Rapport Erfgoednota Gemeente Ommen Versie 6 November2008 5
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
toekomst voor erfgoed ommen erfgoednota gemeente Ommen 1 2 Toekomst voor erfgoed Ommen Voorwoord Deze nota gaat over een erfenis die we persoonlijk en samen hebben bijdrage aan de discussie, ze vertegenwoordigden de toekomst ontvangen. Een erfenis van generaties die voor ons hebben geleefd waarover het ook in de nota gaat. en gewerkt in het gebied waar wij nu, anno 2008, wonen, leven en Uit het enthousiasme in de commissie blijkt dat het belang om ons werken. De erfenis bestaat uit onderdelen die soms honderd jaar oud erfgoed goed te bewaren breed leeft in de samenleving van Ommen. zijn en soms zelfs duizenden jaren. Door deze erfenis kunnen we Daar ben ik als wethouder bijzonder blij mee. sommige zaken in het heden beter begrijpen en verklaren. Wat Een bijzonder woord van dank voor de leden van de generaties voor ons in dit gebied tot stand hebben gebracht, is in veel begeleidingscommissie is op zijn plaats. Dank ook aan andere opzichten vandaag nog te zien en te herkennen. Dat maakt deze vrijwilligers die belangeloos een waardevolle bijdrage aan deze nota erfenis ook bijzonder waardevol. Een erfenis om goed te bewaren en hebben geleverd. om zuinig op te zijn. Een erfenis die we graag door willen geven aan de generaties die na ons komen. Daan Geurs, Wethouder voor Jeugd en onderwijs, Recreatie en Toerisme, Vanuit dit besef heeft het gemeentebestuur opdracht gegeven om een Kunst, Cultuur en Monumentenzorg beleidsnota erfgoed op te stellen. De nota “Toekomst voor erfgoed Ommen” is hiervan het resultaat. In de nota is het monumentenbeleid Ommen, november 2008 en archeologie-beleid gecombineerd. Mede door die combinatie is het een vooruitstrevende en ambitieuze nota geworden. De beleidsambities zijn geformuleerd aan de hand van de thema’s: behouden , ontwikkelen en beleven . Met alleen het schrijven van een nota bereiken we ons doel niet. Een stevig uitvoeringsprogramma staat borg voor het realiseren van onze ambities en is onlosmakelijk met deze nota verbonden. In de nota “Toekomst voor erfgoed Ommen” is een breed beleid geformuleerd, waarin alle onderdelen van ons erfgoed afzonderlijk en in onderlinge samenhang de aandacht krijgen. Hierbij is gebruik gemaakt van externe deskundigen, organisaties en burgers die belangstelling hebben voor en betrokken zijn bij het erfgoed in de gemeente Ommen. In het bijzonder noem ik de deelname van twee studentes van het Vechtdal College aan de begeleidingscommissie. Niet alleen leverden ze een waardevolle 3 Toekomst voor erfgoed Ommen Huize Het Laer 4 Toekomst voor erfgoed Ommen Met jongeren en erfgoed de toekomst in! Als studenten van het Vechtdal College hebben wij een bijdrage mogen leveren aan de erfgoednota van de gemeente Ommen. We vonden het erg leuk, interessant en verrassend. Tijdens de bijeenkomsten hebben we veel nieuwe dingen gehoord en gezien. We hebben natuurlijk veel geleerd over monumenten zelf, maar ook hoe een vergadering verloopt en wat je hierbij kunt verwachten. We hebben ideeën ingebracht over hoe de nota kan worden vertaald naar de burger en wat voor soort toeristische activiteiten hieraan verbonden kunnen worden. Het is erg fijn dat zo goed naar ons is geluisterd en dat we onze ideeën terug zien in deze nota. We hadden niet verwacht dat Ommen zoveel mooi erfgoed heeft. Dit mooie erfgoed moet bewaard blijven. Vooral voor jongeren is dit belangrijk. Jongeren zijn tenslotte de toekomst en moeten de komende jaren de monumenten onderhouden. Als jongeren geïnteresseerd zijn in de monumenten zullen ze zich er vanzelfsprekend meer voor inzetten. Het is heel belangrijk om jongeren te betrekken bij het opstellen van het erfgoedbeleid, maar niet alleen bij het erfgoedbeleid. Het is over het algemeen belangrijk om jongeren bij gemeentezaken te betrekken. Jongeren hebben namelijk een hele andere kijk op de wereld en kunnen mensen op ideeën brengen. We hebben veel geleerd van het meewerken aan de erfgoednota en hopen dat het erfgoed voor alle jongeren bewaard blijft! Sanna Dijk en Laura Veneman Ommen, november 2008 Molen Den Oordt 5 Toekomst voor erfgoed Ommen 6 Toekomst voor erfgoed Ommen Leden begeleidingscommissie Titel Voorl Naam Vertegenwoordiging Dhr. ing. P. Achterberg Monumentencommissie Mevr. drs. J. Batelaan Het Oversticht te Zwolle Dhr. J.W.H. Blaauw Gemeente Ommen Mevr. D.L.R. Bruins Monumentencommissie en Historische Kring Ommen Mevr. E.C.M. Cremers Landgoederen Overijssel Mevr. S. Dijk Vechtdal College Ommen - Hardenberg Dhr. H. Dorsten, van Monumentencommissie en Historische Kring Ommen Dhr. dr. R Heeringen, van Archeologiebureau Vestigia B.V. Dhr. G.J. Hesselink Stichting Van Raaltehuis Dhr. ing. A.J. Hoogeveen Voorzitter Monumentencommissie Mevr. M. Linthorst Gemeente Ommen Mevr. drs. M. Nieuwenhuis Het Oversticht Mevr. M. Rhee Burger gemeente Ommen Dhr. W.M. Rozema Gemeente Ommen Dhr. M. Schiphorst Gemeente Ommen Mevr. H. Sissing Gemeente Ommen Mevr. L. Veneman Vechtdal College Ommen - Hardenberg Dhr. L. Vogelzang Historische Kring Ommen Dhr. B.J. Warmelink Voorzitter Historische Kring Ommen Landgoed Vilsteren 7 Toekomst voor erfgoed Ommen 8 Toekomst voor erfgoed Ommen Inhoudsopgave Samenvatting 1 Inleiding 1.1 Waarom een erfgoednota? 1.2 Leeswijzer 1.3 Over deze nota 1.4 Verklarende woordenlijst 2 Het erfgoed van Ommen 2.1 Geologie en landschap 2.2 Gebouwde omgeving 3 Het beleid in Ommen 3.1 Voorgeschiedenis monumenten- en archeologiebeleid in de gemeente Ommen 3.2 Ontwikkelingen op rijksniveau 3.3 Hoe nu verder in de gemeente Ommen? 4 Beleidsvoorstellen 4.1 Behouden 4.2 Ontwikkelen 4.3 Beleven 4.4 Communicatie 4.5 Instrumenten en financiën Bijlagen 1 Wettelijk en beleidskader 2 Cultuurhistorische kaart 3 Overzicht gebouwde monumenten 4 Archeologische verwachtingswaardenkaart 5 Beleidsvoorstel archeologie en ruimtelijke ordening 6 Uitvoeringsprogramma 7 Overzicht financiële regelingen Bronvermelding Colofon Gilwell Ada’s Hoeve 9 Toekomst voor erfgoed Ommen grafzerken joodse begraafplaats Ommen 10 Toekomst voor erfgoed Ommen Samenvatting ‘Toekomst voor erfgoed Ommen’ is een nota waarin de gemeente Onze missie: Ommen haar beleid integraal verwoord voor bovengronds en • Het erfgoed zorgvuldig behouden en beheren. ondergronds erfgoed. • Het erfgoed zichtbaar maken en integraal meewegen als Ommen is een van de eerste gemeenten die besloten heeft om inspiratiebron bij ontwikkelingen in de omgeving of door integraal erfgoedbeleid te formuleren. Hiermee wordt geanticipeerd op ontwikkeling van het erfgoed zelf. ontwikkelingen in de samenleving en veranderende wet- en • Het erfgoed in het gebruik en in de beleving een waardevol en regelgeving van de rijksoverheid. Tengevolge hiervan krijgen gewaardeerd onderdeel uit laten maken van de samenleving. gemeenten meer bevoegdheid en verantwoordelijkheid op het gebied van erfgoedbeleid. Onze ambities: • De unieke plaats van ons erfgoed in de regio verder versterken In deze nota en het rapport van archeologiebureau Vestigia is in kaart door behoud te stimuleren en reguleren èn betrokkenheid van gebracht welke archeologische verwachtingen er in de gemeente zijn eigenaren te vergroten. en hoe daar mee omgegaan moet worden. De bovengrondse • Actief beleid te voeren dat verder gaat dan de wettelijke kaders en monumenten zijn eveneens in kaart gebracht en ook hieraan is beleid zich richt op kansen in het belang van behoud van erfgoed. gekoppeld. Vanuit een visie en concrete ambitie zal vanaf 2009 actief • Behoud van erfgoed waarborgen door erfgoedbeleid integraal erfgoedbeleid worden gevoerd in de gemeente Ommen. mee te nemen in andere gebiedsgerichte ontwikkelingen. Deze nota is bedoeld voor iedereen die te maken heeft met de zorg • Erfgoed zichtbaar maken en de economische potentie van voor het erfgoed, of zich bezig houdt met ruimtelijke ordening en – erfgoed benutten. inrichting. In 2009 zal van deze nota een publieksvriendelijke versie • Als professionele partner optreden en waar nodig externe worden gemaakt. deskundigheid aanbieden. • Ontwikkeling van erfgoed actief stimuleren door het creëren van Het beleid is opgezet aan de hand van de thema’s behouden – een breed maatschappelijk draagvlak. ontwikkelen en beleven . Hiermee wordt het erfgoed geplaatst in het • Erfgoed promoten door een actief voorlichting- en educatiebeleid. heden en is het van invloed op ontwikkelingen in de toekomst. • Maatschappelijke betrokkenheid en beleving versterken door afstemming tussen partijen waarbij de gemeente initieert en Aan de nota is een concreet uitvoeringsprogramma gekoppeld, faciliteert. inclusief tijdsbeslag en financiële middelen. Hiermee wordt bereikt dat het erfgoedbeleid in de komende jaren op peil wordt gebracht. en 11 Toekomst voor erfgoed Ommen Luchtfoto Ommen 12 Toekomst voor erfgoed Ommen 1 Inleiding 1.1 Waarom een erfgoednota? Ook de invulling van zorg voor monumenten verandert. Een proces dat Erfgoed is hot! De populariteit van tv-programma’s zoals In Europa ; sterk wordt gedreven door het bewustzijn dat niet alleen de Het verleden van Nederland en Restauratie getuigen daarvan. Ook afzonderlijke gebouwde objecten van invloed zijn op de voor happenings als Open Monumentendagen komt ieder jaar een cultuurhistorische waarden, maar zeker ook de onderlinge samenhang groeiend aantal belangstellenden op de been. tussen die gebouwde objecten en de samenhang tussen waardevolle Erfgoed is iets dat mensen in toenemende mate ‘raakt’. De interesse gebieden en historische structuren. Op dit moment vindt dan ook een ervoor neemt toe en mensen zijn zich ervan bewust dat je zuinig moet verschuiving plaats van objectgerichte naar gebiedsgerichte