PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA I GMINY PIENI ĘŻ NO Na Lata 2009-2012 Z Uwzgl Ędnieniem Kierunków Działa Ń W Latach 2013 – 2016

Zał ącznik do Programu Ochrony Środowiska Miasta i Gminy Pieni ęż no na lata 2009 – 2012 z uwzgl ędnieniem kierunków działa ń w latach 2013-2016

Burmistrz Pieni ęż na

PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA I GMINY PIENI ĘŻ NO na lata 2009-2012 z uwzgl ędnieniem kierunków działa ń w latach 2013 – 2016

Pieni ęż no, kwiecie ń 2010

Spis tre ści:

1. Wprowadzenie - 3

2. Informacje ogólne o terenie - 5 2.1.Demografia i gospodarka - 6

3. Analiza stanu istniej ącego gospodarki odpadami - 8 3.1.Odpady wytwarzane na terenie gminy - 8 3.1.1.Odpady komunalne - 8 3.1.2.Odpady pozostałe - 13 3.2.Składowiska oraz inne punkty gromadzenia odpadów - 17 3.3.Podsumowanie aktualnego stanu gospodarki odpadami - 22 3.4.Identyfikacja problemów - 22

4. Prognoza wytwarzania odpadów - 24 4.1. Prognoza zmian demograficzno – gospodarczych - 24 4.2. Prognoza wytwarzania odpadów komunalnych - 25

5. Cele planu gospodarki odpadami - 28 5.1. Cele wynikaj ące z Planu gospodarki odpadami województwa warmi ńsko-mazurskiego - 31 5.2. Cele wynikaj ące z Planu gospodarki odpadami powiatu braniewskiego - 34 5.3. Cele Planu gospodarki odpadami miasta i gminy Pieni ęż no - 38

6. Strategia wdra żania planu gospodarki odpadami - 46 6.1. Działania zmierzaj ące do zapobiegania powstawaniu odpadów - 46 6.2.Działania zmierzaj ące do ograniczenia ilo ści odpadów komunalnych i ich negatywnego oddziaływania na środowisko - 46 6.3. Działania gminy wspomagaj ące prawidłowe post ępowanie z odpadami - 47 6.3.1. Zbiórka zmieszanych odpadów komunalnych - 47 6.3.2. Selektywna zbiórka odpadów komunalnych - 47 6.3.3. Odpady opakowaniowe - 48 6.3.4. Komunalne odpady wielkogabarytowe - 48 6.3.5. Odpady budowlane i remontowe - 49 6.3.6. Odpady niebezpieczne - 49 6.3.7. Zadania gminy w zakresie gospodarki osadami ściekowymi - 50 6.4. Szacunkowe koszty inwestycyjne i eksploatacyjne proponowanego systemu - 50

7. Edukacja społecze ństwa - 53

8. Monitoring realizacji zada ń i uzyskiwania wyników - 56

9. Streszczenie - 57

1.Wprowadzenie

Plan gospodarki odpadami dla miasta i gminy Pieni ęż no na lata 2009-2012 z uwzgl ędnieniem działa ń w latach 2013-2016 jest aktualizacj ą, rozwini ęciem i kontynuacj ą Planu opracowanego dla miasta i gminy Pieni ęż no na lata 2004-2007 z perspektyw ą okresu 2008- 2011. Z uwagi na potrzeb ę zachowania logicznej i merytorycznej spójno ści obydwu dokumentów, w niniejszym opracowaniu zachowano struktur ę tematyczn ą dokumentu pierwotnego. Informacje ogólne o mie ście i gminie zawarte w rozdziale nr 2 zostały uzupełnione o aktualne informacje statystyczne. Analiza stanu gospodarki odpadami zawarta w rozdziale nr 3 została uaktualniona o przegl ąd terenowy przeprowadzony przez Wykonawc ę w dniu 19.03.2009r oraz analiz ę dokumentów źródłowych udost ępnionych przez UM Pieni ęż no. W prognozie wytwarzania odpadów zawartej w rozdziale nr 4 uwzgl ędniono zmiany w przepisach prawa oraz postanowienia w krajowym, wojewódzkim oraz powiatowym planie gospodarki odpadami. Cele planu gospodarki odpadami okre ślone w rozdziale nr 5 wynikaj ą z obowi ązuj ącego prawodawstwa i dokumentów wy ższego rz ędu, lecz równie ż z poziomu świadomo ści ekologicznej miejscowej ludno ści, rozpoznanych preferencji i mo żliwo ści finansowych władz samorz ądowych. Strategia wdra żania planu gospodarki odpadami nakre ślona w rozdziale nr 6 jest prób ą poszukiwania narz ędzi umo żliwiaj ących skuteczn ą realizacj ę Planu. Jednym z nich jest edukacja ekologiczna opisana w rozdziale 7. Ocena oddziaływania Plan na środowisko zaprezentowana w rozdziale nr 8 odwołuje si ę do prognozy oddziaływania na środowisko projektu Programu O Ś i Planu GO.

Podstawowym aktem prawnym Unii Europejskiej okre ślaj ącym zasady post ępowania z odpadami jest Dyrektywa Rady 75/442/EWG z dnia 15 lipca 1975 r. w sprawie odpadów zmieniona dyrektywami Rady: 91/156/EWG i 91/692/EWG, decyzj ą Komisji 96/350/WE oraz rozporz ądzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1882/2003 (Dz. Urz. WE L 194 25.07.1975, str. 39, z pó źniejszymi zmianami).

Głównym krajowym aktem prawnym reguluj ącym problem gospodarki odpadami jest ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39 poz.251, z pó źniejszymi zm. ). Ustawa okre śla zasady post ępowania z odpadami w sposób zapewniaj ący ochron ę życia i zdrowia ludzi oraz ochron ę środowiska zgodnie z zasad ą zrównowa żonego rozwoju. Obowi ązek sporz ądzania planów gospodarki odpadami nakłada Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. nr 2, poz. 150 z pó źn. zm.) oraz rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporz ądzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. z 2003 r. nr 66 poz. 620 z pó źn. zm.). Podstawowe znaczenie ma zapobieganie powstawaniu odpadów, ograniczanie ilo ści odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, a tak że odzysk lub unieszkodliwianie odpadów. Niezwykle istotnym problemem w Polsce jest zapewnienie, wynikaj ących ze zobowi ąza ń unijnych, odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego. Problemy te reguluj ą nast ępuj ące akty prawne:

• rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i pou żytkowych (Dz. U. z 2007 r. Nr 109, poz. 752) • ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. z 2005 r. Nr 25 poz. 202, z pó źn. zm. ), • ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zu żytym sprz ęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2005 r. Nr 180 poz. 1495 ). Dla osi ągni ęcia celów zało żonych w „Polityce ekologicznej pa ństwa …” oraz realizacji podstawowych zasad racjonalnej gospodarki odpadami a tak że stworzenia w kraju zintegrowanej i wystarczaj ącej sieci instalacji i urz ądze ń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym opracowywane s ą plany gospodarki odpadami. Na poziomie pa ństwa - kierunkuj ącym pozostałe plany - jest Krajowy plan gospodarki odpadami . Wojewódzkie plany gospodarki odpadami winny godzi ć regionalne potrzeby w tym zakresie z sumarycznym działaniem gmin i ich zwi ązków. „Polityka ekologiczna pa ństwa na lata 2007-2010 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2011-2014 zakłada podejmowanie wielu działań dyscyplinuj ących, zmierzaj ących do efektywnego egzekwowania przepisów prawa w odniesieniu do gospodarki odpadami, a tak że prowadzenie prac nad wzmocnieniem systemu inwentaryzacji powstaj ących odpadów i monitoringu gospodarki odpadami.

Niniejszy plan gospodarki odpadami – zgodnie z wymogami Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporz ądzania planów gospodarki odpadami okre śla: • aktualny stan gospodarki odpadami, • prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, • działania zmierzaj ące do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami, • projektowany system gospodarki odpadami, w szczególno ści gospodarki odpadami innymi ni ż niebezpieczne, w tym odpadami komunalnymi, uwzgl ędniaj ący ich zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie, • szacunkowe koszty realizacji zada ń, • analiz ę oddziaływania projektu planu na środowisko naturalne, • monitoring realizacji zamierzonych celów pozwalaj ący na okre ślenie sposobu oraz stopnia realizacji celów i zada ń zdefiniowanych w planie gospodarki odpadami.

Zgodnie z zapisem art. 14 Ustawy z dnia 27. 04. 2001r o odpadach, projekt planu gminnego opracowuje Wójt Gminy. Aktualny stan prawny jednostek samorz ądu terytorialnego sprawia, że organem wykonawczym odpowiedzialnym za sporz ądzenie Gminnego planu gospodarki odpadami na terenie Miasta i Gminy Pieni ęż no jest Burmistrz Pieni ęż na.

Gminny plan gospodarki odpadami stanowi integraln ą cz ęść Programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Pieni ęż no. Plan podlega aktualizacji nie rzadziej ni ż co 4 lata.

Opracowanie wykonano na podstawie danych uj ętych w: • udost ępnionych przez samorz ąd dokumentach, dotycz ących samorz ądowych programów

działa ń w zakresie ochrony środowiska, • rocznikach statystycznych GUS -według stanu na koniec 2007 r., • informacjach Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska i Starostwa Powiatowego w Braniewie, • Krajowym, Wojewódzkim i Powiatowym planie gospodarki odpadami.

Plan gospodarki odpadami stanowi podstaw ę racjonalnej polityki w zakresie ochrony środowiska przed odpadami oraz poprawy warunków sanitarnych bytowania ludno ści. Realizacja podstawowych celów prawidłowo prowadzonej gospodarki odpadami, tj.: - utrzymanie czysto ści i porz ądku, w tym odpowiednich warunków sanitarnych dla ludno ści, - ochrona środowiska naturalnego i -oszcz ędne gospodarowanie surowcami i zasobami naturalnymi wymaga wielu nakładów, jednak że powodzenie zamierze ń uzale żnione jest głównie od świadomo ści i aktywno ści mieszka ńców gminy.

2. Informacje ogólne o terenie

Miejsko-wiejska gmina Pieni ęż no poło żona jest w północno-zachodniej cz ęś ci województwa warmi ńsko-mazurskiego, południowo-wschodniej cz ęś ci powiatu braniewskiego. Od zachodu graniczy z gmin ą Płoskinia, od północnego zachodu z gmin ą Braniewo, od północy z gmin ą Lelkowo, od północnego wschodu z gmin ą Górowo Iławeckie (powiat bartoszycki), od południa z gmin ą Orneta oraz gmin ą Lidzbark Warmi ński (rys. nr 1).

obszar wiejski obszar miejski i miejsko – wiejski

Rys. nr 1. Gmina miejsko-wiejska Pieni ęż no

Powierzchnia gminy wynosi 242 km 2, co stanowi około 20,1% powierzchni powiatu braniewskiego i około 1 % powierzchni województwa warmi ńsko mazurskiego. W skład gminy wchodzi jedno miasto i 39 miejscowo ści wiejskich. O środkiem administracyjnym i siedzib ą władz samorz ądowych jest miasto Pieni ęż no. Gmina charakteryzuje si ę bardzo zmienn ą rze źbą terenu. Wyst ępuj ą tu spore, płaskie niecki zastoiskowe, obecnie zaj ęte przez ł ąki. S ą te ż obszary bardzo silnie urze źbione, gdzie morenowe wzgórza osi ągaj ą wysoko ść wzgl ędn ą do kilkudziesi ęciu metrów. W centrum i na zachodzie gminy dominuje krajobraz falisty a miejscami pagórkowaty.

2.1.Demografia i gospodarka

Według danych GUS za 2007r miasto i gmin ę Pieni ęż no zamieszkiwało 6675 osób, za ś wg statystyki gminy około 7100 osób. Struktur ę demograficzn ą oraz zmiany w liczbie ludno ści wg statystyki gminy przedstawiono w tabeli nr 1.

Tabela nr 1. Struktura demograficzna gminy Pieni ęż no.

Okres odniesienia 2002 2003 2004 2005 2006 2007

miasto 3289 3261 3232 3197 3151 3114 gmina 4184 4167 4128 4097 4069 4005 razem 7473 7428 7360 7294 7220 7119

Gęsto ść zaludnienia w roku 2007 wynosiła: - 817 osób/km² w mie ście - 17 osób/km² na terenach wiejskich - 29 osób/km² średnio w gminie. Dla porównania, g ęsto ść zaludnienia Polski wynosi 122 os/km² a województwa warmi ńsko- mazurskiego 59 os/km² .

Wielko ści z tabeli nr 1 wskazuj ą spadek liczby ludno ści. W okresie pi ęciu lat ł ączna liczba ludno ści zmalała o 4,7%, w Mie ście Pieni ęż no o 5,3%, a na terenach wiejskich o 4,3%

Pieni ęż no jest gmin ą rolnicz ą, jednak spo śród gospodarstw domowych utrzymuj ących si ę z pracy, tylko 37% stanowiły gospodarstwa utrzymuj ące si ę z pracy w rolnictwie

W miejscowo ściach wiejskich istnieje około 700 gospodarstw rolnych, a ich struktura wielko ściowa wskazuje na to, że stopie ń koncentracji ziemi jest znacznie wi ększy ni ż przeci ętnie w Polsce. 57% gruntów rolnych znajduje si ę w u żytkowaniu gospodarstw o powierzchni powy żej 50ha. Spo śród gospodarstw prowadz ących produkcj ę roln ą 69% stanowiły gospodarstwa produkuj ące przede wszystkim na rynek, a nie na własne potrzeby.

Struktura u żytkowa gruntów jest nast ępuj ąca: - Grunty orne - 45% - Ł ąki - 8% - Pastwiska - 13% - Lasy i zadrzewienia - 24% - Grunty zabudowane i zurbanizowane - 4% - Nieu żytki - 5% - Pozostałe grunty, w tym wody - 1%

Przemysł stanowi margines gospodarki w Gminie Pienięż no. Wi ększo ść miejsc pracy najemnej to miejsca pracy zwi ązane z drobnym handlem i usługami dla ludno ści. Ludno ść Gminy Pieni ęż no zamieszkuje 39 miejscowo ści. Zdecydowanym środkiem ci ęż ko- ści zaludnienia jest miasto Pieni ęż no, skupiaj ące 44% mieszka ńców. Tylko dwie inne miejscowo ści (Kolonia i Sawity) licz ą blisko 300 mieszka ńców, skupiaj ąc ł ącznie 9% ogółu ludno ści gminy. Wsi licz ących od 200 do 300mieszka ńców jest sze ść a zamieszkuje je w sumie 1476 osób, tj. 21% ludno ści Gminy. W sze ściu wsiach licz ących od 100 do 200 mieszka ńców żyje 826 osób, czyli 12%całej ludno ści Gminy. W pozostałych 24 wsiach mieszka 1064 osób, stanowi ących15% ogółu populacji Gminy. Liczb ę ludno ści w poszczególnych miejscowo ściach wg statystyki UM Pieni ęż no przedstawiono w tabeli nr 2.

Tabela nr 2. Liczba mieszka ńców gminy Pieni ęż no (stan na dzie ń 31.12.2008r)

Lp Miejscowo ść Liczba osób Lp Miejscowo ść Liczba osób

1 Białczyn 256 21 Ło źnik 255 2 Bornity 108 22 Niedbałki 50 3 Borowiec 15 23 Pajtuny 15 4 Brzostki 59 24 Pakosze 116 5 Ciesz ęta 113 25 Pawły 27 6 Gajle 9 26 Pełty 36 7 Gaudyny 14 27 Pieni ęż no I 97 8 Gl ądy 26 28 Pieni ęż no II 66 9 Glebiska 93 29 Piotrowiec 190 10 Jesionowo 29 30 Pluty 85 11 Jeziorko 42 31 Posajdy 46 12 Kajnity 82 32 Radziejewo 258 13 Kierpany Małe 2 33 Ró żaniec 151 14 Kierpany Wielkie 143 34 Sawity 298 15 Kiersiny 8 35 Wojnity 93 16 Kolonia 337 36 Wopy 56 17 Kowale 16 37 Wyr ębiska 47 18 Lechowo 267 38 Żugienie 208 19 Lubianka 49 39 Pieni ęż no (miasto) 3112 20 Łajsy 228 Pieni ęż no (wie ś) 3990

Miasto i Gmina Pieni ęż no 7102 osób

3. Analiza stanu istniej ącego gospodarki odpadami

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach nakłada na gminy obowi ązek realizacji celów zało żonych w polityce ekologicznej pa ństwa oraz realizacji zasad gospodarki odpadami w oparciu o plany gospodarki odpadami. Plany gospodarki odpadami podlegaj ą aktualizacji nie rzadziej, ni ż co 4 lata (art.14 ust.14). Niniejsze opracowanie uwzgl ędnia zmiany zachodz ące w prawodawstwie dotycz ącym gospodarki odpadami oraz zmiany w organizacji systemu gospodarowania odpadami wynikaj ące ze stanu świadomo ści ekologicznej społecze ństwa i skuteczno ści działa ń władz samorz ądowych.

W okresie obowi ązywania dotychczasowego planu gospodarki odpadami zaszły powa żne zmiany w kształtowaniu celów i obowi ązków gmin. Aktualnie zwraca si ę wi ększ ą uwag ę na rozwój odzysku odpadów oraz ekonomik ę gospodarowania odpadami poprzez organizacj ę regionalnych systemów obejmuj ących kilka gmin, opartych na zakładach zagospodarowania odpadów. Du ży nacisk kładzie si ę na energetyczne wykorzystanie odpadów oraz na maksymalny odzysk frakcji ulegaj ących biodegradacji. W efekcie przyczyni ć si ę to powinno do zmniejszenia zapotrzebowania na składowanie odpadów.

3.1. Odpady wytwarzane na terenie gminy

3.1.1. Odpady komunalne

Uwzgl ędniaj ąc wielko ści zawarte w sprawozdaniu z realizacji Planu gospodarki odpadami w latach 2004-2007, a w szczególno ści niewielki procent odpadów rzeczywi ście odbieranych od mieszka ńców, nie ma mo żliwo ści stwierdzi ć, jak kształtuje si ę faktyczny wska źnik nagromadzenia odpadów na terenie miasta Pieni ęż no i pozostałych miejscowo ści o charakterze wiejskim.

W celu oszacowania ilo ści odpadów komunalnych powstaj ących w gospodarstwach domowych i obiektach infrastruktury posłu żono si ę wska źnikami okre ślonymi w Planie gospodarki odpadami dla województwa warmi ńsko-mazurskiego na lata 2007-2010 oraz Planem gospodarki odpadami dla powiatu braniewskiego na lata 2008-2011. Dla oszacowania wielko ści ewentualnego bł ędu dokonano analizy porównawczej wielko ści wynikaj ących ze wska źników w stosunku do rzeczywistych wielko ści uzyskanych w warunkach porównywalnych.

Według planów gospodarki odpadami w województwie warmi ńsko-mazurskim i powiecie braniewskim masa wytwarzanych mie ście i gminie Pieni ęż no wynosi 1 321,25Mg (tabela nr 3).

Tabela nr 3. Masa wytwarzanych odpadów komunalnych w warunkach 2007r

Wska źnik Ilo ść wytwarzanych Obszar Rodzaje odpadów wytwarzania odpadów [Mg/rok] odpadów [kg/m/rok] Miasta Z gospodarstw domowych 225 700,65 Z obiektów infrastruktury 50 155,70 Tereny Z gospodarstw domowych 130 404,82 wiejskie Z obiektów infrastruktury 15 60,08

Razem 1 321,25

Źródło: Opracowano na podstawie PGO dla woj. warmi ńsko-mazurskiego i PGO dla powiatu braniewskiego

Mas ę odpadów przekazanych do składowania przedstawiono w tabeli nr 4.

Tabela nr 4. Odpady komunalne wytworzone (szacunek) i przekazane (GUS) do składowania w roku 2006 Odpady Odpady przekazane do składowania Obszar Liczba ludno ści wytworzone Mg/rok Mg/m/rok % Miasto Pieni ęż no 3114 856,35 594,00 0,191 69 Gmina Pieni ęż no 4005 464,90 181,50 0,045 39 Razem 7119 1 321,25 775,50 0,108 59

Źródło: Opracowano na podstawie PGO dla woj. warmi ńsko-mazurskiego i PGO dla powiatu braniewskiego

Z danych posiadanych przez Urz ąd Marszałkowski województwa warmi ńsko-mazurskiego i Starost ę powiatu braniewskiego wynika, że w mie ście i gminie Pieni ęż no około 40% wytwarzanych odpadów przenika do środowiska (lub na inne składowiska) w sposób niekontrolowany. Z danych posiadanych przez Urz ąd Miasta Pieni ęż no wynika, że podmiot świadcz ący usług ę odbierania od mieszka ńców miasta i gminy i składowania odpadów na składowisku w Żugieniach w roku 2008 zdeponował 359,32 Mg odpadów co oznacza, że ponad 70% wytwarzanych odpadów przenika do środowiska (lub na inne składowiska) w sposób niekontrolowany. Rachunek ten mo że by ć obarczony znacznym bł ędem, gdy ż niemal 15% zdeponowanych odpadów stanowi ą osady ściekowe, które nie s ą wymieniane w składzie morfologicznym odpadów komunalnych.

Dla zobrazowania struktury fizyko-chemicznej odpadów komunalnych posłu żono si ę ocen ą składu morfologicznego odpadów przedstawion ą w Planie gospodarki odpadami dla powiatu braniewskiego (tabela nr 5)

Tabela nr 5. Skład morfologiczny odpadów komunalnych Udział procentowy grup odpadów według miejsca Lp Grupa odpadów wytworzenia Miasto Pieni ęż no Tereny wiejskie Obiekty infrastruktury 1 Odpady kuchenne 10 ulegaj ące biodegradacji 33 18 2 Odpady zielone 2 4 2 3 Papier i tektura 20 12 27 4 Drewno 2 3 1 5 Odpady wielomateriałowe 4 3 18 6 Tworzywa sztuczne 14 12 18 7 Szkło 8 8 10 8 Metal 5 5 5 9 Odzie ż i tekstylia 1 1 3 10 Odpady mineralne 10 34 5 11 Odpady niebezpieczne 1 1 1

Źródło: opracowano na podstawie PPGO

Podczas badania składu morfologicznego oszacowano, że odpady biodegradowalne w strumieniu odpadów wytwarzanych w mie ście stanowi ą 57%, na terenach wiejskich 18% za ś w obiektach infrastruktury 10%

Wobec znacznej ró żnicy w ocenie masy odbieranych odpadów wynikaj ącej z analizy wska źnikowej przedstawionej w PGO dla powiatu braniewskiego, a wielko ściami rzeczywistymi (tabela nr 4) oraz mo żliw ą niespójno ści ą wynikaj ącą z okresów badawczych (2006r – PGO, 2008r UM), w celu oszacowania ilo ści odpadów faktycznie wytwarzanych przez mieszka ńców posłu żono si ę wiedz ą eksperck ą autora niniejszego opracowania wynikaj ącą z badania przeprowadzonego w pierwszym półroczu br. w warunkach rzeczywistych na grupie miejscowo ści w powiecie jaroci ńskim. Doszukiwanie si ę analogii wynika z podobnego, rolniczego charakteru wi ększo ści miejscowo ści wiejskich i podobnej struktury mieszkalnictwa. Stosunkowo du ży obszar obejmowany przez system jaroci ński sprzyja u średnianiu poszczególnych wielko ści, co pozwala na wzgl ędn ą minimalizacj ę bł ędów w ocenach. Według parametrów systemu jaroci ńskiego skład i masa odpadów komunalnych z gospodarstw domowych powstaj ących w miejscowo ściach gminy Pieni ęż no jest prawdopodobnie taki, jak pokazano w tabeli nr 6.

W skład odpadów komunalnych wchodz ą przede wszystkim odpady z gospodarstw domowych, a tak że obiektów u żyteczno ści publicznej, obiektów obsługi ludno ści oraz odpady z piel ęgnacji terenów zieleni. W śród odpadów komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych mo żna znale źć równie ż ró żne składniki, które zalicza si ę do niebezpiecznych, poniewa ż zawieraj ą substancje toksyczne, palne, wybuchowe lub mikroorganizmy chorobotwórcze – na przykład: zu żyte baterie, akumulatory, świetlówki, termometry,

10 opakowania po farbach, lakierach, rozpuszczalniki, smary, oleje, przeterminowane i nie wykorzystane leki. Szacuje si ę, że w Polsce stanowi ą one 0,3 -0,5 % ogólnej masy odpadów.

Tabela nr 6. Wska źniki nagromadzenia odpadów w roku 2008.

Wska źnik nagromadzenia odpadów [kg/M/r]

Frakcja odpadów Miasto Wie ś

[%] [kg] [%] [kg] Odpady kuchenne ulegaj ące biodegradacji 26 98 17 32 Odpady zielone 2 8 4 8 Papier i tektura 22 83 15 29 Odpady wielomateriałowe 8 30 6 11 Szkło 9 34 8 15 Tworzywa sztuczne 15 56 13 25 Odzie ż, tekstylia 2 8 1 2 Metale 5 19 5 10 Drewno 1 4 1 2 Odpady mineralne ( w tym popiół i 9 34 29 55 odpady budowlane) Odpady niebezpieczne 1 4 1 2

RAZEM 100 378 100 191

Źródło: opracowanie własne

Uwzgl ędniaj ąc przyj ęty wska źnik nagromadzenia, ilo ść odpadów komunalnych w mie ście i gminie Pieni ęż no oszacowana w oparciu o rzeczywiste wska źniki zaczerpni ęte z systemu jaroci ńskiego przedstawiono w tabeli nr 7.

Realne ilo ści odbieranych odpadów ró żni ą si ę od ilo ści odpadów powstaj ących w gospodarstwach domowych. Dotyczy to w szczególno ści gospodarstw wiejskich. Z do świadczenie zawodowego autora opracowania wynika, że w gospodarstwach wiejskich około 80% ilo ści odpadów kuchennych, odpadów zielonych i drewna zostanie zagospodarowane przez mieszka ńców we własnym zakresie. Równie ż około 50% ilo ści odpadów budowlanych, papieru i tektury znajdzie zastosowanie w gospodarstwach. Uwzgl ędniaj ąc, że znaczna cz ęść mieszka ń w mie ście ma charakter budownictwa jednorodzinnego, a nawet „zagrodowego”, opisane zjawisko dotyczy równie ż, cho ć w mniejszym stopniu, mieszka ńców miasta. Szacuje si ę że w gospodarstwach miejskich około

30% ilo ści odpadów kuchennych, odpadów zielonych i drewna zostanie zagospodarowane przez mieszka ńców we własnym zakresie. Równie ż około 20% ilo ści odpadów budowlanych, papieru i tektury znajdzie zastosowanie w gospodarstwach.

Tabela nr 7. Ilo ść odpadów komunalnych powstaj ących w gminie Pieni ęż no w roku 2008.

Ilo ść powstaj ących odpadów komunalnych [Mg/rok]

Frakcja odpadów Miasto Pieni ęż no Miejscowo ści wiejskie

[%] [Mg] [%] [Mg] Odpady kuchenne ulegaj ące biodegradacji 26 306 17 130 Odpady zielone 2 24 4 30 Papier i tektura 22 259 15 114 Odpady wielomateriałowe 8 94 6 46 Szkło 9 106 8 61 Tworzywa sztuczne 15 176 13 99 Odzie ż, tekstylia 2 24 1 8 Metale 5 59 5 38 Drewno 1 11 1 8 Odpady mineralne ( w tym popiół i 9 106 29 221 odpady budowlane) Odpady niebezpieczne 1 4 1 2

RAZEM 100 1 176 100 762

Źródło: opracowanie własne

Uwzgl ędniaj ąc powy ższe szacunki, ilo ści odpadów realnie mo żliwych do odebrania kształtuje si ę taj, jak to przedstawiono w tabeli nr 8.

Na terenie gminy funkcjonuje szereg instytucji, które s ą źródłem powstawania odpadów komunalnych. Dla obliczenia masy odpadów komunalnych które powstaj ą w tych instytucjach przyj ęto wielko ści zatrudnienia (liczb ę uczniów) oraz poni ższe wska źniki nagromadzenia odpadów:

· urz ędy i biura – 70 kg/pracownika/rok; · szkoły – 40 kg/ucznia/rok; · przedszkola – 80 kg/wychowanka/rok; . podmioty gospodarcze – 70kg/pracownika/rok

Przeprowadzony szacunek ilo ści odpadów powstaj ących w tych instytucjach wskazuje, że ich ilo ść w warunkach porównywalnych roku 2008 wynosiła 136Mg.

Reasumuj ąc, ilo ść odpadów które nale żałoby odbiera ć od mieszka ńców miasta i gminy Pieni ęż no oszacowana na podstawie porównywalnych, rzeczywistych wielko ści okre ślonych dla cz ęś ci gmin powiatu jaroci ńskiego wynosi (w warunkach roku 2008) 1542Mg/rok .

Tabela nr 8. Szacunek ilo ści wytwarzanych odpadów, mo żliwych do odebrania ( w warunkach roku 2008)

Ilo ść odpadów komunalnych do odebrania [Mg/rok]

Frakcja odpadów Miasto Pieni ęż no Miejscowo ści wiejskie

[%] [Mg] [%] [Mg] Odpady kuchenne ulegaj ące biodegradacji 22,4 214 6 26 Odpady zielone 1,8 17 1 6 Papier i tektura 19,0 181 12,5 57 Odpady wielomateriałowe 9,7 94 10 46 Szkło 11,1 106 13 61 Tworzywa sztuczne 18,4 176 22,5 99 Odzie ż, tekstylia 2,5 24 2 8 Metale 6,2 59 8 38 Drewno 0,8 8 0,5 2 Odpady mineralne ( w tym popiół i odpady budowlane) 7,7 74 24 110 Odpady niebezpieczne 0,4 4 0,5 2

RAZEM 100 953 100 453

Łączna ilo ść odpadów do 1406 odebrania z gospodarstw domowych Źródło: opracowanie własne

Powy ższy szacunek masy wytwarzanych odpadów w mie ście i gminie Pieni ęż no , wy ższy o około 17% ni ż oceniony na podstawie rachunku wska źnikowego, zdaniem autora niniejszego opracowania lepiej odzwierciedla faktyczn ą ilo ść odpadów które powinny by ć odbierane od mieszka ńców i poddawane unieszkodliwianiu. Z tego powodu do dalszego wymiarowania planowanego przedsi ęwzi ęcia została wzi ęta ta wła śnie ilo ść odpadów.

3.1.2. Odpady pozostałe

Osady ściekowe. Osady ściekowe s ą specyficzn ą grup ą odpadów. Za komunalne osady ściekowe uwa ża si ę w my śl definicji ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 oraz z

2002 r. Nr 41, poz. 365, Nr 113, poz. 984 i Nr 199, poz. 1671) „pochodz ący z oczyszczalni ścieków osad z komór fermentacyjnych oraz innych instalacji słu żą cych oczyszczaniu ścieków komunalnych oraz innych ścieków o składzie zbli żonym do składu ścieków komunalnych”.

Według ustale ń zawartych w Planie gospodarki odpadami w latach 2004 - 2007 w oczyszczalniach komunalnych Pieni ęż no i Ło źnik w roku 2002 wytworzono 73 Mg suchej masy osadów ściekowych, a w roku 2003 – 45Mg. W sprawozdaniu za lata 2004-2007 z realizacji Planu gospodarki odpadami wykazano, że w roku 2005 zdeponowano na składowisku 98,2Mg osadów, a w roku 2006 – 50,4Mg. W karcie składowiska za rok 2008 wykazano, że w roku tym zdeponowano 48,3Mg ustabilizowanych osadów ściekowych W dokumentach UM Pieni ężno stwierdza si ę równie ż, że cz ęść osadów, po ods ączeniu na lagunach, jest stosowana do rekultywacji terenów. W Programie gospodarki wodno-ściekowej Gminy Pieni ęż no na lata 2008-2015 wykazano, że dobowa obj ęto ść osadu gromadzonego na poletkach osadowych wynosi 2,23m ³. Uwzgl ędniaj ąc, że zawarto ść suchej masy w osadzie wynosi 10%, a po ods ączeniu około 22- 25%, w systemie wodo ściekowym gminy wytwarza si ę rocznie 350 do 400 m ³ osadów o uwodnieniu 75-78%. Przyjmuj ąc ci ęż ar jednostkowy osadów wynosz ący 0,8Mg/m ³, w gminie Pieni ęż no wytwarza si ę rocznie 280 – 320 Mg osadów ściekowych o uwodnieniu 75-78%.

Odpady przemysłowe

Gmina Pieni ęż no ma charakter rolniczy, o słabo rozwini ętej produkcji przemysłowej. W ostatnich latach uległy likwidacji dwa przedsi ębiorstwa o znacz ącej zdolno ści do emisji zanieczyszcze ń, tj. Odlewnia Żeliwa w Plutach i Zakład Produkcji Betonów w Pieni ęż nie. Licz ące si ę wielko ści ą i potencjałem produkcyjnym przedsi ębiorstwa, to: Przedsi ębiorstwo Energetyki Cieplnej, Przedsi ębiorstwo Wodoci ągów i Kanalizacji i Elewator Sp. z o.o. Wytwarzane na terenie Miasta i Gminy Pieni ęż no odpady przemysłowe to głównie żużle i popioły ze źródeł spalania energetycznego. Mas ę wytwarzanych odpadów oraz sposób post ępowania przedstawiono w tabeli nr 9.

Tabela nr 9. Masa wytwarzanych odpadów przemysłowych i sposób post ępowania z odpadami.

Lp Rodzaj odpadu Ilo ść Sposób [Mg] zagospodarowania

1 Żużle i popioły 665 Renowacja dróg gruntowych 2 Popiół paleniskowy 5 Składowisko odpadów komunalnych Razem 670 -- Źródło: dokumenty UM Pieni ęż no

Odpady niebezpieczne Odpady niebezpieczne stanowi ą szczególne zagro żenie dla zdrowia ludzi oraz środowiska i dlatego gospodarka nimi wymaga szczególnej kontroli. Rodzaje odpadów niebezpiecznych

14 wymieniono w zał ączniku do rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 27 wrze śnia 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112 poz. 1206). Wytwarzane na terenie gminy odpady niebezpieczne to: 1 - odpady ropopochodne z czyszczenia zbiorników paliw, 2 - zu żyte oleje smarowe, 3 - baterie i akumulatory ołowiowe, 4 - filtry olejowe, 5 - czy ściwo, ubrania robocze, 6 - lampy fluoroscencyjne i baterie zawieraj ące rt ęć . 7 - odpady medyczne i weterynaryjne 8 - przeterminowane lekarstwa 9 - odpady farb i lakierów 10 - zu żyte urz ądzenia elektryczne i elektroniczne 11 - zb ędne środki ochrony ro ślin i opakowania

Szacuje si ę, że w ci ągu roku w gminie Pieni ęż no wytwarza si ę około 6 Mg odpadów niebezpiecznych. Z zawodowego do świadczenia autora opracowania wynika, że odpady w pozycjach 1 – 5 s ą wytwarzane w podmiotach gospodarczych obj ętych krajowym recyklingiem. Chodzi tu w szczególno ści o stacje paliw i samochodowe warsztaty naprawcze. Mo żna przyj ąć , że wspomniana sie ć recyklingu jest skuteczna, i wytwarzane odpady w zasadniczej cz ęś ci nie trafiaj ą do ogólnego strumienia odpadów komunalnych. Inaczej jest w przypadku odpadów w grupach 6 – 11. Odpady te w przewa żaj ącej cz ęś ci traktowane s ą przez mieszka ńców jako odpady komunalne. Jedyn ą skuteczn ą metod ą post ępowania jest selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych „u źródła”. W cz ęś ci przypadków istniej ą rozwi ązania o charakterze legislacyjnym, zobowi ązuj ące podmioty handlowe do prowadzenia, przy okazji sprzeda ży nowych przedmiotów, zbiórki zu żytych, np. opakowa ń. Dotyczy to w szczególno ści środków ochrony ro ślin i sprz ętu elektronicznego. Szacuje si ę jednak, że około 50% wytwarzanych odpadów niebezpiecznych (w przypadku gminy Pieni ęż no około 3Mg/rok) znajduje si ę w ogólnym strumieniu odpadów komunalnych.

Odpady materiałów zawieraj ących azbest.

Azbest jako minerał znany jest od kilku tysi ęcy lat. Szerokie jego zastosowanie w du żych ilo ściach miało miejsce w okresie ostatnich 100 lat. Ze wzgl ędu na swoje zalety, tj. odporno ść na wysokie temperatury, działanie mrozu, kwasów, elastyczno ść , dobre wła ściwo ści mechaniczne i małe przewodnictwo cieplne wykorzystywany był jako cenny surowiec do produkcji około 3 tys. ro żnych wyrobów przemysłowych. W Polsce z azbestu produkowano głownie materiały budowlane, takie jak płyty dachowe i elewacyjne, rury wodoci ągowe i kanalizacyjne, kanały wentylacyjne i instalacyjne. Szacuje si ę, ze na terytorium Polski znajduje si ę ok. 15,5 mln Mg wyrobów zawieraj ących azbest, z czego 14,9 mln Mg, to płyty azbestowo- cementowe. Płyty takie, gdy s ą w dobrym stanie technicznym i nie s ą poddawane działaniom mechanicznym nie stanowi ą zagro żenia zdrowia. Chorobotwórcze działanie azbestu powstaje w wyniku wdychania włókien zawieszonych w powietrzu. Najgro źniejsza jest emisja włókien azbestowych do otoczenia podczas eksploatacji płyt azbestowo-cementowych w złym stanie technicznym (pop ękanych) oraz podczas ich czyszczenia i demonta żu bez odpowiednich zabezpiecze ń.

Nie stwierdzono natomiast szkodliwo ści azbestu zawartego w wodzie pitnej przesyłanej ruroci ągami wykonanymi z rur azbesto-cementowych. Trwało ść wyrobów azbestowo-cementowych jest znaczna, szacowana na ok. 30-60 lat. Zale ży ona jednak od warunków eksploatacji. Czynnikami zmniejszaj ącymi trwało ść wyrobów azbestowych s ą kwa śne deszcze i czynniki mechaniczne. Niezale żnie od szacowanych okresów trwało ści wyrobów azbestowych, w miar ę upływu czasu narasta problem pogarszania si ę ich stanu technicznego. W wyniku rozpowszechnienia wiedzy na temat szkodliwo ści azbestu od kilkunastu lat czynione s ą działania na rzecz wła ściwego stosowania i egzekwowania bezpiecznych metod eksploatacji, usuwania, transportu i unieszkodliwiania odpadów powstałych z tych wyrobów. Przeprowadzona w gminie Pieni ęż no inwentaryzacja wyrobów zawieraj ących azbest wskazuje, że nale ży usun ąć i unieszkodliwi ć około 43 000m² materiałów zawieraj ących azbest (tabela nr 10)

Tabel nr 10. Szacunkowa ilo ść materiałów zawieraj ących azbest

Budynki Lp Miejscowo ść Budynki mieszkalne Razem gospodarcze

Liczba Powierzch Liczba Powierzch Liczba Powierzch

obiektów nia (m 2) obiektów nia (m 2) obiektów nia (m 2) 1 Białczyn, Gajle 9 1 530 6 665 15 2 195 2 Bornity 0 0 5 1 635 5 1 635 3 Ciesz ęta 0 0 5 750 5 750 4 Glebiska 1 132 7 1 189 8 1 321 5 Jesionowo 0 0 4 35 4 35 6 Jeziorko 1 120 2 60 3 180 7 Kajnity 3 580 6 1 860 9 2 440 8 Kierpajny Wielkie 10 1 290 25 4 032 35 5 322 Kowale, Gl ądy, 9 2 196 5 90 7 286 Lubianka 10 Lechowo 4 860 4 1 800 8 2 660 11 Łajsy 4 860 9 1 166 13 2 026 12 Ło źnik 7 2 000 0 0 7 2 000 13 Niedbałki 3 230 1 90 4 320 14 Pakosze, Brzostki 2 250 7 470 9 720 15 Pieni ęż no 22 3 690 40 4 082 62 7 772 16 Piotrowiec 6 1 420 12 2 498 18 3 918 17 Pluty, Pełty 0 0 21 1 170 21 1 170 18 Radziejewo 0 0 1 100 1 100 19 Ró żaniec, Borowiec 1 80 7 240 8 320 20 Sawity, Gauden 6 1 008 24 4 997 30 6 005 21 Wojnity 1 100 1 28 2 128 22 Wopy, Pawły 1 100 1 25 2 125 23 Wyr ębiska 0 0 3 420 3 420 24 Żugienie 1 140 4 880 5 1 020

Razem 84 14 586 200 28 282 284 42 868

Źródło: dokumenty UM Pieni ęż no 16

Uwzgl ędniaj ąc, że średnia masa 1m² płyt azbestowo-cementowych wynosi 11kg ( źródło: Program usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest stosowanych na terytorium Polski), masa odpadów do usuni ęcia z terenu gminy wynosi około 470Mg.

Całkowit ą ilo ść odpadów komunalnych powstaj ących w gminie Pieni ęż no, mo żliwych do odebrania w prawidłowo funkcjonuj ącym systemie gospodarki odpadami przedstawiono w tabeli nr 11. W tabeli zestawiono równie ż te odpady inne ni ż komunalne, które powinny by ć obj ęte gminnym systemem gospodarki odpadami

Tabela nr 11. Całkowita ilo ść odpadów komunalnych do odebrania w gminie Pieni ęż no (w warunkach roku 2008)

Rodzaj odpadu Ilo ść [Mg]

Odpady komunalne zmieszane 1542 Odpady kuchenne ulegaj ące biodegradacji 258 Odpady zielone 25 Papier i tektura 283 Odpady wielomateriałowe 161 Szkło 181 Tworzywa sztuczne 292 Odzie ż, tekstylia 37 Metale 105 Drewno 11 Odpady mineralne ( w tym popiół i odpady budowlane) 189 Odpady niebezpieczne 3 Osady ściekowe 300 Odpady zawieraj ące azbest 470 Źródło: opracowanie własne

3.2.Składowiska oraz inne punkty gromadzenia odpadów

Składowisko odpadów komunalnych

Odpady komunalne z terenu Miasta i Gminy Pieni ęż no przewo żone s ą na składowisko odpadów komunalnych w Żugieniach. Składowisko zlokalizowane jest w niecce gruntowej, w terenie bezodpływowym, w odległo ści od najbli ższych zabudowa ń około 300 m. Od strony północnej składowisko posiada izolacj ę ro ślinn ą, z pozostałych stron – jest otwarte. Składowisko posiada naturaln ą izolacj ę podło ża, któr ą stanowi ą gliny zwałowe i iły.

Powierzchnia całkowita składowiska wynosi 4,53 ha, w tym eksploatowana 2,25 ha. Pojemno ść składowiska wynosz ąca 74 655 m 3 jest wykorzystana w około 72 %. Składowisko jest wyposa żone w piezometry. Badanie wód poziemnych przeprowadzone 21.06.2005r

17 wykazało, że woda podziemna pobrana z czterech piezometrów spełnia warunki fizykochemiczne jakim powinna odpowiada ć woda zdatna do picia (Sprawozdanie z bada ń nr 143/L/2005, WIO Ś w Olsztynie). W roku 2003 przeprowadzono przegl ąd ekologiczny składowiska i stwierdzono potrzeb ę wyposa żenia składowiska w zbiornik na odcieki, instalacj ę do odgazowania i wag ę samochodow ą.

Zarz ądzaj ący składowiskiem posiada wa żną instrukcj ę eksploatacji obiektu wydaną przez starost ę braniewskiego, gdzie m.in. stwierdza si ę potrzeb ę wybudowania śluzy dezynfekcyjnej i zakupienia spychacza do zag ęszczania odpadów, co nie zostało zrealizowane. Ewidencj ę ilo ści deponowanych odpadów przeprowadza si ę poprzez ocen ę ich obj ęto ści w m ³. W dniu przeprowadzonej przez Wykonawc ę wizytacji terenowej składowisko było czynne. Na podstawie dokumentów przedło żonych przez UM Pieni ęż no stwierdzono, że w roku 2008 zdeponowano na składowisku nast ępuj ące ilo ści i rodzaje odpadów (tabela nr 12)

Tabela nr 12. Odpady składowane na składowisku w Żugieniach w 2008r Lp Kod odpadów Rodzaj odpadów Masa [Mg] 1 02 01 03 Odpadowa masa ro ślinna 102,98 2 20 03 01 Niesegregowane odpady komunalne 198,04 3 19 08 01 Skratki 6,0 4 19 08 05 Ustabilizowane osady ściekowe 48,30 5 10 01 01 Popiół paleniskowy 4,00

RAZEM 359,32 Źródło: zał ącznik do pisma „MISZEL” Sp. z o.o z dnia 05.11.2009r

Według Planu gospodarki odpadami dla województwa warmi ńsko-mazurskiego na lata 2007- 2010 składowisko odpadów w miejscowo ści Żugienie jako nie spełniające wymogów technicznych, powinno by ć zamkni ęte w roku 2007 i zrekultywowane do roku 2013 (WPGO, tabela nr 15, Harmonogram zamykania składowisk nie spełniaj ących wymaga ń oraz okre ślenie terminy ich rekultywacji oraz PPGO, Rozdział 4.2. „Przyj ęte kierunki działa ń”) Zwraca si ę uwag ę, że w planie zamykania instalacji sporz ądzonym w Planie gospodarki odpadami dla powiatu braniewskiego na lata 2008-2011 wskazuje si ę termin zamkni ęcia składowiska na rok 2010 (Tabela nr 28), co jest sprzeczne z WPGO i wcze śniejszymi ustaleniami w PPGO. Wyst ępuj ąca niespójno ść powinna by ć niezwłocznie wyja śniona .

W okresie od zamkni ęcia składowiska w Żugieniach do wybudowania zakładów regionalnych zagospodarowania odpadów, odpady z terenu miasta i gminy Pieni ęż o maj ą by ć składowane na składowisku w Braniewie (WPGO, tabela nr 16 oraz PPGO, rozdział 4.2. „Przyj ęte kierunki działa ń”)

Inne punkty gromadzenia odpadów

Na terenie Miasta i Gminy Pieni ęż no zidentyfikowano w 2002 roku 4 miejsca nielegalnego składowania odpadów, na których mieszka ńcy deponuj ą rocznie około 5Mg odpadów rocznie. „Dzikie wysypiska” wyst ępuj ą w Luchowie, Pieni ęż nie, Plutach i Ró żańcu. Nielegalne składowiska nadal istniej ą. Aktualnie gmina nie posiada informacji o ilo ści zdeponowanych odpadów. Na terenie miasta i gminy Pieni ęż no nie ma zlokalizowanych składowisk innych odpadów.

Sposób zbierania odpadów

Odpady komunalne mieszka ńcy gromadz ą w metalowych kubłach o pojemno ści 110 litrów oraz w workach foliowych. Pojemniki stanowi ą własno ść odbiorców odpadów. Odbiorem i transportem odpadów na terenie Miasta i Gminy Pienięż no zajmuj ą si ę jeden podmiot gospodarczy, tj.„Miszel” Spółka z o.o., Pieni ęż no, ul. Królewiecka 6. Spółka dysponuje jednym samochodem specjalistycznym typu „ śmieciarka” z komprymacj ą oraz sprz ęt pomocniczy w postaci ci ągników i przyczep. Do komprymacji odpadów u żywa si ę wypo życzanego okresowo spychacza kołowego. Aktualnie nie funkcjonuj ą inne podmioty zajmuj ące si ę odzyskiem, unieszkodliwianiem lub przetwarzaniem odpadów i ich frakcji. Nie funkcjonuj ą równie ż punkty skupu surowców wtórnych. Najbli ższa stacja demonta żu wycofanych pojazdów mechanicznych znajduje si ę w Bartoszycach, PKS S.A. ( źródło: Regionalny Portal Informacyjny, stan na 24.09.2009r).

Selektywna zbiórka odpadów

Aktualnie nie prowadzi si ę w żadnej formie selektywnej zbiórki odpadów. Istniej ące w terenie kosze z siatki do zbierania odpadów z tworzyw sztucznych s ą wyeksploatowane i nie używane.

Poło żenie składowiska w Żugieniach

Składowisko odpadów nie koliduje z głównymi zbiornikami wód podziemnych. W powiecie (poza gmin ą Pieni ęż no) wydzielono 1 zbiornik wód podziemnych wymagaj ący szczególnej ochrony: “Zbiornik mi ędzymorenowy D ąbrowa”. Jest on usytuowany w okolicy miejscowo ści D ąbrowa, około 10 km na południowy wschód od Braniewa. Składowisko poło żone około 2 km na północny-zachód od centrum Pieni ęż na jest odległe (w przybli żeniu równole żnikowo) od zbiornika D ąbrowa o około 12 km (rys. nr 2). Niezale żnie od znacznej odległo ści oddziaływanie składowiska na wody podziemne jest pomijalne ze wzgl ędu na dostateczn ą skuteczno ść izolacji dennej, na co wskazuj ą wyniki monitoringu wód wokół składowiska.

Główne zbiorniki wód podziemnych (wg Atlasu Hydrogeologicznego Polski)

ZWP DĄBROWA PIENIĘŻNO (Żugienie)

- Q, Q/Tr Obja śnienia - Tr, Tr/K stacje hydrogeologiczne - K punkty obserwacyjne II rz ędu z numerem (studnie) - J punkty obserwacyjne II rz ędu z numerem ( źródła - T

- Pz

Rys. nr 2. Lokalizacja miasta Pieni ęż no w stosunku do głównych zbiorników wód podziemnych

Lokalizacj ę uj ęć wody w stosunku do poło żenia składowiska przedstawia rysunek nr 3.

Problem ewentualnego negatywnego oddziaływania składowiska w Żugieniach powinien by ć rozpatrywany w kontek ście uchwalanego Planu gospodarki wodno-ściekowej miasta i gminy Pieni ęż no. Przyj ęto w nim nast ępuj ące zało żenia: - stacja uzdatniania wody w Pieni ęż nie b ędzie podstawowym źródłem zapatrzenia całej gminy w wod ę - trzy istniej ące wodoci ągi zostan ą poł ączone w jeden system, poprzez budow ę odcinków magistral wodoci ągowych Lechowo – Radziejewo oraz Piotrowiec –Sawity - istniej ące uj ęcie i stacja uzdatniania wody w Piotrowcu zostanie zachowana jako źródło wody na wypadek powa żniejszej awarii stacji uzdatniania wody w Pieni ęż nie - istniej ące uj ęcie i stacja uzdatniania wody w Lechowiu zostan ą zlikwidowane.

Istniejące ujęcie wody do likwidacji

Istniejące, awaryjne ujęcie wody

Podstawowe źródło wody

Składowisko odpadów komunalnych

Rys. nr 3. Lokalizacja uj ęć wody i składowiska odpadów komunalnych

Z tego powodu ani uj ęcie wody w Pieni ęż nie, ani źródło rezerwowe nie znajduj ą się w obszarze bezpo średniego oddziaływania składowiska. Uj ęcie gł ębinowe jest odległe od składowiska o około 600m ( źródło: Przegl ąd ekologiczny składowiska odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne zlokalizowanego w m. Żugienie, gmina Pieni ęż no, powiat braniewski, województwo warmi ńsko-mzurskie, 2003r), za ś uj ęcie rezerwowe o około 13km.

W zwi ązku z brakiem systematycznego monitoringu wód podziemnych i powierzchniowych (ostatnie badanie wykonano w czerwcu 2005r) niemo żliwe jest okre ślenie aktualnego wpływu składowiska na środowisko wodne. Przedstawiony raport z bada ń oraz wyst ępowanie zastoisk wód opadowych na terenie składowiska mo że wskazywa ć na to, że wody podziemne gł ębszych warstw wodono śnych s ą dobrze izolowane od wpływu składowanych odpadów. Powyższe dywagacje, ale równie ż wzgl ędna blisko ść uj ęć gł ębinowych nie świadczy, że oddziaływanie składowiska na jako ść wody w długim okresie czasu mo że by ć pomijalny. Władze samorz ądowe Pieni ęż na, po zamkni ęciu składowiska, b ędą miały obowi ązek wyegzekwowa ć monitorowanie stanu wód powierzchniowych i gruntowych zgodnie z zasadami monitoringu okre ślonymi w rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitorowania składowisk odpadów (Dz.U. Nr 220 poz. 1858) Do czasu sporz ądzenia niniejszego opracowania nie została sporz ądzona dokumentacja istniej ących nielegalnych składowisk odpadów w Lechowie, Pieni ęż nie, Plutach i Ró żańcu. Nieznana jest ilo ść , struktura i ewentualne oddziaływanie składowanych odpadów na stan wód

21 powierzchniowych i gł ębinowych. Władze samorz ądowe powinny pozyska ć w tym zakresie odpowiedni ą dokumentacj ę.

3.3. Podsumowanie aktualnego stanu gospodarki odpadami

Według informacji zawartych w sprawozdaniu z realizacji gminnego planu gospodarki odpadami oraz z aktualnych dokumentów zarz ądcy składowiska wynika, że w poszczególnych latach zdeponowano na składowisku nast ępuj ące ilo ści odpadów komunalnych: 2002 – 253,1Mg 2003 – 361,9Mg 2004 – 345,1Mg 2005 – 268,8Mg 2006 – 258,1Mg 2008 – 359,3Mg

Odnosz ąc si ę do uwzgl ędniaj ącego realia i specyfik ę gminy szacunku (tabela nr 11) ilo ści wytwarzanych, a mo żliwych do odebrania zmieszanych odpadów komunalnych (1542Mg) nale ży stwierdzi ć, że w istniej ącym systemie gospodarki odpadami w poszczególnych latach odebrano od wytwarzaj ących (mieszka ńców, instytucji i podmiotów gospodarczych) nast ępuj ący procent odpadów komunalnych: 2002 – 16% 2003 – 24% 2004 – 22% 2005 – 17% 2006 – 17% 2008 – 23%

Oznacza to, że w poszczególnych latach trafił do środowiska (lub na inne składowiska) w sposób niekontrolowany nast ępuj ący procent odpadów komunalnych: 2002 – 84% 2003 – 76% 2004 – 78% 2005 – 83% 2006 – 83% 2008 – 77%

Niezale żnie od niewła ściwego poziomu unieszkodliwiania odpadów przez deponowanie ich na składowisku, w gminie nie prowadzi selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych i selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych i surowcowych.

3.4. Identyfikacja problemów

1. Utworzenie prawidłowego systemu gospodarowania odpadami przekracza mo żliwo ści finansowe i organizacyjne gminy Pieni ęż no. Zgodnie z zało żeniami Krajowego programu gospodarki odpadami 2010 systemy gospodarowania odpadami powinny mie ć zasi ęg

ponad-gminny. Analiza Planu gospodarki odpadami dla powiatu braniewskiego na lata 2008-2011 wskazuje, że powstaj ą lokalne inicjatywy zmierzaj ące do stworzenia zwi ązku gmin lub innej struktury uprawdopodobniaj ącej pozyskanie środków pomocowych z Unii Europejskiej na budow ę regionalnego systemu gospodarki odpadami w którego zasi ęgu mogłaby si ę znale źć gmina Pieni ęż no. 2. Aktualny poziom świadomo ści ekologicznej mieszka ńców gminy Pieni ęż no jest niewystarczaj ący do zbudowania skutecznego systemu gospodarowania odpadami. 3. Sposób zawierania umów pomi ędzy mieszka ńcami a podmiotami świadcz ącymi usługi odbierania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, a szczególnie sposób kontroli gminy jako ści i adekwatno ści usług jest niewystarczaj ący. 4. Na lokalnym rynku usług w zakresie gospodarki odpadami brak działań konkurencyjnych, które mogłyby wpływa ć stymuluj ąco na jako ść usług 5. Na lokalnym rynku brak podmiotów zajmuj ących si ę innymi działaniami ni ż tylko wywozem odpadów. Np. brak podmiotów skupuj ących surowce wtórne lub przetwarzaj ących okre ślone frakcje odpadów, co nie stwarza innej alternatywy dla odpadów ni ż ich składowanie. 6. Tereny wiejskie gminy s ą bardzo rozproszone utrudniaj ąc transport odpadów. 7. Składowisko odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne w Żugieniach jest eksploatowane niezgodnie z wnioskami z Przegl ądu ekologicznego przeprowadzonego w roku 2003 oraz Instrukcj ą eksploatacji składowiska. Miedzy innymi składowisko nie jest wyposa żone w wag ę, śluz ę dezynfekcyjn ą (brodzik), rów opaskowy i zbiornik odcieków. Składowisko jest odkryte na całej powierzchni; nie przykryte warstw ą izolacyjn ą. Przed bram ą wjazdow ą porzucono znaczne ilo ści odpadów, co wskazuje na niewystarczaj ący nadzór wła ściciela składowiska. 8. W gminie odbiera si ę od wytwarzaj ących (mieszka ńców, instytucji podmiotów) tylko około 23 % wytworzonych odpadów komunalnych. 9. Według przedstawionej dokumentacji (za rok 2006) liczba umów na wywóz odpadów dotyczy 896 rodzin (688 umów indywidualnych i 228 lokali w ramach umowy z SM Drw ęca). Uwzgl ędniaj ąc liczebno ść rodzin jako 3,6 osoby, umowy na wywóz odpadów zawarto z 45% rodzin. 10. W gminie nie prowadzi si ę selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych i surowcowych ani te ż selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych. 11. Opłaty za odbiór jednego pojemnika (lub worka) 110 l z odpadami komunalnymi s ą stosunkowo wysokie (8÷9zł). Mo że to by ć jedn ą z przyczyn braku wystarczaj ącej skuteczno ści w maksymalizacji ilo ści odbieranych odpadów. 12. Podmiot gospodarczy świadcz ący usługi odbierania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest spółk ą prawa handlowego bez udziału Gminy w kapitale zakładowym. Mo że to by ć jedn ą z przyczyn obecnego stanu gospodarki odpadami. 13. Od roku 2002 istniej ą 4 nielegalne składowiska odpadów. 14. Gmina stoi przed konieczno ści ą zamkni ęcia składowiska z dniem 31.12.2009r. Spowoduje to konieczno ść pozyskania mo żliwo ści deponowania odpadów na składowiskach poza gmin ą Pieni ęż no. W Planie gospodarki odpadami dla powiatu braniewskiego przewidziano na ten cel składowisko w Braniewie. W tej sytuacji nale ży uwzgl ędnia ć istotny wzrost cen za umieszczanie odpadów na składowisku nie b ędącym własno ści ą gminy Pieni ęż no i ponoszenie kosztów za transport odpadów na odległo ść około 30km. 15. Wobec braku selektywnej zbiórki odpadów, usługowemu składowaniu b ędą podlega ć odpady „zmieszane” obci ąż one najwy ższ ą opłat ą z tytułu korzystania ze środowiska

16. Według Planu gospodarki odpadami na lata 2004-2007 gmina Pieni ęż no miała ponie ść na gospodark ę odpadami wydatki w kwocie 639 015zł. Według sprawozdania z realizacji Planu, gmina nie wydatkowała na ten cel żadnych środków. 17. Istotna cz ęść osadów ściekowych jest deponowana na składowisku w Żugieniach. Z chwil ą zamkni ęcia składowiska i braku innego sposobu wykorzystania osadów, gmina poniesie dodatkowe koszty na ich transport i umieszczanie na zewn ętrznych składowiskach. Nale ży uwzgl ędnia ć, że po roku 2013 b ędzie obowi ązywał zakaz unieszkodliwiania osadów przez składowanie. 18. Gmina sporz ądziła inwentaryzacj ę ilo ści odpadów zawieraj ących azbest, lecz nieadekwatnie oszacowała ich ilo ść masow ą. Nie opracowano Planu usuwania azbestu, co oznacza m.in. brak wiedzy mieszka ńców o szkodliwo ści azbestu dla organizmu i mo żliwo ści uzyskania dofinansowania na jego usuwanie. 19. Konsekwencj ą braku rozstrzygni ęć wy żej zidentyfikowanych problemów mo że by ć pogorszenie stanu środowiska naturalnego i obci ąż enie bud żetu Gminy Pieni ęż no opłatami karnymi. 20. Podstawowym, zidentyfikowanym problemem w analizowanej dziedzinie jest niewystarczaj ące zrozumienie obowi ązków władz samorz ądowych w kwestiach dotycz ących dbało ści o wła ściwy stan i poziom gospodarki odpadami w gminie. 21. Nie prowadzi si ę systematycznego monitorowania stanu wód wokół składowiska.

4. Prognoza wytwarzania odpadów

4.1. Prognoza zmian demograficzno – gospodarczych

Liczba ludno ści Gminy Pieni ęż no od wielu lat systematycznie spada, zarówno na wsi jak i w mie ście. W latach 1995 – 2008 spadek ten wyniósł w sumie 5,5% (5,3% w mie ście i 5,6% na wsi), a wi ęc średnio 0,42% rocznie. Chocia ż ogólny trend spadkowy jest bardzo wyra źny, to zarówno skala jak i kierunki zmian w poszczególnych wsiach s ą bardzo zró żnicowane. W trzech wsiach (Gl ądy, Brzostki, Kolonia) liczba mieszka ńców w latach 1995 – 2008 wzrastała przeci ętnie od 3,4 do 5,3%, przy czy najwi ększy wzrost bezwzgl ędny (z 201 do 338 osób) nast ąpił w Kolonii 19. Wzrost liczby ludno ści odnotowano jeszcze w sze ściu wsiach, jednak nigdzie nie przekroczył on 1% rocznie. Spadki liczby mieszka ńców wynosz ące średnio mniej ni ż 1% zanotowano w 12 miejscowo ściach, skupiaj ących 62% całej populacji gminy, w tym w Pieni ęż nie oraz w du żych wsiach Białczyn i Radziejewo. W pozostałych 18 wsiach zamieszkałych obecnie przez 1252 osoby odnotowano znaczne spadki liczby ludno ści, wynosz ące od 1,1% do 4,6% rocznie. Wśród tych do ść szybko wyludniaj ących si ę miejscowo ści s ą trzy spore wsie – Żugienie (209 os.), Łajsy (226 os.) i Piotrowiec (193 os.).

W Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Pieni ęż no sporz ądzonym w 2002 r. przyj ęto, że ludno ść miasta Pieni ęż no b ędzie wzrasta ć w tempie około 4 promili rocznie i osi ągnie liczb ę 3960 w 2015 r. Dotychczasowy rozwój sytuacji nie potwierdził tej prognozy. Liczba mieszka ńców miasta powoli, ale systematycznie spada i nie ma obecnie przesłanek by twierdzi ć, że ta tendencja ulegnie odwróceniu. Podobnie jest w wi ększo ści wsi. Z szacunków tych wynika, że liczba

24 ludno ści gminy ogółem nieznacznie si ę obni ży (do ok. 7030), populacja miasta zmaleje do około 2970 a populacja terenów wiejskich wzro śnie o około 2%.

W tabeli nr 13 przedstawiono na u żytek niniejszego opracowania prognozowan ą liczb ę ludno ści gminy do roku 2020.

Tabela nr 13. Prognoza zmian liczby ludno ści gminy Pieni ęż no.

Liczba Okres odniesienia ludno ści

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

7119 7112 7105 7098 7091 7083 7076 7069 7062 7055 7048 7040 7034

Reorientacja społeczno-gospodarcza kraju i prywatyzacja gospodarki spowodowała restrukturyzacj ę lub likwidacj ę wielu zakładów pracy, skutkuj ące bezrobociem. Na terenach północnej cz ęś ci kraju do znacznego wzrostu bezrobocia przyczyniła si ę zwłaszcza likwidacja Pa ństwowych Gospodarstw Rolnych. Tak że i pozostałe zakłady pracy prze żywaj ą ró żnorodne trudno ści, głównie ekonomiczne, które skutkuj ą redukcjami załóg pracowniczych. Powstaj ące w miejsce likwidowanych zakładów podmioty prywatne zazwyczaj wypełniaj ą luki rynkowe przy pomocy mniejszej liczby zatrudnionych, egzekwuj ąc ich wy ższ ą wydajno ść . Szans ą rozwoju gospodarczego Miasta i Gminy Pieni ęż no jest przyci ągni ęcie inwestorów zewn ętrznych i tworzenie nowych miejsc pracy. Atrakcyjność inwestycyjna jest przeci ętna i nale ży liczy ć si ę z niewielkim napływem kapitału zewn ętrznego, zwi ązanego z przetwórstwem rolno-spo żywczym i drewna. Restrukturyzacja gospodarki, otwarcie granic i wst ąpienie Polski do Unii Europejskiej umo żliwia przepływ ludno ści w poszukiwaniu pracy i lepszych warunków zamieszkiwania. W warunkach wysokiego bezrobocia nale ży przewidywa ć znaczny odpływ ludno ści z terenu gminy, zwłaszcza aktywnej zawodowo. Odpływ ten uzale żniony b ędzie od wielu czynników i będzie przybierał ró żnorodny charakter. Wi ększo ść wyje żdżaj ących w poszukiwaniu pracy wyje żdżać b ędzie okresowo i powraca ć do miejsca zamieszkania. Cz ęść ludno ści zarobione na wyjazdach środki finansowe zainwestuje – głównie w miejscu stałego zamieszkania. Jak wynika z ostatnich trendów, nast ępuje cz ęś ciowy powrót ludno ści z emigracji zarobkowej.

4.2. Prognoza wytwarzania odpadów komunalnych

Prowadzone na przestrzeni wielu lat badania wskazują na stały wzrost ilo ści odpadów komunalnych powstaj ących w gospodarstwach domowych. Przyczyn ą tego stanu jest rozwój gospodarczy oraz wzrost konsumpcyjnych postaw mieszka ńców. Ponadto, poza wymienionymi powy żej czynnikami, ilo ść odpadów b ędzie zale żała tak że od takich (trudnych do oszacowania) czynników jak:

- struktura zamieszkania – zgodnie z ogólnokrajowymi zmianami cz ęść ludno ści w najbli ższych latach zmieni miejsce zamieszkania przechodz ąc z terenów wiejskich do miast. Wydaje si ę prawdopodobne, że cz ęść tzw. klasy średniej wraz ze wzrostem zamo żno ści będzie zmieniała miejsce zamieszkania z wielorodzinnego na jednorodzinne zwłaszcza na terenach podmiejskich. Z bada ń GUS wynika, że w wyniku migracji liczba ludno ści miast będzie si ę sukcesywnie zmniejsza ć, za ś liczba ludno ści wsi b ędzie ulega ć zwi ększeniu. - struktura zaopatrzenia w ciepło – cze ść mieszka ńców mo że zmieni ć sposób ogrzewania własnych posesji, przechodz ąc na ogrzewanie inne ni ż w ęglowe. Zmiany te w du żej mierze uzale żnione b ędą od atrakcyjno ści finansowej poszczególnych rodzajów ogrzewania.

Obserwuje si ę stał ą zale żno ść ilo ści wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego. Prognozowanie masy odpadów komunalnych oraz jednostkowych wska źników wytwarzania odpadów zwi ązane jest ści śle z prognoz ą zmian rozwojowych. W oparciu o zało żenia Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010 przyjmuje si ę, że wzrost ilo ści powstaj ących odpadów komunalnych nast ępował b ędzie w okresach pi ęcioletnich o 5%, tj. o 1% rocznie. Zgodnie z powy ższym scenariuszem jednostkowy wska źnik nagromadzenia odpadów komunalnych wzrasta ć b ędzie proporcjonalnie do zakładanego stopnia wzrostu gospodarczego. Prognoz ę zmian wska źnika nagromadzenia odpadów zgodnie z przyj ętymi zało żeniami przedstawiono w tabeli 14.

Tabela nr 14. Prognoza ilo ści odpadów wytwarzanych w gminie Pieni ęż no

Masa odpadów Okres odniesienia [Mg/rok]

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Miasto 1044 1054 1065 1076 1086 1097 1108 1119 1131 1142 1153 1165 1176

Wie ś 496 5001 506 511 516 521 527 532 537 542 548 553 559

Razem 1540 1555 1571 1587 1602 1619 1635 1651 1666 1684 1701 1718 1735

Ocena przyszłych zmian składu morfologicznego odpadów jest znacznie trudniejsza od szacowania zmian ich ilo ści. Decyduj ące znaczenie dla zmian składu odpadów b ędzie miał poziom zamo żno ści społecze ństwa i zwi ązany z nim model konsumpcyjny. Nie bez znaczenia będzie te ż kształtowanie si ę poziomu świadomo ści ekologicznej. Dzi ęki niemu mog ą wyst ępowa ć na szersz ą skal ę pewne zjawiska wpływaj ące na skład morfologiczny odpadów, np. świadome wybieranie opakowa ń szklanych przy jednoczesnej rezygnacji z opakowa ń z tworzyw sztucznych. Istotne tu te ż mog ą by ć „mody” na pewne zachowania. Jakkolwiek czynniki te wpływa ć b ędą na zmian ę składu morfologicznego nie sposób oceni ć skali i zakresu ich działania. Generalnie przypuszcza ć nale ży, że nast ąpi wzrost ilo ści odpadów cechuj ący si ę nast ępuj ącymi zmianami w składzie morfologicznym:

- w okresie obj ętym Planem zakłada si ę wzrost ilo ści odpadów żywno ściowych zwi ązany z zakładanym wzrostem zamo żno ści mieszka ńców. - przewiduje si ę równie ż znaczny wzrost odpadów makulatury, tworzyw sztucznych i szkła. Zwi ązane to b ędzie ze zmianami w systemie zbytu i wykorzystania towarów oraz zwi ększeniem ilo ści materiałów opakowaniowych wynikaj ącego ze zmian w systemie ogrzewania mieszka ń; - zmniejszeniu nast ąpi ć winna ilo ść drobnej frakcji nieorganicznej (popiołu i żużla) zwi ązane ze zmianami sposobu ogrzewania mieszka ń, - nast ąpi wzrost ilo ści frakcji organicznej (odpady ogrodowe) – zmiana użytkowania na posesjach jednorodzinnych (zmniejszenie powierzchni przydomowych ogródków uprawnych na rzecz zwi ększenia powierzchni trawiastych); - z racji wzrostu zamo żno ści społecze ństwa nast ąpi ć mo że wzrost ilo ści odpadów tekstyliów zawartych w odpadach komunalnych.

Zmiany składu morfologicznego nie powinny wpłyn ąć na sposób prowadzonej gospodarki odpadami bowiem podstawowym elementem, na który projektowany b ędzie system jest ilo ść odpadów. W dobie urynkowienia i globalizacji gospodarki wzrasta ilo ść produkowanych na rynek towarów i zwi ązanych w tym odpadów wytwarzanych w gospodarstwach domowych. Nadal znaczny udział w produkowanych odpadach stanowi ć b ędą odpady kuchenne ulegaj ące biodegradacji, ale wzrasta ć b ędą ilo ści wytwarzanych odpadów opakowaniowych, wielkogabarytowych i budowlanych.

Osady ściekowe

Z racji rozbudowy systemu oczyszczania ścieków komunalnych zakłada si ę znaczny wzrost ilo ści osadów ściekowych. Szacuje si ę, że ilo ść powstaj ących osadów ściekowych mo że wzrosn ąć dwukrotnie w ci ągu najbli ższych 10 lat. Zgodnie z zało żeniami Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010 działania dotycz ące unieszkodliwiania tej grupy odpadów winny prowadzi ć do wi ększego zagospodarowania i wykorzystania osadów w rolnictwie.

Pozostałe odpady

Przemiany dokonywane w gospodarce na terenie Miasta i Gminy skutkowa ć b ędą wzrostem liczby podmiotów wytwarzaj ących odpady w sektorze gospodarczym. Zmiany te wymaga ć będą ści ślejszego egzekwowania przepisów prawnych, zwłaszcza w zakresie przekazywania informacji o produkowanych odpadach i sposobie ich zagospodarowywania. Działania gminy w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych powinny i ść w kierunku budowania ponadgminnego Zakładu Zagospodarowania Odpadów Komunalnych ewentualnie stacji przeładunkowej wyposa żonych w linie sortownicze oraz budow ę instalacji recyklingu osadów ściekowych i odpadów zielonych. Zakład powinien realizowa ć działania z zakresu segregacji selektywnie zbieranych odpadów opakowaniowych i u żytkowych, zagospodarowania odpadów ulegaj ących biodegradacji, odpadów wielkogabarytowych i budowlanych. Działania te przyczyni ć si ę winny do zwi ększenia stopnia zagospodarowania odpadów komunalnych a tym samym do zmniejszenia ilo ści odpadów unieszkodliwianych przez składowanie na składowisku.

5. Cele planu gospodarki odpadami

Ochrona środowiska przed odpadami powinna by ć traktowana jako priorytetowe zadanie, poniewa ż odpady stanowi ą źródło zanieczyszcze ń wszystkich elementów środowiska. Podany poni żej cel ekologiczny jest zgodny z celem nadrz ędnym polityki ekologicznej pa ństwa w odniesieniu do gospodarki odpadami (zapobieganie powstawaniu odpadów, odzysk surowców i ponowne wykorzystanie odpadów, bezpieczne dla środowiska ko ńcowe unieszkodliwianie odpadów niewykorzystanych).

Polityka ekologiczna Pa ństwa

Przepisy Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach i Ustawy z dnia 13 wrze śnia1996 r. o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach nakładaj ą na gminy obowi ązek prowadzenia racjonalnej gospodarki odpadami w oparciu o nast ępuj ące zasady: - zapobieganie i minimalizacja powstawania odpadów; - powtórne wykorzystanie odpadów, których powstania w danych warunkach techniczno- ekonomicznych nie da si ę unikn ąć ; - unieszkodliwianie odpadów poza składowiskiem, o ile koncepcja taka jest uzasadniona pod wzgl ędem technicznym i ekonomicznym; - składowanie odpadów, których nie da si ę, z uwagi na warunki techniczno-ekonomiczne odzyska ć b ądź unieszkodliwi ć w sposób bezpieczny dla zdrowia ludzkiego i środowiska.

Zaktualizowany Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 Uchwała Rady Ministrów z 29.12.2006r) jako cele główne gospodarki odpadami przyjmuje: 1. Zwi ększenie udziału odzysku, w tym w szczególno ści odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska; 2. Zmniejszenie ilo ści wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów; 3. Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów; 4. Zamkni ęcie do ko ńca 2009 r. wszystkich składowisk niespełniaj ących standardów U.E.

W zakresie gospodarki odpadami komunalnymi KPGO 2010 przyjmuje nast ępuj ące cele główne:

1. Obj ęcie umowami na odbieranie odpadów komunalnych wszystkich mieszka ńców, najpó źniej do ko ńca 2007 r.; 2. Zapewnienie obj ęcia wszystkich mieszka ńców systemem selektywnego zbierania odpadów, najpó źniej do ko ńca 2007 r.; 3. Zmniejszenie ilo ści odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji kierowanych na składowiska, aby nie było składowanych: - w 2010 roku wi ęcej ni ż 75%; - w 2013 roku wi ęcej ni ż 50% masy odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji wytworzonych w roku 1995. 4. Zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max 85% wytworzonych odpadów do ko ńca 2014r.

Realizacja nakre ślonych celów winna by ć prowadzona w sposób racjonalny przez struktury mi ędzygminne o liczbie mieszka ńców powy żej 150 tys. Zaplecze techniczne ponadgminnego systemu gospodarki odpadami stanowi ć powinien zakład zagospodarowania odpadów komunalnych wyposa żony w instalacje do przetwarzania i unieszkodliwiania wi ększo ści odpadów komunalnych. Celem nadrz ędnym polityki w zakresie gospodarowania odpadami na obszarze Gminy Pieni ęż no powinno by ć zapobieganie powstawaniu odpadów, przy rozwi ązywaniu problemu odpadów „u źródła", odzyskiwanie surowców i ponowne wykorzystanie odpadów oraz bezpieczne dla środowiska ko ńcowe unieszkodliwianie odpadów nie wykorzystanych w inny sposób.

Podstawowym celem w zakresie gospodarowania odpadami powstaj ącymi w sektorze komunalnym jest obj ęcie wszystkich mieszka ńców gminy zorganizowan ą zbiórk ą odpadów i wyeliminowanie niekontrolowanego wprowadzania odpadów do środowiska. Ponadto niezb ędne jest rozszerzenie selektywnej zbiorki odpadów ze szczególnym uwzgl ędnieniem selektywnej zbiorki odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji, rozwój selektywnej zbiorki odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych oraz zintensyfikowanie działa ń zmierzaj ących do likwidacji i rekultywacji „dzikich” składowisk.

Zu żyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny

Zgodnie z polityk ą ekologiczn ą pa ństwa celem nadrz ędnym jest rozbudowa systemu odzysku i unieszkodliwiania zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego ukierunkowanego na całkowite wyeliminowanie ich składowania . W sferze gospodarki odpadami komunalnymi KPGO 2010 wyznacza jako cel cz ąstkowy w okresie od 2007 r. do 2018 r. – osi ągni ęcie od 1 stycznia 2008 r. poziomu selektywnego zbierania zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego pochodz ącego z gospodarstw domowych w wysoko ści 4 kg/mieszka ńca/rok.

Odpady zawieraj ące azbest

Zało żenia KPGO 2010 przewiduj ą, i ż w okresie od 2007 r. do 2018 r. nast ąpi osi ąganie celów okre ślonych w przyj ętym w dniu 14 maja 2002 r. przez Rad ę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej „Programie usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest stosowanych na terytorium Polski”. Zgodnie z zapisem w/w Programu do zada ń na poziomie gminnym nale ży: - uwzgl ędnienie usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest w gminnych planach gospodarki odpadami, - współpraca z lokalnymi mediami celem rozpowszechniania informacji dotycz ących zagro żeń powodowanych przez azbest oraz wyroby z azbestem, - przygotowanie wykazów obiektów zawieraj ących azbest oraz rejonów wyst ępuj ącego nara żenia na ekspozycj ę azbestu, - przygotowywanie rocznych sprawozda ń finansowanych z realizacji zada ń Programu.

Zadaniem rad gmin jest przyjmowanie rocznych sprawozda ń finansowych z realizacji zada ń Programu.

Program usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest zakłada nast ępuj ące cele w usuwaniu materiałów zawieraj ących azbest: Zadania przewidziane na lata 2007 – 2018: - Prowadzenie edukacji ekologicznej mieszka ńców w celu zwi ększenia ich świadomo ści ekologicznej dotycz ącej zagadnienia wyrobów zawieraj ących azbest. - Bezpieczne usuni ęcie 60% aktualnej ilo ści wyrobów azbestowych.

Przeterminowane pestycydy Polityka ekologiczna przewiduje, że w okresie do 2010 r. zostan ą zlikwidowane mogilniki i magazyny zawieraj ące przeterminowane środki ochrony ro ślin. Natomiast w okresie od 2011 r. na podstawie Krajowego PGO planuje si ę likwidacj ę pestycydowych ska żeń terenu spowodowanych przez mogilniki, zagra żaj ących bezpiecze ństwu u żytkowych wód podziemnych oraz do 2018r. zako ńczenie likwidacji zagro żeń powodowanych przez składowiska poprodukcyjnych odpadów pestycydowych. Na terenie gminy Pieni ęż no nie wyst ępuj ą mogilniki.

Pozostałe odpady komunalne

W okresie od 2007 r. do 2018 r. nadrz ędnym celem Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010 jest rozbudowa systemu zagospodarowania zu żytych opon oraz odpadów z budów i remontów.

Zu żyte opony

Zu żyte opony powstaj ą w wyniku bie żą cej eksploatacji pojazdów mechanicznych. Źródłem powstawania tego odpadu s ą równie ż samochody wycofane z eksploatacji. Zbieranie zu żytych opon odbywa si ę w punktach serwisowych, firmach eksploatuj ących pojazdy i w stacjach demonta żu pojazdów. W okresie od 2008 r. do 2018 r. celem nadrz ędnym jest rozbudowa systemu zagospodarowania zu żytych opon, w tym osi ągniecie poziomów odzysku i recyklingu zu żytych opon zgodnie z zało żeniami Krajowego Planu Gospodarki Odpadami. W sferze gospodarki odpadami komunalnymi podstawowym celem jest całkowite wyeliminowanie składowania zu żytych opon na składowiskach odpadów.

Odpady z budów, remontów i demonta żu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej

Odpady z budów i remontów powstaj ą zarówno na etapie budowy, jak i wykonywania planowych i awaryjnych remontów oraz prac rozbiórkowych. Odpady budowlane i remontowe wytwarzane s ą tak że w gospodarstwach domowych, jako odpady z remontów mieszka ń prowadzonych na mał ą skal ę i wówczas s ą uj ęte w zmieszanych odpadach komunalnych. W okresie od 2008 r. do 2018 r. celem nadrz ędnym jest rozbudowa systemu selektywnego zbierania odpadów z remontów, budowy i demonta żu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej do odzysku, aby osi ągn ąć nast ępuj ące poziomy odzysku: 50% w 2010 r. oraz 80% w 2018 r. W sferze gospodarki odpadami komunalnymi podstawowym celem jest stworzenie systemu selektywnego zbierania odpadów z budów i remontów powstaj ących w gospodarstwach domowych;

Komunalne osady ściekowe

W perspektywie do 2018 r. podstawowe cele w gospodarce komunalnymi osadami ściekowymi (wg KPGO 2010) s ą nast ępuj ące: - całkowite ograniczenie składowania osadów ściekowych, - zwi ększenie ilo ści komunalnych osadów ściekowych przetwarzanych przed wprowadze- niem do środowiska oraz osadów przekształcanych metodami termicznymi, - maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotycz ących bezpiecze ństwa sanitarnego i chemicznego.

Zgodnie z zało żeniami Krajowego Planu Gospodarki Odpadami: - winien nast ąpi ć spadek stopnia wykorzystywania osadów ściekowych do rekultywacji terenów zdegradowanych do 40 % w roku 2010 i do 10% w roku 2018; - winien nast ąpi ć spadek stopnia wykorzystania nieprzetworzonych osadów ściekowych w rolnictwie do 32% w 2010 roku i do 10% w 2018 roku; - winien nast ąpi ć wzrost masy osadów poddawanych procesowi kompostowania do 15% w 2010 roku i do 20% w 2018 roku; - winien nast ąpi ć wzrost masy osadów poddawanych przekształceniu termicznemu z wykorzystaniem energii do 12% w 2010 roku i do 60% w 2018 roku; - nie jest przewidziane składowanie osadów ściekowych z uwagi na zakaz składowania obowiązuj ący od 2013 roku.

5.1. Cele wynikaj ące z Planu Gospodarki Odpadami województwa warmi ńsko- mazurskiego na lata 2007-2010

Odpady komunalne

Według Planu gospodarki odpadami dla województwa warmi ńsko-mazurskiego na lata 2007 – 2010 podstaw ą gospodarki odpadami komunalnymi powinny sta ć si ę zakłady zagospodarowania odpadów (ZZO) o przepustowo ści wystarczaj ącej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego minimum przez 150 tys. mieszka ńców, spełniaj ące w zakresie technicznym kryteria BAT. ZZO winny zapewnia ć co najmniej nast ępuj ący zakres usług: – mechaniczno-biologiczne lub termiczne przekształcanie zmieszanych odpadów komunalnych i pozostało ści z sortowni, – składowanie przetworzonych odpadów komunalnych, – przetwarzanie odpadów biodegradowalnych, – sortowanie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie (opcjonalnie), – zakład demonta żu odpadów wielkogabarytowych (opcjonalnie), – zakład przetwarzania zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego (opcjonalnie).

Metod ą zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych mo że by ć ich termiczne przekształcanie metod ą konwencjonaln ą lub plazmow ą. Dopuszcza si ę unieszkodliwianie frakcji energetycznej, wyselekcjonowanej z odpadów przez współspalanie.

W województwie wyodr ębniono 8 Rejonów gospodarowania odpadami. Gmina Pieni ęż no została wł ączona do rejonu „N-W” z ZZO w Elbl ągu. Rejon obejmuje: 1. miasto Elbl ąg z liczb ą ludno ści 127 036, 2. gminy z powiatu elbl ąskiego z liczb ą ludno ści 57 098 ( Elbl ąg, Godkowo, Gronowo Elbl ąskie, Markusy, Milejewo, Młynary, Pasł ęk, Rychliki,Tolkmicko) 3. gminy z powiatu braniewskiego z liczb ą ludno ści 44 076 ( Braniewo, Frombork, Lelkowo, Pieni ęż no, Płoskinia, Wilcz ęta) Łączna liczba ludno ści obj ęta rejonem wynosi 228 210 mieszka ńców.

W wojewódzkim planie gospodarki odpadami nie przewidziano, aby składowisko odpadów w Żugieniach było przewidziane do modernizacji i pozyskiwania pozwolenia zintegrowanego. W Planie postanowiono, że składowisko, jako nie spełniaj ące wymogów Unii Europejskiej ma by ć zamkni ęte (w roku 2007) i zrekultywowane (do roku 2013)

Miejscem unieszkodliwiania zmieszanych odpadów komunalnych na okres do wybudowania regionalnych zakładów unieszkodliwiania odpadów b ędzie składowisko w Braniewie – Tabela nr 16 Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego na lata 2007- 2010

Odpady niebezpieczne

Obrano nast ępuj ące kierunki działa ń: – wdra żanie proekologicznych i efektywnych ekonomicznie metod zagospodarowania odpadów niebezpiecznych w oparciu o najlepsze dost ępne techniki (BAT), w tym opracowanie i wdro żenie innowacyjnych technologii w zakresie zagospodarowania poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych (np. baterie małogabarytowe, zu żyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny), – minimalizacja ilo ści wytwarzanych odpadów niebezpiecznych poddawanych procesom unieszkodliwiania poprzez składowanie, – organizacja nowych i rozwój istniej ących systemów zbierania odpadów niebezpiecznych ze źródeł rozproszonych (w tym małe i średnie przedsi ębiorstwa), z uwzgl ędnieniem odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących w strumieniu odpadów komunalnych (gospodarstwa domowe).

Przyj ęty cel

Usuni ęcie azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest z terytorium województwa warmi ńsko-mazurskiego do 2032 r. zgodnie z „Programem usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest stosowanych na terytorium Polski”, zatwierdzonym przez Rad ę Ministrów w 2002 roku.

Odpady z budowy, remontów i demonta żu obiektów budowlanych

Przyj ęte cele

– obj ęcie wszystkich wytwórców systemem selektywnego zbierania odpadów z budowy, remontów i demonta żu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej w celu osi ągni ęcia nast ępuj ących poziomów odzysku:

- 50% w 2010 r. - 80% w 2018 r., – prowadzenie procesu odzysku odpadów budowlanych w instalacjach, – minimalizowanie ilo ści odpadów budowlanych unieszkodliwianych poprzez składowanie.

Komunalne osady ściekowe

Przyj ęte cele

– w perspektywie do 2018r. całkowite ograniczenie składowania osadów ściekowych, – zwi ększenie stopnia kontroli obrotu komunalnymi osadami ściekowymi w celu zapewnienia maksymalnego bezpiecze ństwa zdrowotnego i środowiskowego, – maksymalizacja stopnia wykorzystywania substancji biogennych zawartych w osadach, przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotycz ących bezpiecze ństwa sanitarnego i chemicznego, – preferowanie fermentowania komunalnych osadów ściekowych ze wzgl ędu na to, że proces ten nie powoduje efektu cieplarnianego, – zastosowanie nowatorskich technologii suszenia komunalnych osadów ściekowych, np. z wykorzystaniem energii słonecznej i biogazu, – zwi ększenie ilo ści komunalnych osadów ściekowych przekształcanych metodami termicznymi.

Kierunki działa ń

Osi ągni ęcie zało żonych celów w zakresie gospodarowania komunalnymi osadami ściekowymi wymaga uwzgl ędnienia zagadnie ń wła ściwego zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych w trakcie prowadzenia inwestycji w zakresie budowy lub modernizacji oczyszczalni ścieków oraz kontroli jako ści i ilo ści komunalnych osadów ściekowych stosowanych na powierzchni ziemi.

Odpady opakowaniowe

Przyj ęte cele

W gospodarce odpadami opakowaniowymi w okresie od 2007 r. do 2018 r. przyj ęto jako cel nadrz ędny rozbudow ę systemu, aby osi ągn ąć poziomy odzysku i recyklingu okre ślone w tabeli nr 15.

Kierunki działa ń

Osi ągni ęcie zało żonych celów w zakresie gospodarowania odpadami opakowaniowymi wymaga realizacji następuj ących działa ń: – rozbudowania infrastruktury technicznej w zakresie sortowania i recyklingu odpadów opakowaniowych, – kontroli działania wprowadzaj ących produkty w opakowaniach, organizacji odzysku

i przedsi ębiorców zajmuj ących si ę odzyskiem, w tym recyklingiem odpadów opakowaniowych, – doskonalenia techniki i organizacji selektywnego zbierania odpadów u wytwórców.

Tabela nr 15. Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych do roku 2014

Rok 2007 Rok 2010 Rok 2014 Rodzaj opakowania z

Lp którego powstał odpad

% poziomu % poziomu poziomu Odzysku Recyklingu Odzysku Recyklingu Odzysku Recyklingu 1 Opakowania ogółem 50 25 53 35 60 55 2 Tworzywa sztuczne - 25 18 - 22,5 3 Aluminium - 40 45 - 50 4 Stal - 20 33 - 50 5 Papier i tektura - 48 52 - 60 6 Szkło - 40 43 - 60 7 Drewno i tekstylia - 15 - - 15

5.2. Cele wynikaj ące z Planu Gospodarki odpadami powiatu braniewskiego na lata 2008 - 2011

Podstawowymi zadaniami Planu jest zmiana systemu gromadzenia odpadów, upowszechnienie selektywnej zbiórki oraz odzysk i recykling odpadów. W ramach Rejonu gospodarowania odpadami N-W przewiduje si ę docelowo eksploatacj ę 2 składowisk odpadów komunalnych w Braniewie oraz Elbl ągu .

Zakłada si ę, że składowisko w Braniewie obsługiwa ć b ędzie mieszka ńców powiatu braniewskiego. Lokalizacj ę zakładów towarzysz ących składowiskom tj. zakładów demonta żu, sortowni, kompostowni itp. zostanie ustalone w koncepcji działania rejonu N-W. Niezale żnie od przyj ętej koncepcji tworzenia infrastruktury odpadowej na terenie Rgo niezb ędne b ędzie utworzenie sieci Gminnych punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON).

Cel główny został sformułowany jako działania kierunkowe do ci ągłej i konsekwentnej realizacji. W ramach celu głównego podejmowane b ędą tak że działania do realizacji w okre ślonym horyzoncie czasowym, wynikaj ące z zada ń nało żonych planami wy ższego rz ędu oraz przepisów prawa.

Cele pomocnicze:

1. upowszechnianie metod i zasad zmniejszania ilo ści wytwarzanych odpadów, 2. przeciwdziałanie niekontrolowanemu za śmiecaniu środowiska oraz podnoszenie estetyki obej ść i osiedli, 3. obj ęcie zorganizowan ą zbiórk ą odpadów wszystkich mieszka ńców powiatu,

4. upowszechnienie selektywnej zbiórki odpadów we wszystkich miejscowo ściach powiatu, 5. rozszerzenie zakresu selektywnej zbiórki odpadów o odpady biodegradowalne, wielkogabarytowe i niebezpieczne, 6. utworzenie Rejonu gospodarowania odpadami N-W, 7. tworzenie infrastruktury odpadowej zgodnie z zało żeniami koncepcji Rgo N-W, 8. likwidacja i rekultywacja nieczynnych składowisk i „dzikich wysypisk” odpadów, 9. konsekwentna egzekucja przepisów prawnych.

Cel 1: upowszechnianie metod i zasad zmniejszania ilo ści wytwarzanych odpadów

Zadania realizacyjne:

1) analiza potrzeb i mo żliwo ści wł ączenia si ę w kampani ę na rzecz minimalizacji ilo ści wytwarzanych odpadów, 2) upowszechnianie mało- i bezodpadowych technologii produkcji, 3) organizacja szkole ń w zakresie „czystszej produkcji”, 4) optymalizacja gospodarki magazynowej i poprawa praktyk operacyjnych na etapie produkcji, 5) ograniczenie szkodliwo ści u żytkowanych wyrobów zawieraj ących azbest, 6) zmiana produktu ko ńcowego na bardziej przyjazny środowisku, przedłu żenie okresu przydatno ści produktu, 7) substytucja niebezpiecznych surowców materiałami bezpiecznymi dla środowiska, recykling wewn ętrzny (np. wykorzystanie odpadu jako surowca do produkcji, odzysk surowców wtórnych lub składników u żytecznych), 8) wprowadzanie lokalnych przepisów prawnych maj ących na celu zmniejszenie „u źródła” ilo ści i toksyczno ści wytwarzanych odpadów np. dotycz ących ogranicze ń sprzeda ży lub u żytkowania niektórych produktów mog ących pogorszy ć stan środowiska, 9) segregacja „u źródła” niebezpiecznych odpadów, zwłaszcza medycznych, wymagaj ących unieszkodliwiania na drodze termicznego przekształcania.

Cel 2: przeciwdziałanie niekontrolowanemu za śmiecaniu środowiska oraz podnoszenie estetyki obej ść i osiedli,

Zadania realizacyjne:

1) opracowanie i stworzenie gminnych systemów przeciwdziałania powstawaniu „dzikich wysypisk”, 2) konsekwentne egzekwowanie utrzymania czysto ści terenów (publicznych i prywatnych), 3) organizacja kampanii na rzecz czysto ści środowiska (mieszka ńcy, władze lokalne, organizacje społeczne, tury ści), 4) aktywizacja szkolnych kół zainteresowa ń do działa ń zmierzaj ących do podnoszenia czysto ści terenów,

5) organizowanie konkursów ekologicznych dla mieszka ńców na najładniejsze obej ście, najwi ęcej zebranych odpadów w sposób selektywny lub podobnych.

Cel 3: obj ęcie zorganizowan ą zbiórk ą odpadów wszystkich mieszka ńców powiatu,

Zadania realizacyjne:

1) stworzenie systemu gromadzenia odpadów dla gmin z gospodarstw wiejskich i domów letniskowych, 2) organizacja systemu zbiórki i odbioru odpadów nad wodami, na terenach le śnych, przy drogach, 3) organizacja zbiórki zu żytych urz ądze ń, w tym urz ądze ń zawieraj ących substancje zubo żaj ące warstwę ozonow ą, 4) zorganizowanie systemu zbiórki wyeksploatowanych opon oraz pojazdów.

Cel 4: upowszechnienie selektywnej zbiórki odpadów we wszystkich miejscowo ściach powiatu,

Zadania realizacyjne:

1) wdro żenie systemu selektywnej zbiórki odpadów, w tym makulatury, szkła, złomu metali i tworzyw sztucznych, 2) organizacja systemu odbioru zebranych selektywnie surowców.

Cel 5: rozszerzenie zakresu selektywnej zbiórki odpadów o odpady biodegradowalne, wielkogabarytowe i niebezpieczne,

Zadania realizacyjne:

1) wdro żenie systemu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji, budowlanych, wielkogabarytowych oraz niebezpiecznych wytwarzanych w strumieniu odpadów komunalnych, 2) zorganizowanie zbiórki odpadów niebezpiecznych ze źródeł rozproszonych w Gminnych Punktach Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON), 3) opracowywanie gminnych programów usuwania wyrobów zawieraj ących azbest, 4) eliminowanie nieprawidłowych praktyk w gospodarce odpadami medycznymi, tj. spalania odpadów medycznych w tzw. „spalarkach” nie posiadaj ących urz ądze ń do oczyszczania gazu oraz w piecach centralnego ogrzewania, 5) organizowanie kampanii reklamowo-propagandowych w zakresie prawidłowego post ępowania z odpadami niebezpiecznymi (PCB, oleje odpadowe, azbest), 6) eliminowanie na bie żą co powstaj ących opakowa ń po środkach ochrony ro ślin ze strumienia odpadów komunalnych, poprzez ich odbiór przez producentów i importerów.

Cel 6: utworzenie Rejonu gospodarowania odpadami N-W,

Zadania realizacyjne:

1) opracowanie i podpisanie porozumienia samorz ądów z terenu powiatów braniewskiego i elbl ąskiego dotycz ącego zasad działania Rgo N-W, 2) ustalenie koncepcji działania Rgo N-W oraz sposobu finansowania tworzonej infrastruktury odpadowej, 3) modernizacja i rozbudowa składowiska odpadów komunalnych w Braniewie w celu doprowadzenia do stanu zgodnego z wymogami prawa (m.in. zainstalowanie urz ądze ń do monitorowania wpływu składowiska na środowisko) i umo żliwiaj ącego odbiór odpadów komunalnych z terenu całego powiatu.

Cel 7: tworzenie infrastruktury odpadowej zgodnie z zało żeniami koncepcji Rgo N-W,

Zadania realizacyjne:

1) uzyskanie akceptacji społecznej na lokalizacj ę instalacji poprzez m.in.: rzeteln ą informacj ę o problemie, wskazanie korzy ści zwi ązanych z akceptacj ą lokalizacji, 2) udział finansowy w budowie lub budowa instalacji do sortowania odpadów komunalnych, 3) udział finansowy w budowie lub budowa instalacji do kompostowania odpadów, 4) udział finansowy w budowie lub utworzenie stanowisk do demonta żu odpadów wielkogabarytowych oraz urz ądze ń elektrycznych i elektronicznych, 5) udział finansowy w budowie lub utworzenie stanowisk do recyklingu odpadów budowlanych,

Cel 8: likwidacja i rekultywacja nieczynnych składowisk i „dzikich wysypisk” odpadów,

Zadania realizacyjne:

1) zamkni ęcie nieefektywnych i niespełniaj ących wymogów ochrony środowiska składowisk odpadów, 2) rekultywacja nieczynnych składowisk odpadów, 3) likwidacja „dzikich wysypisk”, 4) identyfikacja zagro żeń i likwidacja starych, wcze śniej nagromadzonych odpadów przemysłowych. Cel 9: konsekwentna egzekucja przepisów prawnych.

Zadania realizacyjne:

1) opracowanie i zaopiniowanie gminnych planów gospodarki odpadami, 2) wprowadzenie obowi ązku usuwania odpadów komunalnych ze wszystkich nieruchomo ści (systematyczne i obejmuj ące jak najwi ększ ą liczb ę nieruchomo ści kontrole w zakresie prawidłowego post ępowania z odpadami oraz konsekwentne egzekwowanie zalece ń pokontrolnych), 3) prowadzenie szczegółowej bazy danych o wytwórcach odpadów, 4) bie żą ce prowadzenie rozeznania podmiotów wytwarzaj ących odpady niebezpieczne do 100 kg rocznie oraz egzekwowanie obowi ązków dotycz ących post ępowania z takimi odpadami, 5) stosowanie kar za naruszanie przepisów prawnych, adekwatne do ich wagi i działaj ących prewencyjnie,

6) wymiana informacji pomi ędzy organami zobowi ązanymi do egzekwowania prawa.

5.3. Cele planu gospodarki odpadami Gminy Pieni ęż no

Podstawowym celem Planu gospodarki odpadami gminy Pieni ęż no jest minimalizowanie ilo ści wytwarzanych odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko. Cel główny b ędzie osi ągni ęty drog ą realizacji nast ępuj ących celów szczegółowych:

Cele szczegółowe:

1. Upowszechnianie metod i zasad zmniejszania ilo ści wytwarzanych odpadów, 2. Przeciwdziałanie niekontrolowanemu za śmiecaniu środowiska oraz podnoszenie estetyki obej ść i osiedli, 3. Obj ęcie zorganizowan ą zbiórk ą odpadów wszystkich mieszka ńców gminy, 4. Utworzenie i upowszechnienie selektywnej zbiórki odpadów we wszystkich miejscowo ściach gminy, 5. Współpraca z władzami systemu braniewskiego w celu upowszechnienia selektywnej zbiórki odpadów biodegradowalnych, wielkogabarytowych i niebezpiecznych, 6. Współpraca z samorz ądem powiatu braniewskiego w celu utworzenie Rejonu gospodarowania odpadami N-W obejmuj ącego gmin ę Pieni ęż no. 7. Tworzenie infrastruktury odpadowej zgodnie z zało żeniami koncepcji Rgo N-W, 8. Zamkni ęcie i rekultywacja składowiska w Żugieniach oraz „dzikich wysypisk” odpadów, 9. Konsekwentna egzekucja przepisów prawnych.

Realizacja celów Planu b ędzie osi ągana w ró żnym horyzoncie czasowym:

Cele krótkookresowe na lata 2009 – 2012

1. Zainicjowa ć, lub przyst ąpi ć do działa ń maj ących na celu zbudowanie ponadgminnego, regionalnego systemu gospodarki odpadami 2. Deponowa ć na składowisku nie wi ęcej ni ż 85% wytworzonych odpadów komunalnych. 3. Po zamkni ęciu składowiska w Żugieniach kierowa ć odpady na inne, pozyskane do tego celu miejsce deponowania odpadów. 4. Zrekultywowa ć do roku 2011 składowisko w Żugieniach 5. Skierowa ć w roku 2010 na składowisko do 75% (wagowo) całkowitej ilo ści odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 6. Osi ągn ąć w roku 2012 nast ępuj ące limity odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: - odpadów wielkogabarytowych - 50% - odpadów budowlanych - 40% - odpadów niebezpiecznych (z grupy odpadów komunalnych) - 50% 7. Zlikwidowa ć do ko ńca roku 2010 cztery nielegalne składowiska odpadów 8. Do ko ńca 2010 obj ąć umowami na odbiór i wywóz odpadów komunalnych wszystkich mieszka ńców gminy, urz ędów, instytucji i podmiotów gospodarczych

9. Do ko ńca roku 2010 zorganizowa ć system selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych o zakresie umo żliwiaj ącym osi ągni ęcie nast ępuj ących, minimalnych poziomów odzysku i recyklingu - tworzyw sztucznych ………………18% - aluminium ………………………... 45% - stali ……………………………….. 35% - papieru i tektury …………………. 54% - szkła ………………………………..49% 10. Do ko ńca roku 2012 zorganizowa ć system selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych: przeterminowanych leków i baterii. 11. Do ko ńca roku 2010 utworzy ć gminny punkt zbierania odpadów niebezpiecznych i zainicjowa ć ich zbieranie

Cele na lata 2013 – 2016 1. Skierowa ć w roku 2013 do składowania nie wi ęcej ni ż 50% (wagowo) całkowitej ilo ści odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 2. Osi ągn ąć w roku 2014 nast ępuj ące limity odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: - odpady wielkogabarytowe: 70% - odpady budowlane: 60% - odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 80% 3. Podnie ść świadomo ść ekologiczn ą mieszka ńców i usprawni ć system selektywnego zbierania odpadów tak, aby w roku 2014 osi ągn ąć nast ępuj ące, minimalne poziomy odzysku i recyklingu: - tworzyw sztucznych ………………23% - aluminium ………………………... 50% - stali ……………………………….. 50% - papieru i tektury …………………. 60% - szkła ………………………………..60% 4. Podj ąć działania umo żliwiaj ące zdemontowanie i unieszkodliwienie do roku 2018 nie mniej ni ż 60% materiałów (pokry ć dachowych) zawieraj ących azbest

Dla osi ągni ęcia zało żonych celów, konieczne jest podj ęcie nast ępuj ących kierunków działa ń w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi: 1 - Podnoszenie świadomo ści ekologicznej obywateli, w szczególno ści w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów. 2 - Wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w ramach ponadgminnego zakładu unieszkodliwiania odpadów 3 - Wprowadzenie przez Gmin ę kontroli nad realizacj ą umów odbierania i wywozu odpadów 4 - Propagowanie idei przydomowego kompostowania odpadów ulegaj ących biodegradacji 5 - Zintensyfikowanie działa ń skierowanych na zapobieganie zanieczyszczeniu odpadami środowiska naturalnego.

Realizacja Planu gospodarki odpadami wymaga podj ęcia i wykonania 32 zada ń własnych (tabela nr 16) i udziału w realizacji 10 zada ń koordynowanych (realizowanych przez zewn ętrzne podmioty)

Tabela nr 16. Zadania samorządu Gminy Pieniężno

Realizacja

Lp. Nazwa zadania Instytucja Źródła finansowania Termin Podmioty uczestniczące odpowiedzialna

Cel 1: Upowszechnianie metod i zasad zmniejszania ilości wytwarzanych odpadów

Szkoły, organizacje Środki własne, 1 Prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych na rzecz Praca ciągła Burmistrz minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów pozarządowe GFOŚiGW

Wprowadzanie lokalnych przepisów prawnych mających na celu 2 Praca ciągła Burmistrz Służby gminne Środki własne zmniejszenie „u źródła” ilości i toksyczności wytwarzanych odpadów

Cel 2: Przeciwdziałanie niekontrolowanemu zaśmiecaniu środowiska oraz podnoszenie estetyki obejść i osiedli

3 Prowadzenie działań zapobiegających powstawaniu nielegalnych Praca ciągła Burmistrz Służby gminne Środki własne składowisk 4 Egzekwowanie obowiązku utrzymania czystości terenów Praca ciągła Burmistrz Służby gminne Środki własne

Prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych na rzecz czystości Szkoły, organizacje Środki własne, 5 Praca ciągła Burmistrz terenów pozarządowe GFOŚiGW

Aktywizacja szkolnych kół zainteresowań do działań zmierzających Środki własne, 6 Praca ciągła Burmistrz Szkoły do podnoszenia czystości terenów fundusze ekologiczne

Organizowanie konkursów ekologicznych dla mieszkańców na Służby gminne, szkoły, Środki własne, 7 najładniejsze obejście, najwięcej zebranych odpadów w sposób Praca ciągła Burmistrz organizacje fundusze ekologiczne selektywny lub podobnych pozarządowe, media

Cel 3: Objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców gminy

Objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów Służby gminne, 8 2010 Burmistrz Środki własne komunalnych wszystkich mieszkańców odbiorcy odpadów

Egzekwowanie obowiązku udziału w systemie zbiórki odpadów z 9 gospodarstw wiejskich i domów letniskowych wszystkich właścicieli i Praca ciągła Burmistrz Służby gminne Środki własne administratorów Organizacja systemu odbioru odpadów nad wodami, na terenach Środki własne, 10 Praca ciągła Burmistrz Służby gminne leśnych, przy drogach fundusze celowe

Cel 4: Upowszechnienie selektywnej zbiórki odpadów we wszystkich miejscowościach gminy

Służby gminne, Środki własne, 11 Objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowanym systemem 2010 Burmistrz selektywnego zbierania odpadów odbiorcy odpadów fundusze celowe

Środki własne, 12 Egzekwowanie obowiązku selektywnej zbiórki odpadów, w tym Praca ciągła Burmistrz Służby gminne makulatury, szkła, złomu metali i tworzyw sztucznych fundusze celowe

Służby gminne, Środki własne, 13 Organizacja odbioru zebranych selektywnie surowców Praca ciągła Burmistrz podmioty gospodarcze fundusze celowe

Cel 5: Zorganizowanie selektywnej zbiórki odpadów o odpady biodegradowalne, wielkogabarytowe i niebezpieczne

Egzekwowanie obowiązku selektywnej zbiórki odpadów Służby gminne, Środki własne, 14 komunalnych ulegających biodegradacji, budowlanych, Praca ciągła Burmistrz wielkogabarytowych oraz niebezpiecznych wytwarzanych podmioty gospodarcze fundusze celowe w grupie odpadów komunalnych 41

Zorganizowanie gminnego punktu zbierania odpadów Środki własne, 15 2010 Burmistrz Służby gminne niebezpiecznych (GPZON) fundusze celowe

Opracowywanie gminnych programów usuwania wyrobów Środki własne, 16 2009-2010 Burmistrz Służby gminne zawierających azbest fundusze celowe

Organizowanie kampanii reklamowo-propagandowych Szkoły, organizacje Środki własne, 17 w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami Praca ciągła Burmistrz pozarządowe fundusze celowe niebezpiecznymi ( oleje odpadowe, azbest)

Cel 6: Udział w tworzeniu Rejonu gospodarowania odpadami N-W,

Opracowanie i podpisanie porozumienia samorządów z terenu 18 powiatów braniewskiego i elbląskiego dotyczącego zasad działania 2009/2010 Burmistrz Starosta Środki własne rejonu kompleksowej gospodarki odpadami Udział w opracowaniu koncepcji tworzenia i działania Rgo N-W (obejmującej działania w zakresie zapobiegania powstawaniu Środki własne, 19 odpadów, selektywnego zbierania odpadów komunalnych, 2009/2010 Burmistrz Starosta przetwarzania odpadów w celu przygotowania do odzysku lub fundusze celowe unieszkodliwiania składowania odpadów komunalnych oraz monitorowania wpływu systemu na środowisko) .

Spowodowanie kierowania odebranych odpadów komunalnych do Zarządca składowiska 20 2009 - 2010 Burmistrz Środki własne składowiska w Braniewie odpadów w Braniewie

Cel 7: Tworzenie infrastruktury odpadowej zgodnie z założeniami koncepcji Rgo N-W,

Uzyskanie akceptacji społecznej dla wdrażanego systemu gospodarki Środki własne, 21 2009 r Burmistrz Starosta odpadami oraz zadeklarowanie środków finansowych na tworzenie fundusze celowe wspólnej infrastruktury odpadowej

Cel 8: Likwidacja i rekultywacja nieczynnych składowisk i „dzikich wysypisk” odpadów

Zamknięcie składowisk odpadów komunalnych w Żugieniach oraz Służby gminne, zarządcy 22 2009 Burmistrz Środki własne monitorowanie wpływu składowiska na środowisko składowisk

23 Likwidacja i rekultywacja „dzikich” składowisk odpadów 2013 Burmistrz Służby gminne Środki własne,

Wydawanie decyzji w sprawie usuwania odpadów z miejsc na ten cel nieprzeznaczonych (w celu sukcesywnego likwidowania dzikich Środki własne, 24 Praca ciągła Burmistrz Służby gminne wysypisk odpadów, czyli usuwania odpadów z miejsc, które nie są fundusze celowe legalnymi składowiskami odpadów lub magazynami odpadów) .

Wydanie władającym powierzchnią ziemi będącymi osobami fizycznymi decyzji nakazujących usunięcie odpadów z miejsc Środki własne, 25 2009 Burmistrz Służby gminne nieprzeznaczonych do ich składowania i magazynowania z terminem fundusze celowe do końca 2009 r.

Cel 9: Konsekwentna egzekucja przepisów prawnych

Środki 26 2009 Burmistrz Wykonawcy Opracowanie i uchwalenie gminnych planów gospodarki odpadami własne,GFOŚiGW

Egzekwowanie obowiązku usuwania odpadów komunalnych ze 27 Praca ciągła Burmistrz Służby gminne Środki własne wszystkich nieruchomości

Stosowanie kar za naruszanie przepisów prawnych, adekwatne do Służby gminne, 28 Praca ciągła Burmistrz Środki własne ich wagi i działających prewencyjnie instytucje uprawnione

Kontrola stanu zawieranych umów na odbiór odpadów od właścicieli Służby gminne, 29 Praca ciągła Burmistrz Środki własne i administratorów nieruchomości instytucje uprawnione

Kontrola sposobów i zakresu wypełniania ustaleń, zawartych w 30 Praca ciągła Burmistrz Służby gminne, Środki własne zezwoleniach na prowadzenie działalności w zakresie odbierania 43

odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości instytucje uprawnione

Doskonalenie systemów ewidencji wytwarzanych, poddawanych Służby gminne, odbiorcy 31 Praca ciągła Burmistrz Środki własne odzyskowi oraz unieszkodliwianych odpadów komunalnych odpadów

Wymiana informacji pomiędzy organami zobowiązanymi do 32 Praca ciągła Burmistrz Służby gminne Środki własne egzekwowania prawa

Tabela nr 17. Zadania koordynowane realizowane na terenie gminy

Realizacja

Lp. Nazwa zadania Instytucja Źródła finansowania Termin Podmioty uczestniczące odpowiedzialna

Cel 1: Upowszechnianie metod i zasad zmniejszania ilości wytwarzanych odpadów

Właściciele Służby nadzoru Środki własne, 1 Ograniczanie uciążliwości użytkowanych wyrobów zawierających Praca ciągła azbest nieruchomości budowlanego fundusze celowe

Segregacja „u źródła” niebezpiecznych odpadów, zwłaszcza Podmioty 2 Praca ciągła Podmioty odbierające Środki własne medycznych, wymagających unieszkodliwiania na drodze gospodarcze termicznego przekształcania Cel 5: Rozszerzenie zakresu selektywnej zbiórki odpadów o odpady biodegradowalne, wielkogabarytowe i niebezpieczne

Eliminacja nieprawidłowych praktyk w gospodarce odpadami Podmioty Samorządy, instytucje 3 Praca ciągła Środki własne medycznymi, tj. kierowanie ich do strumienia odpadów gospodarcze kontrolujące komunalnych Eliminowanie na bieżąco powstających opakowań po środkach Podmioty Producenci opakowań, 4 ochrony roślin ze strumienia odpadów komunalnych, poprzez ich Praca ciągła Środki własne gospodarcze instytucje kontrolujące odbiór przez producentów i importerów

Cel 6: Udział w tworzeniu Rejonu gospodarowania odpadami N-W,

Opracowanie i podpisanie porozumienia samorządów z terenu JST z terenu powiatów braniewskiego 5 2008 r. Środki własne powiatów braniewskiego i elbląskiego dotyczącego zasad działania i elbląskiego rejonu kompleksowej gospodarki odpadami JST z terenu powiatów braniewskiego Środki własne, 6 Udział w opracowaniu i wdrożenie koncepcji tworzenia i działania 2008-2009 Rgo N-W i elbląskiego fundusze celowe Cel 8: Likwidacja i rekultywacja nieczynnych składowisk i „dzikich wysypisk” odpadów

Właściciele Samorządy, instytucje Środki własne, 7 Praca ciągła Likwidacja „dzikich wysypisk” gruntów kontrolujące fundusze celowe

Właściciele Likwidacja przeterminowanych i nieprzydatnych do użytku Samorządy, instytucje Środki własne, 8 Praca ciągła odpadów i materiałów i odpadów niebezpiecznych kontrolujące fundusze celowe materiałów

Kontrola stanu zawieranych umów na odbiór odpadów od właścicieli Instytucje 9 Praca ciągła Samorządy Środki własne i administratorów nieruchomości kontrolujące

Kontrola sposobów i zakresu wypełniania ustaleń, zawartych w Instytucje 10 zezwoleniach na prowadzenie działalności w zakresie odbierania Praca ciągła Samorządy Środki własne kontrolujące odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości

6. Strategia wdra żania planu gospodarki odpadami

6.1. Działania zmierzaj ące do zapobiegania powstawaniu odpadów

Przeciwdziałanie i minimalizacja produkcji odpadów jest priorytetem w hierarchii polityki odpadowej Unii Europejskiej jako najbardziej po żą dany sposób post ępowania z odpadami. W celu zach ęcenia do redukowania ilo ści produkowanych odpadów mo żna zastosowa ć wiele działa ń i metod. Działania obejmuj ą mi ędzy innymi: 1. Edukacj ę społeczn ą prowadzon ą w celu zach ęcania społecze ństwa do ograniczania ilo ści wytwarzanych odpadów, 2. Kompostowanie przydomowe frakcji odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji, 3. Zastosowanie instrumentów finansowych celem zachęcania wytwórców do ograniczania ilo ści odpadów. W celu zach ęcenia mieszka ńców do redukowania ilo ści wytwarzanych odpadów komunalnych nale ży stosowa ć nast ępuj ące działania edukacyjne: · w systemie nauczania, pocz ąwszy od zaj ęć w szkołach podstawowych i średnich, · za pomoc ą środków masowego przekazu (lokalna prasa, radio i telewizja), · za pomoc ą ulotek, akcji plakatowej itp.

Poza przekazywaniem tre ści edukacyjnych (np. jak zmniejszy ć ilo ść odpadów) nale ży informowa ć np. o ilo ści zebranych odpadów niebezpiecznych, miejscach i sposobach zbiorki selektywnej odpadów, oznakowa ń umieszczanych na opakowaniach. W ramach prowadzonej edukacji nale ży np. zach ęcać konsumentów do kupowania towarów w opakowaniach wielokrotnego u żytku oraz w opakowaniach biodegradowalnych, rezygnacji z przedmiotów jednokrotnego u żytku, wykorzystywania mniej toksycznych produktów (np. farb i lakierów) itp.

6.2. Działania zmierzaj ące do ograniczenia ilo ści odpadów komunalnych i ich negatywnego oddziaływania na środowisko.

Zgodnie z zasadami gospodarki odpadami wytworzone odpady komunalne winny by ć poddane przede wszystkim odzyskowi. Oznacza to, że okre ślone strumienie odpadów winny by ć kierowane do ponownego wykorzystania w formie nieprzetworzonej, jako surowiec do produkcji nowych wyrobów lub jako paliwo do przetworzenia na energi ę. Odpady, których nie udało si ę podda ć odzyskowi winny by ć unieszkodliwiane w inny sposób ni ż składowanie. Unieszkodliwianiu na składowiskach odpadów winny by ć poddawane odpady przetworzone fizycznie, chemicznie lub biologicznie. Efektem powy ższych działa ń b ędzie zmniejszenie ilo ści odpadów kierowanych na składowiska oraz ograniczenie ich negatywnego oddziaływania na środowisko (ograniczona ilo ść powstaj ącego gazu wysypiskowego, zmniejszone osiadanie warstwy odpadów, ograniczone pylenie, ułatwione zag ęszczanie itd).

Dla realizacji postawionych celów konieczne jest podj ęcie nast ępuj ących działa ń: 1. Obj ęcie wszystkich mieszka ńców gmin systemem selektywnego zbierania okre ślonych odpadów przeznaczonych do odzysku i recyklingu oraz specjalistycznego unieszkodliwienia;

2. Prowadzenie selektywnego zbierania odpadów metodą pozwalaj ącą na maksymalne wył ączenie okre ślonych strumieni odpadów komunalnych ze szczególnym uwzgl ędnieniem selektywnego zbierania odpadów ulegaj ących biodegradacji; 3. Podnoszenie świadomo ści ekologicznej i społecznej mieszka ńców gminy; 4. Propagowanie metod zagospodarowywania odpadów przez mieszka ńców, np. przydomowe kompostowanie odpadów zielonych; 5. Poddawanie odzyskowi wszystkich odpadów zbieranych selektywnie w instalacjach zgodnie z zasadami ochrony środowiska;

6.3. Działania gminy wspomagaj ące prawidłowe post ępowanie z odpadami

6.3.1. Zbiórka zmieszanych odpadów komunalnych

Cechy fizyko-chemiczne odpadów komunalnych wskazuj ą na potrzeb ę szybkiego ich usuwania do miejsc odzysku i unieszkodliwiania. Szybko ść ta jest wskazana z uwagi na powstawanie nieprzyjemnych zapachów wywołanych procesami fermentacyjnymi oraz rozwój mikroorganizmów, insektów i żerowanie gryzoni. Dla warunków klimatycznych Polski za optymaln ą cz ęstotliwo ść wywozu przyjmuje si ę: - dla budownictwa zwartego i osiedlowego - 2 razy w tygodniu, - dla terenów wiejskich - 1 raz w tygodniu. - dla budownictwa rozproszonego - 1 raz w miesi ącu. W okresach wysokich temperatur powietrza cz ęstotliwo ści wywozu odpadów powinny by ć wi ększe. Zorganizowanym systemem zbierania zmieszanych odpadów komunalnych nie s ą obj ęci wszyscy mieszka ńcy gminy. Zbieranie odpadów prowadzone jest ro żnymi metodami i o zró żnicowanej cz ęstotliwo ści, co znacznie ogranicza stopie ń przejmowania odpadów do unieszkodliwienia. Brak jest jednolitego systemu zbierania odpadów komunalnych. W okresie planistycznym zakłada si ę: - obj ęcie wszystkich mieszka ńców gminy zorganizowanym systemem zbierania odpadów zmieszanych metod ą pozwalaj ącą na przej ęcie maksymalnej ilo ści odpadów z przeznaczeniem do unieszkodliwienia lub zagospodarowania; - obejmowanie nowych gospodarstw domowych systemem zbierania zmieszanych odpadów komunalnych; - modernizacj ę systemu zbierania zmieszanych odpadów komunalnych poprzez zmiany organizacji, w szczególno ści z powodu transportu odpadów na znaczne odległo ści.

6.3.2. Selektywna zbiórka odpadów komunalnych

Na terenie gminy nie prowadzi si ę selektywnej zbiórki odpadów. Negatywnym aspektem jest w szczególno ści fakt, że w nieodległej przeszło ści rozpocz ęto zbieranie wybranych frakcji, lecz po dobrych pocz ątkach zaniechano tych działa ń. Jedn ą z przyczyn było zaprzestanie działania podmiotów trudni ących si ę ich przetwórstwem i zbywaniem do recyklerów. W obecnej sytuacji, wobec konieczno ści zamkni ęcia składowiska gminnego, potrzeba selektywnej zbiórki wyniknie z konieczno ści ograniczenia masy odpadów które b ędą transportowane na znaczne odległo ści, tj. na składowisko w Braniewie. Mieszka ńcy gminy stan ą przed konieczno ści ą pokrywania opłat za składowanie odpadów w wysoko ści przekraczaj ącej 200 zł/Mg (w warunkach roku 2009) i pokrywanie dodatkowych kosztów

47 transportu. Wówczas selektywna zbiórka odpadów nabierze innego wymiaru: ekonomicznego, jako sposób na obni żenie wydatków za odbieranie odpadów.

Dla zmniejszenia masy odpadów unieszkodliwianych na składowisku konieczne jest zorganizowanie systemu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów komunalnych, czyli obj ęcie wszystkich mieszka ńców gminy systemem selektywnego zbierania odpadów. Aby zrealizowa ć zało żenia Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010 selektywnie winny by ć zbierane: - odpady opakowaniowe (szkło, makulatura, tworzywa sztuczne, opakowania metalowe); - odpady komunalne ulegaj ące biodegradacji; - odpady remontowe i budowlane; - odpady wielkogabarytowe; - odpady niebezpieczne ze strumienia odpadów komunalnych. Zbieranie wszystkich odpadów gromadzonych selektywnie nale żeć b ędzie do przedsi ębiorców posiadaj ących zezwolenia na zbieranie i transport odpadów lub upowa żnionych przez nie podmiotów. Trzeba uwzgl ędnia ć, że znaczny fragment systemu b ędzie domen ą regionalnego zakładu unieszkodliwiania odpadów który powstanie jako element Rgo N-W. Chodzi w szczególno ści o odpady wielkogabarytowe i budowlane. Nie mniej, selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych pozostanie w gestii systemu gminy Pieni ęż no. Wi ąż e si ę to z nakładami finansowymi na zakup odpowiednich pojemników.

6.3.3. Odpady opakowaniowe

Zgodnie z przyj ętymi zało żeniami ze strumienia odpadów komunalnych wył ączane b ędą odpady opakowaniowe. Systemem selektywnego zbierania obj ęte b ędą odpady makulatury, szkła i tworzyw sztucznych. Z uwagi na potrzeb ę zwi ększenia stopnia wył ączenia odpadów opakowaniowych ze strumienia odpadów komunalnych w okresie planistycznym winien by ć utworzony i stopniowo rozbudowywany system selektywnej zbiorki odpadów opakowaniowych. Zakłada si ę obj ęcie wszystkich mieszka ńców Gminy zorganizowanym systemem selektywnej zbiorki tej grupy odpadów. Konieczne jest prowadzenie systemu segregacji odpadów „u źródła” i zbieranie ich metod ą „odbioru bezpo średniego”, co gwarantuje wył ączenie do odzysku wi ększej ilo ści odpadów (ok. 20-30%). Konieczne jest równie ż zwi ększanie ilo ści punktów gromadzenia odpadów (gniazd) w rejonach zabudowy wielorodzinnej oraz przyj ęcie okre ślonej, zwi ększonej cz ęstotliwo ści odbioru poszczególnych rodzajów odpadów.

6.3.4 Komunalne odpady wielkogabarytowe

Na terenie gminy nie jest prowadzone selektywne zbieranie odpadów wielkogabarytowych. System ten zostanie wprowadzony wraz z powstaniem mo żliwo ści odzysku tej grupy odpadów (punkt demonta żu odpadow wielkogabarytowych) po wybudowaniu Rgo N-W Do zbiorki odpadów wielkogabarytowych stosowane mog ą by ć nast ępuj ące systemy: 1. Okresowy odbiór bezpo średnio od wła ścicieli oraz stworzenie warunków do zamówienia takiej usługi indywidualnie jako „usługa na telefon” 2. Dostarczanie sprz ętu do zakładu unieszkodliwiania odpadów lub centrum recyklingu przez wła ścicieli własnym transportem. 3. Bezpo średni odbiór przez producenta (dotyczy przede wszystkim zbiorki sprz ętu elektronicznego i sprz ętów gospodarstwa domowego). Ta forma pozyskiwania odpadów

wielkogabarytowych upraszcza system zbiorki odpadów i ich usuwania. Odpady te nie zasilaj ą ogólnego strumienia odpadów komunalnych. 4. System wymienny polegaj ący na przekazaniu dobrego, ale konstrukcyjnie przestarzałego sprz ętu w zamian za egzemplarz nowej generacji.

Zgodnie z KPGO2010 zakłada si ę nast ępuj ące limity selektywnej zbiorki odpadów wielkogabarytowych : — w roku 2010 — 50% wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych, — w roku 2014 — 70% wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych.

6.3.5. Odpady remontowe i budowlane

Na obszarze gminy nie jest prowadzona zbiórka odpadów remontowych i budowlanych zawartych w strumieniu odpadów komunalnych. Wraz z powstaniem mo żliwo ści recyklingu tej grupy odpadów (tj. po stworzeniu Rgo N-W) wprowadzony zostanie system ich zbierania. Zbiórk ą i transportem odpadów budowlanych z miejsc ich powstawania zajmowa ć si ę mog ą: 1. Wytwórcy tych odpadów np. firmy budowlane, rozbiórkowe, osoby prywatne prowadz ące prace remontowe. 2. Specjalistyczne firmy zajmuj ące si ę zbiórk ą odpadów. Zaleca si ę, aby ju ż na placu budowy składowa ć w oddzielnych miejscach (pojemnikach) wysegregowane odpady budowlane. Pozwoli to na selektywne wywo żenie ich do zakładu odzysku i unieszkodliwiania lub na składowisko.

Zgodnie z KPGO2010 zakłada si ę nast ępuj ące limity selektywnej zbiorki odpadów budowlanych : — w roku 2010 — 40% wytwarzanych odpadów budowlanych, — w roku 2014 — 60% wytwarzanych odpadów budowlanych.

6.3. 6. Odpady niebezpieczne

Na obszarze gminy nie jest prowadzone selektywne zbieranie odpadów niebezpiecznych (przeterminowane leki, zu żyte baterie i akumulatory, zu żyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny, odpady pestycydów). W okresie planistycznym konieczne jest stworzenie systemu zbierania tej grupy odpadów. Przy zbiórce odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych zaleca si ę stosowanie nast ępuj ących systemów organizacyjnych: 1. Gminny punkt zbiorki odpadów niebezpiecznych (GPZON) przyjmuj ący bezpłatnie odpady niebezpieczne od mieszka ńców oraz odpłatnie od małych i średnich przedsi ębiorstw. 2. Regularny, okresowy odbiór odpadów przez firm ę specjalistyczn ą. Do tego celu stosowane będą specjalne samochody obje żdżaj ące w okre ślone dni wyznaczony obszar ( średnio cztery razy w roku). 3. Zbiórka przez sie ć handlow ą np. apteki, sklepy fotograficzne, sklepy z farbami itp. W tym celu s ą zawierane umowy z placówkami handlowymi w zakresie przyjmowania i przechowywania ró żnego rodzaju odpadów niebezpiecznych. 4. Zbiórka odpadów niebezpiecznych prowadzona b ędzie w stacji przeładunkowej odpadów niebezpiecznych zlokalizowanej na terenie Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Braniewie. Zadaniem stacji jest przyjmowanie i magazynowanie odpadów zebranych w gminach i przygotowanie ich do transportu do docelowej instalacji.

Zgodnie z KPGO2010 zakłada si ę nast ępuj ące limity selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych w grupie odpadów komunalnych:

— w roku 2010 — 50% odpadów b ędzie zbieranych selektywnie, — w roku 2014 — 80% odpadów b ędzie zbieranych selektywnie.

6.3.7. Zadania gminy w zakresie gospodarki osadami ściekowymi

Dla prowadzenia prawidłowej gospodarki osadami ściekowymi konieczne jest: 1 - prawidłowe ewidencjonowanie ilo ści powstaj ących osadów ściekowych, a w szczególno ści ich ilo ści, stopnia uwodnienia i sposobu odzysku lub unieszkodliwienia; 2 - przestrzeganie prawa w zakresie gospodarowania osadami, w szczególno ści: · ich rolniczego wykorzystania,; · konieczno ści prowadzenia szerokiego zakresu analiz laboratoryjnych osadów ściekowych i gleb, na które trafiaj ą osady; · ogranicze ń w dawkowaniu osadów. 3 - d ąż enie do całkowitej eliminacji wykorzystywania osadów nieprzetworzonych na cele rolnicze; 4 - d ąż enie do całkowitego zakazu składowania osadów na składowiskach odpadów komunalnych.

6.4. Szacunkowe koszty inwestycyjne i eksploatacyjne proponowanego systemu.

Nakłady inwestycyjne które winna ponie ść gmina b ędą wynikały z dwóch grup działa ń: 1 – sfinansowanie zamkni ęcia i rekultywacji składowiska odpadów komunalnych w Żugieniach 2 – sfinansowanie cz ęś ci udziału własnego inwestora buduj ącego ZZO w Elbl ągu oraz realizuj ącego cz ęść instalacji w Braniewie, co pozwoli zbudowa ć system gospodarki odpadami obejmuj ący gmin ę Pieni ęż no, 3 – likwidacji składowisk nielegalnych 4 – utworzenie i wyposa żenie GPZON 5 – koszt edukacji ekologicznej społecze ństwa 6 – opracowanie planu usuwania azbestu i przeprowadzenie akcji informacyjnej

Ad.1.Składowisko odpadów w Żugieniach zlokalizowane jest w niecce gruntowej, w terenie bezodpływowym, w odległo ści od najbli ższych zabudowa ń około 300 m. Od strony północnej składowisko posiada izolacj ę ro ślinna, z pozostałych stron jest otwarte. Składowisko posiada naturaln ą izolacj ę podło ża w postaci glin zwałowych i iłów. Powierzchnia całkowita składowiska wynosi 4,53 ha, w tym eksploatowana 2,25 ha. Pojemno ść składowiska wynosz ąca 74 655 m 3 jest wykorzystana w około 72 %.

Rekultywacja składowiska b ędzie polegała na wykonaniu na całej powierzchni warstw izolacyjno-drena żowych, rowu opaskowego i zbiornika powierzchniowych wód odciekowych. Zadaniem warstwy drena żowej b ędzie umo żliwienie „odgazowania” składowiska. W tym celu wykonuje si ę pionowy drena ż z rur perforowanych i poziom ą warstw ę drenuj ącą żwiru lub kruszywa łamanego. Umo żliwia to migracj ę gazu

składowiskowego zarówno z całej powierzchni składowiska jak i jego wn ętrza. Gaz, za po średnictwem „kominów” przechodz ących przez nast ępuj ącą po warstwie filtruj ącej warstw ę izolacyjn ą, przenika do atmosfery, lub jest ujmowany ruroci ągiem poziomym i spalany w pochodni. W zale żno ści od „wydajno ści” emisyjnej mo że by ć zainstalowany zespół spalinowo-pr ądotwórczy, poniewa ż gaz składowiskowy zło żony głównie z metanu jest źródłem energii odnawialnej. Zadaniem warstwy izolacyjnej jest stworzenie zapory: z jednej strony przed przenikaniem wód opadowych w gł ąb składowiska, za ś z drugiej – ograniczaj ącej swobodn ą migracj ę gazu wysypiskowego do atmosfery. Warstw ę izolacyjn ą uzupełnia si ę warstw ą ziemi urodzajnej pozwalaj ącej na upraw ę ro ślinno ści dzi ęki której uzyskuje si ę pełny efekt rekultywacji przyrodniczej zamkni ętego składowiska. Uwzgl ędniaj ąc dotychczasow ą praktyk ę budowlan ą ( Rozwój standardów budowy, zamkni ęcia i rekultywacji składowisk odpadów komunalnych w Polsce, Grontmij Polska Sp. z o.o., Gda ńsk 2007r) koszt rekultywacji składowiska wynosi około 0,3 – 0,6 mln zł/ha. Uwzgl ędniaj ąc, że składowisko w Żugieniach jest obiektem konstrukcyjnie płaskim, nie wymagaj ącym kształtowania i umacniania skarp bocznych mo żna uzna ć, że w tym przypadku koszt rekultywacji b ędzie ni ższy i wyniesie około 0,15 – 0,3 mln. zł/ha. Przy tym zało żeniu zamkni ęcie i rekultywacja składowiska w Żugieniach wymaga ć będzie nakładów finansowych w wysoko ści 0,33 – 0,68 mln. zł, średnio około 500 000zł.

Ad.2.Według Planu gospodarki odpadami dla powiatu braniewskiego szacunkowe koszty realizacji zada ń zwi ązanych z utworzeniem i wdro żeniem koncepcji działania Rejonu gospodarowania odpadami N-W b ędzie wynosił 20 560 000zł. Zakładaj ąc, że dofinansowanie z Funduszu Spójno ści wyniesie 60%, udział własny inwestora w przedsi ęwzi ęciu wyniesie około 8 224 000zł. Mo żna przyj ąć , że udział własny b ędzie sfinansowany przez gminy korzystaj ące z systemu, proporcjonalnie do ilo ści unieszkodliwianych odpadów, albo w proporcji do liczby ludno ści. W tym przypadku gmina Pieni ęż no byłaby obci ąż ona konieczno ści ą sfinansowania 3% udziału własnego inwestora, czyli około 250 000zł.

Ad.3.Likwidacja „dzikich” wysypisk musi polega ć na wydobyciu nielegalnie składowanych odpadów i poddaniu ich unieszkodliwianiu. Nale ży uwzgl ędnia ć, że wydobycie odpadów, załadunek, transport do najbli ższego składowiska (np. w Braniewie) i opłata za ich deponowanie wyniesie około 300zł/Mg. Je żeli ocena UM Pieni ęż no, że poczynaj ąc od 2002 roku mieszkańcy składuj ą na czterech nielegalnych składowiskach 5Mg odpadów rocznie jest wła ściwa, likwidacja „dzikich” składowisk b ędzie wymaga ć wydatkowania środków w wysoko ści około 10 000zł.

Ad.4.Gminny punkt zbierania odpadów niebezpiecznych (GPZON) powinien być wolnostoj ącym budynkiem o powierzchni około 30m² i kubaturze około 80m ³. Budynek zlokalizowany na ogrodzonej działce o powierzchni około 200m² powinien by ć wyposa żony w podstawowy sprz ęt do gromadzenia odpadów niebezpiecznych: pojemniki, beczki, regały itd. Ze wzgl ędów bezpiecze ństwa ekologicznego i sanitarnego obiekt powinien by ć zamykany, okratowany i wyposa żony w podstawow ą instalacj ę sanitarn ą.

Szacuje si ę, że wybudowanie GPZON i wyposa żenie wymaga ć b ędzie nakładów inwestycyjnych w wysoko ści około 200 000zł. W zale żno ści od lokalnych mo żliwo ści, np. adaptacji istniej ącego obiektu, nakłady inwestycyjne mog ą by ć odpowiednio ni ższe.

Ad.5.Wysoko ść kosztu edukacji ekologicznej mieszka ńców jest trudny do oszacowani, gdy ż zale ży od sposobu jej przeprowadzenia. Najwy ższy jest wtedy, gdy edukacje przeprowadza si ę w systemie zleconym. Je śli przyj ąć , że edukacja ekologiczna b ędzie przeprowadzona siłami własnymi samorz ądu, niezb ędne nakłady finansowe b ędą ponoszone tylko na zakup plakatów, ulotek, wydawnictw, nagród w konkursach itd. Szacuje si ę, ze w tym przypadku niezb ędne nakłady b ędą wynosi ć 2-3 zł na mieszka ńca, czyli średnio 15 000zł/rok.

Ad.6.Opracowanie planu usuwania pokry ć azbesto-cementowych ze wskazaniem sposobu pozyskiwania środków finansowych i przeprowadzenie plakatowej akcji informacyjnej wyma ć b ędzie wydatkowania środków w wysoko ści około 10 000zł.

Ł ączne nakłady inwestycyjne na wdro żenie w latach 2009 – 2012 skutecznego systemu gospodarowania odpadami wynios ą około 985 000,00zł.

Tabela nr 18. Harmonogram rzeczowo-finansowy modernizacji gospodarki odpadami

Wysoko ść Okres Źródło Lp Nazwa zadania nakładów realizacji finansowania [zł] 1 Zamkni ęcie i rekultywacja składowiska w 500 000 2009-2012 Środki własne Żugieniach/ 1 i fund. celowe 2 Sfinansowanie udziału własnego gmiy-członka 250 000 2009-2012 „ ponadgminnego systemu gospodarki odpadami 3 Likwidacja dzikich wysypisk 10 000 2009-2010 „ 4 Budowa i wyposa żenie GPZON 200 000 2009-2012 „ 5 Edukacja ekologiczna 15 000 2009-2012 „ 6 Opracowanie programu usuwania azbestu 10 000 2009-2010 „

RAZEM 985 000 -- -- Źródło: opracowanie własne / 1 W ramach przedsi ęwzi ęcia Inwestor powinien uzyska ć dokumentacj ę oddziaływania składowiska i „dzikich wysypisk” na środowisko wodne

Nale ży zwa żyć, że w niniejszej, szacunkowej ocenie wielko ści nakładów inwestycyjnych nie uj ęto kosztów wyposa żania mieszka ńców w pojemniki i worki na odpady zmieszane i odpady gromadzone selektywnie w posesjach, osiedlach, placach, ulicach itd. Zdaniem autora opracowania powinno to wynika ć z umów zawieranych pomi ędzy Gmin ą a podmiotami świadcz ącymi usługi odbierania i wywo żenia odpadów. Warunkiem niezb ędnym aby tak było, jest rozwój rynku poprzez pobudzenie działa ń konkurencyjnych. Nie podejmuje si ę równie ż kwestii budowania przez gmin ę kompostowni osadów ściekowych. Zdaniem autora opracowania, przedsi ęwzi ęcie takie powinno by ć podj ęte i zrealizowane w ramach zada ń własnych Przedsi ębiorstwa Wodoci ągów i Kanalizacji. Uwzgl ędniaj ąc, że osady z oczyszczalni s ą ustabilizowane poprzez fermentacj ę, mog ą by ć u żywane bez ogranicze ń do nawo żenia upraw ro ślin przemysłowych, np. wikliny energetycznej lub rzepaku.

Uwaga: szacunek wielko ści nakładów finansowych które nale ży ponie ść dla realizacji Planu opracowano na podstawie wiedzy eksperckiej autora niniejszego opracowania.

Wysoko ść kosztów eksploatacyjnych w rozumieniu niniejszego opracowania jest cen ą jak ą poniesie statystyczny mieszkaniec gminy za „pozbycie si ę” odpadów w jednostce czasu. Składowanie zmieszanych, nie przetworzonych odpadów komunalnych jest obci ąż one wysok ą, sukcesywnie podwy ższan ą opłat ą za korzystanie ze środowiska. Powoduje to, że cena za przyj ęcie 1Mg odpadów zmieszanych do składowania wynosi „na bramie” ZUO w warunkach roku 2008 wynosi 190 – 200zł. W konsekwencji ceny które wyznacz ą firmy odbieraj ące odpady po zamkni ęciu składowiska w Żugieniach zostan ą podniesione do wysoko ści, która skompensuje cen ę za składowanie odpadów na zewn ętrznym składowisku. Zakładaj ąc, że b ędą składowane wszystkie odpady komunalne i osady ściekowe, ł ączna masa wyniesie 1840Mg/rok, co przy ww. cenie za składowanie i transport spowoduje dodatkowe obci ąż enie statystycznego mieszka ńca w wysoko ści około 6,50 zł. m-c. Podj ęcie działa ń prowadz ących do ograniczenia masy składowanych odpadów drogą wydzielania surowców wtórnych i zagospodarowywania frakcji biodegradowalnej we własnym zakresie, mo że to obci ąż enie zmniejszy ć w znacz ący sposób.

7. Edukacja społecze ństwa.

Wa żnym elementem wła ściwej gospodarki odpadami jest edukacja ekologiczna społecze ństwa. Oznacza to, że zada ń z zakresu gospodarki odpadami nie mo żna wdra żać bez uwzgl ędnienia producentów odpadów jakimi s ą mieszka ńcy. Działania edukacyjne powinny uwzgl ędnia ć zało żenia przyj ętej polityki odpadowej. Powinny tak że przygotowywa ć społecze ństwo do udziału w realizacji planowanych zamierze ń. Ka żdy mieszkaniec Miasta i Gminy Pieni ęż no musi przyj ąć do wiadomo ści i fakt, że tylko prawidłowo wyselekcjonowane odpady mog ą zosta ć poddane procesom przetwarzania, a oddzielne zbieranie odpadów użytkowych mo że bardzo znacz ąco wpłyn ąć na koszt pozbywania si ę odpadów. Edukacja ekologiczna winna by ć dialogiem prowadzonym z mieszka ńcami gminy w celu integracji działa ń na rzecz ochrony środowiska. Musi ona dociera ć do wszystkich grup społecznych i wiekowych. Wa żne jest przy tym aby znale źć najprostszy i najskuteczniejszy sposób na przekazanie wiedzy z zakresu ochrony środowiska. W kampanii nale ży wyznaczy ć cele i zało żyć przewidywane efekty, którymi mog ą by ć: - ograniczenie masy odpadów wytwarzanych przez gospodarstwa domowe, - oszcz ędno ści finansowe z tytułu zmniejszenia ilo ść wywo żonych na składowiska odpadów, - wzrost ilo ści zebranych selektywnie odpadów nadaj ących si ę do przetworzenia, - oszcz ędno ści finansowe z tego tytułu, - powstanie grup mieszka ńców współpracuj ących z samorz ądem i podejmuj ących nowe wyzwania w zakresie edukacji ekologicznej, - bardziej przyjazne nastawienie społeczno ści lokalnej do wymogu zrównowa żonego gospodarowania.

Sposoby prowadzenia kampanii edukacyjnej

Kampani ę edukacyjn ą winien koordynowa ć Urz ąd Miasta i Gminy Pieni ęż no, który b ędzie odpowiedzial-ny za współprac ę w tym zakresie z wy ższymi szczeblami administracji samorz ądowej oraz s ąsiednimi gminami (wspólne prowadzenie kampanii edukacyjnej mo że wpłyn ąć na obni żenie kosztów) i organizacjami pozarz ądowymi. W kampanii edukacyjnej nale ży uwzgl ędni ć nast ępuj ące grupy mieszka ńców: - pracownicy samorz ądowi i pracownicy słu żb komunalnych, - nauczyciele i dziennikarze, - doro śli mieszka ńcy, - dzieci i młodzie ż.

Pracownicy samorz ądowi oraz słu żb komunalnych Podstawowe funkcje spełniane przez wymienionych pracowników mo żna podzieli ć na trzy grupy: - planowania, programowania i rozwoju, - eksploatacyjne, sprowadzaj ące si ę do zapewnienia świadczenia usług zwi ązanych z wywozem i unieszkodliwianiem odpadów, - zarz ądzania i kontroli. Program edukacji ekologicznej dla wymienionych pracowników winien obejmowa ć pełen zakres wiedzy o technikach i technologiach w zakresie gospodarki odpadami wraz z cz ęś ci ą ekonomiczn ą. Proponowane formy szkolenia: - warsztaty prowadzone przez specjalistów w Urz ędzie Miasta i Gminy (mo żliwe s ą wspólne warsztaty dla kilku jednostek samorz ądowych), - wyjazdy grup zainteresowanych na specjalistyczne szkolenia i konferencje, - prenumerata specjalistycznych czasopism, np.: Przegl ąd Komunalny, Ekoproblemy, - zakup specjalistycznych publikacji, - korzystanie z internetowych serwisów skierowanych do samorz ądów z tematyk ą ochrony środowiska

Edukacja dorosłych Wymaga ona znalezienia wła ściwego sposobu docierania i skutecznego kształtowania świadomo ści społecze ństwa. Specjalnie organizowane spotkania, wykłady czy kluby dyskusyjne nie przynosz ą najcz ęś ciej zamierzonych rezultatów. Na spotkaniach takich nie dopisuje frekwencja, pojawiaj ą si ę tylko nieliczni zainteresowani. Na kształtowanie świadomo ści ekologicznej du ży wpływ wywieraj ą media. Przekazuj ą one wiedz ę z zakresu znaczenia, funkcjonowania i zagro żeń środowiska, informuj ą tak że o problemach i działaniach na rzecz jego ochrony. Skuteczn ą form ą edukacji jest edukacja w formie imprez ekologicznych poł ączonych z rozrywk ą np. festyny, wystawy, konkursy, wycieczki, koncerty itp. Du że znaczenie w powszechnej edukacji maj ą akcje ekologiczne „Sprz ątanie Świata”, „Dzie ń Ziemi”. Na omawianym terenie proponowane formy przekazu powinny mie ć charakter cykliczny. Mo żna do ich organizacji wykorzysta ć obiekty rekreacyjne. Z dotychczasowej praktyki wynika, że najskuteczniejsza edukacja ekologiczna dorosłych, to docieranie do nich za po średnictwem „poedukowanych” dzieci.

Edukacja dzieci i młodzie ży Edukacja formalna dzieci i młodzie ży winna uwzgl ędnia ć problematyk ę zrównowa żonego rozwoju. Edukacja ekologiczna uczniów mo że by ć realizowana w ramach zaj ęć przekraczaj ących obowi ązki programowe szkoły. Warunkiem pomy ślno ści jest wsparcie takich zaj ęć zarówno programowe jak i finansowe. Stosunkowo nieskomplikowanymi dla samorz ądu przykładami wspierania działa ń proekologicznych szkół jest współfinansowanie oraz pomoc merytoryczna i organizacyjna w takich przedsi ęwzi ęciach jak: - konkursy zwi ązane z tematyk ą środowiskow ą, - organizacja akcji „Dnia Ziemi” i „Sprz ątanie Świata”, - wprowadzanie innowacji pedagogicznych w szkołach, - realizowanie programów edukacyjnych np. zwi ązanych z selektywn ą zbiórk ą odpadów, promocj ą towarów bezopakowaniowych itp., - udział w zaj ęciach terenowych klas b ądź kół przyrodniczych specjalistów w zakresie okre ślonym tematem zaj ęć terenowych, - udost ępnianie i popularyzacja informacji o zagro żeniach i pro środowiskowych działaniach samorz ądu, - prenumerata czasopism przyrodniczych i ekologicznych, - wzbogacanie bibliotek szkolnych o odpowiednie materiały dydaktyczne, - pomoc w wydawaniu szkolnej gazetki ekologicznej. Wymienione przykłady nie wyczerpuj ą wszystkich mo żliwo ści, jakie niesie ze sob ą praktyka i winny by ć zweryfikowane w działaniu.

Przykładowe tematy zaj ęć lekcyjnych zwi ązane z edukacj ą ekologiczn ą

- Przygotowanie charakterystyki „zielonego konsumenta”, - Przygotowanie antyreklamy towarów, których używanie powoduje powstawanie du żej ilo ści odpadów, - „Dzikie wysypiska” w naszej miejscowo ści, - Rozmieszczenie surowców naturalnych, ich zasoby i racjonalne wykorzystanie, - Działania gminy w zakresie zagospodarowania odpadów, - Ograniczanie ilo ści wytwarzanych odpadów w gospodarstwach domowych, - Zagro żenia dla środowiska zwi ązane z istnieniem „dzikich wysypisk” odpadów, - Hierarchia post ępowania z odpadami w gospodarstwie domowym, - Kompostowanie – skutecznym sposobem na odpady organiczne, - Przygotowanie haseł anty śmieciowych, projektowanie i wykonanie „dekoracji” i „strojów” na manifestacj ę anty śmieciow ą, - Obliczanie ilo ści zaoszcz ędzonego drewna w zwi ązku z oszcz ędno ści ą podr ęczników szkolnych, - Zu życie energii podczas produkcji towarów z surowców pierwotnych i wtórnych, - Zwi ązki chemiczne stosowane w gospodarstwach domowych i ich szkodliwo ść dla środowiska - Przedmioty codziennego u żytku wytworzone z tworzyw sztucznych, szkodliwo ść dla środowiska takich odpadów.

8. Monitoring realizacji zada ń i uzyskiwania wska źników

Bezpo średnim wska źnikiem zaawansowania realizacji zada ń b ędzie wysoko ść ponoszonych nakładów finansowych oraz uzyskiwane efekty rzeczowe. Uzyskiwane efekty rzeczowe, zweryfikowane przez ocen ę stanu jako ści i dotrzymywania norm komponentów środowiska, dokonan ą w ramach systemu monitoringu, ilustrowa ć b ędą zaawansowanie realizacji Planu w skali rocznej i umo żliwia ć dokonywanie niezb ędnych korekt na bie żą co.

Limity krajowe, jakkolwiek nie odnosz ące si ę bezpo średnio do szczebla gminy zostały odzwierciedlone w zadaniach realizacyjnych niniejszego Planu. Porównanie szczegółowych wska źników stanu gospodarki odpadami na terenie gminy z limitami krajowymi wzbogaci ocen ę okresow ą dokonan ą w raporcie z realizacji Planu. Do szczególnie wa żnych wska źników stopnia realizacji „II Polityki ekologicznej pa ństwa” nale ży zaliczy ć:

• stopie ń zmniejszenia zu życia energii, surowców i materiałów na jednostk ę produkcji oraz stopie ń zmniejszenia całkowitych przepływów materiałowych w gospodarce,

• stopie ń zmniejszenia ilo ści wytwarzanych odpadów i emitowanych zanieczyszczeń w przeliczeniu na jednostk ę dochodu narodowego lub wielko ść produkcji,

• stosunek uzyskiwanych efektów ekologicznych do ponoszonych nakładów (dla oceny programów i projektów inwestycyjnych w ochronie środowiska),

Poza wymienionymi głównymi wska źnikami przy ocenie skuteczno ści realizacji II Polityki ekologicznej pa ństwa oraz Planu gospodarki odpadami dla Miasta i Gminy Pieni ęż no b ędą stosowane wska źniki szczegółowe stanu środowiska:

A - zmniejszenia ilo ści wytwarzanych i składowanych odpadów, rozszerzenia zakresu ich gospodarczego wykorzystania oraz ograniczenia zagrożeń dla środowiska ze strony odpadów niebezpiecznych; B - ograniczenia degradacji gleb, zmniejszenia powierzchni obszarów zdegradowanych na terenach poprzemysłowych, likwidacji starych składowisk odpadów, zwi ększenia skali przywracania obszarów bezpo średnio lub po średnio zdegradowanych przez działalno ść gospodarcz ą do stanu równowagi ekologicznej, ograniczenia pogarszania si ę jako ści środowiska w jednostkach osadniczych; C - zmniejszenia negatywnej ingerencji w krajobrazie oraz kształtowania estetycznego krajobrazu zharmonizowanego z otaczaj ącą przyrod ą; Zgodnie z WPGO ocena realizacji programu powinna być przeprowadzona w oparciu o podstawowe wska źniki, które zamieszczono w tabeli nr 15.

Ocenie oddziaływania Planu gospodarki odpadami na środowisko Gminy Pieni ęż na jest po świ ęcone oddzielne opracowanie b ędące integraln ą cz ęś ci ą Programu ochrony środowiska Gminy Pieni ęż no.

Tabela nr 18: Wska źniki oceny realizacji Planu

Lp Informacje o wytwarzaniu i gospodarowaniu odpadami Jednostka

Masa zebranych odpadów komunalnych ogółem Mg Masa odpadów komunalnych zebranych selektywnie Mg Masa odpadów komunalnych zebranych jako odpady zmieszane Mg Odsetek masy odpadów komunalnych zebranych selektywnie % Odsetek masy odpadów komunalnych zebranych jako odpady zmieszane % Odsetek masy odpadów komunalnych poddanych recyklingowi % Odsetek masy odpadów komunalnych poddanych recyklingowi organicznemu % Odsetek masy odpadów komunalnych poddanych recyklingowi termicznemu % Odsetek masy odpadów komunalnych poddanych unieszkodliwianiu (poza składowaniem) % Odsetek masy odpadów komunalnych poddanych unieszkodliwianiu przez składowanie % Odsetek masy odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych składowaniu % Masa odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji podlegaj ących składowaniu Mg Odsetek masy odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji podlegaj ących składowaniu % Liczba czynnych składowisk odpadów komunalnych szt Liczba instalacji słu żą cych do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów szt Moce przerobowe instalacji słu żą cych do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów Mg/rok Masa wytworzonych odpadów niebezpiecznych Mg Odsetek masy wytworzonych odpadów niebezpiecznych poddanych unieszkodliwianiu % Masa selektywnie zebranych odpadów niebezpiecznych Mg Odsetek masy selektywnie zebranych odpadów niebezpiecznych poddanych unieszkodliwianiu %

9. Streszczenie

Plan gospodarki odpadami dla Miasta i Gminy Pieni ęż no na lata 2009-20012 z uwzgl ędnieniem działa ń w latach 2013-2016 jest aktualizacj ą, rozwini ęciem i kontynuacj ą Planu opracowanego dla Miasta i Gminy Pieni ęż no na lata 2004-2007 z perspektyw ą okresu 2008-2011. Powierzchnia gminy wynosi 242 km 2, co stanowi około 20,1% powierzchni powiatu braniewskiego i około 1 % powierzchni województwa warmi ńsko mazurskiego. W skład gminy wchodzi jedno miasto i 39 miejscowo ści wiejskich. Według danych GUS za 2007r miasto i gmin ę Pieni ęż no zamieszkiwało 6675 osób, za ś wg statystyki gminy około 7100 osób. Pieni ęż no jest gmin ą rolnicz ą. Spo śród gospodarstw domowych utrzymuj ących si ę z pracy, 37% stanowiły gospodarstwa utrzymuj ące si ę z pracy w rolnictwie. Przemysł stanowi margines gospodarki. W okresie obowi ązywania dotychczasowego planu gospodarki odpadami zaszły powa żne zmiany w kształtowaniu celów i obowi ązków gmin. Aktualnie zwraca si ę wi ększ ą uwag ę na rozwój odzysku odpadów oraz ekonomik ę gospodarowania odpadami poprzez organizacj ę regionalnych systemów obejmuj ących kilka gmin, opartych na zakładach zagospodarowania odpadów. Du ży nacisk kładzie si ę na energetyczne wykorzystanie odpadów oraz na maksymalny odzysk frakcji ulegaj ących biodegradacji. W efekcie przyczyni ć si ę to powinno do zmniejszenia zapotrzebowania na składowanie odpadów.

W celu oszacowania ilo ści odpadów wytwarzanych przez mieszka ńców gminy, wobec niskiej sprawno ści istniej ącego systemu, posłu żono si ę rzeczywistymi wielko ściami wyst ępuj ącymi w systemie gospodarki odpadami obejmuj ącym kilkana ście gmin powiatu jaroci ńskiego zlokalizowanego w województwie wielkopolskim. Przesłankami takiego wyboru była podobna struktura mieszkalnictwa (miasto/wie ś), rozproszenie zabudowy oraz podobny, rolniczy charakter wi ększo ści gmin. Oceniono, że w roku 2008 w mie ście Pieni ęż no wytworzono 953Mg, a w miejscowo ściach wiejskich 453Mg odpadów komunalnych. W szacunku uwzgl ędniono specyfik ę gminy, tj. mo żliwo ść zagospodarowania cz ęś ci odpadów (np. odpadów kuchennych ulegaj ących biodegradacji) we własnym zakresie. Uwzgl ędniono równie ż odpady wytworzone w biurach, urz ędach, przedszkolach i podmiotach gospodarczych, ilo ść wytwarzanych osadów ściekowych, odpadów przemysłowych, niebezpiecznych, oraz odpadów zawieraj ących azbest. Łączna ilo ść odpadów komunalnych wyniosła w 2008 roku 1450Mg, odpadów niebezpiecznych – 3Mg a osadów ściekowych - 300Mg. Łączna masa odpadów zawieraj ących azbest wynosi 470Mg. Ustalono sposób gospodarowania i gromadzenia odpadów. Na podstawie przedstawionych wyników bada ń wód gruntowych pobranych z punktów kontrolnych wokół składowiska (piezometrów) nie stwierdzono, aby składowisko negatywnie oddziaływało na stan wód gruntowych. W roku 2003 przeprowadzono przegl ąd ekologiczny składowiska i stwierdzono potrzeb ę wyposa żenia składowiska w zbiornik na odcieki, instalacj ę do odgazowania i wag ę samochodow ą. Zarz ądzaj ący składowiskiem posiada wa żną instrukcj ę eksploatacji obiektu wydan ą przez starost ę braniewskiego, gdzie m.in. stwierdza si ę potrzeb ę wybudowani śluzy dezynfekcyjnej i zakupienia spychacza do zag ęszczania odpadów. Ewidencj ę ilo ści deponowanych odpadów przeprowadza si ę poprzez ocen ę ich obj ęto ści w m ³. Instrukcja jest wa żna do 31.12.2009r. Decyzja na eksploatacj ę wydana na podstawie dokonanego przegl ądu ekologicznego jest wa żna do 2009 r. Składowisko eksploatuje „Miszel” spółka z o.o., Pieni ęż no, ul. Królewiecka 6, która w roku 2008przyj ęła na składowisko 359,32 Mg odpadów. Na terenie Miasta i Gminy Pieni ęż no zidentyfikowano w 2002 roku 4 miejsca nielegalnego składowania odpadów, na których mieszka ńcy deponuj ą rocznie około 5Mg odpadów rocznie. „Dzikie wysypiska” wyst ępuj ą w: Lechowie, Pieni ęż nie, Plutach i Ró żańcu. Nielegalne składowiska nadal istniej ą. Aktualnie nie funkcjonuj ą inne podmioty zajmuj ące si ę odzyskiem, unieszkodliwianiem lub przetwarzaniem odpadów lub ich frakcji. Nie funkcjonuj ą równie ż punkty skupu surowców wtórnych. Aktualnie nie prowadzi si ę w żadnej formie selektywnej zbiórki odpadów. Istniej ące w terenie kosze z siatki do zbierania odpadów z tworzyw sztucznych s ą wyeksploatowane i nie u żywane.

Zidentyfikowano nast ępuj ące, główne problemy:

1. Utworzenie prawidłowego systemu gospodarowania odpadami przekracza mo żliwo ści finansowe i organizacyjne gminy Pieni ęż no. Analiza Planu gospodarki odpadami dla powiatu braniewskiego na lata 2008-2011 wskazuje, że powstaj ą lokalne inicjatywy zmierzaj ące do stworzenia zwi ązku gmin lub innej struktury uprawdopodobniaj ącej pozyskanie środków pomocowych z Unii Europejskiej na budow ę regionalnego systemu gospodarki odpadami w którego zasi ęgu mogłaby si ę znale źć gmina Pieni ęż no. 2. Aktualny poziom świadomo ści ekologicznej mieszka ńców gminy Pieni ęż no jest niewystarczaj ący do zbudowania skutecznego systemu gospodarowania odpadami.

3. Sposób zawierania umów pomi ędzy mieszka ńcami a podmiotami świadcz ącymi usługi odbierania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, a szczególnie sposób kontroli gminy jako ści i adekwatno ści usług jest niewystarczaj ący. 4. Na lokalnym rynku usług w zakresie gospodarki odpadami brak działa ń konkurencyjnych, które mogłoby wpływa ć stymuluj ąco na jako ść usług 5. Na lokalnym rynku brak podmiotów zajmuj ących si ę innymi działaniami ni ż tylko wywozem odpadów. Np. brak podmiotów skupuj ących surowce wtórne lub przetwarzaj ących okre ślone frakcje odpadów, co nie stwarza innej alternatywy dla odpadów ni ż ich składowanie. 6. Tereny wiejskie gminy s ą bardzo rozproszone utrudniaj ąc transport odpadów. 7. Składowisko odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne w Żugieniach jest eksploatowane niezgodnie z wnioskami z Przegl ądu ekologicznego przeprowadzonego w roku 2003 oraz Instrukcj ą eksploatacji składowiska. Miedzy innymi składowisko nie jest wyposa żone w wag ę, śluz ę dezynfekcyjn ą (brodzik), rów opaskowy i zbiornik odcieków. Składowisko jest odkryte na całej powierzchni; nie przykryte warstw ą izolacyjn ą. Przed bram ą wjazdow ą porzucono znaczne ilo ści odpadów, co wskazuje na niewystarczaj ący nadzór wła ściciela składowiska. 8. W gminie odbiera si ę od wytwarzaj ących (mieszka ńców, instytucji podmiotów) tylko około 23 % wytworzonych odpadów komunalnych. 9. Według przedstawionej dokumentacji (za rok 2006) liczba umów na wywóz odpadów dotyczy 896 rodzin (688 umów indywidualnych i 228 lokali w ramach umowy z SM Drw ęca). Uwzgl ędniaj ąc liczebno ść rodzin jako 3,6 osoby, umowy na wywóz odpadów zawarto z 45% rodzin. 10. W gminie nie prowadzi si ę selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych i surowcowych ani te ż selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych. 11. Opłaty za odbiór jednego pojemnika (lub worka) 110 l z odpadami komunalnymi s ą stosunkowo wysokie (8÷9zł). Mo że to by ć jedn ą z przyczyn braku wystarczaj ącej skuteczno ści w maksymalizacji ilo ści odbieranych odpadów. 12. Podmiot gospodarczy świadcz ący usługi odbierania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest spółk ą prawa handlowego bez udziału Gminy w kapitale zakładowym. Mo że to by ć jedn ą z przyczyn obecnego stanu gospodarki odpadami. 13. Od roku 2002 istniej ą 4 nielegalne składowiska odpadów. 14. Gmina stoi przed konieczno ści ą zamkni ęcia składowiska z dniem 31.12.2009r. Spowoduje to konieczno ść pozyskania mo żliwo ści deponowania odpadów na składowiskach poza gmin ą Pieni ęż na. W Planie gospodarki odpadami dla powiatu braniewskiego przewidziano na ten cel składowisko w Braniewie. W tej sytuacji nale ży uwzgl ędnia ć istotny wzrost cen za umieszczanie odpadów na składowisku nie będącym własno ści ą gminy Pieni ęż na i ponoszenie kosztów za transport odpadów na odległo ść około 30km. 15. Wobec braku selektywnej zbiórki odpadów, usługowemu składowaniu b ędą podlega ć odpady „zmieszane” obci ąż one najwy ższ ą opłat ą z tytułu korzystania ze środowiska 16. Według Planu gospodarki odpadami na lata 2004-2007 gmina Pieni ęż no miała ponie ść na gospodark ę odpadami wydatki w kwocie 639 015zł. Według sprawozdania z realizacji Planu, gmina nie wydatkowała na ten cel żadnych środków. 17. Istotna cz ęść osadów ściekowych jest deponowana na składowisku w Żugieniach. Z chwil ą zamkni ęcia składowiska i braku innego sposobu wykorzystania osadów, gmina poniesie dodatkowe koszty na ich transport i umieszczanie na zewn ętrznych

składowiskach. Nale ży uwzgl ędnia ć, że po roku 2013 b ędzie obowi ązywał zakaz unieszkodliwiania osadów przez składowanie. 18. Gmina sporz ądziła inwentaryzacj ę ilo ści odpadów zawieraj ących azbest, lecz nieadekwatnie oszacowała ich ilo ść masow ą. Nie opracowano Planu usuwania azbestu, co oznacza m.in. brak wiedzy mieszka ńców o szkodliwo ści azbestu dla organizmu i mo żliwo ści uzyskania dofinansowania na jego usuwanie. 19. Konsekwencj ą braku rozstrzygni ęć wy żej zidentyfikowanych problemów mo że by ć pogorszenie stanu środowiska naturalnego i obci ąż enie bud żetu Gminy Pieni ęż no opłatami karnymi.

Uwzgl ędniaj ąc prognoz ę demograficzn ą i krajowe wska źniki nagromadzenia odpadów sporz ądzono szacunek ilo ści odpadów komunalnych wytwarzanych w perspektywie roku 2020. Wynika z niej że przez rozpatrywany okres nast ąpi wzrost masy wytwarzanych odpadów o 13%. Ilo ść powstaj ących osadów ściekowych mo że wzrosn ąć w ci ągu najbli ższych 10 lat dwukrotnie.

Cele Planu gospodarki odpadami dla gminy Pieni ęż no ustalono uwzgl ędniaj ąc zmienione w ostatnich latach przepisy prawa, postanowienia Krajowego planu gospodarki odpadami 2010, Planu gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego na lata 2007 – 2010 i Planu gospodarki odpadami Powiatu braniewskiego na lata 2008 – 2011.

Podstawowym celem Planu gospodarki odpadami gminy Pieni ęż no jest minimalizowanie ilo ści wytwarzanych odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko . Cel główny b ędzie osi ągni ęty drog ą realizacji nast ępuj ących celów szczegółowych:

Cele szczegółowe:

1. Upowszechnianie metod i zasad zmniejszania ilo ści wytwarzanych odpadów, 2. Przeciwdziałanie niekontrolowanemu za śmiecaniu środowiska oraz podnoszenie estetyki obej ść i osiedli, 3. Obj ęcie zorganizowan ą zbiórk ą odpadów wszystkich mieszka ńców powiatu, 4. Utworzenie i upowszechnienie selektywnej zbiórki odpadów we wszystkich miejscowo ściach powiatu, 5. Współpraca z władzami systemu braniewskiego w celu upowszechnienia selektywnej zbiórki odpadów biodegradowalnych, wielkogabarytowych i niebezpiecznych, 6. Współpraca z samorz ądem powiatu braniewskiego w celu utworzenie Rejonu gospodarowania odpadami N-W obejmuj ącego gmin ę Pieni ęż no. 7. Tworzenie infrastruktury odpadowej zgodnie z zało żeniami koncepcji Rgo N-W, 8. Zamkni ęcie i rekultywacja składowiska w Zugieniach oraz „dzikich wysypisk” odpadów, 9. Konsekwentna egzekucja przepisów prawnych.

Realizacja celów Planu b ędzie osi ągana w dwóch przedziałach czasowych: działaniach krótkoterminowych w latach 2009-2012 i długoterminowych w latach 2013 – 2016.

W okre śleniu niezb ędnej strategii dla osi ągni ęcia wyznaczonych celów wyznaczono konieczne działania, m.in.:

1. Obj ęcie wszystkich mieszka ńców gmin systemem selektywnego zbierania okre ślonych odpadów przeznaczonych do odzysku i recyklingu oraz specjalistycznego unieszkodliwienia; 2. Prowadzenie selektywnego zbierania odpadów metodą pozwalaj ącą na maksymalne wył ączenie okre ślonych strumieni odpadów komunalnych ze szczególnym uwzgl ędnieniem selektywnego zbierania odpadów ulegaj ących biodegradacji; 3. Podnoszenie świadomo ści ekologicznej i społecznej mieszka ńców gminy; 4. Propagowanie metod zagospodarowywania odpadów przez mieszka ńców, np. przydomowe kompo stowanie odpadów zielonych; 5. Poddawanie odzyskowi wszystkich odpadów zbieranych selektywnie w instalacjach zgodnie z zasadami ochrony środowiska;

Oceniono szacunkowe nakłady inwestycyjne jakie powinny by ć poniesione przez gmin ę, które w latach 2009 – 2012 wynios ą 985 000,00zł.

Dla oceny wysoko ści kosztów eksploatacyjnych rozumianych jako cena któr ą poniesie statystyczny mieszkaniec gminy za „pozbycie si ę” odpadów w jednostce czasu uwzgl ędniono koszt składowania odpadów na „obcym” składowisku i koszt transportu. Według przeprowadzonej oceny dodatkowe obci ąż enie statystycznego mieszka ńca za odbiór i wywóz odpadów wzro śnie w stosunku do dotychczas obowi ązuj ącej o około 6,50 zł. /mc. Znaczne obni żenie tej kwoty mo że nast ąpi ć w drodze podj ęcia działa ń prowadz ących do ograniczenia masy składowanych odpadów. Działania te, to wydzielanie surowców wtórnych i zagospodarowywanie frakcji biodegradowalnej we własnym zakresie.

Wykaz skrótów u żytych w tek ście

Mg – megagramy UM – Urz ąd Miasta Program O Ś – Program Ochrony Środowiska Plan GO – Plan Gospodarki Odpadami GUS – Główny Urz ąd Statystyczny KPGO 2010 – Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 BAT – najlepsze dost ępne techniki ZZO – zakład zagospodarowania odpadów GPZON – gminny punkt zbierania odpadów niebezpiecznych Rgo – NW – Rejon gospodarki odpadami - NW