De kunstkamer... Een persoonlijke schatkamer!

De kunstkamer van Leopold Wilhelm van Oostenrijk

Tamara Ingels ‘Constcamer’

• Private verzameling, waarmee een rijke kunstmecenas kon uitpakken – elke verzamelaar legde eigen klemtonen • Je kwam er alleen binnen ‘op uitnodiging’ • Verzameling werd gaandeweg steeds beter gedocumenteerd – om te weten wat er was, • maar ook als uitloper van hang naar kennis (renaissance) • Vb.: kennis van Italiaanse meesters, Vlaamse Meesters, enz. • Voorbeeld van een ‘genrestuk’, waarbij het interieur van deze kamer getoond werd • Vaak zijn deze kamers latere basiscollecties geworden voor grote musea (wij zien vandaag link naar Wenen) • Hofschilders kregen opdracht om deze kunstkamers in beeld te brengen => laten zien van de collectie • Zo realistisch mogelijk weergegeven (inventaris) • Vandaag een belangrijke bron om te weten wat i!n bepaalde collecties aanwezig was Aartshertog?

• Leopold Wilhelm van Oostenrijk (1614-1662) (Habsburgers) • Zoon van Ferdinand II (Keizer HRR) • Neef van latere keizer Leopold I • Landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden (1647-1656) • Resideerde op de Koudenberg in Brussel (ook zijn collectie bevond zich daar tussen 1647-1656) • Fervent kunstverzamelaar en kunstmecenas • Na zijn dood ging de collectie naar zijn neef Keizer Leopold I. Via deze weg ging de collectie quasi integraal naar Wenen (Kunsthistorisches Museum)

David Teniers de Jonge, Portret van Aartshertog Leopold Wilhelm van Oostenrijk, Kunsthistorisches Museum, Wenen Aartshertog?

• Laat zijn collectie meermaals schilderen • Door hofschilder David Teniers II • Telkens klein deel van de collectie die zo’n 1300 stukken moet bevat hebben • https://www.khm.at/en/v isit/collections/picture- gallery/history-of-the- collection/ De Italiaanse collectie

• (1528-1588 • Titaan • Vecchio • • Rafael • • Caracci • ... • Italiaanse Renaissance => belang van Italiaanse schilderkunst • Religieuze taferelen + verwijzingen naar Klassieke Oudheid (mythes) • Portretten De rest van de collectie?

Kunst uit onze contreien! • Pieter Bruegel • Frans Snyders • Daniel Seghers • Jan Van Eyck David Teniers II (de Jongere) (1610-1690)

• Opgeleid in atelier van zijn vader, David Teniers I (de oudere) • Hofschilder en kamerheer • Beheerde de collectie en gaf een catalogus uit van de belangrijkste werken (Theatrum Pictorium) • Schilderde ook diverse ‘kunstkamers’ van deze collectie • Beroemde schildersfamilie Teniers (vele familieleden werden schilders) • David II huwde met dochter van Pieter Bruegel de oude • Rubens was getuige; Helène Fourment was meter van zijn eerste kind • Begraven naast Anna Bruegel in Sint-Jacob op Koudenberg (Brussel) • https://barokinvlaanderen.vlaamsekunstcollectie.be/nl/kunste naar/david-teniers-ii Meerdere versies bekend!

• Zeker 8 schilderijen bekend • Kunsthistorisches Museum • Prado, Madrid • KMSKB (Fine Arts Museum Brussel) • ... • Theatrum Pictorium: ‘catalogus’ van belangrijkste werken Collectie KMSKB, 1651 De kunstkamer van Aartshertog Leopold Wilhelm in Brussel, 1647 – 1651, olieverf op koperplaat

https://www.museodelprado.es/en/the -collection/art-work/the-archduke- leopold-william-in-his- picture/461e64f1-71a3-46fb-961b- 3958286a12c5 Collectie Kunsthistorisches Museum Voormalige collectie Rothschild (nu in private collectie na verkoop bij Christies (1999) Theatrum Pictorium

• Theatrum pictorium in quo extribuntur ipsius manu, eiusque cura in aes incisae picturae architipae iltalicae quas archidux in pinacothecam suam Bruxellis collegit • Publicatie door David Teniers II (de jongere), uitgegeven in 4 talen (Latijn, NL, FR, SP) • Jaren 1660 uit de bibliotheekcollecties van • In opdracht van Aartshertog Leopold Wilhelm van Oostenrijk Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience • 243 schilderijen van diens Italiaanse collectie staan hier gedocumenteerd als gravures • De collectie was veel groter (naar schatting meer dan 1300 werken) • Inventio = David Teniers II • Gravures gemaakt door beroemde graveurs van die tijd: Jan van Troyen, Lucas Vorsterman, Peter Van Lisebetten, Quirijn Boel, Theodoor van Kessel en vele anderen • http://www.flandrica.be/items/show/1019/ Collectie Zuid-Nederlandse schilders Een blik op... Een blik op... Titiaan, De dood van Actaeon, 1559 , London , Judith en Holofernes, 1610- 1615 Kunsthistorisches Museum Tintoretto, De kruisafname, 1547 Kunsthistorisches Museum, Wenen Jacopo Negretti (genoemd) Palma il Giovane Bewening van Christus, s.d. Kunsthistorisches Museum, Wenen https://www.khm.at/en/objectdb/detail/128 2/?offset=5&lv=list Een blik op... Portret van een onbekende vrouw (Naar ) – enkel bekend als gravure in Theatrum Pictorium Titiaan, 1567, Portret van Jacopo Strada (goudsmid, schilder, architect, numismatist, kunstverzamelaar KHW Naar Titiaan Onbekend portret (niet bewaard) Titiaan, Danae wordt bezwangerd door Zeus, in de vorm van een gouden regen Hermitage, 1553-1554 David Teniers de Jongere Danae (of Aegina) (naar Titiaan) 1651-1653 In private collectie

Deze variant van Titiaan is niet bewaard Giorgione, Drie filosofen, 1508-1509 Kunsthistorisches Museum, Wenen

Drie wijzen? Drie leeftijden van de man? Drie filosofische scholen? Een blik op... Andrea Meldolla (gen. Schiavone) Aeneas neemt afscheid van Dido, 1555 Kunsthistorisches Museum, Wenen https://www.khm.at/objektdb/detail/1730/ https://www.khm.at/objektdb/detail/1504/

Raphael, H. Margaretha, ca. 1518 Kunsthistorisches Museum https://www.youtube.com/watch?v=3VxHOS ZfpN4&t=26s Een blik op... Veronese Aanbidding der wijzen, 1580/1588 Kunsthistorisches Museum, Wenen Volgens het evangelie van Lucas 7:11-17 ging Jezus samen met de apostelen en een grote mensenschare naar Naïn. Net voor de stadspoort kwam Hij een grote rouwstoet tegen, het betrof de begrafenis van de enige zoon van een weduwe. Jezus kreeg medelijden met de vrouw en beval de dode jongen op te staan. In aanwezigheid van de weduwe en een grote menigte stond de dode jongen op en begon te spreken.

De opwekking van de jonge man in Nain, 1565-1570 Kunsthistorisches Museum, Wenen https://www.khm.at/objektdb/detail/388/ De parabel der blinden, 1603-1623 Staatliche Kunstsammlungen, Dresden , Pieta, ca. 1603 Kunsthistorisches Museum Andere werken

De kunstkamer van Aartshertog Leopold Wilhelm in Brussel, 1647 – 1651, olieverf op koperplaat

https://www.museodelprado.es/en/the -collection/art-work/the-archduke- leopold-william-in-his- picture/461e64f1-71a3-46fb-961b- 3958286a12c5 Veronese(?), H. Sebastiaan, ca. 1565 Kunsthistorisches Museum, Wenen Portret van Francesco Donato (Doge van Venetië Venetiaanse school Kasteel van Ambras David Teniers II, Portret van een jonge vrouw met hermelijn, 1653, in private collectie (voorheen Rothschild collectie) Andere kunstkamers?

https://barokinvlaanderen.vlaamsekuns tcollectie.be/nl/kunstwerk/de- kunstkamer-van-cornelis-van-der-geest 1628, Rubenshuis Geschilderd door Willem Van Haecht II https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2009/11/ 27/de_kunstkamer_eenspecialiteitvand e17eeeuw-1-642057/ Vragen?