P. J. [.LOBERA S. J. GRAMMATICA CLASSICAE LATINETATIS Alf) ALVARI INSrl'l'I'F'I'IONES DOCTRINAMQUEnucm'rlonum CONFORMATA SCHOLIS HISPANIS, AMERICANIS, PHILIPPlNIS L-"lLatine loquamur, videndum est ut ('l verba e/feramus ea quae nemojm'e re­ prehendat. et ea. sic et casibus et lempo— ribus et genera et numero causa:-vemm, ut ne quid perturbatum aut discrepans aut praeposui-wn sit... 010. de Or. 8, H, 40. BARCINONE . Excudebat. EUGENIUSSUBIRANA,Editor Poritificius mcmxlx-Mcnlxx PROPRIETAS LITTERARIA Conmcu'r 1920 13! EUGENIO SUBIRANA 23025.— Excudebat.EUGENrus-SunmANA ' R, 13. ANTONlO PINTO PROV. INSI'I'ANAI'I SOCIE'l'A'I"!S IESV PRAEPOSI'I'O QVI-IMtandem cupitis dari Patronum Vobis, GRMIMATICAE lNS'l'l'l'VTlONES, A nostro EMHANVELEperpolitae, Quas, dempta veteri, nova induendas Visum est veste mihi, Gatoniano Ne vultu Fug-iani.severiores Tantum grammatici ducem recentes? Cerni luminibus volunt benignis Admittique tuo favente vultu; Gaudent, PlNTu, tibi duri dicari, Cui Provincia tradita est regenda, Nostrum quae Fuit omnium magistra Clarum ex quo tulit ALVARVMmagistrum. V-erolae in Coll. Sanctae Mariae, xl Kal. Dec. mcuxvm die sacro Virginis Puellae in templum deduclae. LITTERAE R. P. PRAEP. PROV. ARAG. AD AUCTOREM Barcelona, 21 de Euero de 1916. Muy amado en Cristo Padre: Los manuscritos de V. R. envie a Veruelu, a fin de que los Profesores de aque] Colegio pudiesen verlos detenidamente... Me dijo el P. Rector ser opiniön de cuantos vieron los trabajos de V. R. que eran estos obra de merito no vul­ gar. Oialä pueda yo darle pronto la enhorabuena por la impresiön... —Siervo en Cristo, Ramön Lloberola, S. ]. lmprimi potest Barcinona 31 Augusti 1920. Rmmunous LLOBEROLA,S. J. Praep. Prov. Arag. Nihil obstat FERDINANDUSFus1'nk,'$. J.. Censor lmprimasc Barcelona 30 Agosto 1920. Et Vicario General FRANCISCO DE P. PARES Par mqndato de Su Srla. RAMON MP FERRAN­ Vic-Canc. LECTORI SAL. En tibi, lector humanissime, Classicae Latinitatis Grammatica, quam scripsi adulescentibus Hispanis, Americanis, Philippinis, quam­ que his verbis anno MDCCCXCIX sum pollicitus: liquot abhinc annos consilia/ncepi Grammaticam Classicae Laiinitatis, Deo benejuvante, uulgare. Sed quoniam totam simul edere nullo modo possum, occupationibus quibus sum deditus quo­ minus id faciam pro/libentibus, illius partes opusculis seorsum uul­ gandas putavi ad usum in primis meorum. discipulorum, deinde eo­ rum qninzea opera utibolent' Jam quid mihi in hoc opere conii­ ciendo propositum sit, quam potero brevissime si nificabo. Cum per aliquot annos in Hispania primum, einde' 111Lusitania, tum Bonis Auris' 111Rep.Argentina, denique Montevidei in U1uqua­ ria Latinas litteras adulescentibus traderem, illud sane perspexi, quam egregiam profecto operam Latinae linguae eius ne studiosis Grammatica sua Institutione 11avaritE111.11-1N111-',.1ALVARUSocietatis Je­ su, Lusitanus, simulque intellexi quantos ab illius aetate ad nostra tempora Latinae linguae cognitio fecerit progressus. Me igitur ope­ rae pretium facturum existimavi, si omissis in Alvaro iis rebus quae iam obsoleverunt, illustria quae in eo sunt luci denuo 1edderem in locumque illarum lucubrationes recentiorum substituerem, in quibus multa invenias quae nulla justa de causa repudiare possis; prae­ terea adde1em quae in eodem desiderantur. Ad id autem consequendum inter alios recentiores auctoribus usus sum Raphaele KUHNER,W. Dcecuc, Othone RIEMANNetHenrico GOELZERin pn'misque Joanne Nicolao MADVIG,cuius in rebus gram­ maticis et criticis tantum est acumen et perspicacia, auctoritas tanta, ut a viris doctis ejus Grammatica ad usum scholarum conscripta plu­ rimi fiat, ipse autem criticorum Tnllianorum princeps habeatur. " Latina Concordantia, opusc.1. Bonis Amis, excudebat lacobns Pen­ ser, MDCCCXCIX ..3 '-' Alvari Institutio Grammatica p1i1111n11editaest a. 1572. '-' «Viro illnstriJo.N c.01ao Mon1G criticornm Tullianm 11111V11rinciäind.J. Bniter.» M. T. Cicereronisopera philosopha etpolitlca. Recognov ei anctoriäti,, ipsiae,gua maiorem in 1blioth.Tauchnitziana. non habemus. cedo. «Eräïowtalibus (clriticis)inBrebus .) Fin adnot. crit ca, in Teubneriana, p.x v.—4Sinaagraviaranadie , aMa dv1g ocrres­ ponde el primer lugar que todos delbnen rado le conceden enatre los gramati­ cos latinos modernos.» Caro -uCuervo, rama't. de la Lengua lat. p.xn1.M111ti teriam 1emannetest Madvi xoelzer Grammatici videntur exstitere excellere qui eum vestigiis sunt consecuti, quos in­ Cum autem in aliquibus aetatis nostrae philologis nimius uon­ nunquam esse videatur philosophus aut dialecticus apparatus, qui etiam captum discipulorum superet, ordinem eum secutus sum qui mihi magis et grammaticus et logicus visus est, perspicuitatemque non ab ordine solum quem dico, verum etiam ab argumentorum prae­ ceptorumque delectu et dispositione, a simplici antiquorum exposi­ tione doctrinae, diligenti recentiorum arcessendam curavi. Libellus hic per se ipse (inscribitur enim ("imum-rma Cmssmac Lam.-orans)quam materiam complectatur satis aperte videtur signi­ ficare: totam videlicet doctrinam quae necessaria est ad scriptores aetatis aureae probe intellegendos et degustandos; attamen non pauca etiam quae priscorum quaeque recentiorum propria sunt obiter attinguntur, maximaque cura quae sunt oratorum et historicorum, quae poetarum, discriminantur et secernnntur, ut cuique loquendi,,(re­ neri accommodata locutio tribuatur, neve in una eademque scriptione oratoria cum poeticis temere misceantur, quod saepe video imperi­ tis evenire, iis etiam qui plurimum fortasse studii in Latina lingua consumpserunt. Ne vero nimiumpraecepta multiplicarem, uncis in­ clusi multa, quae sunt ea quidem explicanda vel privato studio dili­ genter perl enda, non tamen memoriae mandanda nisi fortea dili— gentissimis. uae autem adnotationes' 111ima pagina ponuntur, eae saepe magistrorum sunt, non discipulorum. Praeterea quae post syn­ taxim de penitiore vocabulorum conformatione attinguntur, ad mor­ phologiam illa quidem spectant. Sed cum in artibus tradendis alius natu1ae alius doctrinae saepe sit ordo distinguendus, visum est mihi hanc materiam propter rei difficultatem praecipiendique rationem ad tertium annum sive ad supremum grammaticae ordinem 1ejicere. Praecepta velo prosodiae more multorumet ligata et soluta oratione scripsimus, versusque selegimus ex Vergilio potissimum et Ovidio quibus1psa praecepta nudat.ac frigida vestiremus, simul et eorum aures qui ad poeticam asp1ra1ent elegantioribus numeris imbueren­ tur, non ut"m singulis explicandis immorarentur praeceptores '. Ad orthographiam quod attinet, ea mihi utendum, jure c1edo putavi, quam vulgo aetate nostra viri docti usurpant *et quam sae­ pe scriptores praeteritorum saeculorum etiam adhibuerunt 3. In transcribendis autem scriptorum testimoniis sive exemplis bibliothe­ cam Teubnerianam et Tauchnitzianam fere adii, eorum tamen ali­ qua ad praecepta accommodavi, ut vulgo fit a nostratibus gramma­ l Cf. Alvar.11.439.Praecepta de syllabarum quantitateligato etiam sermo­ ne tradidi, quod facili: 1smemor ia carmina teneant1 1r. Quod s1 q1ns id fieri exxis­ timet, Alvaro repugnante (cf.1 37),me1n1inerittantum praeceptorem ab 1isve1­ sibus abhorrere qui praecepta involvant et obscu en.t Ceterum ipse Alvvarus versus habet in prosodia, et quod mirum videatmregenera, praeterita, supina carminibus involv1 * ..c vocabularia G11lieln1iFren11d,Caroli E. (Reor-'res, Forcellini—Cor­ radini, Tl1esaur.Ling11aeL. Latmorumscrlptorum edd. et'Enropaeas ctAmeri­ canasa criticis recognitas. Mea hic facio vrb.a P. Errandonea: «Nopuede lla­ marse nueva (la ortografia) sino en cuanto que ann no esta generalizada entre nosotros»,p V.v .Petri Ioannis I Perpiniani Vallentini[ E. Societate. lesu I Oratio­ nes dnodeui intpi.e—Rom M.D.LXX ltem edit. Alvari, Coloniae Agrip­ cet.,pinae, pro l596, non 11 piro/1, eng/emoaeeundem, ergilius aliquando eorlxmdlem, atque id cet. genusa inveniies, nunquam eumdem, Xl ticis: ea saepe hoc signo cf. (confer) notantur. Denique 1n oratione interpungenda eorum tenui rationem qua cavetur ne nimia virgula­ rum repetitione lectores obruantur ulta certe dicuntur in adnotationibus atque explanationibus quas praeceptis subjiciendas putavi. multa tamen praetereunda fuc— runt in libro ad scholarum disciplinam confecto; sed haec vel levis­ sima sunt vel singularia vel non facile praeceptionibus concludenda legibusve sancienda vel demum minimenecessaria ad plenam llnguae Latinae cognitionem ab adulescentibus hauriendam, vel quia, ut ait Fabius sapienter: Inter uirtutesgrammatici habebitur aliqua nescire'. Sed alia ita agendi ratio praecipua est: dum praeceptis imbuuntur, sunt vel maxime pueri exercendi in legendis, vertendis, imitandis optimis scriptoribus; Latinam vero linguam praeceptis coercere to­ tam, inquit Facciolatus, perinde est ac de scientia, non de lingua dis­ puta1e.* intricatis igitur quaestionibuspraetermissis, multisp1oposi­ tis exemplis exerceantur pueri quam studiosissime, nullusque prae­ termittatur dies quin ahquid Latine scribant. ita enim fiet ut brevi magnos faciant progressus. Assuescant deniquepotius emendate lo­ quibetscribere, quam barbare disputare J.lllae vero conce1tat1ones in quibus de timenda oratione, de orthographia, de notandis vitiis agitur, maxime sunt utiles, nam et animos etcitant alacrioresque reddunt, et ingenia alunt.' Nihil tamen ex grammatica nocuerit, in­ quit idem Fabius, nisi quod supervacuum est. An ideo minor est M. Tullius orator, quod 1den1artis hujus (orthographiae) diligentissimus fuit,exactor? et in filio, ut epistulis appa1et, recte loquendi asper quoque Non suml1icverbafacturus