zondag 08.02.2015 Odysseia Ensemble 15.00 Kamermuziekzaal 14.15 Inleiding door Speechless Song Pauline Driesen or Biografieën Uitvoerders en programma

Liefde voor kamermuziek. Deze gedeelde Bart Bouckaert (BE) studeerde aan Odysseia Ensemble: passie zorgde ervoor dat enkele alumni het Koninklijk Conservatorium Brussel Emilie De Voght: sopraan Uit Ten Songs van het Koninklijk Conservatorium Brussel waar hij Eerste Prijzen behaalde voor Veerle Houbraken: viool - hun krachten bundelden. Zo zag het geschreven harmonie, contrapunt, fuga, Katelijne Onsia: altviool - Eternity Odysseia Ensemble (BE) officieel in 2009 muziekgeschiedenis en hogere diploma’s voor Liesemarie Beelaerts: cello het levenslicht. Muzikanten uit onder kamermuziek en slagwerk. Hij vervolmaakte Ludovic Van Hellemont: piano Frank Bridge (1879-1941) meer het Nationaal Orkest van België, zich ook in orkestdirectie. Bouckaert Katrien Gaelens: fluit Phantasy Piano Quartet in fis (1910) Symfonieorkest van Vlaanderen, Opéra de dirigeerde verschillende orkesten en Dymphna Vandenabeele: hobo - Andante con moto Wallonie en Collegium Vocale Gent vinden ensembles in binnen- en buitenland in werk Dries Tack: klarinet - Allegro vivace elkaar hier terug op minder bewandelde van Mozart, Debussy, Holliger, Kurtág, Boulez, Anthony Devriendt: hoorn - Andante con moto paden van het muziekrepertoire. Originaliteit Bartók, Prokofiev, Defoort, Swinnen, Van en dynamiek: daar staat het collectief voor. Hecke, Wissels en vele anderen. Momenteel Bart Bouckaert: dirigent Claude Debussy (1862-1918) Origineel omdat het strijkers, blazers, piano is Bart Bouckaert artistiek assistent Prélude nr. 9 ‘Hommage à S. Pickwick Esq. en stem combineert. Dynamisch omdat hedendaagse muziek aan het Koninklijk — P.P.M.P.C.’ (1909-10) het nooit blijft stilstaan en het steeds Conservatorium Brussel. nieuwe combinaties creëert. Doordachte Luc Brewaeys (1959) Philippe Gaubert (1879-1941) programmakeuzes plaatsen klassieke speechless song, being many, seeming one Trois aquarelles (1921) meesterwerken in dialoog met ongekende (2011) - Par un clair matin hedendaagse composities. Trots op eigen - Soir d’automne roots: het Odysseia Ensemble schenkt een Benjamin Britten (1913-1976) - Sérénade bijzondere aandacht aan Belgische muziek. Pan uit Metamorphoses after Ovid (1951) Met Frederik Neyrinck beschikt het ensemble Frederik Neyrinck (1985) over een jonge componist die verschillende Ralph Vaughan Williams (1872-1958) Shadow and Darkness - the Evening of the programma’s voorziet van speciaal hiervoor Three Vocalises (1958) Deluge (2007) gecomponeerde werken. Maar ook andere - Prelude Belgische componisten zoals Luc Brewaeys - Scherzo Claude Debussy of Daan Janssens vinden hun plaats in de - Quasi Menuetto Uit Ariettes oubliées programma's van Odysseia Ensemble. - Green (1886) (arr. F. Neyrinck) Ralph Vaughan Williams - Spleen (1885-87) (arr. F. Neyrinck) Uit Ten Blake Songs (1957) - - The Piper -

Oliver Knussen (1952) ... upon one note (Fantazia after Purcell) (1995)

Dit concert maakt deel uit van de Scoop-reeks en wordt live opgenomen. Bedankt voor het vermijden van storende geluiden. KAMER MUZIEK Uw applaus krijgt kleur dankzij de bloemen van Bloemblad. Poëzie en muziek

In zijn achtste sonnet bracht Shakespeare een steeds wisselende harmonie de kleuren Op een van die fantasieën van Purcell Philippe Gaubert was een jongere collega een ode aan het harmonische samenleven. van Blakes woorden op de voet volgt. baseerde de hedendaagse componist Oliver van Debussy, met eenzelfde typisch Franse Muziek gold daarbij als metafoor voor het Knussen ...upon one note. Van het gebruikte fijngevoeligheid voor kleur en elegantie. In geluk dat zich in de schoot van elke familie Zijn jongere landgenoot Benjamin Britten model bleef echter niet zo veel over in de zijnTrois aquarelles trachtte Gaubert het nestelt: vader, kind en moeder, als snaren die ging veel vrijer om met het nationale finale compositie. In feite slechts één noot, visuele effect van de aquarel-techniek te samen het meest welluidende akkoord tot erfgoed. In zijn handen werd een eenvoudig die als rots in de branding bij elke herhaling vertalen naar muziek: hoe de verschillende klinken brengen. Eeuwenlang beschouwde volkswijsje een expressief kunstlied, wat van het model behouden wordt. De noten kleuren waterverf zich geleidelijk met elkaar men muziek als een bevoorrechte kunst, iemand als Vaughan Williams fel tegen de daarrond onderwerpt Knussen aan ritmische vermengen en nieuwe kleuren vormen, maar die de goddelijke orde van het heelal borst stootte. Britten was dan ook maar verschuivingen of toonhoogte-transposities, ook hoe zij de textuur van het papier letterlijk weerspiegelt. Terwijl componisten die wat bedreven in de expressieve toonzetting waardoor die ene vertrouwde noot zich plots in de verf zetten. Door de drie instrumenten hemelse harmonie op aarde tot klinken van poëtische teksten. Dat blijkt zelfs uit omringd weet door vaak zeer vreemdsoortige een andere tonale kleur aan te meten bereikt brachten, kon de dichter slechts een zijn zuiver instrumentale werk. Hoewel zijn harmonieën. Toch komt soms vanuit de dichte Gaubert ook in de muziek een gelijkaardige poging ondernemen deze harmonie met Metamorphoses geïnspireerd zijn op de zee aan klanken een herkenbare passage uit vermenging van kleuren, die zich nu eens zijn woorden te benaderen. Beide gingen beroemde dichtbundels van Ovidius, gaat het origineel boven drijven. Tot op het einde als onafhankelijk profileren om dan weer daarbij evenwel naar hetzelfde op zoek: de het om een solowerk voor hobo, met in elk het model weer volledig bij zinnen is gekomen met elkaar te versmelten. Daarbij fungeren zachte schoonheid van klanken die ons op deel een muzikaal portret van een Romeinse en in volle glorie weerklinkt. melodie en ritme als basistexturen, die precies onverklaarbare wijze ontroert. Het hoeft godheid. Zo is het eerste deel gewijd aan Pan, door de verschillende combinaties van de bijgevolg niet te verbazen dat componisten god van het dierlijke instinct. Muzikaal vindt Ook aan de andere kant van het Kanaal liet instrumenten en hun tonale idioom telkens op meer dan eens in de verleiding kwamen zijn ongeremde natuur haar uitdrukking in de Britse cultuur de harten niet onberoerd. een andere manier oplichten. de talige klanken van een gedicht ook een compositie die ontdaan is van een vaste Claude Debussy bijvoorbeeld was verzot op daadwerkelijk in muziek om te toveren. maatsoort: de hoboïst krijgt vrij spel en de de romans van Charles Dickens. Eén van de Luc Brewaeys toonzette Speechless Song, het vele plotse pauzes die zijn discours ophouden Préludes uit zijn tweede bundel vormt een achtste sonnet van Shakespeare, als plichtwerk Lange tijd was Ralph Vaughan Williams benadrukken Pans instinctmatige karakter. direct eerbetoon aan de Britse auteur. De voor de Koningin Elisabethwedstrijd Zang in wanhopig op zoek naar een eigen stem. titel ervan verwijst naar diens eerste roman: 2011. Aangezien het dus een werk moest zijn Zijn creatieve redding vond hij niet in het Leraar van Britten was Frank Bridge, naast The Posthumous Papers of the Pickwick Club, dat door verschillende stemtypes gezongen imiteren van buitenlandse modellen, maar een vermaard violist en dirigent ook zelf een een satirische beschrijving van een gewichtig kan worden, besloot Brewaeys de zangers wel in het opnieuw tot leven wekken van de begaafd componist. Reeds in zijn vroege gezelschap heren. De prelude opent dan zichzelf te laten begeleiden op twee crotalen inheemse muzikale rijkdom. Zo kwam het dat werk legde Bridge een unieke synthese aan ook pompeus met de Engelse nationale (een antiek slaginstrument, red.). Het resultaat hij het vergeten Engelse volkslied vanonder de dag tussen het klassiek Duitse, ietwat hymne. Deze plechtstatigheid maakt al snel doet ons tegelijkertijd vreemd en vertrouwd het stof haalde. De eenvoud van deze zware Brahms-idioom en een meer Gallisch plaats voor een luchthartigheid in de vorm aan. Het is een uitermate expressief werk, melodieën vormde voor hem het bewijs van geïnspireerde transparantie, afgekeken van gepunte ritmes en vinnige staccato’s geschreven op maat van de menselijke stem. hun ongeschonden natuurlijkheid, die hij kost van Fauré. Het Phantasy Piano Quartet (met korte, afgebroken noten, red.), met wat kost wilde bewaren. Maar ook coryfeeën vormt daarvan een prachtig voorbeeld, een zoetgevooisde melodie in hun aanhang. Pauline Driesen van de Engelse dichtkunst zoals met delen die onderling hevig botsen qua Tot plots de muziek twijfelt en stokt, en het bracht hij opnieuw in herinnering. In zijnTen stemming, tempo en kleur, maar dankzij volkslied opnieuw de kop op steekt, maar Blake Songs zorgde de inmiddels 87-jarige de overkoepelende boogstructuur die hen ditmaal in gehavende vorm. Al snel wordt zij componist voor een verrassing door als omspant toch één duidelijk geheel vormen. echter opnieuw de kop in gedrukt en keert partner van de sopraan de hobo te kiezen Zijn leerling Britten noemde het kwartet later de muziek vrolijk op haar vroegere passen – net zoals hij in zijnThree Vocalises de het perfecte huwelijk tussen Duitse orthodoxie terug, om met een herwonnen zelfvertrouwen zangstem door een klarinet liet vergezellen. en Franse romantiek. Maar ook zijn eigen glorieus het einde in te gaan. De capricieuze De expressieve lijnen die hij voor beide Engelse roots zijn hier aanwezig in de vorm Meneer Pickwick en zijn gezelschap konden muzikanten uittekende variëren van elegante van de aan Purcell refererende fantasie. zich geen betere muzikale vertolking dromen. eenvoud tot gedurfde expressiviteit, waarbij William Blake: dichter, graficus en mysticus.

William Blake (1757-1827) was niet alleen de Londens district ten zuiden van de Theems. dichter van de Songs of Innocence (1789) en Daar kenden zijn scheppende bezigheden hun de Songs of Experience (1794), maar ook de hoogtepunt. Tussen 1796 en 1797 ontwierp hij illustrator van Edward Youngs uit negen delen de beroemde gravures voor Thoughts bestaande Night Thoughts (1742-45), de en het was ook daar dat hij de zogenaamde lange sombere meditaties over leven, dood symbolische of Lambeth-boeken samenstelde en onsterfelijkheid. Blake werd in Londen waaronder de eerste Visions of the Daughters geboren op 28 november 1757 als zoon of (1793), Europe: A Prophecy (1794), van een kousenhandelaar. Al vroeg bleek The Song of (1795), dat hij over grafische talenten en visionaire en The Book of (allen in 1795). Na vermogens beschikte. In 1772 ging hij in de allerhande moeilijkheden keerde hij in 1803 leer bij de graveur James Basire (1730-1802). naar Londen terug en verbleef er tot aan Die stuurde hem naar Westminster Abbey om zijn dood. Het waren jaren van onbegrip en er tekeningen van monumenten te maken. ontgoocheling en pas op het einde, toen hij In 1778 studeerde hij aan de Royal Academy bevriend werd met de schilder John Linnell en leerde daar onder meer Joshua Reynolds (1792-1882) en bewonderd werd door een (1723-1792) kennen. Hij huwde op 18 augustus groep romantische jonge kunstenaars kende 1782 met Catherine Butcher die hij leerde hij wat geluk en een relatieve voorspoed. lezen en schrijven en die hem haar leven lang In 1804 begon hij met de gravures voor bij zijn werk als graficus assisteerde. Kort na dit Miltons Paradise Lost (1667) en in 1805 met huwelijk publiceerde hij zijn eerste gedichten, de illustraties voor het gedicht (1783). Na het overlijden van Robert Blair (1699-1746). Tussen 1808 en van zijn vader (1784) vestigde hij zich definitief 1818 ontwierp hij honderd schetsen voor zijn als drukker en graveur. Blake, die zogezegd symbolische gedicht Jerusalem. In maart 1826 over visionaire, paranormale gaven beschikte, verscheen The Book of Job met de gravures werd lid van de Swedenberg Society, van Blake. In de moderne Encyclopedie der genoemd naar de Zweedse natuurfilosoof Wereldliteratuur wordt Blake bestempeld en theosoof Swedenberg (1688-1772). Hij als ‘een geïsoleerde dichter die niet kan werd eveneens een enthousiast verdediger ingeschakeld worden in de traditie van van de idealen van de Franse Revolutie en voorlopers en navolgers; hierbij komt nog dat onderhield contacten met de publicist en zijn later werk zo geladen is met symboliek, dat auteur van de Rights of Man, Thomas Paine het alleen voor ingewijden toegankelijk wordt’. (1737-1809). Ook met de geestelijke, politicus en chemicus Joseph Priestley (1733-1804) en Johan Huys later ook met de schrijfster van Frankenstein, Mary Wollstonecraft (1797-1851) had hij contact. In 1791 schreef hij zijn gedichtThe French Revolution en in 1793 een daarmee verwant gedicht, America, A Prophecy. Zijn enthousiasme voor de Franse Revolutie bekoelde aanzienlijk toen Engeland Frankrijk de oorlog verklaarde, in februari 1793. Midden 1793 verhuisde hij naar Lambeth, een William Blake Teksten

Speechless Song, Luc Brewaeys Ten Blake Songs, Ralph Vaughan Williams tekst: William Shakespeare, Sonnet nr. 8 teksten: William Blake

Music to hear, Jij die als muziek klinkt, Infant Joy why hear'st thou music sadly? waarom word je triest van muziek? ‘I have no name: ‘Ik heb geen naam: Sweets with sweets war not, Zoet strijdt niet met zoet, I am but two days old.’ Ik ben nog maar twee dagen oud.’ joy delights in joy: vreugde vindt genot in vreugde: What shall I call thee? Hoe zal ik je noemen? Why lov'st thou that which thou receiv'st not gladly, Waarom houd jij van dat waar je niet gelukkig van wordt, ‘I happy am, ‘Ik ben gelukkig, Or else receiv'st with pleasure thine annoy? Of ontvang je met plezier wat je verveelt? Joy is my name.’ Joy is mijn naam.’ If the true concord of well-tuned sounds, Als de ware harmonie van goed gestemde klanken, Sweet joy befall thee! Dat je gelukkig mag worden! By unions married, do offend thine ear, In eendracht verenigd, je oren pijn doet, They do but sweetly chide thee, who confounds Dan is dit een zoete terechtwijzing voor jou die Pretty joy! Mooie Joy! In singleness the parts that thou shouldst bear. Voor zich alleen houdt wat samen hoort te zijn. Sweet joy, but two days old. Lieve Joy, nog maar twee dagen oud. Mark how one string, Merk hoe snaar na snaar, Sweet joy I call thee: Lieve Joy noem ik jou: sweet husband to another, als liefhebbende echtgenoten van elkaar, Thou dost smile, Terwijl jij lacht, Strikes each in each by mutual ordering; Elk apart worden bespeeld in eensgezinde orde; I sing the while, Zal ik zingen, Resembling sire and child and happy mother, Zoals een man, een kind en een gelukkige moeder, Sweet joy befall thee! Dat je gelukkig mag worden! Who, all in one, one pleasing note do sing: Die samen met één stem dezelfde noot zingen: Whose speechless song being many, Hun woordeloze lied gezongen door velen en The Piper seeming one, klinkend als één, Piping down the valleys wild, Ik liep fluitend in het woeste dal Sings this to thee: 'Thou single wilt prove none.' Zegt dit tegen jou: ‘Als je alleen blijft, zal je niets zijn.’ Piping songs of pleasant glee, Floot liedjes vol vrolijkheid, On a cloud I saw a child, Op een wolk zag ik een kind, And he laughing said to me: Dat lachend tot me zei:

‘Pipe a song about a lamb.’ ‘Fluit een lied over een lam.’ So I piped with merry chear. Dus floot ik vrolijk voort. ‘Piper, pipe that song again.’ ‘Fluitspeler, fluit dat lied nog eens.’ So I piped: he wept to hear. Dus floot ik: het weende ervan.

‘Drop thy pipe, thy happy pipe; ‘Laat die fluit, die blije fluit; Sing thy songs of happy chear.’ Zing je liedjes welgemoed.’ So I sang the same again, Dus zong ik hetzelfde lied opnieuw, While he wept with joy to hear. Terwijl hij weende van plezier.

‘Piper, sit thee down and write ‘Fluitspeler, ga zitten en schrijf In a book, that all may read.’ In een boek, dat iedereen mag lezen.’ So he vanished from my sight; Toen verdween hij uit mijn gezicht; And I pluck'd a hollow reed. En ik plukte een holle rietstengel.

And I made a rural pen, En sneed er mij een pen van, And I stain'd the water clear, En kleurde het heldere water, And I wrote my happy songs En ik schreef mijn blije liedjes Every child may joy to hear. Waar ieder kind vrolijk van wordt. The Lamb Ariettes Oubliées, Claude Debussy Little Lamb, who made thee? Lammetje, wie heeft jou gemaakt? tekst: Paul Verlaine Dost thou know who made thee? Weet jij wie jou heeft gemaakt? Gave thee life, and thee feed, Wie gaf jou leven en te eten Green By the stream and o'er the mead; Aan de stroom en in de wei; Voici des fruits, des fleurs, des feuilles et des branches Ziehier vruchten, bloemen, bladeren en takken Gave thee clothing of delight, Gaf jou dat prachtige gewaad, Et puis voici mon cœur qui ne bat que pour vous. En dan hier mijn hart dat alleen maar klopt voor u. Softest clothing woolly, bright; Zacht, wollig en helder wit; Ne le déchirez pas avec vos deux mains blanches Verscheur het niet met uw twee blanke handen Gave thee such a tender voice, Gaf jou die tere stem, Et qu’à vos yeux si beaux l’humble présent soit doux. En laat het een nederig geschenk voor uw mooie Making all the vales rejoice? Die vrolijk in elk dal klinkt? ogen zijn. Little Lamb, who made thee? Lammetje, wie heeft jou gemaakt? Dost thou know who made thee? Weet jij wie jou heeft gemaakt? J’arrive tout couvert encore de rosée Ik arriveer nog helemaal overdekt met rijm Que le vent du matin vient glacer à mon front. Die de ochtendwind op mijn voorhoofd komt vast te vriezen. Little Lamb, I'll tell thee, Lammetje, ik zal het je zeggen, Souffrez que ma fatigue, à vos pieds reposée, Laat mij vermoeid aan uw voeten rusten, Little Lamb, I'll tell thee: Lammetje, ik zal het je zeggen: Rêve des chers instants qui la délasseront. Dromend van de kostbare momenten die mij zullen He is called by thy name, Hij wordt naar jou genoemd, opfleuren. For He calls Himself a Lamb. Want Hij noemt zichzelf een Lam. Sur votre jeune sein laissez rouler ma tête He is meek, and He is mild: Hij is mak, en hij is mild: Toute sonore encore de vos derniers baisers ; Laat aan uw jonge borst mijn hoofd rusten He became a little child. Hij werd een klein kind. Laissez-la s’apaiser de la bonne tempête, Nog helemaal verstomd van uw laatste kussen; I a child, and thou a lamb, Ik een kind, en jij een lam, Et que je dorme un peu puisque vous reposez. Laat het daar uitrusten van de grote storm, We are callèd by His name. Wij dragen allen Zijn naam. En laat mij een beetje slapen aan uw zij. Little Lamb, God bless thee! Lammetje, God zegene je! Little Lamb, God bless thee! Lammetje, God zegene je! Spleen Les roses étaient toutes rouges De rozen waren zo rood The Shepherd Et les lierres étaient tout noirs. En de klimop was zo zwart. How sweet is the Shepherd's sweet lot! Hoe zalig is het zalige lot van de Herder! From the morn to the evening he strays; Van ’s morgens tot ‘s avonds zwerft hij rond; Chère, pour peu que tu te bouges Mijn lief, één beweging van jou He shall follow his sheep all the day, Hij volgt zijn schapen de hele dag lang, Renaissent tous mes désespoirs. En mijn wanhoop duikt weer op. And his tongue shall be filled with praise. En uit zijn mond komt niets dan lof. Le ciel était trop bleu, trop tendre, De hemel was te blauw, te teder, For he hears the lamb's innocent call, Want hij hoort de onschuldige roep van het lam, La mer trop verte et l’air trop doux. De zee te groen en de lucht te zacht. And he hears the ewe's tender reply; En hij hoort het tedere antwoord van de ooi; He is watchful while they are in peace, Hij is waakzaam wanneer zij rustig zijn, Je crains toujours, – ce qu’est d’attendre Altijd ben ik bang – steeds beducht For they know when their Shepherd is nigh. Want zij weten wanneer hun Herder nabij is. Quelque fuite atroce de vous. Op jouw vreselijke wegvluchten van mij.

Eternity Du houx à la feuille vernie Van de hulst met gelakte blaren He who binds to himself a joy Hij die de vreugde aan zich bindt, Et du luisant buis je suis las, En van het heldere palmhout heb ik genoeg, Doth the winged life destroy; Wordt door het gevleugelde leven vernield; But he who kisses the joy as it flies Maar hij die de vreugde kust terwijl ze vliegt, Et de la campagne infinie En van het oneindige platteland Lives in eternity's sunrise. Leeft in de zonsopgang van de eeuwigheid. Et de tout, fors de vous, hélas ! En van alles, behalve van jou, helaas! The look of love alarms, De aanblik van liefde alarmeert, Because it's fill'd with fire; Omdat hij zo vurig is; But the look of soft deceit Maar de aanblik van zacht bedrog Shall win the lover's hire. Zal de verliefde voor zich winnen. In de kijker

Dark Was The Night Eugénie Warnier © Bertrand Servais wo 18 & do 19.02.15 / 17.00 & 20.00 / zo 01.03.15 / 15.00 / Kamermuziekzaal Concertzaal Musicall Humors / Consort songs tussen Dark Was The Night / Solistenensemble hemel en hel Kaleidoskop Tijdens de regering van Elizabeth I groeide ‘Niet geschikt voor wie bang is in het donker, de viola da gamba uit tot het favoriete maar wel voor wie iets compleet nieuws wil instrument. Consorts zorgden met hun intense ervaren.’ In Dark Was The Night ligt het publiek sonoriteit voor een uniek Engels genre, nu op een bed, in complete duisternis, terwijl de eens melancholisch dan weer vervuld van muzikanten rond hen bewegen. De muzikanten vrolijk optimisme. Musicall Humors nodigt katapulteren de luisteraar zo in de meest stersopraan Eugénie Warnier uit voor liederen verscheiden muzikale ruimten en werelden. als Come again, Now, o now I needs must part en When Daphne.

BESTEL UW TICKETS NU OP Praat na de voorstelling gezellig na in het Concertgebouwcafé of vertel ons wat u ervan vond op Facebook of Twitter (@concertgebouwbr).

Gezellig tafelen voor of na een voor stelling met een verrassing op vertoon van het concertticket. www.concertgebouw.be/servies.

Coverbeeld: Odysseia Ensemble © Willem De Leeuw / V.U. Katrien Van Eeckhoutte, ’t Zand 34, 8000 Brugge