University of Groningen Reconstructing Vegetation Diversity

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

University of Groningen Reconstructing Vegetation Diversity University of Groningen Reconstructing vegetation diversity in coastal landscapes Schepers, Mans IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 2014 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Schepers, M. (2014). Reconstructing vegetation diversity in coastal landscapes. s.n. Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). The publication may also be distributed here under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license. More information can be found on the University of Groningen website: https://www.rug.nl/library/open-access/self-archiving-pure/taverne- amendment. Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date: 05-10-2021 This thesis will be published as a volume in the series Advances in Archaeobotany. English text editing SuzanneNeeds-Howarth,Toronto AnnetteHansen,GIA,Groningen Book and cover design ChristineKlein,Bremen www.christineklein.nl Photos MansSchepers,RenéCappersandIngerWoltinge Production RoelfBarkhuis www.barkhuis.nl StichtingNederlandsMuseumvoor Financial support AnthropologieenPraehistorie S•N•M•A•POL.indd 1 3/28/12 4:04:30 PM © 2014 Mans Schepers Allrightsreserved.Nopartofthispublicationmaybereproducedortransmittedinanyform orbyanymeans,electronicormechanical,includingphotocopying,recording,orbyany informationstorageorretrievalsystem,withoutpermissioninwrittenformfromtheauthor. ISBN (dissertation edition) 978-90-367-6975-4 ISBN (digital edition) 978-90-367-6974-7 Aan Nicolien Bottema Mac-Gillavry en Henk Woldring Voor het wijzen van planten en het planten van wijsheid Opdat die ooit bloeien moge… Contents Chapter1 General introduction 009 Chapter2 An objective method based on assemblages of subfossil plant 029 macro-remains to reconstruct past natural vegetation: a case study at Swifterbant, The Netherlands Box1 A pure sample 061 Chapter3 Wet, wealthy worlds: The environment of the Swifterbant river 073 system during the Neolithic occupation (4300–4000 cal BC) Box2 Why sample ditches? 109 Chapter4 Dung Matters: An experimental study into the effectiveness 123 of using dung from hay fed livestock to reconstruct local veg- etation Chapter5 A review of prehistoric and early historic mainland salt marsh 159 vegetation in the northern-Netherlands based on the analysis of plant macrofossils Chapter6 General discussion 195 References 219 Samenvatting 243 Dankwoord 253 List of publications 259 Affiliation of co-authors 261 Chapter 1 009 General introduction People and vegetation Reconstructing vegetation is far from a walk in the park ‒ yet it is a prerequisite for a fuller understand- ing of past human behaviour in all its aspects. The exploitation of the landscape is not restricted to the direct use of plants. It is the grass we will not let grow under our feet, the forest we can- not see for the trees, and the nettle we are willing to grasp. To reduce vegetation to the berries we chew, the meadows we graze our livestock on, and the oaks we fell to support our roofs is an anthropocentric simplification of the complicated interaction between humans and their environment. This relationship is relevant to, and has been studied from, a variety of perspectives, both historical and contemporary (Sukopp 1969). Traditionally, archaeological studies (and archaeolo- gists) have split into two camps. On the one hand, there are the so-called ‘specialist studies’, such as ceramic analysis, lithic analysis, and zooarchaeological analysis. On the other hand, 0010 there are the more general studies, in which various aspects of one period are brought together. In this tradition, the study of past vegetation would be regarded as a specialist palaeobo- tanical (also known as archaeobotanical) study. However, the relevance of the natural environment for understanding hu- man behaviour has long been acknowledged by more generalist archaeologists, in some cases as a result of the archaeologist’s background in biology or physical geography (two Dutch exam- ples are Louwe Kooijmans [1974, 1985] and Waterbolk [1954]). Two main research questions underlie this study, of which the first governs the second: Is it possible to improve upon the reconstruction of past vegetation at the most detailed level? To answer this first research question, several approaches are adopted. First, the potential of applying both recent and long-established methodology and data from present-day vege- tation ecology to archaeobotanical data is explored. Modern ecological field studies are an essential element for the inter- pretation of the archaeobotanical record (Butzer 1982, 171–172). Second, the relationship between some frequently studied types of archaeological contexts and their botanical composi- tion (as opposed to standing vegetation) is studied in detail. It is alleged that it is possible to successfully address past vegeta- tion composition by seeking novelty in the analysis, rather than by seeking new proxies (stage 5 rather than 4 in Fig. 1.5). In this study, the emphasis lies on the reconstruction of vegetation in wetland environments where an open coast profoundly influ- enced landscape dynamics. The second research question follows directly from the first: Does a more detailed reconstruction of vegetation enable us to expand our understanding of past human interaction with the landscape? To explore this, new approaches are applied to two coastal wetland areas in the northern Netherlands, where several botanical and geological studies dealing with land- scape and vegetation have been carried out previously by oth- er researchers. These areas, the Swifterbant river system and the terp region, are the subjects of major lines of research by the Groningen Institute of Archaeology. Having already been studied intensively, these two regions combine the challenge of Chapter1 011 being able to add original results and ideas with the benefit of a substantial corpus of available data. Both new primary data and previously published data are used, thus making internal reports and reports resulting from Dutch commercial archaeol- ogy accessible to the international community. Theory OF vegetation reconstruction In order to be able to ad- dress the difficulties we encounter when dealing with the recon- struction of past vegetation, it is essential that we define what vegetation actually is and how it differs from a list of (quantified) taxa, as typically results from archaeobotanical analysis. The difference between raw archaeobotanical data and past vegeta- tion is analogous to the difference between the terms ‘flora’ and ‘vegetation’. The primary difference lies in the spatial compo- nent. The flora of a certain area is a list of taxa encountered in a certain area. While walking through this area, one would notice that these plants are not randomly distributed; they are, in stead, grouped in a systematic way (Meltzer and Westhoff 1942, 17). Vegetation is the spatial distribution and coverage ratio among the taxa of a flora. Whereas flora is thus a rather abstract concept, vegetation is the factual spatial manifestation of plants, high or low, open or dense, that one can actually walk through (Cappers and Neef 2012, 93; Westhoff et al. 1995, 15). Archaeobotanical data, which are basically a list of identified (quantified) plant taxa, can be considered an incomplete past flora. The complex relationship between archaeobotanical sam- ples and vegetation is visualized in Figure 1.1. A number of major differences exist between taxon lists (at whatever taxonomic level) and reconstructed vegetation. First, the axes of the matrix summarizing the results differ, and so do the units of measurements in which these are expressed. Whereas vegetation is mostly expressed in ‘coverage’ per de- fined surface area (‘relevé’), archaeobotanical data are ex- pressed in ‘number of remains’ per sample. Number of remains is the most common form, but alternatives do exist (e.g. categories of number of remains, presence/absence). In addition, synoptic tables of vegetation descriptions can be designed in various ways (Schaminée et al. 1995b). 012 Figure 1.1 Diagramshowingthethreestepsthatmaybeusedtotransformthecompositionof archaeobotanicalsamplesintovegetation Taxon lists already differ from past flora at the qualitative level. This difference primarily concerns taxa that are present in the past vegetation but are lacking in the archaeobotanical archive. The cause may be differences in seed production, seed dispersal, and preservation conditions, or the fact that some taxa are hard to distinguish at a lower taxonomic level.
Recommended publications
  • Jaarverslag Noordenveld 2014
    Jaarverslag Noordenveld 2014 De bibliotheken Roden, Peize en Norg vormen, samen met de bibliobus, de BasisBibliotheek Noordenveld. Beleid en activiteiten van de vestigingen worden op elkaar afgestemd, de gemeente Noordenveld is de belangrijkste opdrachtgever. In deze uitgave leest u een verslag van de belangrijkste ontwikkelingen in 2014. De Bibliotheek profileert zich ook in 2014 Ontwikkelingen in 2014 Met deze overeenstemming krijgt de tot een belangrijke basisvoorziening Bibliotheek mogelijkheid zich te vestigen in de gemeente. In 2014 stijgt het Uitvoering beleidskader 2013 – 2016 op een A-locatie binnen De Brinkhof. ledenaantal met 0,48% naar 9126 leden In 2013 stemt de gemeenteraad in Eind 2014 wordt ook in de basisschool De bibliotheken en de bibliobussen met het Beleidskader 2013 – 2016: in Norg de Bibliotheek op school lenen gezamenlijk 216.310 items uit, Op naar een toekomstbestendige geïmplementeerd. Tevens werkt de dit is een daling van -13% ten opzichte Bibliotheek in Noordenveld. In 2014 Bibliotheek hard aan de voorbereidingen van 2013. De daling van het aantal zet de Bibliotheek de uitvoering van op de implementatie in alle basisscholen uitleningen is enigszins vertekend omdat deze beleidsnota in werking. In april waar vanaf 2015 geen bibliobus meer de uitleningen van de e-books vanuit 2014 verhuist Bibliotheek Peize naar de komt. In december 2014 rijdt de het landelijk platform hierin niet zijn ontmoetingsruimte van dorpshuis De bibliobus voor het laatst waarmee een verwerkt. De website van de bibliotheken Essen. Het concept de Bibliotheek op tijdperk van 55 jaar wordt afgesloten. wordt 39.800 keer bezocht. school (dBos) wordt geïmplementeerd op de beide basisscholen in Peize.
    [Show full text]
  • Roadside Landscaping with Native Plants in the Czech Republic: a Review
    Horticulture International Journal Review Article Open Access Roadside landscaping with native plants in the Czech Republic: a review Abstract Volume 2 Issue 3 - 2018 Czech Republic has a unique experience in greening the roadsides. The changes that Mohammad Hasan Chowdhury,1 Mohammad were implemented in the early 1990s have had also been incorporated into the roadside 2 landscape in recent years making the Czech Republic one of the forerunners in Sujoun Lasker 1Department of Food Technology and Nutrition Science, greening the roadsides. Most of the roadside landscaping designs were inspired from Noakhali Science and Technology University, Bangladesh western landscapes comprises mostly of exotic species, which do not reconcile with the 2Department of Geography and Environment, Jahangirnagar environmental conditions of the Czech Republic. The intensive use of exotic species University, Bangladesh in artificial vegetation, high water requirements for the Czech Republic greenery with water shortages are causing major environmental and ecological challenges. Correspondence: Mohammad Hasan Chowdhury, Fortunately, the Czech Republic hosts a unique flora and fauna that show remarkable Department of Food Technology and Nutrition Science, adjustment to harsh weather conditions. Here we emphasize the use of native plants Noakhali Science and Technology University, Sonapur, due to their potential to develop roadside landscapes in water shortage conditions, Noakhali-3814, Bangladesh, Email [email protected] leading to reduced water usage for roadside landscaping. The preservation of native biodiversity of the Czech Republic will be an added benefit. In this article the main Received: April 02, 2018 | Published: May 14, 2018 aspects of the Czech Republic roadside landscaping efforts, with the associated water resources using native plants in landscaping, problems in promoting native plants contrast to non-native plants in landscaping and possible solutions are discussed.
    [Show full text]
  • T LOUGNIJS Maandelijkse I Nformatiekrant Voorde Dorpen KANTENS.ROTTUM En STITSWERD
    't LOUGNIJS Maandelijkse i nformatiekrant voorde dorpen KANTENS.ROTTUM eN STITSWERD 15eJAARGANG No. 4 SEPTEMBER1994 REDAKTIE: Mevr.A.van der Hoek-Linstra Mevr.R.Stol-Appelo Mevr.H.M.de Vries-Kuiper Dhr. W.J.vander Bijl Dhr. C.H.Groeneweg Dhr. J.Wals,eindredactie Correspondentieadres: Bredeweg 22, 9995 PT Kantens.Tel. 05955-2303, fax: 05955-1565 't Administratieadres: LageEind 10, 9998 XA Rottum.Tel. 05955-2573. 't Bankrek.no. 34.22.17.933Rabobank Middelstum-Kantens t.n.v. Lougnijs, Rottum.Gironummer van de bank:871621. Wij verzoekenu om giftenover te makenop bovengenoemderekening. Eenabonnementvoor lezers buiten de genoemdedorpen en randgebieden is mogelijk,door stortingvan í 30,--op bovengenoemde rekening. 't Lougnijswordt u dan toegezonden. Aan allendie ietste koop hebbenen/of te koopvragen, is er altijdplaats voor uw advertentiein onze rubriek:Vraag en Aanbod, prijs per regel í 2,50. @Copyright 1994't Lougnijs Rottum. Overnameuit deze uitgave wordt toegejuicht, mits onder bronvermelding. 't Drukwerken verzorgingvan Lougnijs,geschiedt door: DrukkerijSikkema, Hoofdstraat 16 te Warffum. VANDE REDACTIE. We hopendat jullie allemaal een fijne vakantie hebben gehad. Inde vakantieperiodezijn een vijftalvrijwilligers op padgegaan om te colecteren voor'tLougnijs. Wijwillen vanaÍ deze plaats iedereen hartelijk bedanken voor hun giften.Tot nu toe is de opbrengstvan de collecte f .1.801,45. Doordat de collecte in de vakantieperiodewerd gehouden, komt er nogsteeds wat geld binnen. Om de begrotingvoor de uitgiftevan dit blad rond te krijgenis f .2.300,--aan bijdragen van de bevolkingbegroot. Aangezien we ookviaonze bankrekening regelmatig giften ontvangen,zoals verderop in 't Lougnijsvermeld, hebben we er nu allevertrou- wen in dat dit bedraggehaald zal worden.
    [Show full text]
  • 15 Km Wandelen Door Onbekend Drenthe
    ROUTE K24 Knapzakroute Roderwolde- Foxwolde 15 km wandelen door onbekend Drenthe FOTO: HANS DEKKER Welkom in Roderwolde en Foxwolde andaag een Knapzakroute onder de Vzeespiegel... Ofwel wandelen door een gebied dat voor een belangrijk deel beneden de lijn 0 meter + NAP ligt. Niet dat u vandaag serieus rekening met een nat pak moet houden, want ook hier in Noord-Drenthe heeft het waterschap het waterpeil keurig onder controle. Wel zult u onderweg met eigen ogen zien hoe in het gebied rond Roderwolde, Foxwolde, Sandebuur en Leutingewolde door de eeuwen heen strijd met het water geleverd is. Tijdens deze wandeling maakt u kennis met dorpen en landschappen die voor Drenthe zonder meer uniek te noemen zijn. Waar elders in Drenthe vind je een polderlandschap met sloten, rietkragen en kletsnatte weilanden... En buurtschappen die al sinds de middel- eeuwen als eilandjes verspreid over deze zompige wereld liggen. Een landschap dat van zijn bewoners steeds weer alle vernuft vroeg om hier letterlijk en figuurlijk het hoofd boven water te houden. START 2 KAART Start Tik op de nummers voor informatie Algemene informatie 4 Hoe werkt het? Uitleg over de route en praktische zaken 5 Routekaart + beschrijving 8 Roderwolde en Foxwolde om te beginnen 13 Het landschap van Roderwolde en Foxwolde 17 Informatie onderweg 21 De pdf geeft de beste gebruikservaring in Acrobat Reader of iBooks. START 3 KAART Algemene informatie Startpunten Café Scheepstra Roderwolderweg 21, 9314 TB Foxwolde Punt 1 in de route. Routebeschrijving via Google maps Café Het Rode Hert Hoofdstraat 32, 9315 PB Roderwolde, Punt 6 in de route. Routebeschrijving via Google maps Lengte route: 15,5 km In tweeën te splitsen: • Zuidelijke lus van 1-6.
    [Show full text]
  • Besluit Van Het College Van Burgemeester En Wethouders Van
    Nr. 264601 31 oktober GEMEENTEBLAD 2019 Officiële uitgave van de gemeente Waadhoeke Besluit van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Waadhoeke houdende regels omtrent de afvalstoffenverordening (Uitvoeringsbesluit Afvalstoffenverordening gemeente Waadhoeke) Burgemeester en wethouders van de gemeente Waadhoeke overwegende; dat de Afvalstoffenverordening gemeente Waadhoeke 2018 de aanwijzing van de inzameldienst en andere inzamelaars, het gebruik van inzamelmiddelen en –voorzieningen en plaats en wijze van inzameling overlaat aan een regeling bij uitvoeringsbesluit; dat het in het belang van een doelmatige verwijdering van afvalstoffen wenselijk is nadere regels te stellen omtrent plaats en wijze waarop afvalstoffen kunnen worden overgedragen of ter inzameling aangeboden aan de bij dit besluit aan te wijzen inzameldienst en andere inzamelaars, als bedoeld in de Afvalstoffenverordening gemeente Waadhoeke 2018; gelet op het bepaalde in artikel 3, lid 1, artikel 4, lid 1a, artikel 5, artikel 7, lid 1, artikel 9 en artikel 10, lid 1 van de Afvalstoffenverordening gemeente Waadhoeke 2018, vastgesteld door de gemeenteraad op 2 januari 2018; Besluiten: vast te stellen de navolgende aanwijzingsregeling van de inzameldienst, inzamelplaats en andere inzamelaars voor de inzameling van bepaalde categorieën afvalstoffen en hieraan regels voor het gebruik te verbinden: Artikel 1 Aanwijzing inzameldienst Als inzameldienst belast met de inzameling van huishoudelijke afvalstoffen wordt aangewezen: B.V. Fryslân Miljeu Noordwest onderdeel van N.V. Fryslân Miljeu (opererend onder handelsnaam Omrin) statutair gevestigd te Leeuwarden. Artikel 2 Aanwijzing andere inzamelaars Als inzamelaars belast met de inzameling van bepaalde bestanddelen van huishoudelijke afvalstoffen worden aangewezen: a. Gemeentelijke buitendienst van de gemeente Waadhoeke voor het op afroep separaat inzamelen van grof huishoudelijk afval en grof tuinafval; b.
    [Show full text]
  • Birds of the Nova Scotia— New Brunswick Border Region by George F
    Birds of the Nova Scotia— New Brunswick border region by George F. Boyer Occasional Paper Number 8 Second edition Canadian Wildlife Service Environment Canada Environnement Canada Wildlife Service Service de la Faune Birds of the Nova Scotia - New Brunswick border region by George F. Boyer With addendum by A. J. Erskine and A. D. Smith Canadian Wildlife Service Occasional Paper Number 8 Second edition Issued under the authority of the Honourable Jack Davis, PC, MP Minister of the Environment John S. Tener, Director Canadian Wildlife Service 5 Information Canada, Ottawa, 1972 Catalogue No. CW69-1/8 First edition 1966 Design: Gottschalk-)-Ash Ltd. 4 George Boyer banding a barn swallow in June 1952. The author George Boyer was born in Woodstock, New Brunswick, on August 24, 1916. He graduated in Forestry from the University of New Brunswick in 1938 and served with the Canadian Army from 1939 to 1945. He joined the Canadian Wildlife Service in 1947, and worked out of the Sackville office until 1956. During that time he obtained an M.S. in zoology from the University of Illinois. He car­ ried on private research from April 1956 until July 1957, when he rejoined CWS. He worked out of Maple, Ontario, until his death, while on a field trip near Aultsville. While at Sackville, Mr. Boyer worked chiefly on waterfowl of the Nova Scotia-New Brunswick border region, with special emphasis on Pintails and Black Ducks. He also studied merganser- salmon interrelationships on the Miramichi River system, Woodcock, and the effects on bird popu­ lations of spruce budworm control spraying in the Upsalquitch area.
    [Show full text]
  • Gezondheid in De Wijk Basisdocument Wijkgezondheidsprofielen Voor Het Project Aan De Slag Met Preventie in Drenthe
    GEZONDHEID IN DE WIJK BASISDOCUMENT WIJKGEZONDHEIDSPROFIELEN VOOR HET PROJECT AAN DE SLAG MET PREVENTIE IN DRENTHE GEMEENTE NOORDENVELD Gezondheid in de wijk Basisdocument wijkgezondheidsprofielen voor het project Aan de slag met preventie in de Drentse gemeenten Gemeente Noordenveld Esther Huisman Marjan Kuilman Willem Jan van der Veen GGD Drenthe [email protected] Assen, februari 2019 Overname van gegevens is alleen toegestaan, mits voorzien van de volgende bronvermelding: GGD Drenthe. Gezondheid in de wijk. Basisdocument wijkgezondheidsprofielen voor het project Aan de slag met preventie in de Drentse gemeenten. Gemeente Noordenveld. Assen, februari 2019 Dit project wordt mogelijk gemaakt door: Wijkgezondheidsprofiel ‘Aan de slag met preventie in de Drentse gemeenten’ Inhoud Gezondheid en leefstijl in de wijk .................................................................................................... 2 Inleiding ........................................................................................................................................ 2 Een perspectief op gezondheid.................................................................................................... 2 Opbouw van dit document .......................................................................................................... 7 Kaarten voor de gemeente............................................................................................................... 8 Overzichtskaart van wijken in de gemeente Noordenveld .........................................................
    [Show full text]
  • Effects of Age on Hummock Succession in Bogs
    Effects of age on hummock succession in bogs By Joel Vallier Abstract Ecological succession is the change in communities over time. We chose to study the successional stages of hummocks in a bog using age. We hypothesized that hummock plant richness should increase then decrease with age because of successional flora species mixing. We also hypothesized that hummock density, and hummock size will increase with age. Our study site was a bog at Mud Lake located in Cheboygan County, Michigan. We set up two 100 meter transects, divided them into zones based on age then recorded hummock surface area and hummock density. Plant richness was also recorded. There was a significant difference in plant richness with hummock age but only when surface area was used a covariant. Surface area was not significantly different among different aged zones. Hummock density did not have any correlation with age. Places were successional flora species mixed provided more plant richness and also showed trends of higher surface area. The tree line altered our results in the youngest zones because it had late successional species mixed with early successional species. This gave one of our youngest zones the highest plant richness. This shows that trends exist between hummock size, and plant richness but the surrounding morphology has a large impact. Introduction Succession within an ecological community is the change in species composition over time. This can change the biodiversity of the environment by altering conditions making it more adaptable by other species (Katz, 1926). This can be seen in the classic hydrosere succession model, where infilling of a shallow lake by sediments produces a sequential trend of vegetation communities staring with marsh shrub and moss species and ending with climax forests composed mostly of woody species (Klinger, 1996).
    [Show full text]
  • DRVO2011025001002.Pdf
    de Broedvogels van polder Matsloot in 1986-2009: Een afgetakeld weidevogelgebied aan de vooravond van moerasontwikkeling. Aaldrik Pot en Roelof Blaauw Vanafhet midden de worden van jaren zeventig weidevogels geïnventari- seerd de de Drentse kant hetLeekstermeer.De tellin- in graslanden aan van werden vanuit verschillende doorverschillende gen organisaties en waarne- mers in verschillende deelgebieden gedaan. Van 1986 tot en met 2009 heeft Staatsbosbeheer in de Matsloot polder met een vast team weidevogels in kaart In de gebracht. 2010 is men gestart met graafwerkzaamheden voor het herinrichting van gebied (waterberging, moerasontwikkeling) waarmee het verandertdat zinvol In dit biotoop dusdanig vergelijking niet meer is. artikelwordt daarom hetbeheer de de teruggeblikt op en ontwikkeling van weidevogels in hetgebied. Gehiedsbeschrijving Landschap Het telgebiedin polder Matsloot (350 ha) wordt begrensd door de Matsloot,parallel aan de snelweg Groningen-Leeuwarden, de Roderwolderdijk,Onlandse Dijk, Sandebuursterdijk en de oostoever het Leekstermeer Het heeft karakter van (Figuur 1). laagveengebied een open relatief Kenmerkend is de in noordzuid- en een hoog waterpeil. langgerekte percelering richting, een zogenaamde opstrekkende verkaveling. Inherent aan dit verkavelingspatroon Slechts üggen honderden sloten en tochten in het gebied. een paar sloten hebben een goed ontwikkelde rietkraag. Het Klein Waal (0,7 ha) is het enige bosje in het gebied. Aanvankelijk uit Lolium bestond de begroeiing grotendeels agrarische graslanden met o.a. Engels raaigras ( spec.) en naderhand Witbol (Holcus spec.). De laatste jaren overheersen verruigde graslanden Pitrus met (Juncus effusus), Rietgras (Phalaris arundinacea) en Liesgras (Glyceria maxima) en hier en daar stukken vochtig hooiland met dotterbloem- en kleine zeggenvegetaties. 12 Drentse Vogels 25 (2011) 1. Figuur Eigendommenvan Staatsbosbeheer in de omgeving van het Leekstermeer in 2010.
    [Show full text]
  • Matterscape Taskscape Feltscape
    Matterscape Taskscape Feltscape De invloed van agrarische grondbewerkingen op de morfologie van de Lionserpolder (De Greidhoeke, Friesland) tussen 1950 en heden Cora Krista Jongsma Matterscape Taskscape Feltscape De invloed van agrarische grondbewerkingen op de morfologie van de Lionserpolder (De Greidhoeke, Friesland) tussen 1950 en heden Auteur C. K. (Cora) Jongsma Assen, juli 2017 Onder begeleiding van: Prof. dr. ir. Th. (Theo) Spek (hoogleraar Landschapsgeschiedenis, RUG) Deze scriptie master is geschreven in het kader van de masteropleiding Landschapsgeschiedenis Prof. dr. A.S. (Ann-Sophie) Lehmann (hoogleraar Moderne Hedendaagse Kunst, RUG) aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), Faculteit der Letteren. Voorwoord Op de eerste warme lenteavond van mei 2017 ke kant van het landschap confronterend en stond ik, samen met één van de voor dit on- deze ervaring maakte mij nog bewuster en derzoek geïnterviewde boeren, midden in de betrokken bij de aan het landschap verbonden Lionserpolder. Terwijl wij boven onze hoofden problematieken; de kwetsbaarheid, tijdelijk- nauwlettend in de gaten werden gehouden heid ervan en de noeste en vakkundige arbeid door een zwerm grutto’s, bekeken wij een van de mensen die het landschap beheren, kunstwerk dat nog maar een paar jaar in zijn bewerken en onderzoeken. bezit was. Het was niet groot, had onregelma- tige contouren en het unieke reliëf kwam door De beleving van het landschap is in al haar de grote variëteit aan groentinten goed tot zijn gelaagdheden heel vruchtbaar geweest voor recht. Werkelijk schitterend. Daarnaast waren mijn beeldend werk en daarom wil ik iedereen de hydrologische omstandigheden waarin het danken die mijn pad door de Lionserpolder kunstwerk zich bevond onder controle en was heeft gekruist.
    [Show full text]
  • Chapter 5: Vegetation of Sphagnum-Dominated Peatlands
    CHAPTER 5: VEGETATION OF SPHAGNUM-DOMINATED PEATLANDS As discussed in the previous chapters, peatland ecosystems have unique chemical, physical, and biological properties that have given rise to equally unique plant communities. As indicated in Chapter 1, extensive literature exists on the classification, description, and ecology of peatland ecosystems in Europe, the northeastern United States, Canada, and the Rocky Mountains. In addition to the references cited in Chapter 1, there is some other relatively recent literature on peatlands (Verhoeven 1992; Heinselman 1963, 1970; Chadde et al., 1998). Except for efforts on the classification and ecology of peatlands in British Columbia by the National Wetlands Working Group (1988), the Burns Bog Ecosystem Review (Hebda et al. 2000), and the preliminary classification of native, low elevation, freshwater vegetation in western Washington (Kunze 1994), scant information exists on peatlands within the more temperate lowland or maritime climates of the Pacific Northwest (Oregon, Washington, and British Columbia). 5.1 Introduction There are a number of classification schemes and many different peatland types, but most use vegetation in addition to hydrology, chemistry and topological characteristics to differentiate among peatlands. The subject of this report are acidic peatlands that support acidophilic (acid-loving) and xerophytic vegetation, such as Sphagnum mosses and ericaceous shrubs. Ecosystems in Washington state appear to represent a mosaic of vegetation communities at various stages of succession and are herein referred to collectively as Sphagnum-dominated peatlands. Although there has been some recognition of the unique ecological and societal values of peatlands in Washington, a statewide classification scheme has not been formally adopted or widely recognized in the scientific community.
    [Show full text]
  • PDF Van Tekst
    Monumenten in Nederland. Groningen Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma bron Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma, Monumenten in Nederland. Groningen. Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist / Waanders Uitgevers, Zwolle 1998 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/sten009monu04_01/colofon.php © 2010 dbnl / Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma i.s.m. schutblad voor Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma, Monumenten in Nederland. Groningen 2 Uithuizermeeden, Herv. kerk (1983) Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma, Monumenten in Nederland. Groningen 4 Stedum, Herv. kerk, interieur (1983) Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma, Monumenten in Nederland. Groningen 6 Kiel-Windeweer, Veenkoloniaal landschap Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma, Monumenten in Nederland. Groningen 7 Voorwoord Het omvangrijke cultuurhistorische erfgoed van de provincie Groningen wordt in dit deel van de serie Monumenten in Nederland in kaart gebracht. Wetenschappelijk opgezet, maar voor het brede publiek op een toegankelijke wijze en rijk geïllustreerd gebracht. Monumenten in Nederland biedt de lezer een boeiend en gevarieerd beeld van de cultuurhistorisch meest waardevolle structuren en objecten. De serie is niet bedoeld als reisgids en de delen bevatten dan ook geen routebeschrijvingen of wandelkaarten. De reeks vormt een beknopt naslagwerk, een bron van informatie voor zowel de wetenschappelijk geïnteresseerde lezer als voor hen die over het culturele erfgoed kort en bondig willen worden geïnformeerd. Omdat niet alleen de ‘klassieke’ bouwkunst ruimschoots aandacht krijgt, maar ook de architectuur uit de periode 1850-1940, komt de grote verscheidenheid aan bouwwerken in Groningen goed tot uitdrukking.
    [Show full text]