o seu liqui-(la. et nasci-la

151 [. Exverbisliquidisetnusaiibusfaciuntpraete­ ritum cum reduplicatione, supinum in sum: 183. currere, cucurri, cursum, correr; composita cucurri interdum, curri saepius habenl [acciti-ro, decurre, e.vcurro, incurro, occurro, procurro, percurro, recurro] praeter intercurro et suecurro, quae primam non geminant: praecurro l'acitpraecu­ curri saepius. 184. fallere, fefelli, falsum, enganar; refellere, refelli, sinc sup., l'efutar. 185. pellere, pepüli, pulsum, arrojar, empujar: er,-pellere,expüli, e.v­ pulsum, cel. [repellere, reppuli (repuli), repulsum, rechazar.] 186. cänere, cecini, sine supino, cantar: ex compositis concino, oc­ cino (oceano) et praecino faciunt ui in praelerilo, concinui, oct.; reliqua etiam praeterito carent. 11. Ex verbis liquidis et nasalibus faciunt praeteri— tum in i, supinum in tum aut sum: 187. ämere, Emi, emptum, comprar: co-emere, co-emi, co-emptum; celera composita sumunt. i pro e in praesentc, ut adimere, adimi, ademptum, quilar. 188 per-cellere, per-cüli, per-culsuni, herir (en el änimo). 189. ea;-cellere (excellui), sine supino, sobresalir [ante-cellere et prae-cellere, aventajarse, sine praet. et sup.; dicitur etiam antecellEre, excellïzre.]

4 Raro sensu neutro «colocarse, estur quedo, purado», praet. steti. 2 Consislo, eæsisto, insiste, resisto. 151. 3.^E CONJUGATIONIS 171

190. tollere, sustuli, sublatum, levanlar: n. 128, II; extollere prae­ teritum et supinum desumil. ab efferre: erctuli, elatum. 4 191. uellere, velli, raro vulsi, vulsum, arranca r', convellere, convelli, conuulsum [avellere ct evellere raro ctiam auulsi et euulsi]. 192. uerrere (uerri), versum, barrer, escobar. 193. psallere, psalli, sine supino, tocar (un instrumento de Cllel'da). 111. Ex verbis liquidis et nasalibus faciunt ui, tum aut itum: 194. a) alere, alui, ultum-(alitum), alimentar; altus, alimenlado; allo, profundo. 195. colere, colui, cultum, cultivar, labi-ar, respelar, morar. 196. consulere, consului, consultum, consultar, aconsejarse: consul­ tus, doclo, cnlcndido. Cf. n. 221, IV, et 144, I, a). 197. oc.-cutere, oc-cului, oc-cultum, ocullar. 198. serere (serui, sertum in compositis), trenzar, enlazar, ut in­ serere, inserui, insertum, metcr denlro, enhebrar: serta, guir— nalda, guirhaldas; ? dis-sero caret supino: di-sertus, diserto. facundo, clocucnte. h) [mutare, fremui (fremitum), rugir sordamcnte. gemere, gemui (gemitum), gemit". gignere, genui,genitum, engendrar. 3 molere, malui, molitum, moler. ponere, pösui, pösitum, poncr; pastus, compostus,repostus, cct. apud poölas pro positus, cel. 4 vomere, uomu-i,vomitum, vomitar. c) tremere, tremui sine supino, temblar, lremer. [furere caret praet. el sup., cnfurecerse, estar furioso: pro praet. adhibclur insanivi.] lV. Faciunt vi, tum, n extrito post r, r autem 10­ cum mutantc per metathesim: 207. composita ex cernere (cris-vi),5 ccrncr (ccrnir), ut'decernere, decrevi, decretum, determinat-, rcsolvcr: [ita discernere, ea:­

t Eos laudibus in caelum EXTULITin praesente ita est: eos laudibus EFFERT,eos laudibus EXTOLLIT:Cic. de Harusp. T. 92, 47. 2 Sertae coronae, Lucan. 10, 461; lorïcae seriae. 3 Gi-gn-ere :- ' gi-g (e) 71-erc. 4 Posïvi,imposïvi,cet,suntcomicorum. 5 Spectat ad rem judicialcm hereditatemcrevi, acepte la heroncia. 172 PRAETERITA 1 51

cernere, secernere. Cum uidere (perspicue) significat, caret. praet. et sup. 4]. 208. linere, liui, titum, politicum, unlar: saepiusitlinere, cet. ? 209. quaerere, 3 quaesivi, quaesitum, buscar, preguntar: conqui­ rere, conquisivi, conquisitum, cet. 210. se'rere, siui, sätum, scmbrar; '* inserere, insEvi, insitum, injer. tar, plantal', cel. 2! l. sinere, sïui, situm, dejar, consentir: situs, sito, siluado; desi— nere, desii, desitum, cesar; pro desii saepe dicitur destiti [et cum verbis passivis desitus sum, cf. n. l33. NB. ? 5]. 2l2. spernere, spreui, spretum, (lesprcciar. 2l3. sternere, strue-i,,stratu-m, derribar, cubrir exlendiendo. 214. terere, trii-i, tritum, gaslar con el roce, pisar, trillar, majar. V. Cetera mo, no, ro finita faciunt si, tum, ut eo­ mere, eomp-si, eomp-tum, uderezar, alium-, temnere, temp­ si, temp-tum, menosprcciar, gerere (pro * gesere), ges—si, yes-tum, traer a euestas, ejereer (un cargo). [Sic dima, quilo, siso (de alga), dempsi, demptum, promo, saco, prompsi, promptum (depro-mo), stinzo, tomo (desit-tno, col.), contemno, desprccio, usilalius quam simplex, uro, quemo, us-si, us-tum (adu-ro, comburo, cet.)]. At premo, aprielo, facit pres-si, pres-sum (apprime, oprimo, oppressi, opressum, cet).

6. Verba in so et sco non inehoatiua

'] "52 1. In so (xo): 215. [(lepsere, depstti, depstum, amusar, hem!". 2l6. pinsere, pi-nsui vel pinsi, pinsitum. vel pinsum, moler (en almi­ rez o morlem), triturar: etiam pisere, pistum] 217. texere, teæui, textum, lcjcr. 218. visere, nisi, uisunt (quod est a videre), visitar.

vl Participium cer-tus: '- cri'ius (cf. crï-brum, criha, harnero, crï1nen,rh's-crïmen) adjectivum factum est: «cic-rto,resuelto». (Li-i;) recentiores usu rpnnt etiam ti'nïre;circumlinio apud Quintil. Oh-lïtus, embudurnndo, oblitus, uit'edndo. 3 Pro quaesre. cf quneeuntus. ll- Sero pro ' se-socu m reduplicatione radicis sa (sit-tum). leseruisset pro come­ vissetup. Liv. «10,94,5 adlati-(puppe est sive lapsus lranscribcntis. 5' Sïrim, siris, sit-it, sit-int,pro sïuert'm,cet.; nunquam tamen desit-impro desierunt. 153 3»?- CONJUGATIONIS 173

ll. Verba in esso Faciuntpraeterito ivi, supino itum, ut arcesse, arcessivi, arcessïlmn, llamar, mand-ar venir: etiam dicitur accerso, accersi-oi, accersitum. Sed praesens infiniti passivi est aliquando m'cessïri. [Sic capesso (a capio), capessioi, capessitum, tomo (sobre mi un' encargo), [acesso (a facio), facessivi vel facessi, facessiium, ejccuto, lacesso, lacessivi, lacessitum, provoco. 4­ 219. Excipe incessere, incessivi vcl incessi, sine supino, acometer. 2 lll. Verba in sco in quibus sco ad radicale perti­ net, sunt haec supino carentia: 220 compescere, compescui, refrenar, reprimir. 22l. discere, didici, api-ender: addiscere, cct., addidici, servata reduplicatione. 222. dispescere (dispescui), separar. 3 223, poscere, poposci, demandar, requerir: deposco, uet., depoposci cum reduplicatione.

7. Verba inehoaiiva

153 [. Inchoativa vcrba ea sunt quaeremquidem incoeptam significant, ut ealesco, i. e. calidus fio, [rigesco, frigidus fio. Dividuntur in verbalia et no— minalia: i. 0. vel a verbis, plerumque secundae conjuga— tionis, deducuntur, vela nominibus, plerumque adjectivis. Verbalia tiunt suffixa sco addito characlcristicae verborum, ul labii-sco, comieuzo a vacilar, cale-sco, obdormi-sco, interjecto i in tertia, ut ingeni i-sco, a labare, calere, obdormire, ingemere. Nomi— nalia vei-'oexeunt in esco, raro in asco, ut manu'-esca, mit-esca, repuer—asco,a maturus, mitis, puer.

4 Ab iuusit. lacio. ? ln locutionibus cura, cel. incessi!homines,animos, praeteritum est verbi ince­ do, cujus tamen praesens in hac siguiüculione non usurpatur. hicipesso,comicn— zo, priscum, ub incipio, et pelessa,procuro, priscum, &pelo, praeterito et supino carent. . 3 Dispesius (?) apud Apulejum. PAUL.Fesr. dispescere, inquit, esl proprie pecus a pastione deducere, ut compeseere ima pascere. Ci. Tlll-LS.L. L., compesce, el. RIEMANN­ GOELZ. I, n. 574, adn. 17 4 ru.-xETERITA 1 53

NB. Pluribus additur praepositio, ut ir-rauc-esco, a raucus, eæ-arde-sco, ab ardeo, non vero cæardeo. tl. lnchoaliva verbalia a) praeteritum mutuantur ab iis unde nascuntur, ut incalesco, voy tomando calor, incalui, a caleo, calui [illucescit, illurcit, a luceo, luxi; deliqucsco, (lelicui, a lii/neo]. b) Nonnulla habentcliam supinum verborum a quibus de— ducuntur, videlicet: 224. coalescere, coalui, coalitum, crecer juntamente: partic. praet. coalitus, que orccid juntamente. " 225. concupiscere, concupivi, concupïtum, apetecer, a cupio. [226. conualescere, conoalui, conoalitum, convalecer, a valeo. 227. exardescere, exarsi, exarsuni, intiamarse, ab ardeo. 228. inveterascere, inocteraoi, inveteratum, envejecer; inveteratus, invelerado.2 229. obdormiscere, obdormivi, obdormïtum, adormecerse, a (lar-mio. 230. reviviscere, revicti, revictam, rovivir, a vino.] [c) Pauca habent praeteritum, quo videntur carere primi— tiva, ul ' 231. arescere, arui, secarse, ab areo. 232. rigescere, rigui, aterirsc, pararse tieso o yerto de trio, a rigeo. 233. senescere, senui, cujus in loco adhibetur rectius consenui, a consenescere, envejecer, a sermo.] III. Ex inclioativis nominalibus nonnulla quae ab adjectivis se­ cundae deducuntur, faciunt praelcrito ui sine supino, ut obmutesco, obmutui, a mutus; percrebresco, percrebrui, a creber [(percrebesco, percrebui). Adde eoilesco, evilui, a vilis. Facit irraucesco irrausi, a raucus. Cetera ab adjectivis in is, ut ingravesco, et multa ab adjecti­ vis in us praeteritis carent. . NB. Vesperascil facit vcsperavit; advesperascit, adoesperaoit, :: vesper; reliqua a substantivis deducta prorsus destituuntur praeterito, ut silvesco.]

[15] Aliqua sic sunt inchoativa, ut propriam signifi­ li caiionem amiserint, aut oriantur e primitivis quae jam obsoleveruut: 234. adolescere, «delevi, crecer, quemarse [sicabolesco, exolesco,

-1 Dorivotio hujus compositi ot simplicis aleae-ereab al-ere est anomala, nisi forte oritur ab 'aEi-e: cr. Daucus, Erldut. p. 293, n. 33. 2 Veteraet veterescenon invenies apud optimos unctores, 135 . 3.^E CONJUGATIONIS 175

inolesco, obsolesco; ' adultus, adject. crecido; eæolctas, obsole— tas, anticuado: cl'. aboleo, v. 58.] crescere, crevi, cretam, crecer [coucresco, oct.; part. praet. cretus, maximeque concretus. fatiscere, henderse, fatigarse, sine praeterito et supino: fessas, cansado. adject.; defetiscor, defessus sum, me canso. gliscere, arder (sin echar llama).dil'undirse, sine praet. et sup. hiscere, abrir Ia boca, sine praet. et sup. noscere cum compositis, n. [33 et NB. ?)]. pascere, paci, pastum, apacentar; pasci, deponens, pacer, in­ trans., n. 113, NB. 4. quiescere, quievi, quietum, descansar, reposar. sciscere, sciui, scitum, ordenar, a scio: descisco, ine paso, me retiro. suescere, saevi, suetum, habiluarse [partic. suetus. habituado: assuescere, assuevi, assuetum, acostumbrarse, el cum signili­ catione transitiva uacostumbrar a uno» ? ]. 8. Verba in'io. ,. Verba in io tertiae, n. 112, praeteritum et 150 supinum formant, feret" rejecto: 244. allicere, allecti, allectam, atraer con halagos: sic illicere et pelliCere ab obsolclo lacio; sed elicere, sacar l'uera, facit elicai, elicitum [prolicere est sine praeterito et sup.] . 245. aspicere, aspexi, aspectum, mirar; sic conspicere cet., divisar [ab exolelo specio, unde specto. 246. cäpere, ci,-pi,captant, tomar: recipere, recepi, receptam, reci­ bir, cel ] 247. capere, capïvi, capitum, apelecer, desear. 248. facere, f?:ci, facta-m, hacer [tanquam passiva adhibetur fio, n. 132]: perficere, perfeci, perfectam, acabar; eodem pacto cetera composita cum. praepositione; at composita cum aliis particulis servant a, ut calefacere, calefeci, calefactum, calen­ lar, satisfacere, satisfeci, satisfactum, satisfacer. 249. fodere, fodi, fossam, cavar.

t Obscurior est horum compositio verborum: alii ex insolenti oleo, crezco, composita volunt, alii ab arescere. 2 Suemus, a sueo, obsolevit. 176 PRAETERITA 1 55

250. fugere, fugi, raro fugiturus, huir. 251 . jäcere,jEci, jactum, arrojar, Ianzar: conjicere, conjeci, conjec­ tum, cel. ' 252 pai-ere, peperi, partum, dar a luz, adquirir, ganar, Iograr (laudem sibi peperit): partic. fut. par-iturus; partus, a, um, alcanzado [a pariens diversum est parens, cl padre, Ia madre, pl. parentes, los padres]. 253 quatere, sine praeterito, quassum, sacudir, est poötarum et sequiorum; composita faciunt —cutio, - cussi, —cussum, ut con­ cutere, concussi, concussum, eslremecer. 254 rapere, rapui, ruptum, arrebatar: arripere, arripui, arrep­ tum, cet. 255 sapere, (supini), sinc sup., tener sabor tener juicio: [sapiens, que sabe, sahio;] composita, ut desipere, carcnl praeterito [1rsipwi, est a resipisco 2].

.9. Verba deponentia 156 A. Eæeuntia in scor: 256. adipisci, adeptus sum, alcanzar. 3 257. cummi-uisci, commentus sum, considera r, rumiar [reminisci, acordarse, sinclparticipio praet., ab inusitato meniscor]. ' expergisci, ewer-rectus sum, despertar. [* ' irasci, airarse; pro praeterito adhibetur succensui vel suscen­ sui; iratus sum, esloy airado. nancisci, nactus et nanctus sum, alcanzar, hallar acaso. nasci, natus sum, naccr: particip. l'uluri nasciturus. oblivisci, oblitus sum, olvidarse. pacisci, pactus sum, pactar, ajustar un conti-ato; [compacisci vel campecisci, compactus vel compectus sum: cf. v. 148 proficisci, profectus sum, parlir(se), ' 265. ulcisci, ultus sum, vengar. 266. vesci, comer, caret participio praeteriti.

! Composita ex prneposulione disyllabu vel a servant. vel mutant in :, ut cir­ cumjucmei circumjiclo. Proji scribitur saepe a doctis unum i: abicio, eicio, subucw, eet. Porrwio obsolevit. 2 Resipuiapud Cic. Att. 4, 5, l. 3 Componitur ex apiscor, aptus sum, quod Ol'lllll' a prisco apio, epi, aptum, apc're, cnlazar. Indi'pl'scor, indeptus sum. & Partic. obsolelum expergitus. 157 3." m' 4." comuomoms 177

B. Aliter eæeunlia:

267. amplecti, amplexus sum, 268. et conplecti, complexus sum, ahrazar: n 115. 269. frui, raro [ructus vel [Ti-uitussum, gozar; partic. fuluri fru­ iturus. .270. fungi, [unctus sum, desempohar; vitä [unctus, defunctus, muerto. 27I. gradi, gressus sum, andar, caminar: congredi, congressus, sum, . caminarjunlamenle, combalir; cet. 272. läbi, lapsus sum, deslizal'se, resbalar. 273. liqui, derrelirse, sine participio praet. 274. loqui, locutus sum, hablar: colloqui. 275. mori, morluus sum, mori!", participium fut. moriturus. 4 276. niti, nixus vel uisus sum, eslribal': inuiti, col. 277. pati, passus sum, padecer: perpäli, perpessus sum. 278. queri, questus sum, quejarse: couquäri. 279. [ringi, rechinar de dienles, rifar (los pCI'l'OS),sine partic. praet.] 280. sequi., secutus sum, seguir. 281. titi, usus sum, usar: oblito-r, uso mal.

IV. QUARTAcomua/«Tm Verba quartae conjugationis addunt vi, tum 1 57 chamöteristicae i radicalis, ut audi-re, audi—vi, audi-lum, condi-re, -vi, -tum, adobar, muni—re', -vi, -tum., fortificar. Excipiuntur im Faciunt i, tum. amisso i characleristico: 282. haurire (pro hausire, hausi, haustum, sacer (un liquido): part. fnl. hausturus vcl hausurus: eæhaurio, agolo. 283. venire, zii-ni.,ventum, ir, venir. 284." reperire, repperi., (reperi,), reperlum, hallar; sic comperire, raro deponens. Excipiunlur9... Faciunt si, tum, rejecto i ol1anacletistico 285. [arcire, [ursi, fartum, embulir, envasar recalcando: refei'cire, refersi, r'e/mium, rellenar, rehenchin, cet.

! .uorïriapud Plautum, cl. apud Ovidium (7)u. 44,915. 1178 PRAETERITAIt.": comua. 157

286. fulcire, falsi, fultum, reforzar, sostener. 287. sancire, sanxi, sanctum (sancitum), sanciouar. 288. sarcire, sarsi, sartum, conservar 'en buen estado, reparar; sarta tecta, edificios, construcciones en buen estado; antiquitus sarta et tecta. 289. saepire, saepsi, saeptum, cercar. 290. uincire, uinxi, vinctam, atar. 291. sentire facit sensi, sensam, SBlllil'; assentire, ct frequentius assentiri, asentir, consentir (con otro). Excipiuntur 5." Faciunt ui. tum, item i characteristico expulso: 292. amicire (amicui, amictum), veslir. ' 293 aperire, aperui, apertum, abrir; sic operire, cubrir. 294 eire, eïvi, citum, v. 59. 295. salire, salui2 (saltum), saltar: supinum et derivata fere desu­ muntur a saltare; desilire, desilui, desaltam. 296. sepelire facit sepeliri, sepultum, sepultar. Excipiuntur 4." Cai-ent praeterito et supino aliqua intran— sitiva ab adjectivis derivata, ut superbire, ensobcrbecerse; item verba in ürio, quae dicuntur desiderativa, ut dormi­ turio. tengo ganas de dormir. 3 Exeipiuntur 5 " haec verba deponentia: 297. assentiri, assensus sum, cf. v. 291. 298. experiri, expertus sum, intentar, experimentar, 299. [elfopperiri, oppertus (et opperïtus) sum, aigum-dar.] 300. metiri, mensus sum, mcdir: cf. n. 115 extr. 30l. ordiri, orsus sum, comenzar. 302. oriri, ortus sum, nacer, provenir; part.-.fut. oriturus, gerundi­ vum oriundus, oriundo. ln praesente indicativi flectitur ut tertiae: oräris, oritur, orimur; in imperfecto subjunctivi ali­ quando orärer, tertiae, saepius orirer A(lorior facit adorïris, adoritur, ado'ri'mur, cet. NB.- 1. Dicitur partiri, partir (:-dividil- en partes), raro par­ tire; at dispertire', impertire (vcl impertire) crebrius quam dispertiri,

4 AmiæiApulej. ? Nonunquum i 1"proui extra primam per 3 Apud Plin. esurisset;apud Ter. esurilw'us. Aliquando haec verbadicuntur meditativo. 158 DEanvanmo 179

impertiri; puniri, custigar, apud Ciceronem, apud alios fere punire. cr. n.-113, NB 4 NB. 2. Aliquando invenitur potitur, patimur, et poli-rer, eet. a potiri, maxime apud poötas.

CAPUT XI. DE PARTIBUS ORATIONIS DECLINA'I'IONIS EXPERTIBUS

[. ADVERBIOHUM GENERA

(Cl'. Synt. 0. XVI, S ll)

158 . Adverbium est pars orationis quae verbis, par­ ticipiis, adjectivis, aliquando ipsis adverbiis additur, eorumque signiiieationem explanat ae definit, ut raro loqui-tur, vebemenlcr iratus, bene peri/us, parum dili­ genter." Adverbiorum varia sunt. genera etsignilieationes: i."! Affirmandi et negandi, ut sane, sin (Iuda,minime, no ciertamenle. [Certe, uE(nae), sin duda, nimirum (a rte-mirum), cieriamenle, pro­ fecto (a pro-facto), en verdad, scïlicct, uidälicet (pro scire licet, videre licet), a la verdad en verdad, haud (haut), non, no, immo (ab imus), al conliario, v aun anles bien, nequaquam, haudquaquam, neutiquam, de ningun modo, nequiquam seu nequicquam, [austro, en vano. NB. Ad adverbia confirmandi r'efeluntur particulae demons­ tra livae en, ecce, pro *eu—ce,ved aqui.] 2." Dubitandi et interrogandi, ulfarsitan,2 aeaso,cur(con­ lraclum ex quare), por que? [forsan, fortasse, fortassis, lal vez, aeaso, quiza, an, ne, mun, numquid, utrum, acaso?, por venlura?, nonne, 'por ventura no?, quomodo, camo? quare, por que? el alia composita ex pronominibus, ut quamobrem vel quam obrem, por que? quemadmo­ dum vcl quem ad modum, come?

4 Adverbin u grammaticis ila dicta sunt, quia verbis potissimum adhaerent. 2 A fors sit an; forsan contractum ex forsitan. 180 anvunelonum 158

NB. in orationibus subjectis seu dependentibus particulae inler­ rogalivae vices agunt conjnnelionis. 4 ] 5." RCSpondondi affirmative, ut. etiam, ita, si [maxime, exac­ lamente, justamente, quidni? c(imo no?] 4." Quantitatis et comparationis, ul multum, mucho, pa­ rum, poco, plus, mas [plurimum, minus, minimum oct.; satis el sat, baslanle, nimis et nimium, demasiado, viæ, apenas, valde pro ualide, muy, fere, ferme, propemodum, casi]. 5." Numeralia, n. 9 6.0 Ordinis, n. 92, H. 7.0 Modi, qualia sunt: a) mulla derivata in E, &,iter, ter, ätim, tim; ut certe, cierta­ menle, a Io menos, certo, de cicrio, con toda cerleza: certo scio; l'oi­ titer, fueriemente, catervatim, en pelolones, furtim, a hurtadillas [pariter, junlamenie, separatim, por separado, oscitanter, boslezando, remisamente; uet.]2 b) neutra terminalio nonnullorum adjectivorum, ut facile, fäcilmente [impune, impunemente, recens, recientemeuie, sublime, en lo alto-, praeterea in um et in a, poölarum propria, n. 396]; c) ablalivus aliquorum suhstantivorum, ut vulgo, comt'inmenie, generalmenle, forte, pur casualidad [rite (a ritu), debidamente, segtin las regias,j1?re meritoque, justa y merecidamenle]; d) similitudinis et diversitatis, ut aeque,perinde,igual­ menie [coit, quasi, como, ita. sic, asi, alioqui (alioquin), de otra monera, en otro concepto, aliter, secus, de otra suerte, contra, alcon­ trario]. 8." [. Demonstrativa loci: &) ubi res invenitur, sive adverbia quae situm indicant, et re­ spondent quaestioni ubi, en donde, ut hic, aqul (donde yo estoy), istic, ahi (donde lu estas), illic, alli (donde (elesla), ibidem, en el niismo Iugar, (aqui, ahi) alli mismo. b) quo itur, sive adverbia quae significant locum ad quem et in quem tendilur, et roSpondentquaestioni quo, adonde; ut huc,

4 Eadem von;diuersa significatione et aduerbium et conjunctio essepotest, ut quare, quamobrem: quia: adverbia sunt interrogandi, cum interrogationi, conjunctimæs rero, cum conclusioni seri-ium. Quae cum ita sint, ne de formis sit-'eeorabults conjunctionum sint sollicitiqui tirones docent. Salis enim est conjuntionem communi vocabulo nomi­ nare, interdum etiam particulam Au. n. 197 2 Adverbia magis antiqua in 0 atque in a sunt ablativi secundae declin., ut 'certe-e 'ccit'd n. 472 din line. Cl' LAL'iuND,Vl,nn. Qöo-Qöl. 158 . GENERA 181

aoi, istuc vel isto, (hacia) ahi, illuc vel illa, alla; eodem, al mismo punto; 0) unde venitur, sive adverbia quae originem notant, et re­ spondent quaestioni unde, de donde; ut hinc, de aqui, istine (istim), de ahi, illine (illim), de alli, indidem, del mismo sitio, de (aqui, ahi) alli mismo; ­ (1) qua itur, sive adverbia quae transitum exprimunt, et re­ spondent quaestioni qua, per donde, ut hac, por aqui,istac et istii 4, por ahi, illuc et illä, por alli, eädem, por (aqui, ahi) alli mismo, por el mismo punto. [Nota: foris, ablat.. quaestionis ubi;/oras, accus. quaest. quo, lucra, afuera; usquam (ubi et quo) en alguna parte, a alg. p.; nus­ quam (ubi el quo) en ninguna parte, a ning. p. ? ll. Correlativa loci:

ln'reunoanm BELATIVA lNDEFlNlTA DEMONSTRATIVA ubi, (en) donde? ubi, donde alicubi, en alguna ibi, alli te. ubil.-unique,en cual­ ubique en todns par­ quier porte quc qua, &donde? qua, adonde (ali)quo, :) alg. p. eo,a aquella parte quocumque, quoquo, quovis, quolibet, tl :) cnalq. parle q. cualquiera parte unde,de donde? unde, de dondc alicunde, de nlg. p. inde, de alli undecumque, de undique, de todns cuolq. porte que ortos qua, por dönde. qua, por donde (ali)qua, por nlg. p. ea, per aquella p. quacumque, pol" qualibet, por cunl­ cualq. parte que. quier parte.

NB. Nonnulla adverbia loci fiunt aliquando temporis, utubi, luogo que, ibi, entonces, iude, despues.] 9." Temporis, qualia sunl: &) adverbia simplicia, ut cras, manana [jam, ya, moæ, en segui­ da, heri, ayer, olim, ah (altus (?), en otro tiempo, tuin, luogo]. b) adverbia composita 1.m ex ablativo die, diu et alia vocc, v. c. hodie, hoy, i. 0. hoc die, cl'. n. 479, 3." [interdiu, de dia, peren­ die, pasado maüana,3 pridie, el dia antes, postridie, el dia despues, quamdiu, cuänlo liempo, cotidie seu quotidie, cada dia, diariamcnle, tamdiu, tanlo tiempo. llis adde nudius tertius (nunc dies tertius), ante­ ayer, nudius quartus, anteanleayer.]

& Plaut.et1'er. 9. Nullibi in aevo sequiore. 3 cr. Costa-annum, Vocab. 182 novenou COMI'AHATIO 1 58

2." ex praepositione et ablativo eä, huc, ut antea, antes, ante— huc, antes de ahora, hasta hoy [interea, enlretanto, posted, desputis, posthac, en adelante]. 53 ex purliculis, ut dein, inde, deinde, despues [subinde, inme­ dialamente, interdmn, aiguno vez, a (las) veces, abhinc, ha tanlo tiempo, dehinc, luogo, nunc, ahora, a*num-ce, nuper, poco ha, a novi. per aut nuncper (?), quondam, en algun tiempo, a quomzcum, tunc, enlonces, zu*tum-ce, vimdum, apenas, unquam sive umquam, alguna vez, nunquam seu numquam, nunca].

ll. ADVEHBIORUM COMPARATIO

159 !. Adverhia modi e, 0, ter finita etiam com— parantur, cum eorum adjectiva aut participia comparationis gradus habent.

Adverbio autem coinparaliva exeunt in ius, ut neutra terminatio adjectivi comparativi, superlativa exeunt ut adjecliva superlativa, mutalo us in e, v. g. juste,justius, justissime [eleganter, elegantius, elegantissime; facile, lucilius, facillime; acriter, acrius, acerrime; ualde, ualidius (poi-It.ualdius), validissime. 4 Sic bene (a bonus), melius, optime; male, pejus, pessime; multum, plus, plurimum. Sed comparativo major respondet adverbium magis, mis, superlativomaximus adverbium mei.'-ime, sine positivo; parum (parvus), minus, minime et Ianquam expressio mensurae minimum, ut minima-m distat, disla poquisimo; deterius, deterrime; ocius, ocissime,­ potius, potissimum; prius, primum et primo; 9 noue, nouissime; prope, propius, proasime, col., n. 89, l.] ll. Eliam nonnulla adverbia maxime temporis comparantur: diu, largo tiempo, diutius, diutissime. [saepe, muchas voces, saepius, saepissime. säeus, de otro modo, secius: non, nihilo secius, ni menos por eso. temperi (tempori), a tiempo, temperius. nuper, ha poco, nuperrime]

.] Tuta, tutius, tutissime,-n luto, tutissimo; :: merito, meritissimo etmeritissime. ? Acc. et ubl. neutri. Sic ultimum et ultimo, posti-miumeiposlremo, cr. n. 92, II. Summe,sumnmente, en el mäs allo gradu, summum, inlo mos, cuando mucho, supremum,per la ultima voz, en ultimo lugar (raro). 430 PRAEPOS. ACCUSATIV!

III. DE pnnuposmom-z. Pn.-xnrosrrtoaas ..xocusix'rm. PRAEPOSITIONES ABLATIVI (Cf. nn. 433 - 443 et. 444 - 446) 'i60 Praepositio est pars orationis quae substan­ tivo fere anteponitur, ad aliquod adiunctum (eirennstantia) alterius partis orationis perspicuo signilican­ dum; ut non sunt APUDme PRAEiracundia, NB. Saepe tamen praepositio adhibetur cum alio verbo con­ juncta, tanquam adverbiale praefixum; ut, PRAESTATmillies mori., quam Deum vel levissime o/l'endere. 4 [. Acousalivo serviunt.: ad, a, junto a: pugna ad- Cannas, ob oculos, a Ia vista. de C penes, en poder de. adveräus vel adversum, contra. per, por, por medio de, atrave­ ante, delante de, anles de. sando. apud, junto a, en casa de. pone, deträs de. circa, ccrca de, alrededor de. post, despues de. circiter, cerea de, si sermo est de praeter, excepto, I'uera de. tempore. prape, cerea de: prope urbem. At. circum, alrededor de. saepe dicitur prope ab (urbe). eis et citra, del lado de aca de, proptcr, por (causa de), cerea de. aquende: cis vel citra [lumen. secundum, segun, conforme a, centra, contra, enfrente de: Car­ inmediatamenle despu'es de, 3 thago fuit contra ltaliam. lo largo de: secundum [lumen. erga, para con. supra, sobre, encima de. ea,-ira.,fuere de, excepto. trans, allende, al otro lado de. infra, deliajo de. ultra., al olro lado de, mas alla inter, entre. de: ultra vires. intra, denlro de. versus, hacia, quae accusativo juæta, eorca de, junto 11. postponitur: ct". n. 227, !, ab, por (causa de), delante de: NB. 1.

& Fiunt denique barbarismi tenore, cum accentu alia pro alio utimur, ut si praeposi­ tiones a.suis casibus separemus, easque ti.-nareaeuto vel inflcæo pronuntiemus, ut ad eum, iil) illo, &)quibus, circum litora; cum gravi accentu, dissimulata distinctione, simul cum suis casibus pronuntiandae sint, tanquam siuna esset row. ALv. n. 498. Gf.n. 14 in ima pag. 17. ' 184 PBAEPOSI'FIONES 160

NB. [Eæarlvet-sus,delante de, rara est.. Secus, junto a, et versmn pro vcrsus non sunt apud optimos scriptor-esl] Usque, hasta, conjnn­ gitur cum ad, in et. ab. Sola cum accus. est aelatis sequioris, ut usque pedes pro usquc (ul pedes. 11. Ablativo gaudent: u, ab, abs, por. paraciön de mi, comparado coram,delanlede, en presencia dc. conmigo. cum, con. pro, porzen (a) favor de. de­ de, de, desde, acerca de. lante de, en lugar de. 0, ex, dc (dentro de). sine, sin. ? ' prae, delante dc, por (causa de); tenus, hasta, quae suo casui posl­ prae me beatus, feliz en com­ ponilur, ut Tauro leuus. Cum etiam tum tu lecto Crassus esset, et APUDEum Sulpicius sede­ ret, Antonius autem iuambuluret cum COTTAm porticu, repente eo Q. Catulus sane:: cum C. JULio fratre uenit. Cic. de Or. ?, 3, 12. NB. 1. Absque [particula est peculiari usu a Plauto et Terentio adhibita,] pro praepositione sine in sermonem urbanum recepta non est ante alterum post Christum saeculum. Cf. n. 445, II. 3 NB. 2. Cum postponitur semper, tanquam enclitica, pronomini personali et reciproco; saepe relativo et interrogativo: mecum, nobis­ cum, secum, quocum, quacum, quibuscum; at etiam cum quo, cum qui.­ bus [apud poe'tas praesertim. Mecum et cum P. Scipione]. B. 3. Teuus genitivo nonnunquam adhaeret fere apud poätas, ut cnunum tenus. Verg. Cancro,-ie tenus. Liv.

'16'1 ]. A consonantibus praeponitur. A tergo, por la es­ palda. Cic. Phil. ?),-15. ll. Ab praeponitur 1." vocalibus. E/[ice ut ABomnibus et laude­ mur et antemur. Cic. All. 1, 15. 2." Eliam consonantibus. An nullo ille liberalius quam a Cluen­ tio tractatus est. Cic. (Il-uent. 59, 161. Qui. (chotarus) filius rex AB senatu appellatus est. Id. Att. 5, 17, 5. [Praecipue [, r etj praeponitur, ut ab legatis, ab Romanis, ab Jove,]

4 Secus (?) [lun.-insPlin. 21, 45, 85, et secum-(?)viam Quintil. 8, 2, '20 liodie juru le­ gitiir secundum: cf. KDNIIER?, p. 391. *) Se pro sine in XII Tab. Cl'. GELL 90,1, 49. 3 Fnom-o, Ps. SUL. in run., Aput... Gen.; ut ClC.Att. 4, 49. 1 recte nunc legitur sine, semel Quum-u.. 7, 2, H, sed A in ras. Thes. L. L., vol. 4, col. 485, lin. 78 seqq. Ct. et corrige locum CIC.apud Guordiu-Wuerzoyskl, p. 531, n'. 230. 163 ACCUS. ET ABLAT. 185

lll. Abs praeponi potcst ablativo tc. 0 Daue, itan contemnor ABS te? 'l'er. Andr. 492." [NB. Historici, praecipue Livius, liberius utuntur praepositione ab. Ab classe, ab Carthagine, ab dictatore, ab Gallia, ab Servio, ab Tarquiniis, cet] lV. Ex praeponitur vocalibus el. consonantibus-, e solis conso­ nantibus.

lV. Pnauposmoues accusarrvn er ABLA'l'IVl. iN anvunulcm vunsau (cl'. nn. 237 et 298)

162 I. Accusativum vel ablativum pro varia signilicalione postulant in, sub, super; subter aulem in eadem signi­ ficatione apud oratores accusativum habet, apud poölas etiam ablati­ vum: cf. n. 237, 298. Eo nv evmmsrum; sedeo m scamuo. ll. Praepositio cum casu privatur in adverbium migrat. 'I'u ad­ ventare et PROPEadesse jum debes. Cic. Att. 4, 17, 5 [Hujus generis sunt ante (antcs:antea), circa, circiter, contra, coram,extra, infra, intra, leiltl, pone,post (despues:poslea), prope, propter (cerea), subter, super, supra, ultra. 9 Idipsum quod me mones quatriduo ANTE.ad eum scripseram. Cic. Att. id,-19, 1. Sensibus et animo ea quae EXTRAsunt percipimus. ld. N. D. 2, 59, '147.] lll. Ad in numerando adverbialiter adhibetur sine accusativo, et circiter significat, v. g. ADduo milia et octingenti viri capiantur. Liv. 4, 59, 7; son presos unos dos mil, obra de dos mil. [lV. Praeter, sequente aliquando casu qui praecedit, est apud nos «excepto»; v 5. Ceterae multitudini die-mstatuit pnauren rerum capitalium couoummris. Sall. C. 36, 2.]

[1037 Nonnullationibus: adverbia sumuntur aliquando pro praeposi— 1.m Cum ablativo: palam, «publicamente, en presencia de»; procul, ulejos de», crebrius procut a; simul, ujuntamcnle», poeti—

4 Abs quiuishomine.Ter. Ad.954, cet. apiid comico ? A priscisdiccbntur: [prae propraei. Ter. Andr. 474[I, 4, 444];ire adversum, ir al encuentro. 186 CONJUNCTIONES 163 cum pro simul cum, v. 5. palam populo, procul mari, frequentius procul amari, simul his pro simul cum his. 2." clam, a escondidas de, cum accus. vel ablat., v. g. clam patrem, clam vobis. (Propius, proxime, n. 228, ergo, n. 240, lll, uet.).

V , DE CONJUNG'I'IONE

16 Conjunctio est pars orationis arlneetens ordi— nansque verba et sententias sive orationes, v. g. SI ta E'l' Tullia tuæ nostra valetis, ego ET suavissimus Cicero uolemis. Ubi et substantiva conjungit, si orationes.

[l. Conjunctioncsvel sunt coordinantes vel su bordinan­ tes: utraeque multifariam dispescuntur, quarum praecipuae sunt 1."] Coordinantes: 'l. Cepulativae seu conexivae, ut et, que, atque, ac, y; etiam, quoque, lalnbien;1wque, nec, v no, ni. 2. Disjunctivae aut, vei, ve, sive, seu, 0. 5. Adversativa'e sive oppositae, ut sed, ut, verum, autem, mas, pero. 4. Causales, ut mun., uanaque, siquidem, quandoquidem, enim, etenim, pues, pueslo que. 5. Collectivae sive illativac sive conclusivae, ut ergo, igitur, quare, quamobrem,quocirca, quapropter, itaque, est., per lanto, por Io cual, luogo, y asi. 2? Subordinantcs: 1. Temporales, ut dum, micntras, cn cuanto, en tanlo que-, cum sive quum, cuando; mztequam, priusquam, anlcs que; postquam, posteäquam, despues que; ubi, ut, simulatque. asl que, luego quc. ?. Condicionales, ut si, si,-nisi, si non, si no. 3. Concessivae, ut etsi, quanquam sive quamquam, aunque; quamvis,por mäs que. 4. Causales, ut quod, quia, quoniam, porque. 5. Compa rätivae, ut tanquam seu tamquam, como, como si; ut, sicut. como. 6. Finales, ut, quo, para que, ne para que no, cet. 165 ET lNTERJECTIUNES 187

7. Consecütivae, ut, que, (de suerle) que, ut non (de suertc) que no. Sunt praetereasubjectivae et objectivae, de quibus onmibus in Synlaxi.] ll. Conjunctionespartim sunt praeposilivae, partim sub­ junctivae, partimmediae. Praepositivac sive principes sunt, quae in oratione praeeunt, utant, [atque, at, vel, neque, seu, sive, cet.] Subjunctivae sive subditae, quae subeunt, utque, ve, ne, quidem, quoque, autem, vere, enim. Communes sive mediae, quae praeeunt et subeunt, ut ergo, igitur, ltaque, equidem, cel.

VI. De INTERJECTIONE

165 lnterjeetiomi motus indicat. est pars orationisquae variosani­

[lnterjectionum variae sunt formae et significationes: l. Admirantis, ut papae, o, hui, joh! illola! 2. Deprehendentis aliquid ex improviso, ut et at, ihola! 5. Dolentis el ingemiscentis, ut a seu ah lere apud poetas, ei seu hei, heu, heu heu (sive Eheu), iay! 4. Exclamanlis, utpro, o, ioh! 5. Exsecrantis, ut nefas, infandum, ;horror! G. Hortantis et petentis, ut eja (heja), age, agedum, agite, iea! ;sus! ianimo! NB. Age adhibetur ut singulare et ut plurale: age, considerate,­ agite semper ut plurale. 7. lndignanlis aut se corripientis, ut hem sive em. Hem nos homunculi indignamur, si cel Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 4. Eadem demonstrantis est. Pamph. Obsecro te, quam primum hoc rne libera miseram. metu. Duv. Hem, libero. Ter. And. 551 [Q, ?, M]. 8. [nsullanlis, ul vah, ibah! 9. Jurantis, ut hercule, hercle, mehercule, me (lius fidius, i. e. me deus filius Jovis (Hercules) juvet, ecastor, pol, edepol el. alia, hoc esl, per Herculem, per Caste-rem, per Pollucem, quibus tamen uli Christiano non licet.­ INTERJECTIONES 165

Laetantis, ut-io, eum;? (evoe), viva, bien, magnifico. Laudantis et nonnunquam exsultaniismteuge, ;ca! ;albriciasl, Praesagientis malum aut miserantis vel minantis, ut vae, iay! Silentium indicenlis, ul st, ichitön! Stomachanlis sive indignantis, ut malum, ima] haya! Suspirantis, ut ah ah, iay! iay'. Timentis, ut ei sive hei, ;ay! Vocantis, ut heus, eh, ven aca, oye.] APPENDIX PRIOR. Dii] ORTHOGRAPHIA4

[. DE NONNULLIS LITTERIS SiNGliJn-i'l'lM (cr. mia-5)

166 [. Litterae c 'et t saepe derivatione distinguuntur; v. g. dtcw a dzco, convïcwm :) voæ, ut. ridetur: contra contio pro * conventio [indutiae ab indutus, iii/itiae a fateor]. ll. -cütus, ciitio, ciitor, cet. a loquor et sequor derivata non per q et u duplcx sed per c et et scribuntur, ut locutum, elocutio, persecu­ tor, prosecutorius. ? [Ill. Substantiva in "etauniCO[ scribuntur, ut querela, ttïtela.3] lV. Adverbia numeralia exeunt in eas aut es, ut quotiens et quoties.

l Recentiores grammatici qui Latinorum orlhographiae vesligandae dant ope­ ram. plura distinguunt scripturae tempora, e quibus illud fere censent umquam optimam scribendi normam proponendum. quod a morte Augusti ud Hadriani (llt-417 p. 0. n.) excurrit; eo quod diligentius si'thac in re ea aelulc elaboratum. Multorum tamen vocabulorum ita scriptura confusa estalque perturbata, ut vix possit a mendose recta discerni nisi aliquatenus ex optimarum inscriptionum sive titulorum examine. contusio autem maxima ex parte vulgaribus inscriptiouibus debetur inflmoeque Latinitatis scriptoribus. Multiplex autem causa est hujus confusionis. Praecipuus accipe: t." Scribendi ratio diversa diversis temporibus Latinae linguae. 2." Scribendi ratio phonetica et etymologica; alii, etiam ejusdem aeta­ tis. orlliogrnphit-m pronuntiationi, alii derivationi accommodnbant, v. g. tanquam ' secundum pronuntiationem, et tamquam, ex tam, quendamet quemdam.transi:-riba et transscribo, aff ueram et adfuerant-. B.! Pronuntiatio diversa: cf. 11.5, obs. ?. lt." Scriptura codd., qui saepe intel-se pugnant. N B. ln auctorum priscoruui'edd. soepe scriptura servatur quae deinceps de­ sita est frequentari. * ' 2 Sed apud priscos est loqutus. ln uonnullis edd. invenitur aliquando anticus, propiucus, cet. pro antiquus, cet. Qu pro cu fere pertinet ad saeculumseptimummedium. Gannucc. cap. XX, can. 2. Ct. Deecxe, 5 489. 3 Qucrella,col., rarum est. 190 OIt'I'HOGRAPI-lm 1 66

V. Adjectiva tn icius littera 0 non t scribuntur, ut aediticius uibuuicius. Sed propitius. 'I VI. In compositis a verbo jacio ]" rejici potest, ut abjicio et ubi— cio, rejicia et reicio. CI. n. 3, obs. 2. VII. In inedia dictione composita 9 ut modo mutatur in n ante dentales et guttur-ales, ut eundem [eorundem, tandem, t,antus oct.-] modo mutatur aut servatur, ut nunquam et numquam [quanquam et quamquam, quendam et quemdam, tanquam et tamquam, quicumque, ubicumque et quicunque ubicunque, cum ceteris in cumque vel cunque], VIII. 8 scribitur aut omittitur in compositis ab ea: exsequar aut eæequor, exspecto aut eæpecto; in compositis a trans saepius omittitur, ut transcribe. 3 [IX. Scribuntur raro per duplex s cäsus, causa, dïoïsio, incuso, oct., in quorum fere radice dentalis reperitur. 4 X. Sunt verba in quibus aliquando t Iinale pro et invenitur, ut aput, haut, cet. pro apud, haud, et contra cl pro t, ut adque pro atque. XI. In fine dictionis nunquam consonans duplicatur, v. c. mel n0n melt, as non uss, cf. mall—is,ass-is: n. 30, 2." et 3." XII. Neque in medio vocabulo geminatur consonans, altera sub­ sequente, v. g. cursum non curr-sum a curro, excepta muta ante Ii­ quidam, ut ef-/luo.]

ill. QUOMODO illU'l'I-IN'I'UR IN VERBORUM COMPOSITIONE

PRAEPOSITIONES SEPABABILES]

1 ()7Ab [ adhibeturAb a abs: sequente vocali et d, h,j, [, u, r, 3, (non . autem sp), ut ab-igo, ab-(lico, alt-horreo ab—jicioet ab-icio, alt-luo, ab-uuo, ttb-ripio, ab-stimo, ab-sciudo; AUsequente f, ul.(zu-fugio; exci pe a-fui, a-futurus a—[ore(vel(tb-fui, cet.) ab ab-sum. GI. Cic. Or. 47, 158.

4 Littera tscribi coepta sunt sub finem imperii. 2 Non in merajuxtapositione: eumquesem 3 Xs apparet primo in epistola consulum a. 568, deinde adhibetur in [1agmentis Le­ gum. a. u. 621-36, 643. Tandem rcvocatur aetate Augusti, in qua usurpatur frequenter. Gumucc. mp. XX, can 3 4 Quid? quod Ciceronis temporibus paulumque infra, ferequotiens sliltcra media uocalium longarum. col subjeta longis esset, geminabntur, ut caussae, cussus, divissio— nes? quomodo et ipsum et Vergilium quoque scripsisse manus eorum docent. QUINTIL­ 4, '7, 20 167 , OR'I'IIOGRAPHIA 191

A adhibetur sequentibus m, o, et sp, ut a-moveo,a-volo, a-spernor. Abs sequentibus 0 vel !, ut abs-condo, abs-tergo (as-porto). ll. Ad servatur sequente vocali et b, d, h, j, m, e, ut (ul-uro, (ul-blandior, ad-duco, ad-Itibeo, all-jaceo, ad—millo,ad-uolo; at et fit similis sequentibus e, f, g, (. 11,p,1', s, t, ut ac-cipio, af/icio, ag-grc­ dici', al-lüdo (tn—numero,ttp-pono, (lr-rogo, as-sideo, at—lingo;fit ac se­ quente q, ac-quïro; amittit d in verbis quorum primae litterae sunt se, sp, st, gn; a vero producitur, ut iz-scando, ä-spïro, ä-slo, a-gnosco. Quidam lamen maxime antiquarii malunt ad—ceda,ari-fero, (td-commo­ do, ari-curatius, ad-noto, ad—pelenlm',(td-spiro, ad-slo, cet. lll. Ante non mutatur; nota tamen antea pro *anlo-co, antc-sto et anti-sto. lV. Circum; nota circum-eo et circo-co, maxime circa-itus. V. Cum mutatur in com-, sequente b, 1», p, ut com-bibo, com­ müto com-prehendo;4 in CON—,sequentibus c, d, /, g,j, q, s, t, 1), ut con-curro, con-ducit, con-fugio, con-gruo, con-junge, con-quïra, can­ sulo, con-tingit, con-venioï; in cor.-, sequente I, ut col-latus; in con-, sequente r, ut cor-ripio; 3 in cü-. sequente n aut gn. ut cä-necto, co-nitor, co-niueo, conubium, co-gnosco; in cö- ante vocalem vel h, ut co-alcsco, co-cmo, co-orior, co-hibeo. Iäxcipitur com-edo. NB. Co-a tit eo in combu-rn pro *co-amb-uro, quemo total­ mentc, litt. quemo al rededor; co-i etiam fit cö in cögo pro **co-igo ab ago, cogito pro * co-igito, ab agito, camo pro * co-imo ab emo; coepi, coeptum sunt pro * co-Epi*co-cptum. Vl, Dïservatur, ut (iE-mitto(de'-albo, dii-hisce, ct'. n. 5l8). NB. DFgo compositum est ab ago (* de-igo), clEbeo ab habeo (* (le-hibco), 4 dämo ab emo ( ' cle-imo), (lFmpsi, dämplum pro * de­ empsi, (lc-emptum. VII. Ex, -e-:ex adhibetur antc vocalem, et c, It, p, q, s, t, ut ea:-aro, ea:-imo, eæ-cïrdo, cx-hibeo, e.x-podio, ea;-purgo, eo:-quim, cæ-sulo, ea;-specto (etiam caula, expecto), eæ-lendo, cet.) Sed mutatur in ef, [' sequente: ef—fero(ex-tuli). 5 Excipiunlur e—pöloet c-scendo. E sequentibus b, (1, g, j, [, m, n, r, 1): c-bullio, e-do, e-gcro, e-jicio et cicio, e—luo,e-moveo, c-nato, c-ruo, e-veho.

Eliam can-pello, cel. Conjicio, conicio et coicio: cf. Thes. L. L., conicio; GELL. II, 47. Etiam con-lalus, cet. Hinc dei'h's, vel a de et sanscr. brila—m,vis.

aha-wm; Etiam ec-feroin edd. recentioribus. 192 OR'I'l-IOGRAPHIA 1 67

Vlll. In evadit im anteb, m., p: im-bibo, int-mer,go lJ-7Itpoïw­ in evadit il ante l, ir anle r: il- lino, ii-repo. Sed invenies etiam iii-bibo, in.-margo, iti-porto, in-luæit, z'n-ndeo, cet. Ante g-n scribitur per i, ut i-gnm'us 4 IX. Inter non mutatur nisi in intel-lego. X. Ob litteram b similem reddit sequentibus c, [, 9, p: oc-curro of-',/'e70lendo, obs-olesco.2 og-getqo agg-perium Singulatia sunt o-mitto, os--teudo pro * obs­ Xl. Per singulare est in þei-licio, pol-lueca et per-luceo. Ubi notandum pergo pro * per--rigo, a rego Nota pe-jero. Xll. Prae efficit correptum praebeo pro ptae--bibeo ab habeo et pr e-lzentlere sive pzender e. Xlll. Pro sumit d ante vocalem, ul prati-esse a pro-sum: ct. n. l05. Nola promere pro * pro-imero, prämpsi, promptum ex * pro­ empsi, * pro-emptum. XIV. Sub b litteram similem t'aeit sequentibus c, f,g,p,ali. quando ut et r: sue-curro, auf-ficto, suy-gero, sup-primo; sum-mitto et sub-mitto, sur-ripio, sub-rideo, sub-rusticus. Animum adverto: sus-ripio, sus-cito, sus-pcndo, sus-lineo, sus-tuli.,­ su-spicio; suscetiseo vel succonseo et contracta sumo pro * sus-imo vel sub-imo, surgo pro * sub-riga vel * sus-riga. 3 XV. Trans iittran-,sequentibuss,sc,sp.trmz-silio,t1an seeu­ do, tran-spicio (tr-aas-scendo tr-ans-spicio); lit fere tra- ante d et j, aliquando ante !, m, a, v: tra-duco, tra-jicio et traicio, n.520, ll, "23; 4 tra-lotus et trans-latus, trans-mitto et tni-mitto, trä-im. NB. Similiter reperiuntur verba compositaex adverbiis contre-, en pro y en contra, intro, (para, bacia) dentro, retro (para, hacia) atras: contro-versus, intro-duco, retro-cedo.

[PRAEPOSI'I'IONES INSEPARABILES]

168 l. Amb pro aliubi-,al rededor, adhibetur vocali se­ quente: amb-ages, amb-Fsus, (tuti;—io,amb-'igo, amb-uro; am, sequenle p, ut ani-plector; an, sequentibus c, [, h, q, v. 5. au­

4 In in compositis ante [)saeculo septimo terlicoepil mim primum aetate Nummiana; aetate veroSullana constanter im usurpatur. Gmnucc. cap. XX, can. 4. On-quim'sco. 3 Horum verborum praefixum sub-subs-sus-(t'iinter philologus non convenit: et. nlERIAll-GOELZ.len. n. 214, S."; Descus, 472, 7; Manvuo, 473; BRUGMANNJ,474; 2, 8; Küimen, l, 5 210, 27 & Semper träda, et trüdücosensu translato. 169 ORTHOGRAPHI.; 193

ceps, an-cïsus, a caedo, (tn-fractus, a fra-nye, an-hElo, ab hälo, an-quli'o. ll. Dis, separadamente, para diversas partes, praeponitur verbis incipientibus a litteris c, 11,(I, i, ut dis-cumba, dis-pono, dis-qm'ro, dis­ tralw, item verbis incipientibus a littera s, sequente vocali aut 11,ut dis-sidera,dis-salvo,.dis-suadeo; ante vocalem et h mutatur in dïr, ut dir-imo a * dis-emo, le (It, ibco; ante [ mutatur in dif, ut dif-fera: in di ante d, g,.i, [, m, n, r, 1),sc, sp. sl: (ii-do, dï-gero, ali-junge (etiam dis-junge), dï-luo, (li-mano, cli-numero, di-ripio, d'i-vello, tii-scindi), di,-spergo(et di-spargo), di-sto. Excipitur dis-jicio sive disicio. NB. Singulare est zii-serius, cf. dis—sero. lll. Ind, * dcntro. usurpatur solum ante vocalem, ut ind-igeo. IV. Por, delante, en pr'cscncia, ut por-riga, 2 extiendo, por-ten­ do, pronos-tico; convertitur in pol anle l,'ut pol-luo, mancho; in pos­ ante s, ut pos-siden. V. Re, atras, de nuevo, mutatur in red ante vocalem et h, ut red-arguo, red-eo, red-imo real-oleo, red-unda, red-hibeo; item in red-do. NB. Re—cïdo,rc- ero, re-perio, re:-pello, re-tundo faciunt. in prae­ terito rec-cidi, ret-tuli, rep-peri, reppuli, ret-ludi ob reduplicationem simplicium. VI. SE, aparte, separadamentc, ut sä—jungo,sþparo, seorsum. 3 NB. 1. Plenior forma sed invenitur solum cum substantivis a vocali incipientibus, ut scd-itia a sup. itum. NB. 2. Particulae se affinis videtur altera 53 in sö-cors,necio, sö—brius,ab Ebrius.

[[II. DE INTERPUNCTIONE] (cr. n. 7)

[169dicari In maximarci posse. minutissimac varietate haec videntur in­ Quemadmodum interspiratione orationem loquendo distinguimus,

4 Pro indu: cf. indupcrator :- imperator. 2 Pergo, por-mi:- porrigo. porraæi priscum estet poet. ct. PLAUT.Pseud.prol. 'l; Epid. 733; Vent.. Aen.8, 274.Porricio videtur compositum ex por etjacio. Cf.Künsten, 4, p. 698, 4, 5244, &; DEECKB, 5472. 4. 3 Pro *sZ-uorsum, poet. sorsum.

GRAM. LAT. 9 ,,Qt tN'runruNC'rlo 1 69

ita interpunctione significamus quemadmodum orationis partes sc.-i. bendo discriminenlur. Igitur virgula saepe dijunguntur: IJ" Minora quaedam membra, v. c. orationes subordinatae. Quid agatis et ecquid in Italiam venturi sitis hac hieme, [ac plane sciam., Cic. Fam. 7, 16. 2." Partes orationis per asyndeton enumeratao, 371, et ora­ tiones particulis coordinatae, 369. 3." Casus vocativus et breves voces orationi insertae, quales il. lae sunt. inquit, ut opinor, nisi. fallor. Quousque tandem abutïre, Ca­ tilina, patientia nostra? Cic. Cat. 'I, 1. O praeclarum custodem ovium, ut ajmtt, lupum! 463.

[170 Eunctumendum. cum virgula, sive semicolon, videtur adhi— 'I)" Inter prolasin et apodosin: n. 464, 11. 2." Inter orationes coordinatas nulla conjunctioneconexas, ut Homo bellus est; vellem eum tecum abduxisses. Cic. Fam. 7, '16.

[1711 Duo puncta sive colon adhibentur ante orationem di­ recta m: n. 351, I. Cui tamen diæi, cum.me aliquotiens inuitaret: Orate, quis tu es? Cic. Fam. 7, 16.

172 Interlutus, periodos punctum denique, collocatur. h. e. cum sensus jam est abso­

173 Parentliesis, 463, nisi admodumbrevisest, et. 169, S.", duobus majusculis scmicirculis se mutuo aspi­ cientibus ( ). aut linea recta initio et in fine collocata indicari solet.

174. dpostrophusribus. Est autem rare adhibetur, apostrophus maxime semicirculus in edd. recentio­ aversus supra litteram positus, quo signiücatur vcl vocalem rejeclam esse, ut adcon', meu', tuu', pro adeone, mene, time; vel s, ul sati', magi', virtu', pro satis, magis, virtus,- quod apud veteres poetas frequens erat; vel vocalem simul et s litteram desiderari, ut audin', oidcn', opust', pro audis-ne? videsne? opus est: quae apud Terentium et Plautum crebra sunt. At. hic semicirculus sive apostrophus frequenter omittitur: audin. Cf. nn. 104, NB. 2, et 561, I, NB. 176 lNDEX ORTHOGRAPHICUS I 195

175abs. Litteras 'I, et majusculas 12. syllabarumque divisionem V. ii. 3,

[IV. [unus ALIQUORUMvuneonuu tN QUIBUSALTERASCtth'l'URA AETATE NOSTRA ItEJtCl som-rr A Docrts4 ]

NB. Quae scriptura primitivis et simplicibus tribui­ 176 tur eadem fere tribuenda derivatis et compositis. acipenser, acupenser vel aqui­ bräca. non bracca. penser, non accipenser. '2 Brundisium, nun Brundusium. 7 Aegaeus. a, um (sed Aegeus, ei), caelebs, non caelebs non Aegeus. 3 caelum. caelestis, non roel . 8 aesculus, 'non esculus. caementum, nou cementum nec alium, vulgariter allium vel cimentu-m. aleam. 4 caenum, non cenam neque roen- 9 (lineatus, non amettus, quod tamen caerimonia et. caeremonia, IIUII scribitur passim in codd. rccen­ cer-. 40 tioribus. THESAUR.L. L. Camïtta, minime Camoeua anfractus, non amfractus. caritas, haudquaquam chari/us. anulus. l:Scriptura annulus nul­ Carthaginiensis, nullo pacto Car­ lius auctoritatis est». THE— thaginenst's. satin. cEna, non caena neque coena. arl-us,a, um, arlare, non arci-. 5 cervïsüja (el cervis (t)a), non cere­ baltuo, non batuo (batio). visia: cf. THESAUR. Bonifatius a bonum et [diem, mi­ cite-ri, non caeteri aut caeteri. nime Bonifacius. G ceteroqui, non ceteroqui".

! Multa suis locis invenies, v. g. absunt, afui, oraturus. 2 ucgeminatur passim malc.» Tntss. L. L., acipenser. 3 Aegeusest auctorum infimae Latinitatls. ' & «Probo scriptura est alium firmata titulo Pompejano, CorpusIV 2070et codi­ cibus melioribus.» Tmas..alium; vide cetera. ti «Ai-ciusvitiosa scriptura raro traditur (in codd).» lb. 2 artus. 6 «Bonifaciusex pronuntiatione ortum, qtiae rursus falsam originationem tra­ xit., nttnc his legitur in titulis intimae aetatis » lb. v. cetera. 7 -In titulis semper scribitur secunda syllabaper i, nusquam per u, utsaepius ' codices exhibent, quam scripturam critici recentiores neglegunt» lb. B «Scribebatur posterioribus temporibus etiam coelum.-i[b. 9 «Formacaen- iu optimis quibusque codd. scribitur et approbatur iinguis ro­ municis; saepius in codd. ceu-, raro coenn».Io. 40 Legitur caeri- et euere-,posterioribus temporibus etiam cer-. lb. 196 INDEX 116

clatri, non clathri. faenum, faenisere, cel., non fem, clipeus (clupeus), non clypeus. 4 [ceu-. 9 conecto, minime conn -. fecundus, limina, eaus et faenus, canit-eo, cel. n. 167, V. ? non foe-. contio, non concio. 3 fetialis, non fetialis. convicium, non convitium, n. [Eius, non foetus. 166, i. foedus. adject. et subst. , non fedus, crebresco, increbresco, non cre­ irinum, fränare, aet., non free—. hesco. ** Hädria, Hädiiaitzts, act., Hadru­ ' culleus, non culeus. metum, non Adr-. cupressus, «scribitur etia mcyprcs­ haedus, minime haedus. sus, praecipue apud recentio­ Hamilcar, Hannibal, Hasdrubal, res». Tuas. non A-. Cy'bc'le vel Cybele, non Gybellc. 5 hïzres, minime haeres. dilem'o, non delinio; quod tamen inclitus (ei inclutus, v. n. 89, iii), persaepe in libris traditur. non inclytus. describo, descriptio diversa sunt indutiae, non induciae. a discribo, discriptio, quae pro iit/iuae, infitiari, non intio-. de- non sunt recta. lacrima, prise. lacruma, minime dicio, non ditia. 6 lacryma. discidium '7, a di-scindeado, non lautumiac, non latomiae. dissidium. letum, letalis, nullo pacto leth,-. disyllabus, a, um, minime dissyl­ [Eois, non laevis. lubus. litus, non littus. dumtaæ'at, non duutaæat. maereo, maereor, maestitia, non erus, no'n herus. mae-. 9

4 ain titulis, ubi imaginem significat, saepius atur-quam clip-scribitur. nTuas. 2 Cor-niveoest falsa orthographia, teste DEECKE,5485,n 3 «imminutum pro comitio, contentio. concio vitiosa scriptura saepe in codd. legitur.» Tuus. ­ & -i-'orma crebcscoaliquotiens in libris legitur.» [b. 5 uUtraque forma :]poetis udltibctur, prout a metro postulatur.» lb. G -Scribitur c ubique fere in codicibus tum in titulis; ticgitur in parte codi­ cum deteriorum.» TllEs 7 «Saepius in codd. corrupta est in dissidium,quod latinum vocabulum non esse jam Madvig, Cic. [in. p. 842 seqq. evicit: legitur hodie non nisi in editionibus quarum fides de his rebus nulla est, ut Mignii- (llligne). 'i'ttes., V, 43i3, 3? seqq. 8 «Scribitur in codd.ch [aen- velfoen- vel fen-. Scripturam genuinam esse faen- apparet ex famisecei(dat.a famiseæ, v. pag. 8, adn. 4 in ima pag.) Corp, ! ! (:- CorpusInscriptionum) a. "7 a. Chr.».Tnss. Cum in pluribus verbis variae scrip­ turae sint, ob bellumque Europaeum caruerim sequentibus litteris ThesauriLin­ guae Lat., in ceteris brevitati consulendum mibi fuit. 9 Matthaeus, Matthias, non Haut-. 176 ORTHOGRAPHICUS ! 197 multa, multare, non malc-. saeculum, saepes, saepio, saeta, ni:, affirmandi partic., minime minime se-. nae. 4 satira et satura, non satyra. negotium (a nec otium), minime scaena non scena. negocium. sceptrum, non scaeptrum. nequiquam et nequicquam, non setius, minime secius. nequidquam. silva, nullo modo sylua. nuntio, nuntius, non nunc-. solacium, non solatium. oboedio, non obcdio. sollemnis, sollers, sollertia, non obscenus et obscaenus, non obs­ sol-. coenus. stilus, minime stylus. ocior, minime ocyor, suboles; soboles est lapsae Latini­ paene, minime pene, poene. talis. paenula, non penula. sucus, non succus. Parnasus, non Parnassus. Sulla, non Sylla. percontatio, percontator, non per­ sulpur et.sulphur, non sul/"ur. cunct-. supelleæ, minime suppelleæ. pilleus, pilleum, non pil-. taeter, uix teter. pomerium, non pomoerium. tus, minime thus. 9 prelum, minime praelum. umco, umidus, umor, umerus, non proelium, non praelium. hum-. ' proscaenium, non proscenium. Vergilius, Verginius, non Virg-. 3 Regium, non Rhegium. verteæ, vix vortex. robigo, non rubigo.

4 Gf. Lana/mn, Vl, u. 952. ? Ci. Guannu-Wliznz . pagi-135 ? 3 Ante hos quadringentos prope annos Angelus Politianus in miscellaneis rerum do­ cuit. Ouod ( Vergilium esse scribendum) et titulis tam liberae reipublicae, quam priorum post Christum saeculorum omnibus fere et codicum antiquissimorum fide,et Grae­ corum scriptorum, qui Ozizpyt'laog rel BEPTOJO;scribere solent, consuetudine satis su­ pergeconfirmatur. Rmnecx in suo VergilioTeubneriana, p. Vl,adn. 2. Polltioni seu­ tenlia perpenditur ab lano Grutcro et approbatur, Lampassiue Fa'a:artium h'bera­ lium, hoc est, Thesaurus criticus... v. I, p. 89, Franci., "309: Quo argumento dicendum Vergilius,non Virgilius.—Eliamapud nostros aetatis aureae scriptores forma Vergi­ lio aliquando reperitur: cf. v. c. Primera parte de [ Lostreynta y cinco Dialogos fumi­ liares de la Agricul- ! tura christiana. [ Compuestapor Fray [uan de Pineda de la orden de... Sant Francisco .. Sulumancu, 4589, fol. '.!l 1 : '! v. V. el Diccionario de Aulorida­ des, altisono. 198 IN DEX 173

[V. INDEX NONNULLORUM VOCABULORUM OR'I'IIOGRAPHlAl-l DUPLlCIS lN Quouuu TAMEN NON mutus ALTERA SCRIPTURA PRAEFlülllll SOLET]

allec et hallee, emondatius quam 177 abi-cio-cum ceteris eXJacto eomposntis, alec et halec, alea: et ltalez. saepius quam abjicio. ancora, potius quam anchora. adulescens subst. (adolescens par­ antemna, melius quam anteuna. 3 ticip.), rectius quam adolescens,­ Antiochia et Antiochia. 4 item adulescentia. Appenninus et Apenninus. a'ärteitset(tinus, frequentiora quam apud et aput. 5 Gf. n. 4, 5. aheneus etahenus. Sed in Abe­ Apulia, Apulus, Apulejus et Ap— noba-rbus«h semper servarunt pulia, Appulus, Appuleius: of. tituli, passim Aänobarbus in THES. L. L.,)", 291, lin.-52 codd.» Tuus. Ahenobarbus. seqq., et 343, lin. 80. aequiperare, potius quam aequi­ arcesse et accerso. parare. ArEopägus et Arïopägus. 5 aetherius, mullo melius quam ae­ assimulo et adsimulo, assi-milo et thereus. adsimilo. 7 ab vel a interjectio. 4 atqui; hic illic in codd. atquin. Alexandria et Aleæandrïa. 2 attrecto; rarius in codd. attracta aliöqui, minus rccte alioquin. scriptum est. aliquotiens et aliquoties, cet. n. AugEas (Augïas) et Augia; sed l66, lV. Augïas deest in THES.

4 «In codicibus et ab et :: scribitur; ah fere onmibus locis Terentianis truditur plerisque Plnutinis... Apud reliquos poetas praevalet torma a.» Tuus. L. L.,ah. Vox est tere poetarum. 2 «Poemrum codd. et scriptorium exhibent promiscue tam- ea quum- ia,titull vetustissimi proebent— ea.» lb. vol. ], 4534, lin. Est—52. «Anteiumiere non truditur codiclbus nisi recentioribus.» 10. 'i «Passim Antiochia inde a Cic. apud scriptores et in inscriptionibus et in ili— neruriis.» lb. 5 . «lnde a lege Julio municipali in titulis veteribusquc codicibus saepissime et ante consonantes et ante vocales scriptum est aput.» lb. 6 «ApudGraecos "Aeno; ziïo; coolult in 'Agstdzaïo; ad analogiam derit-nti 'AIOEtOI'CaTt'Tng,undeLatini sumpserunt Areopagus,-i, masc. Ubi legitu r dat. vel abl­ duhitnri potest, utrum vox sit composita, an potius in Aräo pago discet-pendo.» Tuas. A'rEs, v. II, 506, 89seqq. 'I «Pro u inde ab Augusti uelato raro invenitur:", regnat:-[iud scriptores chris­ tianos.» TllEs. adsimulo. ln edd. tamen criticis non raro invenitur i, v. g. in Ovidio Teubneriana ex iteram .llerkelii recognitione. 177 UllTllOGRAPI'lICUS II 199 autunmus; «auctunmus raro ex— bucina et buccina: «scribitur sim­ stat in bonis codd. scriplum, at plex c in melioribus libris, item nusquam in lnscriptionibus». plerumque in titulis». Tuas. Tuas. caespes rectius quam cespes: cf. aveo, nonnunquam habeo. Tuas. ' baca; verum in codd. passim bac­ caetra potius quam cetra. ca. Tuas. Carthago cl. Karthago. balbiïtio, quod cum duplici t tra­ cepa (et cepe indecl.); caepa sae ­ ditur multis locis. lb. pius codd., "* balneum et balineum. Cerealis et Cerialis. bilaa et. bellua. " charta, rectius quam carta: cl'. bibliothEca et bybliotheca '-' Tu es. bipertitus et bipartitas. cheragra el. chïragra. Boeötus et Boeötius. Chersonesus et Cherrouïzsus. Bosphorus; sed a 'l'ulzs. praefer­ Clytaemestra ct Clytaemuestra. lur Bosporos. Qui tamen no­ Cnidus et Gnidus. tat: «Scriptura Bosphorus Bos­ coclea, -are, ariam et cochlea—. foros in libris usitatior». cocus et coquus. 5 bracchium potius quam brä­ cömissor et cömisor. chium. 3 cormninus et cominus. brattea (non brattia) et. apud comprehendo, et apud poetas eom­ Verg. Aen. 6, 209, bractea in prendo. '5 'Gudian. . conjux et. conjunæ. 7 Britto, Brittones; in codicibus hic consecro et consacro, quod «in ti­ illic Brito, Britones. tulis multo saepius legitur Bruttii et Brittii. quam eonseero». lb.

4 «Scriptura bellua.quam nonnulli genuinam pulant, saepe traditur in codici­ bus iisque bonae notae.- Tuas. ? «Scriptura bybli- in titulis bonae uelatis frequentior est.»:lb. 3 «In scribendis formis bracchium et brachium codices editorcsqnae sibi non constant. Formae brudt-, quae uuica rocta esse videtur, antiquissima exempla sunt.» 'I- --De recta forma cepa v. Grobcr Archiv. -1(1884),554.» Io. 5 «Apudantiquissimos frequentissime loco cu syllabae quu ponebatur.. . ut coquus,. proc-acus. Pmsc. gramm. ll. 36,M. ln titulismulto saepius cocus in libris utraque forma prorsus promiscue habetur. »'luus. 6 «In libris forma brevior hic illic legitur apud scriptores pedcstres;c ndem est legitima forma versnum doctylicornm. - 10. '7 «In scriptorum codicibus praeferri videtur coniunm.in titulis paulo saepius canina:repperi quam co1u'unæ,sedenniuna: antiquiores habet testes; praeterea no­ tandae formae hae: cuiua:et coiu-na;passim inde ab aetate Cicerouiana, potissimum coiugi dul.» lb. 202 ACCENTUSctmacus E'l' HEBRAEUS 179

[179 Sin Latine inlicetentur,ad Lalinorum normamdirigenda sunt. itaque Pamiläpe, Rhodäpc, Calliope et alia hujus­ modi antcpaenultimam acuunt, quia paenultima brevis est, etsi Graece paenultimam acuant, ut [inulam-,. NB Nomina in -ea et -ia. Graece in -Eld, ut Caesar?-ia, L(iodicïia scu I,aorlicïa acuunt paenultimam, quia longa est. Alia in quibus pne­ nultimum i vel e breve est acuenda essent in antepaenultima; v. gr., idäa, philosophia, homilia, cet.. sicut omnes dicunt Ecclesia, comoe— dia, tragoedia, ceL; tamen quia in his Graeci acuunt paenultimam, hanc rationem pronuntiandi Latine aliqui sequuntur, cuin ea longo usu recepta est. Quare cavendum est ne decipiamur Graeco tono: etsi enim recte, verbi causa, Graeco ritu Maria, agonia paenultima acuta efferuntur, barbarismus tamen fiet, si in carmine producentur; aliud enim est quantitas syllabae, aliud accentus: quantitas in longitudine et brevitate syllabae posita est; at accentus in moderanda voce ac pro­ nuntiatione versatur.

180 QuaeHebraeo Hebraea tono pronuntiari omnino sunt licel, neque ut a-mc'n,Hierusalem, Latinitate donata * Israc'l, Jaco'b, cherubim, scraphim ultima acuta, ut pleraque Hebraea pronuntiantur. in his "tamen ipsis regionum videtur consuetudo ser— vanda. Verum si Latine ilectcntur, Latine pronuntianda sunt., ut Stira, ac, Moses, is, Hierosolyma, orum. NB. 1. Quae in sedech, mclcch, ai exeunt, ut Melchisedech, Abimelech, Sarai, Sinai, Abisai et alia multa paenultima acuta pro­ nuntiantur apud Hebraeos. Sed ea complures viri docti Latino accentu efferre non dubitant, acuta antepaenultima in nominativo. NB. ?. Nomina llebraca positione Graeca ias (sive i longo, sive brevi) acuuntur in paenultima, ut Esaias-sive Isaias; non ita Graeca, cum i breve est, ut Gorgias. Adn. Si qua erit vel in Hebraeis vocibus vel in Graecis, cujus verus accentus prapter insolentiam vulgi aures graviter offendet-, in vulgi conventu satius videtur, id quod fecisse se Cicero dicit, scien­ tiam sibi reservare, usum populo concedere. ?

4 Apud probatos auctores Hierosolyma, orum. '). Ct. l). .llicclolius, p. 8, cap. 2, upp. 6. SVNTAXIS

8" [l. Syntazcis Graece, Latine constructio, est 1 ] recta partium orationisinterse compositio. Est autem omnis divisa in partes tres, quarum prima docet ver­ borum inter se conexionem, alia enuntiationis modum et tempus, vel in se spectatae, vel relatae ad alias orationes; tertia vocum proprietatem, ordinem situmque verborum at­ que propositionum.] ll. Oratio est verborum complexio.qua actio, status vel qualitas de aliquo enuntiatur, ut Hortensius perorat, arbor viret, puer intellegit. Et constat partibusduabus:subjecto et praedicato. Suhjcctum illud diciturde quo quid enuntiatur-, praedicatum quod de subjecto enuntiatur. Fit aut solo verbo, v. c. veni, vidi, vici; quod dicitur praedicatum sim ptex, aut verbo aliisque vocibus, v. 5. Cae­ sar Pompejum apud Pharsaliam devicit: praedicatum com positu m. Praedicativum appellatur adjectivum vel substantivum praedicati, quo subjectum qualitate donatur ac definitur, ut animus est lMtthttTALlS, Deus est AUCTonmundi. lll. Oratio dividitur in principem seu principalem aut primariam et subjectam sive secundariam. llta est quae modo absoluto rcm enuntiat et per se ipsa sensum perficit, v. g. serit arbores; haec quae pendcta primaria vel ab altera secundaria, ut quae alteri saeculo prosint. Cic. (). tl]. 7, 24. Oratio primaria, cutn ab ea secundaria non pendet, dicitur absoluta. Cf. n. 369. PARS PRIMA

DE VEIIBORUM NICXU IN ORATIONE

CAPUT I. DE CONCORDANTIA

I. DE. VERBO CUM UNICO SUB-IEC'I'O

182TU [I. alzter Ff. n.. ul 123, SCU'Cnon [. Eoo Fores? van-to. Id. Tusc.Cic. Fam. 5, 12, 14, 35. 8. QUIS An hic LOQUITUR?Ter. 86 ['l, 2, 6]. Si vos VALETIS,uos vacemus. Cic. Fam. 14, 14, 'l. ATHENAEcmnPLORERENTaequis legibus. Phard. l,2, 1; como A. floreciese. Ad nuo nuua er QUINGENTICAPIUNTUR.Liv. 4, 59, 7: cf. n. 162, [II. Dicitur semper: amplius (plus,ntinus) quam quat­ tuor milia hominum ef/irgerunt. I.iv. 39, SI, 15: c. u. 296 et NB., praeterea n. 197, l-lll. NB. Subjectum et praedicativum inliniti modi ponuntur in accu­ sativo, v. 5. puerum legere, quo ei nino Iee; esse dominum, ser dueno. Magna laus est tantas res solum gessisse. Praestat honeste vivere quam honeste natum esse. Sed infinitivus historicus, n. 299, [, NB., subjec­ tum habet in nominativo: Rex primo nihil metuere. Cic. Verr. 4, 29, BG.] ll. Noniinativc singulari verbum plurale non raro adjungitur, praepositione cum ita intercedente,, ut etiam ad ablativum actio verbi referatur. SULLA cum Servium-: condiciones CONTULERUNT.Cic. Phil. 42, 11, 27; h. e. Sulla et Scipio. lua cum Lauso de Namitore sm. OV.Fast. 4, 54; i. c. sati sunt. lll. Verba quae utrimque nominativum habent, n. 205, consen­ tiunt-fere cum substantivo praedicati, si huic substantivo proxime junguntur. Idem intellege de eorum parlicipiis. Non enim omnis error 183 CONCORDANTIAvanu! 205

STULTITIAESTnicauui Cic. Div. 2, 45, 90 [Quas geritis vestes, sor­ dida Lam rurr. Ov. A. 5, 222. Ludi fuere lilammsu APPELLATA. Liv. 29, 14,1:1-,dieitur etiam ab eodem Megalesia appelati, 56, 5ö,4. "] NB. 1. Quod si subjectum est maximi momenti in oratione, verba dependentia cum illo cohaerent. GAUDIAprincipium nostri SUNT, Phoce, doloris. Ov. Met. 7, 795. [PUTEOLIcolonia Dicaearchia DlC'l'l. Plin. N. H. 5, 61 (9. 9). PRAENESTINImaxima pars FUERE. Liv. 25, 19, 17; la mayor parte fueron Pr., los Pr. fueron' Ios mas.] NB. 2. Si subjectum intinitivus est, verba duplicis nominativi concordant semper cum substantivo praedicati. Contentum vero suis rebus esse maa-imae SUNTcertissimaeque DIVITIAE.Cic. Par. 6, 5, 51.

183 Si&) deest verbum in passtvum oratione usurpandumsubjectum certum est. At ac potest definitum, adhi­ beri tertia persona plur. vocis activae cum verbis b) dicendi, no­ minandi, cogitandi, item c) cum aliis apud poetas; praeterea d) cum adverbio vulgo, [Sunt hujus loci ajunt, dicunt, [erunt, referunt, tradunt, appel­ lant, vocant; putant, credunt, cet.] a) Ab hora tertia BIBEBATUR,LUDEBATUH,vonn-mnon. Cic. Phil. 2, 41, 101; bebian, se bebia; minime bibebant. b) Socratem FERUNT. Id. Tusc. 5, 54,- 97; cuentan de S., cuentan, dicen, que S. In eo loco, quem Pyram AI'PELLANT.Liv. 56, 50, 5. c) ALLIGANTme interdiu. Phaed. 5, 'l, 18. d) (Poinpejo) VULGOea:oppidis publice GRATULABAN­ TUR. Cic. Tusc. 1, 55, 86. [Cum ESSETea: eo QUAESITUM.lb. 5, 12, 51; come le hubiesen pregunlado, habiondole preguntado, habiendo­ sele pr.-, non cum ea:eoquaesieissent. Smoumas chnun... nen-run. Id. de Or. 2, 86, 555; se dice de S., cuentan, dicen, que S.—-Nota inquit «se dice-, cum ipse qui loquitur objectionem affert quae lieri solet iis quae abeo dicunlur: [idem, si puer parvus occidit, aequo animo ferendum putant. Atqui ab hoc acerbius eæegil natura quod dederat. Nondum gustauerat, maun", vitae suavitatem. Cic. Tusc. 'l, 59, 95. A(In. Praeter substantivum subjectum esse potest vox quaelibet substantive sumpta: pronomen, adjectivum, oratio lam finita quam infinita, uet., v. 3. VIDESverbum est, In palabra vides. Exempla pas­

! Illorum urbs [ut] propugnaculum oppositum est barbaris. Nep. Tliem. '7, 5. Hamtlus) legit cum ut, quod Fuscxatssu non habet pro certo, cul favet Mauvw, Gr. n. 217, obs. '). 200 CONCORDANTM 1 83

sim occurrunt: Dulce el decorum. est pro patria mori. Hor. C. 5, 9, 15. Vacare culpa magnum est solatium. Cic. Fam. 7, 5, 4. — Cf, n. 206.]

". DE VERBO CUM PLURIBUS SUBJEC'I'IS

1841 Duopluresveplurale desiderant, nominativirerum in nobiliore persona diversarum positum, verbum si sunt diversarum personarum. Prima nobilior est quam secunda, secunda quam tertia. In nostra acie Casrou cl Poewx ea; equis pag-nare visi sum-. Cic, N. D. 2, 2, 6. Si 'ru et TULLIA lua- nostra VALETIS,eoo el suavissi­ mus Cicsno vacemus. Cic. Fam. M, 5, i. [lineas, occu, vorans persaepe MENTIUNTUR.ld.Q. [r. 'i, i, 5, 15. Et Q. Maxmus et i.. PAULUSet vester GALLUSet M. CATOiis temporibus ruanum. ld. Fam. 4, 6, 1. Parnn, neo, annuos mm pro uobis aivna TULIMUS.Liv.37, 53, 24. Haec neque neo neque'ro nummus. 'l'cr. Ad. 105[1, ':2,25]. Sus­ .TULIMUSmanus et EGO el BALBUS. Cic. Fam. 7, 5, "2. Mea-ima pars 'ualum DECIPIMURSpecierecti. Hor. Pis. 24; i. e. ego et uiaæima p., ego et plurimi uates; ci. u. 206. ' NB. Apud poetas persona verbi pluralis cum ablativo consen­ tire potest. Cl'. n. 182, II. Diveuuwn inde Iphims et Pelias mecum. Verg. Aen. 2, 454; pro divellunlur]

Sed 1.m quandoque separatim singuli nominativi con­ 185 siderantur, verbumquepostulant cohaerens cum sub­ jecto viciniore, raro cum remotiore, ut videre est in his exemplis, in quibus tamen polerat pluralis numerus usurpari. Orgetorigis filia atque uucs E FILIIScar-rus EST. Caes. G. 1, 20, 4. lpsemeique Aulo larem.proprium vascon. Hor. Sal. 2, (i, 66; ipse, i. e. ego. [Vos, eos, inquam, ipsi et SENATUS[i'equens RESTITIT.Cic. Rab. 6, 13. Tu quid ego et porucus meczanossmnau'r audi. ilor. Pis. 155. DIXIThoc apud vos ZOSIPPUSel Ismenias. Cic. Verr. 4, 42, 92. ARDE'rAmos Tam-usque Cilice, cel. Ov, M. 2, 217. Eoo popu­ lusque Romanusbellum leco. Liv. 'l, 32, 13.] "2." Cum subjecta praesertim tertiae personae conjunguntur ope' particulae aut, vel parlicularum aul-aul, vel—vel,ncque-neque, el-el, lmn-lum vel cum-lum, frequens est cum subjecto viciniore consensus; 186 VI-JltBI 207 item eum conectunlur auxilio particularum nisi etquam sive quantam, verbo subsequente. lioc mihi nr Peripatetici nT uetus ACADENIACONCEDI'I'.Cic. Ac. '2, 35, HS. Si. Socrates AU'I'ANTISTHENESDICERET. id. Tusc. 5, 9, 26. [Cum in hominibus jauaud—is AUT mores spectari AUT FORTUNA SOLEAT. ld. O/f. 2, 20, 69. Non me carminibus- VINCETNecTIInACIus OIIrIIeus, NEC Linus. Verg. B. 4, 55. CUM aetas uiresque, TUM avita quoque GLORIAanimum stimulabat. Liv. 'l, 22, 2. Nihil aliud, NISI PAx QUAE­ stTA videatur. Cic. O/ï. '! , 27, 80. (Dionysium) abs te ET ego ET CICEIIO .In-:usPLAGI'TABI'I'.Id.Att. 4, 17, 4; et saepius /lagitabimus, quia sub­ jecta sunt diversarum personarum. Er tu nr OMNESHOMINESSCIUNT. [d. Fam. I?), 8, 1. Me ipsum non tantum litterae QUAAILONGINQUITAS temporis AIITIGAvt'r.ld Fam. 6, 4, 5. Similiter Livius, 'l, 1, 5:1'1'0— jauis nihil PRAETERARMAet NAVESSUPERERANT;et 9, 8. 5: Nec quic­ quam ea; ea (sponsione) PRAETERQUAMcoIIronA NosrnA ucBnNTUn Sanmitibus. — Exempla verbi cum utroque subjecto concordantis v. n. 184] 5? Cum nominativi 3) per anapIIoram seu repetitionem conec­ tuntur, vel hi sunt inter se oppositi, aut. 0) per enumerationem dis­ tincti, saepissime verbum vieiniOI-iredditur, raro in plurali usurpatur. a) NULLApossessio. NULLAVISauri et argenti pluris quam virtus AESTIAIANDAEST.Cic. Par. 6, 2, 48. b) Paa-ne ille timore, neo risu connUt. Id. Q [r. 2, 10, 2. 0) Hanc urbc-mdolis malitiosa Car­ thago, viribus probata Numantia, disciplinis erudita COIIIN'I'HUSlabe­ factare uon POIUIT. Ad Herena. 4, 53, 66. [NULLA'eæpeditio, NULLUM EQUESTRBPROELIUM sine me FACTUMEST. Liv. 57, 55, '18. HIC illius turma, IIIc cunnus FUIT. Verg. Aen. 4, 16. Mihi tu, tui, 'I'UAOMNIA maximae curae SUNT.Cic. Fam. 6. 3, 4. -—Quid enim ista repentiua a/fï-nitatis conjunctio, quid ager Campanus, quid effusio pecuniae SIGNI­ FICANT?ld. Att. 2, 17, 'l. Palatium Romulus, Remus Aventinum CArIUNT. Liv. 1, 6, 4. 4." Verbum concordat cum primo nominativo, si hunc subse­ quitur. HOMBHUSFUITet Hesiodus ante Romam conditam. Cic. 'I'usc. 1 , 'l, 5. Id enim (te uicturum) ()ELERI'I'ASSIGNIFICATet vis equorum. ld. Dio. 2, 70, 144. 4]

186 Cum tertiae personae singulares,un um idemque quodammodo efficiunt, sive unicam cogitationem expri­

-l Luctus CUAII'rAN'runeuntem Et Pan-or et Terror. Ov. M. 4, 483. 208 CONCORDAN'I'IA 186

munt, verbum in singulari adhibetur: quod saepe lit, si de rebus ina­ nimis, maxime ahslractis, est sermo, n. 56. NB. MENS enim et RATIOet cousILIunI in senibus EST. Cic. G. M. 19, 67; tanquam una notio: prudentia. Cum TEMPUSIII-zcussnasque pos­ TULU', deærtandum manu est. Id. Off. 1, 23, 81; cuando Ia tuen-zade las circunstancias lo demanda. [.lusrrrIA et LIBERALITASid maa,-ime EPFICIT.Ib. 1, 17, 56. 1 Res raaIPusque rosruun. ld. Fam. 14, 21, Lata lea; est", ut LEXAELIA, LEX liuna ne vanana-.r. [d. Sest. 15, 33; tanquam una lex. ? Primus ADITUSet POSTULATIOTuberonis haec, ut opinor, FUIT.Id. Lig. 6,17. Dux uobis et aucron opus EST.ld. Fam. 2, 6, 4; jetc y cnnsejero. Seuarus POPULUsqueRomanus INTELLEGIT. Ib. 5, 8, 2; tanquam una auctoritas. At cf. Sall. J. 11, 2: Ante Car­ thagiuem'deletam populus et senatus Romanus placide modesteque inter se rempublicammammam.]

III. DE auaucrIvo cum UNICO SUBSTANTIVO

187 [I. Cf. n. 123, V. ILLE autem nouus vm nusquam apparet. Tcr. Eua. 660 [i, 3. 18]. Quid uis, DULCISSIME rerum? Hor. Sat. 1, 9, 4 Diæi de te quae potui TANTACONTENTIONE, QUANTUMFanumest. Cic. Fam. 12, 7, 1. [unus est omnium [luminum MAXIMUS.ld. N. D. 2, 52,150.] NB. 1. Nonnunquam adjecliva partitiva, n. 24], l, genus de­ sumunta genitivo, non a subjecto. Servitus (est) MALORUMonmium posrnmwm. Cic. Phil. 2, 44, 115; ei. tamen n. 188. [Sic ego sum RERUMnon ULTIMA,Sexte, tuarum. Ov. Pont.-1, 1, 35] NB. 2. Cum verbo ticet invenitur aliquando accusativus ad— jectivi pro dativo post esse et alia quae utrimque nominativum ha— bent. Civi Romana licet esse GADITANUM.Cic.Balb. 12, 20; pro Ga­ ditano. [Cf. mihi NEGLEGENTIESSEnon licet. ld. Att. 1, 17, 6. Quod si dativus reticetur, usurpandus est accusalivus: Mamos essejam non. licebit. Cic. Att. 10, 8, 4; ncutrales.—item semper post locutionem est alicujus: Doctoris intellegentis est natura duce LTENTEMinstituere. Cic. Brut. 56, 201; cl formar, tornando la naturaleza por guia.

vt Ct. ibid. 1, 7, 90: (IUSTITIAE)conjuncta beneficentia, quam eandem 'uel benignitatem ret LIBERALI'I'ATBMappellari licet. ? Lex trlbunicia, lata a Q. Aelio Paeto et M. Fufio anno U. 597; modo hujus, modo lllius tantum, plerumque amborum nomine appellata. 189 ADJECTIVI 209

NB. 3. Perraro invenitur apud poötas nominativus adjectivi pro vocativo, et contra; ut: Succmcrns patria quondam, Crispine, papyro. Juv. 4, 24. Venias HODIERNE.Tib. l, 7, 53.] ll. Si unico substantivo junguntur plura singularis numeri ad­ jectiva ad pluralitatem significandam, substantivum vel singulare est vel plurale; verbum semper plurale, si substantivum est subjectum. LEGIOManna QUARTAquerempublicam DEFENDANT.Cic. Phil. 5, 17, 46: la ]. Marcia y la cuarta. TRACTISprima et vicesima LEGIONI— BUS.Tac. Ann. i, 31; las legiones primera y vigesima.

188 Cumnatione adjectivumsubstantive adhibetur, etiamsi ad sumitur, plura substantiva in neutra refertur. termi­ Turpitudo' PEJUS est quam dolor. Cic. Tusc. ?, 15, 51; es una cosa peur, un mal peor; Secundae res, honores, imperia, victoriae FORTUITAsunt. ld. Off. 2, 6, 20; cosas fortuitas,4 dependen de la l'ortuna. [VARIUMet MUTABILEsemper Femina. Verg. Aen. 4, 569; es la misma inconstaneia y volubilidad. Tate tuum uobis carmen, diuine poeta, QUALEsopor fessis in gramine. Id. B. 5, 45. Nec tamen ille erat sapiens; quis enim nec? Cic. Fin 4, 24, (35; (*,quienlo tue? Labor uo­ luptasque, DlSSlMlLLIMï-tnaturä,societale quadam inter se naturali sunt juncta. Liv. 5, 4, 4; cosas muy desemejanles en su naturalem.]

IV. DE PRAEDICATIVO cum PLURIBUS SUBSTANTIVIS

189 Verbumtulat semper, plurale,-n. et in genere 184, subiectorum, praedicalivum 51omnia plural-epos— sunt ejusdem generis. In nostra acie Casron et POLLUXeæequis pugnare 'vususunt. Cic. N. D. 2, 2, 6. [Grammatice quondam et musice Juncus fuerunt.. Quint. 1, 10. 17; anduvieron juntas (se aprendian a una). Ad rivum eundem lupus et agnus uenerant siti commusr. Phaed. 'l, l, 2. Athenas et Lacedaemonem Atheniensium Lacedaemoniorumque eausa putandum est esse CONDITAS.Cic. N. D. H(), '154; nam in modo finito diceretur . Athenae et Lacedaemon c0NDirAEsunt.] NB. Cum subjectis rerum inanimarum solius generis feminini plurale frequenter neutrum est. Noa: atque praeda hostes nEmonATA

Dieciouuri'ode4 Gf.hanc Auloridades, vocem in prima et apud (aut Ronnss secunda) Duc/mo, edit Vocabut.Ortologia Arnadem Gla's, Hi'spau. vulgo 210 couconnniv'rm 1 89 sunt. Sall. J. 38, 8 [Ira et avaritia imperio POTENTIORAerant Liv. 57, 32, 13]

[130vum i.. QUOd.si pluiale virile suleecia genus suntidiversigencris, sibi vindicat, llbl aliquod praedicati— est subjectum masculinum rci animatae; neutrum vero, ubi omnia sub— stantiva sunt rerum inanimarum. Quam pridem PATERmihi et MATER MOHTUIessent. 'l'er. Eun. 517 [S, 3, '11]; cuänto hacia que mi p. y mi m. se me habian mucrto. Puteolis munus et noun fulmine iam (sunt). Liv. 57, 3, 2. [Ilia cum Lauso de Numitore sm (sunt). OV. Fast. 4, 54. Rex regiaque CLASSISuna PROFECTI(sunt). Liv. 21. &, H. I'iivrrmu, DECUS,sumus in oculis sn'n sunt. Sall C. 20, 'Vt-.] ll. Prucdicativum plurale desumere genus potest a viciniore subjecto pluralis numeri, et. debet cum substantiva praeit. Video, Patres conscripti, in me onmium uestrum om atque OCULOSesse CON­ vnnsos. Cic. Cat. «4, l, 'l. Omittam VISASnocturno tempore ab occi— dente FACESardoremque caeli. lb. 5, 8, 18. [Bracchia modo atque UMERIunum ab aqua esse (poterant). Caes G. 7, 56, 4. (Patres) decrevere, legatos SORTESQUEoraculi Pythici EXSPECTANDASLiv. 5, 15, *12. EmssnE eo cohortes Ligurum quattuor et C. Annius prae/ec­ tus. Sall. J. 77, —/l-.

[1911conscnllt, Adjectivum si verbum praedicati estin cum numero "subjecto Singular-i,nn. viciniore semper [85-6. Ibi Orgetorigis lilia atque UNUSe [iliis CAPTUSest. Cacs. G. '1, 26, 4. Primus aditus et POSTULATIOTuberonis HAEC, ut opinor, fuit. Cic. Lig. 6, 17. [Nulla expeditio, nullum equestre PROELIUMsineme FAC­ TUMest. Liv. 57. 55, IS. Et genus et VIRTUSnisi cum re vmon atgä est. Hor. S. ?, 5, 8 '.]

V. De ADJECTIVO COMPLETIVO SEU A'l'TliIBUTO cum PLURIBUS SUBSTAN'I'IVIS

192 I. Adjcctivumduobus pluribusve substantivis rei in­ animac proxime conjunctum cum viciniore consentit, perraro cum remotiore. Pmmus ADITUSet postulatio Tuberonis haec,

4 Gf. En mi majadu ] La munleca y et que-so estä sobrndo. Gai-cii. egt. ], Suh­ cio. B. 32, IN, v. 47-l.Su resplandm y hermosura es bellisima. Ovulle, Hist. (le Chite, fol. 5! (4656).Duos,cuya sabuduria y amor es inmenso. S. Juan dcla Cruz, Cdnti'o esp., prologo. B. 27, 443. G. 2, 459. 192 ADJEGTIVI . 2'1'1 ut opinor, [ait. Cic. Lig. 6, 17; i. e. primus aditus et prima postula— tio. Quid ILLAin Pontum pnoremto et counus TUUS?ld. Pis. 36, 88; i, 0. illa profectio tua et ille conatus tuus. — URBEMac portum moe­ nibus vaumm. Liv. 24, 2, 3. [Fonum nasum et basilicas istorum hominum uidemus. Cic. Verr. 5, 58. 152. Videmus homiuis utilitati acaos omues et MARIAPARENTIA.Id. Tusc. 'l, 28, 09: i. e. agros om­ nes parentes et maria omnia percutio. EASFRUGESatque [ructus, quos terra (gignit). ld; N. D. 2, 14. 57. (Caesaris) omni et gratia et OPIBUSsic fruor, ut mals. ld. Fam. i, 9, 21. Omni ornatu orationis tauquam VESI'EDETRACTA.ld. Brut. 75, 262. Accedat eodem. oportet LEPOSQUIDUt [acetiaeque et ERUDITIO libero DIGNA. id. de Or. 'l, 5, 17. — (Gallis) uatura conpona animosque MAGNAmagis quam FIRMA dedit.' cf. Liv. 5, riri-, li.. NB. Duobus substantivis praepositione cum copulatis adjectivum plurale raro adjungitur. Fors eadem Ismmus Hnnnum cum S'rRïuosE siccat. Ov. M. 2, 257. FILIAM cum FILIO ACCITOS. Liv. 115, 28. Gf. n. 182, ll.] Il. Adjectiva cum substantivis rerum animatarum proxime con­ juncta adhibentur in numero plurali atque in genere praestantiore [cum et- et frequenter in singulari]. , Tullius S. D. TERENTIAE et TULLIOLAE et CICERONI suus. Cic. Fam. 14, 3; suyos, prendas suyas: uCiceron a sus amados Tercncia, Tulia y CiccrOnn. Abril. [Apud quem LAELIUM et SCIPIONEMfacimus ADMIRANTES.id.G. M. 1, 3: en cuya casa presenta a L. y a Esc. admi­ rändose de. lxcowmss vnumque vuhumqueIu/ormi limo glaucaque ea,-ponit iu ulua. Verg. Aen. 6, 415. ASCANIUMPATREMquemeum juæ— tuque CREUSAMAlterumin alterius mammas sauguiue ceruam? lb. 2, 666. cf. n. 202.— Sic: Asnuus et u;o VENANTES;vidiranam et so­ norum pueriliter LUDENTES;et apud Ovid. Fast. 1, 287: Jane, [ac aeternos paeem pacisque ministros. Decem lNcENu1,deeem VlHGlNES, PATRIMIOMNESMATRIMlquead id sacrificium adhibiti. Liv. 57, 3, 6; todos los cuales tenian padre y madre.— Vidimus et consulem et EXER­ cn'um SPOLIATUM.Cic. Verr. 3, 76, 177. Exsucm et REGEMipsum et liberos ejus esse jussit. ld. Rep. 2, 25, 46. [NSPECTAN'I'Eet REGE et populo. id. Div. 1, '17, 52: cf. n. 185, 2." Adn. Si substantivum femininum rei animatae cum neutro conjun­ gitur,satius erit circuitione uti hoc modo:Lucretia casta[uit, qua virtu­ te etiam ejus mancipium floruit,- vel simpliciter: Lucretia eum mancipio casta [uit, ld tutius, quam Lucretia ejusque maueipiumcasti fuerunt.] 212 CONCORDANTIA 1x 93

Vi. DE RELATIVO cum UNICO ANTECEDENTE

193 [. Pronomen relativum et demonstrativum concordant cum antecedente in genere et numero. Cf. n. l23, Vl, Homini (natura RATIONEMdedit),QUAregerentur animi appetitus. Cic. N. D. 2, 12; las pasiones. [COMMODAQUIBUS utimur, LUCEMque QUA fruimur, SPlRtTlquue QUEMducimus, ab eo nobis dari atque imperii,-; uidemus. ld. S. Rosc. 45, 151. Eunti mihi Antium venit obviam tuus PUER.ls mihi litteras abs te reddidit. [d. Att. 2, 1, 'l. —-Nota hoc Cic. exempl. Faa.m13,15,1, et similia, quae raia sunt: Hic ILLEest de illis, maxime QUIirridere atque objurgare me solitus est; ubi ante. cedens ost ille non illis, ad vim sc. subjecto tribuendam. 1 Adn. Relativum est. eiusdem personae atque antecedens. Sic: ( Vos) pueri QUI AFFUISTIS, testes esse poteritis; II vestrum QUI AFFUE— RUNTtestes esse poterunt. [Vos et illi (tu et ille ) QUIomnia PERDIDISTIS: cf. n. l84.] NB. 1. Si antecedens is cum prima aut. secunda persona cohae­ ret. relativum est etiam primae aut secundae personae. Non is sum, qui glorier; non is es, qui glorieris. ? NB. 2. Cum possessivum pronomen pro personali adhibetur, relativum respondet personali. VESTRAenim QUI cum summa elegan­ tia atque integritate VleSTlS hoc maxime interest. Cic. Sull. 28, 97: ei. n. 265, I. . [ll. Orationis praedicatum, immo tota oratio, interdum vice antecedentis ponitur; ubi frequenter dicitur id quod pro quod. Unum objicitur, NATUMesse GADIBUS, QUOD nemo negat. Cic. Batb. 2, :) SIN A voms, lt) QUODnon spero, DESERAR,tamen animo non deficiam. ld. S. Rosa. 1, 10.] Hi. Interdum antecedens et praeit et. subit relativum, maxime apud Ciceronem et Caesarem. DIEM.scito esse nullum, quo DIEnon dicam pro reo. Cic. Q. lr. 5, 3, 1. [Erant omnino ITINERAduo, quibus ITINEHIBUSdomo emire possent. Caes. G. 1, 6, 1.]

[194 Cum relativum et demonstrativum usurpantur sensu ' indefinito ulo que, aquello que, esto, aquello,» concor­ dant fere cum substantivo praedicati. QUAEapud alios mACUNDIAdici­

1 ('.l'. Cvenvo, Dicc. 9, 7617 66). 2 ?o sor aquet QIIE alenosancII-E aDios, y EL QUEle vowi otra oez apmier en ci uz GIanada, Orac. (1, 9 5), tunes en Ia. n. B. 8, 24' (lo uolu-en (a cruz. C. 2,110.)At etiam: Soy LAQUI-:VIVIöoidacontmta. Celv. Quij.1, 36. B. 1, 3561. 1 96 RELATIVI "215

tur, ea in imperio superum atque crudelitas appellatur. Sall. C. 51, M, pro: quod apud alios — id in. imperio —. [Eas mvmas, EAMbo­ nam FAMAMmagnamque nobilitatem putabant. Sall. C. 7, 6; tenian esto por.4 —Nec sopor ILLUDerat. Verg. Aen. 3, 175. Similiter: Non amicitiae tales, sed conjurationes putandae (sunt). Cic. O/f. 5, 10, 44: cosas tales no se deben tener por amistades. Nullam virtutem, nisi malitiam (putant). id. Leg. 'l, 18, 49; nada tienen poi- virtud. Quae est enim civitas? Omnisue conventus etiam. ferarum et immanium? ld. Par 4, 27. Quae tristitiae tuae causa est? ;,Que es la causa? gcual es Ia c.?]

[195interpositum [. Relativum congruut aut demonstrativum a) cum antecedente, duobus substantivis si id a re­ lativa oratione determinatur; b) cum consequente, si antecedens jam est per se delinitum; c) interdum tamen hoc discrimen non servatur. 2 a) FLUMENQUODappellatur Tamesis, Caes. G. 5, H, 8. h) At negat Epicurus (Hoc enim vestrum LUMENest). Cic. Fin 2, 22, 70. 0) Est in carcere locus QUODTullianum appellatur. Sall. C. 55, 5; pro qui. [Pompejo, QUODimperii populi Romani LUMENfuit, exstincto... Cic. Phil. 5, 14, 59. Thebae ipsae, QUODBoeotiae cum est, in magno motu erant. Liv. 42, lli-, 5. Cohibere morus animi turbatos, QUOS Graeci irati?)nominant. Cic. Off. ?, 5, 18. Eui perturbationibus autem primum morbi conficiuntur, QUAEuocant illi voo'tiuara. ld. Tusc. 4, 40, 23]. [I. Cum antecedens constat ex appellativo ct pr0prio fluminum, rclativum cum utrovis concordare potest. Helvetii continentur [lumine RHENOlatissimo atque altissimo, QUIagrum Helvetium a Germanis di­ vidit. Caes. G. l, 2, 5 Ad reuum Sabim, QUODinfluit in Mosam. Ib. 6, 53, 5.

VII. De rnouonme cuu PLURIBUSAN'rucennN'riBus

19? Si plura antecedunt substantiva, relativum plurale est, ) nisi unicam cogitationem exprimunt. Ad genus quod attinet, idem observandum quod de praedicativo dictum est.

4 Gf.Sullustianum illud, C. 90,'l: Idcnwelle atque idem nolle, EAdemum firma un­ ctm estsic recte redditum ab Intanto Don Gabriel: AQUELLAatmi esMusam lirare. ut que tonuit-nen (odas en tm querer 3]ne quem. 2 In prima concordantio oratio relativa dicitur de t.e rm in a us, in altera e :: pl ica n s. ' 214 conconnanriax 196

Nam '1.m relativum plurale substantive sumptum in neutra tel-­ minatione adhibetur, n. 188. Repetebant praeterea deos penates pa­ trias, aras, focos, larem suu-m.familiarem, in QUAEtn invaseras. Cic. Pliil. 2, 30, 75; de lo cual lü te hablas apoderado violentamenle. 2." Helativum plurale adhibetur in genere antecedentium, si sunt ejusdem generis; et potest in neutro, si antecedentia sunt inani­ ma feminina, n. 189. (Fortunam) nemo ab INCONSTANTIAetTEMEIH­ TATEs(y'anget; QUAEmena certe non sunt Deo. Cic. N. D. 3, 24, 61; al cl". 1.m * 3." Si antecedentia sunt diversi generis, relativum plurale a) virile genus sibi vindicat., ubi aliqnod est antecedens masculinum rei animatae, h) neutrum vero cum omnia antecedentia sunt rerum inanimarnm; 0) sed desumere genus potest a viciniore pluralis numeri, n. 190. a) Moment-15el. PUEIH, QUI visum processerant, [agere. Sall. J. 94, 5; comenzaron a hnir. b) OTIUMatque oivmxu, QUAEruina mortales putant [(I. C. 36, 4. c) Eas fruges atque I-"HUCTUS,QUOS terra (gignit). Cic. N. D. 2, lli-, 57. [Propter summam et DOCTORIS auctoritatem et uncis, QUORUMalter te scientia augere potest, altera ea.-emptis.Id".Of] 'l, i, 'l. Concma coua-usque hominmn jare sociali, QUAEcivitates appellantur. 'ld. Rep. 6, '13 (Sanna. Sc. S.): cf. lanien n. 195, i c).] 4." Relativnm singulare cum viciniore antecedente consentit, n. 191. Mihi enim nunquam venerat in mentem furorem et INSANIAM aptare vobis in QUAMincidistis. Cic. Pis. 20, 46. [Eodem pacto, Leptirem et gallinam et anserem gustare fas non putant; HAECtamen alant. Caes. G. 5, 12. 6; haec, i. e., animalia: cl'. 'l.m [ra et auaritia—Eae vel an: cf. 2." Mater et pater—n; honores et imperia — EA: cf. 5.0 Nihil esse in vita magnopere expe­ tendum, nisi laudem atque honestatem; in EAautem persequenda, eet. Cic. Arch. 6, 14: cf. fao]

.Vlll. Dr. svussr seu conconnwrm ex sensu SIVE an sem-anmm

197 [.titudinem Nominibus indefinitam rerum animalarum signilicant, collectivis historici quae et mul­ poe"­ tae interdum praedicatum plurale et genus naturale conjungant. 198 SECUNDUMSIGNIFICATIONEM 215

[Hujus loci sunt pars, vis, multitudo, turba, numerus, populus, uet., pars-pars, uterque et eum superlativo quisque. Cl'. n. 202] Pans in frusta secatur, ueribusqae trementia PtGUNT.Verg. Aen. 'l, 212. Utraque PARSAVIDIcertaminis ERAN'I'.Liv. 23, 44. 6. [UTERQUE eorum ex castris stativis ewer-eitum EDUCUNT.Caes. C. 3, 50, 3. MlSSt confestim HUNORATISSIMUSQUisanec patribus. Liv. 2, 15, 'l. — Haec constructio frequens est apud Liv., rara ap. Caes.; apud Cic non invenitur, nisi cum substantivo mille: Quo in fundo facile MILLEno­ MINUMvunsausurun valentium. Mil. 20, 534 Sed cl'. ll el [ll.] ll. Partim-partim cum praedicato plurali et genere significatio­ nis invenitur.- IL'oru-mmurnm in pompa, raanu in acie ILLUSTRI-ZSesse vonuenuu'r. Cic. de 0r. 2, 22, 94; parle (de los oradores) en cl estilo pomposo, parte en el balallador (el propie de la tribuna). lll. Cum collectivis quae multitudinem delinitam significant [ut classis, cornu, equitatus, exercitus, manus, civitas, juventus, eat.] raro pluralis numerus reperitur in oratione primaria,? non raro in secundaria. Hic MANUSabpatria-m pugnando vulnera rassn Verg. Aen. 6, 600. — Caesar EQUITATUMomnem praemittit, QUI VIDEANTquas in partes hostesiter faciant. Caes. G. 1, 15, 'l. [Curam cuassts, praetoria nave amissa, quantum quaeque (navis) remis valuit, PUGBRUNT.Liv.35, 26, 9. Hoc idem generi humano (et-Fuit), QUODin terra coenocni (SUNT). Cic. N. D. 2, 0, '17. (Orgetorix) CIVITATIpersuasit, ut de finibus suis cum onmibus copiis exrneur. Caes. G. 'l,2, 1; et maxime cum hoc antecedente ea: eo genere, ex eo numero: Amicitiam. autem adhibendam esse censent, quia sit ex uoci-muni: QUAEruosuur. Cic. Fin.. 3, 21, 70. Unus ex eo NUMEROQUI ad caedem PAi-lA'l'lERANT. Sall. J. 35, 6; uno del numero de aquellos, uno de aquellos. Cum pre-meretur initio MULTITUDOabiis qui majores opes habebant, ad unum aliquem CONFU­ GIEBANTvirtute praestantem. Cic. Off. 2, 12, M.]

'H98 Constructio ad sensum nonnunquam cum substantivis capita et milia adhibetur; item cum aliis ['ei-etransla­ tis personarum, maxime a poetis. CAPITAcoujurationis virgis CAESIac

4 Sic optimi codd. et criticae edd. Attamen Aulus Gellius, 4, 46, 45. legendum contendit vcrsabatur;sed v. tinon et DüBhEIlad h ]. meme-Lune 126c) annot., ens certe non convmcit erroris; nihil enim interest locus ad Att. li,-17,7 [i, 46, 8; 4, 16. Mt. 2 Nisi apud Livium. 216'" CONGORD. SECUNDUM SIGNIFIG. & 198 securibus PERCUSSI(sunt) Liv. 10, 1, 3: i. e. conjurati principes, los cabezas de la c. MILIA triginta sei-vilium capitum (i. e. servorum) di. cuntur CAPTI [d. 27, 16, 7 [at etiam: Plus octo nuua hominum cAg-S^ et haud multo minus quam mmm-'.currum. ld. 21, 42, 8. Duo impar. tuna montem auos, cet. Cic. Sest. 17, 38. Illa FURIAQUI. Id. Fam. 1. 9,15, agens dc Clodio. LATIUMCapuaque agro MULTA'I'I.Liv.8,11, 15; h. e. Latini Campanique. Ubi lLLt-Jsr SCELUS,QUIme perdidit? Ter. Andr. 607 [S, 5, 1]; i. e. ille sceleratus. Ad vos studiosa rever­ tor, PEC'ronA,QUIcitae quaeritis acta meae. Ov. Tr. 4, 10, 91. Vestra consilia accusantur, QUI mihi summum honorem imposuistis. Sall. J, 85, "28: ei. l93. NB. 2. Servili tumultu, QUOS.Caes. G. 'I, 40, 5; i. e. servorum tumultu. Hic GENUSantiquum Terrae, Titania PUBES, Fulmine DEJECTIfundo volvuntur in imo. Verg. Aen. (5, 580. Nescio quid profecto, ausz-zumNOBIS,turbatumst domi. Ter. Eun. 649 [4, 57]; pro absente me. Cnasosque reportant ALMONEMpuerum foedatique ora GALAESI.Verg. Aen. 'l, 575; pro Alm. p. foedatumque ore Galaesum, In his exemplis usurpatur naturale genus vel numerus. In iis quae sequuntur pronomen neutri generis est pro masculino aul muliebri. Cum Pompcjo complures dies nullis in aliis nisi de repu­ blica snnmomuus versatus sum; QUAEnec possunt scribi, nec scul­ BENDAsunt. Cic. Fam. ?, 8, 2: lo que no puede ni debe. Cf. n. 196, 13" Abundantia earum RERUM, QUAEPRIMA mortales ducunt. Sall. J. 41, 1.]

[199 Anteccdcnte singulari praeeunte, pronomen aliquando pluralis numeri est. Si TEMPUSest ullum jure hominis necandi, QUAEmulta sunt. Cic. Mil. 4, 9. [Lentulus constituerat uti suum quisque NEGOTIUM«ea-sequeretur. Sed EA divisa hoc modo dice­ bantur. Sall. C 43, 1-2. Esr QUIBUSEleaeconcurrit palma quadrigae. Prop. 4, 8, 17 [B, 0, 17]. 4]

IX. DE APPOSITIONE swu uu SUBSTANTIVIS CON'I'INUA'I'IS

200 [. Substantiva continuata casu. concordant, etsi genere et numero aliquando dissentiunt. Cf. 123, Vll, NB. Continuatum autem substantivum sive appositum dicitur quod

4 Interea servitia repudiabat, cujus mitia ad eum magnae copiae concurrebant. Sull 0. 56, 5; i. e. cujus generis. Codex tamen Leidensis saec. XIVhabetquoram. 200 .irposrrtute lKl' alteri proximejungitur, ut. illud quodammodo definiat aut explicet. 4 M. Cicero S. D. P. LENTULOpnocoxsuu. Cic. Fam. 'l, 1. Scito C. Sunt-uomunt RUFUM,lluuun, mur.ac nuucus ru.-ts, cutiunniam mu­ :cimoplausu tulisse. ll'l. Cael. ib. 8, 8, 1. [Si appositum et praedica­ tivum pro generis aut numeri diversitate duplici terminatione prae­ dita sunt, concordant cum primario substantivo etiam genere: S'l'lLUS optimus dicendi EFFt-ICTORacmmsruu. Cic. de Or. 'l, 35, 150. Illa eui-*ucrmx beatae vitae SAPIENTIA.ld. Fin. ?, 27, 87. Puruosopuu MAClS'I'RAmorum..ld. Tusc. 5. 2, 5. Omittam illas omnium doctrina­ rum mrum-ulcus Arnuuss. id. de Or. 'i, 4, 13. Si primum substan­ tivum neutrum est, alterum in genere masculino usurpatur: 'l'umnus vitae MAGISTER.] ll. Apposntum quod possessivo pronomini adjungitur est geni­ tivi casus. Tuum tluMlNlSsimplicis pectus uidimus. Cic. Phil-. ?, 45, 11 [; lu pccho de honibre s. [.Iuruui rempublicmn. atque hanc urbem uua umus opera esse salvam. ld. Pls. 5, 0: tan sblo' por .mi trabajo. Vim TUM! PHAESENI'ISuxuncrrusque TUl cæperiri. Liv. 56, '7, 5. Cum .nEAnemo scripta legat vulgo recitare 'I'IMEN'I'IS.Hor. Sat. 'l, 4, "22; vel qui timeo: cl'. Nec arua verba legis, QUIsum summotus ad Histrum. Ov. Pont. 3, 4, 91. Cf. n. 25], l, adn. '] in ima pa". lll. 'l'anquam apposita in praedicato adhibentur frequenter sub­ stantivaquaemunus signiiicantautaelatem, dein multaverbalia; ubi nosusurpamus saepe adverbium cuanda vel participium sieudo vel substantivum abstractum. Defendi rempublicam ADULESCENS; non deseram suuux. Cic. Phil. 2, 46, liS-, cuando joven, siendo joven, dejoven, en mi juventud. Audivi hoc de parente meo PUER. [d. Batb. 5, 11. Sic; Cicero rmuTou legem illaniliam suasit, cousur. conjuratiouem Catilinae oppressit. Hunc quemadmodum VlCTOltEM[erc— mus, quem ne victum quidem ferre possumus?; si sale vencedor? Eodem pacto: Ante vel post Cicero-nem consulem,- antcs (despucs) del consu­ Indo de C..(Ante Christum nutum, post urbem conditam.) NB. Cum in appositione adhibetur dico, casus non mutatur, nisi est nominativus, qui in accusativum transit. Quam hesternus dies noms, cousnuautuus DICO,turpis illue-it! Cic. Phil. 8, 'l, 20. Sueu­ ntouEs niagis ml omne genus apti (sunt), Ctmssum mco et AM'ONIUM. ld. Or. 50, 100]. *

1 Substantivis adduntur etiam per appositionem voces atter-atter, alius-atius, oct., n. 02.

quam. LAT. 10 218 SUBS'I'ANTIVA 201

201 Praedicatumpersonae; alias in appositioneplerumque cum concordat magis cum communi. substantivo TuL­ uom, deliciolac uostrae, tnum munusculum FLAGITAT.Cic. Att. 1. 8, 2. Ceriali oepmuu caprum. Liv. "2, 35, 9: tue tomada. [Cum duo fulmina nostri imperii subito in Hispania Cn. et P. Scmoxus ex­ STINCTIaccidissent. Cic. Balb. 15, Si. Corintlnun patres vestri, totius Graeciae nuuum ['.XSTINCTUMesse voluerunt. id. Man. 5, H. Manlio Vejenles rnovmcm cuänit. Liv. 2, 54, -l.]

202 Cum,vel ex quod superius frequens dictis est., intellecto subjecto junguntur plurali vel in expresso apposi­ tione quisque, unus — alter, et alius, alter repetita, adhibetur praedi­ catum saepius in plurali, aliquoties in singulari. Ambo I-IXt-IllClTUS,l'ejens Tui-quiniensisqne, suas QUISQUE(Auuum-) domos. Liv. 2, 'I, 'l. Ea tempestate conveni-: se QUISQUEmagis extolle­ re. Sall. C. 7, 'l; sc. Roma-ni, de quibus agitur-, atseuiper dicendum; Qua-mQUISQUEuom?artem, in hac se exuucaar.—Ptcrones et roum: suum QUISQUEopus a vulgo considerari VULT. Cic. 0/[. 1, 41, 147. [Ita DUUdeinceps REGES,alius alia via, ille bello liic pace, ciuitatem AUXERUNT.Liv. 'l, 21, 6. Quod cum accidisset, ut ALTER ALTERUM necopinato VIDERl-ZMUS,surrexit statim. Cic. Fin. 5, 2, 8. Istis duae res maximae, amena ALTERIde/iiit. Id. Brut. 55, '20i-.] NB. latei-cedente praepositione cum, appositum est semper plu­ ralisnumeri. III. ad me Brutus cum T. Pouroum uenerat, uomuas mihi cari. Cic. Brut. 5, '10. [Dicaearchum vero cum ARISTOXENO,(loc— tos sane nouimus omittamus. id. Tusc. 'l, 18, ii.]

203 I. [labentur continuata mensium nomina, quia ad­ . IICULIVQsunt,et montium semper; fere semper tlu­ min u m, urbium, regionum. Sic dicitur: mensisMajus, Kalendae Januariae [Nonas Octobres, Idibus Decembribus 4], mons Jura, ? nemus Pelion, (un-nisRhenus [Garumna [lumen, lacus Lemamms], urbs Iioma [Puteal-i colon-ia, lerra Italia], et aliquando, apud poetas praesertira, ETJdmlI, (unuis, Verg. Aen. (3, (359; urbs l'alaui, ib. 'l, 247; 3 [tellus Ausoniae, Verg. Aen. 5, 477; Paeligni promoutorimn, Liv. Ei, 55, 3.

-I Kalendae:Januarii, Idus Februarii, eet. minus recte dicitur; [(uti-udae Ortabris, Nonas Decembrisrcctc, uam Octobris, Decembrissunt hic pluralis numeri: 41. 2 Romani/ul meutern l*'ieloriaecastra ronnnuuivrre. Liv.9-'t,H,-'i-: cn Ia tal(la (ic-I m. de la (dies:-) v. 3 Apud Cic. Att. 5, 18, 'l legitur oppidum Autiochiast (: Antiochia est), vel Antiochia, vel Antiochiae. 205 CON'I'INUATA 219

II. Contranominaarborum, herbarum, virtutum, cel. foro in genitivo usurpantur, v. c. arbor fici, Cic. Flacc. 17, 41; abietis arbores, Liv. 2711,5, fi»,herba veneni, Verg. B. !i, 224, graminis, ib. 5, 26; uirtutes continentiae, gravitatis, justitiae, fidei, Cic. Mur. 10, 23]

[X. De cousuNsu'.suos'ramlvouum PER IDEM vormun comuncronum .

204stantiva Interrogatio vel Vincta et responsio vel soluta casu cum consentiunt; ad idem verbum item sub­ refc­ runtur. Cusus est haec oratio? CICERONIS.— CUI l'ItAECEPTOlHdedisti operam? PLATONI.— Quum eæistiiiias [uisse principem. oratorum? DF.­ MOSTHENEMaut CICERONI.-IM.—Quo monuo [uisti impeditus? Assmua PEBRICULA Pro titulis rcbus nullum ego a vobis rnaaanum postulo, PRAETERQUAMhujusdiei MEMORIAMsempiternam. Cic. Cat.?) ,I-I, MAXIMAMMULTITUDINEM,id est, TO'IAM ITALIAMsuis opibus obsidebant. Id. Agi-9..., 28, 75. Quunus (VERBIS), UTams MULTIS,consuetudo iam utitur pro Latinis. Id. Ac. I, 7, 25. NB. Aliquando huic constructioni certa diclionum proprietas obstat, ut: Cusus est hoc pallium? Meum. —E-misti.ue librum CENTUSSE au JIINORIS?MalimPanoum quam Smaausrs esse.]

CAPUT II. DE NOMINATIVO E'I' VOCATIVO

], [) r. NOIIIINA'I'IVO

205que Verbum nominativum personale habere tam finiti potest, modi cum quam utrumque infiniti nomenutrim­ ad eandem rem pertinet. CI. n. l23, VII. SENECTUSipsast MORBUS.Ter. Phorm. 4, 'I, 9[57ö]; por si misma. (Liber) QUIinscribitur Laeuos. Cic. Off. ?, 9, SI. (Amsrmas) UNUS omnium Jusnssmus fuisse traditur. Id. Sest. 67, Ilt-'I: ct".n. 187, I. '

4 Verba liuc spectantia sunt dependentia scu copulativa, ea quae cum prue­ dicntivo usurpantur, qualia sunt: 1."- quue significant esse iieri, maner e, uisum, [io efficiar,eundo,ea,-sisto, maneo,appareo,nascor, uiuo,morior et alia in nonnullisIoculionibus, V. g. uenio,eo, 220 VERBA 205

NB. Verba dependentia in participii praeteriti nominativo aut accusativo praedicalivum admittunt., in aliis casibus raro. ii'liiGlSTlto equitum CIII-DATOfiliosuo, novo exercitu profectus ad bellum. Liv. 'i. 46, II. Remisit(0ctavianus Antonio) nosn JUDICHOamicos onmes Suet. Oct. 17]

206subjecto Verba impersonaiia, carent, attamen n. 137, iam ut cum ipsum teitia nomen persona declarat, usur­ panlur: 43" ea quae naturae phaenomena significant, maxime in poösi et sensu translato. CAELUMTONATomne fragore. Vei-g, Aen. 9, 540, [(Panïccæs) si tenui genere uteretur, nunquam ab Aristophane poeta FULGERE,TONARE,permiscere Graeciam mcrus assa r. Cic. Or. 9, 29. I 2." Alia saepius, adhibito neutro pronomine vel infinitivo, no"­ nunquam substantivo. Neque enim quod quisque potest, ID ei LICE'I'. Cic. Phil. 15, 6, 'M. Pnccama nemini. LICEI'.Id. Tusc. 5, 19, 55 Ei sorte PROVINCIASICIMA ovanit. Id. Vei-r 2, 0, 17. [Cf. piget, cet, n". 226, NB. In servum omnia licent-.' cf. Sen. (le (item. 'I, 18, 2. Illud parvi refert. Cic. Man. 7, 18]

207"sonac Adhibentur maxime in voce a potitis passivacum nonnulla nominativo vcrba intransitiva, tertiae pcr­ ca praesertim et) quae admittunt accusativum communem, n. 218, aut proficiscor, abeo. T. Albucius perfectus EmcunEus musen/rr. Cic. Brut. 35.liil; habiti llegndo a ser, h. solido. Illis nEt'i-zin'on HOSTISqui me Iuesl'rimt. Pliacd. 3, 2, 49. Rebus angustis .mulosus ulque anTlS armus. l-lor. C.2, 40,al. Ipse souzs monemus las-r. Cic. 1111).210,45. Nunquam (Darius) SITIENS"lusun, nec ESUIHEASPtolemaeus EDEIIAT. id. 'I'usc. 5, 34, 97. Sic n'ruu mcnmms. Verg. Aen. 6, -I. EXPEHTUSLoouon. Sen. Thy. 453; por experiencia. 20 in voce passiva vcrba a) vocandi seu vocativa, ut appetior, dicor, inscribar, nomi-nor, nuncupor, satutor, vocor, col.; itcm audio, soy llamadn, ongoquo me tlanimi. Illa vis quae isri—m­ '['10atque i:.x'cocira1'.10dieilur Cic. Tusc.425, 64. Nom. on LI.-0Pliucd. I, 5, 7 Poi-ra SALUTOR.[lai.Pis. 87. lii-:xqueparcuqueAruzsntai'um. ld. Epist. 4, 7,38. b) eligendi, ut ('Ieo: derlaior eligor, instituor, r',cmm(ici(uiri, ('et. (non red­ der). Carthagine quo/annis ANNUIbiniregrs CllEHlAhTUIl.Nep. lluim 7, 'i: (105guber­ nadores [101un ano. Servius lanto consensuquanto liaiidquisquum alius ante, nnx isr DECL.in.:i1'i-s. Liv. I, 116,- . c) existimandi, ut (litt-m',existimo); liabebi',judi'(-0i',mumror, ruleor, aliquando putoi', in potesuque credar. Q. Rubrius I'm-ro « senatu nos"-; cum C. Mario Jumunus EST.Cic. BruMü, 468.Reliqui (oratores) qui tum runcinus nuncmnantfn, in magis­ tratibus erant. lb. 89, 305. (l)iateclica) quasi i'onlrut'la. et astricta ELOQUENI'HDum:DA EST. lb. 90, 309. Virtus cum AETERNAQIMiunn'ruu. Sall. C. 4, -'i Cnanenan sanguini": aucron ego. Ov. l-ust. 3, 490. 4 Un pridie de fmiulius lunqo en nunmtENno l)ios salui a.(aptum Quum-tn,,idom. desept-tag eæord. N.B.3 208 cum NOMINATIVO 221 b) cognatae significationis, n. 2l4, vel 0) animi motum significant, n. 213, 2. 3) In republica MULTAreccam'un. Cic. 0//. 'l, 10, 55. b) Inn.-x (PUGNA)summa contentione PUGNATA. ld. Mer. flü, St.. Pyrrhi nim-mm [..-XRGITAS«consule, lrl. Rep. 3, 28, 110 [51]. * [Biduo snn­ 'l'INGENTAmun passuum esse necunsn. ld. Qninct. 29, 88. Vixi annos bis centum; nunc TERTIA VtVt'l'UR AETAS. Ov. Mel "12, 188. Nocrtzs VIGILANTURamarae. I-I. Her. 12, 169. 'l'ou milii nonni'run menis. Mart. "15,59, 'l. Pens'msus EST. Caco. ap. Cic. Fam. 6, "I, 2. Quam eæpedita TUAconsues, quam EVIGILATAtuiscogitationibus! Cic. Att. 9, 12, "l. Addam urbes Asiae domitas bisque TRIUMPHATASutroque ab litore demus. Verg. G. 5, 35; in prosa oratione dicitur de aliquo triumphare. QUAEVthLANDAvnus?1b. 'l, 315; sobre que cosas han de velar Ios labi-adores? las cosas sobre que han de v.? ulo que se hu de velur en la labi-anza?» Lebe, est. 71 .] NB ln lacutione venit (mihi, tibi, cel.) in utentem, «vieneme al pensamiento, a la memoria,» potest usurpari genitivus vel nominati­ vus; qui semper adhibetur si subjectum pronomen neutrum est. Venit enim mihi Pl.-t'ro-Nts'i-nmentem.. Cic. Fin. 5, 'l, 2. Non uenit in men­ tem I'UGNAapud Regillum lacu-m? Liv. 8, 5, 10; (gnoos '? [H.-xec mihi ueniebant in mentem. Q. Cic. Pet. cons. M, 54. Nunquam ea res tibi tam belle in mentem veni-repotuisset. Cic. Alt. 12. 37, 2.]

208admittunt. [. ls'n, ecce ENtithunosus. nominandi saepius CIC.Att. quam accusandi 2, 15, 5; casum hele :nqui' :! S. Ecce autem NOVA'l'UltBAatque lthA. ld. Verr. 4, 66, 148. EN quattuor unns: [ecce DUAStibi, Daphne. Verg. B. 5, 65. En cri— men, en cansa. Cic, Dejol. 6, '17. 2] ll. [n exclamatione adhibetur nominativus,si judicium ex­ primitur, tacita saepius intei'jectione o. FuLix qui potuit rerum co­ yiicsccre causas! Verg. G. 2, 190; i. e. felice ille est. Buaens. O Vin ["Olt'l'ISATQUEmucus! 'l'er. Phorm. 524 ['"2, 2, 10]: i. e. a Illi, vir fortis atque anticus es. 3

1 [.In cui-tas l-"UEllUNsotemnizudas, uniens, estinmdus y minnti-udus. Ce rv. Qui'j ?, 52, fin. It. 4, 5157. 2 I-Jm(hem) tibi ( (lentum. Pluut. Truc. 952; ubi Got-:u et Seu-mu.: Em. tibi: talen­ lunl. Em astutia.: Ter. .«tmlr.604. Eccmn, cet. n. 96 in ima pag. 3 Ob! vir fortis atque amicus. FLBCKEISEK.Cf.duplicem versionem Ludovici chionensis, alternm Latinis verbis, alteram sensui respondentem. Diu/iosoet qua deplei'tos ul.-jmto: Beatus illa quiprocut negotiis. llor. Epod. '.),4. ['Is DIENAVENTUHADO[ VanöN et que en concilio malicioso [ No ,anduvo: Psalm-. 'i, tl; pro: bienacenturado el vardu quo: Beatus vir qui, cet. —N0minat. ipse cet. Livii v. up. thun., ". 116. N) N.") Ni) vocarivus 209

ll. Du VOCA'I'H'O

209 I. Adhibelur vocativus, cum ad aliquem ornlio con­ vertitur, sive cuin aliquam alloquiinui; ul uincere scis HANNIBAL;thoria uti nescis. T'mnm, ht patulae iecubans sub tegmine fagi... lVB. i. Aliquando in poösi atque in stili arcliaici inuitatione no­ minandi casus pro vocandi ponitur. P-rojice tela manu., summus maus. Verg. Aen. 6, 835 Audi. tu, Pul'ULUS ALUWUSJLiv. [, iii-, 7. -1 NI). ?. Vocativo addi potest :) poötis interjectio () in simplici compellalionc seu aposlrophc. 0 Ml-ZLIBOEl-I,deusnobis haec otia fecit. Vei-g B. l, 6; un dios. [Vos, o Calliope, precor, aspi-rate canenti. Verg. Aen. 9, 523; prestadmc inspiraciön iü, C., y tus hei-manus.] ll. [n exclainalionc qua aliquem alloquimur rocativus cum a et heu usurpatur. 0 Dll BONI!quid est in. hominis uita diu? Cic. G. M '19, 69. [O paterni generis ouuru, mate-rni via:mumon! [d. I'is. 26, 62 Auctor, HEUnimis longa a'.-"nunu tudo! Ilur. ('. 'l,9.., 57; auctor sc. generis Romani, Mars, pater Romuli, ? Cl. n. 208, H.]

210 lnterjcclioin locutione pro pro vocandi deum (aulcasum hominum) postulat-,accusandi fidem! pro solum deum. hominumque)lidem! PROcum.) inuersique monas! lIor C..)- .),5 7.

-1 Undeliqnet non esse agnus ct chorus vocandi casum, sod nominandi nisi asserus mcus,populus, Albanus, cet. etiam esse voculivos; quodj. ire merito nemo dixerit. 2 Cum nominat.. an vocat. incertum in l)oc exemplo aliisque id genus: Heu pietas, heu prisca lide; invictaque bello De.):tera' Verg. Aen. 6, 878. »nl/eu cum (lal.aut obsolevit, aut est dubiam, leclionis pro hei: Heu miserae milu' Plaut. Mcrc. &,3, "2 [7OI]. (Foederis heu taciti. Prop.) 5 id], 7, 91. Gf. Luculli. 'l'unon. 7: 555 ti,; d).).aui-,. ) Loci allati al) liandio, vol- 3, p. 6,9 ul)i particula heu estcum (lulivo non ad non) faciunt. Nam op. Ter. Phorm. 4, 3, 26 [l'78], et Hotul. Epad. ü, tot dativus mihi rogi­ lur :) nuntiet atque a superstites. li) Propcrl. 'l, 3, BS;-5411),l,58; 5 (4), 8, 48; n) Ovrd. 't'rist. 4, 52,45; 3, 42, 51; Met. i (perperain 'l), 523; 6, 227; '7, 841);8, «')-91;9, 520 (perpc­ ram 490); in Verg. Aen. H, 57 crilim recentiores habenl L'taut hei. Ci Biblioth. Teubneriana. c­ 211 accus.—rr.rosr vmum [0 0!

CAPUT lll. DE ACCUSATIVO

[. ACCUSA'l'lVUS POS'I' VERBA TRANSI'I'IVA AlJ'l' TR.-XNSI'I'IVE SUMPTA. DE AC'l'lVlS PASSIVE Pl'lllMU'l'ANDIS

2]! 1 [l.positionis . Omne est, verbum post transitivum, se accusandi cujuscumque casum postulat, id demum ut Deum cole Amplectere virtutem Novi animi tui, moderationem. * NB. Latina verba non raro aliter ac nostra construuntur; quorum constructio a probatis scriptoribus petenda est; ut consolor alicujus dolorem, consuelo a alg. en su dolor; Italiam petere, encaminarse a lt. ll. Cum activa passivis permutantur, accusativus in nominati­ vum migrat; nominativus, etiam occultus, in ablativum cum praepo­ sitione ab, si est rei' animatae vel quasi animatae (personilicada), in simplicem ablativum, si est rei inanimae, ut aguuut lupus lacerat, pass. agnus lacer-atur a LUPO. Malva decepit ute, pass. A MALVA deceptus sum. Cic. Fam. 7, 26, 2; hic malvae tribuitur actio personae propria: decipere.] , NB. 'l. Quod si verbum ablativum habet cum praepositione ab, ambiguitas vitanda est in voce passiva; v. g. aufero a te uestem; pas­ sive: vestis aufertur a me 'fiat; non vero: vestis aufertur a me a te. NB ?. Si verbum geminum accusativum habet ejusdem rei, n. 222, uterque in nominativum mutatur, n. 205, 2."; ut creo CAE­ SAREMCONSULEM.passive: Caesari creatur a me CONSUL. NB 5. Si verbum duplicem accusativum habet personae et rei, .mutatur in nominativum accusativus personac, altero permanente; ut doceo Antonium litteras; passive: ANTONIUS(locetura me litteras. Nec ea, quae nos natura monet, audimus; pass Nec ea, quae ab natura MO­

-1 Verbi transitivi accusativus est com p t e m ont um d 1r cc tu in, i c. nomen personae vel rei in qua proxime actio subjecti exercetur, seu substantivum in quod actio transitquae per verbum significatur; v. g. in primo exemplo Deus, quem colere debemus; in altero VIRTUS,quaeuobis (H"plcclcndt'l est, cet. Verbi transi­ tivi accusativum ab aliis casibus distinguimus hac simplici interrogatione: [,^ QUIEN(hemasde reverenciarngui: cosa (hemas de abrasarï) Unde lu persona o cosa revercnciada, abrazada, etc.ln accusativoponitur.Cf.n. 82, lv, et 101, lll. 224 ACCUSAT. 21 1

NEMUR,audimus. Cic. Lael. 24, Sti.—Excipe petendi verba, n. 224. * [Adn. In hoc exemplo et similibus: Notum est apud Issu-mAle­ eundi-um.Darium superasse solet passiva usurpari ad vitandam amphi­ bologiam: Notum est apud Issum Darium esse ab Alexandro superatum. lll. Verba transitiva, tanquam impersonalia usurpata, accusativum servant. De Caesare FUGEl'tATMEadte scribere. Cic Q. fr. ?, '10[12], 4. Sic: non me fallit, —[ugit,-praeteril, ne se me escapa, ne me olvido; mcjuuat, - delectat, me agrada, gustu de. Te hilari animo esse valde mejuvat. lb. 2, H [15], 'l. Me status hic rei­ publicae non delectat. Id. Fam. '!, 7, 10.]

(2112 Jubeo cum impero significat, «ot-dena, mando», a)apud aureae aetatis SCliptores habet accusativum communem, n. 2l7, vcl solum vel cum accusativo pcrsonae; b) habet accusativum rei tere apud solos po'c'taset aevi sequioris scriptores; c) cum dativo personae est serioris aetatis. a) Lea;Juuu'r EA quae facienda sunt, prohibetque contraria.-Cic. Leg. 'i, 6, 18. Litterae non quae TE ALIQUIDJUBERENT.ld. Fam. 15, 26, 3; hinc passivumjubeor,jubemur,jussas apud idoneosscriptures, ut apud Caes. G. 5, 6, 1: Quod JUSSI sunr faciunt 9. 11) Non ciuium ardor pnwa JUBEN'I'IUM.Hor. C. 3, "5,2. [Si volucres habuissem REGNA JUBENTES.Ov. Fast. 5, 461; i. e. bono auspicio reg-num mihi porten­ dentes: unde passive l-Ior. Epod. 17, 37: Jussus cum [ide poenas luam. Juni-zumCAEDEMfratris. 'l'ac. Ann 15, 15. 3] c)Ttunu1'UM ns Drusus JUSSt-IRAT.Ib.4, 72, habia ordenado, h. iinpuesto. [(Jubeo te scribere, jubeo (ut) scribas, non vero jubeo tibi vel te (ut) scribas, ct'. n. 343 et NB. in tine. 'i]

t Praeceptum Anum, n. 322:S! ucrbumgcmiuumaccusatiuumpostulet, mutabitur in iionlinativum qui praestantior-est, llotrest, qui personant significat, altero pemnancnte, verum est.,si de iis verbis intellegitur quornm accusativus pcrsonae fixus est seu immutabilis; tulsmn, si de illis quae accusativum habent conimutubileni in ablu­ tivum. Verbo: valet. cum verbis docendi et iis transitivls q u ac accusat. habent comm u nam; cum petendi non valet.Cl.tamen n. 224. 2 Sunt qui existiment, cum non bene Lnline dicatur Jubeote ut scribas,;il) hoc verbo accusativum personae rcSpui; quem si aliquando habere videntur, occulte aliunde, i.e. ab infinitivo, pendere, v. g,. Ut mcjubet Acastus, con/"itiatojam ut uotu­ mus valere, Cic. Att 6. 9, i; mejubct, sc. confidere. At non semper haec ratio inani— teste valet, ut videre est in his passivis atque in Ciceronis exemplo ("ain.l:), 26, 3, nuper allato. 3 Ap. Cic.jubeo foedus, legem,sunciono. :llaria provinciun Numidiam populusjussit. Sult J. 84, l; decreto lu pr. para M 'i- .lunao run uoc, sunau Tllll (ur) SGIIIDAS,NESCRIDASnendum, quod meminerim, 213 rosr vana.-x [O N.) Ut

213 Multavcrba neutra morc transitivoruun usurpata accusativum postulant; quorum sunt praecipua non­ nulla sensuum et affectuum Sive animi motuum. PASTlLLOS Ru/ïllus onnr. Ilor. S. 'I, 2, 27; a pastillos. Ingrati animi CIHMEN HORREO.Cic. Att. 9, 2, 2; de la ingratitud. ['Lm Verba sensuum, ut oleo, redoleo, huelo a, sapio, resipio, longo "rcsabios de, [. gusto a, una cosa sabe a, sitio, esloy sediento, anhelo, respiro, sono, sueno a, oct., v. g. spirare tribunatum, sonar con el tribunado. Oratio-nes annom-was ANTIQUITATEM.Cic.Brut. 21, 83. Eoum" cumanam, inquam, et erchala. ld. Phil. 2, 12, 30; pasa lu borrachcra amodorrido, y ccha su vaho (vahea, avaha). L. Catili­ nam furentem audacia, SCELUSANHELANTEMea;urbe cjecimus. ld. Cat. 2, 'l, 1. Nec uoxonas smo, ncc desidero gloriam. 1t1.Q. lr. 5, 5, 5. Couirmt ILLUMsunu INCLAMAVITsemel et saepius. ld. luo. 2, .i., 14; llamo a gritos. Nec vos; HOMINEMsonat. Verg. Aen. 'l, 528. [lusum.-mr AMXIWLLIDAsilvae:cl'. id. B. 'l, 5; rcsucnan con el nonibrc de Ama­ rilis, repilcn cl nombre de A. Ego illius suasum pulchre CALLEO.Ter. Ad. 553 ['i-, 1. 17]; veo, penetro, pcrl'cctainenlc su aniino. 2." Quae a nimi motum significant, ut doleo, siento, me duclo de, lugeo, deploro, lloro, horreo, horrorizome de, miror, admiro, me admiro de, queror, me quejo de, gomo, ine lastinio de, lamentor, me lomento dc, rideo, me rio de. Quis bouus non LUGETmomum Trebouii? quis non noun INTERITUMtaliset civis et viri? Cic. Phil. 12, 10, 25. MAEREOcasum ejusmodi. ld. Fam. 1-"t, 2, 2. FUGAMvirginum atque puerorum punuouuusco. 1L1.Cat. 1, 6, 12. Sua contio HISITuomunt. ld. Har. r. 5, 8; su auditorio sc rio de et. NB. Notanduscum verbis et atljcctivis motuum scu affectus accusativus vicem alicujus, meam, vestram, col., sortem, fortunam (fere advorsam). Tuam vwcm saepe oouao. Cic. Fam.. 12, 25, 3; -sicnto cn el alma tu (lesgi-acta». Abi-il. Sa.-xu VICEM lNDlGNANSdictator: cl. Liv. 2, 31, 11. GEMENTESTRISTEM[ortunac VICEM.Phacd. 5,1, 6. — Soranum vmumimperatorismilites. Tribuni sc.-m wcnu .mxn; cl'. Liv. 28,19, 17 et 8, 35, 1. 5." Alia in nonnullis locutionibus, apud poc'tas praesertim, ut apud classico: rippa-i. ALVHI.n. 310.Neque quicquam probauit exempla quae vul­ go afferuntur, v. g. &KUHNER,vol. ?. p. 503, a Tum,, Dictionnjubco, [, 0, ex Cic. .-Itt. 9, 13, ?, Caes. C. 3. 98,2, et Liv. 27, 16, 8; cum genuina Cic. lcctio sit nia, non mihi, Caesaris commendauit,nonius-sit, Liviana interrogantiaut interrogante scriba in ablat. absoluto, minime interroganti Scribam—Juti?famulosrem divinam mi appärcnt, Plaut. Stich. 396,per attractionem pro:;"uba (ut) fumat: rem, cet; cf. n. 469, X. lo[( G. accusa'r. 213 crepo mililiam, Hor. G. 'I, 18, 5, hablo de la guerra; erimipo sloma­ clutm, desahogo la ira; slomaclwr omnia, lodo me hastia. Sic insta.­ CyclopesMarti cunnumoua nonsoue uolucres iusraoam', Vcrg. Aen. 8, '3' ,sc daban prisa en hacer el carro para M.; stilla: STILLABIT amicis Ex oculis uonem, Hor. Pis. 129, mano. Fidis enim MANARE Poärlca MELLA'I'esolum, id. Ep. 1, 19, 44; in soluta orationedicitur manare melle aut. mel manat ex; 4 sudo: Et durae quercus summum­ noscma MELLA,Verg. B. 4, 50, cf. Ov. Met. 'l, 112: Fl(tuaque de viridi slillabunl ilice mella. NB. Raro passive haec neutra adhibentur, maxime in soluta ora­ tione. Quae numero 1." comprehenduntur passiva omnino carcnl. Cf. n.207,11.]

Quaedam verba neutra accusativum admittunt ejusdem 214 aut cognatae significationis, cum adjectivo aut. prono­ mine fere conjunctum. ['.jqovestros patres VIVEREarbitror et uim qui­ dem vnum quae est sola vita nominanda Cic. (.'. M. 21, 77.[CONSI­ MILEMLUDUMille LUSEHAT.Ter. Emi. 586 [5,5 ,39]. Non eosncu census cucuuuuuum Cic. l. Agag., 17, 1'. Magna voce JURM'Iae­ rissimum pulcherrimmnquc lusum.-mnon. id. l'am. 5, 2, 7. Sic dicitur: mirum somnium somniare, Justum servilulem servire, insaniie similem er'rmem, 1101'.S.?., 5, 63; stadium cumere, (.ic, 0/[. 5, 10, 42; maria (unbulm'e, lerram navigare, id. Fin. "2,54, 111; pugnam acerrimam pugnare,- et passive: huc pugna pugnata, Nep. Haun. 5, 1; fretum 'Iialft'l'c,Ov. et pass. unda nalatm' piscibus, id. 01. n. 207 b).]

215eae) [. Decet, mai, et queda apud (esta, poötas cae) et posteriores bien, dedecet, latet, queda sc oculta, (esta, cum accusativo construuntur. PARVIIM])(Lt't'anecatur .Hor. Ep. 1, li.-1 uiuet/usa LATEBM'.Ov. Fast. 5, 361:i . . a me ignorabatur. [Haec MEvestis necta'r: el'. Plaut ti'losl.1(i(5[1,05,10]. NB. Decet rl lutet cum dativo vix usurpanda. -] ll. Atlinct, pertinet, special, atane, compete, pei'tcncce, loca,

1 cr. LEGIONENSIS,Vii-(lil.('gl. li, lcrc. 19: «Los i'obles en lus selvus apuiludus

Cavtellanosäs,firteldulce manardnn; pp. 138 ol. 39, Nambi. Madiid, 1, 1911. Pllslu'flcf15lonlallh'lde Cf. B. 37,9 contino cn am.... Cltisicos ? LOCUSCic.Gal. 1, 6, "i:"Nilul moliris, quod milii lalere valeat ab onmibus [ere criticis reputlialur. Sed up. eundem post red. in s. (i, 13: nobis hacc auctoritas latuit. Decetcum dat. up. comicos et posteriores invenitur. 216 rosr VERBA 227 convenit, cuadra. accusativum postulant cum praeposilionc ad. Au REM PIER'I'INET.Cic. Div. 2, :i-7, 98; haec al caso. [Id quod AD ME nihil AT'I'INEI'.[tl. S. Rosc. 45, 121. Pertttrbationes animorum poterant ego morbos appellare, sed non CONVENIIIETADOMNIA.liJ. Fin. 5, 10, 55; at convenit mihi, convicnemc: n. 260.]

216 [.praeposmonc Multaverba naluram motus induunt compositaexvcrbo transntivorum neutro ct accu­ et sativo gaudent, passiveque usurpari possunt. Sunt hujus generis: ^l.'" Composila cum praepositione circum, per, praeter, subter, super, trans, et nonnulla cum ad, ceu, in, prae; ilom obeo. Num mtt tamn aut cujusquam nostrum nomen CAUGASUMHUNC IRANSCENDERE potuit vel u.t.um (t.-mccx marmur-:? Cic. Rep. 6, 90, 22. ' (J.-tr ipse Pythagoras Persarum MAGOSADII'I'7eur tantas luicionis barbaroriun pcdibus OBIIT?id. Fin. 5, 99, 87. [En tibi notiora: Cit'Ctltitt'O,circmnueltor,circnmvenio, percurro, per­ vagor,praetereo, praetergredior, praeteruehor, praeta-roole,subter/'ngio, subterläbor, supergretlior, transeo, transgredior, transilio, tranato, transno, t-ranscendo; adeo v. g. colonias, deos, mc encamiuo, vnsilo; libros Sibyllinos (etiam ad libros S., Cic. Verr. 4, 49, 108); recurro a, echo mano de; hereditatem, tomo poscsion de; periculum., ai'I'OSlI'O (adeo ad aliquem, me acerco a), aggredior, acomcto, euibislo, coco v. 3. societatem, me junlo en conipaüia, convento. vay a vor, visito, ineo v. g. consilium, consilia, tomo In resolucion, delibero, magistra­ tum, tomo posesion de la m., comienzo a ejercer el cargo de magis­ trado, enlro en cl ejercicio de un cai-go; societatem, cntro cn compa­ öia, praecedo, praegretlior, prae/tno, praeventa; obeo v. g. regionem, recorro;negotia, me ocupo en, me ejercito en; diem, mortem, oct., mucro. ipsos a tergo etucumvoumtz. Caes. C. 3, M, 4. Caesar (»um-".m acuunt PICENUMrnucumur. lb. 1, '15, 1. Populus solet nonnunquam. mouos PRAETl-ZRIRE.CIC. Plane. 5, 8 Cum studiorum cansa MARE mmsnssnm. [d. Or. 42, 146. Nentris TRANSGHEDIENTIBUSrauca.Liv. 37. 58, 5 Naum-ou coquNi Cic. Fam. 0, M, [. Helvetii RELIQUOS Gu.t.us virtute emam-mum. Caes. G. 1, 'l, 4: se avenlajan, se adelan­ tan. '2— Hostis circumventus, societas inita. est, [lumen transitur. 3]

4 uNosuu-os peregrinos, [ Trtmscemliemtocamino-: [ Tarde o uuncu pisados». Cal­ deron, La Siemhra del Serior, Sale el Path'e (l. 4, p. 276, Madrid, 1759). 2 Apud Plautum, Asin 629, cum dat Vestrae fortunae meis praecedunt. 3 Dicitur insïdä're locum, ocupar uu lugur, fijurse en un sitio, et. ins't'dEi-elocum, 228 .icc iiSA'i'. 2 1 6

2." Antcgredior, voy (leiante de, aiiteueiiio, Ilego antes, ine ade­ lanlo, exi.-edoot egredior, paso, ti'aspongo, v. g..)ines Stella Veneris ANTEGREDITURsoum.Cic. N. D. 2,9.. ,.55. [Magnis itineribus liliam LUM ANTEVEMir.Sall. J. "fiti?-; a i'uei'za de marchas, a marchas i'orzadas. "] [I. Accusativuin sibi adsciscunt aliqua verba composita ex cii-­ cum. et verbo inti'ansitivo, locum aut sonuin significantia. Item allatro, alloquor, eæpngno, impugno, oppugno, obsideo, ascdio, silio, Desinant cmcumsmna TRIBUNALpraetoris urbani, onsmnnr. cum gladiis curiam. Cic. Gal. 1, 15, 52. CIRCUMSONATclamor HOSTES Liv. 5, ?.,8 5; passive ciiciunsonor armis. Ov. Tr. o,5,i , [Composita ex circum: circninjaceo, circumsedco vol ci-rcunzsideo (et circumsïdo ap. Liv. et Tac.), circumsisto, circumslo; —circiini/'re­ mo, circumlalro, circumsono, circmnstrepo. Populi Roma-nieæercimx Cn. Pompejum circumsedcl. Cic. Att. 9, i"), 5; in passiva Pompcjns cii'cimiseiletm' ]

ii. Accusuivus COMMUNISSIVE ADVERBIALIS

217praeter Multis veriiis suos casus transitivis accusativus atque inlransitivis neuter pronominis adnectitur vcl adjectivi numeralis aut qiianiitalivi. UNUMoro. Verg. Aen. 6,106. Nec ea, QUAE ab natura MONEMUR,audimus. Cic. Laet. i).-'i, 88. in GAUDEO.Ter. Andr. 562 [e, 2, 25]. ? [Accipe frequentiores acciisalivos: hoc, illud, id (eam rem), idem, quod, quid, aliud, alterum, aliquid, quidpiam, quicquam, quicquid, tener iin lugar ocupado, estar fijn cii un punto, insistereiter et ingredi iler, ponci'sc en camino, ingredi magistratum, i. e inire m., ingredi urbem vel in urbem, invadere lioslem vel in hostem, irrumpo in lti'bein, incilia in equum, aliquando i'ri'umpo urbi.-ni, insitio Equum. Alia composita cum in motum significantia accusativum habenl, praepositione rcpctiln, aiit dativum; raro et solum apud poetas simplicem accusa­ tivum, utincïdo, incur',io involo:Ne mistus (fores), [arca, calcibusinsullabis. Ter. Emi. "85 [2, "2,5-'i--,i. e. pcdibus puliabis. Ci. n 164. Superi-enin, sobrevengo, dalivum habet; sed a poetis et posiciioribus fit transitivum aliquando. Mimienlibussuper­ veiiil Marcellus. Liv. ?! ,35, 9. Unda superuenit undam. tior. Ep. ?, 2, 476. i Aiitencniocum dativo est archaicuiii; errandoet egrediar, ciim exeo significant, icrejunguntur cum pracposilioneeæ: cf. n. 290. Omnibusrebusamoremcredoante­ uenire. Plaut. Cas.2173, 3, 4].-Ea:i'ic tiansitivum DOþlaliim est v. c. modum. Ci.LE­ BRFTON, Caesar. Sy7ll., p. 2. 2 Accusativus communis iii/iit panitur, scd raro, cum adjectivis. Pictis,/Jr­ deati'um) NllllL Iiomrmaa plebi similis. Liv. fi, 9, 8 21. '7 COMMUNIS 229

utrumque;— unum, multa, pauca, cetera, omnia, cuncta, multum, plus, plurimum, nimium, tantum, quantum, totum. nihil. [. Ex verbis transitis-is recensends quae con siliu m, horta­ tioncm petitionem ve significant: moneo, admoneo, commoneo, hortor, consulo, cogo, obsecro, oro, precor, obtestor, veneror, vereor; alia. Idipsum QUODme mones. Cic. Alt. 14. 19, 1. [100 te ita ROGU, ut majore studio rogare non possim. ld. Q [r. 1, 2, 3, 11. Haec sunt QUAE mo ludens Crassus modo l*'L-xGlTAUAT.id. de Or. ?, 45, 188. Non quemvis HOC IDEM INTEHROGAREM.ld. 'I'usc. 5, 19, 55. PAUCApro temporemilites uouurns. Sall. J. 49, 6. Inque posrusmuu parentes suos liberi OIHBANT',ut, cet. Cic. Verr. 5, 45, 119: cf. n. 224. Hoc te ousecun. Cic. Quinct 51, 99 Non quo me ALIQUIDJUVAnEposses. Id. Att. 6, 5, 1. QUID'non mortalia pectora COGIS,Auri sacra [tumes? Verg. Aen. 3, 56. Il. Ex neutris praecipua sunt: 1." quae animi sensum expri­ munt, ut assentior, dubito, glorior, irascor, laetor, studeo, succenseo, volo,jubeo, suadeo, auctor sum, grati/icor, cet. Ego domi ero, si QUID me vouus. Ter. Haut. 87? [!l-, 8, 31]. 1 UTRUMQUE LAETOR, et sine dolore corporis te fuisse et animo valuisse. Cic. Fam. 7, 1, 1. Omnes mulieres EADEMSTUDENT:cf. 'l'er. Ilec. 199 [2, 1, 2]; .se inclinan a 10 mismo, tienen las mismas inclinaciones. A me consilium petis, QUID sum tibi AUCFOR. Cic. Fam. 6, 8, 2; me pides que le deho aconsejnr. Sin QUID OFFENDERIT,sibi TOTUM,NIHIL tibiorrENDt-tm'r. Ib. 2, 10, 3; si cometiere algün error, suyo scrä lodo el dano,a ti en nada te perjudicarä. [Dt-mGLORIARI,QUODCyrus. Cic. G. M. 10, 52. (Coepi suadere pacem. ld. Fam. 7, 5, 2.) 2." Verba aliqua commodi et. incommodi, ut prodest, pro/ïcio, refert, utor,. invehar, noceo; alia. Cum in oratione sua MULTAINVECTUS ESSETin Thebanos. Nep. Epam. 6, 1; liabiendose dcsatado en muchas invectivas contra. Si uredo aut grando QUIDPIAMuocuIT. Cic. N. D. 3, 55, 86. — Paetis pingue QUIDDAMSONANTIBUSatque peregrinum. ld. Arch. 10, 26; que pronunciaban con (un) acento algo rudo y extran­ jero.2 NB. Si complementum substantivum est, verba neutra aliam

1 Volocum complemento directo substantivo esl fere poetarum; v. g. Verg. Aen.7, 340. T: colo, subaudi convenire,-te quiero hnblar, te he nienesler. 2 Fideliler omnino et venuste Rodrigo de Oviedo: en cuya pronunciaciön habia cierlagroseria y barbarie; non ita Miguelz rn cuya canto se nolaba alga de rudem neque Calvo: a los rudos y eætraüos cantas de.

GRAM. LAT. 11 230 ACCUSAT. 21 7 constructionem exigunt. LAETARIomnes DECOMMUNlomnium s'ALUn: sentio. Cic. Marc 11, 33. Me AUCTOREMFUISSE CAESARIS mmari­ GIENchriminatur. [d. Fam. 1..,2,';l que aconscjc la mucrle (el ase­ sinalo) de C.]

III. Acccsmlvus nosr venun PASSIVA(ACCUSATIVUS GRAECUS)

9!8siva Verbacingendi, accusativum pro induendi, ablativo instrumentiexuendi in sibi vocepas-­ assu­ munt apud poötas non raro, raro apud alios,sensu saepe reticxo." Ina­ tile Faunum ClNGlTUlLVerg. Aen. 2, 210; cine la espada, se ciüc Ia e., cf. ib. 2, 749: cingor fulgentibus armis. Septem et viginti uirgines LONGAM[NDUTAEVES'l'EMcarmen in Jnnanem reginam. canentes ibant. Liv. 27, 57, 12; i. e. longa indutae reste. [Androgei GALEAMclipeique . INSIGNEosconun luoun'un. Verg. Aen. 2, 392; i. e. induit galeam et clipeum, vel induit se galea et clipeo. Suno-vumpicto cummmsm cm­ CUMDATA-limbo.II).4, '137; i. 8. quae se chlamyde vel sibi chlamydem circumdederat. lNDUCTAcornibus AUHUMVictima nata cadit. Ov. M. 7, 161; reveslidos, cubiertos de oro Ios cuernos. ­ NB. Accusativo etiam junguntur apud poölas alia passivae vocis perpauca, maxime in parlicipio praeleriti. Perque pedes TRMECTUS LORAtumentes. Verg. Aen. 2, 275; pro traiectis pedibus vel trajectus pedibus sive pedes loris, cf. n. 280; id esl, cui lora per pedes trajecta erant, a quien liabfan pasado correas por los pies, a quien h. atrave­ sado los p. con c. Nunc SATVRUM, nunc AGRESTEMCVCLOPA MOVETUH. Hor. Ep. i).,2, 1925;i. e. saltando repraesentat Satyrum, refert Poly­ phemum. ? (Est) liber et ingenuus, praesertim census EQUESTREM SUMMAMnummmtnz. ld. Pis. 585; tienc rcgistrada en el censo Ia renta de Ios caballcros; cf. Cic. Q. fr. 'l, 2, 2, 6: Homo levis ac sordidus, sed tamen equestri censu, 3 Catienus. MARIAOMNIAvccn. Verg. Aen. 1, 524. Cf. accusat. partis pro ablat., n. 280]

»I Cum sensus est reflexus, vox piopile media, non passiva esl: ci. n. 430. i, et LAvan, soc,2 Gl'.i.d S. 4. 5, 63: Pastorem saltaret uti Cyclopa, rogabat, i. o. r.og ut salt. pasto— rem2CII/cionem,sc. ut imitaretur saltando pastorem 3 400.000H S., circiter 85,000pmtav. 220 VELnm vus 251

IV. Accusnlvus VEL nix-rivus

219accusativo [. Nonnulla gaudent verba vel composita dativo. Timor motum mmEs significantia lNCESSlT. Liv. 1, 17, 1. Cum PATRIBUS lNCESSIT. [d. 4, 57, 10; etiam inces­ sit in castra cis morbi., id. 29, 10, 5; cf. n. 227, i, et 263. [Sunt praecipue incedo, sobrevengo, me apodero de, obambulo, paseo al rededor de, detante de, obequito, cabalgo hacia, delante de, oberro, doy vucltas por, vaguep por, praecu'rro. Illa quidem totam fre­ mebundus onamuutn AE'I'NAM.Ov. M. 11, 188. OBAMBULAREmunis coepit., Liv. 56, 51, 11. Horum uterque [SOCRATEMaetate PRAECURRIT. Cic. Or.?)2, 176. Qui mnlstudiopacnc PRAECURRITIS.Id.Cat. -1-,9, 19. 'NB. Subeoaccusativum habet; dativum apud poölas tanlummodo. Deinde cogitatio ANIMUMSUBIT,indignum esse, aet., Liv. 56, 20, 5; viene a la mente el pensamiento de. Et SUBEUNTANIMOLatmia saxa TUO.Ov. Her. 18, 61; subeo ad, me acerco, cf. n. 227, NB. 1, a).] ll. Etiani accusativum aut dativum admittunt comitor, acompar'm, despEro, desespero de, illudo, me burlo de, pracstälor, cspero. 4 COMI­ TATl nos. Caes. G.,G. 8, 8. Tanms cnim INGENHSvirtus non facile comitatur. Cic. 'I'usc, 5, 24, 68. PACEMenim unsrenaw. ld. Att. 7, 20, 1; hinc pace desperata. DESPERANSREBUS TUIS. [d. Pis. 56, 89; dicitur etiam desperare de aliqua, de aliqua rc. [IPSA vero FRAECEPTA sic ILLUDEREsolebat. Id. de Or. 1,19, 87; ne tenia cuenta con, no hacta caso de. Hic non lLLUDlTAUCTORITATIhorum omnium?. Id. Dom. 59, 104; in aliquem. illudere: cf. n. 263. QUEMPRAESTOLARE,Par­ meno, hic ante ostium? 'l'er. Eun. 975 [S, 5, 5]. Qui TIBI ad forum Aurelium PRAESTOLAHENTUR"armati.Cic. Cat. 1, 9, 24.]

220cum [. Adtilor dativo et adhibentur. aemulor saepius ADULANTEMOMNESvidere cum accusativo quam te uolui; vidi. Cic. Pis. 41, 99. Neque (Atticus) .«nucnus ESTANTONIO. Nep. Att. 8, 6. ? [AGAMEMNONEManimum. ld. Epam. 5, [i. IISAEMU­ LEMURqui, cet. Cic. Tusc. 1, 19, 44. (Nec mecum aemuletur. Liv. 28, 13, 4.)]

»! Altera syllaba brevis est apud Ter. E-un.975.Praestötor esttntimac Lotinttolis. 2 Huic mm liunc adulm'ijam dicitur. Quintil. 9, 3, 1. 232 ACCUSA'I'. VEL DAT. 220

ll. Maneo, «aspero, aguardo», accusativum liabct personae apud oötas praesertim, raro dativum-J maneo, «quedo, permanezco »,solum dativum Longius aut propius mors sua QUEMQUEMANET.Prop. 2, 21, 58; &cada uno lc espera. [(Acerba) MANENTvm'ros. Liv. 26, 13, 18.] Cujus quidem TIBI fatum, sicuti C. CURIONI,MANET.Cic. Phil. 2, 5, 11. —- MANENTingenia seuiens. ld. C. M. 7, 22. [Ill. Attendo cum dativo ost serioris aetatis: dicitur attendo ali— quid et aliquem, attendo animum ad aliquid.]

(221 Aliqua-verba prout diversas habent significationes, accusativo vel dativo (lere commodi, 254) iunguntur. [. Metuo, timeo, caveo cum accusativo significant «temo, i. e., me guardo de, me cautela de, contra ., 2; cum dativo «lemo por, velo per», Quamquam om.-vn SUNT METUENDA,NIHIL magis quam PEHPIDIAMnur.­ MUS.Cic. Fam.. 1, 5, 2. Inopimaruausformica SENECTAE.Verg. G. 1, 186. [Considera Quos cave./ls: cf. Cic. Fam. 1, 7, 9. Altera (leo;) pri­ va torum AEDIFICIIS,altera IPSISSEPULCRIScum. Id. Leg. 2, 24, 61. Metuere de alicujus vita. Caveo (mihi) ab aliqua, ab aliqua re, me pongo en precaucion contra. Ca-uereab homine impuro. Cic. Phil. l2, 10, 25; aveuciio. ld. Fin. 5, 22, 64. 3] ll. Prospicio, provideo cum accusativo sunt,-xpreveo, proveo-n; cum dativo «miro por, atiendo a.» Longe pnosmcane futuros casus reipublieae. Cic. Lael. 12, —10.pROSPICITEparam-:. ld. Cat. 4, 2, 3. [Pnovmunm REM. An ego non pnovmaam MEISGIVlBUS?Cic. Phil. 6, 0,—17. Prospicere exercitui frumentum, arma, proveer al ejcrcitu de.] lll. Tempero, mederer aliquid valent uon-deno,regulo, dirijo», ut temperare legibus rempublicam, consilia moderari; cum dativo «modern, contengo» , ut irae, laetitiae moderari, lacrimis temperare (et a la­ crimis, Verg. Aen. 2, 8, cet.) [Tolae autem res rusticae ejusmodi sunt, ut uAs venti tempestatesque MODERENTUR.Cic. Verr. 5, 98, 227. (Ora­ tio soluta) sine vinculis sunt ipsa MODERETUR.id.de 01'. 3, 18, 184; conlcngase a si misma (vayase a Ia mano), aunque no con trabas (las (lel mctrol. Victoriae temperare, Cic. Marc. 3, 8, et Sall. C. 11, 8", «usor con moderaciön de la v.» Ovicdo, «moderat-se en la v.» Sueyro.] lV. Consulo aliquem est consilium ab aliquo peto, «con­ sulto», ut: Jutliccs, jam vos co-Nsuw, quid mihi faciendum putetis.

1 Cum subjecto pcrsonae adhibetur exspecto,praesiolor, cet. 2 Cf. Cuervo, Dicc. 2, p. 891. 3 Mater pallet pueris, apud poelas. 223 DUPLEXaccusar. 253

Cic. Verr. 1, 11, 32, Consulo alicui est prospicio seu provideo alicui, ut: CONSULITEVOBIS.ld. Cat. 4, 2, 3. [—Consulo in aliquem, irato a alguno, v. .cr-ndelitei .] V. Dejicere cum accusativo csl «fallar alga a alguna, no baslar»; cum dativo «fallar uno a» Tempus, hercule, TE citius quam oratio na­ FICLRET.Cic. S. Rosc. 52, 89 [passive tempore deficior, cf. Ov. Tr. 2, 407; mulier consilio et ratione deficitur, Cic. Cluent. 65, iil/l.] ILLIS LEGIBUSpopulus Romanus prior non DEFICIET.Liv. i, 24, 7. [VI. Cupio aliquid sonat «(lusco alga»; cupio alicui «deseo el biencslar de», ut: Quid? ego FUNDANIOnoncupio? Cic. Q.fr. 1, 2, 5]

V. GEMINUS ACCUSATIVUS

222 Multa verba duplicem ejusdem rci accusativum habent. ME AUGUREMCn. Pompejus et Q. Hortensius nomm— vanum. Cic. Pliil. 2, 2, 4. Caesar DOLABELLAE"consumam ERAT JUS­ sunus; cf. ib. 2, 32, 80. [Praeterverbavocativa alqueefficiendi, c'ligcndi, cxisti­ mandi, n. 205, 2", huc spectant quae significantse cxhibcrc, ostendere, alia: me praebeo, praesto, ostendo,echibeo,profiteor, ago,­ video, cognosco, agnosco, perspicio, intellego, reperio... Quis lLLUM igitur CONSULBMnisilatrones putant? Cic. Phil. 4, 4, 9. Non minus mr: BONUMAMICUM HABEBIS quam FuHTEM lNlMICUM ille c.xpsn'rus EST. Nep. Them. 9, 3, lendias cn mi' un ainigo. NB. Dicitur etiam aliquem habe-re pro hoste, tener a uno por enemign, tratar a alg. como a enemigo; aliquem in hostium numero ha­ bere, parentis loco aut in parentis loco habere, ducere.] ,

223 Doceo, enscüo, edoceo, instruyo, dedoceo, desensei'lo, eelo, ocullo, praeier accusativum personae alium rei admittunt. [tcm erudio apud politus. Quid nunc TE, asi-nc, LITTERASuocum? Cic. Pis. 30, 73. J UVEN­ TUTEMmultis modis MALAFacmona EDOCEBAT.Sall. C. 46,1. [Non enim TE cum SERMONEMT. Ampii. Cic. Fam. 2, 16, 5. Nec me tantum Tritonia cunsus Elwmlr. Val. Flacc. 2, 49. 4]

4 'aSic Ovidius aliquoties», inquit Alvarus, n. 313, suh iin. Cf. Met. 8, Qtüz(Dae­ dalus Icarum) damnosas erudit arti-:. Sed haud scio an aliud cxempl. ap. Ovid. invenias. 254 DUPLEX 223

NB. 1. Cela habet etiam ablativum cum praepositione de; item doceo et edoceo pro certiorem [ocio, informo de. Bassus noster me ne uoc mano CELAVIT.Cic. Fam. 7, 20, 5; ne me dio noticia de este [. DE ITINEREhostium senatum DOCET.Sall. C. 48, 4; informa al senado acerca de. [Sed cum pronomine ct adjectivo neutro, 217, [. servatur accusativus: Cicero ab legatis CUNCTA (om-vu, HOC, ILLUD) EDOCTUS EST, iue informado. EADEM[ere QUAE Vollurcius de itinere hostium senatum nocet. Sall. C. 48, 4; informa al s. acerca de. Nosne uoc cr:­ LATOStamdiu! Ter. Hec. 645 [4, 4, 23]. in Alcibiades diutius GELARI non potuit. Nep. Alc. 5, 2! NB. 2. Cum verbis (]ocendi passive dicitur, servato accusa­ tivo rei, 21], II, NB. 3: L. Marcius onmes militiae ames Roocrus FUERAT,Liv. 25, 37, 5; sed crebrius discere aliquid. Eliam dicilur: Docti et Graecis litteris et Latinis, Cic. Brut. 46, 169; docere aliquem fidibus, pilä, cet. (ablat. instrumenti), enseüar a tocar un inslrumenlo de cucrda, a jugar a la pelota]

224 Oro, pido por favor, ]lagito, pido instantemente, pasco, raro reposco et percontor, et apud priscos alia, ut eæaro, accusativum personae et rei simul admittunt, quorum accusativus personac mutari potest in ablativum cum praepositione ab. Non ME FRUMENTUMameinon? Cic. Dom. 6, 14. Ans TE filium optimum atque innocentissimum PLRGITAT.Cic. Verr. 5, 49, 128. Haue vemm illis sine 'I'EEXOREll.Plaut. Bacch. 5, 2, 82 [1199]; perdön para ellos. [Verres PARENTESpretium pro sepultura liberii-m POSCEBAT:cf.Cic. Verr. 1, 3, 7; in passiva poscor aliquid poöl. est: Nec tantum segetes alimentaque debita dives Poscebatur humus. Ov. M. 1, 138. Forte maumsiquis TE peucoursmrun novum. Hor. Ep. 1, 20, 26. Si hoc A MEmuneris 'non universa prouincia poposcisset. Cic. Verr. 2, 47, 117. Rationem au ALTEROvitae reposcere. Id. Caecil. 9, 27. Veniamque oremus AB IPSO. Verg. 11, 558. (Pacem orare, eum solo accus rci. Quoo DEOSimmortales eæpoposci. Liv. 7, 40, 5, cum altero accus. communi. HAECcum PRAETOHEMpostulabas. Cic. pro Tull. 16, 39.) 2] Ct'. 287.

»I In variis edd. perperam Alcibiadi. 2 Nonnulli Grammaticiüiünsan, vol. ?, p. 221,nlEllANh-LEJAV,p.69; etiam ver­ ho postulo duplicem tribuunt. accusat. hoc loco Cic. Att. 2, '7,! ducti: Orationesme duas postulas; ubi tamen Teubner ex recognitione MUELLl-tllllegita me; de quo autem Boor ap. Teubncr sic in ad notatione critica: vel a me corrigendum est, velME inducendum. —Orare aliquid ab aliquo est pont.-ir. et.novi sequioris. ' 226 Accusivr. 255

NB. 1. Percontor generatim cum accusativo personae et ablativo rei cum praepositione de conjungitur: percontor aliquem de, vel cum accus. rei et ablat. personae cum et (vel ab): percontor aliquid ea: ali,­ quo, ab aliquo. [Ego ILLUM DI: suo REGNO. ille ME DE NOSTRAnunu— BLICIIpEnconnrus Esr. Cic. Rep. 6, 9 [Sam.m. Sc. 1]. Solebat ex ME Dejotarus PERCONTARInostri augurii DISCIPLINAM,ego Ex ILLO sui. lIl. Div. 2, 56. 76. AB anvansanus PEHCONTABITURaccusatorquid futu­ rum sit. Ad Herena. 2, 15, 22.] NB. 2. Dicitur rogare, interrogare aliquem sententiam, testimo­ nium, vel id, quod, oct., n. 2l7, [; alias fere interrogare (le (n. 289). [Racilius de privatis ME primum SENTENTIAMHOGAVIT.Cic. Q. ['r. 2, 1, 3; ei primero entre Ios particulares: unde in passiva sententiam rogatus. 1 Visne igitur... ego TEvicissim IISDEMDE nunus Latine IN­ ranIIanM? ld. Part. 1, 2. PusmNEM QUENDAMSocrates INTEHROGAT QUAEDAMgeometrica DE DIMENSIONEquad-rati. ld. Tusc 1, 24. 57. (Ro­ gare auæilium; ab Metello missionem rogat. Sall. J. 61, 1.) Huc refe­ renda locutio: Quid me uis? quo quieres de mi? et. II. 217, [I, 1."]

225vum Traduco, alium trajieio, loci admittunt trausporto sine praeter praepositione, objecti accusati­vel prae­ positione trans aliquando repetita. HIDEIIUMCOPIASTRAJEClT. Liv. 21, 23, 1:1'RADUXl'I', ib. [Tuam-c­ Tl SILVAMexercitus. Id. 9. 39, 1. Ne MULTITUDINEMhominum THANS RIII1NUMin. Galliam TRADUCETIET.Caes. G. 1,'35, 5. NB. Eodem pacto dicitur: adigo aliquem arbitrum, obligo a alg. a presenlarse al arbitro, al juez, Cic. Off. 3. 16, 66, et adigo aliquem jusjurandum, adjusjurandum, jurejurando, juramento (obligo a jurar) a alg.]

VI. ACCUSATIVUS cum oI-zNIrIvo (CAUSAE)

226 MiSeret, paenitet, piget, pudet, taedet, et composita, n. 137, B.", cum acwsativo personae praeter geniti­ vum construuntur. Pro genitivo rei infinitivus quandoque reperitur. [Sunt hujus loci subpaenitet, suppudet, distaedet, pertaesum est;

4 r-i'o, dico et Padrc, no desto mula (leso PIIEGCNTADOLA CAUSA, respondit-»,.. nibai] Vida de S. lgn. 5, lt, p. 285, lladrid, «HiB-'I,p.187 ', Mndrid, 4605. 256 ACCUSA'I'. CUMGENl'l'. 226 miserescit, miscritum est et me miseretur pro misereor, me veritum est pro veritus sum, oct.] MISERET TE ALIORUM,run nec MISERET nec num-rr. Plaut. Trtn 151 [it, 4, 50]; te compadcccs de los dcmäs, de ti ni te c. ni lc ave.-­ giienzas. Nunquam SUSCEPTI NEGO'I'II EUM PERTAESUMEST. Nep. Att. 15, 2; nunca se hastio dc lo que una vcz habia cmprendido. PAENI­ TUITJURASSEmrnsm. Ov. M 2, 49; vel juramenti, at minimcjm-andi, [Et umum runoms, et HUNCNOSTRUMcommon SUPPAENITET.Cic. Att. 7, 14, 1. EORUM(LIBRORUM)xui-:suppunænar. Cic. Fam. 9, 1, 2; le­ m'a yo cicrlo empacho de los l. (eos enim jam dudum non legeram.) —Solct EUM,cum aliquid furiosa fecit, PAENITEIIE.Cic. Att. 8, 5, 1; minimc solet is paen; siempre quc hacc algo: cf. 304. II.] NB. Piget, paenitet,pudet cum neutro denwnslralivoaut relativo, tanquam suhjcclo, inveniuntur nonnunquam. Non te HAECrumam-? Tcr. Ad. 4, '7, 36 [751]; [pro horum te non pudet? QUODnos post I'l­ GBAT.Id. Phorm. 5, 5, 21 [551]: lo cual dcspuds nos apcsadumbre, de lo cual d. nos apcsadumbremos. 1]

Vll.- Accusm'ivns LOCI

[. Nomina urbium minorumque insularum, 227 item rus el domus solo accusalivo offeruntur si per ad­ verbium quo fit interrogalio, sc. si ingressio in haec loca significatur; propriaveroregionum et majorum insularum, item appella­ tiva ponunlur in accusativo cum in, raro ad. Epistutas CATINAM,'I'Aunomsmum. Svnacnsm commodius mitterc potero. Cic. Att. 16, 11, 7. Rus ibo. 'l'cr. Eun. 187[1, 2. 107]. Do­ mumreuertor. ld. Haut. 68 H, 1, 16]. [Donum reditus. Cic. Pis. 5; etiam usurpatur domos, cum agitur de patria, secus in domus: Ubi

1 Nola exemplum Sapientis est proprium nihil quod pacniterepossil facere. Cic. Tusc. 5, 28, 81; i. 0. quod paenitere eum possit. Ubi MADVIG,n'. 218 :i, canat., Neuz­ WAGENEII,vnl 3, p. 653-54, JMN'SS.n. 293,1, alii opinantur esse quod nominat.; con— tra accus. Tum, in sua Grammaticae Maduigiauae versione, n. 918a, ?,IKUIISER. vnl. 1, n. 206, adnot. 7, p. 510, Rnisuons, Gr. Lat. 113, 2. Zum-r. Gr. Lat. M*), Fueuno, Dictionn. poenitet,-RIEMANNcl.Ganzen dubitant, n. 50. [ll.—Invenituretiam nominativus substantivi pro genitivo cum paenitet;atest insolens. Et me,quidem haec condicio nunc non paenitet. Plaut.. Stich. 1, 1, 51. - Vide sensum hujus exem­ pli el.similium: Ma pudet deorum hominumque, me avorgu'enzo, siento vcrgnenza. delante de 105'a. 227 AccUSA'r. LOCI [:57 vos dilapsi Douos et IN BUR-tvestra eritis. I.iv. 39, 16, 4; Socra­ les autem prinms philosophiam m DOMUSintroduxit. Cic. Tusc. 5, 1, 10.] IN MACEDONIAMADCn. Pompeji CASTRAvenit. Cic. Lig. 9, 27. iN mrcmonmt AMBULATIONEMdescendimus.[d. 'I'usc. /l-, 4, 7. [Ipsum­ que ADMOENIAducat. Verg. Aen. 1, 615; i. e. in urbem Carthagi­ nem. *— Insulae minores habentur Chius, Quia, Delos, Le-ntnas, Rhodus, Salamis, Samos, cet. Cum accessisset LEMNUAI.Nep.Milt. 1, 4.] NB. 1. Praepositione ad solet. in motu significari . a) propinquitas seu accessio ad locum. Atque iterum AD TROJAMmagnasmittetur Achilles. Verg. B. 1, 36; al campamento de Tr., a los muros de. [Adalescentulas miles ADCAPUAMprofectus sum, quintoque anno post AD 'l'ARuN'rUAt.Cic. C. 11].1. 10; fui de soldado a C , i. e., a Ios alrededores de C., al campo militar de; erant enim illae urbes penes Hannibalem. Quae spes nisi ut ADURBEMvel in urbem potius arcet-citum maæimum adduceret? [d. Pliil. 5, 8, 22. AD RIVUM EUNDEMlupaset agnus venerant. Phaed. 1, 1,1; non enim undas sunt ingressi.] b) mera directio. Qui cum facibus AD CURIAMcucurrermzt: Cic. Mil. 53, 91; hacia, en direccion a. [Dapliccs tendens ADSIDERA palmas. Verg. Aen. 1. 95; ib. 86, 103, 611, 65 9. — Etiam sine verbo molus: tres viae sunt ADMU'rmAM.Cic. Phil. 12, 9, 22] ' c) Iocus tralaticius. Pro/iciscere ADimpium BELLUMacnefa­ rium. Cic. Cal. 1, 15, 53. [An FACTAveniamus. ld. Rep. "2, ?, fr.] d) persona. In Macedoniam AD PLANcwmque perreæi. Cic. Planc. 41, 98. [An SENArUm-nevenient? AD POPULUMROMANUMcon/u­ gient? [d. Verr. 5, 18, 126; i. c. ad senatores, ad cives R.; cf. Venio in senatum frequens, id. G. M. 11, 38. Eamus ADme. Ter. Eun. 612 [S, 5, 65]; vayamos a (mi) casa. —-Nomina prqurum sive gentium saepe sumuntur tanquam regionum, non personarum: Hic bellum lacrimosumapopulo IN PERSASaget. Hor. C. 1, 21, 14; i. e. in Persium ] NB. 2. Accusativo domum et domos adjungi potest genitivus pos­ sessoris vel adjectivum possessivum; v. g. eo domum Pompeji, domum

1 Gf. Cic. Mt. 19, SI: Aricia rediens DEVERTIT Clodius ad se in ALDANUM...AD vnuni sunt DEVEIITI,et ib. 20, 51: DEVEI'ITITmvm."! Pompeji. Item: Eos m c^ eum laudibus es;-roum e, Harusp. r. 92. 17, et. Quem tu ADCAELUMlaudibusanuus". Fam. 19, 25, a, 7. 2 At illustrius directio particula versussignilicutur. Vertiigitur mea Minan­ m's Aurinum vensus. Cic. Att. 16, 40, 1. Is GALLIAMvonsus castra mouere. Sall. 0. 56, 4. An OCEANUMveusus proficisci. Caes. G. 6, 33, 1. 258 ACCUSAT.LOCl 227 meam, alienam, regiam, i. e. regis. At etiam dicitur: eo in domum meam, in domum Pomqui etdo-mum ad Pompejum. [Domos suns disce— dere, Nep. Them. 4, 2; aurum argentumque nouum nasum compor­ tant, Sall. J. 76, 6. Venisse in M. Lacon: Domuu. Cic. Cat. 1, 4, 8. Cum ceteris adjectivi's adhibenda praepositio: in domum amplam et magnificam veni-re ] NB. 3. Si interrogatio fit per adverbium quo, detrahi praepo­ sitio potesl aliquando cum nominibus magnarum insularum et cum Graecis in us loci majoris. ' Et poetae interdum dativo etiam utuntur. Sanmmaat cum classe venit. Cic. Man. 12, 51: ei. Pompejus in Sat-­ diniam profectus est. id. Fam. 1. 9, 9. AEGVPTUMproficisci. Nep. Dat. 4. 1. — Hic alii spolia occisis derepta Latinis Conjiciunt IGNI. Verg. Aen. 'l1, l94; i. e. in ignem. [lt CAELOclamorque virum clangor-que tubarum. lb. 192; pro ad caelum: cl'. ib. 12, 409: It tristis ad aethera clamor. Verba refers aunt-18non pervenientia NOSTRAS.Ov. M. 5, 462; pro ad aures. CHEttsuNEsumprofectus. Nep. Mill."l, 4. Cl'. n. 285, NB. 2 et. S.] [I. Ubi vel cum motu vel sine motu indicatur extensio, liber est usus praepositionis ad cum nominibus loci minoris. Usque ab Di­ anio ADSINUPAMnavigaverunt. Cic. Ver-r. 2, 1, 34, 87. Municipia quae sunt a Vibone Bnunmswu. Id. Planc. 41, 97; vel a Vibonead Brun­ disium. Cl', n. 285, NB. 1.]

228 Propius, proxime accusandi casum saepius. exigunt, quam dandi; contra propior el proætmas. DlCllul' ctiam propius et pl'oæime ab, propior et. proximus ab. Exercitum PROPIUSURBEMadmovere: cf. Cic. Phil. 'I, 9, 26. Exer­ citum habere quam pnoxma uosran. Id."Att. 6, 5, 3. Quam PltOXIME potest hosti-unt casrnls, castra communit. CaBS. C. 1, 72, 5. PItOl'IUS ATERRAJovis stella fertur. Cic. N. D. 2, 20, 52. [Stellae aliae rno­ PIUSA TERRIS,aliae remotius eadem spatia conficiunt. lb. 1, 51, 87. A SURArnoxma est Pliiliscnm. Plin. N. H. 5, 26, 89 (5, 21, 4). Est nnoxmus A'posrnano. Cic. Or. 64, 217. Pnorion l'A'l'RIAE.Ov.Pont. 1, 2, 150. Pnorion noun-m saos collocat. Sall. J. 49, l.]

1 Inter Graccu notanda Aegyptus, Bosphorum,Chersonesum,Epirus, Peloponnesus .. 230 mnusuua E'l' DlS'l'AN'l'lA 259

VIII. Accusarivus mansurus, DISTANTME AETATIS,'rnuvouis

229exprimitur In a) extensione (cum verbis, et b) adjectivis motu mcnsu et adverbiis). ra accusativo &) MILLEet oucauros Passus ibi latitudo patet. Liv. 3151, 9. b) A recta conscientia rnausvsnsum UNGUEMnonoportet discedere. Cic. Att. 13, 20, 4; un aegro de una, un canto de u. [Negat unquam se a te PEDEMdiscessisse. Id. chot. 15, 42. Fossam sed contra altam, duodecim latam cum dua-isset. Liv. 57, 57, '10. * Generalcm dimensionem sive extensionem significant longus, latus, altus, alto, profundo (cave usurpcs hic profundus), cum suis adverbiis, v. g. terrain duospedes alte infodere; certam mensuram digitus, palmus, pes, cubitum, passus, stadium, iter, v. g. unius diei, tridui: Ariovistus tridui iter processit. NB. Crassus ex. 0. pedes duos, ut est. apud Cat. R. H.18, de arboribus, sea: digitos, Plin: H. N. 56, 25, '187 (62) eruditius saecu— lum rejecit, maluitquc dicere: arbores duum -renun cnassurunmn. Claoi ferrei DIGl'l'lpollicis cnassn-onma. Caes. G. 3, 15, fi. Patebat mularum cnassrruno pedes quinque. td. C. 2, 8, 2. 2— Genitivus mensurae aevi sequioris est-, item ablativus, nisi a comparative pendet: Palus lata pedes quinquaginta; sed palus non LATIORPEDIBUSL.Caes. G. 7,19,1:n.294,l.]

230ablativo Nomendistantia offertur, addita m. loci loco significans unde praeposutionc accusativo ab.vcl Teanumubest a ltanmo XVIII MILIApassuum. Cic. Cluent. 9, 27. Aesculapii templum V munus passuum AB Erinauno distat: cl'. I.iv. 45, "28, 35. [Quattuor MILIA AB uosrn posuit castra. Liv. 57, 58, 2; i. c. passuum. Is locusest citra Leucadem suma centum et oigin ti. Cic. Fam. 16. 2 Cum reliquae legiones magnum SPATIUMabessent. Caes. C. 217, 2. MILIBUSpassuum sed A Caesaris c.xsrnls sub monte conse­ dit. II). 'i, 48, 'l. Hic locus aequo /ere sp.-mo an casrms Ariovisti. et Caesaris aberat Ib. i, i?», 1: ei. NB. Q.] NB. 1. Si locus distans tacetur, saepe distanlia construitur cum

4 Haec genuino lectio, non cubitis. 2 Pedum pro pedesmendosum est. 240 ACCUSAT. 230 praepositione ab. A MILIBUSpassuum minus duobus castra posuerunt. Caes. G. 2, 7, 5; a menos dc dos mil p. * NB. 2. Nisi cum verbis abesse et distare, vox spatium et inter vallum in' distantia semper ablativo effertur. Sex milium passuum tmaanLo ab Saburra CONSEI)EIlA1'.Caes. C. 2, 38, 5. Quindecim ferme milium Sl'ATIOcastra ab Tarento rosun'. Liv. 25, 9, S.]

231 'Cum adjectivonatas numerus annorum. seu mensura aetatis in accusativo ponitur. Masinissa NONAGINTA NATUSANNOS.Cic. G. M. 10, 54; de novcnta a. de edad, a los noven­ ta a. (cumplidos). NB. Dicitur etiam nonaginta annorum, et nonagesimum primunt annum agens; annus enim vertens cum verbo ago numeratur, usurpa­ turque numerus ordinalis.

239)'" temporis I. Si.per preteriti quamdiu vel fit futuri interrogatio, (durambn) i. e. exprimitur, si spatium accusativus adhibetur, raro ablativus: ;,cuanto tieinpo una cosa lue o sera, durb o durarä? ' Romulus septem et triginta regnavit ANNOS[Numa TRESct quad-ra­ ginta] Liv. l, 2l. (i. Habendas TRIDUUMferias. Cic. Leg. 2, 22, 57. 'I'riginta ANNISvixisse. Cic. Ol]. 5, 2, .8. [Cum comparativis adhibe— tur ablativus: Etsi cupidissime eæpett'tam a me est ne DIUTIUSANNOin provincia essem. Cic. Att. 7, 5, 1: n. 294, 1. — Accusativo additur per ad designandam rem continenter gestam. Ludi ren DECEMmas facti sunt -Cic. Cat. 3, 8, 20; durante diez dias (consecutivos).4 At pius Aeneas PER NOCTEMplnrima volvens. Verg. Aen. 'l, 305; toda Ia noche.] Addita et UNUMeum! SUPPLiCA'l'IO.Liv. 39, 22, 4.] ll. Sin vero interrogatio lit per quamdudum, hoc est, si res adhuc perseverans significatur, utuntur Latini accusativo et numero ordinali:dcuanto tiempohace (hacia) quc una cosa sucede (sucedia )? ANNUMjam TERTIUMeti-mesmum regnat. Cic. tltan. 5, 7; reina ya veintitres anos, hace ya v. anos que reina, es ya elatio vigesimo tercero que r. [Is Lilybaei multos jam annos habitat. ld. Verr. 4, 18, SS.] ' lll. Abhinc verbis praeteriti temporiset accusativo, raro abla­

l Distinctius: Mensesocto continuos his opacum-defuit. Cic. Verr. li, 21, 56; no les . fatto quehacer. 233 - TEMPORIS 211 tivo, ante et accusativo et ablativo jungilur: ;,cuanto tiempo ha que una cosa su cod i 6? Quaestor [uisti ABniNc ANNOSquattuordecim. Cic. Verr. 2 1, 12, 31. Quo tempore? ABHINCANNISquindecim. Id. R. Com. 13, 37. ANTE Itos sea: MENSESmalc, ait, dixisti mihi. Pliaed. 1, 1, 10; ha seis meses que hablaste mal de mi, seis meses anles (de ahora). Catilina paucis ANTEDIEBUSerupit eæ urbe. Cic. Cat. 3, 1; 3. [— Ante suo casui interjicitur: decent ante dies et decem unte die- ' bus, vel postponitur: decent dies ante et. decent diebus ante, vel prae­ ponitur: ante decent dies, raro ante'diebus decem.] NB. Pro abhinc vel ante adhibetur interdum ablativus pronomi­ nis hic, ille. His ANNISquadringentis Romae rea: erat. Cic. Rep. 'i, 37, 58; haee como cuatrocientos aiios, unos cuatroc. a., quo cn Roma habia rey. [Respondit iliud argentum se paucis tuns manus misisse Li­ lybaeumld. Ver'r.4,18, 39; por aquellos dias, no habia muchos dias.]

233 [.tempus Quaestioniinquodnam «para cutindo, para cuanto tempus tiempo» et in quantum responde­ tur cum accusativo et praepositione in, aliquando ad. ' Omnem hane disputationem lN ADVENrUMtuum dif/ero. Cic. Fam. 2,,3 2. ']'e An MENSEMJANUARwMeæspectautus.ld./1tt 1, 5, 2-para Enero. lN CENTUNANNOSindutiae datae. Liv. 1, 15, 5. [Satis defec— tiones itemque tunae praedicuntur lN MULTOSANNos.Cic. Div..2, 6, 17; 105eclipses se predicen, anuncian, para muchos aüos adclante, i con mucha anticipacion. (Latinas) IN ANTEDIEMTERTIUMIdus Sextiles ediæit. Liv. 41, 16, 5; i. e. in diem tertium; cf. id. til, 16, 'l: Lati— nae feriae fuere ante diem tertium Nonas Majus: cf. 59], [V. Cui-rus rogat ille paternos quuc DIEMalipedum jus et moderamen equorum. Ov. M. 2, 47.

Cat.Dicitur:Jcrescit 1,2.., ;minorem in dies, in diem vel urbem in dies Saguntini singulos, hostiumfaciunt, numerus, Liv, 21, Cic. 11, 11, diariamentc, de dia en dia; in diem vivere, Cic. de Or. 2, 40, 169, Liv. 22, 39, 13, sive uulla" cura de futuro, vivir al dia; puer mu­ tatur in horas, Hor. Pis. 160, a cada hora, de hora en hora; ad con­ stitutamscüalada; diem ad tempus tempusque redi1e, uenisse, id. .'th.Cic. Caec.13, 45,2 11, 32, ' .e. para opportuno el dia y tent­ hora pore, a tiempo; quem ad annum tribunum plebis videbam [ore, ib. .., 1 dentro de un ano, al auo.] Il. lnterrogatiOni quousque .«hasta ouando, h. que tiempo» respondetur praepositione ad, usque ad, aliquando in. 942 ACCUSAT, 233

Sophocles AD smnmam SENECTUTEMtragoedias fecit. Cic. G. M. 7, 22; hasta Ia ullima vejez. Philosophia jacuit USQUEADhanc aetatem. [d. Tusc. 1, 3. 5; estuvo postrada. Sei-monem IN multam NOCTEMpro­ (iussimus. ld. Resp. 6, 7 [Somn. Sc. I]; hasta muy enti-adu la n., h, altas horas de la n. [Cui est exploratum se ADvesanum! esse victurum? Cf. id. G. M. 19, 67. QUEMao FINEMsese effrenata jactabit audacia? ld. Cat. I, 1, 1; i. e. quousque, quamdiu,-gliasla cuando te jactat-as de (esa) tu dcsenfrenada osadi'a? ;,cuando tendi-a fin (esu) tu presumida y des. os ?'1 Dormire in. lucem.. Hor. Ep. 1. 18, 54; liasta. Ser de dia, h. mur tarde]

934,** probatosPridie et auctores postridie cum accusativum nominibus casum festorum postulant et dierum (apud mensis tanlum). (Venatia) PUSTIHDIELUDOSArounuanus futura est. Cic. Att. 16, 4, 'l. PHIDIE Nouss tomas litteras tuas accepi. td, Fam. 3, 4, 1. NB. Semper dicitur pridie, postridie ejus diei.

IX. Accusa'rivus lN' EXCLAMANDOE'I'nno suo casu

235accusativus In exclamationibus vel sineadmirantis interjectione aut vel dolentis cum a et adhibetur heu, ut: me miserum! 0 me miserum! heu me miserum! Cic. Pliil. 7, 4, 14. 9

226 in paucis locutioni-busadhibeturaccusativus loco alle— * rius casus. Sic dicitur: id temporis pro eo tempore. Quos ad me ID reuectus venturos esse praedia-eram Cic. Gal. 1, 4, 10. Dici­ tur etiam: id seu illud aetatis pro ejus, illius aetatis. Id aetatisjam sunms, ut... Cic. Fam. 6, 20, 3; somos de tal edad, de tantos afios. 3

4 Non igitur recte omuiuo ltonnmo ne Oi'ieno: cghnslaquc termino lia de lle­ gor esu tu desenl'rcnudu omnia?. Male CALVOi«(',aquo extremos se nrrojarz'i tu deseutrcnodo audacia?» et. LAGUNA(saec.XVI,: u;,Adonde ira a dor consigo esa ui osadin desenfrenuda?- . ? lu Tulliunis orationibus passim accusativus hic reperitur; v. g. 0 miserumet infelicem illum diem!... Ofutsamspeml o volucrem fortunam/a caecam cupiditatem.-' o praeposteram gratulationem! Sull. 32, 91. 0 patrem (Cornelium) sapientem! lb. 18, 51. Miserum mel Id. Pix. 1, 3. Gf.de Or. 3, 2, 7. — (Edepol mortalis mutos. Plaut. Bacch. 993. Euge lilteras minutas. lb. 'i, 9, 68 [991];iquo letrus tun pequeüasl iquo tetro tan diminuta!) cr. 209, II. 3 Minime vero: vivimos en tal e'poca. 237 cum l'ltAt-ZPOS.in N­ :e.x)c;?

[Hominem id aetatis adoriantur, id. Verr. ?, 'l-i, 37. Quibus adde: id (hoc, otnne) genus pro ejus (hujus, omnis) generis: Scis me antea ora­ tiones aut aliquid id genus solitum scribere, Cic. Att. 15,12, 3. Simu­ lacra omne genus, Lucr. "t, 737. Res hoc genus, id. (.i, 918, Varro R. R. ?, 1, 23. Dicitur tandem in poösi praesertim: quo mihi (tibi...) cum-accus., ,Lde que me sirvc? unde mihi... ;,a dönde iren buscar? mande pedi-6 llallar? Quo mihi fortunam. si non conceditur uti? Hor. Ep. !, 5, 12; i. 6. quid mihi fortuna prodest? Quo mi, inquit, mutam speciem., si vincor sono? Phaed. 3, 18, 9. Unde mihi tam [artem tamque /idelem? Hor. S. 2, 5, 102; se. nbi inveniam?]

X. ACCUSATIVI VEL ABLATIVI PRAEPUSITIONI'IS (Cf. n. "52, I, et. 298,1

237 In accusativum amat '1.'" cum motus proprie significatur, «a: ara dentro de», n. 227. Venio m SENATUMfrequens. Cic. G. M. H, 38. Sic: adventus in urbes sociorum; in carcerem conjicere, condere; convenire. congregari, eæercitnm contrahere in locum aliquem (unde congregari aliquo, eo, non vero alicubi, ibi); cogere copias in unum; comportare arma in templa, aqua-m in arcem; concludere aliquem in cellam; concursus fit in praetorium; con/luunt in hanc urbem multi inquinate loquentes; Midae dormienti formicae in os tritici grana cou­ gesserunt; eonvehere lintribus in insulam materiam, calcem, cel'., fru­ mentum et commeatus in castra; convocare philosophos in Academia-m,­ in terram egredi, salir tdel lIHI'CO)atierra, saltar en It., deseinbarcar; incursionem facere in fines Romanorum; in exsilium proficisci; in cii-i­ tatem recipere; in curiam reditus; in custodiam, in pistrinum ttahuna, lnolino) aliquem tradere. ' ln accusativum amat 2." etiam eum translate motus designalur'. a) cum notat finem; ubi saepius adhibetur ad. Regium INPHAE­ SIDIUMmissalegio. Liv. 28, 28, 2 (cum verbo motus). [IN unnc nam te, te, inquam, testem,,Naevi, citabo.. Cic. Quinct. H, 57, Verr. 4, 59, 146 (sine verbo motus). Nee locus in 'runanos, nec sufficit arbor IN IGNES.Ov. M. 'I, 613] ' b) cum notat modum seu formam rei aut dispositionem. 944 accusor. 237

Cives Romani SERVILEMINMODUMcruciati et vexati. Cic. Vcrr 1 5 13. Diffindere aliquid IN LONGITUDINEM.cf.id. Tim 7, 24; hende,. . Io largo. [(A/ms) MIGNUMmixtae glomerantur IN ORBEM.Vch. (; 4 79; se aglomcran en un gran pelotön, formando un glande p.; cf O., Met. 1, 35; Terram magni SPECIEMgtomeravit lN orbis.] c) cum notat distribulionem aut divisionem. Describebat censores binos INSINGULASmvmxres TimaIcIIides. Cic. V-m-z 55, 133. Gallia est omnis dIvisa IN PARTESTRES. Caes. G. 1, 1, 1. Sic: &) Denariüm XXXIX milia contulerunt in statuam. Cic. Verr. 2, 55, 137; esse in usum., serviI' para. b) Bonam in partem accipere, Cic. Att. 11, 7, 8. Marii virtutem in majus celebrare. Sall. J. 73, 5 exagerando. Hoc senatusconsulto in meam Sententiam facto. Cic. Fam. [, 9, S):(lado eslo decreto del sonado conforme a Ini parecer. In hanc sententiam scriberem plura. III. 2, 4, 2; a este propösito, cn este sen­ tido. Pax data Philippo in has leges (in haec). Liv. 33, 30, 1 et 32, 24, 7; con estas condiciones. ln aurem, inaurem dexteram, in latus dormiie, 'ler. Haut. 2,3, 101 [312], Plaut. Pseud. 1, ',l 123—24ccl. Silva m longitudinem patet; cf Caes. G. (5,28; tiene de largo; patet in latitudinem, tienc dc ancIIo; tres pedes habetin longitudinem; cf. Caes. G. 1, 2. 5. Nec pingues unam in [aciem nascuntur olivae. Vcrg G. 2, 83; ni las olivas nacen en una sola forma, con la misma figura, presen­ tando el Inismo aspecio. 4 Latus rupis excisum in antrum. Verg. Aen. 6, 42. Congeriem secuit sectamque in membra redegit. OV. Met. 1, 33; y dividida (Ia Inasa) Ia dispuso en pai-les. Belgae spectent in Septentrio­ nes. Caes. G. 1,1, 6; Belgica mira al nnrle: etiam dicitur spectare ad, Cic. Vcrr 5, 65, 160. Caes. G. 7, 69. Portus in meridiem vergit. Liv. 37, 31, 10; etiam ad meridiem, cf. Caes. G. 1, 1, o'.MInautur In caelum scopuli. Verg. Aen. 1, 165. In saxum mutari, cet. c) Verres ab aratoribus pro [ramenta in modios singulos duodenos sestertios exegit, cf. Cic. Caecil. 10, 30. Jamque ad (lanarius in singulos modios annona pervenerat. Caes. 1, 52, 2. Distribuere populi partes in tribus, Cic.

1 Ocuoa minus rectc lotum hunc locum videtur reddidisse, quippe qIII ver­ sione usus snt Valcnliue edita,-1778,in quo lamen libro, pag. 375, Ludovicus Legio­ nensis sucpulchre: Ni las olivas gressus siII arreo (son) De un mismo lalle lodns; quo si advierles Hay luenga '.(radii'),hey ocal, hay Io [5]que creo Que llamaII pausia oliva, &quicn ninguna lgualu en amargura de aceiluna. Ocal (vido Dicetcmari'ode te Acad.) legendum fortasse (arcet?) oval, id enim sonat orehades Vergilianum. Cf. Encc'clopediaEspasa, t. ll, p. 461. 237 cum in ET sub 245

Leg. 3, 3, 7; populum in qumque classes, id. Rep. 2,9..2,59; pecuniae summumin singulosjudices, id. Cluent. 27, 74, etiam singulis judici­ bus, cf. Cic. Att 7, 14, 2 et Caes. G. 4, 22, 3. In utramque partem onmia paria reddere. Cic. Fin. 5, ft, 12.] lnaccuSalivum amat, rarissime ablativum, 3." cum ponitur pro erga vel contra, ut Brutus [uit pius IN PATINAM,crudelis m' unt-mos. [Sicz May-rmejus in me o[[ieia et merita. Cic. Fam. 11, 17, 1; studia in nos hominum augentur, id. Att. 2, 22, 3, la alicion quo nos lienen; summum odium omnium hominum in eos qui tenent omnia, ib. 2,9..2, 6 (nota alliterationem praesertim characterum u et m),- con­ vertit se in nos, ib. 2, 22, 1, se vuelve contra n.; quod in vulgus gra­ tam esse sentimus, ib. 2, 2,2 3; ad impietatem in deos in homines ad­ junxit injuriam, ill. N. D. ,,31 S'; Callimachi epigramma in Cleombroturn, id. Tusc. 1, 51, 81; in hostem pugnare, Sall. C. 9, 4; dicere in aliquem, cui opponitur dicere pro aliquo, en (a) favor de. — IN uoc tantum fuit odium multitudinis, ut cet. Nep. Phoc. 4, 3; con­ tra esl-e.] NB. Cum certis verbis usurpatur aliquando in cum accusativo vel ablativo vix immutata significatione, ul includere aliquem in car­ cerem, meteren la c., nonnunquam in carcere, encerrar, etiam car­ cere lanquam ablat. instrumenti [condere in carcerem, in vincula et condere aliquid in visceribus; incidere aliquid in. aes, grabar en bronce, in tabula, cn una tabla-, abdere-aliquem vel aliquid in silvam, in intimam Macedoniam,domum... et abdere milites in insidiis, abditus in tabernaculo, cet.— ln cum accusativo pro ablativo invenitur in nonnullis locutionibus minus accuratis, ut in amicitiam dicionemque ' populi Romani esse, habere in potestatem. Adn. In cum ablat. vide n. 298.] il. Sub accusandi casum l'ere postulat 1.'" cum mot us signifi­

subcatur jugo). (p)ara) [SUB debajo populi de», Romani ut cadere IMPERIUMmcnonmiooa sub oculos, sub jugum mittere ceciderunt. (et Cic Font. 5, l2. Ditem patrem [erunt penetrasse suu monas. ld. Verr. 4. 18, 107. Vatis portat SUB TECTASibyllae (Aeneas ramum) Verg. Aen.. 0, 211; succedere sub montem.] Sub accusandi casum postulat I'cro2." cum lempus adsignili­ cat pro post, paulo post,ci1citer per; ut sub vespermn, sub lucis or­ tum, sub idem.tempus. — Sub ipsa profectione. Caes. C. 1, 7, 5; en 'cl momento mismo de la partida. [Suo aas (Lepidi litteras) statim re­ citatae sunt tuae. Cic. Fam. 10, 16, 1. Pompejas suu NOCTEMnaves 246 super ETsubter 237 solvit. Caes. C. 1, 28, 5; zarpö, levo anclas, se hizo a la vela al ano— checer, en anochecicndn. SUB equestris FINEMcertaminis coorta est peditum pugna. Liv 22, 47, 4.] At cum verbis quietis ablativus poscit, ut sub mcnsajacerc, esse sub oculis. [Si essent. inquit, qui sun TERRAsemper Itabitavissent. Cic. N. D. 2, 57, 95. Requicsce SUBumum. Verg. B. 7, 10] III. Super accusativo servit, apud poötas etiam ablativo; at in soluta oratione ablativo jungitur lantummodo cum pro de ponitur; usobreracerca de-. (Demetrius) sursn terrae TUMULUMnoluitquic. quam statui nisi columctlam Cic. ch. 2, 26, 66. FRONDt-zsurzu vnmm. Verg. B. 1, 80. li.-xcSUPERnn:scribam ad te Regio. Cic. Att. 16, 6, 'l. [V. Subter, n I62, [. (Plato) cupiditatem sun'rt-zn PRAECORINA locavit. Cic. Tusc. 'l. 10, 20; debajo del diafragma. Ferre juvat Svu­ TERdensa TESTUINNEcasus. Verg. Aen. 9, 514; gustan de arrost-ur los peligros bajo Ia densa empavesada. *

«! Eliam paresada, teslud ei. testudo, i. e. cubierta o bövcda [ormada de rscudos o paucus trabados. Cf. chcionario de la Acad., empaveeada,pavesada, tetludo. Audialur praeterea Snnvcdrn Fajardo, Idea de un principe.... ampt-asa26: «Siucometian aque­ llo: (los gentiles) una formleza, era debajo de cmpavesadns y testudcs-. Sic habent edd quas quidem adire potuerim, ann. 1640et 4619,-F.n Monuco, En Milon-, p. 475; Hihl. de Rivadcn., l. 25, p.70, et Diccionariode nuloridndes. L 3, p. 1107,empaveïmla. Sed tectudOslegit idem Vncubularium, l. 6, p. 964. artic. testudo—ucierm especic de gnleria que formaban los soldados, (liniendolos escudos de unos con los de otros, puru no ser heridos de alten. Idem Soavcdru, Corona Got/tica... cap. 96. aiio 671»(Madrid, 4670, pp. 388-89):Sobre ruedas secretas se mouia unns guter-'at largas de madera cubiertus de cuerns, y betunec, que resistit-tcm ([ las piedrae. y al [uago para. que se 'at-rimassmt segni-amenta Ios soldados, imos &des/ta:", &quomm" lus puertae, ;, atros (Lpicar lege a-picar) los muros. Para et "tisum erecto, 3]con la mi'sma (raza, aum; en forma de tnrtugac, caminauan oti-m [ianua­ das Testudoc,unas sencillaï, atras rostradac, y atras artem-riat, «Vbasc o Saavedra, Coron. Got. en Wamba, donde dcscribiendo ton clegantemenle, como sucle, el famoso cerco que nquel rey puso a Nimes, dice quc unos (de las espugnado-res)arri­ maban etc/lias, y atros levantamlo sobre las cabczas los escudos haeian empat'esadas. Päg. 493, tam. ll, educ. de Amber. ario de iGSIu.Goya y Muniüin, Notas para lamejor int-­ ligr.-"cia.de Julio Ce'xqr,y justificaciön de Zuversicht castellmm, libro 1." de la Gum-ra galirana, noln ' .l. 238 GENl'l'. nosr SUIlS'l'AN'l'. uix -—l

CAPUT lV. DE GENITIVO'

]. GI-ENITIVUS POST SUBSTANTIVA, ITEM POST ADJECTIVA, PBONOMINA ATQUE ADVERBIA SUBSTANTIVE SUMIV'I'A2

(, l. Quotiescumque duo nomina substantiva 258 in oratione continuantur, alterum erit genitivi casus, si ab altero regitur, modo ne obstet particulare praeceptum. 3 Supplicium est POENApace.-m. Cic. Pis. '19, 43. Ma./ci— mum ORNAMEN'I'UMAMIClTlAEtollit, qui om ea tollit verecun­ diam. Id. Mai. 22, 82. Gf. n. 203, II. 4

4 Genltivns adhibetur primum ad definiendum nomen substantivum vel substantive sumptum; deinde tanquam vcrbi complementum sive lndirectum sive alicujus circumstantiae; tum ut adjectivi complementum; denique sensu partitivo, 2 Gen.possessivus, subjectivus, objectivus, generis, definiti­ vus, finalis, quantitatis. ' Vir praestanti prudentia (ablat. q u u l i tatis ), interitus [erro, [ume (ablat. ca u sae), victoria de patribus, alcanzada de los patricios. insidiae a miris.de parte de. eæ urbe reditu! (unde), judicium de Volsci-:,sobre, acerca de (ablat. ma tc­ riac, cet.) li Praecipul genitivi huc spectantes sunt: euit. a ucto ris, qui indicut :]quo quid sit vel procedat, ut carmina Vergi­ lii, res gestae Caesari-r, conjuratio Catilinae. . lt. genit. possessivus et subjectiv us. sc. ejus rei vel pcrsonaequae aliquid habet vel quodammodo possidet aut agit, ut domus Pompeii (mea), filius Maiae, Asparagt'um Dyrrachium-um, provincia imperii nostri, consensus bonorum, timor populi,temor del pueblo, que et pueblo liene. «Es sujetivo, (si) corresponde al sujeto det verbo; v. g. amor depadrezel padre ama... Es ohjetivo, (si) corresponde al acusativo de amor: et amor de la vittas-ama­ mos la villa». Cuervo, Dicc !, 438I, c. «En obsequio de la claridud sc reemplaza n menudo et de objetivo con a (mas trecuenlemente hoy que en tientpos anterio­ res». 10.4382, 3). Nonnunquam etiam usurpamus para: Fateor mecommuniummalu­ rum consolationemnullam invenire. Cic. Fam. 6, 4. 2; que para los mutes comunes no hallo ningün consueto: ct. ABnlL, li. [. (6, 3). Corporis sepulcrum. ld. Mil. 38, 405; genit. suhject. II!. genit. o D]e ctiv u 5,qui ad subtantiva significationis transitivae sive direc­ tae sive indirecute refertur tanquam objectum seu verbale complementum: spes ealutis (cf. spero salutem), ignoratio aeri, timor populi, I..quo uno tiene del pueblo. et p., memoria beneficiorum, taedium vitae (taedet uitae), incitamentum periculorum, incen­ tivo (estimulo) para las pruebas [incitare aliquem ad pericula), laus recti.-factorum. 248 GENITIVUS 238

NB. 1. Instar cum genitivo hujus est loci, aequiparationemque significat. Plato mihi mtus [NSTMIest cnnruat munem. Cic. Brut. 51 191; liene pala mi el valor (la impmlancia) de, vale lanto como, vale per. (Epistula) VULUMINISmsnn erat. Id. Att. 10, 4, 1, equivalia a. NB. ?. Aliqua adjectiva quae dativo junguntur, cum genitivo tanquam substanliva frequenter adhibentur. Est enim temperantia l.lBlDlNUillmanca. Cic. 0/[. 3, 55, 117. [Talia sunt: amicus, inimicus, familiaris, par, (un) igual, aequatis, cognatus, propinquus, paricnle, necessarius, deudo, tt]/iuis, vicinus. [lune genilivuul amicas, inimicus, familiaris etiam in superlativo servant, ut [mniliaris et familiarissinms meus, Cic. Fam. 13, 13; ini— micissimus vester. * NB. 5. Hic genilivus ambiguae significationis esse potest, v. g amor Dei, se. quo Deus amat vel quo Deus amatur; libri Ciceronis, nimirum vel a Cicero-nescripti vel quos C. Itabet. Utra vera sit ex con­ lexlu oralionis dijudicandum. NB. 4. Verbalia substantiva raro dativum sui verbi pro genitivo habent: obtemperatio legibus. Cic. Leg. 'i, 15, 42. (Caesa-r) exspectabat sais lenissimis postulatis responsa. Caes. C. 1, 5, 5.] II. Duo genitivi ab uno eodemque substantivo aliquando pen­ dent. ll.r.lus(Apru) administratio PROVINCIAE.Cic.Fam. 2, 15, 2.

Hue spectat silva substantivorum verbulium in or (ser, tor), tria:, ia, ium, us, meritum, ut timor hostium, que se tiene n los e., censormorum, seruator patriae, ampul­ triæ vitiorum, moderatio animi, studium virtutis, contemptus divitiarum, monumenta rerum gestarum. Pro genit. objective adhibetur nonnunquam praepositio ad majorem perspi— cuitatem aut vim orationis. De summo meo cum m: amore. Cic. Fam. 3, 12,3; promeo tut (HllOt'B.Ct.n. 255, Ill.—Etiam adjectiva potiuntur aliquando pro genitivo subjectivn et object. Sei-riti tumultu.. Caes. G. 1,110,5(subject.). Cl. n. 393, lll. Ser­ vilis percontatio. Cic. de Or. 2, 79, 397 (ohject.). lV. genit. generis vel quantitatis, qui rem emensam out uumeralam significat,adhibeturque post substantiva m0 us u rue, num e ri aut q u a ntita­ lis: modius tritici, par anti: orum,pecuniae quinquaginta tak-nte, magna vis (copia) auri ::rgen tiq ut:. V. genit.definitivus, explicativ usseu epexegeticu 5,qui notionem universalem alterius substantivi magis determinat et clrcumserihlt, ut: nomen regis, el nombre de rey (etiam del roy, hic, n. II), verbummonendi, el verbo monere, voa:voluptatis, la pulahra d el e i t e, familia Scipionum, opus Academicorum, la obra titulada Academica,virtus continentiae,'oitlum irae, arbor fici, higucra, flos violae,/'Iu­ 1Il07lsanguinis, montes auri I. genit. l'i nolis, qui intentionem aut propositum notat: or-atoiespacispeten­ dae, Liv. 9, 45, -,18ewer-citusopprimendae libertatis, Sall. or. Philippi, 3. Sed hic genit. rarus est. ' 1 Gf. San Gregorio No.-'.ianzenofue' AMlCiSIMOynullumisnlo ne losdos. Ribnd. Flos8., San Greg. Niioser 239 rosr ananc'rivu-u NEUTRUM 249

[Supremonum TEMPORUMfortuna REIPUBLICAE. lb. 9, 8, ?. HELVETI­ orum injuriae popuuRomm: ci".Caes. (;'.-'l, 30, 1; pro in popu­ lum B.]

239 I.tivo Adjecliva singulari etsubstantive pronomina posila in nominativo more substanlivorum vel accusa­ genitivum poscunt ad quanlilatem signilicandam. TANTUMcum et POTIONISadhibendum, ut reficiantur vires, non opprimantur. Cic. G. M. H, 36. Hoc ad te LITTERARUMdedi.id. Fam. 2, 8, 3. [QUODCUMQUEmurumcontrahere poteritis. Pompej. ap. Cic. Att. 8, 12, A. lt. In AETATlSjam sumus; cf. 11.236. Hujus classis sunt adjectiva (et adverbia) q ua n l i ta tiva multum, plus, plurimum, amplius, paulum, minus, miniatum, tantum, quantum, l(mtundem, aliquantum, nimium, nihil, omnia, dimidium, plcrumque, raroeæigumn,pronominademonstrativa, relativa, interroga­ liva, infinita, item superlativa pluralia, v. gr. summa,et apud poetas el serioris aclatis scriplores alia plurima etiam in plurali sine ulla notione quantitatis; v. gr. summum, ea.-tremunt,ultimum, postremum, medium, reliquum, incerta fortunae, occulta saltuum. Quod auri, quod argenti, quod ornamentorum in meis urbibus fuit. Cic. Caecil. 5, 19; minus virimn,minimum [iz-mitatis habere; hoc ta-n­ tum laboris itinerisque; quid tu hominis cs? que clase de h. eres lu? plerumque Europae, Ia mayor parte (Io mas) de E.; summa pectoris, Cic. Fam. 1, 9; dimidium pecuniae, id. Q. [i. 2, 4; eæiguum campi, Liv. 27, 27 (fere dicitur exiguus campus),- — medium noctis, erstre­ mum aestatis, ultima Orientis, plana urbis, cet., pro quibus apud aureae aetatis auctores leges: media non:, extrema aes/as, ultimus Oriens, plana urbis loca. item in poösi: acuta belli, cuncta tem-arum, strata uiarum pro (silice) stratae viae, cel..] Nota loculiones: nihil reliqui facere, no dcjar uada por hacer, no omilir nada, nihil pensi habere, Iilt. uo tener cosa alguna pesada cui­ dadosamente, i. e. no leuer cuenla con nada. no importat-(sele) nada. [Similiterz Nec quicquam iis pensi est quid faciant. Illis nec quid dicerent nec quid facerent quicquam unquam pensi [uisse. Liv. 34, 49.] NB. 1. Adjectiva neutra cum genitivo fere praepositionem re­ spuunt; attamen invenies: in multum diei, Liv. 27, 2, 9; pro in. mul­ tum diem; cf. Cic. de Rep. G, 7, (Somn. Sc. 1): in multam noctem [atque ad multam noctem; ventum ad inopiae ultimum, Liv. 40, 'H , 9:30 GENIT. rosr ADVERBIA 239

9, al ultimo extremo (gratie) de miseria; '1ad id temporis, loci, lo­ corum]. NB. 2. Genitivus quanlitutis potest esse adjectivum declinatio­ nis secundae. non tertiae, sine complemento. Pythagoras, cum in geo­ metria anom NOVIinvenisset, Musis bovemimmolasse dicitur. Cic, IV. 0. 2. 36, [At dices: aliquid memorabile, exspectatione vestra di­ gaum (rarius: aliquid pulchri et memorabilis 2). A Raro pro genitivo quantitativo usurpatur ablativus pa rti liv us. Nihil ex nura superis placet nunurelinqui. Verg. Aen. 2, 659.] ll. Adverbia quantitativa satis, parum, nimis, abunde, a/[ät-im, copiosamente, genitivum casum poslulant, tanquam substantiva in nominativo vel accusativo. SATIS ELUQUENTIAE,SAPIENTIAEpanum. Sall. C. 5, 4; subaudi erat Catilinae, Catilina habebat [NIMISenim INSIDIARUMadhiberi videtur. Cic. Or. 51, 170 Commeatus abunde. Sall. C. 58, 9. Armorum affatim erat captorum. Liv. 27, 17, 7. — Pro: satis militum, satis copiarum fere dicitur: satis multi milites, satis multae copiae, nam milites et copiae numerari possunt. Geni­ livus cum largiter priscorum est.]

240 [.lant, Adverbia cum terminum loci eo, motns huc, quo significant. genitivum Eo casum msuuunuu postu­ venturus eram. Sall. J. 14, 5; a tal grado de m., «a este extremo de infelicidnd.n Inf. D. Gabriel. [Sic (nunquam tamen apud Ciceronem et Caesarem): (Nescire) videmini quo amentiae progressi sitis. Liv. 28, 27. Hae malorum ven­ tum est, ut — , Curt. 7, 1, 36. Etiam quouis, quoquo: abeat quovis gentium. Eodem pacto: quoad ejus faeere potero, jieri poterit.] ll. Ergo pro causa.genitivo postponitur apud archaicos scripto­ res, raro apud alios. VICTORIAENAVALISergo in diem unum supplicatio decreta est. Liv. 37, 47; aeciön de gracias de un solo dia, para un solo dia. 3

l legadou I.Omrrnlo ne la den-enlura. Mariana, Hist. 7, -1 B. 30, 189 '. 2 Gf nlEll.tNN-GOELZER. Synt. pro! p 40. 3 Sic Cic. legum mentionem faciens, Att. 3, 23, "2:Siquid contra ah'as legesejus LEGISERGOfactum sit; et Lea. 3, 3, 9: Ptebss pro se contra vim AUXILIIunco decem cre­ assit. 241 eumr. mnrmvus [( U'.

ll. GENITIVUSpos'r vsn-rurum

illi/1mulari [. Cnm potest partitionem In ablativum significant. cum ea. genitivo vel de.4 gaudent. qui [.m Substantiva. Mari,-imamns vnum. llor. Pis. 24. [Magna pars militum, duo genera civium; raro cum praepositione: homo vel accusa tor de plebe, civis e conventu Panormituno.] ?,." ['ronomina inlerrogativa et indolinila, nonnunquam demons­ trativa. Elephanto BELUARUMNULLAprudentior. Cic. N. D. 1, 35, 97. Reperire ex magna Tuum NEMINEMpossumus. id. Att. 1, '18. 1. [Sic: alius, aliquis, alter, alteruter, nemo, neuter, nullus, quis, quicumque, quidam, quilibet. quisquis, quivis, quispiam, quisquam, quisque, solus, ullus, unusquisque, uter, uterque, utercumque, uterli­ bet, utervis. Neque stultorum quisquam beatus, neque sapientium non beatus est; illi Graecorum qui vel qui Graecorum, aquellos de los griegos que; nemo mortalium (nemo mortalis, ningün mortal), alter de duobus. aliquis de heredibus, vestrum uteruis, Cic. G. M. 10, 32; quis nostrum?; quidam e philosophis, id. Ac. pr. ?, ii, 17. Permitte ut de tribus Antoniis eligas quem velis. [d. Phil. 10, '2, 5.] 5." Numeralia. Vssrnum PRIMUS.Liv. i, 56. [Sic ordinalia et distributiva, raro cardinalia: uolo singulos vestrum excitare, Curt. 8, 8, 9; unus fuit de magistratibus, ex tribus, octoginta Macedonum (fere octoginta Macedones ] 4." a) Posiliva, b) comparativa, et c) superlativa sive adjectiva sive adverbia. a) Mumn etiam lsmwm Annonem 'mea manu sunt satae. Cic. G. M. 17, 59. b) 0 mnon sun-mum. Hor. Pis. 366; ei mayor- (de los doslz'ef. 397, IV. c) (Theophrastus) ELEGANTISSIMUS onmium PHILOSOPHORUMetenunmssmus. Cic.;Tusc. 5. 9, 24. MAXI­ mr.OMNIUMnomuum Graecis litteris studuit. id. Brut. 20, 78. [Sic: a) multi, pauci, nonnulli, complures,plerique, aliquot, reli­ qui: multi militum, multi de militibus, saepissime multi milites; ? h)

4 Inveniuntur etiam aliae praepositiones, maxime ln, inter, cum partitivis, quae tamen ex ipsis proxime pondere non videntur: Thalessapientissimus m' sep­ TEMfuit. Cic. Leg. 2, ni»;entre. Ipse honestissimus m'ren suos numerabatur. ld. Iiosc. 6, "5. INTERomnes unus excellit. id. Or. ?. Lange ANTEauos acceptissimus militant ani­ mis. Liv. 4,45. ') Genit. partitivus cum adjectivo non quantitativo rarus est, atque :! Livio vid-itur inventus: v. 11.e.x-peditimilitum, 30, 9, pro emperlitimilites. 252 GENITIVUS 241 comparativa vim superlativi habentia, fere cum duo, non plura, com. parantur: epistula ex duabus tuis prior; minor (melior) ex duobus ti­ beris; juniores patrum, de Ios patricios, i. e. juniores patres; recita de epistula reliqua, Cic. Verr. 5, 53; c) superlativa quibus plura inter se conferuntur; his adde medius, cl mas centrico: paa; est tran­ qttilla'libel'las, servitus postremum malorum onmium. Cic. Phil. 2, 44, 113. Vir unus totius Graeciae facile doctissimus Plato. Cicero eminen­ tissimos Graecorum est secutus. Ea; his onmibus natu minimus. Cic. Cluent. 38, 107 De tuis innumerabilibus in. me officiis erit hoc gra­ tissimum. ld. Fam. 14, 1, 3 Locum esse delectum medium [ere regio­ num earum quas, cet. Caes. G. fi, 19, 5. Poötice: locus medius juguli summique lacerti; pra inter jugulum et lacertum. Or. .'llet. b', 409. Medius Polluce et Castore ponar. ld. Am. 2, 16, 15. 1] NB. 1. Uterque, junctum pronominibus pluralibus, a) in singu­ lari genitivum habet. UTERQUEconum ex castris exercitum educunt. Caes. C. 3, 50. 3. [Domus Ul'ltlUSQUEnosruum aedipcalur strenue. Cic. Q. fr. 2, 4, 2; de nosotros das.] b) in plurali adhibetur ut adjectivum; quod lit etiam cum ad­ haeret substantivis. Hts UTRISQUEpersuaserant, uti eandem belli for­ tunam experirentur. Caes. G. 2, 16, 2. —UTEBQUEExi-:ucn'us. lb. 'l, 35, 1. [UTRUMQUEt-tocfalsum est. Ter. Eun. 121 [i, 2, 41 ] (Uterque legatorum. Vell. 2, 50.)] NB.2. Nonnunquam nonten ipsum partitivum desideratur. Valde hominem diligo: est EX MEUSDOMESTICISatque intimis familiaribus. Cic. Fam. 3, 1, 3, «es uno de tuis amigos mas familiares.-- Abril. [Fies NOBILIUMtu quoque rosrtunt. Hor. C. 5, 13, 15; una de las f. celebres. Ad ipsas venio prouincias, QUARUMMacedonia a barbaris vescatur. Cic. Prov. cons. 2; una de las cuales, M.] [I. Pars, dimidium, aliquid et. similia partitiva, cuin de corpore humano animove dicuntur, cum genitivis mei, tui, sui., nostri uestri adhibentur. Tetigin TUI QUICQUAM?Ter.Ad. 178 [2, 1, 24]. Nosrnt melior PARSanimus est. Sen. N. Q. 1, prol. 14. Ill. Adverbium partim usurpatur cum genitivo partitivo vel

1 Hucrevocantur verba dandi, detrahendi, cet. sensu partitivousurpa­ ta ctcum eæautde constructa.Dat de lucro. Cic Flacc. 37,91, da de su gunancia, diversum :] dat- lucrmn. De eo quod ipsis superat aliis gratificari uolunt. Id. Fin. 5. 15, 42. De aratortun bonis proeliabitur? td. Verr. 3, 78, 182. Illum ea: ea. pecunia detra­ æme. Id. Font. ?, 3. B quo siquis sibi appetat, uintubit jus humanae societatis. Id. Off. 1,7,21; de to cuat si alguien intentare usurpar atgo para si, victura. Ct. Come DEI.Par y bebe DEI.mun que aqui queda. Ribad. Flos, S. Martiniano, 11 Febr., etc. 243 l'Alt'l'l't'lVlZS 255

cum praepositione, tanquam nominativus aut accusativus. Eouum pamm iu pompa, mmm in acie illustres esse voluerunt. Cic. (le 0r. 2, 22, 94. Parmu e NOBIStimidi suut. ld. Pliil. 8, II.

2442 I.. Mille, cl.-p. 86, til, seqq., est adjectivum indeclina­ bile, v. gr. mtlle pedites, mille peditum, mille et qum­ gentis peditibus; ' item substantivum quod genitivo jungitur [t'cre non extra nominativum vel accusativum]. Quo in fundo facile MILLEHOMl­ NUMversabantur ualent-ium. Cic. Mil. "20, 55; litt. un millar de h. [Mutua owuu insanus morti (ledit. Hor. S. 2, 5, 197.] Il. Milia (millia) est substantivum, et genitivum postulat: Sep­ tiugenta MILIApassuum. Sed nonnunquam pro genitivo adhibetur res numerata quasi substantivum continuatum: Quattuor MILIAruuutTO­ ttt-;S.Liv. 57, 40. [Pbilippbi NUMMIaurei Quarruounecm MILIA. Id. . 54, 52. NB. Cum post plurale milia adhibentur numeri minm-es, res numerata, si subsequitur, ponitur in eodem casu quo milia,- in geni­ tivo fere, si antecedit. Duo utilia et QUINGENTISAGITTAHIIhis adjun­ cti erant. Liv. 57, 40. EQUITUMduomilia et Qumceu'n. [b.] Ill. Nonnullis adverbiis loci adduntur genitivi partitivi laci, loco­ rum, terrarum, gentium ad vim orationi addendam. Umcquus TER­ HARUMet GENTIUM.Cic. Verr. 5, 55, 443. [Sunt hujus generis: ubi, ubicumque, ubinam, ubi-uis,ibidem, uus­ quam, cet. Ubinam gentium sumus? Nusquam gentium, en ninguna parte del mundo. Dicitur et longe gentium: tu autem abes lange gen­ tium, Cic. Att. 6, 5, l; postea loci, despues; interea loci, entre lanto; adhuc locorum., hasta ahora. l-luc tandem spectant ablativi substantive sumpti hoc, eo, eodem cum genitivo loci pro: boc, eo, eodem loco. Res eodem est loci quo reliquisti. Cic. Att. 1, 15, 5; el asunto.]

lll. GuNtTtvus (u'r ABLATIVUS) QUALITATIS

6) l. Substantivum cum adjectivo con-iunctum, ab altero "43 substantivorectumet rei qualitatem proprieta­ temve signilicans in genitivo vel abiativo ponitur. Sed potest inter­ cedere verbum sum.

! (Que ubismo es aqttel tau copiam, que eu tantos atti. mos utmea se«gata? Granadu, Sintb. 4, 9. B. 6, QOi *.

ORAM. LAT. 12 N.) 05 ..s GENIT. (ET ABLAT.) 243

Neque monere te audeo PRAESTANTIPRUDENTIAvmum, uec con/ir­ mare anum .mul uom-mau. Cic Fam. 4, 8, [. [Antonius, viu ANIMI MAXIMI,utinam etiam SAPIENFIScensum PUISSET!Ad Octav. ap. Cic. ad Brut. postrema, 5. Sic: puer egregiae indolis vel egregia indole, tardi ingenii vel tardo ingenia; M Tullius, vir singularis ingenii vel singulari vir iuge­ nio. Nimium me timidam, nullius animi, nullius coasilii [uisse con/i­ teor. Cic. Sest. tti, 56. (Magnae tuo-rus usr aucto-ritatis Caes. (17, 77, 3. Di me pusilli PINXERUNTanimi.Hor. S. 1, 4, 17.) —Singulari vir ingenio Aristoteles et paene divino. 010. Die. 'l, 25, 53. Summo iste quidem dicitur ingenio [uisse. [d. Brut. 53, 212. Summa integritate pudicitiaaue existiniabatur; ct".lll. l'err i. 25. Difficili transitu fia­ men ripisque praeruptis. Caes. G. (5, 7. 'S.—Servum illo nomine habet neminem; ct". C-c. Verr. 5, 7, 17. (Hombre (le talento sinc adjectivo dicitur vir ingeniosus). 1] ll. Non semper quae genitivo efferuntur, ablativo ett'erri possunt aut contra: nam a) lere usurpatur genitivus descriptivus, cum significatur rei species vcl gen us, ut honio in./imigeneris. [ Vir ordinis senato­ rii; —novo quodam genere imperator, Cic. Verr. Il, 5, 22; hic [ami­ lia consulari est, ille praetoria,, id. Plane. 6, 14. Ubi notandus gem­ tivus modi cum pronomine:hujusmodi, ejusmodi, illiusmodi, istiusmodi, ejusdem modi, cujusmodi (relativ. ct interrogat.), cujuscumque modi, cujusque modi et cuicuimodi, v. g. quis ejusmodi res credat?] h) semper, cum significatur: Lm id quod res exigit, ut res magni laboris, de gran trabajo, que domanda grande tr. [hospes,multi cibi; et cum verbo suin aliisque n. 205: virtus tantarum uirium non est. Cic. Tusc. 5, 1; hoc tradere esset iii/initi operis. Qutnt. 5, 1, 3.] 2." rei magnitudo ope numeralis, ut classis trecentarum. na— vium [fossa centum pedum, exsilium decem auum-uni. Apud Nep. et Liv. subaudito verbo sum: cum.an.-norumtriginta in Aegyptum missus esset, (siendo, div) de tr. a. Nep. Ag. 8, 2. 111; Contra fcrc usurpatur ablativus: Lm cum agitur de externa rci qualitate aut corporis partibus, item de animi dispositione. Velint mihi dicas QUAFACIEfuerit, QUA

4 Hominesplebis pro plebe]: invenitur aliquoties 'apud Liv ;apud Cic. ctulios homo frugi(et frugi bonae),ubi frugi genit.pristinus est, qui tamen haberi solet adjectivum, n. 87. 244 QUALITATIS :»?.JC J: sumus. Cic. Pliil. ?, ili, il. (Britanni) CAPILLOsuntpnomsso; Caes. G 5, iii-, 3. Boxo ANIMOes. 'l'eI'. fun. 84-[1, "2, 4]; tranquill— zaie. [Fac ANIMOmeno ron-noue sis. Cic. Fam. (i, H, 5. Sic: nunquam aegro corporc fuerunt. Cic. post. I'. ad Quir. 'l, 4. Forma et specie et statura esse apposita ad dignitatem. Ad Her. 4, 47. Homo maxi-mi corporis te-I'ribitiI/ue facie; cl. Nep. Dat. 3, 'i; et cer— vus vesti corporis, PlIaeIlr. !, ö ii. Capite el superciliis semper est rasis. Cic. Rosc. (]om. 7, ".)-O.Esse animo erecto, virili praestantique, uacuo, ea mente ut; hoc animo qui sunt, cel. Mira sum alacritate ad litigandum. Cic. Att. 2, 7, "2." ALsemper: maximi animi homo, si de indole sermo esl.. 2." Si substantivum qunhlulis est numeri pluralis, aut si geni­ tivo jungilur pro adjeclivo. SUIIIIIS INGENIIScæquisitaque doctrina philosophi.ClSanSSITuoII-I'E.Caes.G.?),13, Cic. Fin. 'l, i. Transtra i.con/I'.Iraclavis ;del grosor del ferreis dedo DlGlTlPOl.l.l­ pulgur]

iV . GENI'I'IVUS (OBIECTIVUS) POST ADJECTIVA '?

illiu'-le I.(rarus: Cum genitivo junguntur adjectivo haec cum con­ Lm quae cognitionem signilicunt. Fabius Pictor et .IunIs et LITTERARUMetANTIQUITATISbene pannus. Cic. Brut. 21, 81. [Hoc pertinent: conscius, inscius, nescius, gnarus, ignarus, peri­ tus, imperitus, consultus, expertus, prudens, imprudens, que ignoro, ruitis, insolens, insuetus, memor, immemor et alia apud poi-itaset sequi­ oris aelalis auctores, ut callidus, scitus, doctus, indoctus, praescius (Verg.), insolitus: multarum rerum consciis servis, Cic. Cael. 29, 68; 'In'ulturum rerum peritus; eliam jure peritior, Cic. Cluent. 38; crudi— tionis ignarus; rerum omnium rudi.-s;gnarus reipublicae; insuetus con­ tumeliae, laboris; Incmor beneficii; non magis juris consultus quam jus­ titiae, etiam jure consultus, [andi doctissima, VCI'Pg.', indoctus pilae discive, Hel.] 2." quae a) cupidilaiem sive studium (deseo, aiiciI'In)et h)

l Ablativusdispositionem unimi exprimens ut modi complementum a uonnul­ lis habewI. Est enim vei-,o eum non inlercedilessn, v. g.ucquissimo animo mori. ? Ah uonnullis genii,.pendens aprapI'I'us,communis.. (licilur posscssivus, pendens ab udjcclixisrei jiIdiciaI iae genit. eu usae, cet. 256 GENITIVUS 244 curam exprimunt.. Homo Tu: curlnus Cic. Fam. 5, 5, 'l. Vir omnis orrlcu mucusrnssmus. ld. Cael. 50, 73. [a; avarus (polit.), auidus, aemulus, cum (lat. poöl. et posten, cupidus, studiosus, pai-studiosus, invidus, fastidiosus: Graji praeter laudem uul/ius auari, Hor.; laudis avidus, invidus; aemulus mearum laud(i)um exstitisti; aenutlalabra rosis, Mart.:sirnilia, aequiparanda; contentionis cupidiores quam veritatis Cic. de Or. i, H, 47; studiosi dicendi adulescentes; Memmius (fuit) fastidiosus sane Latinarum (lit­ terarum).-—b) prouidus, quc prcvc, prcvisor, improvidus, diligens, et apud poöl. cl posteriores curiosus, incuriosus. col.: natura provida utilitatum, Cic. N. D. 2, 22, 58; (Mithridates) medicinae peculiariter curiosus, Plin. 25, 2, 7 (25, 5 exlr.).] 3.0 quaea)communioncm (parlicipaciön),clh) culpam cri­ menve Omnes VIRTUTIScompares beati sunt. Cic. Tusc. 5, 15, 39. Is est unus namma. [d. Flac. 3, 7. [a) particeps, ea.-pers,' jejunus, consors, ea:.sors (polit. et Liv.), socius, erheres, dcshercdado de, compos, quo posce, duc-ilo de, impos (animi) (Plaut.), no dueüo de si, potens (polit. ct Liv.), praepotens, impotens (Liv.): bestiae sunt rationis et orationis expertes, CIC. Off. l, '16, 50; socium et consortemgloriosi laboris amiserant, id Brut. l, 2; paternormn bonorum exheres filius, id. de Or. l, 38, 175; tu mentis es compos ? id. Phil. 2, 58, 97; sui potens; impotens equi regendi; rerum omnium praepotentem Jovem, Cic. Div. 2, 18, 42. 2( Praeda ingenti compos exercitus, Liv. 5, 70, 15; cir divitiis potens, id. 'l, 54, 'l. — b) reus, af/inis et popularis, que tienc parle cn, c6mplicc de, compertus et manifestus, convencido (lc, suspectus, insons (Liv.) et apud posleriores noxius, culpado de, innoæius, inoccnte de: reum furti aliquem /acio 3; af/inis rei capitalis, et cum dativo: affinis ei turpitudini,- populares conjurationis, los conjun'ados; nullius probri compertus; de manifestis rerum capitalium supplicium sumendum, Sall. C. 52, 36. Nonnulla ctiam cum in vel ad construuntur; prudens injure civili,­ omnibus eram visus in omni officio diligentissimus, Cic. Plane. 26; auidus in pecuniis locupletium, id. Phil. 5,8,22;a(1 respondendum

-l Raro cum ablat., maxime apud priscos, v. g. Sall. C.33,1. 9 No somos assi los nombrcs poderosas de "uestros pensamientos, quo siempre podumns execulallos. Annum, Pr imera parle ! dela Syloaspiwitual [ decaria: eonsi­ deraciones... Zaragozo, 1590,p. 97 3 Dem"reus. Cic. Sesl. 35, Att. 2, 91:311;nam vis genitivo caret n. 80, V. 245 POST ADJIEC'I'IVA 257

peritus. id. de Or. !. 48, 212; doctae (L(lmalitiam, Ter. Hecyr. 2, 'I, 6 [203]; ru(lis ad pedestre certamen.; insuetus arionera portanda-, avidae in direptiones manus, Liv. 5, "20, ti.] NB. Conscius, «saliedor, consabedor, que liene conciencia den, praeter genitivum rei habet dalivum personae, aliquando solum (lali­ vum rei. Cum suu nullius essent cosscu CULPAE.Cic. Off. 5, 18, 75. CONSCIUMilli FACINORIfuisse arbitrabatur. ld. Clueul. 20, 56. ll. Certior genitivo vcl saepius ahlalivo eum de gaudet in Iocu­ t'ione certiorem aliquem facere. FACIAMtecensu," nostri nummum. Cic. Att. 5, 10, 3; saheü'or dc nii delerminaeiün. Te ne. Iris unous quae hic geruntur cau'noumu FACIAM.l(l. Fam. 4, 5, 6. " lll. Genilivuni petunt (apud poetas, Livium et sequentes) adjec­ liva in arca verbis lransitivis oriundo-, item apud omnes participia praesentis verborum trnnsilivorum, adjeelive sumpta, i. meum non ad tempus referuntur. Tesserssnn sumus nonus! quae rudibus annis per­ cepimus. Quint. l, 'l, 5. Aut-".m APPETENS.Sall. C. 5, 4. [Hujus generis sunt: capax, edax, leran,-,rapax, tenax: capacissi­ mns Cibi vinique, Liv. 9, 10, 'lS; tempus etltwrcrnm, Ov. [W.15, 234; negligens amicorum,- efficiens utilitatis; sciens regionum; linguae Lati­ nae scientissinnts; sitiens virtntis. 213, 1 .m; corpus patiens inediae, vi­ giliae, algoris; homo et mei obstn'vantissimus et sui juris dignitatisque retinens; einesamantes (amantiores, amantissimi)reipul:licae; injnriarum perferens,-patiens ovis injuriae; ut cum adverbio l'cre usurpatur accusa­ livus: homofacile injurias perferens. Mulla legunlur hujusmodi apud Cic.; apud Caes. hoc unum: fugiens laboris. C. '1, 00, 5.] -IV. Cum genitivo etiam jungunlur liberalis, profusus et alia apud poetas, ul pauper et prodigus, quae copiam et inopiam significant, n. 268, I. Sur PROFUSUSSall. C. 5, 4, derrochadov, desperdiciador de Io 5. 9 [Pecu-niae liberalis, parcissimus somni, pauper argenti, pro­ digus aeris, satur altilium. Hor., modicus voluptatis.]

2! Adjeclivahaec copiae ei inopiae plenus, inanis,inops, 145 egenus, et apud po'e'las et recentiores alia, ut. indigus, sterilis, genitivum postulant, raro nblnlivum. Omnia PLENAcousnuonum, INANIAvuuuonuu videmus. Cic. de Or. 'I, S), 57. luops llUMANlTA'l'lS.II). 2, 10, !10.— Eata-nis BONISPLENIOR.

4 Apud Caes. semper certiorem facio (certior no) de. Cl. Leæicon Caesar-'unum R. Menge et S. Preuss, certus. ? Eru (lu Magdalene) prodlgn v desperdiciadade su patrimonio. Anum-22. Se­ guntla parle [ de laSylna. spiritual. Zarugoza, 4590,p. 300. 258 GENITIVUS 245

Cic. Fin. 3, 13, 45. [Omnium egeni; inopes amicorum.; stipendiorum indigus; virtutum sterile saeculum.—Cn. Lentulus non lardus senten— tiis, non inops uerbis. Cic. Brut. 70; Eli-7. 4 Tam inops autem eram ab amicis? ld. Dom. 22, 58. 1]

2516 [. Proprius, communis,sacer et superstes frequentias - genitivo quam dativo gaudent. Id quidem non mortuum snnncruris vitium est, sed commune.vnum-umum. Cic. C. lll. H, 55. Quid tam est commune quam spiritus vnvrs, terra monruts, marc FLUC­ TUANTIBUS,litus EJECTIS?[(I. Scr. Rose. 26, 72. [(Memoria) communis est multorum arti-um.. Cic. Or. 17, iii-. Illa insula eorum deorum sacra putatur. Cic. Verr. 3, 18. Sacra Jovi qnor­ cus. Ov. M. 7, (323; hoc commune est potentiae cupitlorum cmn otiosis; superstes onmium suorum, vel minus saepe omnibus suis. Dicitur sem­ per cum dativo pronominis personalis: comune milii (tibi, sibi) cum aliquo. Sunt quaedam tibi cum multis coni-munia. Cic. Verr. 2, 5, 88. Proprius et communisjunguntur cum dat. pronominis personalis] H. A poetis et aevi sequioris scriptoribus, raro ab aliis, multa alia adjectiva cum genitivo adhibentur, saepe more Graecorum, ut. timidus procellae, Hor., pro timens procellam; integer vitae, id., pro vita, i. e. moribus. [Notandus praesertim genitivus animi, maxime cum iis adjectivis quae affectum significant: aeger, anxius, con/usus, dubius, incertus, ingens, laetus, praeceps, praestans animi. 2]

V. GENl'rlvus ros-r vnnna

. [. Sum "enilivum petit cum possessionem sianiti­ 247 . .. . . » . . . » cat-, itein [uein et.[io (genit. possessurus). ­

'I Ablativumverbisaliqui esse volunt. limitationis, qtlalis est ablat. smlm­ tiis; item ab (unicis. 2 Sic: vini somnique benignus, Hor., h. e. tino somnoque indulgens, fessus belli, (inibi­ guus et securus futuri, i. e. (lefuturo, efi-sul patriae, Hor.; certus eundi, mimine furti sive ab fui-tmn,spesanimi credula mutui, Hor., creduhdnd en el mutuo amor; for­ tunatus laborum, Verg. Am 41, 616, per causa (le, maturus aer-i,ib. 5, 73; notus in fratres animi paterni, llor. C. 2, ?, 6, per et al'eclo pulei-ual pura con sus ll.: cl. n. 255, III.; pauidus nandi, 'l'nc. II. 'i, H; sanus menlis, Plaut. 'l'rin. ni5'l;nolim ceu-ra­ rum rerum te socordem, (secorrlem), Ter. Ad. 695; o seri studiorum-, Hor. S. 'i, 40, 21, voll torpes para suber-, Villen de B.; trepidus rerum, Verg. 42, 589; veri vana, ib. 40, 630. llnc genitivo causa saepe significatur aut limitatio. Cf. Bnenous, p. Hl seqq., Anum. n. 248. [munan, ?, 5 85 b, 87, et in toto hoc genitivo ndjectivorum A. [husf­ TEINDe genitivi adjectivis accommodati in lingua Latina usu, Halle, 4882. 248 POST vmum 259

Jam me Pomum-tntotum ESSE scis. Cic. Fam. 2, 15. 2. Thebae cocum ROMAN-lbelli jare mum-: SUNT. Liv. 55, 15. [Hic versus PLAUTInon csr, hic est. Cic. Fam. 9, 16, —1--,eslesi. Patris mei haec domus est, est tua; lacere aliquid suae dicionis, potestatis, sujclar olgo a su dominio, arbitrii sui, haoerlo dcpcndicntc de su arbitrio. Cf. n. 243, I.] [I, Sum genitivum petii. cum signiticat esse proprium alicu— jus; etia m (tueor, habeo;-, putor, eidem-. Nihil EST tam ANGUSTIANiMl tamque cum quam ama-re divitias. Cic. Off. 1, "20, 68 Necessitati parere semper SAPIBN'I'ISESTHABITUM.Id. Fam. 4, i), ").. [Petulantia magis EST ADULESCENTIUMquamsanum. id. G. I". 11, 56. Sic frequenter cum inlinitivo, tanquam subjeclo, et genitivo vel neulro pronomine: Ci/Jusvis hominis est errare; nullius, nisi insipien— tis, in errore perseuerare. Cic. Phil. 12, 2. 5. Est igitur adulescentis maiores natu vereri Id. Off. 1, 51, 122. Puto esse meum quid sentiam exponere. ld. Fam. G, 5, 2. Non nostrum inte-r vos tantas componere lites. Verg. B. 5,108. Quae eximia plerisque et praeclara videntur contemnere fortis animi magnique (lucendum est. Cic. 0/[. 1, 20, 67. — Dicitur magis definite: Judicis of/icium (munus) est parvis ea;rebus conjecturam facere; sapientis est proprimn, cel.— Stulti est, es de (un) loco; stultum est, es (una) locura, inanibus rebus commoveri. Cum ad­ jectivis unius lerminalionis fere genitivus (vix dum adjectivum nou­ lrum) adhibetur: Est prudentis sustinere impetum benevolentiae. Cic. Laet. 17, 03; non facile: est prudens s.]

9 l. Misereor genitivum casum adsciscit. MISERERE «448 'ruonun.'Verg. 122,655.1 cr. n. 226. II. Memini, reminiscor, «acucrdome», obliviscar, «me olvido», genitivum personae, accusativum vcl genilivum rei postulant. Vivo­ num nummi, nec tamen Epicum licet OBLWISGI.Cic. Fin. 5, 1, 3. Nuniuuos meum!. Verg. B. 9, 15; de la lonada, del conto. [OMNIA oouvnscon. Cic. Phil. 8. 8, 25; lo doy nl olvido. Est proprium stulti­ tiae aliorum vitia cernere, onuwsm suonuu. Id. Tusc. 3, 30, 73. Bonnulsm VIRTUTISHelvetiorum:cf. Caes. G. 1,15,-1. Cf. n. 207, NB.] NB. Memini eliam accusativo personac gaudet, ilem ablativo cum

1 Dativus cum verbo miserendi soloecismus esl. Gcmuvus cum selago uon reperitur: Is quoquerei-mnsuarum satagit lcctio OSlobsoleta pro: Is quoque marmn rarum cat agitat. Ter. Ilant. 225 [i, 3, 13]. Vereor est cum genit. apud 'l'er. Phorm. 971 et apud Cic. (7) Att. S, 4, I. 260 GENI'I'IVUS 248 de maxime pro mentio-nem facio. (AN'I'IPATRUM)lu probe, Catule, MBMINISFI.Cic. de Or. 5, 50, 'M)/t; bicn te acucrdas, liencs hian ,,.Le­ sente. Mastinus-rt ipse DE t«;xsumnus. Id. Pliil ?, 36, 91. (Mentionem facio rei vel de re). "III. Recordor raro genitivum rci, fere accusativum habet vel praepositionem (le, quae perpetua est cum persona. Est operae pre-— tium DII,!GENTIAMmajorum MECURDAIH.Cic. Agr. 2, 27, 75. DE ILLIS (LACHIMIS)neconouu. Id. Plane. 42, 'IOi. Velim scire ecquid un'rs neconnnnn. Id. Tusc. 1, 6, 13. [Ea quae pro salute onmium gessi nacounaum el cogitanda. Id. Sall. 9, 26. mertouuu suorumaccou­ Damrun. Id. Pis. (i, 12]

2439 A'dmoneo, commonco, commune/atrio, ut'ecuet'do (ad­ " vterto) una cosa a alguno», praeter accuSativum perso­ nae habent genitivum, qui mutari potest in ablativum cum de. (Catilina) ,tmionnnn alium ncesrnts, alium tZUl'IDI'l'ATISsuas.. Sall. C. 21, 4; a este ponia dclantc su pobreza, a aqucl lo quc deseaba. DF. QUO pnonmo) uos paulo ante inuitus ADMONUI.Cic. Man. 15, 45. [Grammaticus allicit sui commonemus; (le avaritia tua com-mo­ nemur; le veteris amicitiae commo-ne[acio;nemo est in Sicilia quin tui sceleris ex illa oratione cmnmonefiat. Cf. 2l7, I.] NB. Moneo eandem constructionem amat.; sed genitivus delet-io­ ris aetatis est. Terentiam mons DE'I'ESTAMEN'I'O.Cf.Cic. Att. II, 10, 5. 'I'nupoms ac nacnssnwns monun'. '['aeit. Ann. I, 07. Ct".244, II.

I. Verba accusandi, absolvendi, damnandi 250 praeter accusativum genitivum admittunt qui crimen pocnamve significet. Milliades aucun—tonusnsr accusaTus. Nep. Milt. 'I, 5. Video Neronis judicio non te ABSOLU'I'UMt-zssn IMPIIOIH'I'ATIS,sed illos namma-os ESSE CAI-ZDIS.Cic. Varr. 2, I, 28. 4 [Sunt maxime judicialia: a) accuso, ago (cum aliquo, tengo plcito con aIg ), appello et arcesse, Ilamo a iuit-in, acuso, arguo, incuso, insimulo, poslnlo; coargue et convinco, couvcnzu dc, b) absolut), libero; c) (lamne, eomlemno; d) alia in nonnullus lacutionibus: a) accusare aliquem [ai-li; ago let.-tuninjurimum; eos pecu-uiae cap/ae arcessere, summi sceleris arguere; probri incusare, insimulare p-zul-icissimam[e­ minam, I'errem avaritiae et audaciae; consularem uirum repclumlarum

'I Hoc genitivo causam, ablativo instr u m cntu m tero. signillcuri exis— timant. ' 250 POST vnum.-x 261

(pecuniai-mn) postulare, (le cohechos; lc com-gua mullorum. orate/iuia­ rum, connineo non 'in/inmanitatis solum, sed etiam amentiae," b) liberare culpae regem, absolver; ci uilius peccati. mulierem (iainnare, dupli, qua­ drupli, col., octupli Apronium,- capitis liominem innocentissimmn condemnare; minoris sestertium tricies liominem non posse damnari, Cic. Verr. 'l, 15, 38; en menos (le ires millones: el'. n. 282, ll, et 593, IV; quanti damnatus esset, Liv. 5, 32, 8; d) legibus ambitus interrogati, Sall. C. [S, 2, requeridos en juicio Iegalmcnle eomo reos dc soborno;ju(1icatus pecuniae, Liv. (i, 14, 5, condenatlo por (leudas; injm'iarum satisfacere alicui, sinccrnrse eon algam) del (lelilo (le inju­ ria. ad Herculi. i, 27. (Nullius probri compertus,conveneiilo: cf. n. 244, 5." h). *] NI). l. Genilivus criminis in :ll)lal.iVUIncum(te mutari potest; hoc tamen vocabulum crimen :ll)l.'li.lV()sine praepositione effertur. Drusus mur ma t'lmEVAIHC-x'l'lONl-Iatribunis aerariis ABSOI.UTUS.Cic. Q. [r. 2, 16, 5. 'I'e itOCcummi-', non arguo. lli. Verr. G, 5, 18. [Sic: Quos de veneficiis accusabant. Cic. R. Am. 32, 90. Sestius ab judice (le ambitu est postulatus. lll. Q. [r. 2, 5, 5. De majestate damnatus est. lil. Verr. 'l, 15, 59: ei. 244, 3." b). Cujusetiam [umi­ liares de vi condemnati sunt. ld. ib. 29, "ll. (Nunquam tamen cum arguo). —«-Arcesserealiquem crimine ambitus; damnatus crimine repe­ tundarum,- ceteris criminibus absolutus, de Ius demas cargos. 9] NI). 2. Verba absolvendi et '(Iamnandi etiam ahlalivum ha­ bent sine praeposilione, qui perpeluo adhibelur cum verbo multo; et est lere poenae, raro criminis. Plunvnmcn'rlonu ESTAscitius LIBERA­ 1'us. Cic. Cael. 10, 2'». Eum vos jurati CAPITEDAMNASTIS.ArtHe­ rena. 4, 24, 53 [ Vitia hominum atque fraudes damnis, ignominiis, vinculis, uerberibus, exsiliis, morte multantar. ld. (le Or. 'l, 45, 194. Sic: damna-re capitis, pecuniae vel capite, morte (Sen.), nati et votis, obligar al cumplimienlo del (de un) voto, de las promesas: Nep. Timol. 5, 2, Verg. B. 5, 80; absolvi suspicione sceleris, ser descar— gado de la sospecha de atenlado. Ego me etsi peccato absoivo, suppli­ cio non libero. Liv. 'l, 58. Eo uomine erat damnatus. Caes. C. 5, 21, 'l. —-Domno el condam-uosemper ablativu jungunlur cum exprimilur cerln pecuniae aut terrae multa: danmari decemmilibus, tertia parte agri. (Danmari inter sicarios, eomo malhechor'(ascsino), ad bes­ tias, Suet. Cal. 27, 3 Ius liel-as, in metalla, a trabajes forzados en las

4 Apud juris consultos teneri, v. g. furti. Cf. Anum. n. 299. 2 Criminispostulariapud recentiores. 962 ceumvus 250 minas. In pari ante peccato convictus. Cic. 1111).2, '10, 52). Verba accusandi cum solo ablat. nun rcperiunlur."]. II. Verba accusandi et damnandi, cum non suntjudicialia, fere accusativo rei junguntur et genitivo pcrsonae. Venit ad me Q, Fufius senatus accusans pUMPI-JJI, LEVl'l'ATl-JMet STULTITIAMseu.-nus, Cic. Att. 9, 5, 'I. [Sic: accusare inertiam adulescentiam, qucjarse de la indolencia, alicujus desperationem, meam maestitiam; perfidia-m., errorem eorum coarguere. At etiam quasi in re judiciaria: Jam me ipse inertiae nequi­ tiaeque eandem-uo. Cic. Cat. 'I, 2, -I-. Non committant post/tac ut me accusare de epistularum neglegentia possis. Id. Att. 1, 6, 1. Condem— nalio eodem ego te crimine. lil. Fam. 2, 'l, 1. (Primum me tibi. excusa in eo ipso in quo te accuso. lil. Q. [r. E).,9, I.)]

I. Interest el refert genitivum habent, qui cum re/ert 251 rei inanimae cl rarus est-, ut pro mei, tui, sui, nostri, uestri ablativus mea, tua, sua, uostra, vestra. Iamnes-r OMNIUMrectefacere. Cic. Fin.9 ., 22, 72; a todos imporla obrar bien. Tua et mea maa-imetu'rcues'r te valere. Id. Fam. 16, 4, Ii. [Sic cum subjecto orationis inlinitivae vel suhjunctivac aut prono­ minis neutri, perraro Cum substantivo: Ostendam quantum salutis communis intersit (luos consules in republica esse. Cic. Mar. 2, 4. Plurimum refert compositionis quae quibus anteponas. Quint. 9, 4, 44; es importante para Ia composiciön (oratoria). Hoc magis reipublieae interest quam meri. Liv. ?.(i, 31, 'lO. Vestra, enim qui cum summa ele­ gantia atque integritate viæistis hoc maxime interest. Cic. Sall. 28, 7.0 Quis est enim liodie, cujus intersit istam legem mauere? Id. Pliil. ,0, 2'1. -Non quo ntei't interesset loci natura. Id. Att. 3, 10, I.3]

«I Non enim possum quemquam insintulaiafulsn CIC. Verr. 5, M, 407;fulso.1dtet­ bium est. Est acrusalus eadem [ue legeitcri'niine. Id. Clueut. 37, 403; por (seguu) ln mismu !.; et. et. N .4. ? Apiid Prisctun. etiam cuju: ct. Atvau. n. 273 3 «Interest et refert ublutivos mea, tua. suu, uostra uestra sibi vindicat-uul, qui­ bus ublutivis addi possunt genitivi 'unius, solius, ipsius ceterique qui possessivis adduntur, ut: Mi.-u.uniusinterest; 'I'uct solius refert; Nosti-it ipsorum interest vilia exstirpare; Tua rempublicam (ulmimstrantjs interest semper vugilure. Ilii:nulla veterum occurrunt testimoutu: dicemus etiam: Vestrapaucoruminter­ est cives conservare. quia vestris panem-um laudibus legimus apud Brutum, ]. !, ep. 7. At Vestraseu nmtra onmium interest bene vivere, tum dicam, cum apud idoneos auctores legere genitivum onmium pnssessitis junctum; iuterim dicam: Interest omniumnostrum recte tlvete. Refert onmiumvestrunt ante actae vitue ru— tiouem redde1e.. 252 POST venn;-. 263

NB. Interest loco genitivi rei inanimae saepe accusativum cum ad recipit. An .nostram Ltiuoen non multum video m'renesse Cic. Fam. 5, 12, v2:n. 433, d).1 II. Gcnitivi magni, permagni, parui, tanti, quanti (etiam tantum, quantum) junguntur eum verbis interest et refert; celera ejusmodi per adverbium redduntur. PERMAGNInostratmnnnsr te esse Romae. Cic. Att. 2, 23, 3. [Sic: Magni ad honorem nostram interest quam primum ad urbem me venire. Cic. Fam. 10, 1, 'l. Parvi r'e/ert. Id Q. /'7'. 1, 1, 7, 20, et Man. 7.i18. Scio quanti, reipublicae intersit omnes copias in unum locum convenire. Pompej. ap. Cic. Att. 8, 0, 2. Ostendam quantum salutis communis intersit, cet. llujus loci adverbia sunt: multam, pius, plarimum, minas, minimam, niliil, magnopere, vehcmcnter, aet.] lll. Nota genitivum animi cum nonnullis verbis, praesertim pcndco et ango (me), «estoy solicito, me nl'lijo.» ANIMIPENDEOet de me et de te. Cic. Att. '16, 12. ANGI ANIMI. lt'l- Verr. 2, M, 84; etiam animo. [Discruclor animi. Ter. .»1d.(310. Ci". n. 246, [I. 2] [V. Et cum adjectivis per liellenismum, n. 246, II, sic cum paucis verbisadhibetu r genitivus a poötis el sequioribus. JUSTITIAENE prins MlltEli bettinc l.,-inouun? Verg. Aen. -l l, 126. [Dnm oomnvn'rto­ le Al'lSCEIiETUIt.'l'ac. Ann. ö, fiïi extr. Dattnus ogrestimn REGNAVIT ruruonum. l'lor. C. 3, 50, 19. Seuuoms PALLEBAR.Plaut. Epid. 1, "2, SS.]

VI. GENITIVUS LOCI (LOCA'I'IVUS)

255) [. Numinaurbium parvarumquc insularum, ** 227, I, primae vel secundae declinationis et singularis

Quoniam paulo ante (et. n. 200, II) planum factum est pronomina possessiva genitivos admittere, quid causae est cur timeamus dicere: Interest tua praetoris provinciam a piratis defendere? Rcfcrlmea cmnutis rempublicam salvam et inco­ lumem servare?» Hactenus Alvarus, n. 377,cui tamen durior oratio videtur, cum genitivus propriorum additur, ul: interest tua Caesarisvictis ignoscere, pro: Tua, o Caesar,interest victis ignoscat-e. Verum genitivo apposnto eui sutit-agatur Alva­ rus recentiores refragentur, quod nulla "olerum occurrunt testimonia. Quure pro: Vehementerinterest VES'rn/imruml, dicendum vestra quipulres esh's. Ct. kinn,-Goetz. n. 427, adn. 4. 4 lie/urn dedecori . 'l'uc. Amt. 45, 65. 2 Legendumne apud Cic. THSC.1,40, 96: pendemus animis an p. animi non satis constat. Tauchnitz liabet animi, recognoscente Buren; Teubner animis,-reco­ gnoscente Muetnen. 254, cum. LOCI 252 numeri ponuntur in genitivo, si locum significant ubi aliquid est aut evenit. Egnatius Rome est. Cic. Att. -1.,12. Duo [ana duabus in insulis pos-ita sociorum, MELITAEet Sarni. Id. Verr. Ei, 72, 184. NB. Graeca nomina loci majoris primae el secundae dec], genitivo efferuntur aliquando, si quaestio fit per ubi. Cana-nplui-i­ mmn Ci'pui vixit. Nep. (Iltabr. 3, 5. [Domum Cunnsonnm lui/iere, id. Milt. 2, 5. Graeciae. Cic. Rep. 5, '.), 'Vt-.Cf. n. 227, NB. S.] 11. Et't'eruntur item genitivo domi et Inuni; etiam belli, militiae cum domi conjuncta. Esse DOMI.Cic. P-rut. 3, 10. Vel natu vel Dom rempublicam augeant. Id 0//". "2, "21, 83. Dom .nlLITlAlaqae boni mo­ res colebantur. Sall. C. 9, 1. NB. Appellativo (tomi ndjnngi potest genitivus el adjectiva meae, tuae, suae, nostrae, vestrae, alienae. Deprehensus Dom C. CAESAmS, Cic. Att. 1, l?, 3. Nonne mavis sine periculo 'I'UAEnom esse, quam eum perieulo ALII-IN'AE?[d.Fam. fi, 7, 4. [Sic: corpora fundere Immi, Verg., spargere (tentes, prosternere juvencam hami, Ov. et apud poölas etiam humo, in humo; ut semper in humo nuda, in domo aliqua, in d. casta, in ipsa Aleaxnulria cum adjectivo aut pronomine; in bello, in militia (sine domiU; domi Cae­ saris et in domo (). --- «En In celebrata Corinto» dicilur: Corinthi, in urbe celebri: cf. 11.285, NB. 2, el 395 ]

VII. Gesrrm nostrum. vestrum, nostri, vestri

053"' Substantivn,postulant genitivis adjectiva nostri, et vestr: verba gaudent; quae patrium at parliliva, casum n. 241, nostrum, vestram exigunt. Grata mihi vehementer est MEMORIA NOSTRIlua. Cic. Fam. 12, 17, 'l. Habetis ducem mmuouun vesrm, oblitum sui. Id. Gal. 4, 9, 19. — Vicsruuu rninus. Liv. 'l, 56, 10. [Sic: pudet me vestri, siun memor vestri; nt sum memor vestram onmium, vestram singulorum, vestrum utriusque, vestrum paucorum, vestram multorum, quia partitivum additum est. 9 — Voluntas oestrum onmium vel uoluntas vestra omnia-ni.,n. 405, 111,pars vestri, n. 241, [I. NB. Raro usurpantur nostrum, oestrum tanquam genitivi objec­ tivi pro nostri, vestri. Possumne eripere orationi tuae CONTENTIONEM

4 Apud Sall. Jug. 81, ?, militiae. 2 MACEDONUMfere UMNII'IUSut "ut-fierent persuasit. I.iv. 31, 45. 254 mr. COMMODI "265 xvi-:S'ruusi?Cic. Plane. 'l, 17; In comparat.-inn que lii liaecs entre vos­ otros dos? ']

CAPUT V. DE DATIVO

[. DATlVUS COMMODI

(254! [. Quotlvis prae-dicatum admittit dativum ejus personac vel rei lll cuius gratiam, commodum vcl incommodum aliquid fit aut redundat. Quod a nobis per «para» generatim exprimitur. 2 Sem. Roscius praedia coluit ALIISnou. suu. Cic. ll. Am. 17, 49. Non. scr—tomesed vr­ TAEdiscimus. Sen. Ep. 106, 12 [Sic: Sulisitlium enim bellissimum existimo esse senectuti otium. Cic. de Or. 1. 00, 255. Foro uata eloquentia est. Id. Brut. 82, 283; cf. n. 257, ll. Nil loci est segnitiae ueque socordiae. Ter. Andr. 206 [i, 5, 1]; pura Ia intloleneia ni para In inercia. Magno illi ea cunctatio stetit. Liv. 2, 56, 11;carn le costo. Neque milii ea: cujusquam ainpli­ tudine praesidia quaeram. Cic. tltan. 24, 70. Jovem Olympium, cui se exercebit, implere/iit. id. Tusc. ?, 17, 10; en cuya honra. tllureua summa imperatori legatus fuit. ld. Mur. 9, 20; sirviö de lugarte­ nientc a un excelso general, lue I. (le: ei 267, !. Contem-nuuturii qui «nec sibi nec alteri-, ut dicitur. id. Off. ?, 10, 56. Spolia Jovi victori cremauit. Liv. 10, 29; cn honor (le. Temperare alicui, ser moderado, considerado para con alguno; sed et. n. 22], Ill.] ll. liuc iefeiuntui a) adjectivaet b) verba quibus com modum, voluptas, fidelitas, voluntas piop ensa, oboedientia , sub­ missio, auxilium et his eunti-aria significantur, qualia sunt in­ commodum,eversio, repugnantia. Gns'ru MIHIuehementer est memoria uostri tua.. Cic. Fam. 12, 17

4 MADVIGregulum firmat his Ciceronis exemplis: Cupi'dus vestrum. Verr. 3, 96, 923. Veneramim' illum Joa-ent, custodem hujus urbis ac vestrum. Id. Cat. Ii,-19,29. At. primum alii legunt cupidus vestri,- v. unnolationcm criticem BAlTl-IR-HAMHI.ln altero uestrumesse potest accusativus posscssivi. 2 Sed post mutui verbn etndjectivn etiam per a. 266 manvus 254

1. Ego vero quibus onmm ENTISanvensou tuis? aut cui DIGNITATIvestrae REPUGNO?id.Sull. 18, 50. (Graecia) tendit dexteram [T.XLIAE,suumque Et praesidium pollicetur. ld. Pliil. 'IO, fi, 9; y lc promele su apoyo, [En tibi nonnulla: a) amabilis, /ormidabilis, optabilis cum plui-i­ l)us aliis in -bilis, amicus, inimicus, invisus, intolerandus, benevolus, maleuolus, carus, gratus, pergratus, ingratus, jucundus, molestus, fidus, infidus ', aequus, iniquus, benignus, propitius, infensus, in/es­ tus, perniciosus, facilis, (li/licilis, par, impar, dispar, opportunus, contrarius, alienus, contrario, dcsl'avorable. ("uit hoe LUCTUUSUMsuus, ACERBUM PATRIAE, GRAVE BONIS omni­ bus. Cic. de Or. 5, 9, 8. Erat meum consilium cum FlDELl-DPOMPEJO, tmn SALUTAREUTRIQUE.Id. Fam. G, 6, 4. Consul salutaris aut perni­ ciosus reipublicae, jucundus vel molestus ciuibus; intoleranda Romanis vox; Clodius inimicus est nobis, esta enemistado conmigo; cui pax, praesertim ciuilis, [uit optabilis; litterae mihi pergratae; onus grave ferentibus; voluptas honestati eontra-ria; illi causae maxime alienum; nihil mihi potius fuit. At etiam aliquoties: benevolus, benignus, aequus, iniquus, gratus, cet. erga, in, aduersus aliquem: cf. n. 255, Hi. b) im. Intransitiva commodi et incommodi: ? placeo, displiceo, incommodo, insulto, morigeror, noceo, offieio, cslorbo, male­ facio, satisfacio, suppeditare et suppetere, haber pura, et plura imper­ sonaliler usurpata, ul competit, conducit, eon/"ert, eonstat, convenit, ci".n. 2l5. Il, dolet, expedit, liquet, patet, restat, superat, stat milii, estoy resuello; —au:cilior, medeor (apud Ter. cum accus.), opitulor, patrocinor (subvenio, succurro), bene/aeio, nzale/acio Ter. Ad. ?, 'i, 10 [164], cedo (intere-edo), gratifieor, ignosco, indulgeo, parco, rideo (arrideo, assentior), assentor, Iisonjeo, blandior, halago, bene dico hablo bien de, male dico hablo mal de (consentio), convicio-r, irascor, minor et minitor, suecenseo, me irrito; —/aveo, gratulor, plaudo, suf/iagor, voto por, auetorsum, aconscjo, studeo, ful'orczcoa, me dedico a, ?vaco, tengo vagar (tiempo) para, doyme a, libet seu lubet, da guslo, licet (adoersor, absiste, obtreeto, digo 'uel de, apud Liv. cum accus., re rogor, me opongo a), insidior (et insidiae), invideo (repugno et alia composila n. 263 contenta).

4 Regina tui fidissima per nllalogium cum ainantissima. Verg. Aen. 42, 659; & ti todu entregada. ! Quae parenthesiincluduntur etiam n. 263 contenta sunt. 3 Studcopraeter dativum admittit solum accusat. communem. 254: common. [067

D n.l-ïr uuu quod tu nunc slmlttt..'lt(ll'is. Brut. up. Cic. ad Brut. 'I, Ii, 0. (Ju-:rrzms ()PITULMH. Cic. slrch. 'I, 'I. Currum hoc non GliA'l'IFI— CERnescio. Id. l"am. 'I, IO; uno se por quc no le Iiaya de. dar guslo en esto». Abril. STUDUITCATILINAECaelius. Id. Cael. 5, 12. Ipse etiam sibi, non iis solumqui aderant displicebat. Id. Att. 2, 2I, 3. Voluptati autem aurium morigera-ri debet oratio. Id. 0r. 48, ('160) 159. An hoc sig1ii/icas,-ne chartam quidem tibi. suppeditare? Id. Fam. 7, '18, 2; «por vcnlura me quiercs dar a eulender. que no medras ahi aun para papcl?- Abrll. Quod tuae laudi conducere arbitror. Id. il). '15, 48. Uter igitur est divitior, cui deest an cui superat? Id. Par. ('i, 5, 49. [Ioui-ini jam perdito et collum in laqueum inserenti subvenisti. Id. Verr. 4, '17, 37. Non ignara mali miseris succurrere disco. Verg. Aen. 'l, 030. Fes­ tinalioni meae brevitatique litterarum ignosces. Caes. ap. Cic. Att. 9, 0, A. Parce pio generi. Verg. Aen. 'I, 526. Satis fiet a nobis, neque parcetur labori. Cic. Att. 2, III-,2. (Bajae nostrae) tibi assentantur. Id. Fam. 9, 12, l; «105 buhos de B. quicren ganarte Ia voluntad». Abril. Video quam suaviter voluptas sensibus nostris blandiatur. Id. Acad. 2, 45, 150. Catoni irati omnia perdiderunt. Id. Att. 2, 21, l; airados con C., contra C. Quis mihi jure succenseat? Id. Arch. 6, 13. Cui rei, cui gloriac, cui. virtuti sttulcs? Id. de Or. 2, 55, 225. Facile quod vobis lubct. Ter. Adelplt. 991 [5, 0, 54]. Peccare nemini licet. Cic. Tusc. D' 10, 55. Desinant insidiari domi suae consuli. Id. Cat. I, 15, 32. (Nequeiusidiae cousnliprocedcbant. Sall. C. 32; las asechan­ zas al c., conlia el c. no ms;-ban adclantc, malogräbansc.) Cui bene discit nuquam bono? Cic. Sesl. 52, l IO. Male, ait, dia-isti milii. Phacd. l, 1, 10 Sed conducit el confert pro dalivo roi inanimae admittunt accu­ sativum cum ad, n. 433, (1). Tum consultant Al)vitae coumomrxruu Jucuuurrnsmque cououm'r id necne. Cic. Off. l, 3, Intransitiva, oboedientiae et su bmissionis: asscntio,oboe­ dio, obsecundo(obsequar), obtempero, pareo, ausculto, servio (inservio), [amator, dicto audiens sunt alicui, obedezco punlualmcnle a alg. Ejus semper VULUN'I'A'I'IBUSnon modo cives Assuusnnuu'r, socii OBTEM­ l'länAHUNT,ltostcs ouoammum, sed etiam venli- lempestatesque OBSE­ CUNDAHUN'I",ci.Cic. Man. II), 48. illi/ii ausculta. Cic. R. Am. 56, 104 (Ego hunc ausculto lube-ns. Plaut. Aul. 5, 5, 22 [!l-96]. Homi­

l Benedico et.male diuo (benedico,maledica) cum accusat. sunl. infimae Latini­ Iulis;l1enedicocum sigulflcnt «bcudl gauetiam cum dativo; cujus loco dicitur laudo, praedico, benealie ui precor. 268 nun-"us 254 nes qui ausculta-nt crimina. [(I, Pseud. [, 5, 1? [--l£l7].—()btempem­ tio, n. 238, NB. d.] 2." Tran51tiva dandi, reddendi, committendi, promit­ tendi, declarandi, anteponendi, pestponendi et. alia id genus, praeter accusativum dativum exigunt. Salutem TlBl iidem DARE possunt qui mihi ltEDDlDERUNT.Cic. Plane. 42, 102. Praeda MILITIBUSDIVISA.Sall. J. 91, 6. Dennnuu mon'ri nos nostraque. l'lor. Pis. 65. [Dandi, ut de, (operam do), dedo, concedo,ministro, sirvo, praesto, presto, sufficio, suministro, suggero, suppedito, su ministro, com­ modo, presto, praebeo, ofrezco, voi-eo, divido, largior, doy generosa­ mente, exhibeo, aearn'e0:ocasiono, [euer-o,presto a intel-es, inmenda, nego, nicgo, condono, remitto, rehuso, porrigo et tendo, alat-go, liendo, tribuo, claudo. Se lamentis muliebriter lacrimisque dedäre. Cic. Tusc. 2, 21, 48. Ganymedes Jovi bibere ministrabat,- el'. ib. 'l, 20, (35; i. e. potu-m, pocula, la bebida. Aqua suppeditabutur templis. l(l. Ilab. perd. 11, 31. Aedes amico camnzodasse. Ad Her. 4, 51, (id-. Tibi decimam partem praedae voveo.'Liv. 5, 21, 2. Non habere domum clausum pu­ dori et sanctimoniae. Cic. Quinct. 50, 95. Reddendi, quae sunt fere composita ex re, ut reddo, refero, de­ vuelvo, rependo, pago a peso de, repone, restituo, solvo, pago, cel. Referes ei (salutem) plurimum. Cic. Alt. 16, 3, 0. Septumulejo pro C. Gracchi capite aurum erat repensum. ld. de Or. ?, 67, 269. 'I'ibi ego idem repone: ef. Cic. Fam 1, 9, 10; le devuelvo lo mismo, i. e. le pregunto Io mismo (que (ü me pregnnlas). Committeudi et praecipiendi, ut commendo,recomiendo, com— mitto et permitto, enti-ego, encargo, credo, contio, eoncreda, debeo, soy deudor de, impero, mando, praecipio, trado. Ego me tuae commen­ do et committo fidei. Ter. Eun. 5, 2, 47 [880]. C. Antonius L. Petrejo legato exercitum permittit. Sall. C. 50, 4; uenlregö el mando del ejärcito». lnl'. D. Gubr. Victor-i sese crediderunt. Cic. Fam. 4, 7, 3; «se rindieron al v.» Abl'll. (Navis) tibi creditum Demas Vergilium FINIBUSAtticis. Hor. (1. 1, 5, 5-6. " Puero cenam imperare; cf. Cic. R. Am. 21, 50; ordenar al inuchacho (moro, sirvienle) que prepare la comida. Promittendi, ut polliceor, promitto, spondeo, v. g. legionibus honores spondere.

-1 Sic Tliesaur. L. I.. V. 90, 1.51-55. et Lucian. MULLERln biblioth. Teubner. 255 conum)! 269

Declarandi, ut aperio, (leclaro, demonstro, dico, edissere, ea;. plano, explico, exponi), indico, monstro, narro, ostendo, proelo, signi/ico [licascogitationes onmes ea,-plieavitibi superioribus litteris. CIC.Att. 10, 6, 'l. Hic mihi Africanus se ostendit. id. Rep. 0, 9 [Som. Sc. 'l]. Sacra posteris prodere. id. Mil. 50, 85; lransmitir, legar. Anteponendi et postponendi: ante/ero, antepono, prae/ero, praeopto, praepono. post/iubeo, postpono, post/ero, v. g. longe Acade­ miae illi ac Lyceo tuum hoc suburbanum gymnasium anteponam, Cic. de Or. 'l, 2l, 98; otium urbanum militiae laboribus praeoptat, Liv. 44, 22; omnia uirtuti postpo-nidebent. 3? Alia hujus ordinis: facio tiln'.injuriam; facio tibi [ii-lem,te doy credito, habeo tibi vel tuae narrationi [idem, lc creo; maximas tibi omnes gratias agimus, majores etiam habemus, Cic. Marc. 11, 33; dtnnosle las mäs rendidus gracias, y :iun ic estamos ma's :igradecidos, reconocidos; refero tibi gratias, con-responde 3 tu beneficio, te pago el favor-,pate/"acie, praecludo aditum hosti, abro, cicrro la cnlrada al e.; morem gerere alicui, complacer a; nullum locum relinquo precibus; probas milii- tua-m sententiam, me haces aceplable iu parcccr; libros oratorios tibi valde probabo, Cic. Att. 4, 14, 'i, hard quc lengas por muy bucnos; conciliare Pompeium Caesari; placare aliquem alicui; purgare se amico, disculparsc con. Similiter: pmm modum irae, iuem facio injuriis, doy fin :] las injuslicias, et cum genitivo [inem fac-io scribendi. Quibus addi possunt nonnulla inlransiiiva transilivc sumpta, ut credo amico mille nummum, impero proviuciae tributum, gratulor tibi victoriam vel de uictoria, minor vel minitor tibi tormenta, mortem, te amenazo con.4 NB. Dicitur (lare tabellario litteras, dar una carta al correu (para que sea Ilcvada a su destino); (tare litteras ad amicum, escribir a un a.; mitto tibi librum, te cnvio pura Li; mitto legatos ad consulem,­ ct codem scnsu scribo vcl mitto tibi et ad te litteras.]

Qwö [. Dativus commodi rcspondet aliquando genitivo aut. 0 praeposilioni, maximc apud poöias. Neque mihi ex cu­ jusquam amplitudine aut praesidia rnnminns aut adjumenta nouom­ nus quaeram.. Cic. Man. 24, 70; i. e. praesidia aduersus pericula, praes. periculorum; adjumenta ad honores, adj . lionoru-m;ni procura rc

1 Minor vol minilor tibibaculo, con un buslon, ablui. instrum. 270 DA'I'IVUS 255

para mi proteeciön eontra los p. ni favor para las dignidades. lium cum. galea lange jacuit caput. Verg. Aen. 9, 770; pro hujus caput. [CUIplurima mento Canitics inculta jacet, cet. H). 6, 299] II. l-laec notio en defensa de, en (a) favor de, (por) non cum dativo, nisi cum verbis quae dativum petunt, sed praepositione pro significatur, v. 3. dicere pro aliquo, pro patria mori. [Nullum periculum pro tua dignitate [agit: et". Cic. Mil. 25, 68; ningün riesgo rehuso en defensa de. Aderat contra Aculeonem G-ratidiano L. Aelius Lamia. Cic. de Or. 2, 65, en I'avor de, eo auxilio de G., era defensor de G., cf. n. 264.] llt. Hacia, para con, con, (contra) propensamaut contrariam voluntatem significantia exprimuntur per in, erga, (ult-ersus (contra),­ ut: Brutus [uit pius IN mrmm, crudelis m' uacuos. [Magna ejus in me officia et merita: cf. 010. Fam 'l'l, 17,1-, grata lea: in vulgus,­ d-ivina bonitas erga homines: cf. Cic. N. D. E).,23, 60; crudelitas erga nobiles, Nep. Alcib. !t, ll.; justitia adversus deos. Adversus ea consul victis respondit. Liv. 4, 10, 2; contra esto. Adversmn divitias invic— tum animum gerebat. Sall. J. 43, 5. Hoc non modo non pro me, sed contra me est potius. Cic. de Or. 3, 20, 75.]

H. DATIVUS nos'r NONNULLAADJECTIVA(ET novenarii)

256 I.-lltas, Adjectivaiquibusconsensio, propinquitas et his contraria conformidad,aequa­ sugmlioantur dativum poscunt. Cum ejus mors CONSENTANEAVITAEfuerit sanctissime honestissimeque actae. Cic. Phil. 9, 7, 15. Verbum Latinum PAR Gnaeco. id. Fin. ?, 4, 13. ENNIOAEQUALISLiuius: ef. id. Brut. 118, 73; contemporäneo. Est FINITIMUSouA'rompoe'ta. Id. de Or. 'l, 16, 70. [Sic concors, congruens, consentaneus, conveniens, discors petit. et posterius, absonus, disonante de, dissonus, aequatis, igual; de la misma edad, contempni-ineo, fere cum genit.; propinquus (sic propinquare), propia-r, prosimus, n. 228, vicinus, finitimus, conþnis, con-terminus poet.. ct pastor., a/ïinis, cognatus, latttil'lltt'is, concolor et discolor poö­ tica et sequiora: Aut famam sequere, aut sibi convenientia linge. Si di­ centis erunt fortunis absona dicta, si las expresiones fueren disonanles de la condicion del inler-locutor. (Su-ntquidam, aut ita lingua haesitan­ tes, aut ita voce absoni, Cic. de Or. 'l, 25, 115. Absoni a voce motus, Liv. 7, 2, ei. ablat. limitat.) Collo con/ine caput. Ov. M. l, 718. Sunt 274 mrwus 258

k) Subito, sul/(luco, subjicio, subjungo, submitto, subscribe, sub— traho, suggcro, suppono, surripio: subduc cibum unum diem athletae. Cic. Tusc. ?, 17, 40; anatum oua gallinis saepe supponimus, id. [V, D. 2, 48, 1243 His adde aufero. l(l mihi tu, C. Verres, eripuisti atque abstulisti. Cic. Caccil. 5, H).] NB. Verba composita transitiva Saepe praepositionem repetunt, maxime si locus designatur; quam repetitionem habent fere comparo, compono, con/ero, conjungo. Baltonius autem miras terrores ADMEA'r­ TULITCaesarianos. Cic. Alt. ö,'8, 2. Tempus anserum e summs occummomnus. ld. Att. 'l, 14, 'l. Couren nostram longissimamaeta­ tem cum serenum-src. ld. Tusc. 1, 39, 94; nuestra mtis larga e. [Anulum (le digito detrahere. Ter. Haut. 4, l, 38; etiam ea; digito, nam locus est unde: et. Cic. Q. fr. 1, 2, 2, 6. Sic: Ad nos multi rumores a/feruntur; fasciculum ad nares admo­ vere; ad flammam sc applicare, acercnrse, llegarse a la ll.; se ad virtutem, ad philosophiam, ad jus civile, ad eloquentiam applicare; commeatus importari in oppidum, n. 277, I; in rogum imponitur,- in portum eo;alto invehi, desde alta mar; injicere se in hostes; gladium hosti in pectus iii/igere; mansa pueris in os inserere; sub vestrum jus terrarum orbem subjungere; hominem cum homine cmnparate; cujus ob os Graji ora obuertchant sua,Enn. ap. Cic. Tusc. 5,18, 59,hacia cuya cara volvian la sumi arcus obvertit in illum (Apollo in Achillem). Ov. Met. 12, 600; cet. (Cum honestate conjunctio. Cic. Off. 3, 33, 120.) Dicitur semper communico aliquid cum aliquo, et commuto aliquid aliqua re vel cum aliqua re.] ll. Etiam cum dativo interdum inveniuntur continuo, acquo, jungo, socio: continuo laborem nocturnum diurno, junto sin interrup­ cicn ei trabajo de la noche con el del dia-, aequare turrem muris, levanta1 una torre a Ia altura de los m.-,at etiam dicitu1 im tutem cum fortuna aequarc.

259 Verba passiva-nonnunquam dandi casum admittunt: 1.'" Maxime 111perfecto et le111por1busab eo derwe­ US, Cum non tam actu) singularis quam repetita, vel effectus perma­ nens designatur. Auon'us esr noms Laeliae Caji filiae saepe sermo. Cic. Brut. 58,

4 Edd. Tuuclln. et Teuhn. unitum. Et cf. Thesaurus linguae Lat., anus. 258 cum vanu. TnANSIT. 273

[a) Addico, addo, adhibeo, adimo, adjicio, adjudico, ari-junge,ad­ miseeo, admoveo, affero, affigo, applica, appone, assero, v. 5. cui me semper addici-i,Cic. Plane. 39, 93, fui edicto; animos mibi addidisti, id. Att. 7, "2,1-;(oratio/' lumen exhibere rebus debet, id. de Or. 5, 13, 50; accessionemadjunxit aedibus, id. Off. 'l, 39,158, agrandö la casa; admiscere huic generi orationis genus illud alterum, id. de Or. ?, 49, 200; equitibus Romanis afferuntur ea;Asia cotidie litterae, id. Man". 2. 1:­ b) Circumdo, circum/"undo, eircumjicio, circumpono, ut circnm­ itare bracchia collo, OV. Met. 9, 459, et cum llncsi: collo dare bracchia circum, Verg. Aen. 2, 792; 6, 700; consuli circumfusa multitudo, Liv.26, 2110. 0) Comparo, compono, confero, eonjungo, nt Ennius equi fortis et victoris senectuti campo-rat suam., Cic. G. M. 5, 11. Dextrae conjunge-redextram. OV. M. 8, 42I. (Conjicio, n. 298, 1.m) d) Decutio, defero. deripio et diripio, detcro, detraho: tergora deripiunt costis, Verg. Aen. 1, 211; les armncan la piel dc los cosln­ dos (Ios desuellan); detrahere aliquid alteri, Cic. Off. 5, 5, 21; om­ nem ei suam (auctoritatem. detulisse, id. Flacc. G, 14. e) Eripio, eæpono, eætorqueo: hunc mihi timorem eripe, Cic. Cat. 'l, 'i, 18; non habere domu-mewpositam cupiditati et voluptatibus, id Quinct. 30, 93. f) Immitto, impone, importo, imprime, ineutio, indo, infero, in— Fgo, infligo, ingero, injieio, injungo, insere, instillo, inuro: incute vim ventis, Verg. Aen. 1, (39; vestris domiciliis atque tectis funestos ac nefarios ignes inferre, Cic. Gal. 3, 9, 22; civitatibus aeternam 'injun­ gere servitutem, Caes. G. 7, Ti, imponer; lumini oleum iustitia-re. Cic. G. M. 11, 56. 9) Iuterjicio, interpono; ui nasus quasi murus oculis interiectus est, Cic. N. D. 2, 57, 143. ' h) Objicio, obverto, offero, effundo, v. g. ignobilitatem objicit C. Caesaris filio, Cic. Pliil. 3, (3, 15 echa en cara-, oboertunt pelago pro­ ras, Verg. Aen. 6, 5; ut piscibus aqua, sic nobis aer crassus effunditur. Cic. Acad. 2, 25, 81, se cxliende al rcdedor; se oppo-nerevenientibus, i) Praecipio, praeeludo, praeficio, praefinio, praepara, praescribo; ut. e portu solventibus praecipere summo studio et tempestatum ratio­ nem et praedonum, Cic. Mur. ?, 4, dar regias en lo iocante a; a qui­ bus jura ciuibus praescribebantur, id. "G.M. 9, 27, dictaban leyes (respondiendo a las consultas sobre cuestiones de derechoj. 27"[Q nii'rlvus 257

F) der Hostem noluit. Cic. de 0. G. '1, 9, 6. Saturauit se sanguine Dls­ swinuuonum sm civium. [d. l'liil. ?, 24, 59. [Sic similis. assimilis, consimilis, dissimilis, dispar, quibus adde affinis, i. e. particeps, que tiene parle en. et. apud poölas diversus alicui pro diversus ab aliquo, 27], H. Haec ego, vel certe non his diversa, locutus. Ov. (?) Ep. 'l"! (18), 75. Semper invenies veri similis. * Atticorum similes esse volumus. Cic. Brut. 83, 287.] ll. Adjeclivaquae aptitudinem utilitatemque significant dativum habent personae, item dativum et saepius accusativum rei cum praepositione ad. llle adventus ADuumas nes uuu erat unus. Cic. Fam. 5, 6, 1. O rem minime APTAMmeis alumnus! [d Att. fi, IO, 5. Multas an nas uenantes Xenophontis libri sunt. [d. G. M. 17, 59. [In his numeranda: accommodatas,alacer, appositus, aptus, eo;­ peditas, habilis, [actus, idoneus, peridoneus, natus, paratus, procli­ vis, propensus; utilis, inutilis, perutilis, necessarius. (Propensus in. alteram partem.) Dativus commodum cum hac significatione «aeomo­ dailo, apropiado», accus. finem notare solet. Locus peridoneus castris. Caes. C. ?, i),-'i,2. Non essem ad causam idoneus, si hoc non viderem. Cic. Clueut. 6, 17. Cn. Pompeius, vir ad omnia smnma natus. fd. Brut. 68, 239. llle gurges atque helluo natus abdomini suo, non laudi atque gloriae. l(l. Pis. '17, d-l. Homo bene appositus ad istius audaciam. fd. Verr. 5, 41. Calcei. habiles et apti ad pedem. [d. de Or. 'l,-54, 251. Gf. n. 359. [, NB. et [ff.]

lll. DA'I'IVUSPOSTamouo'r VERBA'rnausn'wa (Cf. n. 254, 2." et ii.")

2;- g [. Verba mulla composita ex verbis transitivis et e)(, praepositionibus ad, circum, cum, de, ea:,m, inter, ob, prae, sub praeter accusativum etiam dandi casum postulant.. Deus animum ut dominum atque imperantem oboedienti PRAEPECIT com-om. Cic. Tim. 7, 21. ? Inimici mei mea MIHInon me ipsum ADF.­ menum. ld. Att. 5, 5. Vereor ue Postumo quid oneris IMPONAMlb. 9, 'l, 5.

4 Ct".hispan. ccrisimil. Mln, Pront.(1e Ilia,). y Burb., 9, 432. 2 Gf.n. 254, 2." Verba autem anteponendl et postponendi componuntur ex pracpositlonibus ante, prae et post. 257 cum ADJECTIVIS 271

virtutibus vitiu con/iuia. Sen. Ep. 120, 8. (Actio) menti congruens esse debet. Cic. de Or. 5, 50, 9:22. Dissonae illis voces. Liv. 50, 31, 'l. (Dissonae Sermone gentes. ld.) Morus contermina fonti. Ov. M. 4, 90. Concolor est illis (unda arenis). Ov (?) M. 11, 500.] At etiam aliquando: concors, congruens, consentiens cum: Motus cum valuns sententiisque consenrnsns. Cic. Brut. 58, 141. [Ne secum quidem ipse concors. Tubero vita severus et congruens cum ea disci­ plina quam colebat. Cic. Brut. 31, 117.]' II. Dativo etiamjunguntur obnoxius, sujcto u, obvius, tine sale al encuentro, a recibir, pervius, abierlo, patente. Mnu tuae litterae volent OBVIAE.Cic. Att. 6, 1, 5. FRATRIaedes [ientrenvme Ter. Ad. 912 [5, 7, 11]. [Vides quot periculis, quot contumeliis, quot ludi­ briis simus obnoxii. Plin. Ep. 3, 1—1-,5.Cui rnater media. sese tulit ob­ niä silua. Verg. Aen.. 1, 514, pro sese tulit obvium ] lll. Quaedam adverbia dandi casum petunt morc adjectivo:-um unde deducuntur. Ceres.-mt ex Hispania redeunti OBVlAMlongissime processisti. Cic. Phi/. ?, 32, 78. [Sic congruenter convenienterque naturae vicere (etiam cum natu-ra convenienter v.); (licere constanter sibi; obviam alicui fieri, ire, procedere, prodire, Ciceronem Caesari mittere. (Juxta apud Liv. 24, 19, G.)] lV. Dativo gaudent participia nonnulla praeteriti temporis, cum tiunt adjectiva, ll. e. cum non ad [corpus referuntur. Tua erga me mm PERSPBCTISSIMAbeneuolentia. Cic. Att. 11, 1, 1. [Pelopidus magis msromcrs quam VULGOnorus (est). Nep. Del. 1, 'l; es mtis conocido delos quo se dedican a la historia. Susmscn'us naar. Liv. 55, 19, 1; sospechoso al r., malquisto del r. V. n. 244, 5." b). Huius generis sunt: notus, cognitus, perspectus, bien visto, suspectus, exploratus, compertus, nveriguado, dilectus, optatus, specta­ tus, conocido, probatus, n. 254, 5.", aprobado, acceptus, despectus, contemptus et composito; ul. incognitus, inauditus, oct.] V. Pronomen idem extra nominativuun cum dativo apud poölas reperitur pro atque cum nominativo. Invitum qui seruat IDEMfacit OCCIDENTI.l'lor. Pis. 407; i. e. idem atque occidens (ac qui occidit, ac si occidat).

257'I. tur velAdjectivasirnilitudinis cum genitivo, qui frequens cum est dativoconstruun­ cum nominibus rerum animata;-um, t'cre perpetuus cum pronominibus personalibus. Nemo est orator qui Demosruem se summamnolit esse; ut Menan­ , , 260 cum vunuo msswo :te—l

'211. Mi!" consilium (umum jamdiu msr. ld. Fam. 5, '19, 2; tengo to­ mnda la resoluoiön. [Cujus [illas usr NOBISCOGNITA.ld. Div. Cacc. 20; cf. ib. 11: quam (mcam lidem) liubcut spectatam jam ct cognitam. NOTANTURnum ad (liviuautlum sig-na. [d. Fam. 6, 6, 8; estoy obser­ vando las senales para pronosticar. Sic: mihi constitutum, prouisum, perspectum, intellectum., auditum est; magno studio hoc milti, a pueritia est elaboratum, oct.] ?" ln quolibet temporc, addita commodi notione. Sic dissi­ millimis BI-ISTIOLISconuuuuitcr cibus QUAEHITUILCic. N. D. 2, 49, 125; h. e. sic dissimilltmae bestiolae sibi c. cibum quaerunt. [CUI ea: omui gemitu dato:-equecerta merces commnnunun. ld. Verr. 5, 45, 118; : qui. sibi mercedem comparabat.] 3." Raro, cum dativus pro mero ablativo ponitur, nisi apud pue'las et seniores. Via: AUDIORULLI.Ov. Pont. 3, 9, 39. [Prior (epistula) MIHILEGl coepta est. Cic. Att. 16, 13 a, 1.—Sed hic dat. frequens est apud classicos auctores cum vcrbisproba-ri atque intellegi: Id genus .maæimc imm IPSI pnonxrun; cf. Cic. de Or. 3, 10, 37. 4 At etiam: Mca consilia a te probantur; cf. Cic. Fam. 11, 'Ut, i.] 4." Participia in -ndus pro ablativo cum ab dativum fere habent. Tria vmmm sunt onrrom. Cic. Or. 14, 43. [Gum-mcus est TIBImos adulescenti/ms. Id. de Oi'.'1,23, 103. Quid MIHI FACIUNDUM(est)? ;,que debo haccr? 9 ]

[V. DATIVUS posw' VERBA lN'l'ltANSl'I'IVA Cf. n. 254 b) 'Lm

260 [.postulant Praeter verba ea quae neutra commodumcupri-munt,dandi quae Significant eventum, casum fiduciam aut diffidentiam. Ei sorte prouincia Sicilia OBGNH'. Cic. Verr. ?, (5, '17. Pucr banc SIBI FIDENS. ld. Att. 6, 6, 4. Hmc incipio SENTENTIAEDIFFIDERE.id. Tusc. 5, 4, 3. [Sic accidit, cau-tingit, euenit, oblingit, cel., credo, fido, confido,

4 Aliquid probatur alicui aliquoties. oritur ex aclivu probare aliquid alicui. . 2 SI non sugmficatur persona a qua res fieri debet, ndhihelur ab. Eum'mmquam A MP.esse ,xccusn'nuu putavi. Cic. Hai-,r. 3, 5, verlendum: Junius crei comcmr (conveniente) quo (eltiiesc ncusado por mi (mites quo, por otro); mihima accusan­ dum,sic: Jumas erat quo debiu (que fuese un deber mio) ucusarle. 276 DA'l'tVUS.— 260&­ cli/fido. Quod cuique obtigit, id quisque teneat. Cic. 0//. 'l, 7, 21, Metello Numidia evenerat. Sall. .l. 13, 1. Si id culpa senectutis occide. ret, eadem mihi usuuenirent. Cic. G. M. 5, 7. Nisi ves/rae virtuti eon­ stantiaeque con/'iderem. CIC. Phil. 5, 1, 'l. 0 nimium. caelo et pelago con/ise sereno! Verg. Aen. 5, 870: et". tamen sequens NB.] NB. Fido, con/icto etiam ablativum postulant.. raro di/Iido. Qui enim poterit autcorporis rmmu'ra aut fortunae summum-". (:oxm. onem-.?Cic. Tusc. 5, 11, 10. 4 II. Item dativum postulant impero (ct'. n. 2I2), suadeo, pers-ua­ deo,supptico et supplex sum, suplicn, videor (mihi), me parcae, praesta sum, me presenta, mc hallo presente, et foro,apud poölas haereo pro adhaereo. Muu quidem nunquam PERSUADERIpotuitanimos emori. Cic. G M, 92, 80; se me ha podido porsuadir. Nec .IUDICIBUSsurrLEv (Socrates) FUIT. Id. Tusc. 1, 29, 71. [Loqui coepit Vnum se ['HAESTO.tnvsmmv'n FUTURUM.Id. Verr. 5, 61, 160. (Ad nomina danda praesto fuere. Liv. 3, 57, 9, para alistarse. a inscribit-se.) Levis masenn ALAE(sagitl(t). Ov. Met. 12, 570. Amicis pro aliquo supplicare.] lII. Verba pugnandi apud poälas dativo, apud alios junguntur praepositioni cum. Solus TIBIcurru" Amyntas. Verg. B. 5, 8; compite contigo. Cam-n cum illa. Cic. Ac. 2, 52, 101. [Sunt ejusmodi: certo, luctor, pugno, dimico, bellum gero, bello, concurro, contendo, colludo, con/ligo, congredior... Frigida pugnabant calidis, umentia siccis, Mollia cum duris, sine pondere habentia pon­ dus, i. 0. cum leuibus grauia. Ov. Met. 1, 19. '2Dimicare, pugnare, cet. adversus, contra aliquem.] IV. Nubere «casarsc (Ia mujer)» dativum postulat; participium nupta etiam praepositionem cum. Nur-sw A. Aonio Manna. Cic. Ctuent. 5, 11. Quocum esset NUPTAregis Armeniorum soror. Id. Fam. 15, 3, 1; con quien esl-aba casada.

., Aliqua verba neutra quae dativo junguntur, praecipue 261 a poetis transitiva tiunt, n. 254, 3." 0Xil'., raro tamen in passiva personali adhibentur. Via; equidem attan.-m. Ov. '['-risi. 5, 10, 55; i. O..mihi credatur. Ego car mmm-zon? Hor. Pis. 56; pro cur invidetur mihi? [Caret mvn—

1 Gf.lllsst.-Goetz. p. 228. 2 Sine pondere respondet Graeco ':o'zr,ö'.-feufinitor/U;. 263 cum VERBOINTRANS. 277

Danos Sobrius aula. id. C 2, 10, 7. Punsunsa ESTgruis. Phaedr. 1, 8, 7. MEDENDIScorporibus. [.iv. 8, 50, 7. " Cf. n. 207, c).]

262 Summlleal, cum et dativo saepe possessionem a nobis verbo quodammodosig­« leuer» vertitur. Cf. n. 247, [. SUNT noms mitia poma. Verg. B. 1, 80; fruta madura. [Mi-nus honoris erat poetis. Cic. Tusc. 'l. 2. 5. Sunt mihi cum illo omnes amicitiae necessitudines. Cic. Sest. 16, 39; me unen con (el lodos los vinoulos de la a ; cf. id. Or. 50 180: numerus autem non habebat aliquam necessitudinem aut cognationem cum oratione. Jam Troicis temporibus erat honos eloquentiae? ld. Brut. 10, 40. At si qualitas aut pars denotatur, alia constructione genera— tim utendum est. Magna in Crasso humanitas (eloquentia, jucunditas, lepos, ingenium) [ait, ei. Cic. de Or. '!, 7, 27; vel magna fuit Crassus humanitate, et". n. 243 Haec prouincia urbes habet opulentissimus tres. cet. 2] NB. ln locutione mihi (tibi) est nomen, cognomen, me Ilatno; nomen illi inditum est, manet,- nomen do seu dico alicui, nomen per­ sonae aut rei est in eodem casu, quo vox nomen, frequentius in dativo per attractionem, raro apud recentiores etiam in genitivo. Fons aquae dulcis, cui NOMENARETHUSAest. Cic. Verr. 4, 55, 118. Tanno cogno­ men mncut (tamus. l-lor. Sat. 'l , 3, 58; al lento en el obrar (renexivo) damos el apodo (apodamos) de bolo. Quibus CLITARUMconuomaurunt. Tac. Ann. 12, 55. [Puauo ab inopia Ecamo (daliv.) inditum nomen. Liv. 'l, 31, 3. At recte dicitur: COGNOMEN[tanum-: sapientis, Cic.-, animus paratus ad periculum audaciae NOMENhabet-,id.]

263 Dalivo adhaerentcomposita 'ex'verbo sum, item compo­ snta ex neutris et praepositionibus ad, cum, m, inter, ob, prae, re, sab, super. At saepe praepositionem repetunt, maxime si locus designatur. 3

1 Audi Tullium, Tusc. 3, 9. 90: Est in Menalippo: [florem quisnam liberam inuidit nu.-mn? Male Latine videtur. Sed praeclare Accius. Ut enim videre, sic inuidere florem rectius quam flori. Nos consnætudi-neprohihemur; poeta jus suum tenuit, et diæit uu ocius. ? Ab hoc norma discedit. Gut-t., v. g. Erat Dai-Eomite ac tractabile inye­ m'unt, 3, 247. 3 Horum plura n. 254,-1M. continentur.

GRAM. LAT. 13 278 DATIVUS 263

Annsr historia LITTERISnosrms. Cic. Leg. 1, 2, 5; nuestra litera­ tura carece de h. Gloria vmum nus-oun tanquam imago. ld. Tusc. 3, 2, 3; como el occ.—AD saxusl ADHAERESCUNT.ld. Ac. ?, 3, 8. [Piliam clPllS CONSENTIANTexitus. [d. Fam. 11, 5, 3. Ego meus sumamus virtute mea pnanwxu. In Sall. ?, 5. IN ID srumum in quo estis mcum­ me. Cic. de Or. 1, 8, 31. Huc spectant:-accedo, ucclamo, accubo, adjaceo, adversor, ari/iae­ reo, alludo, annuo, appareo, appropinquo, ari-Epo, arridco, aspiro, assentior, assideo, adhaeresco, af/"ulgeo, assurgo, asto, v. g. manus ea:— trema non accessit operibus ejus (C. Gracchi). Cic. Br. 33, 126, fallo ia ullima m.; accedere ad cunabula, id., ad urbem, ad aedes, ad ludos, ad aurem, Cic. Verr. 5, 58, 133; accedere in urbem, in provinciam, cel..: cf. NB. proxime sequens; quisquam in curiam (tibi) venienti assureæit? Cic. Pis. 12, 26; epulis accumbere, Verg., sentarsc a Ia mesa; ad summam aquam appropinquare, a la superficie del a.; ad meam pecuniam aspirat. Congruo, consentio, consono, consto,'convengo, consuesco, convenio, cohaeret) (convenire cum aliquo; id cohaeret cum re, Cic. Top. 12, 53). Illacrimo vel illacrimor, illuceo, incubo, incumbo, indomnio, inhaereo, inhio, immineo, immorior, innascor, innitor, impendeo, in— servio, insideo, insisto, insto, insuesco, insusurro, invado: imminebat tuus furor onmium fortunis, Cic. Dom. 10, 25; insusurrare alteri: «Hic est ille Demosthenes-; instare uictis et fugientibus; in. gladium incumbere; inhaeret in mentibus augurium; incurrere in hostes; inci­ dere in periculum, in morbum; insistere vestigiis laudum suarum, in bellum insistere; in fortunas imminere; in concham hiantem innatare. Invado cum dat. vix invenitur (Cic. Fam. 16, 12, 2), sed cum accu— sat. vel solo vel cum praepositione: cf. n. 2l6, 3 in ima pag. Inter-cedo, me opongo, interjaceo, intervenio: campus interjacet Tiberi ac moenibus; intercedere rogationi, Cic. de Or. 2, 47, 197, oponerse :] la proposicibn (de una ley). Obloquor, oborior, obrEpo, obsecundo, obsequor, obsisto, obsto, obstrepo, obtreeto, obversor, occurro, occurso, accumbo: mihi ante oculos obversatur reipublicae dignitas, Cic. Sest. 3, 7; pueritiae adu­ lescentia obrepit, id. G. ,]. 2, -1-, viene al acecho lras Ia ninez; occurrere venientibus. Occumbere morti, saepius mortem vcl morte. Praeeo, praeluceo, praesideo: judicio praesidere; vobisvocepraeire. Praeco cum accusat. est «yo dicto». Praei verba. Liv. 8, 9, 4. Iicclamo, reli-agor, reluctor, repugno, resisto; orationi reclamare, 264 cum VERBOINTBANS. 279 reclamar contra el discurso, prolestar a voces contra el d.; 4 resistere iiwadentibus. Subjacee, subere, subscribe (i. e. assentior). subvenio, succede, succlame, succresce, succumbe, succurre; egentibus subveniendum. est; succumbere dolori, inimicis, senectuti; aetas succedit aetati,- sub pri­ mam nostram aciem successerunt, Caes. G, 1, 94, 5, uan-remelieron a la vanguardian. Goya Munitiin. Super-ste, superuenie, cf. n. 216, 5 in ima p., et composita ex sum: absum, adsum, desum, ins-um, inter-sum, absum, oct., v g. tibi nullum a me amoris officium defuit, Cic. Mil. 36, 100; nunc mihi nihil dec— trina prodest, id. Att. 9, 10, 2, omnibus negotiis non interesse solum, sed praeesse; templa mari subsunt, OV. Met. 359; Tiberis inter eos et pens intererat. A probatissimis scriploribus dicitur fere, a Cicerone semper, inesse in extra poösim (cum ablat.): In qua (celumella) inerat sphaerae figura. Cic. Tusc. 523, 65. Adesseamicis, cumplir con los a., adjudicium.] NB. n. 258, 1, et 263 commune. Aliquando verbis dativi, com­ positis, jungilur alia praepositio vel similis significationis vel loci propria. IN spem maximam nnnucri sumus. Cic. Mil. 28, 78. Quot genera beluarum ADsaxa nativis testis INHIAERENTIUM!ld.N. D. 2, 39. 100. [Neque IN Antonio Dnessur hic ornatus orationis. id. de Or. 5, 4, 16. Cfr. ubi. " Sic: insusm'rare ad aures, acquiescere in aliquo, descansar en alguno, ebversari ante oculos, obrepere in animos, aspirare in curiam; in senatu, in proelio adesse, oct., incumbere toto pectore ad laudem, ad reipublicae salutem; carmen dailai-is in actus, llevas a las tablas. — Cum compositis adjacee, assidee, usto nunquam adhibetur praepositio: Gentes quae mare illud adjacent. Nep. Timoth. 2, 1..Similiter nen-, nunquam: mures aut A[ricani accedere, id. Haun. 8, 1; genua advol­ oi, 'l'ac. Ann. 1, 13] '

264: 1. Antecede,antecelle, antee, insutte, ebtrecte, denigro, praesto saepius dativum quam accusativum postulant. Virtus PRAESTATCEI'EIHSanuus. Cic. Fin.. 4, 18, 51. Qui honore rerumque gestarum amplitudine. carenos populi Romani PRAESTITE— num. Nep. Att. 18, 5.

4 De'ver-csetmundo; nucum: cuanto quisiere contra te palabra de Dies. Granadu, Adic. al Memor., ador. de les Reg/es. B. 8, 520 3. 280 DATIVUS 264

[Sic: Natura homiuis naturae pecuda-m antecedit; ci'. Cic. Off. 1, 50, 105. Auteire ceteris virtute. lb. 2, 10, 57. Biduo me Antonius antecessit. Id. Fam. 11, 15, 2. Omnes auctoritate anteibat. Nep. Chabr, 4, 1. Iusulto hosti et patientiam hostis, in rempublicam, [ores calcibus, golpeo la puerta a punlapies.—Autesto sive autisto ct anteuerto dativo gaudent; cum accusativo sunt scquioris Latinitalis. Crotoniatae mul­ tum onmibus corporum viribus autcsteteruut. Cic. [nu. 2, 1, 2; auti­ steterunt. Tcubn.] II. Differo, disci-apo, dissentio, d-isto fere a solis poölis cum dati­ vo, ab aliis cum praepositione ab construuntur. Plirahaten DISSIDENS PLEBInumero beatorum Eæiiltii Virtus. Hor. C. 2, 2, 18. Animus A se ipse DISSIDENSsecztmquediscordans. Cic. Fin. 1, 18, 58. [(Comoedia) pede certo DIFFERT SERMONI. Hor. S. 1, /l-, !1-8.]

V. DATIVUS nom'rivus, E'l'lllCUS nr INTERJECTIONIS

265(3 Dativus tu, cet.)juicio, nonnunquam en mi hanc oprmön, 'nolionem scgün exprimit: mi enlender, «a mi para mr». Dicitur ab aliquibus dativus relationis. Auille MIHIliber, cui mulier imperat? Cic. Par. [S, 2] 36. [Tui politici libri OMNIBUS vigent. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4-;'i. c. onmium judicio. Erit ille MIHIsemper deus. Verg. B. 1, 7; cf. Aen. 11, 116. Nolandus hic dativus cum participio (praesentis aut praeteriti), potissimum in descriptione geographica: Gomphos pervenit, quod est oppidum primum Thessaliae VENIENTIBUSabEpiro. Caes. C. 5, 80, 1. Sita Anticyra est in Locride laeua parte sinum Corinthiacum m'insu­ Tl. Liv. 26, 26, 2; a Ia izquierda de quien enira, a Ia i. conto se cntra. 1 Est urbc EGRESSIStumulus. Verg. Aen. 2, 715. 2 Duo nequa­ quam uisu ac specie AESTIMAN'I'IBUSpares.Liv. 7, 10, 6; enteramenle desigualcs (en ['uel-zas)a juzgar (para los quejuzgan, si se juzga) por la vista y Ia aparicncia.]

1 Gf. Cerv. Quij, 2, 47, n. 1, 501 1. Pedro Recio de mal aguero natur-al de Tirleafuera, lugar que esta a. la dei-echo niano couo v^.-uos de Caracucl a Almoitövar del Campo: EUNTI,nummus. & Apud Pomponium Malam etiam genit. invenitur. Cai-manii NAVIGANTIUH DEXTERApositi. 3, 8, 15. 267 u'ri-ucus ur mu.-uus 281

266tissumumatque.indignanlis, I.. 'Ad motus aninii signiticandns,admirantis adhibeturdulwus mihi, po­ tibi, uobis, uobis((lat. othicus). Quid MIHICelsus agit? Hor. Epist. 1, 3, 15; aqui- lmee (obuio lc va a) rni buen C ? Hic mun quisquam mansuetudinem et misericordiam nominat! Sall. (J. 52, 'H, iy hay uqui quien toma en su linea Ia pala­ bra mansedumbre y compasibn! [Haec vobis istorum per biduum mili­ tia fuit. Liv. 22, 60. 25; ved camo os sirvieron en Ia guerra esos vuestrus snldudos. — Et cum volo: Quid tibi vis? tque quieres? uiue pretendes eon eso? Quid vobis vultis? quid sibi vult haec oratio? uiue quiere decii- (que signiüea, 3 que viene) este disem-so? — Hic dativus notandus praecipue cum e-n(em) et ecce: Cum haec maxime scriberem, ecce tibi Sebosus. Cic. Att. 2, 15, 3.] H. Hei (ei) et vae dativo gaudent. I'll-:imisero ttlllll! 'l'ar. Ilaut. 254. [2, 2, 5]. VAEmisero uiui! Id. Hec. 4, 2, 29 [605]. VAE VICTIS! iuy delos V.!4

VI. DATIVUS FINIS, PROPOSI'I'I, INTENTIONIS, suu uupmsx DA'l'lVUS

) I. Dativusfinem, propositum, intentionem 207 aliquando significat, cui aller personae saepe additur. (Equitutum) AUXILIOCAESARIAedui miserant. Caes. G. 1,18, 10. Atlantici) liunc SIBIDOMICILIOlocumdelegerunt. lb. 2, 29, 5. [Sic: locum castris deligere, capere; liabere rempublicam quaestui, traficar con, senem ludibrio vel contemptui, aliquid religioni, tener escrupulo de; aliquem auxilio arcessere; diem colloquio, pugnae, dice­ re aut statuere, constituere, tij'ar, senalar el dia para Ia entrevisla'; diem petere induti-is; do. tibi librum muneri vel dono, etiam donum, tanquam appositum, tc doy como regulo; dare alicui pecuniam fe-nori, a intel-es; ponere aliquid pignori, dar en prenda, empciiar, canere receptui, tocar a retirada,.para recogerse.2 Ubi notandi dativi uua-ilio, praesidio, subsidia, maximc ubi de re

! Cf. Festus p. 372, np. Kühner 2, p 951, 45. At.Liv. 5, 118,9: Audita intoleranda Romanisvoa; (Brenni), vu: Vir.-rtsesse; que los lnmentos crnn (Ios ayes queduhan) para Ios v. Non hic fidelis est versio ioy (le los vene-idos!(Vae te, Plaut. et. Cutull.) 2 Ct'.reeeptuisig1mm, toque de rctirndn; v. Cic. Pliil. 43, 45. 282 uerum; mrivus 267 militari sermo est: Arcessere auxilio, Caes. G. 5",11, ?; subsidio (luce­ re, venire, proficisci, eet. (T. Sextium) castris praesidio reliquerat. Ib. 'l, 49,1. Neque subsidio (viris) ire possum. Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 2. Et apud Verg. auxilio vocare (leas, Aen. 5, 680, arma auxi­ llo ferre, 8, 535, auxilia (et subsidio) subire 2, 216; 12, 755. Nota etiam in re militari: legatus Lucullo, Manilio consuli tribunus. Cic, Somn. Sc. 1. Cf. 254. I.] NB. Pro accusativo cum ad, n. 433, (1, poülae et recentiores adhibent aliquoties dativum finalem. Glomerare manum BELLO.Verg. Aeu.2,315.1 11. Sunt cum duobus dativis jungitur, altero personae nonnun­ quam omisso, altero rei; et fere reddilur a nobis per causa r, ser (le vel Servii- de, redundar en. (Postremo tua pagina) MIHImagnae MOLESIIAErun: Cic. Att. 0, 2,1. [Et VOBIS nouom et AMICIS UTILITATI et IH-ZlPlElJlJCAEi:.uow— Ml-lNTOESSE.ld. de Or. 1, 8, 31. Tua illa (vox) PLUIIIMISPUir .iuxiuo. l(l. Mil. 31, 94. Sic: illud Cassianum: cui bono licerit, Cic. Mil. 12, 52; a quien fuere de provecho; esse usui, de utilidail; esse impedimento, SCI'VlI'de eslorbo; esse omnibus odio, admirationi, ser odiado, admiratio; hoc est mihi magnae curae, mc da gran euidado, es para ml objolo de solici­ lud, lomo m'uy a pechos; hoc est illi cordi, eslo le agrada, gusta de e.; nobis praesidio esse posse. Marimo est argumento (documento) quod paulo ante interitu-in Caesaris contigit. Cic. Div. 'l, 52, 119, ubi pio (lalivo nominativus adhiberi potest: maximum est (n'guuieutum; es muy'grandc prueba. Attamen non hic diceretur: est argumentum, est documentum, sine adjcclivo] lll. Verbis do, duco, habeo, tribuo, verto, imputo, alribnyo, tomo por, geminus dativus praeter accusativum appouilur; at (lali­ vus personae laceri potest.. Tu id in me reprehendis quod 0. ll'lETl-ZLLOmuni i).-crum EST. Cic. Plauc. 36, 89. Quod (medimn ea: tribus esse) apud Nmu-iilas noixoul Ducnuu. Sall. IJ. il, 3. [Sic: do tibi hoc laudi, vitio, culpae, crimini; uertis id mihi vitio, stultitiae; lia-nari, gloriae, probro ducis, habes. Neque hoc illi quis­ quam tribuebat superbiae. Nep. Timol. 4, 2 ]

1 Gf. Aen. 2, 798; 3, 510; 7, 182; 8, 606; 40, 259; H, 659 et 707. 268 ABLA'I'.COPIAE 285

CAPUT VI. nE ABLATuvujuu l. Anunvruvus pnsr Anuncruvu n'r vanum comua ET INOPIAE ATQUE suu NONNULLA9

]. Adjecti'a quae copiam ant abundan— 268 tiam et inopiam significant ablativum pos-­ tulant. Cl' n. 245. Huic tradita urbs est NUDAnunu-usuum, mau-'unumcoruus. Cic, All. 7,-'13,1.Lunen'rus,nnonu-:auiunus. lul.Fin. 5, 29, 87. [Huc pertinent: abundans, complelus, lleno, hencluido,confertus ct refertus, relleno, colmadn, rebosanlo, copiosus, fecundus, fertilis, [elus, fecundo, feu'til, rcheneluido, immunis, liber, locuples, rico, abus­ lado, nudus, onustus, opulentus. orbus fallo, privado, praeditus, vacuus, el in poösi cassus, fallo, privatio, dives, [erum, n. 244, lll, purus, uber, exuberante, extorris, destcrrcdo de, despojado de: caelum liu­ mauo genere completum; ou'la conferla voluptatibus; [lumen auro [er­ lile; lerra fela frugibus; annus locuples frugibus; asellus onustus auro (aula ouuuslaauri, Plaut. Aul. l, 2, !i- [GH]: n. 246, lli-, exercitus praeda opulentus 3, cnu'iquee'udocon ei botin; pars Numidiae agro oi­ risque opulentior. Sall. J lli, 5, ala unas iörlil y poblzudan, Inl'. D. Ga­ briel; plebs orba tribunis, Cic. Leg. 5, 3, 9.—Cassus lumine, Verg. . Aen. 2, 85; diues agris. cum genit. est poöt. dives equum, Verg.; terra feu-aa;Cereris multoque feracior uvis, OV. Am. ?, 16, 7; purum uitio cor, Hor. Sal. ?. 3, 213; Sulmo gelidis uberrimus undis. Ov. Hoc (jusjurandum) patria extorrem in tuam regiam adduxit. Liv. 55,

-'l Praeceplioncs quibus ahlalivi usus continetur ila nonnumquam inler-se conexae sunt, ul non facile possunt duscriuninari. Ablativus stricte suumpuns ex­ primit se pa rationem et (!iscessuu un, responulelquucgenitivo Graeco. Adhi­ beluureliam tanquani instruu men lulus (el locativuus; dcniquc ullablotuvus absolutus. Adn. Dativus Graecus adhibetur a Latinis pro suo ablativn, v. g,.pro ?G'ITGGEI'II; nihil et! ciui-ius ::vaulcysmp. ? llic ablat. ul iuistrumenlulis solet haheri. a Killuner praedae, vol. 'l, pag. 336. 284 ABLA'I'IVUS 268

'19, 4,- Lrajo o tu palacio al desterrado de la p. (Ea-torris regni. Slat. Tli.'1?.,262, n.246,11.1) ­ Nola gratulandi el. cohorlandi loculionem: Macte uirtute, puer. Verg. Aen. 9, 641. Tu quidem macte virtute diligentiaque esto! (eas quidem macte v. dq. este.) Liv. 10, 40, 14, cum verbo sum vel sine eo et cum ablat. (fere virtute) ]' NB. 1. Horum nonnulla, fertilis potissimum, abundans, "illius, vacuus, immunis, eliam genitivo gaudent: item refertus eL completus cum nominibus personarum; [at cum ceteris adjectivis hic casus fere poe'tarnm est ei recentiorum.]F1-;n'rn.cs agri FRUCTUUM.Cic.N. D. 2, 52, 151. "wenn Gallia NEGOTIATORUMest.Id. Font. 'l, 'l. — Linea canonum. llor. Pis. "212. [Sic: Via omnium rerum abundans. Nep. Eum. 8, 5. Loca nuda gignentium. Sall. .l. 79, 6; campahas fallas de vegclacion, de plan­ tas. ? Ager frugum vacuus. II). 90. 1. Portoriorum inmunes. Liv. 58, 44, 4. Completas mercatorum carcer. Cic. Verr. 5, 57, 147. Sceleris purus. Hor. C. 1, 932,1; quem genitivum habent apud poc'tas et se­ quiores alia copiae aut inopiae adjectiva, v. g. opulentus,pro­ digus, fecundus,dives, uber, largus opmn, Verg. '11, 358; trunca pedum animalia, id. G. 1, 510; repletus puerorum ac mulierum, Liv. ('),25. 9.] NB. 2. Nudus, orbus, vacuas; immunis, liber, cl'. n. 287, S.", purus etiam ablativum habent cum praepositione ab. Messana nu ns nasus [vuo.-xest. Cic. Verr. 2, 4, 2. [Non.-xrespublica Amacisrnnn-us. ld. Dom. 22, 58 Dum [uit ABop'rim'rlous illa contio. ld. Ftac. 23, 54. Mens ne comi mur. runa. Sen. Ep. 'l, 4, 1: Oppidum vacuum (te— fensoribus et a defensoribus; immunis militia vel a militia. Liberi [uerunt ab omni sumptu.. Cic. Verr. !l, '10, 25; soluti a cupiditatibus, liberiadelictis, Cic.,Agr. "1, 9, 27; liber cum ablal. personarum habet semper praepositionem, ut locus liber et arbitris. Huc inops perlinel; sed frequentius cum genitivo jungimur, n'. 245.] 11. Alieuusa)signi1icans «ajeno de, imprOpio de» ablativum vel solum vel cum « poslulal, raro genitivum. Neque hoc (illi) ALIE­ NUM ducunt MAJESTATEsun. Cic. Div. '1, 38, 82. Labor nuexus A momum ld. Att. 16, 5, 4. Quis manuum putet ejus esse DIGNII'ATIS? ld. Fin. '1,'/1-, '11.

1 Ne eæsulem extorrem populum Romanum ab solo patrio in hostium urbem agerent. Liv. 5, 30, 6; ab solo est ablat. loci " n d e. 2 Aut ausim-las de animales,- sed v. me".—Gosen. p. 242, li.", el. cf. llor. G. 'I. 22, lii—46:Jubac tellus leonum Anima nutri'æ. 269 corr.-ua ET momar. 285

b) significans «alienoa, extrahe a», et c) cum nominibus pcr­ sunau-um liabct praepositionem a. Homo non ALIENUSA Lli'IElilS Cic. Verr. 2, 26, 64. " — Humani nihil .« ali-;ALII-".NUMputo.Ter. Haut. 77 ['l, 1, 25]. Gf. 254, ll, a).

269' cant,Verbaintransili ilem transitiva 'a quae instruendi copia m aul inopiam (provcer), signifi­ iin— plendi, ornandi, vestiendi, privundi et his similiaablativum sibi adsciscunt. ABUNDAREoportet PRAECED'I'ISmsrrrurisqne philosophiae. Cic. Off. 'l, 1, 1. VACARECULI'Amagnum est solacium. ld. Fam. 7, 3, 4. Omnibus eum cosrumutus ONERASI'I.Id. Phil. 92, 58, 99. Aegritndo me somno riuvvr. Id. Att. 9, '10, 'l. [Huiusgeneris sunt.' abunde, [lue, rt[/luo,(li/[lita,mano, reduarlo, scateo, ut: Simulacrum multo sudore manauit; etiam e simulacro mul­ tus'sudor manavit; Africa sanguine redundauit; mulier abundat auda­ cia. consilio et ratione deficitur, estä I'alta de; [luere mollitia,- a/[luerc divitiis; scatet beluis pontus, Hor.; alia in certis significationibus, ut: in monte Albano lapidibus pluit, Liv i, 31, lloviö piedi-as (in area Vulcani et Concordiae sanguinem pluit, id. 40, 10); —careo, egeo, indigeo, supersedco, vaco pro vacuus snm seu careo (raro cum ab:u a— care a publico o/[icio et munere, Cic. Divin. Q,")., 7; ab Opel',e Caes. C. 3, 70, ?. :carere consuetudine amicorum; egeo tempore, supersedere labore itineris, CCSHI',descansar de la i'atiga dci c.: -—compleo, expleo, implco, oppleo, repleo, refert-io, satio, saturo, instruo, locuplete, orno, stipo, augeo, cumulo, onero, exonero, solvo, ewsolvo, levo, imbuo, con­ spergo, resp ergo, sterno, consterno, cubro con, (le, umicio,cingo, suc­ pio, tego, vestio, remuneror, afficio, prosequor: bonis ewplere mun­ dum 9; heu nimis longo-satiate ludo, Hor.-, satu-rauit se sanguine iui­ micorum suorum; re[ercire libros fabulis; augere aliquem scientia; imbucre vas odo-re, animum honestis artibus; leuare aliqnem onere; solutus omni fenore, Hor. (soluti a cupiditatibus, Cic. l. Agr. 1, 9, 27); afficere aliquem maæima laetitia, causar la inayor alegria, hono­ ribus, tribular ii., beneficio, poena, ignominia,- lacrimis amicum pro­ sequi, acompahar con l., laudibus, honorificis verbis, cnsulzar, hablur en—(con)terminus honrosos, benehciis et liberalitate, colmardc b.; 3 4 .Iociiwnutimwus Ov. Fui, 396. ? Iiesjam universus profundam de quibus wluminannpleta sunt. Cic. Ain")-,27, 87. :! uEslosdos veihos, officio ! mosequm tiencn inancras de hablur prupins i csqui­ sitas, que quieren decir hacer, dar () tener: i toman Io persona (i quienen acnsativo. N) 03 O­ ABLATIVUS 269

amictus pallio, toga purpurea; [Iispano cingitur gladio, sc ciüe la cs— parla, n. 218; urbem moenibus, religione cingere;—fraudo, nudo, orbe, prino, spolio. uiduo poöl. el pastor., etiam cum genit. (NB. 82); militem praeda fraudare, mulare turrim defensoribus, magistratus praesidio; orbare ltaliam juventute; Apollonium argento, fortunis spo­ liare. —Alia, v g (ligner, tengo por digno: Haud equidem tali me dignor honore, Vel-g Aen. 'l, 535; litora urbibus distincta.] NB. 'l. ls'geo et frequenter indigeo ctiam casum interrogandi admittunt. Eam CUNHLII.Cic. Att. 7, 22, 2. Hoc bellum. morat-31"(ïu-, in-uuTA'rls. ld Phil (i, 3, 7. NB. ?. Cum verbis implendi et privaudi poötae nonnun— quam genitivum usurpant; cum compleo ct impleo etiam alii scripto­ rcs. Sarra-ra ferinae Dextera CAEDISerat. Ov. M. 7, 808. -- Ollam nemmonuu IMPLI'IRl-I.Cic.Fam. 9, 18, 4; hcnchir Ia bolsa de (haero. [Cf. completus, 268, [, NB. 'l. Privandi cum genitivo: pri-uo,despo­ lio, coruo, solvo, dissolvo, levo: cf. n. 287, S.", NB. Cnm fanmlis ope-' rum solutis. Hor. C. 5. 17, 17; desocupados. Desolataeque viro­ rum Eridani gentes. Sil. 8, 590. :privatae.]

270sativo [. 'Quaedam ct ablativo, t'crba tanquam dupliciter verba construuntur; instruendi cum ot accu­ pri­ vandi; cum dativo ct accusativo, tanquam verba dandi. Eum Pom— pejus CIVITATEDONAVIT.Cic. Corn. 22, 50. Non PAUCt suis amarent-— nus large .c/fuseque DONABAT.[d. S. Rosc. 8, 25. [Huc spectant: aspergo, augeo, circumda, dono, impertio, inrtuo ot.cauo, iuuro, intercludo, levo, misceo et admiseeo curn aliis-nonnullis compositis ex präel'iosilionihus ad et in, ut a/[lo, illino, imprimo, iu­ seribo, inte-u;o,item circum/undo maxime. in passiva voce: vitae splen­ dorem maculis adspergere et aspergere alicui labeculam; induo et ereuo me veste et mihi vestem, vel sine pronomine: indue vestem, poöt. ind-uer vestem, n. 218; circumda urbem maris et muros urbi; Terentia impertit tibi salutem et plurima salute. Parmenonem; iuuro illi uotum et illum uota-, leva me hoc ouere et mihi metum; miscere aquam uecta­ re, raro [letum cruori, iram cum luctu; cireuzn/inulor luce et circum­

i la.cosa que en ablativo, (testa mnnera: Dor ut animo gran conlomamiemo: Afficere animum magna uoluptate: Dar petia. ("liga, at:-gria, uisu-za, cuidudo u alguno: Affi­ lere aliquem molestia, dolore, laetitia, aloe-rore,eura': Huccrle hunra, dann, provocho, afrcnla; afficere illum honore. damno, niultis commodis,gravi cmntumetia:Tenet" buona (»nit-lu volunlad inlos ctudadanos: Prosequi odio vel amore civessuos. Acompaneto hasta la ciridad: Ad urbem usque-sam illum prosecutus.» Abril. ttf. T. Clc. epist. :. p. 40. 2,7 1 r-osr AD.]ECTlv^ 287 funditur mihi tua:; Caesarem commeatu, a castris Caesari commeatum, uiam, fugam intercludere. [lem abdico me magistratu et abdico ma­ gistratum.] ll. Neutra interdico et invideo praeter dativum personae ablati­ vum habent., qui raro mul-atur in accusativum. iLLl AQUAet IGNI mmnmcrum l-IS'I'.Cic. Phil. ('), 4, 10. Ut nunc PURIAE vox interdiceretur. Id. har. r. 19. [NVIDEO'rnn mum-'. vel mum-m; at rectius invideo laudi tuae. 4

271 [.n. 277, Contentus, item dig-nus fretus, et laetus,indignus, anxius cf. 269 et exii-.,similia, abla­ cf. tivum petunt.. Mediocri QUAESTUCONTENTUSesse non poterat. Cic. Quinct. 5, 12, Thasios OPULENTHrum-os suo aduentu [regit. Nep. (Jim. ?, 5. 0 virum SPARTADIGNUM!Cic. Tusc. 'l, 42, '100. 2 [Vivit (sapiens) praesentibns laetus. Sen. V. B. 26, 4. His anxius curis. Liv. 21, 2, 1. Campani semper superbi bonitate agrorum et fructuum magnitudine. Cic. l. Agr. 2, 35, 95. Opera magni animi et excelsi et prudentia con­ silioque fidentis. [d. Ol)".1, 23, 80: cl".260, [ et NB.] ll. Tutus, securus, integer, apud poälas sospes, adjectiva divor­ sitalis et numen-alia ordinis ablativumcum ab admittunt. TUTUMme ABINSlDllSinimici sciebam non futurum. Cic. Fam. 10, 31, 2. A TE totus mvensus est. Id. Ac. 2, 52, iOl..lmperio et potentia SECUNDUSA REGE. Caes. B. At. 66, 3. [(Diversus tibi, n. 257. I. In poetis locus est horum vel secundis vel etiam infra secundos. Cic. Or. 'l, 4.) 3 Via:una sospes navis ab ignibus. Ilor. C. 1, 37. Dictator secu— rior ab Samnitibus. Liv. 9, 22, 5; ac dandole gran cuidado Ios S. Eliam apud eundem 56, 41, 1: securus de bello; et ei. 246, li. Gens integra a cladibus belli. id. 9, 41, 8. Est quartus ab Arcesila, Eodem pacto: recens ab illorum aetate fuit, Cic. N. D. 5, 5, H, vii.-ib luogo despues de ellos; recens a vut-nere Dido. Verg. Aen. 6, 450, recientc— rnente hcrida, i. e. presentando seüales .recienles de su hen-ida. (Faba a curculionibus innoxia. Colum. 2, '10. Recentia caede uestigia. Tac. H. 5, 19, L)]

1 'Prima ei ulleru constructio verbi invideoLiviauue sunl, terlia Tulliano. cr. RIEM—Gor.r.z.n 455, 4 0, adu., ei. pag. 830,184. 2 Obsecro te, Cicero, suscipe curam et cogitationem. DIGNISSIMAMTUAEVIRTUTIS. Bal­ bus ap. Cic. Att. 8, 45. Magnorum haud unquam IanGhUS AVUIIUM.Verg. Aen. 42, GH); cf. n. 246, ll.—ApudLiv.fretus etiam cslcum dativo: GJJJ; a, 3'7,6;6,3i,6;8,22,7. 3 Gf. Knens-Scuunz, secundus. 288 ABLATIVUS . 272

". ABLA'I'IVUS INSTRUMENTI E'l' PRIE'I'II, ITEM VERBORUM PAUCORUM

272 Substantivum significans instrumentum (ins— trumento, mcdio) ablatlvo effertur; crebro occu­ sativo cum per, ubi nomen est personae. Sero lictores eum circumsistunt ualentissimi, caedunt acerrime vmms. Cic. Verr. 5, 54, 142. Piscmus atque OVISauium. uiuere. Caes. G. 4, 10, 5; alimentnrsc. Per pro­ curatores agere, Cic. Att. 4, '16, 7 (IV, '16, 115). Plan ME quondum defensa respublica. Id. Fam. 4, 13, 2. [Sic (etiam cum multis verbis quae in patrio sermone aliam con­ slruclionem sequuntur): manu gladium tenere, cn la mano; capite onus sustinere,- uiti baculo (cujus in uita nitebatur salus civitatis, Cic. Mil. 7, 19); bubus arare; ludere pilä, aleä; boves cauda retrahere; amorem forma et moribus conciliare; servari cura et opera alicujus; aliquid animo, memoria comprehendere, guardar, cnccrrar en, uumero, red ucir a; veneno eæstiugui; tollere, extollere aliquem honoribus, uicum-, brar a cargos honorilicos; [lorere opibus et gratia, aequis legibus; uale-' re plurimmn ingenio, uelocitate ad cursum, uiribus ad luctandum; usu satis, ingenio parum posse; non numero judicari, sed pondere,-"magnos homines virtute metiri, non fortuna; populus Romanus descriptus erat censu, ordinibus, aetatibus, cslaha dividido; Iidibus, tibia canere; sono cithara, i. c,. pulso citharam; dicere melos tibia, voce, fidibus, cithara, Hor.; artes quae conjectura continentur, que cslän coulenidas, com­ prendidas cn, quc consistcn en; hostiis immolandum Deo (et hostias immolare D.): cf. Cic. Leg. ?, 12, 29 et N. D. 3, 36, 88; hostem tor­ mentis sagittariisque et funditoribus eminus terrere; haec certis nuntiis comperire; obsidibus cauere, tailiar precuuciones por medio dc rchcnes, qucdändosc con los ruhencs. Etiam huc accedunt nonnulla quae vel solo ablativo vel cum praepositione conslruuntur: erudire, instituere, informare, imbuerc artibus, disciplinis, litteris, musicis cl erudire in jure civili, in re mili­ tari; laborare morbo, fame, frigore, cet. et. laborare ea: iuvidia, ex desiderio, senlir la ausencia, la solcdad, ea: renibus, ea:pedibus, estat­ cniermo de gola cn Ios pics, sicut dicilur: infirmus ea:gravi diutur­ 273 msrnumaNTi 289

noqnemorbo, debil en consecuencia, de resultas de una grave y larga enfermedad; includere aliquem carcere, in carcere (u bi) el saepissime in carcerem (qu o); recipere, invitare aliquem tecto, urbe, et generatim in civitatem, in ordinem senatorium; domnm; homo ex animo constat et corpore, saepius quam animo et corpore; ejus diei victoria in cohortium virtute constabat, estaba puesla en, dependia de; equo, curru, nave, pisce vehi (saepe poölurum), et in equo vehi, Cic. Div. ?, 67, 110, in essedo, Phil. 2, 21, 58, in rate, 'I'usc. 1, 30, 73, in navibus, N. D. 3, 57, 89; muto, commuto, permitto pace bellum, etiam mortem cmn uita; pro Etruria Tarentum mutaverant. Per praetores consules creantur a civibus; Augustus per legatos suos bellum administrabat, etiam opera legatorum; mea opera Tarentum recepisti. Similiter: Per virtutem soliti erant nobilitatem antevenire, Sall. !. 4, 7; petivi saepe per litteras non ut decet—naturaliquid novi, Cic. Fam. ?, 7, 4; de muris per manus demissae. Caes. G. 7, 47, O.] NB. Ablativo inslrumenti additur nonnunquam a poetis praepo­ sitio ab. Hanc (lunam) ego suspiciens el ABHac Capitolia cernens. Ov. 'l'r. 1, 3, 29; y eon su auxilio, por su medio, a su luz. [Quem (turbi­ nem) celer assueta versat ABarte puer. 'l'ib. 1, 5, 4.]

273 [. Utur, fruor, [angor, potior, vescorablativojungun­ tur. Commoda QUIBUSurnuun lucemque QUA Fucinun ab eo nobis dari videmus. Cic. R. Am. 43, 131. ' [Sic: uti uictoria, frui otio, [ungi munere, eo offieio quo tu [unctus es; urbe, portu potiri; vesci car-ne, lacte, caseo. Utor Antonioamieo, tengo amislntl con A., lralo 3 A. come a un a.; me usu-rus es aequo, me hallaräs equitalivu. Eodem pacto composita (abutor,per/ruor, tle­ fu-ngor):Quousque tandem abutEre, Catilina, patientia vestra?] NB. Haec verba nonnunquam cum accusativo inveniuntur prae­ sertim apud poölas, qui etiam genitivum usurpant cum potiri. Et di­ citur semper: potiri rerum, Cic. Gal. "2,9, 19, enseüorearse del poder (supremo); [alii genitivi cum potior insoluta oratione frequentes non sunt. In prologis scribundis OPERARIABUTI1'UR,'1'BI'.Andr. pro/. 5, pierde el trabajo. Illius REGNI POTlRl. Cic. Fam. 1, 7, 5. —-Gerun­ divum admittunt, tanquam transitiva, n. IIB, NB; 1: Sapientia nobis fruenda est. Cic. Fin. 'l, 1, 3. Oculus probe af/ectus ad suuninzunus fnngendum. [d. Tusc. 5, 7, 15. In spem potiundorum castrorum vene­ rant. Caes. G. 5, 6, 2; i. e. castris patiendi.] ll. Facio, fio et participum futurus in intel-rogationibus cum 200 ABLA'I'lVUS 273 pronomine quid ablativo soli, aliquando cum de, vel dativo conjun­ guntur. Quid HOCHOMINEmcus? Cic. V'.cir 2,9., 16; (',quc debeläs hacer de? DE FRH'ItE quidi fiet? Ter. Ad. 5, 9, 59 [906]. l'ide, quaeso, Antoni, quid Tim FUTURUMsit. id. Pliil. 2, li, 31. [Quid huie tu homini facias? Cic. Caeci-n. 11, 50. Quid mihi fiet postea? Plaut. Bacch. 360 [2, 5, 126]. Quid te futurum censes?Ter. [laut, 3, 1, 55 [462]. Quitl fiet naue? Miserunt consultum quidnam facerent de rebus suis. Nep. T/iem. 2, 6. Fac ut sciam quid de nobis [utin-um sit. Cic. Fam. 9, 17, 1.] 111. Assuesco etassue/acioablativum postulant, raro dativum. Homi­ nes LABOREassiduo et cotidiana ASSUETI.Cic. de 0r. 5, 15, 68. Mi­ nime decet juventutem nostram ASSUEFACERELIBIDINIpraetoriae. Liv, 21, 5, lt. [(Sucbi) a pueris nullo officio aut disciplina (issue/"acti.Caes. G. 4, 1, 9 .(Arl supplicia patrum plebem (issue/acore. Liv. 3, 52, 11,)]

2741 I.. i0pus cstublativum postulet-rei necessariae, vel inli­ nitivum aut ablativum partncnpu praeteriti. GRATIAopus EST nobis tua tuaque AUCTORITATE.Cic. Att. 12, 57, 3. 4 Quid opus EST de Dionysio tam. valde Arruntium-.? lb. 7, 8, 1. MATUIIATOOPUSESSE. Liv. 1 ,,58 5; vel maturare. [Opus [uit Hiitio convento. Cic. Att. 10,4 ,11; seu HL'Iliumconveniri ira hablar 3 H. 9­ Apudc)poetas,Liv.2,51, 3.Liv. et sequentes etiam cum genitivo: Teinpm'ts opus esse. NB. Res necessaria raro per supinum in a exprimitur. SCITUOPUS EST. Cic. Inv. 20, 28. Ita. DICTUopus EST. Ter. Haut. 911 [ii, 1, 138]: cf. n. 356. II.] ll. Opus est personaliler adhiberi potest, mutato abla'tivo in sub— jectum verbi sum. Dux nobis et AUCTORopus EST. Cic. Fam. 2, 6, 4: ei. 186. Is omnia pollicitus est QUAEtibi ESSENTopus. ld. Fam. 16, b', 1. [Dices NUMMOS mihi opus ESSEad apparatum triumphi. ld. Att. 6, 9, 2. —Sin opus est accusativum communem habet, necessario ablativ. adhibetur: Nil istac opus est arte. Ter. Andr. 1, 1, 5 [52]. (Sed quid opus est plura? Cic. G. M. 1, 5; sc. dicere.)]­ lll. Usus est pro opus est solum impersonaliler sive cum ablativo usurpatur. Nunc VlRlBUS USUS.Verg. Aen. 8, 411; aqul de vuestras l'uel'zas.

4 Multiplex lectio est, at cn m ablat. semper. 2 Nunc tibi opust aegrum ut teadsimulcs. Plaut. T: uc 500 [Q,6, 19]. 275 unt-rm 291

6) [. Substantivum significanspretium ubialivo effertur. 4475 Multo SANGUINEacvum-uniuus ea Poenis victoria stetit. Liv 95, 30," 2; costo muclm sangre a Ios C. Cum sesrnu'rus BINIS tritici modius esset, summum snsmnrns TERNIS.Cic. Verr. 5, 81, 189; costando, eslando cn. [Verba huc spectantia sunt: cumndi, vendendi, aesti­ mand i; esse, stare, constare, costar, licere, eslar en venla, uenale esse; quaevis alia ad pretium significandum. Praedi-uut emiturautuenitce—n­ tum milibus nummum; Apollonius mercede docet, pagado, mina in sin— gulos menses; otium non gemmis venale nec auro, el sosiego, la tranqui­ lidatl; haec aestimare pecunia non queo; Caelius habitat triginta mili-. bus, pago de alquilcr; oryza octussibus seu octo assibus entpta est; mina valet centum drachmis Atticis. (Denarii denos aeris valebant, quinarii qui-uos. Varro, L. L. '3, 173] II. Pretium indefinitum exprimitur his ablativis:magno,per­ mag-no,plurimo, parvo, minimo, nihilo [raro paulo, paululo, tantulo, nonnihilo] et genitivis tanti, quanti, tantidem, al mismo precio quo, quanticumque seu quanti quanti, a eualquier precio que, pluris (lalo majoris), minoris. QUMTIemptae?-Parvo. Hor. Sal. 2, 5. 175. [Magno hanc domum aedi/icavi. Perinagno decumas agri vendere, los diezmos; pluris habetur quam L. Trebellius; esse, constare pluris, coslar mins (caro), stare magno, minoris, costar; vendere quam plurimo (uili, Plaul.)', quanticum­ que domus veniet,-'tant-idem frumentum emere, emebat quanti uendide­ rat. Sed quantiquanti bene emitur quod necesseest. Cic. Att. 12, 23. 5. [Nil] tanti est, Hor. Pis. 504; [no] va tanto en ello, [no] es la cosa para lanto. 4—lnlerdum adiunguntur substantiva (in ablativo): Redi­ mere captivos majore aut minore pretio, Liv. 22, 57 et 50. 2] NB. At cum verbisaestiman di, uapreciar, [u]valuar,u prelium indefinitum effertur genitivo (adjectivo:-um). I-louores mum non PU­ TARE.Cic. Plane. 4, H. [Sicz magni, permagni, plurimi, maximi, minimi, nihili, tantuli, tanti ceterorumque praecepti superioris. Sunt acstimandi verba: aestimo. raro eæistimo, duco, facio, habeo, pendo, puto, lauo et sum, vulgo, tengo precio; v. g. voluptates uirtus minimi facit,- parvi sunt loris arma, nisi est consilium domi; sapientem facio, habeo, duco plurimi, maæimi; diuitiae minimi putandae, pendendae;

-I Cf. er, Prout, 2, 974,1:alrl' la pena. 2 Adverbiu care, carius, carissime, bene,melius, optime, malc, pejus, vilius, vilissime cum verbis emendi vendendique apud bonos auctores invenies. ALVAR.n.3b3. 292 notamus 275

magni erunt mihi tuae litterae. AI cum verbo aestimo genitivus adhibetur vel ablativus: magni vel magna virtutem. uestium. Eum (dato­ rem) nihili facit. Cic. Fin. 2, 27, 88. Nonnihilo bonam valetudinem aestimo. CI'. n. 251, ll. Dicitur etiam: Pro nihilo habeo (duco, puto, pendo) divitias onmes prae virtute,- Scythes Anacharsis potuit pro nihilo pecuniam ducere. lli. Item in sermone familiari fere cum negatione junguntur vel-­ his aeslimandi genitivi assis, unius assis, flocci, hilacha, nauci, cas— cara de nuez, pensi, pili, teruntii, maravedi. Rempublicam FLoccl NON FACERE. Cic. Att. 4, 15, 4; ne darse les) un comino (ardile, litudo) (10. Non habeo nauci Marsam augurem; istos assis ne feceris,­ rumores unius aestimo assis; non pensi esse, no pesar (en valor); item; hujus non facio, no hago caso ninguno. —Aequi bonique facio viel aequi boni/., boni consulo, acepto t'avorablemenle, apruebo, tomo a buona parle. Cic. Att. 7, 7, 4.]

III. ABLATIVUS MODI ET causae 4

(276 Substantivum exprimens modum quo aliquid fit effertur praepositione eum et ablatis-'o; addi­ to adjectivo, ablativo effertur sine praepositione. Metellus saucios cum CURAre/icit. Sall. J. 54, '1. SUMMA cum eæspeetubam adventum Menandri. Cic. Fam. 16, 43. [Athenienses cum SILENTIOauditi sunt. Liv. 38, 40, —/l-. Auditus est MAGNOSILENTIO.Cic. Q., fr. 2, 'l, 1­ Oratores cum severitate audiebantur, con diticullad, poetae autem cum voluptate; cmn cura scribere, speculari omnia; cum [ide exponere; multa facere cum temeritate et imprudentia-, cum lacrimis gemituque huic obviam procedere; cum [ebri domum redire,' cum falcibus currere; cum gladiis talo [oro volitare; flamina crescunt Cam sonitu. Verg. Pacem marilimam summa virtute atque incredibili celeritate eon­ [eciL Cic. Flac. 12, 29. Obvius lit Miloni Clodius nulla raeda, nul­ lis impedimentis. Deum pura, integra, incorrupta et mente et voce venerari debemus. Quonam modo id [erret ciuitas? Summa aequitate

4 Inest in modo significando lautitia quaedam Lulinilatis non facile praeceptis explicandis aut comprehensibilis. Cf. ZUMPT,n'.472. 276 MOI)! 293

res constituere; magno comitatu ingredi; nullo modo,pacto, ordine, ne­ gotio; maximo privatim periculo, nullo publice emolumento; magnis intervallis sequentes; suppressa, submissa voce, pace tua, (cum) bona venia dicere (aliquid); pro/icisci, adesse (cum) exiguis ant omnibus co­ piis. (cu-m)e.1;ped.-toexercitu, (cum) triginta-mtoibus longis, cum cohor­ tibus legionariis duodecim proficisei, ervi-re,enm nnlione eo in i latus: cf'.sequens NB. 3.—Mirum, miserandum, indignum, uel. in modum. Eodem pacto cum genitivo pro adjectivo: milites decem pastorum habitumittit, Liv.9. ?, ?,:pastorali; puerorum ritu; alicujus auspiciis, imperio, ductu.rent gerere; pace alicujus loqui; sui capitis periculo, duarum cohortium damno.] NI). 1. Praepositioncm respuunt certi ablativi qui natura sua modum significant Remque ORDINEpando. Verg. Aen. 5, 179. [Sunt huius classis: ordine, ratione, more,jure, injuria, dolo, fraude, vi, etiam per vim, agmine, nonnunquam clamore, sileutio, alia: recte atque ordine facere; via et ratione disputare; agmine (quadrato) ire, en orden dc batalla; non quaero jure au injuria sint ini-mici. Eodem fere sensu praepositio per invenitur; mutta dolo, pleraque per vim uidebantur,-per scelus et latrocinium aliquid auferre; per summum dede­ cus, de (per) mnnera snmamente ignominiosa, per tumultum ac trepi­ dationem, tumultuosa y precipiladamenle: cl'. n. 272, extra] NB. ?. Modus actionis, etiam accedente adjectivo, praepositione cum saepe gaudet, ubi significat ea adjuncta quae actionem comitan­ tur, potissimumaliquid mere externum, ut arma, vestes. Ille con TOGA PHAETEXTAvenerat. Cic. Verr. 'l, 58, 152 CUM summa reipu­ blicae SALUTEet cum rus posm ac PEItNIClEcunque conum esrrio pro/iciscere ad impium bellum ac nefarium. fd. Cat. 1, 13, 53. [Majorem partem diei cum tunica pulla sedere solebat et pallio. Cic. Verr. 4, 24, 54, Clodius cum, veste muliebri deprehensus, id. Servus deprehensus cum gladio, et cum maguo gladio. Cf. in, n. 298, 5? Tantam multitudinem cum tanto studio adesse videmus. Cic. Man; 24, 69; etiam magno studio aliquem juvare. Magno cum metu incipio dicere; Horatium accipiunt niaæimo cum gaudio; Verres venit Lampsä­ cum cum magna calamitate et prope pernicie civitatis. Nunquam vero adhibetur praepositio cum substantivis quae. natura sua modum, condicionem, animi dispositionem, partem cor— poris significant: talintodo, eo consilio, hac mente aliquid lacere; ea condicione natum esse; ea lege dedäre; aequo animo mori; nudo capite, promisso capillo incedere; sequi capitibus rasis; passis crinibus flere; maasima barba et capillo Romae esse.] 294 ABLATIVUS 276

NB. 5. Praepositiocum in primis comitatum et societatem signiiical; cui opponitur sine. Cum Antonius inambularet cum COPH in porticu, repente eo Q. Catulus senem cum C. JULIO fratre venit, Cic. de Or. '2, 3, lii. [Fabius cum LEGIONEoccurrit. Caes. G. 5,47, 3, CUMsuauem-u pro/icisei, cum equitatu antecedere. [d. Verum parlicipia comitatus ct stipatus junguntur cum ablui, sine praepositione: Ta alienis uiris comitata, Cic. Cael. 14, 57;stipa­ tus armatis, id Phil. 2, 5, 6. (Bellum junctum miserrima fuga, id, Att 9, 10, !l, cf. 258, [l.)]

977 Substantivum exprimens causam propior "' quam aliquid fit ablativo eiicriur; sed praepo— sitiones ob ei.propter accuratius causant notant. VESTRACULPAliaec acciderunt. Cic. Q. /r. 2, 18, 2. Spurio Carvilio graviter claudicanti eæ vulne-re on ammonu— CAMaccepta et OB EAMCAUSA)!uerecundantiin publicum pro­ dire mater dia,-it. Id. (le Or. 2, 61, "249. Ventlat aedes vir bonus pnorran ALIQUAwm quae ipse norit, ceteri ignarenl. Id an. 3, '13,5/1-. [Hic ablativus frequens est cum adjeclivisn. 27l, !, intran­ silivis verbis ei passivis, n. 278, sensum quendam aut animi motum" significantibus, frequentissimus cum horum parlicipiis; ul ardere ira­ cundia, dolore, ira, studio, desiderio, amore alicujus rei,-exsultare gau­ dio, laetitia; flagrare, iu/lanunari cupiditate, amore; adductus, ardens, commotus, incensus, incitatus, inflammatus, impulsus, motus, permotus ira, odio, amore, misericordia; metu, timore perterritus, oct., ubi Livius summopere amat usum praepositionis ab: ab ira, ab insita animis levi­ tute. Usitalus etiam est cum substantivis verbalibus in u: Servius Tullius regnare coepit non jussu, sed voluntate atque concessu civium; Nasica sensit ancillam jussu domini dixisse Ennium domi non esse;uenire rogatu arcessit-uque alicujus; facere aliquid admonitu, coactu, efflagitata, hortatu, mandatu, permissu, rogatu alicujus, luo. [lem animadverten­ dae loculiones mea, tua, illius, oct., sentcntia, opinione, meojuclicio, non mi opinion, a mi ver, tumi juicio,» cet, cl,ablativi causa clgratia cum genitivo, «por causa de, con ei (in den; landem eo, quandoque hoc, «por cslo, por eso.» Socrates onmium eruditorum testinwaio totiusque 278 onus.-xn 295 judicio Graeciae c-umprudentia tum vero eloquentia omnium [uit facile princeps. Cic. de Or. 3, i6, 60. 'l'ua causa hoc lucia; dolorum effugien­ dorum causa; et sine genitivo: ea causa vel ea de causa, justis causis veljustis de causis. ea gratia. Quis est igitur, qui suorum mortem non eolugeat, quod—?Cic. Tusc. '!, 'i5, 50. Milia frumenti tua triverit area centum, Non tuus hoc capiet venter plus ac meus. li or. Sat. 'I , 'i, iii.] NB. Prae non usurpalur saeculo erndiliore, nisi cum causa est impediens, sive in negatione; ab adhibelur cum causa est efficiens; ex eum hnc significalione: sognn, conforme a; en consecnen­ cin de, de resultas de. Neque enim PHAE LACRIMISjam loqui possum. Cic. Mil. 38, 105. Mare A SOLEcollucet. [d. Ac. 2, 53, 'iOïi. Deor.-(lereexscmruscousumo. id. Fam. ?, '15, 4; conforme ni decreto («a in ordenacion», Ain-ii) dnl senario. Spurio Carvilio graviter eluu­ dicauti ex VULNERE...materdicit. id. de Or. 2, (ii, 249; de una herida, de resullas de una h. [Sic: solemprae jaculorum multitudine et sagittarum non videbitis, Cic. Tusc 'i, 42. 1101;prae gaudio ubi sim nescio, 'i'er. Haut. 508; prae iracundia non sum apud me, ib. 920. (Prae maerore conseuui, Plaut. Stich. 2l'ö.) (Zonarum) una corusco Semper sole rubens et torrida semper ab igni. Verg. G. 1, 254. Neque ex decreto neque ea: edicta depositam pecuniam habuisse. Cic. Fam. 15, "56, 3; «no habcr- hccho el depo­ silo ni conforme al edicto, ni scgün ei estnlnlo,» Abril; coloniae ea; foedere milites dare debebunt; ex more, de more, segün coslnmbre; e.vlassitudine dormire. Cic. [uv. ?, 4, 'Vt-,por el cansnncio, en consc­ cuencin dci c. lu/ïrmus ex gravi diuturnoque morbo, de rosullas de. — «Conforme a, segün, en virlud de, cn visla de» eliam simplici aliintivo exprimitur: Custodiä tenebatur, neque legibus Atheniensium emitti poterat. Nep. Cim. i, 1. Arihibenlur et aliae praepositiones: Flebat pater (le lilii morte. Cic. Verr. 2, 'l, 50. Quem omnes amare pro ejus eximia suauitate debe­ mus. id. de Or. 'i, 55, QBL Per me licet, no me opongo; quibus per aetatem licebat; qui per aetatem poterant. Animndvnrle praepos. de cum verbis et adiieclivis affectus laetor, laetus, cet. De tuis divitiis iulolerautissime gloriaris. id. Vat. iil, 29. Laetari omnes de communi omnium salute sentio. id. Marc. 11, 53.]

278 [. Gaudeo,glorior, laetor, maereoet similia ablativum causae postulant. Adulesceutes senum PRAECEPTISGAU­ DENT.Cic. G. M. 8, 25. [NOMINIBUSveterum cuommrun. id. Or. 50, 296 ABLA'I'IVUS 278

169. Tribunieiis se JACTAREACTIONIBUS.I.iv.3, I, 3. Glorior, laeto, cel.cumin,n.298,1.m1] II. Sto cum ablativo ponitur pro assentior [dein habeo, haereo, «me conservo liel, persevero en, este) a. » Uterque censa: censoris om­ NIONEsrwouu non putavit. Cic. Clueat. 47, 132. [Hinc illac locutio­ nos: stare condicionibus, decreto, pacto, jurejurando, promissis, suo judicio.]

IV. ABLA'I'IVUS LIMITATIONIS SIVE RELATIONIS

279 1. Ad sensum verbi, adjectivi aut substantivi restrin­ gendum ? adhibetur ablativus qui nolel: "I.!" partem. De/orinatus' CORPORE,fractus ANIMO-CiC- All. ? 21, 3. [Huc pertinent illa: pedibus aeger, Sall. C. 59, 4; oculis et auribus captus, Cic. 'I'usc. 5, 40. 117, ciego y surdo; membris omni. bus captus, id. 0. Rab. 7, 21, poi-latice, paralilico; nie-nte capt-us, id, Ac. 2, 17, 53, menlccato, clemente; crine ruber, nigerore, brevispedc lumine laesus, Mart. 12, 51, I, claudus altero pelle; cadere, concidere animo; tota mente atque onmibus artubus contremisco, Cic. de Or. 1, 26, 121] 2." excessum. P. Scipio omnes SALEmem-usque superabat. Cic. Brut. 31, 128. [Socrates lepore et humanitate omnibus praestitit, ib. 2, (57, 270; omnesgloria anteit, cf. Sall. J. 6. 1.] 3." laudem aul. vituperationem. Nequaquam sunt tamGE— nunc insignes quam vnus nobiles. Q. Cic. pet. cons. 3. Sunt quidam homines non ne: sed NOMINE.Cic. Off. 1, 50, 105; 'ne de liecho sino de n. [Su-nt quidam lingua haesitantes, que lienen Ia Iengua trabada, voce absoni, 'de voz desapacible, uultu motuque corporis vasti atque agrestes, cn,sus 'geslos y adcmanes toscos y agrestes, Cic. de Or. 1, 25, 115; homo ornatissimus loco, ordine, nomine. uirtute, ingenio, co­ piis, id. Verr. 1, 48, 127, grandes erant uerbis, crebri sententiis, compressionererum breves, id. Brut. 7, 29] ' 4." alia adjuncta. Mai-donius, NATIONEMedus. Nep. Paus. 1, 2. [Centum numero erant; gens aspera cultu, Verg. Aen. 5, 730,

4 Delector et obleetor passiva sunt.. Sed nolo: Laelio ualdedelector, ablat.. insti-um.; in hac est rogatiuncula delectatus. 2 Ubi a nobis dici solet: «cuanto a, con relacibn a, en, de.» 280 LIMITATIONIS 297

naciön grosera en el modo de vivir, inculta; ipsorum lingua Celtae, uostral Galli appellantur, Caes. G. 1, -l, 'l; grauilis uatu. Si qua (en algo) operti eorum opus esset. Liv. 27, 28, 5. NB. Ablativus limitationis cum hac significatione «cuanto 3. con relaci dn a, respecto de.» aliquando recipit praepositionem ab, vel cum adjectivis mutatur in accusativum cum ad. AB ne fru­ mentaria (luris subvectiouibus laborare. Caes. G. 7,10,l; hallarse (verse) con diflcultades cuanto a (en lo tocanle a) la provisiön de vive­ res por lo pen'oso de 511conducciOn. [tl cum periculosum ipsi est, tum etiam sonmoum ADFAMAM.Cic. Off. 2, M, 50; (el acusar a muchos) es bochornoso para la reputacidn, litt. vergonzoso en orden a la repu­ laciön. por lo que loca al buen nombre. Antonius ab equitatu lirmus essedicebatur. Cic. Fam, 10, '15, 2; h. e. quod ad equitatum atti-net, ' «dicen que A. esta bien apercibido de caballcria». Abi-il.. A philoso­ phia, ajure civili, ab historia instructior. [d. Brut. 43, 161. (Est) ab omni laude felicior. Il). 16, 63. Polliceiu servum a pellibus meis Romam misi. ld. Att, 8, 5, 'l; lilt. sicrvo con relaciön a mis pies, i. e. amandadero»: cf. n. 444, I, i. Nulla (species) pulchrior et ad ra­ tionemsollertiamque praestantior. Cic. N. D. 2, 62, 155; ningun es­ pectaculo mas lindo y en que mas campee la razön y el ingenio. Urbs Syracusae situ est rnaecmno ADasrecrum. Id. Verr. 4, 52, in.]

280adjeclivis Partem frequenter et parlicipiis accusativo praeteriti eflet-unt cumque poölae verbis cum in— transilivis. Os unenosque deo sunus. Verg. Aen. 1, 159; -—:ore umerisque, a un (lios. Beulmrus TEMPORAlauro. 11).3, 81. (Equus) micat auri­ bus ct'rnEnn' ARTUS.Id. G. 3, 84; agit-a .(levanla) las orejas y sus miembros se estremecen (tiembla todo su cnerpo). [Sic: Lucerum crudeliter ora. Verg. Aen.. 0, 495; nigruntes terga juvencos. lb. 5, 97; (litaniatu comas. Ov. El. 9, 52; percussae pectora. Verg. Aen. H, 877. **Accusativus relationis rarus est cum substan­ tivis partem non signiücantibus: Qui genus (estis)? Verg. Aeu. 8, illi-: (de que linaje seis? 2]

4 Accns. cum his participiis vocis mediae sive sensus reflexi habetur a non— nullis pro complemento directo. 2 cr. llennena, por Ia victoria de Lepanlo,est. M: «Tiembla con sus culebras vene­ nosus ] Lleno de miedo lorpe sus enti-artas,»mendose en sus entraïias. mou, sone­ lo XV, B. 32, 3762: «Oh rresno, asi al helado ] Soplo del aqullön caluo la frenle.» LE­ ulouensrs, de la uida del cielo: «Dc purpura y dc nieve [ Florida la.cabeza coronatlo.» 998 ABLATIVUS 280

NB. In oratione soluta accusativus limitationis solum invenitur cum piu-ticipiis ictus, transuerberatus, aet., et cum adjectivo sancius, Aduersum FIEMURtragulagraviter [crus cecidit. Liv. 21, 'i, '10. he­ rido por delante on cl muslo con un chuzo. "[—Similililer adhibetur magnam vel maximam partem et adjectivum cetera, quod frequens est apud Livium. (Suebi) MAXHIAMPARTEM lacte atque pecore vivunt. Caes. G. &, i, 8; por la (en su) mayor parte. Tel-um hastili abiegna et CE'I'EBAtereti. Liv. 21, 8, 10. Gf. p. 228, adn. 2 in ima p.]

281 [. Ablativussignificans excessum saepe compara­ tivis et vocibus vi comparativa praeditis adhaeret. Turres DENISPEDIBUSquam murus altiores. Curt. 5, i, 26. [Sic: Romani duobus milibus plures arant quam Sabini,- sol muttis partibus major est quam terra, muchas veces; Hibernia. dimidio minor est quam Britannia; altero tanto longior, cf. Nep. I'Jum. 8, 5, olro tanto mäs largo; multis annis ante, tribus diebus post. Cf. n. 292, NB.] ll. Comparativa vocabula pro adverbiis multum, paulum, tantum, quantum, al'quantum, nimium, nihil assumunt tanquam ablativos multo, paulo, oct., quibus accedunt hoc, ea pro tanto, quo pro quanto. QUANTOsuperiores sumus, TANTOnos geramus submissius. Cf. Cic. 0/[. 1, 26, 00. Sunt hujus loci praeter comparativn proprie dicta: ante, post, infra, supra, citra, ultra, aliter et secus, itcm verba malo et antecel­ lcndi. Valeo sicut soleo, paululo etiam deterius quam soleo. Cic. Fam. 5, 'Vt, 1. Quo quisque est sollertior et ingeniosior, hoc docet iracun— (tins ct laboriosius. [d. R. .Com. "[l. 51. Omnis sensus hominnm multo antecellit sensibus bestiarum. id. N. I). 2, 57, nifi. Quo antiquior, eo melior. Uri sunt magnitudine paulo infra elephantes. Sed Ioco horum abiativorum, praesertim cum verbis malo excepto, interdum adverbia in uni adhibentur: Multum (tantum, cet.) praestat virtus ceteris rebus. Aliqnantulnni auidior. Ter. Enn. 15! ['l, ?, iil]: at, semper mullo malle. Multo etiam superlativis additur: arrogantia mullo molestissima.]

4 Ct. P. Garcia, Vidade S. Ignacio, inlrod. secc. 2: nGrun numero de sacerdotes ;; religiosos fiieron unos enterrudos vivos, otros desponodos, olros .. lraspasados las cubezas con ngudisimos claims.- Bal-colono, 4890, p. 46. 382 LOCIubi 299

V . ABLATIVUS LOCI

282 I. Propriamajorum locorum et appella— tiva ubl aliqmd est vel lit ablativo cum in efferuntur. IN SlClLIAcenseo commorantium. Cic. Fam. 6, 8, 2. IN nostra ACIECastor et Potina; e.v equis pugna-re visi sunt. Id. N. D. 2, 2, 6. [Eodem pacto cum loco translate sumpto: Laborin venatu. Cic. Tusc. 5, 34, 98. In vino et alea comissationes quaerere. Id: Cat. 2, 5, '10. Nec vero in armis praestantior quam in toga. Id. C. III. 4, 'H; alque ila passim. Cl'. n. 252, II.] [I. Si quaestio fit per ubi, ablativo sine praepositione ulen­ dum est: ' 'l.'" cum propriisurbium insularumque parvarum, n. 227, I, tertiae declinationis vel pluralis numeri. BABl'LONEpaucispost die­ bus Alexander est mortuus. Cic. Div. l, 23, 47. Haec ego Arnnuls disserebam, Id. de Or. 'l, 'l3, 57. [Esse Athenis tuis. Cic. Att. 16, 6, 2. Natus est Gadibus, Carthaa gine Nova, Curibus Sabinis, Carthagine el Cartimgini, Lacedaemone et Lacedaemoui, Sicyone et Sicyoni, Tibure el. 'I'iburi, Anæuri, in loca­ tivo. Si statim navigas, nos Leucade consequzre. Cic. Fam. 16, '1, 2. 4 Sed cum sermo est de locis Ii loralibus: Navis et lN CAJETAparata estuobis et Brundisii. Cic. Att. 8, 3, 6; cn (el puerto de) Gaela. Naves [eligas complures [IN] IIISPALIlacieua'as curavit. Caes. C. 2, '18, 1; en cl astillero, arscnal.] 2? cum appellativo ruri, nonnunquam rure, en el campo, terra, por tierra, mari, por mar. Rum [ere Sc continebat. Ter; Phorm. 363 [2, 3, 15]; casi siemprc permanecia. Imperator fuit summus et mm et TERRA.Nep. Alc. l, 2. [Multae mihi a C. Verre insidiae terra ma­ rique lactae sunt. Cic. Verr. 'l, 2. 3; at. in mari esse, en el mar; in terra pedem ponere.] . 3." fere cum nomine loco, aliquando cum parte, addito adjectivo. Houesro Loco natus. Cic. Tusc. 5, 20, 58. linuulns oppidi PARTIBUS sic est pugnatum. Caes. C. 3, '112, "l;:tocis.

4 Leucasel. Leucadia, insula (luit quondum paeninsula) muris Ionii, ll. Santa Maura. Leucasetiam oppidum ipsius insulae seu paeninsulae. 300 ABLA'l'lVUS."x 282

[Castra opportunis locis erant posita. Caes. G. 7, 69, 7, praescr— tim lranslale: Meliore loco res erant nostrae. Cic. Att. 'H, 154; v. n. 222, NB. Loco, in loco, suo loco significant opportune, in tempore; Epistulae offendunt non in loco redditae. Cic. Fam. 11, 16. "f; no en— tregadas a tiempo. Posuisti loco versus Accianos. Ib. 9, "16, 4; cn su lugar; loco dicere, id. ch. 3, 18, 40. Terra immobilis manens una (alii ima) sede (i. e. uno loco) semper haeret. Cic. Rep. (.i, '18 [S. Scip, 5]. Copias in locis superioribus constituunt. Caes. G. 7, 79, 2. Pugna, tur una onmibus in partibus. lb. (37,2] 4." frequenter cum quibuslibet nominibus tam propriis qugm appellativis adiecto totus, quandoque omnis aut medius. 'I'OTAASIA vagatur. Cic. Pliil. 'll, 2, (M Timarchidem ouxmus OPPfDlSper triennium scitote regnasse. fd Verr. 2, 5't, 136. Dolia MEDIOmissa MINI. Liv. 25, l9, 9. [Sic: Concursabat urbe tota maxima multitudo. Cic. Verr. 5, 55, 95; totä 'I'arracimi. At etiam: Terrae motus tota in Italia facti sunt. Id. Div. i, 35, 78; medio aedium sedere, Liv. 5, 41, 2, pro [in] mediis aedibus. Et cum aliis nonnunquam: Dc amicitia alio libra dictum est. Cic. 0/7. 2, 9, Si. Dextra laevaque. Cum per spatium dis­ tinctius significatur: Decrevere uti Romae per totam urbem vigiliae haberentur. Sall. C. 50, 7? Dicitur semper animo, cum de affectibus agitur: angi., commoveri animo,- volvere aliquid anima. Sed cf, n. 251, Ill.]

288 I. Cumsignificaturpropinquitas loci ubi, adhi­ betur apud si de personis agitur, ad vel apud si de rebus, Sedila ut ad poiius slatum in loco, apud eventum notet. Fuisti igitur APUDf.:-".ccw. Cic. Cat. 'l, 4, 9; eu casa de L. Cybis­ tra oppidum est AD montem TAURUM.l(l. Fam. '15, 2, 2; en ia falda. Aruu Zamam con/tiant. Ncp. Haun. G, 2. [Sic: Habitavit apud me mecumque vixit. Cic. Brut. 90, 309. Cum apud eum Sulpicius sederet. id. de Or. 2, 5, 12: juulo :] cl, a su lado. Herculis templum est apud Agrigentinos non longe a foro. fd. Vcrr. 4. - 43, 94; h. e. Agrigenti. Scriptum apud eundem Caelium est. Id. Div. 'I, 26, 56; en las ohras de C. Dc sepulcris autem nihil est apud Solo­ nem «nudius. Id. ch. 2, 26, 64; en las leyes de S. Nomen (legati) ad onmes nationes sanctum inviolatumque semper fuisset. Caes. G. 3, 9,

»! Cf. Verr. 5, 37, 98: Hic praedonum naviculae pennas-ru: sum. 2 QUAuisum est vat-ou, Phaed. 3, 7, 20. 283 LOCIqua 501

5, pro apud o. n.; «santo e inviolable entre todas las naciones». Löpez de TOL, fol. XX *. Hortos habet ad Tiberim, en las mtnrgcncs del T,; cursus ad Eurotam, pons ad Genävam erat, en las inmcdiaciones, ad dextram; apud Hypanim lluuium bestiolae nascuntur; pugna navalis apud Tenedum, Cic. Arch. 9, 21, et pugna navalis ad Tenedum, id. Mar. 15, 33. Gf. n. 227, I, NB. 1. Ad Opis, ad Vestae, ad Castoris, cet. subaudi templum aut aedem, non vicinitatem solum verum etiam locum ipsum significare possunt: habitabat ad Jovis Statoris, cerca del templo; pecunia utinam url Opis mane-ret! Cic. Phil. 'l, 8, 17; cn el templo.] ll. Dominor apud optimos scriptores cum casibus loci ubi repe­ ritur; at praepositiones accus. in, inter minime respuit, maxime cum numinibus personarum. Doumarus usr ALEXANDRIAE.Cic.Rab. P. 14, 39. Usus dicendi INomni pacata et libera CIVITATEnonumrun. id. de Or. 2, 8, 53. Senectus honesta est, si usque ad ultimmn spiritum DOMINATURINsuos.. Id. C. M. 11, 58 [men auos DOMINARIconsuessent. Caes. G. 2, 51, 5. [Vetat enim dominans ille in nobis Deus injussu hinc nos suo demi­ grare. Cic. Tusc. 1, 30, 74. Summa dominarier arce. Verg. Aen. 7, 70: cf. n. 285, NB. 3. Victis dominabitur Argis. lb. 1, 285. Genili­ vus et ex more Graeco dativus —- (iactis-juv et äväaaew 'cwi — sunt intimae Lalinilalis.]

(2811! Si per .qua. fit. interrogatio, i. 0. si via seu directio Sigill'nCtliUl'quo motus iit, adhibetur ablativus; sin aperte locum transiri notatur, adhibetur praepositio per. Dum. ipse Tuunesrm neu HISPANIAMGAL­ LIASQUEITINEREItaliam peteret. Liv. 2'1, i).-'l,'10; se enca­ minaba al. por tierra, atravesando a Esp. (atravesando por E.; por medio de E., por E.') [Erant om-ninoitinera duo, quibus itineribus domo exire possent. Caes. G. 1, 6, tt.. Aurelia oia profectus est. Cic. Cat. ?, 4, 6. Iter conficiebamus aestuosa et pulverulenta oia. Id. Att. 5, 14, 'l. Appia via, id. Q. fr. 'l, 'l, 6. Porta Collina urbem intrare; Esquilina porta ingredi,- recta linea deorsum ferri; Pado frumentum subvehere, por el Pn. Medio tutissimus ibis. Ov. M. 2, 137. —A Sequäuis impetrat

1 Gf."Cuervo, Dicc., atraeesar, ?; Jlir, I'rontuar., a trai.-es.

GRAM. LAT. 14 502 ABLATIVUS.-.."& 284 ut per fines suos Helvetios irc patiantur. Caes. G. 1, 9, 4. Equo deinde per Babylona vectus. Curi. 3, 5, 3; pasando a caballo por medio de 8. Pe.-'media castra pilum trans-ire; provinciam Baetica-711per Tici­ num petere. Per MacedoniamCycicum petebamus. Cic. Fam. 11, 1,3,]

985 Si per unde fit interrogatio, '.e. si motus de loco significatur, adhibetur praepositio ea: (ab de), sed prop1ia minorum locorum cum domo et r'me abla­ tivo sine praepositione efferuntur. Ad me Ex AEGVPTOlitteras misit. Cic. Lig, 3, 7. In nostra acie Castor et Potina: EX EQUISpu7nare visi sunt N. D. 2, 2, 6. Hac super te scribam ad te REGIO. Id. Att. 16, 6, 'l. Video nunuredeuntem senem. 'l'er. Ean. 967 [S, 11, 11-5.j Se DOMOnon commoverunt. Cic. Fam. 9, 5, 2. [Sic, etiam cum motu metaphorico: de faecehaurire; largiri ex alieno, col., et et. p. 252, adn. in ima p.; a caelestibus rebus ad terrestics veniamus; Roma proficisci; Deto Rhodum navigare; reditus" Na1b011e;domoauxilia mittere, aliquando ab domoveuire, Liv ,ad. quem E nono C111:s.1111stammutta delata sunt. Cic. Phil. 22, 11, 35, quia sequilur genitivus; eodem pacto A DOMO'ru.1Clietidonmn enectu­ dere, n. 286, [, etdomo tua pro/ugere, cf. 11,252, II, NB. —Roma a. d. cet. in epistulis, de Roma, dcsde R ;eliam minus saepe Romae (ubi): data a d. VI Kat. Decembres Dyrrachii, Cic. Fam. 11-.'l.1 Absum Roma, esloy ausente dc B., at tria milia passuum a Roma abest, dista de: cf. 11.230; oculos tollere ab humo, etiam humo. Ad palriam el tribum indicandam dicitur ex regula: Cu. tltagius Cremona, de Cr., natural de Cr., saepissime Cremonensis, Athenien­ sis, Romanus, cel.; Sero. Sulpicius Lemouiä, de la lribu L. (Turnus ab Aricia, Liv. 1, 50, 5.) Q. Junius ex Hispania quidam, Caes. G. 5, 27, 1. Gf. n. 288.] NB. 1. In quaestione unde nomen personae et propinquitas loci etiam minoris exprimunlur eum praepisilione ab. Legati .1 Boc­ cuo veniunt. Sall. J. 102, 2. Caesar AGERGOVIAdiscessisseaudiebatur. Caes. G. 7, 59, 1 (quam oppugnarat).

1 Cf.S1'.1.'I'1:111:5.1carta 32, B. 55, 27': Do esln esse de la Encarnuciön de Avila Xl de juniu de MDLXXIII; S. .lu.1.x'nr. 1..1Cnuz ctP.Gl1.1:s.11).1sic semper cel. 286 LOCI 305

[Postquam a te discesserant. Cic. Att. 12, 1, 'l. Salvebis a meo Cicerone. Ib. 6, 2, 10; saludos de, de parle de. Venire a flumine. Et nomina urbium praepositionem aliquando admittunt: Ab Athenis pro­ [icisci in animo habebam. Cic. Fam. 4, 12, 2. Legati Romani AB CARTHAGINEinHispaniam trajecerunt. Liv. 21, 19, 6, et alibi saepe apud eundem. l)icilur semper longe ab, v. g. non longe a Syracusis. Cic. Verr. 2, 22, 233:cf. l63, 1.m] NB. 2 (commune quaestionibus ubi, quo et unde). in loco ubi, quo etunde si propriis urbium additur urbs, oppidum,civitas.. ., appositio cum constructione propria usurpatur. Albae constiterunt, m unus orron'ruus. Cic. Phil. 4, 2, 6. (Marius) pervenit m OPPIDUMCm­ TAM.Sall. J 102, ilia-pellitur r.);OPI'IDOchcovta. Caes. G. 7, 4, 2. [Sic: in oppido Citio, in insula Samo. Capuae, in domicilio super­ biae collocati. Cic. Agr. 2, 55, 97. Neapoli, iu celeberrimo oppido. ,ld. Rab. P. 10, 26. Leontinis, misera in civitate. id. Verr. 2, 66, 160; raro sine praepositione: Corinthi, Achajae urbe, Tac. H. 2, 1; at (Antiochiae) natus est, loconobili, celebri quondam urbe. Cic. Arch. ' ?),-4: n. 282, 5." Teani Apuli, Cic. Clueut. 9, 27, Albae Longae, nam Apulum, Longa ad ipsum nomen pertinent.1 — Dicitur se cou­ tulisse Tarquinios, in urbem Etruriae florentissimam. Cic. Rep. 2, 19, 34. Thalam pervertit, in oppidum magnum.atque opulentum. Sall. J. 75, 1. Generis antiquitas [Tusculo,] ea: clarissimo municipio pro— fecta. Cic. Font. 18, 41.] ' NB. '5 (commune quaestioni ubi, quo et unde). Accusativo et ablativo loci detrahitur praepositio frequenter a poötis. Celsa sedet Aeolus nuce. Verg. Aen. 1, 56. At nas hinc alii sitientes ibimus Arnos, Pars Scyrmm et rapidum cretae veniemus OAXEN.id. B. 1, 64, que ari-astra arcilln, grcdoso; pro ad Afros, in Scythiam, ad 0. Descende CAELO.Hor. C..3, 4, 1. Procul NEGOTIIS.id. Ep. 2, 1. [Quorum vestigia cernuntur apud Livium et reccntiores; r. g. car­ pento sedere, 1, 51, 8; agere aliquem castris, id 44, 555,5. Procul ripa, pro a ripa, id. 2, 13, 6 et alibi.]

Vi. ABLA'I'IVUSscranarioms, OlthlNlS, mamma;-:, varam rasswr

086 [l. Ad quaestionem unde revocantur verba remo— " vendi a loco, quae praepositionem ab postulant, cum

1 Apud Vergil. Am. 6, 766: Genus Longa nostrum dominabitur Alba. 504 ABLA'I'lVUS 286 personis semper; aliquando ea: de; nonnulla etiam ablativum sine prae— positione habere possunt (ablativ. separationis). (Clodii) [mores ^ canvucuuvs vestris REPPULI.Cic. lllil. 28, 77. il'Iaestitiam peu." Ex ANIMIS.c)ld.Fin. [, 15, 45. Fum DE rursusne! nerunaavn. Caes. C 5,Cic. 2391" litil. 27,7 une!iPELLEREPOSSESSIONIBUSarmiscastrisque conatus est &) Sic: Dolorem a se repellere, Cic. Fin. 'l, 9, 50; a negotiis­ publicis se removere, a corpore animum, id., e grege se, Liv., a nega— tio omni sevocare animum, Cic.; poma ea: arboribus (via:) vi avellere, id.; nihil ea:sacro, nihil de publico attingere, id. — Composita ex his praepositionibus saepe repetitionem praepositionis amant: Senectus avocat a rebus gerendis: cf. Cic. G. M. 5, 15. Eripulsus atque ejectus c praedio. Cic. Quinct. 7, 28. Haec tantu virtus ea;hac urbe eæpelletur, eæterminabitur? [d. Mil. 57, 101. Abduco me equidem ab omni reipu­ blicae cura. b) Ablativo sine praepositione jungi, etiam sensu trans­ lato, possunt: moveo,aparlo, remuevo de (centurionem tribu" ); pello, depello, eæpcllo (hostem loco); deturbo et dejicio (eum praetura, spe), Item cedo (loco, vita, e loco, de vita, cedo tibi possessione hortorum, cedo la posesion);'decedo (provincia, de provincia); abeo magistratu, dictatura, resigno la magislratura. Perraro exeo, egredior, ejicio: egre­ di urbc. Locus cum arceo fere sine praepositione exprimitur: m'cere aliquem tecto, Italia, provincia, a moenibus; alia nomina fere cum praepositione: arcere homines ab improbitate omni. ll. Est fere poetarum ablativus sine praepositione ab cum verbis absterreo et deterreo, cum aliquibus ex particula dis compositis, item cum secerno et separo, Publica emm-ms SECERNERE,sacra PBOFAMS. Hor. Pis. 507. ' Sic: dinosco, disto, distinguo: Vero distinguere falsum, Hor.'Ep. 1, 10, 29.-A Pompejodissidere, Cic. Alt. 7, 6, 2. SeparatAonios Oetaeis Phocis ab arvis, Ov. M. 1, 515. Laelius a proposito non deterrebatur. Cl. n. 285, NB. 5. III. Est etiam poetarum dativus (commodi) pro ablativo post verba arcendi. Solstitium PECORIDEFENDITE.Verg.B. 7,i 47 ;.h e. a pecore arcete. Sic: arceo, (Io/"endo,pello, depello, prohibeo ap. Verg. G. 5155, Ov. Her. 14, 150, Plaut. Curc. 605, cet. Similiter cum depello etiam

4 V. litem.—Gormz. p. 479. 287 post" VERBA 30Uc

apud Cic. Servitutem depulit civitati, p. red. in sen. 8, 19, Fam. 5, 20, 4, Tusc. 3, 32, 77; et apud Liv. cum abstineo, 1, 'I, 1.]

2871."' Ad locum Nonnulla unde verbasaepe tralaticium auferendi referri et pelendi possunt: cum praepositione ab; item abhorreo, defendo, tueor. Quas (provincias) C. Gracchus non modo non ABSTULlTA SENATU... Cic. Dom. 9, 24. A TE opem PBTlä-IUS.Id. Tusc. 5, 2, 5. and annonae-r A meis momucs. [d. Cat. 1, 8, 20. [Sic: alieno, abalieno, aufero, 258, k), abripio, abstraho, eripio, 258, e), surripio, ib. k), furor. Si ego tuum ante legissem, furatum me abs te esse diceres. Cic. Att. 2, 1, 1. Amicum a me alienavit; ab iis (rebus) celerrime alienamur; milites urbem ab hostibus defendebant, tuebantur. Quae pro ablativo saepe dativum (com mod i) habent. Peto, precor, deprecor, postulo, imploro, exigo, contendo, ruego: cf. n. 224. Auriliurn a populo Romano implorat-uros. Caes. G. 1, 31, . 7. Multorum hic uitam est a L. Sulla deprecatus. Cic. Sull. 26. 72. Quofacilius id a te exigam quod peto, nihil tibi a me postulanti recu­ sabo. [d. de Or. 2, 29, 198. Precari ab indigno. Id. Lael. 16. 57. Hoc a te ita contendo, ut in eo fortunas meas positas putem. ld. Fam. 15, 14, 5. Dicitur etiam cum accusativo communi: Quidueneramur, quid precamur deos? invocamos Quod deos precati eritis. Liv; 40, 46, 9. Item: precor deos ut... Quaesoa uobisut... Cic. Arch.. 2, 31]. 2." lniellegcndi verba et accipiendi, cum praepositioneea; vel ab, aliquoties de; item audio, disco, quaero, sciscitor. Magna saepe INTELLEGEMUSex pnnws. Cic. O/f. 1, 41, 146. Praeclarum A MA­ Jomsus ACCEPIMUSmorem. Ib. 3, 10, 44. Saepe ex socauo meo numvx. ld. de Or. ?, 6, 22. Auom hoc DE PAREN'I'Emeopuer-..ld. Corn. 5, 11. [Intellegendi sunt: intellego, cognosco,agnosco, conjicio, scio; accipiendi: accipio, capio, percipio, mutuor; — emo, mereor, con­ duco, alquilo, sumo, reporto, similia. Ea enim certissima putabo quae ex te cognoro. Cic. Fam. 2, 11, 2. Ab iis cognoscit non longe ea: eo loco oppidum Cassivellauni abesse. Caes. G. 5, 21, 2. Ea: quo patre tantas voluptates capiebat, ea: eo tantos percipere luctus! Cic. Fam. 14, 1, 1. Quaero illud ea; te quod privatus admisisti. ld. Vatin. 14, 33; etiam quaero abs te. Epicuri ea: Vellejo sciscitabatur sententiam. ld.

1 Abliorrens cum dativo apud Liv. 2, M, 4. 306 ABLATIVUS 287

N. D. 1, 7, 17. Ab utroque autem sciscitor cur, cel. Ib. 1, 9, 21 ; scitor apud poölas ejusdem est naturae: Scitatur ab ipsa. OV. til. 10, 557. Scito-ri libet ea:ipso. I—lor.Epist. l, 7, (SO.—Id de Postumio sciri potest. Cic. Att. 12, 22, 2. Fundum. (Jymaeum Romae mercatus estdepupillo. Id. Flac. 20, 16. Bona patris de L. Sulla sese dicit emisse. id. S. Rosc, 2, 6. Quaere/uit de me quid, cet. ('Fabnlas ab ultima antiquitate repe­ tere, cf. id. Fin. 'l, 20, 65, initia amicitiae ea;parentibus, ap. eund. Fam. 6, 16; atque ita alia multa)] 3." Verba abstinendi, liberandi et prohibendi praepo­ sitionem ab assumunt vel omittunt, si.ablativo junguntur rei; si vero personae praepositionem assumunt. Romano BELLOfortuna eum ABS'I'I­ NUIT.Liv. 8, 21, 18; le impidio lucliar con los Romanos. Ausrmnr

sc ABINJUIUA. Cic. Fin. 2, 22, 71. Au menm ABSTINEATUR.Liv. 5 7 21, 13; no se toque al desarmado. [Sicz abstineo vel abstineo me, et tempero, quod fere cum ab conjun­ gilur, ef. n. 221, Ill, desisto, libero, prohibeo, exclutlo: abstinere (se) maledictis et a maledictis, consuetudine et a consuetudine; ab alienis (rebus) mentes, oculos, manus abstinere,- Cic. de Or. 1, 45, 191; libe­ rare aliquem suspicione, raro a suspicione (ea: incommodis/'; magno me metu liberabis; cl. n. 250, NB. 2; operas aditu prohibuerunt, cibo tectoque, Campaniam populationibus, preserva r, hostem a pugna, cives a periculo; ea,-eluderealiquem a republica. (Desine, quaeso, communibus locis. Cic. Ac. 2, 25, 80; cum ab est labentis Lalinit.)] NB. Post verba abslinendi nonnunquam poötaegenitivo lllun-' lur per hellen ismum. Ans'rmaro IRARUM.Hor.C. 5 27, 69. [Desine mollium 'l'andem querelarum. Ib. 2, 9, 17. Tempus desistere pugnae. Verg. Aen. 10,441.]

988 Participia (et verba) quae ortum vel originem signi­ ficant cum ablativo solo junguntur, aliquando cum praepositione ea:, et. in poösi praesertim de; etiam cum ab, maxime si sermoest de origine remotiore (ablat. originis). L. Catilina NOBILlGENERENATUS.Sall.C. 5, 1. Bestiae ex se NATOS amant. Cic. Lael. 8, 27. Ilia cum Lauso ou Numnona sm. Ov. Fast. 4, 54. Plerique Belgae sunt OllTl AB GERMANIS.Caes. G. 2, 4, 1; oriundos. [Huc pertinent: natus, prognatus, ortus, genitus, satus, editus, oriundus, cretus poet.: Hippocrates et Epicydes oriundi ab (ea-et sine praepos.) Syracusis Liv. 24, 6,,2. Quo sanguine cretus. Verg. Aen. 289 . MATERIAE 507

2, 74. Editus semper et genitus fere cum solo ablat. sunt poötarum: Maecenas atavis edite regibus. lIor. G. 'l, 'l, '! Dis genite. Verg. Aen. 9. 642. Tu in alia lingua ac moribus natus, occupatissima in civi­ tate, in litteris sunl. loci ub i. Nasci parentibus humilibus, claris oct., patre certo, nobili stirpe aut genere, amplissima familia, ubi vides ablativ. sine praepositione cum substantivis quae apposito adjeclivo familiam et condicionem exprimunt; natus est ea:fratre, ea:iis­ dem radicibus, oriri ea: et ab, existere e.v, esse ex, gignere, parere ex, procreare e.vel. de: Ea; Jove est is Hercules quem... Cic. N. D. 5, 16, 42. Gf.unde.]

28! Materia ex quo aliquid [it exprimitur ablatiro cum prueposntlom: ea;, qur mutum potest in ad­ jectivum; res seu materia de qua agitur eiTorturp'ucpo­ sitionczle, interdum super: 11.237, Ill. Pocula EX AUIIO.Cic. Verr. 2, 4, 27, Aumsus amis erat. OV. M. 2, '107. — DE illius ADVENTUnihil audieba­ mus. Cic. Fam. "111',"15.Hsc sort-zn me seribamad te Regio. [d. Att. 46, 6, 'l. [Sic: vasa argentea vel ex argento, candelabrum'e gemmis clarissi­ mis. Genus homi-mun compositum ea: corpore et anima est. Sall. J. 2, 1. Cf. n. 272, p. 289, constare.—Ad me de onmibus rebus quam saepissime lilteras mittas. Cic. Fam. M, 21. De ceteris rebus quid velimus ea; Sicca pote-ris cognoscere. H). M, 15. Temere de mundo effutire, id. N. D. 2, 57, 94; de facto turpi fateri, id. hw. 2, 26, 77; de istis rebus loqui, id. Att. 6, 2, 2; de isto haetenus, ib..6, '2, 1; oratio Laelii de collegiis, id." Brut. 21, 85; cum Latiuis de imperio dimicabatur, id. Off. 1, '1'2, 58, de imperio decertare, ib. — Raro accusat. pro ablal. invenitur: Te autem rogo ut de iis rebus quas tecum colloqui volo annuum milii tempus des. Nep. lem. 9, 5: : de quibus t c. v. 4] NB. Materia exprimitur iiiaximca poölis el poslerioribus etiam cum praepositione de, solo abiutivo rt genitivo, qui rarus esl. Daduro est ultima Fauno. Ov. M. 'I, l27. Solido ADAMAN'IEcolmn-nae.Verg. Aen. 6, 552. AIIGENTIbifores radiabant lum-ine ualuae. OV. M. 2, 4. [Sic: verno de flore corona, Til). "2, 'l, 59; solido de marmore tem­

-l GRANADA,Guia 4, 4, B. 6, 93: (',X'como Iiablare' misterios tan inefables? 508 ABLATIVUS 289 plum, Verg. Aen. 6 69, «de mat-mol macizo-, Diego prcz; utodode marmol», Ochoa; dicitur etiam solidum marmore templum, Craleres auro solidi, Verg. Aen. 2, 765. Sebi ac picis glaebas. Caes. G. 'l, 25 2; imber lapidum et lapideus, cf. Cic. Div. 'l, 43 et. 2, 28. —Ex: pressa unius rei in aliam mutatio effertur praepositionibus ea; et de; Dii ex hominibus [acti. Cic. Rep. ?, 10. 48. De templo carceres fierit. [d. Phil. 5, 7, "18. Ubi pro mortalibus gloria aeterni fierent. Sall. J. 1, 5, i. e. ea; mortalibus,- «en vez de mortales que son, se harlan inmortales por su fama». lnl'. D. Gabriel.] ­

290 Verbumn. 21 [, ll, passivum et 259. 4 postulat. post se ablativum: ct', [Similiter cum activis passivae signilicationis. Captivi Acon-Sum VENIEHUN'I'.Liv. 21, 51, ?. AB nno fustibus VAPULAVIT:el. Quint. 9 2, 12. Phalaris non ex insidiis [mcnn-r, non A PAUCIS.Cic. Off. 2 7, "26.:- interfectus est.] NB. ln sermone vulgari atque aetatis recentioris pro ablativ. invenitur accusativus cum per. Fratrem peu 'I'E appuguatum iri Metellus ap. Cic. Fam. ii,-'I, 1; cui Cicero: Scribis fratrem tuum. MEoppugnari. lb. 5, "2, 6. At. cf. n. 272.

Vll. ABLATIVUS TEMPORIS

291 Substantivum significans tempus quando, 881 quo res accidit;, ablattvo effertur; numeri auten sunt ordinales, ' Negotium magistratibus est datum ANNOSUPERIOBE.Cic Har. r. 8, 15. Fit obvia-m Clodio l-lORAfere UNDECIMA.Id tltlil. 10, 29; a 050 de las once. 2 [Sic: die, nocte, en la noche, de noche, luee, de dia claro, vesper et saepius vesperi, vere, aestate, autumno, hieme: Hieme mamma uaa gandmn est. Cic. Att. 8, 3, 5; enllo mtis reeio del invicrno. Vere prim [tores, aestu numerabis aristas, Poma per autumnum [rigoribusqt

-1 tu hoc exemplo aliisque id genus ablativus est instrumentalis: Haec(castell noctu exeunt-romnus ac firmis praesidiis tenebuntur. Caes. G. '7, 69, '7. ?. [lacinias cuatro de la tarde: ct. n. 591, V. 292 TEMPORIS 309

nives Quam mala quae toto patior jactatus in orbe. Ov. Tr. 4, 'l, 57. llujus etiam loci sunt aliqui ablativi tempus improprie significan­ ites, ul aduentu, discessu cum genitivo: Moritusgus aduentu in Galliam Caesaris regnum obtinebat: cf. Caes. G. 5, 54, 2, a la llegada de C.; solis ortu, occasu; comit-iis, en Ios c., durante los c., al tiempo de los c., cuando Ios c.; ludis, en los juegos, v. c. Juventatis;gladiatoribus, en los especlaculos de los gladiadores; nonnunquam bello, tumultu, en tiempo de guerra, pace; saepius in bello, in pace: Cimonen Athe­ nienses non solum in bello sed etiam in pace diu desideraverunt. Nep. Cim. 4, i; lo echaron menos. Adjectivo comitante dicitur: proelio Senensi, bello Punico secundo vel in bello Aleæandrino: itcm primo con­ gressu, Caes. (1. l, 47, 2, et in primo c., ib. i, 46, 4; in initio et initio, principio et in principio. In tempore vel tempore est opportune, suo tempore. Substantivis quae aetatem vitae (un periodo de la vida)sig­ nilicant additur praepositio in. In. pueritia non his artibus ac disci­ plinisinstitutus eras. Cic. Verr. 2, 1,18, 47; sed cum adjectivo prae­ positio vel exprimitur vel supprimitur: Eretrema pueritia miles in »- exercitu fuit summi imperatoris, ineunte adulescentia maæimi ipse ewer­ citus imperator. Id. Man. '10, 28. Adhibetur etiam praepositio in nonnullis locutionibus: in omni puncto temporis, en todo momento, in omni aetate, in omni aeternitate, ' in praesenti, in praesentia, in otio, in negotio, i. e. in pace. Igitur:] NB. Ablativo temporis quando addi solet praepositio in, eum eventus aliquis seu ubi translate sumptum designatur. INmom: sua declaravit. Cic. Caec. 4,- '10; a su muerle. IN nu TEMPORE(aut tempestate) tanta vis hominis lenienda videbatur. Sall. C. 48, 5; en tales circunstancias. [Praepositione per tempus quando minus defi­ nite significatur, ut per has menses, per idem tempus: Qnam provin­ ciam tenuistis a praedonibus liberam per hosce tumes?... Mare per hos annos clausa-m. Cic. Man. "H et '12, 52. Nota locutionem ante diem quintum Nonas Majas, cet. 591 , IV.]

292pore Interrogationiquanto post aliquid factum tempore luturumve ante, snt .quanto respondetur tem— ablativo [temporis; eventus vero exprimitur cum ante vel post]; nu­ meri et cardinales sunt et ordinales: gcuänto tiempo anteS' o des— .pues de aquello .succdio esto? Revertitur DIEBUS DECEMANTE COMITIA.Cic. Verr. 2, 52,150. 310 ABLA'I'IVUS 292

Consul ANNODECIMOposr l-JXACTOSnuces fuit. Id. Brut. 116, 62. [Post Leutricam. pugnam die septingentesimo quinto. Id. Att. 6, 'l, 26. Pau­ cis diebus post 'mortem.4/ricani. Id. Lac/. 'l; 5. Gf. u. 232, NBJ],

(293 [.quantum Ad exprimendum. tempus aliquid quanto fit, adhibeturtempore ablativus­ et intra ,;en ouanlo Iiempo una cosa se haec, y (lenti-o dc cuänlo Iiempo una cosa sucetlerii? Saturni stella "rnlclurx [ere sums cursum suum con/icit. Cic. N. D, 2, 20, 52; el planeta S. BlDuo sciemus. Id. Att 9, M, 2; (lenti-o de (105dius, :! los dos (lias. [Quattuor tragoedias sedecim diebus absolvis­ se. ld. Q. fr. 3, (i, 7. Roscius Romam multis annis non venit. Id. S, liosc. 27, 74. Null-umaliquot jam annis facinus exstitit nisi per te, Id. Cat. 'l, 7, 18: mendose aunos. Ipsc Tarraconem paucis diebus pervenit. Caes. C. 221, 4; «en pocos dias», etiam «a los pocos Ii.» — Respondit triduo illum aut summum quatriduo periturum. Cic.

'I In quaestionequanto tempore ante, quanto tempore post, possunt pro ante et post usurpari antequam et postquamatque etiam oratio relativa. Uxor.­ onlo me POSTQUAMate discesserant. Cic. Att. 42, I, -l;sive post meum a te disces'sum; Undecimodie antequam—; cujus loco dicitur etiam: ante etpost undecimumdiemquam a le disces-seram. ( 'I'ubellarii) uenerunt posr DIEMQUADRAGESIMUMcrsex-run cum a. vobis discesserant. Cic. FHNI.46, 21. 1; enim venida a cubo de cuaronln y scis dius despuesque dc uhi partic.-oun. Ahi-il. DIEDUScirciter QUlNltEcIM,munus in hiberna unitum est, initium repentini tumultus ac defectionis ortum est. Caes. G. 5, 96. i; como u Ios quince dius de hoher Ilegudo a Ios cuartelcs de invieruo. Pro die (anno) det'imoposlqmnndicitur etiam simpliciter: die (anno) decimoquam, Anno trecentesimo alti.-roquam. condita Roma erat iterum mutatur forma civitatis. Liv. 3, 33, -l.—Pro postquam adliihetu r etiam cum, ea:qua. (Cottegam) triduo cum lias dabam litteras eæspectabam. Plane. up. Cic. Fam. 40, 93, 3:31 cual (colcgo) estoy «agno.-dando para dentm de ticsdios despui-s de la dalu dc estu caula». Aliril: cr. n. 300, I. Duodequadiagesimo ferme anno ea: qua regnaie coeperat. Liv. -I, AD,4.—Postui bemron­ ditam etiam dicitur ab urbe «auditu. Quare «(liczoiiosuntes, diez unns despui-s» dicitur: decemnn: annis et decent ANTEannos decem post annis et decem posr annos . decem annis ANTE et decem annos .m'rr: decent annis POST et decem annos POST tim.: decent annin raro et ANTI:dt.'u:nI(L1I1I08 'rdecem annis ' ct l'os'r decemannos. Eodem pacto cardinali in ordinalem mululo: ei,-imo.in-ra anno et (lco-iiinumtim-P.annum, cet. Paucis ante diebus. Cic. Tusc. «I,29, '74. Paucis post diebus cum ad Nasicam venisset Ennius. Id. de Or. 9, 68, 276; pocos dias despui-s, o Ios pocos dias. Cum atiquotpost (ante) annos Maximus id oppidum recepisset. lb. ?, 67, 273. Quoerat paucis annis ante (post) deducta. colonia. Id Phil. 2, 40, 402. II-ucMithridates ante (post) aliquot dies venit. Nep. Dat. M, 2. Quae (accus.) ante annis octo uouisset. Liv. liO,52, 4. Post diem tertium mihi moriendum est. 293 TEMPORIS 514

Mil. 9, 26 Hanc (urbem) hoc biennio consul evertes. ld. Rep. 6, H [Somn. Sc. ':2];en eslos dos anes, antes de haber transcurrido dos a., dentro de dos a. (a conlar desde hey), magis delinile: intra bien­ nium. ^'] -11. Ad indicandum per adverbium vel adjectivum numerale quo­ ties in aliquo temporis Spatio aliquid fiat frequentissime adhibetur in: (,euäntas veces se ejecula una aooiön en un determinado tiem po? (Sat) BINAS IN SINGULISANNISrauci-siones facit. Cic. N. D. 2. 40, 102; da dos vueilas cada aiio, hace dos v. en cada un a.? [IN nonA saepe DUCEN'l'OSVersus dietabat. I'lor. Sat. 1, 4, 9. SEPTIES IN DIE et raro sur-riss Die: cf. Verg.,B. 2, 42, et 3, M.] NB. Quarto quoque die, quinto quoque mense, cel. significat «cada cuatro (lias, cada cineo meses.» 3 III. Cumsignilicalur ex quo tempore aliquidfitadhibcn­ tur praepositiones ab, ea:: (',desde ouändo? Ludi Antii futuri sunt AIV ad pridie Nonas Majus. Cic. Att. 2, 8, 2. Ex KAL.JAN.ad hanc hora-minuigilat-i reipublicaemf. id. Phil. M, 7, 19. [Ex EO Tennunu vir ille summus nullus imperator fuit. Id. Fam. 7, 5, 2. Sic: vitae rationes ab ineunte aetate susceptae; a puero, a pueris, a pueritia, a teneris unguiculis, usque a pueritia; ea; die quo, dcsde ei dia en que; ex illo (tempore), desde entonces; ea:quo (tempore), desde que...]

»! Adhibetur aliquando in, inter (eu, durante). intra (deutro de, i. e. alites de : Neque in tannnullis annis cujusquam ea: sua stirpe funus uidit. Nep Reg.?, 3; en tantos imos. Talenta Pomprjo in sea;mensibus promissu- ducentu. Cic. Att. 6, 3, 5; pura denlt'o de scis m. In diebus paucis quibus haec acta sunt Chrysis vicina haec moritur. Ter. Andr. 4, 1, 77 .rIO'i';dentro de pocos dius despues que esto ae.-iecit").Germani inter mulos XIV tectum non subierunt. Caesi G. 4, 36,'7; en el espucio de cutorce a., en M a., durante. Oui inter annos lot lmus inventus sit. Cic. Man. 21, 68; ei unico que cu tuutos a. Intra mutum uicesimum.Cues. G. 6, 94, S;:intra annos uiginti, denlro de los 90 unos, entes de los 90 a. ? Cf. P. Grnnatensis, Simb. 4. 3. &.ll. (i, 4903. 3 Praeceptum hoc est: Ablativus ordinnlis numeri et pronominis quisque iudicat ahquid statis [temporibus redire: ,;cad u cu &nd o? Qum'ro quoque ANNOSi­ cilia lota censetur. Cic. Verr. ?, 56, 139;se haee el celiso de. 512 ABLA'I'IVUS»x 294

Vlll, ABLATIVUS coumtmrrvr 15'1'ABSOLUTUS

294 !. Comparativum al1lativog,audet si prici­ terminus est in nominativo vel accusativo. 4 N1I11lest 11111111'1c1lev1nru1'11non11osrus. Cic. Fam. () 14, 4 Quem enim auctorem LocurLu'rionr 11PLA11'r011u:laa­ da1eposs111nus?ld. Rep. 1, 10, 16. Lauant-1 1111111011'1u5 arescit.ld.11tr.2,56,109 [Quis C(11'thag1111e11s1u111plur1sfuit Hannibale consilio, v1rtu1e rebus gest1s? Cic. Sest. 63, 142; iue tenido cn mäs? lue mäs aprccia­ (lo? Nemo est qui t1b1 sapientius suadere posssit lc 1pso. Id Fam 2 1, 1. Nota exemplum: Quid magis est samoalarum, quid mollius unda? Ov. A. 1, 475. — Ablativi usurpatio cum comparativo extra nomina­ tivum ct accusativum licentia perrara est: Lucil1r1tu nostrum mc­ l1or1sutroque. Hor. S. 2, 1, 29. Et poötae etiam post alius utuutur ablativo: Neve putes alium sapiente bonoque beatum. Hor. Ep. 1, 16, 20.2 11. Cum uterque comparationis terminus est idem vocabulum, reticeri solet secundo loco, addita particula qua1n.A111'1111l111ett'111enta sunt p11lc'ln'1oraquam co1'po11s.Cic. F111.53 -2, 74;l1. c.pulcl11'1ma lineamentis co1"po11s, quam l111ca1ne11tac. V11'tut1s est quam aetatis cursus celerior: cf. id. Ph1l 5, 17, 48.] NB. Ablativi opinione, spe, exspectatione, dicto locum obtinent sententiae comparativae.0mN10NE onmuu majore-m animo cepi dolo­ rem. Cic. B1'.ul 1,1',e.majo1e111quamo11111esop111at13111tt. [Sicz Spe se1'1us(c1t1us) red11t. cf. Ov. Fast. 4, 606; i. e. quam sperabatur. Dicto c1t111stumida aequora placat. Verg. Aen. 'l, 142; antes (le concluir (dc hablar), litt. mtis presto de 10 que lo dijo. Huc ctiam spectant aequo, justo, necessario, solito, quae a nobis vertuntur ad litteram: plus aequo, mäs de lo justo; membrum lo11g1usjusto,­ c1tat1or solito amn1s, de lo acostumbrado. Cum l011g1usnecessario pro­ cederent. Caes. G.,7, 16, 5.]

4 Sive sl comparativum in nominativo est vel accusat. Quod si comparativum adverbium est, cum ublutlvo secundi termini construi potest, si vices agit nomi­ nativi uut accusativi.— Apud Ennium, Alea,-ander,fragm. VI, morc Graeco: Mater optumarunt multo mulier melior mulierum, citat. &Cic. Div. 1, 31, 66. 2 Padus nulli amnium claritate inferior. Plin. N. ". 3, 20, 3. 296 COMPARATIVI 313

[. Si prior comparationis terminus est subjectum 295 (verbi [initi vel infiniti), et secundus pendet. a verbo primi, mutari potest ablativus in casum prioris intercedente conjunc­ tione quam. 'I'u. innocentior QUAM[timemus? Cic. Verr. 3, 16, 45; h. e. ta innoc. es quam M. est? Beatior M. REGULUS[uit QUAMpotans in rasa THonlus; at: Clamat virtus beatiorem (M. REGULUM)fnisse Quam po­ lantem in rosa Tnomum. ld. Fin. 2, 20, 65; que T. banqueleando (embriagandose) coronado de rosas;l li. Si prior terminus est in accusativo, secundus autem non pendet a verbo primi, potest a) per attractionem accusativus eum quam adhiberi, vel b) nova oratio cl'fici ope verbi sum. a) Ego HOMINEM CALLIDIOREMvidi neminem Quam PHORMIONEM. 'l'er. Phorm. 591 [4, 2, 1]. b) Vicinus tuus nouum alui-monemhabet QUAMruns EST: cf. Cic. Inv. 'l, 31, 52. ? lll. Si prior terminus non est in nominativo aut accusativo, alter autem pendet ex verbo primi, usurpanda est conjunctio quam cum secundo termino in casu primi. Non magis Mllll [aveo QUAMTIBI. Cic. Fam. 3, 6, 1. [Nec vero in armis praestantior quam in toga. id. G. M. 4, 11. Quod si hic secundus terminus non pendet ex verbo primi, fit subjectum verbi sum.. Homini honesto, sed non gratiosiori quam Cn. Calidius est, L. Curidio te argentum reddidisse. Cic. Verr. 4, 20, 44; non vero Cn. Calidio, quia haec vox non regitur a verbo reddidisse. '['-ibimulto majori quam Africanus fuit, me non.multo minorem quam Laelium adjanclum esse patiare. Itl. Fam. 5, 7, 5; vel quam Laelius [uit, vel Laelio, at minime quam Africano.]

296 Cumlativnm, atter comparationis semper in ablativo terminus ponitur estpronomen cum negatione ire— el comparative subsequentibus; [ubi a nobis adhibetur snperlativnm affirmans, tanquam appositio] Tum est Cato locutus, quo erat NEMOPRUDENTIOB.Cic. Laet. 1, 5; Calua, que era el mas prudente, C. et mäs prudente que habia. [Ne

4 Ac vel atque pro quam post comparativa cst poeticum et priscum: Non tuus lioc capietienter plus ac metu, Hor. S. 4, 4, 116;por eso. Semel apud Cic. Att. 5, M, 2. 2 in priore exemplo dici etiam potest: Ego liominem callidior-em nidi neminem quam pllOllMlOasa-;in altero: Vicinus tuus equum meliorem habet quam TUUM;vox enim Phormio(:secu ndus terminus) non regitur a verbo vidi,neque tuus(equus)a verbo liabet,seu, quod idem est, verbum non est utrique termino commune. ln utroque autem loco adhiberi potest ablativus (Phormione,tuo) ex praecepto [ n. 294. 514 ABLA'FIVUS 296

offeramus uos periculis sine causa, qua esse nihil potest stultius [d Off. 1, 2; que es lo mris itracional que puede huben, «quc esla inayor necedad.» Vulbuena. Phidiae simulacris, quibus uihiliu illo( genere perfectius videmus, cogitare tamen possumus pulchriora. Cic.-; «la cosa miis perfecta que vemos en aquel genero: cn cuya comparacibn (en comparaciön dc las cuales) nada vemos mas perfecto», raro: «qua las cuales nada vemos mas perfecto.» '

297 Cuilibet[qui locum orationi obtinet addi sententiae potest ablativus secundariae; absolutus, hic autem i. e, ablativus est] substantivum aut pronomen quod ab orationis verbo non pendet, et cui additur participium. . Cautius post/tac historiam attingam, TE AUDIENTE Cic. Brut. H, 44; i. c. cum tu audias, siendo td oyente. [— Pro participio adhiberi potest adjectivum (pronomen) aut substantivum: Nihil decet, mvm, MINERVA,ut aiunt, id est adversante et repugnante natura. Id. Off. 'l, 51, 110; sive cum Minerva invita est, contra la voluntad de M. Neu-sinas Medos equitare inultos, TF, DUCE,Caesar. Hor. C. 1, 2, 51; nam secunda pars. (te duce) minime invenitur in oratione intinita Me­ dos equitare inultos, cui ablativus subjectos est.2 Nota collocationem, subjecto interposito, ap. Caes. Quibus ILLE coguitis milites aggerem iubet comparati-e. C. 3, 62, 1; C. 2, 11,9.., cet. NB. Nonnunquam 3 participia praeteriti et valde raro adjectiva sine substantivo absolute ponuntur, vices gerente substantivi oratione depentlenti. Inde ad Pluiunam est progressus, noudum COMPERTOQUAM REGIONEMHosrns PETISSENT. Liv. 31, 39,/t-', i. e. cum noudum com­ pertum esset—, no habiendose averiguado todavia. Multique aduautes navibus, laesuro prae tenebris QUID PETERBN'I'foedeinterierunt. Id. 28, 56, 12. Huc spectant: audito, cognito, comperto, explorato, intellecto, umttiato, edicto, pacto, permisso, desperato. inopinata]

-I Ct. Grunutensis, [lenior. tr. 7, 2 p. .B.8, 1:059:«Ser liijos (de Dios) por gracia, sobrela cual dtgnidad no se pucde imaginar otru muyor ? Sed: Euuli mihi Antium uenit obuiam tuus puer. Cic. .»ltt. 2, 1, 4; non: eunte me, venitmihi obviam,quia participium refertur ad dativum orationis. Attamen oblati­ vus absolutus intcndum, sed raro, ad [)ro n o m e n orationis rct'crtur: Nemoeritqui medal, te inuito, provinciam tibi essedecretam. Cic. Phil. M, 40, 93; pro tibi invitoprovin­ ciam essed. Obsidibus unper-uti: centum, hbs Haeduis custodiendos hadit. Caes. G.6, lt,4. —Notaablativum cum praepositione in hoc et similibus, quae solo ablativo efferri poterant: Sub te tolerare magistro Militiam adsuescat. Verg. Aen. 8, 515. 3 Praesertim inde a Livio. 298 omnes. in 515

IX. Aemrwus PHAEPOSITIONISin (Cf. n. 237)

298 In ablativogaudet1."' cum quies aut aliquid ' fieri in loco, etiam Figur-atesumpto, signi­ ficatur. iN hac SOLl'I'UDlNl-Icareo omnium colloquio. Cic. Att. 12, 15, 1. IN uiridi opacuq-uo mm inambulantes. [d. Leg. 1, 5, 45. [Huius loci est: a) cum verbis quae animi sensus expri­ munt, ul angor, delector, erubesco, glorior, laetor, of/endor, cet. Ut in eo rectum. uideatur esse angi. Cic. 'l'usc. 5, 11 , 25. In hoc admodum delector. Id. Leg. 2, 7, 17. Ib. 1, 11, IH. Laetaris tu in omniumge­ mitu. Verr. 2, 5, 40, 121. In virtute rectc gloriamur. N. D. 3, 56, 87. In ea sejactasset. Att. 2, 1, 3 b) cum verbis collocandi. Caesar emercitam in hibernis collo­ cavit. Caes. G. 3, 29, 3. Amplioras deponit in templo Dia-nae. Nep. Haun. 9, 5. Praecipua sunt: pono, depono, (lis-pono, eæpono, impono, rcpono, loco, colloco, statuo, constituo; consido: vas in mensa ponere, statuere, collocare; in silvis praedam deponere; disponere custodias, tormenta in muro; navigantes in ripa exponere; locare aliquem in altissimo digni­ tatis gradu; constituunt in litore taurum ante aras. Verg.; aves consi­ dunt i-narbare, posan en. lnlerdum tamen accusniivus reperilur, ut imponere in naues, n. 258, NB., reponere pecuniam in thesauris vel in thesamos Item: se abjicere 'in herba, Cic. de Or. 1, 7, -8, OV. Her. 7, 1, 5, anulum in mari, Cic. ("in. 5, 30, 02 4, statuas in propatulo, Nep. Haun. 9, 5; coacervare multum una in domo; cervus se bouili condidit, Phaed. 2, 8, 4; pro in bovili; conjectum in gutture ferrum, OV.M. 3, 90, saepius in guttur; naves in litore cjcctae sunt, est.'in, quedan echa­ dns, at: naves in litus cjiciuntur, ad Baleares insulas ejiciebantur; aves se in mari mergunt; ranae mersae vel immersae limo, Pliued. 1, 9, 16, pro in limo; in eo exercitu fratrmn praefecerat, Cic. Sest. 18, . -1 Bu'rmi, ed. Touchnilz, in mare. ALvidc Mnnvm et Murenam ad h. l. Allenditur scilicet non molus, sed quies motum subsequens. 316 ABLAT.en.wp. in 298

41, pro ei exercitui; in deorum nulnero referre, Cic. N. D. 1, 12, 29, in deos, ib. 'l, 13, 34, el inter deos. Cf. 282.] '2." cum ponitur pro inter. Hoc primum sentio, nisi in noms ami­ citiam esse non posse. Cic. Lael,5, '18. [ibi muns pugnantes cadunt. Sall. 0. 60, 6. Quae secundum naturam fiunt sunt [iubenda IN noms. Cic (). M.- 19, 'M.] 01 ." quando significat cum, praesertim apud poetas et recentio— res, et si sermo est de vestibus et armis. PATRIISad Trojam missus IN ARMIS. Ver-r. Aen. S,,ögö. [Herr-idus lN JACULIS.Ib. 5, 37. Nun— tius ignota IN VESTE.Ib. 7, 167; con un veslido desusado. Potare m ROSA. Cic. Fin. ?. 20, 65; cornuado (con corona) de rosas. Ci. n. 276, NB. 9..] 43 cum signilical en, i. e. tratdndose de, cuanto a, a propo­ sito de. Frugi hominem dici non multum, habet laudis IN REGE. Cic. Caecin. 19, 55; en un rcy, lraländose de. [Quod idem IN BONOsznvo dici potest. id. de Or. 2, 61 , 248. Pompejus noster IN AMICITIAP. Len­ tuli vituperatur. Id. Q. fr. 2, 6, 5."]

4 Significat praeterea a) lempus, «durante», b) ante, c) apud, d) apud poetas et Liv.instrumentum, cel. a) IN muounm lmncex'u tristis Calchas erat. Cic.Or.' 21,74, mlenlras [. ero inmoladu, durnnle la inmolacion de l.: ci. u. 291, NB. b) Divitiae, decus, gloria INocums sita sunt. Sall. C. 90, H. c) Caesaris autem INnmmuls erat nomen obscurius. Caes. 0. I, 64, 3. (1) In UNAUnus uniuersam caper-itis Hispaniam Liv. '26,43, 3. Nostrum lacer-atur m' AIIDOREcorpus. Ov. Ill. 9, 362;junlamenle con el ärbol. ' ' «Ususvoculae lam multiplex alque frequens esl.,ul.qui discrimina etiam minu­ lissima velit observare vix evlwril. nimiae subtilitatis reprehensionem.» HAND­ Tuns. III, p. 2114. PARS ALTERA

DE OBATlONlS MODIS E'l' TEMPOBIBUS

CAPUT VII. DE lNDlCA'l'lVO'1

]. TEMPORA lNDlCATIVl IN ORATIONE PRIMARlA2

299praeterito [. ln narrationefrequenterusurpatur perfecto, ut actio quasi sub praesens3pro oculos sub­ .jiciatur(praesens historicu m). . . Obviam mr ci Clodius expeditus, in equo. Cic. Mil. 40, 28. [Quod fit etiam cum particula dum, «mientras, i. e. al tiempo en que» aliis­ aque temporalibus; et a poötis in oratione relativa. Cratera antiquum .'(tibi dabo) quem DATSidonia Dido. Verg. Aen. 9, 266; pro dedit: cf. ib. 2, 275] ' ll. Similiternon raropro praeterito indicativi usurpatur in narrationibusinfinitivi praesens (infinit. hisloricus). .. ' Interim omnibus certantibus, repente a tm'go signa CANERE.Sall. f;;- ' J".94, 5; suenan de repente a su espalda las trompelas. [— Etiam ad­

4 [ndicativ us rem absolute. utdicitur, etquasi factumaliqnodseu ovontum exprimit affirmando, interrogando, negando. Non igitur conjunctiones respuit quae eam incertam uul.dubiam minime reddunt. ? Et, cum fert occasio, etiam in secundaria. 3 Praesens significat: lm rem qune nunc evenit vel quae habetur quasi nunc eveniens 'praes. de­ finitum). Ilammom'us,aegis legatus aperte pecunia nas ovpuamr. Cic. Fam. 4, 4, 4. , Ut senum-rauditor Platonis Ponticus Heraclides. Id. Tusc. 5, '7. Ita in subjuuctivo: Sed ;'.? quid duceset principes nominem, cum legiones senum Cato, cet. Cic. Tusc. 4, 42. ' mquae solotevemre aut quovistempore evenit (praesens indeiin ­ f,. tum). Facile omnes,cunioalemus, consilia aegrotis malus. Cic. Leg. 3, 4, ?. Dulceclde­ —- eorum ESTpro patria mori. llor. C. 3, 2, 43. 318 —. lNDlCATlVUS 299 hiberi polest post cum, cum interim, cum tmnen, oralione antecedente. Jamque dies consumptus erat, cum tamen barbari nihil remittere, Sal], J 98, 24 lll. Raro pro futuro imperfecto adhibetur praesens, ad cer— titudinem significandam actionis quae jam quodammodo incepit aut paratur. 'I'uemini, inquit,castra, et defendite diligenter, si quid durius acciderit. Ego reliquas portas CIRCUME')et castrorum praesidia coN­ Ptnno. Caes. C. 3, 94, 5; pro circumibo et confirmatio]

'-200 pro!. ln praesente stilo epistulari et plasqpe-r/cctum usurpat-uursaepeimperfectum pro perfacto; nam 2 scriptor mente transfertur ad tempus quo litterae legentur. Nihil uanenam quod scriberem; neque enim novi quicquam nunu-:. nam, et ad tuas omnes uescmrsenau pridie. Cic. Att. 9, tO, 'l; nada tengo para escribir; pucs no he oido nueva alguna, y ayer respondi a todas tus cartas. [Atticus si de hacepistula loqueretur, eadem quae Tullius tempora usurparet: Cum Cicero lias mihi litteras misit, nihil HABEBATquod scannenm; neque enim novi quicquam AUDIEHAT,etad mcas onmes tisscntrsenttr pridie.—Eademratione alias, maximein geographicadescriptione,imperfectum usurpatur pro praesente. (Caesar Alesiam) circumvallare instituit. Ipsum erat oppidum Alesia in colle summo. Caes. G. 7, (39, 1 [I. lmperfectum adhibetur aliquando, ut id exprimatur quod in eo erat ut eveniret, se. pro imperfecto conjugationis periphraslicae. Hujus deditionis ipse Postumius, qui nenen/tren, suasor et auctor fuit. Cic. Off. 5, 50, 100; i. e. qui se deditarus erat, qui in eo erat ut dede­ retur, acensejo y auterizo esta enti-ega cl mismo P. quo iba a ser entre­ gade, quc debia ser entregado, de cuya enti-ega se trataba. Nonnunquam imperfectum verti potest per «comenzar, intentar, queror». Num dubi­

4 Gf. Gusnv. Motm, De Infinitivo historico, Halle, 4878. ? Ct. ZIMMEIUIANN,Deepistulari temporum usu Cicero:-iuno, Rastenburgae, 489l; ubi etiam de praesente pro futuro. ' [' ra 0 te l'l tu in im p 0 r tcct u ut (seu praesens in praeterito) exprimit: -lm actionem praesentem praeteritae, sive quae l'lt tnm cum altera quae jam evi-"nit(praet. definitum). lpse Carthaginem rediit, nequecum caritas patriae reti­ nuit, nec suorum. Neque vero tum lenonum-r se ad crudelissimum hostem.et ad ca'quisitu supplicia pro/iunci, sed jusjurandum conservandum PUTAIIAT.Cic.Off. 3, 27, 400. ." ea quae solita sunt. evenire, nolatqne leges, mores, instituta. lnGv-aecia "uisu.-i floruerunt, iiiscen-m'roun id omnes. Gic. Tusc. l,2. &;aprondian (n tot-ar y cantor), era costumhre apronder a (praet.. in d eti n it u m'. 3 Gf. Los llanos qua LLaMAHAhlosindies sabanas (ta periiiltuna luenga) LASCasus, Apologe'tica Historia de tas Indias, c. 46. N. B. 41, 392. 300 INonar. nummum 519 tas id me imperante facere, quod jam tua sponte [iucie-bus? Cic. Cat. 'I , 5, 15; lo que intentabas (querias) hacor, ibas a h.?l lll. Utuntur aliquandopoötaeperfecto ' pro praesente, cum sermo est de iis quae solent evenire. Terra tremit, PUGEREferae. Verg. 6. 'l, 529, tempestatem descri­ bens-, «Iasalimaüus huyenn. Legioncnsis. [Rege incolumi meusomuibus una est, Amisso uerane-fidem. lb. &,212; rompen la lealtad. ? IV. Est nonnunquam in narrationibus perfectum pro plus— quamperïecto. Bello perfecto. ab eis Caesar haec facta cognovit, qui sermoni turduruenuur. Caes. C. 5, 18, 5. Item pro imperi. Omm Macedonumgaza, quae FUIT ntaxinta, potitus Paulus... nihil domum suam intulit. Cic. 0/'/'. 9, 22, 76. NB. l.. Animadverte locutionem cognitum (aliquid), perceptum, perspectum, cet. habeo, tengo entendido, col., quae majore vi quam cognovi,perspexi, cet... signilicat actionis effectum permanere. Siculi ad meam [illum, quam mnem- srnc-rarnm jam et diu ,coonrram, confu­ giunt. Cic. in Caecil. 4, H. NB 2. In oratione condicionata de futuro usurpatur praeteritum perl'. ad certitudinem rei futurae significandam. (Brut-us) si conservatus erit, vicmos. Cic. Fam. '12, 6, 2. V. Ad rapidam rerum successionem significandam aliquando ad­ hibetur plusqperfectum3 pro perfecto. Consules declaruntm'

4 Perfectum significat t.n-eventum praeleritum sine ulla cum tempore praesenti conexione; redditur autem per perfectum simplex, vocaturque liisto­ ricu m. Acriter incoloeo PUGNATUMEST.Caes. G. 9, 10, I. 2." Signiflcata) rem praeterltam Illam quidem, sed quae tempori praesenti opponitur quodammodo; b) rem praeteritum, cujus tamen effectus adhuc perse­ verat (perfect. logic um). a) Funlus Troes, FUITIlium. Verg. Aen. 2, 325; los Tr. fuimos, fue. Ilion, i. e. ya nr) liay Tr.. va no liay I. Cf. CaLnenON apud Nonell, Gram. Cast. n. 289, I, et Bello, n. 315: To, seüora, una hija bella ] Tuve... ;que' bien T(lVEhe dictio! [ Que aunque uiue ne te TENGO, ', Pues sin mort'r la Ite perrlc'do. b) Athenirjam a Cecropevenstausrr hocJus terra humandi. Cic.Leg 295, 63;en A. hu permanecido (:permane'clo y aun permanece, cf. la"/mm). Huc muxime spectant illa perfecta quae a nobisper praesens solentant possunt reddi, ut: memini, me acuerdo, naui, se, conozco, odi, aborrezco, audivi, et (y por esto Io 56 , cognovi,percepi, pcrspea'i, enteudi (y tengo entendido), veni,vine ly aun estoy), decrevi,delet-mine (y estoy resuetto), consedi,me sente"(y permanczco seu­ tndo), consuevi,me acostumbre (y aun esloy acostumbrado), diæi, dije, lie dictio (acabo de decir), cet. ? Abnonnullisrecentioribushoc perf. dicitur aorislus gnomicus, quod factum doceat experientia probatum. 3 Plulsqpfectum (sive praeteritum in praeterito) exprimit rem absolutam ante aliam quae iam etiam absoluta est. Dtxemvr "liacille, cum puer nuntiavit venire ad eum Laelium. CIC.[lep. I, ti.. 520 lNDlCATIVUS 300

M. Tullius et C. Antonius. Quod factum primo populares conjurationiS concussnnn. Sall. C. 24, 4; ulo que al principio sobrecogio a los conjurados». Inf. D. Gabriel.4 NB. Poölae interdum, raro alii scriptores, utuntur plusqpl'eclo fueram. pro imp. erant. Nec satis id FUERAT;stultus quoque carmina feci. Ov. Pout. 3, 3, 51]

301 Aliquandofuturum exactum prosimplici ? poni­ tur, adjuncta fere significatione rei quasi paene jam effectae. Pomponia, tu invita mulieres, ego vero Accwsno pueros. Cic. An, a, i, 3; yo cntrelanlo lla-nare. [Clamor in portis auditus et primus impetus castra CEPERIT.Liv. 25, 38, 17; ei primer grilo que deis a las puertas y Ia primera rol'riega os har./in (seguramente) seüores del campamento; al primer grilo y al primer embale quedareis ducüos del c. In hoc usu comici liberiores sunt.] NB. Usurpatur futurum videro cum agitur de re quae ad aliud lempus diiïcrtur aliorumve judicio committitur. Quae luerit causa mam VIDERO.Cic. Fin. 4, 40, 35; luego lo vere. De te tu VIDERISId. Pliil. 2, 46, 418. Sitne malum dolere necne Stoici VIDERINT.Id. Tusc. 2, 18, 42; (aliti) lo verän los E.3

302 Solentdecere, Latini-verba fieri posse illa aut indicativo-eiferre debere significant,ubi quae rem nos conjunctivum hypotheticum solemus usurpare. Pro re praesenti adhi­ benl praesens aut imperfectum; pro praeterita perfectum aut plusqpert'. LONGUMusr omnia enumerare proelia. Nep. Haun. 5, 4; largo seria. Hic tamen hunc mecum POTERASrequiescere noctem. Verg. B. 4, 79; pudieras.[Vol2mmia DEBUITin te officiosior esse qna-mfuit. Cic.

-I V. apud eundem Sall. C. 48, li; 36, A-ö; 50, 'i; 356,?; J. 42, 4; 64, ir, cet. 2 Futurum lm pe r.tccln in rem cventnrammliquondorelcnnsequcntium significat. Hac super re scmnut ad te Regio. Cic. Alt. 46, 6, 4. (Iracundia) quonimn meat (sapiens-),aegritudine etiam v^um-r. Cic. Tusc. 3, 9,49.—nSon cnml'inmeinte tan grandes (Ios ceybas, lu y leti-a luenqa) y de tanta cope de ramo y hojo y espe­ suru que hardn sembra y eslardn dehajo döl quinicnlos de cobullo.» LASCnsns. Apologe't. Historia de las Indias, c. 43. N. B. 43, 349. Futurum perfectum (seu praeteritum in futuro) indicat actionem futuram quae praecedit aliam etiam futuram Cumtu haecleges,egoillum fortasseconvnusno. Cic. Att. .,9 45. Ut sementem PECERIS,ita metes. ld. deo:-. ?, 65, 364. 3 Cum haec locutio"in secunda et teitia pers. vermturaliquoties per subiunc­ tivum, v. c. iii.-conlolosE.-, sunt qui eam conjunctivo permissivo attribuunt. Sed et. nnnm, Opusc.Acad. alt., Hauniae, 4849,p. 94. 303 TEMPORALIS 521

Fam. M, 46; debiera haber sido mtis cories, debia ser, litt. debiti ser. Eiusmodi sunt: possum, debeo, oportet, decet, convenit, licet, sunt cum gerundivo aut adjectivo, v. g. aequum, aequius, melius, optabilius, utilius, satius, satis, necesse, par, fas, consentaneum, jus­ tam, longum, inünitum. Possum persequi multa oblectamenta rerum rusticarum; sed haec ipsa quae dici sentio fuisse longiora. Cic. G. M. 46, 55; pudiera ir recorriendo. Chaldaei oculorum fallacissima sensu judicent ea quae ratione atque animo videre debebant.. ld. Div. ?, 45, 91; lo que deberian ver. Fuit tamen retinendi ordinis causa facienda jactura. ld. Att. 2, 'l, 8; debiera' habet—sesulrido aquella pcrdida. Quanto MELIUSFUERATin hoc promissum patris non esse servatum! ltl. Off. 5, 25, Eli-;icuänto mcjor fueral ic. m. habria sidol]

II, lumcmvus IN ORATIONE SECUNDARIA"

'l. lumcnnvus TEMPORALIS (Cl. nn. 315-316)

303 Oratio temporalis indicativo effertur, si dumtaxat tempus exprimitur. Ur ab urbe Dis­ CESSI,nullum adbuc intermisi diem, quin aliquid ad te litterarnm darem. Cic. Att. 7, '15, 11. [Sic: UBI lua; adventabat, legionum tubicines simul omnes signa canere. Sall. J . 99, 1. Tum quando Alexandro mortuo legatos Tyrum misimus. Cic, l. Agr. 2, 16, M.? Cum" pro quando, «cuando, al liempo que-;ex quo, «desde que». Tu ludite non intellegebas, cum tibi haec recitabant: «clarissimum virum, praestantissima sapientia, singulari ingenio?» Cic. F lac. 51, 76;

-i Oratio secundaria aut est completiva aut nccessoriu seu circum­ ston tie !Is. Vocatur completivu ea quae ab aliquo verho aut locutione. verbali pendet ejusque significationemperficit sic ntvices agotsubjecti aut complementi, ut Esladulescentis IIAJOHESuuu venam; votoUTADULESCBNSmwnesunu vena.-mm. Quod si oratio completivosubjecti locum tenet, dicitur su bjectiva, utin priore exemplo; sin complementi, objective, ut in altero. Complementumetiam indi­ rectum esse potest. : Ardea cupiditate incredibili u'r VENIAS,ubi oratio ut venias loco genitivi ponitu , nam dicitur: ardeo cupiditate incredibili tui videndi vel lc uidendi.—Ceteraeoccessor in e sunt. 2 QUANDOpro cum rarum est. 522 lNDtCATIVUS 303 que se burlaban de ti, cuando te leian esto, al Ieerte?Noudum centum et decem anni sant, cum de pecuniis repetundis a L. Pisone lata lea; est. id. O/f. '2, 21, 75; lodavia no ha cienlo [y] (liez anos que L, p. promulgc la ley sobre los cohechos. Dum, donec, quamdiu, quoad, i. e. quamdiu, «mientras, en tanto que, en euanto, tode el tiempo que», quo tempore, «al tiempo en que», usque dum, «hasta quen'. Dum tu secta-ris apros, ego retia servo. Verg. B. 5, 75. 'I'ribuuo plebis, quoad potuit, restitit. Cic. C, iii. 4, 11. Atille stultus, dum vult vocem ostendere, Eritisit ore ca­ seum. Phaed. 1, 13, 0; queriendo hacer cstentacion (alarde) de su voz: a nobis transferri potest per gerundium, quia particula dum sig. nitieatur id quod alteri tacto occasionem praebet. 4 Antequam (ante- quam) et priusquam (prius—quam), postquam vel posteaquam. Antequamtuas legi litteras, in legati­ ouem hominem ire cupiebam. Cic. Att. 2, 7, 2.] NB. 1. Cum temporale, «cuando», usurpatur frequenter cum imperfecto subjunctivi. Cum hanc jam epistulam comprucmsu, tabel­ larii 'a uobis venerunt. Cic. Q. fr. 3, 1, 5; cuando cerraba, c. estaba cerrando, al cerrar. Tum cum [IABEREThaecrespublica Luscinus... et tum cum ERANTCatones, cet. [d. l. Agr. 2, 24, 64. NB. 2. Cum significans instrumentum usurpatur cum indi­ cativo; at in-imperfecto, cum subjunctivo. (Gum instrumentale, modale, ex plicativum.) CUMTACENT,clamant.Cic. Cat. 1, 8, 21; callando, con su silencio, cuando c. Cotidie meam potentiam invidiose criminabatw, cum DICERET,cet. ld. Mil. 5, 12; echabame en cara mi influencia personal, para haeerme odiose, diciendo. NB. 5. Dum temporale, «mientras, al tiempo en que», nonnun­ quam apud poötas et Livium cum imperi. subjunctivi reperitur. Dum te FUGnnETper flumina praeceps, I-nmzauem ante pedes hyd-rmn moritura puella Non vidit. Verg. G. 4, 457. [Dum se res; totas Avuurtzua'r, alter elatam securim in caput dejecit. Liv. 'l, 40, l.] NB. 4. Cum antequam et priusquam pro futuro imperi. indi­ cativi solet usurpari praesens indicativi aut subjunctivi. ANTRQUAM pro L. Murena dicere lNSTlTi;o,pro me ipso pauca dicam. Cic. Mar. 1, 2. AN'I'EQUAMvnum-in Pontum, litteras ad Cn. Pompejum mittet. Id.

4 Prima exemplo particulae donecsignificantis quamdiu üiratiano sunt. Tacitus tere, aliquoties Livius, adhibet donec cum su'bjunct. Ct. Geum-met GHEEP,Leæieon Taciteum, donec. 304 TEMPORALIS 325

!. Agr.9., -0, 53. [Si,ue priusquam completum accipio, sciam ad hos­ teman ad filiam veucrim. Liv. 2, 40, '. ] Adn. in oratione temporali rei futurae usurpatur a nobis sub­ junclivus; at Latine adhibetur indicativus. Quod tit etiam in relativa oratione mere temporali atque in comparativa particularum camo, segun, con/'arma.2 Cun inimici nostri venire DICENTUR,tam in. Epirum ibo. Cic. Fam. 14, 3, 4; cuando se dijere, c. se diga, en dicicndose. (Virtutem) QUlamamus ERIT,ubicumque crit gentium, a nobis diligc­ tur. [d. N. D. 1, 41, 121; ei que hubiere alcanzado, quien haya a., dende quiera que este: [cf. n. 309, ll. Me ur tibi vwcmrun, sepelito. Id. Tusc. 1, 43, 103; como te pareciere, COIIIOte parezca. UTnUM horam DIXERIS(indicat.), in eo culpa et crimcu haerebit. Id. Varr. 2, 3, 45, 106.]

304.et. Ubiparticulacum locum exprimentes ceteraeque-tempus, indicant actionem condicionem repetitam «siemprc que, todas las veces que», junguntur praeterito perfecte et plusqpf. indicativi, aliquando imperfecto et plusqpf. subjunctivi. Per­ fectum redditur per praesens, plusqpf. per imperfectum. (Cum ite­ ra ti vu m.) CUM/ortam nem..,wrr af/ligimur. Cic. Off.? ,,6 19; cuando nos es desfavorahle, siempre que nos sopla con viento contrario. Cum ut jus duci debitorem VIDISSENT,undique convoiabant. Liv. 2, 27, 8; cuando vefan, todas las veces que veian. [Sunt hujusmodi: postquam, quoties, simulac, ubi, si et relativa infinita quicumque, quocumque, quacumque, ubicumque. Quocumque aspexisti, ut furiae, sic tuae tibi occurrunt injuriae. Cic. Par. 2, 18; adondequiera qne vuelvas (que vuelves; Ios ejus, se te representan tus injusticias. ( Verres) cum ad aliquod oppidum venerat, eadem lecticu­ usque in cubiculum deferebatur. id. Verr. 5, 11, 27; se hacia Ilevar.

1 Gf. Grunulensis, Or. y Med. p. 1. juicio final, seriata: que premier-(in., B. 8,1133: «Primero quc este dia venga, habril grandes guerras-:. V.Cuerro. Dicc.1, 187' b, ,? Ct. seq. adn. 2 Aprcndo cuundo estndio; aplcndicuando M"'r'-'": ' '^ ^ * '"" """, c. estadiare; hnhre aprondido cuundo liaya estudiadn, c. liubiere estudiado. Digo :) qnicn cncuentio, dije ;: quien encontrc, dirö :: quicn encucnlroo cucouhare. Lati­ num constructionem sonant linguae neolalinae, dempta Castellum-, Lnsitnna (Galluica)et Velut-lm.Attamen cum certitudo facti exprimenda est. usurpatur in­ dicutivus. «Et lercero (apnrecimiento (ch Verbo divino) sera cuaudo en el (In de 105siglos tornard :! venir olra vez.» Legionensis ap. Cano et Cusnvo, Gr. p. 256. 324 lNl)lCA'l'lVUS&. 304

Simulac mihi collibilum esl, praesto est imago. Id. N. D. I, 58 108; luego que se me anloja. Sin autem (ad luxuriam) etiam libidi— num intemperantiaaccessit dupleæmalum est. Id. Off. I, 3'123 l]

2. INDlCATlVUSHvrornmlcus, srvn coumcwnaus, ETCAUSALlS (Cf. nn. 317-322)

305 [.nostra Orationescondicionata generatim conveniunt.2 et condicionalis eum SI VALES, bene EST. Cic. passim. Si pace frui VOLUMUS,bellum GERENDUMEST.Id. Phil. 7, 6, 19. [Adhuc certe, nisi ego insanio, stulte omnia et incaute. Id. Att. 7, 10. Si nihil aliud fecerunt, nonne satis fuit eis gratias agi? Cic. S. Rosc. 57, 108. Moriere virgis, nisi mihi signum traditur. ld. Verr. 4, 59, 85; si no me entregas (al momento, allora mismo.) Decernatur, si placet. Id. Gal. 4, 4, 7. Si meis incom— modis laetaba-ntur, urbis tamen periculo contmoverentur. Id. Sest. 24, 54: cf. n. 312, NB. 3] NB. In oratione condicionali futuri indicativi usurpatur a nobis futurum subjunctivi aut praesens indicativi.3 Naturam Si seoueuun ducem, nunquam aberrabimus. Cic. 0[/. 'l, 28, 100; si tomäremos por guia, si tam mos. [Omnia a te mihi data putabo, si te valentem videro. Id. Fam. 16, 13; «si yo te viere esiorzado» (con l'uerzas). Abril ['16, 15]: ei. seq. adn.] Adn. A nobis [saepe non significatur actionem orationis prima­ riae praecedi ab actione secundariae. Quare] frequenter praesens, praeteritum et futurum imperfectum adhibentur,ubi Latine usurpatur praeteritumperfectum, plusqperfectum et futu­

4 In nonnullis editionibus mendose aliquando pro praeterito perf. futurum exactum, aut. peri. subj. reperitur, v. g. accesseritpro accessit,inciderint pro incide­ runt. Do modo :] Cic. et Caes. usurpata cum particulis itcrativis v. Leone-row,Caes. Synt., pp. 3747. ?. lioc est, adhibetur indicativus in oratione condicionali, in condicionato modus orutionis primarlae proprius, cum solum condicio fingitur sive supponitur ita ut noquo affirmetur neque negetur cum expleri sive exsistere. lntcllege modo ne obstet nliquu subjunctivi generalis regula. Ci. n. 313. Sicondicioenuntiatur ut non expleto, imm o excluso per con trar iu m­ adhibctur imperfectum et plusquamperfectum subjunctivl. imperfectum signifi— cat.ternpus praesens et praeteritum, plusqpcrl'. praeteritum. 3 Ve,si abre los ajax; veia, si las abria; hic', si te: abrio'; uera, si las abriere, si los abre, nunquam si los abrird, neque. ut multi dicunt., si los abriese. Ci. CUEIH'O, Apuntaciones, n. 292, 33 edic. (let.-non, La Lengua de Cervantes, t. !, n. 116; Cano, Cusnvo, Gr. Lat., p. 956,adn. in ima p 306 IIVPOTIIETICUS 525

rum perfectum: [tempora praesentia pro praeteritis.] Carmina tum melius, cum VENERITipse, canemus. Verg. B. 9, 67; cuando hubiere IIegado, c. haya II.,- cuando IIegare, c. llegue. RE­ srlnsno, si te VIDERO.Cic. Att. 2, 24, 5; respirare, si te viere, si te vco. [Gratum mihi recnnis, si Juniae meis verbis ERlScunnum-us. Id. Fam. 15, 8; me complaceras (te quedare agradecido), si dieres de mi parle eI parabien a JJ [Iau[d/ desinam, donec PERFECEROhoc. Ter. Phorm. 2, 3, 73 [4l9]; hasta que hubierc terminado, h. que haya terminado, h. que terminare, h. que termine, h. habcr termi— nado, Il. terminat-. Constiiuere nihil possum, priusquam te VIDERO. Cic. Att. '16, 15, 6; anles que le viere, a. quo te vea, a. de haberte visto, a. de verte, et". n. 303.? Dicitur praesertim: si voluero,potuero, licuerit, placucril, col., cum sermo est de voluntate vel facuilate. Maleuolontiaehomi­ num in me, si poteris, aecum-cs; SI NON POTUERIS,hoc te consolabere, quod, cet. Brut. ap. Cic. Fam. '11, 'H, ?. 3 II. Nota locutionem mirm- si, mirum est si. Minime sunum, SI ista res adhuc nostra lingua illustrata non est. Cic. de Or. ?, 15, SS.—Si modo, «si es que, c0n tal que», si quidem, «si es que, una vez que, (lado que», si forte, si tamen, cet. sensum particulae si magis definiunt: Omnia ei obsequia polliceor, si modo rempublicam respicere volet. PIanc. ap. Cic. Fam. 10, H, 5; «le hago todas las ofertas que a mi me son posibIes, solamente ei quiera mirar por eI bien publico». AbriI [Io,-14]. 0 fortunatam rempublicam, siquidem hanc sentinam urbis ejecerit. Cic. Gal. 2, 4, 7.]

306 I. Particulae condicionalespraecipuae sunt si, et in negatione nisi, «si no, 21ne scr que, a menos que»; si non, cum vis additur negationi «en el caso de no; en el caso de que

4 «Me complucertas, si reticuissem, S.,tL/tzm Me'todopractico det Idioma latino.2 n. GMSLatinaeconstructionl ac proinde sententlao Tullianae minime respondet. 2 Idem Intellego de *; ,ut suis 'M-s .... W.... . 3 En paradigma indicativi condicionalls: Hocsi dico, erro: si esto digo, me equivoco. Hocsi dicebam,errabam (erravi): si esto decia, me cquivocabu (me equivoque). Hocsi diæi, erravi: si esto dije, me equivoque, etc. Hocsi diæeram, eri-avaram:si esto habiu dicho, me habia cquivocado. Hoc si dices, errabis: Hoc si diæcris, erratis: ( si esto dijeres, si esto dices. te cquivocaras. Hocsi diæero,macero: (si hubiere dictio esto, me hubre equivocado) si dtjere esto, me equivocarc. ORAM. [.n. 15 326 mmcarrvus 306

no». (Aequitas) tollitur omnis, SI habere suum cuique NONlicet. Cic Off. 2, 22, 78. invenitur ctiam ni, «si no- praesertim apud priscos et cum certis locutionibus, v. g. moriar, ut hoc ita est.' [Etiam dici— tur nisi si, «excepto si», et nisi forte, nisi vero, quibus sententia praecedens vel corrigitur vel restringitur; sed nisi vero semper dici— tur per ironiam. Noli putare me ad quemquam longiores epistulas scri­ bere, nisi si quis ad me plura scripsit. Cic. Fam. 14, "2, 1; Oxcepw si alguno, «si n0'es cuando alg.» Abril. An est quisquam qui hoc ig­ uera?... Nisi vero existimatis dementem P. Africanum fuisse. ld. Mil. 3, 8.] ' ll. Sin, sin autem, si vero? sunt apud nos «mas si, pero si (y si)». Hunc mihi timorem eripe; si est verus, ne opprimar; sm [al­ sus, ut tandem aliquando timere desinam. Cic. Gal. 1, 7, 18. [Id si ita est, omnia faciliora; sm aliter, magnum negotium. id. Fam. 11, 14, 3; pero si de otra manera, «pero si no». Abril.] lll. Si minus, sin minus, si non exprimunt oppositionemad alterum membrum exponuntur-que per «pero si no (y si no)»: Si mihi veniam (Caesar) dederit, utar illius condicione; su MINUS,impetrabo ali­ quid a me ipso. Cic. Att. 9, 15, 1. [Si feceris id quod ostendis, magnam habebo gratiam; st NONfeceris, ignoscam, id. Fam 5, 19, 2. Si quid novisti rectias istis, Candidus imperii; st NON,his utere mecum. Hor. Ep. 1, 6, 68. Si verbum ut inhoc exemplo suhauditurin altero membro, dicitur saepius si minus, sin minus. —-Si non et, praescr­ tim sine verho, si minus, additis nonnunquam in condicionataat(at tamen, atcerte), est «si no—a Io menos-. Si mihi republica bona frui NON licuerit, AT carabo mala. Cic. Mil. 54, 93. Hoc, si minus verbis, re confiteri cogitur. Id. l*'at. 10, 923. Statui adhibere aliquam modicam consolationem, quae leuare dolorem tuum posset, si minus sa­ nare patuisset. [d. Fam. 5, 16, 1; darte aigun pequeüo consuelo, que a Io menos aliviasc tu pena, si ne podia quitai'tela.3 lV. Orationi condicionatae sensus negativi additur exceptio ape particulae nisi, nisi tamen, «tan söla, sino que», cum indicativo. De re nihil possum judicare; NISIillud mihi certe rausuanno, te, talem virum, nihil temere fecisse. Cic. Fam. 13, 75, 2; uno se quc decirme del caso; sino que yo tengo por cicrto quc una persona tan

1 Ni frequens est apud Sall. et Liv., non ita ap. Cic. Ap. Caes. et i'ep. non l '. ' legiluiïin vero est aevi sequioris. v. g. Columell. 7. 3, .M­ 3 )'a queno, ut est apud Ahril, nimis absolute dicilu r. 307 CAUSALIS 527 grave 00qu tu no» Io hizo «sin gran causa». Abril ['13, 71]. Cf. Sall. J. i)./t,5: nisi tamen intellego. * Nisi quod additur etiam condicio­ natae affirmativae. Cam Patrone Epicureo mihi omnia sunt, NISI QUODin philosophia uehementer ab eo DISSBNTIO.Cic. Fam. 13, 1, 2; .salvo que en Io que ala filosofia toea soy de muy diferente opi­ nion». Abrii.] . V. Adhibeturindicativuscum sive—sive, ya.—ya, ora—ora, tanto si—como si. Impia consuetudo est contra deos disputandi, SIVE ea: (mimo id FIT, SIVEsimulate. Cic. N. D. 2, 67, "38; ya fin­ giendoio.2

307et Particulaccausalesquod, quando, dado que, ya quia, que, poroue,Junguntur quoniam. IndicatIvo cumexprimunt causam vel occasionem quae a colloquentc affirmatur. [Quod et quia causam seu rationem, quoniam et quando occasionem exprimunt.] Quod abes gratulor: vel QUIAnon vnnss ea quae nos, vel QUODe.::— celso et illustri loco SITA EST laus tua. Cic. Fam. 2, 5, 1. [Meque, quoniam ita tu vis, nimium gratum esse concedam. id. Plane. 55, 82. Libertate Decembri, Quando ita majores voluerunt, utere. Hor. S. 2, 7, 4. Sunt hujus loci et cum emphasi usurpantur quoniam quidem et quandoquidem. Sane gaudeo quod te interpellavi, quoniam quidem tam pulchrum mihi dedisti judicii tui testimonium. Cic. Leg. 5, i, 'i.3] NB. Cumverbis quaesignificant laudem, vituperationem, accusationem, admirationem usurpatur quod, non vero quia. QUODABESgratulor. Cic. Fam. 2, 5, 1. [Quod spiralis, quod uocem. mittitis indignantur. Liv. 4, 3, 8.— item adhibetur quod cum verbis affectuum, quae etiam infinitivum admittunt: n. 346.]

t Locutio nostra uno hacer Oll'dcosa sine, no h. otru cosa que», sequente inti­ nito, dicitur Latine nihil aliud facere (agere) nisi, cum verbo in eadem persona et tempnrequo facio. Nihil aliud fecerunt, NISIrem nETULnnUN'r.Cic.S. Rosa. 37. 2 SIVEenim ad sapientiam perueniri portes'r, non paranda solum ea, sed fruenda etiam est; sws lioc difficile EST,tamen nec modus est ullus inuestigandi veri. Cic. Fin. 1, i. 3: 0 se puede ttogar a Ia posesiön de la sabiduria, y entonces nosotumente se ha dc udquirir, sino tambien de disfrutur; 0 0510es dificil, y con todo no se hu de pnner termino 11tuinvestigaciön de to verdadcro. (uo... y antennas—; o... y enton­ ces» aut simplicms asi—si.») 3 in rejudiciariapro quando aut quandoquidem etiamdiciturquando­ que: cf. Cic. Verr. ?, 3, 80, 487, Liv. 9, 40, 9. 528 iNDlCATlVUS 308

3. [NDICA'I'iVESrosr PARTICULASconcusswns, conmnarrvus, necarwus (Cf. nn. 324—325, 330-33!)

308 1. Quamquam, etsi, aaunqucn,tametsiitamen­ etSl, prlscum et iam1l1are), «aun cuando, bien que», indicativo adhaerent, nisi obstat praeceptum aliquod generale subjunc­ tivi.4 QUAMQUAMomnis virtus nos ad se ALLlCl'I',tamen justitia et liba-, ralitas id maæimc efiïcit, cet. Cic. 0/]'. 'l, 17, 56. [At Caesar, Ersr nondum eorum consilia COGNOVERA'I',tamen... fore id quod accidit suspicabatur, Caes. G. 4, 31, 1. Quod '['AMETSImiserum et indignum EST,feret tamen aequo animo. Cic. S. Rosc. 17, 49. Gf. n. 319.] NB. Quamquam cum subjunctivo fere poe'larum est aevique re­ centioris. Quantouan novenE'run his vocibus, manu tmnenabnuit quic­ quam opis in se esse. Liv. 36, 34, 6. [—Quamquam, rarius etsi cl tametsi, amas, pero», absolute posila, h. e. tanqnam oratio praeci­ pua, superioris sententiae sensum restringuntautcor1igunt.(Seneæ) diu vixit. Quamquam, o dii boni! quid est in hominis vita diu? Cic G. M. 19, (59.] 11. Ab aetatis sequioris auctoribus particulae concessivae jun— guntur participiis, ndjeclivis aliisque orationis circumscriptionibus. (Caesar) QUAnQUAMobsidione Massiliae... RETARDANTE,brevi tamen omnia subegit. Suet. Jul. 34. [(Cicero) immanitatem. parricidii, quamquam per se manifestam, tamen etiam vi orationis eæaggerat. Quint 9, 2, 53. Sed qumnvis cum adjectivo etiam apud antiquiores invenitur etun hac signiiicalione: upor mas—que sea (luese). »Eo si onere curarem, quamvis paruis Italiae latebris contentus essem. Cic. Fam. 2, 16, 2; con cualquier rincbn (escond1ijo),po1' pequeiio quc l'ucse.? lli. Similitudinemexprimunt ut., uti, sicut, velut, tanquam

4 V. c. i'i regere patriam QUAMQUAMr0551s,tr1n1e11importunum est. Sall. J. 3, 2 (subjunct. secundae pers. indefinitae, 11.314). Apud Terent. Eu11.246[2.4.wl­ ,llenu'ni,'ra1111z-rs1uultusMOMIAS:cf.11.319. Quae r'estiictio etiam de aliis particu­ lis indicativi intellegenda est. «Etsi, quanquam principiis librorum, orationum atque epistolarum,) inquit Alvarus, «occommodatisaimo sunt subsequente por— ticulo ta111en...Tumets.'vixinitio librorum autorationum invenies; apud Ciceronem Fam. l, 5, -i, epistolam ad Lentulum inchoat. Tametsi mihi nihil [1titoplatins,n col. 11.Mi 2 «En cnalquier 1incön de italia me retiraiiu de huena ganan, ut transfert Abril,1espondet Latinis verbis. quibuslibet Italiae lutebr'13,minime quamuis paruis. 309 nnnm-tvvs 329 et quasi, itidem ceu apud poötas et recentiores, «come, asi comen; in duplici autem oratione vel membro ut, uti, sicut, velut, quem­ admodum, raro quasi, quomodo, tanquam — ita, sic, item. Quae cum indicativo junguntur. Exempla passim oceurunt, v. c. apud Ciceronem, (LM. 19, 7'l. —-Ur quidque est optimum, ITAest rarissimum idem sonat quod: QUO quidque est melius, EOest rarius,]

309 [. Oratio relativa est modi indicativi, cum nihil aliud facit quam determinat. scu delinit antecedens. QUI tum eos agros UBI (:in. quibus) liodie EST haec urbs INCOLEBANT.Cic. Rep. 2, 2, 4. [Potitus iis artibus quas QUI 'I'ENENTeruditi appellau— tur. Id. Fin. i, 7, eo.] NB. Maxime apud recentiores relativum jungituraliquando cum imperfecto et plusqpfecto subjunctivi pro indicativi. QUAEregi Pou­ TARENTURabripiebat. Nep. Dat. 4, 2. [Nec QUODSTATUTUMsssm ma­ uebut. Liv. 21, 58, 7.] Il. Ponuntur ln indicativo sententiae relativae indefinitae, tam pronominales quam adverbiales; i. e. quae constant ex pronomini­ bus vel adverbiis,[ortis fere ex vocis duplicatione aut additione terminalionis cumque] ubi nos conjunctivum frequenter usurpamus. QUIDQUIDidasr, timeo Danaos et dona ferentes. Verg. Aen. 2, 49; sea ello lo que fuere 4. [( Virtutem) qui adeptus erit, unicumque ERIT gentium, (: uobis diligetur. Cic. N. D. 'l, 44, 121; cf. n. 303, Adn. Huc spectant: quicumque, quisquis etiam cuicuimodi, uter", quot­ quot, ubicumque, quocumque, qualiscumque, quantuscumque et cetera ex adjectione cumque nala; item quam. Quoque consilio fecit, feeit certe suo. Ci'c. Rab. P. 8, 21. Velim omnia quam diligentissime, eui­ cuimodi sunt, scribas. Id. Att. 3, 22, 4. Quam uolent illi cedunt. id. Phil. 22,44, 115; cuanto quieran, c. quisieren.]

4 Non recte Oenoa: «Sea de et In quo fuere» pro «sea el» (el cohallo); agitur enim de re objectu, non de actione. 350 ., sumuncrlvus 31 O

CAPUT VIII. DE SUBJUNCTIVO"

[. SUBJUNCTIVUS IN ORATIONE PRIMARIA

'.1 SUBJUNCTIVUS CONCESSIVUS SIVE PERMISSIVUS, DELIBEHATIVUS SEU DUBITATIVUS, POTENTIALIS

310- Adhibeturconjunctivusadnem, permlsswnem, supposrtionem. exprimendamconcessio­ Negationi adjungitur nc. 'l'empOra eadem sunt quae apud nos. Hacc SINTfalsa sane, invidiosa certe non sunt. Cic. Ac. 2, 52, 105; sea falso enliorabuena, ciertamenle odiose no lu es. VENDAT aedes vir ('unuspropter aliqua vitia quae ipse norit, ceteri ignorent. ld. 0//'. 5, 13, 54; «supongamos que un hombre de bien vende una casa por algunas talias que liene, que solo el las sabe y Ios demas ignei-ann. Valbuena. [«Scditiosus homo Cn. Carbo fuit.» FUERITaliis: quando tibi esse coepit? ld. Verr. 2, 'l , 14, 37. Verum anceps pugnae fuerat fortuna; rursser. Verg. Aen. 4, 603; pero habi-ia sido dudosa Ia suerte dei combate: que le hubiera sido; lueret pro fuisset: n. 302. NE SIT sane. summum malum (lalar'; malum certe est. Cic. Tusc. "2,5, 14. VICISSENTimprobusboni.: quid deinde? ld. Sest. 49, 43]

311srgmlieandumquod !. Adhibetur subjunctivus debet autpotest interrogando, evenire, ad saepe id cum significatione rei dubiae vel non eventurae. [Et solet verbis debeo et possum explicari. Praesens et futurum ad rem praesentem aut futu­ rum referuntur, imperfectum, raro perf., et pluqufeetum ad praele­ ritam.] An ego non rnovrnmm mois civibus? Cic. Phil. 6, 6, 17; gaease no debo mirar por, no he de mirar por—?2 Cum ille quia NEGETaclmn

-'t Subjunctivus rem non ut factam sed ut. triente solum conceptam generatim exprimit uut optatum; v. g. Socrates contentius ambulat, ut famem obsönel; para excitar el upetito. Paulomajora canamus.ln nonnullis tamen subordinatis pro­ positionibus adhibetur subjunctivus, cnm sermo est de re quae enuntiatur ut exsistens; v. g. Socrates ita cmitenh'us ambulavit, ut [anu-m obsonarot. Subjunctivus autem ita dictus est, quod alteri verho generatim subjungitur. Tempora cum ipse modotraduntur. 2 Etiam aliquando: ano mirare' por? Cf. Nonell, Gram. Cast. n. 296, III. 31 1 DELIBERA'FIVUSET pOTENTIALIS 331

essepraeclare? ld. Laet. 5, 11; gquien negarit, quidn porlrä negat-que le fue perfectamente? [Et.oiwan an SILEAM?Verg. Aen. 3, 39; i. e. eloqui an silere debeo?" Quis cladem illius noctis, quis [unere fando EXPLIGET,aut POSSITlacrimis aequare dolores? lb. ?, 501; «possit aequare et aequet idem valent»: ALVAILn. 49. Quis illa:-tem tunica tectum adamantina Digne SCRIPSERII'?Hor. G. 'I, (i,-15; i. e. quis scribat? quis scribere possit? aquien podra describit-? in futuro, pro quo in passiva et cum deponentibus adhibetur praesens 9 Tu denique, Labiene, quid PACEnEstali in re ac lempore? Cic. C. Rab. 8, 22; ,;qne pudieras haeer? Ego tibi tnasceuen? tibi ego POSSEMirasci? ld. Q. fr. i, 3, 1. Ego te videre uocucntn? respondetur affirmationi: tu me vi­ dere noluisti. lb. 1, 3, 'l; ,;yo no he de haber querido verte? Lque yo no haya querido verte? Mihi cujusquam salus tanti FUISSET,ut meam iwglegerem? [d. Sull. 16, 45; ,;debia yo haber tenido en tanto? ' NB. Cum significatur rem iieri non posse, adhiberi potest per ellipsim particula ut, ad urgendani interrogationem. 'l'u u'r unquam te conuiuas? Cic. Cat. 'l, 9, 22; gtü enmendarte? i. e. fieri potest ut, oct.?Egone UTte tNTERPELLnan. Tusc.2,18,42;i.yo inlerrumpirte?3] II. 'Adhihetur etiam eonjunctivus ad rem quae fieri posset: (me­ ramente Posible)designandam, praesertim cum subjecto indefinito pro­ nominis et secundae personae. Praesens saepe rem futurum significat. Bocns me quid aut quale sit Deus. Cic. N. D. 1, 22, 60; me pre— guntaras, podras preguntarme. «0 stultum hominem» otxunt'r QUIS— PIAM.Cic. Off. 5, 27, 100; dira alguno, alguien podra decir. [Confecto proelio, tum vero cerneres quanta audacia [uisset in exercitu Catilinae. Sall. C. 61, i; entonces si que vieras, pudicras ver, Se podia ver.] NB. Futurum perfectum suhjunetivi potentialis ostendit modes­ te judicium, fere in prima persona. Hoc vero sine ulla dubitatione cosrinnmvenm, (eloquentiam) rem «tnamesse omnium dificillimam. Cic. Brut. 6, 25; defendet-ia, osaria dei'ender. [Nemo suaserit studio— sis dicendi adulescentibus, in gestu discenda histrionum more elaborare. Cic. de Or. 1, 59, 251; nadie aconsejara, se atrevera a aconsejar. l-luc pertinent praentunitiones illae quibus veniam pacemque praefa—

i ;,Gaiiare o hablare? Gnarum, Guin, i, 'l-initio. B. 6, 933. ? acciderit [erro Priamus? Trnja ufm-it igni? est. futurum Mucium indicativi: Umbra muerto :] nierro Priamo (sin mas, sin ser venando)? V. Verg a carm. 577 ad 582Aen.9, et recentiores interpretes 3 Anet ne non sunt propria subjunctivi potentiutis, sed interrogationi com­ munia. 532 SUBJUNCTIVUS 31 1 mur: pace tua, pace magistri dia.-erim (etiam invenies pace tua dicam.­ lo dire.)] 2. Sumuncrivvs OPTATIVUSnrnonmrtvus

'312 etI. In.Subjunctivusvoluntatem prima persona plurali mutuam optatumque hortationem. exprimit, Tempora Latina et nostra eadem sunt. Praesens et perfectum votum rei significant quae fieri posse existimatur, contra imperfectum et plusqpl'ectum. VALEANTcives mei (VALEANT),smr incolumes, smr [terentes, SINT beati. Cic. Mil. 34, 93. Amamus patriam. Id. Sest. 68, 143. [Dii te PBRDUINT,fugitiue. id. Dej. 7, 21. Omnia di mcam-mr, essent commu­ nia nobis. Ov. M. 9, 490. — Subjunctivus hoi-lalivus invenitur in stilo familiari etiam cum secunda persona. Cautus sis, mi Tiro. Cic. Fam. 16, 9, 4. Cf. n. 339.] ll. Similiter dicitur velim, nolim, malim. «quisiera, no quisiera, prelirieran, de optato quod expleri potest: 'vellem, nollem, mallem de voto cui satislieri nequit. Noum ita eæistimes. Cic. Att. 2, 'l, 6; no quisicra, no quei-ria. Quam VELLEMRomaemansisses! Ib. 2, 22, l.[Hoc Ithacus velit, et magno mercentur Atridae. Verg. Aen. 2, 104; poät. pro vellet,'mercarentur. Hic subjunctivus conjunctiones non respuit quae natura sua indicativum habent. Camillus, quamquam exercitum assuetum imperio mallet, nihil recusavit. Liv. 6, 9, 6; aunque mis bien deseara, a. mas bien liubiera deseado. — Eodem pacto cuperem, Cic. Att. 4, lli, 7.] NB. 1. Ad vim augendam additur optativo utinam; in negatione adhibetur ne. UTINAMego tertius vobis anticus ADSCRIBERER!Cic.Tusc. 5, 22, 63; ojala l'uera (yo) admitido en vueslra compaüia como un tercer amigo, l'uese yo contado entre vosotros como. Quod UTINAMNE in mentem incidisset! Ter. Phorm. 157 [i, 3, 5]. [NE VIVAM,sitibi concedout, cet. Cic. Fam. 7, 23, 4, in jurandi vel imprecandi formulis. Utinam non rarum est: Haec ad te die natali meo scripsi; quo utinam susceptus non essem! Cic. Att. 11, 9, 5. NB. 2. Praeter utinam, sunt optandi particulae apud petitas: o utinam, 0 si, raro si, sic; ut apud priscos et poetas. Omnes autem fere cum praesente junguntur. 0 UTINAM...onnurus insanis ESSETadulter aquis! Ov. Her. 1, 5,-6. O mihi praeteritos REFEBATSI Juppiter annos! V. Aen. 8, 560; cum praesente pro imperi. «Oh! si Jupiter me restituyese a mis'pasados a.!» Ocuoa. Sl nunc se nobis ille 31 3 OPTATIVUS 335

aureus arbore ramus OSI'ENDAT!lb.6, 187. Ur illum di deaeque senium pennam! Ter. Eun. 302 [?, 3, '10]; acaben con aquel vejete. SIC tua Cyrnaeas FUGIANTexamina texos! Verg. B. 9, 30; asi huyan tus en­ jambres. Sollicitat, ita vivam, me tua, mi Tiro, valetudo. Cic. Fam. '16, 20: aasi viva yo, amado T., como me tiene puesto en congoja tu salud.» Abril; i. e. es asi vei-dad, como que yo vivo, que me tiene solieilo tu salud. Et sequente particula ut: Ita me di ament, ut ego nunc... laetor. Ter. Haut. 686.—Nota hujusmodi exempla: 0 marem praeclarum disciplinamque quam a majoribus accepimus, si quidem teneremus! Cic. , Flacc. 7, 15; iojaltt la conservaramos! NB. 3 Invenitur etiam optativus qui refertur ad tempus praete­ ritum, estque aITtnispotentiali et imperativo. Hac Trojana temts rua­ m'r fortuna secun. Verg. Aen. 6, 62; iojala que nos hdya solo hasta aqui perseguido la mala suerte de Tr.! Eisdem ea: libris perspicies et quae gesserint et quae dixerim; aut NE rorosmssss. Cic. Att. 2, 1, 5; 0 ne los liubieras p.4].

II. SUBJUNCTIVUS IN ORATIONE SECUNDARIAQ

'i. pRAECEPTA SUBJUNCTIVI PROPOSITIONIBUS SECUNDARIIS COMMUNIA

313 [. .Subjunctivo adhaerent onationes turn relativae tum conjunctionales quae ad alienam sententiam refcruntur, .i. e. quae exprimunt.cogitationem alterius,'non ipsius scriptoris aut colloquentis. (Oratio obliqua late sumpta.) Zeno appellat beatam uitani eam solam, QUAEcumvirtute osanna: cl'. Cic. Fin. 4, 42, 30; scriptor solum profert sententiam Zenonis, quam neque alïirmat neque negat.. Aristides nonne ob eam causam ea;­ pulsus est patria, QUODpraeter modum justus ESSET?Cic. Tusc. 5, 56, 105; porque (en sentir de los Alenienses) era demasiado justo: ratio

! En conspectus optutivi coniunctivi: Utinamadsis![OJaIaestes (estuvicrus) presente (alio rn, par n tnl dia): expri­ mit votum rei praesentis vel Iuturue (lt-ae tueripotest. Utinam affueris! IOqua huyns estado presentet (un tes): exprimit votum rei praeteritae quae fieri potuit. Utmamadesses![Ojnluestuvieses pr ! (allora, pura tal (lia): exprimit votum rei praesentis aut futurae, qune tuerinon potest. Utinamaffuisses!lenlä hubieras esta-dopr.! [un tes): exprimit. votum rei prae­ teritae quae fieri non potuit. 2 ParagraphiI-Vl suutde oratione acccssorlu; VII,VIIIde completivu 534 SUBJUNCTIVI 313 evprimilur utab Atheniensibus allata; sententiam vero suam relicet Cicero. [Paetus omnes libros, Quos [raler suus lil-ILIQUIS'ïF/l',mihidona. vit.decia [d. que Att. su 2, l:er:n::no 'l, 12; qu:-.LIse:,runcl h. .Noctu ambulabat su herm-ano tnpublico h::l):':: dejadu, Themistocles quo ei QUODsomnum capeie non POSSET.Id. '1'.usc l, 19, 44, sc. haec ratio :: Themisloele aflMeiebatunscriptor vero si suae alli: mationis ambula­ bat) voluissel ex sua menle ralionem exprimere, dixisse:: quod non poterat. (Nota in causali oratione eum verbisdiecndi alque existi­ :::anlli: Cum Hannibalis permissu exisset de castris, rediit paulo post, quod sv: uomus: nescio quid mecnm: Cic. Off. 1, 13; quod esset Olll'l­ tus, ut dicebat. Legatos suos multi (praetores) de provincia decedere jusserunt, quod illorum culpa se minus commode AUDIRHARBITRAREN­ Tun. ld. Verr. 3, 58, 134.) (Romani,) tamen, QUI,:consules ad id loco­ rum prospere rem GRnunENT,minus his cladibus commovebuntur. Liv. 25, 22, 'l; perque vcian que :: los consules hasta alli les iba bien. ' NB. Historici non raro i::lperfceto et plusqperfeclo indicativi ulunlur in proposilionibus quae alienam opinionem declarant. ('['/te— mistocles) certiorem eum fecit, id agi ut pons QUEMille in Hellesponto rec:-.us'r, dissolveretur. Nep. Tlleln. 5, 'l; illud quem fecerat verba sunt 'l'l'minisloclis.] ll. Eliam subjunctivum poslulanl orationes secundariae quae ex­ primunt quid anlea scriptor ipse. senserit, modo ne id nunc asscverel. (Res) nulla major occurrebat, quam 5: optimarum artium viam rumam-:::: meis civibus. Cic. Div. 2, l, 1. [Haec omnia occurrebant, colles campique et Tiberis et assueta oculis regio et hoc caelum, sub Quo NATUSnoucnusqne essem. Liv. 5, 54, 3.] III. in subjunctivo ponunlur orationes secundariae quae pendent abinlinitivo aul. subjunctivo, emumque sensum nu-re perficiunl et complent. ?

4 Gf.N:ercmherg: «Orrecieroule (los lurcos piratas ul P. Andres Gualdumes) honras, puestos y riquezas, si, dejada ln t'e de Cristo, abl'azase l::suya de Mahomu, y fuese su predicatione Varones it-ustres de te G. de J., l. 2, p. 456, Bllbao. 4889. [liba­ dcn.: «Habiendosc dclcrminudo (el prefecto) de atraerla :]su vol::ntad (a Sla. Ines) con halugos v promesas, y si estas no baslast-ucon espantos y tormentos; euvio sus ministros dejusticiu por elln.- Flos. En. 21, Sta. Ines, n. 2. 2 Sc. adhibetur subjunct. in his secundariis orationibus conjunctional:bus ct relativis stili obliqui, cum eae pars sui:: ::otmuis ipsius quam exprimit Inrlnltus aut subjunctivus. Cum vero aliquid absolutum aut independens signilicant, aut nomeh pmecedens tantummodo cxplicunl, iudicativo efferuntur: ci. mc, W. Ge­ netatim dici potest iudicativum adhiberi ad rem centum aut sententiam auctoris, subjunctivum ad rem indeflnilam signincandum. 31 3 pu.-tecna 'A GlthnALm 505

Ennius non censet-lugendam esse mortem, QUAMimmortalitas CON­ SEQUATUILCic.C. lll. 20, 7l; sine inlinilivo: non est lugenda mors, quam immortalitas consequitur. Ariovistus respondit: st (Galli) iterum experiri vum-NT,seiterum paratum esse decertare. Caes. G. 1, 41, 1-4 in oratione reclazsi iterum experiri volunt, iterum paratus sum d. Quod me amicissime admones, ut me integrum, QUOADPOSSIM,servem, gratum est. Cic. Att. 7, 26, 2; sine dependentia: me integrum, quoad potero, seruabo: cl'. seq. NB. [Potentis est facere quod velit, et potens facit quod vult; es del poderoso hacer lo que quiera, el poderoso hacc lo que quiere. Rogavit ut, quoniam sibi vivo non subvenisset, mo: tem suam ne inultam esse pateietur. Id. Div. ], 27, 57; quoniam mihi vivonon subvenisti, mortem meam ne inultam esse passus sis. Sapiens non dubi­ tat, si ita melius sit, migrare de vita. Id. Fin. 1, 19, 62; sapiens, si ita melius est, migrat e vita. Virtus facit ut eos diligamus, in quibus ipsa inesse videatur. [d. Off. 'l, 17, 56. Exceptiones rarae sunt, maxime apud scriptores probatissimos. Tanta vero modorum attractio est, ut. etiam suubjunct. adhibeatur post orationem subjunctivam, ubi locus est indicativo; aut infinitivus pro subjunctivo posl orationem inlinilivam. Acciditut nonnulli militesQUI in silvas DISGESSISSENT,repentino equitum adventu interciperentur. Caes. G. 5, 39, 2; pro qui discesserant: cf. IV. Cives nos eorum esse et, SI non easdem opes HABERE,eandem.patriam incolere. Liv; 4, 3, S.] IV. Sin autem suam ipsius scriptor sententiam vult expromere vel aliquid aperte affirmare aut delinile significare, indicativo utitu'r. Apud Hgpanim fluvium, QUIab Europae parte in Pontum INFLUIT,Aris­ toteles ait bcstiolas quosdam nasci, quae unum diem vivant. Cic. Tusc. 1, 59, 94; qui influit est alinrmalio Ciceronis, quae vivant Aristote­ lis. [Non intellego quam ob rem, si vivere. honeste non possunt, perire turpiter velint. id. Cat. 2, 10, 21. Eloquendi vis efficit, ut ea quae scimus alios docere possimus. Id. N. D. 2, 59, 148. Nolite arbitrari... me, cum a vobis msessseno... nullum fore. ld. G. M. 22, 79. NB. Futurum imperfectum indicativi orationis dependenlis, quae proplerinfinitivum mutanda sit in subjunctivum,*ponilur in praesenle (et imperfecto); lulurum perl'ectum ponitur in praeterito perfecto"(et plusqp.). Sic: Naturam si sequemur ducem, nunquam aberrabimus erit: Docar Tullius, naturam SI SEQUAMURducem,nunquam nos aberraturos: (AJEBATCicero, naturam su suauem-mun ducem, nunquam nos aberra­ turos.) Roscius facile egestatem suam foret," si hac indigna suspicione liberatus erit sic mutabilur: Roscius facile egestatem suam se laturum eum, Si hoc indigna suspicione uacemus sw. Cic. S. Rosc. 44, 128, 536 suoiuncrwus 31 3 si se viere libre; (Roscius facile cgestatem suam se laturum PUTAVI'I',si hac indigna suspicione LIBERATUSnsser.) In qua (clava) ERATscriptum,­ nisi domum nevnnrnmrrun, se capitis eum danmoturos. Nep. Paus. 3, (H:-nisi domumreuerti-re, te c. damnabimus. Cocrrssri, SI El nnnm­ DISSES,te minus habiturum. Cic. Verr. 4, 12, 29]

'31 [14 terminataUsurpatur subjunciivuscum in orationibus condicionata seeunda persona et condicionali inde-. aut in sola condicionali, in aliisque dependentibus conjunctionalibus et relativis. (Aequabilitatem) conservare non POSSIS,SIaliorum naturam imitans omrrns tuam. Cic. O/T. 'l, 31, '111; [ne podräs, no pedi-ä uno, no podremos, ne se podrä censen-var la uniformidad, si porimitar cl nalu— ral de los demtis, descuidas (descuidares), uno descuida (descuidure), dcscuidamos (descuidtiremos),se descuida (descuidare) el luyo, cl suyo, el nueslro;] pro conservare non possumus, si omittimus: cl'. n. 305, NB, Memoria minuitur, NISIeum numerans. id. G. M. 7, i).-l;i. e. nisi exer­ cetur, nisi eam cæcrccmus. [Bonus tantummodo segnior fit, ubi neglegas. Sall. J. 31, 28; i. e. ubi neglegitur. Vi quidem regere patriam, quam­ quam possis, tamen importunum est. lb. 3, ?. Tantum remanet quod virtute et recte factis consecutus sis. Cic. G. M. '19, 69; pro consecuti sumus vel consecutus aliquis est. Subjeclum indefinitum secundae pers. invenitur etiam in subjunctivo potentiuli, item in praeceptis el. prohi— bitionibus.] ?. Suusoncrivus Temnonnus (Cf. nn.- 303-304)

315 I. Cum seriepi factorum in.narratione eence­ tens, «come», iungitur eum imperfecto et plus­ qpf'ecto subjunetivi, redditur-que saepissime per gerundium, v. g. cum videret, «come viese» aut «viendo»; cum vidis­ set, «e. hubiese visto, hahiendo visto». (Cum narrati­ vum seu historicum.) (Epaminondas) CUMVlClSSE'l'Lacedaemonios apud Man­ tineam, atque ipse graui uulnere crcdnimari se VIDERET, quaesivit saluusne essct clipeus, CUMsalvum esse ftentcs sui nuspoumssenr, eet. Cic. Fin.».2, 30, 97; habiendole res­ 316 TEMPO!nus 537 pondido, eomo le hubiesen rospondidu (l'espondiendole, eomo le respondicscn: cf. 11.305, adn.). Exempla passim occurrunt. Cf. n. 303, NB. -1. II. Adhibelur semper subjunelivus post locutionem audiui, audi­ t-umest, cet. cum, fere semper post. [ait tempus cum vel fuit cum, erit illud tempus, dies, cel. cum; [huho nn liempo ea que, tiempo vendi-.'!en que, t. sera cuando. (Cum relativ u m.)] Saepe ea: se audivi, cum DlCItIH-J'l'.Cic. tc 0r.2 ,'--'l-;l!1le oi (lccir. Fuit tempusiltud, cummurratum, eet. tb. tiii !. [Saepe enim soleo audire Roscium, cum ita dicat. Ill. 'I, 28, 129. —l'uit quoddam tempus, cum in agris homines vagabantur. ld. 1111).1, 2, 2. Cum haec locutio aul Völ'hiS aul solo sensu negativa est, semper subjunclivus adhibetur. CI".Cic. .'"itl'. 58, ("rl—, Pari modo: Incidunt saepe causae cnm repugnare utilitas honestati videatur. Cic. Of]. 5, 12, SO.] . ill. Dum, donec, amienlras, i. e; para que enlrelanlo», et dum, quoad, «hasta que, hasta lanto quc», finem aul propositum cxprimenlia postulant subjunclix'uin; [sc. in re spei-ala et intenta.] Ut spatium intercedere posset, uur-1milites GONVENIHENT,legatisre­ spondit. Caes. G. 1, 7, 5; a (in de que pudiese mediar un OiCl'lOespa­ cio de tiempo en que (para que;- enlrelanlo se junlasen: dnm valet ut interea. DUMmihi a te litterae VENIANT,in Italia morabor. Cic. Fam. H, 25, 2. [(tratis) subtrahcndi sunt ii in quos impetum conantur [a­ ccre, num se ipsi COLLIGANT.Cic. Tusc. !l, 36, 78; hasla quo se rc— porlen, hasla tanlo que recoln-en ia serenidad. (Caesar) intet-aa, quoad munita hiberna cognovisset, in Gallia mora-ri constituit. Caes. G. 5 0; NB. At in sermone familiari praesens subjunclivi ad indicativi transire potest. [Egoin Arcano opperior, DUMista counosco. Cic. Att. liO, 5. Sic exspecta (tam rt.-dotem,exspecta dani redeo. Exspecta (lum redibo archaicnm esl.. — Dum et donec, antiquitus (Ionicum, «hasta quem, nunquam adhaerent plusqperl'eclo indicativi, sed conjunctivi. 'l'repidationis aliquantum (elephanti) etleba-nt, donec quietem ipse timor eireumspeatantibus aquam fecisset. Liv. 2'l , 28, 'l'l] . [. Antequam el priusquam adhibenturcum prae­ gii sente subjunelivi [cumque piusqperl'ectoindicativi aut conjunctivi] si de re agilui quae fieri solet. ' Tempestas 1ni11ata-'1.-'1N1EQUAMsunt;AT. Sen. [ap. 103,2 .[Qui etant 358 SUBJUNC'I'IVUS 316 rerum. capitalium condemnati non. prius hanc civitatem amittebant, quam l::IHNT in. eum lll-ZCEI'H,quo mutandi. soli cansa uenerant. Cic. Dmn. 50, 78. Neque am.-tti, utique ab natis, nunustgunm ordine omnia mouususscu'r, poterant. Liv. 22, 7, 'l]. --—Sedeum alere lempus sig­ nilicalur, praelerilnm plusqunlnpcrl'cclum semper, imperfectum fere semper in snbjunclivo ponunlur, alia tempora cum admodum. At v. 303. NB. U Antequam homines nefarii de meo aduentu audire potuis­ sent, in Macedoniam ad Planciumque perrexi, Cic Plane. 41, 98. Paucis anm diebus quam Syracusae caperentur, Otacilius cum. quin­ queremibus octoginta Utica-mab Lilybaeo transmisit. Liv. 25, 51. '19..] ll. .xlnte---, citius —, prius —, quam, item potius quam, usur— pata ad id significandum quod llUl'l non potest, vel omnino fugiendum est, junguntur subjunclivu. AN'I'Eleues ergo pascentur in aethere cervi,... QUAMuostro illius L-HH'I'UI!peclorevultus. Verg. B. l, 59. [(Aegyptii) quamuis carni/ici­ uam potius subierint, quam ibi»: aut aspidem aut faelem violent. Cic. 'l'nsc. 5 27, 78. Prius paene quam ipsi liberi sitis, dominari jam in aduersarios vultis. Liv. 5, 53, 7.]

5. SUUJUNCTWUS coxmcxomus 1-71'CAUSALIS (Cf. nn. 305 —307)

317Plura [ Cl'.n. scmneuem, 305,l SI ipse . possem. Cic. . Att. 8, 13), . 5; si pudiesc por mi IIIlSIlIO:[i. e. non plura scribo, quia non ipse pos­ sum. SI corpore vnwtssvr, in primis mon-us ess'-rr disertas. ld. Brut. '19, 77. Quas inimicitias si cavere potuisset, uiueret. [(L S . Rasc. (3, 48; viviria, vivicra (nun). Vos hominibns sceleratissumis ignoscere aequo animo paterer, ni misericordia in perniciem casura esset. Sall. .l. 51, "21;si lu m. nn hubiese de redundar en vnnslru dailai] NB. ^l. Aliquando adhibolur in ulraque oralione condicionis praesens pro impert'cclo, imperfectum autem pro plusqpci-fcclo vel in utraque vel in alterutra. Tu su hic sus, aliter sau'ms. 'l'cr. Andr. 510 ["), l, 10]: pro si esses, sentires, si csluvicses en llll lugar. Num igitur eum, 51 tum-Essas, temerarium ciuem aut crudele-ni l'UTAnEs?Cic.

'l Poliorcjurc usurpata r con]nncllvus, cum non solum vis Icmporis in his par­ tlculis inest. vorum finis etiam (iut conlenlio celeritatis. cr. [mann-ron, Caes.Syra., p. !. *) Verum (ancepspugnae fuerat fortuna. Verg. Aen./1303; I. c. anceps fuisset pugnae lortuna, si socios, Ipsum Ascanium ferre absunmsnssem:cf. n. 310. 31 7 CONDICIONAUS 01 Ol D

Pliil. 9, fi, M. " [Si scriberem ipse, longior epistula fnisset. Id. Att. 'l,13a, 5 (15, 7). Et poölae uliinlur nonnunquam presenle etiam pro pliisqpcrl'. Spatia et si plura supersint, 'I'i'anseal elapsus prior. Verg. Aen. 5, 525. NB. ?,. Pliisqpl'cclnm suhjnnetivi orationis dcpendenlis si ex absoluto fit condicionaluni, mutatur in participium l'uliiri cum fuerim; v. 15. Ostendis qualis lu consul illo tempore fuisses,, sic mutabis, adjecta condicione: Ostendis qualis tu, si ita [orte accidisset, FUERIS illo tempore eonsulrurunus. ,Cic. Pis. .'i, 14; nnnime fiiisses; que cdnsnl (quc elase de consul) habi-ins sido. Interrogatio directa eril: Qualis tu, si.ita [orte accidisset, consul illo tempore fames?] I]. Si condicioenuntiatur ut mere ficta sive ut solum mcn­ te concepta, sed ita ut possit exsistere, adhibetur praesens sub­ junclivi in utraque oralione; [polest aulem in coiidicioniila adhiberi futurum indicativi. ] A nobis usurpatur lere imperfectum. (Condicio­ nalis potentialis.) Ego SI Scipionis desulei io me moveri Nl-JGlJnl,illl-1Nl'.mllCic.Lael. 3, '10; si yo negasne", faltarla a lii verdail. [Si fractus illabalm- orbis, Imptwidum PRIMI-ESTruinae.Hor. C. 3, 5, canens virum justum. Haec si tecumpatria loquatur, nonne impetrare debeat? Cic. Gal. 1, 8,19. Dies delicuit, si velim paupertatis causant defendere Id. 'lusc. ,55, 102.—Hacc forma condicionalis maximc apta est ad sententiam ino— desle proferendam (si,negein...), enuntiatque ut possibilem condi­ cionem quac non exsislil; quare iiiiperl'eclo respondet: cl'. Cic. Caecil. .'), 19: Sicilia lota si una voce loqueretur, hoc diceret. El politae etiam praesens miscent cum imperi , v. c. Verg. G. -'i-,116 sqq. In hac condicione mere [icta adhiberi potest l'ulurum subjunctivi: Si gladium quis apud te sana mente deposuerit, repetat insaniens; red­ dere peccalum sit, o[þcinm iio-n.reddere. Cic. Off. 3, 25, 95; Si alguno deposiiare en tu casa una cspada, eslando en su sano juicio, y ponicn­ dose furioso le Ia pide; serti. -----Ut si constitueris le cuipiam adunca-­

! uSi... los cnlznlnnes... sc (:onseirara-n mimus,... riora Palestina y Jcriis'alcn Segnntlu vcz lus handcras cruzoilas.u MODCADA,lia.-pcd.de las cal y «trag., proemio. B. 21, 21. Gf. BELLO,Gr., n. :)li-i regle 33; Cum y Cifiznro, Gi. Lat., 5325, B.", odii. lll ima p.; NONEIi., Gr. Cast., n. 398. II. --Iniis sententiis. qtiae condicionum praeteritam significant, veteri.-s SCI'I[)'.OI'OS imperfectum snhjiincliviu (V. lllasc, Demodorum... pi.-i'niniali'mizy,«recentiores vero plusqumnperfcctuui soliti sunt usurpare...—Pnii;.n in illo cummenlario quod dni-. gentissimc conscripsit (le sententiis condicionnlnins Ciceronionis et Caesarianis, Giceroniunos locos» (cum imperfecto suhjunctiri) «ciiumcruvul UCIV.qui quidem sine dubio prueteritum sigiiincatlonem haberem.-- LEImETON,Caes.Sy"! , p. 57. 340 sumuuurivus 317 tum in rem praesentem esse venturum, atque interim graviter aegrotare lilius coeperit; non sit contra officium non facere quod (lia.-eris. lb. 1, 10, 52; como si uno sehnlnrc :] Oll'O ei (lia cn que ha de pi-cseularse' pam defendet-lo, y en el enti-clamo sobreviniere unu grave cniermedad a su hijo; uo serii —: soualnra y solii-crinium, no sei-in.]

318vel [. lnerant., orniinne-cuntlicinnatusemper si. scissem, nunquam [acturus dicitur fuissent, facturus si scis. [ui sem,"[h. e. pnuilur semper prncierilum perfectum et imperfectum in­ dicativi conjugalionis periphrasticac, loco plquerfecti subjunclivij item saepe potui, debui, si scissem, pro potu-issem, debuisseni. Quos nisi manumisisset, tormentis etiam mam-Zum FUERUN'I'.Cic, Mil. "22, 58. [Relicturi agros omnes erant, nisi ad eos Metellus Roma litteras misisset. id. Verr. '2, 3, 525 Deleri totus exercitus potuit (debuit), si fugientes persecuti victores essent. Liv 52, 12, 6. Unde in subjunclivo: Quaeris quomodo totus exercitus deleri potuerit, si fugien­ tes persecuti eietores essent. Quaerebas quomodo tutus erret-citusdeleri patuisset,si, ch, n. 337. II. Ad id significandum quod in eo fuit ut eveniret, ad­ hibetur in condieionata orationc pro plusqperl'cclo subjunclivi imper­ fectum indicalivi, et maxime apud poi-Ilusplusqperfeclum. Si per L. Metellum licitum essizt, matres, umores sororesque VENIE— BANT.Cic. Verr. 5, 49, 129. llle truncus iltapsus cerZ'bro SUSTULERAT, nisi Faunus ictum Dextra levasset. lior. C. 2, '17. Cum adverbiis prope et paene etiam perfectum usurpatur. Pons sublicius iler paene hosti­ bus (letlit, ni unus uir fuisset Horatius Cocles. Liv. ?, 10, 2.] lll. Praclcrila debebam, decebat, oportebat, pote-ram, itein eram cum gerundivo vel ndjcclivn ponunlur saepe in proposilione condi­ cionnia pro imperfecto subjunclivi: cf. n. 302. Omnibus eum contumeliis onerasti quem patris loco, si ulla in te pietas esset, colere DEBEIHS.Cic. Phil 2, 38, 99. [Si Romae Cn. Pom­ pejus priuatus esset lioc tempore, tamen ad tantum bellum is erat (leli­ gendus. Id. tllan. '17, 50. Si mihi nec stipendia omnia emerita essant, . necdum aetas vacationem daret, tmnen aequum erat me dimitti. Liv; fi"), 54. — Poülae et alii nonnulli usui-paul. era-m pro essem. Sol-us eram,

4 «Nec dubilnbo,u inquit Mudvig. «-inuno qlll obslul Curc.-ronis loco d.- Dm, &, S, Eli:Aut sifato (interiit eæercitus), etiamsi obtemperasset auspiciis, uiem creiilurum [uisset, librariorum lomerilulcm nunu—inre,seri.-tumque :; Cicerone [ml.-ire[au-:. .Opuse. alt., L 'I, op. V, 5 3. 320 eouotemums öt-t si non saevus adesset Amor. Ov. Am. 1, 6, Si. Jam [ames quam pesti­ lentia tristior erat, ni annonae foret subventum. Liv. 4, 52, 5. 4]

319cesswa, l. 'Si,.praec'edente.etaut et iudicativum vel lrequentiusetiam, Stlbjutlcllvum postulat, iit con­ prout. condicio proponitur simpliciter aut ncgnlur. Ermmsn quod scribas non HABEBIS,scribito tamen. Q. 010. Fam. 16, 26, ?. ETIAMSIOPPl-J'I'ENDAmors l-ICSET,domi atque in patria mai­ lem quam in externis atque alienis locis. Cic. I"a-m. «'i-,'i, 4. [( Viri boui) multa ob eam unam causam faciunt, quia decet, etsi nullum consecutmutm emolumentum vident. id. Fin. 32, li, 45. Etsi nihil aliud Sullae nisi consulatum abstutisset-is, tamen eo contentos nos esse oportebat. id. Sall. 32, 90: et. praeceptum proxime antecedens.] ll. Si cum sensum habet concessivum, jungilur subjunctivo. Redeam? non St me onst-zcum'. 'I'er. Euu. 1, 'l, 4- [49]; oun en caso de pcdirmclo encarecidamentc, aurique me lo pida c."2

320 i.artium Condieio multitudinem, nonnunquam sme QUIBUSvitaomnino tacita est. Quid enumerem nulla esse potuisset? Cic. Off. "2, li, '15; i. e. quae nisi essent, si non fuissent. [Quod si tibi unquam sum visus in republica fortis, certe me in illa causa admiratus esses. ld. Att. 'l, iü, "1,se. si affuisses. Qui videret (::si quis videret), urbe-mcaptam diceret.] ll. Alias invenitur si eum subjunetivo, ellipsi adhibita. Epistu— lam Caesaris misi, su minus LEGISSES.Cic. Att. 13, 22, 5; supple: ut legeres (si minus 1.). Soli-i (fasciculum), Stquid ad me Essn'r litterarum. Ib. H, 9, 2. [ill. Pro oratione condicionali adhibetur nonnunquan oratio inde­ pendens, quo celerior feratur oratio. Rectas me qualem (Icarum natu— ram esse ducammiltil fortasse respondeam-. Cic. N. D. 'l, fll, 57; si me preguntas. Etiam cum indicativo: Depaupertate sanun: multipa­ tientes pauperes commemorantur, cet-. Cic. Tusc. 3, iii-, 57. NB. in propositione vere condicionali soli poetae raro conjunc­ tionem omittunt. Tu quoque mag-uam Partem opere in turita, SINERET dolor, Icare, haberes. Verg. Aen. 0, 50.— In sermone familiari dici­

-1 vaSihubicscs recchido pres-lado ulgo de Lucio Seneca. y tlijeses que qtiedabus oblugado a Lucio. y no u seneca, lm por cslo se mmlaha el uerecdorn. (.'-iurum, Gula, 4, *2,l in title. B. 6, 901. Cf. Non-nu.. Gram cast. p. 939, H(, et Qiil, V. 2 Gf. Corvunles, Quij. &,21: «No dijera el una mentire, si te usae-(caram. 542 SUBJUNC'P.mus.-uns 320

tur velim nolim (uelis nolis) pro sive uolo, sive uolo, lanio si quieiu como si no q. quiera o no quiera. quic.ns que no.]

321 (lauaalesquod ei quia suhjuoclivum postulant, cum Significant causam non verani aut negativam. [Sic imprimis adhibetur non quod, non ideo quod, non eoquod, non,idcirco quod, nemo—quoa, non quia, adhibilo saepe 'in altero membro sed quod, sed quia cum indicativo] Pugiles injuctandis eaestibus ingemiscunt, NONouoo DOLEANTani. move succuuoau'r, seo QUIApro[u—urlemlavoce omne corpus mTl-zuni'ruu. Cic. Tusc. ?, 223, 56. [Ne-moenim unquam. est oratorem. quod Latine loqueretur, admiratus. [(I. de Or. 5, li, 52. Neque porro quisquam est. qui dolorem ipsum, quia dolorsit, amet.. Id. Fin. 'l. 'lO, 52. Excep­ liooes rarae sunt: Non quia nasus Illis nullus erat. llor. S. 2, ?, SO.] NB. Pro non quod, non quia dicitur etiam non. quo, «no pol-­ quo, ne que»; pro non quod non etiam non quin. NON QUOde tua constantia DUBITEM,sed quia mos est ita rogandi, rogo. Cic. ["a-m 12, 'l'l, '13 [Non 'tam ut prosim causis elaborare soleo, quam ut nequid obsint; non quia enitendum sit in utroque, sed tamen multa est turpius oratori, cel. [d. (le Or. ?, 72, 295]

322 Cum causalc .subjunclivo 'pracponilur, respondclquc noslro gci'undio el parliculis «conno,pues, pucslo quo, (lado quo, como quiera que». Pro cum causali aliquoties ponitur quippe cum, raro utpote cum. CUM511'in nobis cons,ilimn rat-io, prudentia, necesse est deos haec ipsa habere majora. Cic. N. D. 2, öl, 79; comu haya, pucs hay, hahienilo. Aliae in histor ta leges obseruandae, aliae in poemate, anrpi-z cum in illa ad ueritatem nnr-'EuANTuu,in hoc ad delectationem plera­ que. ld. beg. 'I, 'I, 5. [Demosthenem scribit Phalereus, cum rho (licere nequiret, ewercitatione fecisse ut planissime diceret. lil. Div. ?, 46, 96. Sunt tolus vester et esse debeo, cum praesertim mah-is tune studia perspexerint. ld. Fam. 'l5, 7; especialmonlc hahicmlo yo CODOClllOIa alicion.] NB. Gum pro causali quod indiealivo adhaeret post. verba gra­ tulor, lruulo, praeclare facio, gratias ago et similia. Giwruwu tibi, cum tantum vacas apud Dolabellam. Cic. Fam. 9, ni,! 5; te (lor Io quescan]4 Cl. Log-oucnsis: l'or asto mas «Guslnn divinos eu(lc senl-(iiorevccr su » Georg. dulce. 1 nido est. [9Vsus pequcüos hujus: no 323 SUlt.lthG'1'lVUS 01 Qx 0] cnltoralmnna de quo lengas (por tener) lanto valiutienlo con D. [Prac­ clare facis, cum puerum diligis. [d. Fin. 5, 2, S).]

si. SUBJUNCTIVUSPOSTPARTICULAScoucssswas, comm.-manvus lh'POTHETICUS, ttt-:S't'utertvus (Cf. n. 308)

323 Additur con-iunclivusparticulis quamvis, uper mas. que, per mucho quon" licet, «ann cuando»,2 ut. pro quamvis vel etsi, et cum, «bien qua, aun cuando, a pesar de.» Quod turpe est, id, au.-tutus occumurun, tamen honestam fieri. nullo modo potest. Cic. O/f. 5, 19, 78; per mas que se oculle, pm­ mucho que se o.3 Sed LICI-J'l'arma FERASct viilnera saeva MINEHIS,Non tamen e[[icies ut timeat-e mihi. Ov. Pont. ?, 2, 25. U? summa tt.-intentam cetera, temporis quidem certe vi.-csalis habui.".Cic. Quirici. 'l, 5; ann supnniendo que luviera ln demis en sumo grado. [Nihil me adjurii, cum posset. ld. Att. 9. '15, 5; pudiendo, siondo asi que podia. Illa, qumnvis ridicula essent, sicut erant, mihi tamen risum non moverunt. id. Fam. 7, 52, 5. Ul enim quaeras omnia, quomodoGraeci ineptum ap­ pellant, non reperies. Id. de Or. 2, 4, '18; por mas quc. (Druentia [tamen) eum aquae vim vehat ingentem, non lama-n.navium patiens est. Liv. ?.I, 31, H; aun cuando cs muy caudaloso, cen todo no cs navegable. Cui cum Cato et Caninius intercessissent, tamen. est perscripta. Cic. ["am. -1,2, 4; a Ia cual (autoridad del scnado) habiendose opueslo, a pesan­ de habet-Iacoulradicho (contradecido) 4— Elsi et etiamsi: n. 319, [. 5]

l I.ilt. «cuauto quieras, cuauto se quierno: quum (-.—.quanlum)rt's".Qnanltmnfis cum sunjunct. est an. Senecam, ep. 853,42,teste Form,-Il.,Freund —Theil,(ieorges, Madvig, n. 361, NI). l. Kulmer 92,p. 960,ND.1 cum vulgatis edd.; et in hii-l. i.emair. et 'I'eulm. legitur quanti.-is.Quamvis,quatzlttmm's, quamlibet proprie adverbia sunt indetiniln relativu, quae cum sulijunct. concessivo cutistruuntur. - Quamvislicct insecti-muristos. Cic. Tusc.'i, et, 53; impngnenzos enlmralmena a e., cunuto nos sea pcrmitido. & Proprie verbum lica-t,omissa particula ut. Ul vera conjunctio apud optimos prosae orationis scriptores nusquam videtur esse. 3 Non simpliciter uimque, ut.est apud Valhuenn: onuuque se oculle,» et Abril ("unt.7, 32, 3, et Octtoa, Verg. II. 4. Si, cel. ft- Cf. Guervo, Dtcc. 2, 486, conjug. ti Nonnulli scribunt et si, etiam si, cum signiticnnt anu cua udo; elsi, etiam.-ii, a n nq uc. «Cujus sunlilitutis- inquit li.-thll-TURS.,«munis antiquilus expers l'uiln. Vol.?, p. 594, u. 43. Vide locum. Et p. 93 in tine; «Librat-it etcrilici, ubi iudicativum cum hac conjunctione (etiamsi,compositum inveniebant, aut etsisubstituere, nul. mndum mulure solebant.» Saepe difficile admodum est.genulnatn lectionem agnos­ cere. Sic vulgatae edd. ltahentapud Cic.Fam. 6, 'i, l:, «Etsi id ipsum nonnullis videa­ tur secus»; Buitcr in b. Tuuelmitz. «non nullis vidctur-; Mueller ln Teubn. videmur. Ol .p— .;—x SUBJUNCT. COMPARATIVUS 323

NE. Quamvis cum indicativo pro quamquam vel etiamsi po'e'la— rum est, et in soluta oratione fere scquiorum scriptorum. Pollio amat nostra1n,QUAit-lvtsESTrustica, Musam. Verg. B. 5, 84. [(Miltiades) erat inter eos dignitate regia, qumnvis carebat nomi-nc. Nep. Milt. ?,, 2; aunque no tenia ei nombre (de roy). Ct'. n. 308, I, NB.]

324! Subjunctivumparationem hypotheticam, habentiparticulae «como quae 51, de! signidcant mismo com­modo quo si»: quasi, tanquam, ut si, velut si, perinde ac si; item quam si. Nos imperfectum et plusqpertectum usurpamus; at vero Latine tempora orationi primariae fere respondent: l;. e. si verbum orationis primariae non estin praeterito, oratio comparative ponitur in praesente aut perfecto; si verbum orationis primariae est in prae­ terito, oratio comparativa ponitur in imperfecto aut. plusqpt':1 Stultissiinunt est in luctu-capillum sibi evellere, QUASI.calvitio maeror ueru-run. Cic. Tusc. 5, 26, 62; como si la pesadumbre se ali­ viase. (Sequäni) absentis Ariovisti crudelitatem, VELUTSIeoram ADt-;S­ ssr, horrebant: cl'. Caes. G. 4, 52", 4. [I-Iuc pertinent. tauquam si, ac si, perinde ac, quae rarae sunt, uelut ap. Livium, sicuti pro uelut ap. Sallust, proinde vel perinde quasi, perinde tanquam. (Res) nulla major occurrebat, quam si opti­ marum artium vias traderem meis'ciuibus. Cic. Diu. ?, 1, 1. Mejuvat, velut ipse in. parte laboris ac periculi fuerim, ad [ïuem belli Punici pervertisse. Liv. 31, 'l, 'l.— Quasi, quasi vero, proinde quasi ironice plcrumque adhibentur. Quasi ego id curem; como si me importat-a. Quasi vero haec similia sint. (Quidam Deum) idcirco esse non putant, quia non apparet nec cernitur; proinde quasi nostram ipsam mentem uidere possimus. Cic. Mil 51, 84. NI). Cum condicio exprimitur ut non exsistens, adhibetur imperfectum vel plusqpt'ectnm: n. 305, I, adn. in ima p. Ejus nego­ tium sic uelim suscipias, UT SI nssm' res mea. Cic. Fam. 2, M; i. 0. ut susciperes, si esset res mea.]

325 Subjunctivogaudentdum, dummodo, modo velmodo ut, quando notant condicionem sive restrictionem, «con tal que, mientras, como,u ? cel. Particula negativa est ne.

-t Cf; Leunerou, [teutu-de Philol., vol. XXII, p. 274 sqq. (Jut. 1898.) 2 «M: padrc veiidria en ello, coma yo scln dijes-c.»Cerv. Qui] t,")!t. Eodem pacto con que, non condici-:i"que. cr. Ceuuon, La Lengua de Oeru. ], p. 485. 327 sunt. Rl-IS'I'IUCTIVUSET FINALIS 545

Oderint, DUMMETUANTCic. Off. 'l, 28, 97. Recte genus hoc nume­ rorum, Dummonome continuum srr, in. orationis laude ponetur. Id. de Or. ?),/18, l85. [Manent ingenia senibus, modo permaneat studium. ld. G. M. 7, 22. Concede ut impune emerit, modo ut bona ratione emerit. Id. Verr. 4, 5, 10 NB. Si res oplata jam Iieri non potest, usupnlur imperfectum vel plusqpfeclum, cliumsualtera oratio est praesentis: 312, [ 01317, [. JiIediocritas PLACETPeripateticis, et recte placet, MODONEnuuum-mi' iraeimdiam. Cic. 017. 'I, 95, 89; si (a un niismo licmpo) no niabzn-nn, como no alabascn]

5. SL'BJUNCTIVUS FINALIS El' CONSI'ZCUTH'U'S

326 Adhibelur conjunctivuspost pnrlicnlas Iinulesut (uti), «para, [iam quc», quo pro ut ec, ut ea re, plcrumque cum comparativo, «pai-nque con cslo, con quc,» ne, ut ne, «para no, para que no». Esse oportet, U'I' vnus; non vivere, UT Ianus. Ad Her. 4, 98, 59; comcr para vivir. ObdZIClt'nht')"libroaut cortice trunci, QUOSINT« [rigo­ ribus et caloribus tutiores. Cic. N. D. 2, 47, '120; cubi-ense al rcdcdor de una membrana-o corleza, para eslar con esto intusresguardmlos, cun que cslcn mäs; csl enim quo ablativus rc'lalivi finalis quod: n. 329, M" Heus linguam vis meum praecludere, NELATREMprore domini.? Phacd. 1,- 23, 6, tanai-(mc) Ia baca. [Quid vis nobis dare, ut isti abs te ne aa/erantur? Cic. Verr. 4, 'Ii, 52. (In funeribus Atheniensium) Sublata etiam erat celebritas uiro-runi ac-mutierum, quo tmnentut-iaminueretur. [d. Leg. 2", 26, 65.

327 Et fii exemplis iliuslre, pruesenstempus et futurum per . praesens, praeteritum per imporlcclum significatur. Ne dixeris: ut nemo, ut nullus, ut nihil, col., sed ne quis, ne quid, cet.— Ut cum comparalivu cl quo sine eo rura sunl: Quod (ünöpnmpat)ego ad eum, ut ornatius de iisdem rebus scriberet, miseram. Cic. Att. 2, 1, 2; ei cual comenlario.—Dislingucniluni ut non dicam, i. c. utomittam, 11 ne dicam, «por no dccir: .. Itaque, ut plura non dicam, neque alio-runi ea.-emptiscon/irmern, col., ab eodem Cn. Ponipeja omnium rerum egregia­ rmn ea.-emptasumantur. Cic. Man. 15, M; pa rn no (lccir mtis, y para no coniirmnr. Iutermissianem eloquentiae, ne dicam interitum, deplara.1

1 Ut (ne; sic (lure.-im, Quint. "2.13, 9, pm ut sic dicam, «por usu decu'u non est apud clussicos ' o'tli SllBJUNC'l'.cousncurlvus 327

Quandoque brevitatis ergo oratione finali non exprimitur finis propositionis primariae, sed quo tine res commemoretur. Senectus est nolurä loquacior, ne ab omnibus cum vitiis uidear vindicare. Cic. G. M. 16, 55; (dig'o esto ,) perque no pa.'czca que. Similiter i'll nonnunquam oumsi ,(Iuoniam,quandoquidwn. Quandoquidem cstaputl te virtuti. honos ut beneficiotuleris ((me quod minis ncquisti, trecenti conjurevimus prin­ cipes juventutis Romanae. Liv. 2, 12, in'; a lin de que per tu favor censigas de mi Io quo ne pudisle con tus amenazns, dandoque preeias el valor, (te dire, sepas que) lrescienlos etc., ubi animadvertendum etiam futurum tuleris pro praesente feras.]

308 Adhibelur ilemeonjunclivus [in orationibusquae con­ sequentiam Significantvel ell'eetuni,] post particu­ las ut, «de modoque», ut non, vel praecedente negatione eliam quin, «de modo que no, sin, sin que. que no,» et post nedum, «mueho menos, cuänlo menos » * In uirtutc multi. sunt ascensus; ur is gloria moæime EXCEIJATqui virtute plurimum praestet. Cic. Pia-uc. 25, 00; de suerle que se aven­ laja aqucl. Hucrc illa 7non possunt, (;'l' haec NONcadent [abc/acta motu Ter.Euu.conemur. .i.!d -,,7 lila-n. 21 ['dii], 7,'I9. nunca XJu'x'euuuoccedoad me acerco a li, te sinvolver,me QUINABF-Ulldoctior sin que me vaya.- ti'lor taiia [actu per ibunt; NEDUMsermonis SPE!"honosct gra­ tia uivus;. Hor. Pis. 69; cuänto menos permaneceril (podrfl permane­ cer) In estimn de las paiubras y su vivo donaire. [NB.'1. Consecutivam orationem solent praecedere voces de­ monstrativae adeo, ita, sic, tantus, talis. tot, tam (tantum), hic, iile, is,-ejusmodi eet. TANTUMcibiet potionis adhibendum, UTnartcuuruu vires, non opplmnuruu. Cic. C. M. 'H, 36. Numquam TAMmale est Siculis, QUINaliquid [nocte et commode DICAN'I'.ld. Verr. 4, 43, 95; uque no digno nlgun chislc oportuno». Fernändez Llera. Talis est igitur ordo actionum adhibendus, ut in uita omnia sint apta inter se et conuenientia. ili. 0/7'. 1, 40, 144. --l-Iuc perlinet quam ut posl comparativum, n. 397.3

l «Usus hujus vocabuli (nt-(Iuni)non ad antiquissima videtur attinuisse lem­ porn, in qulbus ne slmplex dicebatur. Apud Terent. semel, apud Plaut. nusquam legilur.» Hnnd-ans. 'l, l" ?. Quinconsecutivum, «sin, sin que-, non pruecedente negatione ant negativa interrogatione, hartmrismus frequens est: Emtrcmum(uitae),quin moriatur, agit. Almo Roma, Latinitatls praeconium singulis mensibus editum. Idibus Martiis MCMXV, ann. li, tusc. III, 0. ff). Et ct. LAURAND,VI, 421 3 Tantumobcst, ut-ut (non vero utpotim). 't'untumabest, ut te reprehendam, ut te 329 sunlunc'r. ItELA'l'IVUS f.:] .,.x —l

NB. 2. In subjunclivo consecutiva rurum est ut ne, rnrius ne, pro ut non. (Minucius sciebat) se ita in provincia rein angere oportere, UTNEquid de libertate deperderet. Cic. Ver-r. 2, 30, 73]

6. Sumuncnvus IN onuuoxe RELATIVA'

329habent: Pronomen relativum et particula relativa subjunctivum -l.m eum finem exprimunt aut destinationem pro ut is. Helvetii legatos ad eum mittunt, QUIDicent-".m, cet. Caes. G. 'I , 7, 3; «dcspächanle emhajadores, para proponerlou. Goyn. Neque (Germa­ ni) (Ii-uides lia/will, QUI rebus diuinis I'RAESINT. Caes. G. (3, £?.-l,'I; que presidan las solemnidndes religiosas (consagrarlas a in (livinidad). [Sunt autem,multi qui eripiunt aliis, quod aliis largiantur. (lic. 0/['. 'l, lli-. 43; quo quitan a unos, para der 0 Oll'0$.2 Lampsacum (ei rc.-1:do­ naret), unde uinum sumeret; Myu-nta, ea: qua obsonium haberet. Nep. Them. 10, 5; i. e. ea: qua vinum sumeret; ut ea; cu v. 8. Non habeo unde soluam, con que peger. Dedi ei, ubi habitaret, local para habitat-, donde habilase.3 Similiter: Vestra-ne urbs electa est ad-qumn cum (uti.­ rent ea: ITALIAcrucem civis Romani... viderent? Cic. 'If'err. 2, 4, "II, 96: pro ut, ad eam cum adirent] laudem; vel ut contra (etiam) te laudem, estoy tun [ejus de reprenderte. que. l-ïodem sensu: 21ch non (Hanon) le reprehendo, ut te (etiam; laudem; i. e. non modote non rem:-­ hendo,uerumetiam laudo. Aliquando eum locutione tantum abest, ut, secnnda oratio dependens :t particula ut fit.primaria. Tantum afuit, ut inftarmnares nostras animos: somnum uia.—tenebamus.Cic. Brut. 80, 278; pro ut somnum vi.-::teneremus. lI Duplex est oratio relativa, altera quae ab oratione antecedentis disjuncta est, ut,potius absoluta scu primaria habenda sit. Ejus autem modus communibus praeceptis subjicilu r: Indicat Ilcs loquitur ipsa; quae semper VALETplurimum:n. 299, I, adn. in ima p. Subjunct. (). B. P. P. S: cl. n. 6, [i, 0 p lati v u 5. Quod sinc molcvlia lua FIAT.Cic. l-hm. 13, 9329;l. e. fieri poterit, po te n tlnlis, cet. Imperat. Quos (Xenophontis libros) LEGIrn, quaeso, studiose. Cic. G. M. 47, 59. Intinit. Quos LEGBIIEperutile cobiseril. Altera autem quae proprie secundaria est, et hübcl imlicnlivum, n. 309, I, aut su bjnnctivum. human finem intentionemve minime signiticnvit,cum simpliciter dixit: uque dan u unos lo quo quilan :. atros-u sc. quicriplunl ollis quodaliis largiuntur. Cf. LA pllERTE!«Contra ti sc oni-in otro lilius, qua te uincnucc con tormento )" muerteo. Esladorclig. lr. 2, c. 5. n.7. E'.Gnm/iremus: -Costumbre eradc los romu­ 005, enuntio algun seüulado capitii" lial.-ia hccho grandes heminas, npurvjurle nn muy solemne recebimiento. rompiendo los muros por domlcantra-tc.»[lilia. ul Mam., subida de N. S. a los cielos.II. 8, listi;:paru que por ollos ont.-use. 548 sumouc'rlvus 329

2." Pronomen relativum subjunetivum petit, cum ponitur pro ut (is) consecutivo; item post adjectiva dignus, indignus, idoneuset minus saepe aptus. Nulla acies humani ingenii tanta (est), QUAEpene­ tro-re in caelum, terram intra-re POSSIT.Cic. Ac. ?, 59, 122. Qui mo­ desto paret, uidetur oux aliquando munnur DIGNUSesse. Id. Leg, 5, 2, 5; rarissime: dignus ut imperet. [Digna res visa, ut simulacrum cete­ brati eius diei Graue/tus pingi-juberet in aede Libertatis. Liv. 24, 10, i£); un eundi-o quo representase Ia solomnulud (le nquel dia. Egais sum, qui "'l/til ttIlt/tttt'iltmea potius quam meorum ciuium causa fecerim. Cic. Fam ;'i,ill, ?; of. Neque is es. Catilina ut te pudor a turpitudine revocarit, Id. Cat. I, 9, 22. At: Tu es enim is, qui me tuis sententiis saepissime ornasti. Fam. l'ö, 4, II; cmn signiticntione explicativa sive definitiva: uporque lu eros nquel que con tus pareeeres tr.-ehas honratlo moy unichas voces.» Abril. Nihil, quod ad rem pertineat, practermittimus. Id. Fam. ], 5, 2; se. nihil tale, ut ad rem p. In euo­ dandis nominibus (ras, Stoici], quod miserandum sit, laboratis. Id. [V. D. 5, Qt, 62; i. 0. sic, ut miser. sit, que da compasibn, de suerte quo cs una läslima. Non modo ibi non.fuisti, ubi me quam prinntm videre posses, sed cet. Id. Fam. 5, (5,3. Cf. quam qui posl comparativum. NB I. Hujusmodi oratio subsequi solet voces demonstrativns (n. 328, NB 'I) vel nolionem mdeIinitnm, ut aliquid, guod, vel adjec­ tivum cui opponatur, e. g. parvus, et qui—, paruus, sed qui—. At illa nescio qui, qui in scholis nominari solet, mille et octoginta stadia quod abesset, videbat. Cic. ;'Ic. ?, 213,SI; cosas que estaban a distancia de. Quodaberat signilicarel: aqueI objeto que.—Academici men­ tem solam censebant idoneam, cai crederetur. Id. Ae. I, 8, 50. Nulla videbatur aptior persona, quae de illa aetate (senectute) loqueretur. Id. I,ael. 'l. l.] NB. ?. l*oülaeinl'erioresque scriptores etiam cum infinitivo ad­ JOCliVHhaecusurpant. [Etpuer ipse fuit murnm manus. Verg. B. 5, Piri;i. 0. qui cantareturf[l"ons rivo dare nomen.idoneus. IIor. Ep. I, 'IG, 12. Lyricorum Horatius fere solus legi dignus. Quint. "10,'I, 96] 3." Relativum fere sulnunctivum habet, cum circumscribit seu restringit sensum orationis a qua pendet , praesertim additis particu­ Iis quidem et modo, «a Io menos el que, con tal que (et)». Antio-(tissimi [ere'sunt, QUORUMQUIDEMscripta consrunr, Pericles atque Alcibiades. Cic. de Or. 2, 22, 95; a Io menos entre aquellos, cuyos escrilos son autenticos. Tu QUODtuo commodo ru.-rr, quam pri­ mum velint venias. Id. Fam. II, 2, 4; con tal que sea sin molestia tuya, con tal que esto se haga sin m; !. [Praecidi eaputjussit M. An­ 329 RELA'I'IVUS 349

lanii, onmium eloquentissimi, quos ego audierim. ld. Tusc. 5, 19, 55. Sic dicitur: quod sciam, quod meminerim, que yo sepe, quo me acucro'e, eodem sensu ac: quantum scio. Sed ponunlur in indicat. attinet, sunt et l'erepossum. Catonem vero quis nostrorum oratorum, qui quidem nuazcsunt, tegit? Cic. Brut. 17, 65. Quod ad me attinet. Alias etiam indicat. reperitur: Cuiporro, qui modopopuli Romani nomen audivit, Dijotari integritas non audita est? Cic. Dej. G, '16.] i." Relativum subjunetivnm exigit in locutionibus indefinitis est qui, sunt, reperiuntur, inveniuntur qui, uet., et in negati­ vis ejusdem significationis, [si sensum l'acit consecutivum. Huc spectant: non desunt qui, exsistit, ezstiterunt, exortus est qui, est ubi, hay ocasiones, cases cn qne-, nemo (nullus) est qui, quis est qui, nihil est quod, nihil habeo quod, quid est quod? quotusquisque est qui? habeo qui, si quis est qui, quid est vel quid est causae cur, quare, quamobrem, quod? alia.] NIHIL EST, QUODtam miseros l-"ACIAT,quam impietas et scelus. Cic. Fin. 4, 24, 66. HABETpopulus Romanus, ad QUOSgubernacula reipu­ blicae DEI-'ERAT.[d.Phil. 2, 44, 'i 13; a quienes cncargue. a q. encar­ gar. [Est quod gaudeas te in ista loca venisse. Id. Fam. 'l, 40, 4. Est ubi id valeat. Id. Tusc. 5, 8, 25. Est enim quatenus amicitiae dari uatio possit. [d. Lael. '17, 61, «por-que hay ea in amistad cierto punto, hasta donde (h. el cunl) se puede usar de condescendencia». Valb. Quotus enim quisque est, qui teneat artem numerorum ac modo­ rum? Id. de Or. 3, 50, 196; de la armenta y de las medidas o caden­ cias musicales (compases). Si qui sunt, qui velint. id. Verr. ii, 71, 183. At sensu definito: Sunt item quae APPELLANTUHalces.Caes. G. 6, 27, 'l; hay lnmbien los qua se Ilainan alces (unies, antas, danlns).] NB. 'l. Apud poiilas ct inferioris aetatis scriptores saepe, raro apud optimos, invenitur indicativus in his locutionibus atlirmativis. Interdum rectum vulgus videt, EST'unl PECCAT.Hor. Ep, 2, 'l, 65. [Canutus, marmor, ebur... Sunt qui non habeant, est qui non curat habere. ]b. 2, 2, '180. — lndieativo autem vel conjunctivo locus est. proposilonibus atïirmntivis pronominis definiti et udjectivi nnmeralis: Sunt-multi (nonnulli, pauci alii), qui eripiunt aliis, quod aliis lar— giantur. Cic. Off. 'l, 14, 45; vel: sunt multi, qui eripiunt. Duae res sunt, quae admirabilem eloquentiam faciant. Cic. Or. 57, 128; sensu consceutivo. Quinque omnino fuerunt, qui absoluerunt. ld. Cluent. 28, 76; factum assem-anda,] . NB. 2. Pro nemovel nullus est qui non, nihil est quod non,

GRAM. LAT. IG 550 sunt. llElATlVU-S 329 quis est qui non? cet. cum negatione aut. interrogatione potest usur­ pari nemo vel nullus est quin, cet. Nemo Lilybaei fuit, QUINmeeum-, Cic. Verr. 5, 54, llt-0. [Nullum enim. patiebatur esse dient, quin aut in [ora diceret, aut meditaretur extra forum. ld. Brut. 88, 502; i, e. qua non. Phi/iit est, Antipho, quin male narrando possit dapravarier. Ter. Phorm. 697 [!l-,lt, 'lü]. " l 5. .Qui causale subjunctivumpostulat. [Quidicitur cau. sale, cum oratio relativa exprimit rationem ejus quod praecipua signiticalur, ita ut qui ad sensum accedat causalis cum (ts) ] Me, QUIad multam. noctem vmtmssmt, at tior quam solebat summæ complexus est. Cic. Rep. b', lt) [S. Sc. 'l]. [0 fortunate, inquit, atla­ lescens, qui tuae virtutis Homerum praeconem inveneris! ld. Areli. 10, E).-fi.Siratio non significatur etiam cum significari potest, indicativo locus est.- [labeo senectuti magnam gratiam; quae mihi sermonis auidi­ tatem auxit, potionis et cibi sustulit. Cic. G. M. iii-, 46; aurcerit et sustulerit causam aperte indicarent: sed quae hic sonat ea enim, non cum ad. ll. Causam notant eum cmphasi seu majore vi quippe qui, ucnmoquien ciertamenten, utpote qui, ut qui, ucomoquicn», et. praesertim qui, acomo quien principalmente-, apud Livium et se— quentes. Solis candor illustrior est quam.ullius ignis, QUtrne QUIin immenso mundo tam longe lateque COLLUCEAT.Cic.N. D. '2, 15, lll).— Quippe qui etiam iudicativum gubernat apud priscos, Sallustium et Livium] 6."- Qui postulat conjunctirum, cum oppositionem notat inter utramque orationem, et cum respondet condicionali. Nostnctipsi, QUtLyca-rgäi a principio PUlSSEMUS,cotidie damitipa­ "mr. Cic. Att. 1, 15, 3; severos como Licurgu Ct'. cunt n. 323.— Haec et innumerabilia ex cadent genere QUt VIDEAT,nonne cogatur con­ /iteri deos esse? ld. N. D. 2, 4; quien rea (.... si alguno ve), no se vera ohligado a'?[Qui videt, nonne cogitur? Cf. n. BH, [ et 313, III.]

! Perpendo locum Verg. Nee re:/nice, quin autpmnts e.1;ul)t'rttttttnusAut fetu preo­ i'mn. G. '"3,lil i; i. n. net: 't'ct,ttiev (H( armo, qua aut non pontis t'.l'"l10ll£l,'uo liny uslaciöu algunu del auo, quo. tleju (te suln'mihundar eu trnlos () cn gauado, quo ne sua soln'cuiuueru t'ertil eu. Haec est rclernm llolllllllltlruln interpretum explicatio. L:"IltllllJllS recentiorum, non ut sit agricola qut non cessat, sed annus. Ceterum sensus pat'tlculue qum huic interpretation- obstat. uno sosiega (cl latu-ador) hasta quo et alto rehosu en trinos-... Ocuoa. Ad rem llEl'NFJNullum est muti tenipus qua cura.' proventus rel :::: pomis, vel m.- pecoribus, rel m: agris. Et ante illum LACERDA: Nunquam ('unus cessat a [tnulcndis [: uctibus, semper ea,-ubera! uul pomis, aut cel. Cano vertit: «Niliay lrugua 341;th exuberante claim [ Pomos vierte () reltosa cu nue­ vos crius.u 330 IN'runnoGA'no. OBLIQUA öïil

7. SUBJUNCTIVUS INTEIIIEOGATIUNIS INDIRECTAE

330tae In subjunctivoponunturinterrogationes seu obllquae, !. e. eae quae cum altera indirec­ oratione concelunlur per pronomen vel particulam interrogativum; ubi a nobis frequenter usurpatur oratio relativa. CF. nu. 98, 100, 158, 2." QUAMdulcis sn' liberlas, breviter proloquar. Phacd. 5, 7, 'l; dii-(: brevemcntc cuin dulce scu ia I., culm dulce cs, lo dulce que es. Vale­ ludo sustentatur observatione QUAEmas aut prodesse SOLEANTaut obesse. Cic. O/f. 2, E).-It,86; con Ia ebscrvacibn de lo quc suele daüar () apro­ vechar, observando que casas suelen. [Sic: Nescio cur venerit, (lll redierit. cel. Quaesivi e.v puero, quid laceret, ubi [uisset, que haeia, dbndc hab-'a estado. l)olcam necne (lo­ leam, nihil interest. Ceos accepimus conjecturam cupere, salubrisnc (m pestilens annus futurus sit. Cic. Div. 'I, 57; si serti. ln quaestione directa: Salubrisne an pestilens annus erit?1 Considera... QUISQuuu ['i-nudasse (tica/ur. Cic. R. Com. 7, 21. —-Aliquando quaestio direclu est, ubi videri indirecta possit., maxime post die et quaero. Die. quae­ so: num te illa terrent? Cic. Tusc. 'l, 5, 10. -—Alias particula non est. interrogativa, sed relativa: Multa in eo viro praeclara cogitavi; sed nihil est admirabilius, quam quomodoiile mortem [ilii tulit. Cic. C. lil. 4, 12; quasi diceret: Nihil est url-mirabilius quam. modus quo tulit. Vide quam conversa res est. Id. Att. 8, 13, 2. Mirum quam inimicus ibat. lb. "13,40, 22] Ni). 'l. Auimadvertendae locutiones nescio quis, nescio quomodo, nescio quo pacto, nescio unde, col., quae saepe velut parenthesis. inler-* jiciuntur. Nescno eum conturbatus esse vmums. Cic. Phil. ?, 'Ut-,50. NESClOQUISteneras oculus mihi Pascmar agnos. Verg. B. 5, 105. NB. 2. Apud poölas, veteres praescrtini, invenitur indicativus in quaestione indirecta. Si nunc memorare hic velim QUAMfideli animo et benigno cl-ctementi in illam uul, Vere possum. Ter. liac. 471 [S, 5, QE].

1 Gf. l'. GRANATESSIS,Or. y .llc:l., inicio finnt, seüates quc praccdcrdn: «Aqucl (lia (mando hayu de se)",nadie lo suhe - ll. 8, 432:in directa inlerr. r-Aqucl diu cubndn sei-«i?: & in his et similibus exemplis sunl. qui videant obliquam cnm iudicat. inlerro­ nationem: ct. Lunnnmx, Etudes, VII, et hic sequens A'B.2. Cr.etiam Benut-dePhilol. vol. XXXIV,p. 57 seqq.. ubi (quis) quid liabei-ur pro rolulivn: ut plura ab epheme­ ride ullala exempla ul" aliter legunt, ut ap. Cic. Att. '7,96, :i; -H, 49, l; l3, 18, 9. ' 352———.-. snBJUNeIivus..... -——.—.-x 330

[NB. 5. Post loculiones causa, ratio, argumentum estet Similes adhibentur particulae quare, quamobrem, cur: urazonpor que razen para quei. Item post est, nihil est, quid est. 0010 EST,cun in Q. Naso, in isto loco sedeas? Cic. Cluent. 55, 147. Num. AFFenr Zeno QUAREmumlum ratione uti putemus. Causa. est ut vel ne laris­ simum est. De usu aliarum particularum in interrogatione v. nn. 387-389.]

33/1evenire, ln dependepti notio debiti interrogatione saepe non de aperte iis quae sugmficatur. debent Eam potestatem omnem 'vos habet-is, ut statuatis UTRUMnos semper miseri. wee,-tains. Cic. Mil. ?, 4; si nos. hcmos de liorar siempre atiigidos, hemos de vivir s. cn Ia atiiccidn. [(Athenienses, nominal.,) miserunt Delphos cens-ultum QUIDNAMFACERENTde rebus suis. Nep. Them. 9, (i. — Participium l'uturi cum fuisse-mvertitur per plusqper­ tectum suhjunctivi: Apparuitque quantam men-nuua molem vero FUISSETclades, cum oenus rumor tantas procellas efcciuisset. Liv. 28, 249,.; euän gran tumulto habria Ievantado.]

8. Snmuucrivns UNECTIVUS(m' sume-eurus) cum UT (UTI), NE, UT NE, UT NON, QUOMINUS (QUO MINUS), QUIN, NE NON

332ut !. ne, Postulant verbaet subjunctivum locutiones:'i." cum petendi, ut, in negatione hortandi, ne, suadendi, monendi, compellendi, imperandi. Sacerdosrne­ CA'I'A« (lea dicitur, UTillis praemittat Dant-".'!"pro pietate. Cic. Tusc. 'l, ['i-'l,115; per su p. 2." curandi, enitendi, el'ficiendi atque impetrandi. Cous n'r vacuas. Cie. Fam. 'id-, 8. Vos ADEPTIESTIS NE quem ciuem METUERETIS.id. Mil. 15, 54; eo tener que temer: cl". n. 336, !. OPERAosruu urjudicia NEFIANl'.id. Q. [1253 - ,5 3." voluntatis, optandi, permittendi, statuendi, similia. OPTAVIT(Phaethon) UTin cm-rmn patris ror-i.euurnu. Cic. Off. 5, 25, 943. descd que Io subiesen, scr subido, subir. PERMITTOUT de tribus Antoniis l-IIJGASquemvelis. Id. Phil. 10, '2, 5. [Sunt ejusmodi: 'LOpeto,posco, postulo, [legito, eglagito, exigo, precor, oro, exoro, rogo, quaeso, imploro, obsecro, obtestor; hortor, 332 cum ut, ne­ 01D'. C"! adhortor, dehortor; suadeo, persuadeo, si de re facienda agitur, per­ suade (qua non casu sc liuga); moneo, admoneo; permoueo, adduco, incita, impello, cogo; impero, mando, praecipio, sancio, edico, dico, scribo, escribo, aviso por escrilo :i uno, para quc, respondeo, respondc (que se haga una cosa). Postulatum est at Bibuli sententia dividere­ tur. Cic. Fam. 'l, 2, 'l; upidieron que se hicicsc distincnön del pare­ cer deB." Abrii. Sed etiam: Ego quoque a meis me amari et magni pandi postulo. Ter. Ad. 879 [S, 4, 25]. Ut sibi essem legatus suasit. Cic. Prov. cons. 'l'l, 42. Millique, ut absim, vehementer auctor est. Id. Att. 15, 5, ?. Imperat Laelio ut per colles quam occultissimo itinere eircumdncat equites. Liv. 28, 53, H; at cum impero usurpaluc fere infinitus in oralionc passiva: Imperat Laelio equites circumduci, raro ut equites Cil'Cllllltiilcmllltl'.Dolabella ad me scripsit, ut quam primu-m in Italiam uenirem,- st: Dolabella ad me scripsit, se quam primum in Italiam uenturum. Sic in negatione: Oro, peto, cel. ne quis (ut ne quis,", quc mulie, ne quid., ne n.ll-us,necubi, nequando; non vero ut nal­ lus, ut nihil, ut nusquam, cel. ?,." curo, prouideo, prospicio, video, alienilo :] que, cavea, tengo cuidado de que, ordono quc; operam do. studeo, me ompcüo en, con­ tendo, me esfuer'to cn, nitor, enitor, laboro, elabora, incumbo; id ago, facio, efficio, per/icio; impetro, consequar, assequor, adipiscor, peri.-ineo. Cum maæime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur. Cic. O/f. 'l, 15, 41. Nihil laboro, nisi. ut sal-uussis. lli. Pam. 16, 4, 5; de mula cuido, sino dc vcrtc sano. Sludendam ut pabulatione et commeatu Romani prohibeantur. Caes. G. 7, M, ?; en illlpCliil' a los .romnnos form-jes y basiimonlos. Cavet-unt dii ut libertus tuto defendi posset; dispusicron quc, luvieron cuidado de quc; caoeo ne, me gum-do de, n. 334, [. Videant causales ne quid respublica detrimenti capiat. 5." volo, nolo, malo, opto, eæopto, magna cupiditas est; concedo, (ioy licencia, permitto, sino, do pro concedo; statuo, constituo, animum induco, in animo habeo, decor-no, legem [ero, lea; est, senatusconsultum fit, placet, ostii dccidido, cet. Decreui ut in fastis Bruti. nomen inscri­ beretur. Cic. ad Brut. '!, iii, 8. Legem tribunus plebis tulit, ne auspi­ ciis obtemperaretur. [(I. p. r. in sen. 5, 'l !. Consilium cepi ut, antequam luce-ret, exirem. Cic. Att 7, '10; etiam"exire. Athenienses statuerunt, nt urbe relicta naves conscederent. Id. 0/]". 5, 'l1, 48; vel conscendere. Eodem pacto: Mer-ni ut honora-rer et honora-ri: cf. Cic. de Or. 1, 54, 952, et Ov. Tr. 5, H, 16. Romam autem veni «. d. V Idus Dec., nec habui quicquam antiquius quam ut Pansam stati-m. convenire-m. Cic. .If'am. '!'l, 5, 'l. Facere Antistius nihil potuit; non:, si potuisset, nihil S.)-l su BJUNCTIVUS 332 ei luissct antiquius quam ad Capitonem reverti. Il). '15, 29, 3:01, n. 340, [. Dubimus ut utamur uerbis interdum inauditis. id. Ae. 1, (i, 21. (I)asne manere animos post mortem? [d. Tusc. 1, 'I'I, 93.) Volo uti milii respondeas. Cic. Vat. 7, 17; etiam: Volo te mihi reSpoudev-e, Volo te hoc scire. Id. Att. 'I, 18, 6. Nolo te permoveri. lli. 'l, 18, 2, Nam verba quae animi decretum sive statuere signilicanl, ilem verba voluntalis, optandi et alia etiam inveniunlur cum simplici infinitivo, si subjectum idem esl., et cum accusat. el inlinil.., si subjec­ lum esl diversum. Cum nonnullis verbis impellendi, cel-.aliquando adhibetur inlinilivus sine accus., n. 343, ll; aliquando ad eum ge­ rundio: Dux militem impulit ad hostem persequendum.] NB. 'l. Posl verlia efficiendi alque impel randi, max-ime posl facio et e/l'icio, ponitur etiam ut nou (ut nemo, ut niliil, cet.) Ea: quo ef/ieitur non ut toluptas ne sit voluptas, sed U'l'voluptas nos sit si:-nuuum bonum. Cic. Fin. 92, 8, Qui-.[—-Posl velim et uellem etiam invenitur non. Vellem tua te occupatio NONimpedisset. Cic. Att. 5, 92, 'l.' NB. 2. Volo, nolo, malo, sino fere adhibentur sine ut. Post alia, [maximepelendi et rogandi, suadendi, monendi, imperandi, permittendi, post ['neet [arvo]ut polest omilli, cum sensus perspi­ cuus esl., v. 0. quid. vis faciam"?Nolim ita existimes. Quam uellem Romae mansisses! [Velim eos neglegentiae paeniteat, nolim me labo-ris taedeat, mallem hujus te sceleris puderet, sine vivam,,dic ueniat, [ac cogites qui sis. Huic mandat Remos reliquosque Belgas adeat. Caes. G. 3, H , 24] ll. Quaedam verba sahjunclivi aecedunt inlerdum significatione vel-liis opinandi vel declarandi, quo sensu accusativumeum inli­ nilivn postulant. SIT PERSUASUMciuibus domi-uos ESSE onmium rerum ac moderatores DEOS.Cic. Leg. 2, 'I, iii, esten pci'suallidos (convencidos, i. e. crcan) Ios ciudadanos. [Sunt praecipua: decerno, reeonozco, statuo, me persuado, con­ stituo, convengo en, promclo, volo, soslengo, deliendo, contendo, sos­ lengo, me esfuerzo en probor, concedo, concedo: reconozco, nzaneo, recuerdo, persuadeo, si de Opinionibus' agitur, convenzome deque, creo, persuado (quc 'una opinion se crea), cal/icto, eon/icto, inl'icro, pruebo, auctor sum, aseguro, placet. in primis hoc volunt persuadere,

4 De omissionc porllcuiae post haec verba apud priscos v. Iiourzu, Synluæis priscorum scriptorum Latinorum usque ad Terentimn, Lipsiae, riSGi-GQ,ll, pp. liili-471; de emissione apud Cic. et tuos. v. Lnnam-os, Caes.S., pp. lli-37. 333 cum ut, ut non 555 non interire animas. Caes. G. 6. l!i. 5; quiorea hacer creer, quiercn que se crea, quieren persnadir. Dicaearchus tres libros scripsit, in quibus vult e/ficere animos esse mortales. Cic. Tusc. 'l, öl, 77".Stoicis placet omnia peccata esse paria-, los' E. accplan ln opinion (le quc.— At concedo, contendo, offieio, adducor et similia inveniuntur etiam cum ut. Ea: quo efficitur ut quod sit honestum, id sit solum bonum. Nola: Facio aliquem admirantem (dis,)utantem, cel.) cl admirari (disputare); presenta n alg. admirändosc. Fac, iinagina, Supün, et faciamus semper infinil. junguntur. Facio cum iniinilivo pro ut objeclivo fere pnölarum est: Nat-ime cernere letum Fecisti. Verg. Aen. 2, 558; me hicistc ver, hiciste qne viesc (yo).]

333? [.pastuluni Verba subilnnclivum et. locu-tionesquae cum ut, eventum cum ut. non significant in nega­ tione;itemeaquaenotant facilitatem, necessitalcm, Opportu­ nitatem, col., ut aliquid liat. (Subjunct. subjectivus). Forte mann", ur in Priuernati nssnmus. Cic. de Or. ?, 55, 224. EST mos hominum, UTNOLINTeitndempluribusrebus excellere. ILLBrut. 21, Si (minimc autem ne velint). [Eiusmodi sunt: accidit, usu venit, eat., est, succtlc, se da el caso, est hoc, fit, futurum est, sequitur, restat, reliquum. est, relinqui­ tur, superest, proximum est, siguese luegn, eartrernmnest, longe absum, in eo est, esui a punto de, mos (consuetudo) est, natura (consuetudo) fert, integrum ast(1nilii), est.'! cn (mi) mano, novum, rarum, mirum, veri simite, verum.est, es un hecho, cel. Huic contingit, ut (patriam) eservitute in libertatem. vindicaret. Nep. '['/iras. 'l, ?. Restat igitur, ut motus astrorum sit volu-Marius. Cic. N. D. ?, 16, Ut. Reliquum est, ut offici-iscertemus inter nos. Cic. Fani, 7, 51, 'l; «no nos quatln olro 5in que andoinus cn compclcncia cnlre nosolros cuül hai-ä miis por amor del olro. n Abril. Proximum est, ut doceam deorum prociden­ tia nnmdum (ulmi-nistrari. l(l. N. D. 2, 20, 75. Cui-tus deorum est optimus, ut eas semper pura, integra, incorrupta et mente et voce vc­ neremur. Ib. 2, 28, 71. Altera est res, ut res geras magnas et maxime utiles. id. Off. l. 20, 66; quo cmprcndus. Quum autem habet aequi­ tatem, ut agrum qui nullum habuit, liabeat, qui autem habuit, amittat? lb. "2,22, 79. In eo est, ut proficiscar; osloy a punto de; ne dixeris: in eo sum, ut —.] NB. 'l. Cum nonnullis invenitur subjunclivus vel. inlinilivus: Si haec enuntiatio vera non est, SEQUITURn'r [uisa srr, eliam: SEQUITUR falsam assa, agitur enim de logica induclionc; at solum: Sequitur ut 536 sucinum-wos 333

doceam. [Ei ne integrum quidem erat ut ad.Justitiam remigraret. Cic. Tusc. 5, 21, (52; ac estaba en su mano, no era dueho de. Mihi. inle­ grum est vel.facere, 'uel non facere: cf. id. Att. 4, 2, 6. Quid vero tam inauditum, quam equitem Romanum triumphare? Quid tam inusitatum, quam ut eques Romanus ad bellum nuucimum pro consule mitteretur? Id. Man. Ql, (32. Si verum est ut populus Romanus onmes gentes vir­ tute superarit, Nep. H(Imt. 'l, 'l; si es una verdad (historica), si es un ilecho. At: verum est bis bina esse quattuor; es uua vcrdad (lubrica). Cl. n. 340. !. NB. 2. Contingit (mi/ii), tengo la rlieha de, et restut usurpantur a po'ctis cl recentioribus etiam cmn simplici inlinitivo. Non cuivis homini CONTINGlTanum Corinthum. Hor. Ep. 'l, 17, Sti.] ll. Necesse est et. oportet, cs I'orzoso, es ncccsario, construuntur­ cum subjunctivo, particula ut generatim tacita, post. oportet semper, vel cuin accusat. ct inhuitivo. (Leuctrica pugna) immortalis srr NECESSEEST.Nep. Epam. 'lO, 2. Homini uucussu rm uom. Cic. Fat. 9, 17. [(IIabeo necesse scribere. ld. Att. 10, l, 4). Ea; rerum cognitione e/[lorescat et redundet oportet oratio. ld. de Or. [, 6, 20. Bellum geri Oportebat. Stnc subjecto dici­ tur semper: Necesse est ire, oportet ire. Propani oportet quid offeras, et quare ita sit ostendere. Cic de Or. ?, H, 177 III. Accedit, sejunta, allegasc, postulat ut vel indicativum cum quod. AI.semper dicitur: adde quod. Ad Appii Claudii senectutem ACCEDEBATetiam U'l' caecus esset. Cic. 0. :i]. (.i, 16; al scr cicgo, la circunstnncia de ser c. Accumr eiiini QUODpatremanm. Id. Att. 13, 21, 7. [-— Si id quod accedit non existit, sed tantum supponitur, solum ut adhibetur: Si vero illud quoque accedet ut diues sit reus, di/[icittinm causa erit.]

(, ]. Post verba et locutiones i mpodiendi, obstandi. 334 prohibendi et similia adhibetur subjunctivus cum particula ne. lmmmon egomet,judices, dolo-reanimi, NEde hujus miseria plura me.tm. Cic. Sutl. 53, 09. Histiaeus Milesius NE res com-'lcultuTun, ousrm'r. Nep. Mitt. 5, 5. [Hujus generis sunt: impedio, prohibeo, obsto, obsisto, o/Iic-iu, resisto, deterreo, recuso, cai-eo, vito, repugno, 'inter-cedo, interdico, teneo, contcngo, contineo, retineo, (mihi) tempero, per me stat vel Et, cel. Pythagoricis interdictum putatur ne [aba vescerentur. Cic. Div. 'l, 30, 62. (Regulus) sententiam ne diceret recusavit. ld. Olf. 3, 27, 334 eumne, quominus, quin O!(2 —l

100; rehusb dor su parecer. Ut caverem ne cui suspicionem (larem. id. Fam. 3, 12, .i.; «ander recatudo (le no dar lugar n nadie qne sos­ pechase». Abril. Potuisti prohibere ne fieret. [d. Caeeii. 'IO, 35. -— Cum caue saepe ne reticetur praesertim in sermone familiari: Cave dicas.] NB. Rea-usoet careo aliqnando, impedio et prohibeo saepe infiniti­ vum habenl. Cave id rurant-: a populo Romano, quod jurc tibi negabi­ tur: cl' Sall. J . (ii-, "2. [Me enim et hunc Sulpicium impedit pudor ea."­ quirere. Cic. de ()r. 'i. 35, 165. Sed cum ne dicilnr: parla-r impedit (probibet) ne exquirunt, omisso accusativo, raro me impedit ne ea­ quiram.] ll. Verbis el. locutionibusimpediendi, obstandi, prohi­ bendi addi etiam potest subjunclivns cum quominus, praeeunte frequenter negatione aut interrogatione. Hiemcm credo adhuc monnmissn quommus de te certum "auene­ nus. Cic. Fam. 12, 5, 1. Non nncuswo QUOMINUSomnesmea LEGAN'I'. Id. Fin. -1,5, 7. Quid autem onsrrrr quommus sit (Deus) beatus? ld. N. D. 'I, 54, 95. [Huc pertinent: impedio, prohibeo, obslo, obsislo, o/fwio, deter— reo, teneo, per me stat, perme Et, de mi depende (el quo ne), per mi queda (el no), moror, in mora sum, oct., cum negatione (non, via:) aut interrogatione: pag-uo, peleo (para quo ne), recuso, i-ulercedo, inter­ dico, cet. Interciurlor dolore quominus ad te plura scribam. Cic. Att. 8, S,?.., Ia pesadumbre me impide. Nee aetas impedit quominus agri colendi studia teneamus. Cic. G. M. 17, (30. Caesa-r cognovit per Afra­ nium stare quominus proelio (limicarnotw Caes. C. [, 4-l, 5; «qae por A. quedabn el no (lar la batalln». Goya. Lege accipiuntur tabulae publicanorum quominus Romam deportentmn Cic. Verr. 2, 2, 76, '187; Ins regislros de los p. eslän execpluados por una Iey, de:-esten su­ jetos :i una ley que iinpitle scan lIcvados :i R.] lll. Quin adhibetur cum subjunctivo, negatione vel restrictione praecedente verba et locutiones: t."! dubi ta n(li. NONnuolro QUINtibiquoque id molestum sw. Cic.Att. 'l, 5, 1; ne (ludo:-estoy cierto, persuadido. 2." omittendi, udejnr de», et similia, v. g. abesse, «fallar, estar [ejus de». FACERENONrn'rut, QUINtibi quoque et sentenliam et voluntatem euenturum: mcam. Cic. ("ain. G, '13, 'l; «no he podirlo de­ jar de muniteslarten. Abril: no he podido menos de m. ,no he p. sino m [Haud multum afuit quia ab eæsulibus inlm/ieerclw'. Liv. 42 ,4-4.] 5." se eentinendi. Ego vrx rammn QUINACCURRAM.Cic.Fam. 01U'. «) sunauuc'nvus 334

16, 24, 2; 4 uyo cstoy quo me comcn los pios por volor allon, Abril. 4.O aliquandopost verba recusandi, raro post impediondi, 2

Nou possumus QUIN atti a uobis otssuu'rmxr nucusnna. C;c.4 ,1c. .­ 2, 5, I. . [Sunt. hujus loci: non deterreo, noupraetermitto, nihil intermitlo, facere non possum (apud priscos non possum), no pucdo (Iejar de, fieri. non potest, non dubito, no dudo:estoy eierto, cstoy persuadldo, f/ttis dubitat, dubium (dubitandum) non (nemini) est, col., non me teneo(rcli­ neo, cauti-non), uia: reprimor, non. recuso, der,-ssemihi nota, nulla est causa (quid est causae?), paulum, non multum., nihil abest, cet. Via;con­ tinuo m.c quin iuno/em. Ter. [z'-au..5, i)., 20 [859]. Decsc mihi uotui, quia te (alumno;-am.. Cic. Fam.. 5, 12, 82;.nn qnise descuidnrme de advertit-te. Quid igitur est causae qui-n (decemuiri) coloniam. in. Ja­ uicuium possint deducere? Id. [. -Agr. ?, 27, 'id-. nubila, si potes, quin, i. e. dubitare non potes, quin. Pro facere non possum, [iori non potest quia etiam usurpatur facere non possum, ut non: cf. n. 332, 2." et 333, i ] "NB. 1. Post. verba dubitandi reperitur nonnunquam oratio intinitiva pro subjunctiva cum qui-u. NEQUEenim DUBITABANTnosrnn ad oppugnandam Romam veu'runum. Liv. "22, 55, 9; pro quin host-is venturus esset. Sed cum vcrba dubitandi significant. «tener repat-o, vacilur,» habent infinitivum, raro subjuncLivum. Non-nunrrnvtr DICERE illa. Cic. G. M. 6, '16; ne tuvo reparo en. [Sic: non dubito credere, dubito facere sine negatione. —Notitc dubi­ tare, quin. huic uni credatis omnia. Cic. Man. 23, 68; ne vacileis en confinr. aDudo haccr» (——.nose si hacer) dicitur semper: dubito .an, dubito an mm: cf. n. 389, II, NB. NB. ?. Quin invenitur raro cum verbis negativis opinionem declarationemvc significantibus. Quts IGNORATQUINtria Graecarum gencra SINT?Cic. Ftac. 27, (ii; pro tria Graeca;-. genera esse.]

Post verba et loculiones timendi et. quae sollicitu­ 335 diuom exprimunt.,adhibetur ne, si rem non cupimus, ut vel ne non (ne null-us col.), su cupimus. anon espanxr milites, ut; mortiferum ussn'r out-nus. Liv 24, 112, 2; micdo de quo Ia herida fuesc mortal, etiam: ne l'uese m.

4 Gf. Ribadcneiru, Flos S H Febr. S, Vulcntin: "No se pu.-Io (mer ot leti-udo oyemlo asto, queun clamase cn voz alta". ' 2 V. KIENITZ,Itequin particulae apud priscos scriptores-usu. Carlsruhc, 4878. 336 eum ne, ne non 559

Omnes labores te excipere video; 'l'lMl-JOUT SUSTl-NEAS. Cic. Fam.. '! i. 2, 5; lemo (quo) no los puedas sobrellextar, (que) nn los pedi-ais soporlar. Veneou ne exercitum lii-mum liabei-e NON"possit. id. Att. 7, 12, 2. . [Sicz timeo, metae, vereor, terrea, timor (metas, pavor) est, inci­ dit, capit (ine), horresco; sollicitas sum, cura est, euram injioio alicui-, cel. Posl periculum est adhibetur siniiliter ne, liny peligro deque, et ne non, de quo ne. Vereor ne Pompejo quid oneris imponam. Cic. Att. 9, 7, 5: recolo no imponga, recolo imponer. Non quod uereor ne tua "uirtus opinioni hominmnnon respondeat. Cie. Fam. 2, 5, ?', ne quo reeele que tu valor no haya de corresponder a la opinio" publica, «COI'I'OSp.con cl credito ile las gemas». Abi-il. ' — Vereor, aliquando timeo, poölicc melno, cum iniinil. est non (iudea: "ereor taman-eprae­ sentem. Cic. N. D. '1, 91, 58.]

9. 'l'mmona sumunc'rm l-"lNALIS,mrunnooxrm ET OBJECTIVI. DE co-xsecunom-z 'remnonuni. ?

336 lnoralionibusobjectu-is quae pendentlinalibus, a primaria interrogationis lemporis obliquae praeteriti et 'Lm usurpari solet imperfectum, etiam cum earum sensus valet pro tempore praesenti aut pro omni tempore. Ait omnnerem DELECTI (ES'I'IS), U'I'eos CONDEMNMGE'HS?Cic.,S. Rore. 52, 151; para que con­ deneis, para quc condenaseis, p. condonat-'?[Tum ille subilo scelere demens, QUANTAcanseicntiae nis esss'r, OSTENDIT.Id. Cat. 5, 5, 'l !; euim grande es, eminla laese. Vosamem esus ne quem ciuem merus­ iums. ili. Mit. 45, 54; «ne lener que lemer». ()viedo.] 2." atlhibelnr aliquando praesens, cum aelio verbi primarii haw­ benda esl lanquam adhue perseverans. Etiamne ad subsellia cam [erro atque telis vemsris, UT liic nnt iocum-ms aut CONDEMNETIS(Se.-vt. Roscium)? Cic. S. Hosc. H, 52; llabeis vcnidoz—eesl-(lisaqui, para; polen-al.dici: utjugularetis, condemnaretis. [S." debet praesens adhiberi, cum oratio secundaria esl unice rei praesentis. Jam explorata-m est omnibnsouo LOCOrausa tua 811".

4 Si tertiam addideris negationem, lc omni metu liherum signinculiis. Cic. Verr. ll, IV, 38. 82: Nos iv.:rearNP.hoc officium meum P. Seruiliojmliui NONprobem; hoc est: non dubito quin hoc o/l'ieium "reum P. Servilia sim probaturus. A:.v. l:. HS, App. & Singularia suis locis exponuntur. 5—60 rann-onus: 336

Cic. Verr. 5, 63, ilii-: hic necessario dicitur sit, nam unice de re praesenti sermo est. Ct".331.

337 [. 'Tempus praesens et futurum orationisprinci­ pahs postulant. praesens in subordinata, St hujus actio simul exercetur; praeteritum perfectum, si praecedit-, futurum, si sub­ sequitur. Quare] in consecutione temporum dicitur:

."quid facias, te que haces. quid feceris, io que hiciste, te quo hacias. Video (vidc/io, uidero)­ quid facturus sis, Io que hai-As(lo que has de C hacer). NI). 'l. Praesente (et imperfecto) subjunctivi dcpendentis fre­ quenter utuntur Latini in re t'utura. Fortem [ac animum "ansas. Cic, ("am. 5, '10, 6. Haud dubia-m erat quin cum Aequis alter consulum bel­ lum caueam. Liv. 5, 4, 2; pro gesturus esset, que hai-ia. [Sic in Asiam proüciscar, ut Athenas non attingam. Quod til semper cum verbum caret participio in uras: Non dubito quin te culpae maa: paeniteat; no dudo que te arrepenliräs. Non dubitabam quia te culpae mon; paeniteret; no dudaba que te arrepentirias. Verum futuro locus esse solet post. verba even tus, post non dubito, non dubium est, eet. quin, post cum causale, cum interrogatione obliqua, cum oratione re­ lativa sunt qui, cet. et aliquando cum aliis, perspicuitatis gratia. Vide, quaeso, ne tua diuina virtus admirationis plus sn' IIABITURAquamglo­ riae. Cic. Marc. 8, 26] ' NB. 2. Pro futuro imperfecto suhjunclivi passivi utendum est praesente vet circuitione, v. 5. Ita cecidi, ut nunquam ERIGARaut ntucr possum, que nunca podre levantarme, quo n. me lovantare; non autem: ut nunquam erigendus sim. Non dubito quin urbs breui expug­ "('-'UU'. [ll. Tempus praeteritum orationis principalis requirit iinper­ fectum in subordinata, si hujus actio simul exercetur, plusquampf., si praecedit; imperfectum periphrasticum, si subseqUitur.]

/ quid faceres, te quo hacias, lo que hicistc. " . , . uid ccisses te ne hahias hecho. Vult (kamn' viderant) . Zahl facturus essgs, Io que harias (Io quo ( hahtas de hacer). (Sic: Eo FIT, ut milites (mimos neun-Tam, que pierden Ios bri'os. Eo FACTUMusa-,ut milites animos nnmnrsnnur, que pcr(lieron los br. 337 cousmcm'io 561

Ea FIET. ut mililes animos sm'r nmnssuni, que perderän los br. Eo rmm— (mcmxnun ERAT), ur u. DEMITTEIHENT,qucperdian (quo per­ dicscn). ' Negaui me unquam commissurum esseatjurc reprchcntlerer, de snerle quo se me hubiera de r., por lo cual se me hnbicse de, lempore subordinulae orationis non ab iniinilivu ilelinilo, sed a pri­ mario verho. At, post, infinitivum periculum conseculio temporum respondet huic infinilivo, non verho oralionls praecipuae. Satis mihi mulla vcrba PECISsEuideor ( loci) quare hoc bellum l-stn'r genere ipso necessarium. Cic. :iIan. 10, 27. Gratulattonem a te l'lUiETl-ZRMISSAM ESSEarbitror, quod VEHEHEREnecujus animum offendere,-;. Cum inli­ nitivo historico semper utendum temporibus secundariis. Cum autem prima ornlio subordinata eS! suhjunclivi, ab hac pendere solet lem— pus alterius subordinalae. 'l'uslis erit tibi ipsa, quantae mihi curua FUERITut Quinti fratris animus in eam ESSEI' is qui esse DEBERE'I'. Cic. Att.. 1, 5, 2] NB. 'l. Praesens his loricum leiilpora primaria sequuntur vcl secundaria, n. 102, Ii. (Verres) scniorr ad quosdam Mclitenses, ut ea vasa Pl-IHQUIRAN'I'.Cic.Verr. i, 18, 39. Diodorus (ul propi-nqamn Suum scninl'r, ut iis RESPONDEMET.lb.[Castella commouit, quo facilius, si se invito transire conarentur, prohibere rossur. Caes. G. 'I, 8, 2; etiam conentur.?—Similllcr tempora promiscue adhibemur, cum scriptorum Opiniones al'i'erunlur in praesente: Cleanthes docet, quanta ois msrr caloris in omni corpore. (Chrysippus) disputat aethera esse eum, quem homines Jovem APPELLARENT.Cic. N. D. 'l, 15, 40. Sed cum narralivum praeterita tempora semper assumit: Videmuspro­ gredientem apud Homerum Ajacem multa cum hilaritate, CUMDEPUGNA­ runos ESSETcum Hectore. Cic.. 'l'usc. —/l-,22,40. NB. ?. Pcrl'cctum logicum, 300, III, adn. in ima p., tempora primaria posl se habet. Quibus rebus adductus ad causam ACCESSl-IRIM, DEMONSTHAVI.(.'.io. Caecil. 5, 10; dcinoslre, longo (lemoslrado, qucdu (Iemnstrado. Nemo fero vestrum est quin, quemurl-motium CAPTAE SINTa M. Marcello Syracusae, saepe audierit. l(l. Varr. 4, 52, 115; que no l'iayaoido decir, quc no sapa.

-1 At: Quaero a. te cu'r C. Cornelium non nitimini/imo cur non nmmxnrrtml') por (106 ne ne de dcfcnder, por que no liubin de d." 11.31 1, !, sensu sne posti-Ionio, cel. Cf. mirsi.-Gonl.7.., n. 652 2 Cum orulio dependens praecedit praesens hisioricnm, solet esse in lempom secundario. Ct. lhml.-Gor.l.z., n. 619. 509. 'FEMPOR. CONSECU'HO 338

338 in propositionibuseonsecutivis .post praeterita saepe Id lempus adhibetur, quod exigeret [impositio absolute posita. Paulus tantum in aerarium pecuniae invexit, ut unius imperatoris praeda finem armet-nur lribulortun. Cic. Off. 2, 22, 76; tanlo dinero, que Ia presa (ei bolin) (le nn solo general puso lin a los tributos (no stilo para entonees (afferret), sine hasta ahera): multum in aer. pec-uf niae iuva-eit; itaque unius i..pr, poem. attulit lr. Distincbar, ut huic m'a:. tantulae epistulae tempus [unu'-tnm. Id. Att. '1, M, 'I; que apenas he. umido liempo ((lesde entnnces hasta este momenlu): ut uix haberem, quo. apenas tnve (enlonces). ('['/tarius erat) ita non superstitiosus, ut illa sacri/iuia ct [mm CUN'I'EMNl-IRE'I'(cntonces); ita non timidus ad nim-tem, ut in acie srr ol) rempublicam INTERFECTUS.id.Fin. ?, 20, 65; que (como sabemos) lue muerto.— Quod item saepe fit in orationibus causalibus et concessivis. (Caninius) fuit mirifica uigilantia, qui suo toto consulatu som-numnon Vim-:m'r. Id. Fam. 'l, 50, 'l; sive: tam miri­ þca v., ut non uiderit, (le tan admirable vigilancia, qne no pege les OJos. lllud pericnlum nos, cum nihil cantem-nere soleamus, non perti..— meseobamus] '

CAPUT iX. DE IMPERATIVO 4

339 I. imperativipraesens adhibetnrenm. secnnda per­ sona certa et definita, in iis praecupuendus quae nunc, vel semper servanda sunt. Col-pori SEIWI.Cic. Fam. 16, 4, 4; culdate (Iü, 'l'irön, ahera qne estäs (informe). Justitiam com-:et pietatem. Id. Ilep. 6, '16 [Somn. Sc. 3]; praclica Ia j. y in p. (in, '".scipiön, allora y en adelante, siempre). [Vale. Valete. Cura ut valeas. — liic praesens subjunctivi perrarum est in soluta oratione., in ligata reperilur interdum: Quid bellicosus ' Cantaber el Scythes, Hii-pinu,... cogitet... [munus Quaerere. Hor. C. 2, 11, '1-4 NB. ln stilo familiari adhibetur aliquando pro imperativo se­ eunda pers. futuri imperi". indicativi. VALEBIS,meaque negotia VIDE­

1 Modushicalmmn-rando potissunum nomen accepit. etiamsi ad prohiben­ dum, precandum, hortandum, misericordiam implorandum et mandata et leges dandas nauis est,:quam dicitur etiam medus legitimus. 339 IMPERATIVUS 563

nis. Cic. Fam. 'l, 20, 2. Tu interea non cossams. Ib'. 5, 12, 10: cf. hic lll, NB.] ll. Futurum imperativi usurpatur 1." cum secunda persona definita, in iis praecipiendis quae ad tempus futurum referuntur; ubi solet altera oratio esse rei etiam futurae. Cum valetudini luae diligentissime CONSULUERIS,lum, mi 'l'iro, coxsouro nat-igalioni. Cic. Fam. 15, !l, 5; i. e. primum ualeludini consule, deinde consules nauigau'oni. Rem vobis PROPONAM;vos cum suo, non nominis pondere, PENDITOTE.ld. Verr. 4, 'l, 'l. " Futurum imperativi usurpatur 2." in legibus earumque iinilalio­ nibus (testamentis, pactis, sententiis) Iam in praecipiendo quam in prohibendo, [sive in secunda sive in tertia persona.] Regio imperio (luo suum, iique consules APPELLAMINO(: appellan­ lor), nemini PARENTO.Cic.Leg. 3, 5, 8. Hominem mortuum... in urbe ne SEPELITOneueuul'l'o. M. 2, 23, 58. [Noclurna mulierum ,sacri/icia ne sumo. lb. 2, 9, 21. Impius ne annum placare (lonisira-mdeorum. lb. 2, 9, 22. — Servus meus Stichus liber ESTO(teslalnenl..) Non satis est pulchra esse poe'mala; dulcia sumo. llor. Pi's. 99. Tu vero enitere, et sic HABETO,non esse te mortalem, sed corpus hoc. Cic. Rep. (5, 24, 26 [Somn. Sc. 8]. 9 At extra sententiam: Tibi naue Canepharos: (leo­ rum simulacra restitue. ld. Verr. 4, 8, 18. Esto; pues sea, sea-enho­ rabuena asi.] lll. Cum secunda persona delinila adhibetur in prohibendo 'l." futurum perfectum subjunclivi. NllllL icxovenis. Misericordia conuo­ ros se 515. Cic. Mur. öl, 65,- nada per-dones; ne te dejes conmever per la m. NE TuANSIi-zmsHiberum. Liv. 2l, M. 2." impera tivus noli (nolite) cum infinitivo. Nol,l'ris,ju(lices, EXlS­ TIMARE.Cic. lf'lac. 42, 'lOïi. [NON isto modo AGEREcum Verre. Cic. Verr. 4, '3, '10. Si insidias Fert" liberlali rest-rae intellegetis, NOLI'I'OTE DUBITAREeain,consule adiutore, defendere. Id. l. Agr. 2, (i.] 5? in carmine praesens imperativi, inlerdum suhjunclivi, quod postremum in soluta oratione rarum est. Tu me curer. malis. Verg. Aen. 6, 95. [NE post comu-niss culpam in me. 'l'er. Eua. 588 [b), 5, 96]. 3]

1 Apud Plaut. esta.a pcrs. [ut. imperativl pro praes., v. c. Illic ASTA'I'Oilico.[lud. 825.Etapud enndem el.Terent. tcrllu pro praes. suhjnnctivi. 2 Sic Cato et Columella, cum rei rusticae leges trudunt. 3 Tu, quaeso, quicquid noni scribere .m mannm—:.Cic. All. M, -I,"3;nu seas negli­ gculc en: pigrere, quia potest exponi umquam pendens & qunm-ne,-deinde quia supino curet. 564. INFINITUS 339

NB. Particulae prohibitivae seu negativaesuntne, nihil, nus­ quam, ne quis vel nemo, cet. [in secundo membro negativo, cum prius etiam negativum est, ponitur neve; verum polest nec (ne— que), cum est anirmalivum. Capessite rempublicam, NEQUEquamquam ea:calamitate aliorum metas cf.-perit. Sall. .l. 85, 47 IV. 'l'erlia persona, item secunda indefinita, tam in praeceptis quum in prohibitionibus peiiuntur in praesente suhjunelivi. Vultus, oculi, manuum motns 'l'I-ZNEAT-decern-m. Cic. 0/7'. 1, 35, 128. Isto bona armi-;, dum adsit; cum absit, NE nenumns. [(I. G. M, 10, 33; [usa, iisail, use uno, usese, usemos,— no ln eches menos, nolo echeis menos, nadie lo actu: in., ne se eclie, ne in cchemos. Puer telum NE HABEAT.Injurias [ai-lunac quas ferre ni.-queas de/iigic-ndo RELINQUAS.Cic. 'l'usc. 5, lil, HS. Cf. n. 314. V. Ad minuendam vim imperativi adhibentur haec: amabo, amabo te, obsecro, quaeso, oro te, sis, sultis, sodes. AMABOTl-ï,adi-ola. Cic Q. fr. 2, [O, 4. ()orrigc, sont-;S.Hoc, aiebat, et. hoc. Ilor. Pis. 458. Con­ tra ad vehemcntius instandum adduntur age, agite, age dum, agite (la-m, age sis, i. AGl'l'l-lDUM,ola-morem tollite. Liv. 5, 62, -'-. [, lictor, colliga mtt-uus.[(i. 'i, 26, H.]

CAPUT X. DE tNFiNiTivot

[. INFINI'FIVUS SUBJECTIVUS

3,"* 0 [.nominativi Verbum agere infinitivum potest a) verbi [aut sum, oratio b)infinita]pai-les impersonaliuni iisque similium; c) aliorum valde raro. Cf. n. 333, i. 9 &) VACAHECULPAmag-num l-IS'I'solacium. Cic. Fam. 7, 5, 4. b) Tua et mea maxime INTERESI' TE VALt-ïm-z.II). '10, -'i, 4. [c) Omnes callem cupere, eadem odisse, eadem mctucrc in imum coegit. Sall. J . 51, 'M; :: [odos oliligö a unirse; potius (licendum: caedem cupiditates, eadem odia, iidem. metus in imum omnes coägere.

-1 hinnitus quidem sive infinitivus dicitur, quod neque personas neque numeros detinuit; unde nominibus neqiiipeialur, et frequenter partes agit suh­ stanlivl vei-halis;quare saepenumero lunquum subiectum et.praedicativum. ut Complemeutum directum. immo quandoque ut indui-cetum genitivi, dnlivi et abla­ tivi adhibetur. Ellnm cum eo cohaerere potest adjectivum et pronomen: Vin-ra ipsum turpe est nobis, cf Cic. .-IM.43, 98, 2. 2 Est cum solo infinito, v. c. videreest, apud pectus et recentiores invenitur. 340 SUBJEGTIVUS 505

Sic: a) est sequente substantivo, adjectivo, genitivo substantivi vel adjectivi substantive sumpti, adverbio, verho intinito: ut fas, nc/"as,tempus, mos, n. 333, I, scelus, facinus, opus, operae pretium est, consilium est, in animo est. Deo parere libertas est, Seu. Dial. 'l, 15, 7; varium caeli praediscere morem Cura sit, Verg. 6. 'l, 51; con­ silium erat inclinare vires, Liv. 1, 27, 6, et consilium fuit excedendi, cf. n. 359, ll. NB. Tempus est nos de illa perpetua jam, non de hac exigua vita cogitare. Cic. Att. 10, 8, 8; -—apertum, manifestnm, per­ spicuum, verum, ueri simile (simile ueri), credibile, consentaneum, rec­ tum, justum, aequum, par, dulce, utile, decorum, pulchrum, iniquum, indignum, que indigna, que causa indignacibn, stultum est, nihil mihi antiquius est quam, m(is importante, prcferible: Dulce et decorum est pro patria mori, Hor. C. 3, i)., 'lö; — hominis, adulescentis, sapientis, nullius, insipientis est. Maiorum instituta tueri sapientis est, Cic. Diu. ?, 72, -i--'i-8;-—satis, satius, necesse est, cet-.: Bene sentire recteque lacere satis est ad bene-beateque vivendum, Cic. Fam. G, 1, 3. -'—Docto homini vivere est cogitare; nihil aliud est bene et beate vivere nisi. recte et honeste vivere. --At le.-1:est, cct. cum ut, n. 332, [. ' b) Paenitet, piget, pudet, taedet; libet (iubet), licet, decet, dede­ cet, fallit, fugit, latet, praeterit, oportet, praestat, conducit, conve-uit, expedit, interest, refert, placet, juvat apud poölas et Liv., mihi uacat np. petit. et sequiores, nihil attinet, apparet, elucet, convenit, visum "est mihi, hoc est constitui, resolvi: Paenituit jurasse patrem. Ov. M. 2, 49",licet autem nemini (neminem decet) contra patriam ducere exer-. citum, ct" Cic. Phil. 43. 6, 'id-; dicitur etiam cum accus. aliquando: non licet me isto tanto bono uti, Cic. Verr. 5, 59, 154; haec prae­ scripta seri-antem licet uutgni/ice vivere, id. 0/[ . 'I, 26, 92, cf. 11.187 NB. ?; quos [erro trucidari oportebat, id. Gal. 1, 4, 9; omnibus enim. bonis expedit salvam esse rempublicam, id. Phil. 15, 8, 16; apparet "esse commotum, ib. ?, 54, 84," (senatui placet) C. Cassium pro con­ sule provinciam Syriam obtinere, ib. H, 12, 50, cf. placet ut. —— Nota ejusmodi infinitivo addi posse orationem dependentem tertiae pers. indctinitac. Neque vero quicquam praestabilius videtur quam posse dicendo hominum uoluntates impellere quo VELIT, e.x-on autem vem- deducere. Cic. de Or. 'l, 8, 50; para donde uno quiern, adonde sc quist-a.] ll. Post verba maxime eventus et. post locutiones ex adjec­

4 Ille apparet essecommotus pro illumapparelesse commotum est aetatis impo­ mtm'um. 366 mrmrrus 340 tivo aut substantivo et sunt conflatasadhibetur quod (cum indi­ cat. vol subjunct., n. 307, 313), si oratione subjecta non res simpli­ citer mente concepta sed certus cvcntus indicatur. Pcncoanionc racruu EST0000 de mortc et dolore DlSPllTA'I'UMEST Cic.'1'usc. 4, 50, 04. l*uä muy a proposito vino mny a cucnla el liabei­ disputatio, cl quc (eiectivamcntc) sc disputasc. Ad me scribis cin­ TUMtibi ESSEQUOD crebro certior per me rt.-xs de onmibus rebus. id. Fam. 1, 7, "1. ['Hocquod explicativum sive dcclarativum invenitur-inpro­ positionc completiva non solum subjectiva vcrum aliquando objectiva, et generatim est. interpretandum per que (:cl Iaccho(lc), addiquc his Verbis solcl: a) accidit", euenit, contingit; bone, malc, prudenter, gra­ tum, cet. [ac-io(fit), acccdit. Accidit pcrincmnmode quod cum nusquam vidisti. Cic. Att. 'l, 17, 2.—b) est cum adjectivo aut substantivo, Nihil (est) majus quam quod ita stabilis est mundus, est. Cic. N. D. 2, 45, HS.—c) cuilibet verbo, maxime cum pronomine advcrhim-e demonstrativo, modo ne natura sua infinitum autsubjunctivum expos­ tulet. 4 Hoc cnim uuo praestamus vet ptaæimc [eris, qund col-loquimu­ inter nos. Cic. de Or. 'l, 8, 52; en quo nos hablamos mutuamentc, Ios unos a lus atros: liic nuilo modo inlinit. adhiberi potest. Omitto illa. vetera, quod istum inrempublicmn ille aluit. l(l.Att. 8, 3, 3 Me maximc scilicet consolatur spes, quod valde suspicor fore ut infringatur liomi­ num improbitas.Cic. Fam.l ,(i, l.--d) Additur autem necessario initio orationis ad respondendum objectionibus; ubi sonat quodattinct ad. Quod autem 'meAgamenmonem aemulari putas, falleris. Nep. Ep. ö, (S.—Eodem pacto: praeterquam quod, [uera de quo v. 5. cran pocos los dcfcnsorcs, sobrc scr pocos los (l.; praeterquam quod defensores pauci erant; praetereo, mitto quod, paso cn silencio, adde quod. ? NB. [niinitivus propositionem exprimit. quasi reni mente con­ ceptam seu simpliciter cagitatam, quod quasi factam, sive fac— tum aliquod, ut: Victorcmoictis parcere magnum est, et quod victor victis pepercit m. e. ln priorc indulgentia victoris non alTirmatur, con­ tra in altero.]

t It.-urotamen "ungitur cum verbis dic-unh ctcuyitamli. An nnlu' dc n.-nihil em: DIC'IL'Miniquam putas? nc una quidem, QUOD".Taurum ipsc transisti? Cic. Fam. 3, S, 6. - Tantum quod—nm quod Cnmpnnilmliclun'iisrerbis,utquicisinletlegerepassit unius hominis causa conscriptum esse,ns run qu.-ouliomincm non nominat Cic. Verr. .. t, 45, HG; solo que no nombre. ' 341 eamu'rivus 567

". SIMPLEX INFINITIVUS OBJEC'FIVIJS

34! Siomplicemjl. Velim quae post posse, se infinitum debere habent: et solere Signin­ . . cant. Qui MENTIRIseu-rr, I'l-Z.IEIt-Ht[-'.(:ousuevn. Cic. Q. Itosc. 16, 46. [Possum, queo, nequeo, poet. et Livuan. valeo; debeo, soleo, assueseo, consuesco. Non queo (possum) reliqua scribere. Cic. Fam. 14. 'I, 5. [lem habeo pro possum apud Cic.: Dc Alexandrina re tantum. habeo polliceri, me cel. Att. 'l , 5 a, 5; selo pucdo prometerte que yo. Neces­ se habeo scribere---:debeo scr.] . 2." Verbaincipiendi, perseverandi, desinendi..Uuic INCI­ I'IO sententiae ini-'rilJEiu-z. Cic. 'I'usc. 5, -l, 5. [Coepi, incipio, adorior, intente, ordior, exordiar, aggredior, ingre­ dior; pergo, perseuere, persto (persislo), insto; desino (desiste), absiste, cesso, iuter-mitto, omitto, mitto, neglego, superscllea, non cura, et poet. fugio, parco (praesertim in imperativo: etiam alii imperat., v. 5. mitte (loqui cetera, Hor., pro nobis precari, Gv.), absiste (moveri, Verg.), omitte(tueri, Hor.). (Parce, sis, jura socitatisjactare. Liv 54, 52, 20.) Jugurtha": beneficiisvincere aggressus est. Sall. J. 9, 5; ganarlo a fuerza de 1).Sum exorsus dicere. Cic. Diu. 2, 49, '101. Posteaquam sum ingressus rcs eas, quas tecum simul didici, mandare monumentis. ld. Ac. 1, ^], 5; comcnee a escribir. Iter reliqua-m conficere perge: ef. id. de Or. 2, 71, 290; sigue haciendo Io restante del camino, continua lu c. Fugere perseveravit. Caes. C. 2, 22, 4. Omittamus lugere. Cic..Brut. 76, 266. Quid sit futurum cras fuge quaerere. I'lor. C. 1, 9, 13. Par­ cite, oues, nimiam procedere. Verg. B. 5, 94; dejad de pasal' dema­ siado adelante.] 5? Verba festinandi et morandi. (Caesar) MATURATaburbe enormism. Caes. G. 1, 'i, 1. [Natura, propero, moror, cunctor, grano-r, pigror; dif/ero apud Hor. et Liv. En cni bellum morentur inferre. Cic. Phil. 5, '12, 55. Scribere ne pigrere. ld. AH. 14, 'l, Q.] 4." Apud poetas et recentiores verbum est (personale), adjectiva, ea praesertimquae aptitudinem, cognitionem, cupiditatem significant, raro alia verba, pro gerundii genitivo, accusativo cum ad, ablativo cum in. . Si tanta cur-loo ESTBis Stygios !NNARElacus. Verg. Aen. 6, '15'-;­ pro iuuandi. AUDM omnia PERPETI. Hor. C. 1, 5, 25; h. 6. ad omnia perpetienda. Danus compomtnnoersus. Id. S., 'i, 4, 8; i. e. 'in versibus 568 INFINITUS 341 componendis, [conficiendis, condendis, conscribendis m:ur(tn(1is,versi­ fica'Ior duro. Non mihi sunt oues inimicos pellere tectis. Ov. Her 1 109 Sic saepenumeroV-cig..B. 5, 1; 7, 5; G. I', 28/,cet.cl110, Cul,6, (i; 'l, 15, 7; 5, 2l,22; 4, 8, t; earm, saec. 25; Epl , 2, 27, cel.,, ut bonus (calamos iit/lare), utilis (tibia aspirare et adesse eho-ris, fiaula a propbsilo para soplari y acompaüar el coro: «a las eoroscon leve soplo acompaiion, .Iuan G. Gonzzilez), sollers, par, seg— nis, conjuratos (tuas rumpere nuptias), timidus (mori), veraa-(ceci­ uisse), doctus (cantare, vincere,-, peritus (cer'tme). celer (sequi), auidus (conmittere pugnum), certus (ire, sucurrere, mori); suetus, assuetus, consuetus, insuetus (muros defendere bello cf. Verg. Aen. 9, 5l'l, uera audire cf. Liv. 51, 18, 5).— Rarus est infinitivus pro genitivo ge— rundii, tanquam suhslnntivi appositio- Hac,-cbenignitas etiam rcipu. blicne est utilis, redimi (: servit-ute captos. Cic. Off. 2, 18, [SS.] NB. 'I. Paratusjungitur cum infinitivo (et cum ad). Pericuto sunum. mnn'nssmus. Cic. Fam.. 15, /i-, 12, [et ad.pericula subeunda (castris ponendis Liv., n. 257, II, ab omni re paratiores, n. 279, NB.; in jure, in rebus maritimis paratissimus, n. 282, NB. 2. Possum, debeo, soleo, coepi, desino juncta infinitivis vcr­ borum impersonalium impersonaliter usurpantur. Cujus auctoritatis usniman POSSETpaenitere. Gic. Har. r.. 21, 45; non nemo posset p. [SOLETEUM,cum aliquid [uriose fecit, paenitere. Id. Att. 8,5 ,I: cf n. 304. Si TEpudere nnsunnn'. Sen. Ep. 40, 13 (4, H, 13). [munu' .nEtaedere,- pigere non! [acti coram. — infinitivo juncta passivo vei'­ borum transitiva:-um cohaerentcum nominativo passivo. Animarum nulla in terris origo inveniri potest. Cic. Tusc. 1, 27, 66. Plebi inju­ riae fieri coepere. Liv, 2, 21, 0: ei. 133, NB. 22]

Simpliccm post. se infinitivum habent, si utriusque 342 verbi subjectum idem est.: 'L'" Verba sciendi, rccordandi, obliviscendi. Vmcnnu SCIS,Hannibal, victoria IJ'H NESCIS.Liv. ..2, 5',l 14. [Scio, nescio, disco, recordor, memini., obliviscar. Latine loqui didi cerat. Sall. J. 101, (3. Hoc mihi jam ante placuisse potes ea: superi­ oribus nzeislitteris recordari. Cic. ad Brut. 'i, 5 2." Verbavoluntalis, conatus et quae animi decretum

1 Alii udar cl tono». Hor Pn. 203. ? Cicerolegi potest, C. puede lecrsc, p. scr lcido, se put-demere C.,cf".Cunnvo. ch. I, 9', 8). 342 OBJEC'I'IVUS 569 significant. Te Vim-uir.quam primum curio. Cic. Fam.. »i, 6, 5. Fuga salutem PETEHE (IONTl-INDEBAUT.Caes. G. 5, lii, ?. Ct". n. 332, [, 2." et 5." [Volo, noto, mulo, cupio, opto, exopto, coucupisco, prae/ero, pos­ tulo, Cic. Fin. 5, 17, 58, et. n. 332, I, S.". gestio (scire ista omnia), praegestio (-it animus jam videre juvenes, Cic. Cael. 28, 67), aveo (scire quid agas, quid in caelo liat, quid sit noui, Cic.), ardeo l'erc poöt. (ardet abire fuga, Verg. Aen. 4, 28, persequi Jugurtluun animo ardebat, Sall. J. 59, ?)), poölicu amo et trepido; audeo, sustineo pro audeo in poösi, vereor, verecunda)", metuo, timeo, horreo;-—couor, nitor, enitor, contendo, intentio, tendo iu poüsi, adnitor Liv. et. Tac., conitar, studeo gratus videri; ut etiam: gratum se videri studet, Cic. Off. 2, 90, 70, poölica incumbo, laboro et quaero;—statuo, eonsti­ tuo, instituo, deeeruo, cogito, meditor, agito mente (bellum renovare, Nep. Hani. 'i, -'t-),paro, apparo Caes. G. 7, 26, 3, habeo in animo, fert (mimus OV. M. 'I, 1, consilium cupio (ineo), [in] animum induco :iiiilii propono, dubito, non.dubito, n. 334, lll. NB. !. Volo et esse et haberi gratus. Cic. Fin. ?, "22, 72. Malim uideri nimis timidus quam parum prudens. Id. Marc. 7, 21. Te eæoptoquam primum vide­ re. Cic. Fam. 4, 6, 3: cf. 11.332, I, 5." Amet pacare tumentes. llor. Pis. 497, guste de apaciguar a los iracundos. —Patriam. recuperare nitebantur, cf. Nep. Pet. ?, 1. Tu ingredi illam domum ausus es? Cic. Phil. 2 27, 68. (Apes) ineunt/lent generis lapsi sarcire rui-nas. Verg. G. 4, 249, pro: ad ruinas sarciendas, ut ruinas sarciunt. —Pom.­ pejus statuerat proelio decertare. Caes. C. 3, 86, 'I. Meditor esseaffa­ bilis. Ter. Ad. 5, (i, 8 [896]. Munitiones institutas Caesarparut per— fioere. Caes. C. 1, 85, 4; «se dispone C. :) concluir tas fortiticacioues comenzudus». Goya. Istum ea.-heredum in animo habebat. Cic. S. liosc. '18, 52. [niit consilia reges Lacedaemoniorum tollere. Nep. Lys. 5, 'i; plerumque iniit consilia reges tollendi, et semper in passiva: inita sunt' (iniit) in hac civitate consilia unnls DELENDAE.Cic.Nur. 57, 80. Galli consilium ceperunt ea:oppido pro/ugere. Caes. G. 7, 26, 1; etiam pro[ugiendi et ut pro/ugerent, ci'. n. 332, i, 5." Inducunt animum opes contemnere. Cic. Tuscüï) ,10, SO.] .'VB. Post veiha voluntatis [praecipue nolo,nolo,malo, cupio,] infinitivo passivo, ilem infinitivis esse et videri cum praedicativo additur saepe accusativus. Sic dicitur: Cupio esse clemens, at etiam cum Cic. Cat 'l, 2, 't-.Cupio, patres conscripti, mn ESSECLEMENTEM; [capio in tantis reipublicae periculis zur. NONmssowrum VIDERI.Sa­ pientem civemme et esse et nutnermi r.olo Id. Fam. !, 9, [8 At sem­ 570 INFINITUSxx 342­ per: manere cupio, volo, nolo, malo; nunquam: cupio (v. a. ut.) me manere.]

343 !. Vernanonnullajubendi et prohibendi Praeter accusativum personae, quae tamen reticetur aliqnando, intinilivum sibi adsciscunt, [.Iubeo, veto, prohibeo, sino eum doceo, assuefaeio, arguo, bisi-muto.] læsmuuxr HOMINEMfraudandi causa Discessrsse. Cic. Verr. 2, 21-,ï)'9; unde in passiva: Insimatatur homo discessisse, n. 348, [. Illud Hesiodiiun eadem mensnra nisum-ïna jubet. Id. Brut. 4,'-15, [( Varius vos prohibuit, aut in passiva:) Prohibiti estis in provincia vestra pedem ponere. id. Lig. 8, i).-'i.(Improbitas) nunquam sinit enm respirare. [d. Fin. I, 10, 55. (Docobo) Rullum posthac tacere. id. !. Agr. 5, 2, 4. Caesar legatos ab opere discedere vetuerat. Pontem face ­ re (hei-i),;nssit.At imperium et prohibitio passive potius sig­ niticantur: sed cf. n. 345. His addi possunt cogo, subigo, moneo, hortor, cli-hortor, impedio, prohibeo et alia nonnulla. Cf. n. 332. i, 'l." et334. Ratio ipsa manet amicitias comparare Cic. Fin. '!, 20, 66; vel monet onmes (homines, nos) amicitias 0. Nam te emere venditor coegil7] NB. Jabeo ut aliquis et veto ne vel quom-inus aliquis rara sunl. Magoni nuntiatam ab Carthagine est JUBEREsenatum UTclassem in Ita­ liani TRAJICERET.Liv. 28, 56, 1. Jabeo abicai nt/"aeiatvel alicui [aciat solum apud aevi delet-iuris scriptores invenitur: cf. ni 212. —[Ani­ mndverte locutionem interest inter eum inünilivo. (Aristo et Pyrrho). inter optime valere et gravissime aegrotare nihil prorsus dicebant inter­ essefCic. Fin. 2, 15, 45. (Nihil praeter plorare. [Iov. S. 2, 5, (M.)] [I. Reperitur infinitivus pro suhjunelivo cum ut, fere apud poii­ lns et.seriei-es,post verba nonnulla suadendi, compellendi, im­ perandi ct permittendi. (".f.332,l,1.o et 5." (Plato Dionysio pensu-mr) tyrannidis FACEREhnem.Nep. Dion. 5, 5. Insig-nem pictate virum tat nnnm-: labores IMPULEan. Verg. Aen. 1, 9. [Grajis DEDIT ore rotando Musa LOOUI. Hor. Pis. 525, et Verg. Aen. 9, 562. Sollicito-r nullos esse putare deos. OV. Am. 5, 9, 56. ']

t Similiter: ,lrlimam cantare severus,Hor. Ep. 1, 19, 9, et Graeca moro: Celsogau­ dere et tene rem gerere, Musa, ref. r, ib. 4, 8, !; «(linis de nti parle :: C.que se huelgue y que-lndo lc sucodn Inen-». Villdn dc B.—In sululn oratione prnecupuc concedoet, semel .'lp Cic. permitto: Quinctio m: perire quidem tacite obscurequc conc.-editur,Quincl. 453.50: IP?" finiit-"Ibit?carum.-turum farm- permittant, Verr. 5, 9, 22, persuadeo snpra, (lupi:-"0311. Liv. 22, 6, 6; oro ap. Tac. Ann. 113,tii,-123. 344 omecrivus 37-1

lll. Accusarivus oun INFINITIVO,snu on.-irio INFINITA

3414complemenlum Accusativum cum postulant inlinilivo verba tanquam et lacutiones objectum son­ sive tiendi et decla ra ndi, [h. 0. quae alicujus cognitionem, opinionem aut declarationem exprimunt.] Sem-inus CALEREIGNI-IM,NlVEJlI esse: Ann.-iii, MEL DULCE. Cic. Fin. 1, 9, 30. QUI-IMnxlsmus FUISSEprincipem oratorum? Ecce tibi NUN­ TIUSPUEROSvsmssa Roma. Id. Att. 2, 8, l,, [En frequentiora sentiendi et declarandi, h. e. intelle­ gcndi, existimandi, credendi, sperandi, videndi, audiendi; dicendi, promittendi, demonstrandi, similia:sentio,animad— verto, intellego, cognosco, scio, nescio, ignoro, perspicio, comperio, suspicor, disco, memini, recordor, polit. reminiscar, ex. gr. Ov. M. 'I, 256, memoria teneo, obliviscar; arbitror, censeo, credo, duco, judico, col., colligo ct concludo, inlieru, concluyo (que), statuo et decerno, tengo para mi; spero, despero; video, audio, accipio pro audio et intel­ lego; (lico, ajo, a/Iirmo, confirmo, contendo, deflendo, fateor, prontcor, nego, (ligo quc no, niego, persuadeo, convenzo, narro, nuntio, scribo cl."n. 332, ll, trado, respondeo, declaro, demonstro, ostendo, signi/ico, polliceor, promitto et recipio, simula, dissimulo, minor; linna, spes, (communis) opinio est, auclor sum, ascguro,tcstis sum, certiorem [acie et doceo, liago saber, informe, cet.; aliquando etiam sola substantiva et adjectiva ut opinio, spes, nimtius, ignarus, ignei-undo. Epaminondas nninuulucrtebat totum exercitum periturum (esse]. Nep. Ep. 'l, 4; iba a perecer. Scribis te ad me venturum. Cic. Fam. 'Vt-,5. Fateor me communium malorum consolationem nullam invenire. lb. (i, 4, 2; que para los males comunes no hallo. Spero (polliceor, eruisti-mo)me propediem istuc venturum esse; espero llegar, que llo­ gare. Eos negauit rid/tue se vidisse Antonius. Cic. de Or. 3, ill-, 54; nego haben-Ios visto, dijo quo ne Ios habia v. In his et similibus nola accusativos me, te, sc, nos, vos, qui saepissime a nobis nou redduntur cum ,ulriusque verbi subjectum idem est, ut solent a Latinis expli— cari, omitti perraro. — Eum sermonem mandari litteris, ut illa opi­ nio tolle-retur, Antonium plane indoctum fuisse: cl'. Cic. de Or. 2, 2, 'l. Pellantur istae incptiae paene aniles, ante tempus mori miserum esse. Id. '['-use.'l, 30, 95. Procurrunt equites, ignari hostes post collem occultari.—Spcra et polliceor, el pauca alia. cum simplici intinitiro quandoque inveniuntur, si utriusque orationis subjectum idem est. [:. Ol NI 1N1-'INI'1'us 344

Nos si tlii arljuvabunt, circiter Idus Non. in Italia sonus.-uus rune, Cic. Fam. M, 5. 9­ Nota alia verba quae 1"a1oopinionem (Iccla1ationemque significant ex.g.111itto,aviso por un mensajero: Fabius ad collegam mittit altem m.e1cttu opus esse Liv. 24, 10, 5; i11te1'["11eto1,doy como explicaeï -,6n cet. — Dicitur. Censeo (,a1thaJ111e111essedelendam, suy de parccer que G. debe ser arrasada, ct censeo (ut) Carthago (leleatu1-,quc C, sea arrasada (ut Garthaginem ualeamus/", etiam: censeo Carthagine-111deleri, Cl. 332, ll.] NB. !. Posl vcrba sentiendi et declarandi accusativusin. lertlum infinitivi verbi dependenlis, n. 205, a poölis omittitur morc Graecorum, cum in eadem persona subsistit oratio. [lm-rum" Ajax Esse Jovis pronepos. Ov. M. 13, l-l-l; pro se esse .l. pronepotem. [PA­ TIENSvocant Caesaris ultor. Hor. C. '9l,... 15; : p. te vocari C, ulto­ rem. P/Laselus 'ille quem uidetis, hospites, AIT FUISSE nauium celerri— mus. Cal. 'l, fl., 'l. (Sensit medios delapsus in hostes. Verg. Aen. 2, 577; -- se delapsum esse.) NB. ?. Aliquando oralioni intinilivae pronomen neutrum praemittitur, vel ita aut s.ic ll.1un nunc negabis, te de re judicuta ju­ dicavisse? Cic. Ver-'91..,53,8l.81c enim a majoribus nostns accepimus, praetorem quaestori suo parentis loco esse opo1te1'e. ld. Dw. Caes. lg, 01. (Pompejus) narrabat cum graviter et copiose de hoc ipso. nihil esse bonum nisi quod esset honestum, rlispulavisse. ld. Tusc. 2, 95, 6-1. NB. 3. Latine non solet dici, ut apud nos, ex. 5. De Mensa narrant (eam) Pliorumssn; cuentan de M. que huy6,sed:MEDEA11 narrant PROFUGISSE.Cic.Man. 9, 92. Nonnunquam tamen loeulioilla invenitur, v. g. De Antonio jam antea tibi scripsi, non esse eum a me conventum. Cic. Alt. 15, 'l, 2. Eodem pacto usilalius est: Socratem Plato scribit, quam Socrates, ut Plato scribit,- at frequenter invenies ut opinor, ut audio, credo. Nota iudicativum pro oratione inliniliva: Melius peribimus quam vid-uae aut orbae vivemus. Liv. 1, '13, 3, pro: Salius er it nos perire quam viduas aut o1l1asviuere. -]

-1 Nos nominativus 1151verbi spei-anuis, aut accus. veri;-i adjuuahmll. Cor-'Hunc huc ea spe vrslssta, quod puturcs hic latrocinium futurum. Cic. S. Ilosc. 2161. Sic Teuhn. At mulli tc venisse,quin,-ima, tn,se (cum) innumerabilibus iocis a lbrariis omissa sunt». V.od11. crit. mulleri. Bernacrunos ca.-'uerums11N111uN11:11.Liv.r.,-m.c. Palam a vobis ut ea quae dicam non de memet ipso, s.,-dde oratore umum: nu1'51'15. Cic. de Or. 3, 20, 74; i. 0. me (licere p. ? Ususparticulae quod cum subjunctivopost verba sentiendi cl decla­ rn n (li est novi sequioris, et maxime suec. lll invaluit. Sedjam apud priscos invc­ 11ilu1':Scio jam filius quon anu-t meus Istam. Plaut. Asi11..'il-;'i2.Cf. .lludvig. Opusc. 346 cum accusa'r. 573

345sulnuncttva,n. Orationem infinitivam 332, verba etiam voluntatis, postulantaliquando optandi, pro permittendi, imperandi, prohibendi. Vom TE hoc SCIItE.Cic. Att. 1, 18, 6. TE tua runt virtute curt— aws. ld. Brut. 97, 351. ­ [in iis numerantur: volo, nolo, mulo, cupio, opto, studeo, postulo, ea,-peto,sino, patior,jubcu, n. 343, [, impero, prohibeo, vcio (prohibeo et volo cum ne vel cum quominus; jubeo, patior ei ueto valde raro cum ut). (Graeci.) corpora juvenum [it-mari. labore voluerunt. Cic. Tusc. ?, 15, 56. Nolo te permoveri. Id. Att. "1, 18, "2. Nostram gloria-m tua vir­ tutc augeri expeto. l(l. Q. fr. 'l, 'l, 'l, 2. Cum opto oratio infin. rara est, cum impera infinitivi passiva reperitur, n. 332, '].", cum post-ulo raro adhibetur induit., et fere passive: Non.hunc in vincula duci impe­ rabis? Cic. Cat. 'l, il, 27. Dicitur etiam nonnunquam permitto ct concedoalicui facere aliquid.] NB. Volo, nolo, maio, cupio pro inlinitivo passivo praeterito ad­ mittunt vulgo solum participium. Domastica cura te LEVATUMvow.Cic. Q. [r. 7), 9, 3. (Palriam) EXS'I'lNCTAMCUPIT.Id. ("in. 4, 24, 66.

3! 6 item junguntur cum oratione intlniliva iere objectiva VBI'lHlaffectuum,[seu gaudium, maerorem et ad— mirationem signilicantia,] quae etiam admittunt particulam quod. Hoc mihi. noun, nos sero [iESClSSE.'l'er. Ad. 272 [Q, 4, S.] l)ous'r mihi 0000 tu nunc sronacnams. Brutus ap. Cic. ad Brut. 'l, 17, (5: cum indic., n. 307. Cato ann/int se ajcbat QUODnonmotanm- haruspex,

.-.tcuilvol. 1,."0]) p,. "232seqqu.,G. MMEN,Departiculis quod, quia, quoniam, quomodo, ut pro accusativocum iuri-nit.positis, Kiot,4889;Kulmer, n. 492,2f. Ah erudtlioro saeculo ost.admissa ea lege, ut omnino explicaret tactum proe­ cedenli qnadam notione implicite jam indicatum ope demonstrativi, n. 340, II, v. c. Videndumqueiilnd est, quod, si opulentum fortunatumque defendet-is,in una illa malit:!yratia. Ubi «patet-:, inquit. Madv. !. superiore odnot. citato, «longe aliter sen­ tentium &Cicerone animo com prehensum esse ac si dixisset: sciendum est uiam.-re gratiam. Non enim hoc a se prnmil Cicero; sed rem notam ct concessam (factum nunc dicimus) considerari jubetu. .-ldn. Discrimcn solet intercedere tuter praesens inttnitivi et participii post. audioet verba videndi: sc. infinitus potins notut actionem ipsum, non tempus actionis; contra participium. Vitlt'ptwt'oxIuderqqne los n.jngnlmn:oidipuerns luden­ les, .- los n. mientras ostahan juuando, en et uc' 0 de jngtar. Video rure redeuntem senem. 'ler. Eun. 5,Ir, ltöl0673. Aspicis ad te uenientem Paufum pultem. Cic. [lep. 6, Ut [Somn. Sc. 3]. .lndic .'s norilumeiiosede me loqui, oigo decir que hablas. Ipsum dicere auditis, etiam: Audistis (ea; ipsa) cum dicet-el,n. 315 II, oistcis decir al mismo; audistis ipsum dicentem,cuando peroraba. Ci. rhenan- Lt-zun',5264, adn. -i. 57-1- tNl-"INITUS 346 haruspicem- cum vidisset. Cic. Diu. ?, 24, 51: cum suhjunct., n. 313. Ill. [Sunt praecipua: gaudeo, glorior, laetor, [ero, soporlo, aegre [ero, moleste fero, doleo, angor, sollicitor, indignor, que-ror; miror, admiror. Gaudeo id te mihi. suadere quod ego men sponte pridie leca­ rum. Cic. Att. 15. 27, 'l. Incolumis laetor quod ( Petilius) vivit in urbe. Hor. S. 1, 4, 98, Valde miror te ad me nihil scribere. Cic. Att. 8, 1").B, 'I. Quod abes gratulor. l(l. Fam. 2, 5, 'I; et solum apud poölns cum intinit. Tota tibi mente miliique Gratulor ingenium non,!atuissc tuum. Ov. Tr. 'I, U, 54. — Particula quod al'fcclus causa quodam­ modo significatur.]

3497 cuiin vehementiesset.'-illatione saepe accedit ne, adhibetur alque accusativus interrogatione, cum infini­ tivo, nullo praecedente verbo. (infinitus absolutus.) Me miserum! 'l'E in tantas aerumnas propter me INCIDISSE!Cic. Fam. M, 'l, 'l. MENE iua-pta nssusrsnn victa-m? Verg. Aen. 1, 37, Ct'r. n. 311, [, NB. "1

IV. Nonum'rivus cum lNFINt'l'tVO2 (Cf. n. 341)

348- prohibendiI. Verba(licendi cum aliis, atqueexistima-niti, n. 343, I, in passwa iubendi pcrsona­ ct tätcr construuntur; i. c. subjectum verbi infinitivi in nominativum transit voi-biprimarii. (Alusrlocs) unus onmium justissimus fuisse 'rnsorruu. Cic. Scst. 67, 141; [dicitur, narratur, fertur, indicatur, memoratur,perhibetur, reperitur,] pro: Aristidem justissimum [uisse traditur; se dice quc: ci. n. 183. Jussus ESusuum-isut consul. Id. Phil. 2, 52, 'it). [Sic: scriba/', demonstro-r, audiar, intel-legor, 0091103001',perspicio;-. ltcm videor, si opinationem, non si animi placitum opportunitatcmvc signiiicat, putor, judicor, existi-mor, credar, jubeor, sinor, "valor, pro­ hibeor, et alia praescrtini apud potitos ct posteriores, ut cottigor.

4 tud-Todespertarde dormir ! l-Znlccho tan cxcctcnlc'l- Cumanos, La vid:: cs s., ]. 2, c. 3. 13.7,7'-'. 2 V. [.Ennmox, Caes. St/"L. p. ü't-üü. 348 passu-us þunsun,-uus 515

Amans(mihi) fuisse videor. .ic. Mit ,'9l0, .; pareccmeque fui un luco. Mal-ummihi uidetur esse mors. lil. 'I'usc. [, D',9. Ii mihi videntur fortunati.- beateque uia,-isse.lil. Brut. ?, ll. ' Luna solis lumine cot­ lastrari putatur. ld. Diu. 2, 45, 9l. Hoc ego [ingero credar. Ov. 'I'r. E'),'!l, 75. Seutorum multitudo deprehendi posse iudicabatur. Cic. Mit. 24, [ii-. Opptignata (lomus (). Caesaris permultas noctis horas nuntia­ batur. lb. 2-i-, 66. A ceteris omnibus quam gratissimus argute esse cognoscebar. Ct'. Cic. ["(ml. 'l, iin, 'l. Bibulus nondum audiebatur esse in Syria. lil. Att. 5, 18, 'l. (Pompejus) perspectus est a me toto animo, de te cogita-re. ld. Fam. 'l, 7, 5; me pareeio que muy de proptisito se puso a pensar eu ti. Noluni muros portasque adire vetiti (sunt). Liv. Qö, 10. Hispanis duplicia cibaria durijussa (sunt). Liv. *Zfl',47, "H. 2 .lubctur, vetatur, prohibetu-r(me, te, iitum... tegere, rem fieri) nus­ quam invenitur, ut semperjubeor (jubet-is...) legere, rcs [iuri prohibe­ tar. Sed cum aliquibus, v. c. nuntior, credar, ulraque conslructio in­ venitur, personalis et impers NB. l. Nonnunquam eum formmapersonali haec verba occurrunt etiam in oratione subjunctiva praesertim inter-giaationis obliquae. 3 Haec qua celeritate gesta sint.... pnamsneuuna non.sum. Cic. Man. 12, Si. (Orator) exthcauous ESTnobis qualis futurus sit. id. Or. 90, 68. NB. ?. Videor etiam in oratione per conjunctionem ut inter­ jecta solet.personaliter usurpari. Comitiis, ur vuoeuuu, bonis utimur.

. 1 Sed: Nunc autem vnsuu ESTuuu de senectute aliquid ml le convcribct'e. Cic. 0. .'". -l, 'l; i. o.. constitui, mihi placuit, uisum est opportunum -—I'i:lrtur milii impetus., «me puri-.cc», rurum omnino csl: Nun aum vlllll't'lilt ad beat..-rii-indunt sutisposse vinTu­ TEM.Cic. Tusc. ii, 53,i?; ubi tamen Bcnitejns et Lambinus legunt virtus. Quod si inliuitus desideratur, e proxlmo mnliplciur: Pueros atlribue ei quot et quosuidebitur (intellegi-. attritum-e sou utlribuentlos esse). Cic. :ltt. -l'2,30, -I. Ad lina.-:,quae uisum est, Caesar t'cx'pontlit.Cnes. G. li, 8, l; addo respamtare.— Cum verbum dico dativo aut adverbio adjungitur, suo-piusest impersonale: l)t-'hoc (Diodoro) Verri dicitur habere eum perbonu toreumata. Cic. Verr. ti, tS, BS;SI: ast.-gura :: V. quo «iste. Non sine cau-su dicitur (ul ea. referri onmes nostras rogitationes. Id. Fin. 3, IS, 60. ? [.uurnnuu Mim non eo consilio PllOl-"EUTUSesse, ut insidiantur Clodio. Cic. MH. 18, 47: i. 0. absolritur (liberatur « culpa) eo quod (teinonstralur non eo conc. pro/irc­

tusld. alsse.llt rl'r r. li. vn.:mus 43, 30; tanquam: in susliicionrm 1lltlllbilll('tt'. tENl—TRANI'suisritibus CCI.[.ich placuissr. funmn Ov. r.tpilussn itm. 2, 6, Apollinis. 61: iuli-':­ it.-se. EIUSMOEIuns obstrepi ctamore militum VlllENl'litl. (.ic. Jlarc. :I, 9; in activa tamen non dicitur nisi ObSIIH'PPB'ICGIüNiJ(t.u. 863 3 .ADIHICaes. nusquam. lli. Gnaeum-:, De inter-rogationibus obliquis apud Cicero­ nem utmm-utinumst.-tecta:.tialis SaxonumJBSi'». Vei-bn huc spectanti-u suut Cic. con­ stituor, intellego-' (saepius;, judicor, cognakoor praedicat-que, ['tu-iliecognitu est, perspi­ ciur, quaerer, ccl. 576 TEMPORA 348

Cic. Att. ii,-18. ?. Ego autem tibi quidem quodsatis esset, UTunu VIDEBAH,responderam. Id. Tusc. i, 46, Hi ] H. ALverba dicendi atque existimandi in temporibus parti­ eipii praeteriti et gerundivi constructionmn impersonalcm habcm,4 raro in tempo.-ihus snnplicihus. Tanmrum usr etiam l-iouenum caecum FUISSE..Cic. Tusc. 5, 59. 114. Ubi tyra-unus est, ibi ntcexoum usr plane nullam ESSEnEMPu­ BLICAM.ld. Rep 7»,31, 45. chnun eo tempore MATREMPausuuiue vixisse. "Nep. Paus. 5, 5. [Ecce (tutem repente nuntiatur piratarum esse naves in. portu Odysscae. Cic. Verr. 5, 51, 87 (nuntiatur impers. frequens est). lil. Si utriusque verbi forma composita est, necessario modus impersunulis usurpandus. Athenas Atheniensium causa putandum est conditus esse. Cle. N. D. 2, 62, 154; minime: Athenae puta-udae con­ dilue. IV. Si nominalivum cum infinitivo aliae subsequuntur ora­ tiones inlinitivae, in his constructio impersonalis adhibetur. Peregrina nus TR.-ihnen eo anno FACTA: VULTURNUM,Etruscorum urbem, ub Samnitibus CAPTAM.Liv. 4, 57, 1. At dicitur: Videtur fore (vel [utii-rum esse,-'ut imperator laudetur; non vero: imperator uidetur [mutatum iri.]

V. TEMPORA INFINITIVI (cr. n. l06, 108-109)

3,"9 9 [.eodem Adhibetur tempore praesens quo actio infinitivi, verbi primarii. cum hujus actio tit

[Arabia, mul-iam (audiero) X [ oigovtcnes. decir, eire (I. que (lli) Audiebam, mul-ivi, audieram, oia d.. oi d., habl'a Ot'dod. ')TF. VENIRE que venias. Cupio, cupiam (cupiera) dcsco, deseare que vengas. Cupiebam. cupivi, eil-piarum deseabn,deseö,habia deseatlu ,- t quc vinicras, quc vinieses. Ii (consules) Bibuli sententium VALERE CUPIERIENT.Cic. Fam. 'l, 2, 2; aestus quisieron mucho que prevalcciera el parcccr de B.» Abril.

-1 Apud Caes. semper. 349 lNFlNlTi 577

Non debemus ita cudere animis, quasi. aliquid euenerit quod FIERI POSSE . nunquam ruranmus. lb. 6, 'l, !l; «no habemus por cso fle desmayar .de lal manera, qne purezca haber acaecido aiguna cosa que nunea pensaramos quc pudiera ucacccrn. .Abril. Cum aliquem apud te lau­ daro tuorum. [uitulini-ium, roum illnm seint-: ea: te me id fecisse. id. Att. 2, 25,'l."] ' ' Il. Adliibetur praeteritum inlinilivi, cum ejus actio praecessit actionem verbi primarii, item cum actio absoluta sive perfecta sig­ nifieatur.

[Audio, audivi, audiam., cel. f'qtietvosotros) vinistcis (lia­ . vos var.-issas ticis v.) que habiais v. que hayais venido, que hu­ Cupio, cupit-i, cupiant, cet-w ( bierais (hubieseis) v. Poteras dixisse. Hor. Pis. 528; podias haherlo dicho (ya). Bellum possumus ante hiemem perfecisse. Liv. 57, 'M.),ii; habcr terminatio, tener acabada.] NB. 1. Memini et memoria teneo praesens inliuitivi fere postu­ lant ad designandum rem praeteritam, cujus testes l'uiuius; [secus junguntur cum praeterito.] Mummi Cato-nemanno ante quam est mor­ tuus mecum et cum Scipione mssnnnnn. Cic. Lael. 5, H. NB. 2. Apud petitas invenitur praeteritum simplicis infinitivi activi 9 pro praesente post aliqua vcrba, praesertim quae posse et velle significant. Baceliatnr vates, magnum si pectore possu Excus­ snssa deam. Verg. Aen. 6, 78. [Ne quis uumsse vam- Ajacem. Ilor. S. 2, 5, 187. COMMISISSECAVETquod mox mutare laboret. ld. Pis. 168. Si cunsr cor spectantis ri-zrictssrt querela. lb. 98. Fratres TEN­ DENTESopacoPelion meosmsse Olympo. Id. (1. 5, 4, 51. Sic etiam apud onmes aliquando, ubi nos praesente saepius uti­ mur, maxime cum satis est, satis ltabeo, contentus sunt, juvabit, melius erit-, paenitebit, pigebit.. Corpora magnanimo satis est prostrttsse leoni.. OV. Tr. 5, 5, 53. Quiesse erit melius. Liv. 5, 48, S.]

1 Eodem pacto in passum: Audio, audiebam, celt.a te legi Vergilium,-et in conju­ gationc periphrastica: Audio te venturum esse, quo astris:: punto de venir, quc tienes intencidn dc v. Audio Vergilium tibi esse legendum, que «lebesleer a V. 2 Ut Graece uoristns. «Poetae oiegiucu, inquit Maur., Adv.crit. il, soepe metri causa in versu paullamelro perfectum ponunt; in hexametro praesens, utTiimltus 4, 4, 73 el'71'i;I, 8, " et49;l,40,61 et. 62.--Cf. Hor. Ep. !, !, nil: Virtus est vitium fugere et sapientia prima. Stultitut caruisse. 578 TEMPORA 349

lli. Adhilielur futurum inlinilivi, cum hujus actio consequilur ;iclionem verbi primarii. Et frequenter esse omiltilui'. [gladio, audiui , audiam cet. te venturum esse vel fc venun-mn, que rendrI'Is, que vendi-ins, Audio pinnas lilii umlnslias cmhnurinndas [ore,­ que tenllras que pasar per; futurum pcripIIrasI. Ipsc (Caesar) opinio­ ne celerius uenturus esse dicitur. Cie. Fluit. 14, 25. Scribit 'meus liui,-­ rns man'-imumapud te pondus habitui-(as. II). 5, l,'7.). Addit (Pompejus) se prius occisum iri ab eo (Clodia ) quam me violam-III.iri,. ld. Att. "2, '20,2' .Quasi, divinarum tali. in. officio Pour; milli aliquando EKI'ETEN­ Duustudium tuum, sic, cel. Id. [funt.ö ,15, .'VB.l. Verba sperandi, piomillendi, minandi a nobis usurpari solent in pracsenic infinitivi pro l'uluro, cum utriusque ora­ tionis i(lrlu est subjectum, v. gr uilis-pero vencern. Shm'olur, VIC'l'Ullml, cel. Sand.-'Iamyiiopezlicnmnagims copias.-susa ualui unum. Sall. C 56

—;4leni-r,[NB.9.. que Verba[BHdI'QI'iL­ volunlatis, maximc optandi, iubendi cl pl ouibendi, conslruuntur generatim eum inlinilo praesenti, etiam cum aliqua Iemporis l'uturi significatione. Te lua rum virtule CUPIMUS.

-I A Corn. Nepote semper esseomiltilur. Apud Caes. uforma cnmpnsiln (fqurum nssc),inquil i.elireton, mullo rarior est et iis fere locis invenitur. ul)i modo indic.. tiro formam... [ulul-ussImIusurpare licerel; ea enim a Caesare plcrumque signifi­ catur vel quid a subiecto inlendutu r, vel quid proxime imminent... Apud Cleero­ nem utriusque [urn-.aeeadem omnino videlur esse vis»... (videtur autem) ulire­ vioro forma usus esse... paulo frequentius quam forma pleniore-».Caes.S. pp. 60-6], in locis aulem formae composilae verbum essesaepe participio antecedit, saepe subsequitur. Apud Caes. in libris BelliCiI-ilissexies anlecedil, semel subsequitur. Memoria lone venturum esseetiam praesens esse infiniti peripli rasücL—Perlici- . pium in urus cum fore. v. :; addis lem! nicfaru'); I:,mlnrum (Zic..III. 5 94 -;'Iliben— fer faclurosl'l.) fare, Liv. G,112,472.xidclur mendosae lectionis. V. ins-s. II.-103. nCil'Cuitioneu. illam quae ex pa. licipio in du..-el infinlloesse COIISIOI,praelermi­ simus,... quia llaec loquendi rulioofficium necessilalemquc potiusquam fulurum lempus adsignificare videmur.... Cicero, Fam. 45, 'i. ll: «Admcmcndumpotius te a me, quam rogandum puto». Dic Admonilum iri polius le a me nam ioqalum iri puto; num idem haec valenl? non puto: illud enim officium deliilumque adsigul­ licet, hoc potius fulurum lempus. lllud sic exponi uolt.-sl:Adam-ueripule pnlius te a me. quam rogari oporlcrc. Sic idem, Fam. -l,5, !: «Quae autem "posila sunt in conjectura quaeque mihi ridenlur fore, ea pulo tibi a me scribi oparlcrco;fac sic: En puto tibi a me scribenda esse, idem prorsus dixeris » Alvar. n. 347..'lelale.uoslra alilanrllmlessepro amulum iri ad infimam saec lll Luliuilulem relegalur. oulra: «Es-pero(creo) que .Inlonio eslara ye eu Roma-.Latine effertur per praesens: Spero Antonium Hamm-jam esse,-agitur enim de re prueseuli.—-Al. haec verba admillunl, ut apud nos, praesens passe,unlla,nolle eum slgulfiailione futuri: Qua-ulum.i.-posseSpci'ulimitari". Cic. Or. 7, 94. Sed apud Caes. praeserlim iuveniliu­ lur alia verba in praes. infin. etiam posl verba d icondi. Henuntiata ad suos, illi se quae inipcrarenlur race-u; DIXERUNT.G.2, 32, 3; quo. liarian (al' momento). 350 INFINITI 570

Cic. Brut-. 97, 531. Te vom bene srnmne. Cass. ap. Cic. Fam. 12, 15, fr.] IV. Fore ut, futurum (esse) ut eum praesenle eonjunelivi posl lempus primarium, cum imperfecto posl secundarium eleganter pro futuro inlinilo lam activo qunm passivo adhibemur; qua circui­ tione subvenilur verbis quae supino carent Nunquam putaui, Pour-: UT suppleri: ad te vexillum. Cic. Alt. "IG, '16 C, 10. Video te velle in caelum migrare. Spero rom-; U'I' CON'l'lNGA'l' id nobis. [d. Tusc. 'l, Fui-,82. [Hujus me constantiae puto fore ut. nun­ quam paeuileul. ld. Fam. 2, 16, 3; «de esta mi firme delerminaciön... enliendo que jumüs me ho de arrepenliru. AlJril. Credo fore ut oppidum capiatur, sive captum iri,. ^']

3501. Pro l'uluroinlinitoexacto sive perlecto usur­ patur [me ut cum perlecto conjunctivi post lempus primarium, cum plusqpl. post tempus secundarium, v.fr,,.Credo fore ut librum legeris, creo que habräs leide el [. Credebam fore ut librum legisses, crela que habi-las leide. [Spero fore ut onmia propediem eon— [ee/a sint. Spei-aliam.,eum has litteras accepisses, fore ut ea quae supe­ .rioribus litteris petissemus impetrata essent-. Cic. All-. '16, 16 E. 'lö [Hi, 20]; espero que euando hnyas reciliido esta eurla se habi-llalean­ zado Io quc pedi en Ia anterior: n. 300, La] ll. ln verbis passivis el. deponenlibus l'ulurum perfectum elliei solet ex participio praeterito el. [ore, v. c. Credo epistulam scriptam fore, creo que la e. llnbrll side eserila. Credellam eum. iam jam pro ­ fectum [ore, erela que enlonces yn el hahrin porlido [Quos spero brevi tempore societate victoriae tecum cerum'ros reni-:. Cic. Fam. 'I-l, S,? ..; «los euales conllo que en breve serän lus compuücros en Ia eomunidad de la victoria». Abril; litt. que se habi-.in unido: n. 301 . 3]

l lnlinil. fut. peSsil-i [H'ïül'[arma (amulum iri) frequens est in epistulis Cic., quae saepissume in ejus operibus per alterum (fore lll)5ll]ï.$1iluilur. Eodem puclo n 'l'. Liv. vix nisi in prima decede usurpatur. ' ? Error csl u lnnjoribus acceptus, quiedlmc in nostris gymnasilslnle pervaga­ lur (vide (irnmmul. Raimundi de Migucl, orni.-ionasdeinfinitivo. posl 0. IX iu An.-du­ gin), futurum perl". indicat., r. g. ucreo que Labra's leide el libro», sic reddere l.u« line: Oredo le librum fuisse luc!urum. 3 Haec. forma non est upud Caes. In illo B. G. i, 6, 3: ul: se fore param signif. ­ culur slalus ope verbi sum:.et n.10'7 580 INl-"lNl't'US 351

VI. [NFINITWUS m' ORATIONE ouuoua ET posr INFINITWUM

,, [. Oratio obliqua ea est qua alicujus dicta aul cogitata 301 [non refcruntur iisdem verbis quibus ipse protulit (oratio recta), sed] ita referuntur, ut subiiciuntur verbosentiendi aut declarandi, quod aliquando tamen non exprimitur, v. c. (Re— gulus) in senatum venit, sententiam nc (licct-ct recusauit; Quam-nu JUREJURANDOuosrtum TENEHETUH, NON l-JSSE SE sunu-omen. Cic. O/f, 3, 27, 100; rehusö dar su pnrecer, dicicndo que en cuanlo estuviese obiigado por un juramento prestatio al enentigo, no era senador, Ci. 313, l-ill. Il. Pi-Opositio indicativi Orationis directae quae aliquid esse vel iieri indicat,l in obliqua mutatur in intinitumJom praeteritum imper— fectum iit prueteritum perfectum post verbum primarium temporis 'praescntis aut futuri. ' Sic: lucanuscnnar, quoties ntium conspcxcrat mutabitur ita: NAH— nam' illum, quaties Etiam conspexisset, moramurssu; quo gemia, cado voz que mirabar n. 304, 313, ili. [Eodem pacto in passivo: Copiac ornatae atquc instructae uuam (imperi. status: estaban provislasy apercibidas), urbsquc OBSIDEBATIJH,eslabao ora asadiada, erit: Dico cjus aduentu maæimas Mithridati copias onmibus rcbus ornatas atquc instructas rurssn, urbemquc ()yzt'ccnorum onsnsssu EbSl-Jabipso rege. Cic. Man. 8, "203 NB. Pnrticipio praeteriti cum [uisse significatur eliam-plusqpi'. actionis. Nego litteras jani tum scntrns FUlSSE',digoque la carta ann ne se habia cscrito; niego que in c. hubiera sitio escrita entonccs, etiam: digo qua in c. ann no cstaba esu-., niego que la c. astu­ vicsc cscr.

& En u " lia tiva haec oratio dicitur. & Quiï liac credat, Cn. Pampnjum mrucilu dato judicium EXSPECTATUIIUMFUlSSI-ïin ejus consiliis rindicundis? ld. Jiit. 26, 70; uque P. habia de esperar el fallo de los juc— ces para cnstigur los intentos (te-.i.Culvo; uque P. habienrïosolc dudo cjörcitu habia de Imbcr anum-dailo». R. dc Ovicdo. -At: Itcs ad eum defertur: ESSE civem Romanum, qui se Syracusis in lautumiis fuiss: quereretur". Cic. Verr. 5, 62. 450 Oratio dit.: Erat civisRomanus,qui qut-rebatur: et. 11.313, I et llt. Essein praes., quin dcicrturzdc­ lata est, praes. historie. 353 IN onuoua ORATIONE 58-1

352 [.indicativi Interrogatio in oratione directa obliqua primae efferlur vel accusativo tertiae personae tertiae personae cum infinitivo; v. g. Quid vivimus, quid in parte civium censemur? sie mutabitur: Plebes contra fremit: quid se wvum-:, quid in parte ciuium (tunsum? Liv. 7, 18, 5. Quod si veteris contumeliae oblivisci uellet, num etiam recentium. injurim-um memoriam deponere" Posse? Caes. G. 'i, iii-, 3; omisso se, quod hic semper licet: si volo, num possunt? in orat. recta. Timere patres residem in urbe plebem. Quamdiu autem tranquillam quae cesserit multitudinem Pour-:?L-iv. 2, 32, 6; quamdiu tranquilla quae cessit multitudo erit? l'tarae sunl ex­ ceptiones subjunetivi pro infinito. ll. Interrogatio directa secundae personae indicativi vel cujus­ cumque personae modi potentialis et. interrogativi seu dubitativi el't'ertur in obliqua oratione per tertiam pers. imperfecti subjunetivi; v. 0. Quid ueremini, aut cur de mea virtute desperatis? erit: (Eos incu­ savit) QUIDtandem vuneuunruu? aut cun de sua virtute pestem.-meai? Caes. G. 'I, 40, 4. Quis hoc sibi persuadeat? ita eri t.: (Titurius clami­ tabat) ours hoc sibi peusuaoeun'r sine certa spe Ambiorigem ad ejusmodi consilium descendisse? lb. 5, 29, ii. (Jar [ort-unam pericliter? .--—Cur[ortunam periclitaretur? id. C. 1, 72, 2. — liat-ae sunt excep­ tiones infinilivi pro subjunutivo cum seeunda pers. in orat. obliqua.

363! diquePropositioneshortativaepimperativae aut optativae quae in oratione rectaimperativo prohiben­ aut subjunctivo efferuntur, in orat. obliqua per imperfectum subjunc­ tivi enuntiantur. Particula negativa est ne (neve). Ite, create; eant, creent sic redditur: Maesti patres fremunt: IRENT, CHEARENTconsules et plebe. Liv. 'I, 6, 10. Sin bello persequi perseveraret, unmmiscane­ Tun et veteris incommodipopuli Romani et pristinae virtutis Helvetio­ rum. Quare NE COMMITTEHBTutis locus ubi. constitissent ea: calamitate populi Romani nomen caperet. Caes. G. 1, 13, 4 et 'i; : si bello per— sequi persei'eras, reminiscitor pr. 1).II. Quare ne commiscris ut is 1. ubi constiterunt ea: c. p. R. nomen capiat. NB. imperfectum subjunot. niutari potest in praesens, si prior oratio est praesentis historici, ut dicit, mandat, respondet, cet. (Ver­ c-ingetoria') perfacile esse [actu (dicit) [ru-mentalio-nibus Romanos prohi-' bere, aequo modo animo (:—-modo aequo anima) sua ipsi [i'unienla couuuairanr aedificiaque INCl-INDANT.Caes.G. 7, 64, 5; :aequo m. a. vestra ipsi fr. corrumpite oed. incendito. Cf. n. 337, ], NB. i.] . 589. INFINITUS 354

3511, [. Praoleriluni imper-leclum ol plusqpl'. suhjunclivi condicionali ellcrunlur in oralionc obliqua pnl'llcipio tuluri cum fuisse.' in passiva per futurum fuisse ut et imperleclum­ v.n.,. Aliam sententiam dixisset, nisi propinquitate impediretur mula— hilur hac ratione; Dixit aliam sententiam se DlCI'UtlUMi-izlssn, nisi pr.opinquitate impediretur. Cic. Pliil. 8, Lo ..; qur. ltahria (lado otro paicccr. Nisi quidam nuntii de Caesaris victor ia essent atlati, P:lïisti­ mabant plerique norimus! FUISSEU'l'l (oppidum) amitteretur. Caes. C. 3, lOl, 5. [Puto, etiamsi [cadius tum in spelunca non.fuisset, saa,-um tamen illud casurum. fuisse. Cic. Fut. 5, (3. An Cn. Pampejam censes tribus snis consulatibus laetaturum fuisse, si sciret se in solitudine Aegyptiorum trucidatum. iri? [d. Div. 2, 9, 22." Cl. n. 350 ll. Aliquando condicio pendet ex solo sensu. in iis singnlis ita sempere e;ci'T-sttiiiabitis,.VIVOP. CLODlol——-siP. Clodius vi'vetet), nihil eorum. vas vnsunos FUISSeï.Cic. Mil. .8, 78. An eum (Pompejum) ma­ giseommunem (dispueslo a oir los conscjos de 0er) censemus in victo­ ria (-——-sivicisset) futurum [uisse, quam. incertis in rebus [uii-set? et nunc omnia tenentem (: si omnia teneret, si luviora lodo cl podcr) nostras sententias tlesideraturum censes fuisse? Id. Fam. l, 0, ?. Stan­ tes plaudebant in re [ictu: quid arbitramur iu vera fuisse facturos? ill. Lael. 7, i).-'i. 9 NB. imperfectum subjunclivi condicionali polest post verbum praeter-ili significari per lulurum imperfectum infiniti; in passiva per futurum esseut vel fore ut. Titurius clamitabat... Caesarem arbitrari profectum in Italiam, net,-uealiter (i. 0. si Caesar non esset profectus) Carnutes interficiendi Tasgetii consilium fiiisse capturos (in or. rccla cepissent), neque Eburones, si ille adesset, ad castra ESSE VENTUROS (in recta or. venirent). Caes. G. 5, 29, 'l -3 3.] lll. Oratio obliqua condicionala praesentis subjunclivi de re significata ul. simpliciter possibili, n. 3l7, ll, est in fuluro iniin. Dicit se, amicum si liabeat, felicem futurum esse et: Dicebat se, turn"­

-l Nola haec et similia: Platonem emistitno, si"genu! [oi'ense (tiu-mdi tractare voluis­ sel, gravissime et copiosissime l'OTUlSSI-Zitu-ereCic. Off. -I, -I, I); quia in' oratione rccla tiiccrclur: Platopotuit, n. 318. I. Nonne meministiclamare te omnia l-Etussr-ï,si ille (Caesar) funere elatus esset? kl. Att. iii.-llt. 3; : omin'aperierunt. n. 3 1 . ? Locohujus m-nlionis obliquae roclu eliam uluulnr Latini, priore verho in­ Ierposito. Credo in illa militis cttusa, si tu militem tlefemlissrs, ad [lestit'umas l.- acha­ nes contltlisses. Cic. de ()r. -I, 537,9453Male, credo,-mererer de meis civilius, si ad ea)lll" cognitionem diuina illa ingenia transferrem. Id. l-i'n. 1, 3. 'i 3 Gf. [leuuede philoi, Xl, p. 102seqq. et XV, 3-'t. 356 IN OBLIQUAon.-rrw-Nu 583

cum si haberet, felicem. fatu-rum, al) orat. rccta Amicum si habeam, ['ei-ia;sim.

35,-0 cumquam,[I. Post orationem idem qui, infinitam idem atque,sequente tantus comparatione quan­ tus et similibus fci-eusurpatur oratio inIinila pro finita, si idem ver­ bum subauditur. Tc suspicor eisdem rebus qui'bus me ipsum interdum grauius com­ moveri. Cic. G. M. 'I, 'I; etiam nonnunquam: quibus ego ipse commo­ veor. (Antonius) ajebat se tantidem. (frumentum) aestimasse, qua-nti Sacerdotem. [d. Verr. 3, 92,2-15; i. e. qua-nti Sacerdos aestimas-set, per attractionem, cf. n. 313, III.—- Hic accusativus adhibetur nonnun­ quam etiam post comparativum et quam cum verho diverso a primo: Nonne tibi a/lirmaoi quidvis me potius perpessurum quam ea: Italia ad bellum civile exilurum? Cic. Fam. ?, 16, 5. . [I. Cum rclativum pendet ab oratione inIinita, signiftcalquc et is, sed is, nantis, hujus relalivi Oratioinfinita est aliquando pro linila. Res ad eum dc/ertur: esse civem Romanum qui se Syracusis in lau­ tumiis [uisse quereretur; QUEMjamingredientem in nauem et Verri ni­ mis atrociter minitante-m ab se (magistratu Mamertino; retractum esse et asservatum. Cic. Verr. 5, (32, 1I'iO."]

CAPUT XI. DE SUPINO, GERUNDIO, GERUNDIVO, PAR'I'ICIPIOQ

I. Stannum

356dicantlum. I.. Supinum in um amant.vcrba motus ad finem in­ Abi DEAMBIIIA'I'IIM.Ter. Haut. 587 [S, 5, 26]. Legatos ad Cae­ sarem mittunt, nocnun auxilium.. Caes. G. 'I, 1I, ?: n. 124, XIII. Eliam: ut rogent a., qui rogent a., ad rogandum a., rogandi aumilii

! Eodem pacto cum relativa conjunctione rarissime: Jac-ere lunulin irritas sanctiones quae de suis connnodis ferrentur, cum interim de sanguine ac supplicio suo tatam legem confestim ea'ereeri. I.iv. &,GI, &: pro et [interim. 2 Ad nomina quod attinet v. L. Jou, de Grunmialim'smi.-abuti: apud Latinos. 584 sumuuu 356

causa (gratia), raro rogandi auxilii (sine causa), et post Cic. ruga­ turos a.. [Fabius Pictor Delphos ad oraculgm missus est, sciscitatum quibus precibusdeospossentpltua1c Liv.2 ,57,ö.—Dicitu1':1lup­ tum dare alicui flimu, d..r en matrimonio, (lo uenum se1uos, eo per ­ rlil11111,eoullum ] .'VB. Po'ctae aliquando pro supino in um infinitivo utuntur Pro— teus pecus egit altos VISEREmontes. IIo1'.C. 'I, 2, 7. [Nonuos aut [eum LJthOS popula": penates Venimus, aut raptas ad litora vergere praedas. Verg. Ann.. 'I, 5272] II. Supinum in 11 fere passivae significationis adhaeret nomi— nibusadjectivis,iis praeserthuquae honestatem, jucunditatem, facilitatem aul contrarium significant; item substantivis [as, nefas (et raro opus est: 274, Nil). Quod scire uis montana-". DICTUest. Cic. Fam. 'I, 7, 2; de decirse, (le. tlecir:I Quod ornatum FAC'IUvidebitur, [acies. Id. Att. 7, 22, 2. Videtis NEFASesse me": 111isera111/uissetalem. senectutem. Itl. (.'. [Il. 5, 13. [—-Agit aliquando vices infinitivi activi, praesertim cum adjec­ tivis neutris facile, (li/Feile, procliue et cum tribus praecepti substan­ tivis, v. c. quod scire ois (limcile est dicere; nefas est dicere miseram [uisse Fabii 1llawimisenectutem: cl". n. 340 a) et 274, [. His adjectivis potissimum supina in 11junguntur: absurdus, acerbus, arduus, asper, crcdibilis, crudelis, (li/licilis, dulcis, durus, /acilis, foedus, gravis, horrendus, incredibilis, infandas, inutilis, ju­ cundus, lepidus, leuis, memorabilis, mirabilis, mirus, molestus, ueres­ sarius, optimus, pessunus, pulcher, suavis, terribilis, turpis, utilis, ctiam dignus et indignus. Frequentiora supina: auditu, cognitu, dictu, [actu, intellectu, inventu, 111e11101'at'u,transitu, uisu. Ab his differunt verbalia suhslanliva ejusdem positionis natu, rogatu, col., quod orationem non queant post se habere. lloc dictu quam re [aci­ lius est, de (lecir que (le hacer. Uua peracerba gustatu. Quid est tam. jucundum auditu? O rem non modo 'uisu foedam (pulcln'mn), sed etiam. auditu! Nihil (llctu dignam ausi. Liv. 9, !15, G;:quod dicatur: 1.,329 2." Nil. Praepositio ad eum gei'untlio v. in 359, l.—l£t po'clae cum poslerioribus usurpant etiam inli11itivun1.]

—-t uli! pavon cs muy I1e1'111osaderer, mas 110es dulce para o1r. l-Il ruiseüor es dulce de oir, mas 110es lmrmoso pa ra ver.-1 Guamna, Guia, a, 21. ll. G,«lGli'.01".sequens NB. etNom:..,11 G1'a11:.Uast.11. I539,VI. ?. Ista-10 [aput/1s-111t1112110n11mu1Plaut.Bacch. 62. Nunc orsoxnïcredeu. ld..l[e11. 258t11ndc). 357 GERUNIHUMET cunuumv. C)! 73 Ut

Il. GERUNDIUMur cnnuunwuu'

357 [:tionis, .Gcrundi culus uauulro in. nomen praesens est verbnlc infiniti uctivue-significa­ activi ln casus declinatur, ut: Tempus est (lice-niti, plntosopltia necessario est bene di— cendo ct rectius ad bene (licendum, consumpsisti trcs horas in dicendo. NB. inest. interdum in gerundio notio passiva, v. g. Hostis Antoniusjudicatus Italia eesserat:spes lii-ïsriruENmnulla erat. "Nep.Att. 9, 2; i. e fore ut restitueretur vel restitutionis. [Fer-rum habile tun­ dendo. Plln. N. H. 54, 15, 149. Aut-.-domandum Ingentes tollunt aui­ uws. Verg. G. 5, ?06;-i. c. (tutaque-indomentu-r (equi). (Nil-us) obtima­ tos ngros (id serendum relinquit. Cic. N. I). i)., 52, 130; para quc puedan semhrarse. para Ia siembra, p. sembrar. (Memoria) cft-colendo augetur. Quintil. lil, 2, 'l."3] ll. Gerundivum (sive participium in udus) est passivae signili­ cationis, ct. -1.mfrequenter officium necessilaiemque significat, praeci­ pue cum verho sum. Esr nobis haec (diligent-ia) semper uniuocum. Cic. de Or. 2, 55, MS. 2." in casibus obliquis merum actionem designare solet. in EA (voluptate) splilmEND-t ct HEPUDIANDAuirtus vel uia.-nime cernitur. Cic. Leg. 1, 19, 5'2; en el menosprccinry repudiare! deleile, en el menos­ preeioy repudio del d. 5? negatione aut uiropraecedente, pcr verbum possum aut per adjectivum saepe explicandum est.. Illa quae natura assecuti sunt (Ro­ ?Ittttli),NiïQUF.cum Graecia NEQUEulla cum gente suu'r CONFERENDA.Cic. Tusc. 'l, 'l, 2; lus cunlidadcs naluralcs de Ios li. no pucden uolenti-se. Vix eratcneounnuu. Caes. G. 5, 28, 1; se podia creer, era creible. 3 [NB Geruntlin et geruntlivn agere possunt pnrles appositi, sed

4 Cf. Summum, De Gerumluieorationum Ciceronis. Ilclsmglorsinc, 1894. 2 «Cristo mundo ereer in Snnlisimn Trinidud, que es cos-uullisiniu para enten­ «ter;... mondo nmur al eucmigu, qui: es ense recu- pum (:ilmplirn. (iur-tuna, Monte Cat-vario,p. ?, 5." puluhrn. 0. I;, fol. 934(a. "):pnra quo. lu t-titciidninos, pura quesc­ eniuendu, p. ser telitendida. Estlamen ubi gerundium respondent simplicn sub­ stantivo verbali liliam ceterisquae moventur. hir fons, Imcprincipium est uorsum. Cic. Tusc. 4, 21, 53; i. e. niotus- ur. Plulo, Plltlz'dr., 253")c: toüto ral—gi,»zu'-.ipli; AE'ITiGEmg, Cujus hic Cic. locus versno est. 3 Futurum tempus gerundum expressum non invenitur ante A. Gellium, 48, 6,7. 086 cnunnntcu 357

raro. Nunquam ingenium illam ad res diuersissimas, parendum atque imperandum, habilius luil. Liv. 21 , 4, S.]

358 I. Gerundia quae accusativo gaudent lere elegantius ita eller-untur, ut. accusativus tn casum gerundii trans­ eat, gerundium in gerundivunt mutetur; ut Pompejus studiosus/uu rempublicam defendendi ciuesque seruandi ila offeres: Pompejus studi. osus [uit lll-:tPUBLtCABDamnum-nan CIVIUMQUHsnnvmoouun. [lloc quicquid attigi, non feci iti/lantiimndi tui causa, sed testi/icaudi amoris mei. Cic. Fam. ?, /t-, ?. Omnis loquendi, elegantia augetur legendis Ora­ torilms ac poetis. Id. de Or. 5, 10, Sil.] ll. liaec got'unalivi constructio usurpanda est, cum gerundium pendo: a praepositione, et cum gerundin (lativo. Qui se ipse norit, intelleget quanta iusti-iuuenta (tnetliosl liabeat .m aurium-mu ADIPISCENDAMQUESAI'IENTIMI.Cic. Leg. 'l, 22, 39; non ad obtinendum sapientiam. Processe AGROconenno. Id. S. Rosc. '18,50. [lN m (vonn-rare) sunum-mna et REPUDIANDAvirtusvel maxime cerni­ ltu'. Cic. Leg. 'l, 19, 52. Primus (liber 'l'usmtlmturum disputatimmm) est de contemnenda morte, secundus (le [olera-nilo (lalere, (le «egritudine lenienda lct'ltus. Id. Div. ?, 'l, '2.' Sed accusativus pronominis neutrius invenitur aliquoties post ablativum geruntlii cum praepositione. lx suou cuique TRIBIIENDO. Cic. Brut. 21, 85. DE NIHILssurtnnno. l(l. Tusc. I, 45, -IO?..] NB. Cum genitivis mei, tui, sui, nostri, vestri adhibetur genitivus singularis gerumlivi neutrius, ut Vnsrut ADIIORTANDIcausa, Liv. ?.I, "II , 'l; non vestri (ullwrlo-udm'mn; [at dicitur etiam: Vos nil— Itertmulicuusa. Copia placandi te vel 'I'Ul PLACANDI,nonplacandae, etsi agitur de ('.ytlippa, Ov, Her. XIX [XX], 'it. Doleo tanlam. Stoicos

I In antiquis n(ltl inveniuntur aliqui loci IlleiIdOh'i,v. g. ad lex-mulumfOI'llmum pro rid leva-ndem[. Lucus Ltv. I, 6, &:Palatium "annulus, lirmus Auentinum ad innu­ gm'tnitlum ('L'lllpltlrapiunt rit perspicuus Poi-rettuli I-"urnolcttt interpunctione: I'. li., Il. .-I.ad ntmtqm-amtum, I. c ,-paru (eo-no) tctnplos augurales, o'tle sus agunt-os; minimc: «puru inuugurnr lus temptas», ut transfertur ab Navarro el Culm. Gertru­ dium cum accus substantivi pentlcnsa praepositione nrcltaicum est, v. c. Varro, R. e, 3, 9, 49. At excipiendum illud Cic. Tusc 3, 9, 20: Verbum incultu..- (ltu'ltttn es.' animis mnl-tnm vonnanu- altcriuc, [aliquam (liceret: ductum est-«auineisintueri [in... In :.zenilivocl ablativo sine praepositione auctores alii su ut gerundi- amantio­ res, alii, ut Cic. et Cacs , gernndivn. Attamen pcrspictntulis gratia usurput'i solet. gernndium genitivi cum uccusutivo ncttlro pronominis et adjoctivi, utSuulimn Id (aliquid...) ef/iciemii, rnptditas rez-u(plum) coguoscendi; num ejus et verorum etiam sunt masculina. . 359 ET ounuuntvum 587 nostros Epicuri-is irridendi sui /acultatem dedisse. (lic. Diu. 9, 17, 39.' —Apucl antiquiores et Ciceronem invenitur gerundium in ndi pro plurali cum genitivo multitudinis etiam feminino: Example:-um eligendi potestas. Cic. inu. *).,"2,5; pro eligendorum. Cf. idem Fin. 5, 7, 19, ['an-. 2, .')i, 77; 'i, '-7, 104; Phil-. ii, 5, G.

,. l. Accusativus gerundii etgoruntlivi additur l'rcquen­ 309 ler praepositioniad, rarointer, durante, et ob, [ruris­ simc ante, eirca, in.] l)reue enim. tempus aetatis satis longum est .m bene honesteque Vl­ VENDHM.Cic. G. M. '19, 70. Gf. satis est CETERISMH'IHCHS nuncupam­ DIS, id. de Or. 'l, 28, 127: v. hic, lll. [iNTBR SI'OUANDUMcom-us hostis veruto percussus. Liv. ?, 20, 9; mienlras estziba (lnspojundo. A quo pecuniam ou ABSOLVENDUMacceperis. Cic. Verr. "2, 32, 78. Quae ANTEconditam CONDENDAMUCURBEMtraduntur. Liv. prae/'. 6; lus tradi­ cionos de antes de estur l'unduda Rom 0 de antas de tenor intenciön (le l'undarlafï Dubitabitis, Quirites, quin hoc tantum Imni m nmnrunt.t­ (:Atttconsulum-sont atque ainpli/icandam eon/"eratis?(.lie. Man. '16, 49; fere: ad remp. e.] NI). Praeposnio ad eum gorundio in ndum frequentissimo li­ nem significat.,vel sequitur verba motus et adjectiva [facitis, ili/­ þeihs, jueundus, paratus, promptus, e.vpeditus, idoneus, aptus, segnis, vehemens et horum si milia: cl'. n. 257. ll.] Breve enim tempus aetatis satis longum est .m menm llONESTl-ZQUF)'Vtvt-zunusi.Cic. 'I'nsnucrt a dis­ putando .m DICENDUM.[li. Brut. öl, -l18. [Nec me segniorem ad re­ spondendum reddidisti. id. Fin. 'l , 10, Si. Hic locus ad agendum am­ plissimus, ad dicendum oriuitissimus est visus. ite. .'i'lan. 'l, 'I; ol ni./is dcscollado para proponer los asuntos de la republica y ol nnts liono­ rifico para los discursus.] ll. Genitivusgeru'ntlii et gerundivijungitnr substantivis, n. 238. et s(ljcctivis quae genitivum'petunl. Equidem. e/ferm' S'I'UDIOpatres vestros VIDENDI.(.in. 0. .'i]. ES,-585. Sum comous te somnum. Id. de Or. ?, 4, 16.

«1 Gnltillvi mci, lui, cul. qui xiccs agunt..."eti".liti pronominum personalium, ni­ hil uliuit reapse sunt quam genilixi nculrisuhstunlitc sumpti adjectivoi um pos­ sessivorum mcus, tuus, col., ad verbum de mi' ser, de mi prrsona, de to (por sæc.-ten­ cia)1nio. llinc praesens ('.OHCOI'lIalIliü. ? nLosliec/tosque prcccdieron :) acompuüuron a tn rumlnciön de R.» Navarro y Catvo;potius (licendum: Lns tradicionesque prccedicrun remota o [ii-Oximumcnte u la r. 588 cunnumuu 359

[Sic: consilii habendi atque arma. capiendi spatium datmn, etiam ad consilium habendum; maa,-imaillecebra est peccandi impunitatis spes,­ arrogantia respondendi, cn rcsponder; triste est nomen ipsum carendi, la palabra «caroccrn; duo genera liberalitatis, unum dandi beneficii, alterum reddendi. item: (lapidus, avidus, studiosus arldiscendi; consue­ tas, insuetas, insolens navigandi,- peritus, imperitus, gnarus, ignarus dicendi; doctus. sciens, nescius, inscius adulandi; vir regendae t'etpu­ blicae scientissimus; timidas moriendi. At cave (licas: paenituit jurandi patrem, sed jurasse sive juramenti, quia gerundium a verbo non regi— tur, nisi a sum aul finem significandum cum hoc sensu, «servir para tenersc paran: Quod (regium imperium) initio conservandae libertatis atque augendae reipublicae fuerat. Sall. C. 6, 7; cl gobierno montir­ quico «establecitlo a los principios para la conservacidn de la I. 3 au­ mcnto del estatlo». inf. D. Gabriel." NB. Pauca substantiva juncta cnm verho cst genitivum gerundii aut infinitum habere possunt,. Appellandi tempus erat: cl'. Cic. Quinct. 12, il. Tempus est jam liinc abire (me abire). [d. Tusc. 'l, ft-i, 99.] III. Dativus gerundii ct gerundivi additur adjectivis, n. 256-57, et nonnullis verbis quae dativum poscunt., item substantivis, eis po­ tissimum quae munus significant., ad ("memexprimendum. Tempora DEJIETENDIS Fnucrtnus et ranctrtENnis ACCOMMODA'I'A. Cic. G. M. 19, 70. Pnannssn aeno concauo. ill. S. Rosc. 18, 50. III viri AAA FF: n. 6, 2. [Verba praecipua sunt: praesum, praeficio, su/[ieio,operamdo, studeo, diem dico aut indico, liio un dia para, locum capio aut deliga, scüalo un Iugar para, tempus statuo aut. indico, comitia habeo rel indi.­ co; itcm sum: (non) esse soluendo, (no) eslar en disposicibn (le pngar, esse oneri et honori ferendo, Liv. 2, 9; 4, 55; similiter adesse scriben­ do, sc. senatusconsulto. Consulplacandis diis dat operam. Liv. 92, 2, 1. Ut nec triumviri accipiendo, nec scribae referentia su/Iicereul. id. 26, 56. Quem die-mpalrando facinori indixerat, ld. 55, 55. Non exer­ citum, non ducem scribendo e;:scrcitui esse? ltl. 4, 45, lO.—Atljcctiva in primis huc spectant ea quae aptitudinem. facilitatem, uti—

t Vale!,csi'INFIXUMnus-r arma [lamam vmum. Tac. Ann. 45, 5, 3, et ahu apud curulem. ln uno atteruve locutione usurpatur gerundmm ut in nd: et cum ad: v. g. facultatem dure, afferre ad ducendum bullam, Cous. G. -I, 38; qum! rurum est. pm ducendi belli, aliqua (nulla) ad resistendum ratio est, pro resistendi Cic. Vtrr. ii, (li, 80 Contra: lll-'ilbet'tmdt unum diem postulauit, pro ad dehberamlum, Cic.. N. D. -1,?'2. illist-­ rimtorutorespucis petendae, Liv. 9, 115;nisi muris in utroque exemplo causü sub— audiri. Poetarum et recentiorum: ..tmorcasuscognoscerenostras,Verg. eat., n. 341. 360 ET GERUNDIVUM 389 litatcm significant, quae tamen frequentius cum ad construuntur: Area firma templis ac porticibus sustinendis erat. Liv. ?, 5, 4. Genus armorum aptum legcmtis corporibus. ld. 52, "10.Animis uatum. invcn­ tumquc poc'majuvandis. llor. Pis. 577. Decemuiri legibus scribendis,­ curator mitris reficiendis, sive re/iciu-ndis; duunwiri sacris faciundis; dies venit rogationi ferendae; cf. n. 267. Me Albani gerendo bello du­ cem creauere. lnv. l, 25, 8. Haec constructio frequens est apud Liv., frequentior apud 'l'acitutn, ul)i saepius praepositione ad esset. utendum.]

360-I.m Ablativusgerundii sme pl'üGpUSll-IOHB,tanquain abhibetur: ablativus . .instru­ menti et aliquando modi. Mens DISCENDUalitur et GOGITANDOCic. Gf]. 'I, 30, "105. Quis est eitim qui NULLIUSorrlcu PltAECl-II'I'ISmanemus philosophum se audeat dicere? [I). I, 2, S;:znuila o/[icii praecepta tradens. 2." cum praepositionibus in, ab, ex, de, uacet-ca de», pro, «por, en favov de», raro cum significat non lugar de.-'" Prahibenda autem maxime est ira in ruunt-mm. Cic. 0/7'. 1, 23, 89. [Ab inuidendo autem invidentia recte dici potest. [d. Tusc. 5, 9, 20. Tu quid. cogites de transeundo in Epirum, scire sane velim. ld. Att. 9, 'l, 4. Voluptatem eo; discendo capere. ld. Fin. "Ii,18, 48. Est St.-cundumnaturam pro onmibus gentibus juvandis maximos labores sus­ cipere. ld. Off. 3, 5, 25. NB. Pcrrarn gerundii ablativus vcrbum subsequitur aut adjecti­ vnm. (Appius) commeauno answm MAGISTRATU.Liv.9, 34, 2. POSSIDENDiSpubliciSAGltlS comu-uros esse. ld. 6, M, H; pro posses­ sianc agrorum. 9]

1 Apud recentiores cum et. super. Scribendi ratio conjuncta cmn loqiiendoesl. Quintil. -I, 4, 3. ' "2 Nullum enim officium nurum.-vm orum MAGISuzcsssamun csl. Cic Off. -1,45. -17:cf.locum OV,,n. 294, !. Adn.Sine praepositiocum gerundio non conjungitur. Quamobrem vernacula locutio sin cum infinitivo et sin qua ita vertenda: I." Quod üt ante actions-m ant simul cum actione verbi prinuu'ii exprimi potest per participium praesens cum negationi-..aut per udjectivum sensus nega.­ Iivi, ut ignarus, inscius, insciens, unntcnlor, (inprudens. Quo In bello nihil adversi accidit uox I'llAEnIGENTP.me.Cic. Fam. (i, 6, 6; sin que yo lo predijern, sin pretlecirlo yo. Quibus lu.salui!!!" msuanm'rlnns reddidisti. l(l. lin-rc. '7,2t. 2." Quod praecedit vel praecessit actionem verbi primarii exprimitur per par­ ticipium praeteritum negativum. Romanosnon uocu-os ultro Graecis offerre aurei­ lium. Liv. 34,93, ?; stn liaberselo pedido, sin que se lo pidtesen, sin pedtrselo. (Na— 590 cnnunnlunrx 361

36'1 le-hniabcie intransiliva possunt passwam gerundivo lmpcrsonalcm fei-cprivantur, ponphrasticam sed iil-men (cum dat., n. 259, ff.", et casu sui verbi]. Tuo libijudicio EST umxnum. C-ic. Tusc. ?, "26, 63. [Oblivisccn— dum tibi injuriarum. esse censeo. Agantur bona multorum ciuium, qui­ bus est a uobis consulendum. Cic. Men. 2, 6; a vobis, ut vitclur du­ plcx da'.ivus.—Cum verbis lransitivis dicendum: Aeterna: poenae nobis timendae. Prisci lamen forma impersonali uluntur, accusativo ndjunclo: Aeternas quoniam poenas" in morte limendum est. Lucr. [, 105 [Hi], quod minime imitandum. Cf. lumen Cic. (1. :i]. 2, (i,] NB. A-nonnullis intransitivis, n. 113, NB. [, 273, Nil, ori— tur vel'balc in udus. Non para-mia solum sapientia, sed fruenda etiam est. Cic. Fin. 1, 'i, 5; saepius lamen dicitur fruendum nobis est sapien­ tia; utendum viribus.

366)& Gerundivadandi, tradendi, eleganier relinquendi, adbunlur aocusatiuo accnpnendi, . verborum ad finem significandum. Hic ATTRIBUITnos TRUCIDANDOSCethego, menos CIVESm'renm­ cmnnos Gabinio, uncam ini-'LAMMANDAMCassio,TOTAMimum usnm-­ mm DlRlPlENDAMqueCatilinae. Cic.-Cat. &, 6, 13; nos pone n dispo— siciön de C. pera ser atrozmentc muorJos. [Huc spectantTulliana verba locis quae citanLur et aliis: acci— pio cl. (zl-tribuoI. c., committo Verr. 5, 14, 56, concedo ib. 'l, 15, 58, vero ib. 4, 22, 49, (le/'ero illa". 19, 58, denolo ib. 3, 7, deposco Dom. 5, 15, (10 An. M, 14, 6, habeo Verr. 'I, 50, 150, impero ib. 3, "Hi-, 173, loco ib. 2, 59, ift-'i, permitto Man. "21, ü'l, posco Verr. 4, 21, 46, praebeo ib. 'l, 57, 95, redimo ib. 'i, H, 31, rel-inque Fum. "16,;12, 'l, suscipio Verr. 1i-,58, 82, trado S. Rosc. 10, 20, voveo Rep. 2, 20,5[i.

(ura) dedit usuram vitae tanquam pecuniae, NULLAPRAESTITUTA(he. Cic. Tusc. »I,39, 93; sm fum- relvenc-unieum del plnzo.—-Sicondicio praecedit, seu, quod idem csl, susculcnuu primaria est negulim, exprinuiur per nisi: Haec dijudican non pos­ sunt, MS! ualle causam (OGNovenlnlL's;ullum uhqunndnnisz causa anle('05/1:1!t(,lleln; "nec dijudicare non possumus,NISImelius de causa tuccl'l. cl. u. 365 3." Siagitur de re necessario eonsequcnü aul cunconülunh, adhibetur ut non vcl quin, n. 328, aut qui non, n. 329, II0, Nil.'2. li!) Per cum anubjunclivum negativum.(Amo-(säum.cum ilhn'lrc [umeri-m­ m'rrznn1-,annarlu.-i septingentorummemoriam uno llblo colliguvll. Cic. Or. 34, 420 5." Aliquando per conjunctionem copulatuvum negativum. Fieri (mlrmpotestul recte qui's Sellllal, ET ad quod sentit polile eloqm 'NONrossrr. CIC. Tusc. I, 3, 6; y que no pueda, siu que puedn. Id quod uale-uidebatur, nous ann. Id 0/[. 3, 10,41. 364 ran'rlcwwm 591

Praeterea aliorum: (accipio, eonilneo depone, divitie, impone, mando, objicio, propono, sunto, assume, eet. Eam. basim statua-mane [neienda-m et in rostris statuendam lucent. Cic. Phi-i. 9, 7, Hi. Libros curabo ad te per/erenrios. i-l. Fam. i, 9, 25. Cui rempublicam cupio tradere ab his tantis periculis defendenda-ni..[tl. Mar. 57, 80. Quod utentium aecc­ peris. id. Tusc. 5 17, Mi.—Habeo statnendum, dicendum., cel. pro statuendum mihi est, cet. sequioris est Lalinitatis.] NB. 'i. Aliquando haec verba sihi assumunt ad eum gerundio. Ornatissinms scriptores oratoresque .m cocnoscmnmt mnn-xnumqne deligere: cl". Cic. de Or. 5, 5], 125; i. e. cognoscendas intitandosque. NB. 2. Hic utuntur poetae praesente inIiniti activi more Grae­ corum. Tristitiam et metus 'I'tmmt proleruis in mare Creticum Pomum-'. eentis. l'lor. G. 'I, 26, 5.[—[n solula orationc reperilu r (Io ct ministro alicui bibere, day fle. hoher, sirvo la'bebida; item habeo dicere (scribere). Cic. N. I). 5, 59. Gf. n. 341, 'i.'"]

III. PARTICIPIUM "

6363 [I. Habeojungitur cum participio praeteriti, genera­ ! ' tim verborum quae cognitionem aut anum decretum significant; quod vel cum accusativo verhi cohaeret, vel pcnilursoiuni in neutra terminatione. 'I'u, si IIABESjam STATUTUMquid tibi. agen­ dum putes, supersedens hoc labore itineris. Cic. Fam. 4, ?, ltzf cI'. n. 300, NB. 1.] II. Participium praesens jungitur cum facio, «presenle, repro­ sento a». Xenophon FACIT Socratem DISI'IE'I'ANTEMformam. Dei. quaeri non oportere. Cic. N. D. 'I, 12, 51; etiam disputare facit, n. 332, [I.

I. PARTICIPIUMnesconccss on.-vriom neeennem-i

., ". Partici ium sive cohaerens cum verbi casu tam recte 307 P . ' "1' .uam ohli uo!D sive in ahlativo absoluto, vices atrii )er­ saepe orationis secundariae: lil 'l .U'" quidem temporalis. Omne main-m NASCENSfaciieoppri­ mitur. Cic. Pliil. 5, 'H, 51; i. e. cmn nascitur, al naeer, en su naci­

lt Parlicipi u m est.forma verballs adjectiva Potest igitur lempus signiticat'c et casus verbi habere, n. 124, XIII,suhsmnhvumquc delinirc, cct. 592 PARTICIPIUM 364 mienlo. [Curio ad focum SEDENTImagnum auri pondus Samnites eum attulissent, repudiati sunt. Id. G. M. 16, 55 (56); h. e. cum sederet. Dionysius quidem tyrannus Syracusis EXPULSUSCorinthi pueros (loce— hat. Id. Tusc. 3, 12, 2"; h. e. postquam expulsus est, cuni e.vpulsus esset. Magna pars hominum est quae NAVIGATUHA(letempestate non, cogitat. Scn. de 'I'ranq. an. H, 7; al punto de embarcnrsc, estando para c.] 2." condicionalis. Omnemalum nascens facile opprimitur, mvg— TERATUM[itplerumque robustius. Cic. Phil. 5, '11, 31; i. 6. si invete­ rauit (cum 'i'nveteravit aut inveteratum est); pero si se deja (se ha dejado) envcjecer. [illas.-imasuirtutes jacere onmes necesse est, uoluptate DOMINANTE.Id. Fin. 2, 55, 117] 5." causalis. (Dionysi-us) cultros METUENStonsarum.candenti car­ bone sibi adurebat capitium. Cic. O/ï. ?, 7, 25; quod metuebat aut. metueret, n. 313, [. [Angebaut ingentis spiritus virum Sicilia Sardi­ uiaque mussat-:. Liv. 21 , 1, 5; pro angebat uirum quod.amissae erant, vel: angebat virum Siciliam Sardiniamque anzissas esse]. !l." coucessivae. (Risus interdum) ita repente erumpit, ut eum CUPIENTEStenere uequemnus: cf. Cic. de Or. 2, 58, "235; aunquc Io desocmos. 5." modalis, negatione praecedente. llo-inanesnon uocu-os Grae­ cis ultro o/[erre auxilium. Liv. 34, 27, tl; no rogados; cf. 360, adn. in ima pag., 2." [illisa-mn est enim nihil PllOFIClt-ZN'I'EMangi.Cic. N. D. 5, (3, M; sin sacar prox-echo, n. 360, i.] 6." relativae. Lea: est recta ratio IMPERANShonesta, nnonlntzns contraria. Cic. Phil. '11, 12, 28; i. e.. quae imperat, quae prohibet. [Sed in oratione relativa participium plcrumque substantive sumitur: .Iacet enim corpus nonumnns ut mortui. Cic. Diu. 'l, 50, 63; sc. ejus qui dormit] 7." finalis. Al solnm participium in urus apud Livium et poste­ riores. Perseus atl Sycurium, unde profectus erat, rediit, belli casum llc integra rexi-nuuos. Liv. 42, 621 [NB. Participium praeteriti adhibetur frequenter, ubi possct etiam usurpari oratio coordinata. T. illanlius Torquatus Gallum in con­ spectu duorum. earercitwtm caesum torque spoliauit. Liv. 6, 42, 5,-—-­ cecidit et spoliavit; at etiam: simulac (postquam) cecidit.]

4 Vix porlicupio inslrumentum significatur, v. c. Aer annuens huc et illuc cen­ tcs efficit. CIC. N. D. '2, 39, 101. 367 PRAESENSr-.'rPnaerumrun 399

365cum Orationi participio, negativae quod jungilur pro verbn aliquando ipse particula ponitur nisi Non. hercule mihi NISI annorum venisset in mentem. Cic. de Or. "2, 42, 180; i. e. nisi admonitus essem. [lllud leslandnm est, nihil praecepta alque artes valere, nist ADJUVANTEnatura. Quintil. Prooem. 26; pro nisi adjuvat n. 1]

2. Quae TEMPORAmnrncrrns sucmrmanrun

. Parlicipium praesens notat aclionem quae lit eodem 366 tempore quo aclio verbi. Quod si verbum est temporis praesentis, participium respondet praesenti. Omne mahim nascens facile errantium. Cic. Pliil. 5, H, 51; i. e. cum noscitur. Quod si verbum est temporis praelerili, participium praesens respondet imperfecto; sin futuri, participium respondet fulurn. Curio ad focum sanam] magnnm auri pondus Samnites eum attulissent-, nepu­ DIATlsum. Cic. G. M. 16, 55; h. c. cum. sederet. Halyn penurnnns mag-nam PERVEHTETopum vini.. Ap. Cic. Div. 2, 56, 115; i. c. cum penetrabit, euandn penetrare, c. penetro, al penetrar.

367SI Participium verbum est praeteritum temporis praesentis, notat actionem participium praecedentem. respon­ det praelerito proxima-,2 sin aulem verbum est temporis praeteriti, participium respondet pusqplto. aut perlecto remoto. Omne malma nascens facile opprimitur, mvurenarun Fl'l'plerumque robustius, !. c.; i. c. cum inveteravit, cuando ha envejecido. Sn/ïragia largitione DF.— VINCTAseveritatem senatus EXCITARUNT.Cic. Plane. 18, 45; quae 1. devincta erant, que habian sido arraneadosa luci-za de diner-o. [NB. 1. Participium praelerili, praesertim in ablativo absolute, lempus praesens significat aliquando. Melior tutiorque est certa per quam SPERATAvictoria. Liv. 50, 50, '19; pro quam quae speratur. Debitus est qui debetur; «llamado, que liene por nombre» est qui dicitur, qui vocatur, quem dicunt; non vocatus, dietus.

1 Eodem paclo fere apud Livium et posteriores itn-'enilur partie-pium cum quamquam et quamvis,quasi,-tanquam,relul et cum non ante quam, non prius quam. Caesarem milites, QUAMVISnucusm'rem, ultro in Africam sunt secuti: cl'. Sucl. .luL'iD. 'Iste QUASIpraeda sibi ADVECTA,5! qui" senes ac deformes ermil, eas in hostium numero ducit. Cic. Verr. 5, 25, 64. (Sagunti-ni) nutum ANTEfinem pugnae QUAMmorientes fece­ runt. Liv. 21,1b,b; i. 0. quam moriuntur, quiammorlu! simt.—ueperies ullas particu­ las praesertim apud peetus Ct mun.-GOEIJ" pp. üSl-B-i. 2 Perfecl.þproxrmum ire(inuade;remotum anni. 394 l'Ali'l'lCULAl-J 367

NB. ?. Mulla participia praelcrili verborum ileponenlinm et seinnleponcizlium vim habent [.)tll'lICIplm'llli'lpraesentis. ('Cur-sm;!VEIH­ rus ne noctu ea: oppido (hosles) profugerent duas legiones in armis ifICIibtli'cjubcl. Caes 6. ,",II

368 I. Participium lutnridenolal actionemsubsequentem, P. Servii-ins odi.-si de te sententiam LATUHUS.Cic. Ver-r, I, c.)-l, 56. [II. Sed hoc participium rarum est apud bonos auctores,nisi cum verbo siun. Et significare potest: 11" id quod debet evenire. Serica judas: inter duos /ilios, (nd eon/icti uul emmnissi criminis labem apud meos inventurus. Liv. 40, 8, 'l. 2." id quod in eo est ut eveniat: cl'. n. 364,1.'" 5." intentionem aut finem: n. 364, 'I.0 NB. l-loc participium linale ut et tanquam aliquoties praece­ (IUI'II. Sidn'it tuendos, U'l' (ran-Qnam) vim per angustias racrunus. Liv. 21, se, 10]

CAPUT XII. DIE ORATIONE COOIIDINA'I'A ET PARTICULIS QUAE IN EA ADIIIBENTUR; l'l'l-III'I DE PARTICULIS AFFIRMATIVIS, NEGA'I'IVIS, INTERROGATIVIS "3

. Dicuntur propositiones coordinalac eae quae inter se güq eoneclunlur per coniunctioneseopnlalivas, lIIS­ j nnctivas aut ailvei-salivas, interdumetiam sine conjunctione. Sunt onmes vel pri mariae vel siiliordinalae. Cf. ima pag. 521. Conjunctinnesaulem copulativae suntet, que, atque, ac,uec, neque(eiium., quor/new; ilisjunclivae aut, vel, ve, sive, seu; adver­ ..alivaesed, autem, velum, vero, at, atqui. NB. (noidinanlni etiam propositiones, quodammodo saltem, per

paiticulas causales el illälivas. -l llaec siniiiricuuo plerumque propria est historiae, cum de re praeter-ïlu sermo est, et cum vei-ha participio praesentis cau-iil. Accipe IIC([lILl1lIOl-lpaillc­ Dia: Will" (£ine pnrücipio praes.), solitus (id ), ai ("iratus, veritus, centnmi-uius,rii-culus, usus, fisus, confixus, diffisus, gavisus, cel. Cai.-suriisdem dui-ibit.cusus-qm iliudu'ub lecio venerant, Numidas r'.'Cr.-las sagittarios el funditores Baleares subsulio oppidanis mi'llit. Cacs. G 2,7,l. 2 lirevllatis gratia non de particulis orationes solum sed voces etiam coordi­ nantibns agitiir. 3 Nec non (neci-on) Ci. ". 386, Ni). ?. 370 COPULATIVAE Ol :) 01

!. Comunerionas coruuxrivaa

370' [:llOlllS Et. membra mere copulativa coniungit., est., ea h. polassrmum e. duo vocabula quae vel natura ora­ sua nexu carent artiore. Ad rivum eandem LUPUScr annns venerant. Phacd. l, 'l, 'l. [NB. Et ponitur interdum pro etiam, lambicn, praesertim apud antiquiores, v. g. Et tu., simul et, et nunc (sed et:-scd 'etiam). El. apud poötas et posteriores pro cum postjam, nondum, via;, uitulum. Vix adeo agnovit pavitantoni..., r-zrnotis compellat vocibus ultro. Verg. Aen. 6, 499] ll. Que solet noliones conjungerc ejusdem generis, quae quasi unam rem elliciunl. SENATUSPOPULUSQUERomanus.[Jus potestatemque habere. Cives se suaque tradiderunt. Cum autem ad idem nnde semel profecta sunt cuncta astra redierint, eandemque toti-ascaeli descriptio— nem.longis intervallis rettulerint, tum 'ille vero verte-nsannus appellari potest. Cic. Rep. 6, 22 (24; [S. Scip. 7]; pero verdadora revolncibn annal sölo puede ser llamada aquella en que lodos los astros..., y hu­ bieren recorrido con grandes intet-vales la inisma Orbita de lodo el ciclo. Peto quaesoque. Cic. Fam. 5, 4, 2. Sabinos equitatu [adit botto­ que devicit. Id. Rep. ?, "20, 56. NB. 1. At saepe et et quo sine discrimine usurpantur. Sapientia rerum est divinarum et hnmanamm scientia. Cic. Off. 'l, 45, 155. Omnium divinarum Immanttrumqne rerum consensio. id. Laet. (5, 220. NB. 2. Que enclitica est, quae non frequenter adjungitur ulti­ mis syllabis in &correptum cxeunlibus, v. g. Faisseque. Cic de Or. 1, 55, 236. 4 Neque c finali adjugenda: hacque, tuncque. Tac. Ann. '15, 57; 14, Ni.] Ill. Atque ct ac, quae postrema solum consonantibus ettt. prae­ ponilur, raro tamen gutt-uralibus, subjungere solent id quod a prioribus distinguendum esl, [quasi sit ejusdem majorisve ponderis.] Venusu— rna] ATQUEORDINEMet, ut ita dicam, docentium oculi Judicaiit, ATQUE etiam ALIAamona. Cic. N. D. 2, 58, ift-5. [Nostrorum mil-itum impe­ tum hostes ferre non potuerunt, ac terga verterunt. Caes. G. 4, 35, 2. NB. 1. Ac ponitur pro et, cum voci jam copulalae duplex

4 Hujus praecepti historiam vide ap. Lanari-os, p. 415-417. 396 PAR'l'lCULAP. 370

membrum additur. illagn-i/ica vero voa: et MAGNOVino AC SAI'IENTE digna. Cic. Off. 3, 'i, 'l. NB. 2. &) Et, que, atque sonant aliquando et vero, ny ;. la vei-dad, y en cl'eclo (eleelivainenle), y en realidad de verdadn, Magna vis est conscientiae, judices, m magna in utramque partem. Cic Mil. 25, Bi. b) Et sonat et tamen, «y con tode-u. (lanorum illud in voceequi­ dem adhuc non amisi, ETvidetis annos. Cic. C. iil. 9, 28. NB. 5. Etiam, «aiin,,liast;in,et quoque, «lainbienn,quae voci postponilur, aflirmant cum gravitate. Quis tolerare potest nobis rem familiarem nil.-xmad neeessaria deesse? Sall. C. 20, 'l i. Mamertina ci­ vitas improba antea non erat, ausi! ini-mica improborum. Cic. Verr. i, 10, 22. Patriae quis exsul Se QUOQUEfugit?Hor. C. ?, iii, 20. Tu annom-:, [r'-timi? " ]. !V. Copulalivae ac, atque subsequuntur adjectiva et adverbia similitudinis ac dissuniliiudinis, cumhocsensu uconio,de Io queo. Nc sim saluus, si ALITERscribo nr. sentio. Cic. Att. 16, 15 (a), 'i; mal hayn, si. [Talia sunt: alius, contrarias, par, similis, dissimilis; aliter, secns, contra, pariter-, similiter, neque, juxta, perinde sive proinde, pro eo, en razon de. Date operam ne sniim utamur fortuna ATQUEusi sumus. Ter. Phorm. prol. 563 Philosophia non proinde ac de hominum est vita merita laudatur: cl'. Cic. 'I'usc. 5, ?, (i.—Copulalivls ac, atque nonnunqualli additur si, «come si»: similis, similiter, pariter,. jufcta, idem ac si... Similiter facis AC81me roges cur te duobus con­ luearaeulis. Cic. N. D. 3, 3, ii.—Dicitur etiam similis, similiter, proindcul si, tanquam si, quasi—Aeque pauperibus prodest, locu­ pletibus neque poölicum est. pro aeque pauperibus ac locupleliims prodest. Hor. Ep. 'l, 'l, 25. .'VB. Adverbiis neque, eontra, juxta, proinde, secus jungilur etiam quam, sed raro; et vocibus alius et aliter fere in negatione (et negativa interrogatione) addi possunt quam et nisi. Nam. Ausi QUAMinCapi­ tolio-puluinar suscipi potest? Liv. 5, 52, (i; i. e. non alio loco quam. Bellum autem ita suscipiatur, ul NIHIL ALIUDNISIpari: quaesita videa­ tur. Cic. 0//. 'l, ?.5, SO.] V. Aliquando post voces idem, talis, totidem ponitur ac (atque)

^l Trudidei'unl fluidum M. Bruto ""I'uellft (lui.-isse(Julium). Kai ciæ,vin'/nv; Sucl. Jul. 82. 2 Gf.Granate-isis: niQue senlirä el amador de esta vido, cuando lc den o di semejante nueva que 65th Orac., muerle (c. 9, perraro 16). H. S. 383. 372 COPULATIVAE 597

pro qui, qualis, quot, cum verbum utrique orationi commune est. Est animus te ergo tni-211ACfuit. Ter. Haut. 265 ['2, 3, 24]; i. 0. qui fuit. Honos TALI populi Romani voluntate paucis delatus est ACmihi. Cic. Vat. 4, 10. [Factum est" ut cum TOTIDEMnavibus ATQUEerat profectus rediret. Nep. illitt. 7, .);pro quot erat pr. In hanc (ugumentationes ea; llSDEMlocis sumendae sunt A'lQUEin causam negotialem. Cic. Ino. ?,, 25, 70; i. e. ea: quibus in c. 11. VI. Cum una eademque cogitatio exprimitur negative primum, deinde animi:-tive, tttuntur Latini conjunctione copulativa: nos saepe particula «sine quo, pero». Socrates nec patronum quaesivit ad judi— cium. cupitis, nec judicibus supplea- [uit, adhibuitque liberam contu— maciam a magnitudine animi (luctam. Cic. Tusc.! !, 29, "il.

371 SaepedlSle'lCthä, omittitur ut lnettatlor conjunctio feratur copulativa, oratio (asyndetou): nonnunquam tu'" in membrorum, etiam duorum, enumeratione. Aderant. un— guenta, coronae. Cic. Tusc. 5, 21, 62. Adsunt, queruntur Sicuti uui­ oe-t'si.Id. Dio. Coeo. 4, H. In quibus (feris) inesse fortitudinem saepe dicimus, ut in equis, in, leon-ibus.ld. O/f. 'l, 16, 50. Asyndeton in impe­ rando t'requentissimum est." 2." in antithesi. sive cum verba verbis, sententiae sententiis cppo­ nuntur. Aetii/teils omnibus publicis privat-is, sacris pro/unis pepercit. Cic. Verr. !1-,.)"'i43120; Morsinterim aderit cui, velis uatis, uacandum est. Sen. Br. vit. 8, d.Serius ocius. Ilor. C. 2, 3, 26. Plus minus, mtis o menos: Vin;(it) (mu(os) p (lus) ni (inus) XXIII.2 5." in duobus collegis nominundis, et in certis quibusdam formu­ lis. Cn. Pompojo, M. Crasso consulibus. Caes. G. 4, 'l, 1. At si prae­ nomen omittitur: Consulibus Tuditano et Cethego. Cic. G. M. 4, 10. Aequum bonum, melius aequius. ld. Tcp 17, 06. Velitis jubentis. Ge;.:)l ,19, 0. Quicquid (lare facere opmtet. Qui damnatus est e1it; ei que tue o tuere condcnado, et quo tue c. o 10 tuere. t'entis 1emis in patriam properare, cel-.]

37" titur1. Si conjunctioin tria vel plura singulis vocabula verbis copulanda (polysindeton), sunt, vel repe­ vel omittitur omnino, vel additur que postremae dictioni (asyndc­

1 Gf.v. c. Cic. Cat.-l, 9, 93. Apud Liv. semper: abi, 1enuntia;1', lictor, colliga uulnus; i,,caputol171ubacol., excepto ite, 38, 51, 10. Ct. n. 469. 2 li.-icmplulnscriplionuiu Latinarum-, u Wiluiunns collecta, Bcrolini, 1873.

atum. LAT. 18 598 PARTIGULAE 372 lon). lla dicitur: I";'etres El' pm entes ET liberi; vel [r',at7es parentes liberi.; vcl fr'atres, parentes liberiQUE (Vix: fratres, parentes 151­ liberi). [Eum tibi magnopere commenda ut ET hospitem meum ETfamilia­ remAbi-it, Er excessit., gratum hominemeuasit, erupit. ET virum ili. Cat. bonum,' 2, cet. .lras, Cic. Fam.focos,sepulcra 13 25 majorum defendimus. id. Phil. 8," 0, 8. Cum slolem, lunam stellasQuE vidissent, cumque temporum maturitates, mutationes vicissitudine-soon cognovissent, suspicati essent aliquam excellentem esse praestantemqiw naturam, quae haec effecisset, moveret, regeret, gubernaret. Id. N. I), 3 ', 100.- Orationem que claudere non solet.] NB. Alii, ceteri, reliqui in extrema enumeratione vulgo con­ junctioncm respuunt. Honores, diuitiae, voluptales, CETI'ZRACic.'I'nsc, 4, 51, titi: nonnunquam ceteraque, raro et celera: id., Fam. 6, 18, 5 [Quid jam de Saturnia, Sulpicio,-reliquis (licam? id. Leg. 5, 9, 20. [l. Cum voci copulatae duae partes adduntur etiam inter se eo­ pulatae generatim est conjunctio variando. In morbum incidit, ac satis vehementer (liuQUEaegrotavit. Cic. Cluent. 62, 175: ei. n. 370, lll, NB. 1. Et naues habent plurimas, ET scientia ATQUEusu nauti­ carum rerum reliquos antecedunt. Caes. G. 5, 8, i.]

373 1. 'Ut membra duo copulata distinguantur illustrius, adhibent Latini et—et, «tanto—come, yal—yan, saepe simpliciter "yn," nonnunquam que—et, que—que. (Jam. Xeræes Er mant ET TERRAbellum mtiuersae inferret Europae. Nep. 'I'hem. ?, 4. [Omnes lcgaliQUE ET tribuni effecerunt ut, cet. [iv. 529, 22. ll; haec secunda copulatio (que—et, que—quc) tantum est voca­ bulorum, neque ap. Cic. invenitur.e QtttQUI-ïRomae quiQUEin exer­ citu erant. Id. 92, 26, 533] ll. Cum—tum, utanto—como, (va) - pero especialmenten, duo vel plura conjun-runt, quorum alterum attollitur ct eininot, [piae­ scr tim addito adverbio "ueto, etiam, imprimis, praecipue, niti.-virile, cel."] Agesilaus cum (: celer is scriptoiibus', Tun EXIMIBH.Aenon/lente

4 Minime: uno solutnento—sino tamliionn. 2 Susque deque, nd ;ltt. lvi-,G, 4; noctesque diesque, ("in. 4, 46, 51, :) Cic. transcripta sunt, non inventu. 3 Extra relativa haec copulatio roru est, et solum Invenitur cum pronomine et altera vocc: MEQUE"saxumque meum gloria honorem.-rti.Sall. .l. 10, '2. Per excep­ tionem L'l--queup. Cic. Fin. &,22, 64, Tusc. -,I 2, &. .;que-atque, Verg. G.-l,'lS'2. 'i Non vero potissimum. 375 copuwmvuu 509

Socratico collaudatus est. Nep. Ag. 'l, 'l; ,«l'ut':nlabudo de varios escri­ tores, y con parliculuridad de J. discipulo de S.» R. de Oviedo. [Cum mnltac res in philosophia nequit:/uum satis adhuc explicatae sint, tum perdi/licitis, Brute, et perobscura quaestio est de natura deorum. Cic. N. B. l, 'I, 'I. Et cum virtutibus, tum etiam [ortu-na ornatus. iti. Fam. '15, 13. Animadvcrlcnda etiam: tum— tum, inodo—modo, nunc—nunc, «ora -—ora, ya—yan, atque in Soluta oratione rarius jam—jam, et multo rnrius qua—qua solum cum vocabulis, et simul—simul; item apud priscos et recentiores alias -- alias. Erumpunt saepe eit-io ami­ corum TUMin ipsos amicos, TUMin alienos. Cic. Laet. 91, 76. 4] lll. Cum uliquid generale per sua singularia explicatur, Latine non adhibelur particula, ut apud nos «es a suber». In tria tempora vita diuiditur: guod fuit, quod est. quod futurum est. Sen. Brev. v. '10, 2.

374! Neque, nec usurpari solent pro et non inilio secundi membri. Id quod utile uidebatur, NEQUEerat. Cic. Off. 5. 10. Ji-l; y no lo cru (sin serlo, n. 360, adu. ö."; [De Quinto fratre nuntii nobis tristes NEC varii venerant. l(l. Att 5, 17, 'l.2 At etiam: Apud Demetrium Syrum, ueterem I-I'l'NONignobilem dier,-urlimagistrum studiose eæerceri solebam. Cic. Brut. 91, 515. NB. Nec et. neque ita aliquando ponunlur pro et non, ut et ad primariam orationem pertineat, non. ad secundarium. Cnm consules in Hernicos eæercilum duxissent, NEQUEinventis in agro hostibus, Feren­ tinum cepissent, eis Tiburtes portas clausere. Liv. 7, 9, 'l; pro: et F. cepissent, non. inventis h., sive cum hostes non. invenissent. Nec facite odire ad auxitiandwn animadverte/tant. Caes. G. 7, 25, 'l; i. c. et ani­ '-matlvertclmn.t non facile... El poiilac dicunt.: NEQUEait, sine numine uincit. OV. M. H, 263; pro: Et ait: Non sine n. u. '

*275 'l."'"[. Et.non Cum poni vei-hum solet verho pro neque:opponitur. Nonne te et Pno­ Ln'rts ET non: ruet.-uris labidis condemnari necesse est? Cic. Ver-r. /t-,

4 'I tiqnando-aliquarum sequim-is [.allnilnlis csl. ?. Eodem pacto neque quisquam, neque quicquam, neque ullam, neque unquam, neque mqumn pro: et ncnm, et nihil, et nullus, et nunquam, et nusquam. Horae quidem cedunt et dies et menses et mini, mec praeteritum tempus UNQUAHreuertitur. Cic. C. Ell. ift, 69. Nequeeum, neque !amon,neque vero sunt usus troqucnlloris quam non enim,'non tainen, non vero. Cf. n. 375, II. 400 PARTICULAE 375

16, 36; hic non potest usurpari neque. HsnEnrr igitur uncum: Deus nr NON LOQUETUR.[d. N. D. I, 55, 92. ?..o ln motu animi vehementi. Videmus universi repente ea'amiaa lauta servorum immissa in populum Ronmmun, ET NON com-.uoæ-mlum Cic. Har. r. 12, "233. 5? Cum et cadit in unam orationis vocem, negatio in aileram. Cum in dextro cornu legio duodecima et NONMAGNOintervallo septima constitisset. Caes. G. 2, 25, 4; i. a. et paruo i.. H. Item nostrum 3]ne (uales), y uo (mris bien), y uo (per et con­ trario) Latine est et non, ac non. Si. hoc profectio Er non [aga est. tav. 2, 58, 5. Eodem modo (lici potest et nemo, et uultus sive uultusque, nihilque, cel. Domus quae temere et. nulla consilio (almi-nistratur. Ca: lat., 'l, 54, 58.]

376 [. Neque neque (nec—nec, neque —-nec, nec—neque)duo vel plura membra negativa conjun­ gunt, quorum secundo potest vero add: per elnphnsim. [Et-neque, neque—et, raro neque (neq—que alterum aflirmutivum,alternm negativum copulantur.] Secundum autem genus cupiditatum NECadpo­ tiendum (li/licite esse (Epicurus) censet.. N'ECVERO ad care-udum. Cic. Tusc. 5. 35. 95. [Intettegttis ET animum ei praesto [uisse, NECcomi-. tium defuisse. Id. Phil. 13, 0, '15; Homo NEQuEmeojudieio stultus, ET suo valde sapiens l(I. (te Gr. 'I, 59, '179. Ea: quo intellegitur NECin­ temperantiam propterea esse fugiendam, temperantiamoun expetendam. Id. Fin. 'I, 'M. 48.l NB. [. Aut. et ve astu-part post negationem possunt pro neque; item aut— aut pro ueque—neque. NEQUEenimmari venturum, sur ea parte belli, dimicaturum hostem credebant. Liv. 21, '17, 8. NON (recito) ubivis coranwn quibuslibet.. l-lor. S. l, 4, 75. NEMOsur mites AUTeques a Caesare ad Pompeium transierat. Caes. C. 5, 01, 2. At usurpare novam orationem ctiam negativam cum aut seu ve poetarum est: NECte hinc comitem asportare Creusam Fas, AUTille sinit superi regnata-r Olympi. Vel-g Aen. 2, 770; i. 6. nec fas est, nec sinit Juppiter?

1 uNon numquam apud Caesarem in dis-unctionis forma neque...neque prior particula vim liabet copulatiünm, ita ut idem sonet quod et neque"Haeduisseobsides redddurum non esse neque Ins AEQUEeorum soccis injuria bellum inlata;-um. G. 4, 36. 5...» Lnnam-ou, Qacs. S. p. 400, 3). 2 Sum. interpretes qui me unicam videantorationcm: Nec [atum nec JUPPH" sinunt. 377 COPULATIVAE ET Dl-lUNGTlVAE , 401

NB. 2. Secunda notio, cum primae negativae copulatur, nega­ tive etiam Latine exprimitur, quae tamen apud nos affirmativa est. Sed copulatio affirmativa tum a Latinis adhibetur, cum utraque nolio in unam coalescit. Non enim solum (tenenda. nobis NEQUEprocudenda lingua est, sed enerandum coinplendnmqne pectus maximarum rerum et plurimarum suavitate, copia, varietate. Cic. (le Or. 5, 50, 121; no stilo debemos alilar y aguzar la lengua. —-Talis est vir (Q. Catulus), ut nulla res tanta sit ac tam difficilis, quam. ille non consilio regere possit. l(l. Man. 20, SQ,] ll. Orationes negativae.coordinalae Subjunctivi et imperativi sibi assumunt neve, neu pro et ne, aut ne, aliquando neque. (Caesar) milites cohortatus (est) uti suac pristinae virtutis memoriam RETINE­ RENT,NEUrnnrunoanenrnn animo. Caes. G. 2, ?.l, 2. Hominem mor­ tuum in urbe ne SEPELITO,new-: unire. Cic. Leg 2, 23, 58. [Tenea— mus eum cursum qui semper fuit optimi cujusque, NEQUEca signa AUDlMlUSquae receptui canunt. ld. ch. 'l, "2,5. -—NEVEforet terris securior arduus aether Affectasse fl.-runt regnum coeleste Gigantas. Ov. M. 4, 151: pro elferunt, ne... cl'. n. 374, NB. in fine. Nota neve — neve in orationibus ab ut dependentibus, et rara in prohibitionibus. Peto a te ut id neve in hoc reo neve in aliis requi­ ras. Cic. Fam. 'l, 9, 19. NEVE tibi ad solem vergant vineta cadentem, NEVEintervites corylum sere. V. C. 2, 298. Nec—nee.0v.il1.'2,135.]

". CONJUNCTIONES DlS-lUNCTlVAE ET ;'iDVl-IliSA'l'lVAE

377 [. Aut disjungit res plane diversas, saepe contrarias; vel, ve, s1ve (seu) Similes notiones separani, aut eas quas distinguere parvi refert. Ve enclitica est. Id ergo est pronuntia­ tum, quod est venun AUTFALSUM.Cic. Tusc. 'l, 7, lll-. A Vin'rure pro— fectu-m vm. lN IPSAVIRTUTEsitum lb. 2, 20, 46. [Dvaous rninusvi: horis. Id. Phil. 14, (i, 10. Non sentiunt viri fortes in acie uulnera; vaL sentiant, sed mori malunt quam.tanturamodo de dignitatis gradu demo­ veri. ld. Tusc. 2, 24, 58. NB. '1. Aut duabus orationibus interjectum frequenter reddi potest per «0 si ne, o bien.- Omnia bene sunt ei dicenda, qui hoc se posse profitetur, .w'r eloquentiae nomen relinquant-tun est. Cic. de Or. 2, '2, 5. NB. 2. lterantur etiam, ut copulativae. AUT hoc dicis, AUTnihil 402 PARTICELAE 377 dicis onmino. Cic. Tusc. 'l, 7, 'l'i. VEL imperatore, vut. mit-ite me uti­ mini. Sall. C. 20, 16; ora — ora, ya —ya. SIVE casu, suu-: consilio deorum. Caes. G. 'I, lit. b' Va — vs poeticum est: Si quis cast-sva. m.:usvs. Verg. flen. 9, oMD.—Aut pro neque, cl aut — aut pro neque —neque: n. 376, [, NB. 'l. ll. Vel aliqnando solum loquendi modum corrigil; ut vel potius, vel etiam, vel (licam, Cic. Fin. [, 5, l(); vel, ut verius (ticam. Ali­ quando signilical «aun, hasta», maxume cum superlalivis, v. g. [mg­ tus vel (iacuimus. Per me VELstertas ticet. Cic. Ac. ?, 29, 93. Sonat, etiam «por njemplo, ya»: Raras tuas quidem, sed suaves accipio title­ ras; VEL.quas proxime acceperam, quam prudentes! Cic. ("ann. ?, 15, 'l; «lnny (le tarde en tarde reoiho cartas de lu mano, pero muy gasto­ sas---, (come) por ejempio «Ia poslrcm quo reeibi, euan liiSCl'ClaiH Abl'ii. " lll. Sive (seu) indicat a) (luliilalionem, et b), praesertim cum potius, verbi vel senlenliac correctionem. &)Ascanius florentem urbem matri SEUxovnncae relinquit-. Liv. 'l, 5, 5; a su madre, () laese su madrastra. h) Omnium oratorum sn'F, ll.-XllULARU-Msolutissimum in dicendo et acutissimum Judica nostri ordinis Q. Sertorimn. Cic. Brut. 48, 180; o anles eharlatanes. Ea, quae regie SEU rorws 'ri-nanmca statuit 'in m'atores Apronius, praetermittam. l(l. Verr. 5, 48, HS.]

378 Adversalivae coniunctiones oppositionem significant Saepe tamen coniungunt. novam oralioncm non proprie coordinatam sed omnino independenlein ' [. Sed et verum rejicinnt limilantve oralioncm praecedentem, saepe negalivam, et inserviunl lransilionihus. Omnes pro/"atti vires animi atque ingenii mei, NONodio rutiluctus atir-uJ-us, sen spe reipubli­ cae corrigendae. Cic. Att. '1, '18,?.. —Vuuuu, stptacet, (ut reliqua per­ gamus. ld. 'rle Or. 5, 15, Bl. [El cum vi majore sed vero, sed tamen. NECJatll cum ill'. Aquilio, fortissimo viro, bl-ZDvano cum Paulis, Sci­ pionibus, Jllariis can/ermidiun! ld. Verr. 2, ii, 6, l!i. Domitius nulla ille quidem arte, sen Latine 'ramnx et multa cum libertate dicebat. iti. Brut. 77, 267. Item verum tamen scu z-erumtaumz.] ll. Autem cl vero (ilVCI'SiiillClllaliquam potins (]thllll'OI)I)OSili0­ nem signilicant, ct posl unam vel allen-amvocem eollocanlnr; autem

4 Vel pro aut non imilnml um: Vi-nreudumilla acie vm. cudemlum axe. Tac. .-luu. H, 35. Apposite Liv llic vincendum .w'r SIORIENDUMest.El, 43, 5. 378 aovnnsa'rlvau 403 etiam posl plures intime conexas. Et saepe per «yn potest transferri. (Hoc opimum genus dicendi) Rhodii nunquam probaverunt, Graeci AUTEMmulto minus, Athenienses VEROfunditus repudiat-erunt. Cic. Or. 8, 25. [Praeterea autem &)saepe nihil aliud facit quam eonectitsequen­ tia praecedentibus. Orationes ejus (Caesaris) mihi vehementerprobantur; complures legi AUTEM.Cic.Brut. 75, 262. b) inseril orationi paren­ thesim explicalivam. (Tribuni militum) foedera ac leges (erant AUTEM eae duodecim tabulae) conquiri jusserunt. Liv. (i, 'l, 10. c) ponitur pro (H(/tti, «es asi que,» in argumentando. Aut hoc, aut illud: hoc AUTEM non, igitur illud. Itemque: aut hoc, aut illud: non AUTEMhoc, illud igitur.'Cic. '['op. ii, öii. d) corrigit in interrogando. Quid tondentisti maliin tam tenera insula non fecissent? Non fecissent autem? [nt-moquid ante (uiuentem meum non feeerunt"? Cic. Att. 6, 9...8; ;,quo (ligo no habt-tan hecho? lll. Vero dictioni eui pestponilur majorem vim tribuit quam ea quae inest, in antecedentibus. Scimus enim musicen nostris moribus abesse a principis persona, saltare vnno etiam in vitiis pam". Nep. Ep. 'l, 2. 'l— lnservit etiam transitionibus, saepe jam praeposito. Illud vano ab Aristotele animaduersum quis potest non mirari? Cic. N. l). 2, 49, 125; etiam: .].in vnao illud ab Aristotele, cet. lV. Verum enimvero, «pero cieriamenle. mas en realidatl de vei-dadu, maximam notat oppositionem. Multi mortales dediti uentri vitam tr(msierunt. Eorum. ego vitant morte-mquejuxta aestimo. Vultum untalvuno is demummihi vivere videtur, qui praeclari facinoris aut artis bonae famam quaerit. Sall. C. ':2,(J.] At, «por el contrario, empero»,intcr aclversativas maximi cst pendet-is. Et dicitur est poetice, archaice et l'amiliariler. illagnae divi­ tiae, eis corporis, alia omnia ltujuscemoa'i brevi dilabuntur,- ,x'ringenii egregia facinora, sicuti anima, immortalia sunt. Sall. J. 2, ?. [Cujus vis augetur addito eontra: v. 5. Cic. Verr. 2, 5, 26, 66, Sall. G 42, i-S. Usurpatur saepe in objectionibus aut proponendis, «mas, se dira», aut rcl'ellendis, in vehementioribusque esula-nationibus. Et cum majore vi A'l'ENIM,A'r-veno. Ar memoria minuitur. Cic. C. 1". 7, 21; Objectio proposita. ATsenatui quae siutgerenda praescribo et quomodo. lb. 6, '18; responsio ad object. Aeschines in Demosthenem

-I Vero in principio particula fuitnltirmnndt ab optimis scriptoribus servata, ul: Tibi/"uit hoc se.-uper[imiltintunt el vuno essedebuit. Cic. Q. fr. -l, .], 7. Cf. 382. 404 PARTICULAE 378 invehitur. AT quam rhetorice! quam copiose! Id. Tusc. 5, 26, 63, Etiam significat «a 10 menos», post condicionem: Res si non splendi— dae, AT tolerabiles, vel .n- lolerabiles TAMEN, ATTAMENtolerabiles. —ln sermone quotidiano additur subjunctivo optativo. A'r vobis male sit. Cat. 5, 15. Et in narratione, maxime poetica, adhibetur cum ab una re ad aliam transitur. A'r pius Aeneas cet. Verg. Aen. 'l, 505. Vl. Atqui idem est. quod et tamen; sed in argumentando signifi­ cat at emollitum sive attenuatum, nes asi que, pues, ahora hienu. O rem, inquis, dif/icilem, et inexplicabilem! ATQUIexplicanda est. Cic, Att. 8, 5, 6; y con tode eso. Etiam dicitur antem, hie II, c), raro at. Vll. Ceterum est apud Sallustium et Livium et. Tacitum pro autem, sed, uerum.] NB. Omissio particulae copulativae et adversativac in manifesta oppositione et interrogatione frequens est. Opinionis enim commenta DELETdies, naluraejudicia conrmam'r. Cic. N. D. 2, 2, 5. Quid ergo? hoc pueri possum', viri non versnum-? ld. Tusc. 2, lli-, Si.

379 !.lum, Gradatioaftirmalionisfit minus saepe non tantum, per non sequente modo, .nonin altero so­ membrosed etiam, verum etiam, minus saepe sed, sed quo­ que.l (Tullus Hostilius) non soum proximo regi dissimilis, sno ferocior mmm quam Romulus fuit. Liv. '!, 22, ?. (Pollio) omnibus nc­ gotiis NONiuter/"uit satu-n, sno prae/uit. Cic. Fam. [, 0, l. [NB. Si prius membrum negativum est, dicitur non modonon (non solum non) — sed etiam, sed potius (sed). Ntouanimonon oppugnator, seo ETIAMdefensor. Cic. Plane. S'lj'iö. Hoc non mono nos pro me, seu contra me est POTIUS.ld. de Or. 3, 20, 73] H. Gradatio negationis fit in priore membro per non modo (non solum), addita generatim negatione aut interrogatione, v. g. non modo non, nihil non modo, quae civitas non modo, in altero per sed ne — quidem, [minus saepe sed uia;, sed neque.] Ego NON atono tibi non irascor, san NE reprehendo QUIDEMfactum taum. Cic. Sull. '18," 50. [NULLUMNONmono illustre, SEDNE uotum annnm [ac­ tum. Id. I'i.s."l, 1; quod ita transferendum: ningt'ln hecho no ya se­ nalado, pero ni siquiera eonocido, no dire (digo) seüalado, mas ni aun

! «Nosolamente (no sölo)... sino tambien, pero [ambitio, pero oun-. 'l'enlia uo salamenta lux adcersxdades, [reno auo" las prosperidades nuesrras. Abril in Cic. Fam. 4, lb, 2. Cf. Hausszh, Gram. Hister. de lu.[. Cast., n. 682. 379 m GRADA'I'IONE 405 c. — El sine negatione in priore membro, quod rarum est: (Assenla— tio) xou .uooo amico, SEI)NE libero omnem digna est. Cic. Lacl. 24, 89. Haec genera uirtutum-Nox soum in moribus nostris, snn via:jam in libris repcriuntm'. ld. Cael. '17, 40. 1 NB. 1. Non modo eliam adhibetur subsequente sed, sed etiam, verum, verum etiam eum hac significatione: 'non.dico, non dicam. Quae (civitas) NONmono imperatoris aut. legati, szo unius tribuni militum animos ac spiritus capere possit? Cic. Man. 22, 06; contcncr «Ios humos y orgullo, no digo (le un general o un Iugur­ tenienle, sino (le un lr. miiitar?n R. dc Oviedo; no ya (lo—sino de? Sine ulla NON uoco religione, vunual ETIAMdissimulatione. Id. Verr. 5, l, 'l. NB. 2. Non modo et non solum secundo loco collocari pos­ sunt. Quod si prius membrum negativum cst, significant uno ya, mucho menos, cuänlo menos». Secundas etiam res uostras, uox mono adversas pertimesccbum. Cic. Fam. 4, M, 2. Ut ipse etiam sibi, NON iis SOLUMqui adurunt, displicebal! ld. Att. 2, 21, 5. NuHum meum minimum dictum, non modo factum. II). 'i, 9, 21; cuanlo menos una acciön. Cf. nedum, 328. Hi. Gradalioncm etiam significant: 'l."m Atque adeo, atque etiam, «y annu. Cummaximodetri­ mento ATQUEADEOEXITIOvectigalium. Cic. Varr. 5, 8, 19; y aun con la pel'dida total. "2." Immo, immo vero, uantes, mas, hasta». Causa igitur non. bona ost? Immo OPTIMA.Cic. Att. 9, 7, 4, Vivit? Immo vnno etiam in senatum vna-rr. l(l. Gal. 'I, 1, "2. 5." Quin conjunctum cum etiam, contra, potius, immo, praccedenle negatione, «mas bien, anles al contrario». His miraculis nunquam ab ipso clusa [3ch est; QUINconus aucta arte quadam nec abiiuendi lale quicquam, nec pala-m a/Iirmuudi. Liv. 26, '19, 8; nunca burlo (mofö) dcl crcdilo de eslos prodigios; mas bien lo acreccnio con ciet-Laarte que luvo para no negar nada de 0510genero, ni aiicmarlo püblicamenle.]

4 NON.xlooo[non] acla-nam, seu NEdiuturnam quidem gloriam assequi possumus. Cic. 1321).6, 21, 93 (Somn. Sc. '7.]. 400 r.nrrrcur..xn CAUSALES 380

Ill. CONJUNC'I'IONISScsusnuss n'r ILLATlVAl-I

380 [.. Nam cl enim, quae postponitur, inserviuni rei explicandae ct probandae, «pncs, perqne». llic pagus appellabatur Tigurinus; NAMomnis civitas Heli.-etia m QUATTUOR[*.-mos divisa. est. (l:.iPs.G. !, lil, fi. [Eademque constituentlarum legum [uit quae regum.. Jus enim semper quaesitum aequabile; neque aliter esset jus. Cic. Off. ?, 12, 41; pnes sicmprc sc procurb quo. huhicse ignul justicia para Lodos, se proc. el igualnmiento de laj. pura todos. NB. Nam l'requenler respondet noslro «cnanlo a». Quid Achille Homerico foedius? quid Agamemnone in Jurgio? Nur Ajacem quidem ira (ul [uro-rem mortemque perituri.-it. Cic. Tusc. -'t, 25, 59; pncs :i A., cunnlo :: A.. de A. no huy que (leeir qne. — [nserwl eliam narra— li0ni cxordiendae. Item omnem a principio audies. NAM is postquam e.veessitea: ephebis... Ter. Andr. 51. II. Namque et etenim artius lcrminos conectunt, graviusque sonant. Tempore opportunissi-mo Caesar auxilium tulit; NAMQUEejus tulventu hostes constiterunt. Caes. G. 4, 54, 1: «ueudiö C. a socorrer­ Ios al mejor licmpo; por-qne con su venida Ios cnemigos sc conluvie— ronn. Goyn.*— At enim et sed enim, quod posterius in prosa ora­ tione rarum csl, «pero eici-io, pero nn vni-(liilo. [[[. Quippe, nempe, nimirum, scilicet, videlicet causam etiam nolunt, ironiam saepe reilnicnt.'illene incepto desistere uictam, Ner: posse [talia Teucrorum auertere regem? QUIN-r; VETOR FATIS. Verg. Aen. 'l, 59; ironice diclum. «eit-rtr) Ios hanns me !0 impidenu. Lopez. Sol Demorrito magnus uidetur. QUIPPl-Inouum ERUDITOingeome­ lriaque perfecto. Cic. Fin.".'l, (i, 90; ann cnamlo hombre cn VCI'(ilei., Democritus luminibus amissis alba SCILICETet atra discernere non. poterat; ut vero bona, mala. pote-rat. [(I. Tusc. 5, 59, 114; en vei-(lad, cierlo, naluralmcnlc. Darius in fuga cum aquam turbitam et cattu-ue­ ribus inquinatam bibisset, negauit unquum se bibisse jucundius. Nun­ quam VIDELICE'I'sitiensbiberat. ld. Tusc. 5, 54, 97. Quid metuebant? Vim vmum-rr. Id. Caecili. 15, fii-; eviilcnlemcnte. la'stillud quutem vel nuevinzu-m, animo ipso animum uidere; et NIMIHUMlitt-ne habet- vim praeceptum Apollinis, quo mouet ut se quisque noscat. l(l. Tusc. !, 2,

4 «Fueron socor ridas por C.a! liempo miisoportuno; perque con su venida se conluvrcron los enemigosu. Valbucnu. 382 ET ILLATIVAE 407

SV).Quos ego or ne? NCMI'Eeos qui ipsi sunl ornamenta reipubli..cae ld. Phil. l-,l l--.'l56; sin duda ]

38iconclusus-aitaque, [. illati-visergo, igitur eum laetum utendum,cum aliquod coguilatum; e.x us quae dicta sunt colligimus. Igilur saepe postponitur, nonnumquam ergo, maxime in transitione. Non sum.ita hebes, ul islurl (licam. Quid dicis tetrus? Cic. Tusc. l, 6, 12. Aristides aequalis fere [all Themisloeli. iTAQUl-Ieumeo de principatu contendit. Nep. Ar. -l, ! [ll. Igitur adhibetur etiam a) in narrationis aut explicationis line. Haec IGITURcl alia immmerabilia run: cernimus, possumusne dubitare quin iis praesit aliquis (ef/erlor? Cic. Tusc. 'l, 28, 'i b) post parenthesin ad orationem continuandam. Recta en'eclio (xatöpüwcrwenim ita appello, quoniam rectum [acla-m Zazöpömlm)recta renun ef/"eclio,cet. Cic. Fin. 5, [!l-,45. c) cum a generalibus ad singularia lit gradus. Erunt/ue dispu­ tationem lres in partes noslri fere dividunt... Primam icl'rL'n, eet. Cic. N. I). 2, 50, 76. lll. Eodem fere sensu alque itaqae usurpantur adverbia relativa quare, quamobrem, quapropter, quocirca et demonstrativa hinc, inde, proinde, idcirco. * Sed proinde csl fero imperantis. l'r'usha, inquil, meae vitae subueuioe conamini quem jam sanguis uires­ que defeiunl. Puerum-. ABITE.Caes. (.. 7,i')0, ü. NB. 'l. Igitur, enim, autem, accedente verho sum, poni tertio loco aul quarto possunt. Incredibile esl ENIM.Cic. de Or. 'l",lii-, 197. Siquid est anm offensionis. [(I. .in. 15, 9, ?. NB. ':2. Non licet copulativa-n conjunctionem addere particulae illalivae (itaqae, igitur, ergo... ,ut apud nos «y por consiguicntc»), sed dicitur ob eamque causam, et propler cmn causam, aul quid simile.]

IV. P.snrrcumn .xrrtnstarlvan [rr NEGA'nvm-z

382ellerlnr: Responsio all'irmaliva sivc conl'irmaliva varie l.llm Particulis etiam, ita, sane. vero, raro verum, et majore vi ita vero, ita prorsus, sane quidem, «si por cierto, de veras,

4 Eo et ldeo nllativacsunt apud scriptores imperii. 408 musicum]; (somnum.-mm 382

,,cöniouo?»,.11iis.' donianum aut «non» respondere. Cic Ac. ?.52 iUi-; iesponder si 0 no. Quidnam? inquit Catulus; an. laudationes? ln inquit. luto-uius. lli. de 0122, 'iO el "ll fi5 ei 'l-;/l [ilo vero, ita esi itapimsus Fuislinelieri (lanii?VERO.ili.'1'usc.'i'li, 25; si. ["uisti saepe, credo, cum Athenis esses, insehoiis pliilosopliormn. VERO .m LIBENTERQUIDEM.ld. 'l'ase. 2, H, 20. Facies? Vunou. Ter. "aut. 1015 [5, 5, H]. Visne in insula. quae est in. ["ibi-eoo sermoni reliquo demus operam sed-emes? SANl-IQUIDEM.Cic. Leg. 2, I, 'I .] 2." Repetito inlerrogalionis verho, eui licel vero addere. Dasng manere animos post mortem? Do VERO.(lie-. Tase. 'l, ii,?ii. [Quaesivi fieri-neposset. Hie posse respondit.] 5." Particula vero juncta pronomini personali verbi quod subau­ dilur. Dicam opinor quod sentio. TU VERO,Tito. Cic. Brot. 85, 292. [Quaero 'num id injuste fecerit. iLLEVERO,inquit Antipater. ld. Off. 5, '.315,4-55; ciertamente quo si, respondio A. diene rides? TE (rem)]

383 Responsumnego tivum el'iieilurporlieulis non, non Ita, «uo-:, minime, «de ninguna maneron, non vero, minime vero, «noCleriamenlen, nullo modo,cel. [Aliquando verho aut alia interrogationis voce subdita ] Au.! «etiam» aut «NON»:respondere. Cic. .-'le.9., 52,'10-i-. [Cognitio-maliquem aut propinquo-m? Nox. Thermi­ laaum aliquem liunt.-Simohominem ae nobilem? NE id Qunn-zm.ld. Verr. 9, 45, 106; etiam: 'non [ait. An tu. haec non credis? MiNlMEVERO.ld. "l'uso. '! ,(i. 10. Num igilm'peecamus? MINIMEvos QUIDEM.id. Att. 8, 9, ?. Ain tu? fii-iler i(lseire non potes? NULLOMODO.id. Tusc. 5, 12, 55. Mi. Cum per enim aut nam slalim ralio redditur responsi, ol'lirumlio saepe aut negatio onlio peculiari verbo signilicnlur. Tam Antonius: Heri Eum, inquit, hoc mihi proposueram, ut cel. Cic. de Or. 2, '10, 40; si, perque ayer.]

[. [. Non communior est parlieula negandi lum verbi 38 !' lum propositionis'-' [(VI). 1. Non possum non cum infinito idem sonat quod ['acc­ 7'e non possum quin, no puedo dejar (le. NUN 1'01'0'1NUNdare ( lil-teras ad Caesarem). Cic. AH.. 8,0., l. Tuum consilium NEMOl'O'l'ESTnos maxime lautiore. id. Fam. &, 7, 2.

I V g. uomine, ut dicis: et minime ulique. 2 Non est a prisco manum:"?! uinum, [. e. ne unum. 385 m' NBGANDI 109

NB. 2. In subjunctivo hortandi et prohibendi invenitur aliquando non pro ne, sed ferme apud poölas et posteriores. Si (ve­ sanus poeta) decidit auceps In puteum [Meamne-,... non sat qui tollere curet. Hor. Pis. 4603] [I. Haud apud optimos scriptores solutae orationis praeit adjec­ tivis el adverbiis, ut haud mediocris, haud spernendus, haud sane, [haud tluhie, haud ita magnus, no muy: cf. adu proxime praec. in ima p.;j vix vcrba, nisi in locutione haud scio an. [(Homo prudens et gruuis, haudquaquam eloquens. Cic. de Or. '1, 9, 58). 2

[. Ne post ne aut ne. .quidem est. reu./into menos». 385 ille vero nihil tslor um NI-ljuvenemQuint-mmouit unquam, NE nunc senem. Cic. Fam. 9, 26,9..; nauuque a mi ui aun sicndo uiozo ninguna cosa de csas» me inoviö, acuanto unis ahora que yo soy viejnn. Abril.3 li. Ne—quidem dijungnntur uno aut altero verbo in quo vis inest major, quandoque etiam brevi oratione subordinata; et signifi­ cant «ni siquiera, ni aun», aliquando «tampoco». Gloriae jactura-m NEminimam QUIDEMfaeere vellent. Cic. Off. 'l, 21. 84. —Si. igitur non sunt, nihil possunt esse; ita nmniseri Qumen sunt. ill. 'I'use. '!, (i, 12, v asi tampoco. NB. Apud Livium et sequentes inveniturnec pro ne—quidem. Non inutilem puto hanc cognitionem; alioqui NECtradidissem. Quin­ til. 5, '10, 129. III. Post negationes nemo, nihil, ne, nego, nescio, nolo al'lirina­ tio illis respondens in oratione subscquenli aliquando subauditur. 'i Nemo extulit eum verbis qui ita dixisset, sed contempsit cum qui minus id facere potuisset. Cic. de Or. 5, 14, "3.pro: sed omnes contempse­ runt eum. (Appius) collegis in castra scribit ne Veit'giniocommeatum dent, atque etiam (ut) in custodiam. habeant. Liv. 3, 46, 0. Plerique

4 A legibus NONrereflamus'. Cic. Cluent. 57, 455 Tanturh non, modo non (tantum quod non, et. imapag.366)idemsonant quod fere. (Nunti'i afferebat") TANTUMNONjam captam Lacedaemonem esse. Liv. 33, 110 5; quo estabu a punto de ser tomado, litt. quo casi eslnba yn lanianda.Eliam uolan­ dae loculiones: non ita, ano muy», ut nos rr^ manus; non non:, unoest, pero no, noco Corporum offensiones sine culpa accidere possunt, anne-orum NON ITEM,Cic. T'usc.fi,iii-,31; nondum, aaun no», nequedum uy lr)(laviano». ? [laun lsnmtvmclis.Cic.Tint.43,'s7.—lnlerhaudquaquam cl nequaquam idem intercedit discrimen quod inter haudetnon. 3 Cudntoma'ssc. nonwmueve:cu .mroatnsosmemueve. V.Cucnvo, Dicc -..,Gü'ï'.d). 4 Omnes,omnia, ut, dicam/firmo), scio, acla. 410 nana-rte 385 negant Caesarem in condicione nmnsurunt, ])OSI-llhlIul/lleliaec al; ga interposita. esse (dicunt). Cic. Att. 7, 15, 5; Ios tnt'ts (Iicen que C. ne se alendi-a a Ia c. y que, litt. niegan que—y dicen que.]

386 Negatio duplex at'i'trmat..'(1(l) indigne fin-eliam, NEQUE tamen NONpatiebantur. Nep. Eum. 'l, *).;y eon todo lo sul'rian, no dejaban de suit-irio. [NEMOArpi-nas xou Plancio studuit.. Cie. ['In-nc. 9, 22; Iotlos los de Arpino, ningt'tn Arpinate dejo dc, NB. 1. At prima negatio minime destruitur sequente 'Ita—qui­ dem aut neque —neque, neue —ncvc. NON enim PRAETERBUNDUMest' ne id quidem Cic. Verr. 1, (30. Reliquum est sic habeas, NltltL me. lier-cule le nti/ti nec carius ESSE nec suavius. ltl. Att. 5, 'I, ii; etiam aut rarius aut S., H. 376. [, NI]. "l.] NB. ?. Nec non diversas orationes ennjungit, fere vocabulo interjecto, non voces ejusdem orationis nisi in poesi. Nec hoc ille xou uidit, sed verborum nmgniþcentia est delectatus. Cic. Fin. 4, 522, (50; tampoco (loio de vor usto."

V. Panrtcume INTERROGATIVAE

387 l[Partieu-iaequaetao mastme sunt: interrogationi cur, quare, designantlae ne (encltttea), inservinnt nonne, nttnt, utrum, an, pront interrogatio simplex est.vel composita,i.e. unius membri aut. plurium membrorum, directa vel obliqua. NB. -I. interrogatio directa dubitandi et. admirandi fieri sine ulla particula ttolesl, cum ad interrogationem al'lirtnalivatn exspe­ etas responsum negativuttt, et.contra atI interrogationent negativam res­ ponsunt al'lirtntttivttnt. Tanli molant.-ii crimen proba-re te, la'ruci, censes posse talibus viris? Cic. S. Itosc. 926, 79. Tu igitur nihil 'Uillb'R?[tl.(lc Or. ?, ti8,275; gottes lt't no ves nada? gefeelivatnento tt't natla ves? Quid haec (llllmttiu signi./icut? non ttim? non scelus?... ltl. Qttinct. 26, 82. NB. ?. Cur adhibetur in directa interrogatione causali et in obliquo-,qnare tantum in obliquae]

t Ci.ii.tNti-TL'RS..lt',»1tvl: "Poetae igitur temporis attgttslct sunt, ([llOl'lllll in carminibus eerta hujus dictionis apparent documenta, eosque inuitatisunt poste­ rioris netalts scriptores-. Qui etiam nactumscribunt. Non et nisi etiam separau­ tur ab optimis solutae orationis scriptoribus, v. c. Cic. ].acl. 5. 18. 2 Locus Tullia-tus dc Or. 1, in, 71,qui a nonnullis Vocabulnriis affertur repugï naulo praecepto sine quarca recentioribus legilur. 388 SIMPLEX[Ni-simooa'rio mnnera 41 1

388 [. in simplici-intei-rogatione directa adhibetur -l.m nonne, su responsum alllrmahvum exspectatur. Quid"?canis nonne sunus LUPO?Cic. N. D. 'l, 53, .)7, ano es vendad que el perro —? 2." num, si responsum exspectatur negativum. In Numa Pompi­ lio nun l-ILOQUl-JN'I'IAEvusrlown annam-11"?Cic. de Or. 'l, 9, 37; baeaso (gpor ventura; purece — ? goo es vei-(lad que en N. P. no par-fee? 5." ne cum verbo juncta, si neutrum responsum exspectatur. VISNEigitur, a Damöcle, ronrunan EXPERIRI MEAM?Cic. Tusc. 5, "21, 61; Lquiores, () D. —? " [NI]. 1. Pro nonne, nihilne saepius dicitur non, nihil in se­ cundo aliisque membris ejusdem interrogationis. NIHIL-NEtenoctur­ num praesidium Palatii, Nlllll. urbis vigiliae, NllllL horum ora vultus­ que moverunt? Cic. Gal. 1, 'l, 'l. . NB. "2. l)ro num dicitur cum majore vi numquid, raro numne, numnam, numquidnam. Ecquid etiam ponitur ut mutu/uid NUMQUIDduas habetis patrias? Cic Lag. ?, 2, 3. Quid? Deum ipsam NUMNEvidisti? [tl. N. D. 1, 51, 88. Quid est, Catilina? ECQUIDatten­ dis? ECQUIDanimadvertis hora-msilentium? ld. Cat. 'l, 8, 20; (per ven­ tura ne? NB. 3. Ne ponitur aliquando pro nonne. VidetisNF.ut apud Ha­ mcrum saepissime Nestor de virtutibus suis praedicet? Cic. C. M. '10, 31; Luc veis c6mo—?— Et junctum non cum verbo exprimit admi— rationem saepe, aliquundo dubitationem: APOLLINEMNEtuDet-ium spo­ lia-re ausus es? Cic. Verr. 'l, -l8, 4-7. NB. 4. ln sermone colidiano dicitur ain. viden, satin, cel. pro uisne, videsne, satisne, cet. — Quin, gque no? Lemno no? QUIN conscendimus equos? Liv. 1, 57, 7. Quidni, aper quc ne? (cum sub­ junct.) Laudat Africanmn Panaetius quod fuerit abstinens. 'QUIUNI LAUDET?Cic.Off. 2 ,22, 76; por qne no lia de a.? n. 311,'l.] ,ll. ln quaestione directa diju'ncliva hac particulaeusur­ pantur: in primo membro utrum vel ne, aliquando nulla particula, [praesertim si membrum breve est;] in secundo an vel anne. UTRUMeauestra an nostra culpa est? Cic. Ac. 2, 99, 95. fiduciam-; ANnia-neo? lli. Att. '15, 40, 2. [U'rnnm hoc tu purum communi-nisti, AN ego non satis intel-leni, ANnul-uisti sententiam? Cic. Att. 0, 2. -- Pro

4 V. t'touuss DEGAXO,()rlot. pag. '202, n. 2I8, 2. 412 INTERROGATIO DIRECTA GOMPOSI'I'A 388 utram — an nota utrumne — an, ne tamen sojnncto ab utriim, Utrumne (conjunctum) poetarum esi. '] NB. «O "Ondicitur annon vel necne. Pater ejus rediit, .in non? Ter. Phorm. 147, [I, 2, 91] Sunt haec tua verba, NECNE?Cic. Tusc. 3, 18, 4l. [Annon magis est interrogationis dii-coiac, necne potins obliquae. lll. An, an vero adhibentur ad coniinuandum sententiam in interrogatione etiam simplici,. noiantquc fere l.m admirationem, Quasi non. necesse sit quicqnid isto modo pronunties, id aut esse aut 'non esse. An tu dialecticis ne IMBUTUSquidemns? Cic Tusc. l, 7, iam) es que li'i ni siqiiiera api-entliste Ios elemenios de la ilialeoiica? ?,? ironiam. Quid dicis? AN hello fugitivorum Siciliam VIRTU­ TE TUA LlBERATM-l?Cic. Verr. 5, 2, 5; uior ventura quo lii S. se Vlü libro de —? 5." membrorum o pposi ti 0 ne in. AN Scythes Anacharsis POTUIT pro nihilo pecuniam ducere, nostrates philosophi facere non Damnum? Cic. Tusc. 5, 32, 90. Numquid duas habet-is patrias? AN est UNAilla pot-ria communis? Id. Leg. 2, 2, 5; gno liay mes bien una sola gran patria conii'in9 NB. in hoc exemplo et similibus poniiur an pro sive: Themis­ tocles quidem, cum ei Simonides, ANquis alius, artem memoriae polli­ ceretur, oblivionis, inquit, mallem. Cic. Fin. ?, 32, "IO-'i;camo le pro­ meiiese (ensei'iar) la mnemotecnia, pl'eiil'iCI'a, responditi, (me ense— iiaras) el arlc (le 0Ividar.]

389 I. I," simplici. interrogatione obliqua num ei ne Significant «Si, Si por ventura»; Vlmaugent uum­ qnid, numne, ecquid. Speculari NUMsollicitati animi sociorum a rege Perseo essent. Liv. 42, "19. Quaesivi tamen viueret-Ni: ipse. (lic. [lep. (5, M [Somn. Sc. 3]. [Rogavit NUMQUII)aliud [erret praeter arcam. lil de Or. 2, (59; pregunta si por ventura. Quid agatis et H(".­ QUIDin Italiam venturi sitis hac hieme, I/ac plane sci-am. ld. Fam. 7, 16, 5; y SI para alga] NB. 1 Usurpatur an in obliqua inici-rogatione post verba ne—

-l Nolo hoc exemplum et s:milla. Voluptas melioremne .wr laudabiliorem uiruni efficit?Clc. Par. 4, 3, 45;ubi interrogatio ilijuiicuvu non est. sed verbn perilneni ad unam eandemque :iiinpliccm quaesnonem; non enim adjectiva (melior,laudabi­ lior) sunt inter se opposita. At: voluptas melioremneefficitan pejoremvirum? 389 tNTERItOGATIO OBLIQUA 413 sciendi ct dubitandi. (Aristotelem), eweeptoPlatone, HAUDscto AN recte (limerimprincipem philosopho-rum. Cic. Fin. 5. 5, 7. [Verba fere haec sunt: haurl scio, nescio, dubito, dubium est, incertum est, delibera, haesilo. Nescio an. habuisset parem neminem. Cic. Brut. 33, 126. Dabito an Venusiam tendam. td. Att. 16, 5, 3. Mo­ riend-u-menim certe est, et incertum an hoc ipso die. [(I. C 111.20, 74. Qui scis an.prudens hac se proiecerit? Hor. Pis. 462; — nescis. Contigit enim tibi quod haud scio an nemini-. Cic. Fam. 9, M, 7; lo qur. no se si a algun orro (a ninglin ot-ro), lo quo tal voz a nadic. Cum ceteris verbis an est poetarum et recentiorum] ' NB. 2. Post quaero etiam ponitur nonne. * Cum esses ea: eo QUAt-ISITUMArchelaumnonne beatum putaret. Cic. Tusc. 5, 12, 34. NB. 5. Post verba exspecto, experior, tento, conor fere adhibetur si. 81 quam opem reipublicae ferre posset exeamus EST:ct'. Cic. Phil. 9, 1, 2. [Circumfundantur ex reliquis hostes partibus, Si quem aditum reperire possi-nt. Caes. G. 6, 57, 4: subaudito verbo ten tand i.—Post alia verba haec particula rara est: VISAMsudomi est. 'Per. Haut. '170; v. u. 330, NB. Q.] ' it. in quaestione indirecta dijunctiva usurpaturtm in primo membro utrum, in altero an, raro anne. Permultum interest umum perturbatione aliqua animi AN eansulto liat injuria. Cic. Off. 1, 8, 27. 2." in primo ne aut nulla particula, in secundo an, aliquando ne; no no- dicitur necne, [raro annom] expresso vcl tacilo 'utrum. Agi­ tur autem liberine vivamus, ANmortem abeamus. Cic. Phil. 11, 10, 24. Sine sciam ad hostem ANad filium veneri-m. Liv. "2,40, 5. Nihil. inter­ esse (putant) valeam-usaegri-un simus. Cic. Fin. ei, 25, 69. Demus (bene­ ficium) NECNE,in.nostra potestate est. Id. Off. 'l, 15, 48, n. 388, 2." [-tlaro in lf' particula primi membri omittitur: (lutei-rogatur) verbi causa (ria pauca sint annu multa. Cic. Ac. 22,29, 95. * NB. 1. Ne— ne fere poötarum est; utrum —ne rarissimum. Qui teneant oras, HoauNEsm-z FERAENE,Quaerere constituit. Verg. Aen.. 1, 508. NB. 2. An—an est po'c'larumcl recentiorum. Saepe manas operi tentantes admovet, ANsit Corpus AN'illud ebur. OV.M. '10, 254. (Sive —sive: Spmnquemetumqueinter dubii seu vivere credant SIVEextrema pati. Verg. Aen. 'l, "218; si debcn creer que vnven o.)]

t Pro nonne ponitur num non, sed valde raro; v. g. ad Her.?, 9, 43. PA RS TERTIA

DE VOCUM PBOPRIETA'I'E EABUMQUE I-i'fl' ORATIO-NUN IN SENTENTIA COLLOCA'I'IONE'

CAPUT Xlii. DE USU SUBS'l'AN'l'lVl ET ADJECTlVl

I. SUBSTAN'I'WA

390nos [I. abstracta Saepe Latini vet substnntivu adhibemus CONCI'CHIadhibent, vel possumus adhibere. ubi Cn.. Pampejo, Marco Crasso CONSULIBUS.Caes. G. «lt-,'I, 'i; en ei con­ suludo, siendo cönsules: cf. 11.200, III. II. Item adhibent nomina incolarum, uhi nos nomina loeu­ rum. In PERSASest profectus. Nep. Pel. 4, 2; a Per-sia. ' NB. At etiam abstracta pro concretis ponunlur, praesertim jam al) aetate Augusti, v. g. OMNISuenturus interiit. .Cacs. G. 'I, ES,-9. (Catilina) iuvenum»! illa-urat. Sall. C. 10, 'l. TUA('.M..-Uttl'l'AS.Phaed.» 'l, 3, 16; tu desventuraæ tii (Iesvcnturadofl

30!* militari, l.. .Proplurali su de saepe plantis, singularis truglbus. usurpatur pecoribus si (le re sermo est. POENL'Suictor (: proci-io ca,-cessit; maxime in historia et

«I De particulis sulmrdinaulihus et. coordinanlibus in cc. superioribus (lic­ I.um csl. €! Cf. idem I, lr. ü; ri, tt; 43. "l;-ti. 48; II.-126; 5, 23;7,At30L-M; III, 5, 'J. cel. Tam ea quae alite Augustum quam quae posl usurpata sunl, in scriptoribus discenda. —Ablalivusinstrumenti nominis abstracti sucpe apud nos subjectum est. vel esse pntesl. I)euspnovlonxru nlunrhunguhernnt; Dios eon su providencia, ln providen­ cia do. Dios. 392 usurum-wm SUBSTANTlVl -t15 poüsi: Quam MULTOrepetet Graecia MILITE. Hor. G. 'I, 15, li. Fana et languor-'.vesci. Cie. Div. 'l, 50, 62, et Or. 9, öl. Vitta abundat rouco, uoeoo, aeuo, GALLINA.ld. C. .III. IG, 56. Et poötae saepe alias: MULTA tibi ante aras nostra cadet uosna dextra. Verg. fle-n. 'l, ööt. ll. Puülac plurali pro iuero singulari utuutur lmud raro, etiam cum nominibus quae alias carent plurali. Sed peetus (uitiatum, Et rabie nuua eoum tument. Verg. .'len. 6, 49 et 80, Sibyllam de— seribeus. Sie: ora, pectora, ludibria, silentia, hordea, cel. Cl'. u. 75, [ lll. Saepe invenitur pluralis nominum in primis ausu-actorum quae plures res vel personas respiciunt, vel varia rerum genera aut. modos appareudi complectuntur. (Cati/iua) ma.-uuncadules­ centium FAMILIARH'A'I'ESappetebat.Sall. (). lt, ii. Quattuor rt«:u'ruu­ BATIONESsunt, tres aousrauruu-z. Cic. Tusc. 4, 0, lvi-;i. e. quattuor perturbationis genera, tria constantiae; cl'. id. Fin 5, 10. 55. Sic: proceritates arborum, aduentus imperatorum; irae-multae; invi­ diae multitudinis; mortes, liuajcs de muerle; omnes avaritiae, lodas las formas, muniti-slaeioues, de la a. Tria tara, petit. lres graues de iueieuso. lV. Nomina propria plurali!er efferuntur cum varias personas designant variasque earum species aut proprietates; v. g. duo Scipiones Africani; Cicerones rari Sunt, oradores eomo C. Adu. Substantiva vernacula sunt nonnunquam el'l'ereuda &) ora­ tione relativa, h) interrogatione obliqua, c) iulinitivo, d) participio. a) Consecutus sum Quou .muuo PIIOPOSUERAM,miproposilo, lo quo me habia propucsm. Ea quae traduntur, quae tradebantur, las tradiciones. .(Ii) qui adsunt, Ios presenles. b) Dicam Qum summai, Illi pareccr, lo que sienlo. c) Nego nutu unam possu, la posibilidad de la cosa. Saepeuumero Et ut uoluptate cto-eamus. oua uuut jucmldissinm-m nobis erat, cuyo goce. l'arentum interest liberos lll-ZNI-IEDUCAIH,la bueua, edaeacion de los h. d) An oruucusxos Nusvou Hannibalem. abster­ ruerunt CONSPl-ZC'I'Aarcem.-x, Io. hizo desistir del asediu Ia vista: cf. u. 430, u.]

392 I.. .Subslanliva verbalia iu tor, masculina, et tria:, lenunma, usurpantur Interdum ul adjectiva, [)OIISSI­ muru victor, vir.-tria:,et ultor, ultrix, ul victor efter-citus,uttrices deae. Duobus hisce nominibus et substantivo hospes additur plurale ueu— truui a poetis, ut.victricia arma, utt-ricia tota, (aqua;-a hospita, [inhos­ pita saxa, Verg., hospitibus tectis, Stat. Theb. 12, 479. 4 l 6 USURPATIO 392 .

lI. ltemjuvenis et senex hospita, n.60, N.,B incola, atque etiam alia nomina personarum adhibentur a poetis junioribusque scrip­ turibus tanquam adjectiva masc. aut fera;, utjuvcncs mltti Ov.,-a1ti­ [ex motus Quintil., turba incola Gv., rorro hospita. Verg. Quod cum neutris nominibus tit rarissime, ut. ruricola aratrum. Ov. 4]

ll. ADJEGTIVA

393 I..tive Plura saepe adjectiva sumuntur: (participia tit-pronomina)substan­ 1!" lllasculina pluralia quae genus aliquod personarum signiti, cant. Quid tam cst commune quam spiritus vtvrs, tcr-ra mannus, mare l-'LUCTUANTII3L'S,litus E.!ECTIS?Cic. S. Rosc. 26, 72. [Sic: boni, mali, probi, improbi, docti, doctiores, doctissimi, multi sapientes, aliquot indocti, pauci divites, lui invidi,nobilesnostri et sescenta alia; mei, tui sui, los mios (mis allegados)... —ln singulari nen adeo frequentia sunt; rara in nominativo et. accusativo: Nullius, nisi insipientis (est) in errore perseverare. Erranli viam monstro. At­ homo doctus, nemo doctus,, ningün d., quisquam doctus, algt'tn d.; air (homo) doctissimus, un gran erudito, homo vero sapiens, un verdadero sabio.] 2." Neutra pluralis, fere in nominativo et accusativo, quae genus aliquot rerum vel actionum notant. MULTAtulit fecitque piter. Hor. . Pis. 413. [Omnia praeclara raro,- nasli'a, uestra, bona, mala, honesta, tur- ' pia, haec, illa, pleraque, cet. NB. Adjectiva neutra pluralis extra nominativum etaccusativum saepissime efferuntur per substantivum res proptcr perspicuitatem.,­ HUMANARUMRERUMfortuna pleraque regit. Sall. J. 102, Q.] 5." Neutra singularia, [ea saepe quae notionem abstractam, non- . nunquam quae concretam indicant.] Omne tulit punctum qui miscuit UTILE DULCI. Ilor. Pis. 545.

i Ex hoc utroque praecepto, et quia abest a lingua Latina itospituset hospitum, tit perspicuum adjectivum hospitiis,a.,um tiusquum reperiri, nihilque aliud esse quam commentum tlgmentumve nonnullorum lextcogrnphorum. Quure v. c. hospitis tectis pro hospitibust. burburismus cr,it Romanis ignotus omnino. Ct.NEUE- -' iif "W,/taman 2, 31—35.—Princapsadjectivum est, ut princeps iocur, principe-s uiri; fere tamen cum verbo conjungitur, ut Gorgiasprincepsaususest,G.tue cl primeroqne: ct. n. 400, ll. "394 ADJECTIVI 41 7

H. Certa adjectiva substantive adhibentur, tacito per ellipsim suo substantivo, v. 3".CALIDAMbibere,nnicimii polare (aquam); ac­ tioni PRIMAS(partes) dedisse Demosthenes dicitur; huic SECUNDAS,huic Tauri.-xs. Cic. de Or. 5, 55, ?.l'o'; [tei-tima, quartana (febris), dextra, sinistra, laeva (manus), caui (capilli), [arma, bubula (caro), fera (bes— tia), hiberna (cast-ra),abrupta (loca), patria (urbs, regio, terra), cel. Cf. n. 72, I.] III. Saepe adjectivum ponitur pro genitivo suhstnnttvi, ut SER— VILIStumultus, bellum SERVILE,pro servorum. Caes. (r'. '1, 40, 5. [Sic: Hector Naevianus, (de las obras) de chio, clades Allieusis, pugna Can-nensis et ad Cannas, pugna Leutrica et in Leuctricis, Cic. Diu. ?, ':2'3,tii-; inuidia deeenwiraiis, Liv. 5, 43, 2, a Ios decemviros; metus hostilis, Sall. .I. !ii, 2. Eodem panlo liic dolor, quo uictu, pro dolor hujus rei, cujus rei metu, cet. CI".n. 285, Sic.]

394]*' tioneCatini solemus adjectivo, ellerre: nos substantivo vel adverbiali locu­ im initium, medium, ['i-nem,reliquum loci ac tempo­ ris. Tantum lu.-ilumCn. Pompeius iix'rumin hieme apparavit, INEUNTE vere suscepit, MEDIAaestate con/ecit. Cic. Man. 12, 35; al [in dei in­ vierno (al terminar el i.), :il principio de la primavera (al comenzar Ia pr.), en mitiid del ostio (al medi-ar ei vei-ano). ' 2." ordinem et. successionem. Pmoui Remo augurium've­ uisse fertur. Liv. 1, 7, 1; vel prius, cf. NB. sequens, en primer lu­ gar. Venio in. senatum Fiiununus. Cic. G. M. H, 58; vel frequenter. 3." animi (lisiiositionem et statum. (Socrates/'venenumLAE­ 1'us E'l'uncus hauriet. Sen. Prov. 5, 15, etiam: laeto ani-moet libenti.. [Sic: prima luce, Caes. G. 'I, 22, 'l; mcdia non:, Cic. Att. 4, 5; summa gramina, Verg. Aen. 7, 808, la extrcmidad, la punto; sum­ mus mons, Caes. (". 'l, 22, l, la cima; in eo sacrario intimo. Cic. Verr. ?, 4; in adversum collem subire, monie arriba; obliquo monte decurrere, per la pcndientc. Legati inanes ad regem reuertuntur. Cic. Verr. 4, 28, con las manos vacias. Praeter exemplorum adjectiva sunt hujus loci: vivus, en vida, mortuus, (lespues de la muerte, d. de muerlo, totas, omnis, solus; diversus, para diversas parles, en d. p., proximus, prudens, sciens, a sabiendas, imprudens, inconsideradanienle, iuvit-us, contra volunlad, de mal grado, de mala gana, iii/imus, imus, postremus, extremus, ultimus, reliquus, et alia temporis et loci apud petitas praesertim, 418 usunrATio 894 ' ul matutinus. Aeneas se nmtutinus agebat. Verg. Aen. 8, 405. Do­ mesticus otior. lier. S. "1, (.i, 128. —--Ultima rerum, reliquum diei,," cet. n. 239, i. NB. liaec adjeeliva cum sunt prnedicativa aut apposita saepe adverbio el'l'erri passum.. lpsa Paphum sublimis abit. Verg. Aen. 1; 415; per cl aire. Superior stabat lupus Longequeinferior agnus. Phaed.. 'l, 'l, 2; vel supra longeque inferius, en In parte de arriba, arriba, ), nuncho mas abajo. Medi-us consedit. Ov. Fast. 5, 559; vel in medio, Medius ibant.]

39..-0 orationeNominihus adjectiva propriis quae ea tantum alium adiungi ab alio solent distinguunt, in soluta ut Cato major, A/ricauus 'uti-nor, magnus Alexander, Milt'tades Athenien­ sis. Cetera adjecdva cohaerent fere cum appellativ'o quod proprio ad— ditur, vel cum pronomine ille, ut Plato, nouo snemxnssmvs, el sapientisimo PI.; Capua, unns OPULENTA,Iaopulenla C. iLLAsuvem Lacedaemon. Cic. Leg. ?, 15, 59. [Raro dicitur v. c. doctus Hesiodus, nisi a poetis.—Cum adjectivum totam aliquam speciem complectitur addi solet nomen generis, quocum cohaeret, v. g. la timida paloma (::Ias limidiis patemus) dicitur columba., animal tim-idiss-inmm.—Si adjectivo inultus additur adjectivum aliud posilivum, dicilur v. g. multae et graves causae, non multae graues causae.]

396 Sunt .poölarum adjectiva in uni-in accusativo tam sin­ gulam quam plurali pro adverbiis posnta, et saepe cum verbis neutris cupulala. tiomiuxoun stridens adducta sagitta. Verg. Aen. 0, 632. [MUTATI'I'RANSVEIISAfrenmnt venti. lb. 5, "IO;i. e. mu­ tati. in transversam seu contrariam partem.! 'l'onvn-tuentem. lb. (i, MH;—oculis toruis, OV. M. 5, 92]

[. Comparativum absolute positum sine altero termi­ 397 ne vaiet'aalgün tanto, hastante, denmsiado». Senectus est nuturä LOQUACIOR.Cic. (1. M. 16, 55; Ios viejos son de Snyo un tanlo Imbiadores. [Themistocles MINUSerat probatus parentibus, quod Linnmus vivebat. Nep. Thom. 'l, 2; era algl'm tanto malquislo de sus p , perqne vivia con demnsindn Iibcrlad. Ct".88. NB.I ll. Si adjectivum cum adjectivo, adverbium cum adverbio com­

4 Gf. Hanc-isl. ad h. l. 398 COMPARATIVI ttt)

paratur, utrumque adjectivum et utrumque adverbium in comparative ponitur, vel, addito priori magis, utrumque est positivum. Pauti contio [uit vnuiou quam ammon popute. Liv. 22, 58, 8. Celer tuus DtSEltTUSMAGIS est quam SAPIENS. (lie. Att. '10, 'l, -i-. [Magis lioneste quam vera. Cic. Plane. 15, 57; vel honestius quam verius. Quam con­ jungit etiam verbum cum priore termino. Minus divi quam volui. Plaut. Capt. 2, 5, 70 [450]."] Ilt. Pro superlativo adhibent Latini COlllpal'tllthltli, eum est sermo de duolius. 0 .uuou juvenum. l-lor. Pis. 566; oh ti'i el mayer Ide los (dos) j. [Hispania citerior, Gallia ulterior, Asia minor.]

398cum 1. Quam subiunctum pro eum post ablativo,quam comparativum Significant ut rel quam [deesse qui proportionem interea quae comparantur;] umuy (demasiailo) v. g. grande, para». Proelium atrocius QUAMrno nunu-mopugnantium editur. Liv. 21, 29,'?.; träbase una pelea muy pei'iiada (demasiado violenta) para ei numero (le eombutienles, atento el n. de c., en proporoiön del n. Major sum et ad majora genitus QUAMur mancipium sm mei corporis. Sen. Ep. 65, 21; xinayor sey y para mayores casas naci, que para ser esclavo de ini cuerpo». P. ltodriguez, layare. 2, 'l, 9. Major sum QUAMcut Possrr fortuna nocere. Ov. iii. 6, 195; lt. 0. quam ut mihi possit 9 11. Pesl comparative plus, amplius, minus, longius cou­ juneln eum numero aut mensura spatii et temporis, vel exprimitur conjunctio quam, vel, casu manente, tacetur. (Zeu.1:iset Potygnötus) non sunt usi rLus QUAMQunruou conem­ uus. Cic. Brut. 18, 70; vel pius quattuor coloribus. PLUSSEPI'INGBNI'I capti sunt. Liv. -l-'l, 42; vel plus quam septingenti. [Spatium quod est non AMPLIUSrenun mitte sexcentorum. Caes. C. II, 58, 5. Nia; MINUS QUATTUORrneas attajaeuit. Liv. 2'1, til, 10; et. ii. 229. Non LONGIUS MILIApassuum octo ab hibernis euis afuerunt: ct". Caes. G. 5, 53, 7.

I luveniuulnr nonnulla eura regulum in COl'llpill'llllOllL',praescrtini apud historicos et in sermone familiari, v. g. emissio particulae magis aut potius ante quam. et contra ejus udjunclin ante comparatur:-n. [n pace beneficiisquam metu imperium. ayilubnnl. Sull. C.9, 5; en ln paz ejerctun et mundo mais con. ——Magis cautius. Tcr. Hec. 738. ? V. Min, Prontuar., dcinnsiudo. —Similiter: llfullllile'rliQUA'lpuo nummo dani­ num est. Liv. 7, S, 1. . 420 usuummo 398

Caesar legem tulit ne praetoriae provinciae plus quam (mm.... obting­ rentur: cf. Cic. Phil. 'i, 8, 19. Tecum plus annum vixit. [d. Quinct. 12, lini. NB. Plus, amplius, minus, longius si vices gerunt nomina­ liv. vel accusalivi, cum ablativo conslrui possum: cf. n. 294. I. Sic pro: intersunt plus qua... sec.;..nlliaaul intersunt plus sea;milia dici­ lur eliam: interest plus sex milibus; huy mäs de seis millas de distan ei... Non AMPLIUSsuus ...... nus passuum intelwerut. cf. C:.es (; . ..5 5 [Cum initio non AMPLIUSDUOBUSMILIBUS-'I.omin..n.) habuisset. S." C 56,9 .,, vel (quam) duo mil."... M.LlBUS AMPLIUS QUINGEN'rls."...lun­ gitudiiwm patet. Caes. G. 6, 29, 4; :: milia .....plius (qua...) qui,,— genta; n. 229. (Roscius) Romam multis ...... is no.. venit, neque .m­ qua... PLUS1'.....Uuluit. Cic. S. Rosa. 27, 74, —plus tr iduum—:-].l..s quam triduum.] Ad... «De los Etruscos mnrio ..no mäs que de los Romanos» di— cilur: UNOPLUSETnusconun. cecidit quam Ronmnorum: cf. Liv.7: ,7, ?.;v:el UNOPLURESElescl ceciderunt qua... Romani: udos inlisu (luo­ bus plus, .l. pl... es cel. [Legem UNAp.,uan mmusuntiquaru... quam jusserunt. Liv.5.), 50, '7; Ius tribus que der'ogawn I;. I.:) l'ueion una mäs que lus que Ia promulgaron, hubo par.. rechazar la leyiuna tribu mäs que para admitirla. — Adverbia excessus et mensurae cum. comparativis, n. 281, II.]

3991et . unus Superiativoexclusiveaddil..."emphasisgrati.. omnium; exclusive sc.. relativo, el :.bsolulo unus longe, multo, etiam, facile, vel, n. 377, II. V."...... uuu...10..us Cn.-weme FACILEmensuum... Platone... i...... rimis periculis insichis­ qua esse versatum. accepimus. Cic. Rab. P. 9, 95. Cum UNUSOMNIUM maxime floreret. Nep. lllilt. 'l, 1. [LONGEautem" post uates homines IMPROBISSIMCS.Cic.Brut. 62, 224.—MULT0 Jucuxnwsmws. Cic. Ma... .L 1. «Dor poco que» (Io pienses, renexioncs; dicitur: si vel .n."...imu... (cogites). ' NB. ^l. Unus etiam verbis additur in quibus ..olio inest super-' laliva, ut «..tcccdo, anleccllo, omineo, oxeello, praesto; v. g. (Danos­ tl.c..es) UNUSEMINETinter onmes in omni genere dicendi. Cic. Or. 29, 104; es el .'.nico que sobresale: 400, [I. NB. 2. Verba et adverbia quac notionem conlinenl comparati­ vam sibi assumunt adverbia ablativi; sed velba excellentiae raro ha­ bent adverbia accusativi , v. g. multo malle, antecedere, ]naccetlelc, 400 sumne-wm 421 anteponere, praestare,- mul-toante, post, supra, infra. —.ll]ultum excel­ lere. praestare, antecedere: cf. n. 281, il. ll. Superiuliva in singulari et in neutro plurali pronomen quis­ que saepe praecedunt. Ea; ceteris philosophis nonne OPTIMUSETenn­ vxssmws QUISQUEconfitetur multa se ignorare? Cic. 'l'usc. 5, 28, 69; todos los majores y Ius mais graves. illae-imae cuique [ortunae mini-me credendum est. Liv. 30, 50, '18; en la mayor (nuixima) venlura dobe tenerso la mener) (niinima) eonlianza. Optimum quirlque rarissimum est. Cic. Fin.9.., ..5,81; vel: Optima quaeque rarissima sunt..]

1', 00 superlatixis . Adsignitieandumgradum jungitur quam vel omnium solum altissimum vel sequente verbo possum, et sequente possum etiam quantus. Peto a te ut QUAMcnmnnmn milii librarius mittatur. Cic. Fam. 16, 21, 8; lo miis presto posibie, a todo correr, a mas cor-rer. (Aves) nidos construunt, eosque QUAMrossvu'r MOLLISSIMEsumamma. ld. N. D. 2, 52, 129. Tanta est inter eos QUANTAMAXIMAPOTEST esse morum studiorumque distantia. id. Luci-.20, 74. [—Cum adverbiis praeter quam et. quantum adhibetur etiam ut. (Caesari) re commenda­ vi, UTGRM'ISSIMEounenurnssmeiiun pomi. td. Fam. 7, '17, 9..­ Noln praeterea locutionem eum relativo: Tamr'sum) mitis QUAM QUILENISSIMUS.Cic. Sall. 51, 87. Tam enim sum amicus reipublicae QUAMQUImxmn. Id. Fam. 5,9.,b&,«porque sov tan ntieionado a la r.., come et que mas lo es». Abi-il. 'I'e enim semper sic colam et tuebor, utquemdiligentissime.lb.15,(i2 ] ll. Vernacula locutio: .Es et primero (el segundo, et mfis fuer-te) que.. .» Latine dicitur simpliciter primus (secundns, fortissimus, cum solo numeraliautsuperlativo); v. g. PRIMUMSEJUMvidimus; S. iue el primero que vinms, non se ro: Sejus primus fuil quem ». Hoc rtn­ MlSStnlUutimur argumento," este es el arg. mas I'uerte de quo eehamos mano. At in interrogatione: Quis FUIT horrendas PBHIUSQUi protulit enses? 'liib. !, '10, 1. [ill. Super-Ialivumabsolutum sive gradus rei admodum altus significatur etiam adjunctione praefixorum per et prae, ut. perjuean­ dus, praeclarus, et atherbiorum admodum, apprime, cumprimis, in primis (imprimis), oppido, perquam, sime, valde, vehementer, ut. gra­ tus admodum, eet. Cf. n. 90.] Ill. DlSTluBUTIVA

4101 Distributivisl."! Cum idem utimur: numerus pluribus tribuitur, sive sae­ pius repetitur. Cum in Sicilia susrunrlis BINIStritici uomus esset. Cic. Verr. 3, 81,189;i .cum quilibet modius valeret aut venire; sestertiis duobus, costando cada modio des 5. Iste pro tritici MODUSsm­ GULIS'runnos ab aratoribus [tB-'ARIOSexegit. Ib. 5, 81, 189. [Sic: Pueri, redite domum bini aut terni, sumnmm quaterni-,­ cauetc ne singuli eatis. Heus tu dato victoribus quaterna mala, victis singula, ne animis cadant. Caesar et Ariovistus denos comites ad collo­ quium adduxerunt, .cada uno diez personas de comitiva; ambula-re bina miliapassuum, dar un paseo de dos mil pasos (cada dia, cada se—, mana... cada VBZ);qui modus loquendi frequens csl apud Latinos.] NB. Expresso distributivo singuli, aut alia voce paris signiü­ sationis;1 alter numerus potest esse cardinalis. Jamque ad denarios. QUINQUAGINTAm SINGULOSmodios annona pervenerat. Caes. G. 1, ., .. 2." In multiplicatione, seu, quod idem est, cum adverbiis nume­ ralibus. Decrevere item pontifices ut virgines TERNOVENM-Jper urbem euntes carmen canerent. I.iv. 27, 37. 7. [Cum aetas tua SEPTENOSoc­ TIESsolis anfractus reditusque converterit. Cic. Rep. G, 12 [Somn. ,Sc. 2]; i. e. cum sex et quinquaginta annos explana-is.] 5 " Cum nominibus quae in plurali non pluraliter, sed singula­ riter significant, v. 3. maar, urrunsa, QUINAcasa-na;at duae epistu­ lae, quinque liberi, cinco hijos. [Inter uma casrna collocutusest. Cic. . Pliil. 12, 11, 27. — Hic pro singuli usurpatur uni, pro terni iere triui: unae litterae, trina (terna) castra. ' NB. -l. Quandoque adhibetur bini pro duo cum res per paria-­ numerantur. BINOS(sevi-nos) habebam. Cic. Verr. -i, tri-, 32; un par de lazas.] NB. 2. Nonnunquam locus est cardinalibus pro distributivis, v. 5. decies CENTUMMILIApro decies centena milia; praesertim a poii— lis in multiplicatione. Bis omnem-:viri. llor. Ep. 2, 1, 24. Et con­

-1 V. g. quotannis, Nep. 'l'hem 10,3, unusquisque, id. Lys. -.15; nam lOOU­ tio perspicua omnino manct. . 403 - DISTnlBll'I'lV/l 425

tra distributivis pro cardinalibus; etiam in singulari, maxime in .'poösi. BINIScotIonTmus relictis. Caes. G. 8, 2, ?. Teuuo consurgunt ORDINEremi. Verg. Aen. 5, 120; eo tres hileras, en tres Ordenes.

402' Enumeratioper unus, alter,quae ad tertius, substantivum quartus. referatur cet. fieri Quattuor solet. reperio causas cur senectus misera videatur: uuam, quod avocet a rebus gerendis; aureum, quod corpus faciat infirmi-us; TERTIAM,quodprivet voluptatibus; QUAHTAM,quodhaud procul absit a morte. Cic. G. M. 5, 15. [Quis ignorat quin tria Graecorum gencra sint vere? quorum UNl sunt Athenienses, Aeoles ALTERI, Dores TERTH nominabantur. Cic. Flacc. 27, (VI-. NB. Pro alter potest aliusin enumerationeadhiberi; cum aulem sermo est de duobus, dicitur etiam alter — alter, prior —poste­ rior, cet. Gallia est omnis diuisa in.partes tres, quarum unam incolunt Belgae, ALIAMAquitani, tertia-m Galli. Caes. G. 1, 'l, i.]

CAPUT XIV. DF. PRONOMINIBUS

[. Pnouounu rensouauerr rossessrvuu

[1103 l. Nominativus primae et secundae personac fere non explicatur, nisi cum altera alteri quodammodo opponi­ tur, et cum vim orationi seu emphaSim addere volumus. Eoo capitis mei perieulo patriam LIBI-znarI;vos liberi sine periculo esse non CURA­ Tls? Ad Herenn. «'l-,55, 66. Tu innocentior quam Metellus? Cic. Verr. 5, 16, 45; (',ll'l(siendo tan malvado)? [Dc te tu videris,- ego de me ipse profitebar. ld. Phil. 2, 46, 'l'l8; lt'I vertis (habräs visto ya) lo que le convienc; de mi hablare yo sin rebozo. An ego non provideam meis civibus? [d. Phil. 6, 6, 17. II. Accusativus pronominis personalis ante verbum infinitum in poösi frequenter subauditur. Mens ille caper fuit, sed reddere posse NEGIBAT.Verg. B. 5, 25; pro se posse. Cf. n. 344, NB. 'l. lll. Pronomini personali et demonstrativo additur quidem in primo membro, praesertim cum opponitur sed in altero. At pro ego quidem dicitur fere equidem. Orator-ins exercitationes non TU QUIDEM reliquisti, SED Certe philosophia-m illis anteposuisti. Cic. Fut. 2, 5. 424 PRONOMENþans. ET possess. 403

Dixi EQUIDEM;snosi parum intellexti, dicam denuo. Plaut. Rud 4 ,59 [[ l05]. Sapientiae studium vetus id quidem in nostris, sed ta­ men, cet. Cic. 'I'use.4,5a. .SQuidem—sed sine pronominetalum est.: Proposuit QUIDEMlegem, SEDminutissimis litteris. Suet. Cat. al,]

[1104primam Pro prima pluralem, persona item singulari noster usurpant pro meas, aliquando [maxime Latini cum de se ipsis tanquam scriptoribus loquuntur. ] Hunc librum ad te de se­ uectute MISHIUS.Cic. G. M. 1, 3. Pater NOBISdecessit. td. Att. 1, 6 2. Nosrna tectitas.1d. 0r. 50, 100. [Ubi saepe singulare eum plurali con—iungit.:urAd NOSTRAMEstudia referam litterarum Cic. Fam.. 1, 8, a. cr. id. Div. a, i.] '

405 I.nisi Possessiva postulante pronominavi orationis meus, aut perspicuitate. tuus vix exprimuntur, Mihi ante oculos dies noctesque versaris. Cic. [fam. '14, 2, 5. — Dionysius, ser­ vus MEUS,aufugit; is est in provincia rna. M. 13, 77, 5. [Sic: In eo studio (tetatem consumpsi. Cic. Olï. 'l, 'l, ?. (mea-m). Manus lava (tuas). Id. de Or. ?, 60, 246. Attice, oli A., mi Attice, (mi) querido ioco.] ll. Substantiva quae active sumi passiveque possunt, si posses­ sionem aclionemque signiücant, possessivis adliacrescunl, ut mnor mcas, desiderium mea-m, quo ante ac desidero; sin passionem signifi­ cant, genilivosmei, tui, sui, nostri, vestri flagitant, ut amorttlEl; desiderium mer,"quo amor ac dcsidm-or. Grata mihi vehcmcnter est MEMORIANOSTRITUA. Cic. Fam. 12, '17, 'l; ula memoria quo de mi tiones». Ahi-il. [Nicias TUA sur meno­ ms delectatur. ld. Att. 13, 'l, 5; con et recuerdo tuyo de et, quo tu tiones de el. Aviam tuam scito DESlDl-JRIOTUtmortuam esse. id. Att. 1, 5, 1; per la soledad que sentio de ti.] NB. 'l. At. possessiva interdum loco personalium ponuntur et contra. Neque emo id fecit TUO.Ter. Phorm.. 1016 [5, 9, 27]. Splen­ dor VESTRUM.Cic. Att 7, 15, 3; pro uester. [(Tetlas) pressa est GRAVI­ rne sur. Ov. M. 1, 50; quedo oprimida, abatirla, por su propie pose: t'.id. Fast.-5 ,lö: Poa-nem:terra suo subsedit. Sic: vulnus meum, injuria mea dicitur etiam mihi illata. ltem imago mea, tua, sua, uostra, vestra non solum quae possidetur, sed, etiam quae refert et repraesentat. Praeterea causa mea, tua, sua, uostra, vestra apud Ciceronem frequenter: Te abesse mea causa moles­ te [oro, TUAgaudeo. Cic. Fam. 15, 18. Nosti Calvum, ilium laudato­ 407 seL-SI-lue-..—"425 rem meum. Id. Att. 1, 16, 5; ei. ib. H, 8, 2: Quintus misit filium non. solum sui deprecatorem, sed etiam accusatorem mei; no 5610 para pedir per si, sine para acusarme a mi.] NB.2. Cum genitivo omnium frequenter inveniuntur genitivi nostrum, vestrum pro noster vester; semper autem, cum omnium praecedit. Voluntati vnsmum OMNIUMparui. Cic. de Or. 3, 55, 208; vel vestrae omnium. Est patria parens OMNIUMNOSTRUM.Ib. l, 44, 196; non omnium nostra. [Si in. NOSTROOMNIUMfletu nullam lam-imam aspexistis Milonis. ld. Mil. 54, 92. Gf. n. 253]

ll. REGIpnocumET nnnmxun sui ET suus (Ci. QUINTlL. 7, 9, 12)

406tiae I. pcrsonaeIn simplici referuntur, oratione seeodem et.suus modo ad quo subjectum nostrumter— «se, su». Ipse enim se QUISQUEdiligit. Cic. Laet. 21, 80. FERAE partus suos diligunt. Id. de Or. 2, 40, -168.[Bestiis nonmus utuntur ad SUAMutilitatem: cf. id. Fin. ?, 20, 67. Dices ergo: Afranii etiam FILIUSadulescens de su». ac parentis SUIsalute cum Caesare per Sulpicium legatum agebat. Caes. 0. 'l, 'id-, 6. At: DEUMagnoscis ea: operibus EJUS. Cic. Tusc. 'l , 28, 70. DEUStue­ tur liominem proptcr clementiam sunt; sed Deus HOMINEMtueturprop­ ler miseriam ENS.] , II. Se el suus adhibentur, etiam cum referuntur ad subslanli­ vum extra nominativum: 'Lm intercedente substantivo verbali. Dc D. Bruti adventu ad suns legiones. Cic. Att. 14, 45, 2: ei. Brutus aduenit ad suas legiones. 2." intercedente verbo impersonali. Neque cum (eos) unquam SUI (peccati SUI)paenitet. Cic. Tusc. 5, '18. 54: eum est subject. logicum. 5." intercedente praepositione cum. Quadriremem cum remigi­ bus SUISceperunt. Caes. B. C. 5, 24, 5. [Caesar Fabium cum legione SllA(Il. e. Fabii) mittit in hiberna; vel Fabium et legionem ejus. 4]

407 Reiel'untur eliam ad alium casum, plerumque ad accu­ ' sativum et dativum: . l.m inter se «entre si, mutuamente, unos a olros». Multa enim sunt omnes INTERSEcommunia. Cic. Off. l, 47, 55.

, l nCepi columbam cum pullis suis, in nido suo. Cepi lupum et catulos ejus, non eum, qula intercedit Conjunctio... Si tamen oratio fuerit ambigua, utemur geniti­ ViSCJ'US,illi-us,ipsius, ut: Vulpes cepit gallinam cum pullis ejus.» Anum. 383. 426 se, suus 407

2." suus praesertim cum possessionem clarius exprimit ct valet «su propie», item conjunctum cum quisque. (HANNIBALEM)smcives e civitate ejecerzmt. Cic. Sest. 68, 142; sus propios conciudadanos. Sun cuwsoue animantis natura est. Id. Fin. 5, 0, 225;liene su propia naturalem. [Desinant insidiari domi SUAEr.o-usum.ld Cat. 1.15,52. Deorum simulacra ea; SUISfanis sublata in foro uenerabantur id. Vei-r, 1, 22, 59. Ego lLLUMde suo regno, illa me de nostra republica per­ contatus est. id. Leg. 6, 9. [Somn. Sc. 'l].—Quamque sancta sit soi,-ie­ tas mvwm turea IPSOS.id. Leg. 2, 7, Hi.]

[1' 08 Suinam et indefinitam suus inveniuntur Habenda etiamratio non ad designandanSUAsolum,sed perso­ etiam aliorum. Cic. Off. 'l, 39, 159. Dcforme etiam est de se ipsum praedi­ care falsa praesentim. Ib. 'l, 58, 137.

1209(lem (. Se referuntur. el suus orationis Eorum haecsecundariae est querela, ad subjectum QUIstm eius­ cari. sunt, SESEquediligunt. Cic. Fin. 5, 10929. [Quam bellum erat IPSUMsunt displicere! ld. N. D. 'I, 50, 84. Ariovistus respondit POPULUMRom­ NUMvictis ad suum arbitrium impera-re consuesse. Caes. G. 4, 36, 'l.] II. In oratione secundaria se et suus referuntur ad subjectum sententiae primariae, cum secundaria mentem declarat subjecti pri­ mariae,- sive cum habenda est tanquan cogitatio ejusdem subjecti. . Sentit (ANDIUS)se ei sun moveri. Cic. '['usc. 1, 95, 55. A!; Iris petivit (Prunus) ut. ante suos hortulos postridie piscarentur. id. Off. 3, 'Vt-,58.4

4 Quare se et nunc usnrpuntur Lm in oratione infinita. Homerum COLoruonu civem essedicunt sum. Cic. Arch 8, ID. Amovlsrrus respondit neminem srcmi sine sua pernicie contendisse. Cncs. G. 4, 36, 6; (sua l'CSpICllneminem: hic, [. 2." in oratione tumit. Cusc'rt ad me publice sai.-peuenermit,ut sunum fortium-um onmium causam defensionemque susciperem. Cic. Diu. Cacc -i 2 . ll'l obliqua interrogatione. (ACUTUSuonto) sagaciter peruestiga! quid sut cives cogitent: cf. Cic. de Or. -1, Et, 293. li." in oratione sthuncm'i oluechvn,n. 332-336. Pt.-ht(c.xnsunab hisomni­ bus ut SE ,fruniantojunmt. Cnes. C. 4, 60, 3. Tum ei dormienti [DEMILLEvisus est rogare ut mortem sunt ne inultam esscpateretur Cic. Diu. i, 27, 57. (Rogavit) illuximum SAI!­ NATORutmeminisset opem sun se Tarrntum rercpisse. Cic. de Or. ?, 67, 273: sua refertur nd subjectum orationis prmmrme, sead subiectum verbi meminisset(Marcimus):ci. liic -t.m — Al: Ita se gessit (LIGAIHUS),ut Et pacem esse cæpcdiret Cic. Liy. ?, 4; quia oratio est consecutiva, non objective. m eo sive relativa sive conjunctionah quoe alienam cogit;-[lonemexprimit et in omni obliqua. Dominonam quis sit aperit, multa pollicens, 81se conseri-assa. Di.-ap. 41 0 se, suus 427

NB. l. Nonnunquam se et suus referuntur ad tertiam perso­ nam orationis praecipuae in obliquo positam. Annam litterae tuae pergratae fuerunt, quod cura-res de SEdiligenter. Cic. Q. fi. 5, "I, 20. [A (lassam-: valde liberaliter invitor SIBIut sim legat-us. [d. Att. 2, 18, 5. 1] NB. 2. In oratione secundaria intime cum primaria conjuncta, maxime in relativa, utuntur aliquando scriptores demonstrativo is pro reciproco se, et. eius pro suus. Milesios navem poposcit (Verres), quae EUMpraesidii causa illi/udum prosequeretur. Cic. Verr. ?, 'l, 54. [(Solon) quo tutior vita EJUS esset, [urere se simulavit. ld. 017. '1, 50, 108. 2] ' Contra reperiuntur aliquando se et suus posita pro demonstra— tivo. (Chrysogonus) hanc sibi ea; animo scrupulmn, qui SE dies noc­ tesque stimulat ac pungit, ut euellalis postulat. Cic. S. Rosa. ?, (:i. [Dicitur etiam: Quantum in se est (erat), et rectius: quantumin ipso est (fuit). NB. 5. Non raro adhibetur ipse pro reciproco, quo clarius ex­ primatur pronomen sententiae secundariae ad subjeclum primariac (aul complementum) referri. (JUGURTHA)'legatosadconsulem mittit, qui tantummodo tt'Sl liberisque vitam peterent. Sall. J. 46, 2]

Aelio reciproca el'l'ertur: 440 -l.rn per inter se, inter nos, inter vos, omisso complemento directo se, nos, nos, et per se mutuo. aut simpliciter mutuo. (Pueri) et nos et INTERSE amant. Cic. 0. [r. 3, 5, 1. Hi de potentatu INTERse multos (mnas contenderunt. Caes. G. 'I, 31 , /l-.3

'l'liem 8, 5. Tum ei dormienti mest ILLEvisus est rugat-c ut, quoniam sunt cit-o non subce­ nissrt, cel. Cic. Diu.4, 27, 57. Dtoceres coittemnebat diuitias quae se: felicem reddere non Possem-; et quae sunt felicem reddere non POTERANT. 6.0 in ablativo absoluto qui prima:-iue orulioni interjicitur. Num (leoma, Bruto filio suo morluo, via.-it?ci. Cic. Att. 42, 22, 2. 7." in oratione participia-li aut altera quae dependenti responde:-l. Cumaliis CDACHSluere peccata SUA.Liv. 38, 48,- i. 0. qui coacti sunt luere p. sua. () Academiam volaticam et sun sunum! Cic. Att. 13, 55, it: et. quaerat suisiniilis. NequeSUIcolligendi ' nosrlnus facultatem relinquunt. Caes. G. 3, 6, t;:Neque ut 51;colligant IIOSTIDCS[.r. Deo nihil minus gratum futurum est quam non onmibusputere ad SEplacandum el colen­ dum viam: et. Cic. Leg. ?, 40, 25; i. t:. ut SE placent et colant. t in pluribus hujus praecepti locis casus obliquus subjectum est logicum: .-t Caesare ini-itar celsa-.i]: CAESARinvitat SIBI ut sim legatus. 2 in his et similibus scriptor potius coailatloucm propriam quatn alienam exprimere vidctu r. ­ 3 De potentatuzdc principatu (totius Galliae), ta primacio. Potentatus vox est semet a Caes. usurpata.- Pro inter seest etiam (se) invicem sive in vicem apud Phaed. etsequentes. 428 ruouonma 4 10

2." Per alter—alter, alius -alius, cet., n 202. Am ALlos intueri. Liv. 9, 5, 8; los unos :] Ios otros. (Alter—atter, uterque— atter, neuter—atter, si de duobus sermo est..) 5." Per repetitionem ejusdem substantivi. '.ivcs enim CIVIBUS parcere aequum censebat. Nep. '['/iras. ?, 4; que Ios c. se perdonasen los unos a los otros.

lll; DEMONSTRATWA

, i 1 Hic ea designat quae loquenti proxima suntloco, tem­ 1' pore, cogitatione; iste ea quae audienti; ille ea quae ab utroque remota. Iisdem enim mc sapiens de quo loquor acutis, qui—' bus ISTEvester, caelum, terram, mare intuebitur. Cic. Ac. 2, 55, 105, Ibi (sunt) equites Romani ILLI, (cu, inquit tui? [d. Mit. 54, 94. [Sic: Capitolium quoque sa,:wquadrato substructnm est, opus vel in HACmagni/icentia urbis conspiciendam. Liv. (i, 4; en medio de la actual magniticencia. Quaeuis causa matiem [uisset quam. ISTAquam dicis. Cic. de Or. ?, fi, "15. De ISTISrebus exspecto tuas litteras. [d. Att. '2, 5, ?; acerca de los aconlecimicntos de ahi] Quare hic referri solet ad rem quae posteriore loco nominata est, ille ad eam quae priore. Caesar bene/iciis ac munificentia magn-us habebatur, integritate vitae Cato. lLLE mansuetudine et misericordia claras [actus, HUICseueritas dignitatem addiderat. Sall. C. 54, 2. [— Raro tamcn contrarium fit; cum sc. quod prius dicitur re aut cogita­ tione propius est. Melior tutiorque est certa paa-quam sperata victoria; "AEC(pax) in. tua, ILLA(victoria) in deorum manu est. Liv. 30, 30, 19. Mt. 1. Ille saepe adhibetur ad designandam personam aut rem notam uaquel gran, aquel celebre, conocido», iste ironiam saepe contemptumve significat. Quem enim. nostrum-mca: moriens apud'Ma-n­ lineam EPAMINONDASnoncum quadam. miseratione delectat? Cic. Fam. 5, 12, 5. Ubi sunt ergo lS'l'l qui iracundiam utilem. dicunt? id. Tusc. 4, 57, 79; 0505 que,-? Sic iste frequenter dereo dicitur, v. g. apud Cic. Verr. -'t, 'l, 'l 412. NB. 2. Hic in primisque ille usurpentur etiam ad indicanda ea quae proxime sequuntur-. Sed haec vetera; ILLUDvero recens, Cae­ sarem meo consilio interfectum. Cic. Pliil. 2, H, 25. NB. 5. Apud poötas in altera orationis parte invenitur ille ex­ pletive sumptum et ad subjectum relatum. Eodem pacto pronomen ' 41'3 DEMONS'I'RA'I'WA 4029

personale. At pater omnipotens densa inter nubila telum Contarsit, non ILLEfaces. Verg. Aen. 0, 592. Eripe me his, invicte, malis, aut ru mihi, terra.-mInjice. lb. 365. — Et saepeille pro is usurpant: Sal-n Ponere duritiem coepere suumque rigorem. Moraubi creverunt, natura­ que mitior ILLISContigit, cel. Ov. III. 'i, 405. A(l-II. Discrimen quod intercedit inter demonstrativa pronomi­ na servant ctiam adverbia: liic, istic, illic; hinc, istine, illinc; huc, istuc, itt-uc; cet]

412 i. 'Pronomen is l'requcnlcr desideratur; quod tamen InILIoorationis epr'Imitur posl. aquuam notItianI rei aul personac. P. Annius Asellus mortuus est C. Sacerdote praetore. Is Etiam bonis suis heredem instituit. Cic. Verr. 'l, 41, 104 [II. Dicitur cum cmphasi, adjectivo scquenle: et (atque) is, et is quidem, neque is, uy no, y este no», sed is. Quod multi ETII DOCTIsaepe fecerunt. Cic. C. M. 25, 84. Epicurus una in domo, ET EAQUIDEMangusta, quam magnos tenuit amicorum greges! ld. Fin. 'l, 20, 65 Erant in Roma-najuvent-ute adulescentes aliquot, NEC Il tenu-i toco 0IITI. Liv. 2, 3, ?. Severitatem in senectute probo, SEDmn MODI­ CAII. Cic. C. III. 18, (iii.] lll. Idem esl «el mismo», de quo jam diclum esl-. (Gyges) cum palam ejus anuli ad palmam converterat, a nullo videbatur, ipse autem" omnia videbat; IDEMrursus videbatur, eum in locum anulum inverterat. Cic. Off. 5, 9, 0 [IV. Idem, et idem similes notiones condInguIII«igualmenle, Iamhien, al Inismo Iiempo», et opposilas «pero, y con ludo:». Nihil honestum, quod non IDEIIIutile sit, saepe testatur. Cic. Off. 5, 7, 54. Inuenti autem multi sunt, qui non modo pecunia-In sed etiam vitam pro— fundere pro patria parati essent, IIDEMgloriaejacturam ne minimum quidem facere velle-nt. II). 'i , 94, 84. [Quidam nimis magnum studium in res obscuras con/erunt, EASDEMQUEnonnecessarias. id. Off. 'I, 6, 19; y por olra parte no neeesarias.]

&13 quod . Ipse IPSIS sonat superat non grati/icari- alius: «el, aliis cl mismo». uolunt-. Cic. Parvi Fin. de eo 15, i.; de lo que les sobIa II cllos..[—PassiuI nominibus emphasim

4 Non obsistam fratI' Is tui toluulali; ['utere non potero (sc. ei). Libri de quibus seri­ bI'smeI non sunt sumpsia fratre meo (eos). Ct. M.,IDVIGn. 4 i. 430 DEMONSTRA'I'IVA 4 i 3 ­

addit: A multis virtus lPSA contemnitur. Cic. Lacl. 25, 80; la vii-tud misma, hasta Ia v. Quid sit [PSHrisus,... viderit Democritus. ld. de Or, 9, 58, 255; an si misma] NB. 1. Ipse numero et tempori additum significat uexaclamente, jastainenten. Cuni. ibi nI-zcmiIPSOSfuissem dies. Cic. All. 5, 'l l . 4. Sub IPSAPROFECTIONE.Caos. 0. l, 27, 5; en cl momento mismo de. [[M. ?. Nota etipse pro etiam «cl tainbien, cl igualmcnte, a su vez-u, cumdc uno dicitur quod de altero dictum est. Deinde... tres ET IPSEeæcilavit recitatores. Cic. Cluent. [il. ll. ln orationibus rel'lexis " ipse cum subjecto aut cum prono­ mine personali consentit, prout vis huie vel illi tribuitur. Non,egeonie­ dicina,- me IPSEconsolor. Cic. Lael. 5, 10; yo mismo (sin necesidad de olro). Fac ut diligentissime TE, IPSUM,ini Dolabella, custodias. Id. Fam. 9, 'id-. 8. NB. Aliquando tamen nominativus ponitur, ubi casus pronnnti­ nis personalis adhiberi posset. Non ita abundo ingenio ut te eonsoler, cuin IPSE me non possim. Cic. Fam. ft. 8, l; no pudiendo vo a uii mismo; upues a mi mismo nn puedo». Ahril. Nota iliud: vasa'na IPSO­ RUMvirtute victoria parta est, cl". n. 200, II.

Pronomen is nonnunquam, raro hic, additur per 4119 ' emplIasim ct plconasmum substantivo quod a suo verbo oratio inlerjecla-dijungit. Plebeni et infimam multitudinem, quae P. Clodio duce fortunis vestris imminebat, EAMMilotribus suis patrimoniis delinirit: cl'. Cic. Mil. 55, 95. Haec ipsa quae nunc ad me delegare ois, EAsemper in te eximia et praestantia [uerunt. [d. tie Or. 2, 29, 125. Pari modo hic et ille in similitudinibus, et is, is vero cum sub­ jecto a suo verbo non dijuncto. Ingeniosi, ut nos Corinthium in aera­ ginem, sic ILLIin morbum et incidunt tardius et recreantur ocius. Cic. Tusc. 4. H, 32. Ista animi tranquillitas EA est ipsa beata vita.. Id. Fin. 5, 8, 23. Sed urbana plebes EAvano praeceps erat de multis can­ sis. Sall. C. 57, 43]

i lis quae actionem uolant in ipso subjecto exercitam. *2 Adn. DeiIionstraIiv-um uel de, la de» verti Latine potest: 4."- Pcr substantivi repetitionem Nulla est celeritas, quae possit eum animi GELEIII­ Tm: contendere. Cic. Tusc. I, 19, l03;quc ptieda competir con la del pensamienlo. 9." Substantivo tacito. quod fit potissimum a.) cum substantivum In enden casu esset adhibendum, et b) post praepositionem. a) Animi lineamentasunt pulchriora quam corporis: cf. n. 294. II. b) Conferre vilam Treboni!"cum Dolabellae. Cic. Phil. ?, læ,9. Videtisne, milites, captitorum orationem cum perfugis con-venire? Caes. C. 2, 39, 'l; 41 5 PRONOMEN RELATIVUM .',» pi­ .Ol

lV. BELATIVA

415ea [. lege, Antecedens ut in casu in relativi orationem ponatur,'oralio relativam migrare vero relativa potest alteram antecedat. (Atti-actio.) Ad Caesarem quam misi, EPISTULAM,ejus exemplum [agit me iam tibi mittere. Cic. Alt. 15, 51. 1; pro fugit me tum tibi mittere exem­ plum ejus epistulae, quam ad (1.misi. [Quibus de rebus ad me scripsis­ ti, quoniam ipse venio, coram videbimus. Id. Att. 12, 34, 2. Quae PRIMAinnocentis mihi. DEPENSIOest oblata, suscepi. Id. Sull. 35, 92; defendi Ia primera causa que. Cccinere vates, cujus ClVlTATlS(bovem) ciues Dianae immo/assem, ibi fore imperium.. Liv. 1, 45, 5; pro in ea civitate, cujus cives; nam ponitur ibi pro in ea: cf. n. 431, 11.'] NB. 1. Quisque orationis antecedentis semper in relativam transit. Quam QUISQUEuerit artem, in hac se exerceat. Ap. Cic. Tusc. 1. 18, 41; non autem: quisque in hac arte se eæerceat, quam norit. [Neque enim quod QUISQUEpotest,id ei licet. ld. Phil. 13, 6, 14; mi­ nive vero: cuique licet id, quod potest. NB. 2. In attractione potest apud poetas demonstrativum orati­ onem relativam praecedere. [nu, scripta quibus comoedia prisca viris est, Hoc stabo-ut. Hor. Sat. 1, 10, 16; pro illi viri, (1quibus scr. coria. pr. est; a esto atcndian, en e. se esmeraban.] Il. Substantiva centinuata, superlativa et numeralia quae haben­ tur a nobis ut antecedens relativi, in orationem casumque relativi migrant. ' Sunt igitur (mnici) fii-ini et stabiles et constantes eligendi, CUJUS GENERISestmagna penuria. Cic. Lael. 17, 62; pro genus, cujus, clase

pro cum perfugarum (oratione),-nino veis, umigos. cömo Ia rclaciön delos prislone­ ros concucrda con Ia de tosdesertoresWGoyu. Ct".seq. 3." 30 Snbstantlvo itcm tacito, genitivo autem ab eo pendenti in ipsius casum mutato. Hominum nostrorum pendent-"am es:-renis ost.—unusantepono. Cic. de Or. 1, 14, 197; i. e. prudentiae ceterorum omnium. lt." Per pronomina demonstrativa hic, iste,ille,1pae, quac sunm sensum servant. Accedunt non Auici, sed sa lSlOrt'squam Il.].l Atticorum, non-mn"velerescturbam' sales. Cic. Fam. 9,15,€Z;anadense tus donaircs no aticos sino romanos antiguos y corlesunos. mäs suhrosos qua nquetlos (los) tun cclcbrados. dc los A. 4 Extra regulam est illud Verg.;len. -1,573: Urbem quam statua, uestra est, pro: quam urbem st. vcl urbs, quam. Item illud Ter. Euu. h, 3,11, 653: Eunuchum quem dedisti nobis quas turbas dedit; et Plauti, Curc. 3,-1, 119,[1119],cet. [I uþ— 01 rnonoueu 41 5 de quo hey gran eseasez, (le cuya close hay g. e. Agarnenmon cum de­ vovisset Dianae, QUODin suo regno pumnnnnmum natum esset illo anno, immolavit Iphigcniam. ld. Off. 5, 25, 95; In cosa lllïiShermosa que Veniamus ad vivos, QUInuo de consularium numero reliqui sunt. Id. Phil. 2, (5, "15; 3 Ius dos vivos que. [(Sa-ntänes) non longe a Tolo­ satium finibus absunt, QUAEcmns est in provincia. Caes. G. 'I, 10, 1; pro « Tolosae ;'iïn. civitatis, quae. Peregrinum frumentum, qu."; SOLA ALIMENTAea;insperato fortuna dederit, ab ore rapi. Liv. 2, 35, 'I; pro sola alimenta. quae. —-Appositio loco antecedentis rara est, exceptis Huminum nominibus. Q. Seruilius PrisCus, vm CUJUSprovidentiam ante experta civitas erat. Liv. i, 46, 10: pro CNJNSviri. De Solis URBE, Quur-:in Cilicia est, egerunt. [U. 57, 56, 7. lll. Si antecedens est pronomen demonslrativum, relativum autem accusalivus verbi quod ex primaria oralione subintelligatur, mutari accusativus potest in casum demonstrativi; v. g. Cum aliquid agas eorum, quae consuesti (se. agere), poteris sic efferre cum lnlccejo ap. Cic. Fam. 5, «14, 1: Cum aliquid agas EORUM,Quonum consuesti. Raptim, QUIBUSquisque poterat, elatis. Liv. 'l, 29, 4; pro elatis iis, quae quisque poterat (efferre). (A Ltrn c ii 0 [directa].)]

[1516 [. Frequenter omittitur antecedens is, aliquis, [etiam cum regitur praepnsmonc utriusque orationis com­ muni.] Maximumornamentum amicitiae tollit, QUI ex ea tollit verecun­ diam Cic. Lael. 22, 82; pro is, qui. QUEMneque gloria neque peri-— cula excitant, nequiquam 'horlere. Sall. C. 58, ?. [Piso parum erat, A QUIBUSdebuerat, adjutus. Cie. Phil. 'I, 4, "10: pro ab iis, a quibus. --Sunt enim, QUIdiscessum animi a corpore putent esse mortem. ld. Tusc. 1, 9, 18; hay quienes, h. nigunos que.], ll. Secundum relativum ejusdem anlecedentis saepe demonstra­ tivosuiïicilur. Quod lumen non exprimitur, si in nominativo esse deberet. Species pulchritudinis quam.intuens in quue de/iæus. Cic. Or. 2, 9; pro et in qua d. Bocchus eum peditibus Quos Volusi; adduxerat, NEQUEin priore pugna affuerant, postremam Romanorum aciem. iuua­ dunt. Sall. .l. 101, 5; pro neque ii--—-et qui i-npr. pugna non a/T. [Omnes tum fere, QUInec eum urbem hanc uia.-erant, nec EOS aliqua barbaries domestica infuscaveral, recte loquebantur. Cic. Brut. 74, 258. 41 9 RELA'I'IVUM fi­Ol 01

, . Oratio relativa aut. conliunclionalis et his subjecta oratio 417 secundaria possunt in unam propositionem coalescere, relativo transeunte in hanc orationem secttndariau't et hujus construc­ tione servaia; v. g. ls sum QUI,cum sunt r.tcaitc'r ea:otio [ructus capere, noluerim dici potest expeditius: ls sum, cni cum uet-zum ca:otio [ruc­ lus rapere, noluerint: cl".Cic. Rep. 'l, 4, 7; yo soy aquel quo ne quise recoger Ios I'rulos del descansa, sientlomc licito. Ea suasi Pompejo, Qumus ille st ralwtssm', hic lanlus opes nunc non haberet: cl'. Cic. Fam. (i, 0, 55;i. 0. ut, iis ille si paruisset; «yo le acouseje (tales) casas a P., que si et ea ollas me creyera, ne tuviera ((Jesar) tantas fuci-zas». Abt'll. Noli adversum eos me velle ducere, cum quibus ne contra le arma [errent, Italia-m reliqui. Nep. All. 4, 2; i. e. noli ducere mc (ult-ers. eos quorum gratia Italiam reliqui, ne cum illis contra te a. l.; «uo quieras llevaruie contra aquellos en cuyo favor no quise tomar las urinas contra Ii, dejando por este motivo :: italian. R. de Oviedo."

,, [. Ad qualitatem significandam nota relativum 1'18 orationi interjectum aut praepositum, tanquam subjec­ tum verbi sum, vel tanquam genitivum aut ablativum qualitatis. Quorlsimilii permisisses, QUI MEUS AMORin te EST, cavi/ecisse-m cum coheredibus. Cic. Fam. 7, 2, 'l; usi Io rcmitieras a uti volunlad, segtin cs grande el amorque te tengo». Abril; vel segri-nes mi aficiön para contigo, por el amor quo te prot'oso. Qua enim rnuosnrta ns, niliil te fugiet. lb. H, 15, l: «segt'mes tu (mucha) prudencia». Abril; etiam: prudente come ores. Il. ideni significatur cum pro aut cum quantus. Tu pno TUA ruunt-mna quid optimum factu sil, videbis. Cic. Fam. 'lO, 27, 2; att't conforme a tu pr. .. Abl'll. Illis QUANTUMtau-onu'umrans habent, partui: csl impune maie [Ee-isse.Sall. .l. 51, 22; usegt'tn es su insolencie». inf. D. Gabriel.

449 Ad sententiam alteram cum altera conectendam Latini saepe in principio orationis relativo utuntur loco de­ monstrativi et particulae copulativae, adversativae aut illativae. Multas ad res perutiles X-nophunlis libri sunl; QUOSlcgile, quaeso, studioso. Cic. G. ill. 17, 52]; i. e. hos igitur legite. Nihil est optabilius animi

-l Noli vellepleouasm us est pro noli";cum quibus (ita semper Nep.) pro quibuscum. 434 momum-' 41 9

tranquillitate; QUAqui caret (:nam qui ea caret) eum ne regales quiT dem apes quicquam juvant. NB. Ad eandem sententiarum conexionem praeponitur saepe particulis subordinantibus particula quod. Coluntnr (tyranni) simula­ tione dumtaæat ad tempus QUODSIfmte, ut fit plemmque, cecideinnt, tum intellegitur quam fuerint inopes amicorum. Cic. Lael. 15, 55; pero su caen.

[920 I. lïronominibusadjectivistalis, tantus-, tot etcete­ ris id genus respondent adjectiva relativa qualis, quantus. quot. cet. Utinam iu Ti. Graccho Cajoque Carbone TALIS, mens ad rempublicam bene gerendam [uisset, QUALEingenium ad bene dicendum fuit. Cic. Brut 27, 105. Quot homines, tot causae. ld. de Or.252140. Sic: QUANTOlmnoreipsa e.vpropinquorum dignitate afficitur, NON MINORAillis ornamenta ea; sua laude reddit. ld. S. Rosn. 50, lli-7; i. e. tanta illis cet. Tomss dimicandum, QUOThoslessunt. ll. Demonstrativo idem respondet relativum qui in eodem ge­ nere ac numero. humi abeunt, QUIueneiant Cic. Fin. 4, 5, 7; se van como vinieron. (Pisa-uder) mat nonum, uuo .»llcibiades sensu Nep Alc. 5 5, dcl mismo pareccr .]

V. INTERHOGATIVA ET tumum-x

421vum [. Quis «que"; a) et 0) substantivum qui saepissime est «qnicnnb) adjectivum. et &)adjecti­ Quts FUIThorrendas primus qui protuhit enses? Tib. 'l, 10, 'l . QUIS ea est? Plaut. Aul. 470 [?, 'l, 48]; aquien es aquella? b) Qus nux unqnam fuit,. Quts POPULUS,quinon uteretur praedictione divina? Cic. Dii-. 'l, 45, 95. c) QUI hujus DOLOB?QUIillius ammon erit? [quae utriusque lamentatio? Id. Mar. 41. 89. Qui tanquam substantivum invenitur fere in obliqua interrogatione. ' Unde quis et quid quaerunt. personae et rei nomen-, qui, quae, quod personae et rei qualitatem, v. g. Qois fuit ille orator? Demo­ STIIENES.QUI orator [uit Demosthenes? Omnium eæcellcntissimns.— Quisnam et ecquis magis urgent quam qnis. NB. 1. Quid etiam adverbialiter usurpatur, «per quem Quaesivi QUIDdubitaret proficisci. Cic. Cat. 2, 6, 15. Et cum ellipsi verbi: 422 IN'I'EnnoaA'r. ET INFINITUM 455

QUID?Illam armorum. allici-uameo:]uid recordaris? Cic. Pis.- 56, 87. NB. ?. Jungantur aliquando in eadem oratione duo interroga­ tiva. Considera, C. Piso, QUISQUEM[raudasse dicatur-, Cic. Q. Rosc. 7, 2]; quien dicon que engano a quian, vel: quien se dice quc engaüb al otro, aul: quien se dice quc anguina y 3 quieu (se diim que engana). Il. Exclamalio admiraliva v. g. de rei pulchritudine aut magnilu­ dine, quae efferatur Latine affirmando, potest a nobis negando. At vero QUANTAmaris ssr pulchritudo! QUAEspecies universi! Cic. N. D. 2, 59, 100; 3;enim grande. (no) es iil hcrmosura del mar! cubi el espec­ tficulo (la gracia, la lindcza) de lodo cui]

422 [. lPi-onomi'naindefinita aliquis,-quis,. quispiam, qutsquam Iam aut personam Inch tam Significant, et substantiva sunt vel adjectiva. . Forsitan ALIQUISaliquando ejusmodi quidpiam. [ccc-rit. Cic. Verr. ?, 32, 78. Si non optimam, at ALIQUAMnuuuunumm habemus: 'cf. id. Off. 'l, 'l l, 55. [Commentabar declamitans saepe eum M. Pisone et cum Q, Pompejo aut cum ALIQUOcotidie. id. Brut. 90, 510; quasi cum alio aliquo. Recte quis dixerit. Id. Fin. 'I, 16, 53. Cyzicum aut aliud ALI­ QUIDs'cquemur. id. Att. 3, 46. ' NB. Aliqui pro aliquis semper adjectivum est, qui pro quis fere. Si est ALIQUIansus in morte. Cic. Sest. 02, 'lö-l. Si QUIetiam inferis SENSUSest. Id. Fam. 4, 5, 0. ll. Quis usurpari solet post particulas condicionales, interroga­ livas, rclativas et post ne et num. SI QUISQUIDde republica a finiti­ mis'rumorc ac [ama acceperit, ad magistratum tie/crat. Caes. G. 0, 20, i. QUOenim QUISversutior et-cattirlior, hoc invisior et suspectior est. 'Cic. Off. 2, 9, Si. Nr. QUIUnimis. Ter. And. [31 ['l, 'l, 54]. Gf. n. 99, 'NB. Dicitur etiam: si quando, ne quando, necubi, sicubi pro si ati­ quaudo, si alicubi, cet. NB. Attamen post si et ne inveniuntur abi-quis ejusque derivata, in oppositione praesertim, ad vim praebendam orationi. SI ALIQUIDde summa grauitate Pompejus, multum de cupiditate Caesar remisisset, pacem stabilem uobis habere licuisset. Cic. Phil. 15, 'l, ':2 (Timebat

-1 Ct. Grnnotensis: «Masla tierra qua rrutos produce! 'Quo olores, qua saborns, que zumos, que colores no engcndralu Simb. -1,9. B.6, 209. Inlcrpunclio divorsa ­ eSLin edit. Fr. Justi Cuervo,ö, 90. 435 rnououan 422

Pompcjus) omnia, NE uos ALIQUIDlintei-elis. Id. Mil. 24, 66: in altero exemplo aliquid ct multum, in altero aliquid. et omnia opponuntur.

[1123 Quidam «uno, un cicrlo» substantive sumitur etadjec­ ' tive, et pcrsonam aul rcm nolui. certam ac definitam, quae non tamen accuratius designalur. Neque id facio, ut forsitan QUIBUSDAMvidear, simulatione. Cic. Fam. 'l, 8, 2. Unum illud audeo scribere, vehementer QUOSDMIHoin­ NESinvidisse dignitati tuae. [d. Fam. 'l, 7, "2.—Quasi morbus quidam, quasi quoddam vinculum, una cspecie de enfermcdad, una' como ata­ dura. NB. Quidam cum positum est post adjectivum hujus sensum augel vel minuit. lncuamums QUAEDAMingenii magnitudo. CIC. Ac. 'l, 2, 'l; cicrtamente incrcibIe.-E.c tuis litteris cognovi rnssruorunau au.-mmm [estimationem tuam. Id. Fam. 7, 8, i; un tanlo prccipiladu.

[£&/1, Ne-mo I'cresubstantivum est, nullus fere adjectivum. " Quibus opponuntur qulsquam et ullus, «algunen, alguno». NEMOsua sorte contentus. Tantam in eo virtutem cognovi, ut nonmml NEMINEMpluris faciam. Cic. Fam. '15, 55, 1. —Et semper; NEMOdoctus[cum adjectivis, minimc nullus d., cf. 393, 13") NB. 'l. Pro neminis, nemi-ne dicilur nullius, nullo: 99, 5. Quae raro apud pocius et posteriores inveniuntur etiam pro nullius rei, nulla re. Graeci praeter laudem NULLIUSavari. Hor. Pis. 524. Deus NULLOmagishomi-nemseparauit a ceteris animalibus quam dicendi [acul­ tate. Quintil. ?, 'IG. NI). 2. Nullus ponitur pro non in vivida negatione. Philotimus NULLUSvenit. Cic. Att. 'H, 24, 4. NB. 5, Unus additur nonnullis pronominibus ad vim augen­ dam: nemo unus, ni uno solo, nulla res una, quisquam unus, quis unus? aet.]

7325 Quisquam fcrc substantivum ct. ullus fere adjecti­ ' vum usurpanlur: 'l.m ln 'senlc-ntta tam verbo quam sensu Omnino negativa [(ncgalionc pracccdcnle pronomen); unde etiam in negativa et comparativa interrogatione] (Justilia) NUNQUAMnocetcunQUAM.Cic. Fin. 1, 16, 50. Hoc vero SINEULLAdubitatione contirmaocrim. [d. Brut. 6, 25; etiam: sine ali­ quo vulnere. Caes. C. 5, 73, 5. [Ain tu? me existimas ABULLOmalle

O 426 INFINITUM 457 mea legi probarique quam a te? Cic. Att. 4, 5, 1. Videte quanto TAE­ TRIORlLlCtyrannus Syracusanis [uerit QUAMQUISQUAMsuperiorum. ld. Verr. 4, 55, 125; que ninguno de los anteriores. --Non ullus, non usquam tere poetarum sunt.] 2." in pronuntialis eum emphasi omnino generalibus, maxime condicionalis et relativis. Aut enim uenio, quod quidem. magis credo, aut SI QUISQUAM,ille sapiens fuit. Cic. Lael. ?, 9. [Quamdiu QUISQUAM erit qui te defendere audeat, vives. ld. Cat. 1, '2, 6. NB. 1.- Nihilominus in sententia negativa adhibetur aliquis pro quisquam aut ullus, a) cum negatio non in totam cadit orationem, sed solum vocem aliquam, et cum nolio particularis negatur; b) cum uegntiouna altera destruitur. a) Dicitur etiam carere, cum ALIQUID NON habeas. Cic. 'I'use. 1, 56, 88. Non ab ipsius ALIQUODnumerum. [d. Balb. "28, 64; ne per este o aquel delito (que el mismo haya co­ metido). b) NON SINE ALIQUAspe. [d. Dej. 2, ?. NB. 2. Quae de quisquam et ullus dicta sunt intellegenda etiam de adverbiis unquam, uen tiempo alguno», usquam, uen alguna parte», pro aliquando, alicubi, aliquo, uspiam. Haec sunt illae fibrae stirpium persequendae et omnes eligendae. .'E UNQUAMULLApossit e.v­ sistere. Cic. 'l'use. 5, 34, 84; ninguna jamas. Bellum maa-ime onmium memorabile quae UNQL'AMgestasunt. Liv. 21 , 1, 1; que jainis.

[ 26 Quisque singularitatem denotat acada uno» (en parti­ 1' cular), adhihelurque maxime: -I."' Post se et. suus, n. 407. — Ita usurpatum in ablat. absoluto lit nominativus: Exerci— tus (Herculis) amisso duce, ac passim mullis SIBI QUISQUEimperium petentibus, breui dilabitur. Sall. J. 18, 3. 2." Post. relativum et interrogativum orationis secundariae. QUAMQUISQUEnorit artem, in hac se exerceat. Ap. Cic. Tusc. 'l, 18, 41. Ewpendere oportebit QUID QUISQUEliabeat. ld. Off. 1, 31, 151. QUOQUISQUEestsolle-rtior et ingeniosior, hoc docet. iracundius et labo­ riosius. id. Q. Rose. 11, 51. QUODCUIQUEobtigit, id QUISQUEteneat.. ld. Off. l, 'i, 21; quisque repetito. NB. Quisque pronomini reflexo anteponitur in oratione prono— minis interrogativi et frequenter in oratione relativa. Experidere opor­ tebit QUIDQUISQUEliabeat SUI; id enim maxime quemque decet QUODest CUJUSQUEmarime SL'L'M.Cic. Off. 1, 31, 115. ?)." ' Post superlativum, n. 399, 11. 4." Post numerum ordinalem. Cetera multitudo sorte nummus 438 PRONOMEN INFINITUM.x 426

QUISQUEad supplicium lecti. Liv. "2, 59, 11. Sic unusquisque, quod magis notat singularitatem: «cada uno-a (consideratio en si mismo), 5." Post ut, ita saepe postposito. UT enim QUISQUEmoæime ad suum commodum refert quaecumque agit, rm minime est cir bonus, Cic. Leg. l, '18. 49." 6." Alibi, praesertim a recentioribus. Mens cwusoue is cSlQuls­ QUE. Cic . Rep. 6, 24 (20). [Somn. Sc. 8]. NB. i. Quivis est «cualquiera, quienquieran, i. c. omnes;uter­ que «cada uno» (de dos), pro quo tamen dicitur quisque, si est in oratione suus. Duas civitates ea: cum [aetas; suos CUIQUEparti magis— tratus esse. Liv. ?, 44, 9. NB. 2. Plurale utrique est uunos ): olros», aliquando cum ). otro-w,sicut lli utrique est horum uterque. Ag-itabatur magis magis­ que in dies animus fero.-cinopia rei familiaris et conscientia scelerum, QUAE UTRAQUEhis artibus auxerat. Sall. C. 5, 7; i. e. quorum utrumque.

427 ]. Alius est «otro» (entre varios), alter uetro» (de tlos), v. 3. Solus aut eum ALTERO. Cic. Att. H, 15. Unus aut summum ALTER,a lo mas dos; unus, ALTER,plures. Sed al­ ter nonnunquam est. alius, quisquam alius. Ne sit te ditior ALTER. Ilor. S. 1, 'l, 40. —Atler Nero, un nuevo, un segundo N.—Saepc usurpatur alterius pro alius. Omnia quae jucunda ea; humanitate ALTE­ mcs homini accidere possunt. Cic. Att. 1, 5, 1. . Nota alius (non alter) cum adverbio aut modo adverbiali ab illo derivato, etiam cum sermo est de duobus: Duo deinceps reges, auus ALIA oia, civitatem ana-erunt. Liv. 1, 21 , 6; quia alter nunquam di— versitaiem significat. l)iscedebant ALIUSALIOvel in aliam partem, cada uno para su lado, uno u una parte, otro a otra. Illum..ALl't'Ett cmn ALIISde nobis locutum audiebam. Cic. Att. 7, 8, 1. II. lnlcr ceteri et reliqui nihil saepe interest: proprie tamen ceteri sonat «los demis, los oti-os» (en general), reliqui qui remanent post numerationem, «los restantes». Sic: ceteris antecellere, prae­ stare, cet. et sea:reliqui.]

4 In scriptoribus recentioribus: U!quis. 429 VERBUM 459

CAPUT XV. DE VERBO, ADVEBBIO, PBAEPOSITIONE

I. VERBA ET pAuTicmm

[. Nonnulla Verhandhibcnlur, accusativo sive expres­ 4'28 so sive lacito. v.'g. 'l'tusrnm muna-n gravis aestas exca— Pn', siguio, succdio; cl.: Turbulentior itidem:-nus ExcEprr. Liv. ?, ö'l, ' 'i;'siguiö. [Sicz Permittero alicui rem, negotium..cet. et.permittere alicui, dar a uno pienus potiores, Liv. "li-,.M, 8; eludere aliquem et. eludere, insolcnlarsc; tenera cursum et tenere, navegar, Liv. 51, 45, M.] II. In certis locutionibus facile accusativus non exprimitur. Nos eo die cenati sou'mus. Cic. Fam. 16, 9, 2; ei. Of]. 5, '12, 50; sc. ua­ cem; unos hiCillluS &la vela-. Ahrii. [Sic apud Cic. (Navem) conscendo, Q. [r. 2, 2, 4; (stipendia) merce, Phil. 4, 8, 20; (castra) moveo, Att. 9, 'l, 1; (aures) obtuudo, Verr. 4, 49, 109; (mortem) occumbere, cf. n. 263; (voce-m)summitto, Dic. (1acc. 15, 48. Apud alios (lucere (exercitum), movere (signa, le­ vantur el campo). lll. Verbo saepe transitiva additur adverbium aut particula pro accusativo; ubi maxime notandum scire (nescire) Latina (Graece). Ajunt enim te [TAdictitare. Cic. Verr. 5, 64, 151. Nostri GRAECEJ'crc NESCIGNT,uec Graeci LATINE. [d. Tusc. 5, 40, 1'16]

(. [. Sunt verba quae etiam tacito pronomine sensum &.- '" )9 l'cflex u m hnhcnt - aliquando. . Quotus emm . quisque-rcpe­ . rietur, qui ABSTINEREpossitinjuria? Cic. 0/]. 3, 17, 72. Nulla dede­ core su ABSTINENT:cf. id. Fin. 5, H, 58.4

'! Sunt praecipua: abdïco et me abdico, (me) abstine-o,287, BF, courerto, declina, (le/Icelo, cnlcrgo, bene habet, bien esto, et ita se res- habet, (me) inclina; de Or. 2, 64, 487, Fin. 3, 3, 10; msinuo, de Or. "!.,35, 449 ei. Verr. 3, 68, 157; moveo, Liv. 35, 40, ?; muto, Cic. Or. 31, 409 et. de Or. 3, 45, 477, Liv. 29, 3. 40; praecipito, Cic. Rep. 6, MS,19 et Tuso. fr,-19, M; retaæo, Fin. ?, 29, 94 et Ph'ii. 2, 46, 39; reprimo, Lag. 9, 47, M-et. Ter. Hec. 765; tempero, Cic. Verr. 'i, 45, 3!»(et me tempero apud recentiores). Allu, maxime in poti-si:Prora uen-rtr. Verg. Aen. 4, 'io,]:SBauertit. Nn. Sunt.etiam participia praesentis etgerundin aliorum verborum quae seu­ 440 VERBUMET maricmum 429

[ll. Verba transitiva frequenter. minus saepe intransitiva sic absolute adhibentur, ut vaga nonnihil evadat oratio. Pompejus abest, Appius MISCET,Hirrus rann, popul-tts NONcunar, principes NOLUNT, ego quiesco. Cic. Q. ['7. 5, 9, ?),-1] lll. Vox passiva respondet aliquando voci mediae Graecorum, i. e. sensum habet reflexum, v. g. levo-r seu me lavo, deduntur vel se dedunt, [exercetur vel se eæercct, colligor scu me colliga. purgor et me purgo, me sincero, mejuslificofl NB. Vox passiva activae respondel hic illic in poesi. Et capita ante aras Phrygio vemuun amictu. Verg. Acn. 3, 545; pro vela-mus, nos cubi-imos Ia c. con el gorro fr. SUFPUNoi'rcn ora rubo-rc. Ov. M. 1, 484. Pcnuon bilem. Hor. Pis. 502;-:mihi- purgo b. vel me purgo (: b, Equus fontesaveurrrun. Verg. G. 5, 499; pro avertit se a fontibus. Cf. n. 218. IV. Nonnunquam verba passiva a nobis vertenda sunt ope cir­ cuitionis, v. g. rapior, tra/tor, dejome arrastrar; cogor, me veo ä'orzado]

[ [. Participia pleraquc praesentis praeteritique tempo­ 1'30 ris adjectivorum naturam induunt et. more eorum com­ parantur, ut Vir nutans, antantior, amantissimus reipublicae, n. 88", adn..?. [Participium futurum rarissime ut verum adjectivum usurpa­ lur: anni venturi, participium futurum. Il. Participium, plerumque praeteriti, per verbale substantivum a nobis saepe transfertur. Ea; civi-busamssrs dolor. Liv. 4, 17, 8; per la perdida de los c. Eum Lentulus ct Cethegus aliique ea: canjuratione DEPBEHENSIterre­ bant: cl'. Sall. C. 48, 4; la prision, ei encarcelamiento. 3] sum habent. reflexivum, v. g. Ceteris (sc) in campo r.);uncgv'nnus. Cic. llL'Or. 271. 987. Turpitudo CONJtIïGENDIcum tyranno. ld. Att. '7, 20, 2 Sic.- Vellem, Cic. Brut 97, 32"; int-cliens, id. N. D. 1, 98, 78; namo feriente, id. Oiuncl. 19, 40; recipiendi, Caes. G. '7, 52, «1;niw-dandi, Cic. N. D. *2,90, 59. Gf. NELE-WAG. I". p. H sqq. 4 Vide prope innumera ap. Lucina-ron",Etudes, pp. tüo-167. 2 Sic: congregari, junlurse, cruciari, unigirse, delectari, deleitarsc, efferri, tener ansias, falli, cngaüurse, effundi, derrumursc, diffundi, eSparcirse, lat-ari, boüarse, luvarse, mou-ri. movcrsc, mutari, mudarsc. porrigi, cxtenderso, propa­ gari, propagarse, v. g. Congregamur in unum locum, nos juntomos; fttllimu-r;aii-dif­ funditur, movelur; occasio datur,"spesoffertur, cet. 3 Huec forma adhibetur maxime cum verba verbali "substantivo carent, ut pascor, Cf.nLus retratos que undan suyos son sacadus despuösde'!muerto». Rioaozs. Vida de! P. Ignacio, 4, 48. B. 30, "S'-'. 432 ADVERBIUM 441

III. Sunt participia praeteriti quae adhibentur tanquam sub­ stantiva-, sed paucis adJECIIVlIInaddi potest, plerisque adverbium. Ea; mi'-noms FACTIS. Cic. Fin. 'l, 16, Si. Neque INJUSTE FACTA conducunt. Ib. 1, IG, 52; no son provechosos. [Multa mullorum FAGE­ TE DICTA.Id. 0/7. 1, 29, lO./i. Multa (Catonis) et senatu et in foro vel rnovrsa PRUDENTER' vel ACTA CONSTANTBR uel RESPONSA ACUTE [ere— bantur. [d. Lael. 2, (S.]

H. ADVERBIA "

4131adverbio [. Aliquando praesertim brevitatis loci, gratia temporis, certi scriptores ordinis, utuntur ad substantivum definiendum seu limitandum. Sea: mil-ia aberat ab urbe nobile templum, sanctum OMNIBUSClitCA corvus. Liv. 24, 3, 5; i. e. qui circa sunt, circunvecinos. [Romulus DEINCEPSQUEREGES.Id. 5, 39, 4; h. 0. qui deinceps fuerunt. (Magis vir, mas hombre, h. en gradu mas elevado.) Eodem pacto cum prae­ positione: Pars civium EXTRAMOENIA.Sall. J. 91, 5.] II. Adverbia maxime loci haud raro inveniuntur loco pronomi­ nis eum praepositione. Is locus UBIcoustitisscnt. Caes. G. '1, '15, 7. Apud eos Quo se contulit. Cic. Verr. 4, 18, 38.

4332- El. lone. Ut Gnaeus usurpatur autem pro nostra:, quomodo 0 nam cum amsemm quadam et adiit-ira.­ mmedt­ bilem, U'r lotus jacet.-' Cic. Att. 7, 21, 'I. II. Quam, affectibus serviens, positivis jungi solet, ut: QUAM MULTI avaritiae student! Heu! QUAMsunt FALLACEShominum spes! QUAMmanas cogitationes! ' Ill. Tarn-quam positiva frequentissime copulant; tantum­ quantum potius verba. Nemo orator TAMMULTAscripsit, QUAMMULTA su-nlnostra. Cic. Or. 50, '108. Gratia TANTUMpossunus, QUANTUM uicti. Id. Fam. i, 7, 0. QUAMquisque pessume fecit, TAMMAXUMEla­ tus est. Sall. J. 31, 14; i. e. Ul quisque pessime f., ita maxi-me t. e. NB. 1. Ponitur interdum tam separatim cum superlativu. Noa­ dum erat vestris TAManwssths lainque"uillis judiciis ignominiisque concisus. Cic. Phil. 12, 5, H.

4 V. LEHRETON,Caes. S., maximc pp. "«o-77. 442 PRAEPOSITIONES 432

NB. 2. Tam-quam pro tanto-quanto raro reperiuntur compa­ rativo juncta apud poetas. CI".Verg. G. 5, 509 et Aen. 'l, 787. [V. Plus et magis significant «miis», sed cum hoc diSeriniine: plus refertur ad quantitatem et. numerum, et. sonat amplius «miis» (en eantidad, en numero), ut: Plus (aiitpliiis) legisti quam ego; magis re­ fertur ad gradum, et sonat potiiis «miis bien»: Magis, seu potius, ti­ meo quam spero. Verum semper plus adhibendum, cum significatur minus dici quam cogitari. Catimebor eos plus quam sicarios esse. Cic. Phil-. 2, 15, 51 .]

[HI. PitAi-irosri'iomss4

1. Accusn'rtw

433 Ad significatet)directionem et collocationem, - «li-icta»: currere ADcumini, AI)MERIDIEMspectans—b) loci propinquitatem, ajunto an: hortos habet ADTlBERlM.— c) tempus, «hasta»: ^o summam SENEC'l'U'I'EMtragoedias fecit,- te no MEN­ SEMJANUAIHUMe.vspectmnus.—d) finem, «para»: ADSTATUAMpecuniam conferre; radicum vtnrures AD.iionsus bestia-rum. Ci. n. 267, [, NB. Praeterea e) iiuiiieri proximitate m, ual rededor, ohra de»: fuimusomnino ^n Duces'ros. cr. n. 162, Ill.—f) secundum, asegt'in, conici-me un: lot,-uiiio VOLUN­ 'l'ATEli.710niin veninum; canere An TllllAM,segt'in el lono; ^n vanno." scribere, reci­ tare, palabra por palatii-:i.—g) op posilio n e m , «contra-: obdurcscereAD"omnem; .in tnnc respondere;— h) quod attinet nd, «etianto o»: vir .in DISCIPLINA."peritus:cf. 279, Am.—t) comparationem, «respecto de, eit coinpnracioiide»: Laelius nihit est .in Pensum; tcr-ra .in iisivenSi CAEL!conuexum puncti instar obtinet. — J) prat-tar, «tidemi'is deu: AD(:i-'.Ti-tluVULNBRAhancquoque plagam 11:fligcrc:cl'. n. 263, NB. —!) offici ii ni aiit Operum; scri-us .in sinunt, oninnuense,^o Cl'ATlIDS;ut saepius cum ab. Nam haec: Dicere seu verba facere ad populum, replere uus ad fauces, amurca ad tcr­ läam pariem decor,-tri,conciipisa-nrcad insaniam, omnes ad timuit; all minimum ratio coii­ Utml, la eiienia

4311! i. Adversus, edi/ersum, exadversus. exadver­ ' " sum, contra Significanta) locnm, «delanle de, en­ frenle de»: .invniisns SPECULUMornatur, novensum MEincedit, EXAD­ VEIISUSA'IHENASclassem suam constituerant: cf. Nep. Them. 5,5;

4 Praecipua jam suis locis dicta sunt, quae hic breviter colliguntur, additis nonnullis quoriim «varium usum significationelnque, ut ait. Alvarus, n 380, audiendis legeiidisquo veterum scriptis discent paulatim adolescentes». 436 ACCUSATIVI 445 fuit Carthago ITALIAMCONTRA,Verg. Aen. 1, 15." —b) op positio­ nem, «contra»: non contendant Anvznstm TE; remedia ADVERSUSvs­ NENA, CONTRA EBRIETATEM; facere CONTRA LEGEJI, CONTRA NATURAM, CONSUETUDINEM, OFFICIUM, OPINIONEM.

Nola: [inpetum adversus montem in c'olwrtcsfaciunt, mentiri adi-orsus matrem, u su mudre, contra aquam, contra In corricnte, agua arriba; raro nen (a) favor deu: cle— mentia contra minus validos. Poma uellem"contra aurum, se vondon sagi-n su vnlor, Varr. R. n. i, 230, et cum ublul., auro contra, contra auro, Plaut. Mil. 4076, Pseud. 683-Eæadparsum M'loco, cum dat., tonsirinu erat quaedam. Ter. Phorm. 88. II. Erga; n. 255, III.

1. Ante notata) locum, i. c. situm, «ante, delantc 435 de»: ANTESIGNAprogressus, Liv. 'i, 41, i; ANTE MEi,­ ANTEse Titium agebat.a —h) te m pus, uantes den: qui ANTEMEsan­ tentias (lia.-erunt.Sall. C. 51, 9. —c) comparationem, «mäsü, non lamen apud Cic. ct. Caes.: ANTEauos miserandi. Liv. 5, 42, ii. Ante omnia, ante, lodas cosas. Il. Post eadom exprimit alque ante.—a) «deträSez—b) «despues de»:— 0) «menos-inu: necessaria POSTiltius lroxonrzsl habebant. Sall. J. '73, 6; i. e. illius honori postponehant, lenian cn menus quc. 3 Pone, quae rara est, denotat locu m , «deträs de-z ru.-u;.in-:est.

436 I.en casa Apud de», exprimit n. 283, locum I.——h) «dolente. proximum, de»: APUDJUDICES a) «junloa, loquor. — c) uentre»: APUDnosrnos justitia colitur; -—d) uen : en las obras don. II. Circa et circum exprimunt locum, «cerca de, al rededor de»: Illi robur cmca PECTUSerat. Hor.; terra cuncum AKEMse conver­ tit. Cic. Ac. ?, 39, 123; legatos cch VICINAScnm-rissmisit. Liv.,i, 9, ?; lcgatio cmcum msums missa, id. 42, 45, 1. III. Circa, raro circiter nolanl.tempus et. numerum: circa (circiter) lucam, circa ducentos, circiter Idus Novembres, Cic. Fam. M, 5, '2.—AI. in his et simi­ libus: Clncrrzn tri-.'nnilmlittic me (quamdiu), omen-m passus sca'cer'llosabuse (di­ stantia), ch, circitercsl.adverbium—Circa -:accrca dc: est proprium poesis atque aevl sequioris: Quidam CIRCAnasmmm uersari rhetoricam putaverunt. Quin­ til. '2, 15, 45.

1 Non autem apud Cic. locnm contra significat. ? At.non recte: redire ante aliquem, volvcr p la presencia de uig., quia ante nuu­ quam signiIicaLlocum q uo, sive terminum motus. 3 Semel apud Caes.post ordinem significat, G. 6, 47,I; apud posteriores scrip­ tores saepissime. li./l!i. PRAEPOSITIONES - 436

IV. Juxta &) notat vicinitatem. JUXTAqucMURUMcastiapo­ suit, Caes. C. -l, M'), 4, volat AhQUOllAlUXTA, Verg. Aen. -,4-255) b) lnde :) Livio tempus et scnaun) tralatum. arationesseniorjumet Juni) uxm) vitae compos-u)).l'ac. Dial. 22; wn.) nos in 'ut) manu ;)Ositumestimperium id. II. 2. 76, :) par de Ins (l.; J))xn PRAEGEI'TUMTticnii'etactisJusti n. 2, l-2,2.,

[37 l. Citra ct cis sanant u))qucndc,de la parle (benda) [' de acti»; dioeceses quac CISTwnum sunt, Cic. Fam. 3, 8, -i-; decretum est ut (r;):ercitnn) ClTltA ILUMEN RUBICONEM educeret, id. Phil. G, 5, ")". ll. Citra. eslrum anlosdcu locale ei tu inpcialc llt-»anaturainoml'lburbo posuit acutam. uocei)), ni.-cii))üptus nc): () poshema syllaba cvm.) "r)-:RTIAM,Cic. Or, IS 58, ni ante.»)!inus ulu)(l).)'.)1'n)) it))..Oi'ronnseim'nru'c com-mit. Ill. Citra est etiam .«.)neetpraeter apud rccentircs: tvanurc aquas (:)-in.)mccx-, Tm), Quintil. 216, I:). si)) i))acslro; ciii-a spem omninm. (Cis lucus TEMI'ES'I'ATES augebis i-nri' num)-im), Pl.-int. .llost. l, l, ls, de))tro de;c11')).i 'l'nouru re:)pon), durante, de))tro de, Ov. .M.8, 3635.) [V, Trans et. ultra? «attende, al oti-o lado dc, mtis all!) de). opponuntur localibus cis et citra: mans Eni-nnnm) perire, Cic.Div. 7,9,9 ..2; TiiANs MAREcurrunt-, [Iov. Ep. 'i, 11; sunt Certi. deniqne lines, Quos ULTRAcitraque nequit consistere rectum, Hor. 8. 'l, 'l , 106; non uum.) lll-IllllNAillaquae samt-rc; nttra modum, morem, vires, [as, jus, placitura, eum numerum.

(, [. Inter notata) locum, uentre, en mcdio de): inter aggcustodias ire; . vemstt . . inter. fatcm'tos. . Et transla te; inter nos dico, entre i)., en puriilad; societas, odium, amicitia inter aliquos; discrepant inter se; inter has turbas, Cic. Fam. 16, 'H , 3, non medio dc estas remulus-. Abl'ii. [lö, '10]; inter tanta vitia, Sall. C. 4, 4. D) I.):i))pus, udnrunieu: iiim-noctem lua: orta, Liv. 32, *29,?,;inter lotmmos, Cic. Qiu'nct. H, 46; haec inter cenam (inter cenandum) Tironi dictu)-)",id. Q. [r. 3, I, 6; )ntci' haec, L))".4, 2), L—c) co ))i pa ral io ))e n), «emi-c)): Immo inter suos nobilis; ipsehones­ tissimus inter mos numerabatur, Cic. S. liosc. (i,-16; inter hominem et beluam hoc inter­ est, id. (Jr/".l. tl, --l.l ll. Intra notata) locuni, «danti-odc»: INTRA.))onmn'lnunuai regnare, Cic. Sest. 27, 58,-:in regio-nibusquae m. 'I'an-iocircumja­ ccnt; )N'i'n.)muumumnizn sagittas coiijictcbant, Caes. C. 5, 50, 'l.

4 'Non ea) apud Ciceronem, nisi forte semel in orat. p. red. in senatu., n. 20. 2 Uls ap. Varionem passim: Cis Tiberim ct ut: Tibeii'n). 440 .tccusu'tw , tut-ö

Et translate: intra-mc, te, sc, v. g. meditari iutm se;lioc faciam intra modum, Clc. Fam. :i»,4,I:; epulentur una non modo non contra legem, sed etiam intra tegam, ib. 9, 26,tt.—b) tem pus, «dcntro deu: n. 293, !. lll. Extra opponitur locali intra, «fuera de»: ext-rafines egredi, Cic. Quinct. '10, 15. Et trunslutc: id «strat-uum»: est, Cic. Coeo.32, 94;cat-ru uaa-am, culpam pcri­ rulunt,100um ordinem; rf./viraprae-ilum,I.iv. '? 27 S, c-l'tternduzndemäs der ga,—tm ducempaucosquc,Cic. 1-"am.1,fl,2,«tucratdeaoxccptom

[391' quo,[. Supra usobt'o»: designata) supra tuumn-aeterua locum sinemotuet sunt omnia, cum motu Cic. Som-n.Sc. 4; exire supra terram, id. N. D. 2, 57, 95; legiones supra Suomi-tam deducere. Liv. 25, ?)l, 0 Et translate: supra lionu'ncm,Cic. N. D. 2, 43, 34; supra hominis fortunam, id. Leg. ?, 46, M; supra vires, Hor. 151).4.48, 22; supra modum, I.iv. 91, 7,7.—Aptld Vilruvium et posteriores notat cilicium: seruus supra. rationes positus, encnrgado de lus cncnlns. ESLetiam praeter, «ademi-s den: supra belli liontani nuatum id quinqueaccessu­ rat, quodcet.—Apudpoetas etLirium, junctum numeris,cstptus. Carthaginiensium Cat-'s"eodiesunu mm r mim. !.iv. 30,35," b) tcm p ns, uantes, miis uitiis-a: paulo SUPRAHANCMEMORIAMservicrcmabtmlur, Curas.G. U.49. 4, poco untcs dc "uestros dius; res est immensi operis (historia Roma­ norum), ut quae SUPRAscrrtscnnnsmunt .x. tm repetatur, Liv. prato/'.&,dudo quo ltuy quo. minomm-sc u ntäs (lr: sotecncnlos auos uti—us. Il. Infra inservit &) loco ubi et quo, edebajo de», cui supra opponitur: ar,-culmeram, et quidem, supra me Atticus, tst-'tu nit-:Verri-us, Cic. Fam. 9, 26, 'l, litt. sobrc—debajo, i. o.,a Iltl izquierda—a mi derecha; is mrum stonruos amandum-, id. Quinct. 15, 49. Et trnnstntc in comparatione magnitudinis, meriti, cet: (uri) sunt magnitudini.­ l'AUl-O [NI-"IMELEPHANTOS, Caes. G. 6, "8. i. b) tcm po ri, «despuoSu: (Homerus) iion imum Lhumcuxt uct-r, Cic. Brut. 40, 40. NI]. A posterioribus adhibetur infra etiam cum de mensura et utumero (igitur: terra INFRATuus PI-ZDESeffossa, Plin. N. N. -t'7,ni. lll. Penes fere personnejungilnr, «cn poderden, aliquando «en casa de»: l'l-INIESQUEMest potestas, Cic. Fam. 4, 7, 5; istanc-jum PENI-ZS vos psaltriast? Etiam intus. Ter. Ad. 588, u,",teneisya (anll'O en casa csa lahedora? heia allä dentro». Abi-il.

44401'Ett [. Propter Pntconn frumenta &)causam in rationcmveagr-ts matura non exprimit:rnor­ erant, Caes. G.'I, 16, 2.—h) loci aut personae propinquitatem: pnonrnn Piatonis STATUAMconsedimus, Cic. Brut. 6, 24; bacillum PROPTERmn ponite, ci. id. Tusc. 1, 43, '104. 11. Ob &) sensum habet localem, udelante de», sed raro: (Ra­ lit-6 PRAEPOS..(ccusm. 440 birio) mors on OCULOSsaepe-versataest, Cic. Rab. P. if(, SO.—b) cau­ salem: ob eam ('o-m, causant, quam. ob rem (quamobrem), ob eundem timorem, ob servatam. amicitiam, ob id ipsum, ab rempublicam. '1

444 Per'cxprimilmcdio de, pm o) enlien. ioomn qniea, conte ((':(nsiuir, sanguis -284, PERvanus «por, PQU in omnecorpus diffunditur, Cic. (V. D. 2, 55, HS;—b) extensionem sine motu: ponte PER lin.,um [acto, Liv. «ii-, 19, 9, de una mai-gen (( otra, sobre; equitibus men (num maritimum dispositis, Caes. G. 5, 24 4, (( lo largo; dissipati mzn promimus CIVITATESsunt. I.iv. 28, 16, 13, signi/("catione PER CASTELLA[umo [acta, Caes. C. E'»,65, 7 c) (om [(u s, 232, l.—d) insti' (((n o ((tu in: per colloquium (lecti.-tuset,,m-c,", a.uctor,itatem Cncs. C. -,185, :! cl 3, 8'., 5; neque per (vimncque insidiis, Sall. J. 7, i; nunc cæm num per(((cs l.l-.(-,!(2, 40al pnsshn, n. 278 .—e) cnnsnln rationemve depulsus per ('nuidi'mntribunatu, Cic. (h: Or. 3, 3, -;II per metum, pur ("noram, per iram aliquid facere, n. 277, NI]. ((xlr. —f) n( od ((m: qui aliquando confunditur cum jocum,instrumento: ridiculum per Cic. simulationem, cn chunzu, per cu bruma; scelus, ]lrrtua.'urinm, (totum ((u/(u.-("(-.(idias,Caes.G.!,,43 summum dedecus; ](crtiu/um, (­ cmoripcr virtutei-(,Snll.(1903),«csforzudamenlc». lni.l).(.abricI.—g) Usurpalur in oplalionibus, jurumcnlis col., «por-:: ,(m'(trosimmortales Cic. por, cn nombre dc; quod te PER(;.(Eujncundum LUMLN(.'t.(uu.(s ['ER annuum m'a, ('en span suncux­ 'ns lum. Verf.;..-1cn.ü,

Praeter significata) n(lclnnlc(ln,ol lado (ln-(,cum verbis (luie­ 446) (is et motus: (-((.((-:'."(:ncwrnn C((e-tni'issnascopia.: trndnan't, Caes. "' ,.18 9, «con(lnjn sus (rapas (lolanue (lel .'(lojmnicnlo de C.» Goya. —b) «((i otr(o l((dn dc, (nais allai (lc-: (amm'nn n(((.(.((c((ntcx, ((n.((:'('(-:((sn.('.u( ("re. — c) «mäs quae: gustatus dulcitudim! pn.((-:'('(:((CETEROSSENSUScommovetur, Cic. de Or.3 , "5,9"; PRAETERcunnus floruit, id. Lac! !, -i.—d) ((contra-(: pr'nctel spem ca.".(pcctationem,opinionem,sententium, cogitationem, cel. ;iitud acciditprmtcr optatum "(cum,Cic. (20, 46.—e)s uera (lc, excepio-. —f) uaclcmäsde»: l-nnwnss (imo: ad rolloquiumadduccre, Caes. G. 4, l(3,3 A'Ii'. Prvaeter, (lcgalionc prnecetlonlmvnlelnixi: (nequicquam nl((((lcstphiio­ sophiamunan sruulun (apientiac, Cic.Off.12, 5.

Secundum a) Incn m iudicat et significat «:(lo largo (lev-,cum (243 molu ol snic n(ulu: ("tcrSECUhDUJlmna faciunt, Cic. .in. 16,S, '2. Raro :«(iclrais (inu: vulnus in capit-: SECUNDUM.(nn(:.((, Cic. Fam. &, l i.— b) lem [)((s iudical. et significat (durante, cnn: ('i SEClEäDUMQUIETEMvi(am esseIunonem pracdiccrc n.,-,cel. Cic. Div. -1,24, 48.— e) est etiam asognn, conforme a»: sncnsnuu s((ruuni vii-ure,Cic Off. 3, 5, 23; cl. (por, cn lavor de»: multa. sucus­ ()u.'.( ('..(us.(.((N05'rn.((( disputavit, (..lc .lu. t(-,2, &.

«I Ci. l.('.(((((:1'0i(j, C((cs. S. pp. 88—90. 446 PRAEPOS. ABLAT. 447

2. Am.-wm

, l [ 1. Ab et a notant a) locnm aut personam un de,— 991' b) originem et patriam, -—c) distantiam, 4— d) separationem: nn. 285—88, cet. e) tempus, (r(iesilen,n. 293, lll, —.f) causam, praesertim etileientcm, n. 2'7'7, Nlt. —g) lilii ito tiou em , «con rctacion u»,n. 279, NI).—h) par tcs, scholam, doctrinam (innequis sequitur amplectitur-va: stare A susa-ru et A "manust causa, Cic. I?rut.79,273; nostri illi A murmur-: ct AMSTOTElJ-Z,id. :iIur. 30, (iii: ct. oi :::!) lilium;; qui sunt All tsoanare, .t lunam:, id. Fin. !i, 3, '7.— i) munus aut ottici um iere apud recentiores, n. 279, Nlt. Sic: Pallas A nutriamus, ligulae .in inniucmus, medii-ns^n ocuus,ocutistn. Philemonem A auxu snnvun puniit, Sunt. .Int. 7'i; tiburti ab epistulis, Tac. .-l'l't7l.45,35, 5, usccrcturios-i. Colonia. tl. Ex, e, de easdem iere signiticuticnes habent atque ab: aportu satt-ere,Cic. Epicuräie (iram.-ia;na: consulatu est profectus in. Galliam, Cic.; ea: eo die, ea; quo, ea: Kai. Jan. adhanc horam, Cic.; ea; lassitudine artius dormire, id. (causa",; statues ea; nom-a dignitate, Cic., scgiin, conforme a, et ita: na; animo, ea; animisentcntta, an.? lege et legibus, eæ foedere, praescripto, renun-tudine, professo.jure et aequo: n. 277, Mi.; utile est:: e'un. fr.-publica, ventujoso ul est.-uia; ea: improviso (licere ea: occulto. eo: insidiis:(modus). Dc tribunali pronuntiare,- in comitium de nocte venire, (ic nccho; "irrigare de mensa lm,-ambri, en, (tni-antc; sua-ur de quinquefolia, (luo parietes (16eodem lidclia (Icalbare, np. Cic. Fi.-ni.7, Et),') «oiijalhegar dus purodcs cott tierra de un mismo vaso», Abril 303:ci. n. 289, NB. cut.

&!1' 5 NB.1. Cum 5. —b) signiiicai modum. a) societatem et comitatum: 276, c) tcm p us: cum prima luce domum Pomponii venisse dicitur, Cic. 0/7'.3, BI,-112; atque ita pariter cum, simnt cum.(occasu solis), Sall. J. 68, 2, et 92, 2. ll Sine opponitur praepositionicum.et privationem exprimit: itcm absque apud priscos. Quae apud comicos eum pronomine ct verbo substantivo imperso­ noli idem sonat quod «si no tuese pora: ansam: TE ESSET,egoillum haberem, Plaut. liacc/t. llli.

[ 46 I. Coram est «en presencia de»: Diomedentc coram, 9 . Nep. Epam. 4, ?. il. Prae a) situm exprimit., «delantc de»: mar-: SE armentum agetis, Liv. 'l, 7, 4; esse, habere prae manu, et apud recentiores prae inanibus, eslar a mano, tener a m. Et translato: laciniis prae se ferens, Cic. Mil..tö, SS.—b) causam, n. 277, NB.— c) comparatio­ nem, «en comparacion de, respecto de»: liomincm PHAEsu nemine-m

ri Et cum hoc sensu an tu distaneia de», praesertim apud Caes., v. g. G. "257,3. 448 PIIAEPOSI'rIONES . 446 putat, Cic. S. Rose. 46, 155; omnia PRAEnIvITIIs humana spernunt, Liv. 3, 26, 7. III. Pro indicat a) situm cum quiete, raro cum motu, «(leian­ te de»: copias nno VALLOcollocaverat, Caes. G. 7, "H, 8; Caesar Pno CASTRlSsuas copias prodaæit, ib. 1, 48, 5. Sic: sedet pro tribunali,­ pro rostris, pro contionelaudat. — b) favorem, commodum, uti— litatem, cui saepe contra opponilur: n. 255. II. —c) permuta— tionem, «en camhio de»: (dixit) se dimidium ei rno "ILLOCARMINE datarum, Ciefde Or. 2, 86, 351; «cn lugar de, come»: audacia Pno mmm habetur, Sall. C. 58, 'I7; abiere Romani ut victores, Et,-"sei rno vIcris, Liv. 2, 'l, 3. Sic: pro consule, pro praetore, cet. et sae­ pius proconsul, propraetor, cct. d) con ve Ilie IItln m (conformidad). «segün»: quibus de rebus mihi I-no CLUENTII VOLUNTATE nimium, PRO RDIPUDLICAE DIGNITATF.pari.-m, PRO VESTRA PRUDENTIA salis dia,-isse uideor," Cic. Cluent. 58, 460. Pro rata. pro rata parte. Cic. Tusc. 4. 39. 94;pro riritiparle, id. 8:51.66, 138.Gf.398. I. Nola: Si digna poena.pro factis eorum repori­ lur, Sull. C. öl, 8; l. e. dig-na [uclis. Pro eo ul, CIc. Verr. 3, 5-'I-.426;pro eo ac. id. Cat. &, 9, 3; pro eo quod, id. Otuent. 45, 'Is; pro eo quanlum, id. Fin. 4, 21, 58 IV. Tenus dicitur de loco, "hasta-»:Tauuo 'reaus regnare, Cic. Dr.-j.1336:labra. rum lenus, Lucr. i, 5503collo, ore, umbilico tenus. Signilical etiam «solamcnlen: verbo lenus, oro lenus.

3. PIIAEPOSII'IOPLURIBUSJUNU'l'Asunsraurms

447cum Praepositio diversitatem plura notionum substantiva significatam praecedens volumus-, repetitur, v. g. a te et a tuis. Quare ileranda iin-post et—et, nec—nee semper: Et. IN bello et IN pace. 2." fere post aut—aut et vel—uel. 3." etiam ileranda post nisi et post compara I.iva: [Nnulla re nisi INvirtute, IN nulla re melius quam IN virtute. NB. Cum et—et, aut—aut dicitur aliquando: Cum et nocturno et diurno meta. Cic. Tusc. 5, 25, 66.

Cum idem substantivum ad plures praepositiones per­ 44'8 tinet, vel substantivum repelitur vel secundo loco[Im-­ nomen is adhibetur; v. g. Ante casa-n».et in casrms pag-"abutar, ante aciem postue EAM, non vero: ante postue aciem.-' — At polest: Intra muros et extra,- pro lege et contra adverbioru III more.

4 Apud Caes. tamen, 0. 3, 72, 2, legitur: intra, eætraque munitiones. 450 onno veunonuu .. 449

NB. Latine non potest, ut potest apud nos, secunda praepositio a prima pendere; sed circuitione utendum. Non enim dicitur: Simu­ lacrum Cereris cum FACiBUStn mutuus, sed faces rnanibus tenens,- cs­ tatua de C. con hachas en las manes.]

CAPUT XVI. DE l-IVPEBBATO SIVE ORDINE VERBORUM ET ORATIONUM "

I. VERBORUM SITUS IN ORATIONIS MEMBRO IN SIMPLICIQUE ORATIONE

419 Substantivumneratim postponitur. continuatam Q. Mucius Auaun nominipraecipuoge­ niulta narra-re de C. Laelio soei-mosuo memoriter et jucunde solebat. Cic. Lael. 'l, l NB. Appositum praeponitur, si vis inest in ille. ipse nceun Ti. Gracchus. Cic. Div. 'l, 17, 33. [— Et lere dicitur: nex Dejalarus. Pompejus imperator est «el general P.», Imperator Claudius, el cm­ pcrador Cl. — Urbs Roma, flumen Rhenum.

450tlion . Adjcctivumet is causa substantivo genitivus praeponuntur-, emphasis'et alias saepe opposi­ ordo liber est. Romanus sum civis. Liv.9., 12, 9.? NB. ln certis locutionibus ordo fere servatur: papulas Romanus, aes alienum, jus civile, ponti/ert:Max. , provincia consularis, rcs familia­ ris, magister equitum, tribunus militum, cet. ll. lnterjici possunt inter adjectivum (pronomen) aut genitivum et substantivum: Lo casus obliqui etiam cum praepositione. Pro tantis nonum lN nuttpunucim meritis. Cic. Phil. 3, 15, 59. Sextus liber DE OFFICIIS

-1 Cum orationis structura decoris gratia variatur neglecto simplici sermonis ordine, non vitium est, sed virtus quae h yperbaton apellatur. id est tran 3­ g rcssio ver bo ru m. Neque enim semper eum locum verba in oratione obli­ nent quem naturalis ordo requirere videbatur; ut saepe oorum sedes cogitatio­ num ncxu, vi ac robore sententiarum denique numero et concinnitate elocuti­ onis definitur Quare breviter agendum de verborum situ primum in orationis membro, deinde"in simplici oratione, postremo in composita. Apud Cic., Vcr.r5,57 "7: ths Romanussum.Sed Muciinpud Liv. intererat esse Romanum; Gavii apud Cic. esse civem(Romanum). Ct. n. 45 450 onoo 450

Hecatonis. [d. Off. 3, 25, 89. Ista mihi tua fuil PERJUCUNDAApag­ POSITAonmone oicnnssro. Id. Brut. 85, 292. 2? pars orationis, ablativus absolutus, oratio (simplex etcompo­ sita). Opiniones omnium itlAJOREMANIMOcem DOLonnn. Cic. Brut. 'l, 1. Macna NOBISpoenis, Q. nnxrun, Sl namma TENES,OP1NIUfuitL, Crassum cet. id. de Or. 2, 'l, l. S'rowonun non tononas quam srr suamne uel spinosum potius DlSSERENDlcnnus. ld. Fin. 5, -l.

, [. Nonnulla verba et locutionesinseri solent orationi. 45 1 Nihil est, num cni-:nE,uirtute formosius, nihil pulchrius, nihil amabilius. Cic. Fam. 0, 'Ut-,4. Sunt praecipua: opinor, credo, iuquam (inquit), quaeso, mihi crede, * magni refert. ll. Verbum sum eleganter aliquando distrahitur a suo participio. Ea [ere SUNT'etGraecis litteris catena-vra et Lati-uis. Cic. Ac. 2, 2, 4, In eo viro qui sn' rempublicam u/flictam et oppressam miseris tcrnpori­ bus ac perditis moribus in ueterem libertatem et dignitatem VINDICATU­ nus. ld. Fam. E.),5, 2.

[ Adverbium verbis, adjectivis, aliis adverbiis saepe ante­ 1'52 ponitur, aut ab his separatur. Virtutem onmibusrebus MULTOANTEPONENTES.Cic. Fin. !l, '18, 51. Bellum, et numime ciuile, opinione [manumque et fama eunsnns'run. Id. Phil. 5, '10, 26. (Tum in bona causa rarum pro: in tam bona e.)

453 I.ire solent.Praepositiones Sed uersus snis et casibus leuusin postponuntur: soluta oratione n. prae­160. Item fere illa: instar, causa, gratia, nomine. -- Cum, n. 160, NB. 2.] ll. Ante, circa, contra, inter, propter, de interdum apud ­ Ciceronem relativo postponuntnr; item aliae apud alios. Si oues INTER societas aut est aut fuit aut funera csl. Cic. Lael. 22, 85. [Sic: Is QUEMconrna ueue-rat, negotium uuo ou agitur; raro quos ad, hunc post, juzta, adversus.] lll. Inter, circum et aliae interdum a poetis postponuntnr. Ma­ ria omnia circum. Verg. Aen. 'l, 55. Lignum supra. Phacd. '!, '2,203 IV. De, in, inter, oh et aliae nonnullae, praesertim monosylla­

l Eliam dicllur crede mihi, praesertim in sermone rnlniliari, et semper crede hoc mihi, credeigitur mihi, cet. voco lnterjeetu. 2 Patria procut ap. Cic. Fam.-'7,6, 4, ex Medea, tragoed. Haec constructio Fae— sulas inter Arretiumqueet similes sunt. poetarum et recentiorum. 454 vunnouum tti! bae, eleganter interponuntur interdum, apud oratores praecedente adjectivo aut pronomine, apud poetas etiam subsequente. Certis DE causis. Cic. de Or. 'l, !l], '186. Suos INTERacquales. ld. Brut. 6-'t-, 250. Fronde SUPERviridi. Verg. B. 'l, 80. [Sic: Hoc in tetnpore. Nep. Milt. 5, 'l. Tribus derebus, paucos post menses, multos ante annos, mag-na ea:parte, summa (cum) cura. NB. Praepositionem cum suo casu raro genitivus praecedit, v. g. deorum in nil-licere.Excipe genitivum relativi, ut quorum de uirtu­ tibus. V. Praepositiones possunt a suo casu sejungi ope lm genitivi, quem etiam oratio secundaria subsequatur. Pnormn Hispanorum, apud quos consul fuerat, INJURIAS.Cic. Div. Caec. '20, 66. 2." adverbii. AD beate vweunum. Cic. Fin.. 5, 12, 41. 57 raro casus obliqui pendentis a gerundio, participio aut art­ jectivo. INsuum cuique rnmueuoo. Cic. Brut. 21, 85. IN bella cuneu­ TlBus. lb. 12, 45", pro in iis qui bella gerunt. !l." raro etiam ope coniunctionum quae postponuntur. Posrenim Cutwsmpun. Cic. Fin. ?, '15, 45; fere post Chrysippum enim. CON'IRA "uehere-ule MEUMJUDICIUM.(Per ego te (Ioas oro. 'l'er. Andr. Söl [B, 'l, lii]; in precatione). NB. Praepositiones a poetis liberrime collocantur. Magni spu— CIEMglomeravit m' onms. Ov. Vulncruque illa gere-ns quae CIRCUMplu­ rima MUROSAccepitpatrios. Verg. Aen. 2, 278. les namo suu-:nas­ citur. Hor. S. 1, 5, 69. Et Gf. V. 5. Verg. Aen. 8, 145, et Ov. Fast. 5, 551, uet.]

4154, [. Que, ve,. ne primam vocem subsequuntur; at se­ . cundam saepissume post. praeposrtlones monosyllalias. Romam dciitigr-avit, m [oraque esse coepit. Nep. Gal. -l, 'l. Ea quae dixi AI)cor-pusulare/ers? Cic. Fin. 2, 53, 107. [At invenitur etiam: Inque eam rem. Cic. S. Rosc. 39, lld-; cum ­ quo libellis, deve coloniis, exque iis, posti,-cea, proque summa benevo­ lentia, cet. ll. Quidem et quoque voci postponuntur. L. omnem Philippus Q. [. Cic. Off. ?, '17, 59. Illum QUOQUE[iz/ellissem. ld. Rab. P. 12, 53. — Eodem pacto: Nunc demum", sexto demum (zn-iio. III. Itaque, denique, tandem, tamen, etiam postponuntur interdum. Nunc itaque. Hor. Ep. 'l, 'l, '10. Omni (lenique doctrina eruditus. Cic. N. D. 3, 9, 25. Aliquando tandem. ld. Quinct. 30, 9^i-. 450 onoo 450

Hecatonis. [d. 0/7'. 5, 23, 89. Ista mihi tua fiiit pnmucuuos A rno­ poswa enarrem: Dicnessw. ld. Brut. 85, 292. 92." pars orationis, ablativus absolutus, oraiio (simplex eteompo. sita). Opinio-nc onmium amotum ANIMOCEPI DOLORE-il.Cic. Brut. 1, l. MAGNAnoms PllEnlS, Q. unsren, s: MEMORIATENES,OPINIO[uit [,, Crassum cet. ld. de Or. 2, 'l, 'l. STOtconuu non lenones QUAMsrr SUBTILEvel spinosum potius DISSEBENDIGENUS. ld. Fin. 5, 'l.

[ p,] [. Nonnulla verba et locutiones inseri Solent orationi. . 150 [Vi/til cst, mun CREDE,virtute formosius, niliil pulchrius, : nihil amabilius. Cic. Fam. 9, M, 4. —Sunt praecipua: opinor, crctIo, inquam (inquit), quaeso, mihi crede, ' magni refcrt. ll. Verbum sum eleganter aliquando distrahitur a sua participia. Ea [ore suur cl Graecis litteris GELEBBATAetLatinis. Cic. Ac. 2, 2, 4. In eo viro qui sn' rempublicam afflicta-m et. oppressam miseris tempori­ bus (tc perditis moribus in vcterem libertatem et dignitatem l'INDICATU­ RUS.ld. Fam. 2, 5, 2.

,"1' 59 -' ponitur, Adverbium aul verbis, ab his adjectivis, separatur. aliis Virtutem aduerbiis onmibus saepe rebus anle— nuuo ANTEPONENTES.Cic.Fin. !l, 18, 51. Bellum, atomi,-inte civile, opinione rwnunoun et fama GUBERNATUR.ld.Phil. 55,10, 26. (Tam in bona causa rarum pro: in tam bona c.) '

[ 53 ]. Praepositiones suis casibus in soluta oratione prae­ 1' ire solent. Sed versus et tenus postponunlur: n. l60. lletn I'ereilla: instar, causa, gratia, nomine. — Gum, n. 160, NB. '2.] II. Ante, circa, contra, inter, propter, de interdum apud .­ Ciceronem relalivo postponantur; item aliae apud alios. Sioaos IN'I'ER­ societas aut est aut fuit aut futura est. Cic. Lacl. 22, 83. [Sic: Is QUEMcomas venerat, negotium quo on agitur,- raro quos ad, lium:post, juxta, adversus.] lll. Inter, circum et aliae interdum :]poe'lis postponnnlur. Ma­ ria omnia circum. Verg. Aen. 'l, 35. Lignum snpra. l'hacd. 'l , 2, 20.2 IV. De, in, inter, ob et aliae nonnullae, praesertim monosylla­

-l Etiom dicitur crede niihi, praesertim in sermone familiari, et semper crede­ hoc mihi, credeigitur mihi, cet. voco interjecta. 2 Pati-iü procul op. Cic. Fam. 7, 6, 4, ex Medea, trogoed. llaec constructio Fae­ sutas inter Art-etiamqueet similes sunt poetarum et recentiorum. 454 venenum! töt bac, eleganter interponuntur interdum, apud oratores praecedente adjectivo aut pronomine, apud poötas etiam subsequente. Certis DE causis. Cic. de Or. 'l, fil. 186. Suos turn-:Raequales. ld. Brut. (')-1, 250. It'roude SUPERviridi. Verg. B. 'l, 80. [Sic: Hoc in tempore. Nep. Milt. 5, 1. Tribus de rebus, paucos post menses, mullos ante aunos, magna ea;parte, summa (cum) cura. NB. Praepositionem cum suo casu raro genitivus praecedit, v. g. deorum in numero. Excipe genitivum relativi, ut quorum de virtu— tibus. . V. Praepositiones possunt a suo casu sejungi ope 1.m genitivi, quem etiam oratio secundaria subsequatur. PROPTERHispanorum, apud quos consul fuerat, maculas. Cic. Div. Caec. 20, 66. 2." udverbii. AD beute VIVBNDUM.Cic. Fin. 5, 12, 41. 5." raro casus obliqui pendent-is a gerundio, participio aut ad— jectivo. in suum cuique rninusuoo. Cic. Brut. 21, 85. INbella cuneu­ Tmus. II). 12, 115;pro in. iis qui bella gerunt. 4." raro etiam ope coniunctionum quae postponantur. POSTenim Cuursipruai. Cic. Fin. 2, 15, 45; fere post Chrysippum enim. CONTRA mehereule ausum JUDICIUM.(Per ego te deas oro. Ter. And-r. 851 [ii, 1, 15]; in precatione). NB. Praepositiones a poetis liberrime collocantur. Magni SPE— CIEMglomerauit tN oums. Ov. Vulneraque illa gerens quae cmcum plu— rima munos Accepit patrios. Verg. Aen. 2, 278. Vrrns neruo smunas— eitur. Hor. S. 1, 5, 69. Et cf. v. 5. Verg. Aen. 8, 145, et Ov. Fast. 5, 551, cet.]

[QVI l. Que, ve, ne primam vocem subsequuntur; et se­ ')1' cundum saepissime post praepositiones monosyllabas. Romam demigravit, IN [urceus esse coepit. Nep. Cat. 1, 1. Ea quae dici ADcorpusNE re/ers? Cic. Fin. ?, 55, 107. [At invenitur etiam: Inque eam rem. Cic. S. Rosc. 39, 114; cum— que libellis, deve coloniis, eaequeiis, postue ea, proque sum-ina beneuo­ lentia, cet. tl. Quidem et quoque voci postponuntur. L. QUIDEMPhilippus Q. f. Cic. 0/7'. 2, 17, 59. lll-um QUOQUEfefellissem. ld. Rab. P. 12, 55. — Eodem pacto: Nunc demum, se.-ctodemum anno. lll. Itaque, denique, tandem, tamen, etiam postponuntur interdum. Nunc itaque. l-Ior. E)). 1, 1, 10. Omni (lenique doctrina eruditus. Cic. N. D. 5, 9, 25. Aliquando tandem. ld. Quinct. 50, 94. 452 , onno 454

Pars est tamen divi-tiarum (nummus). Id. Fin. &, 12, 51. (Autem et vero, n. 378, II). IV. Vocabula quae ad eandem voccm spectant eleganter saepe quibusdam interpositis dislrahuntur. Ea fere sinite-r Gnaeus LlTTl-ïllls celebrata m [...-lele. Cic. Ac. 2, 2, 4. Bellum, et maxime civile, Dl'INIONEplerumque !«:1'l-"AMAgubernatur. Id. Pliil. 5, 1026. lpse Sulla ABsc homi-nem ATQUEABex uuam; suo remouit. Id. Verr. I, 15, 38. DOLomsuo maluit quam accromnn vcsmac obtemperare. Id. Man. 19, BG.]

[1" 55'l)" Eleganlissimc Vocas ab proxima eadem stirpc interdci-ivalae se collocanlur: et casus dissi— miles cjusdeiu vocabuli. Tuas TIBI occurrunt injuriae. Cic. Par. 2, 18. I-Iosns HOSTE-31occiderevolui. Liv. 2, 12, 10. [Rusticus m-banum munem mus paupere fertur Accepisse cauo, VETERI-IMVE'I'UShospes (unicum. lIor. S. 9, 6, 80. ILLE qui ILLA non invitus haberet. Cic. Verr. 4, 18, 38. - Frequenlia sunt pronomina aple conjuncla. INI— inc1 nii-:imm uuu, non )lElPsUMademerunt. Cic. Att. 3, ii.] 2." Vocabula Opposila. Quid est enim [ietu numnam VIROtar­ pius? Cic. Tusc. 2, 24, 57. [Patris DICTUMSAPIENSTEMEIUTASlilii comprobauit. Id. Or. (53, ilH-. (Ju-mcaput ouscuua Ni'rinuai [erragine texit. Verg. G. 'I, 407. Grai-i teste privatus sum amoris sum-mi erga 'l'E MEI. Cic. Fam. 2, 2. lius-rians URBANUMmuremcel. Hor.

4156 [.orationibus Vocabula ul opposita &) alterum ila etiam Sit initio, collocanlui- alterum in .in diversis fine, vel b) uirumque initio, vel 0) utrumque in Fine: a) Evounm-jam & conspectu [ere fugiens quadriremis, cum etiam tumcelerae uaeesuno in loco MOLIEBANTUR.Cic. Verr. 5, 54, 88. b) An ADULESCEN'I'IAcim— fecit orationes; SENEXhistorias scribere instituit. Nep. Gal.. 5, 2. c) Defendi rempublicam. ADULESCENS,non deseram SENEX. Cic. Pliil.­ 2, 46 II. Cum binae voces binis vocibus opponuntur, in altero membro saepe adverso ordine conjungantur. [lario enim nostra causam-rr, puc­ NATon.-mo. Cic. Fiu. 3, 5', IO. [l*'naGiLE conpus ANIMUSSEMPITERNUS movet. Id. Rep. 6, 24, 26 [Somn. Sc. 8]. Non enim video quomodo se­ dare possint MALAIPIIAESENTIAmmm-muna vocor-Tuus. Id. Tusc. 5, 26, 74.4

-l Haec porro vcrborum collocatio vocaturchiasmus (lumini;), «disposiciön en cruz, cruzamienlo», u liltera 7, quae crucis formam quodammodo refert. 460 venoonuu 455

, [. Pronomen demonstrativum cum est antecedens re­ 1'57 lalivi, orationem relativam saepe subsequitur. Hace QUI/acti., non ego EUM cum summis airis compar-'o. Cic. ill/irc. 3, 8. Quae enim est apud Ennium, n) latius patet. Id. 0/[. 'I, 8, 96. ll. Relativum et interrogativum dictionem cui vis tribuitur in— terdum subsequuntur-. item conjunctiones subordinantes. ROMAM QUAEasportata sunt ad aedem Honoris et Virtutis videmus. Cic. Verr. 4, iii, 121. TARENTUMveroQUAvigilantia, quo consilio recepit. id. C. 111.11. ROMAMur nuntiatum est, cet. Liv. 5, 23, l. Nunquam lamen relativum et conjunctio in soluta orationc verbum subsequuntur. lil. Vocativus saepissime post unam alteramve vocem collocatur. Egrerlere ea: urbe, CATILINA.Cic. Cat. 'l, 8, 20.

l1" 58 Ordoprimo simplicissimus loco ponitur subjectum verborum cum in orationeiis quae hicad illud est: pertinent, deinde complementa; verbum sententiam claudit. Roma-ni templum 'in Capitolio Mineruae coxmnnnuur, vel: Roma-ni Mineruae templum in Capitolio coxmoenuur; eet. 4

4159- Attamenorditur: oratio a "certis quibusdam verbis saepissime 4?" a voce interrogativa. 2." a particula subordinanti, eum oratio est secundaria. Cf; 457, H. 5." a relativo et. demonstrat-ivo tum pronomine, lum adverbio, quibus quasi vinculis sententiae conectuntur. iLLUDest Catonis; A QUO cum quaereretur, cet. Cic. Off. 2, 25, 89. QUAEcum,intuerer. Id. Rep. 6, '18 [Somn. Sc. 5]. Eius autem collega et in me perhonorificu set par­ tium studiosus ac defensor bonarum. ld. Att. 'l, 'i?) 4." a negalione quae totam orationem alliciat. NEQUEenim [as esse arbitror quicquam me rogantem abs te non impetrare. Cic. Fam. 5,12,8.]

4160 Saepetur, quo princeps vehementius vocabulum animum vel initio pereellal vel in major-ve exitu poni­ ora­ tioni virtus accedat. ' 'Lm initio: Do, oo poenas temeritatis meae. Cic. Att. 9,- 40, 9..­

4 Gf.Quintlt. 9, 4, 26. Accusativus aliis casibus praeittrcquentor. iii.-l , onno 460

[AD aton'rsn lc, Catilina, daci-iussa consulis jampridem oportebat. [d. Cai. 'l, 'l, ?. Pn.-taceam: ergo Aristoteles. id. N. D. 2, 37. 95] 2." in exitu: Sed ea quae scripsisti inc tardarunt, et svamm-us MAXIMETUA.Cic. Att. 9, 10, 3. [Propterea quod aliud iler haberent NULLUM.Caes.G. 'l, 'l, 5. M. Antonius disertos ait se vidisse nuuos eloquentcmomuino NEäIlNEM.Cic. Or. 5 ,18. Meum/ait o[[iciiimveg diligentia et copiis 1esiste1e, vel cadi.-ieremm-.n. id lf'a111.'l43 Quod ante id tempus accidit NUNQUAM.Caes. C. [, ".'

46!res Apud transgressio poötas major invenitur vei-beinm.? quam apud alios seiipto.

". ORDO ORATIONUM COMPOSITAHUM

462 I. Orationes secundariae omnes, cunsecutivis excep­ t1s, oraltom pl'lnClpl praemitti possunt aut inseri. &) Concessivae et eomparativae mnlto frequentius praemittuntur quam inseruntur. h) Temporales, condicionaies, causales, interrogativae praepo­ nuntur saepe, saepe subjiciuntur. c) Objectivae et finales mullo saepius subsequuntur.

l ln iutinito sine accusativo ea quae ad verbum primarium pcrtincnt non solem inler duplex verbum interponi, praesertim si primarium praeit secunda­ rio. Sic: Philippus capta Olynlho constituit Amphipolim aggredi signiticat: l-'.despui-s de lu toma de 0. rcsotvio acometer a A. Philippus constitui: rapta Olynilio Amphipo­ tim aggredi signilicat potius: P. delet-mino acomctcr u A.. luogo que hnbiesc toma­ do 11O.; i. c. Philippus utrumque constituit et cupere Olynlhum c! Amphipolim aggredi. Utraque signiticalio continetur hoc ordine: Philippus implu-Olynihn Amphipolim aggredi constitnit. '.) Praeter ea quae de praepositionibus, cet. dicta sunt haec maxime animati— vertenda: -1.m Praepositio cum suo casu et sine praepositione casus a suis verbis ut ptu'licipiis secerni possunt. Solos [elici-s-VIVENTESclama! m' Iïl'lllli. llnr. S. 4, -I. 42. ïm Adjectivum cl genitivus a suis substantivis ad por-lae arbitrium sejun­ gu nlur. Ipsam-11:11tibivmeclaro demittit Olympo itar-Num. Verg. Aen. 11,963.—Sic frequens est distributio substantivi et udjcctivi per duas hexametri partes et pen­ tmnctri: Cum cat-ur onscmu I NITIDUMl'EnIlUGIM-ïlea,-it, lswuour. AETERNAJI[tinnie­ runtsuzctnux not-"wn.Verg. G. ], lilii-tis. Qui rictu 'runnmtm ljuculalur'nuuum unx­ 'I'RA. OV. M. ?, (il. 3.m Et, nec, sed (sed enim), nam, namque, raro aut et vel, itempro­ nomen rclativum secundam sedem occupare possunt. Quogemitu conversianimi, com'nsssus n'r omnia Impetus. Verg. Aen. 9, 37. Pneosmcu sen eum Trojano a san­ 462 ORATIONUM liio"

d) Ablativus absolutus collocatur in sede orationis ciii reSpon— det. Cautius posthac historiam attingam, TE .iuotEN'rE. Cic. Brut. 11, 44; causalis. e) Orationes inlinitivac saepissime subsequuntur. ll. inseritur autem oratio secundaria pi'imariae hac lere ratione: 1."' Si nominativus aut accusativus orationis primariae pertinet etiam ad secundarium. vox liaec communis praecedit. et in secundaria reticetur. Pi'rttAGORAS,cum in geometria quiddam naiii iuuenisset, Ma­ sis liovemimmalassedicitur. Cic. N. D. 3, 50, 88. At etiam: Cuni Py­ thagoras in geometria, cet-. lo quidem ego, si tu neges, certo scio. Ter. Haut. (352. 2." Si casus obliquus orationis primariac subjectum est secnn­ tlariae. praeit. casus obliquus, subjectum vero secundariae reticetur. L. MANLIOii. [.. cum dictator fuisset, lll. Pomponius tribu-nus plebis diem dixit. Cic. ()]f. 5. 51. 112. (Idem) CRETENSIBUS.cum ad eum legatos deprecatoresque misissent. spem deditionis non ademit. ld. illa". 12, 55. . 3." Ubi terminus communis nullus est. praemittitur vocabulum, cni major quam ceteris vis tribuenda. Tuae.-irtus] cogitat-am. quocum­ que eminent, mecum (lucere. Cic. Fam. 7. 5, 'l. 'l'Uis cni-morluus ET CONSCLATUTuo.etiamsi timidi essemus, tamen omnem timorem alg'ice­ remus. l(l. lf'a-m,H, 21, 4. NB. 1. Eliam duplex oratio secundaria primariae praeponi aut

quinelluri'Audi'eiatlb.1.19..-1rma tl! uniquecano Tito:zii-.otnprimusnt. oris cct. — Et purticulue snbordinniilesah initio orationis longius traj iciunliir Illejacet immiti coit-'umplus nim-te Tibullus Messallam lerra Drlliisequiturque mari. Tib. 1. .i."oii -'1ni '..onjunclioiics copulativae cl (lijiinctivne non semper altci um membrum proxime praecedunt (ibi acris Invidia .i'rour. rigent [illi crimina. Hor. S. I, 3. (Sl. Cum let:tiilus Ali'l'nie Putitit: US a::urepit lh. -I, &.133. Namque pila lippis inimicum E'r ludere ctittnis Hor S. 1. 5. liil;.—.7mmquepilaludere lippis et crudis inimicum (est). 5.rn l-ïncliiicacque. ve, nejiinqnnlui nliqiinndovocnhulo,verho sni-po inter uliumqui- i-iii'uni membrum interiectu. Messallam -r.—:iiii,idum.scqitilurQUl:MM!!­ Tib. ]. 3.'o.i NB. Que tr.-instetri potcSl ad duos pluresne dictiones sequentes. Piutzsr..x'ris casus iniinenmrunotm facit. OV. 'I't'. 'i, ,-' -. tim Substantivum (limbus motionibus commune ponitur nonnunquam in solo secunda. adiectivoontiquundo prunae utldito. 'I'ransmittunt cursu campos atque agmina ('.Elh'lI'uluerutnnti'ifugä glomerant. Verg. Aen. 'i. lii/i. Quid pater ieiunio. quid "iuter profuit Oui-niw? Or. Am. 3. 9, 91. '7.in Dicliu.maximc verbum, orationis brevis primariae, iii secundarium iratis­ it aliqiioiitlo. Scdulus hospes Paene macros .iiisn' dum turdus rei-sut in igni. llor. S 1, .i 72. Adn. Verborum collocatio liberior in poem lyrico et epica est quam in comi­ co. tiam liiijits sermo iamiliaris. 456 ORDOonATlouuu 462 inseri potest. Cum hostium copiae non longe abs-unt, en.-wm irruptio nulla facta est, tanien agricultura deseritur. Cic. Men. (3, iti. (Pytha­ yarios) [cru-nt, Si quid ulli;-marein in disputando. cum ea:ipsis quaerere­ tur quare ita esset, respondere solitos: Ipse di.-vil. id. N. I). i, 5, 10, NB. ?. Oratio altera secundaria subsequi potest conjunctionem prioris secundariae. Haec magnitudo molendi./"(icit ur, msn esum-:.us­ NIFESTUMmnmcuolun pueri-zanua, credibile non sit. Cic. S. Rosc. 24, 68. [Secundaria inserta secundariae). NB. 5. Oratio secundaria etiam inserta praeponi potest alteri secundariae a qua pendet. Eodem die, QUALISESSETNATURAMONTISet qualis in circuitu ascensus, qui cognoscerentmisit. Caes. G. '!,2'1, i."

463 Parenthcsis sententiamdiversamin mediamconjicil ' comprehensionem." Quae vis insit in his paucis verbis (PLURA ENIM COMMITTENDAEPISTOLAE non erunt), si attendas, ouoo PACIS,profecto etiam cel. Cic. Fam. G, 2, 3. illud vero cavendum (ilii— genler, ne longior parenthesis neve crebro adhibealur.]

iii. DE PERIODO

[1164 i. Pcriodus dicitur sententia composita, cujus oratio ' secundaria prlmarlae swe antepenulur, Sive interponi— tur. (Naturam) si sequemur (lucem, nunquam uberi-(ibimus Cic. O/I'. 'i, 928,100. Te miror, Antoni, quorum [acta imitere eorum eæitus non perhorrescere. id. Phil. ?, 'i, 'i. (Periodus simplex). NB. Dicitur etiam aliquando periodus sententia composita conr­ dinata cujus prima oratio pendet a seeunda ope particulae. Ergo i-.'i' mihi meae pristinae vitae consuetudinem, C. Caesar, interclusum ape­

4 I. Oratio intinitivn intel-jioi polestinter orutionem modi finiti: OmnesCausa­ lll-:MAl'l'itoPINQU-Hli: narra-nt. . Oratio modi tiliiti aut aliquod ejlls vel-hum interjici potest inler orationem iniiuitivum. Pythagoram Phliuntcm FEICUSTuenisse.Cic. Tuse. 5, 3, 8. Tunotheum, clu­ rum liomincm Athenis et principem civitatis, unnum, CUMeamus:-".r.? aruo Pl./immani EOQUEtmNVIVIO.imlommnenne-runs esssr, weisse-reus EUMPos'rmms, dimisso. lb. 5, ii."),400:ei. 462, ii, NI). -I. iii. Subiectum orationis infinitae aliquantis, nonnunquam aliud vocabulum, praeponitur verbo orationis praecipuae. Caesar sese negat eo die proelio decerta­ turum. 464 PEnlODUS 457 ruisti, ET his onmibus ad bene de omni. republica sperandum quasi. signum aliquod sustulisti. Cic. Marc. I, ?. li. Dicitur lamen proprie periodus, sive periodus oratoria, sen­ tentia in primis accommodata ad dignitatem orationi atque ornatum conferendum, e pluribus propositionibus secundariis sive antepositis sive interpositis conllala, ob eamque rem certis partibus sive mem— bris a se mutuo pendentibus comprehensa, numero praestans et quasi concentu aures permulcens. Nam cum antea per aetatem. noudum hujus auctoritatem loci,attiu­ gorc auderem, statuoromquc nihil liuc nisi per/cctmu ingenio, elabora­ tum industria (i]/em oportere; omne meum tempus noricorum. tempori­ bus transmittentium putavi. Cic. Man. 'l, 'l. Constat igilur periodus oratoria e partibus duabus: protasi et aporiosi, quae dicunturetiam antecedens et consequens. Est aulem protasis pars prior in qua oratio crescit quodammodo et attol­ litur; apodosis vero altera, in qua oratio perfecta conquiescit."

4 Praeterea prouisis et npodosisconstant suis partibus sen membris, uno vel pluribus, unde periodus dicitur bi mem I)ris, tri inom b ris, quod ri mem­ bris. At.est etiam sim plns, cum sensus unus longioreambitu circnmducitur: 464, 1. Est autem membrum pars continens sensum aliquem sed suspensum atque imperfectum, cujus in tine morula aliqua tit et interspirulio; quare unum saltem orationem debet comprehendere; at potest plures sive interpositos sive consequentes. Singula porro haec membra si vel paria erunt vel non valde dispu­ rla, mnlto gratlor et venustior erit oratio. Jam vero membra constant interdum suis partibus sive incisis. last ergo in ci­ sum pars membri tinue brevem orationem vel explicitum vel implicitam com­ prehendit. At extra periodum dicitur etiam membratim et incisim: vide Cic.Or. '7, 923. Nil. Subjecl't periodus constat membris duobus quorum primum dno incisa, ultor nm lria continet. Quid est tam admirabile I quam 01 in,'int'la multitudine er,-sistere intum, "qui id quod omnibus notum sit flatu.-n [ netsolus [ vel cum paucis faocrepossit? Cic.dc Or. I, 8. 31. Anni. Datesperiodi,rationem ipsiusamplitlcandue reddendaeque numerosae v. in nlietorica. A.!n.2. Abaliquibus recentioribus vocatur historica ca periodus quae apud historicos factum aliquod ,amplitical lis adjunctis quae rem praecedunt ei. onmi­ tantur. Vide v. P..[iv. vl,G,I. 458 SVLLEPSISu'r zeven,-i 465

CAPUT XVII, DE NONNULLIS FIGURIS ET ORA'I'iONlS VI'I'iIS'

]. Ficum];

Figura est uera loquendi ratio a trito et vul­ 465 gari sermone remota,- quac fere ratione aliqua usure disertorum nititur. Figurae aliae sunt grammati­ me, aliae rhetoricae. lllac ad Latinam constructionem, hae ad ornatum maxime refcruntur.

[1166 Syllepsis, i. e. comprehensio, habelurcum ad unum verbum sententiae plures coordinatae referuntur, non­ nunquam eliam subordinaiae. Paene-ille timore, ego risu couiwl. Cic. Q. fr. 2, 8, 2. [L. Luculli uirtutem quis? ut quam multi, villarunnnagni­ licentia-m lMlTATl!ld. Off. 'l, 39, 140. Si, te municipiorum non. pune— nM', ne veterani quidem exercitus? lil. Pliil. 2, 25, 61. — Et potest verbum subaudiri eliam in alio tempore: Olim, cum regnare existima­ Immm', non tam ab ullis, quam hoc tempore oussuvon a familia-rissi­ mis Caesaris. Cic. Fam. 7, 24, 'i; i. 0. ab ullis observabanï] NB. Verbum infinitum frequenter suhaudilur ex iinilo etiam orationis secundariae. Pueros atlribuc ci. Quo'r ET ouos vwEurrun. Cic. A(.l. "12,50, 1; i. e. attribuere aut attribucndos (esse). Rogat Ru­ brimn 'ut, quos comuoouu El srr, invitet. id. Verr. 'i, 26, (35.

4367 Zeugma figura est,]n-aeserlim apud poiäias et scripto­ res minus accuratas, qua verbum ad plura subslanliva refertur, quod tamen proprie viciniori convenit. Alii NAUFHAGIO,alii A senvuus ipsius INTERPECTUMcum(iiiagriiicm) scriptum reliqua:-mil.. Nep. I-Ia-uu.'8, 2; i. e. naufragio per-isse. .lUHAin.-ioisrnnusque nasum-. Verg. Acn. 'i, 426. i. e.ju1'a conslihmnt'mag. leg.

4 Reccnlioruin doclrinn de figuris saepe ditiori ab antiquorum. 2 Ab rhetoribus vocari soleludj u " cti 0; quae cum potius ad constructionem quam ad ornutuin perlineat, grammatica haec figura habenda est. Syllepsis est etiam rhetorum, sed ab hac diversa. 468 ELLIPSIS 459

4168 Ellipsis-' figura est, qua id quod in oratione deest loris omnino petendum est. Destderalur autem: 'Lm substantivum a) aedes aut templum frequenter post ad, ali— quando post ab et propter. Ventum erat ADVESTAE.tior.S. 1, 0. 35. [b) umor, filius, seruus. Verania Pisonis (tutor), Hasdrubal Gisgonis (lilius), Caecilia Metelli (]ilia).] 2." . verbum est et sunt a) in proverbiis et sententiis. Omnia praeclara rara. Cic. Lael. 21, 79. b) in rapida transitione et vehementi. Sed haec uetera: illud vero recens, Caesarem meo consilio interfectum. Cic. Phil. 2, 'l l, 25. e) in vivida descriptione. Mare (Africum) saevum, importuowm; ager frugum. fertilis, bon-uspecori, arbore iii/eculttlus. Sall. J. 17, 5 (1) cum participio praeteriti in narratione. Valerius Horatiusque consules sortiti, uter dedicaret. Liv. 2, 8, 0. [Aliquando desiderantur etiam erat et fuit, erant et fuerunt. NB. Raro desiderantur sit et esse. Potest incidere saepe conten­ tio ct comparatio, de duobus honestis utrum honesti-tts. Cic. Off. 1, 45, 152. Volo(nolo, malo) rne physicum. (Cum participiis esse frequenter desideratur-).] ' 3." In sermone cotidiano praesertimejusqueimitationever­ bum passim celatur, cum sensus perspicuus est et brevitas expetitur. Ego, si Tiro ad me, cogitoin Tusculanum. Cic. Att. 15, 17, 2; subaudi venerit, proficisci. . [Ita saepe cum verbis (lico, quaero seu interrogo, facio. .Beneigitur idem Chrysippus (dixit.). Cic. N. I). 2, 14, 38. Ille ex me, nihilne audissem novi; ego negare. Id. Att. 2, 12, "2. Valde eonsideranrlmn est ne quid temere, ne quid crudeliter. ld. Off. 1,.24, Sil.—Item in transi­ tionibus ahruptisque interrogationibus. Sed quid ego alios? (comme-' moro). Quid tibi cum hac re? Quid multa? en nna palabra.—Di meliora! (dent); nihil ad me-(pertiuet); fortes fortuna (juvat), cet. Nota locutionem si nihil aliud, «si no por olra razonn, et apud Liv. et sqq. nihil aliud quam. Venit in judicium (P. Junius) St NlttlL ALIUD,saltem ut eum paulo obsoletius vestitum videret. Cic. Verr. 'l, 58, 152. Venter in medio quietus NIHIL ALIUDQUAMdatis voluptatibus fruitur: cf. Liv. ?, 52, 9; i. e. nihil aliud [acit nisi fruitur. 4." Quo celerior feratur oratio, demitur aliquoties particula a) in

-1 Latine dicitur delrac!io:QutnT.1, 5, 33 cet-'it).Ct".8. 6. Et, et 9, 3, 48. 450 FIGURAE 468 obliqua interrogatione. Homo quid ageret, TACt-ïttl-IT,RESPONDERET... nesciebat. Cic. Verr. 5, 325, 62; pro tuom-eme (ut responderet. b) in orationc temporali et condicionali. Nondum. plane in­ gemuermn: Salue, inquit Arrius. Cic. Att 2, 15, 5; subaudi cum. Venit hiems, teritur Sicyonia baca trapetis. Verg. (' . "2,519; .—-:cum venit. Probus quis Nobiscum. uiuit, mulliun demissus homo ille. Hor, 8. 'l, 3,56. "]

4369 [. Anaphora est lignra, qna vox eadem in singulis membris repetitur. Nunc mihi NIHILlibri, nutu. lit­ terae, Nil-lll,doctrina prodest. Cic. Att. 9, '10, 2. II. Pleonasmus lit, cum aliqua dictioin oratione redundat. Ad­ tluntur enim interdum quscdam attin-motionis gratia. HISCEocuus "egometvidi. Ter. Ad 529 [S. 2, 51]. Voce-mquems aculeus hausi. Verg. Aen. 4, 559. Quod si tit sine causa, vitium est. NB. Pro simplici imperativo invenitur maxime in stilo familiari verbum facio adhibitum per periphrasim. Fac valeas. Cic. Fam.. 12, 12, 5; i. e. uale. [F.-icne quid aliud cui,-es.Ib. 16, H, 'I; pro nihil aliud curat-eris. (Impetrant UTNEjurent. ld. Verr. 'l, 47, 125. Diem scito esse mtlln-m., quo DIE cet. Id. Q. fr. 5, S).] lll. Enallagc, i. c. immutatio, til. cum pars una orationis pro alia ponitur, ut nullus pro non, n. 424, NB. ?; vivere pro vita. Ita adjectivum pro adverbio, n. 394, NB. lV. 'l'mesis est cum verbum compositum dividitur, aliqua dic— tione interposita. Peitmibtcnarun erit pam/uc Jucuuouu: cf. Cic. Att. 5, 10, 4. [IV/3. ln soluta orationc tit tantum tmesis a) cum pronominibus quicumque, qualiscumque, minus saepe cum quantuscumque et quili­ bet, v. g. qua re cumque possum; quo ea me cumque ducet; quale id cumque est: cutus rei LUBETsimulator, Sall. C. 5, «i; b) cum vocabu­ lisiuxta positis cumque compositis ex particula per, interjectis saepe particulis que et os, ut resque publica, sanat-usceconsultum (res vero publica). At poütae praepositionem etiam a verbo composito sejun­ gunt ope particulae qua, ut inque salutatus. Verg. Aen. 9, 288; item dijungunt hactenus, eatenus, quadamtemw. Est Quam-mprodire TENL'S, si non (lttim' ultra. Hor. Ep. 'i, 'l, 52; hasta cicrto punto]

t Ct. Küunsn, n. 478, 5. 469 FIGURAE ' 461

V. Anacoluthonl est oratio in qua constructio incepta aut ahrumpitur aut non absolvitur. Saepe ego doctos homines—quid dico saepe? immo nonnunquam; saepe enim qui. potui? qui. puer in forum venerim, nec inde unquam diutius quam quaestor a/uerim? — sed tamen audivi., et Athenis cum essem, doctissimos viros cel. Cic. de Or. "2,90, 365. Utile videbatur Ulixi, ut quidem poetae tragici prodiderunt. (nam apud Homerum, optimum auctorem, talis de Ulixe nulla suspicio est), sed insimuta-ut eum tragoediae simulatione insaniae militiam subter/'u— gere voluisse. lil. 0/1. 5, 26, 97; utile v. Utiari subaudi» militiam sub­ ter/"ugere. , VI. Hendiadys ? exprimit per alterum substantivum quod polo­ rat pcr adjectivum vel genilivum. Pater-is libamus et nunc. Verg. G. 9, 192; pro pateris aureis. [Molem et .uONTEsinsuper altos !mposnit. ld. Aen. 'I, 61. i. 0. super (uentos) impos. molem alto-rum montium. Medicinam affert longinquitas ct DIES. Cic. Tusc. 5, 16, 55; apud quem haec lignra frequens est.] VII. Ilypaiiago, i. e. mulatio, fit cum adjectiva non tribuun­ tur substantivo eni respondent, sed alii; ut: Fontium GELIDAEranun­ NtTATES.Cic. N. D. 9... 59; pro: [ont-ium gelidor-um p. liunc figuram poäiarum usus valdc frequentavit. [VIII. Prolnpsis est nnticipulioquaedam, qua poclnosubstantivoqualitatem nttribu unt, quae ex actione verbi deuium oritur. Prcmit PLACIDAaequorapontus. Verg. Aen. 40, 403;). c.,)remit (iequora ita utplacidu. fiant, sivopremendo placida reddit Profecti,ih. ?, Mt; de sucrte quc quedan protogidos. IX. Hystc ron [)rote ro nJest ordo vcrborum ctscntontiarum praeposterus (iuvcrtiilo;, i. a. cum praecedit quod sequi (laboret; ut: Montanumet in "ledi-aui'"!!! ruamus. Verg. Aen. 2, 353. X. Subjectum orationis objectivac conjunctionaiis atque interrogationis obii­ quae transitaiiquundo in accusativum verbi principis. Quod iii maxime in scr­ mone cotidiano. Sic pro: Istuc. quicquid est, fur:ut (eoo) sciant dixit 'l'cr. Istuc, quic­ quid est, ne MEut sciam. Haut. Si-[l, i, 32]. SCIS .in; In quibus sim gaudiis? Ter. Eum. 5, 98, 5 [4035] Nam sumum-irat, mutat, rii-tnnm, oss,; videar posse DICEREquo modo facta sint. ld. Cic. 't'usc. 4, 94, 56; pro: nani sanguis, bilis, cet quo niodo factu. sint oi­ dwr possedicere.'Ci. n. 348, Nlt. -i.]

4 Ex aivprivotno et amici.-0:10),sequor. Omissm ipsa constructionis dicitur nnacoluthin. v Biblioth.Nicomi E. Lumine, v.oi Vlopei. Ciceronis, pp. XXX— XL, de Attacotutltis in Cicero:-islibri» de Officiis, auclor o Carolo ni-icr. ?. «last xox male euntium ox Graecis iocibus 'a'v0154Ouoïv unum per duo'u. For­ ccll. 3 "Tstsgov :pötzgov scu üoïzpuloïz'a. ft Ci. Granntcusis: «.i (odas tas tanti.—resdetcieto hare' que se eutristezcuno. ()rac. y Med.,juicio final, seüales quc precedariin. ii. 8, M': pro «hard quo todns las littu­ ines-... (Attractio subjecti orutionissecundariae ad primariam). 462 ne vrrus onivrioms 470.

II. ORATIONIS Vl'I'lA

[70* data,Oratio ut, tres dilucide, virtutes habere ut ornato dehet: sit, ut Quamob­ emen­ rem omni contentione, velis ut ita dicam remisque ("ug-ion­ dussermo barbarus, obscurus, inornatus. . [. Barbarum sermonem cilicium.soloecismus el barbaris­ mus sive vitiosa partium orationis compositio ctdiclio parum LutinaJ ". Obscurus lil soimo maxime amphibolia seu ambiguitate, Inng'moreet crebra parenthesi, confusa ac per turbata vmbouum tra ns­ gressione; ul L(wlwlemmulio percussisse Dem-eam;[pila lippis uii­ micum et ludere crudis: cl".n. 46", 4."' Ill. lnornolae orationis vilia sunl praecipue: Lm Gocophon ia, seu conjunctio consonuntium quae osperc concurrunt; ut rm: anæcs, ars studiorum, quispiam cuiquam quod convenit negat?OIoriunum-m"(b­ lum, mc consule, Romam. Ilintus sive creber vocalium concursus, qui vastam ot hiantem oratio­ nem reddit; ut bucuc acncucanwenissimac; uiro optimo ohlempemsli olim. 3.m Congorios mullorum vocum elu sd em exil u s; ut pioi-unies,Iacrimaulcs, obleslaliles. . &.m Macrologio quae est longior quam oporteat sermo. Legati,nonlmpclrala pncc, retro domum undi:cenerantahicrunt. Liv. apud Quintilianum, 8, 3, 53. 5.m 'l'u u tologio. quae est ejusdem verbi aut sormonisilerotio sine causa; ut ibant qua polera1il,qua non poli.-rantnon ibant.]

'i Accipe nonnullos: Scriba cum calamo; Id non facias; vocant 'nos ad Indum, pro uocamur; loquemur cum ennius, pro cum veniesaut emeris,- Iiabcodicendum de sencclulr, pro dicendum mihi est; videtur quod pliilosophidisputanl, pro phiiosophividemiu' dispu­ (arefpediles ac equiti.-spro equitesque, et, atque equites; crastina dic, pro crastino (die); capui-dccmium secundum pro duodccimum; quinque, quinquaginta, cel. mille pro q. milia; lego quin intelligam, pro lego nec intelligo; a. d. V li'ul. Junii, pro .Iunias; suit-, pro (LSSïdC,sicnluie,sicntcsc V.,emphutwq pro per cmphasim carba voiciidi, pro 0. volimlatis; Arcopdgus, pro ArcopaJus, loci'ei me corrigendi, pio c01rigere NOTIONES ETVMOLOGIAE

[CAPUT [. DE VERBORUM FORMA'I'lONI-lPER r'LEXIONEM

[. DE APOPIIONIA SIVE MUTATIONE ALIQUARUM Ll'i'TEnARL'M "

'l . Vemuum

4171 ]. Vocalessulistilulioni subjaeent frequenter: a) &(breve) variat vices eum & (brevi), ut. sätum et säro. Cf. n. 140, NB. 5 b) 5 (breve) Lm variat vices cum 5, ut (£go et töga, cobertura, toga, pändo, peso, etpömlo, en pese, dei peso, cquäs (: equus) et eque?(vocat.). ?? cum i, ut (Egoet tig-num, rig-illum. 5." r":(breve) 'syilabae clausae, n. 11, transit in 'i in syllaba aperta, ui miläsmili—tis, princäps princi-pis. Am. 75breve etiam amittitur, r. g. s-iml: cf. es-l;gi-gn-o, ct. gïn-ui;sido pro­ *:i-sd—oa'si-säd-o.($yncopa;. c) i breve finale saepe mutatur in E breve, ut mai-Z-pro mari. ? in medio verbo etiam expellitur, ut valde seu valide. d) 6 breve mutatur in ü breve in syllaba exlrema, ut scrvüs pro sera,-ös, corpüs pro cm'pös, et". corpor-is, gemis pro genös (Ttvog), domi— nüm pro dom-inöm: cf. 11.25, adn. in ima p. ' AB. 0 (longum et breve) eliam amittitur, v. miie-püt- am 11ei.-pos,etne--pl—em& ire-plis; geni—lör-emet yeni--lr-ïccm yeni-(Ur et qmi-I-ri'm.

e) & breve mulalur in &breve ante r, ut [öre pro fin-e, a radice

-I Prnemittuntur liaec partim plionetica. partim niorphologicu, quod sint utilia ad ea quae sequuntur rectius cognoscenda. Quae nd compositionem et contractio­ nem pertinent v. inferius, c. ill. in toto hoc cap. de' formatione verborum non­ nulla traduntur solnm utveri similia. Ct.Memmium/ir.,[munun, Vl, cet. ? ai"incipit mutari in ue parle extrema saeculi sexti. Glica finem saeculi septi­ mi et aetate Augustca vetus ai reviviscit. GARRUL'C.cap.XX, can. ti. luit murum vocALIUM 471 fu, et".[u.-i." Etiam rejicitur, ut disciplina pro discipuliua, a disci.­ pulus. "2 f) ei.üt ï longum, ut hic, ab heic.3 9) ut 'I!" initio syllabae fit oc, ut poena (a poiua); oe autem lit 17,v. c. a poena punire (pro poenire). 2." in syllaba finali evadit ï, ut equi (ab equoi) .'1 11) cumcoepit mutari in 6 saeculo sexto, v. g. Claudius in Cladium».& Il. Vocalessaepesubjaeent mutationi quantitatis: &) ä (longum) vices variat eum & (brevi), ut äreo et (h)ärena, labor verbum et labo, eet. b) 5 (longum) vices variat cum &.(brevi), ut Egi el ägo, feci et [deferet cum &(brevi) ut si:-men et sä'ro, Emi et äma, (T.-gula,et (ego, sT-deset sedeo (et sölium). c) 2 (longum) suilieilurï (brevi), ut fidus, fidere, cet. et fides, lidclis, eet. 5 d) 0 (longum) suiheiturän(brevi). ut/"ädi et/odio, ädi ctödium, söpïre et söpor; et & (brevi), ut döuum et di'ire, dälus; eas et cälus; item wilicitur :: (brevi), ut. *majös--em.prise. pro majör- em, et majös­ lus, "hunös-em pro honor-em et lwnäs-las. e) 12(longum) sufficiturii (brevi), ut lueca, luna, pro *luc-na, el lucerna.

NB. Litterae ünalcs l, m, r, ! corripiunt vocalem praecedentem natura lon­ gum, v. 13.lribunäl, cf. tribunalis; amabam, ci. amabämus; amb'r, ci. amöris, mulä'r, cf.n.5 ä4-ne; mulli, ei. amis, mon'e'lcf. monas, audïl, cf. audis. Sed de monosyllabis, lll. $iAllquotiesnper epenthcsim additnr vocalis medio v,ocubulo v. g.ag-s—r, cf. aqr- i,pulch- E-r, iic-):'-1pro aer-is.

! «Antiqui moris fuit u vertere in a subsequente l, v. gr. velum pro uulnus, toll pro rull, [leucoia,-ruvel a promiscue jam adhibetur primu parte saeculi sexti; rarior deinde on. Cf.Gaummc. ibid. V. ii. 130, NB. 2 Cl. Quinti], -I, 6, 49. 3 neipm ? llongo),-." radicibus vocum ad antiqu: ssimam linguam sie pertinet, ut ejus consuetudo nunquam sit intermissa». Gnmucc. ib. , 4 «ocdiphthongus medio saeculo septimo Incipit locum tenere et, qua uelato mm-usIpro.N'ota mnirus, mutationem lülur pro diuinIoidus b: aut bellum, loedusscribitur». olim duellum Gannuc sive duellum. . Aufugio, cel. n. 167, 1. 6 Gf.prise. [sidere (fidere) et [aulas (foedus): 472 ET CONSONANTIUM 465

2. CONSDNANTIUM 'i

472 I. Ante s et i in derivatione b vertitur in p, uta scrib-a, scrip-si, scriptum; in compositione raro: v. ob-tineo, raro ap-tinco: el":n. [SQ, !; 0 autem in g sequentibus [, ut aut n, ut weg-lego a nec, sag-mentum a see-o, ilig-nus ab illic-is. il. Dentales d et texcluduntur saepe s subsequente, ut fons pro *fonts, ei. [ont-is: el'. etiam n. 139, ll.—El d finale resecatur post vocalein productam: musä pro *musad, templä pro *lemplod, pro a "*prod, certa et eo;-tö pro *cerlad, **rerlod. III. n praecedens : finalem expungitur, voc.-itisautem brevis compensatione producitur, ut "insa; pro 'musans, puerös pro 'puerons. IV. m et 11,praeeunte consonante. '-'e sihi praeponunt, nt pell—empropcd-m, pell-Espro 'ped—cns.v.praecept. proxime antecedens. Atldlltllur autem pruesenti aliquorum verborum quae a. i, u hahent in radice, ut fra,-n-go, ct'.frag-!', »i-n-co, cf. uic-i, ru-m-po, cf. 7le I (P.pen thesis). V. 1 muln'.ur iu :- ciim in altera syllaba est alterum !, ut familiaris militaris pro *famiiialis, 'miiilnlis, caeruleuspro 'cui-ulcus (caelum. V . r e contrario convertitur in I, ut agri-lus pro 'ngcr-lus, stai-la pro 'sler—ltt. Noto etiam hanc nss im i I:-tio n em perfectam in [lum—mm.pro'flag-nm,sum-mus pro 'snp-mus, cl'.supra, superior, concas-si pro 'concuI-si, mes-snipro "met-sui, penna (et ("'""le pro 'pet-na n pel-o, sei-la pro hvad-Ia :: sed-eo, quip-pc pro 'quid-pc, cl'. nem-pe;1nes-sis pro 'mel-lis(?) ci. melo,-mis-sus pro 'mil—sns;sed ini-si pro mis-si, cet. VII. Cum vox in duplicem explosivum " exit, posterior expungitur, v. g. hic pro 'lact, ci. laci-is. VIII. 9 vocalibus intel-jacens mutari solet in r, nt [ior-isa flos, quaer-o pro quaes-o: ct. quaes-mim, ama-rc pro ama-se, ci. cs-ss. (Rhotacismns). IX. 5 post ! et r mutatur in praecedentem: vel-lepro vel-sc,fer-re pro fer-se ante [tit f, utdiffero pro 'dis-fero, n. 168, ii. In principio vocabulorum aliqnando consonantes mutationi fuerunt obno­ xiae; sic gubernopro *cub-,cr. quso-Jö XI. Not-undohicupocopa, quae fit rejecto in Iinelillera, ut puer pro 'pucräs; rnetathesis. cum littera locum mutat, v. g. claui a cm-na,spiEviu sperno, quod praesertim verbis liquidisevenit;sy ncopa syllabica , cum duae syllabae con­ currunt aut aequales, v. g. nulria: pro 'nutritrim, aut eadem corisonunte incipien­ tes, ut stipendium pro ' stipipnndium ub stipem pendere.

4 Mutatasconsonantesin praeteritts etsupinisv. in nn 139-141, in prae­ positionibus,nn.167- 68 alias,".166,c .Dicunmr nasutes voculeset hoc signo distinguuntur: m, n. 8 Dicuntur explosivaeb. c, d g,p,t 466 EXI'I'US PRIMAE, SECUNDAE 473

II. DE FORMATIONE POSITIONUM NOMINAIJUM

[1478 .. In prima declinatione hae sunt positiones:

suæ-auum ruinam

Nom. ii J,- (-.v) :- ii & -!— -ï .— (,,­ Gen. & : --ï(arc.-s) : uc &? -,L -rr"rnr(ptisc. söm) -.—.-arum Dat. fi ,l -'i : ac :? !- ix(rnro -b.«s) -—.ïs: Acc. & '- -m :: ("iml & 4- (-7:)s :: «794 Voc. ut.nominativus ut nominauit us Abl. & ( !) .-—Ii utdutiuts lt. t)ur a nominativi corripiatur causa manet ignota. Saulem a nominativo primae rejicitur. lll. Geumvus exit in es.Sed haec positio suhstituitur per :"locativum in prima et secunda declinatione; vcrum positionis cs vestigia rnancrrt iu aenitivo patrisfa— 1mliär.CI'.471, I, c). IV. Vera alrlativi terminatio non est simplex (1,sed ed;quare "nuti est.&musad mtt-tud:) "turned. CI'.478, II. 1 . A'mrrsa--söm est- musa-rom, n. 472, VIII, et hinc musa—rum,n.4'71. II, Nil. etib. I, d). Umpro (tlum n. 23, NB. ?. Ni;. In nonnullis thematis ut 10amissa est per apocopen syllaba as (in), v. puer, vir. CI'.lt. 25

1274 .. Secundae declinationis hi sunt, exitus:

SINGULA"! nutum masc. et fem. neut. masc. et rem. neut. Num -s -m -"r' «"i 60". Jr" -ï -rurn (mm) -rrmr (-rrm) Dat. —7 -T -ï$ —ï Acc. -m -m. ' -(n)s --t'i Voc. — -m -l' «"I .rbt. (ut) (..1) -ïs -r.; II- 0 (breve) [tremulis iu iicst uttenuutum in nominat. et accus., in I!in vocati­ vo. Ct".n. 471, I, b) et d) III. (veultn'us carctexitu, qui substituilur locutivo:dominöl': domini:n 47 1. I, g). Quae contractio fit etiam in nominat. cl vocat. plur. Pro domini et domini: invertitur in titulis daminai,wis,-ïenim saepe per ei scriptum est: n. 5 in ima p

Cl'.rr. 471, II, NB. Cf.ll. 471, I, c). Forma prima est «is, ai autetn in syllaba non imtiati fttï. LAUR.Vl 38.

'wai­ Gf.472, III 475 TERTIAE DECLINAT. 467

IV. Dat. ' dominöï contrahitur in donu'nö.l V. Pro genit. dominorum cl. genit. musarum, ö producto per oiiologium primae declinat. Divum,superum, cet. a *diro-omg'diuüm—diub'm, n. 471, II, Nu. : «liniun,471, I, d.). ' Domino-is::-dominis,47 1, l, g). ' Domina-ns:dominös, n. 472, III.

[97 5 l. Tertiae declinationishae sunt positiones: SINGULAE" Pl.tlll.u.l masc. et fem. nent. unose.et teni. nant. Nom. .'-s) — -Es -i' n. -i's iis -iim -i':'m Dul. -ï -ï (l') -biis (7) -bi'is Acc. -m -Es -iï' Voc. (-s) — —Es «'i Abi. .i(d) J" (il) ('l) -biiï ('a')-liiis ll. Positio ïs genitivi tertiae fit ab iis,-"ï dntivi ob my.-Jem et ea accus. v. in in 472, IV;ablativus in & oritur ex locntivo 'i',quod mutatur in 25n. 471, I, c); ablat. in i efticitnr ex i-ed——-ï!l'--—T';Es nominativi et vouit. pluralis ex cy-zszïb'v .—..Es;-"ümest ex öni, n. 471, I, d). III. 't'hemala tertiae sunt: i.!" labialia, ut Amo-s, inop-s. 2." dentalia; quorum masculina et t'emin. amittunt dentalem ante 3, neque habetur compensatio, nt inihi-s pro *mileþs, cf. gen. mitit-is,ü pracsä-s, cf. gen. pracs'id-is. Neutra vero dentalem in nomi­ nat.. (et accus.) semper amittunt, ut manum,'poämat-is. Snbstantiva autem cum themate in nt, saepe utramque consonantem, facta com­ pensatione amittunt, ut gigäs, g-igant-is. 5." gutturalia; quae in nominat. desinunt in x, ut.dux, duc­ is, rea:, reg-is. . 4. ** nasalia, nt hicin-s. Neutra in en servant in nominat. thema purum, v. .carmcn, carmin—is;ceteia in 11excludere nasalem solent, neque s iecipiunt, ut; sermo, sarmen-is, homo, homin-is. 5." liquida; qnae carent s, ut consul, consul-is, amör, amor-is. Nominativus in ter c amittit in (lexione, ut pater, pe[r-is.

t Iautem oritur ex ay. Ita etiam in prima declinatione. Cr.Laun. Vl, 87. 2 cr. LAL'l't.V],122. Est etiam genit. in us apud priscos, ut Custörus hominus pro Castor-ös,homines,n. 471, I, d); -as autem est ab -cs: el. ib. b) etgen Graecus. 3 LAbn... ib. et 38. !; [b. 427. 5 Ib. 498 et 40. , G Mutationem ?!in "1vide n. 471, 1,b) Compensulionem recipiunt manes;-lla­ n, ut pi.-'s,väs(viii-is), et tria polysitlaha abiïs, ariïs, pariäs. 468 isxrrus QUAR'I'At-J 1-1'1'QUINTAE DECLIN. 475

6." in B. ut. 1198.[lor-is, 472, vm; in poli,-syllabis vero intutatur inïante mii in 6, v. c. cinis, cinär-is, tempüs, tempör-is: cf. 11. 47], 1, d). '1.'J in i; quorum masculina et fem. assumunt s in nominativo, ut ciui-s,gcn. aivis(Civïsctcivcis—civcs, n.4ll.—Ani1nadvcrte in his neutln in e 31 et ar pro i. äl- (: et ru--c,11l marc, animal, calcar. Adde nlasculinis et femininis themata in 11. gra-s et su-s.

Aliqua neutra rojiciunt ultimam consonantem cum i.et s, [1'7b ut. cor, mel pro *co-r-di-s, *mcl—li-s.Nonnulla vero masc. ct. tem. amittunt i, sed 5 assumunt, quo fit ut eorum thema exeat in consonantem. Sunt ea quidem: l.m nomina in x. consonante praecedente, ut. [uix, pro *falci-s, 2. " monosyllaba labialia, ut pleb-s, et dentalia in ns, ut. fons. (Ops huc minime pertinet). 5." nomina in as, atis; is, itis, us, utis, ut A-rpïnäspro prisco A-rpïnätis. /1-." participia in ans et ens, v. .aman-s proo'Famanzi-s.

!]! 77 [.tactu Quarta nonnunquam declinatio contractione nihil alind in est hunc omnino modum: quam ipsa tertia, SINGULA"! mun/tu N. inuiiH-s ...... mantis '! G. manu—'i's' ;- manüs manu-om : manuum l). manu -(uy) m mnnuï mrmw—bus : manihus '-' Acc. manli-m . . . manu-(ns) — mmiüs . manii—s ...... "inuiis Abi. manu-M, 'l' ru manu - manu-(ms :- "lumbus . manü-d ) ll. Neutra vido n. 51. Genilivus in i, ib. !, desumptus est a secundo decli­ natione.

Ad quintum declinationem pertinent nomina in "(E-s,praeta-l 478 rco [irio-s,rcs,spes,aliquando plebe-1.insunt in eis positiones pri­ ume,dcn1pto nominativo (et vocativo) utriusque numeri, qui a stbiassumunt. Cf.11.53.

3. DE FORMATIONE l'OSlTIONUM PRONOMINALIUM

4179 [.terminatio Pronomlnibusdemonstrativis masculina in nominativo: et relativis trlptcx est -l.-' -s finale, e. g. 1-s, qui-s, aliqui-s.

-l Vel manu os: cf. 11.51, l, adn. in I11.:1p.othun. Vt, l't 2 Nominativus otv.ocat pliir. supplentur dCCUSültVU,autctublut. ad modum tertiae. 481 .'osrrwnus mmm...... - v.-:.n.. iüt)

?." .'!nd radicale pertinens, ut ille, ipse, .'.I... :i.' ? li....le, ut qui pro qua-'i, I.i-.; pro I.o-.'-.:e';...... c pur licnln cs. demonstrativa, cujus. .. pcr apocopen re.».ecutu., ... 472, Xl. lt. losilio lemlninn csl con.... unis, . c. i.. ."-.,.... cii. iIIii, cel. A..cum musculi.... estin -7 (pro -o.'), lmnininn usi.." -.'..-(pro «..;, "../...... - (—.qna--ï),liuc-.:(aha-i-cu, ... 472 Ni"­ lIl. I'osiiio neulm est pe.".nliuris in -.I, lll .'-.I, i-IIu([ pro 'iIIo-rI, n. 471, I, d), ..Iiu-(I, qui-.I, 'lm-tl-cv (?'-.;).ocu -.I.o..'. IV. lix:lus ï dnllvl obtinet loeu... diphthongi, v. g. .. pro 'e-ei, .'i-Ii (z'iIIa-i et. 'illa- il, ipsi(--' .'ps..--.'ct.'ima-.'), .'in (z' .slo-.'... .'sIu-.') V. Aceusnllvns masc. elfem. desinilin -..., nbi Inm-cel lmn-c sunt pro Inn..­ c(.-),lmn..- (e), ... 166, VII, ubiutivus ....Lcm os. ulo... qui i.. d.,-elinullono nami­ nun.. ut I.:-c pro * hod—cc;.'lIJ, .'lIä pro ' .II.).I, cet.' Vl. l'ronmnon rclativum, interrogativum el indelinilnin duplex habenl radi­ cale: qua-, re.... qua-, et qui-.'...I hoc posterius pertinent qui-s, qui-d, q..'.'-b...,quem, —-ls constat ex duplici thomam: .'cl eo(aa).—Iste componitur ex pronomine .'.­ ul. ll....nate -l..-. Q....re ll.-clendnn. esse. .'s-I.:, ea- (.., '..I- lo.-I.Al p. ior pars "num...... n....ot.—Ipse, ... 96, 3. Origo pronominis ille non est satis comperta. — Aliquis est ex uli pro ..lio (alius)et quis

!. Ad pronomina personalia .'. possosstva quod ulline. [980 ....iinudvorle lr... r....iailia i.. pronomine primae pers.: ego pro solo ...)...inul. sing., me pro coloris casibus, et p... pl.... 'ne-; in secund.. pers. 1-0-(in sing. (.., i.. tcrtia su). Apiul priscos ...venitnr genii. mis, ni., (lal. milia., iibei, sum.', accus. o.. ..blat. med, led, ! .In... pl. nobeis, uobeis. Il. Adjecliva posscssivu oriuntur.. radicati prouoluinuln,.'.(ldlto snliixo -o-. Sic ...... r-o-, .nc-n-s.

4. D.: nos.-nono... vann,...wm noua....onn 3

, 8'1 [. Ut in nomine, sic in verbo distinguendum est ra­ pclsonalibus.1' Quod (licalc vcl seu cst them:... gencialc ilexionis sive primanium, exitu sivel ..c '. positionibus complexus lilterarum quae sunt velut basis et..undamcnlu... liexionis in omnique verbi forma reperiuntur, ut. ama, vel est temporale sive secundarium, l.. e. proprium alicujus temporis, cllicilurque ex generali, addito sul­ l'ixo. Ita ex radicali primario an... et sull'ixo -ba- oritur radicale im­ perfecti uma-ba-. ll. l*'lexiove.-baiisdicitur thematica, cum verbi .'adixconjun­ gum-cum sullixis personalibus ope vocalis copulativae, ul leg-i-s, leg-c-I, Ieg-u—m-us,Icg-u-m; athemalicu, cu... vocalis copulativa decst, ut [cr-s, fer-I. '

l ll.-.m pluralis, v. g. ' illo-.':- in.. Gcnitivi hujus, illius, cel. non satis expli­ Cnllllll'. "2 Acc. sul. In dal. sing. inveniri vidctur sullixun. localivnn. —ln'(I.i),-cf. i-bi, u-bL 3 (minum. Vl, ISO-226, .XI.-mominum,cel.

GRAM. LAT. 21 !.70 .»osrnomzs VERBALES 481

lil. Exitus. pe.-sonulcs hisunt, cf...'.111: Mr.-.v.. M.'-s.v..

Sina. i.: p. -... (antdcesli' -r. 2... .. -s (Pe.-feci. si.". Imperat. -t.-.).'—' -.'i.' -re .'l...pet'ati.f. -.'.-, ..."-I.­ 39 l 'l u —lO)."' "li"" " -Ia.'), Plur. .l.: .. -...iis (pro mik: ei. 471, I, d). -mi'i.'. ".'" » -l'l's (Perf. -sli.'. Imperat. -le). -.n'h..'.1' » tole). ii." .. --..( .. -r..nl,rc . mio). -nt.u' (lmpm'aliv.-1ilm').

a) Iiadieale praesentis efficitur ex radicati p. Imarin,cum hoc [982 (:in i.. consonante... aut i.. uu,n. 103, addita vocali [humati-^ao ' ut I.:g-a "tian-o, quae in [e.,-"-..--nlp.o prisco lefönl mutat... i.. u n. 471, I, d), mutatur vero in e, r subsequente atque in.fino-lictionis, ut h'g"-.-.'.. et ter,-ii.-incelerlscasibusmutaturini', ut, Ieg-ï-.n....Cum unten. radicale pruna­ .'inmexitin voc.-itan... e. in prima, secundaetquarta conj..rrati.-memontis in.-,. matica contrahitur cnm .'ocnli radicalis, ul anu'.(i)-r ...onä(i,-'mus, .....lï (i)--t.'... N". Aliqua verba tertia.. conjugationis efficiunt radicale praesentis ope sufn. xorum no, sco ,,to io, cct., ut. ster-no,1io-s.:o,mit-to,[...,-io,.no.'-.'o.','fi-..-do,[ru-a.­ go, ru-m-po, pro' fid-no, 4 frag-no, ' rup--r.a,cc [. b) a..dlcalcpraesentis imperativi idemest qtiodpraese..tis indicativi c) Iiadicalepraesentis subjunctivi cflïcitu. o mutato in ...... leg-.-.--..., ...o..c-a-...,audi-um., et i.. T:,ut an.-c-a...Pauca verba habent suffixum icptativum, ut r-i-m noi-i-m cet. ba-m,d) leg-e-ha—m,a.uli——e-(...-m. Praeteritum imper-f. Excipe indic. sum adjungit cum compos. suffixum.bïi, ut ann.-ba-...,mone e) Imperf. subjunctiviaddit se(zu.-e472, X'Iil)i'ïdieallindicativi,uim)...­ re-m, mone-re—nt, leq-c—-rc-«n.,andi- re- .n. f) Futurum imperi". indic. iitaddit.. imradicati praesentis prima..et secun­ dae conjug. et a-m radicati tertiae et quartae, nt mun-bo,monE-bo,lag-a-m.a...l.'-..-.... Osuffixi bosubiacet. mutationibus praesentis lego,ut ama-bie; .. vero prima.. per­ sonae vertitur in e in reliquis Jeg-cs,lag-et, cct.

a.) Perfectum indicativi, n. 140. [983 b) Plusqpftum indicativi efficiturex themateperfectlet sul'iixo-es.'ï-,quod Et -era-: 472, VIII, ut in....w-rsa-n. : aina.-.­ era-m:... 471, il, NI). c) Futurum perfectum indicativitit ul.plnsqptcctum; sed pro .'. sit.'.ad­ sciscil .. ...aesentls: a.na.;--.ro,pro "an....cso: cf. rup-so. Sed terti :. ])Cls. plnr. des....t i.. i-nt, non in u--nt. d) Perfectum aubjunctivi est ut fatum... perfect.indicat.,sed pre .. lia­ bet ., ulmum-mi....(Est aoristus sigmutieus: ci. au-simi. Plusqpfectum subj. [Ila radiculi pe.recti indicativi ct sultixo -s.'.:-,.'. g. ..maui-sre-nz. [) Praesens infiniti radicati praesentis addit sem.-e, in pass. s..—:.-i,472 VIII, ut ama-re, amiï-rï. Sed in tertia tag-ere ieg-iH

. 0 praesentis obscurum remanet.. Pro to.):cf. ... 472, [I.

who-» Videtur nominativus plur. masc. sabaudilo estis. Cf.).s'föpsvou il­ Sc vidctttr ortum ex snff. -s- et positione locuti.-a .' mutata i.. 3: cf. ... 471. I, c). Quod si res ita se habet, praes. Inf.... est nomen vernale ioeativ..n.. ] passi­ vum est priscus dativus, ut Graecus intin. —au.. ' 486 DERIVA'I'IO 471

g) Perfectum inIiniti ul plusqpl'. sulijunclivi, dempta [)OSilIOHOpersonali, v. g. amavi—sse. h) Gerundium cl ger-undivum radicnlipraesentis addunlndu-s, anda-s,ut. ama-mh",muli-endns.('.f.ii.120, !) Supinum.n.141. ]) Participium praesentis adjicit nh"rudicalipraesentis, ln quarla .nli: cf.n. 476,­ m) Participium futuri fit ex supino, adduc sumxo -uro-, ul. lec-l-m-m.

ln w-rbo sum Iiccleudo a) : radicis es, pag lOl cur., nonnun­ 4871, quam excluditur, v. .smn sumus. ' b) .nm s vocalibus IIilUI'JilCül,mutatur in P, ut cr-o, ['u-cr-i-m: 472, VIII. c) isuhjuncl praeasumxum csloplalivi, quod apud priscos cst ie: 471, I, I). d) inliniln'us [lh-eest pro [ii.-'a,471, i, e); [me autem pro ,fu-se,473, VIII. e) en.-:, entia pm S-u-NS,s-r-nlis.cl'. u. 472, IV et absens.

CAPUT II. DELFORMA'HONE VERBORUM PER. l)l-1lilVA'l'lONEii'l

]. DERIVM'IO lN GENERE

[ 85elcmcnlum, Radix appellatur quod slirpi simplex seu familiae et primigenium (lerivalorum dictionis ori­ ginem praebet., quodque his communem Iribnil notionem sive signi­ lieationem. Radix fere monosyllaba est. igitur dictio pri miliva est.aut derivata: illa cl'licilurex radice et simplici I'lcxionis exilii, v. g'. reg-o, rea:, i. e. rec-s pro reg-s: cf. n. 139, 2." I)erivala conslal ex radice et llexionis exitu, inlerjecto suffixa, ul run-a-re, reg-ali-s. Suflixum aulem csl particula deriva­ tioni inservicns el. nolionem radicis generalem conlrahcns ad aliquid singulare sig'niliihandum v. .cum qui regit, nl rec-tor, vel inslru-­ menlum quo quis reginu, ul i'eg—rula,cet. NI! ln voce primitiva rudix' el radicale idem est; sed ui dcrivula radicale radice cl sum xo cnnslilullur. Dcrivalaaulcmsunt vel primaria vni secundaria. primaria sunt quae unum suffixum conlinenl, i- c. rrv-lor; secundaria quae plnra, nl ain-n-lor, mn-a-lor—m-r. ln verbis derivatis vocalis mill'cma vocis primitivae rejicitur 486 äanpcCum vcl atlcnuulur,duae consonantes i. g. urr-ula in derivationeconcurrunl, al) arca. dür-i-lin a dïu-us. eliditur allquando consonans ullima radicis; aul radicalis. ul [ul-men a fulg-eo, mö—bilis:­ II...... x —,I SUitS't'AN't'iVA 486

nlul-uu, rï-sus u iïd--cn,(erumnam a lor-,rluencarpit-lanlus a corpus; aut interjicitur vo. caliseuphouica i,"e, ii, tar 0 6, ut Smn'(-:'-Im ut sa1l('-l-f-lllölilllasmtcl-us, pi—-e-lasn piu; mon- ll-onmium ct mou-i-nuntium ll 1NON--l'0,t'i- O-'t'"llt-5. NB. Quandoque! euphouiuum iuter vocalem et ('nnsoitautmn interiectum cum altern vocati contrahitur, grati-culum pro' peri—i-mituma ' pe:':'-ar, ut e.v­ perior. lli. inveniuntur aliquando verlia siniiliter cadentia, quorum tamen suffixum diversum est, v. 34.[um.-s-lu-s:] f::ncr-is (pro [miei-is, ii 473. VIII), et "iod-mu-s & citari-us. W. Quemadmodum vcrba derivata primitivi—'.,siccom posi ta sim plicihus opponuntur. VoxSimplex, sive primitiva sive derivata, ea est quae unicam rudi­ ceui conplectitur. ut rm: uniri./or.Composita vero itia est quae plures continet, ulmagn- animus, in-am--abilix Adn Plura vocabula simul dm irata sunt et Composita.

il. SUIiS'i'AN'I'h-"Amaturam

'I. A venais

4487rum, Substantiva substantivorum, derivantur adjectivorum. a radice aut. a radicali verbo— Parliculac quae inserviunt. substantivis derivandis a verbis sunt maxime: &) or, quae iungitur radicibus verborum primae, secundae ac tertiae conjugationis; [substantiva autem derivata actionem aut sta— tum significant], ut (nn-or, (lot-or, [m'-or ab amo, doleo, [in-:i. b) tor ct. sor, [quae indicant personam generis masculini, ad­ duntur-quc radicali vcrborum eodem pacto quo tum et.sum], ut anm-tor, mon-Hor, icc-lor, audi-tor, largi-(m', cur-ser, ton—sor. .Wi.-t. Nominihus masculinis iu lor etsor rospondcntaliquando feminina in tria:, ut vena-lor, rana-(ruo, iii-lor, ui—lriæ;e.vpul-sor, cupiet-irim. Quod si nomina in sm'oriuntur a verbis deiitaiibus, (tentatis mutatur in 5 ante sutiixun'. tria:, ut fons-Iris: :i landea. NI]. ?. ü-(or, 'f-lorjuuguntur etiam rudicali substantivo-'tum, v. c. vi:-itar,gia­ :Ii'ü'lor,['undilor,vinitorjanitor, janitrïw, a t'iu, gladius, ['n'/ula.uinea,.jauua' NI).3. Suflitum :: raro additur radici vci borum ad nomina substantiva mas­ culina efficiendo, utcrr-o, «uita, a verbo erro. c) tia, tas, hi:-a; sio, sus, sui:-(:,quae actionem vel actionis citi-.c— tum saepius exprimunt, junguntur etiam verbis lli formae supini tum et sum, v. g. ano-iio, aio-tus, iin-tio, ila-tura, cul-ius, cul-tura,- vi.-sio, con-sio, in'-sus, cen-sus, con-sum.?

t Vei potiusa verbo obsoleto de.-iv':antu: cf 'de-1me) di-giadiari. V. Noui-.i.,i Cantidad, l1.'18.'. 2 Sui'iina nihil sunt aliud quam accus. et ablat. hcr um nominum in me:et sus. Ut censura, sic (liclalma, priue/'etlum, praetura, quaestura. 487 .1 VERBISmann-wm 475

Nil. Cnm vmbnm duplex snttixum admittit, scriptores recentiores saepius usurpant illud ir. d) io, tum, icto, ïgo indicare solent actionem etiam aut etleclum, r. g. obsid-io, contag-io; gnad-ium, ort-ium; eup-ido, tub-ido; or-igo, vert-tyo. (Al aliam notionem continent legio, a tego, cscojo;pcr/ug-inm, refugio, asiln, cet. Nota vor-riga a voro, int-tige ab int-i-tar. 8) "itajungitnr praesenti et supino vcrborum, ut mcd-5111,que­ r-Etu, cnrrupt-Eta, t11t-cta:cl'. tutus; clientela (cliens/'. f) iis verbis additum notare solet el't'cclum externum, ut ne ies, conger—ics,cf/ig-ics, spec-ies. g) men notat «) rem quae atiquid agit, aut in qua aliquid agitur, ut [tu-men prn What-nm", I1. 0. id quod linit; tii-men pro *t-uc-mcu, id quod lucet.; ag-men, id quod agitur-, uxu-"11:11,id quod e.xagitatur; aut signiticat et't'ectum, inslrnmcntun1, actionem, ul «cii-mun, id quod acutum permanet, «punian; vohi-nwn, quod volutum manct, urnllo»; nii-men, id quo quis notus est; curta-men sen actio certandi. h) mentnm notat instrumentum, aptitudinem ad linem: orna­ mentum, iustru(i)-mentum, abi-mentum, condi-mantum, a condire, mo­ 11-1'1-711011t11111,attin-mentumpro *ttfliuu—mentum, sey-mentum: 472, [. NI).l. Suttixuln ä-nwntumetiam reperitur cum substantivis et iuljcclivis pri­ mae et secundae decli11., ntfcrr-u-mcutum,utr-u-nw11t11m, tinln de uscribir. Ul".['cr— mtus, atratm. Nli. 2. Multa substantiva in mensunt in usu tantum apud poetas cl scriptores aevi sequioris. Sic conum-'", hortameu, motimen, lcntamcn (et tentmnenuun), velamen, pro conatus, hortatio, 111otït1'a,tentfrtio,velamentum. Nota lrg-i-nwntu-m, teg-u-nlen­ tum, (cy-mentum; try-i-nmn, try-uque", reg-nm". i) luctum et culum (apud priscos ct puötas saepe atum) et trum exprimunt instrumentum, ut vaca-butum, guberna-cutum, aru-trmn; aliqnando locum, ut tat-i-butum, cena-culum. NB. t. Sequente trum, d et t mutantur in 5, ut ros-trum a rodu, cutus-mun, i. c. locus clausus. NB. 'l. ttatlici e. g tluitue pro culum additur ntum, ntjac-utun: u,;acio, vine—ulum a 11'11c1'o.cing--mut11 A Cum in radice verbi 111vcn1lur! udhibelul suftixum brum cl cium pto (lulum el1.ut11111,v.:.ï.fl17.-br111n,x [111-11--c1',11mseput- CI 11:11 NU. fl. Sic turibulum, cuudclquwu, cet. a substantivis lus, candela, cel. Ad". Sunt alia suttixn verborum; 111,num, cel. ut victïnm, (tö-num,disci-putas, ata-muns, col.]

vl Eodem pacto eri-trum :.1rci-no,ct feminina iu (11'11,ut dom-lira, lat-if-bra, rer­ (t!-bra. Dc quunlilule syllubac tu non satis constat in i.-11:olu-cr1u11,quaelonga est apud Plautum, brevis apud Prudentium. Utrum licentia ille usus sit. an hic pec­ caverit docliorcs viderint. AM'AItOlonga est, quod oriatur u supino: 11.-'1-ii-.LE BnUNS. .'. etiam M.,-tiur,i11q11it,lcrt1'uproducitur ab 1N1'01.ï:ru11.NovusApparatus Vir­ gilii Poe'tz'cus.Parisiis, 4665 (7) 474 sensu-maura 488

?. Sunsraxriva nnnwari A SUBSPANTIVIS

Particulac quae inserviunt. substantiws derit-undis ab 4388 aliis substantivis sunt potissimum: 21) at, quae praecedente [. mutatur in m', cf. 472, V, ut «nim-al, cale-ar, pulen-ar, ab anima, col.-v,pulvinus.—Proprie est suffixum adjectivum älis seu (iris in terminatione neutra, adempto, quod tamen in paucis servatur, v. g. [öe-ale, a [mices. b) (irtus, quae exprimit artis exercitium aut vitae genus, ut urgent-artius, sic-(uius, statu-(uius; ärium. autem Significat locum ubi res asservalur, ut aer-(trium, gran-artum, scmin-arium; äria nomi, aliquando locum, ubi aliquid elaboratur, ut urgent-arta, mina de plata, casa de cambio. c) (itus, quae indicat magistratum, v. g. consul-ams, tribuit-altis. d) Etinn, quae addita nominibus arborum et arbuscularum indi— cat locum arboribus consitum: arundin-clum, wyrt-atum, oüv-clam, quarc-etiani Sine e: careo-tum, satio-tum, uirgul-lum, orbus-tum. [e) ita, quae addita animalium nominibus signiticat stabulum: liuli-ila (et bou-ite), ou-ilc; item adjuncta verbis designat locum acti­ onis, ut culi-ite, locus ubi eubatur, sed-ila, locus in quo sedetur. f) ïna, quae cum nominibus personarum indieatartcm et locum ubi ars exercetur: medie-ina, cloctr-intt, tonstr-i-na, el. n. 487, b), NB. 'l, usu'-iita.2 g) iam, quae cum nominibus personarum notat coetum, munus, actionem: colleg-imn, saccrdot-ium, minister-ima. Addita nominibus in tor (lor-ium) locum significare solet, ut (militaria-m. h) önus, ö-na,tinus, quae designant excellentiam aat munus, nt patr-önus, meu'-önd, triti-tinus, Pom-öna. NI]. Sunt alia snilixu vcl rara, vel quorum significatio vaga est excurritque lulius, vel qnorum primitiva nondum satis cognoscuntur, v. g. tccl-ica a Icelus, leclio (rubr-ica nl) adject. ruber), iut-ïm, ut [tibi'-ïm, niun-ira, tun-iua (liil-iutm :: lera, subaudi granum, cf. n. 499, c), mitit-ia, ol-ïca ub alcuni; (csl-ï-niönimn;adde aer-iiyo ah aes, l(m-iïgo, vesper-Ego (ab adject. «ttb-win, solu'-Ego);vir-Ego (indägO,1n'0­ pägo), ccnl-ii'ria a centum, dec-una. Nominibus masculmis in ur cl er (lcclm. secundae personarum 489 et animalium respondent reininina in a, ut capra (caper).dea. equa, 1llagl$ll'a,'in lor tcSpondcnt tein. m Iris;, n. 487, b), NB.-I. llaec dicuntur nomina mobilia. lilium, raro Iamcn,jungutur a. thematis tei-liuc

^l Cfr. rii-edo, olmcdo et otmcda, «c;-beda, nectit.-da (et. acebat) «(anu-dn, sancc­ da, cet. ? Of/ïcma vcl oritur ab of/ïciam vcl contractum est ab opi/icma, piscina a piscis, rapula u rapio, ruina a ruo. 491 DEnllNUTlVA 475 all fingenda substantii'u lem.: antistita, cliuum, hospita, libii,-Tua.Nota reg-iua et:/u!­ l-hm, leaena,,urna, nauis (uapor), socrus (socer).

490 SulTixotus,substantivis, la, aliquandoadjectivis, lum aut .culus, culanct'fwtuntur culum deminu­ addito ti va, quae rcut parvam seu deminutam indicare solent, vel etiam frequenter teneros animi sensus, nonnunquam rcm ridiculam vel parvi momenti; ut hort-u—lus,huertccito, llorlozuclo, jardinoilo, Tulli-o-la, mater-cula, una polire madre, ingenio-lum, un certo ingenio, un escaso talento, pulchellus puer dictum de viro deformi. Genus deminutorum (Iesumitur ex vocibus primitivis. ln tloininutiria autem offingcndis haec animadverte: l."- Particuln lus. la., lum, interjecto ii cuplmnico, conjungitur radicati pri­ mae.et secundae decii-i., itcm tertiae quod exit in c vel 9, nonnunquam delllnli. Quodsi radicula primae et secundae est in 9 aut i, interponitur 6 pro ii, seu tle­ minutil'um est in ölus, a, um. uan. 1." uan. *).-10 uan. (Lac aiiiin-u-ht uurit- u-lux udulescent-u-tus cunpon-u-lu columb-u—lus aclal- ;­ vcn-u-la frusl—u-lum- fac—u-lu. yull-u-la horrid-u-lus (a, unt) nu.-rf:c(I-u-la lillcr-u-lu lcct-u-lus nulric-u-la penn-u-la paro-u-llts (a, IH") radl'c-u-la pucll-u-la puer-u-lus reg-u-la pup-u- lu ram -u-lus r::g-u-lus t'l'rg-u-lrt scro-u-lus lonstric-u-la Et vocali pr.-icccdcutc: nlvc-o-lus «:orne-o-litr, «, um, glori-o-la urmic-o-la (!.-lici-o-lne palli—o-lum besti—o-lu fili-o-lus Puta-o-li (o:-mn,­ calcc-u-lus [ili-o-la urce-o-lus 2." Si radicale primae aut secundae (Ioclin. linitur litteris n vel :- vocali praeminente, hue sacpc litterae mutantur in 1 per assimilationem, addita railicali syllaba lus, &, um; sic: calcl-la u calcu-a, njorcu, corol-la a cornu-(t pitel-la al) inus. puer-(t l)razulctc, pulsum libcl-lus u libor pucl-lus a pur-r Sic dominii untu r vcrba. quorum riullcalu (h.-sinitin littorum r, praeeunte la ­ l)ialiunt (leuitati;h. e. cxpungunt liquidam recipiuntque alius, a, um; velut: canislel-lum a canislr-um capul-lu u capr-n. ('capcr-u) rurestri-la a fcnestr-a labcl-lu-m.'.llubr-um libcl-lu u libr-a (*tïbcr-a," Sualpel-hmi a sculpr-um

ln nominlluisaulnm linitis in ulum,ula, ulum ct uoullullis in'-tu?, [991 nu, nain, liac [lOSiliUIIOSmutantur in cl-lus, cl-la, cl-lum. Aliqua ex his ill ulusjzuu (lcnliuutiia sunt: ocellus al) 01:uius,tube-llau la­ bula cislcl-la :.cis!u laa cisla' porccl-lusaporc-u-lusa porc-us,ugml--lus ('agn- u­ lus), ascl-Ius ab asinus, lamel-la a lamina.

1 Adhuc a cistella [it :) Plnubo cislelL-u-la,a laniella lanictlula. 476 DEMINUTIVA 491

NB. In pauci: deminutio [:l per illus, a, um. pro cllns, v. g. bacillum,»alt-illus, :: baculum,pulvinus.Sicpugiltus, sigillum .: puqnus etugnum et:: nominibus leruae ::::yutlla, coma-illus(l::piltm, pro 'luput--l::sL

Snltixun:culus, a, um :::ldilur: 499) -I.mnon::inalivoterum: l'milnii: rul s, cuni llocs thcnlalicnm est: A ut. "mher-cula, pmsu'-::::!:n, punitur-unh", :::n'p::.s'-::::l:::n, [los-(;".— tus, m::nus- culum, os-cnhun; cum culllpul'ilwls :l:u':'::s'-::::lus, grmulins-culux, :::"!c­ ::::s-mtld, cet. Sic: :::bus-cula (arbos), r:":mus--:::luï!riinun), :::v--.:::l:::::. 2." ::::licatitnrtian i:: i; sed nomina mas,- nouit. :":-pio ':'nubent i:",::t auri-cul: ab «ad:: !cluc:lc:),:lul::l- enim', a, um, [::1':::-::::tus.und'-u,:tlus "(uu-cula, cüt',f-c::[:: ,,m-ig­ ::::Iu, * :::tï- culum, wann?-culus, :nolE-.-:;::l::,::ubu--c::l::, vulpücnla. Similitc: sa,-cum (sus). 3." quintae dcchnationi, : nominati:-: euphoniae gratia sultlntoHllE-cula,!)chö. cum, :'L"-cula,spe-cnm. ' ." paucisnominal'n'is sccunuac' ct ::unnnntwo quallnc. dempta nominati:-i te::niuationn. uddllnï, ::mwml-ï- :':,':h::::::rt--:--::::l:n(::Illh,,l.*t)lli- :-::::lum, vers-'f—cnlu: Quibus addo cab-ï -c::l::m ".:cuba et cuniculus.

[]! 93 ' chquSi:: o,ö:::'s-verbalia surlixnn: sunt: est mullorum i:: o,ïm::eta, "iuis.Pleraque canit-uncum ::::::,:/-:u::.'u!.: pagi-uncum: c::]7:'::l--:uw::l::. lcrlï—nncnla si.-rm-nnculns contracti-uncum erat:-uincula sessn-nncula I:a:::-::::c::1us,leonum— possessi-nncula vira-unci: Ia Cl'o, Ilomullus " Sic carnncula. etuliquu numina secunda:: declinationis, ut auunculus, mendu­ c:::ncul::m (r::nunculns :: num./'."

494,mica [P:-opriapoi-itarumsunl, vocantur. Haec fere quae :: Graems ::graninialicispatrony­ non::mbus fiunt, dicunturquc palronymica, quod formentur frequente:- :: parentum nominibus, et lilium aut filiam signilicent, ul Pclidas, :. e. Achilles Pelei. lilius, Thaumantias, i. e. lris TIununa-ntis lilia, Iliade.-:, i.c. Ro­ mulus ab Ilia matre, Latöis, i. e. Diana Latonae lilia. Sed oriuntur etiam: a) A majorum nominibus, et nepotem aut neptem aut c.x posle­

I H. c. cum in genit. transit ::: :. ä:-:'s al: os, :::uncr-is :: mimm, cal. Cf. n. 472, V.!" 2 Nomina i:: .: tertiae, pmecedenle consonante, habenda:. sunt tanqnam ::::li­ caliain: cf.n.47.6.2 3 At spt'cnla, cf. specula::, alalaya, .:ltura (obsc: :-::lu::0). !: Particula unculua ex uncm derivan videtnr, ulraque autem ex ::ncm; quae quam apte inserviant formandis dcminutivis ::ncmc biglllliCüllOdocet. Non: uncia intelligebant Latin: minimam cujus rei libet partem, nominat::n vero assis sive llbrao Romanae. 495 l'A'l'IlONl'lillCA 477 ris aliquem significant, ut Aeacides Aeaci nepos, i. e. Achilles-, aut ab Aenea originem trahens, i. e Pyrrhus Epirotarum rex. ])) A fratribus, ut Phorönis, i. e. la son isis Phoronei soror, Pliaetliontias, i. e. soror Pharii/tantis. c) A regibus et conditoribus, ul [iamnludae, i. e. Romani, a Ro­ mulo, Dardanidæ, i. e. 'l'rojani, a Dardano, iidem Troes a Troe; Cecro­ pidae, i. e. Athenienses, a Cecrope, iidem 'I'hesïda', a Theseo. 41 A regionibus, urbibus, montibns, (an:-lins, fluviis aliisque rebus. Quae formam quidem palronymicam habenl, re aulem vera gentilia sunt aul pro pos­ ses—niisadjeelirisquo nominibus ponunlur, ut a regionibus: Asis, gen. Asidisvel ,lsidos, [liliis, Liliystis a Libya, Auxilium,Sui-miltis,Sit-elis a Sicilia; ab urbibus: Ilias, Sidiims; a montibus: Etylllmluliï, ;llaimalis, Pii-"ris:a(luminibns: 'l'ritämi, Phasis, cet

[195"' -I.Inin palronymieis A nominibus formandis primae haec declinationis praeeipue notanda: liunt.a) pa­ ironymiea masculina in ii./les,gen. adae, ut ab Ilia Ilirides, i. e. Ro­ mulus, ab AenFa Aenäiides, ae, (lesecndicnle de Eneas, plur. Aenea­ dae, am, n. 23. NB. ?, Hippotades, i. c. Aeolus Hippotae lilius.— h) feminina in eis, eidis sen eidos, ut AenEis, Aen.?ïdis vel Aenädos. Nliu Nomina primae declinationisaliqnandoassumunt. iiiili-s,ne, ut Ain-his:: .l nehisiadcs, Lati-tes Lae'rtiades; pro genere feminino ias, ii'i'dis, ul Pelias-, ae, Pelias, Pchädis, filia l'eliae, Aer-tus xel Ae:-ta AcElias, eliam Aeolis, Filia Aeetae (Medi—:o). (Sunt. eliam alia sullixa: a lil-ligra. Pliïlyridcs, i. e. Chiron cenianrus, :) Libya Li­ tiysti's(ursa),ab AeneaAeacides, lulus Aeneae tilius, al) Asia Axis, col ; 2." Nomina secundae declinationis &)us [inita assumunt vides pro masculinis, ul Aeacus :Eaei'des; sic Priamides a Priamo, /Eolides ab /Eolo, Tantalides a Tantalo; pro genere lem. is, uiis, ut Aeolis ab Aeolo, Asäpis ab Asopo, Tantalis, Bälidäs, am., Ov. lli. !l, 462; cet. NB !. Nonnulla paenultimam habenl longam, ul Belides,Lycurgides, Amphia­ rai/les. "ELHIAE omni.-n Palam-'dii, Verg. Aen. "2 52 Nil.2. Quae & nominibus secundae declinationis nunl interdum etiam in iiidesexeunt. ul ,lsopiarlcs, al) Asöpo, Battiades u Italia. liipt'tiönl'dös ub lapeto, pro Iepeh'tles',longius a norma recessil. Ov. M. li, 632. b) Nomina in eas l'aeinnl ïdes, ae, paenultima longa, nt Atreus, Atrides. Sic Pelzdes, Alcides, Aeltillïdes, 'I'liesïdes, Tydides et sex­ centa alia. In genere fem. facinnt eis, eidis, ut. Nereis. c) Nomina in ius assumunt iades, ae, ul. Tliestius Tli.esti(i.(les,llle­ noeliades, Naupliades; pro genere lem. ias, itidis, ul, 'I'Itestias. NE. Nonnulla. leminina (lel-ivalaa uominlbus secundae cxcunl in ïnä, ul Nep­ mnïne, Nerïne a Nerea. 5? Pati-anymieamasculina a tertia declinatione orla e.x-eunt in ider, ae, ut. AgEnor Agenorides, i. e. Cadmus lilius Agenäris, Thes­ 478 paruom-'unus 495 to;-ictas,i. e. Calchas lilius Thestäris, Actaridcs, i. e. Palröclus neues Aetöris; feminina vero metunt iu IS, ictis, ut Atlantis, i(tis ab Atlante, 't'ltaumantis (et Thrumutntias). Excipe l." Nomina a: tinitu.quo:*uui genitivus (aut lll urn/issibi utlmugunt tint." ne, pro masculini.—;,ut [luas .-lbunti('ides.Sic .-Ittmitnïdes, Poeunnä'des, cel. ' 20 Eodem fere modo formantur, (luat.-a noun-nibus in on nunu, ut Telamon. Telamon-atlas, [claim-dan Laonwdoutitutrs cet. AScipioneScipiadae, um, imminuto verbn, uase-tur.

! lgitur 'l.'" palrenymiea masculina in artes, ae, lium a 1396 nominibus primae (leelin., ut Aeneadas ab AenTeas. 2." Mas-culina iu irides, ac liunt. a nominibus secundae in ius, ut 'l'heSI-iadesa 't'lzestius, aliquando a hominibns primae, ut Anchisiades ab Anchises, et tertiae, ut Atta-ntiades ab Atlas. 5." iilaseulina iu ictas, i brevi, tiunt a nominibus in us secundae, ul. Priamides a Priamus, et saepe a nominibus tertiae, ul Agenorides ab AgEnor. ' 4." lilasculiua in illas, 13producto, liuul. a nominibus secundae in eus, ut. Tydides a Tydeus. 5." Palrauymica l'euiinina in eis, eidis (eidos) oriuntur a nomi­ mbus primae, ut ab AenFas, Aenäis, Aeni-id-isvel Aeniidos; item a un'­ minibus secundae in eas, ut Naräis a Nereus. GP Feminiua iu ias, iactis eriuulur a nominibus secundae in ius, ul 'l'hestias a Ttæstins, aliquando primae, ut Aeetias, lilia Aeetae, et tertiae, ut 'I'Itmtnutntias (el Thaunzantis) a 'I'Itaumas, antis. "Lo l*'eminina in is, itlis oriuntur a nominibus in ns secundae, ut Act-itis ab Aeetas, et. a nominibus tertiae, ut Thaumanlis (et '['/tau­ inantias). 8.0 Ad genus et declinationem quod attinet animum adverte­ a) Quae in ades et idem exeunt masculina sunt et. primae deeli­ uallouis, ut Petidcs, i. e. Achilles; ,fEacidt-s, i. e. Achilles idem, etiam Pyrrhus; Aeneädes, desecndiente de Eneas. b) Quae in reliquas syllabas exeunt feminina sunt, et quidem in as et is declinationis tertiae: quae vere in ine primae: Theslltias actis, i. e. Althaea, Atlantis itt-is, i. e. Electra, Nerine cs, i. e. Galatöa] 5. Suosranrlva neutram ae aomcrwus

[1:97 Praecipua suffixa quae inserviunt derivaudis substan­ tivis ab atljeelivis haec sunt: &) tris, tia, tiitto, quae qualitatem exprimunt, ut ver-itas, cru­ ttet-'-tas,-jast-i—tie, trist-i-tia; aegr-i-tudo, simit-i-tutto. 498 DIEIHVATIO ADJEC'NVOHUM .l.?!)

Nli. 4. Cum adjectivum estin i-m, '?capulum-"um enm-erlilur in «'.-',lllpi-F—tm:. pius, .coci-c-las u son-im.! cuplionicn curent libri-las, pimum-lux,' pube:-las, uim-tas ([a­ (ullas, (h'f/ïrulllul). Adjeclivis ((i-orum radii.-alf- exil. in si .'ulrlilur äv, ut hominis', venustas. Poleslas est a priiis, r. Nll. 2. Puuuusubstantiva in las derivantur :!suhsluuliris, ul aiictor-lus. NI]. (l. Tl-muconvertitur in iido post ! radicalis pelysyllnhi, ul l-oiisiiïl-iiila,-mmi­ s;;l-ïido. Nil. &. Cum aliquibus llSlll'lïllllll' duplex forma iris el Indo, !iu ol lios, r. ;. m'­ ccssilas cl. necessitudo, pigritia. cl piyr-l!ius (uiali-ria el "miei-ies, n. '?"7, il."). h) his, quod suffixis ius et taulo al'line est, uljiwcnliis, uii—(iisal."l'l'. [c) tis, sis, propria subslunlivi concreti. ut lios-lis, mes-sis. d). in, 5110,i-mönia, quae signilicanl qualilaleui, ut (uallie-ia, l(i­ cn-nd-ia, praestant-ia, eqmcllcnl-ia, modcsl-ia, (liilo-ella,? surwl-i-monia, acrimonia. ( 'l'arpcda u lorpco, uredo ab uro. I'arsimoniu pro *pm'cimu­ nia a parco, querimünia u queror. Subslunliva in elle sunl. plcrum­ quc,:iucluruni rcccnlim'um).]

lll. ADJEC'I'IVAnnmvn'm

'I. A vnnms

Atljeclivn derivanlur a radicibus verberum et substan­ 4598 Livorum, nonnunquam ab adverbiis. Praeter participia formantur &verbis adjectiva his praecipue. par­ ticulis: a) i-dus cl, uus, quae slalum aul proprielalem verbi exprimunt fere sensu pasgivo, ul cul-i-(lus, [rig-idus; assiil-uus, con-spic-uus. Sic rapidus a rapio, lapidus n lep-os, trepidus. b) i-lis et ï-ln'lis, bilis, quorum primum et alterum verbi conso­ nanli junguntur, tertium vocali; notant aulem apliludinem'actioni subeundae, ut doc-i-lis, is qui potest doceri, frag-i—lis, qui facile frangitur;credi—bilis, anm-bilis, [le-bilis. Sic möbilis pro *möv-i-bilis, nöbilis pro *noscibilis. Nil. l. Aclive significant horribilis, lerrihiIis, col.; uclire cl paSsire penetrabilis, perlixetranlc,puncti-able.B. 2. Nonnulla in ili-: cl bilis oriuntur :! participio praeteriti uul. supino, ul fissilic, heudihle, fictilis, sülilis, umbrälilis, cl. (ul-umbra; flexibilis, col.

1 Pauperies fere apud poetas. . :! llariusdulcilüdo. 480 DElHVA'l'lO 498

c) (i.-v,quod prepensionem saepe, ut pugnas;, audax, edam:,ali­ quando simplicem actionem significat: minax, fallar. d) emulus, quod propensionem aut. statum incipientem dcnonant :",nnphnnicn addito aliquando, ut. irn-cnndus al) irascor, vcrä-cmnlus .: verear, r::l:-i-::::n:l::.e. (lii-munins ::juv-o, secundus :: sequor, fecundus). e) :":lux, quod vel significationem activam vel propensionem signi'licatz pai-uius, parui-uius, crcd-::h:s, garr-ulus :: garrio. NI). Snntnlin ::L b::m'lux, n. 119, Finem, ::l cansa-numen: (::::lr-anc::e),crig ut. volu-oris,uct., clusupinisälw, ut nïïl-::hs, itm, ultimi:-inus, icius,499,

22. A suas:-armus

4qu A substantivin efticiuntnr etiam adjectiva cum sequen— ' ' * tibns particulis, qua:-um aliquae parnm aut vn intet-sc differunt: a) ï-lis, ::-h's, (His, (i-til-is, quae. convenientia.-n (conformidad) aut proprietatem indicant, ul: civ-i-lis [aba-Iis enim::l-n-ris (:qu-a-tilis [juuen-i-lis el. juvan-n-Iis pabn-a-ris fluvi-a-t-ih's scurr-i-lis marþa-Iis popul-(uris umbr-a-iilis sen-i-lis " reg-a-lis ? uulg-a-ris (vers-a-iilis, :: verso/'] Nil. (l:-isest pro älie, 1 praecedente ::l [unu'/iuris, nullo modo fiunih'alis, quod harlml'ismus est: cf. n. 47 Eodem pacto tiunt adjectiva i:: I-lis-ol T:!is,v. ".fid-c-iis (pa-lrn-e-h's), :rih-u-Iis. b) öus, imus, ::ccus, quae sunt nata ad materiam ex qua aliquid est designandam, nt fcrr-eus, ign-eus; caenwnt-icius, Inler-i'ci-us; :::-­ gilt-(meus (Prop-i.ti::s a prope vel :: propitio). A").-I. lius notat, rc:-capud poet.-ts,qunlllulcm uul similitudinem, ::l virginem (poet.. pro uirginalis), roseus, pot-t.. NI!- 9. Iam: et :ïrcus etiam notant id ad quod res perlinet, v. 45.lribun-icius, gen­ lil-l't'il", finiuit-(mcam—Adjnctiva in fii-eus plcrumque :: nominibus primae di.-ri­ vanlur. et vix apud probatissimosscriplores inveniuntur. Nb'. :i. Suflixnm icius, i producto, modnm signitica: quo res ortu unt factu est et supinis additur: vallat-iiim", pro:]ucido por contrihncinn, ::mnmenf-ïcius,llc­ Licin, cet. (Noni'cius :: "o:-us).

4 Subtilis :: primitivo incartn; videtnr tamen esse pro *:::b-lEl—is,::lila, tejido por debajn, mi:-monle: ci. Ktnmnn, -I, 5 !.:l,6) b) pag. 430; R::um:.mN-Wmmu', i, 573; S-rnu—Scmnum, I.::t. Gramm. 5 8. Vel pro 'sublm'ilis, :::.leia pro lawt-lae: ea::"lis pro ('.-vigilis.Gmunus. ? A liber liberalis. 499 an.!t-IC'I'IVI..xsüusrau'rivo 481

[e) (ir-lus, ius, i'cas, licas, quae id exprimunt ad quod res perl-i— net «relativo a»:

agr-("trias palr-ius hcll-icas aqurï—licas tuma lla—(irtus rig-ius cia-iens rus -ti'cas NI). -t. ix uumerulihus distributivis ortu ulu r adjectiva in fii-("us,v.g. rei-samana­ rias, v. de seis pies,(-nmnmm)(lanarius, moueda de diezases, uuincl'usternarius, el n. lres. Sunt n(lverllialiu(ult-'Menäiias,canträiwiasneces-silius,temerarius. Cf.11.488,b). a II ".'. l'ro cïricu? et hosticas frequentius u:.uipantui in prosa oratione ciuilis-, Imslitu',:nisi in his: corona,ciui(-,aager hosticas. (I'üincus u' päpi'ilicau'populusl lum longum est in u(ljectixis ortis u ("eibis ut adverbiis: ani--ïcas, pud-icas, upr-"icus (a;:crio;;l antiquus (malim:) et porticus (aulr, posl-). d) (inus el inus, quae originem cxprimuntaut quod est proprium alicujus rei, ut mant—anus,amb-anus, aliquoties cum adjectivis, ut rastic—anas, praesertim cum numeris ordinalibus: 'fcbris) quartana, miles primarius, de la primera legien; div-inus, mar-inus, libert-inus, maxime cum nominibus bestiarum: agniaus, equinus, ferinas.2 e) inus, mias, nas, quae significant materiam ex qua (fere ligneam et lapideam]: cedr-inus . ilia-acus vel ilig-uas (ilie-is, n. 472, [) [ag -inus pöpaI—ncas vel pöpal-nus adamant-inas ebur-neas vel ebur-'nus

Sic crystall'fnus, cocc-ïnm vel (vocc-incus,dig-nas, ct. rlic-o et (lac-cl. W). 4. Nus uouit etiam id quod ad aliquid Spectaut; item inus: mater-nus, ur­ uus, infer-na.;e fust- ii.-as,nest-deux. NB. ";'. ïuus purticipii praeteritl uouit mod um quo res orta est, utnänvas, que proviene de nucimiento, nativo, sulïuus, que provicm- (te la Siemhra, (aptïuu f) M'US,rrus, urus, quae significant aliquid aliquo instructum (proveidu, previsto) esse. Suffixum (itas oritur ex substantivis primae, secundae et tertiae declinationis; ïtas l'ere ex tertiae in is; (itas ex quartae. Multa, maxime in itas, sunt poetarum et scriptorum recenti­ orum: þarb-(itas uur-itus ast-alas crist-atus tria-itus cinct-utas falc-atas 3 galer-itus carn-atus pharetratus tarr-itus nas-utus a nasus, i

4 Ct. Now-ut., u. 112.Jtmieus prisce mimicas, etiam mntatis: «Ab antiquis.. anteci el anwcacpcrctitteram etteiebantuin Paul. Fest. n. 45, ?. Eubulus, ouillus, suillus: Iu'unanusab hömo. 3 «Provisto (le uoces-, vel aliquando «eu torma de tioz». 482 uenit'.-trio 499

Nlt. Tiis reperitur in onus-ins, 7nbus-lus, venus-(ns, fmws--tns a radicali funeris n. 472, VIII. s(rdles-tus(sceler-is), et per analogiam Iton-cslus mod-mtus ""ille-itusab hon-us mod-USmoles.

g) ösus, ü-lentus aut post n et :"O-LENTUS,quae nutant rei posses­ sionem et abundantiam, ut: aqu-osns corp-uf-lcntus sanguin-o-lenlus ingeni-usus [raud-u-lcnius vin-o-lcntus, u. [77 tapid- osus turb-u-tcntus vi- o-lcnlus NB. Dcrivaian quarta declin. exeunt in ii-ösus, ut. suilii-osus. Ambitiosns et calanu'losus (ambitio, calamitas), iabor-i-osus. h) ensis, estur (esti-is), stris, quae locum notant aut qualita­ tem, ut: cast-r-ensis camp-estcr el ca-mp-esiris palu-stris, r. palud. for-ensis cqu-esier et equi-astris iilu-sh'iS, rad-. luc, Aliasuffixa sunt quae substantivis adduntur sed parum frequentata ut örk, x'. c. runliZf-bris, salü—bris, (ligit-im; & (iif/co); limus, v. g. Icg-ï—lïntns, mar-i 'in-uus,- et, apud poetas örus cum subs'nntivis iu nr, ut ntlortn, sono:-ns,e'. in oratione etiam soluta carior-w:,decorus.

€)POO particulis:Ex nominibus propriis efficiuntur adjectiva his maxime a) tinus (i-änus), inus, quae adduntur nominibus Latinis viro­ rum, ut: Pompej -(mus Caesari—anus Plaut-inus Sull-anus Tulli-anus sive Ciceroni-anus Verr-inus Sic Cinna-nus, in carmine Cumaeus. Nb'. -1. Sunt etiam uliqui- praesertim in in:, ut (via) Appia, (lea-) Cornöliu, (gens) Fabia, (domus)Augusta, quae etiam usurpaulur ut propria gentilicia: Ap­ pius, Cornelius, Fabius, Augustus, cx quibi-Sque nliu derivantur, ut Aplu'mlus,Corne­ lt'mtus, Fabianus, Attgttslalie. NE. Et. Sufiixum ö'uscum propriis Latinis cst poetarum aerique sequioris, ul. Herculeas, Romuleae. l)) ïns, Ens, icus, e Graecis (lesumptzz swq, txöq, quae addunlur propriis Graecis, utArisiclcl-Ius ei :irisloicl-ints, la'picur-Eus,Pialon-i­ cus, Sacrae-iens. c) «inus, inus, (ïs, ensis, iensis. quae midunlur urbium et regio— num nominibus, et gentem vel nationem indicant., ul. Truj-anus, La­ nuu-inns, A-rp'z'n-as,Canit-ensis, C(trtluïgin-icnsis. Nota Siciliensis (pecunia), uque proviene de Sicilia»; Hispanien­ sis (aui-citus), uque esui en B.», est. Sunt extra praeccpla Caci-csza Caere, Gantcrs (( Camerinum, Tiburs :: 'I'iinu', Vajens :i i'cji, orum. 503 ADJECTIVIAsunsrsmwo 483

d) acus, Entis, ius, ïcns, itti-nus etiam geographica, derivata a lin­ gua Graeca, ut. Smyru-acus, Cyzic-cuus, Coriuilz-ius, (irab-iens, Tyn­ da-r-itauus a Tyndaris (Gudilanus a Gades). NB. -l. ius Graecum (wg) servatur Latine in nominibus geogra­ phicis praesertim us, um, ön finitis, ut Aegyptius, Byzantius, Lace­ daemonius, Clazomcnius. NB. 2. Nonnumquam etiam servantur a Latinis nomina Graeca­ incolarum in ätcs, Ztes, ätes, ut Spur-lituos,1 Abda-uas, Heracleotes. NB. 5. Multa nomina incolarum adhibentur etiam ut mera ad­ jectiva, v. g. bellum Latinum, pugna Cannensis, aet.-, praesertim adjectiva sunl quae'exeunl. in icus et ius al) incolis derivata, ut Aru­ bicus, Italicus, Mars-imis,Cilicius, Thracius ab Arabs, Italus, Mar­ sus, Cilix, Thrax: miles :ilm's-ns, Marsicum bellum. E3]

]. Apoetis vero adhibentur nonnumquam ut adjectivo nomina 501 populorum in ur, v. c. orae [latae, Verg., [imm-nMedium.Hor. pro .i(edi'cum Eodem pacto [lumen Rhenum pro [lumen Rhenus. tt. [lem ab ipsis adhibentur gentilia feminina in ssa Graeca, v. g. Cilissa, mu­ jer de Cilicia, Cressa,cretonse, tam substantivo quam adiective, v. g. Cressapha­ retr'n.

502particulis: Ab a.dve-rbiisetiam oriuntur adjectiva, praesertim cum a)' rnus, temus, quae tempus exprimunt, ut diu-ritus, noctu-runs, hodie-runs; lres-ternas ab heri, sempi-terium. b) inus, quod locum et. tempus denotat: ut peregrinus ::peregre, repentinus, intestinas ah iutus, clandestinus a clam. At serotinus, diu­ tmus, pristinus :! prid-em. Pro-tiuus et pro-tcnus. Ct".eti—tenus,quä— 'lcnus, cet.

IV. VERBA DERIVATA

503adjectivis Verba oriunlur aut aliis vel verbis, ab aliqua v. g.radice Icg-crc, vel a oner- substantivis, are, lcn­ irc, ag-i-lare (ago), dict-Hare (dico). Derlvuliosubstantiva invenitur muxime in verbis primae conjugationis trans­ itivis-activis atque intransitivis,-dcponentibus, v. 5. cumul-ure, «intu-ari, ir por ugua; aliquando solum in compositione," v. 3. eæ-stirp-are, a slirps, ea:-agger-ure, agger-are (rarum apud poetas et.posteriores). NB. Sunt nonnulla verbn iormalionis substantivae singularis. lll ïgo, ich-or, . ocium-, ul nan-£go &verbo «'igo,uai-im'nor, tuir nciuar.

-t Spartanus, adjecliv ? Eques Hispanus, lingua Hispana, [ei Hispanica). 484. VERBADlüanATA 504

50, Abadjectivismaxime transrtiva plerumquein et primae us, conjugationis, a,.um, iormantur ut hones—verba, t-are, lionrar, utatur-ere, madurar, trans. et intrans; lact-ari, ïm,-, Et cum praepositione, ut. de-atb-are, ea;-hilar-are. (Mitigo, lcvigo; cf. NB. superius. Similiter alb-ïco, ctaud—ico,eet. 1)

Verba a verbis oriuntur ope harum particular-un: 505 a) Trans, quaeefficitverba frequentativa 2jungi­ tui-que i." radicali praesentis primae, secundae et tertiae conjugatio­ nis, ut clam—itura,lat-itare, ag-itare. Sic: rogitare, minitari, domitare; pavitare, territare, pollicitari a polliceor; noscitarc, quaerilare. [tare jungitur 2." radicati supinorum in tum et sum, v. 3. lec— t-itare, ours—itere,script-itere, ueni-itare, hacs—itare. IJ) äre, quae actionem repetitam etiam signil'icatjungiturque iis­ dem supinis quibus itm-e, ut it-are ab itum, dormit-are, mersare, ver­ sore, amplexari, odjütarc, tutari. [A'B. Haec verba in ärc, i. e. in s-äre et t-äre exprimunt fre— quenter actionem intentam sive actus intensionem, velacti— onis et'l'ectu'm, v. g. dictare, diclar (dicere, dCCll'),rupture,"arrastrai­ (rapere, arrebatar, robar), saltare, danzar (salire, saltar); —quassare, derribar (quatere, sacudir). c) scärc, quae inservit ad verba incho'a tiva conlicienda, n. 153. 154.] NB. Pleraque inchoativa ex verbis secundae efficiuntur. Sunt. etiam primi­ tivo in scäre, n. 158, . d) lii-ire,quae addita supinis in lmn et sumrertverbu deside rotiva,a ut es-iirire. NB. Pauca sunthujusmodl verba, v. g. certatur-io,periurio. I.igïirio, scatüria, cet. non huc pertinent. o.) illam, ex qua verbo demtnutiva oriuntur; quae pauca sunt, ut sor­ b-illarc (et aorbïtare).

V. onenum omnivara

506 Adverbiaoriuntur ab adjectivis, participiis, numerali­ bus, substantivis, pronominibus, raro ab aliis adverbiis et praepositionibus. [Fiunt maxime ope harum positionum-:

-I Ct'. Nonam, n. M. 2 Verbum I'requentatiuum sive iieri-uicumest quod rei treqnentattonem seu frequentem repetitionem significat. ' 3 Verbum desiderativiunsive meditativum est-quod alicujus rel cupiditatem, desiderium vel studium significat. 506 ADVERBIA DERIVATA 485

&) E, 6, ter, quae modum exprimunt. [?jimgitur radicali adjec­ tivorum primae et secundae declinationis, ut sanctissim-c, liber-c, (legi'-e, docte, ornata. A bonus fit (tene', a validus valdc. 0 est positio ablativi, ut crebra. Alia .adverbia in 0 sunt: arcano, citö, continuo, "falso, fortuito, gratuito, liquido, manifesto, necessario, perpetuo, precario, raro (rari,-, poco dcnsamenle, con claros), secreta, sedula, serio, stare;—auspi— cato, consulto, directo, festinato, improuiso, merito, immerito, necopi­ nato, optato, sortito (en suerle); praelerca numeralia primo, cet. NB. A certus fit certo et certe, v. g'. certe scio. certo et)-inpari, avet-igne eon iuda eerlczn, de [mcnn i'uenle; sed in plerisque nullum est discrimen, ul, certe eueniet, certo futurum. «A lo menos» certa, non certo. Ter, addilo i copulativa,jnngilnr radicali adjectivorum et partici­ piornm tertiae declin., v. g. breu-i—tcr," acr-i—ler, felic-i—tcr. At cum radicale exit in 1, pro 'i-te-r additur er, ut prudent—er, sollert-er.2 NI). -l. Pro nmlacitrr fere (linitur audacter; est [utitur-?et hilariter ab hilarus et hilaris, semper epulentur ab npulens (et opulentus).el uiolenter; communiter gnari­ ter pro gnara. Ni;.Q. A puucis adjectivis in us duplex adverbium nascitur, in &eti'ter, ut Immane et Iunnmn'ter, praesertim a nnilis in lanlus, ut a luculentus, luculente et. lui.-u­

NB. 3. Di/licili-c,alimct nequam faciunt tli/ficulterf aliter, nequiter. Procli-:i",hacia abnjo. Cic. Tusc. &,48, 49. h) iï-s aut iens",quae additae numerali quinque et sequentibus ad­ verbia gignunt. ln horum formatione numen-tilia positionem &,ï, 5, Em, "im,iiin, intrï, amittunt. Sic a -quinqu-e: quinqu-ics (lucent-i,: ducent-ies oct-o: oot-ies dec-em: dec-ies (reden-im: tractae-ies eent-mn: cant-ies quadrag-inta: quadrati-ies. CI".n. 91, 92. c) ätim, quae additnr radicnli adjectivorum (etsuhslanlivorum), ut singul-atim (et singillatim), greg-atim, grad-(ttim. Sine «: furtim, tributi-m, ubertim; vir-uim, por cahnza. d) im, quae adnectitur parlicipiis in tus et sus, ns excluso, ut puncl-im, a eslocadas, mes-im, a cuchilladas, pass—im,nqui y :illi', en varias partes, a pando, carpi-im, sans-im, stät-t'm, n pie lii-nie, ul puntofï

-Brovcmenle, en pocas pnlabras-; breui «en breve, deiilro de poco-:. Ronpsc tollitur t-ï, additur tar: 'prudentt-ï-Mcr. Di/Iiciliter np. Cic. Ac. *),-16,49;cii/licite apud posteriores.

...—wie"­ .')Iordiuus,u niordiscos, :: dcntollndas, porfiadamentc, :: mordeo. 486 auvanma nnnm-vra "506

e) itus, quae radici juncta substantivi, indicat locum unde res oritur, ut [uud-itus, radio-itus. Inveniuntur ab adjectivis anh'quitus, desde Ios liempos antiguos, divinitus, por dit-inainspiracton del cielo, humanitus, segün !a coniti-. cidn humana. NB. Sunt adjectiva quibus prOprium adverbium deest, cjus au­ tem loco usurpatur neutra terminatio, v. g. facile, race-ns, sublime, en aito, hacia arriba. Hue pertinent mullum, plurimum, paulum, nimium, lanlum, quanlum, calorum, plerumque, potissimumAl

507 Advlerbiaoriuntursut'tixorum: ab adverbiis et praepositionibus ope a) per, quod adverbia temporis gignit, ut nuper,? semper, paa­ lisper, tantisper, parumper. b) orsum, orsus,3 quae motum versus lneum significant, ut. . qu—orsmn? li.-orsum all-orsum intr-orsum Sic: prorsum, hucia adelanle (prorsus, del tntlo), retrorsum, lta­ cia atras, sursum a sub, deorsum, seorsum. A substantivis: dea.—tror sum, sinislrorsmn.4 . c) färium, quod numeralibus jungitur, et significat «en tantos sitios, en tantas partes-:, ut bifariam, trifariam, quadrifariam (multi­ fariam. ) . d) tr5,quod junctum praepositionibus notat motum, ut i-n-lro, re-tro, n. 168, V, ci-lro, de una parte, a cis, ul-tra, de olra parte, ab uls, n. 437, IV. Porro (a pro?) lojos.]

CAPUT III. DE FORilA'I'lONt-Zvaunouum PER COMPOSITIONEM

1. De COMPOSITIONE [N GENERE ET vocauum MU'I'ATIONE

508aut I. praefixoDuplexest cum verborum altero radicali compositio: et sua aiterat'it'radicali positione, v. g. magn-animus, TC-CMIO,"alteraconstat duobus radicalibus cu m suis posi­

ti Commodum,prccisumcutc, cxnclamcutc; coinnmde,cömodamenta. ') Auouusotper, pionouuntper, Künuzn, 1, p 0592.2,0), 5227, etp. 84,3; prono­ uiper, Gemmas, iusseris, u. 487;ni) adjectivo nuperus, cl".Plaut. Capt. 7t8, RIEBIANN­ Goenznm n. 911,7, I)), p. 428; promum-peni Nouem, 2. ' 3 Pro DOroum, vor SH.!Seu ori-,sum QIBI'IM lt i.:wtrinseeus,de fuero, intrinsecus, de dentro. 510 venenum:: COMPOSITIO 487

tionibus, ut jusjurandiun, agri-cultiu'aJ l'Iacc dicitur compositio im­ perfecta vel juxta-positio. [ll. Prior seu vera compositio tit saepe dempta aliqua consonante ad pronuntiationem emolliendam, ut :::a'nsuïhfaciopro **numsuet-facio; aut interjecta euplionica vocali, ul :nagn-i—licus, cal-ä facio, aut lit vocalibus contractis ad hiatum vitandum, v. g. ::ï-mo pro *:ziS-liumo:. nc-homo, cögito pro *co-agito seu co-igilo. Ct'. n. 486, 513. lll. Prior compositi pars esse potest substantivum, ut cu-ns-ï-di­ cus, adjectivum, ut magn-animus, numerale, ut tri-famis,2 adverbium, ut mala?-licas,praepositio, ut trans-pede::us, aut particula earum quae tantum in compositione reperiuntur, n. 168, ut umb-Ede.Altera vero compositi pars (etiam utraque) non semper invenitur tanquam simplex vocabulum; saepe [it a verbi radicali euni positione declinationis pro­ pria, v. g. maledicus a (lico, armi-ger a gero, (id:-cen :: cano, arti-[ea; a facie, "uini-ceps a capio, parri-cida :: caede. At [:i-linguis a lingua, conti-manus, eet-.

'509 posda,Ver-badeeomposita, fere cum super sive et re dnplicipraepositione inveniuntur ut super-intu com­ pana, rc-co-gnosco. Et decomposita a super saepe sunt' poetica et rcccn­ tiora. lleperiuntur praeiere a: abs-con-do, (le--pc:'-rle,dis-pe:',-eo as—su-:go (ad-sub-rego), con-su--7go.

510 Uttanlur: in derivatione sic in compositione vocalessaepe mu­ &) &breve (natura sua) mutatur in ': breve, si syllaba estaperta, ut a cima con-ciue, a läeio Officio (ad-ficio), con-licio, cet., a capio ac­ cipio, ab ämicus in-ïmietm. At. aliquando mutatur in &,ut a gradior in-gred'ior, a patior per-patior. b) & breve fit a"-breve in syllaba clausa, ut :: acino tubi-cen. et 1in­ cän, :: [ricta arti-[em, :: eäpio parti-ceps, al: u'rs iri-ers, a scä-nda con­ sccndo. Sed nonnunquam mutatur in ":i,v. 3. con-fringa :: li'ängo, con­ tuigo a tango, eet. NI). 'l. Nonnunquam ä mutatur in :i, ut :: hiberna can tuber—

lll/r: uenit .;dntiv. [illata,-o::imi'ltcrc;.mus t-cnundmc,nhl. :::munttlltlc Mullu cliuln st:rihunlttr separauit-l,sed ilcccnlus pitlcuptlus unus 05l. ? D::unwu', triumvir scwvir, decemuir, uet., plur. dum,-iri, h'esvire'HräL-irijveldu­ 1.'":',:u:::lrtumviri, seætirt ctscuttt, decemviri. 488 venBonum 510 ­ nium, a quäh'o coa-cütio; praesertim l subsequente, ut a cälco con-' culco. NE. 2. &servatur aliquoties. ut, con-träho, per-mäneo, cale-[Zu 'cia, n. l55, 248. [rn-partie et irn-partio, tri-partitus et (ri—perlitas, n. 177. c) äbrevc mutatur in 'i in syllaba aperta, ut a [ego col-lign'ä Sädb'üassidco. .Sacpe tamen servatur, ul pcr-1590, intel-lego, ncg-lögo, maxime ante r: rt[-lära, con-läro. d) ac mutatur ?, ut a cacdo in-cïdo, a quaero in-q-uïro. Sed ad­ hacreo, per-laesus, cet. e) au mutatur in 6 et in 12,v. c. :] fauces sttf-föco, a plaudo ca:­ plörla, a claudo in-cludo, a causa (ic-caso(accusativus/', in-cuso.] NB. Post.pcr vocalis adjectivi immota permanet, ulperfaci'lïs.

[II. Dr. COMPOSITISex ltADlCALisunsraurrvo, DE COMPOSITORUMsmumcarroun, DE couruac'rioue

5111 1.rum Cum membrum prins compositi additur radicali memor-uui prioris nomen ope est., vocalis alte­ 'i, expuncta vocali ipsius radicalis, ut caus-i-dicus, tab-ï-ccn et. tibi-cen, '1 alieni-gena, arripi-potens, lnc-Her, honor-'i-ficus, corn-ï—gcr, ned-i­ fica'i'e. Sed magni-facio. parvi-pendo juxta posila. Nau-li'agus pro nav-ï--fragus. Cf. n. 486, ll. NB. Raro pro 'i 11.interponitur, ut 'I'roj-ü-gena, poöt. ll. Radicale secundae et quartae declinationis rejicit 'i, cum se­ cimdum membrum a vocali incipit, V. g. magn-animus; item alia, ut inus-cipula et man-cipium, a capio. lll. Nonnulla radicalia tertiae valdc imminuuntur, ut. [oed-ï—[ra— gus, mün-ï-[icus, op-ï-fcx, homi-cida, lupi-vidc, lii-ceps a bis et.caput.

5'12sro; in omni haec composito illam praecedere partes duae solet, sunt: aequivalet res ipsa autem: et acces— l.!" adjectivo aut adverbio, ut co-guamcn, i. e. additum nomen; per; sinat-is,. i. e. valde similis; sub-scribo, seu infra scribo; vivi-radix, i. e. (planta) vivam radicem habens. rFaliafere sunt ex particulis com­ posita. (Composit.determinans.)

-t Pro ' lihï—ï-ccn :] tibia. 514 COMPOSITIO 489

20 casui qui regitur, v. g. agri-cola, sive qui agrum colit, la­ bi—ccn,i. 0. qui tuba canit; aedi-[icarc, seu aedes faeere. (Compos. objectivum.) 5." Aliquando vero totum compositum adjeetivum respondet ablativo aut genitivo qualitatis, ut dcc-annis (puer), i. e. decem an­ norum; ali—pes(equus), sive alatis pedibus, i. e. velocissimus. (Corn— pos.attributionis.)

513 [. Leges autem conti-actionis sive. simplicium sive compositorum, de qnibus non dubitandum hae fere sunt: &) a-l—a: &, ut latrina :] [audiri-na, baito, letrina. b) e$O:Z-, quod corripitur ante vocalem, ut (limo :: dE-ämo, vinna-nsa vähämcns, monere pm mono-Era, prï'mlare a prähandcrc pro* prae/tendere, nï-mo pro *nähämo, räapsc pro ri.-Eapse. c) i-I-izï, ut mi a mihi, nil a nihil, di. (lïs a (lii, (liis, fili :! genit. filii. periculum pro pari-ï-culmn, n. 486, NB.l d) o-l-o:6, ut cöpia pro alcö-öpia, cl'. a'.-nöpin; proles a *prö-äles, el".sub-ölcs; (tö-ram pro) cö-öra-m. (iii-mn, ct'. ös, öris et ola-m.,palam). e) n -I- a : 12,v. g. janio-r pro jüünior :]juu(e)n-ior. Il. Cum vocales in hiatu diversae sunt, prior vocalis remanere solet; sic: amare pro *amä-äre, audire pro audi-Fra, copula pro *cö-äpula ab inus. apäre, n. 156, 256; praebeo pro *prae-Izibeo, sö­ brius pro *so-ebrius. At czins-eusproailco-auus a cö-ägula, priidcns pro *pro-udens seu pro-videns. (Io-, 71. 167, V. NB; dii-, 'ib. Vl, NB.]

[ill. DE mam-uxorium SIGNIFICATIONE

'l. Pnamposmotvns (cf. nn. 167, 433-446)

5141 [. Ah signilicat: &) separationem, discessum, etiam sensu translato: abu-c, abjwcrc, ait/izgcrc; absit-nere. b) privationem, «no, sin»: absimilis, absonus, amans. a) intentionem , seu actionem intentam, uenteramenten; absumere, absorbere, abuti-. ' [l. Ad a) motum ad, in altum: adire, accedere; attollere, ascen­

4 Gf. bigae, quadrigae, cet. pro bi—iugae,quadri-iugae. 490 ruant-'txonum 514

der.e b) actionem versus aliquem, alicui factam: attrahere, assumere accipere. c) vicinitatem, uoci-ca,junto a»: adesse, adjaeere,, adhaereer d) benevolum animi sensum: assur',geie applandere, (irridere. e) at'llo-þ nem atl iinem aliquem: (se) accingere, apparme, assignare. £) couve­ nientiam (cont'ormidad): adaequare, assentire, annuere. g) initium: adama-,readedcie, adurere. h) additionem: adscribere, (tlltltlmmarc adstiuere. lll. Ante, post: illa antecessionem, primas partes, (preceden­ cia): anteire, mtteponere, ante/erre; haec ncglectionem, ultimas par­ tes: postponere, past/iubere. lV. Circum &) conversionem; «alredcdorv: circumdare, cii-'. cum/odere, circum/luere. b) vicinitatem: circumiacere. circumjice-re, circum-colere. 0) hinc inde: circumferre, circumducere. V. Com, con (cum) a) conjunctionem subjectorum et objecto­ rum: convenire, con/luere, contutori;—congererc, componere, conva­ care h) integram actionem, «det todo»; in subjecto: collabi, corrue­ re, contremiscere. et in objecto: collastrare, corrumpere. c) conve-j nientiutn: consentire, consonare, congruere. d) societatem: conservus, contubernalis, conviva. e) pugnam inter aliquos, sive dissensionem. col-lidere, committere, congredi. f) assensionem sive assensum. confir­ mare, comprobare, coufidcrc. VI. De a) discessum, separationem: decedere, deponere. h) mo­ tum in profundum: dejicerc, deprimere. c) actionem contraria-m: de­ crescere, dedoceri, detegere, desperare. d) privationem: (leniens, (le/or­ mis, dedecus. e) notionem adversam: deridere, denegare, decipere. f) actionem extremam, «hasta el tina: deducere, devehere, deferre, demigrare. g) actionem perfectam sivcabsolulam: (leot'ncere,debellare, . deperdere, demirari. h) actionem ordinatam, concinnitatem (preci— sidn): describere,- demonstrare, definire. Vll. Ex-a)-discessnm, separationem: exire, educere. b) motum in altum: erigere, 'e/ferre. c) negationem, privationem: exsanguis, . ert-animis, effrenatus. d) actus absolutionem: emat-are, erepte-re,elaba­ rare, emori, exhaurire. e) curam, diligentiam: exquirere, e/Ilagilare, exornare. Vlll. In a) locum ubi et. quo: inesse, inantbulm'c; inuadere, ingredi. b) molestam actionem aut contrariam:impugnare, illidere. c) actus intentionem sive contentionem: intonare, indigere, intendere, innotescere. d) actionem inversam, «en sentitlo inverso»:invertcre, itt/lectere, ift/ringere. 514 SlGi'lFICATIO 491

IX. Inter a) locum seu situm medium: interjacere, interponere, inter/luere. .b) impedimentum: interdicere, interrumpere, interturbare. c) excidium sive destructionem: interire, interi-mere, interficere. X. 01) a) in aut supra: obducere, obruere, obsignare. b) coram et obviam: obstare, obversari, occurrere, o/ferre. 0) contra: objicere,­ obstrepere, obarmare, obloqui. d) studium: oboedire, obsequi, obtem­ perare. e) circum: aberrare, obambulare, obsidere. Xl. Per a) notionem transeundi aut penelrantli:per/'odere,per— eurrere,permanare. b) actionis absolutionem aut rem omnino con­ fectam: persequi, pernegare, perpeti,-peragere, pervenire. c) notionem superlativam: perdoctus, per/acitis. d) mali alicujus notionem: pejeä rare, perdere, perire. XII. Prae a) ante, dictum de loco et tempore: praecedere, praebere, praemittere; praedicere, praemonere, praecauere. b) partem superiorem et anticum, uen Ia extremidad, por dclanten: praeacutas, praecidere, praecingere. c) praestantiam, primas (partes): praecellere, prae/ioere, praeponere. d) gradum excelsum scu superlativum: prae— altas, praeclarus, praevalidas. * . XIII. Praeter cursum ulteriorem, progressionem, uhacia de­ lante, mtisallen: praeter/luere, praeterlabi, praeterire. XIV. Pro a) progressionem, «haeia delanle, abajo»: procedere, producere, projicere, pro/ligare. b) actionem exteriorem; «cn publi­ - CQn:proferre, proclamare, profiteri. c) favorem: prodesse, protegere, propugnare. d) dilationem seu retat-dationem: protrahere, prorogare.' ' Sub a) locnm inferiorem, «dcbajo, por dcbajo»: subesse, subigere, succendere, succedere. b) in altum, uen allo»: suspicere, suspendere, suscitare. c) actionem occultam: subrepere,suba-ascullare, subornare. d) substitutionem: sul/icare, supplere, succedere. e) auxi­ lium-. sacurrere, subuenire. f) resu imperfectam aut incipientem: sab­ -inaideo,subirascor, subagrestis, subobscarns. XVI. Super a) locum superiorem: superimponere, superemine­ re, super/luere. h) excessum: supergredi, supervacaneas, superesse. XVII. Trans a) motum de loco in locum, «de una parte a olran'. transire, traducere, tradere, trajicere. h) actionem pert'odiendi; «de 'parte a parte»: trans/igere, transigere, transadigere. c) ultra: transpa­ ' (Ianus, transmarimts] 492 PRAEFIXORUM SlGNlFlCATlO

2. PARTICULAE INSEPARABILES (ci. n. 168)

' !. Amb significat a) circum: ambire, amplecti. anquirere, 011 5 b) rom duplicis partis: anceps,ambigere,ambiguus. II. Et notut partem duplicem: bilanæ, bisulcue. ' lli Dis a) put-tium divisionem: dirumpere, discerpere,(listoll'ele. b) separationem, longinquitatem: digredi, divertere, discedere. c) sensum oppositum: ili/fidere, tli/literi, dissonae-e. d) in diversas paries: (li/Tityon. . . [V In est inseparabile. cum significat negationem seu privationem: informis, ' iitiiawius iUe-esus,irritus, infirmare, immerila. ("dictus, un dicho, et iit—dictus,(que . ha sidot enunciatio, seitnludo, l'ijudo.Indigna, n. 168. III ­ ve indicant negationem vel privationem: nefandushueseim;uecors, manus. VI. Re a) retro: recedere, re/iuere, repellere. b) iterationem sive repetitionem: relegere, renouare, redimi-ie. a) vicem mutuam: redamarc, reddere, res'.-ribera. et) actionem contrariam: relegere, descubrir, reserari-,ahi-ir. c) oppositionem: reclamare, reluctari, repugnare. [) ioci separationem: remouere,reponere, retinere. VH. Se (50) te) sine: securus, sobrius, socors. b) amotionem. separationem: secedere,seponi-re. VIII. Semisigniücut dimidium: seuiesus,semini-eus,sent-iucia. IX. Sesqui est unum cum dimidio: sesquiprs,sesquipedalis,sescuncia, sescuplfm ' cl, sesquiplam. X. 'I'ri signat rem triplici pmle praeditam: trifiduc, triformis. Adn. Praelixa Graeca ut in ä- tantus, ana-piiorc, epi—gramma,hyper-bonus, me­ ta-pltora, pam-graplius,peri--o(lussym-pliö-nio,cet. vide utgiummat. Graeca. PROSODIA ET ARS MlLTRlCA

16 [. Prosoclia est ea pars Grammatieae quae 5 agit de dimensione seu quantitate syllabarum, Quantitas autem est mora sive spatium temporis (dura— cio'n) quod in syllaba pronuntianda impenditur. ll. Syllaba aut brevis est aut longa; huie pronnn­ tiandae mora sive spatium duplo majus quam illi tribui­ tur.1 Est p'aeterea syllaba communis seu anceps, quae ' et brevis et longa esse potest ad arbitrium poötae. lll, Syllaba longa est vel natura vel positione sive positu, seu, ut etiam dicunt, per attributionem: longa natur-21ea dicitur cujus vocalis per se ipsa producta quan­ titate praedita est nec consonantium egetadminieulo, ut söt, solis; positu»longa est ea cujus vocalis, natura sua bre­ vis, producenda tamen est consonantium beneficio, i. 0. quia duae pluresve consonantes consequuntur, v. e. [äc— tum 'a facio, 'öss-is ab ös; [tm, gen, fäc-is. [NB. Nulla vocalis apud Latinos perpetuo brevis aut longa est; apud Graecos s et o perpeluo sunt breves: äeL 5,-'4 et te semper sunt longae atque 2 et 6 producta sonant.]

4 cPuClLö;est aut par, ut dactylus, mm enim syllaba par est brecibus...; long,-am esse(lucrum temporum, bra-an unius etiam pueri sciunt. QUINTIL.9, II, liti-H. 49: mru'ruoucus QUANTA 517"­

CAPUT !, PRAECEP'I'A DE sv:.:..-:B.:nuu QUANTITATE" Geum-xu.: SIVE OMNI on.:rtouts r.:trr: COMMUNIA'

I. Dr. :::ru'ruouco ET VOCALl CONTRAGTA (cr. n. 573-74)

5117 Diphthongum produc se:: Graecam sive Latinam: Prae rape COIllpOSH-tlm,vocalem cum venlt ante. Et quae coutralutur vocalis longa sonabit., Antc t finalem ni vencrit, ut :::onät, audit, Aut ternae genitivus crit, ccu civeset. orbis. 5 [Ex obiit tamen et petiit [ac obïtquc petitque. l. Diphthongus longa est sive in Latinis dictionibus sive in Graecis, v. g. Mus, qudero, poena, I::ïic, Aeolus, I'm us n. S).] ' 0 Meliboee, deus nobis haec otia fecit. Verg. B. 1, 6. [Ea-c. At praepositio prae in compositis cum vocalem praecedit,' brevis est, ut präeucutus, präeu-ro. Quae tamen :: recentioribus ali-Z quando producitur.] Stipitibus duris (igitur sudibusvepräeustis. Verg. Aen.":,524. [Nil Cuiapud optimos por-.:nssemper est diphthongus proptereaque mono-,,, syllabum longum; eli! est notulis argenleue, cu: et cui(monosvllabum breve) inn mue Latinitntis. Huic disyllnbum non est saeculi e::::lilio:is neque illud procace-'' dentis. : -­ ll. itcm producitur vocalis contracta, i. 0. quae ex diphthongo . aut duabus vocalibus oritur, ut in:/uiro (quaero), punio (poena), cogo, ' : tibicen, n. 513, :ira (*a::sa).] Hostibus in :::ediis interque pericula versor. Ov. Pont. Lc)., '15. [Ex:-. Brevis cst vocalis contracta ante t finale, utamät ('fama­ et), :::onät, ::::dzt,n. 482 a), 471, II, NB. Etiam brevis estiin genif tivo tertiae decliuationis thematis in i, ut avis proe*aui-is: cf. n. 475. ] Ast alios longe sum::totos:::cet mena Verg. Ae:: 6, 016. " NB. l. Aliquando poetae contrahuntpsliit i:: petit, obiit i:: ab?! et similia. At '. horum longitudo est in arsi: et".I:. 568, 1. -­ Flamma.petitallummropio: locusae'racefn'l. Ov. Fasl.rl,109. * ff, N'B. Et. Perrnro invcnilur i:: alsi perfectum -:":tpro :":v'h. ' Disturbät :::bes L::cr. 6, .i87.

4 Maeotis, cujus diphthongus apud Ov. T:. 3, 49..2co:rcptu :nven:tur:u vul­ gatis edd., in criticislcgilur Tömïm;in Pont. 3, 2, 59 jure producitur, et :: Verg . Aen. 6, 799, cel. Ct. A:.vnn, praecepi. ll. 518 vocans. ANTE VOCALEM 495

ll. Dis".vocum AN'ri-z voc.-uam

'I. [M nlcnomnus LA'I'INIS

Vocalem'brcviant, alia subeunte, Latini. 518 Prot,rahe ui sequitur 1',['io, protrahe deinde e gemini casus quem quinta innectit in ei: Verum corripies äspei [i(läique reique. 10 Est etiam longus genitivus in ius et äi, Liber ius vati; sol-ïns deme et. alius. Produc PompEi et Cäi, similesque vocandi, Eheu, (lius; öhe varia variaque Diana. [Vocalis ante vocalem aut diphthongum in Latinis dictionibus brevis est sive in vocibus simplicibus sive in compositis, ut dc'a, diias püer, audiebant, tlch'ä/io, pröhibeo a prö et habeo, präeeunte carina, Verg. Aen. 5, 180] ...Si uestras [arte per auris '['-rajue'iwmeniil Verg. Aen. 'l, 576. Tolcöieremala. Prop. 4, 6, fii-(5, 7, iii-);!i-9(5),..4,19; Ov. Tr. 2, 402. [Ecc. -1.m iverbi [ïo producitur, nisi in imperfecto subjunctivi et praesente iniiniti, ut [ieram et fieri, ubi alteram vocalem 1' conse— quitur. Sed i horum temporum inpriscis etiam producebatur.] Omnia jam [ïent fieri quae posse negabant. Ov. T-r. 'i , 8, 7. [Ecc. 2? casus in Ei.quintae declinationis, vocali praecedente, in quibus Z-producitur, ut diEi; at fldäi, rü, spä'i.4 Sed [id?-iet iii 2­ pr,oducto item ici. monosvllabum prisca sunt: Luer. .), 1012, ..56; -3, 9,18.] ...Melior quan-iampars acla diEi. Verg. Aen. 9, 156. [Evc. 3." genitivum in ïns, cujus ï longum est semper in alius et'solïtgs; in aliis licet poölis corripere, quod ab heroicis lit semper in alterius necessitate metrica, ne brevis una inter duas longas claudatur (ältärïus).'- Producitur etiam &prisci arenitivi in (ii primae deelinatio­ nis, ut auläi, picläi. ]

4 Plebt'i. NEUE-Wiener. i, p. 1374. 2 In allcrïus longum esse iuit in ceteris in ius constat non ratione modo, sed, etiam testimonio Ter. Andr. 698,et Terentiani Mauri, de iiietri: ElBQ-B-l: Allecto, iambo praepes, et lui .'enaa: Vig'or'isadde rancilum celer pedem, N Nec alterius indigens opis veni. Grammat, Latini, 6, p. 390­ .91. item in v. 4352 et.IGH. Cf. NEUE-Wac. 2, p. 538. 496 VOCALI5 51 8 ,

Ante leves ergo pascentur in aethere cervi..., Quam nostro illius labetur peetore vultus. Verg. B. 'l, 65. Illius aram. Saepe tener nostris ab ovilibus imbuat agnus. lh. 7 : Dives equum, dives pieläi vestis et auri. Id. Aen. 9, 26. . [Eam, 4." äeti: in vocativis cii et Ei nominum propriorum in ius (jus) secundae declinationis, ul Gäi, Pompii. Sed ei aliquando in diphthongum.vertitur, sive, quod idem estki manet consonans, ut;" '" apud Hor. Ep. 'l, 'l, 91: anrns», ait, «Vellei, nimis atlentusqne ei;: '­ deris Esse mihi. " ' Accipe, PompEi, deductum carmen ab illo. OV. Pont. li, 'i, l. Eafc. 5." primam vocalem in Eheu pro heu heu et in dius] Quanti emptae?— Parvo. —Quanti ergo?-. Oetussibas. —E/teu. [ior, S. 2, 5, 456. [En,-e.6." öhe et Diana, quae primum syllabam habent communem.' .. NE. Apud Optimos poötas dii et diis sunt semper monosyllaba". di, dis; iidem ot iisdem semper disyllnba idem et isdem; deest, deerant, cet. semper contrahuntur in ([Est, di.-ram;etiam contrahuntur dein, deinceps, al däin recentiorum est-, anteirent, celsi V. synaeresis. ïquä, (piare,linyfii, longæ, exstingui suada, sui;-us,suäco, cet. n. 8, H.]

2. IN Gaancns vocmus

519 TempusE produc, amant ï etiam Graecum cum in pro Graecis et ponuntur plerumque et ita; Latini:­ 16 Unde chorEa datur longis, Cytheräa, platio Alquc alia. At ahne-Eambreviat plateamqne poöta, . Solvit et in geminas," veluti Cyther-e'ia, longam. ï [ln Graecis dictionibus vocalis ante vocalem Graecam quantitatem" servat, ut äer, heröus, Tröes; symphonia. Unde longa sunl e et i quae .' respoudeut litterae eta (n) autdiphthongo ei (se), ut B-risi-is,etegïa.9] Terra feras cepit, volucres agitabitis äer. DV. 11].1, 75. Saepe sub hac Dryades festas (lusere choräts. [d. M. 8, 746.

-I Anlerat pronuntiatur nnleat, scribitur autem tripllciler: anle-at, mulceat,ante eat. . ? .lrius, Basilius, Iphigenia, Nicomedia,Samaria, Seleucia, gigantibus,cet. n. 500, b). Contra: philosophia, etymologia,orthographia, Archias et alia ejusdem generis; nam quae per iam apud Graecos scribuntur, fere Ipsum con-lplunt. Horum . tamen plurima efferuntur a Graecis ucutu paenultima. Cf.0. 179 et NB.,n. 180, . 2. 520 ANTEcensorum-ren 497

Ut gratas inter mensas symphonia discors. llor. Pis. 574. [Esse Sed chorea (logeion)et platäa (arka-cai:se. 686annonnunquam a poetis corripiuntur.] Pars pcdibus plaudunt cleoröaset carmina dicunt. Verg. Aen. (5,644. Purac sunt platäac, nihil ut meditantibus obstet?Hor. Ep. 2, 2, 71. [Non raro diphthongus ei (si) a poiilis solvitur in Ei, ut elegäia Cytheräia, PclopZ-iuspro elegia, CythcrEa, Pcloplusj Flebilis indignos, !' tcgeia solve capillos. Uv. Am. 0, 9, 3. NB. Academia rectius dicitur quam Academia. Inque Academia umbrifera nititloquc Lyceo. Cii:.1)iu.',l 13, 22 (canit.).'

III. DE vocnm ANTE cornicem CONSONANTEM

'l. lN rosmonn FORTI

520 Vocalislonga est,' sequitur si consona bino,- 20 Si sequitur duplex, aut i ceu consona sumptum, Bina sit in verbis etsi disjuncta duobus. Quadrijugus rapitur, bijugus ? conjungitur olli, Subjicit et subicit modulatur utrumque poöta: Particulam longam sed non breviore licebit. 25 [l. Omnis syllaba, cujus vocalis antecedit duas consonantes qun­ rum posterior non sit liquido, vel antecedit unam duplicem (a;, 2.)vel ante i consonantem (J), 11.8, [, longa est saltem positu, v. g. arma,, (En-a, rixis, gaza, major, .in/ero ab in et fero, rïgjicio a re et jaceo] Lüctäntes ciulas (Empïstatesque sonoras. Verg. Aen. 1, 53. Aureusarciserat.Ov.tlI.2,107. Sicelides musae, paulo mäjora canamus. Verg. B. 4, !. NI). -l. lgitur vocal.s longa est cum in recta orthographia sequitur unica conso­ ne quae in scriptura (non semper rccta) duplicnri potest: bäca tet bacca), b'eluaet bellua, bucina (et buccina) litus et littus, rätigio (et relligio), rEliquiae (ct rclliquiae), ' siicus (ot succus), cet. NB. Et. in nominibus in ajus et rjus :"consonans interdum a. poetis in vocalem mutatur, a et c longis manentibus. CI'.56 Forte super portae (lua: i'Ei'usadstitit uicum. Prop. 5, 40, 3I. l'ercigit in pluma Güt'us eccejacet. illati. 9, 92, 'i.

4 Academiaapiid recentiores. Graece alii dicunt. CLX-manus'.et,alii 'An-anui: 'communl. Ct. Thes. L L ? Etium quadrijugis et biiugis. 498 vocaus

[ll. Si alteia consonans erit in line praecedentis dictionis, altera'i: in principio sequentis, vocalis nihilominus longa erit. At si uti.-'qua consonans aut una duplex erit in principio sequentis diclionis', nihili". praecedentem vocalem brevem juvabit, nisi lete apud poötas lninus'j accuratos. 4] In solio Phoebus claris lucente sineret/dis. Ov. M.2 ,.24. ;. [Jam med-ioapparet/luctunemerosä Zacynthos. Verg. Aen. 3, 270 .,: Saepä stilum vertas itarum quae digna legi sunt Scripturus. llor. S. 1, 10, 72. Ewc. '1.'1Composita ajagum ï corripiunt antej.] Centum quadriiuges agilabo ad flumina currus. Verg. G. 5, '18. . .. [23 ln verbis a jacta ct particula brevi compositis, ut älgjiciq (ab), rejicit) (t'ä), siibjicio (süb), particula longa est positione; eain ta—­ men poötae interdum corripiunt,j detracto, ut äbicie. Quod si'parti—. cula lon-'a est natura sua, nunquam lit brevis, ut (IE-icto,pröicie; vc- f rum aliquando et, v. g. in eicit, tctce, vertitur in diphthongum.] Quantum vere nove viridis se sühjicil aluus. Verg. B '10, 'M. Spargit humi. atque äwbicit.ld? Mor. 96. [Tityre, pascentes a [lumine ræce capellas. ld. B. 5, 96. NI). Apud priscos poetas passim-s tinale sequente consonante non ellieit po— sltlonem. Suavis liomo, fecundius), sue contentäm, beatus. Enn. Amt. 7 ap. Gell. 42, &. A(l'n. Quemadmodum mnltac sunt vocales longae ante simplicem­ consonantem, quia contractae sunt., ita etiam quamplures reapse sim— plices producuntur ante unicam consonantem qnae specie dumtaxat simplex est. Sic ' casus pro cassus a ctitlo, divisio pro tli-uissio a (livida Estts, a, um pro essus, ab edo; cf. n. 139, ll. sideclm pro säxtIcciiit, lila pro a"*tærla,a tera idem pro *is-dem, pono pro *pös (ij ne, side pro *si's (e) de pöne a *pöstne, cl. super-ne, sumo a *sübs (a) me. Cf. dïtluco, di;/ero, (litania, dimitto, cet. eum discede, dispone, dissocio, tltsterquee, est.]

-1 Apud priscos, Catullum et recentiores. Enn. ap Cic. Diu. l, 118,408: Auspicio regni stabilia": scnnma solumque. Cat. -'i,9: l'reponlidä trnccnu-e Ponticum sinunt. Mart. .5, 69, 3: Quidytmhum demens [tentant.-'stringis in ora? Apud poetas Augusteos exem­ pla non videntur suppetere nisi vix in cuesnra. Tib. 4, 5, 28; ['.-osegetespicas, pra .grcgc [erro dapem. Excmplnrum quae afferuntur Verg. Aen. 9, 37:dulc tela, scandit: muros; Ov. Tr. 5, M, H: Nil opus est moi-tz-pro me, etIPent. 4, '7, 66: Ollicii censi (no­ minat.); Prop. 'i-(3), te («t-l),fili:.lura (lar-Estatuas, recta lectio est: data tela, ascendite , m.; lllm'tc 'nihil Opusest pro me,'O/licii causam, col.; Jura dare et statuas. 522 , ANTE CONSONAN'I'Eit-I 409

2. Is rosmom—z DEBILI

5011 ContrahitSt mutum orator, liquidumque variant-in sunul carmine brews uua vales praeibit. . . Quae brevis esse nequit, nisi consona juncta sequentem Voculam feriet, volueris velut atque uolucris. [Vocalis brevis ante mutam et liquidum ud syllabam sequentem pertinentes in oratione quidem soluta clficit semper svllabam brevem, ut tenäbtwae merliöcris, in carmine vero communem, ut lant-limo et tenï'brae, medtocits et multae; ts, pol) ISet pätr is a päler. Sic Graeca filias, Cüclops,plm—rä-tra,cet. Sed si vocalis natura sua longa est, corripi nequit, v. g. m'ätrum, mätris, salubris (inuolucrmn, n. 487, i, .NB.5" ). Neque corripi potest, si consonantes ad diversas syllabas per­ tinent, v. g. in tib-luo (ïb-ruo, öb-liviseor, sub-läbor ceterisque com­ positis ex üb, öb, .st'tb.] Et primo similis volucri meæuemuolücris.0v. .'".15, 607. [...Vaslosque ab rupe Cyclopas Prospicio. Verg. Aen. 5, 647. !gnarique viae (Ii/clopum.(illah'imur oris. [b. 569] . NB. 'i. RE breve remanet ante fl et [r, ut rti/luo, rti/ringe, nisi apud Lucr. etjuniores. [Sunt alia, ut arbitror, quae nunquam pro— ducuntur.] Ut mure sollicitant. stridit re'/luentibus mulis. Verg. G. 4, 262. [Illa rti/'renat aquas. OV. Her. 6, 87. Quae demersa liquoremobeunt rE/racta videntur. Lucr. 4, 440] hi./J- .ll'etn raro liquescunt, idque in Gnrnccisdictionibus dumtaxat; quarc vocalis brevis outc mutum et ut aut ii communis est, ut cyanus TIL-messa,Then-äp­ ue, vel cycnus Ti'imnessa, 'I'Iierz'i'pnc. ...Cupl'doquc revertitur ore lld manda!!! Procnes. OV. M. 6, His. Forma captivae dominum Tä'mncssac.Hor. C. 2, 'i, 6. Snpphieus est. Donatura (:i/'cui,si libeat, sonum. ll). -'t,3, "20.Asclepiudüus est.

M' . Du vomet sumum ANTE SIMPLICEM CONSONANTEM

592 Syllabacorripitur vocali praedita pura 50 Quam mera consequitur tantummodo consona simplex. [l. Vocalis simplex, quae loco diphthongi aut contractae vocalis

- -1 Si haec productio per positionem non est apud comicos, utnllqui putant, 'syilnbn tu natura longa est. 500 vocmas niu-:ws-x 5223]? ..., non sit posita, brevis est sequente simplici consonante, ut ägilïs, le? ". gi1111'11',]1111wtibus] J.".i Co1'1ïpi1111tsp1iliu1nmädiuni [ör'ibnsqnc p1op111q11a11tVerg. 6 (331, ll. Ad bapc praeceptionem spectant quae sequuntur, desumpta ex phoneticar' - ' i."1 A primae syllabae breve est cum in syllaba media mutatur;: -" in iaut 13aut 11;quae etiam brevia manent; ut ämicus et inimicus facio el co11/1cia;dä1'e et addi-re, 7111110etpeperi; stilum et insüla. Excipe hälo et anhelo. .i 9. " E primae et ultimae svllabae breve est cum in syllaba media.-" mutatur ini, quod etiam breve manet; ut sc'deo e1.co11sï1lca,1'ägoet­ an riga, com -p1'lo et co111pït1is; 1:111'1111711etca1'111i111s,11ii!nset militis? ­ 5." Omnis vocalis quae in diclione expungi potest manente voca—-. bulo, brevis est, ut 1"set s-umus pro '"esü11111s,1-11l1dcvalidiuset valde auidius, [discipulus et disciplina, (lewlära et1le1l11111i11culu111et vin—

1'111111. ] ' ' 'l. 0 I et 11cum inter se possunt commutari sunt b1'evia:1110111"1-;;

"malumet familia.] et 1110111111011111111,[libetet liil1el,oplü111us et opti1nus,f11m1il11s ;.. NB. Saepe idem evenit cum aliis vocalibus, ut adulescens etadö- ; lescens, intellägo et intelligo. . 5." Etiam brevia sunt e alque a acuta quae a nobis mutantur in'-' ie et ue, ut [Era [E1'us, liera licro, föris hieres, löpus Iiebre, 1151111111­ niebla; b1'1'11113b11eno,[1iövem n11eve,1111'1'1io1'mue1*o,söc11s zueco, pötes pucdes, dö111(i)1111sd11e1'10,söl-11111suelo (sölus solo), populus pueblo (pöpulus chopo. )] Ex'cipe riuum huevo,c011-sölo1'(vo) consuelo.

V. l)i.-'.nonovaLanls

'l. SH'T. Sl-ZPAIMBILIBUS SIVE lNSEPARABlLlBUS

503 Desierint ni b, (l, &,monosyllaba produe:. Encliticas ac syllabicas rape, ut l11-c1'z,suo-pai; Pol, bi—,tri -, nec, 1'c-, pc1',1's,vi1', cor, bis, 1111,i11,le1', es', ' [os, cis, 34 Mai,/aljar,[ac,q1113,q11a,vcl-,at pronomen lnc anceps.

'l Securioru solum et faciliora proponuntur. Ergo 11111301:naturä, positu urn-1. cf. verll'ci's'. l'ib1c1'sa111'bïo:(seu vibeæ). Sed . aurae et uurïs, urbes et urbïs, cet. iu syllaba extrema. ­ 523 monosw.1..w.-x 50!

[Monosyllaba longa sunl-, ea etiam quae in compositis dumtaxat reperiuntur-, ul. fiir; säl (sa-lis), väs (undis et nrïsis), die et die a dico et (luco, ös (gen. oris), di;, &, prä (preti-), lii, nos, mi:, tä, (qua; adverb., quö, pär (im-pär, com-pur), quii-re, nimirum 3 ne et mirum, (iE-uuo, pro-sum, pröd-es; (Ii-velle, vi:-sanus, sE-eurus, sid-itia, sö-eors." Sed in verbis compositis praepositiones longae cor­ ripiunt vocalem euni vocalem aut [&praecedunl, uL(läambulo, döhisco: n.. 518.] Sic oculas, sic ille munus, sic ora ferebat. Verg. Aen. 5, 490. flmissos longo soeios sermone requirunt. [I). 'I , '217. Separat Aonios Oetaeis Phocis ab aruis. DV. 11].1, 515. [Eam, 'l." Monosyllabn b, d, !.[inita brevia sunl, ul. (ib, öb, sub, äd, säd, id, iit, e't, it, ut, de't, flül, scit. Etiam corripiunlur monosyllaba in m, ul cüm,jä.rn. Sed v. n. 562.] . Sepm'at Aonios Oetaeis Phocis üb arvis. 0. 111.I, 313. Diu-it; Et avertens rosea ceruice refulsit. Verg. Aen. -l, 409. ['2.& Dreves etiam sunt. conjunctioncs enclilieae quii, nä, vä, ne syllabieae atljecliones ei:, pä, tä, psö, ptä, ut [iis-eri,quippe, tulä, reapsä, suapte] '['nntanä vosgeneris ten-uit.[i(lueia vestri? Verg. Aen. 'l , 152. [0 uirgo, nova mi facies inopinum! surgit. [b. (5, 404. Jamquä quiescebant uoces hominumque canumquä. OV. Tr. '!, 5, 27. Quippä vetor [alis. Verg. Aen. 'l, 39. ' 5? Brevia pariter sunt: 1." Nomina eör, fait, mät, ös (ossis) vir. Cor aliqnando recentiores producunt. Confiteor misero malle cör esse mihi. Ov. Pont. 1, 552. Hic tït', hic est tibi quem promitti saepius mulis. Verg. Aen. 0, 701 . 2." Pronomina is, quis et qui indefinitum, nisi esl in ablativo. SZ qnis, üt in populo, qui sitis öt unde requirat. Ov. P. 4, 5, 'H. Miseri tä si qui; parentis Tangcrc cura potest. Verg. 12, 932. Si qui uidebuntur casu non dieta Latine. Ov. Tr. 3, 'l, (7. 3." [ïs (&verbo sum), et imperativi [lic, für, :] fäeiohfäro. ' 4." Pi'aeposiliones eis, in, pir. Imbre p'e'rindignas usque cadente genas. Ovid. Tr. '!, 5, 18. 5." Abverbia bis, tör, pöl, et conjucliones näc, wil. Tum his iut occasum, bis sa convertit äd ortum. Ov. M. 14, 386.

i SE-[dira u Mari-ale corripitur, I.,es,"]. O LJ C.". EllONOSi'LLABA 5237;

6." ïn. interrogandi particula, et in compositione, ut anhelo, (ex an et Iuda), item rä compositivum, ul ream-so. Ille räfert: 0 laa: immensa publica maiali-. OV. M. 2, 55. 7.0 Hi et irim-ä) compositorum corripiuntur, ut bifirlus, trifidus, biformis, triformis, tridens. tricorporis (genit.), li'äccnli. Gorgones Harpyiaequc et forma h-icorporis umbrae. Verg. 0, 289. Atsequenlia producuntur, quia vel sunl contracta vel videmur; bigae," bimus, (rimas,? biduum, triduum. (quadriduum), triginta, (ri-' ccsimus, triceni, tricies, binas ct trinus 3 et quae sunt a Graecis desumpta, ut Trinacria. Ut binae regum [acies, ita corpora plebis. Verg. G. -/l-,95. 8.0 Hic pronomen anceps esl. . Est hic, est animus lucis contemplor... Verg. Aen. 9, 205. Hic vir, hic csl. cet. lb. (5, 791.]

2. Excnpriouas m COMPOSITIONE

-? &. Corripe sed dir-imo, si-quidcm, dir-iliam, disertus, . 0 Et cum prole -nä/'as,iiäqucoque nägoquc, nä/andus Et utique; pro in [ari, fugio, neptisque neposque El.festus, liuidus, fateor [anumque reduces. Hisce pro/"coloaddes pariterque pröcella, prötervus 40 Atque propago genus, proficiscor, junge profundo Et quöque significans etiam, quäsi cum nisi semper; Pröcuro varia et pröpago; idemque virile­ ln longis numera cum rE/crt: riligiaque Rï'cido, riliquiae modulatur carmine vales. [l. Corripilur dis in diribeo a (lis el. habeo, n. 168, [I,* dirimo a dis et emo, disertus a dissero, ib. NB., et si in siquidcm.5 Il. Adverbium m':breviat c in 'näfas cum derivatis näfastus et uofa-rius; iiem iu adjeclivo uii/(mdus, in verbis 11690 6 11ne et ago (ajo ?), näqaeo et in parlicula näquc.

4 A bi eljugum. Eodom paclo quadra'gac. ' 2 Sic quadrïnms pro 'quadri-himus, de cunlm invia.-nos, ob hiems':cf. lluuc­ MAöN-WIUGHT,&, p. 375, 5510, bimus. 3 Pro 'his-ams, 'lris-vms. BRUGMANN-SEHIOL'R.vol.2, 5 60, p. fliit]. ': Cf. Thes. L. L.. et DEECKE, Q 472, 3. li Apud Plaut. etiam siquidem. 6 Natura longum vidulu r, cf. S-roi.7.-Scmi.u.z,536, 2; sed usu hreve est. 524 IN COMPOSITIONE . 503

HI. Corripitur prö in prö/"ari, pi'ä/ugio et priifugus,1 pronepos et proneptis, pro/"estus, pröfundus a fundus, i, profiteor, prö/"a-nuset prä­ fanare, pri/"cete, pröcella (et pröcellere prise. apud Lucr. (?; ), prä­ iervus (?), prö pago nomen, cum genus significat-, nam pro-pago, l vilis depressa, producitur;2 corripitur etiam in präüciscor. ...Ni-mium vobis Romana propago Visa potens. Verg. Aen. 6, 870. Sed truncis oleae, melius propagine uites. [d. 6. 2, 63. IV. Pröcziro el propago verbum primam habent communem. Prä­ fundo, is, raro eandem producit (non autem apud optimos), ut apud Catull. (ii-,.?Oï).pro/"udit; profusus est infimae Lalinitatis; propello nonnunquam apud Lucr. eandem corripit, utii, 194: Estprocul a ter-. go, quae provehat atque präpellai.3 Item Prä-pertius, prö-pilius, prö-cul (?), pröceres (?), Präserpina (cf. präserpere), pröpuilium Plaul. Non tamen huc pertinent prob-us, proc-erus, prop-e, präpero, propinquo, präpiuquus., ...Beue geslis corpora rebus Pröcurule, viri. Verg. Aen. 9, 158. ­ Inde procurator nimium quoque multa pröcural. Ov. Arl. 1, 587. V. liabet ï longum idem pronomen masculinum, pro is-dem, nam neutium breve est. Sunt etiam brevia nisi. et quä-si, :) nï et si, ii qui et si. Nola quii-que pro *quä-que, i. e. etiam, et quoque,! ..e et qui): l,9.,gSaepe 594 precor mortem,- moriem quöque deprecor idem. Ov. Pont. VI. [iE/ert, i. c. ad rem fert, ri producit-, item producunt apud . poötas recido sive reccido, religio, reliquiae, raro rcduco, et praeterita repperi, reppuli, reiiudi, rettuli (reccidi).5 Praeterea jam nec mutari pabula rcfert. Verg. G. 5, 518. Troas, rZ-liquiusDanaum atque immitis Achilli. ld. Aen. 1, 50. "Oceani spreios pede reppulit (unites. Id. G. 4, 253

1 In Prosodiu llonon. est))röfuga, non recte. 9 Non satis constat de secunda parle hujus compositi. 3 «Sic onmes etiam LACIIHANN.Sedprimu corripi minime potest, nec Lucr. alias corripit, lll liti! ?, 169. Profecto legendum ])l'accllai, ut est in Vl, lilii-. QUI­ GHEIIA'I',Thesaur.Sed hncloco in Teubneriana, edidlt Bnmnen, legitur procellae. MIGUEL,Gr.", p. 495facit commune pro verbi pröcumbo, sed longum semper esi; rejicitur enim hoc verbum np. LllCl'.&,952. ubi nonnulli lugebunt poplitesque prä­ cumbuni. l)urcxe,g418, 91 tantum priipelio, sed 471, M videtur präpclto prae­ lene. ll.-nnr. praeiertpiöpello, n. l"3, adm. 2. 4 Slc etiam Iiö-die, de cujus prium porte multum disceptatum ci. RIEMAN­ GOPLZFn. [filum,-(lesformet, p. 334. L"-quidemvidetur coalescere ex particula demonstrativo" a' (ci. hic.?)non ex ago, etsi generatim «:umprima sing. uulneri personn capulator. lu"u caslorE pnrticulo est exclamandi. ö Ri'iuiiostrecentiorum. Ter. ctLucan. habentrEiaiumUeliaium). 504. & FINALIG 525

3. De mouovaLAols PlHl-ZPIXISm vocmus Gnuecrs

625 Corripe Graecorum prb'et b';longum ut pröiogusesto .* ' Et pr'öpola simul: ]!rlipt'ltOpiuuuhe saepe. .-let pröGrüccue particulae breves sunt in compositione, ut d-don-us,Propon­ tis, sed prölogusetpröpola habento longum. Pröpinn :: poetls recent-mitius (.or­ ripitur. Inque Präpontt'ari: [meri.-ntumCII/5160"oris. OV. Tr. 'l, 40, 99. Nam in nrölogii' Stll'thll-ll'(lt!apr.:ralu abutitur. Ter. Andr. prol. 5.

VI. Dr. ULTIMIS SX'LLABIS

*1. A m FINE

526 Extremum &produc; iui cum quiä corripe et ejä Et casus onmes; sed primae prolruhe sextum. Productis Graecos casus adjunge vocandi. 50 [A finita longa sunt, ut memor-ä, canträ, ulli-ä, antcä, posteä,4 frustra, trigintä, quadragiutä; quamquam haec numeralia interdum correpta reperiuntur apud recentiores. z] Musa, mihi causas memorä, quo numine laeso. Verg. Aen. 'l', 8. Trigi-ntä capitum foetus enim jacebit. Ib. 5, 591 . Sed fugit intercä, fugit irreparabile temnis. Ib. 3, 284. [Ew. 431 Breve est a in ua, quiä, ejä.3] Haud itä me eruperti Bitias et I)andm'us ingens. Verg. Aen. H, 5. ['2.a Breve est &finale in nominum declinatione, excepto ablativo primae, et Graeco vocativo (ab as sive primae, ut Aeneä, sive tertiae, ut Attii, Pallä a Pallas -unl-is). Est etiam a breve in substantivis quae non deciinantur, ut til-phil] Musä, mihi causas memo-ra, cet. Verg. Aen. 'l, 8. Templä mari subsunt nec marmore clarä nec auro. Ov. M. 'I'I, 559.­ . [Quattuor hic invectus equis et lampadä quassans. Verg. Aen. 6, 587.

i Antiqui grammatici malebant corripere; sed longum est: cf. n. 158, 9."b), äoetKUIIxen4,g-15,li, p. (34.Locus Ov. Fast. 4, 165sic ler/itur Post ea mirabar. 2 Adverbin ul)udjectivis a tinllu ublalm snnt. primae declinationis, ideoque « producunt: 1fch'l.subnudiviä, fltæll'ä, sinistra, laerä (parte). 3 Item pulä adverbium «por ejcmplon apud Persium et Martialem. 527 a LL'L'e FINITA 5033

'I'eLLLpLLL'L'Llabuntur,tacitisque sLeLLeL-ciinusLin-nis.OviLl. Fast. 6, 771 .] Qualis popule-Li maerens philomela sul) LLLLLILL'ri.Verg. G. 4», 511 . Quid miserum, .4encä. laceras? jLLLLLparcesepulto. Verg. Aen.. 5, rivi. 'I'mLLpLLs,AtlLi, venie/. tLLLLquos;)nl-iuln'l-LLL'auro Arbor. OV. iii. 4, GM. ['NB. Cnm Graeca nomina in l-Bh'primaredeclinalionis llNll'CLaii­ nOI'ulll in ("Ldeclinunlnr, LLln'cvc csl, ul. AlL'iLIä nmninat. et. vnchl. Cf. n 24, NB. 5241 Non. ita Dardanio gavisus .fitL'iLlL'iLL'L'LLLLLpILoest.Plop. 5, 6, 1. NeqLLLsILLLLLLasseuelitAjacem, AlL'iLlLi,velus Clll'? iuiOl- 32.5f187 Quandoque .'LnlLeLn (L inVLLniLLLL' pL'LLLILLLLLLLmelinLn in nonLinalLvn LLLLLL'eGraeco,ut [2700th ['iilämpä), PL'np. 5, 6 ('i-'i), b'.]

Q.. E' IN FLNL'.

CLLLL'ipcL,-poleanuLn, sc-l qninLaL'.nomina produc 527L. ELDanaum primae, TeLLLp'Lr('e/mimmehque. Adde aln—:,[L-L'LLLFL,liodiäqnc ['L,-reque [uinique Adde (loci.-,paL'ileL-qncadverbia Junge secundae: .lndc 'male :LILLLLLLILeLLä,inde inferne, superne L'CCLedunl. 55 [13 lillam-finita corripiuntur, ut 'LLLLLL'L,[uge,poni-, LLeLLLpL'L'.] Han [uge, LLLLLL'L'(lea,teque his, ait, eripä flammis. Aen.. 2, 289. [Ea-e. 1. * PL'odLLciLLLL'efinale in quinla declinatione L'Lldi.-e, atque in prima GLLLcca, ul Calliope, ei in ceLE, mei?, TeLLLpLi,nam per cia (n) scr ihuntuL'. Te venienie (ZLE,te, decente, canebat.. Verg. G. 4, 1106. 2 * PL'oducunlLLL' ctiLLnLferi,-, [La-mö, ['LLLLLE(aprisco fames, ei), ho­ d-iï', ahi] Objicit: ille [LLLLLT-rabidaLL'iLLLJLLLLLLL'LLpandens Verg. Aen. 6, 421. . 5. " Velim imch'aIivi LnLLLiinnnLL-L'isingularis secundae conjuga­ tionis e pL'LLducunl, ul. mone, ILLLbL'L,LeLLLovï'.Al comipinnl aliquando ea Llisyllaba quae pL'iLLLLLnLbL'ci'LLmliachnL, ut (M -LLLLL.-,ILLbeä,uici-, väie, vidi-.'?-V n. 556, 2." a.] '"­ T,LLLLLLLeLLLLLL,(liva, LLLOLLE:dica-mhorrida bella. Valg. Aen. 7, 41. Neu eauädefendas. ()v TL'.'1,1,25.

1 SicLLLLLLLILLOLILLnbnnagnosläs.lnillo Ver:; Aen. 3, 'kCanJLLgL'o, Anchisa, l'ene­ rL'LLIL'ngLL:superboLLLLlchL'LLLle, sed plndllCihll' L'nesLLL'niLDcLLL-ücio-.ALVAII- LL.183. 2 (.L. QLLiLLlLlinn.4, 6, 7; 1, (L,2I. hlLLIlaL-cLba quae nunc mi sncLLLLdaLLLconju­ ,galiuncm penlinenl, ule :Ldlerliumpertinebant. Cf. NEUE-W.": 3. LL.36. limi";i seqq.

, dRAM. LAT. 23 506 i m' y murra 5277

[.i-.a Longa (lenique sunt adverbia ab adjeclivis primae declina.—,: liODISprofecta (exceptis mali, benä, superni ct in/krnä), ut placidi,­ callidi-:, minimi;, col. ] .Nib beuä cum /acias, lac.-"astamen onmia belli. Mal-lial. 2, 7, 7, Tecta superni timent, metuunt inferno"cavernas. Lucr. (5, 597.

3. I ET y IN mun

5** 8 CorripiesI longumesl: ibi, ubi communemihi;-iibijungo melius, quasi cum nisi semper: sibique,. Addo ubivis, ubinam cum necubi, sicubi curlis, * Ambiguis ubicumque, extende et ubique et ibidem. 'l'arlia Graecorum rapitur, cui psilon y nocle. '60. [[ vocali lel-minata longa sunt, ut classi, riari, alioqui (alioqui-n),» liti, uii (icti-que)] Sic [atur lacrimans, classïquc immillii habenas. Verg. Aen. 6, 'I [Ea-c. 'l." Commune esti ultimum in mihi, tibi, sibi, ibi, ubi,, ubi-cumque. Ibi tamen et ubi frequentius corripiunt. (Cui, n. 517, I, NB.)] Dum licuit, iua saepe mihi, tibi nostra legebam. DV. '['1' 5, 7, 25. [Haec ubi dicta. Verg. Aen. 'l, 81 Reddit ubi cerei-cui tellus ina-rata quotannis. Hor. Ep. 16, 43. 2." Composita nisi, quasi ol necubi, sicubi, ubinam, ubivis corri­ piuntur.] Quid nisi Pierides, solacia frigida, restant? OV. Pont. 4, 2, 45. Non ubivis curamve quibuslibel. Hor. S. 'I, 4, 'M. [Sicubi magna Jovis antiquo iobore quercus. Verg. G. 3, 532. Zif Habent ?.longum ibidem et ubique. Sed apud priscos et rocen--' Liorcsibidem aliquando lcperllur ] b." Corn'pilnr : toruuc declinationis Graecae et nomina m 1;Graecum excun- .. lm, ut Tlu/Lu-L'Pallcuh', Daplm'i', omymelï (nomini. & 14:74) moly, Tlphy. Pyludi u'u- : lexix,Oxcslu'clahaquaeveniunt:! prima Graecorum producunlnr. Cf. n. 24, NI].3. M'irabar quid macslatleos, Amarylli, vocares, Verg. I). I, 36 "0131vacantsuperi, mgrauadtce tenetur. OV. M'.H. 292 Acht. Abi",adi, cel. n. 556, 29 a).

4. 0 FINITA

?529 ,0 Eximii danl ambiguis ferme longis: in verbo sciö, el nescio"demuni. nomine vales, Verum perpetuo ternus sextusque secundae, 529 o utmm 507

Adjice queis 7777775,atqueadverbia longa sanabunt; 0 Graeco finita gravi numerabis in illis. 65 17777775,citöatque madä ulque egö cum duö corripe et actä, Quandoquidem cl cedö (die); rapiunt al plura sequentes. .,. [I. " Verba etsubslanliva o Iinila fere ab optimis poetis produ— .cu,ntur.4] '-"Cantö quac sol-itus,siquando armenta vocabat. Vero. B 2, 25. 0 virgö, noua 7777'.[aciesinopinate surgit. ld. Aen. 6, 1017. [EXC. Sciö, nesciö, ccdö pro die, ego, duö, artö corripiuntur] Uoc sat erit. Sciö me Danais c classibus 777777777.Verg.Aen. 5, 602. Nescio quis teneros oculus mibi fascinat agnos. ltl. B. 5, 'I05. Tota domus (luti sunt; idem parenti/ue jubentque. DV. 71]. 8, 056. NB. Duo et ego producunlu r inlertlu 777beneficio cacsurac. [20 Longum est oiu ambö, in (lulivo el ablativo secundae ut 3077777ö,'ca7717777dö,atquein adverbiis, ut ...-ga, adeb', ideö, quando, Unieritö,subiti] 77777775[terentesaetatibus, Arcades ambri Verg. B. 7, -1 Frigidus in campis cantando rumpitur anguis. Id. I). 8, 71. Ergö non satis est risu diducere rictum. Ilor. S. 1, 10, [Eripiunt subitö nubes caelumque dienu/ue. Verg. Aen. 1,84. 'Quandäcumquetrahuut' invisa negotia [famam. lier. Ep' I,4!7-,17. EXC. Corripiunlur eitö, innnä et. modii, ejus composite quomodo (etiam scribitur quo modö ) postmodö, dummodö, Ia77tu777modöcl (luan­ döquidcm. Apud sequiores invenies alia, ut ergo, sero, vero.] Nec citö credideris! Quantumcitö credere laedat... Or./I .AS,685 Dicite, qua77döqa7de777777molli consedimus herba Verg. B. 5, 55. [o " 0 producunt Graeca in a mega (zu) exeunliu, quae multa "',sbl'il,v . g'. Alectö, Audrogcä, Al./75,Cliö, Eratö. 'Cliöquc et Beroe soror, Oceanitides ambae. Verg. G. /7-,511 .]

,4' Praeter egoet duo, prueler scio et nescio nullus nominis casus, nulle verbi farina apud antiquiores not;-lus,ut Lucretium et Vergilium, nisi producta reperi­ 7777.Locus Vergiliauus G. fi, ?'73in criticis edd. legitu r Stelio et lucifugis, uhi Sa.-lin et spondeum emeit: et. I). 8, Si: Unoeodemqueigni per synizesim et elisionem. Lo­ cus autem 71e77'.9,796eic.7pud critices se l7'7liet: Spoude digna luis. Id ipsum in g'udis servat llorntius, nisi quc-d Pollio semel invenitur E?,1,H. ln sutiris autem est .777ent7'u4, fi, 93, Polh'u-I, 10, fr? etSö, dm;7:7'ul, &, 10'7. euI, G, Hii, t'e-1774,-,I 1017; 777Opl­ ,, stulis obsecro-l,7175 rogul,i.l1. Apud Oudiunisunum-aunt ut 77'77.il7',Ponz.l7,340­ Subuä, Tr. b, -IO,3; Scïpiö,3, lt, 40; nega. .-(777. ,,«lO 6'7; 7777177,ib.4,9-, .7, Tr. ,-'7-I. ?'oderä,.'-.17773,41, 3573, -,II('73).At posterioresminus religiosi sunlin c em'ripicludo, ;prneserlim ternorum disyllabm um quoi um svllolm prior l77cvlsest. Mart.3,bü,5: ',Notömi'/tiporas7'I7m77basmultumve bl'Iib7e777Ner mio boletos, ostrea nolo, tuac. GE­ ,'rtindlumeliam'dutivi e'tablat. breve faciunt: Plurimus hie erger moritur vigilan­ .'E;.dör...Juv. S.-3, 932. 508 11, c, d, 1, Hi, r, (: FINITA 530

x: o. U ET c IN rum-".

530 (]ln extremum c protrahitur produc polysyllabon: in Graecis excipe alque donäc. Latinis. . [I. U ünila longa sunt in oxlroma syllaba, ut manii, cormï,v-': Pontium] Tela mami miscri jactabant irrita 'I'cucri. Verg. Acn. 2, 459. [Nec mora curvavit cornu OV.M. H, 524. Quo r.:ssiumna loco Pan/lui? Vcrg. [Ion "2 522 II. C linila poslrnmam syllabam producunt, ul halläc, cl udvcr­ bia illrïc, illic, ilIöc, ilhcc; (Ionio corripit, " (Ionicum 4 Hac caput atque illiic umero ea:ulraque pependit. Verg. Aen. 9, 755 Donäc eris sospes, mullos muncra/bis (unicas. Ov. 'l'r. 'I, 9. 5

6. B, ], m, r, t mmm

531' crI-"milum(I, DanaumI., longum m, 7', cuu! corripe; est gemhvus rerum]. iu eras,' . 70. [SlCllI-Ibïn'; at. sit composhun Gelli/mr anceps. [ D, I, in, r, t IIIII'I'IS lerminala polysyllalra corripiumur, ul apud, consul, mzlih'nn, mahii-, cupiit, pro/nit: Innocui veniam: procul hinc, procul impius cslo Ov. Fast. 2, 623. Quidquid id est, ,limco Danaos et dann. [orantes. Verg. Acn c)..49. Andiil et Triuiae longe lacus, (md-iitamnis. II:. 7, 516. II. Producuntur nomina Graeca quorum ga-nilivus ("aslin Fris et in E-ris, ul. cralEr Eris, nTzr, aclhï'r ,zpat-q'p, ärjp, alo-59). CellibE-r a MartiaIBcorripiim 10, 20, I ] Alla palmi! aïzr atque acie pmior ignis OV. M. 15, "245

1. N IN .HNE

532' Adde In IOllnlllll an, an, cujus,, in, on,Graecum; "CIIIIIVlISUl'llSUIIll'lonis. sed tolle secundae Numina, quartum etiam-, si sit brevis ultima rccli. 7 .cc

-I Illic, ist.-cin namin. corripi, produci ll'l dat.-videntur: illi?-ce, ilH-"qe. 533 n, as, es FINITA 509

-[l. Lnlinaen finila longii sunt cum habenl genitivum in Enis (a longe), ut Aniï'n. lien. (al. carmini, cm-minis).4] Quas praeceps Aniïm atque, cel. Slal. Sili). l, 5, 25. [Il. Ex-Graecis " liuern exeuntibus ultimam syllabam produ­ cunl, neminnlivi (lei'liae), ui 'I'ilän, Sirön, 'l'rec'zï'n, (lungen, Iy'lcnsïn, Agamcmnön, Xenopliän, et aecusalnvi primae, ui Callioyiï'n, (lauet-Ul, Anchisiin, (lenique genitivus pluralis, ni epodön, epigrammata—n.. Actaeön ego sum, dominum cognoscite vesti-iun. Ov. ii]. 5, 230] Et saeuum Acncän agnovit Turnus in armis. Ver-r. Acn. H, 910. [Amiun Anchisa—m:liicme, pater optime, fessum cet. lb. 3, 710 ] Corripiuniur aulem 4." liniln in on, quae ad secundum declinationem specmnl, ul. Pcliö'n, liili". Iliön et TGHBIIOSSiiiwisqucet antluzs et Ide. OVId. Her. 13, 53. 2.0 Omnes uccusundi casus, qui in nominibus ultimam brevem huben libus proficiscuntur, ut .vilujii'n,Acgmä'n,Scorpiön,'l'lielc'n.I!j1i,üflluj(l,i Acgi'nii,Scorpiös, T/ieL'i's,l!: Scorpiö'n immisit Tellus. Ov. l-usl.' J, lii-l. Tantaque noa; animi est. Ilii" liuc arcessita, diruit. id. M. 6, 652.

8. As, es, is, ys, 05, us IN FINE

533 I. ïeproduc: breve eiu'ie;.Graecorumierun quartum Cori'ipil, el rectum 51 in adzs l)reve patrius CXII. [As linila longa sunl, ul Anäs, ac, pietäs, amäs, musäs, metis; Agnetis, Cato/itis, Palläs, entis.] Ille metis errare boves, eet. Verg. B. 'l, 9. Acneäs ignarus abest, ignarus et absit. Id. Acn. '10, 85. EæcipiunturE-lm mihi:; 2." uccusulivus loi-tiae (leclin. Graecae. n.48, V;3.o 'quae genilivum Iiuheul lll ("id-'s,abrevi. ul Art-la'sudis, I'ullä's ädis, Naiii: Fidis. l'idchit ['ei-nurum: [iuratis, et ipse uidebitur illis. Verg. li. &,46 Palllls anumsiniulal. Ovid. M. 6, 26 ll. Es quoque produces; brevial sed tertia rectum Cum palrii brevis est crescens pacnullima; verum Excipilu r paries, aries abicsque Cercsquc 80 Excipilurque penas, neulrn el plin-alia Graeca.

i «'in, «ïn, -ïn brevia sunt in formis regii", eidän, lm,-En,abin el Similibus, v. g. 'apud Verg. Aen 6, 780, ['Iam el'l'cr. Cl.S(;iiii.mi-:n,I)eparlicularmn-1ic, mnie,iion-' 1 ne apud Plautum prosodia. ' 2 Sic-V'eig. 6. l, 3321Hh5n ab ,llliüx; leclio Atho hie rejicitur :- (uilicus. «De o

"lillerue'apud SCIIDlOl'eS'J.'['/ws. prosodia non constat L. L. i,? aptus!poetas ante consonantem et in versus fine et 5t0 es, is, ys FlNlTA - 533

Es terminata langa etiam sunl-, ut bou-":,sdies, mones, locnptïs, de­ ciEs(deciens), and-ies, Anchises, ['Jdides. Ipsi te fonti,-s,ipsa haec arbusta vocabant. Verg. B. 'l, 59. [Ipsa dii-s alios utin dedit ordine [tum. id. 6. 'i, 276. Quatiacumque uidcs Utinam meliora videri—as!OV.111.'l'l, 288, 'l'ampater Anchisïfs:animae quibus altera fato. Verg. Aen. 6, 715, EXC. 'l? Corripc penäs et nomina lerliae declinnlionis quae crescunt in obliquis paenultima brevi, ul segiis, elis, diues, itis, pedes, itis; :ii quadrupes :i pes, col.] ' .,

Insula, diues opum, Priami dnm regna mam.-bant. Verg. .!ien. ?, 22. . ,-. Quem penes arbitrium est etjus et nor-ma loquendi. Hor. Pis. 72. -' [:VB. Arii-s, pariäs, abiös es producunt; producit etiam 'CerE-s, L'." Suulctiam brevi.- nulllitltl Graeca neutra, interiacet/155,cl ('.-'JSIISplurales tertiae, qui frequentes sunt, ut .in-«sones, nerui-'s,scri-'s("iü-gs;), nuh; ,tmbo florentes aetatibus, ,lrcnitös (unllo. Verg. B. '7, i. [Lgl'essiopluta potiuntur '!'1oi:'salcna. id. Acn. -I, "717 IVI;. Coriipiuntur omnia fere nonniua polmlouum in es hnrhnrn: tirilöma, Sa­ &. .vone's,'I'cutontfs,Vascones,quae lauum apud pot-les Auguslcos non reperiuntur.]

53, Corripics is et is; pluräles [noti-aliecasus, Audas cum soens, 110th malisque vcb'tsquc: ' Adde foris, gratis, patrio et quae crescere in ïtis ­ Aut ïnis longo gaudent aut crescere in entis. liis valet. activae vccis producere vates. 85 'i. Is et ys iinila corripiuntur ul apis, qualis, diger'is, inquis,- The­ tis, Capys, Hijs! Tantae molis erat Romanam condere gentem. Verg. Aen. "'l,.55. Alter erit tam 'I'ip/iüs et altera cel. Id. B. 4, oi EXC.—'l.' Producunlur casus in is omnes multitudinis, ul musis, 'virïs, nobis, vobis,' m'bïs,01n-nïs, uet., pro il7'bZ'S,0IIt-1tzs,00i,. Presentemque Ut7ï8intentam omnia morlem. Verg. Aen. "1,(M. 0 Meliboee, dens nobis haec otia fecit. id. B. I, [i. [EP ls producitur m secund.: persona singular IStllllllCl'ipraesen­ lis indicativi quartae cunjugalionis, ut aartis, «b'-£s,redis. Producun­ tur etiam vei-ïs, nolis, mal-ïs el adverbia gratis cl foris.] ' ...... Qnibus, Hector, ab oris Expectate verris? ut te... V. Aen. 9, 283. [S." Producit visS(nnnïs cl si quod aliud nomen is I'iniluunciescil

thT/sea.-trenuesaepereceptalocoest.Ov.('est.5,"--,cl.unud4 Sed in ys contractu prmlucuntur: les, .n./ns. Tethys Verg.G.-1i clium producit-ur: Tua-. 536 os, us rmm 511 i longo in genitivo, nt Quirïs (glïs, lis, n. 523); item producunt Graeci nominulivi quorum genitivus est in entis nul iuis paenultima producta, ut. Simois entis, Salamïs illis.] Hac ibat Simois, haec est Sigeia tolius. Ov. Hur. 'l, 55. ['i-.a Protlncitur äucpc ris in secunda pers. l'ut. pcrl'culi et prae­ teriti, ut dederis, "numeris. Secunda vero pars. in sis semper produ­ citur, utausis, [a.-vis; terminatio enim (lesumilur a monosyllabosis rcrhi sum.] Da mihi te placidum; dederis in carmina. uircs. Ov. Fast. 'l, li;. indicat. est.

')(35 GraecumVult ös produci: etiam neutrum, eompösbreviatnr patrius nomenqueet impos, secundae. [Os finit:! ullimam syllabam prodiwunt, ut honös (et honor), viros, multos; item Graeca ut hoi-ös, Minos cl cetera quae per 0 magnum (w) scribuntur.] Sceptra touens mollitque animos et temperat iras. Verg. Aen. 1, 57. Quacsitor Minos urnammovct. Verg. Aen. (3,432. [EXC. l." Compäset impos corripiuntur] 9.) Corripiunlur etiam os linitu quae per a parvum (0) scrilounturrl.o neutra; ut chdös, mollis, Argös; 2." genitivi in os omnes, ut Arcadös, 'l'othyö'ï, Tcrcös; 3," quae ad secundum Latinorum declinationem transeunt. ut Tyriis, Arctos,"ios.. ' Et Chaös et Phlcgcllwn, loco.nocle lact-aina lale. Verg. Aen. 6, 265!

536Et 05 rcclumbrcvc sit; et quartumpatrius quan-taoprotlucilur, numorl qumlumque addo secundi, . -'l'crnuc et rectum si est patrii paenultima longa; 9l 55 etiam Graecum si patrius exit in metis, Ex 563in recto ac patrio contractu; juganlur IEpus conflata ot venerabile- nomen ll-JSES. [Us syllaba terminata brevia sunt, ut Dcüs, liliis, sensibus, audi-. miis, intus.] ("muniis in silvis pulcher-rium, piuiis in hortis, Populus ip. fluuiis, abies in mantibiis altis. Verg. B. 7, Go. Audiit et Triuiae longe lac-iis, audiit amnis. l(l. Aen.. 7, 516. [EXC. 'l?l Longum est. 175in genitivo singulari, nominativo, zu;-'

' l., Smyrna, Rhodos, Colophon, Sulaml'n, Chios, Argos, Athenae. ' Orbis de patria, certat, Homero, lua. lAnonyln.) ' ' 512. us FINI'I'A 536 ens. et vuc. plurali quartae declinationis. (ln nominat. et voc. sing. breve est..) Cf. n. 477.] Hic situs est Phaethon, currus auriga paterni.. OV. M. 2, 327. [?,a Us producitur in nominatiris tertiae eorum quae crescunt in obliquis paenultima lon-rn, ut satis, tellus, palus.-] Mori:etiam. fruges tellns inarnla ferebat. Or. M. 1. 109." 3.' Producuntur nomina in us, quornin genitivus exit in mitit, ut Amulium, Opïis,et nomina tcrtiue quae ex mi;, r.orö; componuntur, nt lupi—iedm(.....­ piis;quae autem suntsecuntlue corripiuntur, ulpolypi'ts.iel'hsdipi'n. :, andOudllms ödis. Producuntur deinde quae ex uii-x'contrahuntur tum in nmnmutno. ut Pan­ (liii; c.x ['aut/3851,tum in genitivo a I'eininims in 6 ut Munia, .Ilantiïe. Clio Cltu: cel Est Amathiïc cst celsa mihi" Paplms alqu- Cylllel'a Verg. Aen. IO, iil. pl(IIUH—HOlliri/ades (tu.-iv Phoebique sacerdos lh. ?, .II.I. ["alttll'cae .Ifantüs ct Tusct Nius nnnm. [b. IO,499. lluc etiam IESUS ('[neo-Jf.) sacrosanctum Dmniui ntque Redemptoris nostri ­ nomen spectat. Us taiidem finita non contractu, ut: os syllaba protecta CUIFIpulllllll: Pampha— giis, Onbnsiis, cel. Pmnplnagus ct l)orceus et Orabasiis, Arcades omnes. OV. .!l. 3. 'Jl0.'-'

CAPUT II. PRAECEPTA SINGULARIA NOMINUM ET VERBORUM

[. Du NOMINISmanunm-ro

'l. Smaumm PRlM-tP. El" SECUNDAEDECLINATIONIS

537 I.barum Si genitivus numero, 'singulnris nullum crit par incrementum, fuerit nominativo ut mum, sylla­ musae; dominus, domini.

.,»I Palus if?)ab Horatio corripitur, ad Pis. 65. 2 Peicgi inn III b, il, !, tere anni! Hebraeos producuntur, ut .l.-hab, Aminadab, Josaphat, quae þei"voculem longam scribuntur; itein Jacob. Jüb, Löt, quae per 0 magnum. Sed Dat-idper ! brcvu scribitur Quare si Latinum declinationem ei des Dauid, Davidis, pueuultnimnque couripias, non recedcs .i fontibus; SI producas, « consuetudiniser ies. Hebraea. si in reducuut melcchexeunt, ultimam corripiunt, ut .ïlelclmcdoc,Abi­ melilcli;scribuntur enim per .?breve (a). Peregrina in t [itemque longa sunt, ut Nabal, nam-El,Saüt, nain (iuno IIIEt e.x­ eunt :: Graecis per &longum (r,) scribuntur (Aquilogþ. At naä'l, .lbi'gaït, dllcliä(,.' sei., quia ul) llubrueis pci vacantembrevem scribuntur. Qua-ic haec si incremen­

- 'adta recipient. calc. et 5-8949I coi'rlipientuu Baal, Buiitir, utllanm'bal, llamubä'tis. Cf.Amm. nn. 467 ' 538 Nr.).msis [Neuem-wvum 515

Sin longior fuerit, iam paenultima genitivi incrementum erit, quae in omnibus casibus utriusque numeri semper genitivi quantita­ tem servat, ut sermo, sermonis, sermoni, sermones, sermonibus; ubi­ que a longum est. ll. ln numero primo vix crescit prima; secunda 95 Casus obliquos crescentes corripit omnes. . [a) [ner-ementiumsingulare primae declinationis nullum est., nisi a longum apud poötas, ut auidi., pictai. Cf. n. 5l8, 3." ' b) ln secunda nullum nisi breve: &,i, ü., ul. mise'ri, viri, satüri. Ct'. genit. in ius, n. 518, 50] [te domum satu-rae, uenit. Hesperus, ite, capellae. V. B. 10, 77."

2. SINGULARITERTIAEpeuma-noms (Cl. nn. 29-33)

538 Nominis &crescens quod llcetit tertia produc. Mascula corripies al el ar lïmla Simulque Illas ct unas, lita; vasque vadis, par addejubarque, S quoque finitum, si consona ponilur anle: 100 Junge ma Graiorum, cum baccäre nectar et hepar [Multaque in -a.'e, ut Atarc, cum Smiläce dropaæ. As finitorum est in ädis genitivus et entis. A incrementum singulare tertiae declinationis longum est, ut pa­ cis, cale-(iris, Syphace -äcls, thorum.] Pars mibi pricis crit deætram tetigisse tyranni. Verg. Aen. 7, 266. [EXC. 'l.' Excipiuntur masculina in al cl ar. ut sal, lar, Hauni­ bal, Hamilcar, quae corripiunt incrementa. 2] . Vela dabant laeti et spumas sälis aere ruebant. Verg. Aeli, 'l, 55. [Pergameumquc lä-remet cauae penetralia Vestae. lb. 5, 744. 2." Corripiunlur etiam anes, [ax, jubar, mas, vas vadis", par, substant. et adject., cum compositis compar, dispar, impar...] Jamque faces et saxa volant, [uror anna nti-nistrat. V. 'l,"'150. Diæit et in caelum piu-illus se sustulit alis. lb. 9, M. lt portis jubare exorto delecta juventus. lb. 4, 150. 3." Quae huben! unlc : consonantem, ul Aram, trabs (rlaps, n. 80, VI), et — Graeca quae in nia tiniunlur, ul poäma;itcm baccar, lii-par, nectar cum multis in

4, Genilivus Hibäricstub Hibörus. ? .När Närts neutrum est apud Cic.Au. 'l,'15,5, moscul. apud Verg. Aen.'7,5l'l. 514. a, e, i, y moenium-"mi 538 an; parum tamen usurpatis, ut acta.-v,panaæ Lu'cr. l:, 422,sloraa: seu s(yraæ, et quae i:: v. 102continentur. Nun: modo turingus .-I:':':'b::s,modo despiril [:::/es. ():-in. Fast. 4569. Ner: sutis :::-l,:::l:.-lm: en:- paenula :Iuln::: .cunla. "o:. it. 99. [inmites hedera: passim cum bacci'ne tellns Fundet. Ver:-. I,).I:, 49. Non slylnee Idaeo /I::::r::::!e.:picta rar/illo:. ld. Lh. ws. lt't (how): in 7::::me u'r:sun: : :::): Smitnc: limes. ():-'. :i]. 1:983. I:." Grnccu i:: a.: desinentia .':Iiafaciunt genitivum i:: it:/i: ä brevi ut lumpas' ädit, P::Hä: iidix; uti:: in:mitis ut. :::Iumns, Atlas, Calchas, Pallïu. . Quattuor I::"ciuventus equi: et l::mpl'ida quassans. Verg. Am. 6587.

Tertia :?crescentem brevi::bit, ut i::ipäte: rerum 539 -e:: illli-S',vere:-:::,lex, seps,ple1:s protrahe et I::tllcc 105 Cum locuples, heres, ver, rea;, :::ercesque quiesque. Necle l'elasgnrum -er, -es, «00:571:et acre demptis, [Elque peregrinum, Raphael velut, insuper adde. E incrementum tertiae declinationis breve est, ut carcer carcäris, nea; :ie'cis, [unus [ime-ris, pul-ris pul-05:63, teres teretis, iter itineris.] Mille gräges illi. OV. M. 4, (555. , [Esto. 'I." Genilivus Eni":sive Latinus sive Graecus paenultimam habet. longam, ut re:: riuis; tien, Siren, Troezen, alt::gen, A::ierM] Si: tutus ::::t rEnes morbo temptantur acuto. Hor. Ep. 1, b', 28. [tt.a [t:-.mproducuntur :;eruew, terr, seps "et reliqua quaeponun­ tur in carmine, cum H(:les His.] ' "ïre fabis satio. Verg. G. 1, 215. 3." Geuitlvi Eris, itis :: ::emiuulivis in er et", praeterluä'ris, aeth'äris, paenulti- . mam habenl longam, scribuntur cuin: pe'rcle, ul creta-is, Ilii-Frist:nominal, [liber, (api-lis,labilis,-quibusnam Hebraica in el (Graece enim offeruntur per 'ql), ut .llichaL-"l.iliclmälis. ...neli::q:::n:t .-I:-:::uq::c:::-:::Erruqnasinu:!-pnlchrosque tapEtas. Verg. Aen. 9,358.

540Glis, C::rripietsimul uiimm,dis, increscens: tis Samnis, quibuset y tertia; adde canna Q::i1item 110 Atque -i.1:;sed rapiunt ï entia.-que:[iterque varieque, Pix, nia: atque salix et cum viee, forniee ::::t-rir. ln Graecis patrius producitur ïnis et guts; [Huie alter quandoque adjungitur: ieis et ycis. . Adjiee nonnulla ul.gryphis: sit Bebrf/eis anceps. 115 inerenmnta i et. 9 tertiae deelinationiä brevia sunt ut pectïn-is,'p::.­ git-is, itineris, ancipitis; chimnlütlis, Chalybes.

! . Sed Philopoemän —:':'n:'-:.Hymenincremento caret.-? 541 i, y, 0 menum-sura 51...-'l

Gutta cat-allapidem ronxumilur anulus usu. Ov Pont. 4,10,5.] Pluminajam lactis, jan: [lumma nectar:s ibant, . l'lavaquc (lc vir idi stilla/mnl ilice mella. [d. :i]. 't , I t !. [Ida.-c.'l.u Sanuris itis, lis litis, uibes; (se:: vilda;; vitricis, (lis (et Dis) auis, glis gIZris, Quiris Quirïtis paenultimam producunt.] Nactus atque (lias patet alrijaima Ditis. Verg. Ae:: 0, 127. ["2.' Latmü syllaba ia; tinila paenultimam genitivi habent longam, 'ui'/aliæ, perdix, coturnix, et nomina Celliea' in io; etiam exeuntia, ::t ,f'fBila'ria; Bitm'ïgts Orgetoria: Orgetorigis, cel.' I'orm'a; ver,0 vana, (non varia:) cum reliquis in carmine positis eandem habent correptam 9] Vivilc Italicos, quibus est fortuna peracta. Verg. Aen."(:, 493. Sub galea pastorjuncl'is pice cantat arenis. Or. '['-r.5, 10. 95.

Plaut..N'B. line:-.l: Appendm' "59, est.t.uc:t. dubiae Stift:-':':.:.cap quantitatis Sen. Sanun. i:: genitivnï G9tict. C;:mendm:-ï:':: est, apud 33 GclllliVlISGruccus ïni: vel 377":paenultimam prcdgtica, ::l Help/Jm: Sala­ minis, l'horcyn Phorcünis, it:-.m ::qutl: :ntln genillvus nr.-::ct yere. ::t in .::;,a:::l:a: spa­ :l:'a,',Pl:oe:::',:v hemin/:::, sunm-a', (tu:/a;; ste :Vesis-ïdn, qrypa lymphis." At cor: :ptt in unacum-, Ciltw, mixtim,-, lana:, rati/:::, Eryfr, «'n'-t;mrg/a', ta:-(longa:, -ü::l::s. ln Bebryar incrementum est anceps. Orpheus in sit:-n, inter delphinas .-tr:'c7:.Verg. b'. 8, titi Armzmos C:"l'lcaxqucferos Tuurosque subegi, Luc. ?, 594. Cum patrius exit in gzs, praeter voco:/a:,caccygis,5'€ ol ij corripiuntui', ut si:-ia; -i',a:'s,0Pan/::: et Stym di;/m, ' Es! :"llisslri'gwus nomen Ov. Fast. 6, 139.

1. 0 patrium crescens producitur: excipe praecox, 54'1 Bos, lepus, impos, inops, scrobs, aps, cum Allobrnge Et momar atque arbos el.öris quod neutra dedere; [compos öris ab os mediique gradus sed protrahe casus. [0 incrementum te:-tiae declinationis longum est, ut sol saas, dos ".' dotis, vomvocis; lepor -6:'is.] Regia Sölis erat sublimibus alla columnis. Ov. M. 2, 1. [EXC. 't.a ärevem habi-nt paenultimam momar, bos, compos et "reliqua supra posita.]

' - 4 Gf. Thes. L. L., 2, 9093, ('I. Nl-zuu-Wau. 1, 2I9. Sunt hujus luc: A::tbtoriw, Baju­ . r:"rn,Cruptoriæ, D::mnoruv, .'tlalorl'æ, Ve:'c:'::yelo:'m:,alta. '2 "Pro fuit?-'af::li'mtllxn C:c Dw. -1,8, f:. 3. (it Thes. L. [. et Nunc-Wm. -1,-'.l. Utrobique lumen prueterri videtur. "appondïcn: ::tii molunt app.:ndïcis. & 'Item apsis (vel absis), spln'agïs, Creuit, Psopl:is--ïd:'s. 5 Item llomeiomaslym, Vagiliomuslyæ, cet. -yg:"s. -6 Apud Plaut. Pseud.82051rï 516.--——-——....-...... -...'U—.ï 1nu111-111111:1'1'1'10, u - 541

Pascua ut ante bövcs, pueri,. Verg. B. 'l, 4-53' [2 :. Genilivus in öris :] nominibus nculris,p1'aelt'1' os b'.-.'. 131 comparativa, paenultimam hnl1cl brevem, ut marmor, ebur, rmpus] Haeret, ute P(11'1'ofa111zalu111 111a1'11151'es1111111'111.OV.M. 5, 419 Com/mucus numibusqnc 111111111salq11coribusora. Verg. Aen.. 8 ,!186

NI). Ador -c"11'1'snoulrum etiam 111l.1.11.facit, unde adiirnusapud Hor. C. 'i, 4, 1'11, elVerg.Ae11.7,100,11:1m apud priscas videtnr iuisst' masculinum. Gl'. Au.-111. n: 469. H. 0 patrii casus producunt sncnc Pelasgi. 490. Sed genitivus ärix'brevis est, ceu N.:sfb'ris;addo. 011l'inilu virum permullu ulque oppida pauca, A r.oü'; ('.onnnln, ulcyonan cn 11'1sindone, ui.-"don, S quoqm' lini'. 11111,siconsona lor te pr.-u'ihil. Sl'd 11111111'1'11inlongis r'r1copxq11e humumque Cyclops-que. 495' Aegaeon Brito, S'idou vnrinlont 01'1'1111. l:.x Graecis (initis in 011mulla pul 01111'::',o11m ull.1 pur mu.-(Jascrihunln 1'.­ Scrihunlurnel'11111i61',on ideoque hrr'xinnl incr1'1nr'11tu111:l." Genilivi in 0111­ ul Neslm'111'ix,llc1.lur -111'1's Qni licrl eloquia [dum quoque Nestora vincat. OV. HI.13, 63. 20 Plums gc11itivii11m11'1'4 namin-olivis in 011 (.1111.0) VilOi'lllll p1-n,.,iis,,,,.. biulnquedon-81 nonnulli cum aliis, ut 11qa111en111011(.lqmnanmo),kolon,1'111111111011..l111he—' ' Pulsanletpiclis l12111111lu1'A11111:i1'nesarmis.Ver.;g Ae11.11,6(iO. 35' Ex pus 11o1los'(106; mori: ] Composita cl ([11111'.consouunlc-mhohem. ante :, ult: 11111111.-Iis,-;Irthiops, (.'c(:',1opsDolors, pra-"lerthlo;1f,ce1",10))s hydrope. ­ Hii.- l)olöpuin 1111111111,l11'(.'.muu1ntendebat Aul:1'll1.$.Vt'rg./11!n. Tela reponuntur 11111111'11111fabricat-1Cychipltm 01'. M. 1, 959. . . Vnrinutur Aegaeo", [1'1'1'10(Ili'illo), Orion 111.Sidon. Cf. Verg. Aen. 3, 517, et 011.M. 8, 207; Verg. Aen. 1, 6111,1146,613. 678; mr.,-1:17 ccl­ NB. Aliqua gentiliu, fero. pluruliu lantum. momGrnoco paenultimam corri­ piunt, 111.Ausünns, Linqönm, nudum.-x',Tenlöncs, Va-ngib'nes, ]"(13cönes,-Macedo, Suæo, ' Sano -ö11."s.Al. Burgundiöncs, Eburönrs, Sueniönzï, Vellünes; [a [('/1115,Laco -öm's. V. exempla ap. Alvor. n. MS.? .' '

lll. U inarescit breviter-, sed ab us genitivus in uidis, -U-1'is cl. —1ïtis,ilem I'olln-a: producitur et fur, Luai'm'ux); at brevia inlercusqno mensque Ligusquc. [Uincremenlum tertiae declinationis brgve est, ut redux .--iicis,, tradux uictis.] . ' 1iIag11a111'31nosq'ucd—iices...populos et proelia (licam. Verg. G. 4, 4. Obviaprediorum rednci. Ov. Her. 8, 97

' -1 .In siluis lepb'res, 11111e1(11:quaere le11u1(: (Anonym. ; , & uSi eui otium vrit-,inquit Alvurus 11.!16$,«pi'1gr:1t11mrec111'itlironihus,si. lita-Irarum ordine qu'ie per 0 mici-011scrihunlui, ab iis quae habent (u"secret ('1ilo Alvari.consilium P. lldophousus Po1.o de la Concepclün Sch. P. secutus est in suo Traindo mmm... (le Prcsndiu, lllmlrid, 1875, pp. 9211-933 543 INCREMEN'FUM11 ET 'PLURALE 517

[II)/VG.'I.' interrogandi cas'usüdis et iiris ciulis, paenultimam habent longam, utpalus 41:113tellus 111as virtus -1ïlis. Disce,)mei',v11'l1ile111e1-11wverum;/uclabmemVeiq.A1'11'2],4.35 Excipiunlur väro intercus -1'clis,)1cc'us -u(l-,is Ligus seu Ligur -1"11'is'. 4 ',. 2. * Incremenlum u 'l'ongm11est in r1ominibus-[u1'(1)1wp),lua;(pro . lauo-s?) þ'iigis, Pollux; —1icis.] ' Quid domini faciant, audent cum lalia/ii'1'e's'l'Verq.r B. 5, 46. .LIZCGsacrafrizquiescal humus, requiescat arato-r. Tib. ?, 'l, 5.

3. DE mcnnmrm'ro nurum N0111N1s

pr, ;) Crescentem ä, F,,n,)1I1'11'11lci11protrahecasum, 130

[A.01"""P1'oduc e, a incrementa et mulliludinis 1111cscl (nibus,-al longa est s11n1,e..c:1 süblus anceps. quae in sin-­ .;.gulari non sunt. incremcnla, u'I. quä1'11111,hä1'u'm,a1nbäbus,ha1'u1n, ': -q1151',mnambobus, aut, si sunt, praecedunt vocalem, ut 1i1'um (sing. rei,). Al Capys el quörum 111clio1'se11tenl-iamanli. Verg. Aen. 2, 55. Cum tamena lm'ba'rärum'requieveril Izäi'wn.0v.P011l.'4,5, 27. Nil. ln hitbus (pro bou-bus), uircs (pro 1:1'—"res?)etiam pr'oducuntui u et : ulpote . ,contracla. Suhm pro suibuxincrementum variat. -...Sucl1'gcris Subusac1evulpium e's'. Lucr. 6, 974.

II. Dr. QUANTITATEvnnnonum2

'i. [munnnn'rn

'54'3- Si'cund'apersona)singularis modi indicativi in'vei'bi's. regularibusf norma est, ad quam ve1borum incrementa . :.diriguntiir:c11i si verbu'm I'uerit aequale n1'1n'1crosyllabarum, n'ull'um f';ellt1n1,11,1nen*11m 11111'111'11l,a111a11l',quin'dis)llaba sunt., sicut amas . Sin. rerbum longius est' un1'1s')'l'l.'1b11,11nuinliabet incrementum, ut -"amamus',a111al1's,"'()1101u1npaenullima incrmncnlnln 'est. Si duabus "syllabis norni'u supe1'abiiu1',1luo erunt inei'e11'1enlz1,utamabiliä,'a111a—

-1 Cl'. Ne'u'eang. 4,'974. ' ' ., 2.011i11i'11rore 'diCe'ndnj.:im ex r'ccln vcihorum comu-vahone cog'nita S11n1.Ex­ .,.ciä'ptloncmpraeceptmum q1111ccduseq'uuptur'v.in 11..4'?1, 11, 2113.

' ..- .'0111111..i.11'r.' '518. , . QUANTITAS , 543

bimus; si tribus, tria, ut amoveri-mus,amaum'itis; 51demque quattuor, 'totidcm erunt incrementa, ut. a11d1'e'b1'11'111f11'1. . , In verb1s deponentibus fingenda est vox activa ad' quam verborum -inc1'en1e111a'dirigan.tu1' " Ul1in1a syllaba nunquam est inc1emenlum; prima vero est si' .n01ma.ipsa sit monosyllaba, utdas, fles: unde damus, /lemus,1lab'111n" flebam unum' habent incrementum. .Quanlitns vero ex1re111ucsyllabae, .co'g'ni'taest ex nn. 526--536.]

[ A, E, "1511'ntlonga characteristicu verbi. '5 1'4' Corripit at d111'e,ceucanibus c17cumdmc saltus.V'01'g [Vocalis thematica scu chalactm 1stlcaprimae, secundae et quartuc' declinationis producitur semper (ante consonantem), ut a111ä1'e,11-n1ä— zis,a7n11ba11s,a111äz'et1s,1no11.c1e, 711071'1'110,171011Zbi.,71111saudire, (uui-ïm .. -'1'1'11c.lï1'c11'1u7',subum', »En-1-71171s(nt vcu -'1'-111us,est enim cetcro'rum ver

..borum.FlEbutAristaaus. communis positio), Ov. Fast. dempto i, d1'1..1'ecumcompositis. Ct. n. 142, 1.].'

545 ,A''vcrbicrescensetiamproducitur-usque. . E numero ducunt crcscentm vcrba secundo 155 . Il'1'1'.equevehens cum audwus amire, legens. " Adde Ebcm: dicit statuunt dedäruntqu'e potita. . . [i '" A in omni vcrborum incremento producitur,- etiam cuui; vocalis. ohara'cteristica non est, ut amabamus, docebitis, legeþänuuy. audtcbammn moncä-mus,amave1'änius:h.e. praelixum bä,syll"b111'a.' asubluncuu Ata711abän1,amabä7',71101111c1'äm,legä171':n.fi7l,ll'.NB.-' 'Nd711'q'110dco11s1l111maut quae ja11'1[ortu-1111Bab'ämr? V. 2, 656. 20 Incrementum c producitur, cum in solo vcrborum plurali leperltur ut a7nave11111t am5111us,d0ce1'E-mus. At 111711'1uä1'171111s,nam''a ctiäm' in singul. incrementum cslza1navc1'.a '.'a.ïlf'.1'sul11'l'o.cas11'quae1-1'1l11e7'e.1'..u1111t'.OvPo11t./1-',5,5.6. 30 Longum est secundum incrementum e in praeterito 1mpcr-. "lfec'to'subjunctivi vocis passivae, ut legem 1s vel legchre, (1111117'51111, tege1c1n1n1 1111d17'e111171'1.Ata111a7'ä1',n. 47l, [l,' NB'. ,U111eq.u'e respic'c1cs, nec sola711ejace'11te111,

""D11'1'.e,"necexequias p1'oscquc1'ere111cas. OV. D'. 1,-.8, 13. . . «- [..-.on'guinest e in futuro imperfecto passivo. 1111b01umterlia'cgi­ ctqua1'tae..ron1ufrauonis utleqms 1111![e.gEra',lfge1111',lege1111111,.1111-.. d1e71s 1111]....udwrc.cet. - -" 547 vunuonum . 519.

iif Longum'cst e in praesenti subjunctivi vocis passivae primae conjugationis, uta111e11sa11ti'111i11i. 6. " Longum est e in praeterito imperfecto indicativi: legi.-bam, 'legebatis, 1111d1eba11111-1'. . Jamque qttiescobant voces hominumque comunque, "Lunaque nocturnos alta regibat equos. Ov. Tr. 1, 5, 27. 7." Poötac in praeterito perfecto indicativi interdum corripiunt E positionis Erunt. Obstipui, stetäruutque comae, et voa; faucibus haesit. V. 2, 774] Haec tibi coutulärunt caelestia munera divi. Prop. 2, 3, 25.

5416 [. lui praeteritum protenditur; i quoque crescens Horum: sim, noli, nolim, 111al1'111queoelimque. . Et rimus et ritis possunt variare poötac. - 140. O 1 l'acnultima praeteriti in iui longa est, ut petiui. 20 . Langum i etiam habent simus, sitis, velimus, velitis, mali­ mus, malitis cum compositis possimus, oct. [tem uolito, nolite, uolitote. , Et documentadamus, qua simus origine nati. OV.M.'1,415. 3." Hi syllabam tum modi indicativi tum conjunctivi, ut amaveri-. 111us,a111avc1'itis,politaemodo corripiunt, modo producunt. ('11111gelidam 'I'ltraceu et aper tam nubibus Haemum Et maris Ionii transieritis aquas. Ov. Pont. 4, 5, 6. Gf. ib. v. 16. Haec ubi dia.-eritis, seri-ct sua dona rogate. Ib. v. 45. II. Verba tibi 6 reddunt longum, 12quoque forma futuri. Un 0 in verborum incrementis semper producitur, ut facitote. Cumque loqui poterit, matrem facitöte salutet. OV. M. 9, 378. 2." U producitur in futuro in urus. Flebat et ardentem generum moritura tenebat. Verg'. Aen. 12, 55.

2. DF.re.-teramus ET summs msrrmuts

547 Praeterita in longis numeranda disr:llaba fimlo, Sto, sciudo, sisto in brevibus, [e1o doque biboque. [Praeterita disvllaha habent prietem longam, ut t1'i111',112111',11idi, .'vici. Ci n. 140.] Ve11itsu1n11111dieset ineluctabile tempus. Verg.Ae11. 2, 524. [EXC. Stäti. (a sto eta sisto neut.ro),stit1' (rarum a sisto activo), dädi, scidi, tuti, bibi,fidi (111(tudo)primamcor1ipiunt.] 5'20 QUANTITAS'PRAE'I'ERITI, E'r SUPINI 547

l)i/fïdit ac multa porreetum attendit arena. Verg. Aen. 9, 589. Nam caelo terras et terris absc'ïtlit 11111l11s.Ov.M. 'I, 22. . NB. Abscïcli, n. 149, 173. Abscïdtt jugulo pectusque 11111c1'1t111q11esinistrum.Ov. M. 12, 561,

5418Al Cunela e1eo,reor supina atque etiam lino, tribuenda queo el11'e disyllsha sumque, longis. 145 Do, ruo emripiunt sistaque seroque priorem. [Supina duarum syllabarum habent pri01em longa111,u1 statum a sto,111i.t11m,/let1'11n,vïsu111,1nät11111,s1it11111;ctenim vel latel. eonlrnclio vel sy.11110peCl'. n. 141, 544.] Tuncres 111111'11111soplacuitstätura labore Lucan. 3, 58'.l [Tcrrzbllcs wsu [01mae. Verg. Aen. 6, v211. Quos ego... sed mötos praestat cmnpenere [luet-us. 111.'i, 155. EXU.Cït111n n..143, 59, 1',1"1t11111situm, q11'1'tu111,"1'111111,litum,

111'1tu111,1'11t11-111n.l46,i[3,4s1"11u-111, a siste st1"1tu111,supina (lisvilnba primam .001'1'1p1unlj Nos ubttsse r1"1t1etvento petiisse Mycenas. Verg. Acme)., 25. Hic situs est Phaethon cu1rus 11111'1Japatc1111.Ov. M. 2, 327. [caede leaena 11011111spumantesoblita rictus. lb. /1-,97. ' At non illa, sätumlquo te11ze11ti1is,Achilles. 111.540. Nec mi./113cumTeucris ullum post eruta bellum Pergmna. 111.41,279. Musa, quid a fastis 11011slätasacra pctis? OV. Fast. [, 650. Altier insurgens et cursu conc'ituslwros. Verg. Aen.. '12, 902. 'I11de1'u11-11t talo co11C1ta.11e1.'ic1tl1111111111lo.Lucan. 5, 591]

3. DE summs 11011'5111111115

&&.9 "itum 12t11111quetrahuntpoiysylla'lm cuncta supina. ' [ut ex praeterito semper p1'od11c1l111'ït111n. Getem 1:111'1'ipiesinitum quaecumque supina. [[. Supina 111atum el utmu po.'ysyllabn I1abe11tpaenulli111amInn- .. g11111,ula111t11111solutum. ' " Quo cubat 1pse deus111011101'1sla11Juo1'esolutis.0v.111.1'1,6'12. ll.' [lem supina in ïtum a p1aetcrilis in 111 ulc11pït11111,11mtu111''

4 "Apud priscos 1'1'1l1'1'111;111praeteritis adicimus longum plüil, lüil; 1'11-praesentia:

.piüil, luil; ideoque-in maditiouis lege [1111111'1'11111caesa 1'111.dicimus, ut.up1'o11111:a1m1s'., LVar1oL. L.Ei,-'(50: 04 -' 551 QUANTITASDemvarouum UC 21 conditum (a condio). Cetera vero supina in itum habent paenultimam brevem] Ewul eram, requiesque mihi, non [imm petita est. Ov. Tr. !l, 1, 5. [Discitejustitiam moniti et non temnere divos. Verg. Acn. 6, 620. NB. Rccensïtus, n. 143, 65. Prisca rcccnsïtis cuolvite sueCulu [estis. Claud. in Euri-op. ?, 00 (20, 60).]

CAPUT III. DE DERlVA'l'tS ET COMPOSI'I'IS

]. DERIVATA

550 DcrivatapatrisExcupienda tamen naturam te vales verba mulla sequuntur. docebunt, 150 Nam radix eadem contraria tempora gignit: Sicjrïra etjübeo formantur origine ab una. [Voces derivatac gaudent quantitate primitivarum, seu radicum aut radicalium unde oriuntur, etiam lum cum primitiva vocalisin aliam mutatur, ut. ab ämo äuzabum, ämabilis, ("maar,ämicus, ämïcitia; ab aniäbam (latebas, amäbamus, oct., ab arnävi anilia-eram, amävero," aet.; docäremus a doca-em, volvi-rentur a volvärcr, oct.; a mätcr mätris, mäternus, a päte-r piti-ris, et. D. 521, pälernus; sanguineus et sangui­ nnilenius :) sanguinis, judicium, a judicas, rcgalis et riu/ius a rïegis, cc-cï­ di a cädo, cc-cïd-i a caede. Excipiuntur maxime tm in llexione: a) Praeterita in inon rcdu'pllcata quae syllabam praecedentem producunt, ut legi a täga, colligi a colligo, mäui a möveo:n. I40,ll.' h) Praeterita et supina quae a praesente brevi derivata produf cuntur, cum amittitur ultima consonans radicalis aule si, sum, tum, ut divisi, diuisum, a divido, mötum a mövco: u. 139, II. c) Pösui, päsitum a pono: pro *pösïno. d) Nominativi monosyllabi tertiae declinationis, qui producun­ tur, etiamsi syllaba radicalis brevis est., paucis exceptis, n. 523. .Ekcipiuntur 2." in derivatione mulla ab eodem radicali orta, quo­ rum haec longa sunt, illa brevia, ut hömo etluimauus, caudice et con-' elicio, suspicor et suspicio.]

551 -Enlibi notiora:cf.n. 471, II. Uttete QUANTITAS 551

A

B.C— äcarbue, äccæco. Nonium, äcidus, ('iam cl'. ir./;, «'iuulcus,«ïnna, Picus(aliunde llcer liaris, cr. hac-m;, cum derivatis). ut iiccrnus,"äcredulu.est orig. incertae): äcer, acriculus, äcrinwnia, Ecriler. (lviii-enu,iin-nario, ä'rcnosuscum aliis derivatis: area, ("m-ocs, üreola, ärllllls, cc . ciii-ca:carus. fä-l-erl'. ra;-ri. frö'gilis, frügor'oris, frägosus; sum-Egoims (su/Trägfum,refrägor, :u/frägor). läbo, läbcfacla, läbor oris."läbas, läbor eris et composita. lälco: lälema. mü'ceo.mii'ccr, mih-ies: macero, mäccria seu mäccrles. m'!-l-ure.' wäre pii'c-iscor: pEc-is (a pico), päco ux. pliicca cum compositis, ]ilh'cidus:plano. siigum:aäga, praesagiis, pracsägw. rädum, vlidosus: vado, inu-ulo, cet. miris:, vitricum: uirus, varicus, wir-ca ns. Cl'.diirc, dü-lumrdü-num, (li—mare,dösa'öl-is, dölarc;cmt-läg—to, con-lä(g)mt'no: in-lïg-w, can-("lg-il. E leg— lïgcre cum compositis: (Ea:li"-gu,undo lügun, callöga. reg­ rïgo cum compositis, rti-qimai. I'Eær:»gis,rigina, i'Egalis, rEgiue, rï-gnla. see; sïcus ac sil-ius. sed— .??ch cum compositis in-sïd-eo, cet , aga/ila,as-sl'd-uus, as-sïd-co, in—xl'd-iae, prae-sïrl-ium, sub-xïd-ium, deses de-s'id-is, praeses prae-sïd-is, obses ob­ sid-is: 'SEI'Oas,sEd-es is, sad-ulua, sid-o cum compositis as-sid-o, m—sid-o,cet. ser­ sl'ro. sE-(r)-mcn, sEminocum aliis derivatis. teg­ liigoet lE-yula (pro ' lag-cula) cf. säc-u et sica (?). I dic­ (H.-na:dicamut,iudea:causi iii-«Finisacderivata :)"qu in compositis, u*.maledicus, (lico, is (cr. Ipriscum «laicoet 6:-.'-/.-vuux)cum composutis. [Mes.cum delivatis fidelis, cet., perrus/ïd fido cum compos-lis ac derivatis ut rmlfïrlo,"fiducia., fidus, infidus, malc­ fz'ilus. Cl. foedus pio raudus. nihilum, nihil; liilmn. ambitus us, ambitio, ambitus a uni. rlclïlmlus: liba, a: (cl. ).Ei'em). liquet (l'fquararis liquidusaliqnando lï-J: liquor veih. vllu-' pl'lo 08: pilai-S,ei. ni) or,. CLcæ---'l'g-uuset ea, ï--lis pro *cæ-ig--li's (ea:­ ïg-ï-lis) ab äg--o. 552 DEINVATORUM 525

0

glo- glöbus, gläiiim i',glb'mcro, as: glömus cris. hom- Iiöino:hüiiianui. mol- qiu'i'histus:mölos. no- nöla, iiälarc cum derivatis: "'.-"HM,natus. son- söiio, cet.: p-n'siinu,p.:rsönalus '.?) ' sop- Qöpor,säporo us, .ib'poi'us;sapio cum composuis ac derivatis. "3 voc- näcoas cum compositis nc dcr-votis. uL uäcubulmn, uö'ci'io: väcis (a vöæ), derivata ut vücali-i,col.. con-i'ïc-iimi.

U

duc- tii-cis(a dura), reducis, traducis (.'i redua tradunt), ducatus, edifco as. di'iwis, cum compos iiis. ju- ju--b--eo(rh'.jü'ro jit-järn,) ]i'i-s,ji'ulmr. Ji'idico,cet. jug- ji'ig-aruJiig--um,conjiia':jugera, jügi's. luc- Iiicei'iia: tiia). lücoo. (mia. (Luc-im). nub- innuba, piöiii'iha: niibes, iii-ibo,-conubium. pug- pug-illus (.'ipug-n- us:) pi'iq--io(iipu-n-go). pus- pusilvlus(dcniinutm) piisio (püpus, pTipa,papulas, pi'qmla, pupillus, pupilla). Cf ruber Ollüqu, rnbrïra. NB.'1.H-'.icc mutatio quantitatis ejusdem indicis .fi'oquciisest cum consona in primitivo duplicata. simplex evadit iii derivatis, ut f."u(—r,cr. rfiri-is)et nimia, currus et curulis (etiam cur ridis), mamma ct iiiPi'iiii'lla,o/ïa et f'i'fella,r-Himli's(canini ?). N.]!2. Saepe lit ut una syllaba du:-bu; tribus pluribusve riidlcilius resumi­ dent, v. g. coni- in cönio (zöysq), cb'maiis, col.; cöincs -ilis, com et ire, cf. coira, cöiiii'. lium,-cümis, e, prisce cosmi'sorig. hic.; et camo, :i co- et emo.

,.«52 [Ex supinis verborum mulla nomina lum Siibslanlivii 0 tum adjectiva, itemque vcrba oriuntur, quae naturam sequuntur eorum a quibus derivantur, ut cenät-urio, stät—no:cl'. nn. 487, b), c)",6), 498, b) NB. "2.et NB. post e). Carmen rapi'clicndi'te quod non Multa dies et multa litura coärcuit. I'Ior. Pis. 203. Vere fabis stitia. Verg. G. 'I. 215. Nunc lantum sinus et sim-io male fida carinis. id. Aen. 2, 25. Hic sui-tusin caelo multos permansit in annos. Ov. Fast. 5. 55. Gf,-uiuitsub pondere cymba Siitilis ct cet. Verg. Aen. 6, fii-'i. Urbem quam slätuo, vestra est. [b. 'i, 573]

4 Gf.Gcll.'"7 Georgesducitaporet [a'.-ir,, '! Sic semisöpitus, iion SONII'SUPUIRApudOV.Im.'i,ilt,"200lll?!".10,'10i0gi'illl' senii'supi',im non senu'säpila. Cf. ALVAn.n. 355 ad culo. ,:idii. edit. APPENDIX

DE PRA EClPUlS PARTICULIS SUFFIXIS POLVSïLLs-XBIS IN QUIBUS VOCALIS LONGA ANTE UNAM CONSONANTEM REPEBITUR (Cf. 1111.485-507)

Vocales A,19,1,cha1'acterislicae primae secundae 553 ei. quan-tacconjugationis longae sunt in substanlivis et ad]-activis quae ex natlicali ve1l)01'11mefficiuntur, utmiräculum (miror) , habþm (habeo), ['i-munins(a *fco), molimcn'hnolior). Excipiuntur släbi— lis, citus et quae ex (tä-reet ire oriuntur, ut suis locis dicitur.4 S'il procul omne nefas! ut amaris amäbilis esto. OV. Art. 2, '107. Flï'bilis indignos, Elagcia, solue capillos. ld. Am. 3. 9, 3. I, pete virginea, populus, suf/ïmcn ab m'a. [d. Fast. 4, 731. Sunt igitur longa suffixa:

A.

'In-bilis anu—ubilis,spiribilis, sed 3 t?ibih's. ä-bra dolabra ,qäln'um, ventilabrum, (üb-'um pro 'lau-L-rum (lauo); ndde' cunda-libum. Sed lübrmn (Hl-m-bo). ä-bula, um fäb11(a,vöcäbulum, (inlnmäbulum, (pä-hulum pro *paxc—bu­ lum, relaliunde quam &vorbis. ulacrl-äbutum, cunäbula, orum; sed släbulum. ä-bundus populabundus. Ev.-cium solacium. ii.-crum sinmläcrum, tal-äcrum. iit-culum mira.-ulum, umbraculum, now—«cula(retinaculum a rclmco, ((.-(mrmïcuhml). ä-uundus facundus (1'1('ïcmulusirascor). ror-(Tyri(el.aliunde indago, imägo, farrago, uirago, col.) vah—unen,Namen(flare,! «tamen pro ca.-agmen ub ug"), strä- '­ men (a 'slmu, cf. slräi-i, sin-ilum). [u-ndämmlum(utmm-mmm), rä-mcnlum pro "ïd-mmm"!­

4 ^D Pla11l.Slu/12.1.1b[288bilnmdbundueibleviulvidelur. Cf.Külllln p 670 Sihbnnduv "usquuam csl. . 2 Namen masc. p1o/läg- mm, cf. flagrare. 554 SUFFIXA LONGA 525

ä-ticus aquatica-€,cenülicus, uinln'äli'cus,wnminus et &substantivis prrimncdecl., ul silvaticus. ä-tms versatilis,umbrütilis, aquatilis (aqua:-i),quibus adde qnasi­ denomlnnlivapliiuirïlllis, fluviatilis, cul. ä-tio, ä-tor,ü-trix cicälio,crcïï.lor,::rcätri'v. .xi.-trum m Etrum. ä-tum mmm Ei,-tua flälus, comüälus, equitatus (ol.n substant., ul censuimus, ma­ gislrütus). E ä-bilis flübi'lis. ö-cundus uci-äcundus,[Et:-mdus. ("æ-la. candela, merum, niæla (loquela &loquor, thi'eIa-a (querella), corrupl--ela, tutelaa tutus.

ä-meu clö-men-tum fämencim ('o/)eo),complämcntum -o (s'ömcn a se:--o, oram;-ntum :: ('a-na. habena, aliunde ara-na,aram, vara, calvia ä-nus, a,um plEnusab inus. plco, cf. implco,minm, et aliunde quam (1 verbis, ui vid-nus. ('i-t.e. Mcnila, monita &moneo. I -do formido u Vor-mira. Sic cupido et libido. url—1-men, i—meutum molïnwn, mnmïmcnelmunïmentum, pavimentum,zcur/ïm:" et su/ïi-menlum inverbis quarlnc, cl crimen, cf. ZPï'P—a ei. . cerno; sed tegimen, col. ï-tlo, ï-tor sur/itia, su/Tt'lor. I—tus auditus, sur/ïnn, us, cel. el. ndjeclivn quae videntur esse participia obsolelorum vcrborum quan-lac conjugati­ onis, uiam-itus, marïlus, hn'i'ïllLt. . Nola aliunde [o:-l-u-ïtus ei.gral-u-ïlus (fortuitae, grntui'mï).

554,,[i. rivandis Vpcalesa, substantivis e. p, et u adjectivls in ceteris inscii-vnumgeneratim particnlis quae de­ "longa?:etiam sunt; i alias brevis esl., alias longa. Ludit in lmmänis divina patentia rcbus. Ov. Pont. 4, 5, 49. En iterum crudälia retro Fata vocant. Verg. G. 4, 495. Avia tini: resonant auibus virgulta canöris. lb. 2. 528. Nos quoque perdimus; sed [los erat illa cadücus. OV. Tr. 5, 8, 19. Frigida pugnabunt calidis, umentia siccis. [(I. M. 1, 19.] A äca. cloäca (pro clua'ca.&cluo, purgo). ages compages, contäges (ronlägio, contagium), unabägas, strages. Cf. vectigal, fastigium, pracsügiae. äglnus oleäginus. ' ägulum coagulum(cogo),fapüguia (1e;.ango) äns regalis, trabü'lis,uöcälis(wa;,uulvöcabuluma Nico). 026 sum-"m.: LONGA 554

änus Hispanus, Tullimtm, a:"crmus(art,-a).! ä.:"e ult-cärc (ut alveäri:::::, ulua-is), ullriria (ullus). äris, e mililiïris. ürium rosarium, ui:":"dïirium. ärius, &, urn, lignärt'us, vicarius, q:::::l:-:::gcnär:'::s,lenwrän'us (:;Pirius). ätes Sparti-Ftlüs. E ädo (lub.-Eile. ötia. eo::li'inuïlia,ci.con-lemma: n. 522, II. 5113, 3 crudelis, [id:ilis. Emus poslrämm, sumimus, .'.rvlrämus., rocärus, :::-Erus, si::cärus. uiciïsimus, l:"iccsinnm. cupressälum, dumömm, quercinum. SophoclE-us,gigantäus,Aristomlïus; in ceteris breve, ut pör puläus, alveus (alvus), carca (cauusi. I

i:: amica, formica. lectica, lorica, mica, rubrica, urtica, vesica; l)reve in l:r::ss':'ca,fabrica, f::lïca, :::an'ica, :::anlïcu, pedica pertica, scttlïcu, sublïca, :: sub et liquor, tunica. :n dnrivntis .':verbis. ut lrmtslulïuius; alius breve, ut tribu­ ':zïr-:'::c.Atuouicin: (etapud .l::v.'2,tiG,multicia: 499, Nb'." .: ïcus V. I:. 499, c), NB.9-. Adde :::cmlicus (mendum? sic mnndico us), obliquus ('liqm's), umbilicus (umbo?), lumbricus; i:: alis breve ut. hosticus,telti':us porl-i'cus, vilricus. iculus t'nonnunquam metri necessitate producit, ut in Cuninulzz, cuniculus, cuticula, pb'dicuiosusmlarti::!.),siticulvsusüiorJ, ut vitetur concursus trium vel plurium syllabam:-.: brevium; et. apud Germanicum et Martialem etiam clävïcula et.craticula. Cf. u. 564, lll iu substantivis, ut. caligo, vertigo, ntque in his verbis :cali­ go, castigo, fati/lo,f::sligojnstiqo,vesti/10; * ::Iius breve, ut ::::vi'go, remtgo nl) a'go (purgo pro' pF:r-:go). ile i:: substantixis, ut. bubïle, cubile, anc-ila;' :::ave :n adjec­ tlvis substantive sumptis, umum, uolatile(subaudi um­ ::tul). Sed i::cile .':b inuido. itis i:: de:"ivnlis :: uomine, ut.scurrilis, subtilis, n. 499 a); ex"­ cipc humili: et panlis; breve i:: derivatis :: verbo, ut :::iss'flis,sul't'lis,1:l:!:'.:(m:il:'s,n.499 a.. imus, &,um opimulsI., (op-s), II. 583, palroimus :.o; intusest (pa/er), ab :::/imus). malrimus (pvintus, bl'mtn',

4 Hujusmodi terminatio videtur oriri ex suffixa qeno:: radice gcn it:: ut 'I'ra­ jänus, Romünus sint pro l'rojugnm, Ilmnagnus; sic :: diuus diuinus, ut) alius uliE'm-ï ('aliegnus pro 'ali-i-gnus, cf. pi-ä-las pro pi-i-tar, :: 497. NIJ'J), :: ;:::te:-,:utrön::.r, :: (ribus lribünus. Cl'.("mig/nus,:::uligmts. aprugnus set: "priinus pro b::nigcuus, cet. Quae quidem explicutio vel ipsu derivatorum signiticuliune conlirnuu-i videtur. Cl'. lsrr-ï-gcnu, T:"oj-ii-gcnn. 2 Ct. tium-, heu. dc philoi. XXX:, p. QJ-i-(mense Oct.. 1907). & Fïga, iri-[ligo ut cetera composita primitiva sunt.. ': uAncilea::ttqui ut)aqu' et caederederivatum esse putarunt, Fortasse recte. V.:luto L. L. 7, 43; Ov. Faxt. 3377.» Thes. L. L. Cf. G::uucss. 554 SUFFIXA LONGA 527

ïnu vulgo longum, ut.doctrina, pruina,- breve in asina, domina, f::nïlnu, [iu-ïn:: ([is:sus),fuscïna. la:::ïna,mächï1:a (liny-avi), ;:äg'ina, pal'i'na, puriclïnae (purius), sarcina,, trutina. ïnun labuiïnun: seu lablïmnn, sluwtulïnumse:: slarquilinum. inus longum ge::eruli:::, ut diuinus, cupi-inus, I,ali::us,' breve quando slgnillcut mnlcrian: ex qua, ut cuprexsïnus,cry­ stalli-nus, I:y::m'nll:':'nus,cE-ri'nus(pro cereus, cf. zrjpwog).l ita, ita: Nigrim, lloderim (nom. populorum). ïtim viritim. iva. oliua. 'ivua nestïuus, ('est'-vus,tempeslïvns,(:: substant.); inler-nec-ïvus, no­ ciuus, c«:dïuus, gradu-us (Gradivus, :"), recidi-Jus, sub-scc­

ïuusfugi-l-un:.,:),::::liws (subsequor), averbis;- sativus,volitus, uelim:-v,captivus, usupin ifugitivus (cf. 0 ö-bilis mö-bilis :: moueo,nö- bili: :: nosco. ö-men nii-men :: nosco. ö-meutum [ö- mentum :: fouea,mö-mcntu-m:: moueo. öna,öuus um:-"mul.,malruna;col-onus, patiönus. önia, önius col-onia, Fati-ïm:":us. mönia, mönium queri—mönia,smmlimönia,patrimönium (cacrimöm'a). öri'us, &,um amatörius, uæörins (in-glar-ius &glöriu). örium, törium promonl-örium,(entörium,lcrri-förium. örus, a,, um canörus (cano), dccörus (decet), odörus (od-o:",öö-wäa), ösus. a., um limösus,alio.-ms. "tes Höräclcäles(::om.populorum). U "T:-bilis nü—bilis,vola-bilis (uolu-o). üca laclïica, vcrrüca, sambïïca (sambücus). üco, ücus, a, um mandiico(mandörc),cadisus. tüdo cl. üdo (pro tü- forti-Hida, pulchri--l:":do, unlä—lüdo;[csl-udo :: (aula, mansue­ do) t-üdo (hir :":do).3 'Ego der:":go(cl. aerTwa, aas aeris), ferriïgo, lanügo. ülis o::rülis, tribülis. Sic pec-alium el pec-init: pro 'pec-ülia. ü-men, ü-mentum 'in cunlracuonc aut syncopa, ul namen pro *[lü-ï—men, mï-men :: mio, lii-mm pro luc-men, uom-men :: coluere,- ar­ gü—menlum,a:!jïi(:;,imenlum, jü(g-)menlun:, sterni-mentum. (slernülä'menlum & slernuo); sed tag-ihnen, teg-ü-nuntum, :::an-ii-mentum, col una. for(-üna (ferie), lac-ïina, triti-ina. ü-nus [riba-nus. imus, a., um . :"m-porl-ünusclop-porl-ünus solum.

: Cr.::erinusapud chuenn, 'l'hcs. pati., et carinus (ce—rimus)apPlaut. Epid: 233,el in Thes.L. L. Nolahaec adjectiva ln nus et in Haus quae lempus signlücum, "undi-nus, parendi-nus (dies);cras-l'inuv,dia-tinus,piis-tinus (prius, r.pz'v);sero-finu: et alia pauca vix usu:-pala,- in (inu.-:autem vesper-linus; malui-inus (Malum),— clandcs-lïnus (clam), inus-(inus (intcr). ?. Laxcï-vus: cf.: Nun et KUI'IN1, p. 670. 3 Terminalia :ido -:'n:'.:csl (o:-mnproducta posilihnis tiis-ü:is (eadem ac tä: -älis Graeco 111];quo-;). 528 QUAN'l'lTAScourosrronuu 554

üra. [ig-tim, viai-üm, :ul-üra. ürus, a., um ful-ürus (aliunde obsc—ürus,pü—rus,se-cürus .'u carni,. ü--tim tribu-tun ((rebus). ütus n. 499, f), aclülumadv. (hirsmus ah hirlus,". ll. Verba in a.) ino, b) ilo, c) L'l'lobrevia sunt, praeter a.) iit-cliuo, [..-sum, opï­ nor, b) dormïlo, iri-ïm, marït'o, vito. c) ligurio, piüri'o, xaatürio. Cf. n. 505, d)' Purliirienz monles, nascetur ridiculus-mus. Ilor. Pis. 439. Semesospisces tepidumque ligürieritjus. lll. S. 1, 3, 81.

II. DE COMPOSITIS

559-1 VocalemLegemsimplicium lieet aut diphthongum retinent composia syllaba suorum, mutet. 155 Dejäro sed jti-ro dal pejäroque, iit-nube milio Pronubaqne, alque hïlum nihilum; dant plurima vates: Expergä-, liquä- cum facio, pati:-, rarä- lepr'L-que Nec non conubium communibus addere possunt. iComposila brevitatem vel longitudinem simplicium sequuntur, etiam mutatis vocalibus. Sic perlägo, rclägo et seligo » ligo, is; religa a ligo, as; occido a cädo, oecïdo a caedo, obaedio val obïalio, ab aidio, sil/foco a fauces.] Hic erat uul alicui color ille simillimus horum. Ov .-.9.1m, 5, 41. Insequitur claquue vi1-'-'-u1nstrid01queiuda-ulum,Veig.Acn. 1,8'i'. Squamaus iu.spiram l1actu se colligit anguis. id. G. 2, lii/-. [Sed duplici de causa potest etiam in Compositione produci voca­ lis ante unam consonantem: vel syncope vel contractione, v. g. meri­ dies « modi-usdies, pridie u prae t?i et (lia, vipera pro wüpera suu viu-'i­ pa—ra,Graeca Graecam quantitatem servant: Pol-,üdorus, Argönaala, geometra. Cl'. nn. 553-54. EXC. 'l." Pertinent ad eandem radicem, sed alia luetis sunt, alia longa; (lcjäro, pejäro et jus, juro, innuba, monii-ba, wonitbium.et mibo; alia, ut [alidicus, causidicus, maledicus, veridicus (ilico), agnitus et cognitas (utiius), ambitus participium, et Substantiva ambit-us, am­ bit-io.]

Com'ibiojuugamstabiliPyrrhi-n camibia proprifunque servas. Verg. dicabo.Ib.1, Aen. 3, 3l9.H ['2.' E praecedens ieibiim facio in compositis iitteia est.conec­ tens; proinde cjus syllaba natura brievs est, sed poötae lon-ni pro brevi usi sunt, potissimum Lucretius] Flummarumque globos liqui/ueloque ooi-ueresama. V. G. 1, 473. Tum liqui/eciunt. OV. M. 7, 161.

'I Pro conill-ïum aliqui legunt conubju-m:cf. 11.563, S! APPENDIX

NONNULLA DE QUANTITATE APUD PRISCOS "

556 [Adcendam Plauli haec maxime accnpe: atque Terenlii prosodiam cognos­ l!" Prisci sucpc syllabam (brevem) in 1' aul ! finale producunt, cum ejus vocalis nul-ura longa est; maxime [.n'mlucunt: &) tertinm personam vcrborum in -at, -et-, -il cum hae vocales in aliis personis longae sunt, ut (unci-l,moui-t, audit, legebäl. Produ­ cunt p'uelerea lel-tiam pers. in -1',lpraeteriti perf., ut lägïl, etiamsi i in aliis personis breve est.; h) primam pers. in or et in ar verborum, ut amör, imilör, lego—.i; c) nominulivos in -m- et in -al, ut cör, (Iolör, mnjör, tribunäl; Noenum rumores ponebäi aule sal-illem. Enn. Am: 987 (L. Miil­ Ier ad.) Ego mihi cum lusi, nil morö-r ullum lucrum. Plaut. Rud. 4, 7, 22 [1248]. ' Hujus mel. hujus cör, hujus labellum., cet. [il. Poen. 1, 9, 175 588]. 2." Prisci saepe corripiunt syllubmu secundam (longam), cum prima brevis est (haec autem secunda syllaba nonnumquam brevis permansit): a) in dicliene disyllubu ut bonis, amä-nl, abi, euri pro egä (&TUIJ) quod breve pcrmansil: n. 529. b) in polysyllaiiis, ut voluptas, dedisti (non aulem reddidisti, nam primu longa est.); .c) in conjunctione monosyllnbi brevis cum syllaba longa, ut quid äsl?, quid äbsmlistifä sed ("idtuum; d) in disyllabo cujus vnenlis ullima eliditur, ut tibl'i) istum, sen(em) 'illum.

4 Aliqua permodum exceptionis tradita jam sunt: cf. v. g-.n. 520, II, Nb'. 530 QUANTITASAPUD pulscos 556

Est equos perpulcer, sed. 'tu vehi non potes istoc. G. I. L. 1442; et. u. 520, [I, NB. tlexametrum est. Ut äd piu/ca redeam, uæo'rem deducit. domum. 'l'er. Hec. 'l, i),, 60 [155]. Quin tu altio'sus es'to; ego 'illï'us scn'sumpullclzre calice. Id. Ad. 4' 1, 17 [535]. u­; of) Apud Plautum 0 post [ aut r l'ere vocalis est extra composi­ tionem, ut sitim, saluos (saluus), Minerua (al. pcr-vius); nominativus autem in Es breve producitur ut mitEs, item Es a sum.]

CAPUT IV. DE PEDE ET VEBSU

557sure Airs structurametrica versuum.agit de natura Versus et autem constitutione est se­ ries syllabarum certo genere et ordine pedum alligata quae metro sit-'emensu 'a definitur, numerumque seu rhythmum efficit.4

I. De PEDIBUS

558 Pesvium est numero pars versus atque certo ordine syllabarum definita. longarum [ln pede et autem bre­ certi versus syllaba longa duas breves valet, ac proinde moram (du­ racion; duplo majorem quam brevis habet. Quare hic pes -w (dacty­ lus) et hic - - (spondeus,l aequo tempore in eodem carmine pronun— tiantur.] Pedes qui onmes syllabas longas aut omnes breves habent dicun­ tur pedes improprii seu falsi; ex quibus nullus versus eilici potest, sed saepe pro pedibus veris ponunlur-.'2

l Ithyllnnus est brevium lougarumquo syllabarum, item tempörum fortium nc (lt-bilium ordinum successio. Numerus autem in continuatione mitius est; distinctio ut ui.-qualiumaut 500th curiarum intervallorum percussio numerum ceu/icit; quem in ea­ dentibus guttis, quod interuallis distinguuntur, notare possumus, in amnipraecipitanto non possumus. Cic. rii.-Or. 3, 48, 486 2 hlulln partim subobscura, partim non necessario. ab auctoribus artis metri­ cae in utrumque partem disceptarisolent de ictu, ursi, thesi, tempore in r­ li ae dehil i, ceteris hujusmodi, ut de ratione versus legendi. 559 nn PEDIBUS 531

559 [. Praecipui pedes spectato syllabarum numero sunt: a) dtsyllabl: V" iambus, qui est c brevi et longa: vir-ös. 'V chorcus vel trochaicus, qui est e longa et lu'cvi: (i:-md. spondeus sive spnndïus, qui est e longis duabus, et ponitur pro dactylo aut anapaesto: pösstint. b) trisyllabi: wv tribrachys, qui habet tris breves, par chorea: * fdcörä. *w dactylus, qui est e longa et duabus brevibus: cörpö-rä. w- anapaestus: ä-ni-mös. "" creticus seu ampbimnccr: "tä-ximös. [c) quadrisyllabi: ww proceleusmaticus: äbiätä. 'vw paeon prinms: täntpärïbüs. WV' pacon quartus cälämiläs. 'W- choriamhus: nöbïlitäs.2

Pedem tradunt uno ictu comprehendi et constare ex duobus tenupuribus, forti et debili seu ursi et thesi. Arsin dicunt sublutionem vocis (alzuutieuto, ele­ vacion), thesin ipsius positionem (desccnso, depressio-t;.Apud Graecos haec nomi­ nu contrariam signilicationem obtinuerunt.: cum enim rhythmum manus vel pedis motu metirentur in sultatlonlbus, positlone (tiüävat töv zööa) vocis percus­ sionem significabant, sublntinne vero [aio:-.'; tri-;zdäa) demissinuem. Arsis solet hoc signo notari ('). Non taiuen vocis sublatio aut positio bis vocabulis ursis et tlicsisintellegenda ita est, ut diversam pronuntiationem uuthui trlhueront orationi ligatae ucsolutae in ltunc modum: Tityre, lu palulrie recumbis-sub lrgmine fqgi St'lvcslrc'ntlenui musdnt meditarisavena:sed videtur solum intellegenda contentio quaedam vocis aut re­ missio:haecautem contentiodicitur percussio seu ictus (metricus),qui tu­ nicn :) uonnuliis rejicitur, mera successione aut vicissitudine longarum brevium­ que syllabarum vcrsum concludentibus. Cf. Manvm. n. 498.adu. &,iuver, n. 483 sqq., PLessts, n. 65 sqq., MEILm-ZTapud Erruudcueu, n. 760, LAUHAND,VII,479. Quod si longa syllaba cui rcspondet arsis in duas breves dividitur, v. 3. J-u in vvv, has duas breves arsis occupabit(u'u v). Sicvaui— et v'vvv. Si thosis arsiu praecedet, rhythmus erit ascendens; si thesin ursis, descendens. 1 A Cicerone, Or. GL247,et Quintillano trochueus dicitur. 2 Sunt praeterea: uu pyrricbius: fiirb'r. v - - hucchius: parui-Tim. - -v untihacchïus vel palimbucchius: uidisse. ..-- v scholius seu amphibrachys: pü'Emä. - - - molossns: canis-udam. v --vu pacon secundus: (Iiich'r'miis. VV- u :- tertius: iini'mäliix. -v- ».- dichorens vel ditrochneus: cïrïlälif. 552 DE PEDIBUS 559

ll. Ratione temporum quae in pede continentur, pedes.sunl: a) generis pari s (—s'voqi'aov)-i. e. eandem moram habenlin arsi atque in thesi, v.cra. dactylus, cujus ausis est duouum temporum duorum etiam tliesis. Sunt hujusmodi praeter dactylum anapaestus, spondeus'- - vel - - proceleusmaiieus' w w vel W o., b) generis dupli seu duplicis ((:voq 8 uMmov): i. e. moram duplo majorem sive longiorem habent"in arsi quam in thesi, ut iam­ bus, cujus thesis est unius temporis, arsis duorum. Huc speclant etiam trochaeus, tribrachys c., ., vel ., cu, cet. c) generis sesquialterius, sescupli sive sesquiplicis*I (yävoq vjpuöhov),sc spatium thesis habent in arsi et praeterea partem dimi­ diam, v. c. crezicus, cujus arsis est trium spatiorum, lhesis duorum: L.,-, lla bacchius, anlibacehius. cet. NB. Sunt versus qui scandi possunt per dipodiam sive per du— plicem pedem; haec autem mensura metrum dicitur. Quare melrum iambcum sive iambicum componitur CX'duobus iambis, melrum tro­ ehaicum ex duobus trochaeis, anapaeslicum ex duobus anapaeslis; v. g'. -... - u, dipodia trochaica: unde dici-zur versus trochaicus tri­ meter, i. e. trium melrorum, seu constans ex tribus dipodiis tro­ chaicis, h. e. sex pedibus trochaeis, cel. ln versu daciylico melrum idem est quod pcs; unde hexamcter est versus sex pedum.]

ll. Du veusu

566posxlus [. .Versnslduplesesl:simplex swc mixtus: purus, quiseu couslat purus uuo et cum­ pede saepius repelilo, vel uno genere pedum et ejus aeqnali; mixtus, qui pluribus diversis. Ultima versus syllaba communis edel-lur, non quod propriam mutet. quanlilatem, sed quia «Postrema syllaba», ut ait

u—v— diiambus: pï'rm'ï'läs.s... u- -v anlipaslus: wcusulc. w--- enilritus primus: npiignärüm'. - u- - : secundns: e.";ndïlöräs --- u -- n tertius: discärdïnö. - - W » quartus: [a:-tünät'ds. --- - dispondeus:örälürüs. 1 Gf. Cic. Or. 57,193. 560 ne vnnsu 5501

Cicero, Or. 64, 2l7, «brevis an longa sit, ne in versu quidem refert», propter moram quam in line vcrsus aui-cs exigunt. [ll. Versusdicitur catalectus sive eatalcetieus, cui syllaba (least in ultimo pede. Dicitur autem eatalceticus in syllabam, cum ultimus pes non habet nisi uuam syllabam; calaleclicus in rlisylla­ bum, cum habet.duas. Sic hexameter ilaetylicus est vcrsus catalccti­ cus in disyllabum. Versus cui duplex est calalexis dicitur dicata­ leeticus, v. g. penlamcter, in quo catalexis estin medio et in fine, Acatalectieus siveacatalectus estcui nihil deest; hyper-cata­ lccticus in quo syllaba redundat.. lll. Versus longiores constant partibus &) duabus, b) aliquando tribus, quas Latini membra, Graeci mola dicunt. Pro etimero lllBlIl­ brorumvcrsusnominatur monocolos, dieolos, tricolos. Plura mc'mbrasystema alliciunt. a) Nos patriae [lues [ al dulcia linquiams art-a. Verg. B. 'l, 5. Lunaque uoci-irritos [ (illa regebat equos. Ov. Tr. 'I, 3, 28. Fontesquc lymphis i obstrepit-nt manantibus. Hor. Ep. ?, 27. Quoi dono lepidum [ nouum libellum? Catull. 'l, 'I. 13) Ille volat [ simul arva fuga ] simulacquora verrens. V. C. 5, 201. Quidve dolens [ regina deum [ tot volucre casus. ld. Aen. 'l, Q.] lV. Caesura est sectio seu incisio in medio versu, quae maram aliquam exigit in pronuntiando. Fit fere in line dictionis qui sit in initio pedis aut in medio pede. Nos patriae finis ] iit dulcia linquimus arva. B. 'l, 5. Impius liacc lmn crillä [ näualia milcs habebil. Ib. 70. Quae quidem masculina vel fortis appellalur, si dictio post sylla­ bam longam absolvitur, ut in priore exemplo; leininina seu debilis, si post brevem, ut in altero. V. n. 557. Caesura autem optima censetur, cum ibi praecidit carmen ubi sensus moram requirit. Sed vulgo ab antiquis dicebatur caesura syllaba dictionis extrema, prima pedis; quae nunc incisio syllabica aliquando diei­ tur; v. c. syllabae ac atque nos in hoc versu Vergiliano: Nos ])(lh'lAE[istis et dulcia linquimus arva.l VI. Plures vcrsus lyrici facilius scu-utuntur, prima syllaba tum brevi tum longa in scuudcudo omissa. Quae ab aliquibus dicitur a nacr usis (oi-:aizpouciq), i. c. prolusio seu praelusio. Vll. Saepe (luac syllabae priores promiscue longae aut breve.-^,inlyricis usur­ pautur: vu vel - - vel v- vel —v.Uusim hanc uouiiulii appellant.

l lgitur syllaba quae,-eliditur non est habenda pro incisione syllabico; non enim prima pedis est. C! 0l 9­ SVNALOEPl-IA,marus 561

lll. Da smamnrua, acruursr, APllAERESI,lIlATU

561M Vocaliex cum vocali gemina praeeunte tollit synaloepha ecthlipsm elpriorcm, haurit: Est vel cs at si consequitur, fit a phaeresis: usquamst. !. Synaloephe sive elisio est lignra, qua vocalis aut di­ phlhongus praecedentis dictionis a sequenti eliditur et quodammodo absorbetur. Cf. n. 4, 8. Elisio vocalis longae quam brevis durior est; elisio ante brevem etiam durior quam ante longam. Conticuer' omnes intentiqn' ora tenebant. Pronuntialur autem et scribitur: Coaticucre omnes intentique ora tenebant. Verg. Aen. 2, 'l. Darda-nid(ae) e muris. Ib. 'lO, 265. NB. Praecedente vocali aut liltera in, c verbi es et est elidilur etiam in fine carminis (aphaeresis). At gravis ut [unde via; tandem redditus imo est. Verg. Aen. 5, 178; b. e. tumst.4 [l. Attamen in versibus maximc dactylicis majoribus non elidun­ Iur (sed fit hiatus): 'Lm lnterjectiones monesyllabne, ut a, a (ah), heu. ...ö übi crunpi. Verg. G. 9, 486. 0 pater, ö homi-aum rerumque aeterna potestas. id. Acn. 10, 18. öät (le Latia, 6 et de gente Sabina. Ov. 11].'Ut-,832. 2." Aliquando vocalis longa et diphthongus ac in arsi non cli­ dunlur. Quid struit? aut qua sp? inimica in gente moratur? V. 4, 235. [Ore/cades et radii Et amara pausia baca. Id. G. 2, 86. Ante tibi Eoäa Atlantides abscondantur. II). 'I, 221 , et B. 5, 6; 7, 55; Aen. 'l, 16 et 617; «'l-,667. Hor. E)). 15. 5; 3. 'l, 9, 58, col.] 3." Item vocalis leuga et diphthongus in thesi, quae proindc corripiuntur. Iusaläe fonte in magno. Verg. Aen. 5, E).-ll.

-1 «lioc modo ut semper pronuntiasse, ila aliquotiens etiam scripsisse lioma­ nos constal; maximeque hoc in libris sermonem familiarem praeferentibus tut iu comicorum fabulis Ciceronisquc epistulis) nuimadvurlcrc licct. Jum apud ceteros auctores rara in universum formae truncatoe in codicibus dopreliunduntur». UAEHRENS,('at-"tacLatini minores, vol. 4, editoris prae/'. p. XII [in Ii. Tcubucrl. 563 nia'rus, iaca'nunsrs Ut D! C:

[Credimusï' an qui.(unarn, ipsi.sibi somnia ]ingant? [d.B. 8,'108. 'l'e, Cmydon,o " Aleæi. Ib. 2, 65. item Aen.. 5, Qöl; ilor. S. 1, 9, 58. Nota longas et breves non elisas in eodem versu. Tarsum conati Zin'ponciePeliö Ossam. Versr G. !, 28l. Glaucö Et Panopeae a Inoo Mclicerlae. [(J. 401] :i." [lem non eliditur aliquando vocalis brevis, praesertim in caesura ubi sensus absolvitur. Et vera ineessu patuit deä. Ille ubi matrem cet. Verg. Aen. 'l, 405. NB. Synaloephe non modo in eodem carmine, sed in diversis etiam locum habere potest. praesertim cum particula qae. [gnari hontinmnque locorumque Erramus... Verg. Aen. 1, 532; ubi ultima vocalis praecedentis versus eliditur a prima sequentis; qnare versus est hypermeler.

56" cedentiEclhlipsis eliditur est, ob cum sequenlem in littera vocalem. simul cum vocali prae­ Ilali(am), Italiam primus conclamat Achates. Verg. Aen. 3, 525. 0 caras homim'mn), o quani/wn) est in rebus inane. Pers. S. 'l, 'l. NB. l. Eethlipsis etiam in diversis carminibus locum habet, sed raro. Jamque iler emensi, turres ac tecta Latino-r(am) Ardua cernebant juvenes. Verg, Aen. 7, 160. NB. 2. Prisci litteram 4» cum voculi correpta servabant, quod al) aliis rero factum est. Et (rl-ntumvenerata virï'tm hunc sedula curet. 'l'ih. 4,5, 33. Et apud 1101".S. 9, 2, 98, et Prop. 3, -l5,4;3, 32,'r') Li,/19, cel. Cf.n. 568 ,.I

[V. De FIGURISpoiä'ranun pnopnns

563: Svllaba.de'geminlalaetaulna,synaeresisDislralnt in geminam linn: adversa diae-'esis esto. unam. Eetasis extendet, rapiet sed syslola vocent. ln carmine praeler ea quae pluribus locis diela sunt de poölis, quattuor maximefiguraespectantur: synaeresis, (Haeresis, sy­ stola, diastole. l. Synaeresis vel synizesis est svll'ibarnm duarum in unam con­ tre.clio, ut lil"in sequentibus casibus (est autem frequentior in teni— pore debili quam in torti): 556 sumzusrs 563

!? in vocibus cus finitis syllabae ea, ei, eis, eo in unam coire possunt. [tem ea, a!, eo in aliis, [ut trisyllaba äädcm, ä5!lc-!!!,öösdem in disvllaba; !lisvllnbum (lc/!!!!c!!! !!!onosyllabu!! Reice', eicit, !! 529] ..!smarus 0!ph!!! Verg. B. 6, 50. .L..!!!/!!!:!!!'!bus aureis. l!l. Aen. 1, 726. F !!!mnm alueo. !l). 'l, 55. [ U!!!!eademque t!!!!sanguw animusque sequuntur II). 10, 487. Eurus !!!!se Zephyrumque !!o!'!!!,'delu'metal!!! fatur. lb. !, 151. C!r!?!osGewic! subuecta; dehinc ubi hoc! !! co!!!!. [!l. G."0, 107. A.'B Fere ! poölis contrahuntur antehac (aut/tac)! usqueadeo, deo:'sum, seorsum (sorsum). graveolens, s!!!!uäo!e!!scum vocalibus e! '!n .-'lch!!!c!, U!!sse!seu Uli!!! cf. n. 27, III, cmn dativo et ablativoin —0!'o, ul Typhoeo. liden! dicunt pro!!!!o, vemens, cet. pro prehendo - . Adde n. 518, NB.] 2." ! mentis in consonante!!! mutari potest. in äb!es et übiegnw, (uias et ärietm'e, päries, producta vocali praecedente. ..T!'-!!!!s!!e!b!'!!'attibi!!!pectus.Vei-g.Aen. ll 667(: äly'ätä). Ariete! i:! portas et dura! obice postis. !l). 890; (obice—objice passim). [tit./tcti. 2, 442, 9, (!'!!!; l'.'.., 706, cet. Prop. !, 19, I.,; ,I, 42. [!'B. lu, to aliquando contrahuntur sed !leleclu Opus est..

Ftuuiorum...Qui!! rea: E!i!l!!!!us. )!!o!!!!!!seum!!!I [!l. G., Verg. 482( den. : "umorum/'.] (3, 53. 5.0 ] polliculae sem! cum li'leris initiulibus rt, h!, ho, !! in unam (brevem) coalescunt. semper in comuositiune, u'! sem.!!!stussive senms­ tus, se!!!!!!!!!!!!!sscu sentio-uimus. Caedit se!!!.!!!!!!!u!sRutulmum calcibus ar!!! Verg. Aen. 10, 404. Sentümminis Cuc! [acies. II). 8, 194. 4." Ou, oe, a!, 00, an raro coalescunt. Quoad !!!!it. llor. S. 9, 5, 0! . -—Q!!o!!!!monosyllabum est. Proinde (a!!!!eloquio. Verg. Aen. !l, 385. ——Proinde to- dacty­ lus est. Coopcrüun maria. Lucr. G, 49I. — Cooperi- dactylus cst. Prout. cuique libido est.. llor. S. "3, 6, 67. — Prout monosylla­ bum est. 5." U vocalis post consonantem aliquando in consonantem migrat producta vocali antecedente, !!t in genua, tenuia, pit-uita.

! Semper ab antiquis. 565 mannm-: nom.-tnum U! Ol NI

Genua labant. Verg. Aen.. 5, 452. — Gälmä-lä- (wolfius est. 'l'cnuia nec lanae. [(I. G. '1, 507. — Tänuïü daCIyIus est. 6." Uu-coalesmt in u-in genitivo plurali quartae. Sed duo sunt quae nos (lisjungmu milia passu-m. Mart. E).,5, 5. NB. Prisci,cnniici praeserliin,in cuntraclionibus liberiores sunt.

'5ä'4, l. l)iacrcsis esl syllabae unius in duas divisio, ui. silmu: pro silvae, cuoluam pro evolvum. .Nunc marc nunc siluae. l'lor. E)). 13, ?. Condita quin veri.pectoris cvoluam. Catull. 66, 71 [Sic aui-(ii, cet. n. 518, 5." Viäius,n. 520, NB. ?, diss-olim,peran­ luenda, eualuisse, ut apud comicos iam (Iisyllabuin." ll. Syslole lit, cum aut. syllaba natura longa curripilur, ut miscuärunl, [u.lgärc; aut etiam longa positu, altera tamen consonanle cxlrila, lit brevis, ut öbiuis pro objicis, äbici. pro abjici. Cf. n. 545 et n. 520. Illae autem paribus quns [ui;/Era carnis in armis. V. (i, 827. NB. Fit. aliquando haec lignra ab nietri necnssitatem i'lIiscuärunu/ue herbas. Verg. (?) G. (2. mg.] Ill. Ectasis sive (liastolc fit t;tllll syllaba natura brevis lere metrica necessilale prutlucilur, velut cum sunt tres vel quattuor l)r'exes continuae in carmine heroico, nt Piïmnidcs et. Priamus, Italiaet Italus, cf. Italus, lSïcelides, cl. Siculus, .iruhia (cl Arabia), .Aiftbs. [bilis italiam, portusque i-nh'urc licebit. V(:i-g'.Aen. 5, 9'54.

O"U(oö gura[Proprius qua vetus itidem verborum poetarum forma est. melaplasmus vel necessilale sive metri li­ vel ornandi poöinalis causa a poetis in novam ligni-am lanien-iquo ser— monis mutatur. Praecipua melaplasmi genera sunt quae sequuntur: [. Aplwcresis est littera vel syllaba principia dictionis snbtracta, ut ruo pro aruo, tf.-numpro contemno Cl. n. 56i, [, NB. ll. Epcnthcsis est, cum medio dictionis liltera aut syllaba inler­ jicitur, ut Mauors pro Mars, nauim pro nauta, ci'lict-ulus [.er cinctus.

'! cr. Verg. A.m.6517; Calui]. ea, as; 1'ib.-l,7, wana;/i, 5. 16; Ov. uf,-. 12, .i, cet. Sic apud Lucr. maxime et l'ha-zur. -I,?, S; l'ral. 3, &,cel. siii-mus, siiam, siiölus, cet pro sæmus, cet. 558.. innuunt: romanum 'a 565

NM'ITAtum stellis numeros et nomina fecit. Verg. G. I, 157. III Syncope litteram vel syllabam e medio dictionis subtrahit, ntyubcrnaclo pro gubernaculo, periclis pro periculis, vixet prn rixis­ set, ca,-tilman pro e.vtiuxissern, divum pro (lium-um. ])eseris, heu tantis nequiquam erepte remotus! Verg. Aen. 3, 710, VIXET,cui uitam deus aut sua dextra dedisset. II). 11 , 118. IV. Paragogc dicitur, cum extremae syllabae uliquid adjungitur, nti (letudier pro deludi, admittier pro admitti. Cori/estiui alacres ADMITTIERorant. Verg. Aen. 9. 250. V. Apocopeiini dictionis aliquid detrahit, ut tuguri pro tugarii, oti pro otii Cf. n. 25, tVB. 'i. Pauperis ct TUGURIcongestum cespite culmen. Verg. B. 'l, (39.]

CAPUT V. DE ALIQUIBUS VEBSUUM GENERIBUS

]. DE veusu SIMPLICI

l . Bnr'rnuus DACTTLICUS

!666 postremus[. l-lenalnetrumcarmen est catalccticns, constat n. 560, sex ll. dactylis, liabet praeterea quorum a) modo incisionem unam syllabicum, n. 560, V, post pedem secun­ dum, b) modo dnas, post prunum et tertium, c) plures etiam habere potest. a) Sed fugit interela, fugit irreparabile tempus. Verg. G. 5, 284. i)) Ille vallat simul arua [alga simul aequora verrens. lb. 201. c) lntcrcla vntulcres Pyroiis et Eous et Aetii-on.Or. iii. 2, 155. II. Sed singuli e quatluor prinus pedibus spondeo substitui pos­ sunt.-Lsubstituuntnr autem vel unus vel plures plcrumque. (Jr/is antiqua ruit multos (lemmata per annos. Vrrg. Aen. 9, 505. lgitur compositio hexametri haec est.: -V.-, [ -vu ' —uv : -vu ' -vu' —v NE. Quintus pes nonnunquam spondeus est.; unde versus Spon­ claicus seu spontliaens appellatur; quo vel rei alicujus gravitas et amplitudo, vel ingens maeror animique angor, vel aliud simile decla­ 567 nuxmue'ruumUt 59 ratu1nQuartam sedem spondaiei versus dactylus occupare solet, ulti­ m.- ve1o dictio esse quattuor svllaba111m.Sic Vergilius: Cara deiunsuboics,1111191111111Jovisincreinentmn B.- ,.49 Constitit atque oculis 1'1111/11111agmina'circu111spcrcit.Acn.?,,69.1 [ill. incisio syllabica nonnunquam unica est posf. prinium aut tertinm pedem, adjecta fere eaesura trochaicn, n. 567, lil, quae saepe post. eucliticam invenitur. Incipilunt agitata Iltumescere et aridus altis... Verg. 6. 'l. 557. (Haud1no1'11)co11ve1'sisq11eIl [uigore aufertur habenis. 111.11, 713. Haec (111111DardanioAcnelae miranda vidantur. 111.'i, 494. [V. Raro incisio post tres priores pedes nulla est, ubi tamen caesum trochaica adesse solet, saepe- post encliticum. Tempora cunctantique [[ natantia lumina solvit. V. Aen. '3, 856. Impius haec tam culta ii novalia miles habebit. Id. B. 'l, 70. Emit oppositasqueevicit gurgite 1nolcs.ld.Ac11.9-1-97. NB. Monosyllabum (longum) pro sitiat». ineisai haberi potest, tum potissimum cum intime dictioni praecedenti conjungitur. Opprimc, dum 11an ] sunt, subiti mata semina morbi. Ov. Rom. 8 I. Duc, age, duo ad [ nos; fas itti limina (tivum... V. C. 4, 358. igitur si pedes versns heroici e singulis verbis eonstat, ineptum atque insulum fit carmen, ut Aurea scribis ca1'111i11a,J11li, 111aa1i111evatum.? lnjucunda etiam illa sunt, quae t'emininis tantuni eaesuris inler­ secantur, ut . Sole caiicnte ju'uencus a'ratm 1'eiiq11itin'a-ruo. Contra si verba conci1lunlu1'it11ut mutuo amplexu pedes alii ex aliis vocabulis pendeant., pulcherrimus efficitur versus.]

Versus hexalneter variis modis 1esecn1'ipotest, ut liquet ex iis 567 quaemerentur: nuper dictasunt. Ejuscaesurae quinque potissimumnu­ H 'I'riemilner is, Latine semiterna r ia, quae conflaturex primopede cum iueisiono secundi. Semilcruariae'uddendo est scniiseplenaria. Purpure'os Hi moritura.....,,,.....,,...,,l...... " malui; HI ili'seindit timidus. Verg. .-ic11.12,602.

4 Pulchre ille Vergilii aemulus Hieronymus Vide libro V suae Christina-'.: sponduico celeberrimo finem imposuit Suprennunquc uur mn ponens capul cæpirauil. 2 immo versus crit. prorsus inelegans, si duo priores pedes verbis duobus uutuno m1n1m1'caesoconlicientur, quale estttlud T'1c1ttinpr1nc1p1oAnnalium (.'r­ ' ' . . ' I 1 .. ! bemRomam pi'nicqno rcges habuere; aut hoc pervulgalum: Pro/uderunt cum genc­ roso 'sanguinc'oilam. ö-l-O HEXAMn'ruum 567

'l." Poullicniim v.ris suu sum iquiuarin. (nuncconslnt ex duobus pedi­ lius cl incisioue lurlii. llaec onmium jmmmlis-suun csl. pr.-ursarum udliiia bucolicn, quia vcrsum (ex antiquorcm dividit. Arma uirumque uano, Hi Trojæ-:quiin-imus uli m'it. Verg. Acn. [. l, "U,-.N.-l lli - ...... - ...,, - ­ Qll-Llüsi.-por fertis H I per graui.-inn, 15quali' pri" (n.-slum. ld. I). Si."I5 a.-1 Trochzncn quae postiluus 'n': 's hnhni lrnchnoum. qui diclinnem «p.-­ minat iuua lliOsim Ierlil. ll.": i'.u.'sur.'l lli'llum Latini delectamur, Illhlllulüm cnin­ allicit vcrsum. el picr unique mu.'sculinucc'Vis-unnesm'lciuium loquir il. ["I-""dum. IH 'fama. " illiu'-' IH reum-urednlurrm. Veer".lli-uf?-, 3 .n.. -.. ".,,- Iiva—va—v !...a lloplillmmimcrie, [.nliimsomissplcnurin. quae cmilinei lres ne— dos cum incisronc (Illilrll Cui pl'ilf'llilllilll'." sumiu-rnnriu vol Nullum lmohnico.

I I I l ! Descrætquc uidcrc ll Iacm' ! ' Ililu-quc relictum. Verg. ,lmi 2, 38. --.—vv.-VHVI-IH-l-VVI-V 5." Bucolica seu Lo."..-:ipml in lil. si smnisnplcnuriuc (luas lircvcs u(ijunxc­ ris, sensuri-quc perfeceris; tnnc uuu—.mversns llicillll' apud i cu 55 Hanc (tunsu­ ra elegantissima ('si, maximo si quurlns (l:-clylus integra uicliono const.-.i;sed :illoram requirit.

l l . I , Namque erit illa mih." ' I ' m'mpirr (laus. il lHim arum... Verg. I). -I, 7. -VVl-VVl-IH-I-UV' II—vvl—v

[III leh: scpnr ['n'—Min''' I in graminn, " quali: p: !' (le-(tmn .. H). 5, "ili.

[. Caesur-m mas-:ulinae alque climn iurisinni en vis 568 esl ul srllnba lucris, praesertim in cunsonunlrmexiens, nonnunquam prodiui,:nur. Pectorilbiïs inhians spirant-ia consuli! esula. Verg. Aen. 44.64. Emicat Euryalus H] et muna-ieviclor amici. II).?),557. [Ostcnlans artemque put/er Hl ar,umquc sananlem. II;. 521. Illc lal-usniveum molli, [ulli-is hyacintho. [(I. B. (5, 55. Dona (lc/eincauro grauiä IH sectaque elephanto. lli. Aen. 5, 464] ll. Monosyllabum qua inlcrdum a potiiis producitur in arsi sc­ cundi pedis. Mminaqui-lauri/sque (Icilolusqucmai.-eri. Verg. fieri. 0, (H. [ill. Ad hexametri swnlucepham quod attinet, illud accipe: raram esse fer-aque vitandam in arsi priini [nodis. in arsi cl lhcsi scxli, ilcm raram esse in llicsi secundi cf. quinli. Sed cl. n. 581 a, NB.

4 Haec caesum (famulam;nppcllalur, quod Thcucrilus liuc plurimum sil.usus. ln eclog. Verg. reperiuntur 85. Gf. ll.H'lZ'l',n. 407. 569 uexanta'rnum 541

Dum ea;paruo nobis tantu-ndemhaurire relinquas. Hor. 8. 'l, i, 52. Onmibus exhaustis jam casibus, omnium egenos. Verg. Aen. l, 590.

559 Exeuntis hexametri tim-eicihae normae sunt: '].a Ut sextus pes srt vox disyllaba, &) praecedente pnlysyllaha, v. g. tägminä'lagt, ïmbüc'täguiis, Amargllidä sïlväs, cerca­ liäquc iirmä, pracdïcärä quErcds, irre-meabilis Errör; b) aut praecedente uno monosyllabo, ut turtur äb ulmö, pactäre äb imo, linitus 'in timbra, frondator ('i-(läuräs,f(itä, näque tilträ (: fata, nec ultra); 0) aut praecedente monosyllabo cum disyllabo, v. g. huic pätär ausu, ltäutl tibi miltüs, ö flää cFrtE; (I) aut praecedentibus (raro) tribus monosyllabis: ltïc Et in ftltï. 9." Ut vox ullima sit trisyllaba, paenultima disyllaba autpolysyl­ Iaba, ut läcvä füïssät, pictus äultï'lüm, ltomimimquä «triumque,viburnä cuprEsst, consolenturuö päräntäm. 3.: Ut sextus pes constet duobus monosyllabis, praeeunte poly­ syllabo, ut cap'c'ssäre'fas Est. 4." Ut vox postrema sit monosyllaba,praeditü aphaeresi,n.561,l, NB., ut säïqnï cöörta est, 'inter-[(ita dölörc est. NB. 'i. Justis de causis, v. g. ad rem ante oculos ponendam, ad harmoniam quam dicunt imitalivam procurandam, potest hexametrum carmen in monosyllabum exire. Sternitur exanimisquc tremens procumbit humi bos. V. Aen. 5, 481. Dat latus; insequitur cumulo praeruptus aquae mons. Ib. 'l, 105. NB. 2. Vitandae sunt in line dictiones quattuor et quinque sylla­ barum, paucis exceptis, tere Graecis aut propriis, ut ululatus, ele­ phanlus, hymenaeus, Alpltesiboeus. Lament'is gemituque ct femineo ululatu. Verg. Aen. 4, 667; cf. 11. 561, i, 20 Seu mollis violae scu languentis hyacinthi. Ib. 'H,(59; cf. n. 568, I. Saltantis Satyros imitabitur Alphcsiboeus. Id. B. 5, 73. NB. 3. Nostris auribusjucundissimo accidunt hexametri, cum arsis quinta et sexta acuuntur, quales sunt I'ereVergiliani et Ovidiani iique petitorum qui Vergilium sunt et Ovidium imitati. Audi v. c. Vergilium, Aen. 6, 679 —70'2: At pater Anchises penitus convalle virenti Inclusas animas superumque ad lumen ituras 680 Lustrabat studio recolens, omnemque suorum (.?! iä— [( IIEXA ME'I'RUM 569 .

Forte reccnsobat numerum carosquc nepotes Fataque fortunasque virum moresque manusque. isque ubi tendentem adversum per gramina vidit Aenean, alacris palmas utrasque tetendit, läffusaeque genis lacrimae, et. vox excidit ore: "Venisti tandem, tuaque expectata parenti Vicit iter durum pietas? datur ora tueri, Nate, tua et notas audire et reddere voces? Sic equidem ducebam animo rcbarquc futurum, 690 Tempora dinumerans, nec me mea cura fefellit. Quas ego te terras et quanta per aequora vectum Accipio! quantis jactalum, nate, periclis! Quam metui ne quid Libyae tibi regna nocerent.!» Ille aulem: «Tua me, genitor, lua tristis imago 695 Saepius occurrens haec limina tendere adegit: Stant sale 'l'yrrheno classes. Da jungere dextram, Da, genitor, teque amplexu ne subtrahe nostro.-, Sic memorans largo fletu simul ora rigabat. Ter conatus ibi collo dare bracchia circum, Ter frustra comprensa manus effugit imago, Par levibus ventis volucrique simillima somno.

Curandum etiam est ut finis orationis non semper ver­ 570 sus fini respondeat, at oportet varias moras et caesuras inducere, ut apud Verg. Aen. '1,498 sqq. Qualis in Eurotae ripis [ aut per juga Cynthi Exercet Diana choros, ] quam mille secutae Hinc atque hinc glomerantur Orcades-, I illa pharetram 500 Fert umero, [ gradiensque deas supereminet omnis (Latona-etacitum [ pertentant gaudia pectus); Talis erat Dido, I talem se laeta ferebat Per medios, ] instans operi [ regnisque l'uturisJ]

1 i.!" Si tihi vcrsus ex pedibus solutis conficiendi sunt, r. g. rluïcmnqlnïhönïirls üblillfs, Est Til/('illi:cüenö,aul cäcwwüsl üiili'llis, in primis, cum sensum pulchre cnl­ lucris. cujusque. syllahae quantitas [notanda examussim, deinde pesquinlns et sextus quaerendi, et.ad incisioncs priorum animus ut inuium invenias adverten­ dns. Sic in exeunt-In proposito incipies u fme: öblillis hönïirïsuutuh exordio: ïibli'liir est räönii;uirumque recto, tinis enim versus est vox trisyllaba,ccl.; initium anu-.in gaudet Iucisione post pedem secundum: reliqua jam erunt facillima: quiemuqulf. En igitur tibi carminum tuorum primitiae: öbli'llisEstcäenöquïcümqucöblïtäs hamis.­ 571 PENTAMBTRUM 545

57'Elatur, Pentamett'um continet (luo carmen membra quod quorum fere licxamoti'um utrumque conii­ binis constat dactylis et incisionc syllabioa. Scit duo priores dactyli possunt in Spoudeos mutari. —qu-uvl-IH-uu.: . — ' -uulg Et subito calsu lli quae U(tlttill'erulnnl. Ov. Pont. 4, 5, 564 NB. !. ln pentametro rara est elisio, quae si est vocalis longae vitanda in secundo membro. NB. ?,. Vitanda omnino in lino vox monosyllaba, vitanda (fort:) trisvllaha, licet (raro) uti polysyllnba; disyllaba communis est. Sed in utraque scoticum lii-.ripotcst aphaeresis. Cf. n. 561, [, NB.

9." Cum versus voccm nhqunm capere nequit, aut alia de causa verbis pro­ positis cantici non potest, Il)svnom mis utendum est. v.,,".Tun:aspera sueculamitïö­ ru/iunt positisb.-ltis,dices cum Ver-r. ..lcn hält. ispera lum positis :::-r::scEx'rsaecula bellis,­ b) aut numerus mutandus. v. g. Flavum/luemt.-ld::r'ir'ltlïbus ilicibus stillahttl di­ cos cum Ov. .II. I, 119: Plura-',uc :le uiridi slillahanl iliCL'mrlla; c) ant.-Ilia constructio usurpanda, non mulam significatione, v. c. Quantum lui-lum salit,-cn:superat pulli,-ns alii.-a, ut:! etsi omnia verba capit hcxmnctrum, his componi tamen non potest. Dic igitur: Quantum lanta satira pallentia-tiii olivae, vel cum altera lncisione c: cum Vergilio: Lenta solia; qmmlum pallent: :::-(lil.olirac. B. 5, 46. Sic activam vocem in passivam et contra mutabis: Paulum et [truces ostriferi Abi/tii tentant in passiva efficit vcrsum: Pontus ct ostriferi raucae letllplmilur Abydi. Vmg. G. , - . d) Antadjicinudum cpilliotum quodani rcm iaciat, i. 0. ex rei natura vel ad­ junctisdcsn: "plum, r. g. in hnc: l::tcreapcntlentvi:-::::masculr:filii, sit. (uieret: dulces ,nnulcnl cirt: til" omnia nuti. Vare,. 0. 'l. 5; Hunc sonu-ultam: Nin: ...-...-mm-tiirati:! sic cpittictis auguri: :::. ornare palmis: Ilcnl "mestus uolucres 1::'.:.'trudit frigidi: mori:; v:'l rcclius. fortasse: 'l'rislilnæ han,-'quibusuin: inf.:rl horruit: morlem; vel pulchrius: II:-ul teucris auibus nia: affert tnm-ra mart.-:::. llcu' ni:-ihm :::/:riunlur avt-xliitæmulihus(glariulibus) natae. NB. In hoc exemplo t'pillimu candida (nim) t't querulus ['tu-ps)s::1m:'s::l:t. :; Loc.:imcpilhcli appositio usurpare potest; r. g. Ni.-:.-tamcn interea rant-ui:, "ru.: (:una, palumbes, Ncctgcnwra norit: t'cssubil turtur al: ulmo. Verg. I.".I, 57; lua cura, I:. 0. tibi dilectae, tibi carissimae. . ) Circuitio rti-"::::::(Il:il:cl:ilu r: sit'. verbum um:-.' signilicurc ita poteris: telluri in :ntler: suit.-os,l::rrmn e.vercerc aratro, col.; tovn-ruxcil, ita: :llnjurust/uu cadunt «llic II:!montibus :::nln'ue. Verg. II. 1, 83.' .t cf. v. g. i::l'lnzti: uu: pro gerundïn, ul amm-cognosmrr pro cognoscendi, boni:: in/lure pro ut! in/lumlum, p:'.':cpositiu::mn omissam, nt limisImbitmnus, vcl suhslau­ livo postpositum, nummum in::nulnlnu. et casum, ut ii clamor cnclo,compara— tivum pro superlativn, ut pulchrior lllll(.'aliospro omniumpulcharrimm, adjectivum cum genitivo, ut strata :::":zrun:proriu: stratae, numeralia, v. g. bis septem pro qual­ Iuortlecim, tnmsim, v. g. hac Trojana lmn-e; (te!. 1 Habetur omnllms numeris unsolnlum quod secundum hoc schema effingi­ tur: 'vv ] ' ' ' 'In-vv ' 'v " v I ' quuloost-propositum. 544. nnr'rimus 5'71

Huc quel-i vecta (e)st Dardana, puppis (we! Prop. 4, l, 40. Nulla venenato littera mixta joco (e)st. Ov. Tr. ?, 566. NI].3 Carmen politametrum, quod etiam clegiacum nominatur, est pro­ prio hcxumetrum llicatnlcclicum; constat enim duobus trimetris (lntylicis (r;-lu­ lecticis lll syllabam. Duplex illa incisio est ars-s duorum pedum, quorum singn­ lnn theses singulis cessat-ouibus dichronis seu duorum temporum (lu-ovium) supplentur.

572 I. Versus tetrameter calalccticus constat (apud [Im-alium [, 7 et 28; tribus dactyhs ct catalcclu in di­ syllabum. Primus et secundus possunt esse spondei. Dicitur etiam archilochïus. ": I ': I * W I * : Carmineperpetui)celebrare. 0 fortes pejoraque passi. [Est tanquam hexameter sine primo et secundo pedc. Semel in tertio spondeus invenitur: [, 28, 2. Subjicilur auäem hexametro: n. 588. [V. NB. Apud Senecam invenitur dactylieus tetrameter :icatalec­ ticus cum cacsara semiquinaria, i. e. eum incisinne post secundum pedem. Te Tyri-heim, puIer, rapuit manus. Octlip. lil-S).] ll. Arehilachïus minor constat duobus daclylisel syllaba. Est igitur daetylieus trimeter catalecticus in syllabam (Horat. [V, 7). Adhilmlur autem cum hexametro: n. 589, [. 'W I *W I ! Pulvis et'umbra su'mus. lll. Adonias conslal daubus (laelylis, quornm aller esl calu­ leeticus in disyllabum (dactylious (linicler cnlalect.).4 "t;-' I ": Terruit I urbem. l'lor. 'l, "2, fi. NI). Adnuius subjicilur legibus (Illlllll scxtiquc pedis hexametri: Itarajm-cn­ tas, llut'. l, ?, 'l-l; l'ullus in hostem (inlitis-lmn), -l, &,liil; Stfquoque fugit, ?, lG, 90. Aliae compositiones rni-nn sunt- .llih'lmequc, 2, 6, 8; Est li.-derat- ris. &,4l, &.Caret uli.—nono, raro uduuitlutaphaeresin, ut 'I'uclusuralrnsl. Catuli. ll, ili-. ll./'. Plierecratïus cunslnt ulnolinsspnntlcis (Iactyluinterjecto: * * ; "*"-' -—.:.(lres (tanaim-ris ilac-(lo. llor. 3, '15, 3. Cf. 586, [V. NI). Catullus pro primo pedc eliam lrochacum et iambum adhibet?

-l Si dicas adonium constare ex dnctylo et trochaeo, tibi habendus erit loga­ medicus. ? Iilïsio in phorccrnlio apud Hor.-iliumunlla. Cucsuro semiquinarin semel tau­ tum deest: 'i, 8, 47; fit tamen aliquando per tmnsin, e. g. 2,-I2,Qü,aut opo elisionis: 572 DAC'l'VLlCUS 545

V. Glyconius constulspontlgo (et duobus dactylis " saepe cum caesurasemilcrnmia: --"W'-W. Cf. n. 586, [I, [II, [V. Et aegnmn Priami votus. Hor. 'l , 15, 8. NI). Elisio rura est, fierique solet cum syllnlm brevi initio primi dactyli? Auran-(um) ai sniim: mulu. 'I, *23,fl; cf. II. 5 I (Si figit adaulanliuas. 3, 2'1,5 ) Vl. Asclepiadöus minor constat spondeo, (lnctylo, syllalilca incisionc sive cuesura semiquinaria (cf. pontamclrum), deinde duobus dactylis: --l-w1-m-w'-v3. cr. n. 586, 1, 11,111,w. Maecenas ataui-s Hl edile'rngibus. Hor. 1, 'l, 1.3 Adn. Primo (luctylo in iambuu'. verso, ulcuicus cndocosyllnbus est: (:i. n. 581.l'1 arsiVI:. terti -.1lElisio I'llpotissimum o.) in ursi. primi ductyll, b) ln thesi secundi, c) in a.) Luctant(mn) Icariis fluctibus Africum. 4, -l, 45. "b) Gum-mas et lapides aur(um) et inulila. 3, 'P./1,(18. c) He (licente cauis imposilhun," ilicem. 3, 43, lll-." NI).2. Vitanda es'. elisio in ursi dactyli secundi, impedit enim cuosurum semi­ qniuariam seu (norum inter utrumque hcmistichium. llic bellum lucrimoshun), liic miseram [amem. 4, QI, 435 Ni). 3 Monosyllabnm nsclcpiudonm clnudcus csl ruldc ruru m. [VII. Asclepia deus major inter utrumque membrumascle­ piudoi minoris interponit. dactylum cum incisionc syllnbica: —-I-vv — —vv —' -va-v:6 [ Hl [ 1H Vel cur his ani [ inisjllincolu [ mcsmnon redeunt genae? Hor. !l 10, 8 ' cl".sequens NB.4. Hic vcrsus cum tribus sequentibus a multis hnheutur lognoe­ dici: (:i. n. 580. Si pherccrnlius sumitur pro Iogaoedico, COllSlill,spondeo,ductylo trochaeo: ' ' '—vv ' "V.

( Qno Seneca interdum ('.horos scribit. Cf. '['/n,.ncl. -.Si glyconius nunu-ral— tnr in touuoudicis, constat. sponden, (laclylo et (lipotliu trochaica cululeulico: "'UU. -U .! ? Elisio in linnmur eclhlipsim) his invenitur apud llorul. ln 262mnniuibus

4,i,.33.i::1esurn4,3, 49; i, 49, l3; s(s111cl11pl1ac1'csis:-,l3,troclu-icn 1':1ru(-.æt,v.,f.g.-l,3,-;I-l,9,l; 37;scm(11 monosyllaho 9011"-nlus vcrs11.»'(l';1n(litur minus uult' 1('si. 3 Si nsclcpiudeus censetur lugtluotlicus, ('.onstnt pherei',:ntio cl ur.iSt(1phi-nlo utroque.cutalecto: -- : —vul —HI-uv' -.. ' .. & lu extremo rer.-ru est. porrum: -I,et, -!.'1;aphaeresis his invenitur: 3, 95, (s; &, 3. 931. 5 Attamen usurpatur ub Horat. t(ærdccies. 6 Quum carmen est (lic.-ilnleclicum;neque cum aliis conjungitur. 5:10 ni-ir'ri-tmus AN.-'tPAESTlCUS 573

TABELLA NONNULLORUM CARMINUM DACTVLICORUM 573 Adoni Terruit nrbrm. Archilloch. min. Pulvis cl Ilmbill xn- num, Alcmanins Sihent: ini/'it: l- usmcmi- m". ["utlum. duci. culnl. Carmine pcrpcht- otclc- l)r(ll'l'. ocul. 'I't 'I'yr- rlienapu— errupit- ilmfmus. Glyclonïus Et rrg- 'num l'riu— mi uultis Plicrecrulius Cras (lo- "aberis hot-do.

[[[. Buvruuus AN.-imusrtcus

7, ]. Pes nuapaestusw- polest ita dissolvi. - vvw D "E' "N; ideo suppleri potest. a spondeo, proceleusmaliee et dnelylo. Versus nnnpaeslieus scanditur (lipodin, n. 559, II, A'B. il. Anapaesticus ceteris usitatior est dimeter acnlaleclicusg qui componitur e quatluor anapaestis; hi autem suppleri possunt spondeis aut tlactylis.3 Secundus pes dictionem lui-minat; qui frequen­ lissime est spondeus. Lugeat' aether ' magmts' -que parens "vv ' " ' *" ' W" Aetheris . alti. ' tellus— ' quo [e;-(ta: Et vago ' ponti ' mobilis ' unda. "W! " * ' "W ' '"] NI). Neque tamen lii versus habendi sunt nisi a sequentibus dependentes; non! ita inter se coliuctnntur, ul. (npud (ii-ames sine exceptione) hiatus non per­ mittulur. neque syliuho postrema sit uum-ps.,ullima autem consonans cum primo vcrsus insequentis ellieinl. positionem.-'Seriei hornm carminum sive systemoli linis imponitur aliqnando iiionoinelru unupueslico seu duobus nnnpneslis aut eo­ runi poribus. Quanti en.ws lum-mm volunt! Nolo infelix; sed vagus inlrt't Minor in part-is forlunu [urit, Terror abet-ml; subilo-s fundi—mt Lin-iusque ['l-rit Iuliam lli-üs, Or.-uli [It.-lus, nec:causa sulla—'l. St-rral placidos obstrui-a quies, Dolor un viu-lm ad? mi 'in'"?! lnm't'mäx' Prachelque senes trum se.-uros. dlugun roluplït'v? Sen. Ilippol. Hi!-i. id. Thy. SIGESF

I Usurpntur :t pomis seriorilms. 9 Qua frequenter in choris utitur Senere. 3 Apud Senecam :!secundo et quarto Ioco :ihest dactylus. li llnec autem non semper in Senem servatn sunt. Cf.v. g. versuin extre­ mum superioris cxrinpli, uhi initi?!II'OCIIDCUSestpro spondeo. ü Anopnesticos Ennianos et Plautinas vide sis apud "AVET, n. ISO-188,LM!­ RAND, VH, n. 406, cet. 576 currimus TROCHMCUS ttt-'I

IH. Rurrumus 'ruocmrcus

,, [l. Versus trochaici dipodiisdividuntur. Frcqucn­ 570 tior est apud comicoset tragicos tetrametcr catalecticus, qui cx numero pedum absolutorum dicitur etiam trochaicus scptc— narius, et constat octo trochaeis, quorum posti-cuius est cat-alectus, cum cacsura post quartum. Sed omnes pcdcs esse possunt tribracbcs, pares etiam spondci.

—uI--v-—vl—vlll-vI-Ul—vlyI

I I I . l l l . Nunc udestc,saevapontileonst/w, num: vastummarc. Scn. Ihpp. MD./r.] NB. Apud comicos sut.-pc cucsurn desideratur, pcs taritum septimus tro­ chacus est, usurpant etiam looo spondci dactylum aut. onapaestum; qiiure hic vcrsus maximc varius cst. ' l Ilociiicst liuinanum 'fuctu aut linat-piu? hocine cst patris? Ter. .«lmlr. 936...... I 'I . Respondit mihi paucis cerbrs'l [ 'atque adeo lidcliler. Plaut. Curc. 2, 3. b-i. Lihcl'ule; sed. uereor ne in. I - ("libens "i"-mium sit',-.r.Ter. Ad. 684. II. Apud Horatium reperitur (H, '18) trochaicus dimeter calalcc­ ticus purus. N, N, *" ,- Truditur dies die. lll. Apud Senecam mixtus: Quia-quidlcæccsisitmodum Pcndcfinstabi'li loco. Octh'p.909. NI). Trochaici acalalcctici rori sunt. Ul equidem, ita me et?ament, incliti iym'd[uim-um '(lcniq'ucesset. Ter. lla-u. 569.

IV. Rummus IAMBIGUS

576 Versusdibus. iambicus numeratur vcl dipodiis vcl pc­ Dividitur 'l!" ratione qualitatis pcdum quibus constat in purum seu sincerum ct,mixtum. lambicus purus est, qui solis iambis constat, ut.: l)iiälüs illi? qui pröcdl näyiïliïs. Hor. Ep. 2, 'l. Mixtus iambicus est qui non clunibus locis iambus liabct. 548 Rl-li'THMUS 577

577 Dividitur-2.oi-ationeoctonarium,trimetrum numeri velsenarium, pedum in teti-ameti-uinseu dimeirum vel quaternarium: horum frequentissimus est.trimeter, quo diver­ bia dramatis scribi solent, et cujus hae sunt leges: 'lf Ut nullus pes sit trochaeus. 2." Ut semper ultima sedes iambo tribuatur. 5." Ut in primo, tertio et quinto loco spondeum, dactylum aut anapaeslum recipiat, interdum proceleusmaticum; in locis omnibus, ultimoïexcepto,tribrachme 4? Ut fere caesuram habeat post tliesim Ierlii pedis aut quarti. [Entibischema:""v-Iv- 'v-'v-'vz ——IV-I-—Iv—[——lvg aut pro spondeo dactylus, anapaestus, proceleusmaticus aut pro horum quolibet. lrihracliys. Acsäpus auctor qutim 1nutä1ïä1nräpperïl, Ha-nc ego pollui välsïbüs senmiïs. Duplea; libelli. (105est: quod 1isum movet Et quod 111udcnttvitam consilio manet. Phaed. l,prol.'1] NI). Apuddramaticosinvenitur etiam iambicus tetrameter ealuiec­ tus siveseptenarius cumsyllaba,etueutalectus sive octonarius saepe cum caesura inter pedes quartum etquintum; pedes vero qui iambum substi— tu unt liberrime etiam loeis paribus admiscentu r.a Ba. Salue,'1.acltes.' La. Credo edepol, lc'nmt m'! ' mimi-u', Bacchis. Tor. Hec. 732. Aliquandocaesum habetur postquinti pedis dimidium: Si fralcr aut sodalis ess'ct,[ qui 'mägl's mai-um geri,-lel?Ter. Ad. 708.

Apud Horatium sunt etiam lii iambici: 578 -. twv) - ­ l. Senariuscalalecticus:v-l v- '" "'"-'V-Iv Trahunt ' -quc sit:I -cas ma ' —clii11aelcari,'-1ias. 1, 4, ?. ll. Que-ternariusliypercataleclus sive aleaicus novem sylla­ barum, cujus primus pes fere, tertius perpetuo spondeus est: u-l v-' --'v- 'v. (".i.n.588, Li

Sacer-'nil Eu-Iropen£ ub A-Ifro. 5, o —l

'l Iluro estupud llorut. in prima et tertia sede dactylus, in prima anapaeslus, 2 Vei-horum dispositionem in iambico v. ap. Phi-'.SSIS,n. 173, LAUHAND,VII,-liil. 3 Hi octonarii in binos quaternnrins distrahi possunt. lt Ahaliquibus dicltur trochaicus quaternarius cui praeest lempus debile-el cujus secundus trochaeus in spondeum mutatus est: V I 'V I " ! "'" I "V. Apud Horat. prima syllaba longa est 308les, brevis Dies. 580 nummus 549

Ill. Qua ternarius seu dimeter, cui primo loco Latinus lyri­ cus. etiam spondeum et dactylum tribuit., secundo etiam trilu-achym, tertio etiam spondeum: : - I V' lle—h

Imbres nivesque comparat. Ep. 2, 50 Videre properantes domu-m..lb. (32. Gf. u. 590, !, lll. Nil. lazubicus quaternarius apud alios poet.-isprimo et tertio loco dactylum etiam etanupnestum recipit; potest etiam in onmibus, praeter ([lllill'llilll,trihru­ chym admittero.

?' [. Est apud dramaticos iambicus quaternarius catulucti­ 079 cuesive scmiscpteuarius, cujusspeciesestduplcx:v-I v—Iv—] :.. et vv- ]v—[ v-I : Secuutlu, quae suavissima est, ctllcil versum Auacreon löu m. Utraque sncpucommiscetur. Quonaml cruenta l muenas [ I l ! Praeceps umore saevo ' . ' 7. Rapitur? ([llOdllllpOlCllll l'acmus.III pai-ut mrora? Sen. ;llcd. 8119. II. Snazon est iambicus trimeter acnlulccticus, qui iamhum tiabet quinto loco, sexto aiitem spondeum, ut Num ri ' -su inep ' -to rrs ' incp ' -ticr ' nulla est. ('.atull. 39, 46. Cur ïn ' lltm- ' trum, Cat-) ' sauc- ' re, l-e-' fuisti? Au idc- ' o lan- ' lum uc ' ueras, ' ut em- ' ires? Martial. Ep. [, prol. Dicitur srazan (excitor/], id est..claudimus, sive choliamhus (lu,).tapödg] , id est, claudus(artibus-,quia deturbnto etsexta sede iambo cl substituto spondeo, videtur (utasi claudicare. lll. Nolundusapud Horatium. lll. H, vcrsus iou lcu s u minore, qui conna­ tur decem pedibus hujus uomiuis, quorum series coutiuuä decurrit synutphiu.II. c. emcilsystema, scu ultima vut-sus syllaba uon anceps sctl longa est. Singulae series pedum haberi possunt ut biuu tetrametra cum dimelro: uv—- IV—'"IVU"IVV" ' uv-— ' vv-- Iuv——[vv——[uv—-]uv—­

ll. Du vunsu composrro Locnomuco

580 [t'orsuscrunt, lyrtcae compositi., puesrs sunl.quod proprii. vehententius [larum animuin praeeipm alli.­ (ll­ cuntur logaoedici, quo verbo signiticari solent ii versus in quibus dactylus ct trochaeus consociunlur, seu in quibus numerus dactylicus in trochaicunt transit-. l..ogaoedici alii constant uno dactyli), alii pluribus.] 550 mmm-Ius 581

-I. LUGAOEDICI emes DAC'ITH

.. I. A ristophanins esta dnelylo et duobus trochneis: 5811'W'W . . "V: -- , l'empeml ora/remo". . .. . Hor. 'l, 8, . 7. Gf, n. 587, II. [I. Plialaecinsi quinque pedibus constat, spondeo aut (rm-o) trochaeo, dactylo, deinde tribus Lroehneis; -"-"-w ' -v l-vi -3. Elegantiam addit syllnbien incisio post pedem secundum sive eae­ sura penlhemilneris:"'" "wl 'Hi.""" I '3. Quoi (lo-no [epi dum ]Hno.-vum li.-bellum, Ari- de modo pumi-cc e.vpo-litmn? C.:itnll. 1, I. NI). Primus pcs versus phnlnecii est etiam iambus apud Catullum, qui etiam pro ducäyln iii-niliinqnam posuit spondeum, v. e. 55, 4. Et ("mrisSolet inritare morsus. , - . ('I'e in circo, 13'in onmibus iibeiiis. 55, -'r;cf. 11.561, ll. B.") lll. Sitpph ieus minor, seu hendecasyllabos, quinque pedes hoc ordine admittit: trochaeum, spondeum, dactylum, deinde duos troehacos, fere cum caesura semiquinaria, [raro trochaica in tertio pede:] -vl—-I-mva-vl-v Integer vitaclllsceierisque purus. l-ler. 'I, 22, l.? Pulcher o lauda-uda! Ilcanem., receplo eet. [d. —/i-,2,47. [NB. 1. In versu sapphieo permittitur elisio praesertim in nrsi pedis secundi et quarti atque in lhesi ultimi. Pompili reg-uum "tantai-(em)an superbas cel. lIor. 1, 12, 54. Septimi, Gades adituri: mecnm) et Centum-(mn) indoctum juga [erre nasi-ra. [d. 2, (i, '1.] Nli'. ?. Nonnunquam in (inc snpphici m synnloephn aut eclhlipsis. ;lfugiun! wamme,tibi tollit hinni! (um) Apta quadrigis equa,. Hor. 2, 46, ili-. NI). 3. Monosyllnhnin in fine Sapphici mrum est. NI], 4. Pnrraro iu strophn sapphien vox inter tertium et quartum carmen re­ secla reperitur. Grav-he, nmi gemmis ncque )mrpum vc­ ualuitque aiu-n. "m'. 2, 46, 7."

4 Hunc rursum Supplio invenit., vulgavit l'hnlaecus, unde nomen. Dicitur etiam a nunu-ro syllnhürum hcmlccnsyllulms. Primum pluam-cii pedem hasin appellant: n. 560, VII.lu hnsi aliquando pesoppositushalmlur promiscue, ut.iam­ bus et lI'OCtht'tIS,quod plmkmcio evenit. $! Catullus secundae sedi ler trocliueum attribuit: H, 6 et 15;St, 43. 3 Snpphici pedilms nlmlilurSenecn; secundi.- enim loco dactylum nonnun­ quam, terlio spondeum illll'ibtlll. 583 LOGAOI-JDICUS 551

lV. Aleaicus hendecasyllabus eonstat prolusione sive lem­ pore debili, quod plerumque in longum mulalur, deinde trochaeo, spondeo, dactylo et (iipodia lrooliaica calaloota; oaesura spondeum subsequitur: :! —v'-- ' -.... -w'xJ 0:71".prolfmuun'vulgns ct'm'oco. llur. 3, 'l, 'lf2 [NB. l. Elisio maxime syllabarum brevium in omni pede iuveni­ lur: in his frequens eeLlilipsis est. Quae eliam alcaico enneasyllabo el. decasyllaho conveniunt.3 NB.2. Monosyllaba linalia in slropha alcaica rara sunt extra elisionem]

TABELLA vuusucn LOGAOEDICORUMUNIUS DACTVLI 582 ­ s.: -u ' - - —vu [ —v ' —v — v PhuluoAristopllnnïus us Jam ver ! Lydiuegeli (lnnsic-die per .'l'orl. omnes lc- poros Supphicus lnlu- uci" vi- luo.seulu- risquc punis Alcalcus O- di pro- fauum vulgus et arcc- o

2. [.OGAOEDICI DUORUM AUT PLURIUM DAGTVLORUM

58?( duplioil. nlloaicus trochaeo, deeasyllahus eum eaesura conslal.duplici semiternaria generatim: dactyloet "NI "N ' -.,I "V. Foeda ninro simulacra./iuno. llor. 5, 6, M H. Archilochïus maior conslaLo lelramelro dactylico acalalc­ clico, n. 572, NB.5 el lrilius Lroehaeis, cum caesura semiquiuaria oi semisnplonarin:-W-ï - :? -H wl-V ' " "VI-W - V. Solvitur ac: 15hicmslllgrala vico IIveiis et Favoni. Hor. 'l, 4, 'l. [Ill. .ïapphieus major constat sappliicn minore. inlerjeelo posl. caesuram semiquinariam anapaeslo cum oaesura, (lein syllaba longa:-v'--'-ulw-lu-'w'-v'-3­ Cur li'rnel [Iduumlll'l'lnnnlailll'l'ANf/ercffour allium"? Hur. '], 8, 8.

4 Prima syllaba iu (illt'ln lradnclu, alcaicus in sapphioum convurlilu r. Ah ali­ quihusilascnmlilur: ...-, ...—,- «w, -v:;ahuliisulil(.'r. ') Anacrusis brevis rep.-ritu r apud lla-ral. 17-cs,longaanlcm lini-". Secundus pcs semper spomluusasl (uli.-uu El,r., 9; 3. 93, 18; :l, 5, 17). Manircsla can.-eura his dcest: [, 37,-1-l;l:,li. l'i, in quibus non salis lectio criticis pruhalnr. Alias r-acsura lmbelul lnicsisanxiliu, v. .-1 37,h 3 In stroplm alcuica synnluoplin inler dir'cisa carmina bis. lanlum invenitur in line cuneo-:vllahi:1,3,97-8;. 129, 35­ I) Horum 303apud llor. semllcruaria cnosura resecantur, 9 lrnchuica. U Igilur qunrlus nos non potest esse nisi dactylus. C"! 07. [O vunsus asvma'rurt 584

68, Asynarteti dicuntur vcrsus qui constantox duobus '— 11' membris ita conexis, ut in line prioris possit omitti syn­ alocpha ancepsque syllaba adhiberi. Quapi-Optcr singula membra rectius, saltem apud Horatium, habcri possunt pro integro carmine. Eiusmodisuntarchilochïus iambelcgus et olegiambicus. lambelcgus constat iambico quaternario acalaloctico et archilocliio tni­ nuru; contra elogiambicus. v-lv—Iu— u-- -qu—uul.l

Let-(irc (lii-is pacto:-ä j[sollicitudinibus. Hor. E;). 13, 10, vel: Lcmtrc diris pectora Sollicitudinibus. -vol.uulg".,-lu-I.,-lw-, Libera cansiliä nec contumeliae graves. Il). 'H, 26, aut: Libera consilia Nec contumeliae graves.]

[CAPUT VI. DE STROPHE

585chon [ Ejusdem scu versus versus ma indefinita atixov, v. iteratio c. apud vocatur Horatium monasli­ cpo— dos 17. Strophe (argo-fui)vel matrum est ordo vcrsuum qui identidem revertitur. Strophe pro nmucro vcrsuum quibus constat appellatur distichon-, tristia/wn, tetrastichon; ex vcrsuum vcro qualitate dicitur monocolos, si omnes sunt, ejusdem spcciei; tlicolos, si duplicis; trico­ los, col.. ll. Distichon proprie dicitur sit-opino,quae constat hexametro cl pentametro. l)isticho scribuntur maxime elegi.-tc atque epigram­ mata. Curandum vero est ut singula disticha suo sensu praedita sint.

0.. 86 Carmina lur, Alcaei, lyrica continentur apud Horatium metris ad exemplum,qualernorum ut versu­ vide­ um; '1cpodi praeter septimum decimum binorum.

4 Quod solum huic lugi u(lvnrsetnr carni. IV,8 corruptelae vidctur tribuen­ dum. ln strophurum nominibus motrici non conveniunt: ea hic divisio et, nomina usurpantur quae tu suo llorulio "l'enhueriunon Lucinno Muellcr proponuntur. 587 ASCLEPIADEAET sinum-um ::c 0'. 01

[. Melrumasclcpiadeum primum constat versu asclcpindeo minore usquc repetito, n. 572, VI. (1, 1; [H, 30; [V, 8.) [I. Asclepiadou m secundum constat tribus asclcpiadcis mi­ noribus et glyconio, n. 572, V. (I, 6, 15, 21, 33; 11, 12; III, 10, 16; [V, 5, 12.) Quis desiderio sit pudor aut modus Tam euri capilis? Praecipe lugubres Cantus, Melpomene, cui liquidam pulcr Vocemcum cithara dedit. 'I, 21, slr. 1. III. Asclepiadeum tertium constat glyconio et asclcpitulco minore, n. 572, V, VI. (1, 3, 15, 19, 36;1ll,0,15, 10, 21, 25, 28; IV, 1, 5.) Sic te diou potens Cypri, Sie fratres Helenae, lucida sidera, Ventorumque regat pater, Obslrictis aliis praeter Iapyge, cet. 1, 5, str. 1. [V. Asclepiadeum quartum constat duplici asclepiadcomi­ nore, pherccralio et glyconio, n. 572, IV, V, VI. (1, 5 11, 21, 23; III,7,13,IV,15.) 0 navis, referent in mare te novi Fluctus? 0 quid agis? Fortiter occupa Portum. Nonne vides ut Nudum remigio latus... 1, Ut, slr. 1. V. Asclepiadenm quinlum constatsolo usulopiadeomajore, n. 572, VII. (1, 11, 18; lV,10.) Nullam, Vare, socru oile prius severis arborem Circa mite solum Tiburis et moenia Cat-ili; Siccis omnia nam duro deus proposuit, neque Mordacesaliter (li/[ugiunt sollicitudines. 1, 18, str. 1.

1. Melrum snpphïcu m prius est a tribus sapphi­ 587 cis hcndecasyllabiset adonio, n. 58l, llli 572, III. (I, 2, 10, 12, 20, 22, 25, 30, 52, cet.) Vioilur parvo bene, cui paternum Splendet in mensa ten-ui sali-uum, Nec leues somnos timor aut cupido Sordidus aufert. 2, 16, str. -1-. NB. Hujus meiri numerus oritur ex solam partium structura et 'a öt ALCAICUM, HIDPONACTEUM... 587 ex ingenua nobilique venustate. Convenit igitur fere moderatis animi motibus, argumentisjueundis quae stilum mediocrem cxposeunt neque multum habent amplitudinis. il. Sapphicum alterum eonstat versu aristophanio el sap— phico majore, n. 581, i; 583, lll. (I, 8.) Cur neque militares Inter aequales aequitat, Gallica nec lupatis Temperat ora frenis? Cur timet flavum '['-iberimtangere? Cur olivum... Str. 2.

!. Metrum aicaicum eonstat duplici aicaieo hende­ 588 cnsyllaho, iambieo seu alcaico enncasyilabo, alcaieo decasyliaho, n. 581. iv; 578. II; 583, [. Hoe frequentissime onmium usus est, lloratius in carminibus septem eL triginta. Regum timendorum in proprios greges, Reges in ipsos imperium est Joyis, (ila-ri Giganteo triumpho, Cuncta supercilio moventis. 5, i, str. 2. NB. Metrum alcaieum est majoris impetus quam sapphieum; qui enascitur praesertim ex primo membro hendecasyllabi et ex decasyl­ labo. Aptum igitur plerumque ad res graves est,, ad cogitata nervosa, audacia, vehementia. II. nietrum hipponactöum sive trochaienm constat dimetro lrocluaioopuro et iamhien senario, utroque calaleelo, n. 575, il;576, II. (ii, 28.) Non ebur neque aurea-m Mea renidet in. domo lacunar; Non trabes l'lymelliae Prem unt columnas ultima recisas Africa... Str. 'i. lll. MGil'i ionici versus singuli constant denis ionicis a mino— re, n.579, lll.(lll,-12.) , [V. Metruun alem anium constat. hexametro etdactylico tetra­ metro cataleelico, n. 572. (I, 7, 28; epod. 12.) Laudabunt alii claram Rhodon aut illilylenen Aut Ephesum bimarisve Corinthi Moenia vel Baccho 'I'hebas vel Apolline Delphos Insigne-s,aut Thessala Tempe. 'l, 7, slr. i. 590 ARCl-IILOCUIA,rwnmmmca, IMIBICUM U: L'T. C?!

589 [.metro Metu-umarchiloehium et archilochie minare, n. primum 572, II. eonstathexa­(IV, 7.) Dif/iigcre niues, redcuntjam gramina campis :Irbm'ilmsque comae,­ Mutat terra uices et decrescentia ripas [fluminagit-'..rteteieunl Slr. I. II. Archilochium cet-un [Iu m constat hexamelro el iambele­ go; n. 584. (Ep. 15.) Horrida tempestas caelum contra./rit, et imbres Nivesque deducit-utJovem,-nunc mare, nunc sil-uae... Str. 'I NB. Si iambelegus habetur ut duplex versus, haec strophe tri­ eolos est. III. Archilochium tertium eonslat lrimclro iambicoct ver— su eiegiamhico, n. 584. (li-p. I-I.) [tett-i, nihil me sicut antea juvat Scribere uersiculos amore percussum gravi. Str. 1. NB. Si versus elegiamhieus pro duplici habetur, strophe tri­ colos est. IV. Archilochium quartum constat archilochio majore et senario calaIchico, n. 583, II; 578, I. (I, 4.) Solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni, 'I'raltantque siccas machinae carinas, Ac neque jani stabulis gaudet pecus aut arato-r igni, Nee prata canis albicant pruinis. Str. 4.

790 I. hielrumpylhiamhicum prius/cenemhexametro et dimelre lamIllCO, n. 577. (lup. 'In-, 15.) No.-rerat et caelo fulgebat luna sereno Inter minora sidera 15, BIJ'.I. II. Pythia mhicu m alteru m est ab hexametro el, senario pure, n. 576. (Ep. 16.) Altera jam teritur bellis civilibus aetas, Suis et ipsa Rama viribus ruit. Slr. I. III. Men-um iambieum sive epudieu m esta senario et qua­ lernarin, ulroqne aeataleclu, u. 576, [I; 578, III. (Ep. 'l—IO.) Ibis Liburnis inter alta nauium, Amice, prolmgnacula. I'Jp. 'I, slr. I.] APPIZNDICES

l. lla. ii.-moue TEMPORISconru'raum APUDRom.-wos

5911 [. Annorum numerus ab urbe condita apud Romanos compulabatur (lleuiaaulem anno 755 ante Cli. n. exae­ dilieala est), v. e. anno centesimo ab urbe condita, anno quingentesimo post Romam conditam. Saepe etiam lempus consulum nominibus indicabalur: (Plaloncm) Tarentum venisse, L. Camillo, Ap. Claudio consulibus reperio. Cic. G. M. 42, 41 ll. Menses ut apud nos nominabantur, sed Julius el. Augustus ante Caesarem Augustum Quinctilis el. Semtilis dicti sunt. Quisque mensis quot dies habeat his versiculis explicatur: Junius, Aprilis Septemque Novemquc tricenos; Adde unum reliquis. Viginti Fcbruns oelo: Quod si his sextus fnerit, superadditur unus. lll. Divisio per hebdomades fuit ante Ch. n. Romanis incognita, qui dies mensis uulnerabant, menses autem in partes tres dividebant. Primum cujusvis mensis diem vocabant. Kalendas (Kal.), quintum Nonas tertium decimum Idas, quibus addelialur meusis nemen adjec­ tivc sumptum, v. e.ilionae l'ebiucniae, Idibus Decembribus, n. 203, I. Excipinntur M?I!"tius, Majus, Julius, October, queium Nonae erant die septimo, ldus decimo quinfo. IV. a) Dies ante Kalendas,Nonas, ldus exprimitur per adverbium pridie; sic mimi-; Kalendas, ruinis Nonas, riuum Idus: dies vero sul)­ sequens ita exprimi potest: rosmmm Kalendas, rosTnmiE Nonas, rnsrninin Idas. b) Dies intra hos terminos contenti, i. 0. inter Kal. et Non., in­ ter l'on. el. Id., inter lul. et Kal., recensentur numerando, quot inter diem exprimendum et. proximas Kalendas, Nonas, ldus inlereedanl, utroque extremo incluso. Diem ergo Ierlium mensis Januarii dices 'l'I-Dll'l'IONonasJanuarius (quod simpliciler scribitur lll Non. Jan.), a die enim terlio ad Nonas, 591 ne 'l'EMPOltl-lconruraNDo 557 sive diem quintum, tres inlerccdunt dies: ipse dies tertius, dies quartus, dies quintus. Eadem de causa tertium Martii, cujus Nonae sunt die septimo, dices QUINTONonasMartias. At potius dicitur cum praep. ante: ante diem tertium Nonas Januarius, quod scribi solet a. d. III Non. Jan., n. (I. V Non. Mart., cel. Dies vicesimus Martii erit. a. d. XII! Kal Apr., quia dies trede­ cim intercedunt inter vicesimum Martii et Kalendas Apriles. c) Etiam ratio adhiberi potest, quam videre in his exemplis licet: 5 Januar. : 5 4- 1 .- - 6 — 3 : 111ante Non..Jan. vel melius: ante diem tertium Non. Jan. 8 Januar. : '134- 1 : llt — 8 : VI ante Id. Jan. vel me­ Iius: ante diem VI Id. Jan. 23 Januar. : 31 —l—2: 55 — 25 : X a. Kal. Febr. vel nte­ lltts: ante diem X Kal. Febr. Ex ultimo hoc exemplo sequitur, numero dierum mensis curren­ tis duos esse addendus, eum a Kalendis iit. computatio: diem expri— mendum et. dicat primum (Kal.) mensis subsequentis. NB. !. ln nnuo bisexto Februarius dies 99 habet; nomen exinde ortum est, quod [tour-uninon post diem duodetricesimum unum addere consueverunt, sed Vt Kalendas Martius bis offerebant; quare a. d. VI Kat. Mart. (—94 Februar.), «. d. bis VIKat. Mart. (:25 Februar.), si annus est intercataris. NI]. 2. Dictiones ante (fi-:"!et pridie admittunt etiam praepositiones in, em— (usque) ad, v. g. ea: a. d. IV Id. Nou. (usque) ad pridie Kal. Jan. Differre aliquid in a. tl. . X VKal. Nov. Id negotium contuli in ante diem "' Kat. Novembres,nplnce aque) usun­ to pura et die 29de Oclubre. V. llorne Romanorum diurnae sic lere nostris respondent (eram. enim lon­ giores aestivo tempore, hiemali breviores): hore 4.' r:- 6." malul. ' hore S." ---t."' vespert. 2." r-s *7 SI.-': fl.-' 3." : 8 io.-1: it.-1 4.": 9 M.':i." 5" :lO 42."—5." 63 :" Hanc prima hora nocturna 7." Sive meridies scquebatu r. Hunc tempus erat ut) ortu sulis usque ad horam tertiam; dr.-meridie dicebatur a meridie ud Iterum undecimam. Nox, ut. dies, etiam in horas duudecim divisa erat, quae aestivo tempore breviores urunt, hiemali longiores. ln re militari, uli— quando etiam in rebus urbanis, nux in quattuor vigilias dividitur, quarum sin­ gulae trium horarum spatio constant. 558 KALENDAE, NONAI'), IDUS ..—ä.93

TABELLA IiALENDARUM, NONAIIUM, IDUUM 59 H Januarius, Aprilis, Martius, Augustus, Junius, Februarius Dies December September, November October 34 (1. 30 d. '.)8d. 31 d.

Kal.Ianuariisccl. IiaI.Aprililiusch Kal. Februariis Kal. Martiis cel. a. d. IV II. (I. IV &. d. IV .u.d.VI

- III N ? cel

Nonas Nonus Nonas Fchl .. ) pridie .pridie . III € Januar-ns pridie ) » IV .i **,— Nonis Nonis Nonis a. d. VIII ll. d. VIII a. d. VIII pridie , . VII » VII VII Nonis . VI » VI in. d. VIII

'OGOQcab'iä-CBIQ-ï »V »V :. VII » IV - IV Idus IdusFebr. — » III b III pridin / Idus IdusJunuurlascet. pridie Idibus Idibus a.d. XIX a.d. XVIII' pridie » XVII Idibus » XVIIIN » XVI a.d. - XV » XVI » XIV » XV » XIII » XII u 5 » XI

Kal.Murl.

Kal.mensis.seq. » VIII

» VI » VII Kal.mensisseq. b V » VI

Kalendas(mensissequentis) I: IV pridie .V - IV » III prldio. lll ! » III pridio pridie 593 ne SESTERTIO '59

Il, RATIOnummum run snsmnrtos

593' batur.!. Principio Moneta in unius usu assus fuit-monetaaeris, nlhil aliud erat quae quam pondera­ massa aeris pondere unius librae (fere '], kilogr.) As libralis, qui primum circiter 'l,85 (pars.) aestimabatur, posl eusam monetam argenteam (268 a. Ch. n.] ita paulatim eviluit, ut sub tinent reip. cireiler 0.09 (pm.) valeret.4 ll. Ab anno 2268norma rei pecuniariae coepit esse sestertius (subaud. nummus), quae vox syncopa est pro semis tertius,2 sic ap­ pellatus quod sestertius prius valebat duobus assibus et semisse 2 ']i! assis, (circiter 0,2'l pte,), ut quinarius quinis, denarius [lenis assibus seu quattuor sestertiis (circiter O,85 pta.) l-linc causa apparet cur in veteribus libris pro sestertius scribatur US vel 118; S cnim semissem notat; duae vero lineolae Il binos asscs.3 lll. Sestertii communi ratione usque ad mille numerantur: se— stertii triginta, trecenti, mille; duo milia sestertiorum vel sestertium. Sed ad indicanda aliquot milia sestertiorum adhibetur etiam sine voce milia plurale sestertia sestertiorum, quod caret singulari! Unde diei­ tur rluo, tria cet. mitia sestertiorum sive duo, tria sestertia. [V. Decies centena (aut centum) milia sestertiorum (sestertium) sonat '].000,00t) (un millön) de s., n. 9l, omissis nonnunquam voei­ bus mitia sestertium, ut apud l-lor. S. 1, 5, '15. Sed pro hac ratione numerandi vulgo dicitur .brevius cum sola adverbio numerali: de­ cies sestertium (frequentius sestertium decies); undecies sestertium-:.­

-I In asse penusincisa est Servio 'l'ullio regnante, ut videtur; unde vox pecunia. Aes pecudis incisae dicebatur signatum,alterum rudi-. 2 Nummus adhibetur nonnunquam pro sestertio. llaec dictio sestertius, cou­ trucul ex semias tertius, nihil aliud sonat quam dimidium assis tertii. lgitur duo ns­ ses integros in sestertio inclusos vox aestertiusaperte nnn exprimit. 3 Hoc signum tam adhibetur ad sestertios quam ad sestertia significanda, ci. interius: qum'e oratio aliquantulum amhlgua flt nonnunquam, cum adhibentur numeri qui non deelinantur, et eum numerale sive adverbium per notas expri­ mitur, v. g. riginti et viciesper XX. Sed lollilur atiibignilus, summo quam sensus exigit considerata. Aliquando notio numeri mitte indicatur lineola nolue numerali superimposila, v. g. " Sï, i. e. decentmitia sestertium seu decemsestertia. li Hoc plurale ortum est a sestertium,genit.. plur., tanquam esset nomen non­ trum singularis numeri. 5560 nu PARTIGULISnuuum 593

1.100 000; duodecies. —'l. 200000, sestertium.nieies——2.000 000, s. ter et uicies: ? .500,000, sestertium milies — 100.000 ,000; s. de­ cies milies 1,000.000,000. V. In his locutionibus sestertium flectitur lanqunm sit subslan­ tivum neulrum singulare, v. c. in nominat. sestertium quadragies relinquitur, qucdnn 4.000,000 de s.; in nec. sestertium quadragies accepi,- in ahl. sestertio decies fundum emi, en un milldn, in sestertio uicies egere, ser pohre con dos millones de s. Aliquando cum sensus ex contextu orationis illustris est, simplex adverbium usurpatur, sestertium omittitur. Reliqui numeri ita cum Cic. exprimuntur, Verr. 'l, ift-, 30: Accepi, inquit, vicies ducenta triginta quinque milia quadringentos decem et septem nummos; 2. 235, 417 sest.

lll. Du RATIONE smunnmnm PAR'I'ICULASNUMERORUM, VULGOfractiones

0,., illa pars [. Pnrtieulae quarta, quinta, numerorum cet. significantur numeris nrdinuiibus, ita: pars tertia, voci-. pars omissa nonnunquam, Ia lcrcern parto., un tercio, cet. Pro sexta dicitur etiam dimidia tertia et pro octaua, dimidia quarta. Quem numeratorcm dicunt, is ut apud nos exprimitur, v. .ties septimae (pai tes) — "[,, quintae partes tres — :[,5. Et aliquando pur­ ticula in duas minores dividitur, cum numeratar est unitas, v. g. Heres ea:parte dimidia et tertia est Capito. Cic. ("am. '13, 29, 4; (185 her.-edem Cupitön en la mitud y cl tercio (de sus bicnes)». Abril lc l­ NB. Cumdenominator numeraturum excedit uuitulc, snepe subauditur, v. 3. duaepartes agri, pro duae tertii.-epartesaf], Ii. .As cl. libra in duodecim piu-Iussecla erunt, quae unciae dice­ bantur. i-lurum singnlis suum erat. numen: serta-ns, 1/0 i. n. ? unciae septunw, U,, 7 unciae quadrans, 'I, u 5 -: bes, "/, 8 » triens , '/.1 n 14 » dodrans, "I,, 9 n quincunx, 5], ., :: 5 » dea' tn ns , "*]G 10 n sem-is, 'l2 » 0 » deu-ita;, "'/,., 11 n Dicut Filius Albini: si de quincunce remotnst Uncia, quid superat? P-ropcrnt divisse «triens». «Eu! 595 MENSURAE CP. C:­

[iam poteris servare tua-m. Redit uncia, quid fit?,» «Semisn. Hor. Pis. 526. Haec nomina etiam adhibebantur in aliis rebus designandis, ut in asse,hereditate, .o. totius in venditione, hereditatis, in ll.mensura universal; longitudinis, [teres ea: col., dodrante, v. c. heres de trcs e.v cual las pai les; Fac-nus ea: triente Idibus Quinctilibus factum erat bes— sibus. Cic. Att. 4, '15, 7; habia subido (lc un tercio (por c. al mcs) a dos lercios. Obetiscus centum viginti. pedum et dodrantis. Triumviri ter-na jugera et septunces viritim diviserunt. Liv. 5, ili-, 4; a cada uno"]".

IV. DE MENSURIS

Pes:30 ccntimelr.;lt. pedis:l palmus,-'['a pen.:l digitus. 5(,)5 Cubilum—'4'In pes. Passus::5 pedes :—l,5melr. Siaitium:l'.'5 pnssus: 6913pedes1485 mctr. Mitiarinm:4000 passus:5000 pedes :-l,5 kilomctr. (ulii 4480motn, alii l:l'78,'7.) Leuca:7500 pedes NI). l. 5 miliaria Rom. 4 miliarium geogrnph. alliciunt. Nn. ?. ln viis publicis lapides positi erunt, qui mille passus inter se dislulmnl; quarc ad distantiam designandam otinm dicebatur: ad tertium, quin-tum... lapidem. a lres (cunti-o) mlllns (dc llmnn). Il. Jugerumzzlo [ueilosin longitudinem et 420 in latitudinem u':circllei li.. h.:ctdr. seu 9268lucti-. quadi. ) l". Mallius: 9 liLl'tl. Amphora(pcs cubicus! : 3 modii. Caii-us: 1 "2 um phor. Uulleus:90 amphorae. Medimmn: Gmodii. ADDIM'DA ET CORRIGENDA

Png. Lin. [.cgemlum

2 46 447-438 45 37 Adde: Aunquo no conista buslautc de la naturalem del accnlo cn Ia (epocu cläsicn. Muchos al contrario picus.-m quc cru intensive,quo ln ailaba accntuadu sc pronunciabu con mas [uei-za quo lus otras. Algunos combinati tos dos elemontos en el mismo nccnto soln'c lodo despuds de la epocn cliisicu. V. Lwnmn, Vt, nn. 45-47. 49 pncn. los cn ide la tercara; 27 42 cl. n. 518, cæc.4." 93 5 Adde: A*,semper dicitur singulorum. 54 28 Tubcruccrolu, rem., n. 58,2.", 55 43 (scrabs) noyo, hoya (para pluntar ärhotns), 57 24 liebre, fere mus. 60 '24 nomina montium praesertim 63 4 et 3 xcopac, Hierermae, '70 2 et 47 (al aho), ornus, mutui, anus 76 al Pauci l'cre cnrct 93 44 idem, et mlsmo 96 43 num, col., n. 422, II, 403') 47 crit semper; quo! -l49 pacn. Adde-:ll. 420 paen.et ult. dicitur laudatus eram 438 27 ' 4 439 49 Gf.n. 259. 440 20 Gf. n. 303, Adn. 447 46 et 47 Ex his nliquu, v. 13.adeo, 464 211- urgcrc; urguero, 463 44 umcrc, 479 8 (Gf.Synt. c. XV, 5 II, n. 431-32.) 489 45 ad Hadrianum 497 3 "agatium '20'; 44 c. u. 398, II et Nil. 205 3 appellat i, 206 201 48 solacium. ct. n. 186. 206 et ut facile videre est '209 9 Adde:Eodem pacto dicitur,cum loquimur de per:-ionisqui­ bus idem nomen aut (rogum-nmiest: Cn. et P. Scipiones occidui-mil.Cic. pro num. 4li;rnrius 'I't.cl C. Gracchus coe­ pero.Sall. J. 42;at rcctc: Cn.Scipio et L. Scipio. 22! 3 c) Pyrrhi ADDENDA ET CORRIGENDA

Legendnm

ut videre licel. n. 207, c). u3ä n. 854, b), -i.m .. pruclcritl aequalis,conlemporimeo, de la misma cdad, consnhedor. consnhidor, r'ontmum: mlin' G—äwc: cf. n. 275, II.

g.;;— .n. 405, NI! e, '.2 N) eslorho, satisfacio,

aga—m (listaet alia quaedam ex dis composita S29 liber ah Cyzicum rncgo, empeto, ea,-posco, repeto, col., cf. carcerem heri. Leuctricam occurrunt, FUTUIIUS. succurrere, Poli,-rns(alii properat) dimisso. Forccllini-Fu rlnnetti G.] (polysyndoton), Leuclrim pacn. pnen. initinll 25 Sic Cummnucel. transferendum est ad c). tribuitur. Spnlium autem quod impenditur in syllaba brevi pronuntiandadicitur tcm pus. pncn. ; communi pacn. 2 Ergo pacn. Sed in 15et ys ll. Sunt 90-2-1 constant, ineptum atque insulsum RES ET VERBA PRAEGEPUA

Numeri designant paragraphos

A. absim/10 28", 1111. te1nc1.t.227, NB.1 —ver­ absum 2 , ba compos. ex ad 258, 1, 173 —1'1'(accus.) 44 .2 352 — abundantiae a1!;cctiva21! a,11ab,abs quibus l1ttcr1s et NB. 4.­ addo c011str.25$ 11). IV,r)268.l112691NB.1,2. adduco ut 332, I." 444praeponanturlal 514 —ab 1118t1u11 abunde 259, [i. 1:1leo constr. '.liü, im. —­ 272, NB. -—causale 277, 111.'1.0r131, NB. —ii111ilut.279, NE.— -—n-ciïb11s:is23,NB.0,1[I— V. 111/haereo et adhae-asco ioci unde 2851: 13. i. -­ 11c1111'emir1519,NB '76.3 separationis 286.i— ri­ r1caralvcf1'c11s vcz'8118560. 11. (Id/liaec 258'1). giuis 288—111ateri11e289 1:01:de 233 etNB. —11ccerl1'r adiqo cum duplici accus. —tempor. 293, 111'vclq11od3",iii. ­ 29'.N13. .1cc1axr1is 13—l4e t.p 1163, .'.11111C'r11-u.11Bl—iu 110111i111'1t. 1'1bd1'co271,ii11i1'1'D-vel äb - 520. il,.i'--- 11.e r111-52l. - in vocibuseGraecis þmg. , — 5— . abduco et licbraeis 178——180. abeo mag1'strat111286b accept1130,i iae. 86--—-nel-nimi'.b plur.

11­ e .— ncc-"11t1t260 [.—c11r11111333,!. &5,8(ä,l ---g nit .V— ablfiBnc co1lsir.232, --g1'ad11888—90-adi. no­ AIBLAIVUS3:1e.dec .36—37, accg'pigmlli verba coustr. minativus pro vocat. et «10,48. 1141; 11chmo623 .-, f" . IS.—cou­ 11ccom111o1!a1'11s 251, II coulzmiiu lW—192, 19 —111011optoi01179, NB. [. agg.;bo et accumbo 263, p. '­ "244,iv 245,268 cum gai —pa3, 80, tii—ll 27 -q1111!itntis2439, lm.—cxces­ 0'501181111111've1'ba I250 i—ll m1i.t944—46—cu11 genit. sus '.719,2.", 281.l—111111lis - ,N13. ib. 3."—li1r.i b'. 401.': vcl ablat. a.t ..5 268, -cum NB. gc11it. NB.—loc "282— .1c1:.us-1'r1v1158311e. decl. 35, 'l, &g—Vl—cum 284—1111111:285—co1npoarr1 ti9171294, 296—absol11t11s abri/11'o 237, [. 11bsc1'1111'11,i49,15 2811et NB. 110111i11ibuspropriis 1.1031'8'10cum i11ii11.341,2 i1111111(eta)pro adverb. 123,[V,"r1v.1 21I, Daassivis"mutatu il mNB. 396—cuioc1t101 abgqluengü. ,-. 1.crb112'1'10'.l d(ndv ) [ adiiclo, ad/111120,adm1's­ absonus 259,1. eo,ccet. 258,],a ctNB. absque lG2,NB. ]. admone2049. abste reo - '3, ,-B-i:.1temporc93, il—limitat. 233,291 ador11'us.0572,ill et NB. 279,NB.aa—'0' . adorior conjug.157— abslgnendi verba 287,o"." et —signific. a'piopinquita­ cors Gram. lat. -',26 556 INDEX adsum 283. a::aerusis 50), Vi..­ ursis 550 in ima p. 531. adu/or 229.I. anaoaesäu:s . u. -r.-.; - .'.'.25,Nd.1 adventu. discessu 291.' (must: 'oplze ..: yraerzositio­ .-.-8, V. ADVER : . iSS—adve'r m. ii)".' ana-num.. ..":cozxcord. con-ogan? 159-«aurigae­ 3"——f:' '" a'—; IS.), um (r:-.':eip 213, (76'17'0309970 51110...z.l.; 256.i':ï.1'-i:'.o 7 !. H. a:: n.:'-("ea.'po's'.adjecdva assentior (;'011511'.217,", 210, 1'—po's: verba251,111. additum. 399 '2—'super1'.-'.ivis 1eth 2*..— assa:-har 1:3115-'3l—32—coil'ocatio animoina::imolm: angi. cer;9 '.8.' e'l.c'u.. —S'." -asseemel251b).Lx. lm. 452— :.rmz't.io 503—507. inïi:..... 312,'2.""o 055:"de 223. aduersam! animaduerto cum i':.i:'.. 31'1. (155:".'.'::'[(1:i".')';7'2.V1. anomala s.:bSLant. 75—& —.':s.-;a 120,1V. a.:-tä?(7:01's'ta) fero quod .rcic') et aas ue.-::: creando.-2221. curte t-'.".po.'ale 252, 111et [i. aeq::a!:'s238.NB.,221. antecedens in 0: z«..äonere­ latia-111193—119—it".'at:' r assumas.s;:etus.. 5311,"')." cons..-­ aequ:bg'dmïmfacw! ."75,'111. 1.—postprm .ur re.­ assu­ 1."1.":".o4115,1—11—c.ni'.ti­ es.'/u..'.leti velsusö8'. aesti.))ana"£ verbn 275, NB. us:/fuderanl'fl a/hnm gc'ui239, 11. a::(eïeldo,ante:a'2' ,auteo atD(cst)b378.V-e( enim, a. afp.-iuga::. ...3, ve.-ba '.'."-cmn eum infin. ac­ a::(egredior216,,21 x. Iquoa'316. anteponendi et 'post/maeu­ Athosi:n '.')7,D'L—quan'.itas"532 aff .v.-o218 a) e a'lv ,p. 2'"9 ('l/7:70 269, D 285m 1:13. alquem370,de,o mau-2 '11——V—atueq etiam 579, a :ms211,3. '. amcöqïaiü e".'c ute-qua.'" age. agedum, agite 165,6. anntestu '2.6'1.1. a:!e'nc'o 220. 111. aggrediw 1m.c:'n: antea.-emo '2'16,1,2." amne: 215. 11. inf.:'il.34l,2 ante:-arto 261, 1. attrartiu relativa 415—sub­ aggnoseo cumodupl. accus. anxiusNu.——cu:n.::blat cu':. accus. 271,1.2'13'0..", riaem primariam-1 ago cum dup1.acc::s. 222.— apage 136.n . cttribuo cum ge'un ivo aphaca-usis 561,1, NE... 362. afrere"2 NB. aumllm 231, N.3. 565, aucto.- surn-::t.352,1.0 ajo 131,1. apocOpe-172,X1, 565, V. audeo cum :::f::'.,31.2,2." apodosis «154.11. audi:) cqm norum. 205. 2." a-p phonia: v. mutatio 111­ alia.-ms254,'.:alfaic.:s viere:us578, a), 268,' 11,581, tera: 2'1n ima pag. apostrophus 174. . g'lius. cet. ac (at­ appareo 205. im. :n imr'. mag.., 255—npparet cum afluee)3zas—amis, alteer—alter. inim. 310 b) in ima pag. acet. in co:cordantin 202 5. -in uclione rec:p:. 416, appellar, dicor. nomi/zor, augeo constr.r270.1. 205, 2." a)i m n :: ]) ausim l.. . . 11. a,;pl'ico praet. 1:12, 13— aut e. aut-aut incc"cond. alloquoralätro accus. accus. 216.11." 216 constn'a ). x'el'bii85,l2" —-aut—neque appono258 a.) 376, N —377—aut—-aut a'äEF'Gs/m(etalterïus) '518e. (l'oprop '0ru7u0632 377:1'5 alt:::s. alle"ec'cus. 229. autem3181'1. ar.'m.')o(te) . aptusNB. census apti: 257,11,359,u3'":O-9,2.o 1, auxiltoda't. 267,1. a'rnbulo actus. 211. . iam. apud2 436p1—rcumpersona aaae'lllo (0710.)2es. aquatio amplllöoll.';47'03!,254, ii. ampla). (quam)' 398, 11 et arbor(que) se llsarna 11—ararua.-uri. e.ic 19". aveo cum iniin. 312.2." nomini.lenia. avoco 286a). an, anne 388, il—lll.389, 11 -a.': ad::zct. cum genii. 00s :: . archilocllius 572,11, 583,1 01:771'120,v, 3." na.-geeo286". —metrum b)-ar.':e'udi archilo'ch. ver­

annectat/19). 469, V.. — aria/rhacmleïa 250,Ia)—in— anacreorum iamclc: 579.!. arredeo 263. ANALX'TICUS

cii:'r:s—r/:.'o:n316,!i. . "io.-"in::i:: concord. 191", ll.. iconc.ss:. c. NcocosNri. 'o!: ,.':::..':c:mea?..o ' —'20.':—ln. ( 1515, '.".o : rcspuuw'ndc. 201. . 's: ! concurro '.5159,':il. . 811 ."..18103.'AL ' ..0 .. . neeo(01:.::(:.'n.iiec:; '... cohlllr-—propr::.':t .:.. olus c:::'.: (t:...., c::::: ?.."Ll 315, ".. .ipticoir.0,rii—pro -541 :'.). corio. ::::i- ' -. :::dcpc:::1c.::s 320, cgnciic. i:: c:':'.'.. O!:l! ua -b s::n.a2..411.:). con/"'.:sc.:r1f'e:ut.....t.? ENS-0.. " partic. con.icionhlc ..., 1: i:), (der. :'."or(o::s:.. cogn./:::: (lat. 356...i'»'. cor:d:.cit$'51,pr.2.)EGet 20: co;?.:G::.-e::6,:::-nes: (mi/rl) 252, cogno­ .x.-b. -- co.-mnon 287, 2."--c:::.. .':onus.n.-'.:con:-'o!.o.'" c:'.::: ..;-.! .l.. ge.nr::n.:l S^..2. -l:::::d::.—.':'i::i:a I119 cognosco eum d::pl. accus. conj'cri2ï ', np. 21'."—-6'i. ("Or-'Ou', 332 . confido '260,l '..NB collectivam nome :: 53,1x:B. con/:": coni. 1132,NB. C: uconcordnntiu 197. conjicioäü:,2." COLLCC.:no verborum 4:9— camucano cf. index 161— orationum 462'—-.3. :'/:r:::otico ct all:en:c::ca ('..41(.'llf'i"(Z.-933!)X'B -q'.:uc initio orationis 459 :'occplionin -.70.l col/::dom...0O,.lll . con'1;x(.'.'r:pqui:!1' . et quotu­ c..::sun.580,lcx 3'57—115 IV--V--q: :'.G :oin­ comu-rus et societas 276, col/co 213,lm. ).:(rat. et s.:bL negativi ca./git.)couiug. 112—co::str. co::.i:orcum ablat. 219, 276,lii. li-copn'mlns 3. 3776,!]copulat. amissae canit:: i:: concord.198. con::nittendi verba 254,9-.", cf.— indicat., ..—s:.'öo:':.'.'::.:antes, s::bi.. mpe:'., 120' p. ..1: .. --posfposlt!cae' :::-'.. commodi adject. et verba conor cum infin. 3622,2."!'. eo::arns ver conscius 241, Im. et NB. comnämeo:..o et commonefa­ C(H'll coss.:mur.o temporum 336 communerd:.:.or:.:m,,generum' —vcr .: CONscc.u1'.:v.:oratio in cor:­ rommunicg aliquid cum. sec::::. tempor: :,338. .'58,.' CP'.:f.11lC l.. cousentanens. ::r10::::or CA :. communis constr. 2:'6,1 eo::"ruens, cet dat.?ötï 1. commnio constr. 258, ] co.-:si.:::mcapio cum infin. —22, 30.»l,. exlr mte m: :::-.s orationes .397,321 cmn-.uzxrwun 88, l— n.'.t3'—.,.2.9- cum :: et ga.­ cauea consn'. 221, .-.c::r:: 15 —partitiv::m 2:,.ll CONSONANTIUMdivisio lO-in —::--2':'9. .' ' . const. 29:1—16—:os!tu::1 syllnbis 12-- quae initio cedo. (eceeo ede, ccdcrc absolute 397,.I--duple:—. dictio. is .12, adn. in ime. Io 0, cet. 0 ' compar. 3,97 int—pm Su­ p.—mutatio 72. ceo'ö 136, V, 529. nellatwo :b 111—part-c:— consors 2-1-1,SP celo et color consir ....)3-et :)ior: . , .. constat 231, 11 b), lm,-— co:.:pcnd:'ascripturae 6. constn-d::t. 263.ab15.. compertus dat. 56, V. "72, p. 289. cons..o::l,351 e.'ctr. cum 'nte infin.: cet. — eo:: em 2.69 .mu'LEy...lix-iü"directum ::."..':s::s c:'.:n ::chus. 218, comu/so211,1, 269ft ':R... 'B.2 constituant.?—Cllnll '8 bl—ut. 332, 3? (enim' 2-.1, ll. con:/alcius QCS,]. NB. 1. consuasco infin. 361, La— compos COI1S:1'...""- 3." cousuctus ib., ." an:/occari/.' ei misi.-.'. ceno 5-:':'.;..11,NB. 00' ros.-no vcrbororumSC?— consulo acc.:s. comm. 21'.', (.'.7:':-'r:::::371«f,'1'11. 'Si—coniugi.itor.:::n qum:­ l—a:: ' cmpet'. 221,IV. «.'/3:a-,. iitns "24- 555­ conimnütus (in.. 2:36,I .'s'l . e.'.'a'iV"S-rb::!218, 26". C1!S.216verhn compesit?: da cum i:. 2515 ac­ co::.'.c'.':iio.... ,2.0-:'.:::n :l..t. 260. infin. liv-wu: ib..ll :::/.co et circiter cl. circum conica/u.: '..ii, ll—lli—compnsiza ex æ3—cumiita? .',S NP... .DldCWOb.rep..­ 203, 966 a). conlineo me ab :'.-813." ci:"c.'.':::216,lm.e ' conatus vmbo 332, 2.,0312, continendi (:?) verbn 334, circumda 270. [. circa.::eo, circa/nu.::io, cet. concedo ::1332, BP—cum i::­ conti/mit Jat. 280. ut 216, lm fl: . 332, 11. 33:17 infin.n.,, Nola 5681 .NDExï — comma-.r.. subst. 200»203 (laudi verba 251,"-.", p. 268. coni. 113——purticipi..cum -post posscssiv...)' 200, (liire .'.2, 1--cumciup1. dat. passiva significat. 115.V. !l—in orat. relativa '115, caui/mum,semiIaponens. li-e orum situs '1-19 -G7,111--(I.7.'e3. ,NB.. Qm lii—teras 251, . b'.-'.R1VAT10nominum. veri).)­ comm atque (ac) 370,1V--­ ru.... cet.7—57, cri­ c.c,r..'(.u.'.,:'1-' r.:q..1d6362—do9 I.i—barrengbe" 'de';c.cap. liesfli.1.r2-.1,MB-.-.oruanuantitas .'".50——.'.'. covrïuacnoms leges :")13, . . o- -con'.n.odi mas.)... ---"!cxionisuo­ contrarius dat. 251a). 12-'.1h, 251--.';5---(1..1. pro conueuio accus. 216. in).-— c.:it .aut praebes. 237. .'ni."?!... ) ., 173—81, 0110mll'l'lllx conuenit constr. N ')55.1-postauicct. Ilii-11. 25-16),1-'1.-inin"ica.3­ 251,11.2'"', .—'!!-pOs':ad­ .'-'c".5u'ocum infin. co....inco cons.r. 251).1--cuni '--:rbiu?.56,11'—post pdr­ 3-.1) -- 0) ib. B.2:)!51, 211, .in iil. 3' ': despectus cum dal. 256,IV. coosmmno 339—331. V. :.56,1icipia25ö V IV——posti(!.'u aut genii. ricsperro2,11 conjunctio. (Iesu. post adject.251, 2.) 2." ut;-).". lidi. .:(äpiae1) et inopiae 26'8—vcrba adject. (It-igneo3'1,l—(7..0u.i....s const.: .,.11—..—e ib.1 2"..8--263—.)os1..crlbncmn­pos. 258, 1 263 (:1 copiosus 268,1. accus. 261. 1--(1at.:1nl' 286, b . copulatiua vacrb 203- co­ P!.10])..'7/J ib.. 11-- post Deus 25. NB..3,.".18 NB. verba passi vu 259—dat. dextra laeuaque 2192.-l.", pul/(.i. conjunctio omissa 393 11. m.),-"1"in concord. 167,111. Participii).sd...n.266.1—-dat. 237—cuni moti­ ii­ l)i.-)EREszsözïi, 1. )IASTOLI) .)61 111. crassus cum accus.222,NB. (r'elä's11.c11—c011:)cu1io453. 11. .i.-"(.'(if(/lcciio...)versus 566.il creedocxtr. —cre(ic).'—.--mi/.iedat. 251 '1c3." mco in appositione 900. l,11 debeo in indicat. 362-cun. aifur2gllucrerlor cum in­ infi .311 " 1—dlcor20.7,N —cu.n infin. 2." 311, a) 318 crea'uiru 120, V]. (iecedo 2861) . creor- 7,.2" b) in ima p. (lacer/w ut 332,3."--cum u)­ dicoios vcrsus 560.11.1 crepo cum accus. 213,3." cretus­ iacet]iin1. 3152,2." NB. 2-—onsfr. differo dat].](et: ablat. cum .iuzine cum verbis ucc-.­ 2'15.1 et NB. —effcr10nr'm­ (I.f/'.(..l.s cum snp. in .. aut sandi, ct.et.250.NB.1. dicat. 362-cum infin. 3-16 cubitum? cuicuimodi 07. 2 in ima p. declarandi vcrba ?.51,2. digitus"..5553, 111acc.:s "Et-Zmilqgerun­ 269. .-' a.ccus omisso diafruorablat. 265)ïm.-.,.) cum postponitur 160, ib.,.NB.—declaror 205,2. b) 111ima p. X'B.NB. 3, 2— '1'15,1—inconcorcl. signiiiæætio 276, DECLINATIONESv. nominati­ dig/.usi estMgwg indi ..us'2'11— verbi 182. !—c. adject uus. genit. cet. et termi­ dilectus dat.2.'i6,1V.B pluralis 162,1 NB.—in up­ nationes a. as im cet. positio 2'32. — «sicmpre quc». c.et 361— dedecel't 137 NB. 2—constr. dimidium[mater VFNIBT 239.1 (fri,/lictor narrat-Zvum 315, l—relati­ (Ier/acer) 223 et NB. 2. DIMINUT:v.), v. (ie/uinuni)... .,11—causale 322— (ic/('uti0 ab 28'.'-cum dat. cli/ms 028, o..-1.7.1'no.).c..9-quantitas:) cum—ti....iumconcord.155, dipodin 5'59,NB. cumulo concsmrbrisl373,11. dei! (ll/"eclio 227 cupio accus. et dat. 221,VI deiu(le92,Nll—disyllub. 563,1. dis 00287. 2.", 223 NB. —cum'. fin.3-15-cumpar­ deiicere honore, oct. b uminfin. 3—12.lm. ticipio ib.. —quantitas' . ((iiscorrlo 261, 11) deleciaf2ll,111. displice025'1b). cupressus.r 387.NB.2 561b'IV. delector 278, 1'in ima p. dissideo26-1,11,286, 11. curandi verba cum ..! 332, DE.)u.)w.lv.-) —93. distat-'dei 2226. 2 —curo cum gerund. m;.noxsmnlv.) 66-- adeo. orsum... 2:0. 36'... it./,cct. 328,NB.lucorum distichon 585, 11. curro cum accus. 214. usus 411—11-'—p rcci­ dist./icti.) 7. proco 401),NB. 2pct 3-—­ relativo 416,11—collocra­ (listadistim'rllo 261. 11,286. 101. 6,.11. D tio 457- iormntio479. distributiva/'..." usus '101. duci,/Ius 5561 b)—r1.ytl)­ demonstro 2:l)1,." .269 (!iäersus 271,11—cum dat. sdactyllcu s."66. (lepello 286 b). damnandi vcrb.;s250. DEPONENS verb. 101, V— —((-)l'0,llii$[i11it:l iem. 67,1, ANALVTIC-US 569 do cum d::pl. dativo 287,111 e/:::::3801--at enim ib. ll. e.:-pedi! dat. 254 b). lm.— — (15:17,diilum 547, 518" ENUMEHAHOsubstant. 402. cum infm. 340 b). ut332, 2.*'-V. dandi ve:­ eo] cum compositis coni. macto1:n.—cum (poenasab infin. aliquo) (332. doceo 23 et NB eo cum gc::it.2 0,1. doctus223. NB. 2.2241. I- ­ —eosnnominat. declin. 27 11. cum: fm. 341. EPENTHESISD,Il. carpit-om269etIC NB. 01:20213, 2." et NB. —cum EPICOLNA . innfin.vel quod 346-(10­ :.:-:s-ru:..:n:.:ten::pora 3.01 exploratotraus.256.1plo 297, NB.v-—:u ­ Iendus 113,NB. e.:-posco d::p1.acc:v-.s.224— dominor equitatusepodicum metrumin conccrd. 599.1111. victoriam (: 287,1 domus decl. 52—(in) do­ expuguo mum et domos 227, le —er finita quae amittunt e .2—(1(omi 252.11 et LXTENSIOadin loc iocun: 227,11—­ NB. —domo (tua, cet.) —ere-—-eru::tl:,s :. extorris 268.I. ppp283—81. enit. 240. exuendiverbarru.:n.ccus. done-c 315, 111. efl—;qu-unlitasü ,2. 218 —.dup1constr.270.1. dor: 027 0. 1. :: 0v o:: er::dio 223— eruditus 272; ;:­ dub::ana:vc:b1334.1m.eltN.B1—d::b:toar: 389, erumpe stomachum 213.3." NBJ essetur 29, l::ce—fac1118N.B duc-0267.111—ducor205.2.o est alicuius cum accus 187, facile cnm s::per1.3£9, [— c) ::: 'nna NB. hoc cet. ur adiect. adverb. 506 c). (lui/n 1,20 Vl. 333.1. dum 315, 111—dum (ne)325. estur 129,NB. . facilis cum supino 356. 11— dummodomu , 1 sqq.—eire! :n cumgerund.359,1,NB. duo decl. 9l—quantita5529 [auo compos: et NB. co::cord.185. 20—m mem­ duplum genus 559. 11b). et nron(ac non) 375. etenim -11.

E ! 1. 08 E'rmowcms notiones 471 1' ., ,: sqq. fallit (me) 211, 111. ::::edat.3ae. 31. eus finita dcc1.27.111. familiaris 238, NB. 2. 256,[. eccezen ce 158.1:n, NB.— euu.ado205 1m.i::in:a p fari et composita 135. onnstr . — eccum. euenitdat , fase nefas cum supino ellum. cet 98, 511".i:n1 p. euentus verba cum ut 333, ecqui 389 . 1. cum quo f(weeo251b),]: ECTASIS 56i. 111 auerte ablat. adespojo de» ac-r:::.ns:s.:62. faxim.lfarä)"Il 120.2V.4."et' ::: edico conj. 118. .'B .—ut reuera 254.2.".dandl. exNB.. 1 i, 41V—causale 277. [ero cnm compos. l28-fe­ edicto 297, NB runt" et fertur 183 —cum edo conj.129 et NB.—cum e..:i1610general. ::umero 197, nomina .203.1m.ini:nap. ex quo ten:pore?293.111. infin. autrsquod.348. 346--cum e.:-adversus 160,1, NB., :l/[ïcieudi verba 1205.lm. :n fert:l:sl2iisv1ctNB.I. i2maep. 992—c ut 332. e.:-cedo 216. 2." fidelis et fidus 254.11a),p nxcassns 279, 2.0 ef/7 —aglto "3921 ab 1." ali g u0287, . lm. exercitus in"concord. 97 fidoet(tcm. 114—constr. 260, egenuegeoo269,N 45.B exclamatiol. 1— lcum oc.at :.ominat. 209, Fxcgaï4465,mcuRAE-166—69, eq.-'J'redior2168,'l.2..o286,1b).et: lI—cnm acicus. exeo cum accus. 2 6. fo coni.132 —c20nstr.203. alii?/sicli verba 205, 2.o b)":n a.rliibeudi (ea) verba 222. n—fitutæin:. in ima 3p i—qu'an't.518'. 1. 2773 ELIISIO561.1.2212. (70:10 ELLII'SIS468. leistimandim verba 295. 2." :: EXIO18—thematica, athe­ -,e:::. —e::. —01en: 46, 111 matic 1, c)nt::: ! :)..1222 " FLUMINUMnomina masc 57. eum 287. 2.') 04:350" ve cum in n. er: (am .1. [7:20 ENALLAGE 469. 111 exordior.:oro w:!" ­ infin. 0341.2." fore ut 349. l.V 350.1—orf:» ene: mea:: 14. p 17, adn. — scriptas (litteras) ib. ILG quantitas 523. eigäusB (e—lrul)cumaccus. I-Ol'l'rESlitterae 570 [NDFZX fraudo 269. H —-iciusf(nun itius) 166. V— fräquefs—- frqussenler 391, [14 .si1ng1fB.4 b)—qu8antitas fretus 271, habeo cu1nd11p1.11cc11s.2æ id temporis 236— (igen 11s fr113187 et 2143,1 in ima p. tNB.—1d Latd.267,111 —I1.dicer036l'2, NtB ceetä—ib.—1'da,—i(len1 accus. nerspprtum cet 360,2NB. idcirco 381. 11. fruorB2.7.3,1--/r11endus 113, idem c11n1dat.256.11—-ldem [unio cum 1ni11. i1.36.3.1—1:11mgerund. 362 sign. etnsus 412,111--1V —idemqa1'4' habilis71albeo'r 257. 205. 2. " c) in ima p. 71:311 c.11.11..1.1ccus.211,111— haereo 260 1d011eus 257, 11—1'11011eus [cum"Li./!"Or 273, 1 — f unge" 111 "5 3129, 2."—cun'1 inim. 11a.ud384 11—11.scio an389, 11. 4."-—cum gerunt]. 359. furo1151.NB. 1, Idus 59'2. FUTURUMvsubi.101—perf.pro1mperi 111imap. 1101dat.haiicrliof 26, p...302 —f11t.indic. 111J1nossubi. 111:1.1ENis.uusplass 1g1t11r-—iler120. 381. VIII. -—1.1 303, adn. .-—1ul. hem (em)208,1, inmima.p. ignarus 241,1 111-.Nn111ms urna.-sco 54 h), 1m., p.-265 subj. in c.(1ns..e011t.telnpo­ herba graminis 203,11. ' iilacrimo, illacrimor 263, HETEROGENEAsubst. 71. imperat.rum 337, ]339, 11— .2l—fut. in— ..18. ut:-renocum subst. 77—78. illndo 219, 11. 21.:1.3ï-g,111——3.50—5utppl.­ lleu cum voc1t. (et no­ -a-lm ccus 35,45. futurum (esse) ut 349.1V— min.?) 299. 11—cun1 ac­ cu .— 235 . —1n1(s1m)—1m 120,V. futurum uisse ut 354,]. fulums constr. 273,1 HEXAMETERversus566 saw. Eilgcatalecticus 571 G immo.immunis2659 1.vero 379,72.2",p. 405. I1i/1c381.HIATUS.4ii0,2"., 561,11. impediendi vcrbBacum subi. 3. HIPPONACTEUMmetrum 588, Aggaudeo114—c0nstr.278, 1-­ . 334, let NB.. 11. 334. n :n. aut quo 11346. horrendulm,I10rr03'3 cet. 396. impetIIo ut 332,1." et 3." "hortandi Verba cum ut 332, imperitr1100263, [morandi vcrbuo'ï332, GENITIVUSV.11'1deXca .217, iii—particulae 339,111, et decliuationes— uplcx hospitiisin uma 3114].-nusquamest, post s11bstz1ntium238,11—'; huc geniti: 2411";3 ihiPERATIVllsinNB. . egi b us ro­ humanum 'enlus in con­ hibit ionibus cet.33—1æ'p, cord197 11. per. dice, cet. [. Nm ;l1111ni252,211. et verba 246, 11et 231, 1 ' nvmumn 469 Vll. IMPEDFECTIsignificatio 300, 01-:.lxi.-äS29—par,duplum, cet. H'vr'rnnn ON4498s.qq impersonale verbum 137— ocaunou 124,X111—r.ostra 111PERMbTbRversus 561. 4.", .-Latine expressa 125,adu. tum1mpers. 110,NB.2 passive [1.121,123, usurpa­ HVSTERONPROTERON 469, IX. 1V,NB.,138,3."—cnm-no­ -'-.ger11nd.sivuiiicutio.—constr.33?sq. dni 357 muna cum genit.:) . 1 Imple/1111verba269ettNB.2imper-tio dupl. coustr.21'0.21. —infinit.4."3132. roger11ndio.341, B. 2.—ger m.11 "1100" )­ veiinfi.n1t 359,NE. importoo, imprime, cet. annuxmu respundent ora­ 1' 3.5 4—.[oï,—cons0:1:1us $,1. ï:1'1' 25, NB.1,518. NB. zablat. 36—37,86. ilräpos,.nimpotens constr. ('lonriorvelqu 276...1—cum infin. [: 1's43,1. impugno 1ccus.21,61.1 glyconius versu s 572. V— 15, NB. 2. —1'11111set-umus 5, obs. 2." oginis finita fem. 67, 1:116511.ivocast. —47. 111cum accus 237—cum ac­ gratulor 251, 3. 2—69 't NB. c1m infin. vel quod 346 ieughon. seu copulat 141, extr. et 307.NB. gratus254,11 11). ia866"va adi. plur. 85, gu-4,oosb5. nummus versus 576-79. insa/110 559, 1. —ibams:iebam 120.11. —1'bo—1011112)111. inan1151245. 1c-rus 1n 1ma p. 531. inauditus dat. 256,1V. ANALVTICUS 571

:ncedo acc. vel dat. 210, I. :nsam'o acc. 214. 'nuisus dat. 254,a). meum:-wun verbum '153. i::sero,o.cet258.i)ct NB. inuolo 216, I. incido coonstr. "216,'in ima i::seruio 263, p. 2Ts.et p. 237. -:'o finita quae'femin.e7,1, p. 2..8. "1171.innsideq eti insia'o p. —insideo acc. 216. l::cïd291constr.P 5. 237, 3.." NB., dat. 263.Im incipio infin. 341,2. insidi'o: 254 b),1 :":ascor2171II."ipsa et:Nïpsiiel413--pro sui !nsilioacc.216.1mnn.:map irrumpo 216,1m in ima p. incisio syllabicu 560, V. insisto acc. ib. --dat. 263,p me:.sun: 401 in ima p. 457. .ufnS—c n'b. -ir—es 941--dat. 3ae. 48, 111. . 111. nisolens 244"Im i::cludo 237, 3.". N'B., . 245.. instargenit.238.NB.1. is4161",I—ad 412, I—II-om:ssulrn itum 4121, insti:t:o272, Etiam—infin. itaque381, I ctp. 17,obs. i::ägömmodo 201, b), m., p. iter ucc s..220 (nsto213, 3." irEnn'nvtum verbum 505. incumbo:Ncauuasrun dat.:: 53t7et 233. 543sqq. instruendi vcrba 269. —:'u:ngenit. 39. 86. incurro 216, I, in ima p. 228. :.xsmumsmnus casus 22, incntlo2.) .i). obs. 1. inde . Ins-numen.- LM272 J 'xDIFl-NITA pronomina 90, insuetusinfin. 341.4" 422 —27. ':usum:: minores 227.1 13 -proi8. obs. 2, 503,2." mmcmwus pro sub]. 302. lactares e.278 1. 330, NB. 2—cnm articu— lNäUoLARUMnomina: fem. 58, culis tccmpOf. :: — ]egusim79,II, 536, 3." (Fsus, mntatusin snbi. 313. IV, i::sultomc: constr. . .. 216. Im. in iocusn: decl. 3114 .—pro imperat. in. I, i::wger271, iubendi ver7bn cum ut 332, B. V. inde). inte run: est 333.NB.! 1nfin.343. le in:.elegendi verbn 287,12"— indigeo 260, NsB :. indignoracc.:: 213. infin. vel quod316 lubeoï-lrgizero254212—:creo" incBiignusv. nus jucun us dat. 234, .:)—cum induendi ver :: cum acc. 359. I—situs 453, III-s—ig­ 5: .356, II .-cum gerund, 218—induc 270, I. . ,IX. inductuscumacc18. Junicwin MODESTUM311, II, ineo 131 constr. 216,I, lm. lugere-edod.:t.—quominus 263-ne 334, b'.-fero fie NB. intere/udo 270,I- quominus iudicor 205, '29' c), in ima :::/(go, :":1/l:;go,tcet, 258. f). :)..220 il.-linitus v. index inlerdico 270,II-ne et quo­ ,[upp[te:-78. quac nostrniemporahuic respondeant] 08, ). ierntminlols331, 290. I- II. juvatjura cum acc. 2112:ch14 1, III—cum in­ interest 251,Hi - infin. 340, fin.340, t))1—'uno cnmam. II—pro109—iniin. gern:nc'io historicus 341. 299; mm. . , . —pro gerundivo 362, N. INTERJECTIO165—constr. v. iuventus::iconcord. 197,III. B. 2—cumpassiva perso­ /:ei, heu, nu11318,I—impers. ib. II INTERPUNCTIO 169— 75. —IV—nracterit::m nro K praes. 3'9 INTPRROGiATIOeterrog. responsio directa, : :. " obliqua n3t30—interrog. in­ ::aiendae ib. et se:—92 : :­ KraesensB , —in1n. pro in: 310, in ora­ III, directa :n obliqua orat. malc-, in versu 560. 111. tione obliqua 351—orulio infin. pro fInita 355—in­ interrogatione particulae fin. pro supino 356, NB. in tl , I. 110. infitias ire 80. 111. in:-ärrogaiiuum pronomen­ laboro cum ablat. 272. inlerrogo 224,N B. 2. irrinfr439Informo D.Btiam. . imersum [.Ella et rn—cnmpraep.elabora ut 3 2, 2."—ib.­ inter-ue: 263. Infin.3 2. 2" ingredior-lacc.228—cnm infin. 216, I.ir:nima 34l.2 intra 438II—intraquantum laetor id 217 II, 1."—ablat. i::lmeleo 7.8 :em us?.29 I. 278,—i n208, aI—cum i::­ :/:oi i.b fin.vel quod 34 INTRANS:r:vu:-1verbum 101, laetus ira/nïculs genit." 238, NB. 2, passivum ,.f lamenta/'l alcc.213,2 i::nitori::jicio, 263,p.2 cet. 238,f) et NB. invado 216.1m., in ima p. ain"("213", n. ct N'.Bo—cur:: latus ncc inquaminops,,crenii 134,II—desideratur I(ei ablat ) 245. muehormuliam217, II,2". laudis verba:)cum quod 307, 468, 3." :nuideo 27,011. NB. 572 INDEX

uur/is 51, cet. 288,b)-moveor acc. Eb'0æ9,illl,l13 ct NB. 2. frigill(tui,su-i.noslri,[: II : ' uestri) 218, N'B. Aibgns:libenter 394,3. me.'-unum in periodo 401, 11 .1ULTII'LICA VA92,1. 'b .. —in vers; ,] 1. multitudo ii1vconcord. 197, 'beralis 241,-Vet NE); 2. - 1, 111. memini'248. coni. et NB. 33 —infin. (:.05514 342, milito ..50,NB.2-. 'bemrgdiIiebr verbzi ..b) 237, 3."— MUTAElitt. 10. 4144.,I341—c44m praes. in­ 1100! Gg"). 137, 2. etNB. 1 fin. 44UTA1-4olit1erarum139-14 —da.2t 254, 14). 1441—144fin 187—68— vocalium 471— 340,b. mei,/norm (et immemor) 244, consonantium 472—orn­ licet conj11g.137,2. ct NB. t'mnis rectae. in obliq. 352. maus-wnd'dnomina ect. 203, masc. 1. 57, —51—vocalinm in opm­ Ni;.1—da25-1llb) 2I—inf.340,()b). 1414.et 187, nassum —mensurue595. positis 510—44nius rei in licet coniunct. 3.23 marcorr2 aliam 289'm fino-tempo­ mereor ut honoraret lzono­ m-et modorum in con­ 266. ): dicione 317, NB.1,2, 318, liquet d-'4t. 254, blo,1m., . rari 332, 3.", p. 353. 1—11. liquidaeslitterae«looucc) ellamal (se tiene .'.ETATIIESISme! 94, NB.1 472, 951,952NB... muto ablat. 272, p. 289. par»-e IBTRUM55 . .585,1. 4n44140r287, 2." LOCATIVUS922,obs. 1, 37, 3.," metuo cgnstr. 221, 1—-ne — cum infin. ib. ' loci et loca 74, I. N loco (et parte) 282.3. milia 198,242, II et NB. 1000 4'44298,b)—cu4ngerun4l. miliarium 595.I. nam, namque 380, 1—11. mlliti ue 252, 11. mihi!' 111concord. 197, IV — narrroIlANDl—tlnfin.31.4 dat 255,32", DECLA­ s N.ASAI 4-.'s 83, 235 . 2, .—q44o 227. 285, mingndi verbzi cum infin. 4a4alonuscorc205, 1411.in ima p. - e 3—qu44 284—44n­ minitor [et minor dat. 51, 44.cc—251,3" extr. natusnatu grandis, 23 . cet. 80, 11. LOGAOEDIClversus 580-B3. D­ nauigo acc. 214. longe gentium 212,lll-[mz­ —mino 120,V11 ne finale 326—nequis, cet. ecum su erlat'1991 minus (quam) 398,11et NB. —-ne dicam 11).—44c, longusa 54:42 9. consccnt. 328, N 2— miror—si305, acc. 213, 11—iniin.vel 2."—2enit. loquareludaa de c.2 (et cum acc. )289. ul 440"(ula-4446pos't. —:ccu4'4n­ ve.-bn 332 lugeo acc. 213,2." misereor 2—18,1—//4iserefur to menos» ', ne— 226. quidem 385,11—in inter— M miserescit, miserim/44 est, rog. et NB. 3, 4 et mittomisere 254, [? NB.— (137,3.".a) i- ne-ne389,11,NB.1 47: -.1 8. 562. lio 267, 1:- nu'i'te lor/iii nec ro et nan 374—44eque 341, 2." macreomacie virtute, , ."cc:.268,1. .. , mobilia subst. 62, N. B. uli , cet. ib in ecg (magnam) partem 280. N. moderor 221,.III. (et4c nullus 76,11/10e385, 375, 11) . agni, parui, cet. modius 595, 111. '. ne uae m40:10,modo ut (ne) 325. inagnoe.tNB— parvo, cet. 275, MODUS($1b uecessnec non eeest 383, inNBi."d 302— mlalea'ico 251. b), 1444. mone/id! Jerba cum ut 332, (ut)ve144414n 333jc11. .'ECESSITASnennen 564,11, rmnaIe/acioiout 332,3."etN moneo 217. 1, 249, Ni", miniin. 332 3." 0354B 342, monocolos versus 560, 111—440cna388,11,NB. troophee.585, nedum æ. 2."ticipio et NB.. 34,NS 31BS—cumpar­ n4onostic/4onö85, [. manus in concoi'd.197,111. s356,11—näfas 524. maneo 20 II. novos-4941.xsonun5. —­ quantitas NEGATIOduplex 4' , 2. " mora , 510;1 404egoneglego,1, in 444.3418.G2 NB. inoIin. 311 MATERIA(ablat. ) 289— suf­ fun amectiv 499,b) et e). rngäaridi1 vinba cum infin. ne.—ngo maturo cuminfin. 341,3." morior205,1n.. in ima p. 0424 —uemo anullus) ­ medeor dat. (etaac.c)-254 MORPHOLOGI A nempe"cest quin.329,4.", uD­ mos est ut 333,1)—cum'4n— nequam MEDITA'TIVUMvei'bnm 505, 41) [in ib NB. neque374339,111',NB.737,0 et NB. —in lI—ne­imper ., meditor infin. 342,2.. motusacc. veldatverbat composita 219 que-neque in concord. dius 282, 4.",391 et NB. moueo loco, senatu, tribu, 185,2."—in membris 376 -.1 ANALVTICUS 5 73 nequeo conj. 131,V.—infin. O 31,5 1. 369 ceet —orat1'0 34 ,1."—r18'queo.) . obliqua 351,1—eiususur­ nescio quis cet. 330, NB. ! 0 8. patio 313 351. 1—355 ne11376,11.2101,230.—an389,1, B. . 0 cumimminuit]. cet. 208, orboetorbus268,1etNB. 2,269,8. NEUTRUMVerbum sive in- 001140,1l,d277, 514,X—ob qb- ORDINAIJAcum 2,71 11— trans.in c101.lll—0011str.v. folgen 1r . 1359,1.—scrip- cmnquisque 91, NB. 2,p obambulo acc. vel dat. ordior infi11..341,2." neue".376,!e -neve—neoe ib. 0r111 (! 288. Iz1',306 I.. 0000 216 amandi verba 269. 111/11179.1etNB.2-—c1111mp:e-' obequito eltt-n0berr0 2l9, 1. 0,217 1,'.B4—ut 332. 1." 0b­jlcio nitii:. ...-3906,,1V , 1—10c11tio in imap "'i/lil­ obl1'01'scor2-18,ll—infin.342, ORTHOGRAPHIA 166 su1;).-—ql m. rquorum verborum 76-77'. n1'l11l11n'179.71,010)2 5,.NB NB. 2—111'I11'l1' obloqnor 263, —0rosgenit.tinit11s43,11. uimina/1381), 111. obnoxius 256,n. 278. nimis genit. 239 11. oboedientiae (et submis- Oostendostendendi dat. se vggrrba222— 1. - . p. nisi inbc011cor11.l85,2."— sensus 306,1,1V—/11.91ra­' sionis)) IJverba dat. 254, . 0505 269—1ni1n.344,p 133,NB. 1. . men, 11:29117110 . 0110r1'0r,obrepo cet. (aha ouati ,,VII sequente purticipio æü. neutra compos. ex ob) nitore csonsr.t 272, 810—ut 332, 2."—in fin. 3-,122" Iciat.26.'$et1x'13. P. obsecroencc.comn1.. 11 3321. 2l7, 1 öaene cum indici 318, II. nobceom. acc. 217, 2."-—dat. 254, ob—sideoacc.216,II. paenitet 137, 3". tNB., 11011cu111lni111nolo 32. 3" 339, tNB. III 2." 2— obstandi verba cum snb-pala/n163. 226et NB. obs11113.1261'1111ct.334,1,11 palmus in acc 229—quid icnfi1rsb342,2." ct NB., 345 05, dag,/"pero 254, b), [m., p. par 238, NB. 2; cf. 359, 111. «para cuändo, p. .cuanio uom-1516,obs.'—n0rnen(aas/nen)est, cet. mihi eggr­ 2, obtestor 217, [ et 332, 1, 1." NOMINATIVL'S(ct.genit. ) 3110. obtrectooboersor 263ctt264,1 2630 parqgogephempo» 233,565,IV. 53811—post ver—,'obwam,obv1us256,l1,111. paratus 311, bum 123 VII, 265—-pr0vo­ occ111nbomorte/n, ',.cet 263, cativ 209, 1'13. 1—cu111 parco (111t29251'BB),lm. —111­ verho intrnnsitivo passi­ .—odos finita fem. 669 — est 183. '2'7,1,1..parent/10:9150254, b),] 463" p.2()7. nomi/ior 205, 2." a) 111ima 11. ' 1 —oe nominat. 1plur. 1021zgroorapparo)infin. 442, non qum,'n .(1110321,.'B. ();/"0110'0217, l], —non mod0 (so (111n)—ue­ 0ero 1'01025-1,,1n et of undo 258,11). pars, or.d pars- 19J.7,1 pars in con-' run-1(sed) etiam, cet. 379. ,. aclticceps5244,3. NONAF.591-92. PARTICIPIApraeteriti cum omittendi3 verba cum quin praedicativo ,:2111"."".—0m1'tlo infin. N omnis in loco 2824 pro oratione." oalia relativa oratione 126, "ei?! noster pro ego, meus omnumz nostrum, cet. 405,264—cui tempori respon­ , noscocum compositis 133, dea r11366-68--constr. 124, 1 et NB. 3. ' —0n genit. p111r.27,!, NB., Xllal——praesentiscum ge­ nostras ,NB. 3. , nit. 244,III—praeter. cum' 11ostri,snostr11m 203, 405, onustus 268,1 ' . at. 23'. - rn aran­ orpltulo 254, b), 1m ? tur 430 1—fi11nfsu stan­ notusdu 1.236, IV. oportetin indicat. 302—(11!)[ tiva 430,111-praeter. ver­ nudo,"1100et nudus nupta 268, 260, i IV. et NB. vel. innii11.333, 11. -—ver borum ;deponentium neutri passive 115 D­ OPPOSITORUMvocaobulorumfcollocatio 2352 nnm, numquid, nulnne 388, oppugno ,5-16. 'sugwltx-agevæiiata cet. 207 1et N 8, ]. optandi verba cum 111332, munem/111: in dnm 361. nur-11:1111n'91-92,ll—constr. 3."—ini n..345 PARTICULHEv. quod,/1101", -.24, 11 in orat. cvm-rivus"modus, tempora . relativa 415,11.V.d1'.9[r1'­ optatus5256,Vl.o partim,organi/Iþ— connoc 197,1— 111-tihi1n constr. numeror 205,2." c) in ima p. optimus cum supino 356,11. numerus in ecncord. l97, !. nuncupor 205, 2." a) in ima opus9274.PAnf11'1v.1 ci101concord.187, ORATIO181,11—0r£lt.d1V1$10'nes-l8l, 111,303in imap,- N.Bderantur2-11,NB.2 1—1s.tr 2412—desi­ GRAM. LM". — 27 574 INDEX parum genit. 239,1 peruiuco ut 332.2." orat. obliqua). 292, 1 ' 310 n 1ma passiva oratio 21'[,1[1et NB. peruius256, p— -­ uua PESS558-59—pü9595, 1. postremo et postremum passiactiva 429, lro etNB.. me in et ' petendi verba consstr. 287, 1m., cf. 2- -—ut332, 1." et postridie constr. 234. misslwun211 11, 290 verbum et NB.—cum constr NB. 2. at 259-i11transit.c11m p1,439. pastu/oo332. dupl. N.28 acc. 224—111 nominat. puulueciuis 581 polen (1le impotens et passus inacc. 229 puerecratius 5721,11V. praepotens), 244. 3.", a). paterfan1ilias23, NB. 1. puoneticu 522. 11 POTENTMLIS subiunctivus pautet datt. 254.b), lm piget con 311, .—condicio­ PATRIAEsignificatio 286,Sic. naiis 31 , PATRONVMIOA -96. piisslmus' 113imap. 81. potior7.127 lconi. 7.1.NB 12?—co11silr. NB. p1/1us511V. 13, ]. lt NB pellopauper 52861etb). 1eieIV11itt.B2-14,iv. placeo et displiceo 254 b) penndeoanimi, cet. 251, 111. potusl4potius 'quam 316. 11. ­ penes 439,111. pia/nain11n.—placef1niin. dat. 254, b), 340, 1111 i)). prae 446?1117—causale 277, pentmnetrum carmen 571. plebes 77:,G." NB. per1 verbis compos. 216, praebeo 222. 1m. —instr11rn. 272— PLEONASMUS 469, 11. praecedo 216, irn qua 284— ost verbum E«: tque 87. plexus, 149. 153. manca-mgcoustr.13-26. generalia de quando 291, . PLURALIcarentia substant. praecipio, 2praecludo, cet. usurpationes 441.514.Xl. 75, 1—ad,e ct. 85. 11—usus 258,1 11:3321." ct NB.2 percontor 2241: NB.1 numeri 111r.391-Vil — praec11rr0151—183, 219,1. percurro constr. 216. 11,1n1. PRAEDICATIVUM181,11—c011­ per1luirril20, 1. pluralia 75,1 corrd. 187-191,2 00,1——1:11111 PERFECTI formatio 140 singuians 15r807i0piur.391,'1plus 1. quibus verbis 11s11rpct11r p(1/11arn)g398,121306t NB.— plus et mar-'Is 432. l'RAl-ïDlCATUM 181, 11—sc11's11 pluris 5. . ens 197-98--inap­ n1.11sor-r13cru11pro peri. 300, positione 201-02. ro pru —proin1perf. ib. N praeditus 268, —quantitas disyliabi 547. perficio ut 332,2." polliceoorlp.268,Promitten­d-l—-in1134.4 praaeeoprae/ero?.)9543?"..p dat. aut;acc. 269. 263. peraoinfiu. 341,2. prae/icio.praefinio, cet. pertiheor cum inii11.per­ po"0122"? ysyn e on "in... ondo 79 NB.3 PRAEI'IXORUHscriptura 167­ per/10rresco2 pone 111'111. 68—5ignificatio 514-15. periclum 565, 1111,2487. i). praeluceo 283,p.27 . periculum esstne3 pana in 298, b)—q11antitas mxaNOx113N6,op perinde ac, p. populatus 115. mam-051.10160—acc11s.433­ quasi, p. tauqu'arn 324.p populus 111co111.ord 197, 1— —:1blnt. 4-14-16,praete­ pemoous 404. p Dpulus et populus 522, rea «147-18, 237, 298. V. peritus1—13111111ss1vussubiuuc et 1n1periius 2-14,01111. Rir-..eiixn—repetitaB.,263.286,a)—0111issa 258, permittendi verba cumsubj. poscoib. —1 224——£olscoraliquid et NB. 2. 285, NB. 3—collocatio-153. ., . —-i11' "45. POSlTlONEs33nominnies 473­ perniciosus 254 11. praescribo258praesaepe abluti. p. 31,8. perosus 133 Nl'3, 1. 78——verbal p1o11osnäuizjäs 479 80 PRAESENS in imla p. 317— perquamd ,111. posmvu .11 , historicum 299,1—pr:1es. rossass1vum95,40405c11rn eti111perf.s-.1bi11nct.i:1 rc persever01nf1n341,e21-131zsoxA.1xprcs­et 2." i.t 02, li—cmn in.­ [ut11r113ïï, 1, sae403,1—2." indefinita reresi et refert 251,1. —i11consecut. temporum cum subi. 314. possun1127—inir1dicat. 302 !! praesertim qui 329. 15.",11. personalia pronom.40v35qq. Eoum infin. 341. 1." et perspicioperspecius dat.npl. 25 poosteä 526. praesideo 63. 27—8 post 435, 11,292. praesi'rleo 522, 02," 551. peSrislt2o(et persisto) infin. se.d posteaquam 3031.'1nte NB. prraesidio dat. 267,1. persuagdeto261 332,1ni1111. constr.260,11, orat.1(—-c1.1'n1sulbju:mi. ob1iq1 in 5015 praestans 24, i.1 332, liup dverba (et pertaesum est 137,.3", 226. postponeiug't311111)25 e1;3.o praelslocd1.151acc.vel 611,1—praestat 222--atd . pertinet 215. '' postquam 303 an1111:l:,NBJ parui-uror acc. 216, Im. (——cumsubi11nct.soium in 'praesto surn dat. 260, 11. ANALVTICUS 575 praestolor 219,11. UANDO 291. praes propinornorixqunas quant. loci 525 ubi 283—.quando : cun 303, Sic praeter-1420 B. « lociq .1, a)—1.1(e1nl ceptoo» 162et lV — verba gemquandoet quandoqui­ mpos accus 216,1m. 265ildiCCl qB.l—propiuquitatis quaniisia 516, 1—verbo— r11111544—49—derivatorum raeterco 6, 111 rcg.)­ prgapinqnus 238, NB. 2, 5051 compositor11m555 --praeelereo quod 340,11. propmr et propius 225. —apud fiscos-3" praetergred1'or216, 1111. propitius 166. 251, 11,a). QUANTO11..1-poma 2931 numnam-A v. PERFBCTu.11— ['ROPORTION.-U.l.1V2, [. praeterita et supina sin­ proprius 246,!. quantum2."—cu111 in gennit. cancorld. 939. 18—5 gularia 42- 57. propier-140, quantum et quanti 251,11, prosequor 269'111ima quantus c11111--asuperl praeterquam quod 3-10,11 prospicia' - ut3g2Z2so2." 4 , . prosum con).I —105-d11t. quapropter 381,[11. praesteruehor, praeteruolo quare 381, 111,387, NB. 2. pransus 143,31. vno-mas 464,1.1 quasi, qnasi ero, roin­ precor acc. comm. 217, — prouideo 22l,11-nt 332 2." evel perinde quasi. 324 providus 244,2.",6. et eum ab 287, Im. —-1lt3132, pro.rime cl. pro. rimus 228 que370,11 et 111,NB.9., 373 prehendo et urendo 149,­ l--115 568, li. 160, 513. b). queoq coni. 131, V —infl11. 'I'RETIUM 275. prudens,2-14,ensu imprudens a vcrb. euit. 341, 1." priammides 495.2.", 564, III. et sSic.—pr1"1deus queror ncc. comm. 213,2." pridle constr. 234. -—quod vel infin. 346. - e.95,N quï:r/uo 97, NB. 1, , prinms--ipr11:110etpr11nuni92, «111prino pio» 394, NB.' pudet c011j.l)13l"i.3."ct NB. princeps—'111ima p. 416 c—o11sotr.2.6f111.1 et NB. —iu­ quicum et particulae3relativae indicat. prior:r s 1 «rio 67,1, pugnandi vclrba 260,1 subiunct.329-281"modo, priusquagi 316, I— prius­ 214 —Pugnatus l214. causaquiquidem 1:329, 3 5."—adver— sativulm et condicionale pro-1-priuandi 111-proverba 2.69 tua Pru­ pul/iiooümetop.-pn—Pü/ NB. " —coniu11ctivum dentia 418,pll—quuniitas in compos. ..4. purgor 429,111eetNB. illi)—qua es prudentia pro (proli) 210 purus.—P1"crus 268. 554, ur tuNB. ] Sic quia indic. 307 et NB. — probo 254, 3." subj11nt.2l3 r-noc111-1011F1-1,p.17,obs. —£)us comgositas ex 536, quicumque uocum ue— procul. 163.lm putor cum Infin. pers.348, procuro 524et 1V. quidc.cet 421,le m.'itnälc.309,l(1. tNB: prodigus 244,1V. 111-71111111131cw11metrum 590, quid multa" cet 468,3." rodo 254,2." Declaran­ Hi. quidm1,4'23. quiden1—sed378, ]. Q quunld(388, '.NB 4. proficiscor:. lm. in imacum nominat. q111n post verba 331. 111et prof teOr d11p1.acc. NB.9 —-«5111que» 328— qu4;'.-11.qun 4, 12—qu:c :qui non 329,4.", NB. 2 profususs(cl. profusius) 524.IV. ïm,­ qu» uacstio 284. uin 321, NB quin etiam, cet. 379, 3."- . 1-11031111131'3N1L1eveerba[ei on.str B quar raus 594,tll..287 2."— q. nonne 389,1, NB. 2— qu1)quiucun; e 380,111-—quippecum 594, [. —quonn'nus 334,ll—111fi11. dcside1 ntur 468, 3," —quippe qui 329.5.".II. proinde 381 111. quaes 0136, Vl. quis-121, l,122-ge1r.i11£1t11m PROLEP'SIS469, VIII. quam in concord. ",."2 ib.. lI——quisest qui? 329, promittendi vcrba 254,2", cum comparat. 295—quam 1111111. 349, lll, ut uel q. qui et q. pro 396, quisnam 421. 1. l—post adverbia 370, IV. quispian1422, 1. prlomptus ad 359, [ NB NB.- c-1.1nisuper1at 400,1 quisquam 122, 1, 425. PRONOMINA93—100, sqq.-­ »«scquente possum ib. —quisque 111concord.197,l, neutra anteiufin. 344,NB. cum positivis , . 2--- formatio 479-60. quam qui cum superlat. 202—ïnignificatiom.— ".— um et su usus er­ personale, relatiuumegt. QU:-1111mu?232,l 91,Nlat. 399,2ll-cucm —cumsuus ord nal. prfpago quant. 524, 111et QUAMDUDUM232, ". 407,N2."—antecedens 415, propeel89, quamobrem 381,[II. NB. 1. propensus 2571 quamquam 308',[. ' quisquis cum 111d1c,30911. praper01n1111'3l11,3." quamuis 323et NB. quiuis 426, 6." NB.] INDEX quo locus 227—quo:ut eo relinquo cum gernnd. 362­ sciendi verba cum infin. 326——cum.genit. 240. relinquitur ul 33,1. reliquum .est ut 333 1. B.-—c011str.287.92. 111.1—-sc1, scire 117, non (m.c—nouquod,N1.B.—quomihi? non reluctoordat. scilicet 380 111 glll.(232 reminiscor 248.11. sc:"'801l01 287. 2." 4renmvendi verba 286.-1 scribo cons1r.254.3" B. quocircaquoad indic. 381, 3.03.p. 322. 1083!!!"ng(consul)20),2",1111 cum... sub) ct infin. 332. quodindic. cum 307-ctNB. genit.239 —(non) se et suus 406—410. repelloNB. 286.1--reppuli 168. 0—,sed--,so—168Vl. NB. guodeclarativum vel quo subi. 310, 321— 1et215.V11. causa1e21'— poost reperioperi 168,V dupl. ac:.22..-2—rep­NB. secunda pers. inde/inita verba c.lecjämncliet sen­ cum sub. 31-.1 rep/eo(repeloo287,1n1.) secundum 443. tienbdiaaffectus in ima p. 372—p0ost316—-con­ reposco 6224. securus constr. 271. 11—sE­ i11nctiv11mf119, repugno, resisto, resono, ecurus.523..1. quominus post verba 33'1.' ' —f1e 334, [. requies decl. ." sed—.168.V1,-B.10160 quoniam. (]. quidem indi­ resipio et rasa/io acc. 213, C'11.307. In segni .voc11i sequente. 563, quotiens aiiquid [ii 293 11. scmwuvoæcm'm 11-1. quotusqu 98. (respondeo .251 Dcclars.1.1.­ semis 591. quousqueconstr..33.11. fliln.,263..)— 332 1."— auum v. cum res )onsum afiirnmtivu :n sentio in1 —nent1v-1n3 septim):senteuiia 59'1,l .(.me(..z...... )277,p. 291. restat da. 254.1n1.--ut 333, sequitur ut elt cum infin. R ., NB. 1. ' reus genit. 244.3 r 10—mutapracccdcnlc 521 seruio(et1'useruio)'..o*"-1. accu 2'14—ser1uo. b) lm. mmm-.m seu.n..1mc.11.15 16. rein;-tor laosil's205.2.ob). mimix nnomusnus 472,VIII. sestertii/s 593. re- scriptura 168.V et NB. RHXTHMUS 557 in 11n ­ s: — si nificat. 515. sexiens 594111. dnetyllcgs.-OD cet..v.i1111.e.x si ".1——sino/1306,l, et6.-q11n.111i.tas521 elVf. NB. 1, 523 rideo acc. 213. si. vero 303. 11——si"li/illis, —-re——- 118.11. I—ris —-.12184. NB. sin minusi 1.—simo-. recensïtus .1-13, (10.si quidem, si [orte,s rogo.ut 332' 'rogalus 224.NB. 2—. ni:..cn-nnminM-OS—inorat. primaria subiecta orat. rure etruri 282. tu.:ne11305.11—si. interro­si can­ ruri'cola m poösi 392,11. cessivuni 319, 11'—cum reclamo409—actio dat2 reciproca . . 2.8 410. ellipsi-320, 11. . ' $ —si,-sir1 dat. See. 48,IV rec:.ordandi verba cum in­ sicui. 308, 11 324. constr.248.111* lm. .—recor(lor —10-m11tatur 472. recusandi uerbi-1314.— recuso ne 334, 1—'infin. sacerVIII. constr.—e11i0ditur 216,1 52.0..11,NB. —s.'mtermin. - . . saep'o similis et COIIlpOlSilïlcoustr. reddendi verba constr. 251. salutarissalto ncc. 2311 218,.N13.inimap. 257, 1.---'-sin1ilisatque (ac) redole'c12213, lm rei'lurzdo ablat. 269. salueresalutor paelu 20512"-.. a). 'sil—n1.1.1praepositioactionem 163.11n. repe­ ncou1-1..1c.x'r1o HO.! refero '.9 sapiosane38221111.,400,-111. siu, sin autem 306, 11.V. si. refert 251. I-11—r3feri 524, sapp/ucus 581. 11.1.583.111— SINGULARIAtantum"(5. I. slro he sapphic (1587. re/ragor dat. 26363.p.278. satio- NB.2. sltsioncc.213.1m refreno quantitas 521, NB. salis gcnit 239.11— sine 377,1—Iil—siue—siue

v. . .3 . B 2. regno genit. 251,IV. satäumsestinfi11.340.sl,ti:1infin. praeterito socius constr..2.44,31.o re/icio, reic1o quantitas 520, 349.u1n11,NB. 2. seodsl120. soleo co111'.114—iniin. 341, sutisfacio a1cce11t. p. 18 REI.-.1'1'1v1J.11pronomenco11cor.d 123.V1,193seqq. 93fi11 salrapes 21NB'.3251. b), 1m. sollicitus acc. 213,2.". NB. -c11.1'1indic at.- 309—subj. sci. ouCISWus ' —-attractio .relativa, saturo 269. solutus elsoluo ablat. (et cet. 415—420—formntio saalusgæ—säïqnssfls.cxc. genit.)269et 'B. 2—'sol­ scafeo 2691: uo dat. 254,2.0Rcdden.di. religio, cet. quant. 524, VI.. scusa/157911N sonmloa'cc.-1.4 ANALV'NCUS 577 soua acc. 213, Im.., 217, 2." NB.—co itatinnäs alie­ 241. -1.-"—'::sus 399,-100—in sorites 24..'B. 3. ' nae 313, cadens ab r':1.relativ1-1l5. . sospes 271,11. i::fin aut snbinnct. 313, suUerse'tle'o abl. 269—1nfin. spectat 215, 11. 111—proi:::pe:'z:1. 339, 1-­ spectatus dat. 556,IV superstes 216..1 sperandiverbz: cum infin. subi. te::mpora 436 — 38, supersto clut. 263, p. 279. sui)/ltingo sub/uitta, cet. s::pers:::):..' 349, 111, Il.—spero fo­ 258. 150. spirore :::];149,1 213; suuonnmnau or.-(tiones 369 suätäruenia-216: : ima p. 228, S. summum: formatio 141— spolia(ïtNdespollo1. 269, :). subsuiio 267,[. co u.slr 124,X'1—11 spandaicus hexameter 566, suu sum:-m;): 56—c0111inu5-1­ singularia 112 s q.—usus um 356—qu'dnlitns 5 7-49. spondeus 559,1.a). suppaeuitet const. stbäbilis 553. ­ stadiumin acc 229. suppeditat et suppetit 214. stat (mihi) 201,b). lm.—::e subter acc. et ab]. 237, IV s:::j)le.r sum et suppl/co wia::om:"n::5334,15.1—1 S::ppmtlet2 2.6 stoabla tcum pretio .1— ter-—verb.composil cnnstr. 116.1 lex sul)­ g. su )ra 139——p()stpo::i1::r 453, statuendi0- mifn.342, verbn subi. 332, subter/::gio, sublterlabor surr:'p:'o2.")8.1(),287,1m stilla/ul (stati, stïti) ')17-48. subtraho 258. () susäuicorinfin.49 IV. 314--/'():eut sreg::o (et eo::sterua) abl. subuänio, succede. cet. 263. stilla acc. 213,3." suusus:: spro 406,11,407.2."—4109. sui 195,N13. s:::.'ce::se(':2acc.11-d' t.2 01. b), comm. 1:::.—cum 217, s::.:..).:s'.-(aperta (.t clausa st::l(:atus 276, NB. 3—-st:'])o quodve] i::iin. 1346.) II—earum ir. vocibns di­ stomachor acc. 213.3." succlamo. succresco, suc­ visio —loauga, brevis. Strophe 65 cum/:o. succurro dat. con:-nnnis 516—ex stuu'eo acc. comm. 217, I." 263, p. 27. versus 560. l—dn lex flt sudo acc. 213 una 563,- una (in:) ex 564 s::esc0,8.11.5631,1sufficiodat."1)::ni inimn p. —brevis1—longa longaiit brev:s ib.l 564.11 su—4, () s. SVLLl-ZPSIS 466. .2688- ger::::(1.2359.11nl. svu.:nnes:s 5 suadeo nec. comm..217, 1." sur: P(A ::o:::i::allia, ("urba­ —: t332, 1." 1i::1.'erb.—507 :::f::: (332,11.)—s(;adeos:://raaor254.1)), Im. sx'Nco crbo 116. 55.) sua:): , . suggero258.1() sumes litterae 10. sui cum rrer::n(1.358, NB.— sv.-nasuslll—syliabicu 197­ 472,X1. subacc. ctab1.237,11—s::b cum snbstavt 405, 11. V. 5)::::znsu: 563. le :nuglstrozte m. 297, svs-resm 560,111,574 NB. SVS'I'OLE564,11. in ima .—s-ul)-scriptura sul/)::uret sulpur 3 extr., XV —X1' quantitas u-signific. 520.2 5214,sultis 120.X. 521—verbr: compo s.- (3): sum genit. 24:,l—antneutr. T sub dat. vel pracpos rc t 4, 1, 166,X—finalis voea- ­ pr()no:::.ib..11—(1::.t—(l::p 1. dat. 207, 262 11 subdo, subduco. cet. dat. —s::::t(reperiuntur, cel. ) :: 329,-. .I— c­ subeo constr. 219.NB. sideratur 468.2." et NB.— sub' (:ceo 263p .279. —(/::alis,('('..et-talis, tantus, cet. s:.l)/'ect:::::181.p 11—verbi i::­ B' 105— f':::. ., 'B.—:ncert:::: summus supe:rL 89—"enit an:32432.NB.Nl—tam-quam lSJ—mu': iplex cum ver­ 29. 1--(:Ia extremidal,(1 lautum,llle ::tt 328,NB.] 2 —lta:::, bo sing.-185—- -imS tametsi, tame/(etsi, 308,1. :)Iexcumv.p-I'.:u182.11, 394,lpuntn" cima.—4 .. superficie» tamquam, Ls 197—-—.cun':vimpers. — ta::to281.11, 399.gNB.2 cum neutris ass. 207-­ s:::(:;:o,assumocumgerund.321. ta::tun: genit. 239, 1—-tu::­ super constr. 237, lll—ver­ tmu abest ::l—ut in . k—) ba composita ex 216,l:::., (11:102]i—taulum-quantum *) s::l)5icll(sub/mt) et siibi­ superat dat. 254.b),l lautus ::t328. NB.1—tan1':, SUBJUN2(:7.'"IVIsensus i::l p. 330e 334-subiunet. SUPERLATIVU'A88,10—supergredioracc. I2l'6,1"). quanti vel ta::l::n: qua::­ relativust pro indic. 309, genusl87,NB.1—c()nstr. tu:::pretio27 (referl)L20 ,1.—1 578 ,mozx

1'A1;'1'01.061,1470.5111. tum-tnm in concord 158.), V rn, 025 9. 2."-- innmembris 373. 11. turba' 1nconcord.197; I. 113. 4-12—vocalis et con­ temo11—ab287,3."- ero acc. vcl [dat. e334. 221, 1 turrpr's c11n1supino 355,11. 'rE.11P011A102e/'ororma­ tutus in ima p. 163 constr. sonans".563.5 8, ll—pro 11 1b., t1'()110,482-81—--i11dic.299­ vaco sdat. 2'111,1)), 111.—aþl. 302—subi. 336-38. Prae te­ tuum est 247,1 ren v.'c11p. ind1cnt. sut)­ Tydides 495,21".b). ï[it)—uacat111 (lui/ii) Cum 111­ junc. imperaz1.t-—temmpo­ uoc/uis?.tii 1. rum consecutio 337-38. U uaedat.-66,ll.cti111ma . murus c01111.strv. i-idex valde posmvis add1tun140 . - cap.. accus. temporis. 113. obs. 2." postq 4---12 ablat. te111poris—tempus e.18 11.". in ima p.—con­ vale136.111 torte, debile 558. m nna sonansS. 4.".563.5 ."—pro ualeo abl.072. S1c—1blve1 &531-t.con1p11tat10591­ 158, obs. 2.", 554.1:ui acc. prectii 275, I—iniin. taneo (me, coniimeo, rettt­ ubicum indic. 303. 301—1lbi uapulo 101. NB. ---s1b1.290. ubinnam, ubicumque. meo l1113334.!quominus cet. )genit. 242,11. var).:-sgenusbtita 50.,2"' 4. " —quan­ tcn115160011,N.13ib. nib.,3." 3.­ veenclit.13.i11 ima p.1 remum-rm lS—t. declinat. volk-loeus.. et 252. . i. 83. 285, signiiic. 377, [ e,t376 N7B. 55—c9nl11g.110.v. (le­ —11bus dat. 51. 111et NB. 1——ne—ca0377, NB 2. sme/ume. 11!tr11437,lV. uectus acc. 218.1N terrä vel[377 1-ll—uel—uelin con­ tete .IN . 2. -urn:agun1 23. NB. 2—— oar 1 , 2."—in mem­ 'ru'rknsncuox .)85.1. unc1'a591.11. bris 377. NB 2. tl13. unde (rni/11)236. uelut si 324.­ THEMA16—11ominis quotu­ UNDElocus285. aeneo con). 131. 111—ab]. plex 19—3z1e.decl. 475, 111 —11ndus:—endus . . 290. —rl1en1aticae litt. verbo­ unus 398 adn. —cu1111super­ venero: acc. comm. 217. ]. 08. 399. cum verbis i venit in mentem 207, Nllä. NB.1—c11111 pronom. 421. Vl'.NTORUMnomina masc. 57, 1-111331l5558.inti 4-1 ima p. 531. NB. 3. timeo constr. 221, 1—tin1en­ unus—aller' 111concord.202. di verba cum sub. 3:1— urbium nomina continuata vcnmmusurpatum 101sqq..-im£erson. 110 p. intin. ib.—t1'n1or metus. l2l—impers. 137——a11oma­ cet. ) est 'et.-1-ge1111565 s.,0 6621 lnm, deiectivum. cct. v Tirynthius [vel:cat 23. N13.2 TMES 5 469. usque 160.1,NB. totidem ac (atque) 370.V. usus est 274. 111. totus 282. ut temporale 303—commpa­ trado 254, 2i."—rfiri 314­ mtivum 308,111—c11rnsul)­ verba singula—verba per5011'1111er3181radeu­ 'unct. interrogat. 311, 1. subjunct. ant 111iin. 333. di verba cumgerund. .—concessiv11m 323— NB. let ' traduco dup1.a vereor acc.::omm. 217. 1-— traiicio dupl. acc. --5—tra­ ult.l(ut!) finale 326.—conse— subiunct. et infin. 335. jectns acc. 218,NB. tb328—c11111a332—331—o111itätur­ Sub)". 3 ...." V32,ba.'B.2".ut non «sin veritum est fme) 137. 3."— tranatotransno. acc. cet. et 216.1 tranlo seu cor15 r trans 437, IV—verba"1coin­ que))l—ut 328—ut(ne non (ut 335—utnon non) 333, uero 378 11— :ne 332, . —11tnon 111-gus 160, 1—ili1directione transccndo. transeo. cet. gican181327—utqui 329.5.." vznsu 3 557 560. ce.t v.11-.­ m. dex cap.' rhythmus dac­ TRANSITIVUMverbum 101.111. urergncco11str.l97.l.2'17.N 1 211—e1t1'1 tmnsitivc utilis 257, 11—c11m supino guiicus. cet. --l1ypermeter 11511rpat:12l3.2l4.216 356.11—c11mger11nd.359. verto (lupl.dat.2 67.lll transporto dupl. acc. 225. 1, NB., 1 uneru1378. 1. 3592. uerum tres,tr1'.s91, p. utinam. 11. ne, 11.non 312. .enilnvero 378,1V t—rl-—515,X." uescendusll3, NB 1. tribuo co :istr. 254, 2.", 267, utorzicc.c0111m.217,2." uescor 3 l. .Desfiendi 'ver !))a269. trlc'115591.11. —ue—5r1bt3.u1-—acc; 273. NB. vestrl,uestrnn1 253. 405, 11. utpote cum S'ubi. L.,—111­ vetus decli11.86, 111 NB., trac/meustr1st1c/10n .)&) 559" 1.l a—) tro­ . u139-9.5 i . — 1 cr1.89,11. utrum 8 11,389,11—uirum­ vicem (alicujus) 213, 2.", troch:chaica rhyhtrnuus5 caesum 1-567'3." tut cum gerund. 358. NB. äuc:u 388,11. .)63,6." vicinus 255, 1. ANALVTI CUS 579

productio 140.-11 et NB. uidelicetuicti/o 272 3150, cf. (uescor. —n1utatio in compositio— 34322!" et NB., 349, III, uidendi verb'lacum infin. ::ut ' ne 510—contractio 513— uulgo 183d.) c.344. in ima 1:371 vocalis copulativa sive oulgus.65. 11. :::"Ideotrnom.205. . c). ::: euphonica 17—11:e:::atica ma p. —c::m infin. per­ inflexione] 9,103——q:uan­ tLtas them. in verbis 5-1-1, X lsor:::11t::::'3-1$,lompers. ib. i:: ima N.B p. 2— uidero 301, uocandi vcrba 205, 2.0 i:: x 3, 4--13, iO. 520, 1. pigri/i::591 V extr. ima : ..-... uires 54. voc.:rrwus v. in declinat.— uirlus continentiae 203.11. voc. usus ZUB—conuentio vis in eo or.d 197, [. vrr:.xorationis 470. 130—acc. con::n. :13,oti—14.:":v .17. uiluperanrli verba cum -yn:,y::z:cc. 40,11. 217"cetucc. 22. i:: NB. i::::: ?. 0. subi. —duupl 332. b:uo::o:::205.1m., i:: ima p. etNB. 2-—i.:fin. 332. II 2—14(':1. 272). —pz:rtic. praeter. 3-15, Z voc.::c:.u.s:pronuntiatio 5— NB.—uelim. uellem 312, : 4,—15 10. 520. 1. -—-correptiodivisio S—-::pop1:o::iaB471 ib. 11 uoluntalis verbn 332. 3.". zcu-sm 467.

SUPPLEMENTUM aba/leua 287,1n:. ciao, cet. :43-59. arcesso. cet.152,11. cis et citra 437. ideo:n:hic. haec 411 ct470. 40 aa'imo 25. n.) ille 411 et 479. (:(/iace0263. c.o:u-c,o- co—:: con- 107. 107. Vvet NB. impertio et impartio 510. adolescens ct adulescens coran: i::cesso 2-129. cumpraepos. 445.I. inuolucrunz: 521. ador29 1."et511.1. NB. dealh/ICSGSJ iste 411et 479. depopulatus 115. 32.8NB.! et 382. am-::duerstus. tamb- cet.4 i:: compos. disertas 521. Eigenls 392 11. eo et hoc causalia 277 i:: iuxta 6. '. animabus 23. NB. 3. in :ma p. magis et plus 432.IV. in:. equidem 403. 111. mano 13. ante:-(413), 1. ("0:1255111. Areopögus 177. Ella/:: 370 NB. 3ct 382. Im. minorismobilis p.(::::5/70ris)275, II. errat:-136, 111 navita set nauta 565 11. gratlä cum genit. p. 294"::: nuntiato capaxl)i—ctï—x244. 5115.II II.I et 523. 7.o ' III nusquam gentium (lerra chaos 79.1. heri vel here"5. o'os. 2. r::m) 42.111.

ADDENDUM CORRIGENDIS

PAG­ l.l'N'. LEGENDUM

XVIII 10 C; accommodata. E.- SUBIRANA, Edit. y Lib., Pontificio — BARCELONA

GlNEBRA-MARXUACH NNNNNNWS Nili FHLNSOFEN PAR.-x uso 013 105 COLEGIOS 1:113SEGUNDA ENSENANZA per ei P. FRANCISCO GINEBRA, S. J. Entre las grandes c11alidadesde este libro merece mencionarse especialmenteb s11metodo didüctico, ia brevedad y clariciad de 511es­ tiio, la precisiön de ideas, el vivor de la argumentaciö11,el ser 1111a exposiciön ficeh'sima de la filosofia tomista. De ahi que sirva de texto e111n11choscentros de ensenanza eclcsizistica ); civil.Co11sta de los siguientes tomos: HOMO i— L(igica y Ontologia SEXTA EDIClöN, ARREGLADA PQR EL P. FRANCPSCO MARXUACH, S. ]. Habiendose agotado recicntemcnte este p1'i1ne1'tomo,se consi­ derö necesario rcalizar en ei a'g1111ost1abaios de modernizaciön y dcpuraciön. Encargöse de eilos el P. Marxuach, muy i(ientificado con ei espiritu de la obra y hombre de mucha cultura filosöfica, que acrecento el valor didzictico'dei volumen y le dio perfecta moderni­ dad. Gracias 21ei, algunas partes adquieren mayor claridad y exac­ tit11d,hase suprimido, 110sölo las repeticiones, sino tambien Ias c011sideraciones innecesarias; l1a11seanaclidonociones de las esta­ disticas y del calculo de probabilidades; se ha planteado y dado probable soluciön a la cuestiön de si Ia esencia contingente se dis­ tingue de su existencia, etc. TOMO ]! —Metafisica particular, Cosmologia Psicologia y Teodicea 'SEXTA EDICION, ARREGLADA POR El. P. FRANCISCO MARXUACH, S. ]. En la reiorma realizada por et P. Mar-xuach sobre la n11eva ediciön de este tomo l1a presidido el mismo criterio que en in dei tomo anterior, de respcto al 01'iginai, de acomodaciön al presente cstado de las ciencias y de los estudios filosöficos; pero, a causa de su materia, mäs intimamente ligada con las nuevas teorias y adqui­ siciones cientificas, ha debido sel mas profunda y extensa. Admuäs, ha rectificatio algunas inexactit11des,l1acompletado algunos puntos deficientes, y ha hecho notar la falta de certeza donde esta 110existe. TOMO lll—Principios de Etica y de Derecho natural QUINIA en: c1öN, NOTABLEMENTE AUMENTADA Estos elementos de Etica y Derecho natura] l1an sido escritos con identico crite1'1oy metodo de exposiciön que 105 de Lögica y ,Metafisic'a. Se ha dado extension considerable al Derccho natural. haciendo entrar en ei las cuestiones modernas y quc mäs interesan eri nuestros tiempos; de manera que este tomo, 1105610sirve para jnaturatexto delos correspondiente Instit1110s,si11oaun en las Universldades. y con muc-baventaia. para la asig­ Cada uno de los tomos'sc vende separadmnente.