ERTMS Kennisboek Versie V2.0
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ERTMS Kennisboek versie V2.0 Het ERTMS Kennisboek bevat een selectie van de informatie die van belang is voor de totstandkoming van de Railmap ERTMS. Het ERTMS Kennisboek is gezamenlijk tot stand gekomen met de Railmap-partijen (Ministerie van Infrastructuur en Milieu, ProRail en NS) en bestaat zoveel mogelijk uit een feitelijke beschrijving van de huidige stand van zaken/kennis van deze partijen over de (on)mogelijkheden van ERTMS. Het ERTMS Kennisboek is nadrukkelijk een groei-document en bevat in principe geen standpunten en/of meningen over invoering of effecten van ERTMS. Er kunnen aan het ERTMS Kennisboek geen rechten worden ontleend. Inhoudsopgave Inleiding Beschrijving van ERTMS op hoofdlijnen 1 ERTMS Specificaties 5 2 Deelsystemen voor besturing en beveiliging van treinverkeer 6 3 Functionele beschouwing van treinbeveiliging 7 4 Huidige invulling van besturen en beveiliging 8 5 ERTMS invulling van besturen en beveiliging 9 6 De structuur het kennisboek, overzicht van de onderwerpen. 10 7 Samenvatting resultaten studies naar aandachtgebieden 11 8 Definities en afkortingen 14 A. ERTMS Algemeen A.1 ERTMS Specificaties, levels, base levelines en versies 16 A.2 ETCS trein gebonden systemen 22 A.3 GSM-R 29 A.4 ERTMS in relatie tot optima levelisatie be- en bijsturing 33 A.5 Emplacementen 39 A.6 Materieeloverzicht 42 A.7 Materieeldeelparken NS 45 A.8. Energieverbruik 48 B. Doelen met Besturings- en beveiligingssysteem gebaseerd op ERTMS B.1.a Systeemkenmerken: veiligheid op de vrije baan en emplacementen 54 B.1.b Mogelijkheden voor verhogen overwegveiligheid 64 B.1.c Voorzieningen voor veiligheid baanwerkers 68 B.1.d Security van systemen en Key management 70 B.2.a Interoperabiliteit en overzicht lijncategorieën in NL 72 B.2.b Grensbaanvakken 77 B.3 Capaciteit 82 B.4 Waar is snelheidsverhoging tot 160 km/h mogelijk 91 B.5.a Betrouwbaarheid baangebonden beveiligingssystemen 94 B.5.b Onderhoudbaarheid baangebonden beveiligingssystemen 98 C. Elementen bij overgang van huidige situatie naar ERTMS C.1 Ombouwmogelijkheden NS materieel 101 C.2 Beveiligingstransities 104 C.3 Indienststelling ERTMS Infrastructuur 110 C.4 Materieeltoelating en operationele inzet 112 C.5 Materieeltoelating Baan Trein Integratie 115 C.6 Systeemintegratie 116 C.7 Wet en Regelgeving 120 Bijlage A Rapportage: ERTMS in Nederland uitwerking van een aantal aandachtgebieden. 131 ERTMS Kennisboek versie 2.0 pagina 2 van 131 Inleiding Inleiding Dit is de tweede versie van het ERTMS kennisboek opgezet voor de ontwikkeling van de Railmap ERTMS. Het document bevat informatie over het gebruik van de ERTMS standaard voor beveiligingssysteem en de effecten daarvan op de verschillende doelen die in de Railmap 1.0 staan vermeld. Het ERTMS Kennisboek bevat een selectie van de informatie die van belang is voor de totstandkoming van de Railmap ERTMS. Het ERTMS Kennisboek is gezamenlijk tot stand gekomen met de Railmap-partijen (Ministerie van Infrastructuur en Milieu, ProRail en NS) en bestaat zoveel mogelijk uit een feitelijke beschrijving van de huidige stand van zaken/kennis van deze partijen over de (on)mogelijkheden van ERTMS. Het ERTMS Kennisboek is nadrukkelijk een groeidocument. In de komende fase van de Railmap ERTMS zal het document verder worden aangevuld. Het ERTMS Kennisboek bevat in principe geen standpunten en/of meningen over invoering of effecten van ERTMS. Er kunnen aan het ERTMS Kennisboek geen rechten worden ontleend. Het is mogelijk vragen en opmerkingen te maken of voorstellen te doen voor aanvullingen op het ERTMS Kennisboek op basis van kennis en ervaringen met ERTMS die zijn opgedaan gedurende (wetenschappelijke) studies en/of aanleg van ERTMS in diverse andere landen. Deze voorstellen kunnen verstuurd worden naar [email protected]. Plaats van het Kennisboek in de uitwerkingen voor Railmap 3.0 en de Voorkeursbeslissing Het ERTMS Kennisboek 2.0 is ondersteunend aan het proces dat leidt tot een Voorkeursbeslissing voor invoering van ERTMS in Nederland. In onderstaande afbeelding wordt het hoofdproces weergegeven. Dit proces vormt de basis om te komen tot een voorkeursbeslissing. In de Nota Reikwijdte en Detailniveau (NRD) wordt de scope en de mogelijke seaios oo ioeig epaald. Tees odt daarin aangegeven op welke wijze en detailniveau de mogelijke seaios uitgeekt ode. De Nota Kasijke “eaios (NKS) doet verslag van dit onderzoek en kot et ee epekt aatal kasijke seaios. De Alteatiee-Nota doet verslag van het nadere odezoek a de kasijke seaios aaop uiteidelijk ee ookeuseslissig otet ioeig a ERTMS in Nederland wordt genomen. De technische uitgangspunten die in de NRD en NKS worden gehanteerd met betrekking tot ERTMS (bv de functionaliteit van de verschillende levels) is mede gebaseerd op de informatie die is vastgelegd in het ERTMS Kennisboek 1.0 en 2.0. Figuur 1 Kennisboek en ontwikkeling ERTMS implementatie strategie ERTMS Kennisboek versie 2.0 pagina 3 van 131 Inleiding Kennisboek = Groeidocument Het kennisboek is een document in ontwikkeling en verschillende onderwerpen zullen nog verder worden uitgewerkt. Door middel van reacties en nader onderzoek kan eventueel ontbrekende kennis nader worden ingevuld. Van ERTMS Kennisboek 1.0 naar ERTMS Kennisboek 2.0 Het ERTMS Kennisboek 1.0 is, samen met de Railmap 2.0, gepubliceerd op internet. In diverse overleggen en workshops is aan partijen gevraagd een reactie en voornamelijk aanvullingen te geven op het Kennisboek 1.0. De verkregen opmerkingen zijn verwerkt in het Kennisboek 2.0. In totaal zijn er ruim 100 opmerkingen verzameld. Zo werden er nog meningen uit het Kennisboek gehaald en suggesties gedaan voor nieuwe onderwerpen. Verder hebben de opmerkingen gezorgd voor aanscherping van de beschreven onderwerpen. De opmerkingen zijn zoveel als mogelijk verwerkt in ERTMS Kennisboek 2.0. Mede op verzoek van de reacties, zijn een aantal nieuwe onderwerpen in het Kennisboek opgenomen en zijn nieuwe inzichten die verkregen zijn in de Nota Alternatieven-fase, verwerkt. Tot slot zijn korte studies naar de vijf aandachtsgebieden uitgevoerd. Deze studies gaan in op de onzekerheden rondom GSM-R, capaciteit, ERTMS Level 2 op emplacementen, capaciteitseffecten van ERTMS Level 2, beschikbaarheid ERTMS Level 2+ en ERTMS Level 3. De resultaten van deze studies zijn samengevat in paragraaf 7. ERTMS Kennisboek versie 2.0 pagina 4 van 131 Beschrijving van ERTMS op hoofdlijnen Beschrijving van ERTMS op hoofdlijnen Dit hoofdstuk geeft aan wat ERTMS is en op welke wijze het in het spoorvervoersysteem past en het schetst de context voor de onderwerpen die verder in het kennisboek in detail worden beschreven. Dit hoofdstuk behandelt achtereenvolgens: 1. ERTMS specificaties; 2. deelsystemen voor besturing en beveiliging van het treinverkeer; 3. functionele beschouwing van treinbeveiliging; 4. huidige invulling van besturen en beveiliging; 5. ERTMS invulling van besturen en beveiliging; 6. structuur het kennisboek, overzicht van de onderwerpen; 7. samenvatting resultaten studies naar aandachtsgebieden; en 8. definities en afkortingen In dit hoofdstuk worden tevens termen gedefinieerd die verder in het kennisboek worden gebruikt. Deze termen zijn zo veel mogelijk in lijn met de algemeen gebruikte definities maar kunnen afwijken in specifieke gevallen, als dat de duidelijkheid ten goede komt. De definities worden in dit hoofdstuk en verder in het kennisboek zoveel mogelijk met een hoofdletter geschreven. Paragraaf 8 bevat een overzicht de definities en afkortingen. 1. ERTMS Specificaties ERTMS (European Rail Traffic Management System) is een set specificaties op basis waarvan systemen voor besturing en beveiliging van het treinverkeer kunnen worden gemaakt. De specificaties van ERTMS ligt vast in besluit 2012/88/EU van de Europese Commissie. ERTMS wordt in dat besluit aangeduid als de technische specificatie inzake interoperabiliteit van de subsystemen Besturing en Seingeving van het trans-Europese spoorwegsysteem1. De ERTMS Specificaties hebben tot doel om de technische barrières voor de interoperabiliteit a estuig e “eigeig (namelijk door het bestaan van verschillende nationale beveiligingssystemen) op het Europese spoorwegnetwerk op te heffen. Met de ERTMS Specificaties wordt tevens marktwerking voor besturings- en seingevingssystemen mogelijk, waardoor de kosten zullen dalen. Het breed toepassen van deze specificaties zal de concurrentiekracht van de spoorsector verbeteren. De ERTMS Specificaties zijn alleen in techniek te realiseren door gebruik te maken van moderne elektronische systemen en communicatiemiddelen. De invoering van systemen op basis van de ERTMS Specificaties leidt daarom tot een verdere verschuiving van nu veelal nog (elektro)mechanische systemen naar computergestuurde systemen. Dit betekent dat ERTMS niet alleen leidt tot interoperabiliteit, maar tevens de mogelijkheden biedt om potentiële verbeteringen zijn te realiseren, o.a. op de volgende gebieden: veiligheid; capaciteit; snelheid; en betrouwbaarheid. De onderbouwing van de potentiële verbeteringen zijn nader uitgewerkt in deel B van dit kennisboek. De invoering van ERTMS heeft impact op verschillende delen van het spoorvervoersysteem, de belangrijkste aspecten waar ERTMS invloed op heeft zijn beschreven in deel A van de dit kennisboek. In deel C worden de onderdelen die van belang zijn van voor de migratie van de huidige situatie naar de situatie met ERTMS in meer detail beschreven. 1 In dit document wordt ook gesproken over besturing en beveiliging, hieronder wordt hetzelfde verstaan als besturing en seingeving uit het EU besluit. ERTMS