“HISTORIJSKI POGLEDI” 3 Izdavač
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
“HISTORIJSKI POGLEDI” 3 “HISTORICAL VIEWS” 3 Izdavač: Publisher: Centar za istraživanje moderne i savremene Center for Research of Modern and historije Tuzla Contemporary history Tuzla Za izdavača: For Publisher: Prof. dr. Sead Selimović Prof. dr. Sead Selimović Redakcija: Editorial board: Prof. dr. Izet Šabotić, prof. dr. Husnija Prof. dr. Izet Šabotić, prof. dr. Husnija Kamberović, prof. dr. Senaid Hadžić, Kamberović, prof. dr. Senaid Hadžić, Akademik prof. dr. Šerbo Rastoder, dr. sc. Akademik prof. dr. Šerbo Rastoder, dr. sc. Safet Bandžović, prof. dr. Denis Bećirović, Safet Bandžović, prof. dr. Denis Bećirović doc. dr. Zećir Ramčilović, prof. dr. Redžep doc. dr. Zećir Ramčilović, prof. dr. Redžep Škrijelj, doc. dr. Mariyana Stamova, Škrijelj, doc. dr. Mariyana Stamova, doc. dr. Filip Škiljan, prof. dr. Sead Selimović, doc. dr. Filip Škiljan, prof. dr. Sead Selimović, doc. dr. Sibel Akova, prof. dr. Adnan Velagić, doc. dr. Sibel Akova, prof. dr. Adnan Velagić, mr. sc. Omer Zulić mr. sc. Omer Zulić Glavni i odgovorni urednik: Editor-in-chief: Prof. dr. Sead Selimović Prof. dr. Sead Selimović Urednik: Editor: Prof. dr. Izet Šabotić Prof. dr. Izet Šabotić Sekretar Redakcije: Secretary of the Editorial board: Mr. Jasmin Jajčević Mr. Jasmin Jajčević Lektor: Lector: Hatidža Fetahagić, prof. Hatidža Fetahagić, prof. Korektor: Proof Reader: Mr. Jasmin Jajčević Mr. Jasmin Jajčević Prevod na engleski jezik: English Translation: Adnan Tinjić, prof. Adnan Tinjić, prof. Dizajn korica: Design cover: Adnan Tinjić, prof. Adnan Tinjić, prof Štampa: Printed by: “OFF-SET” d.o.o Tuzla “OFF-SET” d.o.o Tuzla Za štampariju: For printing office: Mirela Aljić Mirela Aljić Tiraž: Edition: 200 primjeraka 200 copies Časopis izlazi dvaput godišnje The journal is published twice a year Svi rukopisi se šalju na e-mail adresu All manuscripts are to be sent to the glavnog i odgovornog urednika (sead. editor-in-chief e-mail address (sead. [email protected]; [email protected]) [email protected]; [email protected]) Stavovi izneseni u radovima objavljenim u The views expressed in papers published ovom časopisu nisu istovremeno i stavovi in this journal are not at the same time Redakcije, nego su isključivo autora. the views of the Editiorial board, they are exclusively the author. UDK/UDC 94 ISSN 2637-1502 (Print) pogledi.cimoshis.org ISSN 2712-0651 (Online) CENTAR ZA ISTRAŽIVANJE MODERNE I SAVREMENE HISTORIJE TUZLA CENTER FOR RESEARCH OF MODERN AND CONTEMPORARY HISTORY TUZLA HISTORIJSKI POGLEDI HISTORICAL VIEWS 3 HISTORIJSKI POGLEDI/HISTORICAL VIEWS GOD. III, BR. 3/VOL. III, NO.3, 1-401, TUZLA 2020. SADRŽAJ//CONTENTS PREDGOVOR ............................................................................................. 1 FOREWORD ............................................................................................... 3 I ČLANCI//ARTICLES Dr. sc. Safet BANDŽOVIĆ Ratovi i tokovi deosmanizacije Balkana (1912-1923) // Wars and ways of deosmanization of the Balkans (1912-1923) ............................................................ 7 Prof. dr. Izet ŠABOTIĆ Propadanje i uzurpacija imovine Bakir-bega Tuzlića // Destruction and usurpation of Bakir-beg Tuzlic`s property .............................................................................. 48 Prof. dr. Alija SULJIĆ, Hasib HASANOVIĆ, Enez OSMANOVIĆ Bošnjačke familije naselja Ljeskovik u drugoj polovini 19. stoljeća // Bosniac families of the settlemenets of Ljeskovik in the second half of the 19th century ........................... 72 Prof. dr. Adnan VELAGIĆ Obrazovne prilike u Hercegovini za vrijeme Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (1918-1929) // Educational situation in Herzegovina during the period of Kingdoms Serbs, Croats and Slovenes (1918-1929) ............................................................... 98 Akademik prof. dr. Šerbo RASTODER O pokušajima organizovanja i djelovanja političke emigracije Crne Gore u Carigradu nakon smrti kralja Nikole (1921) // Organization and activities of Montenegro`s political emigration of in Constantinople after death of king Nikola (1921) ................................................................................................................... 122 Mr. Sead BANDŽOVIĆ “Turski paragraf” Vidovdanskog ustava (1921): dometi i ograničenja // ”Turkish paragraph” of the Vidovdan constitution (1921): Scope and limitataions ........... 162 Prof. dr. Sead SELIMOVIĆ Iskorištavanje i uništavanje privrede Bosne i Hercegovine u Drugom svjetskom ratu // Exploitation and destruction of economy Bosnia and Herzegovina in the Second World war ............................................................................................................. 176 Prof. dr. Denis BEĆIROVIĆ Državna politika „diferencijacije“ sveštenika Srpske pravoslavne crkve u Bosni i Hercegovini (1945-1963) // State policy of ”differentiation“ of priests of the Orthodox church in Bosnia nad Herzegovina (1945-1963) ................................. 195 Mr. Jasmin JAJČEVIĆ Osnivanje i djelatnost domova kulture i narodnih univerziteti u sjeveroistočnoj Bosni u prvim godinama “Nove Jugoslavije” // Establishment and activity of culture centers and people`s universities in northeastern Bosnia in the first years of “New Yugoslavia” ................................................................................................ 219 Mr. Semir HADŽIMUSIĆ Osnivanje i početak djelovanja kulturnog društva Bošnjaka “Preporod” u Osijeku poslije Drugog svjetskog rata // Establishment and initial activities of the cultural society of Bosniaks “Preporod” (“Revival”) in Osijek after World war II ......... 237 Dr. sc. Dženita SARAČ-RUJANAC Jedan unutarpartijski spor početkom 1970-ih godina. Slučaj Pašage Mandžića i Tuzlanske grupe // An intraparty dispute at the beginning of the 1970s. The case of Pasaga Mandzic and Tuzla group ........................................................................ 247 Dr. sc. Mesud ŠADINLIJA Determinacija neprijatelja u direktivama Glavnog štaba i Vrhovne komande Vojske Republike Srpske // Determining the indentity of the enemy in the directives of the Main headquarters and the High command of the Army of Republic of Srpska .. 268 Dr. sc. Amir AHMETOVIĆ Fenomen apstinencije u demokratskim izborima s osvrtom na Opće izbore u Bosni i Hercegovini // Phenomenon of abstinence in democratic elections with reference to the General elections in Bosnia and Herzegovina ............................................... 282 Doc. dr. Ajdin HUSEINSPAHIĆ, doc. dr. Esad ORUČ Pojam i obilježja nasljeđivanja u Rimskom pravu // The concept and characteristics of inheritance in Roman law ................................................................................ 303 II PRIKAZI//REVIEWS Prof. dr. Nada TOMOVIĆ Izet Šabotić, Čifčijski odnosi i promjena vlasništva nad zemljom u Bosni i Hercegovini (1878-1918), Centar za istraživanje moderne i savremene historije Tuzla, Tuzla 2019, 320 str. ......................................................... 333 Amir KRPIĆ Senaid Hadžić, Adnan Velagić, Balkanska Praskozorja: - od idejā do ujedinjenjā – Jugoistočna Evropa u „dugom“ 19. stoljeću (1790-1918), Mostar 2019, 490 str. ............................................................................... 336 Omer MERZIĆ Valerijan Žujo, Doktor Karel Bayer, Nacionalna i Univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine, Sarajevo 2020, 178 str. ............................................ 342 Hadžija HADŽIABDIĆ Izet Šabotić, Život, ljudi i događaji: Tuzla na razmeđu 19. i 20. stoljeća, Centar za istraživanje moderne i savremene historije, Tuzla 2019, 383 str. ........... 346 Mr. Ibrahim KABIL Marko Attila Hoare, Bosanski Muslimani u Drugom svjetskom ratu, Zenica 2019, 539 str. ............................................................................................ 351 Adnan HADŽIABDIĆ Salih Jalimam, Kulin. Veliki ban Bosne, Udruženje za zaštitu intelektualnih i kulturnih vrijednosti „Zenica“, Zenica 2019, 249 str. .................................. 357 III IZVJEŠTAJI//CONFERENCE REPORTS Mr. Jasmin JAJČEVIĆ Izvještaj sa Međunarodne naučne konferencije „Migracije i njihov uticaj na društvena i privredna kretanja na širem području Brčkog od početka XVII do kraja XX stoljeća, Brčko, 13. i 14. septembar 2019. godine .............. 363 Adnan TINJIĆ Izvještaj sa Međunarodne naučne konferencije „Pravne i političke posljedice Deklaracije o proglašenju Republike srpskog naroda Bosne i Hercegovine 9. januara 1992. godine“, Gradska vijećnica u Sarajevu, Sarajevo, 8. i 9. januar 2020. godine ................................................................................. 370 ETIČKI PRINCIPI // ETHICS AND MALPRACTICE STATEMENT .............. 379 POPIS PUBLIKACIJA // LIST OF PUBLICATIONS ....................................... 395 UPUTE SARADNICIMA // INSTRUCTION FOR AUTHORS ........................ 397 PREDGOVOR Bez obzira na “stanje nesreće’’ u Bosni i Hercegovini i svijetu, izazvano pojavom korona virusa “COVID 19’’, Centar za istraživanje moderne i savremene historije iz Tuzle, nastavio je svoju izdavačku djelatnost. Rezultat kontinuiranog rada Centra za istraživanje moderne i savremene historije je i treći broj časopisa Historijski pogledi. Bez obzira na otežane uslove rada, istraživanja i pisanje radova, autori i Redakcija su uložili maksimalne napore da se pripremi za štampu novi broj časopisa. Osim toga, Redakcija – koja je od ovoga broja proširena kvalitetnim istraživačima i naučnicima, se trudila da časopis zbog otežanih uslova rada ne izgubi na kvalitetu, a da je kvalitet časopisa neosporan