De Wettelijke Aspecten Van De Strijd Tegen De Waterverontreiniging in België

IR. W. A. H. BROUWER R1ZA, Voorburg De wettelijke aspecten van de strijd tegen de waterverontreiniging in België

Nu reeds bijna 2 jaar ervaring is ver 3. De oprichting van rioolwaterzuive openbare wateren van afvalwater, dat kregen met de Wet Verontreiniging Op ringsinstallaties te bevorderen en van de gemeenteriolen afkomstig is. Voor pervlaktewateren in Nederland, is het hiervoor eventueel de oprichting van deze categorie afvalwater voorziet de wellicht nuttig de stand van zaken met intercommunale verenigingen uit te wet van 11 maart 1950 niet in een betrekking tot de wetgeving over de be lokken. lozingsvergunning. Volgens het politie- scherming van oppervlaktewateren tegen 4. De nodige wettelijke en reglementaire reglement op de Scheepvaartwegen is de verontreiniging in andere landen na te teksten voor te bereiden. lozing van afvalwater aan een vergun gaan. Om nu maar eens „dicht bij huis" ning onderhevig, zodat voor de lozing te beginnen: hoe was en is de situatie Naar aanleiding van deze voorstellen van rioolwater op de scheepvaartwegen dienaangaande bij onze Zuiderburen? werd bij Koninklijk Besluit van 22 maart een vergunning vereist is van de Minister In de wet van 7 mei 1877 op de onbe 1934 de Dienst voor Zuivering van Af van Openbare Werken. Art. 4 bepaalt vaarbare waterlopen, in de wet van valwater opgericht, die eerst onder het dat de Minister van Volksgezondheid 7 oktober 1886 (het landelijke wetboek), Ministerie van Openbare Werken werd en van het Gezin op elk ogenblik een ge in de wet van 5 mei 1888 op de vergun- geplaatst, maar sinds 1939 onder het meente kan aanzeggen binnen de door ningsplichtige inrichtingen en in het poli- Ministerie van Volksgezondheid en van hem bepaalde termijn tot de oprichting tiereglement op de door de Staat be het Gezin ressorteert. Conform de 4e van een rioolwaterzuiveringsinstallatie heerde waterwegen (de bevaarbare wa taak werd aan de wettelijke regeling ge over te gaan. terwegen) kwamen reeds bepalingen over werkt en in 1948 was het ontwerp van De art. 5 en 6 hebben betrekking op de de waterverontreiniging in België voor, wet op de bescherming der wateren ge controle, de art. 7 en 8 op de strafbe maar deze bepalingen waren te vaag en reed. Tn 1949 werd het wetsontwerp met palingen. de verantwoordelijkheid voor de uitvoe algemene stemmen in de Senaat aange ring ervan was te zeer versnipperd om nomen en in 1950 verkreeg het ook in de Art. 9 regelt de reeds vóór het in wer king treden van de wet bestaande lozin tot bevredigende resultaten te kunnen Kamer een zeer grote meerderheid van gen. Bij Koninklijk Besluit moet de over leiden. stemmen. De nieuwe wet, gedateerd 11 gangstermijn worden bepaald, waarbin maart 1950, verscheen in het Staatsblad nen de vuilwatcrlozers zich aan de In 1900 werd een studiecommissie opge van 27 april 1950 en werd op 7 mei 1950 nieuwe wettelijke bepalingen moeten richt om de oorzaken van de toenemen van kracht. conformeren. Deze termijn werd afzon de waterverontreiniging te onderzosken Ds wet van 11 maart 1950 is een raam derlijk en successievelijk voor een aantal en de maatregelen ter bestrijding van de wet en omvat 9 artikelen. industriële sectoren bepaald: in 1955 vervuiling aan te geven. In het rapport Art. 1 formuleert het verbod de open voor de suikerfabrieken, in 1956 voor van deze commissie (1902) werd als con bare wateren te verontreinigen. Het de staalfabrieken, in 1961 voor de pa clusie gesteld, dat de afvalwaterzuive geeft aan wat onder de term „veront pierfabrieken, in 1967 voor de zuivel ringstechniek nog in volle ontwikkeling reiniging" dient te worden verstaan: „het fabrieken en in 1972 voor de conserven- was en er dus met grote omzichtigheid ontaarden der wateren door ze onwelrie industrie van fruit en groenten en voor moest worden gehandeld, daar er onge kend of rottend, of schadelijk voor de beitserijen en bedrijven, die oppervlakte twijfeld voor vele problemen spoedig natuurlijke of geteelde waterfauna en behandelingen van metalen uitvoeren. heel wat betere oplossingen zouden zijn. flora, of ongeschikt te maken voor het De technische, economische en financiële Inderdaad werden na 1910 in Engeland drenken der dieren, voor het bevloeien problemen, die zich hierbij voordeden, twee nieuwe biologische zuiveringsme van het land en voor industrieel of huis werden eerst grondig bestudeerd door de thoden ontwikkeld: de oxydatiebedden houdelijk gebruik". studiecommissie van de Hoge Raad voor en de belucht-slibmethode. Tn 1928 werd de Zuivering van het Afvalwater. Deze in België de eerste biologische zuive De art. 2-4 hebben betrekking op het Hoge Raad werd opgericht bij Konink ringsinstallatie volgens de actief-slib- lozen van afvalwater via bestendige lijk Beluit van 22 januari 1951 en be methode in werking gesteld en wel in kunstwerken. Art. 2 gaat over het lozen staat uit 40 leden, waaronder afgevaar Knokke. Het ontwerp was van ir. Kes- op de openbare wateren van afvalwater, digden van alle groeperingen, die belang sener, de toenmalige directeur van het dat niet afkomstig is van de gemeente hebben bij de strijd tegen de waterver RIZA. riolen. Tot deze categorie behoren de rechtstreekse lozingen van industrieel af ontreiniging, alsmede afgevaardigden van valwater. Hiervoor is een lozingsvergun de betrokken wetenschappelijke kringen. De verontreiniging van de wateren nam ning vereist van het openbaar gezags Van de verschillende uitvoeringsbesluiten echter van lieverlede toe en in 1929 werd lichaam, waarbij het ontvangende water is het Koninklijk Besluit van 29 decem een nieuwe commissie opgericht met de „berust". Voor de vergunningsvoorwaar ber 1953, dat ter uitvoering van art. 2 opdracht aan de regering voorstellen te den moet advies worden ingewonnen de algemene voorwaarden moet bepalen doen voor een doelmatige aanpak van van de Dienst voor Zuivering van Afval voor het lozen van afvalwater, dat niet het waterverontreinigingsprobleem. In water. De lozingsvoorwaarden dienen te afkomstig is van gemeenteriolen, het haar rapport (1931) stelde de commissie worden opgesteld op grond van een bij belangrijkste, want dit vormt de basis voor, dat er een bijzondere dienst zou Koninklijk Besluit bepaald systeem van van het beleid ten aanzien van het kwa worden opgericht met onder meer de kwaliteitsnormen. liteitsbeheer van het oppervlaktewater. volgende taken: De oppervlaktewateren werden ingedeeld Art. 3 regardeert het lozen van in in 3 klassen. Klasse 1 omvat de wateren, 1. Het vraagstuk van de afvalwaterzui dustrieel afvalwater op gemeenteriolen. die reeds voor de drinkwatervoorziening vering te bestuderen. Hiervoor is een vergunning nodig van van de bevolking worden gebruikt of 2. Medewerking te verlenen aan de het College van Burgemeester en Sche daarvoor in de toekomst zullen moeten openbare besturen, beroepsgroepe penen. Voor de voorwaarden moet ook dienen. De kwaliteitsnormen, waaraan ringen en inrichtingen, die de ge weer advies worden ingewonnen van de de wateren van deze klasse moeten vol zondmaking der wateren tot doel Dienst voor Zuivering van Afvalwater. doen, zijn het strengst. Klasse 2 behelst hebben. Art. 4 handelt over het lozen op de

562 H20 (5) 1972, nr. 24 de wateren, die geschikt moeten zijn vermogen van het ontvangende water 3. Men heeft een onderscheid gemaakt voor de visvangst, voor het drenken van wordt echter niet volledig benut; een tussen het afvalwater van de gemeen vee en voor de landbouw. De wateren zekere reserve wordt aangehouden met telijke riolen en dat van de industrie. van klasse 3 moeten alleen nog voor het oog op eventuele uitbreiding van Terwijl in principe het industriële af industrieel gebruik geschikt zijn. Voorts bestaande bedrijven en de vestiging van valwater volgens normen (voorzover werd in het Koninklijk Besluit bepaald, nieuwe bedrijven. deze normen bestaan) moest worden dat al de oppervlaktewateren tot klasse gezuiverd, waren de gemeenten niet 2 behoren, zolang zij niet bij besluit Ondanks deze wet zijn in de laatste 20 wettelijk verplicht zuiveringsinstalla van de Minister van Volksgezondheid jaar, met uitzondering van de Maas en ties te bouwen. Wel verleende de en van het Gezin in klasse 1 of 3 wor enkele zijrivieren van de Maas, het Staat vanaf 1951 een subsidie tot den gerangschikt. (Dit ministerieel be Albertkanaal en het Netekanaal, alle 80 % van de investeringskosten voor sluit verscheen eerst op 15 april 1965, oppervlaktewateren gedegradeerd tot deze installaties (vóór die tijd 60 %). dus 12 jaar later). Bij Koninklijk Besluit sterk verontreinigde waterlopen. De wet In 20 jaar tijds werden echter slechts van 3 december 1963 werd er nog een van 1950 heeft dan ook niet aan de ver 60 installaties gebouwd, die in totaal 4e klasse gecreëerd, te weten van de wachtingen beantwoord. Dit wordt toe het afvalwater van nog geen 10% wateren, die voor geen enkel gebruik ge geschreven aan de volgende oorzaken: van de bevolking behandelen. De ge schikt behoeven te zijn. Hiertoe behoren 1. Men heeft de strijd tegen de water meenten toonden weinig belangstel de greppels, grachten en duikers van de verontreiniging willen aanbinden per ling voor zuiveringsinstallaties, waar openbare weg. industrie. Voor elke industrietak van de exploitatiekosten niet gesub wilde men de voorwaarden vastleg sidieerd werden en waarvan het nut De normen, die voor elke klasse door voornamelijk ten deel viel aan de be het Koninklijk Besluit van 29 december gen, waaraan het afvalwater moet nedenstrooms gelegen gemeenten. 1953 werden bepaald (zie tabel T), betref voldoen alvorens in een openbare wa fen voor het grootste gedeelte het opper terloop of riool te mogen worden ge 4. De controle op de afvalwaterlozin vlaktewater zelf en niet het afvalwater, loosd. Van lieverlede is echter het gen is gebrekkig. Deze controle dat er in wordt geloosd. De voorwaarden inzicht gegroeid, dat men de strijd wordt overgelaten aan ambtenaren, in de lozingsvergunning hebben betrek beter niet per industrie, maar per die in eerste instantie andere taken king op het geloosde afvalwater en wor stroomgebied kan voeren. Bovendien moeten behartigen. Voor deze aan den van de klassenormen afgeleid via is men er na 20 jaar slechts in ge vullende taak hebben zij meestal omslachtige berekeningen, waarbij in slaagd de normen vast te stellen voor weinig belangstelling. aanmerking worden genomen het zomer- het afvalwater van een viertal in 5. De in art. 7 van de wet genoemde debiet van de ontvangende waterloop, dustrieën (suiker, staal, papier en zui boetes zijn laag. Overtreding van de de hoeveelheid en de samenstelling van vel). wet wordt gestraft met gevangenis het te lozen afvalwater, de klasse waarin 2. Een klassifikatie van het oppervlakte straf van 8 tot 15 dagen en met een de waterloop is ingedeeld, de afvalwater- water leidt niet tot het gewenste doel. geldboete van 26 tot 200 francs. Bij last in de ontvangende waterloop boven- Het is beter uit te gaan van het alge herhaling binnen een termijn van 2 strooms en benedenstrooms van het mene principe, dat het zelfreinigend jaar wordt het minimum van de geld lozingspunt en het zelfreinigend vermo vermogen van elke waterloop behou boete op 500 francs en het maximum gen van de waterloop. Het zelfreinigend den moet blijven. op 10.000 francs gebracht. De pre-

TABEL I - Belgische normen voor lozingen in rivieren Controle- Parameter medium Eenheid Klasse I Klase II Klasse III 1. temperatuur rivier =C lager dan 25° (bij de prise lager dan lager dan 30° d'eau) 20° in wateren voor zalmachtigen 23° in gemengde wateren 25° in wateren voor karperachtigen 2. pH 8,7 - 6,5 idem idem bij uitzondering en tijdelijk: 9,2 - 5,0 !. opgeloste rivier % meer dan 70 % (bij de prise meer dan 90 % voor salmonide en gemengde meer dan 3; bi j zuurstof verzadigini d'eau) ;bij uitzondering van de wateren ; bij uitzondering en ten hoogste uitzondering mg/l hoogste gedurende één maand gedurende één maand per jaar: en ten hoogste per jaar: 60 % 5 voor salmonide wateren gedurende één 4 voor gemengde wateren maand per meer dan 70% voor cyprinide wateren ; bij jaar: 1 uitzondering van ten hoogste gedurende één maand per jaar: 3 4. stoffen, die effluent ml/l niet meer dan 1,5 idem idem bezinken plaatselijk niet meer dan 1,0 gedurende of 0,5 ; mag in ieder geval 2 uur met 0,5 de waarde in het ont vangende water te boven gaan 5. zwevende rivier mg/l niet meer dan 60 idem idem stof 6. giftige rivier mg/l mag de schadelijkheidsgrens mag de grensverdunning niet bereiken het water moet stoffen niet bereiken geschikt blijven voor het ge- bruiksdoel 7. pathogène effluent idem kiemen 2 c 8. BOD mg 02/I BOD 2o niet meer dan 4 — (bij de prise d'eau)

H20 (5) 1972, nr. 24 563 ventieve werking, die hiervan uitgaat, verscheen in het Staatsblad van 1 mei water. Hij neemt deze bevoegdheid dus is dan ook zeer gering. Voor in 1971. over van de technische ambtenaren van dustriëlen is het in financieel opzicht De wet van 26 maart 1971 heeft, reke de Dienst voor Zuivering van Afvalwa voordeliger de boetes te betalen dan ning houdende met de ondervinding, ter. Alleen voor het lozen van normaal te moeten overgaan tot het bouwen opgedaan met de wet van 11 maart 1950, huishoudelijk afvalwater in de openbare en bedrijven van een kostbare zuive de tekortkomingen van die wet willen riolen wordt de vergunning verleend ringsinstallatie. Bovendien werden vermijden. De nieuwe wet is eveneens door het College van Burgemeester en slechts weinig overtredingen vastge een raamwet en omvat 50 artikelen, ver Schepenen. Bij de Koning kan beroep steld en er werd van rijkswege vrij deeld in 5 hoofdstukken. De wet is ge worden aangetekend en anderzijds kan wel nooit opgetreden. baseerd op het decentralisatieprincipe: de Minister van Volksgezondheid, die 6. De Dienst voor Zuivering van Afval het kwalitatief beheer van de oppervlak een afschrift van alle lozingsvergunnin water is steeds zeer onderbezet ge tewateren en de organisatie van de riool gen zal ontvangen, deze binnen een tijds weest. waterzuivering in het regionale vlak. bestek van 60 dagen intrekken. Hiertoe worden drie publiekrechtelijke De directeur en het technisch personeel Ondertussen werden nieuwe stappen on lichamen, afvalwaterzuiveringsmaatschap van de afvalwaterzuiveringsmaatschap dernomen om te trachten uit de afval pijen genaamd, opgericht en wel: pijen zijn tevens bevoegd om alle afval water-impasse te geraken. Op 16 februari 1. voor het stroomgebied van de water waterlozingen te controleren; de direc 1965 werd een met een tijdelijke op lopen, die naar de kust afwateren teur heeft bovendien het recht de over dracht belast Koninklijk Commissariaat alsmede voor de territoriale kustwa- tredingen van de wettelijke bepalingen te voor het Waterbeleid (Commissariat teren; constateren en proces-verbaal op te ma Royal au Problème de l'Eau) opgericht ken. De kosten van dit toezicht op de 2. voor het stroomgebied van de Schel bij de Diensten van de Eerste Minister afvalwaterlozingen zullen door de Staat de; en de heer Crahay, gepensioneerd luite worden betaald. nant-generaal, werd benoemd tot Ko 3. voor het stroomgebied van de Maas. Volgens art. 28 van de nieuwe wet wordt ninklijk Commissaris. De Koninklijke de Raad van Beheer van elke zuive Commissaris werd belast met de coördi Deze 3 maatschappijen zullen worden ringsmaatschappij samengesteld uit 9 natie van de studies over het waterbe belast met de zuivering van het afval leden, waarvan 5 uit vertegenwoordi leid ten einde aan de regering de nodige water in hun gebied en zullen de reeds gers van de betrokken provincies, 1 uit maatregelen te kunnen voorstellen voor bestaande rioolwaterzuiveringsinstallaties vertegenwoordigers van de waterleiding a) de mobilisatie van voldoende water overnemen. De zorg voor de zuivering bedrijven en 3 uit vertegenwoordigers voorraden om in de stijgende behoeften van het afvalwater wordt dus aan de van de industriële ondernemingen, die de te voorzien onder zo voordelig moge gemeenten ontnomen. Onder „rioolwa behandeling van hun afvalwater aan een lijke voorwaarden, zonder het natuur terzuiveringsinstallatie" wordt verstaan zuiveringsinstallatie van de maatschappij schoon uit het oog te verliezen, b) het de toevoerriolen, de pompgemalen, de toevertrouwen. eigenlijke zuiveringsinstallaties en de rationele gebruik van deze watervoor Volgens art. 20 worden de kosten van effluentleidingen. raden. beheer en werking van de zuiverings De beheersorganen in elke zuiverings maatschappijen uitsluitend gedekt door De Koninklijke Commissaris voor het maatschappij zullen bestaan uit afge bijdragen van de geassocieerde provin Waterbeleid heeft zeer spoedig onder vaardigden van de provincies, die geheel cie^) en van de ondernemingen, waar vonden dat een der belangrijkste aspec of gedeeltelijk in het ambtsgebied zijn van het afvalwater wordt behandeld in ten van zijn taak was het voeren van gelegen, afgevaardigden van de in een installatie van de zuiveringsmaat een ononderbroken strijd tegen de toe dustrieën, die hun afvalwater in de ge- schappij en dat een groter verontreinigend nemende versnelde en soms onherstel mecnteriolen of in de toevoerriolen lozen vermogen heeft dan de door de Koning bare waardevermindering van de water en vertegenwoordigers van de waterlei voor elke categorie van ondernemingen voorraden, die wordt veroorzaakt door dingbedrijven, die oppervlaktewater ont vastgestelde minima en voorts ook van de verontreiniging van het oppervlakte trekken binnen het ambtsgebied van de de ondernemingen, waarvan het afvalwa water en van het grondwater. maatschappij. Er wordt niet voorzien in ter wordt behandeld in hun eigen instal de rechtstreekse deelneming van de ge laties en dat een grotere vervuilingswaar Het Koninklijk Commissariaat voor het meenten, maar de provincies worden uit de heeft dan de door de Koning vastge Waterbeleid werd in 1969 vervangen door genodigd om een aantal van hun ver stelde minima. tegenwoordigers te kiezen onder de ge een interdepartementale Watercommis Art. 33 bepaalt, dat de Staat bijdraagt meentelijke gevolmachtigden, die op dit sie. Van de andere kant richtte men in in de investeringskosten, door een in gebied enige bevoegdheid of ervaring 1970 onder auspiciën van de Dienst voor dustriële onderneming gemaakt ter vol bezitten. het Wetenschapsbeleid een commissie op doening aan de wettelijke eisen inzake om vraagstukken van waterverontreini De zuiveringsinstallaties kunnen voor de bescherming van de oppervlaktewate ging te bestuderen. Men werd blijkbaar 80 % door de Staat worden gesubsidi ren tegen verontreiniging, hetzij omdat geïnspireerd door de gedachte: te werk eerd; het overige gedeelte alsmede de die onderneming bij de vestiging in een gaan zonder een commissie is een omis bedrijfskosten komen ten laste van de bepaalde zone voor de zuivering van het sie! zuiveringsmaatschappijen. De provincies afvalwater om geldige redenen geen ge dragen daarin bij naar rato van het aan bruik maakt van een installatie van de Inmiddels was op 3 juni 1966 door de tal inwoners en de industrieën, die op zuiveringsmaatschappij, hetzij omdat de toenmalige Minister van Volksgezond een rioleringsstelsel of een toevoerriool lozingsvergunning van een reeds geves heid Hulpiau een nieuw „Wetsontwerp zijn aangesloten, naar rato van het in- tigde onderneming deze verplicht tot een op de bescherming van de oppervlakte wonerekwivalentiegetal van hun afval speciale behandeling van het afvalwater, wateren tegen verontreiniging" bij de water. waarvoor aanvullende investeringen ver Senaat ingediend. Door de ontbinding eist zijn. van de Kamers in 1968 en de indiening Aan het hoofd van elke maatschappij en behandeling van het wetsontwerp op wordt een directeur geplaatst, die ver Krachtens art. 35 vergoedt elke zuive de bescherming van het grondwater on antwoordelijk is voor het toezicht op de ringsmaatschappij aan de in haar gebied derging de behandeling van dit wets kwaliteit van het oppervlaktewater in gevestigde ondernemingen op hun ver ontwerp een aanzienlijke vertraging. zijn gebied en die bevoegd is om de ver zoek geheel of ten dele de bedrijfskosten Eerst 5 jaar later werd het wetsontwerp gunningsvoorwaarden vast te stellen van de zuiveringsinstallaties, waarin zij met algemene stemmen aangenomen. De voor het lozen van het afvalwater van hun afvalwater behandelen, voorzover nieuwe wet, gedateerd 26 maart 1971, de bedrijven in riolen en in oppervlakte dat afvalwater niet in de installaties van

564 H20 (5) 1972, nr. 24 de maatschappij kan worden gezuiverd; LITERATUUR BIJ HET ARTIKEL VAN IR. J.J . HOPMANS waarbij de ondernemingen dan gehouden zijn de verplichtingen en het reeds eerder (vervolg van pag. 561) aangehaalde art. 20 na te komen. De sancties zijn verzwaard in vergelij 1. Armthorpe Sewage Disposal Works; uitg. Rural District Council of Doncaster. king met die in de wet van 11 maart 1950. Art. 41 bepaalt, dat de overtreder 2. Description of the Sheffield Sewage Disposal Works, Haworth, Proc. Ass. Man. Sew. van de voorschriften van deze wet of Disp. W. 1916, 28. van de uitvoeringsbesluiten — onvermin 3. Bio aeration at Sheffield (Detail of Conversion Scheme) Haworth, Proc. Ass. Man. derd de toepassing van de straffen ge Sew. Disp. W. 1922,83 . steld in het Strafwetboek — wordt ge 4. The Development of the Bio-Aeration Process, Edmondson, J. Ins. S.P. 1954, Part 3, straft met gevangenisstraf van 8 dagen 216. tot 6 maanden en met een geldboete van 5. The Improved Bio-Aeration Plant, Edmondson, J. Ins. S.P. 1954, Part 3, 216. 26 tot 5000 francs of met een van die 6. Experimental Work leading to an increased Efficiency in the Bio-Aeration Process, straffen alleen. J.Ins.S.P. 1947, Part 2, 17; Edmondson & Goodrich. 7. „Bio-aeration" (An Introduction to the Description of the Works of the Sheffield Het laatste hoofdstuk omvat overgangs-, Sewage Disposal Department, Edmondson, J.Ins.S.P. 1951, Part 3, 261. wijzigings- en opheffingsbepalingen. De 8. Brief Description of the Works of the Department (Sheffield) Edmondson, 1951, overgangsmaatregelen verliezen hun gel Part 3, 274. digheid uiterlijk 5 jaar na de datum van 9. The Sheffield Filter Pressing Plant, Holroyd, J.lns. S.P. 1964, 159. inwerkingtreding van deze wet. Volgens 10. Filter Pressing-1, The Plant at Sheffield, Water and Waste Treatment, May/June 1963. art. 49 wordt de wet van 11 maart 1950 11. Recent Progress in the Blackburn Meadows Reconstruction and Extension Scheme at op de bescherming van de wateren tegen Sheffield, Holroyd, Wat. Poll. Control 1969, 357. verontreiniging opgeheven door de wet 12. Blackburn Meadows Sewage Works, Tench, Uitg. Water Pollution Dep. City of Shef van 26 maart 1971, maar de uitvoerings field. besluiten van de wet van 11 maart 1950 13. Jaarverslagen van het Rivers Department. City of Manchester. blijven van kracht tot de dag waarop zij 14. The Oxidation of Sewage without the Aid of Filters, Ardern and Lockett, Journ. Soc. door de Koning uitdrukkelijk worden of Chem. Ind. 1914, nr. 10, 1914; nr. 23 en 1915, nr. 18; het eerste artikel is herdrukt opgeheven. Volgens art. 50 treden de in J.lns. S.P. 1954, Part 3, 175. bepalingen van de nieuwe wet in wer 15. The Activated Sludge Process of Sewage Purification, Ardern, J. Soc. of Chem. Ind. king op de data, die de Koning bepaalt 1917, nr. 2. en uiterlijk 3 jaar na de bekendmaking 16. The Activated Sludge Process, Withington Works, Ardern and Lockett, J. Soc. of Chem. ervan in het Belgisch Staatsblad (1 mei Ind. 1923, nr. 21. 1971). 17. Short Period Mesophylic Sludge Digestion. Ardern, Jepson and Klein. J. Ins. S.P. Evenals de oude wet van 11 maart 1950 1938, 30. is ook deze wet een raamwet en de toe 18. Visit to Manchester, Inspection of Plant at Davyhulme Sewage Works; J. Ins. S.P. passingsmogelijkheid ervan is afhankelijk 1946, Part 2, 148. van uitvoeringsbesluiten. Tot dusver is 19. The Evolution of the Activated Sludge Process. Lockett, J.lns. S.P. 1954, Part 3, 1954, de wet nog niet in werking getreden; de 189. uiterste datum van inwerkingtreding is 20. The Development of the Process using Diffused Air, with special deference to the gesteld op 1 mei 1974. Manchester pioneering work, Lockett, J.lns. S.P. 1954, Part 3, 194. Volledigheidshalve moet worden opge 21. The Operation of Diffused Air, Simplex, and Bio-Aeration Plants at Manchester merkt, dat er ook nog een wetsontwerp Sewage Works, Jepson, J. Ins. S.P. 1954, Part 3, 230. op de bescherming van het grondwater 22. A Review of recent Activated Sludge Research at Manchester, Mc Nicholas and Tench, in behandeling is. Een bespreking hier J. Ins. S.P. 1959, 425. van zou echter te ver voeren en valt 23. Visit to Manchester, Davyhulme Sewage Works, J.lns. S.P. 1961, 500. buiten het kader van dit artikel. 24. Some Developments in the Activated Sludge Process, Mc Nicholas, Proc. Inst. Civ. Engs, sept. 1961, vol. 20, 19. 25. Dicussion on an Paper, Proc. Inst. Civ. Engs, 1962, vol. 23, 435. 26. Some Experiments on the Consolidation of surplus Activated Sludge, Brown and Thomas, Water Pollution Control 1969, 203. Literatuur 27. Davyhulme Works, City of Manchester, Rivers Department, mei 1972. De Baenst. N. „Vers une rénovation de la législation sur la protection des eaux contre 28. Notes on the Nottingham Corporation Sewage Disposal Undertaking. Stone, J.lns. S.P. la pollution". La Technique de l'Eau et de 1956, 167. l'Assainissement nr. 269 (1969) 43. 29. A Guide Book to the Works and Farms describing the Treatment and Disposal of De Baenst, N. „La future législation belge Sewage for Nottingham and District, Gill and Fearn. Uitg. City of Nottingham. sur la protection des eaux contre la pol 30. Stoke Bardolph Sewage Works, Plant Details and Statistics, City Engineer City of lution". Annales Gembloux 77 (1971) (1) 75. Nottingham. De Baenst, N. „Wettelijke en administratieve aspecten van de strijd tegen de waterveront 31. Visit to Nottingham, J.lns. S.P. 1961, 502. reiniging". Verslag van de Nationale Con- 32. Official Handbook, Uitg. Trent Rivers Authority, 1971. ferentiedagen voor de Bescherming van het 33. The Work of the Pollution Control and Fisheries Department, Uitg. Trent Rivers Water (1968) 63. Ook in: La Sucrerie Belge Authority, febr. 1972. 89 (april 1970) 187. 34. The Derment Valley Water Board, a Short Description of the Undertaking; 1971. De Baenst, N. Een nieuwe wet op de be 35. The River Derment Scheme, Uitg. City of Nottingham, Water Department, 1972. scherming van de oppervlaktewateren tegen verontreiniging". Driemaandelijks Tijdschrift 36. Colwick Park, City of Nottingham, Planning Department. 1972. van het Gemeentekrediet van België nr. 97 37. The Sheffield sludge incineration plant, Tench, Philips en Swanwick, paper presented (juli 1971) 215. to the North Eastern Branch of the Inst, of Water Poll. Control on May 1971. Poma, K. ,,De bescherming van het opper 38. Kunstmatige slibverwerking, Karper, Scheltinga en Verhaagen. Mededeling no. 8 van vlakte- en grondwater in België". VOM 15 de subcommissie NVA. H 0, 1971, no. 17, 388. (1972) (11) 382. 2 Belgisch Staatsblad van 27 april 1950, nr. 39. In 1974 gecentraliseerd waterbeheer in Engeland, Lfr, H2O, 1972, no. 3, 36. 117. 40. Tien jaar afvalwaterzuivering bij het waterschap Regge en Dinkel, Van Selm, H20, Belgisch Staatsblad van 1 mei 1971. 1972, nr. 21, 492.

H20 (5) 1972, nr. 24 565