Skitad`Ije Tvrde: Beograd Neprikosnoven

SREDA, 30. DECEMBAR 2009. POSEBNA IZDANJA

kroz Vodi~ svetsku metropolu provoda Prestonica Srbije ima najbolju ponudu no}nog `ivota i zabave u svetu Skitad`ije tvrde: Beograd neprikosnoven

rema izdanju „1000 Ultimate Experiences“ najpoznatijeg svetskog izdava~a turisti~kih vodi~a Lonely Planet, PBeograd je uvr{ten na prvo mesto u kategoriji najbolje ponude no}enog ìvota i zabave. Prestonica Srbije je tako, u ovoj kategoriji, nadma{ila drugoplasirani Montreal, koji je sve popularniji me|u stranim turistima zbog „radosti ìvljenja“, ~emu najvi{e pridonosi studentska populacija i boemska atmosfera u starim gradskim ~etvrtima, kao i {arolika kulturno-zabavna ponuda za no}ne provode. Sledi Buenos Ajres „zbog jedinstvene me{avine evropske i ju`noameri~ke kulture“ i „uro|ene strasti za ples“, a potom su uvr{teni Dubai, Solun, La Paz, Kejp Taun, Baku, Oklend i Tel Aviv. Prema autorima vodi~a, Beograd je ~asno mesto zasluìo zahvaljuju}i broju restorana, splavova na Dunavu i Savi, kafi}a, no}nih klubova, izlo`bi i sl. Kako pi{e Lonely Planet, sve ponu|eno upotpunjeno je i duhom stanovni{tva. Tako se barem navodi u vodi~u kroz destinacije i mesta u svetu koja su specifi~na po ne~emu. Me|u kategorijama, osim one u kojima je, prema autora bedekera, Beograd superioran, jesu i one kao Najspektakularnije prirodne lepote, Najlep{e zgrade, Najbizarniji restorani i barovi, Najneverovatniji tropski rajevi, Najsre}nija mesta na svetu, Najekscentri~nija mesta, Najbolja mesto za krizu srednjih godina, Naj~udnije biljke i gde ih prona}i, Najbolja mesta za smrtne grehe, Izgubljeni gradovi sveta, Najbolje biciklisti~ke avanture... U uvodu knjige, osniva~ Lonely Planet, Toni Viler pi{e: „Uvek sam putovao s listama: stvari koje zaista moram u~initi, iskustva kroz koja moram pro}i i mesta za koja jednostavno ne razumem za{to ih ve} nisam obi{ao. Ova knjiga ima liste koje sam sastavio i pro{irio u svim pravcima.“ I, nisu ba{ svi stvoreni za to da uìvaju u najbizarnijim restoranima, krizi srednjih godina, botanici, ekscentri~nostima i gresima svakojakih vrsta... ipak, malo je onih koji ne uìvaju u uìvanju i zabavi. A tu je, ako je suditi po najpoznatijim svetskim skitadìjama, Beograd, za sada, neprikosnoven. I ta~ka. II DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. III

Gradona~elnik Beograda Dragan \ilas o priznanju Zlatija Vukovi} koje je Beograd dobio od svetskog OTVORENOG SRCA turisti~kog vodi~a Lonely Planet vek mi je veoma drago kada Beograd dobije neko priznanje, a naro~ito ako ono Ustigne od tako renomiranog ~asopisa kao {to je Lonely Planet. Nadam se da }e ova nagrada biti zna~ajan podsticaj na{em turizmu i ljudima u njemu da se jo{ vi{e angaùju na promociji Beograda, kako bi on postao jedna od zna~ajnijih turisti~kih destinacija u ovom regionu. On to svakako zasluùje zbog fantasti~nog poloàja, na u{}u najve}e evropske i doma}e reke, bogate istorije, mno{tva kulturno-istorijskih spomenika isprepletanih kultura Istoka i Zapada, atraktivnih izleti{ta, mogu}nosti za dobru zabavu i provod, {to je uo~io i ~asopis Lonely Planet, ali i zbog U prestonicu Srbije mogu}e je do}i avionom, vozom, autobusom, ali i brodom - Savom i Dunavom ljubaznih doma}ina koji su spremni da svojim gostima omogu}e da se u njihovom gradu dobro ose}aju i da im boravak u njemu ostane u prijatnoj uspomeni. Verujem da }e Beograd, pored grada u kome se moète dobro zabaviti, uskoro postati i zna~ajna destinacija kulturnog Svi putevi vode u Beograd turizma - kaè gradona~elnik Beograda Dragan \ilas povodom nedavne informacije da se glavni grad Srbije, po provodu koji nudi, nalazi me|u restonica Srbije postala je proteklih neko- Jedinstvena balkanska tarifa. Sve ostale informa- svetskim metropolama, a sve u organizaciji liko godina jedna od najatraktivnijih turi- cije mogu se dobiti na sajtu www.zeleznicesrbi- najpoznatijeg svetskog turisti~kog vodi~a - Psti~kim destinacija u Evropi. Me|utim, os- je.com, ili na telefon kol centra - 011/ 360-2899. Lonely Planet. im uìvanja u kulturnim i istorijskim znameni- Za razliku od „brzih pruga“, putna mreà do [ta je to {to Beograd ima, a {to je po va{em tostima Beograda, putnici namernici moraju naj- Beograda je daleko ure|enija. Kroz glavni grad mi{ljenju uticalo na to da bude stavljen na pre da odlu~e na koji }e na~in uop{te sti}i do Srbije prolazi evropski Koridor 10, koji povezuje listu najboljih gradova za provod? glavnog grada Srbije. Ma|arsku na severu i Bugarsku i Makedoniju na - Pretpostavljam da je to, pre svega, prijatna Najlak{i, ali i najbrì dolazak u Beograd mo- jugu. Prestonica Srbije autoputem je povezana i atmosfera i dobra zabava u mnogobrojnim gu} je avionom, posredstvom aerodroma Niko- sa Hrvatskom, dok je Ibarska magistrala zasad je- savremenim, lepo ura|enim restoranima, la Tesla. Vazdu{na luka nalazi se na samo 18 ki- dina veza prema Crnoj Gori. Magistralni put od klubovima, barovima i na splavovima, ljubazni lometara od grada, u blizini prigradskog naselja Beograda vodi i prema Rumuniji. ugostiteljski radnici i bogata gastronomska Sur~in. Pored njega prolazi autoput Beograd- Od evropskih metropola Beogradu je najblià ponuda hrane i pi}a iz svih delova sveta. [id-Zagreb, kao i obilaznica oko Beograda. Na Budimpe{ta (383 kilometra), dok je od Be~a uda- Verovatno su doprineli {arm i najve}i aerodrom u Srbiji sle}e desetak svetskih ljen 621 kilometar, a slede Prag (901 km), Atina temperamentnost na beogradskim ulicama i avio kompanija, od kojih je najredovniji nacio- (1.090 km) i Brisel (1.702 km). Putnici koji kroz trgovima, kao i gostoprimljivi doma}ini. Kad nalni avioprevoznik - Jat ervejz. Kako bi putni- Srbiju do Beograda re{e da do|u sopstvenim vo- smo ve} kod prijatnog provoda, uskoro }e Nova cima olak{ali putovanje avionom, na aerodromu zilom, sve informacije mogu dobiti od Auto-mo- godina, koju ve}ina Beogra|ana sa postoji telefon za informacije o letovima - to saveza Srbije na telefon 987, kao i na sajtu mnogobrojnim gostima, od 2000, tradicionalno 011/209-4444, kao i Internet sajt www.airport- www.amss.org.rs. do~ekuje na trgovima, a prvi novogodi{nji dan belgrade.co.rs. Istovremeno, informacije se mo- Redovnim autobuskim linijama Beograd je sa provede u Ulici otvorenog srca. To je postao gu dobiti i posredstvom sajta Jat ervejza - ostatkom Evrope, ali i Srbije, povezan preko Be- svojevrstan turisti~ki brend na{eg grada o ~emu www.jat.com, dok se rezervacije mogu obaviti ogradske autobuske stanice koja se nalazi tik uz svedo~i veliki broj stranaca koji tada dolaze u na telefon 0800-111-528. glavnu @elezni~ku stanicu. Informacije o karta- Beograd da bi osetili njegov savremen ìvot. Aerodrom Nikola Tesla sa centrom Beograda ma tokom celog dana mogu se dobiti na telefon [ta preporu~ujete strancima kada do|u u povezan je autobuskim prevozom Jat ervejza, ko- 011/ 264-4455, dok se podaci o me|unarodnim Beograd: gde da odu i da se dobro provedu? ji za samo pola sata pre|e rutu od aerodroma, linijama mogu dobiti od BAS turista, na telefone - Zavisi od toga {ta ko podrazumeva pod preko Novog Beograda, glavne @elezni~ke stani- 011/ 2627-146 i 011/2622-526. dobrim provodom. Mislim da bi svakako ce, do Trga Slavija. Od aerodroma do centra gra- Mo`da i najatraktivniji, ali naàlost i najnera- trebalo da pro|u nekom od turisti~kih tura po da (Zelenog venca) saobra}a i javni gradski pre- zvijeniji jeste re~ni turizam, iako kroz Beograd Kalemegdanu, upoznaju se sa njegovom voz na liniji 72. Tako|e, sva taksi udruènja voze prolaze dve velike evropske reke, Sava i Dunav. vi{evekovnom burnom istorijom i pogledaju sa do i od aerodroma, od kojih ve}ina vo`nju do bi- Ipak, broj stranih turista koji brodom dolaze u platoa kod Pobednika u{}e Save u Dunav, zatim lo kog dela Beograda napla}uje 900 dinara. Beograd sve je ve}i, kao i broj evropskih kompa- da nekim od turisti~kih brodi}a pogledaju Osim avionom, u Beograd je mogu}e do}i i nija koje organizuju krstarenja Dunavom do Be- Beograd sa reka, obi|u najzna~ajnije kulturno- vozom, do glavne @elezni~ke stanice u samom ograda. Na taj na~in Luka Beograd na Dunavu je PodsticajPodsticaj -istorijske spomenike u gradu u doìve njegov centru grada. Direktni vozovi, ili sa presedanjem, sve va`niji saobra}ajni, pretovarni i robnotran- savremeni ìvot. Ukoliko imaju vi{e vremena, saobra}aju do skoro svih krajeva Evrope. Iako sportni centar srednje Evrope, na preseku dva mogli bi da obi|u Adu Ciganliju, najomiljenije srpske pruge nisu zadovoljavaju}eg kvaliteta i ne panevropska transportna koridora re~nog i gradsko kupali{te i izleti{te nadomak centra omogu}uju brz transport, do Beograda se èle- drumskog saobra}aja. Sa druge strane, na Savi se grada, Avalu i Kosmaj. Avala ponovo ima toranj znicom ipak udobno stiè. Za svoje putnike @ele- nalazi savremeno putni~ko pristani{te koje isto- sa koga se pruà zaista fenomenalan pogled na znice Srbije daju komercijalne povlastice kao {to vremeno moè da primi nekoliko velikih krsta- turizmuturizmu ~itav grad i na veliki deo [umadije. Ukoliko su, su Inter Rail, Euro Domino, Railplus, Balkan re}ih putni~kih brodova. Radovan Bibi} pak, zainteresovani samo za zabavu predloìo Flexipass, Easy Travel Card, Euro<26, City Star i bih im da obi|u neki etnorestoran i da uìvaju}i u duhu starih vremena, uìvaju i u dobroj hrani, mo`da neki restoran na obali Save i Dunava ili Verujem da }e Beograd, pored grada u kome se moète dobro zabaviti, uskoro postati i zna~ajna destinacija kulturnog turizma: Dragan \ilas staru boemsku ~etvrt Skadarliju... Fotografije: Stefana Savi}

Belgrade continues to draw the people all Belgrade, many have changed names over the last suggest that someone or something is open- 7.Take a stroll in Balkanska street and find a vintage Cool Belgrade programmes Skate park www.facebook.com/skatepark. Single and the city cities want to attract - young, educated, few years. Ask some young people what you are minded, urban, modern, developed... hat from one of the stores that somehow survived Street basketball - The most famous court in the Spa & Wellness centers Cool ambitious, wide opened - to survive the interesting for. Almost everyone speaks one of the Taking “krug dvojke“ - a drive around the center the modernization. Bachelors parties city is Kalemegdan, down the old fortress and right in www.wellnesscityclub.com/en, world languages. by tram #2 is not what many tourists do but a very 8. Find Salvador Dali’s corner on Dorcol, www.spacentar.co.rs, www.orangezone.rs, current recession & thrive when things turn Bars, clubs, floating boats - Magacin club front of the Main Street Knez Mihajlova, one of the 2. One of the things to do, typical for Belgraders, is to interesting experience. one of the local pranksters’ contributions to Kara|or|eva 2-4, 062 715 848, Mr. Stefan Brown, big tourist’s attractions of the city. Another great www.thewellnessland.com, www.corpore.rs, breaks around. What makes this city attractive, hip & hang out at Kalemegdan or mingle in Belgrade 4. Beogradska Filharmonija (Belgrade Philharmonic the city. Nemanjina 4, tel. 065556 64 56, Danube coastline court is Ada Cinganlija, the motto is “never play www.balidetox.com, www.colonialsun.com. what are current demo & relocation trends? cafes. All you have to do is present yourself at one Orchestra) is the main source of entertainment for 9. Visit Kinoteka, one of the richest movie collections floating boats. against three old men”. In fact at Ada Cinganlija you Restaurant Reka, Kej oslobodjenja 73b, 2611 625, of the locations. fans of classical music in Belgrade. So, when you in the world. There are always old movie The morning after coffes, juices & breakfast can find some 50-year-old men who can destroy, www.reka.co.rs. 3. The route of the tram #2 is the only circling around are in town, check out their programme projections, so if you are a movie buff, check out www.greenet.co.yu, elixir juice bar www.elixir.rs or technically and physically, the 80% of the young Cantina de Frida, restaurant & bar Karadjordjeva BELGRADE! Cool tips the center of the city - therefore the center of the www.bgf.co.rs. their weekly program. in one of speak easies. ballers. 2-4, 2181-107 www.cantinadefrida.com. city is often referred to as “krug dvojke“, which, 5. Serbian people are some kind fanatics for football. 10. Find three new murals in Belgrade by Blu, M-City Visit the most famous Strahinjica bana st. Plastic, Address: Takovska 34 - another big Crveni petao bar, bar Cara Lazara 16, tel. 262 0050 literally translated from Serbian, means - “the So, don t miss a soccer game if there is one and Valerio Berruti. In the summer time. By Tourist Organization of Belgrade 1. The official letter in Serbia and Montenegro is Go for a burek, www.burek.ba. rave/techno club in the center of town frequently (Serbian) Cyrillic and streets and the most of circle of ’two’“. This syntagma, besides its primary www.crvenazvezdafk.com www.partizan.rs 11. In most of the cafes you will find freee WiFi visited by top international DJs. Plastic club is one of Informbiro bar Studentski trg 11, tel. 262 9491. institutions are marked by it. Because of the meaning - to define location, is well known 6. A quest for bakeries, cakes and sweets shops in www.hotspot.sbb.rs/hotspot_status. Extreme urbanist special the most popular clubs in Beograd during the Bitef Art Cafe club Mira Trailovic Sq 3229-822 historical significance of many of the streets in metaphor with numerous connotations. It could Belgrade is always rewarding one. php?format=HTML Extreme sports - Ada ciganlija www.adaciganlija.rs. winter. www.bitefartcafe.co.rs. >> IV DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. V

Jasna Dimitrijevi}, direktorka Turisti~ke organizacije Beograd Mladi strani turisti najbolji

Op{ti utisak je da postoji veliko interesovanje za promoteri Beograda Beograd. Da su svi èljni da opet vide ili da prvi put sme{taj), gde se cene kre}u u zavisnosti od Zlatija Vukovi} kategorije i tipa sme{taja, gosti imaju tro{ak do|u i upoznaju na{ grad. CITY BREAK hrane (ru~ak i ve~era), kupovine (odevni Oni koji su ovde boravili Javni transport obavlja se autobusima, predmeti i suveniri), ulaznica za muzeje, odu{evljeni su prvim tramvajima, trolejbusima i taksi vozilima ve godine Beograd je, za prvih deset pozori{ta, razgledanja grada i druga meseci, posetilo oko 400.000 gostiju, od interesovanja. Ukoliko uzmemo prose~ne cene utiscima, i uglavnom nisu Otoga oko 300.000 gostiju dolazi iz ovih usluga i proizvoda, onda moèmo da inostranstva. Broj gostiju iz inostranstva okvirno pretpostavimo da je to negde izme|u o~ekivali da je Beograd Efikasan prevoz porastao je za sedam odsto u odnosu na isti ~etiri i {est hiljada dinara, bez sme{taja. tako moderan i ìv. I period pro{le godine, {to je uspeh, jer ve}ina Kakva je saradnja TOB i hotela u promociji evropskih destinacija u ovoj godini beleì pad. turizma u Beogradu? tako|e, poslovni utisak je Ukupan broj no}enja u Beogradu, za prvih - Turisti~ka organizacija Beograda je izdala da, samo konkretnim i bez metroa deset meseci, iznosi oko milion, {to je za ~etiri vodi~ kroz beogrdske hotele i u njemu su svi vomilionska prestonica kao {to je gradskih naselja. Sve dodatne informacije odsto vi{e nego u 2008. Stranci su ostvarili podaci o ponudi i uslugama hotela. Tako|e, u paketima na sajmu - Beograd, iako naizgled nije tako, mogu se dobiti na internet adresi skoro 700.000 no}enja, {to je za 16 odsto vi{e toku je dogovor sa hotelima sa tri i ~etiri ponudama koje nisu samo Dima dobro ure|en unutra{nji jav- www.gsp.rs ili na telefone 011/2629-019 nego lane u istom periodu. Na ovaj broj gostiju zvezdice o zajedni~koj promociji city break pri~a o atrakcijama, nego i ni prevoz kojim se, uz izvesnu dozu str- (dispe~erski centar), ili posredstvom go- koji su boravili u Beogradu treba dodati i oko projekta (vikend u Beogradu sa niìm cenama pljenja, moè prevesti celim gradom. Ta- vornog automata 011/3033-370 i 011/ 50.000 gostiju koji su u Beograd do{li velikim ovih hotela, niìm cenama avioprevoza i cenom ukupnog paketa, ko Beograd ima relativno efikasan prevoz 3033-371. U Beogradu saobra}a i osam li- brodovima koji su krstarili Dunavom - kaè ostalim promotivnim aktivnostima na ovu moèmo da ostvarimo i bez metroa koji poseduje ve}ina evrop- nija minibus prevoza koji je poveren dve- Jasna Dimitrijevi}, direktorka Turisti~ke temu). Sve vi{e hoteli direktno u~estvuju na skih metropola. ma privatnim firmama. organizacije Beograd. sajmovima u inostranstvu, sa promocijom konkretne dogovore Najzastupljeniji je javni gradski prevoz Na ulicama Beograda vozi i 14 udruè- Ko su naj~e{}i posetioci Beograda? svojih usluga direktnim partnerima. Tako|e, sa oko 130 linija u dnevnom i no}nom sao- nja taksi prevoznika. Iako studija grada - Najve}i broj gostiju dolazi iz Slovenije, Crne posebno je va`na i uspe{na sardnja i bra}aju. Vi{e od dve tre}ine tog prevoza ~i- preporu~uje da na ulicama treba da bude Gore, Bosne i Hercegovine, Nema~ke, Italije, razumevanje izme|u TOB - promotera usluga i ni Gradsko saobra}ajno preduze}e Beograd samo 4.500 taksi vozila, prema nezvani~noj Hrvatske, Gr~ke, Bugarske, Francuske i Velike hotela - na planu kongresne industrije. interesovanje za Beograd. Da su svi èljni da (GSP), dok je deo transporta putnika pove- evidenciji ima ih oko 7.000, pa je do vozila Britanije. Po istraìvanjima koja smo radili Na koliko je sajmova turizma u~estvovala opet vide ili da prvi put do|u i upoznaju na{ ren privatnim prevoznicima. GSP prevoz u veoma lako do}i. Sa druge strane, Beogra- zajedno sa Zavodom za statistiku i informatiku Turisti~ka organizacija Beograda? grad. Oni koji su ovde boravili odu{evljeni su dnevnom saobra}aju organizuje autobusi- dom, prema proceni, taksira i oko 3.000 grada Beograda, negde oko 60 odsto gostiju su - Svaki sajam ima poseban cilj, u zavisnosti prvim utiscima, i uglavnom nisu o~ekivali da je ma, tramvajima i trolejbusima. Autobuski „divljaka“, odnosno taksista bez dozvole za poslovni ljudi, a ostalo su gosti koji su posetili od karakteristika trì{ta na kojem se Beograd tako moderan i ìv. I tako|e, poslovni sistem ujedno je i najmoderniji sa prose~- tu delatnost. grad turisti~ki. U Beogradu se tokom godine predstavljamo. Neki od ciljeva uslovljeni su utisak je da, samo konkretnim paketima na nom staro{}u autobusa oko {est godina, Putnici zato treba da povedu ra~una i da odàva veliki broj me|unarodnih skupova - ~injenicama da li postoje direktni letovi, kolika sajmu - ponudama koje nisu samo pri~a o dok su tramvaji i trolejbusi, ~ije se obnavlja- pla}aju samo cenu po vaè}em cenovniku i kongresa i sastanaka na koje ljudi dolaze je udaljenost, koje je dosada{nje interesovanje atrakcijama, nego i cenom ukupnog paketa, nje o~ekuje, stari i do dve decenije. taksimetru, a ukoliko primete nelogi~nost poslom, ali ~injenica je da oni dobar deo za dolazak u na{u zemlju, {ta su karakteristike moèmo da ostvarimo konkretne dogovore. U dnevnom prevozu, bilo u GSP ili kod mogu da zatraè ra~un i da se potom àle vremena provode u gradu (razgledanja grada, turista iz odre|ene sredine i sli~no. Turisti~ka Koji su ciljevi i planovi Turisti~ke „privatnika“, vaì karta ili markica Integri- nadle`nim inspekcijama. Naime, „start“ od- kupovina, gastonomska ponuda, kupovina organizacija Beograda na svim sajmovima organizacije Beograda za 2010, ali i za sanog tarifnog sistema, koja se moè ku- nosno po~etak vo`nje treba platiti „samo“ suvenira) tako da se kroz njihov boravak nastupa u dogovoru i sardnji sa Turisti~kom ubudu}e? piti na trafikama i prodajnim mestima ili 129 dinara, dok kilometar vo`nje u prvoj ta- ostvaruje zna~ajan prihod. Mladi ljudi koji organizacijom Srbije. Na sajmovima u Be~u i - Da i dalje nastavimo sa promocijom u samom vozilu. Kartu u autobusu treba rifi ko{ta 49 dinara, a u no}noj 64 dinara. Sat danas imaju zna~ajna turisti~ka kretanja ~esto Budimpe{ti, posebno smo predstavili projekte Beograda kao grada kulture, grada sporta, city platiti 80 dinara za jednu zonu (42 dinara vremena ~ekanja, u {ta se ra~una i zaustavlja- Beograd stavljaju kao jedan od nezaobilaznih na Dunavu i Beograd kao grad na dve reke. Na break destinacije, kao i idealne kongresne na kiosku), odnosno 100 dinara za dve zo- nje na semaforima, ko{ta 600 dinara. Sa dru- gradova na svome proputovanju. Velike sajmovima u Frankfurtu i Barseloni destinacije. Cilj nam je da obezbedimo jo{ vi{e ne (65 dinara na kiosku). U no}nom pre- ge strane, ve}ina udruènja daje popust na manifestacije kao {to su beogradski festival piva, predstavljamo kongresne kapacitete i informacija o svim oblastima turisti~ke ponude vozu cena karte je 100 dinara u jednoj i vo`nju ako se taksi pozove telefonom i on iz- proslava Nove godine, koncerti, ali i vi{e od 300 potencijale Beograda. Na sajmovima u Beograda. Ho}emo da obezbedimo dovoljno 140 dinara u dve zone, odnosno do pri- nosi od 20 do 30 odsto cene vo`nje. R. B. manifestacija u sferi kulture koje se odràvaju u Londonu, Berlinu, Utrehtu (Holandija ), informacija i za Beogra|ane, ne samo za Beogradau doprineli su da se Beograd na|e na Milanu, predstavljamo projekat vikend boravka doma}e i strane turiste, kako da vi{e koriste toj listi. Mladi ljudi nisu veliki potro{a~i, ali su u Beogradu, sa svim atrakcijama i zabavom slobodno vreme za upoznavanje i turisti~ke veoma zna~ajni jer savremenim tehnologijama koja se ne moè propustiti. U skandinavskim obilaske grada. Tako|e, cilj nam je da potpomaù promociji destinacije, a i ~injenica je zemljama predstavljamo Beograd kao grad zaokruìmo redovne ponude razgledanja za sve da }e i u budu}nosti posetiti destinaciju u kulture i grad sporta. {to je turisti~ki atraktivno i va`no u gradu pratnji svojih prijatelja ili porodice. Na{ omiljeni sajam je Beogradski sajam (autobuske, {etaju}e tematske ture), ali i da Koliko turisti, u proseku, borave u Beogradu? turizma. Tu na najlep{i na~in moèmo da promovi{emo Dunav kao veliki turisti~ki - Prose~an broj dana koje turisti provedu u pokaèmo i predstavimo koliko smo uspe{ni u potencijal. Cilj nam je i da turisti~kim Beogradu je oko 2,65 {to je, moram priznati, na{em poslu. I na drugoj strani, nekako smo na agencijama i hotelima, kroz promociju koju dobar prosek za gradsku destinaciju. na{em sajmu u ulozi doma}ina, ili se to bar o~ekuje radimo, obezbedimo jo{ bolje uslove za rad. Koliko turisti potro{e novca u na{oj od nas, pa se trudimo da tako i u~inimo Nastavi}emo promociju kroz kampanje o

prestonici? zadovoljstvo svim partnerima i prijateljima iz posla. Milojkovi} Foto: Stanislav najatraktivnijim ambijentima, objektima, Fotografije: Stefana Savi} Stefana Fotografije: - To je te{ko izra~unati, ali pretpostavimo da Kakvi su va{i utisci sa tih skupova? Broj gostiju iz inostranstva porastao je ove godine za sedam odsto u odnosu na isti period pro{le, uslugama i drugim mestima u Beogradu, tzv. pored sme{ataja (hotel, hostel ili privatan - Op{ti utisak je da postoji veliko {to je uspeh, jer ve}ina evropskih destinacija u ovoj godini bele`i pad: Jasna Dimitrijevi} TOPovima Beograda.

Restaurant KRUG DVOJKE Supermarket shop, restaurant & bar, corner of wine bar, with a large selection of domestic and museum of the history of Belgrade. The entire area of PALACES as a private residence of King Aleksandar. It consists ADA CIGANLIJA For anglers there is the Ada Safari Lake, covering Address: 31 Makedonska st. Strahinji}a Bana and Vi{nji}eva Streets 2910-941 imported wines. The atmosphere is accompanied by the Fortress along the river banks gives you the Today there are two palace complexes in Belgrade - of the Main Entrance Hall, the Blue Salon, King’s On the river Sava, close to where it flows into the 6 hectares, stocked with prize and rare fish of Phone: 011/3373-108 www.supermarket.rs. jazz, blues and classic acoustic music, and a band unique and breathtaking view of the confluence, New the one in town comprising the Old Palace (Stari dvor) dining room, the library, King’s Study - authentically Danube, just 4 km from the city center, lies island strictly controlled quality and a great traditional O.U.R bar 11000 BEOGRAD, Beogradska 71; Bistro Pastis cafe bar, Strahinji}a Bana 52a, tel.328 plays Thursdays and Saturdays, Belgrade and Zemun. Kalemegdan, the most and the New Palace (Novi dvor), and the one in furnished, as well as the cinema. The art collection Ada Ciganlija. Covered with thick deciduous trees restaurant. At this lake one can find numerous tel: +381 11 3238 846 8188. www.ljubic.restoran.rs, Gospodar Jevremova 25. beautiful and largest of Belgrade’s parks is also the Dedinje, which includes the Royal Palace (Kraljevski prides itself on its selection of paintings, made by and dotted with clearings and fields, Ada has cafes, clubs and restaurants creating a maritime Iguana bar & restaurant, Karadjordjeva 2-4. most important historic location, dominated as it is dvor) and the White Palace (Beli dvor). If you are prominent national and international painters. The become the largest, most beautiful and most atmosphere in the summer months. Stylish break Lava Bar, Kneza Milosa 77, 3610525 by the Belgrade Fortress. The Kalemegdan Park is in taking a walk in the city center, in the very vicinity of Royal Palace is a representative mansion made of popular picnic spot, bathing beach and place to Boat transportation. It is a unique experience to stylish-looking architecture just off Belgrade’s main www.lavabar.rs. the city center and easily reached from Knez Terazije Square you will find The Old and the New white marble, which has hosted many officials and relax in Belgrade. arrive to Ada by private boats or small ships shopping street. Podrum wine bar, Visnjiceva 7, tel. 2625 237. Cool spots Mihailova Street (pedestrian street). Kalemegdan Palace. A very nice park in between will give you a eminent world leaders. The White Palace has salons The lake is ideal for mass recreation, swimming, operating from Branko’s Bridge and Blocks 45 and Belgrade designer shops Grand Casino, www.grandcasinobeograd.com, contains the Cvijeta Zuzori} Art Pavilion, the Music chance to relax and enjoy the view of beautiful and art objects which have the status of national rowing, kayaking, water polo, diving, wind- 70A. This service is available from May to October www.draganaognjenovic.com, “Must have“, Rige od Bulevar Nikole Tesle 3, tel. 2202800. THE BELGRADE FORTRESS Pavilion, and the Great Staircase (Veliko stepeni{te), architecture. Today the Old Palace houses the Belgrade treasure. It is open for visitors on Saturdays and surfing and other sports. from 9 am to 7 pm. Should you decide to get there Fere 6, www.draganaognjenovic.com. Klub Karantin, Krunska 80. The Belgrade Fortress was built as a defensive the Zoo, children’s fun fair, and a number of City Assembly and the Mayor’s Office. New Palace is Sundays. The registration at the Tourist Information There are also beach volleyball courts and by public transportation, use one of the following Galleries www.o3one.rs, www.gradbeograd.eu, Ljubic restaurant, both national and international structure on a ridge overlooking the confluence of the monuments, sculptures, sports and catering facilities. the Office of the President of the Republic of Serbia. Center is mandatory, at Makedonska 5. inflatable water soccer pitches, and facilities for bus lines 23, 37, 51, 53, 55, 58 or 88. www.domomladine.org and Museum of applied arts cuisine and a large selection of local home made www.tob.co.rs www.tob.co.rs www.adaciganlija.rs Sava and the Danube during the period from the 1st The Royal Palace and the White Palace the extreme sports of bungee-jumping, wall- >> www.mpu.rs. dishes with affordable prices. The restaurant is also a to the 18th century. Today the fortress is a unique www.beogradskatvrdjava.co.rs The Royal Palace was built between 1924 and 1929, www.kraljevina.org climbing and paintball. www.tob.co.rs VI DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. VII

Beograd ima specifi~an kulturni {mek, `ivu scenu koja pulsira energijom tokom ~itave godine - od manifestacija preko izlo`bi i konferencija, do festivala i koncerata, kako onih iz mejnstrim ponude tako i alternativne...

Beogradske tvr|ave i Kalemegdanskog parka, koji autor, mada organizuje izlo`be i sa vi{e radova, Me|unarodna tribina kompozitora i Muzi~ka sluè ponajvi{e za odmor i uìvanje, a u pro{losti se prikazuje dela iz privatnih kolekcija, pravi omladina Srbije na Kolarcu, manifestacije su mnogo puta ba{ odatle branio grad. Brojni aukcije. U kom{iluku je prepoznatljiva galerija Muzika posve}ene umetni~koj muzici koje tako|e ne kulturno-istorijski spomenici svedo~e o tome, ali New Moment u kojoj se, tako|e, organizuju treba propustiti. su se u njihovoj blizini udobno smestila i dela koncepcijski interesantni i raznovrsni sadràji. Beogradski dèz festival odràva se svake savremene umetnosti, ponajvi{e posredstvom Galerija Zvono usmerena je prevashodno na i ples godine u poslednjoj nedelji oktobra u Domu kreativnih intervencija Beogradskog letnjeg prikazivanje i promociju dela mla|ih autora, a u omladine, ali i na drugim lokacijama {irom festivala (BELEF). Ova manifestacija, koja svoja saradnji sa institucijama kulture nudi svoj ojeg god da ste poklonik muzi~kog grada. Oni ~ije u{i traè eksperimentalne kreativna stremljenja izraàva u vizuelnom, izlaga~ki prostor i manifestacijama Oktobarski ànra ne treba da brinete budu}i da }ete melodije i ritmove pose}uju Ring Ring, scenskom i muzi~kom podru~ju, najvi{e je salon i Realpresence. Galerija Haos Ku Beogradu sigurno prona}i svoj zvuk. me|unarodni festival „nove muzike“, koji se posredstvom svojih aktivnosti u sferi vizuelnih specijalizovana za crte` odavno je postala Po~etak godine, to jest, januar mesec rezervisan organizuje u Kulturnom centru Rex svakog umetnosti uspela da animira publiku, ali i nezaobilazna ta~ka za sve ljubitelje ove je za Guitar Art Festival, petodnevnu maja, a u tom alternativnom kontekstu doprinese trajnoj estetizaciji grada. Tako su se umetni~ke discipline, a kultna Galerija manifestaciju me|unarodnog karaktera zanimljiv je i DIS PATCH festival, okrenut moderno i ma{tovito osmi{ljene betonske klupe Grafi~kog kolektiva, koja predstavlja vrhunske posve}enu gitari u teoriji i praksi, a uz u~e{}e prevashodno druga~ijem poimanju elektronske (kreirane i nastale u okviru BELEF), udobno domete iz oblasti grafi~ke umetnosti, zna~ajna je virtuoza na ovom instrumentu svih profila i muzike. Veliki rok i pop koncerti i spektakli te smestile izme|u drevnih kalemegdanskih bedema, jo{ i po tome {to je jedina institucija koja generacija. Jubilarno, deseto izdanje ove smotre nastupi didèjeva redovna su pojava poslednjih, znamenite skulpture od terakote u dvori{tima dodeljuje godi{nju nagradu za dizajn. Galerija ugostilo je muzi~ke zvezde poput Morikonea i za razliku od prethodnih, godina u Beogradu. {kola i obdani{ta, tri murala ~uvenih umetnika Remont u tr`nom centru Staklenac, skoro Stinga, a za narednu godinu najavljeni su Ako i ne uspete da posetite pregr{t muzi~kih osvanuli su na fasadama zgrada, a stare porodi~ne deceniju podsti~e stvarala{tvo mla|ih generacija tandem AIR i Pako de Lusija, koji zahvaljuju}i de{avanja u prestonici, muzika }e vas u njemu

Foto: Stanislav Milojkovi} Foto: Stanislav fotografije gra|ana iskrsnule su u pasaìma ili na umetnika i nudi vrlo provokativne sadràje, ovom festivalu dolazi tre}i put u prestonicu. ipak pratiti na svakom koraku - iz obli`njeg nekim drugim neo~ekivanim mestima. sli~no galeriji Kontekst, znamenitoj i po svojim Kulturni centar Beograda ve} {est godina kafi}a, kluba, restorana, kafane, sa splava, ali i iz Ipak, ubedljivo najpose}enija manifestacija angaòvanim projektima. Zanimljiv je i istrajava na organizaciji festivala posve}enog instrumenta uli~nih svira~a, sa zvu~nika u postala je No} muzeja. Osim {to se njome Magacin u Kraljevi}a Marka te galerija O3one, ~embalu (êmbalo, ìva umetnost), nekom od podzemnih pe{a~kih prolaza, sa

Foto: Stanislav Milojkovi} Foto: Miroslav Dragojevi} njegovu kulturnu na~in, upravo ova velelepno zdanje Umetni~kog paviljona Cvijeta ponudu u sferi institucija kulture Zuzori} na Kalemegdanu, kao alternativa priklju~io porodici velikih svetskih metropola koja je osim po svom lepo ure|enom i tehni~ki nedvosmisleno slede}i uverenje da to nije radija u taksiju, a ponekad, jo{ uvek, i u Vizuelne vizuelnih umetnosti na primer, koja je ìva i ustoli~ila ideju Oktobarca, kako ga neki od milja pojavili i drugi prostori me|u kojima i koje ve} dugo prire|uju ovaj doga|aj, Beograd opremljenom ambijentu prepoznata i kao „mrtav” instrument, iako su koncerti na njemu gradskom prevozu. pulsiraju}a tokom cele godine, iako dve klju~ne zovu. Bilo je to 1960. kada je osnovan u okviru znamenito Tursko kupatilo. Kasnije, teì{te je vrlo brzo uspeo da zadobije {iroki auditorijum mesto na kojem se neguju fotografija i dizajn. danas veoma retki. Na prethodnim izdanjima Ljubitelji plesa tako|e imaju {ta da pogledaju institucije u njemu trenutno ne rade zbog Moderne galerije sa idejom da njegova izlo`ba izlo`be, preme{teno je u tako|e interesantan i zauzme impresivno mesto po broju posetilaca Nezaobilazna mesta za ljubitelje vizuelne ove smotre nastupili su eminentni umetnici i u Beogradu. Jedna od najzna~ajnijih umetnosti rekonstrukcija - Narodni muzej i Muzej predstavi najbolja doma}a ostvarenja iz likovne prostor Muzeja istorije Jugoslavije - Muzej 25. ove smotre. Kada se u maju, na Dan Muzeja, umetnosti tako|e su i Salon MSU, a od pedagozi iz SAD, Izraela, razli~itih evropskih manifestacija je Beogradski festival igre, koji savremene umetnosti. umetnosti, da bi se nekoliko godina kasnije maj, a izlo`ba jubilarnog Oktobarca de{avala se oglase fanfare koje ozna~avaju da besana manifestacija izdvajaju se jo{ Salon arhitekture i dràva, kao i iz regiona. KCB organizuje i Dane svakog prole}a predstavlja zna~ajne baletske i hvatili smo, Beograd nema balkone cvetne Daleko od toga da je ovo poèljna situacija, njima priklju~ila i dela iz primenjene i u javnoj garaì, na vozilima javnog prevoza, muzejska no} moè da po~ne, ìtelji prestonice Salon keramike, koje organizuje Muzej orgulja, Koncerte u Galeriji, a kraj sezone plesne kompanije, poznate koreografije te kako su nas u~ili pesmicama u obdani{tu, ali uprkos okolnostima, obe u saradnji sa umetnosti, dok je dana{nji entitet ove smotre tramvajima i trolejbusima, pa ~ak i na nekoliko kao da postanu svesni svega onoga {to grad primenjene umetnosti. Beogradska nedelja obeleàva se manjom muzi~kom svetkovinom, aktuelne produkcije. Misija ove smotre je Snema ni metro, niti je beo kako mu ime sestrinskim ku}ama uspevaju u okviru odre|en pojmom vizuelne umetnosti. Kroz televizijskih kanala. pogledu kulture ima da im ponudi, iako se u dizajna tako|e je postala jedno od pod naslovom Decembar svira dèz. predstavljanje zna~ajnih stremljenja u domenu kaè, ali je ipak neodoljiv - i u vizuelnom tematskih izlo`bi i posebnih projekata da istoriju svog postojanja Salon se menjao i Glavni organizator Oktobarca je Kulturni centar ve}ini tih institucija odvija program i tokom cele nezaobilaznih kulturnih zbivanja u gradu. Svake Beogradske muzi~ke sve~anosti, ili skra}eno savremene igre, a zanimljivo je da je u njenom smislu. Gra|evine u njemu su lepe i ru`ne, stare pokaù publici pregr{t dragocenosti iz svojih razvijao, kako po koncepciji tako i po novim Beograda, multidisciplinarna institucija sme{tena godine. Mnogi tada i prvi put pre|u prag nekog godine u nekom od termina tokom prole}a, BEMUS, najstariji je i najzna~ajniji festival okrilju pokrenuta jo{ jedna manifestacija pod i nove, obi~no jedna pored druge. Onih koje bogatih zbirki. Mnoge od njih je ove godine izlaga~kim prostorima koje je osvajao. Bio je u Knez Mihailovoj ulici u ~ijem se prizemlju nalazi od izlo`benih prostora i pobude svoje uspavane pored velike izlo`be, u okrilju ove smotre muzi~ke umetnosti u zemlji koji se odràva nazivom Belgrade Dance Screen, koja je seù u daleku pro{lost nema mnogo zbog video i svet. Izlo`ba Vek srpskog slikarstva NM uzdizana i osporavana manifestacija, ali uvek Likovna galerija, a na spratu galerija Artget apetite za kulturnim de{avanjima, a izme|u organizuje se i velika me|unarodna po~etkom oktobra. Na koncertnom podijumu, usmerena na me|uodnos filma, plesa i video brojnih ratova, a prestonica se podmla|uje u gostovala je u nacionalnom muzeju Rumunije, dobro pose}ena. Klju~ni zaokret u vezi sa posve}ena fotografiji. KCB raspolaè i ostalog saznaju i da u svom gradu imaju 40 konferencija na kojoj nastupaju neka od u okrilju ove smotre, nastupili su neki od umetnosti. BDS se odràva u Institutu visinu, izgradnjom privatnih ku}a sve sa a izlo`ba O normalnosti MSU u Va{ingtonu i Oktobarcem desio se 2005, kada je odlu~eno da bioskopskom salom, knjiàrom, kafeterijom te muzeja, veliki broj kulturnih centara iz razli~itih najve}ih imena iz domena takozvanih najzna~ajnijih umetnika sveta - filharmonijski Servantes u oktobru mesecu, kada i najve}i broj dvori{tem na vrhovima predratnih zgrada. Klagenfurtu. Najstariju i najve}u mejnstrim sva njegova budu}a izdanja budu prodavnicom ma{tovito dizajniranih suvenira na zemalja te pregr{t galerija. Me|u njima se u kreativnih industrija. Prestonica tako|e ima i orkestri iz Be~a, Los An|elesa, Berlina, klju~nih manifestacija, a jedna od Te{ko je objasniti gostima da ipak nije u pitanju manifestaciju vizuelne umetnosti - Oktobarski me|unarodnog karaktera. Nove ideje u vezi sa ~ijem se izlogu nalazi ekran senzibilan na dodir, poslednje vreme pojavljuje i nemali broj njih u Me|unarodni salon stripa, koji organizuje Petrograda, Kronos kvartet, Herbert fon najpose}enijih me|u njima je Me|unarodni neki poseban graditeljski stil, ali nije li ova samo salon koji je ove godine napunio pedeset prostornom organizacijom izlo`be u posredstvom kojeg se moète upoznati sa privatnom sektoru. Neke od zna~ajnijih su i Studentski kulturni centar, kao i svoj ro|endan - Karajan i Zubin Mehta, Mstislav Rostropovi~ i sajam knjiga. A. ]uk jedna u nizu vizuelnih kontradiktornosti godina, osmislila je direktorka MSU, {to je za me|uvremenu su isprobane te su se pored najrazli~itijim sadràjima grada. mini Arte galerija u Svetogorskoj ulici sa manifestaciju Dani Beograda. Mi{a Majski, Svjatoslav Rihter i Marta Argeri~, glavnog grada Srbije, koje se reflektuju i na jubilej bio logi~an potez i po tome {to je, na neki tradicionalniih izlaga~kih mesta, kakvo je i On }e vas uputiti svakako i na adresu izlaga~kom koncepcijom jedno delo - jedan Aleksandra ]uk Jehudi Menjuhin i Maksim Venger... Strana VIII

ZEMUN - GARDO[ BOTANIC GARDEN Cool museums and galleries Krunska 51, 2433 886, www.tesla-museum.org Museum of Aviation proclaimed cultural property. In the garage were also Andre Nikoli}a 14, 2651 654 Gallery of the Museum of Natural History This part of Belgrade is situated along the right The Botanic Garden stretches over approximately Opening hours: 10am-6pm; Saturday and Sunday The attractive Museum facility is located on the kept automobiles that participated in the First www.museumofafricanart.org The permanent exhibition is particularly bank of the Danube. For most of its history, it 5 hectares, and contains more than 250 species of Belgrade art galleries 10am-1pm; closed on Mondays. plateau in the grounds of the Airport “Nikola Tesla” International Auto-Car Race held in 1939 in Belgrade. Opening hours: every day 10am-6pm attractive for the Ice Age animal remains (spiral developed separately from the Belgrade, which trees and shrubs, domestic, European and exotic O3one Gallery, Andri}ev venac 12, Magacin, Kraljevica and houses in its collections and resources more than Majke Jevrosime 30 Access for disabled persons, 3034 625. tusks of Woolly Mammoth, Woolly Rhinoceros lies across the Sava River, but development of plants growing out in the open, and the total Marka 4, Graficki kolektiv, Obilicev venac 27, Sanu, House of Flowers 200 aircrafts, 130 air engines, several radars and www.beograd.rs. Ethnographic Museum Skull, Cave Bear vertebra, Giant Deer’s Antlers) New Belgrade in the late 20th century joined plant stock today is made up of about 500 trees, Knez Mihajlova 35, Salon of the Museum of House of Flowers was built in 1975 as an auxiliary missiles, aircraft equipment, 20,000 books and more Opening hours: Monday - Friday 11am-7pm. The permanent exhibition occupies three levels - and fossil species that prove the existence of the them together in a continuous urban area. The shrubs and other plants. Apart from the outdoor Contemporary Art, Pariska 40, Ulus, office with covered garden during Josip Broz Tito’s life than 200,000 photographs. floors. On the first floor is the assemblage of Serbs warm Pannonian Sea fifteen million years ago in Fortress is the oldest building in Zemun and is beds, the Botanic Garden also contains a Knez Mihailova 37 in the immediate vicinity of his residence. According Airport “Nikola Tesla“, Sur~in, 2670 992 Museum of African Art and their folk culture, the second relates to creation the Belgrade area (shells, corals, snail mentioned as early as the 9th and 11th centuries. greenhouse and the offices of the Institute of Most of them are working till 7pm, Saturdays till 3pm. to his wish he was buried in the central part www.muzejrv.org. The collection consists of 1,800 authentic objects of of folk textiles, while the third level relates to Beogradica, fossil shark tooth Carcharocles The remains that can be seen today date from the Botany (administration department, herbarium, surrounded with flowers and greenery. Today, there is Opening hours: 9am-6pm (summer season); art, mostly from the countries of West Africa. It is a traditional housing culture. megalodon). 15th century. Walk through Zemun will give you library, lecture hall, laboratories. A special Nikola Tesla Museum a simple tomb of white marble with inscription: Josip 9am-3pm (winter season); closed on Mondays. collection of cultic, magic, decorative and practical Studentski trg 13 Access for disabled persons, Mali Kalemegdan 5 Access for disabled persons, completely different experience then the other attraction of the Botanic Garden is the Japanese The Museum of great inventor Nikola Tesla opened to Broz Tito 1892-1980. objects made of wood, bronze, textile, stone and 3281 888, 2625 140, 3284 317, www.nhmbeo.rs parts of Belgrade, not only considering Garden. The Botanic Garden is open for visitors public in 1955. The permanent exhibition contains Boti}eva 6 Access for persons with special needs, 3671 Museum of Automobiles ceramics: masks, sculptures, musical instruments, www.etnografskimuzej.rs Opening hours: 10am-9pm (April-October); architecture, but the spirit, atmosphere and river from 1st May to 1st November from 09.00 to original documents, books, journals, designs and 296, www.mij.rs. Bratislava Petkovi}’s Collection textiles, jewelry, practical objects and miniature Opening hours: 10am-5pm Sunday 9am-2pm; 10am-5pm (November-March); closed on facilities. 19.00. 43 Takovska st. drawings of the greatest Serbian inventor. Opening hours: 10am-4pm; closed on Mondays. The museum is called the “Modern Garage” and was bronze sculptures. closed on Mondays Mondays >> VIII DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. IX

Nastavak sa strane VII Fotografije: Stanislav Milojkovi}

kutak imaju i u bioskopu Balkan, najstarijoj i jedan od njegovih tako|e najzna~ajnijih jednoj od po enterijeru najlep{ih dvorana u upravnika i reditelja Bojan Stupica, ono je to i Filmska i gradu, Art biskopu, Dvorani kulturnog centra. postalo. Jedan od njegovih vrhunaca, uo~i Upravo ova bioskopska dvorana u prostoru raspada Jugoslavije, osamdesetih godina 20. KCB, centar je zbivanja mnogih festivala koji se veka, obeleìli su reditelji sa ~itavog pozori{na odvijaju do kraja kalendarske godine - festivala jugoslovenskog prostora. Trojica, koji su na angaòvanog filma Slobodna zona, neki na~in njegov za{titni znak, i dan-danas Beogra|anima omiljenog Festivala autorskog postavljaju komade na njegovim scenama - ponuda filma i drugih. I to nije sve. Beograd ima i Dejan Mija~, Slovenac Du{an Jovanovi} i Balkanimu, festival animiranog filma, i Makedonac Slobodan Unkovski. Upravo je re vi{e od tri decenije u Beogradu je Beldoks, jo{ jedan festival dokumentranih Unkovski nedavo reìrao [ekspirovu osnovan me|unarodni filmski festival - ostvarenja, pa arheolo{ki, etnolo{ki i festival pastoralnu komediju Kako vam drago na PFest, a pre vi{e od ~etiri, Beogradski podvodnog filma. Velikoj sceni. U renesansnoj komediji Unkovski internacionalni teatraski festival - Bitef. I jedan i Sa Bitefom po~inje pozori{na sezona u se tako|e nadavno na{ao reìraju}i operu drugi do dana dana{njeg predstavljaju dve Beogradu - uvek od sredine do kraja septembra, Mandragola, koju je prema Makijavelijevom najmasovnije kulturne manifestacije u gradu, i a onda u oktobru na red dolaze prve teatarske tekstu, u pravom renesansnom obi~aju po www.camera.aero jedan i drugi bili su ne{to po ~emu je i ona premijere. Osim Narodnog pozori{ta, koje je narud`bini Madlenianuma, napisao Beer Fest postavlja Beograd na festivalske mape Evrope i sveta nekada{nja zemlja bila prepoznatljiva. Fest je samo delom gradsko (re~ je o nacionalnom kompozitor Ivan Jevti}. Za JDP je vezan i Jovan dovodio holivudske zvezde i evropske filmske teatru), Beograd ima jo{ Jugoslovensko dramsko ]irilov, ìva legenda ovda{njeg teatra, tako|e autore, a Bitef je, sve do pada Berlinskog zida, pozori{te, Atelje 212, Beogradsko dramsko kao jedan od upravnika. On je, sa Mirom bio mesto ujedinjenja makar pozori{nog Istoka pozori{te, jedino muzi~ko - Pozori{te na Trailovi} i osniva~ pomenutog Bitefa, a pre toga i Zapada. Sve najva`nije u svetu ove dve Terazijama, Zvezdara teatar, pa Operu i teatar i Ateljea 212, pozori{ta koje je prvo u isto~noj umetnosti bilo je prikazano na ova dva festivala, Madlenianum i Pozori{te Slavija osnovana Evropi izvelo dramu apsurda, Beketovog Centralni provod leta ~iji je osniva~ grad Beograd. privatnom inicijativom. Tu su i pozori{ta ze êkaju}i Godoa. U ovom pozori{tu trenutno Po~eli smo od Festa jer je on nekada decu i mlade - Malo pozori{te „Du{ko Radovi}“, te~e „revolucionarna“ sezona, koja }e, sa najtraènijim turisti~kim mestima. Razvijena kalendarski ozna~avo po~etak va`nih Pozori{te „Bo{ko Buha“, Pozori{te lutaka podse}aju}i ovogodi{njim repertoarom na ta TAMO I OVDE Belgrade Beer Fest u brojkama svest o zna~aju festivala za grad, uz dobro pozna- kulturnih zbivanja u gradu. Odvijao se u „Pinokio“, pa Pozori{tance Pu`... Narodno slavna, nekada{nja bitefovska i tu nema~ku poslovnost, rezultiraju upravo ova- januaru, mada mu ni malo izme{tanje ka kraju pozori{te i Madlenianum jedina su dva koja {ezedesetosma{ka vremena, ponovo na scenu okvirima Evropske unije turizam predsta- Godina 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 kvim podacima, dok je nematerijalnu vrednost februara nije promenilo vremenske uslove u pored drame, imaju i operu, a Narodno jo{ i postaviti kultni mjuzikl Kosa. ]irilov je, vlja jedan od najve}ih privrednih sektora Trajanje u danima 44 5 5 5 55interakcije posetilaca nemogu}e utvrditi. kojima se odvija niti, {to je jo{ va`nije, smanjilo balet kao posebne segmente. U Narodnom se naravno, „ume{ao“ svoje prste i u osnivanje Usa devet odsto zaposlenih i devet odsto Broj posetilaca 220.000 300.000 420.000 450.000 550.000 650.000 650.000 Naravno, iza Oktoberfesta je 200 godina tradici- broj posetilaca. Naprotiv, iz godine u godinu, uglavnom interpretira i reinterpretira klasika, a Bitef teatra na skveru Mire Trailovi}, jednog od u~e{}a u potro{nji. Prema predvi|anjima Svetske je, ali mi{ljenja sam da se bavarski uspe{ni princi- Broj u~esnika/izlaga~a 35 39 45 52 58 65 68 Festival festivala, {to opisuje koncept ove scena Ra{a Plaovi} ~esto je rezervisana za najmla|ih beogradskih pozori{ta, koje svoj turisti~ke organizacije (WTO) broj dolazaka turi- pi mogu mnogo brè implementirati u srpske tu- manifestacije, poseti bar za neki procenata vi{e doma}e ili strane savrmene dramske tekstove. repertaoar i predstave zasniva na tragu onih sta u Evropu bi}e dupliran do 2020. godine. Broj brendova/didèjeva 34 38 40 42 70 44 47 risti~ke proizvode. BBF se trudi upravo to i da radi ljudi. Sada, me|utim, kako se Fest odvija u Upravo pred Novu 2010. godinu, Nu{i}evog kakve se vide na istoimenom festivalu. U sklopu turisti~ke grane, kulturno-manife- Broj objavljenih novinskih tekstova 108 250 270 295 305 354 576 iz godine u godinu. Besplatan ulaz na festival sa Poseta sajtu festivala februaru, kalendarski kulturna godina Pokojnika ne scenu ovog pozori{ta postavio je Beogradsko dramsko odlu~ilo se za „laki“ stacioni turizam je faktor socijalnog, ekonom- 50.000 80.000 120.000 140.000 165.000 190.000 200.000 ogromnom produkcijom i kvalitetnom muzikom zapo~inje jednim drugim, znatno mla|im, ali Egon Savin, dok je tekst savremenih ruskih komad „laganog“ autora i nedavno na svojoj skog i kulturnog razvoja, koji moè biti genera- u periodu juli-avgust deluje magi~no za ceo region, naspram hiperpro- tako|e uveliko zna~ajnim festivalom, ovoga dramskih pisaca, bra}e Presnjakov - Igraju}i sceni postavilo Sviraj to ponovo, Sem Vudija tor brzog rasta i velikog deviznog priliva. dukcije raznih doga|aja sa jo{ uvek te{ko dosti- puta najboljih dugometra`nih dokumentranih `rtvu na sceni Plaovi} postavio mladi reditelj Alena, a istog autora, po(d)vla~e}i paralelu Belgrade Beer Fest (BBF) svake godine poseti `nim cenama karata. Gosti Beograda ostavljaju no- ostvarenja, pod nazivom Sedam veli~anstvenih. Nikola Zavi{i}. Njujork - Beograd, „setilo“ se i Pozori{te „Bo{ko vi{e od 600.000 ljudi, od kojih je nekoliko deseti- je Beogradska kulturna mreà, za svega nekoliko zo postao najmasovniji turisti~ki doga|aj u regi- vac u hotelima ili hostelima, koriste prevozna sred- Sledi, dakle, Fest, a nemalo za njim, ~uveni Jugoslovensko dramsko, osnovano Buha“, u kome je na Alenove teme postavljen na hiljada iz inostranstva. Kada je 2006, u novo- godina, uspela da materijalizuje inicijalnu ideju onu, brzo je stekao veliku popularnost kod gra- stva, posete muzeje, restorane, klubove. Najva`ni- „martovski“ festival, koji se tako|e ne odvija neposredno posle Drugog svetskog rata, trebalo komad Neboj{e Rom~evi}a Ne znam {ta je godi{njem izdanju uticajnog britanskog lista In- kojom se vodila od 2003 - da Beograd i Srbija do- |ana Srbije i inostranih gostiju, jer sadrì dobitnu ja je svakako poruka koju }e poneti sa festivala i is- vi{e ba{ uvek u martu, ali i pomeranje datuma i je da bude pandan tada{njem beogradskom pitanje, ali odgovor je seks. Du{ko Radovi} dipendent, me|u najavama nekoliko desetina biju manifestaciju festivalskog karaktera, koja }e formulu - besplatan ulaz, promociju vi{e deseti- pri~ati svojim prijateljima - da je Beograd kosmo- mesta odràvanja ne umanju tradiciju ove NP. U rukama me|uratnih modernista, kakav smelo se poduhavtio savremene operske najatraktivnijih turisti~kih doga|aja na planeti u kvalitetom i masovno{}u postati svojevrsni na najpoznatijih srpskih i svetskih brendova pi- politski i srda~an grad, èljan da svojom nekonven- manifestacije. U pitanju je Beogradski festival je bio jedan od upravnika Milan Dedinac ili produkcije - Deri{ta Filipa Glasa, dodaju}i tako 2006. svoje mesto na{ao i BBF, postalo je jasno da „brend“ srpske prestonice. Festival koji je vrlo br- va, uz kvalitetan muzi~ki program. cionalno{}u privu~e goste iz raznih delova sveta. dokumentarnog, kratkog igranog i animiranog brojnim predstavama namenjenim Borave}i ovog septembra u Minhenu, na Ok- Jedna od krucijalnih stvari u privla~enju turista filma, koji je i mnogo straiji od svih najraznovrsnijoj publici - od uzrasta, preko toberfestu, delegacija BBF imala je prilike da vidi je strate{ko razmi{ljanje na duì rok. Nedavno prethodnih, a i me|u najstarijima je te vrste u potreba do interesovanja, jo{ ne{to novo. kako ceo jedan region u sinergiji raznih aktivno- usvojena strategija razvoja turizma ohrabruje, i u Evropi. U lepo, toplo, letnje vreme, Beogra|ani Zvezdara teatar, nekada{nje pozori{te sa sti doprinosi gotovo neverovatnim brojkama: za vremenima pred nama obavezuje na pravljenje malo naprave izlet do Kosmaja gde ih ~eka periferije, odavno je „u centru“, a Terazije nisu dve i po nedelje trajanja, festival poseti vi{e od se- sna`nijih iskoraka. BBF }e 2010. dati svoj doprinos, Sofest, filmski festival u Sopotu, tako|e sa to samo doslovno, ve} tako|e i svojim dam miliona ljudi, dok je celokupan prihod (ho- istovremeno upu}uju}i dru{tveno-odgovorne po- nemalim trajanjem i od zna~aja za grad. repertoarom dostojnim jednog Brodveja - telski sme{taj, transport, ugostiteljstvo, popijeno ruke velikom broju mahom mladih ljudi koji po- Ostatak leta filmovi „putuju“ po festivalima u Briljantin, Kabare, îkago, samo su neki od pivo) blizu milijarde evra. Ovakvim obrtom, grad sete festival. Jer upravo je zabava jedan od najbrìh ostatku Srbije ili sveta, a s jeseni se vra}aju u mjuzikla sa repertoara tog pozori{ta. I, da, Minhen, koji ne predstavlja neku posebno atrak- puteva da takve poruke padnu na „plodno tlo“. Beograd, u bioskope. Naàlost, mnogi od Slavija organizuje sopstveni regionalni tivnu turisti~ku destinaciju, stoji rame uz rame To su dva paralelna procesa, koja najve}i efekat kultnih biskopa ovoga grada, nekada pozori{ni festival, a u Zemunu je, tako|e upravo daju u sinergiji. Jer pored fantasti~nih na- vlasni{tvo Beograd filma, vi{e ne rade, ali tradicionalni, Festival monodrame i pantomime stupa Stereo Mc’s, Darka Rundeka, Vlatka Stefa- Beogra|anima i svima onima koji posete po~etkom leta. Onda nastupa Belef ~iji Isti brendovi novskog, Van Goga, Zvonka Bogdana, Lajbaha... i njihov grad na raspologanju je nekoliko multimedijalni - muzi~ki, vizuelni, i izvo|a~ko- prepoznatljive, pozitivne energije, jednako je va- multipleksa - od prvog u gradu (Tuckwood), -pozori{ni program, vrhunskim produkcijama decenijama unazad `no uputiti sna`ne dru{tveno odgovorne poruke. preko Rode, Delta Citya, Koloseja. Za filmske iz svih ovih oblasti neretko „pokrije“ ~itavo Ljubazni doma}ini iz organizacije Oktobarfestaob- Uspe{nost kampanje Biram da recikliram za ovo- sladokusce, koji bi da pogledaju po neki art beogradsko kulturno leto i tako ponovo jasnili su nam da „zakup prostora“ na Oktoberfestu godi{nje festivalsko izdanje, zato predstavlja vetar film i izvan festivala, ostalo je nekoliko do|osmo do septembra i jo{ jednog Bitefa, pa nije mogu}. Na festivalu u~estvuje samo {est min- u le|a. Upravo kako pi{e na nagradi koju su festi- bioskopa. Osim dvorane Jugoslovenske pozori{nih i filmskih premijera s jeseni, pa henskih brendova piva, i to je tako decenijama valu dodelili marketing stru~njaci Srbije: Punom kinoteke, u kojoj mogu da gledaju ono {to ve} filmskih festivala... Kretanje po krugu unazad. Ako bi bilo koja minhenska pivara izme- parom napred. Ka pozicioniranju Beograda kao odavno pripada filmskoj istoriji, iz arhiva, beogradske kulturne ponude beskona~no je, a stila proizvodnju samo kilometar van podru~ja gra- razvojne turisti~ke destinacije za budu}nost. jednog od najbogatijih u svetu, ljubitelji neponovljivo i uvek uzbudljivo. da, ne bi imala pravo da nastupi na Oktoberfestu. Dejan Grasti},

umetni~kog, evropskog i autorskog filma, svoj Savi} Foto: Stefana Ivana Matijevi} Foto: FoNet Beogradska kulturna mre`a

Cool Sightseeing OLD ZEMUN possibilities for recreation and relaxation in this oasis BALLOON RIDE OVER BELGRADE Schedule: Cool events Belgrade Fashion Week Belgrade Beer Fest Duration: 90 minute guided tour in the center of Belgrade. Get to know Belgrade from a different perspective - Tasting of six different kinds of rakia, served with New Year Celebration in the City October 18 - 22 August Each neighbourhood in Belgrade has its own unique Departure point: Zgrada Starog Magistrata ( Old City Entrance fee per car: 250 dinars and enjoy the romantic view of the confluence of the appropriate snacks, in three different places in 31 December SEVEN DAYS OF GLAMOUR A TOST TO BEER vibe and characteristics. The old city is easy to pass Hall ), every Saturday from 04:00 pm to 05:30 pm Information: www.adaciganlija.rs Sava and Danube rivers. Sightseeing from the air is Belgrade THE CITY AS A CONCERT STAGE www.belgradefashionweek.com www.belgradebeerfest.com through on foot, so pick up a free map in Tourist info Information and tickets: Tourist information Center , available daily throughout the year provided the - Services of a professional guide in Serbian or English www.beogradskanovagodina.org center or any hotel and prepare to enjoy! Terazije (Pedestrian Subway), tel. 263 5622 OPEN BUS SIGHTSEEING weather is dry and the wind speed does not exceed 5 - Presentations, lectures and expert commentary at Guitar Art Festival Belgrade Music Festival - BEMUS Duration: 50 - 70 minute guided tour m/s. The balloon flies at altitudes of up to 1000 m. Rakia Bars Museums at Night 8-14 February October WALKING TOUR OF THE OLD TOWN AND WALKS ON ADA CIGANLIJA Departure point: Trg Nikole Pa{i}a 12 (12, Nikola Duration: 60 to 90 minutes Departure point: Rakia bar III (Strahinji}a Bana 21), 15 May THE WORLD OF A SUBLIME INSTRUMENT RENOWNED CLASSICS AND ALTERNATIVE BELGRADE FORTRESS (Organized by Public Company Ada Ciganlija) Pasic’s Square), every day except Sunday at 11 am in Tickets: Balon servis, Salvadora Aljendea 5/9, tel. 065 every Saturday, at 05:00 pm MIDNIGHT HERITAGE www.gaf.co.sr www.bemus.org Duration: two hour guided tour Oasis in the Center of Belgrade serbian and english / 334 3434 and 062 / 252 067, www.balonservis.co.rs Contact: www.nocmuzeja.org Departure point: in front of Albanija Tower (at the Because of its popularity, Ada Ciganlija has been Reservation and information: Magelan Tourist Agency and Rakia Bars Ring-Ring - International New Music Festival Belgrade Jazz Festival - Music entrance to Pedestrian Subway), every Saturday at commonly nicknamed “Belgrade Sea“, visited by BS TOURS - Savski trg 1a; tel. 761 46 93; 668 84 48; “RakiA“ TOUR OF Belgrade On weekdays: (021) 472 4088 Belgrade Design Week 13 - 17 May End of October-beginning of November 11:00 am (in Serbian) and 01:00 pm (in English) inhabitants of Belgrade and their guests, earlier only www.bstours.co.rs If you would like to feel the authentic charm of On weekends: 065 / 624 3526 May ALTERNATIVE SOUND JAZZ JUBILEE Tickets: Tourist information Center , Terazije in spring and summer, and today during the whole Information and tickets: Tourist information Center, Belgrade and its bohemian atmosphere, then this is www.visitserbia.org, www.rakiabar.com CREATIVE INDUSTRY FESTIVAL www.rex.b92.net www.belgrade-jazzfest.org (Pedestrian Subway), tel. 263 5622 year. Take a walk around the Sava Lake to reveal all Terazije (Pedestrian Subway), tel. 263 5622 the tour for you. www.belgradesignweek.com >> X DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. XI

LAK[E, BR@E, SIGURNIJE Prema podacima Turisti~ke organizacije Beograd (TOB)

OVOREN PETI TURISTI^KI INFO CENTAR Turisti~ka organizacija Beograda otvorila je sredinom decembra svoj turisti~ko-informativni centar u prizemlju Beoizlo- ga u Knez Mihailovoj ulici 6. Posetioci Beograda iz zemlje i Najvi{e gostiju iz Slovenije inostranstva ubudu}e }e na oko 230 kvadratnih metara novog prostora mo}i da dobiju sve potrebne informacije o glav- nom gradu Srbije, ali i da pogledaju neku zanimljivu izlo`bu. Re~ je, ina~e, o petom objektu takve vrste u gradu.

Turisti~ki info centri Aerodrom „Nikola Tesla“, tel. 209-7828 (08.00-20.00), info-aerodromŸserbia.travel Makedonska 5, tel. 3343-460 (09.00-20.00, sub. 09.00-17.00, ned. 10.00-16.00), bginfo.makedonskaŸtob.co.rs Terazije, podzemni prolaz kod Palate „Albanija“, tel. 2635-622 (09.00-20.00, sub. 09.00-17.00, nedeljom zatvoreno), bginfo.terazijeŸtob.co.rs Glavna `elezni~ka stanica, tel. 361-2732 (09.00-20.00, sub. 09.00-17.00, ned. 10.00-16.00) Savsko pristani{te, Kara|or|eva (mart-novembar, 08.00-19.00), bginfo.pristanisteŸtob.co.rs Prizemlje Beoizloga Kulturnog centra Beograda, Knez Mihailova 6, tel. 3281-859 (09.00-20.00)

HITNI SLUÂJEVI HITNA POMO] (00-24), Bul. Fran{e D’Eperea 5, tel. 94, www.beograd94.org.yu URGENTNI CENTAR (00-24), Pasterova 2, tel. 3618-444 Deùrne zdravstvene ustanove 00-24 - Klini~ki centar Srbije, Pasterova 2, tel. 361-8444, www.klinicki-centar.rs - KBC „Zvezdara“, Dimitrija Tucovi}a 161, tel. 3810-969 - KBC „Zemun“, Zemun, Vukova 9, tel. 3772-666 - KBC „Dr Dragi{a Mi{ovi}“, Heroja Milana Tepi}a 1, tel. 2667-122, www.dragisamisovic.com - KBC „Beànijska kosa“, Zemun, Beànijska kosa bb, Foto: Beta tel. 3010-777, www.bkosa.rs Ove godine Beograd je, za Bilo je i oko 50.000 gostiju Prose~an broj dana provedenih - Vojnomedicinska akademija (VMA), Crnotravska 17, NAJVI[E GOSTIJU do{lo je iz tel. 2661-122, www.vma.mod.gov.rs prvih deset meseci, posetilo, koji su u Beograd do{li u Beogradu je 2,65. Deùrni zubari 00-24 oko 399.269 gostiju, velikim brodovima, koji su Slovenije (29.696) - Stari grad, Obili}ev venac 30, tel. 2635-236 od toga 294.564 gostiju krstarili Dunavom. Tokom 2007. Beograd je - Vra~ar, Kneginje Zorke 15, tel. 244-1413 Crne Gore (20.409), dolazi iz inostranstva (sedam Deùrne apoteke 00-24 posetilo oko 500.000 Bosne i Hercegovine odsto vi{e nego 2008). - Prvi maj, Kralja Milana 9, tel. 3344-923 Oko 60 odsto gostiju su stranaca. Taj broj odnosi se (21.829), Nema~ke - Sveti Sava, Nemanjina 2, tel. 2643-170 poslovni ljudi, a ostalo su gosti samo na hotelske goste, a u (18.623), - Zemun, Glavna 34, tel. 2618-582 Za prvih deset meseci koji su posetili grad turisti~ki. TOB procenjuju da je bar jo{ Italije (15.551), 300.000 gostovalo na Hrvatske (19.967), USLUGE zabeleèno 1.061.692 Na kupovinu suvenira, brodovima, u hostelima i Gr~ke (11.912), Biro za na|ene stvari, Studentski trg 18 (08.00-15.30), no}enja (~etiri odsto vi{e nego 2008), od toga broj no}enja razgledanje grada, muzeja, privatnom sme{taju. Bugarske (10.453), tel. 182-302 pozori{ta, ru~ak... turisti Prevodioci koja su ostvarili stranci iznosi U odnosu na 2006. godinu, Francuske (9.310) i - Asocijacija prevodilaca Srbije, Ki~evska 9, tel. 444-2997 699.945 (16 odsto vi{e nego potro{e izme|u 4.000 i njihov broj porastao je Velike Britanije (9.905). - Institut za strane jezike, Gospodar Jovanova 35, tel. 2623-022 pro{le godine). 6.000 dinara, bez sme{taja. za 23 odsto. - Centar stranih jezika „International“, Zetska 2, tel. 3244-039 Dostava cve}a na adresu - Teleflora, Svetogorska 11, tel. 3030-047, www.teleflora.rs - Interflora, Vojvode Stepe 405, tel. 3974-965 Pranje ve{a - Ve{eraj express laundry, Resavska 34, tel. 323-9098, www.veseraj.com Prodaja ulaznica Ulaznice za pozori{ta, koncerte i duge doga|aje prodaju se na blagajnama prostora gde se programi odràvaju, kao i na slede}im mestima: - Bilet servis, Trg Republike 5, tel. 303-3311, www.biletservis.co.rs - Eventim, Bul. Zorana \in|i}a 113/3, tel. 2144-438, www.eventim-yu.com - Ticketline, Strahinji}a Bana 27, tel. 2030-570, www.ticketline.co.rs - Tiketservis, tel. 065-888-0-555, www.tiketservis.com Foto: Stefana Savi} Foto: Stefana Foto: FoNet

ATP Serbia Open Cool shows Viva la vida! century, this is a musical story about the oldest 3 - 10 May Inspired by Frida Calo Balkan family TENNIS SPECTACLE NATIONAL THEATRE Opera Gypsies go to Heaven- Cigani lete u nebo www.serbiaopen.rs www.narodnopozoriste.rs Hasanaga’s Wife - Hasanaginica The Most Beautiful Russian songs with unforgettable Ballet This is a story about the tragic of Hasananginica’s choreography and the love story between gypsy and Science Festival Who is singing out there -Ko to tamo peva faith, followed by The Orchestra and Choir of the horse thief. 4 - 6 December There are no star actors, episode actors, characters National Theatre in Belgrade www.festivalnauke.org and types. The whole society is of a type and typical MADLENIANUM and together with the audience, it passes through the POZORI[TE NA TERAZIJAMA www.madlenianum.rs October salon - actual tendencies in the domain of adventure “in the same boat“. (Theatre on Terazije) Musical, LES MISÉRABLES visual arts Interval www.pozoristeterazije.com November The performance is expressed relativity flow of time, Musical Dom omladine Belgrade (DOB) www.oktobarskisalon.org before we rotate images of different characters; Maratonci A center that promotes programs for youth in the sphere of contemporary art and culture. In its everything is very dynamic, although the time After the film, which is considered one of the best >> actually is. films of domestic film industry in the twentieth range of activities, Dom omladine covers all art XII DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. XIII XIV DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. XV

Glavni grad Srbije ima zavidan broj mesta na kojima se odràvaju veliki koncerti Beograd na svetskoj muzi~koj mapi rethodnih godina Beograd je postao Dòa Satrianija, a slede}e godine Sava centar }e nezaobilazna ta~ka na mapi svetskih ugostiti Krisa Riju. Pmuzi~kih zvezda. Samo u godini na Prestonica Srbije tek je u XXI veku otkrila da izmaku glavni grad Srbije posetili su Karlos ima i sjajno mesto za velike koncerte na Santana, Tom Dòns, Eros Ramacoti, Madona, otvorenom prostoru, a ono se nalazi na u{}u reke zatim grupe Simpli red, Simpl majnds, pa Save u Dunav. Iako su ovaj prostor jo{ odranije verovatno najve}i hevi metal sastav dana{njice koristile doma}e muzi~ke zvezde, prvi veliki AC/DC... Mnogo bi redova trebalo ako bi se koncert odràli su ~uveni Rolingstonsi 2007. doslovce nabrojala svaka svetska muzi~ka Potom su usledili nastupi grupe Polis i Madone zvezda koja je gostovala u Beogradu. înjenici ovog leta. Na njemu se ve} nekoliko godina da prestonica Srbije moè da se pohvali velikim odràva Beer fest, jedan od najve}ih doma}ih brojem koncerta ide u prilog i to {to Beograd, muzi~kih festivala. Prednost ovog prostora je poput drugih svetskih metropola, ima zna~ajan ponajvi{e u tome {to prakti~no nema ograni~enje broj mesta gde se odràvaju veliki koncerti. u broju ljudi koje moè da primi, te se na njemu Ponos glavnog grada Srbije, kad je u pitanju mogu praviti koncerti za pet ili 500.000 posetilaca. jesenja i zimska koncertna sezona, nesumnjivo Kad su otvoreni prostori u pitanju, ne sme se je Beogradska arena. Ova hala gra|ena je zaobi}i ni donji grad Kalemegdanske tvr|ave, gde ukupno ~ak 15 godina, ra~unaju}i i to {to su se organizuju nastupi kojima moè prisustvovati

radovi dugo vremena stajali zbog finansijskih do 15.000 ljudi. Foto: Tanjug problema koji su zahvatili Srbiju tokom ratova Od ostalih velikih prostora Beograd ima i 90-ih godina pro{log veka. Iako joj je stadion Partizana na kome su sjajne koncerte Ra`natovi}...), zbog toga {to ne zadovoljava ugostila Brajana Adamsa, ali one se prvenstvena namena za sportska de{avanja odràli Metalika i AC/DC. U neposrednoj neophodne svetske standarde da se sa tribina prvenstveno koriste kao sportska borili{ta, pa (po~ela je da se gradi zbog Svetskog prvenstva u blizini je i stadion Crvene zvezde, ali na njemu moè nesmetano si}i na teren. Tu su i hala organizatori koncerata mahom odustaju od ko{arci 1994, a zavr{ena je za potrebe se odràvaju mahom koncerti doma}ih Pionir, gde je pevao i legendarni Lu}ano njih po{to im nije uvek jednostavno da dobiju Evropskog prvenstva u istom sportu 2004), muzi~kih zvezda (Zdravko ôli}, Ceca Pavaroti, kao i Hala sportova koja je nedavno odgovaraju}i termin. Arena je prethodnih godina postala Prednost glavnog grada Srbije je u glavna hala u Srbiji za muzi~ke tome {to ima i veliki broj odli~nih spektakle. Pro{le godine (2008) u prostora za takozvane male koncerte, njoj je odràno i jedno od kapaciteta do 1.000 mesta, a najazna~ajnijih evropskih muzi~kih pomenu}emo samo dva takmi~enja, Evrosong (nekada{nja najzna~ajnija. Dom omladine Pesma Evrovizije). Veliki kapacitet Beograda nalazi se u samom „srcu“ tribina (25.000), uz dodatni prostor grada i poseduje dve sale (Veliku i na terenu, omogu}uju joj da salu Amerikana). Nedaleko je i zadovolji standarde organizacije Studentski kulturni centar koji, nastupa najve}ih muzi~kih zvezda. tako|e, ima malu i veliku salu. Oba Ranijih godina ugostila je velikane prostora mahom sluè za koncerte poput Fila Kolinsa, Dòa Kokera, doma}ih bendova, ali i stranih Lenija Kravica, grupe Kvin... U 2010. alternativnih izvo|a~a ili onih ~ija }e godini planirana su gostovanja muzika privu}i taman toliki broj ljudi Eltona Dòna, Erika Kleptona, grupe koliki su kapaciteti ovih prostora. Ram{tajn... Za ljubitelje klasi~ne muzike Od zatvorenih prostora me|u nezaobilazna je Zadu`bina Ilije M. najzna~ajnije spada Sava centar. Kolarca u ~ijoj se sali redovno Iako izgra|en jo{ davne 1977, ovaj odràvaju koncerti Beogradske prostor i dalje spada me|u filharmonije. Zaljubljenici u mjuzikle najmodernije i sa odli~nom ne bi smeli da ne pogledaju neku od akustikom. Najpogodniji je za predstava u Pozori{tu na Terazijama, muzi~ke virtuoze koji èle da a za one koji vole operu tu je naprave intimnu atmosferu i pred Madlenianum, renovirana sala oko 4.000 ljudi. Beogra|ani i dalje nekada{njeg Zemunskog pozori{ta.

pamte sjajan nastup velikog gitariste Milojkovi} Foto: Stanislav V. @.

disciplines and forms: from visual arts and new media (ECB - European independent cultural centres Cool restaurants Manje` restaurant Svetozara Markovi}a 49, 362- media, to film, theatre and music. Educational network). 1111 www.manjez.rs debate programs have an equally significant role and You can see their programme on: www.rex.b92.net Reka restaurant Kej oslobo|enja 73b, 2611-625 One of the few restaurants in Belgrade that has retained have been trademark of DOB for decades . Basic www.reka.co.rs the character of authentic city bistro and offers skillfully principles and criteria for creating new programs are This fish restaurant is one of the most popular venues prepared traditional meals which are difficult to find innovation and actuality. Check out their programme Cool outings in Belgrade. Its home-like atmosphere and live music elsewhere. Live music every night starts from 9pm. www.domomladine.org every night are the reasons why you must not fail to The city has very popular prices: visit this place. Novi Sala{ restaurnat Sin|eli}eva 34, 219-0324 REX Main courses with the glass of wine is 7eur, killer www.salas-gardos.rs A cultural laboratory cocktails in the coolest bars are 2.50-5eur, the beer is Little Bay, restaurant & Café Dositejeva 9a 3284- In the old core of Zemun, near to Gardo{ tower, is REX, B92 cultural centre, is a laboratory for research of between 1 eur and 1.50eur. Cup of coffe is 1-1.50 eur 163 www.little-bay.co.uk unique oasis of peace and treasury of Sala{ kitchen. new fields of culture. The centre is a member of TEH There are several areas in Belgrade where you can Costumed stuff and open draperies facing the street, to Here, above Danube, big and powerful dissipated in (Trans Europe Halles), network of European enjoy food, drinks and good atmosphere - Dorcol and real theatre -like boxes and opera arias from, you are the plain, Sala{ with a beautiful garden. And in winter, independent cultural centres and the coalition of central city area, Skadarlija, Obilicev venac, Sava and being absorbed by the authentic theatre world.The when the snow covered roofs of the old Gardo{, fire is centres for creative development and use of new Danube promenade area. interior is warm , dominated by wood with patina. crackling in a fireplace and in the brassy furnaces >> XVI DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. XVII Beograd no}u ili Splavovi - razlog zbog kojeg U moru klubova i kafi}a u Beogradu postoji i jedinstvena „disko slasti~ara“

Foto: Stanislav Milojkovi} Foto: Stanislav za svakog pone{to se stranci vra}aju u Beograd pri~a Nikol. U malom {vajcarskom gradi}u toga klijentela. Deo njih, opet mla|ih, voli da ode na ovom gradu nema gde da se iza|e, neizbeàn i Tube, sa svojom bogatom bendovi, oni koji pripadaju tzv. novoj doma}oj Prase Ljiljana Bukvi} nema ni izbliza, a ni{ta bolja zabava, dodaje pena partije na Blejvo~u, na primer. Tu se re~enica, zapravo konstatacija je koja se ponudom elektronske muzike. Naravno, klub sceni. Me|u popularnijima su lokali-klubovi NO]NE PTICE Peter, nije ni u najblièm ve}em gradu - Cirihu. golobradi mamini i tatini sinovi provode tro{e}i Umoè ~uti u svakodnevnim Undergraund je uvek Undergraund i on ima koji se nalazi u centru - Living room (SKC), zvezda ùrke I dok su u Beogradu ljudi podeljeni na one hiljade dinara na litre pi}a dok polugole devojke razgovorima beogradskih klabera, i starijih i posebno mesto na klabing mapi, jer je uvek tu. Idiot (Dalmatinska), Red rum (Simina), Vlasnici najpose}enijih i najpopularnijh klubova i kafi}a u Be- gde su ti splavovi, pita jedan Italijan svoje koji vole i ne vole splavove, niko ne moè da igraju oko njih. Cene su svuda podjednake, sve mla|ih. Tu je neizbe`no i pitanje-odgovor koje Zanimljiva je i Energija. Komercijalni zvuk, a Danguba (]irila i Metodija), Vrtoglavica ogradu gr~evito se drè nekoliko nepisanih pravila, „moraju doma}ine iz Srbije koji su uporno porekne da oni jesu svojevrsna atrakcija za je skuplje nego u prose~nom beogradskom se uvek dogodi petkom i subotom, otprilike oko samim tim i „komercijalni“ provod nude ([ajka{ka), Voodoo (Nikole Spasi}a), [ipra`je da budu druga~iji od konkurencije, moraju da nude nešto Apoku{avali da ga upoznaju sa Beogradom strance koji do|u kod nas. Nijedan grad u Evropi lokalu, negde ~ak i po vi{e puta. To, naravno, ne Redovni posetioci splavova kaù da je na Adi dva ujuturo. „Gde }emo sad?“, uvek upita ona Magacin, Frida i Baltazar. Klupsku (Golsvordijeva), te [ikarica (Skadarlija)... više, da privla~e ambijentom i uslugom, ali ne po svaku cenu tako {to }e ga provesti po najboljim lokalima u ih nema toliko, naro~ito ne toliko razli~itih. A u uti~e na posetu, pa gu`ve ima u svako doba no}i najopu{tenije. Valjda zato {to za sva~iji ukus najpozitivnija osoba u dru{tvu Naravno, nikako ne treba jer to ume da odvede u drugu krajanost“. Nije lako biti dru- gradu. Ali ne ide. Gosti koji do|u u prestonicu Beogradu ih ima dovoljno za sve muzi~ke ukuse. u ve}ini ovih klubova na vodi. ima pone{to. Stranci preferiraju Blek Panterse, kojoj nikada nije dosta izlazaka. zaboraviti Bitef Art Caffe i ga~iji u gradu u kojem su svi „fazoni i fore“ isfurani i stoga Srbije ve} su negde na~uli da kad do|e{ u Beograd Mo`da bi se mogli podeliti na splavove na Ono {to stranci u Beogradu traè da vide jeste sad ve} legendardni splav, na kom je provod uz „Nemam pojma, svuda je Akademiju, koja je kasnih svaki put kada neko isko~i iz šablona za~as se gradom, poput ne sme{ da propusti{ da ode{ na splavove, pa Savi, Dunavu i Adi Ciganliji. Oni s leve strane fenomen „narodnja~kih“ splavova. Na njima se harmoniku i violinu gotovo uvek zagarantovan. dosadno“, odgovara onaj tip osamdesetih godina XX veka najboljeg oglasa, pro~uje „hej, jeste li bili u onom lokalu...“ doma}ini, voleli to ili ne, tu vrstu zabave ne mogu Brankovog mosta pa sve do novobeogradskih uz neki folk-tre{-haus-miks bend „splavarenje“ Na Pantersima se ~esto mogu videti i pojedini kome je izlazaka preko glave, ali bila rangirana kao jedan od pet Sasvim spontano, pre par godina poslasti~arnica Mamma’s da uskrate svom gostu. Nikol i Peter su nedavno blokova privla~e urban, mlad svet. Na Saundu pretvara u ùrku do zore, gde se ne zna ko je politi~ari ili ambasadori, a gosti iz inostranstva biscuit house (poznata i kao Stelina) neobi~no se transformi- i pored toga ne pomi{lja da najboljih klubova u Evropi. sala, ostala je ona poslasti~arnica, ali je na sve to postala i do{li iz [vajcarske na svadbu svom drugu koji se ili Fristajleru slu{a se tehno, haus, komercijalna koliko popio, ali ni ko je s kim. Haos nastaje tek ~esto su ve} ~uli od nekoga ko je ve} bio da se to ostane kod ku}e. Iako vi{e nije ono {to je nekad no}ni klub, koji zaljubljenici u ovoj lokal ~esto nazivaju „dis- èni devojkom iz Srbije. Nisu znali puno o strana muzika, Povetarac je ne{to kao pandan posle pono}i, a ta vrsta razuzdanosti gde se fino mesto nikako ne sme zaobi}i. Tako razmi{ljaju bila, u Akademiji se i dalje ko slasti~ara“. Beogradu pre nego {to su do{li i, kaù, odu{evila KST i okuplja studentariju i njihove goste s „skockane“ devojke i mu{karci toliko pomame, U Turisti~koj organizaciji Beograda kaù da ne Beogra|ani, bar oni koji su moè o~ekivati odli~an no}ni - U inostranstvu postoje poslasti~arnice u kojima je nor- ih je najpre veli~ina grada, a potom i sve ostalo. „kau~surfinga“, tu negde je i Kruz, i jo{ po koji {to od alkohola {to od {timunga, da splavove postoji posebna ponuda strancima kao {to je na „pretpla}eni“ na svaki vikend, provod. Programski raspored malno da se sluì {ampanjac i vino preko dana. U raniju „Ste- - Drug nam je obe}ao lud provod, ali nismo boemski, ali i oni na kojima se moè ~uti dèz ili napu{taju razmazane {minke i razdrljenih primer - Dobrodo{li na splavove, ali da }e pod na dug izlazak od 22 sve do je vrlo {arolik, od nastupa linu“ gosti su dolazili samo zbog kola~a, ali vremenom se ja- znali da }e biti ba{ toliko lud - pri~a Nikol. bluz. Na Dunavu je „fensi“ narodnja~ka ko{ulja - retko se gde moè videti. sloganom Cool Beograd ponuditi gostima iz ranih jutarnjih sati. Tako samo poznatih lokalnih i vila potreba za alkoholom pa su nas ~esto pitali za{to i mi ne Nekoliko ve~eri zaredom provodili su se po inostranstva najbolje kafi}e, restorane, kulturne razmi{ljaju, ali od izlazaka ne internacionalnih didèjeva do otvorimo bar u okviru poslasti~arnice. Tako se zapravo javila klubovima u gradu, a najbolje je, isti~e Nikol, centre, barove i izme|u ostalog pojedine splavove. odustaju. Istina je me|utim da rok koncerata. i ideja, èleli smo da napravimo ne{to novo u Beogradu. Sve bilo na splavovima. - Cool Beograd promovisa}emo od januara to je onda morala da prati i druga~ija muzika, druga~iji ente- Beograd i te kako ima bogatu rijer i lokal se tada transformisao u ne{to sasvim druga~ije - - Obi{li smo dva ili tri splava i provod je bio do marta i u ovoj ponudi svako }e mo}i da na|e ponudu za no}ni provod i da Tamburica pri~a vlasnik Mamma’s biscuit house, Igor Mitrovi}. bolji nego ikad. Na jednom smo slu{ali preporuke gde da iza|e i dobro se provede. uvek u svako doba dana, a i I pored toga {to je MBH postao sinonim za dobar no}ni komercijalnu muziku, R en B, haus i izigrali se, a Vodili smo ra~una da na{im gostima no}i, ima gde da se ode, samo Za one koji idelan provod provod, i dalje je glava zvezda lokala kola~ „prase“, koje je na na drugom va{u doma}u muziku. Neki su igrali preporu~imo dobra mesta, na kojima ugostitelji se treba upustiti u gradsku ne mogu da zamisle bez nedavno odrànom salonu slatki{a i ~okolade progla{en za po stolovima, mislim da nije bilo nikog ko je govore neki od stranih jezika - kaè direktorka

avanturu zvanu „otkrivanje“. A Milojkovi} Foto: Stanislav „tamburice“ ne postoji dilema suvenir Beograda. sedeo. Odu{evili smo se takvom atmosferom - TOB, Jasna Dimitrijevi}. sve po~inje oko 22 sata. - Prase je popularno zbog svog unikatnog ukusa i izgle- Stranci u Beogradu, isti~e Dimitrijevi}eva, da. To je na{ recept. Mnogo, mnogo prasi}a je oti{lo u ino- najpre èle da vide Beogradsku tvr|avu, stranstvo. Ono je ~esto i romanti~an poklon, pa tako nije ma- Zagrevanje Dolaze iz cele Evrope pro{etaju Knez Mihailovom i Skadarlijom, a na Studenti se okrenuli kafanama lo onih koji prase poklanjaju voljenim osobama umesto cve- listi omiljenih mesta koja bi posetili su i Muzej }a. Postojimo ve} 15 godina i ~as smo prepoznatljivi po jed- Kao {to postoji izlazak, tako postoji i tzv. Klub studenata tehnike (KST) je godinama neizbe`na studentska „ta~ka“, ali ne i jedina. Postoji jo{ nekoliko Najvi{e stranaca Beograd poseti u periodu od Nikole Tesle, Ku}a cve}a i u letnjem periodu lokala u Beogradu, mahom pabova-kafana koje su na listi omiljenih studentskih mesta za opu{tanje. Svim tim nom, ~as po drugom, tre}em... kola~u. Prase jednostavno sve maja do septembra, a u prvih deset meseci u na{ predizlazak. To su ona gradska mesta gde se vreme postoji i nikada ne gubi na popularnosti. Ne pada in- glavni grad je do{lo gotovo 400.000 gostiju iz Ada Ciganlija. ljudi okupljaju pre nego {to po~ne „ludilo“ no}i. mestima zajedni~ko je to {to nude popularne cene pi}a i to su lokali gde cena piva ne ide iznad 100 dinara, poput Svaki stranac }e kada krene ku}i sa sobom Kor~agina, te kulturno umetni~kog dru{tva Gradimir... teresovanja za njim i ono je definitivno na{a maskota - obja- inostranstva, najvi{e zemalja biv{e Jugoslavije, Mada, ~esto je „zagrevanje“ ili „predizlazak“ {njava Mitrovi}. ali i Italije, Nema~ke, Velike Britanije. gotovo sigurno poneti lepe uspomene na sre|ene sam po sebi dovoljan, te se i ne ide dalje od Nije neobi~no da u Stelini gost kombinuje kola~ sa kokte- - Ove godine smo jedina zemlja u regionu i muzeje, kaldrmu u Skadarskoj ulici, romanti~ne druènja do par sati iza pono}i. U Beogradu je u lima, za koje mnogi smatraju da su bez premca u gradu. Evropi uop{te koja je zabeleìla porast stranih restorane s tamburicom ili silan svet koji se s leta poslednje vreme zavladao trend otvaranja kuda krenuti. Dve su opcije - put dobre stare - Imamo izuzetnog koktel majstora sa vi{egodi{njim is- gostiju, tako je u odnosu na 2008. Beograd i prole}a sjati u zelenilo Kalemegdana. Ali prvi vinarija, kojih ima skoro na svakom koraku, Skadarlije i Zemuna. Taj boemski fazon, uz kustvom rada u najboljim klubovima u Londonu. I ba{ kao sa posetilo za oko ~etiri odsto vi{e stranaca {to je razlog zbog kog }e se svaki od njih, naro~ito oni naro~ito u krugu dvojke. Vredi spomenuti tamburu i starogradske pesme, tako|e je ono kola~ima i ovde se trudimo da izmi{ljamo nove stvari. Sve ih izuzetno dobro i ljudi nas sa svih strana zovu da mla|i, vratiti u Beograd jeste no}ni provod i Podrum, koji se nalazi u Višnji}evoj, a veoma na {ta su Beogra|ani ponosni. I zapravo se tu pravimo od sveèg vo}a, od sveìh sokova, {to je retkost ~ak ~estitaju - kaè Dimitrijevi}. se}anje na ludo provedenu no} u nekom od i u inostrnastvu. Priprema takvih koktela traje duè, ali mi in- popularni su i Rakia bar (Dobri~ina i Kralja retko vi|aju noviteti, jer sve se svodi na sistiramo na dobrom ukusu - napominje Mitrovi}. klubova ili splavova. Milutina), kao i Mamma’s biscuit house u proverena mesta. Tako ukoliko je opcija „A“ va{ Mamma’s biscuit house u Srahinji}a Bana je svakog 31. Njego{evoj, ~iji {mek naro~ito dolazi do izraàja izbor ujedno su i lokali Tri {e{ira, Dva jelena, decembra potpuni hit grada {to se do~eka Nove godine ti~e. leti zbog bara na otvorenom. Na ivici Ima dana... [to se Zemuna ti~e, proveren Kao i sve vezano za ovaj lokal i tu postoji jedna neobi~nost, zagrevanja i klabinga su Absint (Kralja provod je u [aranu, Reci, u lokalima Ona a ne tradicija. Provod po~inje preko dana, tako da ve} oko 15 sati Milutina), Gajba (ugao Krunske i Ivana neka druga, Terca, Kajak... imate utisak da ste zagazili duboko u no}.

Milutinovi}a), kao i populrni lokali iz Foto: Miroslav Dragojevi} K. Sin|eli} Strahinji}a bana, poput Pastisa. Ne{to sasvim druga~ije konkurenciju uporno poja~ava i Mamma’s Klabing biscuit house iz Strahinji}a Bana, popularna Beograd je po~etkom godine dobio novi Grad sa energijom Stelina. kulturni centar - Grad, koji je sme{ten u zgradi Energija, ljudi, lepe ène, pa tek onda kafi}i i Klabing scena je uz „splavaranje“ ono sa ~im iz 1884. godine u Ulici bra}e Krsmanovi}, u klubovi - redosled je po kojem se, prema se Beograd i najvi{e di~i. Javna je tajna da Rokenrol delu Savskog amfiteatra. Ovo mesto je mi{ljenju Igora Mitrovi}a, Beograd razlikuje od klabing u gradu po~inje posle jedan, a da je jedinstveno i nudi potpun ugo|aj, naro~ito za ve}ih i bogatijih evropskih gradova. najbolji provod izme|u dva i ~etiri sata ujutro. Iako rokenrol scena u Beogradu nije vi{e ono onaj pravi urbani Beorgrad. Grad je mesto - Pitanje je da li bi se Beograd bez takvog Titulu jednog od najboljih klubova u zemlji ve} {to je bila, gradu ne manjaka lokala sa zvukom povezivanja kultura, razmene razli~itih ideja, poretka stvari toliko visoko kotirao, jer u dugo nosi Plastik (ugao Takovske i elektiri~ne gitare. Rokenrol na~in ìvota iz su~eljavanja druga~ijih stavova, mesto otvoreno klubskom smislu ne nudi ni{ta vi{e od evropskih Dalmatinske), nekada{nji Mondo. To mesto je osamdesetih i po~etka devedesetih dosta se za umetnost i kulturu za gra|ane Beograda i gradova. Mada, ono {to mu je davalo {meka, zapravo „dva u jedan“, jer pored glavnog dela promenio, ali je bit ostala ista. Klubovi ovog tipa izvan njega. Izlo`be, projekti Moda i Ku}a za doskoro, jeste ta ve~ernja i kasnono}na bezbedna postoji i popularni mint, tako da na jednom su i dalje originalni, ma{tovito osmi{ljeni i poneti, ve{to odabran muzi~ki program, sloboda kretanja za strance. Bar se taj utisak mestu uvek moète ~uti dve razli~ite vrste konkurenti onim komerijcalnijim varijantama. netipi~an i izrazito umetni~ki ambijent... sve je sticao - smatra Mitrovi}.

muzike. Zimi je, u poslednje dve godine, postao To su mesta gde se ~esto mogu ~uti mladi to Grad. Katarina Sin|eli} Miroslav Dragojevi} Fotografije:

[aran restaurnat Kej oslobo|enja 53 2618-235 positioned in the center of the restaurant which pleasant atmosphere, whose excellent staff will Ginger, restaurnat Bul. Nikole Tesle 3, hotel Cool bars accessories, unique pieces of clothing designed by up- A meeting point for friends who like to sing, dance (live [KD café club Gospodar Jevremova 7, 2638-752 www.saran.co.rs enables the guests to follow the entire process of wish you a warm welcome every day, except Jugoslavija, 2202-822, www.grandcasino.com and-coming young fashion designers, skin care and bands) and dine together, celebrating life. The menu of This small basement bar offers a great and cozy Here you will find a great variety of sea and meal preparation. Monday. It is recommended that you make a The unique restaurant within Grand Casino is an Absinthe restaurant & bar, Kralja Milutina 33 3240- other beauty produce, wines, Apple computers... the restaurant Cantina de Frida features a number of atmosphere with urban audience and excellent freshwater fish, prepared by top-class chefs who reservation, since this place is loved by the local excellent place to enjoy specialties of Japanese, Thai, 266 Open 10 am - 12 midnight. various delicious and colorful dishes originating from choice of music. Don’t miss it, especially in autumn apply both, traditional recipes and modern culinary Vuk restaurnat Vuka Karad`i}a 12, 2629-761 people. Vietnamese, Indian and Chinese cuisine. With a This is a French bistro restaurant. Although it is full of corner of Strahinji}a Bana and Vi{nji}eva Streets Spain and other Mediterranean countries, served on and wintertime! trends. This restaurant offers live music and a www.restoranvuk.com modern interior and discreet far East details, lighting constant hubbub and noise, it offers pleasant and 2910-941 www.supermarket.rs small plates (tapas), or on big plates containing beautiful patio overlooking the Danube as well as This restaurant’s menu is entirely Serbian (authentic Kalemegdnaska terasa restaurnat Mali and music, offers buffet with the best of those exotic relaxed atmosphere, as well as excellent food and extended servings to be shared among friends. Tramvaj bar & club Ruzveltova 2, 3408-269 an excellent choice of national and international national dishes, home-made sweets and cakes). It is Kalemegdan bb, 3282-727 dishes. drinks with more than 50 different kinds of cocktail Bistro Pastis cafe bar, Strahinji}a Bana 52a, tel.328 Live music seven days a week: blues, jazz, rock, soul, wines. located in the very center - within the pedestrian www.kalemegdanskaterasa.com drinks. As regards the food, they serve a number of 8188 Lava Bar restaurant & bar Kneza Milo{a 77, 3610- swing, latino. Try their light and dark home-made beer. precinct of Knez Mihailova Street, with big and nice This restaurant, hidden in greenery, in the historic Mala fabrika ukusa, Small facory of taste restaurnat, French specialties. This place is inspired by French bistros, with small 525 www.lavabar.rs ^arda Stara koliba restaurnat U{}e bb, 311-7666 garden. environment of the Belgrade Fortress, with a Nebojsina 49a, 2435727 round tables and an atmosphere that will make you It was conceived as a multifunctional space offering the The Federal Association of Globe Trotters, club Bul. www.starakoliba.com matchless view of the confluence of the Sava and Very cozy and relaxed place, traditional meals, Supermarket restaurant & bar feel as if you were in Paris. possibility of an all-day stay and tasting of first-class Despota Stefana 7/1, 3242-303 This restaurant provides a stunning view of the two Zaplet, restaurnat Kajmak~alanka 2, 2404-142, Danube rivers, is very appreciated by gourmets due to great atmosphere and interior. Among diverse An out-of-the-ordinary place combining a restaurant, Mediterranean cuisine, relaxation with lounge music Become the meeting spot of world travelers. They rivers, their confluence and the Belgrade Fortress. This www.zaplet.rs Serbian brandies, you must taste the wild pear Cantina de Frida, restaurant & bar Karadjordjeva organize parties, festivities, film projections, acting and its authentic national and international cuisine with spa center and beauty & fashion lounge, where you (live bands on weekends) and a top-quality selection of >> is a small, secluded restaurant with the kitchen This is a stylish restaurant with modern décor and live music every night. brandy. can purchase hard-to-find and curious home 2-4, 2181-107 www.cantinadefrida.com international and national wines and cigars. singing performances, with various food and drinks. XVIII DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. XIX

Mali je broj agencija koje u svojoj ponudi imaju Beograd Programi po `elji stranih turista ali je broj agencija koje u svojoj ponudi imaju Beograd i koje stranim gostima Mpromovi{u prestonicu. Me|u njima su Vekol tours, Ponte travel, Top tours i Pan Europa Adriatic. Svaka od ovih agencija ima neku svoju sliku i viziju kako i na koji na~in treba predstavi- ti Beograd stranim turistima. Vekol tours organizuje i kreira programe prema `eljama klijenata, u zavisnosti od toga iz koje zemllje dolaze, kojim povodom. „Mi ne nudimo klasi~an turizam. To zna~i da nam nije u intere-

su samo da uzmemo novac stranim turistima ve} Foto: Miroslav Dragojevi} da im stvarno ponudimo ne{to ~ime }e biti zado- voljni, i na osnovu ~ega }e kasnije ponovo do}i u Beograd. Mi kreiramo programe prema èlji Turisti~ka organizacija Beograd stranih gostiju. To je turizam sa doga|ajima. Naj- ~e{}e su to gosti u grupama koji borave u gradu do tri dana. Oni su menadèri stranih kompani- - ura|eno tokom 2009. ja, predstavnici velikih evropskih korporacija“, kaè Tanja Bogdanov, direktorka te agencije. Ko- Novi turisti~ko-informativni centar. U Interaktivni izlog. U saradnji sa riste}i usluge ove agencije strani turisti imaju pri- dogovoru sa KCB, iznajmljen je deo prostora u Sekretarijatom za privredu u 2009. postavljeno liku da, primera radi, upoznaju Beograd koriste- suterenu Beoizloga u Knez Mihailovoj 6. U je pet interaktivnih izloga koji sadrè sve }i prevoz GSP (autobus, tramvaj, trolejbus). Jed- prostoru od 240 metara kvadratnih neophodne infomacije o Beogradu, na srpskom nom re~ju, sa kartom i uputstvima operatera organizovani su info-pultovi, volonterska i engleskom jeziku. Novi na~in komunikacije sa slu`ba beogradskih gritersa, turisti~ka Beogra|anima i stranim posetiocima biblioteka, internet-centar, sala za izlo`be i pres predstavljen je u Makedonskoj ulici, na Glavnoj konferencije, kao i boksevi sa flajerima èlezni~koj stanici, Adi Ciganliji i holu tirosto~ke ponude; Beogra|anke; Revitalizacija Skadarlije. Potpisivanjem Belgrade city pass. Po ugledu na sve Kodeksa o Skadarliji, povezane su sve nadle`ne evropske metropole, u 2009. realizovan je i institucije i one koje pruàju usluge u Skadarliji projekat beogradske kartice (BCP). i dat je zajedni~ki doprinos oìvaljavanju Beogradska kartica je namenjena stranim

Foto: Tanjug Skadarlije kao ambijentalne celine Beograda; gostima, rezidentima, studentima, Nove ture razgledanja iz otvorenog u~esnicima kongresa, seminara i konferencija. agencije sami obilaze prestonicu Srbije. I to nije svoj brend, a ~esto nemamo mnogo toga ni da im Prema re~ima Mi{e Nikoli}a, predstavnika „Svi strani gosti èle da vide Ku}u cve}a, hram autobusa i tramvaja. Pored redovnih programa Ura|ene su dve vrste kartica, prva je sve. Neretko se „pakuju“ takvi programi u okvi- pokaèmo, jer strani turisti ne èle da do|u u Be- agencije Top tours, stranci uglavnom dolaze u svetog Save, Kalemegdan, Skadarliju, a manji broj razgledanja grada, u ovoj turisti~koj sezoni namenjena u~esnicima Univerzijade (10.000 ru kojih ova agencija daje svojim klijentima vau- ograd i da ih pri tom, primera radi, zateknu za- Beograd za vikend, na no} ili dva. Obi~no odse- njih èli tzv. vinske ture. Za ovu vrstu zabave od- osmi{ljene su i organizovane dve potpuno nove komada) i druga ~iji je rok vaènja do kraja ~ere uz obja{njenje gde se nalazi mesto na kome, tvorena vrata muzeja, a to se de{ava. Srbija i Be- daju u hotelima Srbija, Park, Kontinental, Slavi- lu~uju se oni sa punijim dèpom jer, primera ra- ture. U organizaciji sa BS Turs i Lasta, godine (15.000 komada); primera radi, mogu da jedu }evape, deset sa lu- ograd nemaju Ajfelovu kulu ili piramide. Mi ja. „Turisti obi~no tokom popodneva razgledaju di, degustacija vina kod nas ko{ta izme|u ~etiri i organizovano je redovno panoramsko [tampani promotivni materijali. TOB je kom. „Ovo su jedinstvene pojedinosti koje stra- isti~emo svoje gostoprimstvo i turista to moè da grad: Kalemegdan, hram svetog Save, Ku}u cve- pet evra“, kaè Radmilo Bumber, direktor ove razgledanje grada turisti~kim autobusima sa zna~ajno promenila vizuelni identitet ni turisti vrlo rado prihvataju. Odu{evljeni su. Ali, vidi kod konobara, prodavca novina, suvenira...“, }a, a ve~eraju uglavnom u Skadarliji“, navodi Ni- agencije. Zlatija Vukovi} otvorenim krovom, a u saradnji sa GSP tura promotivnog materijala, prilagodila formu i to nije sve, mnoge stvari izmi{ljamo ne bi li udo- obja{njava Bogdanova. koli}. On kaè da pojedini turisti, a posebno Slo- Fotografije: Miroslav Dragojevi}, Stefana Savi} i Stanislav Milojkovi} razgledanja grada iz tramvaja; sadràj zahtevima savremenog turizma. Tako voljili strancima koji dolaze iz mnogih zemalja: Ponte travel predstavlja prestonicu na klasi~an venci, ~esto i ne spavaju, samo svrate do hotela, Beograd - drugi pogled. Novi model su u 2009. {tampane mape Welcome to Nema~ke, Ma|arske, [vajcarske, Francuske, Au- na~in - stranim gostima nudi razgledanje grada ostave stvari i nastave no}ni ìvot na nekom od inkluzije osoba sa posebnim potrebama. Belgrade, City break u Beogradu, Razgledanje strije“, kaè sagovornica Danasa. Gosti Vekol to- (Kalemegdan, hram svetog Save, Skadarlija... ) Ta beogradskih splavova. Odabrane ambijente Beograda predstavljali su grada, Turisti~ka mapa, Biciklisti~ka mapa, ursa upoznaju, dakle, Beograd isklju~ivo svojim agencija beleì najve}i broj stranaca oko Nove Klijenti turisti~ke agencije Pan Europa Adria- aktivista za prava Roma, osoba sa Vodi~ kroz Skadarliju, Vodi} kroz beogradske okom. Naj~e{}e èle da posete Novi Beograd, Ku- godine. U tom periodu najvi{e im dolaze turisti tic naj~e{}e su poslovni ljudi iz ve}ine evropskih invaliditetom, slepih osoba i osoba sa muzeje, Doga|aji, Dani evropske ba{tine, }u cve}a, Kalemegdan. „Na àlost, mi nemamo iz Bugarske i Slovenije. zemalja. Oni borave dva do tri dana u Beogradu. Daunovim sindromom; Beograd - sportska metropola.

Planovi za 2010. Nove ture razgledanja, primena novih tehnologija, U saradnji sa drugim, srodnim partnerima, uklju~iva- promocija me|unarodnih manifestacija; nje u projekte evropskih gradova na Dunavu i dunav- Rad na turisti~koj signalizaciji - ure|enje i ekolo{ka skih asocijacija - Dunavska turisti~ka komisija; za{tita turisti~kih ambijentalnih celina. U dogovoru sa Beogradski gritersi (belgrade greeters) su nova inicija- nadle`nim sekretarijatima, javnim preduze}ima i tiva koja podrazumeva formiranje servisa po uzoru na gradskim slu`bama bi}e zamenjena dotrajala turisti~- neke evropske zemlje, a u cilju stvaranja atomosfere ka signalizacija u gradu; dobrodo{lice i ostale profesionalne podr{ke i pomo}i. Nastupi na sajmovima turizma, u~e{}e u radu me|un- Za u~e{}e u radu ovog servisa zaintersovani su, pre rodnih asocijacija; svega, studenti beogradskih univerziteta. Gritersi nisu U planu je unapre|enje saradnje sa doma}im nau~- profesionalni vodi~i ve} volonteri koji sa mnogo entu- no-istra`iva~kim asocijacima u oblasti turizma i pozi- zijazma pokazuju svoj grad turistima, poma`u}i gosti- cioniranje Kongresnog biroa Beograda u toj oblasti; ma da vide Beograd o~ima njegovih stanovnika.

Crveni petao bar, bar Cara Lazara 16, tel. 262 0050 Batler I Francuska sobarica Butler & French Maid, Cool clubs elements from the present time - creates Belle Epoque restaurant & bar Dòrdà Va{ingtona Freestyler, boat club Savski kej bb the place for the people of different tastes The Tube club Simina 21, 063-783-6592 In the summer time, this famous place is one of the Francuska 12 a unique atmosphere. This club mainly features 2, 3345-383 This floating club, situated between the Stari (21+) that do have some things in common, If you want a real clubbing experience, go to favorite gathering places of Belgraders’. It has a Very nice and interesting club in the city center with Akademija club Raji}eva 10, 2627-846 electronic music: techno, house, hip-hop, The eclectic interiour with somewhat decadent Savski and Gazela bridges, is among the such as fancy wardrobe and love for the Tube. The audience is made up of urban people, spacious patio great choice of music! www.akademija.net drum’n’base. It fluctuates between mainstream note of fin de siecle, transforms after midnight into a numerous floating river clubs featuring disco sound. between the age of 25 and 40, while the with a long bar in the center, surrounded with bar This club became something of a cult place. and alternative music. coctail bar , open till early mornirning hours. disco-house-techno music, and it just atmosphere is relaxed from the very entrance chairs, comfortable armchairs and booths. Sikarica, Skadarska 22 It played a considerable role in the creation, Also you can try exellent domestic wines served by happens to be the most impressive of them Sound, boat club Savski kej bb to the furthest parts of this remarkably spacious New place for relaxing and easy clubbing promotion and affirmation of urban sensibility Baltazar club Kara|or|eva 9, 069/2000-100 the glass. all. It is extremely popular and always jam- Club Sound exists for thirteen years already, club. Informbiro bar Studentski trg 11, tel. 262 9491 and cosmopolitan spirit of Belgrade. www.barbaltazar.com packed because of the great atmosphere and all this time it has been aiming to fuse The Informbiro Club is the club of Belgrade Smiley, Terazije, oposit from Benneton. Open every Closed on Sundays. The club is characterized by excellent, friendly Bitef Art Cafe club Mira Trailovic Sq 3229-822 and beautiful go-go dancers. Season starts urban musical trends with its warm and Plastic club Djusina 7 , 3245-437 Philharmonic Orchestra and it is only a few steps day after 18 h. bartenders, great fun, energy of youth and www.bitefartcafe.co.rs from June till October. original atmosphere. www.clubplastic.rs away from Knez Mihailova Street. The name of the Anderground club Pariska 1a 2625-681 a waiting line at the door. All these also explain why Carefully chosen entertainment with a special For quite some time, Sound has been having This club has always been a place featuring club was not chosen accidentally. This is the place It is impossible to imagine Belgrade without this club. Belgrade has become known as the New York emphasis on live performances of popular Magacin club Kara|or|eva 2-4 062 715 848 the status of Belgrade’s cult place and a electronic music. It was conceived as a where people exchange all kinds of information. Also, Even though it is located in cellars under an ancient of the Balkans. It is divided into three rooms domestic bands, which in the summer period This is a spacious club furnished with a trendsetter and its popularity and continued mainstream club hosting famous DJs. the tickets for concerts and theatre performances are that vibrate to the sounds of funky and dance house is moved to the Belgrade Fortress number of beautiful details, a large bar, bar fortress, its décor - a successful combination existence rank it within the top European >> available here of details from the past and the urban music. tables and booths on the upper level. This is club. XX DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. XXI Skadarlija - simbol provoda u Beogradu a prostoru dana{nje Skadarlije odvajkada je bilo ljudskih nastambi, {to Notkrivaju tragovi praistorijskog ìvota, prilikom kopanja temelja za nove zgrade kompleksa Bajlonijeve pivare 1892. Na terenu izme|u Skadarske i Cetinjske ulice, na dubini od dva i po metra, po zapisu nau~nika dr \or|a P. Jovanovi}a, na|eni su ostaci Homo primageniusa - fosili ~ove~ije lobanje. Uzbudljivu sliku drevnosti ovog dela Beograda upotpunilo je i nekoliko otkopanih zuba

Jedino je pivara ostala kao industrijski kompleks. Preure|enje Skadarlije po~elo je 1966, po projektu arhitekte Uglje{e Bogunovi}a. U nastojanju da se ovaj deo starog Beograda sa~uva, izvr{ena je rekonstrukcija i revitalizacija Skadarske ulice. Cilj je bio da se ovom specifi~nom ambijentu vrate osobenosti koje je nekada imao, da se oìvi tradicija dopunjena novim, savremenim sadràjima. Uklonjen je saobra}aj iz Skadarlije, podignuta je ~esma, vra}ena je stara kaldrma, fenjeri i kandelabri, dogra|ene su kafane... Na stara vremena podse}ala je gatara Ljubica koja je zabavljala turiste svojim proro~anstvima, stari dobo{ar [ole i slikari koji su na platno prenosili motive Spomenici i ~esme iz Skadarlije. Spomenik \uri Jak{i}u, postavljen je 1990. ispred ku}e u broju 34 u kojoj je ìveo i umro \ura Jak{i}. Spomenik skadarlijskom dobo{aru, podignut je Nekad i sad 1990, u ba{ti Ima dana, u znak se}anja na glumca Skadarlijske kafane kojih vi{e nema - Pa{onin Radeta [obotu, koji je godinama bio dobo{ar u bulevar, Esnafska kafana, Vuk Karadì}, Zlatni Skadarliji. Spomenik putuju}em glumcu, bokal, Bums-keler, Bandist i Filipova pivara. postavljen je na spoju ulica Skadarske i Gospodar Dana{nje znamenite kafane - Tri {e{ira, Dva Jevremove 1989, u ~ast Joakima Vuji}a, pisca i jelena, Velika Skadarlija, Dva bela goluba, Zlatni glumca, jednog od osniva~a pozori{nog ìvota u bokal (zadràno samo ime), Ima dana... Srbiji. U istoriji Beograda ~esme imaju zapaènu ulogu kao mesta na kojima se narod okupljao. Na izumrlog starog slona. Pretpostavlja se da je stanovnika i 307 kafana, od kojih je 14 bilo u mestu dana{nje, nove ~esme, u Skadarliji otkrivena lobanja iz prvog perioda ljudskog Skadarskoj ulici. Beogradska op{tina je 1872, Sedamdesetih godina Skadarlija se postojala je ~esma iz turskog perioda. Branislav stanovanja na beogradskom tlu pripadala lovcu pri zvani~noj numeraciji ulica, ciganskoj mahali „pobratimila“ sa pariskom boemskom ~etvrti Nu{i} zabeleìo je 1929. da se pod svodom koji je gonio anti~kog slona. Nau~nici su dala ime Skadarska ulica. Po podacima iz 1878, Mon Martrom. Povorka francuskih slikara i akvadukta, koji je i{ao preko Skadarske ulice, nalazila mala ~esma sa jednom lulom. Nova ostacima lobanje iz starijeg kamenog doba dali u Skadarskoj i okolnim ulicama bilo je muzi~ara defilovala je na{om poznatom ulicom Skadarlijska ~esma podignuta je 1966, u vreme simboli~an naziv Prvi Beogra|anin. izgra|eno ukupno 105 objekata, uglavnom kada je potpisana zajedni~ka povelja o saradnji. obnavljanja mnogih objekata u Skadarskoj ulici. Prvi objekti na predelu dana{nje Skadarlije stambenih, industrijski kompleks Male pivare, Naredne godine, na{i umetnici su uzvratili Na raskr{}u Skadarske i Zetske ulice, svake godine izgra|eni su za vreme austrijske vladavine 17 bunara i ~esma, ranije nazivana Ciganlija. posetu. U novija vremena Skadarlija je pruìla se obeleàva otvaranje letnje sezone, podizanjem (1717-1739). Cigansko naselje u Skadarskoj Do danas je o~uvano samo desetak ku}a iz tog gostoprimstvo svetski poznatim imenima, koji zastave sa oznakama Skadarlije (karanfil, {tap i ulici, po nekoliko memoarskih izvora perioda. Dvadesetih godina 20. veka izgra|eni su uìvali u letnjem mirisu rascvetalih lipa, ìrado {e{ir). Sebilj ~esma (na fotografiji) na formirano je izme|u 1815. i 1830. Prvi su visoki objekti i time je naru{en prvobitni sveè polivene kaldrme, odabranim jelima dnu Skadarlije je replika Sebilj ~esme u Ba{~ar{iji, pouzdani izvor o izgledu ovog dela grada je plan intimni ambijent i atmosfera koju su ~inile srpske kuhinje i najve}em specijalitetu koju je Sarajevo poklonilo Beogradu 1989. Beograda iz 1854, gde se uo~ava prose~ena ulica male prizemne zgrade. Izme|u dva rata Skadarlije - atmosferi. godine. [i}an-mala, budu}a Skadarska ulica. Skadarlija je pored prvenstveno stambenog, Po popisu 1860, Beograd je imao 19.000 zadràla i tradicionalni ugostiteljski karakter. Strana XXII

- early 20th century secessionist Cool buildings Hotel Moskva Cool Shopping spots [lic exclusive hotel Working hours 12am-8pm, Saturday 12am-6pm Various parts of Belgrade have wildly varying St. Sava’s Temple Unique FASHION design brand and store where You can architecture, from the center of Zemun, which is a The Question Mark Inn - near the Cathedral, in the Since there are many things to see and do, you’ll find original, unusual, one of a kind designed clothes, typical one for an Austro Hungarian town, via still typical Serbian-Balkan style need different things. Take along something shoes and accessories made by Serbian young designers. remaining Turkish-styled buildings and street layout U{}e Tower - Formerly housed the Central comfy for long walks around the city, but don’t Palmoticeva & Shopping Mall “Millenium“ - Knez of the centre of Belgrade, to modern architecture and Committee of the Communist Party of Yugoslavia. forget to bring something for the wild night life in Mihailova Street layout of Novi Beograd. Following NATO bombing, from which only the Belgrade as well. Anyway, don’t worry, because 323 6429, www.slic.rs Bajrakli Mosque - one of the oldest mosques in the skeleton of the building survived, it has been whatever you forget to bring along, you can buy it Balkans, early 16th century redeveloped into an office block. in here, and probably much cheaper than back Dragana Ognjenovic Belgrade Arena - the biggest sports hall in Roman-Catholic Church of St. Anthony home Shape tailoring and high quality fabrics have always Southeastern/Central Europe Jugoslav Drama Theatre been Dragana’s signature. Dragana’s dedication to fine Captain Mi{a’s Mansion - home to the University of Building of Vukova zaduzbina Knez Mihailova St and monochromatic vision attracted a loyal clientele of Belgrade Residential buildings in Kraljice Natalije 4 & 6 street The Knez Mihailova Street pedestrian area, intellectuals and professional elite. Her line thus quickly Count Milo{’s Residence - early 19th century Archives of Serbia from Republic Square to Kalemegdan, earned the title of “fashion for thinking people.“ is the centre of Belgrade in terms of shopping Balkan-style palace Belgrade City Library Kneza Sime Markovi}a 10 >> National Museum University library “Svetozar Markovic“ and in all other respects. 32 83 936, www.draganaognjenovic.com XXII DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009. XXIII Kafane u Beogradu stranci koji su pose}ivali nekoliko boljih lokala“. 1906. mogao bi ~ak da uputi na zaklju~ak da su TAKO JE POÊLO [irenje popularnosti tih mesta Kanic vezuje za ja- kafane bile institucije prvobitne akumulacije ka- ~i talas evropeizacije koji su transferisali stranci pitala, jer su, reklo bi se, obezbe|ivale retko sigur- z sve priznanje institucijama civilnog koji su do{li u Beograd, prvo kao dobrovoljci u ra- nu zaradu. Izgledalo je da je to posao sa najma- dru{tva, ipak su hronolo{ki, ali i po zna- tovima 1875-1878. Slede}ih godina u prestonicu nje rizika, jer su kafane uvek bile prepune, dok se U~aju, prve ustanove „novog dru{tva“ bile su stizali strani inènjeri koji su gradili èleznicu i „subotom, nedeljom i o ve}im praznicima kafane kafane. Bila je to ustanova najve}e otvorenosti, radili na otvaranju novih rudnika, {to je, po puto- ne prazne niti se ne spava“. Zabrinut za zdravlje pristupa~na svima, mesto me{anja ina~e strogo piscu, dovelo do toga da je „zapadna moda prodi- stanovni{tva, Stojanovi} je opisivao svakodnev- podeljenih dru{tvenih slojeva. To je bio „prvi de- rala sa svih strana“. Tako je, svedo~i dalje Kanic, „I ni ìvot: „Stvorene navike da se Pazar svr{ava uz mokratski prostor“. Za u~e{}e u njemu nije bila Beogra|anin, nekada konzervativan ubrzo zaklju- pi}e, da se u kafani mora ma {ta piti, ovde znatno potrebna ni pismenost, ni u~lanjenje, ni discipli- ~io da ve} odoma}eno Gambor pivo bolje prija u uve}avaju potro{nju pi}a, pored ~ar{ijskog re- na koju sa sobom nosi pripadnost bilo kakvoj dru{tvu i pod otvorenim nebeskim svodom...“ dovnog pijenja u podne i uve~e. Seljaci smatraju ni Obrenovi}i 1858. bila je èstoka konkurencija drugoj organizaciji. Ona je bila prva institucija re- Iako tipi~no levantske ili balkanske, kafane su za pravi greh da odu iz varo{i trezni. Bilo bi zani- izme|u Velike pivare i Srpske krune. Primirje iz- lativno slobodne razmene mi{ljenja, otvorenog u beogradski ìvot donosile i duh Evrope, pa je mljivo da nije odvratno, posmatrati na krajevima me|u srpske vlade i turskog komandanta beo- politi~kog rezonovanja, kasnije i politi~kog orga- njihova uloga, posebno u kulturnom ìvotu pre- varo{i povratak njihov ku}ama. Sve od reda pija- ~i i druge zanatlije „i gradske tvr|ave posle bombardovanja Beograda nizovanja. Bila je to prva institucionalizacija slo- stonice, bila i emancipatorska... no. âk se ni ènske ne uzdràvaju od toga. To tu su dolazili oni koji su bili potrebiti, te odvodili 1862. (posle doga|aja na ûkur-~esmi) potpisa- bode misli, tu su se formulisali prvi objektivni im je neko uìvanje: do}i u varo{ i napiti se. Lum- radenike na posao“. Kafana Takovo bila je pozna- no je u Srpskoj kruni. Najve}u salu imala je kafa- danas mrko, sa jataganom u ruci, gleda Crni Mika Dajmak zahtevi narastaju}eg modernog dru{tva. Uspeh gotovo zagarantovan povanje naro~ito mla|ih ljudi i radnika obi~na je ta kao gluma~ka berza. Posebno je bila zanimlji- na Bulevar, na }o{ku Makedonske i Bra}e Jugovi- \or|e. Onda su stariji, a nervozniji (moj Ra~una se da su prve kafane na Zapadu nasta- i svakodnevna pojava. Tome se niko ne ~udi. Sva- va kafanica ôkot koja se nalazila u Kara|or|e- }a, pa se u njoj odigrao niz va`nih doga|aja. Ta- NEKAD BILO deda-ujka koga sam zapamtio samo po tome le sredinom 17. veka, da su do{le s Levanta i da Pored navedenog, poseban zna~aj u ìvotu ke no}i muzika tre{ti po varo{i. Uìva svet!“... voj ulici, ispod Kalemegdana, u blizini stovari{ta ko je, 1895, Srpsko trgova~ko udruènje odràlo {to se ni s kim nije druìo, svirao je violinu i se u njima sluìo prvi ~aj, ~okolada i kafa, napici gra|ana glavnog grada kafane su imale sa svojom Pored najpouzdanije zarade, kafane su imale vina. Ona je bila neka vrsta vinske berze... veliki protestni zbor protiv odluke Austrougar- ije ba{ da se nismo zabavljali, kakvo svake godine spremao zimnicu i kuvao slatko; koji }e odrediti promenu socijalnog ìvota... Te socijalnom, pa i ekonomskom funkcijom. U pr- i funkciju berze. Nu{i} je u svojim se}anjima pi- Pored socijalne i ekonomske funkcije, kafane ske da zatvori svoje trì{te za srpsku robu. Bila je god vreme da je bivalo. Tamo negde mene je primao u ku}u rado, a koliko me engleske kafane (cofee-houses), francuski saloni vom redu, bila je to privredna delatnost koja je sao da je to bila funkcija kafana i u vreme osman- su bile i centralni kulturni prostor, ako se izuzme to jedna od pet kafana iz koje su krenuli zavereni- Nna prelasku pedesetih u {ezdesete, sa se}anje sluì s ro|enom sestrom, mojom (salons) i nema~ka kafanska dru{tva (Tishgesel- donosila najbrì obrt, u kojoj je uspeh bio goto- ske vlasti, kad su se sitniji poslovi obavljali na }e- Narodno pozori{te, jer ve}ih, specijalizovanih sa- ci da izvr{e prevrat i ubiju kralja Aleksandra i ~e`njom smo prolazili pored Lotosa (eno u babom, nije bio ba{ u naboljim odnosima; shaften) bili su prvi oblici literarne javnosti, to su vo zagarantovan. O tome jasno svedo~i ve} i sam pencima, a ozbiljniji u hanovima i da su to bila la nije bilo. One su bile, kako su pisali putopisci, kraljicu Dragu 29. maja 1903. Tu je 2. avgusta Zmaj Jovinoj je to postao dèz klub) i bilo mi je tada svejedno) vikali i poku{avali da bila mesta koja su legitimisala novu umetnost, broj kafana u Beogradu i ~injenica da su se od- mesta u kojima se odre|ivao i kurs moneta. Te prvi mjuzik-holovi u kojima se mogla ~uti tada u 1903. odràn osniva~ki kongres Srpske socijalde- posmatrali u pasaù vitrine s fotografijama rasteraju momke {to su klimali (ve} koja su odre|ivala standarde. Iz te faze pre{lo se bornici gradske skup{tine u vi{e navrata àlili da „privredne grane“ kasnije su, po Nu{i}u, pre{le u Evropi moderna muzika, na prvom mokratske partije... oblaènih striptizeta. Oblaènih? Ama, za rasklimatanu) tarabu. I zara|ivalo se od tog Skadarlija u slede}u - fazu dru{tvene konverzacije, koja se se ulicama ne moè i}i od ba{ta. Zbog toga je op- kafane: „Tu su se zbirali trgovci, tu zanatlije, tu mestu tingl-tangl. U ba{tama su se Posebno va`nu ulogu su kafane dana{nje vreme to su bile ~edne devojke {to bi cirkusa. U Kru{edolskoj broj 6, kom{ija, a i ubrzo razvila u fazu dru{tvene kritike koja je bila {tinski odbor predloìo 1911. da se donese odlu- ~inovnici, tu se vr{ile kupovine i prodaje, tu utvr- davale pozori{ne i vodviljske pred- odigrale u strana~koj istoriji Srbije. mogle da se na|u i u bukvarima za prvake èna mu, {ili su i popravljali {atru, dok smo se prvobitni oblik gra|anske javnosti. ka o zabrani daljeg otvaranja kafana i mehana |ivale pogodbe, tu zaklju~ivali i otpla}ivali zaj- stave, tu su se, od prve inicijative Kao i druge inicijative, i politi~ke su (ionako tamo ima nekih nedostojnih, ali mi verali po drve}u i igrali `murke u - simbol „jer smatra da je to {tetno i po zdravlje gra|ana i movi, tu menjao novac, tu kupovala i prodavala kneza Mihajla dràli koncerti kretale iz kafana gde su se dràli pr- to nije tema ove pri~e). porti, kako smo zvali napu{tenu Emancipatorska uloga kafana po javni moral“. imanja, tu se orta~ilo i razorta~ivalo...“ ozbiljne muzike. Prvi put su Beo- vi sastanci na kojima su se razme- „Pampur“ bar (u Makedonskoj, gra|evinu. Eh, sva dvori{ta u ulici, provoda Ipak, u siroma{nom dru{tvu bio je to na~in da gra|ani u kafanama mogli videti njivale misli. Tako je, s nastankom na mestu gde je Osiguravaju}i ama ceo svet, bio je na{. Blià uticaju Levanta, Srbija je imala istorijske se najlak{e zaradi i to je, pored kafanskog stila ì- Najefikasnije radni~ke berze harfiste, ma|ioni~are, tu su posta- prvih partija, strana~ki ìvot postao zavod) nije imao vitrine sa slikama, Imao je cirkus jo{ ne{to uslove za kontinuirani razvoj kafanskog ìvota od vota, bila presudna ~injenica koja je dovela do to- vljeni prvi bilijar i {ah. Tu su drà- vezan za kafane koje su od po~etka ali bilo je tu, u dvori{tu potleu{e Cirkus jedinstveno za nas. Kada se {atre Nastavak sa strane XXI srednjeg veka. Uz manastirske trpezarije, goste su ga da su se kafane nalazile na svakom koraku. Za- Kafane su bile i najbolje socijalne ustanove. Bi- na predavanja, osnivana udruènja bile strana~ki obeleène. Znalo se ne{to drugo: najbolji burek u spakuju, pa odu, na mestu gde je primale i ugostiteljske radnje koje su sluìle za zanimljiv je zapis koji je ostavio britanski putopisac le su najefikasnije radni~ke berze, pri ~emu je koja su tu kasnije odràvala svoje koje su kafane naprednja~ke, koje Beogradu. Od sira, mesa, spana}a, bio vagon-bife, nastajala je potraga Kaè se, ko nije bio u Skadarliji nije bio ni bavu, a koje su se nalazile uz puteve kao prihvati- Vivijani koji, opisuju}i sliku Beograda 1896, da- svaka bila steci{te odre|enog esnafa, pa kad je redovne sastanke... liberalske, radikalske ili samostal- jaja, sa vi{njama, jabukama... [ta sve ne. za zlatnom ìcom. Vazda su nekom u Beogradu, pa je razumljivo {to su ovde li{ta za karavane. Period proveden pod Osman- je i danas veoma prepoznatljiv opis: „Skoro sva- kome bio potreban majstor odre|ene struke od- Kafane su bile nedvosmisleni no- ske. Partije su u kafanama imale Zabava do neba! ispadali dinari, dvodinarke, velike ugo{}eni kraljica Elizabeta, {panski kralj skim carstvom zna~io je procvat ugostiteljstva u ka druga ku}a je kafana, a skoro svaka druga rad- lazio je u kafanu da sklopi posao. Najpoznatija ta- sioci modernosti u Beogradu 19. ve- svoje klubove, kako svedo~i Nu{i}, Ipak, zavideli smo starijima {to su se aluminijumske petodinarke. Ostale Huan Karlos i kraljica Sofija, Dòrd` Bu{ institucijama kao {to su bili karavansaraji, hano- nja je menja~nica“... kva kafana, gotovo zvani~na berza, bila je Esnaf- ka. U njima je odigran prvi bal 1827, prvi strani vi- ~esto i kancelarije... U vreme, ina~e neuobi~aje- spu{tali niz stepenice, zami{ljali {ta se sve zaboravljene i zatrpane. Nije to bilo ba{ malo: Stariji, Vili Brant, Margaret Ta~er, Sandro vi, kafane i be}arske odaje u kojima su odsedali Tekst Dimitrija Stojanovi}a, obrenova~kog ska kafana na po~etku Skadarlije, u kojoj su se ra- olinista zasvirao klasi~nu muziku 1894, upaljena no ~estih izbora, u kafanama su bili izborni {ta- tamo doga|a, nesvesni da sve ve} znamo. moglo je da se nakupi za bioskop (Slavija, Pertini, Alberto Moravija, \ina Lolobri|ida, mlade zanatlije i kalfe koje su dolazile u grad na u~itelja, objavljen u ~asopisu Narodno zdravlje no ujutro zbirali zidari, kaldrmdìje, ciglari, tesa- je prva sijalica 1880, pu{ten prvi film 1896, osno- bovi, tu su se pre odlaska na glasanje skupljali Imao sam, u to doba sredinom pro{log naravno: i to, pride i najlep{u knjiàru u Bert Lankester... usavr{avanje. Re~ kafana arapskog je porekla i vana prva opera 1908. Kafane su imale va`nu kul- glasa~i, tu su stizali rezultati... Znalo se da su ra- veka, kada se dràva lagano otresala nasle|a kom{iluku, sru{ili su, pa postavili parking), ili Iako Skadarlija nema kapije, mogli bi se ozna~avala je mesto u kome se kuva kafa, dok su turnu funkciju i kao mesta u kojima su, tokom du- dikali najvi{e sedeli kod Bulevara i Moskve, na- sovjeta, zadovoljstvo da mi je rodnu ku}u od da se kupi sveska crtanih romana. Bilo je to re}i da se ulaskom u ovu ulicu, iz gradske mehane bile mesta u kojima se to~ilo i pi}e... gih razgovora sazrevale razne umetni~ke ideje ko- prednjaci prvo u Kasini, kasnije u najotmenijem cirkusa delila jedna rasklimatana taraba. vreme kada su kaubojci prestali da nam budu vreve poslovnog i trgova~kog Beograda, Kako navodi Divna \uri}-Zamolo, u Srbiji se je su kasnije, u istim kafanama, bile formulisane u hotelu Grand, liberali kod Zlatnog krsta, dok je Zahvaljuju}i toj tarabi li~no sam poznavao ideolo{ki neprijatelji, pa smo mogli da biramo otvaraju kapije pro{log vremena za ulazak u po~etkom 60-ih godina 19. veka iskristalisala va`ne kulturne inicijative... samostalski klub bio u Kasini, na Terazijama. sve zvezde Adria cirkusa, zavideo njihovoj kakvog Dòna Vejna èlimo: u video ili ovaj ~arobni istorijsko ambijentalni kutak. U precizna definicija razlikovanja kafane od meha- Burne politi~ke strasti dovele su do toga da deci na artisti~koj budu}nosti i stalnom crtanom izdanju, oba C/B. Skadarliji je stanovanje organizovano u ne. U mehani su se mogla dobiti pi}a s hranom i, Va`na uloga u strana~koj istoriji privrènici jedne stranke nisu odlazili u kafane putovanju; oni zavideli meni {to mogu da Mnogo godina kasnije, kada su zgradama i porodi~nim ku}ama, ponegde, sa sobom za preno}i{te. Takve ustano- drugih stranaka, {to je doprinosilo dubini poli- steknem ne{to vi{e od jednokratnih samoupravlja~i re{ili da rasprodaju artiste ugostiteljstvo u nizu manjih kafana, koje ve mogle su biti u varo{i, na selu ili na drumu. Kafane su bile i neka vrsta zbirnog mesta za ti~kog rascepa. To je su{tinski blokiralo ulogu ka- prijatelja, i tako... Hrlili smo svi zajedno u cirkusa Adria, i kupe ringi{pile i prete~e imaju daleku tradiciju vezanu za njene Kafana je mogla postojati samo u gradovima, {to sve druge institucije civilnog dru{tva. U njima su fana u javnom prostoru i poni{tavalo njihov zna- sre}niju budu}nost. dana{njih slot aparata, artisti (sem dresera ìtelje, kulturni centar je lociran u ku}i \ure je od nje ~inilo jednu od klju~nih institucija ur- osnivana udruènja... Tu su pokretane i osniva- ~aj na poslu {irenja gra|anskog dru{tva. Umesto Dvori{te mi je bilo neka vrsta prolaznog lavova i slovna za koje ne znam gde su na{li Jak{i}a, trgova~ki lokali u nekada{njoj banog ìvota. To je bilo najva`nije sastajali{te lju- ne novine, tu su se pisali uvodnici, koji su dobi- da taj prostor otvore, one su ga strana~kom su- koridora. Pred svaku predstavu, ovo je bio put uhlebljenje) sna{li su se. Poga|ate: ko u Lotos, Bajlonijevoj pivari, a de~ji smeh u {kolskoj di, posebno kad se ima u vidu da su do kraja 19. jali svoju posebnu, so~nu boju u kafanskim inspi- revnjivo{}u zatvarale i time odigrale kontraulo- kojim su, oni {to nisu stanovali u kom{iluku, ko u novonastali Maèstik, ko u Metropol. zgradi. Svi rado dolaze da provedu ve~e u veka ku}e ostale porodi~no skrovi{te, strogo pri- racijama. Bilo je listova koji su u potpunosti na- gu... Taj tip partijskog ìvota dovodio je neretko i nalazili na~in da stignu do {atre, a da izbegnu Bi}e da je vreme zabave konstantno, da se ovoj staroj boemskoj ulici sa èljom da vatan prostor u kome se, osim za slavu i izuzev stajali u kafanama... Zbog bliskih odnosa izme|u do toga da bi kafane stradavale u strana~kim ob- blagajnu, sme{tenu ba{ tamo odakle nas samo glumci i artisti menjaju. doìve duh pro{lih vremena. No kom{iluka, nisu primali gosti zbog ~ega je i Bra- kafana i novinara, u poznatoj Pozori{noj kafani ra~unima, kao simboli... neminovnost ìvota je promena. Vreme je nislav Nu{i} zaklju~ivao da su „na{e kafane pre bilo je i sedi{te Srpskog novinarskog udruènja. modifikovalo izgled i ponudu ugostiteljskih rata bile jedini izraz na{eg javnog ìvota“. Kafane su, u prvom redu, svoju klju~nu ulogu Iz poglavlja „Institucije civilnog dru{tva: sadràja ove gradske ~etvrti, zadovoljavaju}i Feliks Kanic je ostavio zanimljiv uvid u istoriju u beogradskom dru{tvu dokazivale preko svoje stranke, {tampa, klubovi, udruènja savremene estetske, kulturne i gastronomske kafanske publike u Beogradu. Po njegovim sazna- uloge u politi~kom ìvotu. îtav niz va`nih doga- i kafane“, u knjizi „Kaldrma i ukuse. Tako danas, raznovrsnost ponude njima, tokom ranijih decenija 19. veka u kafana- |aja iz politi~ke istorije Srbije vezan je za kafane. asfalt: Urbanizacija i evropeizacija Posebno izdanje lista Danas Skadarlije privla~i publiku svih uzrasta, ma su sedeli „samo mladi ljudi koji su se {kolova- Za mesto odràvanja Svetoandrejske skup{tine na Beograda 1890-1914“ Urednik Dragan Sto{i} Prelom Zoran Spahi} razli~itih interesovanja i mogu}nosti. li u inostranstvu, neènjeni ~inovnici, oficiri i kojoj je svrgnuta dinastija Kara|or|evi}a i vra}e- Dubravke Stojanovi}

Belgrade Fair- Bazar Souvenirs Green Markets Information Municipality - Studentski grad - Vojvo|anska ulica - LASTA (Belgrade City Public Transport Company) and bus TOURIST INFORMATION CENTRES: Some of the halls of the Belgrade Fair You can buy all sorts of souvenirs in Knez Every part of the city has its own Nikola Tesla Airport Ni{ki put 4 services operated by private bus companies, on - Nikola Tesla Airport, tel. 209 7638 have been permanently converted to a shopping Mihailova St. and in Kalemegdan Park. Green market - open-air places where season BELGRADE NIKOLA TESLA AIRPORT Hours of operation: 4:45 am - 11:40 pm Tel. 2882 740, around 130 routes in the immediate city area, both (9 am - 8 pm) centre, with a large number of small shops For classical souvenirs such as magnets, t-shirts, fruit and vegetables can be bought. They are Tel. 209 4444 Frequency: every 30 min. fax: 2892 392 day and night services - Makedonska 5, tel. 3343 460 selling textiles, consumer electronics, café cups and sport hats Belgrade window habits and needs, part of everyday life in the City. www.airport-belgrade.co.rs www.lasta.co.yu express minibus routes in the immediate city area (9 am - 8 pm, Sat 9 am - 5 pm, Sun 10 am - 4 pm) cosmetics, food and various useful bits and bobs. Knez Miahilova 6 www.kcb.org.rs is the right Beside fruits and vegetables, you can buy fish, SERBIAN RAILWAYS International services marked with E letter - Terazije, in the subway by the Palata “Albania“ The key attraction of this Bazar, as it is officially place for buying it, as well as eggs, cheese and meet. Please note that Transfers from the airport to the city centre: Nemanjina 6 tel/fax: 2882 364 buses operated by Lasta transport company and tel. 2635 622, tel. 2635 343 known, is that it is also open on Sundays. Souvenirs & Gifts Dragoslava Jovanovica 13 everything you buy is natural. Jat Airways - bus service tel. 3616 722 private bus companies on suburban routes (9 am - 8 pm, Sat 9 pm - 5 pm, Sun. closed) The Belgrade Fair has a special allure www.suveniri-pokloni.rs Prices are very popular and the experience is Journey time: 30 min; Route: Hotel Slavija terminal - www.zeleznicesrbije.com CITY TRANSPORT taxi and rent-a-car services. Taxi is very cheap, so - Main Railway Station, tel. 361 2732 on those days when a fair is being held If you prefer traditional ethno souvenirs really unique. Best time to try it is on Railway Station - Novi Beograd (Fontana shopping Single tickets can be bought in public transport you can drive through the city from 100 up to 500 (9 am - 8 pm, Sat 9 am - 5 pm, Sun 10 am - 4 pm) and especially during the try in Zdravo zivo Nusiceva 3 Saturdays and Sundays. centre) - Nikola Tesla Airport BELGRADE COACH STATION vehicles, from the driver or conductor, at kiosks dinars, not more. You can find it very easily, on the - Sava Passenger Dock, Kara|or|eva New Year Fair (Novogodi{nji va{ar). @elezni~ka 4 www.zdravozivo.co.rs Working hours: 6 am - 5 pm Hours of operation: first to last flight - every hour marked with a ticket sales sticker and at GSP points- street, but if you phone them, most of them will give (March-November 8 am - 7 pm) , De~anska 8a, 2655-740 and find yourself the typical peace Markets in the center: Zeleni venac, Kaleni}, GSP (City public transport) - bus route 72 (switchboard) tel. 264 4455, of-sale. Day services (4 am - midnight) you a discount. So, check their phone numbers on our TOS Tourist Information Centre Working hours 10am-8pm of Serbian spirit Palilula, Bajloni, \eram. fax: 2659 480 In Belgrade you can use: web site www.tob.co.rs tel. 3230 566 Journey time: 40 min. , Zmaj Jovina 14, tel. 2192 094 Route: Zeleni venac market - Novi Beograd www.bas.co.yu buses, trolleybuses and trams run by GSP “Beograd” 9801 taxi is reccomennded! Zemun Tourist Centre XXIV DANAS SREDA, 30. DECEMBAR 2009.