Հհ Արարատի Մարզ Ra Ararat Marz
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ՀՀ ԱՐԱՐԱՏԻ ՄԱՐԶ RA ARARAT MARZ Մարզկենտրոնը` Marz centre ք. Արտաշատ Artashat town Տարածաշրջանները` Territoires Արարատ, Ararat, Արտաշատ, Artashat, Մասիս Masis Քաղաքները` Towns Արտաշատ, Artashat, Արարատ, Ararat, Վեդի, Vedi, Մասիս Masis ք.Արարատ s.Ararat Տարածքը 2096 քառ. կմ Territory sq. km ՀՀ տարածքում մարզի տարածքի տեսակարար կշիռը 7.0 % Territory share of the marz in the territory of RA Քաղաքային համայնքներ 4 Urban communities Գյուղական համայնքներ 93 Rural communities Քաղաքներ 4 Towns Գյուղեր 95 Villages Բնակչության թվաքանակը 2011թ. հունվարի 1-ի դրությամբ 280.4 հազ. մարդ Population number as of January 1, 2011 ths. persons այդ թվում` including: քաղաքային 82.7 հազ. մարդ urban ths. persons գյուղական 197.7 հազ. մարդ rural ths. persons ՀՀ բնակչության ընդհանուր թվաքանակում մարզի բնակչության թվաքանակի տեսակարար կշիռը, 2010թ. 8.6 % Share of marz population size in RA population size, 2010 Քաղաքային բնակչության թվաքանակի տեսակարար կշիռը 29.5 % Share of urban population size Գյուղատնտեսական նշանակության հողեր 156706 հա Agricultural land ha այդ թվում`վարելահողեր 26953 հա including: arable land ha 240 ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՄԱՐԶԵՐԸ ԵՎ ԵՐԵՎԱՆ ՔԱՂԱՔԸ ԹՎԵՐՈՎ, 2011 MARZES OF THE REPUBLIC OF ARMENIA AND YEREVAN CITY IN FIGURES, 2011 Մարզի տարածքում է գտնվում Խոսրովի պետական The public nature reserve of Khosrov is situated in the արգելոցը (ծովի մակերևույթից 1600-2300 մ բարձրու- territory of the marz (it is at a height of 1600-2300m above թյան վրա): sea level). ՀՀ Արարատի մարզը հանրապետության տնտեսապես RA Ararat marz is one of the economically developed զարգացած մարզերից է: marzes of the republic. Մարզի տարածքով է անցնում հանրապետական Yerevan-Yeraskh-Gharabagh highway and Yerevan- նշանակության Երևան-Երասխ-Ղարաբաղ ավտոմայ- Yeraskh railway of republican importance run through the րուղին, և Երևան-Երասխ երկաթուղին: territory of the marz. 2010թ.-ին մարզի տնտեսության հիմնական հատ- In 2010 the share of economy main branches of RA վածների տեսակարար կշիռները ՀՀ համապատասխան Ararat marz in total volume of correspondent branches of ճյուղերի ընդհանուր ծավալում կազմել են. the republic comprised. ¾ արդյունաբերություն` 8.8 %, ¾ industry 8.8 %, ¾ գյուղատնտեսություն ` 17.0 %, ¾ agriculture 17.0%, ¾ շինարարություն` 3.8 %, ¾ construction 3.8 %, ¾ մանրածախ առևտուր` 1.6 %, ¾ retail trade 1.6 %, ¾ ծառայություններ` 1.5 %: ¾ services 1.5 %. Տնտեսության հիմքը գյուղատնտեսությունն է: Այն Economy is based on agriculture. It is mainly հիմնականում մասնագիտացած է խաղողագործության, specialized in wine-growing, fruit-growing and vegetable- պտղաբուծության և բանջարաբուծության մեջ: growing. Բեռնաուղևորափոխադրումները մարզում իրա- կանացվում են ավտոմոբիլային տրանսպորտով: Freight and passenger transportations in the marz are Արդյունաբերության առաջատար ուղղությունները implemented by road transport. սննդամթերքի, ներառյալ` խմիչքների, արտադ- The leading trends of industry are manufacture of food րություններն են և այլ ոչ մետաղական հանքային products including beverages and manufacture of other արտադրատեսակների արտադրությունը: non-metallic mineral products. Մարզի բազմաճյուղ արդյունաբերության հիմնական և գլխավոր ուղղությունը մշակող արդյունաբերությունն Manufacturing is the main and general trend of է, որի մեջ առավել զարգացած են հետևյալ երեք multibranch industry of the marz, of which the following ճյուղերը. three branches are more developed: ա) սննդամթերքի և ըմպելիքի արտադրություն a)manufacture of food products and beverage (մրգերի, բանջարեղենի վերամշակում և պահածոյա- (processing and canning of fruit and vegetable, ցում, թորած ալկոհոլային խմիչքների արտադրություն), manufacture of distilled alcoholic beverages), բ) ծխախոտի արտադրություն (ծխախոտի խմորում` b)manufacture of tobacco products (tobacco ֆերմենտացիա), fermentation), գ) ոչ մետաղական հանքային արտադրանքի ար- c)manufacture of other non-metallic mineral products տադրություն (ցեմենտի, կրի, ասբոցեմենտային իրերի (manufacture of cement, lime carbonate, asbestos cement արտադրություն, քարի կտրում և վերամշակում): products, cutting and processing of stone). Արտաշատ քաղաքը (2010թ. տարեվերջին` 25.6 հազ. Artashat town (in the end of year 2010 comprised բնակիչ) մարզկենտրոնն է: Քաղաքը գտնվում է Երևանից 25.6ths. inhabitants) is the centre of the marz. The town is 30 կմ հեռավորության վրա (հայոց պատմական situated in 30 km distance from Yerevan (in 10 km մայրաքաղաք Արտաշատից 10 կմ հյուսիս-արևմուտք), distance to the North-West from historical Armenian զբաղեցնում է 800 հա տարածություն: town- Artashat); it occupies the area of 800 ha. Քաղաքի արդյունաբերության հիմնական ուղղու- Manufacturing is the main trend of industry of the թյունը մշակող արդյունաբերությունն է, որի մեջ հատ- town, in which manufacture of food products and կապես առանձնանում են սննդամթերքի և ըմպելիքի beverages (processing and canning of fruit and vegetable, արտադրությունը (մրգերի, բանջարեղենի վերամշակում manufacture of distilled alcoholic beverages) as well as և պահածոյացում, թորած ալկոհոլային խմիչքների), manufacture of other non-metallic mineral products (food ինչպես նաև ոչ մետաղական հանքային այլ արտադ- products processing and preserving of fruitand vegetables, րանքի արտադրությունը (կղմինդրի, աղյուսի և թրծված manufacture of paper and paperbard) and manufacture of կավից շինարարական արտադրատեսակների, բնական tobacco products (tobacco fermentation) comprise քարերից երեսպատման նյութերի արտադրությունը): prevailing part. Քաղաքի տնտեսական կյանքում էական դեր ունի նաև գյուղատնտեսությունը, որի հիմնական ուղղությու- Agriculture is of great importance in the economic life նը բուսաբուծությունն է : of the town as well, in which cultivation is the main trend. Արարատ քաղաքը (2010թ. տարեվերջին` 20.9 հազ. Ararat town (in the end of year 2010 comprised 20.9 բնակիչ) գտնվում է Երևանից 47 կմ հեռավորության վրա, ths. inhabitants) is situated in 47 km distance from հիմնադրվել է 1936թ.: Հայտնի է որպես արդյունաբե- Yerevan and it was found in 1936. It is known as an րական կենտրոն: Քաղաքի արդյունաբերության հիմնա- industrial centre. Manufacturing is the main trend of կան ուղղությունը մշակող արդյունաբերությունն է, որի industry of the town, in which manufacture of other non- ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՄԱՐԶԵՐԸ ԵՎ ԵՐԵՎԱՆ ՔԱՂԱՔԸ ԹՎԵՐՈՎ, 2011 241 MARZES OF THE REPUBLIC OF ARMENIA AND YEREVAN CITY IN FIGURES, 2011 մեջ իր գերակշիռ տեղն ունի ոչ մետաղական հանքա- metallic mineral products (manufacture of cement, lime յին և այլ արտադրանքի արտադրությունը (ցեմենտի, carbonate, asbestos cement products) comprises its կրի և ասբոցեմենտային իրերի արտադրությունը): prevailing part. Վեդի քաղաքը (2010թ. տարեվերջին`13.7 հազ. բնա- Vedi town (in the end of year 2010 comprised 13.7 ths. կիչ) գտնվում է Վեդի գետի աջ ափին, Երևանից 48կմ inhabitants) is situated on the right bank of Vedi River, in հեռավորության վրա: Քաղաքի արդյունաբերության 48 km distance from Yerevan. Manufacturing is the main հիմնական ուղղությունը մշակող արդյունաբերությունն trend of industry of the town, in which manufacture of է, որում կարևոր տեղ է զբաղեցնում բնական քարերից clothing materials from natural stones, manufacture of երեսապատման նյութերի, էլեկտրական և հսկիչ սար- electrical equipment and control apparatus, manufacture of քերի ու սարքավորումների, պլաստմասաներից պատ- builders’ ware of plastic are of great importance. րաստվող շինարարական իրերի արտադրությունը: Քաղաքի տնտեսական կյանքում էական դեր ունի Agriculture is of great importance in the economic life նաև գյուղատնտեսությունը, որի հիմնական ուղղութ- of the town as well, in which cultivation is the main trend. յունը դաշտավարությունն է: Մասիս քաղաքը (2010թ. տարեվերջին` 22.5 հազ. Masis town (in the end of year 2010 comprised 22.5ths. բնակիչ) գտնվում է Հրազդան գետի ձախ ափին, inhabitants) is situated on the left bank of Hrazdan River, Երևանից 14 կմ հեռավորության վրա: Խոշոր երկաթու- in 14 km distance from Yerevan. It is a big railway and ղային ապրանքային կայան է, որն ունի միջմարզային goods transporting station, which is of interregional նշանակություն և սպասարկում է Երևան քաղաքին: importance and supplies Yerevan city. Քաղաքի արդյունաբերության հիմնական ուղղու- Manufacturing is the main trend of industry of the թյունը մշակող արդյունաբերությունն է, որի մեջ town, in which manufacture of wood and wood products գերակշիռ տեղ է զբաղեցնում սննդամթերքի արտադ- (manufacture of wood sawing and planing, manufacture of րությունը (մրգերի և բանջարեղենի վերամշակում և unassembled wooden flooring including manufacture of պահածոյացում), թղթից և ստվարաթղթից արտադ- parquet) manufacture of chemicals and chemical products րատեսակների արտադրություն և ծխախոտի ապրանք- (manufacture of paints, varnishes and similar coatings, ների արտադրությունը (ծխախոտի խմորում` printing ink and mastics) and manufacture of tobacco ֆերմենտացիա): products (tobacco fermentation) comprise prevailing part. ՄՇՏԱԿԱՆ ԲՆԱԿՉՈՒԹՅՈՒՆՆ ԸՍՏ ՏԱՐԻՔԱՅԻՆ ԽՄԲԵՐԻ, 2011թթ. հունվարի 1-ի դրությամբ REZIDENT POPULATION BY AGE –SPECIFIC GRUPS, 2011 as of January 1 1.2 80+ 80+ 2.3 1.7 75-79 2.6 2.6 70-7470-74 3.8 1.4 65-69 1.9 2.8 60-6460-64 3.1 5.1 55-59 5.3 7.7 50-5450-54 7.9 7.6 45-49 8.1 5.6 40-4440-44 6.2 5.6 35-39 5.9 7.6 30-3430-34 7.2 10.2 25-29 9.5 11.1 20-2420-24 10.4 9.6 15-19 8.7 7.4 10-1410-14 6.3 6.0 5-9 4.9 6.8 0-4 0-4 5.9 12 10 8 6 4 2 0 024681012 ՄԱՆՐԱԾԱԽ ԱՌԵՎՏՐԻ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐ 242 ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՄԱՐԶԵՐԸ ԵՎ ԵՐԵՎԱՆ ՔԱՂԱՔԸ ԹՎԵՐՈՎ, 2011 MARZES OF THE REPUBLIC OF ARMENIA AND YEREVAN CITY IN FIGURES, 2011 RETAIL TRADE UNITS Քանակը Number 2006 2007 2008 2009 2010 Մանրածախ առևտրի օբյեկտներ, Retail trade units, total 777 830 1023 1155 1266 ընդամենը այդ թվում` including խանութներ 522 531 763 949 1082 shops կրպակներ 187 234 207 149 118 kiosks գյուղատնտեսական արտադրանքի markets of agricultural