BAŞKAN’DAN

Değerli okurlar,

Sıcak yaz günleri sona eriyor ancak yeni mevzuat ile çalışma alanı ve kuralları büyük ölçüde değişikliğe uğrayan Portföy Yönetimi Sektörü’nde hararetli günler devam edecek görünüyor. Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği (TKYD) olarak yaz döneminde düzenlediğimiz basın toplantısında, sektörümüzün geldiği son noktayı paylaştık; ekonomiye katkısını bir kez daha ortaya koymaya çalıştık.

Yaklaşık yedi milyon müşterisi olan Portföy Yönetimi Sektörü, bu yönüyle toplumda ciddi bir kesimin hayatına dokunmaktadır. Portföy Yönetimi sektörünün gelişmişlik düzeyi ile, finans merkezi olma potansiyeli arasında da yakın bir ilişki bulunuyor. Özellikle bireysel emeklilik sistemindeki büyüme, sektörün itici gücü konumundadır ve ülkemizde oldukça düşük seviyelerde bulunan tasarruf oranlarının artırılmasında kilit rol üstlenecektir. Emeklilik fonları varlıklarının belirli büyüklüklere ulaşması ve ürünlerin çeşitlenmesi, piyasalar konusunda uzmanlık sahibi Portföy Yönetimi Sektörü’nü ön plana çıkarmaktadır.

Toplantıda emeklilik fonlarının gelişimini, dönemsel getirilerini irdeleyen bir çalışmayı da basınla paylaştık. TKYD olarak bu çalışmayı altı aylık dönemlerle güncelleyeceğiz ve bu sayede tasarruf trendlerini ortaya koymuş olacağız.

Kurumsal Yatırımcı dergimizin yeni sayısında ise, sektörümüzün içinden geçmekte olduğu yenilenme sürecine ilişkin detaylara düzenleyici kurumların izlenimleriyle yer veriyoruz. Ayrıca, yeni düzenlemeler sonrası portföy saklama hizmetini, bu hizmeti veren kurumlar aktarıyor.

Son yıllarda sayıları hızlı artan serbest fonlara ilişkin bir analiz, yatırım fonları derecelendirmesinde dünyadan ve bizden çalışmalara yer veren bir derleme dergide yer alan ilginizi çekecek bölümlerden sadece bir kaçı… Emeklilik fonları varlıklarının Yabancı konuğumuz Almanya ile samimi bir soru-cevap çalışmasına yer verdik. Devamlı bölümlerimiz Fon Yönetimi, Fon Dünyasından haberler, belirli büyüklüklere Yatırımcı Kitaplığı, Dönemsel Sektör Analizi, Sektör Verileri yanı sıra ‘melek yatırımcı’ konusunun ele alındığı Serbest Kürsü ile yine güncel ulaşması ve ürünlerin konular sayfalarımızda yer buluyor. çeşitlenmesi, piyasalar konusunda uzmanlık Keyifli okumalar diliyorum… sahibi Portföy Yönetimi Saygılarımla, Dr. Alp Keler Sektörü’nü ön plana TKYD Başkanı çıkarmaktadır.

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 1 Sayfa 63 Sorularımızı Cevaplayın Warren Buffett içindekiler ve Celali Yılmaz’ın kitaplarını Kazanın! 4 SEKTÖRDEN HABERLER 14 10 TKYD ANKET FON YÖNETİCİLERİ BEKLENTİ ANKETİ 4.Çeyrek/2014 12 TKYD’DEN TKYD Sermaye Piyasalarında Değişime Liderlik Ediyor 14 KAPAK Portföy Yönetim Şirketleri ile Kolektif Yatırım Kuruluşlarının Geçiş Süreçleri Tevfik Kınık / Başkan Yardımcısı / Sermaye Piyasası Kurulu 18 FON PLATFORMU TÜRKİYE ELEKTRONİK FON DAĞITIM PLATFORMU 2015 YILI İTİBARİYLE 24 YENİ YAPISI İLE HİZMET SUNMAYA BAŞLIYOR Murat ULUS / Genel Müdür / Takasbank A.Ş. 20 RAPOR / FITCH RATINGS 32 Türk Varlık Yönetimi Sektöründe Zorluklar ve Fırsatlar Alastair Sewell, CFA Kıdemli Direktör, Avrupa, Ortadoğu, Afrika ve Asya Pasifik Bölgesi Fon ve Varlık Yönetimi Şefi / Fitch Ratings 24 PORTFÖY SAKLAMA HİZMETİ Portföy Saklama Hizmeti Avrupa Birliği ve Türkiye Uygulamaları Özgür Temel / Bölüm Müdürü, Sermaye Piyasaları Bölümü / T. İş Bankası A.Ş. 27 Yeni düzenleme sonrası ilk yetki alan aracı kurum Finansinvest oldu Mansur Çelepkolu / Operasyon ve Mali İşler Genel Müdür Yardımcısı / Finansinvest 41 38 28 FON YÖNETİMİ Smart Beta ve Yapı Kredi A Tipi Koç Şirketleri İştirak Fonu Mehmet Özgür Karabağ / Dağıtım Kanalları Satış Koordinasyon Yönetmeni Yapı Kredi Portföy Yönetimi A.Ş. 30 Türkiye İş Bankası B-Tipi Global Borsalar Yabancı Menkul Kıymet Fonu (TMG) Caner Özhan / Alternatif Yatırım Ürünleri Bölümü Portföy Yöneticisi İş Portföy Yönetimi A.Ş.

32 ANALİZ Değişen Dünya: Son Elli Yılın Özeti 64 M. Ayhan Köse / Direktör, Dünya Bankası Ezgi Ö. Öztürk / Araştırma Görevlisi, Uluslararası Para Fonu 54 36 PORTFÖY YÖNETİCİSİ GÖZÜYLE Cari Açık Düşmeden Faiz ve Enflasyon Kalıcı Olarak Düşmez Mehmet Gerz / Genel Müdür, CIO / Ata Portföy Yönetimi A.Ş.

38 SEKTÖR ANALİZİ Serbest Fonlar Şeffaflığın ve Yatırım Stratejisinin Önemi Ödül Çengel / Yönetim Kurulu Başkanı / Odifin Stratejik Danışmanlık Hizmetleri A.Ş.

2 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 www.tkyd.org.tr

TÜRKİYE KURUMSAL YATIRIMCI YÖNETİCİLERİ DERNEĞİ TARAFINDAN ÜÇ AYDA BİR YAYINLANIR

EKİM - KASIM - ARALIK 2014 Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği adına İmtiyaz Sahibi H. Halim Çun

Sorumlu Müdür Dr. Murat Ögel

41 EKONOMİST PARASAL GENİŞLEME VE KIRILGAN BEŞLİ Editör Yrd. Doç. Dr. Mehmet Gökhan Göktan Güzin Övünç Okan Üniversitesi Finansal Riskleri Araştırma ve Uygulama Merkezi - OKFRAM [email protected]

Yayın Kurulu v44 ARAŞTIRMA Halim Çun Yatırım Fonu Derecelendirme Yöntemlerinin Karşılaştırılması Aytaç Aydoğan Didem Çankaya Ural ve Türkiye Uygulamaları Mehmet Ali Ersarı Doç. Dr. Mehmet HORASANLI / Kontrol ve Takip Müdürü / İş Portföy Yönetimi A.Ş. Mehmet Gerz Doç. Dr. Mehmet Horasanlı Murat Ergin 47 GELİŞMEKTE OLAN PİYASALAR Özgür Çatı Serkan Karabacak Gelişmekte olan Ülkeler ve Aktif Risk Yönetimi Tankut Taner Çelik Gökhan Kula, CFA Yönetici Ortak, Fon Yöneticisi / MYRA Capital Danışma Kurulu Dr. Alp Keler 50 VIOP Alim Telci Kurumsal Yatırımcılar Opsiyon Piyasası’na Ne Zaman İlgi Gösterecek? Bengi Subaşı Didem Gordon Albert Krespin / Genel Müdür / Deutsche Securities Istanbul Emir Alpay Fatih Arabacıoğlu Gür Çağdaş 54 YABANCI KONUK Dr. Gürman Tevfik ALMAN EKONOMİK MUCİZESİ FON SEKTÖRÜNDE DE KENDİNİ GÖSTERDİ Hakan Eryılmaz Thomas Richter / Director General / BVI Bundesverband Investment und Asset Management e.V. Hasan Güzelöz German Association of Investment and Asset Management Companies Hüseyin Ergin Mehmet Akyol Namık Aksel 57 PYŞ TANITIM Özgür Güneri Tevfik Eraslan AZ Global Portföy Yönetimi A.Ş. Barış Hocaoğlu / Genel Müdür / AZ Global Portföy Yönetimi A.Ş. Tolga Ataman

Reklam Müdürü 58 FON DÜNYASI Derleyen: Halim Çun / Genel Müdür, Gedik Portföy Yönetimi A.Ş. Selin Sözer Kayar [email protected]

64 EĞİTİM Yayın Türü Lisanslama ve Sicil Sistemindeki Yenilikler Yaygın, süreli. Kurumsal Yatırımcı TKYD’nin Serkan Karabacak / Genel Müdür Vekili ve Yönetim Kurulu Üyesi, üç ayda bir yayınlanan sektörel yayın organıdır. Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu Yönetim Adresi KYD Bilgi Yönetimi ve İletişim A.Ş. 66 SERBEST KÜRSÜ Meleğim olur musun?...Tayfun Oral İş Kuleler Kule:2 Kat:8, 34330 4.Levent - İstanbul - Türkiye Tel: +90 212 279 03 99 Fax: +90 212 279 07 44 68 YATIRIMCI KİTAPLIĞI Derleyen: Levent Gürses www.kyd.com.tr İTALİK Ajans Yayıncılık Reklam ve Matbaa 70 EFAMA Avrupa ve Dünya Yatırım Fonları Grafik Tasarım ve Baskıya hazırlık Derya Bozkurt

74 Türkiye Yatırım Fonları Piyasası Baskı VERİTAS BASKI MERKEZİ Yatırım Fonları Pazarı Para Piyasası Fonları ve Öst Fonlarıyla Büyüdü Tel: 0212 294 50 20 Ceren Angılı / Yönetici, Dağıtım Kanalları Satış Koordinasyon Yapı Kredi Portföy Yönetimi A.Ş. TKYD Kurumsal Yatırımcı dergisi, TKYD tarafından yatırımcıları bilgi- lendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu dergide yer alan her türlü haber, 76 Yatırım Fonları Sektöründe Net Satışlar bilgi ve yorumlar; güvenilir olduğuna inanılan Kaynaklar tarafından hazırlanmış araştırma raporları, değerlendirmeler, atıflar, çeviriler ve istatistikî verilerden derlenmiştir. Dergide yer alan tüm yazılar ve KYD ENDEKSLERİ içeriklerinden yazarları sorumludur. Bilgilerin hata ve eksikliğinden 76 ve ticari amaçla kullanılmasından doğabilecek zararlardan TKYD Kurumsal Yatırımcı dergisi sorumlu değildir. Dergide yer alan yazılar 78 SEKTÖR VERİLERİ izin alınmadan ve kaynak gösterilmeden hiçbir şekilde kullanılamaz. SEKTÖRDEN HABERLER

YATIRIM FONLARI PYŞ FAALİYET, SERMAYE ARTIŞLARI, w Allianz Hayat ve Emeklilik A.Ş.’nin “Allianz Hayat ve Emeklilik A.Ş. Esnek YETKİ BELGELERİ Emeklilik Yatırım Fonu” ve “Allianz Yaşam ve Emeklilik A.Ş. Esnek Fon Sepeti Emeklilik Yatırım Fonu” kuruluşuna izin verildi. w Denizbank A.Ş.’nin (Banka), w Kurucu ve unvan bilgilerine aşağıda yer verilen emeklilik yatırım fonlarının Lüksemburg’da kurulu “Franklin dönüşüm başvuruları kabul edildi. Templeton Investment Funds” un- vanlı fonun Citibank A.Ş. tarafından yürütülmekte olan Türkiye’deki tem- Kurucu Mevcut Ünvan Yeni Ünvan silciliğinin Banka tarafından yerine 1. Allianz Yaşam ve Para Piyasası Emanet Likit Karma Para Piyasası Emanet Likit Esnek getirilmesine izin verilmesi talebi Emeklilik A.Ş. Emeklilik Yatırım Fonu Emeklilik Yatırım Fonu kabul edildi. 2. Allianz Yaşam Para Piyasası Likit Kamu Emeklilik Para Piyasası Likit Esnek Emeklilik w Hedef Portföy Yönetimi A.Ş.’nin ve Emeklilik A.Ş. Yatırım Fonu Yatırım Fonu dolaylı ortağı Hedef Finansal Hiz- metler A.Ş.’nin (Şirket) sermayesinde 3. Allianz Yaşam Uluslararası Teknoloji Hisse Senedi İkinci Esnek Emeklilik Namık Kemal Gökalp’in sahibi olduğu ve Emeklilik A.Ş. Emeklilik Yatırım Fonu Yatırım Fonu payların Şirket’in mevcut ortakla- rından Sibel Gökalp’e devredilmesi w T. İş Bankası A.Ş.’nin kurucusu olduğu fonların unvanlarının aşağıdaki onaylandı. şekilde değiştirilmesi talebi olumlu karşılandı. w Oyak Portföy Yönetimi A.Ş.’nin, sermayesinin 1.250.000 TL’den 4.250.000 TL’ye artırılması ve kayıtlı Mevcut Fon Unvanı Değişiklik Sonrası Fon Unvanı sermaye sistemine geçerek kayıtlı T. İş Bankası A.Ş. A Tipi Karma T. İş Bankası A.Ş. Kumbara Hesabı A Tipi sermaye tavanının 10.000.000 TL ola- Kumbara Fonu Karma Özel Fonu rak belirlenmesi talebi kabul gördü. T. İş Bankası A.Ş. A Tipi Privia Değişken T. İş Bankası A.Ş. Privia A Tipi Değişken w Finans Yatırım Ortaklığı A.Ş.’nin Fon (Hisse Senedi Yoğun Fon) Özel Fon (Hisse Senedi Yoğun Fon) T. İş Bankası A.Ş. B Tipi Privia T. İş Bankası A.Ş. Privia B Tipi Değişken tasfiye edilmesine izin verilmesi tale- Değişken Yatırım Fonu Özel Fon bine ilişkin olarak; T. İş Bankası A.Ş. B Tipi Değişken T. İş Bankası A.Ş. Tema Gönüllüleri B Tipi a) Tasfiyeye ilişkin kararın onaylana- Tema Çevre Fonu Değişken Özel Fonu cağı genel kurul toplantısında 6362 T. İş Bankası A.Ş.’nin İş Portföy A Tipi T. İş Bankası A.Ş. İş Portföy A Tipi Şemsiye Fonu- sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun Şemsiye Fonuna Bağlı Hisse Senedi Alt na Bağlı Portföy Yönetimi Hisse Senedi Özel Alt Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon) Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon) (6362 sayılı SPKn) 29 uncu maddesi (Birinci Alt Fon) (Birinci Alt Fon) ile II-23.1 sayılı Önemli Nitelikteki T. İş Bankası A.Ş.’nin İş Portföy B Tipi T. İş Bankası A.Ş. İş Portföy B Tipi Şemsiye Fonu- İşlemlere İlişkin Ortak Esaslar ve Ay- Şemsiye Fonuna Bağlı Özel Portföy na Bağlı Portföy Yönetimi Değişken rılma Hakkı Tebliği’nin (Ayrılma Hakkı Yönetimi Değişken Alt Fonu Özel Alt Fonu Tebliği) 7 nci maddesinin birinci fıkra- T. İş Bankası A.Ş.’nin İş Portföy B Tipi T. İş Bankası A.Ş. İş Portföy B Tipi Şemsiye Şemsiye Fonuna Bağlı Tahvil Ve Bono Fonuna Bağlı Portföy Yönetimi Tahvil ve Bono sında yer alan nisapların sağlanarak (Eurobond) Alt Fonu (İkinci Alt Fon) (Eurobond) Özel Alt Fonu (İkinci Alt Fon) kabul edilmesi ve 6102 sayılı Türk T. İş Bankası A.Ş.’nin İş Portföy B Tipi T. İş Bankası A.Ş. İş Portföy B Tipi Şemsiye Ticaret Kanunu’nun anonim şirketle- Şemsiye Fonuna Bağlı Temettü Ödeyen Fonuna Bağlı Portföy Yönetimi Temettü rin sona erme ve tasfiyesini düzenle- Değişken Alt Fon (Üçüncü Alt Fon) Ödeyen Değişken Özel Alt Fonu (Üçüncü Alt Fon) yen 529 ila 548 inci maddelerinde yer

4 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 Sermaye Piyasası Kurulu duyurularından derlenmiştir. verilen düzenlemelere uyulması artırılması ve kayıtlı sermaye sistemi- in Corporate Governance and Financial koşullarıyla tasfiye talebinin olumlu ne geçerek kayıtlı sermaye tavanının Regulation- CCG) tarafından “Corporate karşılanmasına, 10.000.000 TL olarak belirlenmesine, Finance and Corporate Governance: b) Tasfiyeye ilişkin kararın onay- Notus Portföy Yönetimi A.Ş.’nin ser- What is Driving Change and What lanacağı genel kurul toplantısına mayesinin 1.500.000 TL’den 3.000.000 will be the Impact?” konulu bir panel katılıp olumsuz oy kullanan ve mu- TL’ye artırılması, kayıtlı sermaye siste- düzenlendi. CCG Direktörü Prof.Dr. halefet şerhini toplantı tutanağına mine geçerek kayıtlı sermaye tavanı- Vedat Akgiray’ın yönettiği panele ko- işleten tüm pay sahiplerine ayrılma nın 5.000.000 TL olarak belirlenmesi ve nuşmacı olarak Mats Isaksson, Head of hakkı tanınmasına, unvanının “AZ Notus Portföy Yönetimi Corporate Affairs, OECD; Edward Craft, c) 6362 sayılı SPKn’nun 24 üncü A.Ş.” olarak değiştirilmesini de içeren Partner, Wedlake Bell ve Chairman, maddesinin ilk fıkrası hükmü ile esas sözleşmelerinin muhtelif mad- Corporate Governance Expert Group, Ayrılma Hakkı Tebliği’nin 10 uncu delerinde değişiklik yapılmasına izin UK Quoted Companies Alliance; Tayfun maddesi uyarınca, önemli nite- verildi. Bayazıt, Yönetim Kurulu Başkanı, Ba- likteki işlem olan tasfiye kararı w Başlangıç sermayesi 1.000.000 TL yazıt Yönetim Danışmanlık Hizmetleri; sonucunda paylarını ayrılma hakkı olan Black River Portföy Yönetimi Ümit Hergüner, Ortak, Hergüner Bilgen kapsamında Şirket’e satacak ortak- A.Ş. ünvanlı, ve 2.000.000 TL başlangıç Özeke Avukatlık Ortaklığı ve Prof. lara tanınacak ayrılma hakkı kulla- sermayeli Gözde Portföy Yönetimi Dr. Oğuzhan Özbaş, Koç Üniversitesi nım fiyatının 21.05.2014 tarihi dahil A.Ş. ünvanlı portföy yönetim şirketleri- katıldılar. olmak üzere söz konusu kararın nin kuruluşuna izin verildi. açıklanmasından önceki otuz gün- İslami Araştırma ve Eğitim Enstitü- lük dönem içinde Şirket paylarının MEVZUAT sü, İslam Kalkınma Bankası, Borsa Borsa’da oluşan ağırlıklı ortalama İstanbul ve Boğaziçi Üniversitesi fiyatlarının aritmetik ortalama- Sermaye Piyasası Kurulu’nun inter- Finans Uygulama ve Araştırma Mer- sı alınmak suretiyle hesaplanan net sitesinde yayınlanan III-48.5 sayılı kezi (CARF) ev sahipliğinde, TCMB ve 1,0137 TL olarak belirlenmesine “Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları- Dünya Bankası Küresel İslami Finans karar verildi. na İlişkin Esaslar Tebliği Taslağı” (Teb- Geliştirme Merkezi’nin desteğiyle w Sardes Portföy Yönetimi liğ Taslağı) ile sabit sermayeli menkul 6. Uluslararası İslami Bankacılık ve A.Ş.’nin portföy yöneticiliği yetki kıymet yatırım ortaklıkları’na ilave Finans Konferansı düzenlendi. belgesi ve faaliyet izninin kendi ta- olarak değişken sermayeli menkul lebi üzerine iptal edilmesine karar kıymet yatırım ortaklıkları’na (DSYO) Konferans “Risk Yönetimi, Regülasyon verildi. ilişkin usul ve esaslar belirleniyor. ve Denetim” ana temasıyla gerçekleş- w Başlangıç sermayesi 3.000.000 DSYO’lar, açık uçlu bir sermaye ya- tirildi. İslami finansın gelişmesi, yeni TL olan Troya Portföy Yönetimi pısına sahip olması, paylarının itibari ürünlerin tasarlanması ve bu konuda A.Ş. unvanlı bir portföy yönetim değerinin bulunmaması ve paylarının yapılan araştırmaların ele alındığı şirketinin kuruluşuna izin verildi. alım satımının sadece ortaklık tarafın- konferansta, küresel finans dünya- w Arma Portföy Yönetimi dan ihraç ve ortaklığa iade şeklinde ya- sının mevcut durumu, risk yönetimi A.Ş.’nin, sermayesinin 750.000 pılması nedenleriyle yatırım fonlarına sorunları ile düzenleme ve denetleme TL’den, 700.000 TL azaltılmak ve eş benzemekte, anonim ortaklık şeklinde konuları masaya yatırıldı. anlı olarak 1.255.000 TL artırılmak kurulması, tüzel kişiliği haiz olması Açılışını Borsa İstanbul Yönetim Kurulu suretiyle 1.305.000 TL’ye çıkarıl- ve kendi portföyünü yönetebilmesi Başkanı ve Genel Müdürü Dr. M. İbra- ması, kayıtlı sermaye sistemine nedenleriyle de menkul kıymet yatırım him Turhan, Boğaziçi Üniversitesi öğre- geçerek kayıtlı sermaye tavanının ortaklıklarına benzemektedir. tim üyesi ve SPK Eski Başkanı Prof. Dr. 3.000.000 TL olarak belirlenmesi Vedat Akgiray ve İslam Araştırma ve ve Şirket unvanının Magna Capi- KURUMLARDAN HABERLER Eğitim Merkezi (IRTI) Araştırma Bölüm tal Portföy Yönetimi A.Ş. olarak Başkanı Prof. Dr. Abdul Ghafar İsmail’in değiştirilmesine, Burgan Portföy Boğaziçi Üniversitesi Finansal Düzen- yaptığı konferansa, çeşitli ülkelerden Yönetimi A.Ş.’nin, sermayesinin leme ve Kurumsal Yönetim Araştır- akademisyenler ve profesyoneller 5.000.000 TL’den 8.000.000 TL’ye maları Merkezi (Center for Research katıldı.

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 5 SEKTÖRDEN HABERLER

Konferansın açılışında yaptığı ko- Borsa İstanbul ve Boğaziçi Üni- Finans Uygulama ve Araştırma nuşmada, faizsiz finansman alanın- versitesi (BÜ) işbirliğiyle “İstan- Merkezi hakkında da bilgi veren da Borsa İstanbul olarak yaptıkları bul Uluslararası Finans Merkezi” Turhan, “Bu merkez ile sektörün çalışmalara ve risk yönetiminin projesi kapsamında finans alanında ihtiyacı olan kuramsal ve ampirik önemine değinen Dr. M. İbrahim yazılım, sistem ve ürün geliştirecek niceliksel finans, finansal yenilik Turhan, şunları söyledi: “Borsa şirketlere ev sahipliği yapacak olan ve finans teknolojileri alanlarındaki İstanbul olarak faizsiz finansman bir teknopark kuruluyor. araştırmaların desteklenmesi amaç- konusuna büyük önem veriyoruz. Borsa İstanbul yerleşkesi içinde yer lanmaktadır” dedi. Hâlihazırda Borçlanma Araçları alacak olan finans odaklı tematik ya- Borsa İstanbul yerleşkesi içinde top- Piyasamızda etkin şekilde faaliyet pısı ile Türkiye’de bir ilk olacak proje, lam 10 bin metrekare büyüklüğün- gösteren bir Sukuk piyasası oluş- teknoloji geliştirmenin üniversite deki bir arazi üzerine inşa edilmesi turduk. Diğer yandan Pay Piyasası ve borsa işbirliğiyle etkin bir şekil- ve 15 bin metrekare kapalı alana faaliyetleri, gerekli şartların sağlan- de sağlanabileceğini ortaya koyan sahip olması planlanan proje inşaa- ması kaydıyla risk ve kar paylaşımı yapısıyla da uluslararası alanda yeni tının, 2015 yılı sonuna kadar bitirilip esasına dayanan faizsiz finans ile bir model oluşturacak. faaliyete geçmesi hedefleniyor. de doğası gereği tam bir uyum içe- risindedir. 2012 yılında İslam İşbir- Boğaziçi Üniversitesi ile işbirliğine CFA İstanbul yeni Yönetim Kurulu liği Teşkilatı’na üye olan 19 ülkeyle giderek son dönemde “Finans Tek- belirlendi CFA İstanbul’da 2014- bir araya gelerek, gerekli şartları noparkı” ve “Finans Uygulama ve 2015 dönemi için Başkanlığa Ertunç sağlayan 50 şirketten oluşan S&P Araştırma Merkezi” olarak iki proje Tümen ikinci kez seçilirken, önce- OIC COMCEC 50 endeksini hayata başlattıklarını belirten Borsa İstanbul ki Başkan Onursal Yazar Başkan geçirdik. Bu alandaki çalışmalarımı- Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Yardımcısı oldu. Ersoy Erkazancı ve za da devam ediyoruz.” Müdürü Dr. M. İbrahim Turhan, Aytaç Aydoğan Yönetim Kurulu’na “Her iki projenin dayanak noktasını iki yeni üye olarak seçildi. Albert Sektörde özellikle likidite riskinin İstanbul Uluslararası Finans Merkezi Krespin, İsmail Erdem ve Mehmet yönetimi konusunda yeni fikir ve projesi oluşturuyor. İki proje bütün Gerz önceki dönemden Yönetim Ku- enstrümanlara ihtiyaç olduğunu olarak düşünüldüğünde bütüncül ya- rulu üyesi olarak görevlerine devam belirten Turhan, “Faizsiz finansman pının teorik/akademik tarafını Finans edecekler. ürünlerinde likidite yönetimini Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin kolaylaştırmak adına biz üç taraf oluşturacağı, uygulama tarafının ise ÜYELERDEN HABERLER içeren repo işlemleri ile ilgili bir Finans Teknoparkı bünyesinde yer çerçeve geliştirdik. Bu tür finansal alacağını söyleyebiliriz,” dedi. Yapı Kredi Portföy’ün araçların piyasalarda likiditeyi arttı- Turhan’ın verdiği bilgilere göre, yönetimindeki fonlara racağı gibi diğer taraftan da düzen- finans konularına odaklanacak bu Fitch’ten not leyicilerin ve merkez bankalarının tematik teknoparkta hem finansal Yapı Kredi Portföy’ün yönettiği yedi elini güçlendireceğine inanıyoruz,” kurum ve kuruluşların, hem de yazı- fonun kalite notu Fitch Ratings ta- dedi. lım, bilişim ve teknoloji kuruluşları- rafından teyit edildi. Dünyanın önde nın yer alması bekleniyor. Teknopark gelen derecelendirme kuruluşların- İki günlük konferansın ardından bünyesinde faaliyet gösteren şir- dan Fitch Ratings, Türkiye’de ilk defa İslami Finans Risk Yönetimi ketler, buradaki faaliyetlerine ilişkin yatırım fonu derecelendirmesini Sanayi İstişare Forumu gerçek- olarak kapsamlı gelir ve kurumlar 2013 yılında, Yapı Kredi Portföy’ün leştirildi. Global Associaton of Risk vergisi muafiyetlerine sahip olacak, yönetimindeki dört yatırım fonu ve Professionals’ın (GARP) sponsor- Boğaziçi Üniversitesi’nin yanı sıra üç emeklilik fonu ile gerçekleştirmiş- luğunda düzenlenen Forum’da farklı akademik kurum ve kuruluşlar ti. Bu yıl ise Yapı Kredi Portföy’ün, “İslami Finans Risk Yönetimi” ve ile enstitü ve eğitim merkezleri ile yöneticisi olduğu bu üç bireysel “Risk Yönetimi Gelişim Safhaları” Ar-Ge faaliyetlerinde işbirliği imkânı emeklilik ve dört yatırım fonunun oturumları düzenlendi. bulacaklar. almış olduğu ”Güçlü” ve “İyi” notları,

6 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 Fitch Ratings tarafından tekrar tescil tim Kurulu Başkanlığı görevine alanda yetkili 126 kuruluş örgütün edildi. Fon derecelendirmesi yatırım- 02.09.2014 tarihi itibarı ile Türkiye üyesidir. IOSCO’ya 1988 yılında üye cılara fonun yapısı hakkında ba- Halk Bankası A.Ş. Teftiş Kurulu Baş- olan Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), ğımsız ve uluslararası alanda genel kanı Ali Ulvi Sargon atandı. IOSCO bünyesinde komite ve çalışma kabul görmüş bilgiler sunmaktadır. grubu çalışmalarına aktif olarak Fitch Ratings, Yapı Kredi Portföy’ün İş Portföy’de atama iştirak ederek sermaye piyasaları yönetimindeki “Yapı Kredi Yatırım İş Portföy Yönetimi A.Ş.’de Alternatif alanında uluslararası politika oluşu- Menkul Değerler A.Ş. A Tipi Şemsiye Yatırım Ürünleri Müdürü Ali Emrah muna katkıda bulunmaktadır. Fonu’na Bağlı Koç Şirketleri İştirak Yücel, 1 Eylül 2014 itibarıyla Genel Alt Fonu” ile “Yapı ve Kredi Bankası Müdür Yardımcılığı görevine getirildi. Toplantıda IOSCO Yönetim Kurulu, A.Ş. A Tipi Şemsiye Fonu’na Bağlı Ali Emrah Yücel, Portföy Yönetimi piyasaların ekonomik büyümeyi ileri Hisse Senedi Alt Fonu” nun “Güçlü Bölümlerinden sorumlu olacak. götürmek için üzerlerine düşen gö- (Strong)”, “Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. revi yapabilmeleri, menkul kıymetler B Tipi Şemsiye Fonu’na Bağlı Özel DÜNYADAN ÖZET piyasalarında yatırımcı koruması yo- Bankacılık Büyüme Amaçlı Değiş- luyla güvenin yeniden oluşturulması ken Alt Fon” ile “Yapı Kredi Yatırım IOSCO ekonomik ve sistemik risklere yönelik olarak Menkul Değerler A.Ş. B Tipi Şemsiye büyümenin itici gücü ola- bazı anahtar inisiyatifleri ortaya Fonu’na Bağlı Uzun Vadeli Tahvil ve rak sermaye piyasalarını koydu. Bunların arasında; Bono Alt Fon” unun ise “İyi (Good)” güçlendirmek için w Piyasa aracılığı ve portföy yöne- olan notlarını teyit etti. çalışmaya devam ediyor timi alanında, banka ve sigorta dışı Ayrıca Yapı Kredi Portföy’ün yö- Uluslararası Menkul Kıymetler Ko- sistem için önemli finansal kurumları neticisi olduğu “Allianz Yaşam ve misyonları Örgütü’nün (International (non-bank non-insurance systemi- Emeklilik Birinci Esnek Grup Emeklilik Organisation of Securities Commis- cally important financial institutions- Yatırım Fonu” nun “Güçlü (Strong)”, sions – IOSCO) Rio de Janeiro’da NBNI SIFIs) tanımlamak için meto- “Allianz Yaşam ve Emeklilik Esnek yapılan 39’uncu Yıllık Konferansı’nda dolojinin tamamlanmasına yönelik Emeklilik Yatırım Fonu ile Allianz Ya- halka açık bölüm yasama, kurumsal adımlar şam ve Emeklilik Gelir Amaçlı Kamu yönetim, ekonomik büyüme için w Reel ekonomi için önemli bir Borçlanma Araçları Grup Emeklilik uzun vadeli finansman, ve yatırımcı fonlama kaynağı olarak sürdürüle- Yatırım Fonu” nun “İyi (Good)” olan güveninin itici güçleri olarak yatı- bilir menkul kıymetler piyasalarının notları da yine Fitch Ratings tarafın- rımcı koruması ve eğitim konularına geliştirilmesini desteklemek için dan teyit edildi. odaklandı. Banka Denetlemesi konusunda Basel Komitesi ile birlikte çalışma Halk Portföy’ün ortaklık IOSCO Yönetim Kurulu Başkanı Greg (i) denetim kalitesini iyileştirme- yapısında değişiklik Medcraft, “Düzenlemesini yaptığımız de denetim komitelerinin önemli Halk Portföy Yönetimi A.Ş.’nin ortak- piyasalar küresel ekonomik büyü- rolünün incelenmesi (ii) IOSCO’nun lık yapısı, Halk Hayat ve Emeklilik menin itici gücü olarak artan ölçüde International Forum of Independent A.Ş. ve Halk Sigorta A.Ş. nin sahip önemli finans kaynakları haline Audit Regulators (IFIAR) gibi diğer oldukları payları Türkiye Halk Ban- geliyor. Çalışma ajandamız adil, etkin, stratejik ortaklarla işbirliğinin güç- kası A.Ş. ye devretmeleri sonucunda şeffaf ve sistemik risk taşımayan lendirilmesi ve (iii) Denetimle İlişkili değişti. küresel sermaye piyasalarında güven Standart Oluşturma Yönetişimine Bu devirler sonrasında Türkiye Halk ve inancı inşa etmek olarak devam (Audit-Related Standard Setting Bankası A.Ş nin ortaklık payı % 74,99 ediyor,” dedi. Governance) kamuoyu ilgisini daha a yükselirken, Halk Portföy’ün ortak da güçlendirmek için gerekli görülen sayısı 5’ten 3’e düştü. IOSCO, menkul kıymetler piyasa- reformlara katkıda bulunma yoluyla larının düzenlenmesi ve denetimi denetim kalitesini güçlendirmek Halk Portföy’de atama alanında uluslararası standartlar w Etkin yasama rejimlerinin ge- Halk Portföy Yönetimi A.Ş. Yöne- belirlemekte olup, dünya çapında bu liştirilmesi yoluyla güvenilir şekilde

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 7 SEKTÖRDEN HABERLER

caydırıcı olma konusundaki çalışma- Konseyin onayını takiben 20 gün güvenini nasıl yaratabilecekleri da sonuç alınması. içinde yürürlüğe giren Direktifi, üye veya koruyabileceklerini ortaya w Piyasaların KOBİ’ler ve alt yapı ülkeler yasalarına iki yıl içinde yan- koydu. finansman kaynağı olarak nasıl bir rol sıtacaklar. Dolayısıyla ilgili şirketlerin East Capital’a göre, yüksek kurum- oynayabileceğini araştırmak yeni düzenlemeleri benimsemeleri sal yönetim standartının geliştiril- w Sınır ötesi konulara ilişkin düzen- için önlerinde önemli bir zaman mesi ve yürürlüğe konulabilmesine leme tedbirlerini içeren bir araç setini bulunuyor. Şirketler bu konulardaki dört ana etken katkıda bulunuyor: geliştirmek için çalışmayı sürdürme raporlamalarına 2017 finansal yılında 1- Aktif yatırımcılar yer aldı. başlayacaklar. 2-Özgür ve bağımsız basın 3-Benzer ülke baskısı Yönetim Kurulu üyeleri, kolektif ya- Lüksemburg ilk euroya 4-Kurumsal yönetim dernekle- tırım planlarının gönüllü sonlandırıl- dayalı sukuk ihracını ri, sektör inisiyatifleri, araştırma ması ve ihraçcı veya abone-ödemeli gerçekleştirdi grupları ve uluslararası kurumların kredi derecelendirmesinden başka İslam dünyası dışında İslami ürün- pozitif etkisi kredi derecelendirme kuruluşları lerin ikame edildiği önde gelen tarafından sunulan ürünlerin incelen- merkezlerden olan Lüksemburg, East Capital, gelişmekte olan ve mesi konusunda IOSCO’nun çalışma €200 milyon’luk beş yıllık sukuk sınır piyasaların daha olgunlaşmış yürütmesinde mutabık kaldılar. ihracı ile bu alanda bir ilke imza attı. piyasalardaki uygulamaları yaka- Yönetim Kurulu toplantı sırasında iki Lüksemburg 12 Temmuz’da Su- lamak ve hatta kurumsal yönetim araştırma raporunu da yayınladı: kuk Kanunu’nun kabulünü takiben unsurlarını benimsemede geliş- w Securities Markets Risk Outlook Eylül’ün ikinci yarısında iki ekiple miş piyasalardan daha da başarılı 2014-2015, menkul kıymet piyasala- bir roadshow düzenlemişti. İki ekip olacak her fırsata sahip olduğuna rında potansiyel risklerin tanımlan- Cidde, Riyad, Abu Dabi, Dubai, Kuala inanıyor. masına odaklanıyor. Lumpur, Doha ve Londra’yı ziyaret w Market-Based Long-Term Fi- ederek uluslararası yatırımcılara East Capital Kurumsal Yönetim Baş- nancing Solutions for SMEs and tanıtım yaptı. kanı ve raporun yazarı Louise Hed- Infrastructure, KOBİ’ler ve altyapı için berg, “Neredeyse tüm büyük şirket sermaye bulunmasına yönelik pratik Arzın iki katı talebin geldiği ihraç batışları kurumsal yönetim konu- ve yenilikçi piyasa bazlı çözümleri yüzde 0,436 kar oranıyla gerçekleşti. larından ve ihlallerinden kaynak- tanımlıyor. Talebin yüzde 61’inin Orta Doğu ve lanıyor. İhlaller sadece gelişmekte Kuzey Afrika’dan geldiği belirtildi. olan veya sınır piyasalarda değil, Avrupa’da büyük Sukuk ihracından gelen kaynak genel tüm piyasalarda yaşanmaya devam şirketler sosyal ve bütçe amaçları için kullanılacak. edecek. Ancak aktif bir hisse senedi çevresel konularda Sukuk, Lüksemburg borsası Euro MTF seçimi yaklaşımıyla konusunda artık daha şeffaf olacak piyasasında işlem görecek. uzman yatırımcılar bilgi, deneyim, Avrupa Parlamentosu’nun 15 yerel kaynak ve networklerini daha Nisan’da kabul ettiği büyük şirket- Gelişmekte olan piyasalar bilgili yatırım kararları vermek ve lerin ve grupların finansal olmayan küresel kurumsal yönetim gereksiz riskleri önlemek için kulla- ve çeşitlilik bilgilerinin kamuoyu- standartlarını yakalıyor - nabilirler,” yorumunda bulundu. na açıklanmasına ilişkin Direktif, East Capital Konsey’de onaylanarak yürürlüğe Gelişmekte olan ve sınır piyasalara Çalışmada aynı zamanda, kamu girdi. İlgili şirketler çevresel, sosyal ve yatırım konusunda uzmanlaşan East şirketlerinin sahipleri olarak hü- çalışanla ilgili konular, insan hakları- Capital’ın, ‘Navigating emerging and kümetler ve siyasi kurumlardan na saygı, yolsuzluk karşıtı ve rüşvet frontier markets with Corporate Go- finansal yatırımcıların beklentisini konuları ile yönetim kurullarındaki vernance’ başlıklı araştırması, sınır ve netleştirip, iletişim kurarak önayak çeşitliliğe ilişkin politikalar, riskler ve gelişmekte olan piyasaların kurumsal olmada devletlerin özel bir sorum- sonuçlarını kamuoyuna açıklayacak. yönetim reformu yoluyla yatırımcı luluğu olduğunun altı çizildi.

8 KURUMSAL YATIRIMCI 2014

TKYD ANKET

FON YÖNETİCİLERİ BEKLENTİ ANKETİ 4.Çeyrek/2014 YILIN SON ÇEYREĞİNDE HİSSE SENEDİ CAZİBESİNİ YİTİRİYOR Kurumsal Yatırımcı dergisinin düzenlediği “Fon Yöneticileri Üç Aylık Beklenti Anketi”ne göre, dördüncü çeyrekte piyasaların yönünü yine ABD Merkez Bankası’nın kararlarının belirlemesi beklenirken, yatırım için hisse senedi cazibesini yitirmiş görünüyor. Ekonomide ise gözler yine enflasyon verilerinde olacak. Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği (TKYD) üyelerinin katılımıyla, 22-26 Eylül tarihleri arasında gerçekleştirilen anketi 19 fon yöneticisi cevapladı.

ABD Merkez Bankası kararları piyasalarda en önemli etken Hisse senedi yerini bono ve ÖST’ye bırakıyor

Piyasalarda belirleyici olacak etken Kişi % Yatırım aracı hangisi olur? Kişi % FED’in çıkış stratejisine ilişkin beklentiler 15 79 Kısa vadeli hazine bonosu/repo 6 32 Siyasi alanda gelişmeler 1 5 Hisse senedi 3 15 Avrupa Merkez Bankası kararları - - Altın - - Dış siyasi gelişmeler 2 11 Özel sektör tahvili 6 32 TCMB para politikası kararları 1 5 Euro/Dolar 4 21 Uzakdoğu ekonomik verileri - - Emtia - - Diğer - - Uzun vadeli tahvil - -

Beklenti anketinde, yatırım kararlarında üçüncü çeyrekten sonra Geçen çeyreğin en fazla tercih edilen yatırım aracı olarak öne çıkan hisse senedi yılın son çeyreği için de ABD Merkez Bankası’nın (FED) varlık alım son çeyrek anketinde aldığı yüzde 15 oyla (%33/3Ç) cazibesini yitirmiş göründü. programının seyrinin takip edileceği sonucu alındı. Ankete katılan Anketin ilk sırasında, yüzde 32’şer oyla kısa vadeli hazine bonosu ve özel sektör fon yöneticilerinin yüzde 79’u bu yönde seçim yaptı. tahvili yer aldı. Onları yüzde 21 oyla euro/dolar izledi. Anketin bir diğer dikkat çeken sonucu da, geçen çeyrekte yüzde 19 oyla hisse senedinin ardından gelen Altın’ın, son çeyrek için hiç bir fon yöneticisi tarafından tercih edilmemesi oldu.

10 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 Enflasyon verileri ekonomide yine belirleyici gösterge ABD 2014’ün en cazip piyasası olarak yerini koruyor

En çok hangi ekonomik gösterge takip Kişi % Hangi ülke/bölge borsalarından iyi Kişi % edilecek? performans bekliyorsunuz? Enflasyon 11 57 ABD 10 53 Büyüme 2 11 Avrupa 1 5 Cari açık - - Gelişmekte olan piyasalar 4 21 Döviz kuru 6 32 Diğer (Asya 3, Japonya 1) 4 21 Bütçe açığı - - Petrol fiyatları - - Diğer - -

İlk iki çeyrekte döviz kurunu yakından izleyen fon yöneticileri, üçüncü çeyrekte Fon yöneticilerinin küresel hisse senedi piyasalarında dikkatlerini enflasyona çevirmişti. Yılın son çeyreğinde de bu eğilim değişmemiş beklenen performansla ilgili olarak, yılın ilk üç çeyreğinde görünüyor. Anket katılımcılarının yüzde 57’si en yakından takip edilecek gösterge olduğu gibi son çeyreğinde de en çok ABD piyasası tercih olarak “enflasyon” verilerini işaret etti. “Döviz kuru” yüzde 32 ile ikinci sırada yer edildi. aldı. “Büyüme” az sayıda fon yöneticisinin takibinde görünürken, “cari açık” ise fon yöneticileri tarafından öncelikle takip edilen bir gösterge olarak belirtilmedi. YATIRIM ARAÇLARI 2014 YIL SONU TAHMİNLERİ

Gösterge bono faizi (%) TCMB politika faiz oranı (%)

Medyan En Yüksek En Düşük Medyan En Yüksek En Düşük Yılsonu 9,50 10,50 8,70 Yılsonu 8,25 9 7,75

BIST 100 endeksi ABD Doları/TL

Medyan En Yüksek En Düşük Medyan En Yüksek En Düşük Yılsonu 77,000 87,000 67,000 Yılsonu 2,26 2,35 2,18

Euro/TL Döviz Sepeti

Medyan En Yüksek En Düşük Medyan En Yüksek En Düşük Yılsonu 2,89 3,00 2,82 Yılsonu 2,575 2,675 2,50

Altında yön beklentileri karışık, Fon Yöneticileri yılın son çey- Borsada inşaat yan sanayi, Petrolde yatay beklenti ağır basıyor reği için Para Piyasası Fonları banka, telekom ve peraken- ile Özel Sektör Tahvil Bono de sektörleri öne çıkıyor: Fonlarını tavsiye ediyor: Ankete katılan fon yöneticilerinin Yön Altın Petrol Dördüncü çeyrek için favori görü- borsada iyi performans bekledik- YUKARI 6 (%32) 6 (%32) len fon türlerinin başında, TKYD leri sektörleri sıralarken en fazla AŞAĞI 7 (%36) 4 (%21) fon sınıflandırmasına göre, Likit ve demir çelik, cam ve çimento gibi YATAY 6 (%32) 9 (%47) Kısa Vadeli Tahvil Bono Fonlarını inşaat yan sektörlerine yer verdiği içeren Para Piyasası Fonları yer gözlendi. aldı. Bu kategoriyi Özel Sektör 11 fon yöneticisi bu sektörleri Yılın ilk iki çeyreğinde aşağı yönde hareket beklentile- Tahvil Bono Fonları takip etti. belirtirken, bankacılık sektörünün rinin hakim olduğu altın ve petrol için üçüncü çeyrek tahminleri yönü yukarı göstermişti. Ancak anket sonuç- Anket katılımcılarının 12’si Para ise geçtiğimiz çeyreklere göre larına göre, son çeyrek için Altında belirgin bir yön bek- Piyasası Fonlarını tavsiye ederken, daha az sayıda (5 kişi) katılımcının lentisi oluşmadığı gözlenirken, Petrolde ise yatay seyir yedi katılımcı Özel Sektör Tahvil favori listesinde yer aldığı dikkati bekleyenler hakimdi. Katılımcıların yüzde 36’sı Altın için Fonları’na yer verdi. Fon yöne- çekti. Telekom ve perakende-gıda aşağı yön beklerken, yönü yukarı ve yatay bekleyenle- ticilerinin 4’ü Eurobond Fonları sektörleri de fon yöneticilerinin rin oranı yüzde 32 ile eşitti. Petrolde ise yatay beklenti yüzde 47 oranla öne çıktı. Yukarı yön bekleyenlerin ora- belirtirken, hisse fonları az sayıda son çeyrekte öne çıkmasını bek- nı yüzde 32 olarak gerçekleşti. Aşağı yön beklentisi ise fon yöneticisinin (3 kişi) listesine lediği sektörler olarak listelerde nispeten az sayıda katılımcı tarafından belirtildi. koyması dikkat çekti. belirgin şekilde yer aldı.

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 11 TKYD’den

TKYD Sermaye Piyasalarında Değişime Liderlik Ediyor Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği (TKYD) yaz dönemini de basın toplantısı ve sektör gündemine yönelik çalışmalarla geçirdi.

Kolektif yatırım araçları sektörünün birebir hayata geçirmeye başlayan istatiksel verilerinin yanı sıra ülke yeni mevzuata uyum ile oldukça TKYD, periyodik basın toplantıların- ekonomisine katkısını da ortaya yoğun günler geçirmekte olduğu bu dan ilkini Temmuz ayında gerçekleş- koydu. dönemde TKYD de bu değişime li- tirdi. Portföy yönetimi sektörünün TKYD, önümüzdeki süreçte mesleki derlik ederek, sektörün ihtiyaçlarına iletişimini ve algısını hızla yukarılara standartlar konusunda eğitim, geliş- yönelik etkinlikler planlıyor. çekme hedefine kilitlenen TKYD, tirme ve bilgilendirme faaliyetlerine Yol haritasında belirlediği aksiyonları basınla buluşmasında sektörün de hız verecek.

Portföy Yönetim Sektörü Güney Kore, Güney Afrika ve 7 > Brezilya gibi gelişmekte milyon müşteri sayısı %40 42 olan ülkelerde PYŞ Sektör %4 Türkiye’de PYŞ Sektör Türkiye’deki Portföy Büyüklüğü / GDP oranı Büyüklüğü/ GDP oranı Yönetim Şirketi Sayısı

Türkiye’deki 40 Milyar TL’lik %34 Özel Sektör Tahvil Bono sektör büyüklüğünün, Yatırım ve Emeklilik Fonları tarafından sahip olunan kısmı

Türkiye’deki 165 Milyar TL’lik Halka %3,5 Açık Hisse Senedi Pazarının Yatırım ve Emeklilik Fonları tarafından sahip olunan kısmı

12 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 TKYD - Basın buluşması

Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği (TKYD) Yönetim Kurulu, Emeklilik Fonlarını ve sektörün Türkiye ekonomisine katkısını ortaya koyan bir basın buluşması gerçekleştirdi. Portföy Yönetim Sektörü’nün geldiği son noktanın da değerlendirildiği toplantıda, TKYD Başkanı Dr. Alp Keler söz konusu konu başlıkları çerçevesinde ilgi çekici bir sunum yaptı. Keler, Emeklilik sisteminde sadece kısa vadeli performansa yoğunlaşmanın hatalı bir bakış açısı olduğunu, emeklilik fonlarının Türkiye’de tasarruf açığının azaltılması, kamu finansmanına destek, uzun vadeli yatırım alışkanlıklarının geliştirilmesi ve birçok yeni finansal ürünün gelişmesi gibi çok önemli katkılarının olduğunu belirtti.

Sektörün Artan IT İhtiyacı

Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği (TKYD) tarafından “Büyüyen Portföy Yönetimi Sektörü’nde Artan IT İhtiyacı ve Beklentiler” konulu bir toplantı düzenlendi. Yazılım firmalarından İnfina, Tradesoft ve Rasyonet’in tanıtım sunumlarının yapıldığı top- lantıya, SPK uzmanları da katıldı.

Kurumsal Yatırımcı artık online olarak da okunabiliyor

“Kurumsal Yatırımcı” dergisi e-dergi formatında yayın- lanmaya başlandı. Dergiye Ocak 2014 sayısından itibaren aşağıdaki linkten ulaşılabilir. http://www.dijimecmua.com/kurumsal-yatirimci/

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 13 KAPAK

Portföy Yönetim Şirketleri ile Kolektif Yatırım Kuruluşlarının Geçiş Süreçleri

6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında yapılan alt düzenlemeler ile yasal altyapısı hazırlanan yeni sistemin hayata geçirilebilmesi için, öncelikle tüm portföy yönetim şirketlerinin organizasyon yapılarını ve esas sözleşmelerini yeni düzenlemelere uyumlu hale getirmesi gerekiyor.

olektif yatırım ku- Piyasası Kanunu, birçok yenilik (Fon Tebliği), III-55.1 sayılı Portföy ruluşları ile bu ku- getirmiştir. Kanun’un 30.12.2012 Yönetim Şirketleri ve Bu Şirketlerin ruluşların yönetimi, tarihinde yürürlüğe girmesini takip Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Tebliği organizasyonu ve eden 2013 yılı içinde ve 2014 yılı (PYŞ Tebliği), III-56.1 sayılı Portföy saklanması konula- başında, III-52.1 sayılı Yatırım Saklama Hizmetine ve Bu Hizmet- Krında yeni Sermaye Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği te Bulunacak Kuruluşlara İlişkin

14 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 Esaslar Tebliği (Saklama Tebliği), kuruculuğunun portföy yönetim III-52.2 sayılı Borsa Yatırım Fonla- şirketlerine devrine yönelik olarak rına İlişkin Esaslar Tebliği, III-52.3 gerekli içtüzük ve izahname deği- sayılı Gayrimenkul Yatırım Fonları- şikliklerinin gerçekleştirilmesi na İlişkin Esaslar Tebliği ve III-52.4 gerekmektedir. sayılı Girişim Sermayesi Yatırım Sektörde faaliyet gösteren portföy Fonlarına İlişkin Esaslar Tebli- yönetim şirketleri ile devredilecek ği yayımlanarak, söz konusu alt yatırım fonlarının sayısal büyük- düzenlemeler aracılığıyla, ülkemiz lükleri dikkate alındığında, içinde kolektif yatırım kuruluşlarının ve bulunduğumuz dönemin hem Ku- portföy yönetim şirketlerinin ulus- rulumuz hem de sektör açısından lararası alanda rekabet edebilecek hatırı sayılır bir iş yükü oluşturaca- hukuki altyapıya kavuşturulmaları ğı açıktır. Bu nedenle söz konusu için gerekli altyapı sağlanmıştır. Tevfik Kınık iş yükünün zamana yayılabilmesini Başkan Yardımcısı Yapılan düzenleme değişikliklerine Sermaye Piyasası Kurulu ve mevcut kurucular ile portföy ilave olarak fon sektörüne ivme yönetim şirketlerinin gerekli bilgi/ kazandırması beklenen bir diğer belge temini ve uyum hazırlıklarını yenilik ise, fon katılma payı alım zamanında tamamlayabilmelerini satımının merkezi bir sistemden ve sahip oldukları “know-how”ı teminen, Kurul olarak PYŞ Tebliği gerçekleştirilmesi amacıyla faali- daha etkin bir şekilde kullanabil- kapsamında yapılacak başvurular- yete geçirilen Türkiye Elektronik mesinin önünün açılmasıdır. da kullanılması gereken formlar ile Fon Dağıtım Platformudur. Yatırım Öte yandan yasal altyapısı hazırla- standart metinleri, Tebliğ’in yürür- kuruluşlarımızın altyapı ve organi- nan yeni sistemin hayata geçirilebil- lük tarihinden yaklaşık üç ay önce, zasyonlarını hazır hale getirmele- mesi için, 8 Nisan 2014 tarihinde kamuoyu riyle, Platform, yeni esaslara göre 1. Öncelikle tüm portföy yönetim ile paylaşıp uyum başvurularını ve sektördeki tüm fonları (istisna şirketlerinin organizasyon yapılarını süresinden önce kabul etmeye tanınanlar hariç olmak üzere) ve esas sözleşmelerini yeni düzen- başladık. kapsayacak şekilde 09 Ocak 2015 lemelere uyumlu hale getirmesi, Bu noktada Kurulumuza iletilen tarihinde hayata geçecektir. Uzun 2. Kurucuları halihazırda banka ve başvurularla ilgili karşılaşılan yıllardır yaygın dağıtım kanalı olan aracı kurum olan yatırım fonlarının, önemli hususlara kısaca göz atmak- bankaların fon katılma paylarının pazarlanması noktasında diğer kuruculara nazaran daha avantajlı konumda olduğu bilinmektedir. Sistemi temelden değiştiren en önemli unsur Bu kapsamda Platform’un hayata geçirilmesi ile birlikte, yatırımcıla- yatırım fonu kuruculuğu ile kolektif portföylerin rın tüm kurucuların fonlarına tek bir kaynaktan ulaşmalarına imkan yönetiminin münhasıran portföy yönetim şirketleri tanınmaktadır. tarafından yapılması hususunun düzenlenmesi, Bu süreçte sistemi temelden değiş- tiren en önemli unsur yatırım fonu bu suretle de portföy yönetim şirketlerimizin bu kuruculuğu ile kolektif portföylerin yönetiminin münhasıran portföy alanda ihtisaslaşmasının ve sahip oldukları yönetim şirketleri tarafından yapıl- “know-how”ı daha etkin bir şekilde kullanabilmesinin ması hususunun düzenlenmesi, bu suretle de portföy yönetim şirketle- önünün açılmasıdır. rimizin bu alanda ihtisaslaşmasının

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 15 KAPAK

ta fayda var. Öncelikle belirtmek fonları devralacak portföy yönetim açılmıştır. Buna ilaveten tereddüt gerekir ki, gerek 6362 sayılı Ka- şirketlerinin tamamı, PYŞ Tebliği’ne edilen hususlarda Kurulumuz her nun gerekse de ikincil düzenleme uyum ve fon devri için Kurulumuza zaman sözlü ve yazılı iletişime açık çalışmaları ile getirilen en önemli başvuruda bulundu. Fon devri baş- olup, bu süreçte sektörle yapılan yeniliklerden biri portföy yöne- vurularının, kuruculuğu devralacak değerlendirme toplantılarının da tim şirketlerinin hizmet verdiği portföy yönetim şirketinin PYŞ yaşanan problemleri azalttığı görül- müşterilerinin portföylerinde yer Tebliği’ne uyum sağlamasını müte- mektedir. alan varlıkların Kurulca yetki- akip değerlendirmeye alınacağı hu- Peki bütün bu uyum sürecinin so- lendirilmiş bir portföy saklama susu da bu kapsamda ilgililere du- nucunda nasıl bir resimle karşılaş- kuruluşunda saklanmasının zo- yuruldu. Buna ilaveten, ara dönem mayı bekliyoruz? runlu olmasıdır. Bu kapsamda fon fonları bulunmamakla birlikte, PYŞ w Alanında uzmanlaşmış ve per- sisteminin kesintiye uğramadan Tebliği’ne uyum sağlamak amacıyla formans odaklı bir yatırım fonu işleyişine devam edebilmesini sağ- başvuru yapan portföy yönetim sistemi, lamak amacıyla Saklama Tebliği, şirketleri de bulunmaktadır. Mevcut w Uluslararası alanda rekabet yeni sistemin yürürlük tarihinden durumda başvurulara ilişkin eksik edebilecek düzeyde gerekli “know- altı ay önce, 1 Ocak 2014 tarihinde bilgi ve belgeler başvuru sahiple- how”a, kurumsal bir organizasyon yürürlüğe girmiştir. Kurulumuza rine bildirilmiş ve yerinde incele- yapısı ile güçlü bir mali bünyeye ilk portföy saklama faaliyeti baş- me çalışmalarına ilişkin planlama sahip portföy yönetim şirketlerinin vurusu Nisan 2014’te yapılmasına tamamlanmıştır. faaliyet gösterdiği bir piyasa, rağmen, PYŞ Tebliği’nin yürürlüğe Eksik bilgi ve belgeler ile yerinde w Münhasıran yabancı müşterilere girdiği tarih olan 1 Temmuz 2014 incelemelerin tamamlanmasını mü- hizmet vermek, girişim sermayesi tarihinden itibaren geçen yakla- teakip şirketlerin PYŞ Tebliği’nde yatırım fonu veya gayrimenkul yatı- şık bir aylık süre içinde altı farklı yer alan şartları sağladığının tespit rım fonu kurmak ve yönetmek gibi portföy saklama kuruluşu Kuru- edilmesinin ardından, fon kurabil- alanlarda uzmanlaşmış portföy yö- lumuzca yetkilendirilmiş olup, meleri de mümkün olacaktır. netim şirketlerinin ve girişim serma- sistemin kesintiye uğramaması Daha önce de ifade ettiğim üzere, yesi yatırım fonları ile gayrimenkul amacıyla portföy yönetim şirket- son bir yıl içerisinde yeni düzen- yatırım fonlarının faaliyet gösterdiği lerinin saklama sözleşmelerini lemelere uyum başvuruları kapsa- bir sektör, zamanında imzalayabilmelerine mında gerek sektörde gerekse de w Kolektif yatırım kuruluşu port- olanak sağlanmıştır. Kurulumuzda ciddi bir iş yoğunlu- föyündeki varlıkların bağımsız Mevcut durumda Kurulumuza 18 ğu yaşandığı açıktır. Ancak Kurulu- bir portföy saklama kuruluşunda portföy yönetim şirketi tarafından muz tarafından bu süreçte proaktif saklanacak olması nedeniyle güven uyum başvurusu yapılmış durum- davranılmış, süreçler ve başvuru unsurunun ön plana çıktığı bir dadır. Ara dönem fonları bulu- belgeleri standartlaştırılarak, zama- sermaye piyasası, nan kurucuların ve söz konusu nından önce sektörün kullanımına w Uluslararası standartlarda risk yönetim sistemlerinin kurulmasıyla, portföy risklerinin etkin ve verimli Mevcut durumda Kurulumuza 18 portföy bir şekilde takip edilmesi imkanı. Hep birlikte zorlu ve yorucu bir yönetim şirketi tarafından uyum başvurusu yapılmış süreçten geçmekte olduğumuz aşikar, ancak inanıyoruz ki bütün durumdadır. Ara dönem fonları bulunan kurucuların bu çabalarımız meyvelerini en kısa sürede güçlü bir kurumsal yatırımcı ve söz konusu fonları devralacak portföy yönetim tabanı, etkin bir sermaye piyasa- şirketlerinin tamamı, PYŞ Tebliği’ne uyum ve fon devri sı ve gelişen bir ekonomi olarak için Kurulumuza başvuruda bulundu. verecektir.

16 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 KONFERANS AJANDASI

KASIM - 2014 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar 3 4 5 6 7 8 9 International Fund Selector Forum Italy 2014 http:///EFAMA_Fo- Efama Investment Transfer Agency rum_Programme_2014.pdfwww.investmenteurope.net/ Management Summit 2014, event/2014-fund-selector-forum/ Forum, Brüksel Hong Kong http://www. http://www. US Regulations for European fund Managers, Londra efama.org/ itasasia.com/ http://www.infoline.org.uk/event/US-Regulation-for- Shared%20 European-Fund-Managers?xtssot=0 Documents/EFA- MA_Forum_Prog- Efama Investment Management Forum, Brüksel ramme_2014.pdf http://www.efama.org/Shared%20Documents

10 11 12 13 14 15 16 9th Annual Lipper Expert Forum, Londra Finance Avenue 2014, Brüksel http://www.lecho. be/dossier/finance- avenue_kitmedia

17 18 19 20 21 22 23 Asia as a destina- Asia as a destination for Russian and CIS tion for Russian wealth, Singapur and CIS wealth, http://www.russianwealthasia.com/ Singapur http://www.russi- anwealthasia.com/

24 25 26 27 28 29 30 European alter- European alternative investment funds conference native investment http://www.alfi.lu/node/2603 funds conference http://www.alfi.lu/ node/2603

ARALIK - 2014 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar 1 2 3 4 5 6 7 Fund Marketing& Distribu- Fund Marketing& Distribu- tion; Londra http://www. tion; Londra http://www. iiribcfinance.com/event/Fund- iiribcfinance.com/event/Fund- Marketing-and-Distribution- Marketing-and-Distribution- forum?xtssot=0 forum?xtssot=0

8 9 10 11 12 13 14

Influential Investors Fo- ICI Global Trading and Market rum 2014, Harvard Club Structure Conference, Londra of New York City http://www.iciglobal.org/icig- http://www.ai-cio.com/ lobal/events/ci.conf_14_glo- events/ bal_trading.global

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28 FON PLATFORMU

TÜRKİYE ELEKTRONİK FON DAĞITIM PLATFORMU 2015 YILI İTİBARİYLE YENİ YAPISI İLE HİZMET SUNMAYA BAŞLIYOR Bankamızca fon piyasasında şeffaflığın artırılması, fonlara ilişkin bilgilere tek bir noktadan herhangi bir maliyete katlanmaksızın ulaşılması ve yatırımcıların farkındalıklarını artırarak Platforma katkı sağlanması amacıyla yeni bir internet sitesi (fon portal) oluşturulmuştur. Platform ile aynı anda kullanıma sunulacak olan fon portalı, yatırım fonlarının yanı sıra emeklilik fonlarına ait bilgileri de içerecektir.

ortföy veya işlem aracılı- tarafından gerçekleştirileceğinden, başlayacaktır. ğı faaliyetinde bulunmak emir iletimleri için gerekli alt yapının Bu bağlamda üyelerin görüş ve öne- üzere Sermaye Piyasası portföy yönetim şirketleri tarafından rileri de dikkate alınarak Bankamız Kurulu’na izin başvuru- da kurulması gerekliliği doğmuştur. nezdinde aşağıda yer alan çalışmalara sunda bulunacak tüm Konu diğer açıdan değerlendirildiğin- devam edilmekte olup, geçiş tarihi yatırım kuruluşlarının de ise; getirileri yüksek olduğu halde itibariyle uygulamaya alınacaktır. Bu- Pfon kurucusu olup olmadıkları ve/ yeterli ve yaygın dağıtım kanallarına nun yanı sıra Platformun etkinliğinin veya fon katılma payı alım satım sahip bulunmayan portföy yönetim arttırılması amacıyla üyelerden gelen işlemlerine taraf olmayı planlayıp şirketlerine daha geniş kitlelere ulaş- taleplere ilişkin geliştirmelere Platfor- planlamadıklarına bağlı olmaksı- ma olanağı sağlanmış olacaktır. mun uygulamaya alınmasından sonra zın Türkiye Elektronik Fon Dağıtım Öte yandan Kurul tarafından katılım da devam edilecektir. Platformu’nda (Platform) işlem ger- bankalarının müşteri profilleri de dik- çekleştirmek üzere, gerekli alt yapıyı kate alınarak; gerekçelerini belirtmek I- Sermaye Piyasası Kurulu’nun (Kurul) oluşturarak Platforma dahil olması ve Platform dışında da dağıtımını yap- isteğiyle Platform’da işlem gören fonlar gerekmektedir. mamak kaydıyla, katılım bankalarının için, kurucular tarafından pay grubu Bu çerçevede; banka ve aracı kurum- alım satımını yapmayacakları fonları yaratılan fonlarda gruplar arası gider ların yanı sıra portföy yönetim şirket- belirlemelerine imkan tanınmıştır. farklarının, fonlara ilişkin performans lerinin de hizmet verdikleri müşterile- ücreti kesintilerinin, fonlarda uygula- rine yönelik olarak kurucusu oldukları Sektör katılımcılarının destekleri ile nan giriş-çıkış komisyonlarının hesap- fonların katılma paylarına ilişkin birlikte Platformun kurulması ve lanabilmesi amacıyla, müşteri gizliliği pazarlama ve dağıtım faaliyetleri hari- işletilmesini üstlenen Bankamızın de dikkate alınarak katılma payı alım cinde, kurucusu olmadıkları fonların öncelikli hedefi, yenilenen alt yapısı satım bilgilerinin, fon kurucularıyla katılma paylarına ilişkin pazarlama ile hizmet sunmaya başlayacak olan paylaşılmasına yönelik çalışmalara ve dağıtım faaliyetlerini de Platform Platformun gerek sektör katılımcıları, Merkezi Kayıt Kuruluşu ile birlikte üzerinden gerçekleştirmeleri zorunlu gerekse yatırımcılara en üst düzeyde başlanmıştır. hale getirilmiştir. Portföy yönetim fayda sağlamasıdır. II- Platform’da gerçekleşen işlemlerin şirketi müşterilerine ait fon katılma şeffaf ve güvenilir bir şekilde yerine payı emirlerinin Platform’a iletilmesi, Platform, 9 Ocak 2015 tarihi itibariyle getirilmesi amacıyla, Bankamız ile fon doğrudan portföy yönetim şirketleri yenilenen yapısı ile hizmet sunmaya dağıtım kuruluşları arasında imzalanan

18 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 sözleşmeye, Suç Gelirlerinin Aklanma- Takasbank olarak sektörün menfa- sının Önlenmesi Hakkında Kanun ve atleri gözetilerek, ücretler minimum ilgili mevzuat hükümleri uyarınca, suç düzeyde belirlenmiştir. Ayrıca mali- gelirlerinin aklanmasının ve terörün yetlerin altında belirlenen söz konusu finansmanının önlenmesine ilişkin ücretler, ilave olarak 2015 yılı için %50 yükümlülükler ile FATCA (Foreign oranında indirimli olarak uygulana- Account Tax Compliance Act/ Yabancı caktır. Diğer taraftan Platforma üye Hesaplar Vergi Uyum Yasası) düzenle- olacak fonlar için kurucudan fon meleri kapsamında dağıtım kuruluşla- bazında alınan giriş aidatının, Platfor- rının gerekli önlemleri alacağına dair mun işleme başlayacağı tarihe kadar hüküm eklenmiştir. üye olacak fonlardan alınmamasına III- Kurul tarafından yapılan düzen- yönelik karar alınmıştır. Üyelerimizin leme çerçevesinde; Platformda işlem bu olanaktan faydalanabilmesi için yapma zorunluluğu getirilen fon türle- Murat ULUS SPK’nın 7 Mart 2014 tarihli İlke Kararı rine ait katılma paylarının ikili anlaş- Genel Müdür kapsamında Platforma üye olma zo- Takasbank A.Ş. malar ile alım satıma konu olabilmesi runluluğu getirilen fonlarının üyelik mümkündür. Ancak, fon katılma işlemlerini 9 Ocak 2015 tarihine payı alım satım işlemlerinin Platform yatırım araçlarının getirileri ile karşılaş- kadar tamamlamaları, maliyetle kar- üzerinden ve Platform’da öngörülen tırılmasına da olanak sağlayacaktır. Ay- şılaşmamaları açısından büyük önem şartlar çerçevesinde gerçekleştirilmesi rıca portal üzerinden Kamuyu Aydın- taşımaktadır. gerekmektedir. Kurucular tarafında latma Platformu (KAP)’na yönlendirme Platform’da fon katılma paylarının yapılarak istenilen fona ait detaylı bilgi- Platformun faaliyete başlamasını satışını gerçekleştiren fon dağıtım leri içeren formlara ulaşılabilecektir. takiben sektör katılımcılarının da kuruluşlarına ödenecek genel komis- desteğiyle Platformun farkındalığının yon oranı ise, sabit olarak ilgili fonun Diğer taraftan üyelerimizin tanıtım arttırılması amacıyla tanıtımlar ve yönetim ücretinin %35’i olarak belir- faaliyetlerine katkıda bulunmak ama- etkinlikler yapılması hedeflenmekte- lenmiştir. İkili anlaşmalar çerçevesinde cıyla, hiç bir ücret talep edilmeksizin, dir. Platformun sektörün ihtiyaçlarını ise dağıtıcı kurum ile fon kurucuları fon portalının ana sayfasında tüm en iyi şekilde karşılaması ve sürekli arasında %35-%65 aralığında olmak Platform üyelerinin logolarının kayar geliştirilmesi yönündeki çalışmala- şartıyla özel komisyon oranı belirleme bant şeklinde yer alması sağlanarak, ra devam edilecektir. Projenin bir imkanı sağlanarak, dağıtım kanalında logo üzerine tıklandığında kurumun sonraki aşamasında, platformun hizmet sunacak olan yatırım kuruluş- internet adreslerine yönlendirilmesine yurtdışındaki benzerleri ile entegre ları ve portföy yönetim şirketleri için ilişkin uygulama başlatılacaktır. Dile- olması, böylece yurt içindeki fonla- yeni bir gelir imkanı doğmuştur. yen üyelerimiz kurumsal marka/logo rın yurt dışında pazarlanabilmesi ve kullandırma taahhütnamesini imzala- yerli yatırımcıların yurt dışı fonlara Bankamızca fon piyasasında şeffaflı- mak suretiyle söz konusu uygulamaya kolaylıkla ulaşabilmesinin sağlanması ğın artırılması, fonlara ilişkin bilgilere dahil olacaktır. planlanmaktadır. tek bir noktadan herhangi bir maliyete katlanmaksızın ulaşılması ve yatırım- cıların farkındalıklarını artırarak Plat- forma katkı sağlanması amacıyla yeni İkili anlaşmalar çerçevesinde dağıtıcı kurum bir internet sitesi (fon portal) oluş- turulmuştur. Platform ile aynı anda ile fon kurucuları arasında %35-%65 aralığında kullanıma sunulacak olan fon portalı, yatırım fonlarının yanı sıra emeklilik olmak şartıyla özel komisyon oranı belirleme imkanı fonlarına ait bilgileri de içerecektir. sağlanarak, dağıtım kanalında hizmet sunacak olan Portal, tüm fonlara ait genel bilgilere ek olarak fonların portföy dağılımları, yatırım kuruluşları ve portföy yönetim şirketleri için fiyatları, getirileri gibi temel verileri içerecek olup, fon getirilerinin diğer yeni bir gelir imkanı doğmuştur.

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 19 RAPOR / FITCH RATINGS

Türk Varlık Yönetimi Sektöründe Zorluklar ve Fırsatlar

Türk varlık yönetimi piyasası için tahminimiz, rekabetin artacağı yönünde. Yeni fon yasası, Takasbank tarafından kurulan Elektronik Fon Dağıtım Platformu yoluyla açık mimariyi ve üçüncü şahıs dağılımı destekler özellikler taşıyor. Bu gelişmenin yatırımcıları alternatif fon sağlayıcıları dikkate almaya yönlendireceğini düşünüyoruz.

ermaye Piyasası Kurulu büyümede başı çekti. Büyüme yılın (SPK) Türk varlık piya- geri kalanında aynı şekilde devam sası sektörünü Avrupa edebilirse, 2014 yılı toplam büyüme- kurumsal standartlarına si önceki yılların oldukça üzerin- yaklaştırma amacıyla de gerçekleşebilir. Haziran 2014 uzun vadeli bir prog- itibari ile yönetilen varlık büyüklüğü Sram yürütüyor. Temmuz 2014’te yaklaşık 72 milyar TL seviyesinde çıkan yeni fon yasasının sektörün gerçekleşti. bütünselliğini sağlama ve yöneti- len varlıklar (YV)’ın büyüklüğünü Ancak büyüme, eşit bir şekilde da- arttırmada destekleyici olacağı- ğılmıyor: Rasyonet verileri, emeklilik nı düşünüyoruz. Ancak, Avrupa fonlarında piyasanın yarısından piyasası ile karşılaştırıldığında bazı fazlasının ilk üç firmanın yönetimin- Alastair Sewell, CFA yapısal farklılıklar halen devam et- Kıdemli Direktör, Avrupa, Ortadoğu, de olduğunu gösterirken, Lipper de mekte. Yeni mevzuat ve bu yapısal Afrika ve Asya Pasifik Bölgesi Fon ve menkul kıymet yatırım fonlarında farklar bir arada düşünüldüğünde, Varlık Yönetimi Şefi / Fitch Ratings ilk üç ismin payının yaklaşık yüzde Türkiye’de faaliyet gösteren varlık elli olduğuna işaret ediyor. Yatırım yöneticileri açısından bazı zorluklar ve fırsatlar ortaya çıkmakta olduğu- nu söylemek mümkün.

Yönetilen Varlıklar Türk varlık yönetimi piyasası güçlü bir büyüme kaydetti: 2008 ve 2013 yılları arasında yılda %16lık büyü- me ile aynı dönemde %9 büyüyen Avrupa piyasasının önünde yer aldı; 2014 birinci çeyrekte %10 büyüme kaydedildi, aynı dönemde Avru- pa %6 büyüdü. Emeklilik fonları

20 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 fonları sektöründe, ilk beş firmanın payının zaman içinde azaldığı ve piyasaya yeni girişlerle 2011’den beri 11 yeni firmanın da pazardan pay aldığını söylemek Yeni varlık yöneticilerinin mümkün. Örneğin SPK, Haziran 2014 listesinde 41 gelişi, yeni yatırım fonlarının portföy yönetimi şirketine ve üç uluslararası isme yer verdi. piyasaya sürülmesi sonucunu

Yeni varlık yöneticilerinin gelişi, yeni yatırım fonlarının doğurmadı: 2014 birinci çeyrekte piyasaya sürülmesi sonucunu doğurmadı: 2014 birinci yaklaşık 500 yerli fonla faaliyet çeyrekte yaklaşık 500 yerli fonla faaliyet gösteren sek- tör, 2011’de toplam 590 fonla faaliyet gösterdiği zirve gösteren sektör, 2011’de toplam seviyesinin altında. Avrupa ile benzer şekilde sektör, ürün gamı rasyonalizasyonu ve iç verimliliğe odaklan- 590 fonla faaliyet gösterdiği zirve mış bir şekilde, küçülme yoluna girmiş gibi görünüyor. seviyesinin altında. Avrupa ile

Avrupa, ABD ve küresel fonlarda söz konusu hisse benzer şekilde sektör, ürün gamı senedi ağırlığından farklı olarak, sektör Türkiye’de rasyonalizasyonu ve iç verimliliğe odaklanmış bir şekilde, küçülme yoluna girmiş gibi görünüyor.

daha ziyade sabit getirili araçlar ve para piyasasına yönlenmiş durumda. ICI 2014 birinci çeyrek verilerine göre, toplam fonlar içinde sabit getirili araçların payı %85 seviyesinde ki bu Avrupa ile karşılaştırıldığında iki misle karşılık geliyor. Dolayısı ile Türk fon yatırımcıla- rının – ve varlık yönetimi sektörünün- durasyon riskine maruz kalma ihtimalinin Avrupalı yatırımcılardan çok daha yüksek olduğunu söylemek mümkün.

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 21 RAPOR

Rekabet netilen fon büyüklüğünde ciddi büyüme yaşanmasına Türk varlık yönetimi piyasası için tahminimiz, reka- rağmen yatırım fonlarına ilginin ve yatırımcı sayısının betin artacağı yönünde. Yeni fon yasası, Takasbank geriden geldiği görülmekte. tarafından kurulan Elektronik Fon Dağıtım Platfor- mu yoluyla açık mimariyi ve üçüncü şahıs dağılımı Geçen yıl alınan önlemler emeklilik fonu yönetim destekler özellikler taşıyor. Bu gelişmenin yatırımcıları ücret ve kesintilerinde bir azalma sağladı ve bu sayede alternatif fon sağlayıcıları dikkate almaya yönlendirece- yönetilen fon büyüklüğünde %30’luk büyüme ve ğini düşünüyoruz. Türk yerel piyasasında en büyük fon yatırımcı sayısında artış kaydedildi. Getirilen maliyet sağlayıcılar banka destekli faaliyet gösteren firmalardan avantajlarının yatırım fonları alanında da benzer bir oluşuyor. Seçeneklerin artması, yatırımcıların bağımsız etki sağlaması mümkün olabilir. Diğer taraftan, yeni varlık yönetim şirketlerine yönelmesini sağlayabilir. yasa ile performans bazlı ücret tahsilinin mümkün kı- Hali hazırda piyasada faaliyet gösteren şirketlerde, bir lınması, (yönetim ücret ve kesintilerinde bahsettiğimiz kısmını bağımsız varlık yönetim şirketlerinin oluştur- düşüşlerle) maliyet anlamında yatırımcıya sunulan bir duğu bir hareketlenme söz konusu. Diğer uluslararası takım tasarruf ve avantajların etkisini azaltıyor olacak. varlık yöneticileri de burada faaliyete geçmeye başlaya- Ancak yine de performans üzerinden alınan ücretler, bilir. Ancak, perakende yatırımcı nezdinde baktığımız- fon sağlayıcı ve fon yatırımcısını aynı amaç ve çizgide da, yatırım fonlarına ilginin hala düşük olduğu – yö- buluşturması açısından etkili bir araç. Fon yöneticisi açısından bakıldığında ise sabitten ziyade değişken gelirlere bağımlı bir gidişata sebep olacaktır.

Yasa ile yatırım fonları için bir çatı yapı oluşturuluyor: Biz bu yapının yeni fonların girişi için kolaylaştırıcı etkisi olacağını düşünüyoruz. Bu sayede, sektörde süregelen net fon azalımı seyri de olumlu anlamında değişebilir.

Varlık yöneticilerinin yeni mevzuata uyum için bir yıllık bir geçiş süresi olacak. Bu süre zarfında varlık yöneticilerinin faaliyet modellerini gözden geçirmeleri, yeni iş ilişkileri kurma ve yeni pazarlama stratejileri oluşturmaları gerekecek.

Zorluklar ve Fırsatlar Büyüyen ancak rekabetin hızla arttığı sektör, bazı

Yasa ile yatırım fonları için bir çatı yapı oluşturuluyor: Biz bu yapının yeni fonların girişi için kolaylaştırıcı etkisi olacağını düşünüyoruz. Bu sayede, sektörde süregelen net fon azalımı seyri de olumlu anlamında değişebilir.

22 KURUMSAL YATIRIMCI 2014

İyi yönetişim ve kontrol yetkinliği anlamında risk yönetimi, ve tabi ki yatırım süreci ve yatırım sürecinin riske uyarlanmış getiri sağlayabilmesi gösteren varlık yöneticilerinin, gibi faktörlerle şekillenen yönetişim kabiliyetine büyük önem veriyor. Bizim açımızdan da, varlık yönetici- piyasadaki büyüme ve mevzuattaki lerinin kredi notu değerlendirmesinde bu faktörler değişikliklerin sunduğu fırsatlardan değerlendirme yönteminin temel taşlarını oluşturuyor. İyi yönetişim ve kontrol yetkinliği gösteren varlık yöne- en iyi yarar sağlayabilecek isimler ticilerinin, piyasadaki büyüme ve mevzuattaki değişik- liklerin sunduğu fırsatlardan en iyi yarar sağlayabilecek olacağını düşünüyoruz. isimler olacağını düşünüyoruz. zorluklar ve fırsatlar sunuyor. Aktif bir şekilde yöneti- Bilgi için: len fonların yeterince etkin rekabet için kendilerini bir Fitch: Turkey Fund Law Should Drive Further Inflows, Competition, 17 Haziran 2014 şekilde farklılaştırması ve ayrışması gerekecek. Fitch: Turkey’s Economic Rebalancing Becoming More Challenging, 11 Eylül 2014 Farklılaştırma farklı şekillerde sağlanabilir. Örneğin: Turkish Banks’ External Debt and FC Liquidity, 3 Eylül 2014 uluslararası kurumsal yatırımcılar fon yönetim kurul- Yapı Kredi Portföy Yönetimi A.Ş., 28 Mayıs 2014 larında bağımsız üye ile temsil, yatırım ve faaliyetler Asset Manager Rating Criteria, 6 Mayıs 2014 PORTFÖY SAKLAMA HİZMETİ

Portföy Saklama Hizmeti Avrupa Birliği ve Türkiye Uygulamaları

Yatırım fonu kurmak ve yönetmekten sorumlu olacak portföy yönetim şirketleri, anlaşacakları portföy saklayıcı ile kolektif yatırım kuruluşlarına ilişkin sorumluluklarını paylaşacaklardır.

lkemizde “Portföy edilmektedir. İki farklı tebliğ ile Bireysel Portföy Saklama Hizmeti” düzenlenen söz konusu hizmet, Saklama Hizmeti bireysel ve kolektif nitelik olarak birbirine benzemekle Bireysel Portföy Saklama hizmeti, yatırımcı açısından birlikte, kapsam açısından kolektif kolektif yatırım kuruluşlarına zo- iki farklı hizmet saklama hizmeti Portföy Saklayıcıya runlu hale getirilen ve yeni Serma- Üolarak mütalaa ilave sorumluluklar yüklemektedir. ye Piyasası Kanunu’nda tanımla-

24 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 nan “Portföy Saklama Hizmeti”ne te olduğundan portföy yönetim şir- kıyasla ülkemiz mevzuatında daha ketlerinin daha düşük bir sermaye önce yer bulmuştur. Sermaye ile kurulmasına imkan sağlanması, Piyasası Kurulu (Kurul) tarafından w Gerek portföy yönetim şirketleri- 18.02.2003 tarihli Seri: V No: 61 nin gerekse portföy saklama kuru- sayılı Tebliğin 3. maddesi ile getiri- luşlarının ana faaliyet alanlarında len değişiklik ile Portföy Yönetim uzmanlaşmasının teşvik edilmesi, Şirketlerinin (PYŞ), tüm bireysel w Saklamaya ilişkin görev ve ve tüzel nitelikli müşterilerinin sorumlulukların portföy yönetim portföylerinin saklanabilmesi amacı şirketinden ayrıştırılması ile fon ile “Portföy Saklama Kuruluşu” ile portföyündeki varlıkların saklama sözleşme imzalamak suretiyle, anı- mekanizmasının daha güvenli bir lan kuruluşlardan hizmet alınması yapıya kavuşturulmasının zorunlu hale getirilmiştir. Özgür Temel hedeflendiği ifade edilmiştir. Bölüm Müdürü, Sermaye Piyasaları Bölümü / T. İş Bankası A.Ş. Seri: V No: 59 sayılı Portföy Yö- AB Uygulamaları neticiliği Faaliyetine ve Bu Faali- Kolektif Yatırım kuruluşları için AB yette Bulunacak Kurumlara İlişkin çapında bir yasal çerçeve oluştu- Esaslar Tebliği Madde 5 ile portföy gesini almak üzere başvurmuş ve ran UCITS (Undertaking Collective saklama kuruluşları; “şirket müş- sermaye piyasalarında bu hizmeti Investment in Transferable Securiti- terilerine ait finansal varlıkların vermek üzere faaliyet belgesi alan es) Direktifleri’nde kurulan yapıda saklanması, kayıtlarının tutulması, ilk kuruluş olmuştur. Halihazırda da, portföy yönetimi yapan şirket varlık ve nakit hareketlerinin idaresi %40’a yakın pazar payı ile sektörde ile saklamacının fonksiyonlarının ve kontrolü faaliyetlerini yürüten ve lider konumunu sürdürmektedir. ayrıştırıldığı görülmektedir. 19 uncu maddede sayılan nitelikleri Direktifte fon varlıklarının bir sak- taşıyan bankalardır.” olarak tanım- Portföy Saklama Hizmeti lamacı kuruluş nezdinde saklan- lanmış ve Bilindiği üzere, 6.12.2012 tarih ması zorunlu kılınmış, saklamacı w Müşterilere ait varlıkların ayrı ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası yalnızca fon varlıklarının saklanma- ayrı, müşteriye aidiyeti açıkça belli Kanunu (Kanun) ile kolektif yatırım sından değil, fon adına yapılacak olacak ve kayıp ve hasara uğrama- kuruluşları tanımlanmış ve portföy bütün operasyonel işlemlerden yacak şekilde saklanmasını sağla- saklama hizmeti, kapsamı ve artan sorumlu kılınmış; ayrıca gözetim ve mak, sorumlulukları ile sermaye piya- kontrol yükümlülüğü de saklamacı- w Belge ve kayıt düzenlerinde salarında yeni bir hizmet olarak yer ya verilmiştir. müşteri bazında varlıkları, hakları bulmuştur. Sermaye Piyasası Kanunu’nun ve bunların hareketlerini düzenli AB Müktesebatına uyum hedefi olarak takip etmek, Söz konusu düzenleme ile; paralelinde, UCITS Direktifleri’nde w Hesabın açılmasını müteakip w Kolektif yatırım kuruluşlarının kurgulanmış yapının benzeri Türk müşteriye hesapların açıldığı yerleri portföylerindeki varlıklara ilişkin mevzuatına getirilmiştir. ve değişiklikleri bildirmek saklama hizmetinin AB düzenleme- yükümlülükleri getirilmiştir. lerine uygun olarak tanımlanması, Türkiye Uygulaması w Portföy saklama hizmetinin bu Kanun gereği Kolektif Yatırım Ku- Türkiye İş Bankası A.Ş., 1991 yı- konuda uzmanlaşmış kuruluşlardan ruluşlarının portföy saklama hizme- lından itibaren sunmakta olduğu alınması ile portföy varlıklarının tini yürüten bir Portföy Saklayıcısı uluslararası saklama hizmeti bilgi saklanmasına, portföyün mevzuata ile sözleşme imzalaması ve port- birikimi ve tecrübesi ile portföy ve fon içtüzüğüne uygun yöne- föylerini bu portföy saklayıcısında saklama hizmeti sunma kararı ala- tilmesine ve fiyat açıklanmasına saklaması zorunlu kılınmıştır rak, 21.02.2007 tarihinde Sermaye ilişkin mali sorumluluk, portföy “III-56.1 Portföy Saklama Hizmetine Piyasası Kurulu’na ilgili faaliyet bel- saklama kuruluşlarına devredilmek- ve Bu Hizmette Bulunacak Kuru-

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 25 PORTFÖY SAKLAMA HİZMETİ

saklama hizmeti sunma kararı Kolektif Yatırım kuruluşları için AB almış, 23.05.2014 tarihinde Kurul’a çapında bir yasal çerçeve oluşturan UCITS başvurarak 17.07.2014 tarihi itibari ile bu yetkiyi alan ilk bankalardan (Undertaking Collective Investment in biri olmuştur. Transferable Securities) Direktifleri’nde kurulan Temmuz 2015… yapıda da, portföy yönetimi yapan şirket ile Mevzuatta belirtilen geçiş süresinin sona ereceği Temmuz 2015’den saklamacının fonksiyonlarının ayrıştırıldığı itibaren, Türkiye sermaye piyasa- larında kolektif yatırım kuruluşları görülmektedir. için yeni bir dönem başlayacaktır. Yatırım fonu kurmak ve yönetmek- ten sorumlu olacak portföy yöne- luşlara İlişkin Esaslar Tebliği”nin hükümlerine uygun olarak kullanıl- tim şirketleri, anlaşacakları portföy beşinci maddesinin üçüncü fık- masının, saklayıcı ile kolektif yatırım kuru- rasında belirtildiği üzere Portföy w Kolektif yatırım kuruluşlarının luşlarına ilişkin sorumluluklarını Saklayıcısı’nın yükümlülükleri; varlık alım satımlarının, portföy paylaşacaklardır. Bununla birlikte, w Yatırım fonları hesabına katılma yapısının, işlemlerinin mevzuat, fon portföy saklayıcıları tarafından paylarının ihraç ve itfa edilmesi iş- içtüzüğü, izahname veya esas söz- yerine getirilecek denetim ve lemlerinin mevzuat ve fon içtüzüğü leşme hükümlerine uygunluğunun kontrol faaliyetleri, kolektif yatırım hükümlerine uygunluğunun, sağlanması olarak belirtilmiştir. kuruluşları için etkin bir izleme w Değişken sermayeli yatırım or- Portföy saklayıcısının yükümlü- mekanizması getirerek yatırım fonu taklıklarının paylarının ihraç ve itfa lükleri göz önüne alındığında, fon piyasasının gelişmesine katkıda edilmesi işlemlerinin mevzuat ve değerleme tecrübesinin de portföy bulunacaktır. esas sözleşme hükümlerine uygun- saklayıcısı açısından hayati önem- luğunun, de olduğu, söz konusu hizmeti de w Yatırım fonu veya değişken dışarıdan almak isteyen Portföy sermayeli yatırım ortaklığı birim ka- Yönetim Şirketleri için işlemleri 1 Kolektif yatırım kuruluşları: tılma payı veya birim pay değerinin yürüten Fon Hizmet Birimi ’nin de Yatırım fonları ve yatırım mevzuat ile fon içtüzüğü, izahna- portföy saklayıcısı kuruluşun bün- ortaklıkları me veya esas sözleşme hükümleri yesinde olmasının, tüm sektör için 2 SPK’n Madde 56 çerçevesinde belirlenen değerleme kaynakların etkin kullanımı ve de 3 6362 sayılı sermaye piyasası kanunu gerekçeleri esaslarına göre hesaplanmasının, takas sisteminin sorunsuz çalışması 4 Yatırım Fonlarına İlişkin w Mevzuat ile fon içtüzüğü, izahna- açısından önemli olduğu görülmek- Esaslar Tebliği Madde 5, Yatırım me veya esas sözleşme hükümleri- tedir. Ortaklıklarına İlişkin Esaslar ne aykırı olmamak şartıyla, Şirket, Tebliği Madde 32 5 III-55.1 Portföy Yönetim değişken sermayeli yatırım ortaklığı Kolektif Saklama hizmetini ve de- Şirketleri Ve Bu Şirketlerin ve yatırım ortaklığı talimatlarının ğerleme hizmetini bir bütün olarak Faaliyetlerine ilişkin esaslar tebliği yerine getirilmesinin, değerlendiren Türkiye İş Bankası Madde 14: Fon hizmet birimi w Kolektif yatırım kuruluşlarının A.Ş., %25’e yaklaşan yatırım fonları asgari olarak, fon muhasebe kayıtlarının tutulması, nakit varlıklarıyla ilgili işlemlerinden piyasa payı ve yatırım fonlarına iliş- mutabakatlarının yapılması, doğan edimlerine ilişkin bedelin kin liderliğinden kaynaklanan bilgi katılma payı alım-satım uygun sürede aktarılmasının, birikimi ile uluslararası saklama ve emirlerinin kontrol edilmesi, gün w Kolektif yatırım kuruluşlarının bireysel portföy saklama konusun- sonlarında fon raporlarının, fonun mizan, bilanço, gelir-gider gelirlerinin mevzuat ile fon içtüzü- daki tecrübe ve teknolojik altyapı- tablosunun hazırlanması gibi ğü, izahname veya esas sözleşme sını birleştirerek, sektöre kolektif görevleri yerine getirir

26 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 Yeni düzenleme sonrası ilk yetki alan aracı kurum Finansinvest oldu Finans Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) bu yıl başında yürürlüğe giren portföy saklama hizmetlerini düzenleyen Tebliği’nin ardından, bu alanda Kurul’dan yetki belgesi alan ilk aracı kurum oldu.

eçen yıl SPK ta- rının iç tüzük/esas sözleşme/tebliğ rafından yayımla- hükümlerine uygun yönetilmesinin nan ‘Portföy Sak- kontrolü, nakit akış ve birincil/ lama Hizmetine ikincil piyasa ve tezgah üstü iş- ve Bu Hizmette lemlerin takibi, açıklanan fiyatların Bulunacak Ku- kontrolü, saklama bakiyelerinin Gruluşlara İlişkin Esaslar Tebliği’nin kontrolü, yatırım fonlarının vergisel ardından portföy saklama hizmetle- anlamdaki sınırlamalarının kontro- rine yönelik araştırma ve geliştirme lü gibi konular ön plana çıkmakta faaliyetlerine hız kazandırdık. Bu ve bu konularda yatırımcıların süreçte tebliğin ‘Portföy Saklayı- aleyhine oluşacak zararlarda port- cısı’ olma şartları için gerekli olan föy saklama kuruluşları birebir ve/ teknik alt yapıyı hazırladık, ihti- veya müteselsilen sorumlu olmak- yaç duyulan tecrübede personeli Mansur Çelepkolu tadır. Bu düzenlemeler daha etkin Operasyon ve Mali İşler Genel Müdür Finansinvest kadrosuna dahil ettik, Yardımcısı / Finansinvest bir kontrol mekanizması oluştu- prosedürleri oluşturduk. Sonuç ola- racağından yatırımcılar açısından rak, SPK’nın ‘Portföy Saklayıcısı Yet- olumlu olarak değerlendirilmekte- ki Belgesi’ verdiği ilk aracı kurum dir. Portföy yönetimi açısından ba- olma özelliğini kazandık. teknik alt yapımızın yeterli olması, kıldığında ise, yönetim giderlerinin Yetki belgesiyle birlikte Finansin- gerekse tecrübeli personelimiz ile doğru yönetilmesi ve portföy sak- vest, Portföy Yönetim Şirketleri’nin bir aksaklıkla karşılaşacağımızı lama dahilindeki operatif süreçle- kurucu veya yöneticisi olduğu tüm düşünmüyoruz. rin aksamaması için akışların hem Kolektif Yatırım Kuruluşları ile Ya- Finansinvest, sektörde birbirinden sistemsel anlamda desteklenmesi, tırım Ortaklıkları’nın portföylerinin farklı birçok kolektif yatırım kuru- hem de portföy saklama kuruluşu saklama işlemlerini gerçekleştirebi- luşuna kaliteli operasyonel hizmet ile doğru sinerjinin yakalanması lecek. vermektedir. Günümüz koşulların- önem kazanmaktadır. SPK’dan yetki belgesini aldıktan da, özellikle giderlerin azaltılması Finansinvest, portföy saklama sonra, kurumlarla görüşmelerimiz kolektif yatırım kuruluşlarının hizmeti kapsamında tüm ihtiyaçla- başladı. Anlaşma yaptığımız birkaç performansını da etkilemektedir. rın uygun şekilde fiyatlandırılması kurum bulunuyor, diğer kurumlarla Kurum olarak, saklama hizmetleri- ve buna paralel kaliteli hizmet da görüşmelerimiz devam ediyor. nin yanında fon operasyon hizmeti verebilmek için fizibilite çalışmaları SPK dönüşüm süreciyle birlikte de sunuyoruz. yapmış, sistemsel ve insan kaynağı anlaşmalar da hız kazanacaktır. An- Tebliğ, portföy hizmeti verecek konusunda yaptığı yatırımlar ile laşma aşamalarında şimdiye kadar kuruluşlara yüklenen sorumluluk- öncü olmuştur. Vizyon ve misyonu aksayan bir durumla karşılaşmadık. lar açısından değerlendirildiğinde, doğrultusunda öncü olmaya da Uygulama başladığında da gerek özellikle kolektif yatırım kuruluşla- devam edecektir.

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 27 FON YÖNETİMİ

Smart Beta ve Yapı Kredi A Tipi Koç Şirketleri İştirak Fonu

mart Beta Nedir? Gelişmeler göstermektedir ki, Smart Smart Beta kısaca, fon Beta stratejisi özellikle hisse ağır- yönetiminde karşılaştırma lıklı fonlar için önemi giderek artan ölçütü olarak şirketlerin ve bundan sonra da önemli olmaya piyasaS değerine göre ağırlıklan- devam edecek ve sektörün vazge- dırıldığı BİST100 ve BİST30 gibi çilemeyecek bir parçası olacaktır. konvansiyonel endeksler yerine, Bunun yanında her yeni trendde hisse ağırlıklarının daha farklı yaşadığımız gibi bu konuda da kriterlere göre seçildiği endeksleme- beklentileri karşılamayacak ürünler ler ve bu endeksleri karşılaştırma olacaktır. ölçütü olarak kullanan stratejiler için kullanılan genel bir tabir olarak Yapı Kredi A Tipi Koç değerlendirilebilir. Mehmet Özgür Karabağ Şirketleri İştirak Fonu Dağıtım Kanalları Satış ve Fonun Karşılaştırma Bu endekslerde şirketler eşit ağırlık, Koordinasyon Yönetmeni Ölçütü Yapı Kredi Portföy Yönetimi A.Ş. sınırlandırılmış ağırlık, volatiliteye Yukarıda bahsettiğimiz Smart Beta göre ağırlık, göreceli daha eşit sek- stratejisine, uzun senelerdir hayatta törel dağılımların olduğu ağırlıklar, olan Yapı Kredi A Tipi Koç Şirket- temettü verimine göre ağırlıklar, konvansiyonel endekslerin üzerinde leri İştirak Fonu bir örnek olarak satışlara göre ağırlıklar, üretilen getiri elde edebildiği gösteriliyor ) gösterilebilir. Fon’un Karşılaştırma nakit büyüklüğüne göre ağırlıklar, son birkaç yılda Smart Beta stratejili Ölçütü Reuters Koç Şirketleri En- defter değerine göre ağırlıklar ve yatırım fonlarının ve borsa yatırım deksidir. Bu endeks içerisinde Koç büyümeye göre ağırlıklar gibi çeşitli fonlarının ABD piyasasında en Grubunun BİST’te işlem gören 12 metodlar izleyebilir. Aslında piyasa revaçta olan ürünlerden olduğunu iştirakinin her birinin ağırlığı bir- değerine göre ağırlıklandırma dı- söyleyebiliriz. Konu ile ilgili detaylı birine eşittir. Bu endeks bir Smart şındaki bir metodla oluşturulan tüm analizler için Cass Business School Beta örneği olarak düşünülebilir, endeksler, bir bakıma Smart Beta akademisyenlerinin Aon Hewitt çünkü endekste ağırlıklar piyasa tanımına girmektedir. sponsorluğunda yazdıkları makale- değerlerine göre değil, eşit ağırlıklı ler takip edilebilir. olarak değerlendirilmiştir. Burada ana hedef, konvansiyonel endeksten daha iyi performans göstereceğini düşündüğünüz bir endeksi seçmek ve sonrasında bu endeks üzerinde bir alfa sağlama- Smart Beta stratejisi özellikle hisse ağırlıklı ya çalışmak yerine, bu endeksin fonlar için önemi giderek artan ve bundan sonra konvansiyonel endeks üzerindeki üstünlüğü ile ekstra performans da önemli olmaya devam edecek ve sektörün hedeflemektir. Bu konuda yapılan akademik çalış- vazgeçilemeyecek bir parçası olacaktır. Bunun maların basında sıkça yer almasıyla, yanında her yeni trendde yaşadığımız gibi bu konuda (bunlardan birinde bir maymunun rastgele yaptığı seçimlerle bile da beklentileri karşılamayacak ürünler olacaktır.

28 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 Rasyonet verilerine göre, Türkiye’de hisselerin eşit ağırlıklandırıldığı Aslında aşağıdaki grafik durumu son beş senedir hayatta olan 100 bir portföyde getiri %272 olarak iyi özetlemektedir, faizlerin belli adet A Tipi Fon mevcuttur. Bunların hesaplanmaktadır. Buradan da bir platoya oturduğu 2009 sene- içerisinde Koç Şirketleri İştirak Fonu anlaşılabileceği gibi eşit ağırlık- sinden sonra özellikle Koç İştirak performansıyla 3’üncü sırada yer al- landırma, Koç İştirak Fonunun Fonu’nun öne geçmeye başladığını maktadır. Fonun büyüklüğü de göz geçmiş beş senede performans görüyoruz. Bu tarihlerden sonra önüne alındığında, özellikle 2009 olarak öne çıkmasında önemli bir sektörel anlamda daha geniş dağı- sonrası etkileyici bir relatif perfor- faktör olarak görülmektedir. lımın faydası görülüyor. mansı olduğu söylenebilir. Peki Koç İştirak Fonu performansı- Çıkarımlar Sonuç olarak Smart Beta strateji- nın ne kadarını Smart Beta’ya borç- BİST-100 ve BİST-30, banka ağır- leri ülkemizde yeterince üzerine lu diye bakarsak, bunu görmek için lığı diğer ülkelerin ana endeksle- eğinilmemiş bir konudur. Fakat eşit ağırlıklandırmanın performansa rine göre çok daha yüksek olan bu stratejiyle gözle görülür bir etkisine bakmamız gerekmektedir. endekslerdir. Bankacılık sektörü- fark yaratmış bir örnek olarak Koç nün göreceli performansı da bu İştirak Fonu önümüzde durmak- Fon’un Performansında endekslerin getirilerini önemli tadır. Özellikle Emeklilik Fonları Smart Beta’nın Etkisi oranda belirlemektedir. Önümüz- tarafında hisse senedi piyasasının deki dönemde bankacılık sektörü gerçek potansiyelinden yatırımcı- eğer göreceli olarak genel endeks ları faydalandırabilmek için, daha üzerinde bir performans göster- geniş sektörel dağılımların olduğu meyecekse, Smart Beta stratejileri ve göreceli küçük ama büyüme daha da anlamlı hale gelecektir. potansiyeli büyük şirketlerin ağır- lığının konvansiyonel endekslere Bankacılık Endeksi’nin bundan göre daha yüksek olduğu endeks- sonraki göreceli performansı ayrı lere ihtiyacımız vardır. bir çalışma konusudur ama aşağı- da Koç İştirak Fonunun BİST-100 Son Söz: Endeksinden Şüphesi Ol- ile son 10 yıllık karşılaştırmalı mayanın Performansından Şüphesi grafiği bundan sonrası için de bir Olmaz! fikir verebilir. Kaynak: Bloomberg

* 5 Senelik Toplam Getiriler 11 Eylül 2009-12 Eylül 2014 arasında temettü ödemelerinin hisselere geri yatırıl- dığı varsayımıyla hesaplanmıştır. Bloomberg’in “TRA” fonksiyonu kullanılmıştır.

Sonuç olarak yukarıdaki tabloda da görebileceğimiz gibi, 12 Koç Grubu Şirketinden oluşan bir portföyde hisseler piyasa değerlerine göre ağırlıklandırılmış olsaydı portfö- yün toplam getirisi %178 olurken, Kaynak: Rasyonet

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 29 FON YÖNETİMİ

Türkiye İş Bankası B-Tipi Global Borsalar Yabancı Menkul Kıymet Fonu (TMG)

MG fonu, yatırımcıların Her yarıyılın sonunda, portföydeki dünya genelinde, sektö- şirketler gözden geçirilerek, sektö- ründe ve coğrafyasında ründeki ve coğrafyasındaki liderlik lider konumda olan şirket konumunu kaybeden şirketlerin hisselerineT yatırım yapabilmesi hisse senetleri endeks kapsamında amacı ile kurulmuştur. Bu çerçeve- çıkarılarak, yeni lider şirket dahil de, içeriği anlaşılabilen, uygulana- edilir. Endeks, küresel makroeko- bilirliği yüksek ve takip edilmesi nomik gelişmelere bağlı dalgalan- kolay olan ve kuruluş amacıyla malar sonucunda bazı sektörlerde bağdaşan BBC Global 30 Endeksi, görülebilecek aşırı değerlenme fonun karşılaştırma ölçütü olarak ve değer yitirme gibi durumlarda tercih edilmiştir. Fonun stratejisi ve (bankacılık, petrol ve gaz, temel yönetim anlayışı da, bu endeksin Caner Özhan hammaddeler vb.) da, her sektörde kapsamı ve vizyonu bağlamında Alternatif Yatırım Ürünleri Bölümü ve coğrafyadan yalnızca bir şirketi Portföy Yöneticisi oluşturulmaktadır. Dolayısıyla İş Portföy Yönetimi A.Ş. dahil etmesi nedeni ile, sadece fonun içeriğini ve performans pa- piyasa büyüklüğüne göre seçim rametrelerini anlamak bakımından, yapan daha geniş kapsamlı küresel bu endeksin yapısını incelemekte endekslere göre (MSCI World Index fayda bulunmaktadır. leyerek, her bir coğrafyada ilgili vb.) çok daha dengeli bir sektörel BBC Global 30 Endeksi, küresel sektörde halka açık piyasa değeri dağılıma sahip olmakta, bu açıdan hisse senetleri piyasalarını Ame- en yüksek şirketi endekse dahil et- daha çeşitlendirilmiş ve riski düşük rika kıtası, Avrupa ve Asya olarak mektedir. Bu bakımdan ilgili hisse bir endeks olarak öne çıkmaktadır. üçe ayırmakta ve küresel çapta en senedi seçimleri şu şekilde oluştu- Hali hazırda dünyanın en büyük önemli gördüğü 10 sektör belir- rulmaktadır: 3’üncü şirketi Google’ın endekse dahil olamaması bu durumun en göze çarpan örneğidir. Amerika Avrupa Asya TMG fonu aktif yatırım stratejisi ile Petrol ve Gaz Exxon Mobil Royal Dutch ShelC Woodside Petroleum yönetilmektedir. Fona, karşılaştır- Temel Hammaddeler EI du Pont de Nemours Bayer BHP Billiton ma ölçütünde yer almayan ancak Ağır Sanayi General Electric Siemens Hutchison Whampoa bölgesel ve sektörel olarak ağırlığı Hızlı & Dayanıklı yüksek hisse senetleri de, portföy Tüketici Ürünleri Procter & Gamble Nestle Toyota Motor yöneticisinin tercihi doğrultusun- Perakende Hizmetleri Wal-Mart Stores Inditex Sands China da dahil edilebilir. Ayrıca piyasa Sağlık & İlaç Sanayi Johnson & Johnson Roche Holding Takeda Pharmaceutical dalgalanmalarına göre, fondaki Telekom AT&T Vodafone Softbank Mobile hisse senedi oranı %51 ile %100 Korea Electric Power oranları arasında değiştirilebilir. Enerji Üretimi Duke Energy Electricite de France Commonwealth Hisse senetlerine yönlendirilmeyen Finansal Hizmetler Berkshire Hathaway HSBC Holdings Bank of Australia varlıklar, yalnızca ters repo piyasa- Teknoloji Apple SAP Canon sında değerlendirilmektedir. TMG fonunun Eylül ayı sonu itibarı ile

30 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 içindeki yabancı menkul kıymetlerin sektörel ve Fonun ülkesel dağılım bakımından, BBC Global 30 coğrafi dağılımı aşağıdaki şekilde olmuştur: endeksine göre bir miktar daha çeşitlendirilmiş bir portföyü tercih ettiği söylenebilir. TMG fonunun ve karşılaştırma ölçütünün sektörel dağılımları ise aşağıda gösterilmiştir:

Türkiye İş Bankası B-Tipi Global Borsalar Yabancı Menkul Kıymet Türkiye İş Bankası B-Tipi TMG Fonu, küresel hisse senetleri piyasasında seçim yaptığı kriterler ba- kımından, ülke, sektör ve döviz kuru açısından çeşitlendirilmiş bir Fonun Adı: Türkiye İş Bankası B-Tipi Global Borsalar Yabancı Menkul portföye sahiptir ve fonun taşıdığı hisse senetleri temettü ödeyen, ku- Kıymet Fonu (TMG) rumsal yönetim ilkelerine uyan, güçlü mali yapıya ve küresel büyüme Kuruluş Tarihi: 09/01/2013 trendinden üst düzeyde faydalanabilecek imkanlara sahip şirketlerden Fon Büyüklüğü (30 Eylül 2014 oluşmaktadır. Fon, yatırım yaptığı şirketlerin yerleşik bulunduğu hisse itibarı ile): 8.420.671,22 TL Mevcut Karşılaştırma Ölçütü: %90 BBC senedi borsalarındaki (New York, Frankfurt, Paris, Amsterdam vb.) Global 30 Endeksi + %10 KYD Brüt Ters esas hisse senetlerine yatırım yapmaya özen göstermekte, orijinal Repo Endeksi hisse senedine ulaşamadığı durumlarda ise depo sertifikaları (ADR, GDR) aracılığı ile yatırımlarını yönlendirmektedir.

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 31 ANALİZ

The slow one now Will later be fast As the present now Will later be past The order is rapidly fadin’ And the first one now will later be last For the times they are a-changin’ “Bob Dylan’ın “The Times They Are a-Changin’” (1964) adlı parçasından alıntı”

Değişen Dünya: Son Elli Yılın Özeti

964, küresel ekonominin ikinci dünya savaşından sonra en hızlı bü- yüdüğü yıllardan biri olarak tarihte yerini aldı. İkinci dünya savaşının ardından, 1950’li yıllarda gerçekle- şen yeniden yapılandırma çaba- ları1 sonucu, Avrupa ve Asya güçlü bir şekilde büyümekte; 1960’larda dünya ekonomisinin üçte birini oluşturan Amerikan ekonomisi o zamana kadar olan en uzun ekonomik genişleme periyo- dunu yaşamaktaydı. Dünya ekonomisi son yarım yüzyılda, 1960’ların başında hayali bile zor olan değişikliklere tanık M. Ayhan Köse Ezgi Ö. Öztürk oldu. Kronik kalkınma sorunları yaşayan bazı Direktör, Araştırma Görevlisi, düşük gelirli ülkeler hızla gelişerek küresel bü- Dünya Bankası Uluslararası Para Fonu yümeye en çok katkı yapan oyuncular oldular. Bilim ve teknolojideki ilerlemeler ve hızlı küre- selleşme dünya ekonomik düzeninde yapısal değişiklikle- kitapların basılı kopyalarından yararlanacaktık. Kullandı- re yol açtı. Peki, dünya ekonomisi 1964’ten bu yana nasıl ğımız istatistikleri bir araya getirmek ve grafik üzerinde değişti? Bu soruyu, son elli yıldaki büyük değişiklikleri göstermek için haftalarca uğraşmamız gerekecekti. Şu an özetleyerek cevaplamaya çalıştık. okuduğunuz derginin kopyalarını da sizlere ulaştırmak yine haftalarca sürebilirdi. Yeni Teknolojiler Eğer bu yazıyı 1964 yılında yazıyor olsaydık, bilgisayar Teknolojik gelişmeler sayesinde bugün, bilgi kaynaklarına yerine daktilo kullanacak, araştırmamız için de dergi ve anında ulaşabiliyor, yeni edindiğimiz bilgileri de dünyanın

32 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 geri kalanıyla saniyeler içinde paylaşabiliyoruz. İletişim ve ulaşım teknolojilerindeki hızlı dönüşüm pek çok farklı alanda inovasyonlara yol açarak çalışma sistemimizde kökten değişikliklere neden oldu, üretkenliği arttırdı ve de uluslararası ticaret ve finans alanlarındaki bağlantıları kuvvetlendirdi.

Bilgisayar ve mobil haberleşme teknolojilerindeki gelişme- ler iletişim sektöründe devrim niteliğinde değişikliklere yol açtı. 1965 yılında ticari başarı sağladığı düşünülen, ancak toplama ve çarpma gibi basit işlemleri yapabilen bir bilgisayarın enflasyondan arındırılmış fiyatı 135,470 dolardı. Bugün ise kapasitesi geçmişteki bu bilgisayarın kapasitesinden milyonlarca kez yüksek olan bir akıllı tele- fonun fiyatı 600 doların altında.

Internet, hayatımıza girdiği 1991 yılından bu yana, iletişimi farklı bir boyuta taşıdı. Internet kullanımındaki hızlı artış ve mobil iletişimin ucuz ve erişilebilir olması insanları, şirketleri ve hatta ülkeleri birbirine yakınlaştırdı. 1980 yılında, her bir milyon insana ancak beş cep telefonu elli yıl uluslararası ticaret hacminde, yönünde ve de aboneliği düşerken, bugün bu rakam dokuz yüz binlerin yapısında köklü değişikliklere yol açtı. Liberalleşen ticari üzerine çıkmış durumda. Bu hızlı gelişmeler pek tabi ki politikalar neticesinde mal ve hizmetlerin uluslararası eski iletişim yollarını da ortadan kaldırmakta. Örneğin ticareti hızla arttı. Toplam ihracat ve ithalatın küresel sabit hat aboneliği sayısında dünya genelinde son on yılda üretime oranı 1965 yılında yüzde 22 iken, bugün yüzde kayda değer bir gerileme yaşandı (Grafik 1). 62 seviyesine ulaştı. Uluslararası finans alanında yaşa- nan değişimler ise çok daha çarpıcı. Bugün, finansal sistemlerini yabancı yatırımcılara açmış olan ülke sayısı 50 yıl öncesinin tam üç katı. Küresel finansal varlıkların toplamı 1970 yılında ancak 250 milyar dolar civarında iken, bugün neredeyse 70 trilyon dolara ulaştı.

Yeni Küresel Aktörler Geçtiğimiz elli yılın büyük bir kısmında iki kutuplu bir dünya ekonomisinden bahsetmekteydik. Bir uçta gelişmekte olan, tarım ürünleri ve hammadde ürünleri ticareti yapan çoğunlukla oldukça fakir Güney ülkele- ri, diğer uçta ise dünya ticaretinin büyük bir kısmının yürütüldüğü, endüstriyel üretimin yapıldığı, zengin ve gelişmiş Kuzey ülkeleri vardı. Fakat 1980’lerin ortaların- dan itibaren, bugün yükselen piyasa ekonomileri diye gruplandırdığımız Güney’deki bazı ülkeler sıra dışı bir ivmeyle büyüyerek, küresel ekonomiye hızlı bir şekilde entegre olmayı başardılar. Hızlı Küreselleşme “Dünya küresel bir köydür.” Bu cümle 1964 yılında pek bir Dünya nüfusu ve işgücündeki payları son elli yılda çok şey ifade etmiyordu. Ticari ve finansal bağların kuvvetlen- değişmese de, bu yükselen piyasa ekonomileri başka mesi olarak tanımlanan küreselleşme sayesinde, bu cümle birçok açıdan dünya ekonomisinde varlıklarını hissettirir zaman içinde bir klişeye dönüştü (Grafik 2). Geçtiğimiz oldular. Yarım asırda grup olarak bu ülkelerin dünya

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 33 ANALİZ

Küresel Büyümede Sancılı Kesintiler Dünya ekonomisi bugün yarım asır öncesinin tam altı katı büyüklüğünde. Geçtiğimiz elli yıl içinde küresel ekonomi ortalama yılda yüzde dört civarında büyümüş olsa da, bu büyüme kesintisiz olmadı. Bir çok ülkede büyüme finan- sal krizlerle sekteye uğrarken, küresel büyüme de zaman zaman kesintilere uğradı. 1960’lardan sonraki her on yılda bir dünyada küresel ekonomik duraklama yaşandı (Grafik 5). 1975, 1982, 1991, ve 2009 yıllarında dünyadaki kişi başına düşen gelirde azalma yaşanırken, küresel faaliyetin birçok boyutunda eş zamanlı düşüşler gözlendi.

gayri safi milli hâsılasındaki payları neredeyse iki katına çıktı (Grafik 3). Küresel ekonomik büyümeye katkıları 1965-74 yılları arasında yüzde 30 civarındayken, bugün yüzde 70’in üzerine yükseldi (Grafik 4).

Küresel duraklama dönemleri birçok ülkede ciddi ekonomik ve finansal kesintilerle aynı anda gerçekleşti. 1975 durak- lamasını petrol fiyatlarındaki hızlı artış tetiklerken, 1982 duraklamasında 1979’daki bir diğer petrol krizinin yanı sıra Amerikan Merkez Bankası’nın yüksek enflasyon ile müca- Bu süre zarfında, bazı yükselen piyasa ekonomileri delesi ve Latin Amerikan ülkelerinin borç krizleri rol oynadı. diğerlerinden çok daha üstün bir performans göster- 1991 küresel duraklaması da pek çok ulusal ve küresel meyi başardılar. Örneğin, Brezilya, Rusya, Hindistan sebebe dayanmasına rağmen, genel olarak küresel kimlik ve Çin’deki büyüme son on yıldaki küresel büyümenin kazanmasını birçok yerel ekonomik sorunun diğer ülkele- yarısını oluşturmakta. Bugün Çin dünyanın ikinci, Bre- re transfer edilmesine borçlu. Amerika Birleşik Devletleri, zilya ise yedinci en büyük ekonomisi. 1970 yılında Çin Japonya ve bir çok İskandinav ülkesindeki finansal çalkan- sekizinci, Brezilya ise on altıncı sıradaydılar. En büyük tılar, Avrupa ülkelerinin döviz kuru oranlarında yaşadığı yirmi ekonomi listesi bugün Güney Kore ve Endonez- krizler, Doğu ve Batı Almanya’nın birleşmesi ve de Sovyetler ya gibi daha önceden sıralamanın çok gerisinde kalan Birliği’nin çökmesi bu sorunlardan sadece bir kaçı. 2009 ülkeleri de içermekte. yılına gelindiğinde yaşanan küresel ekonomik duraklamanın

34 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 ardında ise 2007’de Amerika Birleşik Devletleri’nde pat- lak veren finansal krizin hızla tüm gelişmiş ve yükselen piyasa ekonomilerine yayılması yatıyor. Her bir küresel duraklama periyodu sadece bir yıl sür- mesine rağmen, bıraktıkları insani ve sosyal yaralar çok daha uzun ömürlü oldu. Milyonlar işlerini kaybetti, işyer- leri kapandı, finansal piyasalar sarsıldı. En son yaşanan küresel ekonomik duraklama 1930’ların Büyük Buh- ranından bu yana yaşanan en derin kriz olarak tarihte yerini aldı. Dünya genelinde işsiz sayısı 2007’den 2009’a kadar geçen süre zarfında yüzde 20 artarken, 2009 yılında 83 milyon genç insan işsiz olarak kayıtlara geçti. Küresel ekonomi, özellikle işgücü piyasaları, aradan ge- çen bunca yıla rağmen bugün hala 2009 duraklamasının derin izlerini taşımakta.

Yoksulluk ve Eşitsizlik 1965 yılında 3 milyar olan dünya nüfusu, 2013 yılında 7 milyara ulaştı. Fakat küresel ekonomi dünya nüfusundan çok daha hızlı bir şekilde büyüyerek, ortalama bir dünya Geçmişten Geleceğe Bakış vatandaşına çok daha iyi standartlarda bir yaşam vaat et- Dünya 1964’ten beri pek çok büyük değişime sahne oldu. mekte. Her ne kadar ortalama bir dünya vatandaşı elli yıl Nefes kesen teknolojik gelişmelere paralel yaşanan uluslara- öncesine göre çok daha zengin olsa da, küresel büyüme- rası entegrasyon, dünyayı kelimenin tam anlamıyla küresel nin getirdikleri eşit bir şekilde paylaşılamadı. Yoksulluk bir köye dönüştürdü. İki kutuplu dünyadan, yükselen piyasa ve gelir eşitsizliği kronik problemler olmaya devam etti. ekonomileri sayesinde çok kutuplu küresel ekonomiye geçiş yapıldı. Dünyanın birçok yerinde yasam standartları hızla Birleşmiş Milletler, 2000 yılında sunduğu Binyıl Kalkın- yükseldi. Fakat hala finansal krizlere daha iyi cevap verecek ma Hedefleri doğrultusunda aşırı yoksulluk seviyesini makroekonomik ve finansal politikaların yanı sıra, yoksul- 2015 yılında 1990’daki seviyesinin yarısına indirmeyi luk ve eşitsizlik sorunlarıyla baş edecek mücadele yollarına hedefliyordu. Bu hedef her ne kadar beş yıl öncesinden ihtiyacımız var. tamamlanmış olsa da, aşırı yoksulluk birçok düşük gelirli Son küresel ekonomik krizin ertesinde dünyanın ekono- ülkede yaygın olarak hala görülmekte. 1981 yılında hem mik geleceği ile ilgili pek çok fikir beyan ediliyor. Bazıları üst-orta ve hem de düşük gelir seviyesindeki ülkelerde gelişmiş ülkelerin yetersiz ekonomik politikalar neticesinde yaşayan nüfusun yarısı aşırı yoksulluk sınırı olan günde durağan bir periyoda sürükleneceğini savunurken, diğerleri 1.25 dolardan daha az bir gelirle yaşamaktaydı. 2011 ise bugünün inovasyonlarının geçmişteki buluşların çok yılına gelindiğinde üst-orta gelir seviyesindeki ülkeler bu gerisinde kaldığına vurgu yaparak, geçmişte yaşanan hızlı oranı azaltmayı başarmışken, düşük gelirli ülkelerde bu ekonomik büyümenin artık bir hayal olacağını düşünmekte. oranda sadece küçük bir değişim oldu (Grafik 6). Küresel Daha olumlu bir diğer görüşe göre ise, dünya ekonomisi ölçekte, çoğunluğu Afrika ve Güney Asya’da olmak üze- önümüzdeki yıllarda hızlı ve sağlıklı bir şekilde büyüyebile- re, bir milyardan fazla insan halen aşırı yoksulluk içinde cek güçlü bir potansiyele sahip. Bu beklenti, inovasyonlar, yaşıyor. doğru politikalar ve de dinamik yükselen piyasa ekonomile- Gelir eşitsizliği de birçok ülkede hızla artmakta. rinin sayesinde dünyanın bu potansiyeli ortaya çıkarabilme- Pek çok gelişmiş ve yükselen piyasa ekonomisinde siyle gerçekleşecektir. en yüksek yüzde birlik gelir diliminde yaşayanlar, bugün gayri safi milli hasıladan daha büyük pay almak- Geçtiğimiz yarım asırda yaşanan gelişmeleri hiç kimse ta. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri’nde doğru bir şekilde öngöremedi. Aynı şekilde, önümüzdeki elli en zengin yüzde birlik nüfus, ulusal gelirin 50 yıl yılda ne olacağı doğru bir şekilde tahmin edilemez. Fakat, önce yüzde sekizine sahipken bugün yüzde bir tahmin her zaman doğru olacak: akrep yelkovanı kovala- on sekizine sahip. dıkça, dünya ekonomisinin değişimi devam edecek!

IMF - Finance&Development dergisinde yayınlanan çalışmanın özetidir. 2014 KURUMSAL YATIRIMCI 35 PORTFÖY YÖNETİCİSİ GÖZÜYLE

Cari Açık Düşmeden Faiz ve Enflasyon Kalıcı Olarak Düşmez

Enflasyonun düşmeyişinin nedeni yüksek faizler değil, cari açık nedeniyle bir kaç yılda bir ani yükseliş gösteren döviz kurları ve %5 enflasyon hedefine tam inanç oluşmamasıdır.

ürkiye’de faiz-enflas- çeşitli anekdotlarla gözlemliyoruz. ğı cari açık, bu sene 46 milyar Dolar yon ilişkisine çıplak Son 12 yılda Türkiye’de, güçlü mali (milli gelirin %5.7’si) civarında olacak. gözle bakılınca, sanki istikrar ve düşük küresel faizlerin yar- Doğru yönde gitmekle birlikte bu cari faizler artıp daha sonra dımıyla enflasyon ve faizler birlikte açık oranı hala yüksektir ve Türkiye’yi enflasyona yansıyor geriledi. Son bir kaç yılda ise enflas- “elden gelen öğüne” muhtaç etmekte- gibi bir algı oluşabilir. yon %7-8’de takılınca, faizler de %9-10 dir. Türkiye için sürdürülebilir dengeyi MeselaT 2011 ve 2013 gibi yabancı seviyesinde takıldı. Bir sonraki aşama cari açıkta %3-4 civarında görmekteyiz. sermaye girişinin azaldığı dönemlerde enflasyonu %4-5’e, faizleri %5.5-6’ya Buraya ulaştığımızda faiz ve enflasyon piyasada günlük oluşan döviz kurları indirmek olmalı. Bunun için sadece kalıcı olarak düşebilecektir. ve faizler hızla yükselir. Aylık açıkla- para politikası ve bütçe disiplini yeterli nan enflasyon ise takip eden aylarda olmuyor. Türkiye’nin yüksek cari Kredi Notunun Ekonomik ve yükselmektedir. açığının neden olduğu döviz kuru Siyasi Boyutu Yani enflasyonun düşmeyişinin dalgalanmalarını azaltması gerekiyor. Fitch, 3 Ekim’de Türkiye’nin kredi nedeni yüksek faizler değil, cari Bunun için ise Türkiye, uluslararası notunu değiştirmedi. Yatırım notu için açık nedeniyle bir kaç yılda bir ani alanda rekabetçi ürün ve şirketler iki derecelendirme kuruluşunun notu yükseliş gösteren döviz kurları ve yaratabilmelidir. Bu konuda en güzel gerektiği için, şimdi görünümü negatifte %5 enflasyon hedefine tam inanç örnek Samsung, LG, Hyundai ve Kia tutan Moody’s’in Aralık’taki kararı kritik oluşmamasıdır. Döviz kurlarında gibi dünya şirketleri çıkaran Güney önemde. Bize göre Moody’s esas olarak yaşanan %25’lik artış yıllık enflasyona Kore’dir. Güney Kore’nin cari fazlası bir ekonomik bir de siyasi kritere göre 2009, 2011 ve 2013 yıllarında %3 ek 90 milyar Dolar, enflasyonu %2; faizle- karar verecek: katkı yapmıştır. Yıllık zam gören mal ri ise %3 seviyesindedir. 1) Ekonomik Kriter - Cari açığın ve hizmetlerde yıllık zamların %5’ten Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın seyri: Irak ve Suriye ihracat pazarla- ziyade %10 civarında yoğunlaştığını “elden gelen öğün” diye tanımladı- rındaki kayıp, cari açıktaki düzelmeyi

36 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 Grafik: Faiz ve Enflasyon Cari Açığa Bağlı

Mehmet Gerz Genel Müdür, CIO Ata Portföy Yönetimi A.Ş.

Haziran itibarı ile sekteye uğratmaya başladı. Buna mukabil Rusya’ya gıda/ hayvancılık ürünleri satışının başla- ması ve petrol dahil emtia fiyatlarında gerileme Türkiye’nin lehine gelişiyor. Moody’s, dengenin ne yöne gitti- ğini Eylül-Kasım arası gözlemleyip Aralık’ta kararını olgunlaştıracak. liginden “yatırım yapılamaz” ligine ya çalışıyor: Yavaşlayan büyüme ve 2) Siyasi Kriter – TCMB bağımsız- düşecek. Büyüklük sırasına göre %8-9’larda ısrar eden enflasyon. Ancak lığı: Kredi kuruluşlarının bahsettiği Hindistan, Türkiye ve Endonezya de- para politikası tepkisinde önemli bir fark siyasi risk, seçimler ve sonuçları olarak mografik (nüfus) özellikleri nedeniyle, var: Türkiye’de Merkez Bankası politika algılandı. Oysa siyasi risk ile daha ge- uzun vadede en fazla yatırım çekecek faizini %10’dan %8.25’e kadar indirirken; niş anlamda hukukun üstünlüğü, ku- gelişmekte olan ülkeler arasında gö- Hindistan’da Merkez Bankası politika rumların bağımsız ve sağlıklı işleyişi rülürken, kısa dönemde “kırılgan” dış faizini son bir yılda %7.25’ten %8.00’e kastediliyor. En bariz gösterge olarak finansman yapıları nedeniyle iki arada çıkardı. TCMB Başkanı gibi ekonomi TCMB para politikası ve hükümetin bir derede bulunuyorlar. profesörü olan Hindistan Merkez Banka- buna ilişkin tavrı, önümüzdeki aylarda Bu üç ülke arasında kredi notu en sı Başkanı Rajan, Hindistan hükümetinin mercek altında olacak. kritik olan Türkiye; zira nota ilişkin ekonomiyi büyütme ihtiyacına rağmen, ilk işaret olan görünüm Türkiye için enflasyonu kontrol altına alabilmek için Türkiye-Endonezya- “negatif”. Hindistan ve Endonezya faizleri konjonktürel olarak yükseltme Hindistan Kredi Notu için ise istikrarlı anlamında “durağan”. özgüvenine sahip. Karşılaştırması Türkiye’nin diğer iki ülkeye göre zayıf Hindistan örneğinden hareketle Kredi notuna ilişkin siyasi içerikli tarafı daha yüksek bir cari açığı olma- Türkiye’nin bağımsız bir merkez bankası açıklamalar, ekonomiden ziyade politi- sı. Ancak bütçe dengesinde Türkiye politikasına ve ekonomide uzun vadeli ka alanına girer. İş dünyası ve yatırım- Hindistan’dan çok daha iyi; Endo- yapısal reformlara ağırlık vermesi en cıların somut analizlere bakması daha nezya ile benzer konumda. Kısacası doğru stratejidir. Bu anlamda, eko- yararlı olacaktır. Türkiye gibi seçim rakamsal açıdan Endonezya daha iyi nomi yönetimi 2015-2017 Orta Vadeli sürecinden geçen iki Asya ülkesine durumda; Türkiye ile Hindistan ise Program’ında açıklanan cari açık ve bakarsak bazı dersler çıkartabiliriz. benzer sayılır. enflasyonu düşürme önceliklerine sadık Hindistan ve Endonezya’nın kredi Rakamların ötesinde ise Hindistan’ın kaldığı ölçüde Aralık’ta kredi notu düşüş notu aynı Türkiye gibi BBB (-), yani Merkez Bankası politikası Türkiye’ye riski azalacaktır. yatırım yapılabilir seviyenin en alt göre daha bağımsız bir görüntü bareminde bulunuyor. Bu seviye- veriyor. Hindistan ve Türkiye benzer Son Söz: “Elden gelen öğün olmaz; o den notu düşen “yatırım yapılabilir” makro problemlerle başa çıkma- da vaktinde bulunmaz.” (Türk Atasözü)

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 37 SEKTÖR ANALİZİ

Serbest Fonlar

Şeffaflığın ve Yatırım Stratejisinin Önemi

Yüksek risklilik düzeyi ve sadece nitelikli yatırımcılar tarafından yatırım yapılabilir olmaları nedeniyle serbest fonlar, diğer yatırım fonları kadar şeffaf değillerdir. Bu eksiklik serbest fonların pazarlama aktivitelerini de zorlaştırmaktadır.

ermaye Piyasası ancak ilk Serbest Fonun kurulması 2013 itibariyle 2012 yıl sonundaki Kurulu’nun VII-10 kararın ardından üç yıl sürmüş, toplam büyüklüğünün yaklaşık üç sayılı Yatırım Fonlarına Haziran 2009’da gerçekleşmiştir. katına, 710.9 milyon TL’ye ulaşmıştır. İlişkin Esaslar Tebliğine Günümüzde ise 36 adet serbest fon Ancak yurtiçi piyasalardaki belir- 22/09/2006 tarihinde bulunmaktadır. sizliklerin artması, risk iştahındaki yapılan ekleme ile Ser- 2013 yılı içerisinde hızlı bir büyüme gerileme, peş peşe gelen kayıplar ve Sbest Fon kurulmasına izin verilmiş, ivmesi kazanan serbest fonlar Eylül parasal sıkılaşma nedeniyle fon-

38 KURUMSAL YATIRIMCI 2014

2014 sene başından itibaren %9.6’lık bir büyümeyle 561.2 milyon TL tutarındaki büyüklüğe ulaşan serbest fonlar, Eylül 2014 itibariyle toplam yatırım fonlarının %1.66’sını oluşturmaktadır.

olarak oldukça esnektir. Ayrıca ya- tırım fonlarının tabi olduğu piyasa riski, yoğunlaşma riski, kaldıraç oranı gibi pek çok sınırlamaya tabi değillerdir. Fonun risklilik düzeyini Ödül Çengel oldukça artıran bu özellikleri nede- Yönetim Kurulu Başkanı niyle Serbest Fonlar, sadece nitelikli Odifin Stratejik Danışmanlık Hizmetleri A.Ş. yatırımcılar tarafından satın alınabil- mektedir. Bu sınırlama, fonlara olan talebin sınırlı bir yatırımcı bazı ta- lardan çıkışlar oluşmuş, yılın son rafından oluşmasına neden olmakta çeyreğinde %19.8’lik bir küçülme ve dolayısıyla sektörün büyümesi kaydederek, toplam büyüklüğü yönündeki en büyük engellerden 569.7 milyon TL’ye gerilemiştir. 2014 birini teşkil etmektedir. Fon muhasebesi türev işlemlerin sene başından itibaren ise %9.6’lık Yüksek risklilik düzeyi ve sadece piyasaya göre ayarlama yöntemi ile bir büyümeyle 561.2 milyon TL tu- nitelikli yatırımcılar tarafından ya- değerlemesini yapmamakta, türev tarındaki büyüklüğe ulaşan serbest tırım yapılabilir olmaları nedeniyle ürünlerinden gelen pozisyonların fonlar, Eylül 2014 itibariyle toplam serbest fonlar, diğer yatırım fonları büyüklükleri görüntülenememekte, yatırım fonlarının %1.66’sını oluştur- kadar şeffaf değillerdir. Bu eksiklik ve bu nedenle bu fonların aldıkları maktadır. serbest fonların pazarlama aktivite- risk faktörleri net olarak takip edi- Yatırım stratejisini ve limitlerini lerini de zorlaştırmaktadır. Ağır- lememektedir. Sonuç olarak, ser- içtüzüklerinde rahatça belirleye- lıklı olarak ayda bir fiyat açıklayan best fonların türev pozisyonları ve bilme özelliğine sahip olan serbest serbest fonların varlık dağılımları ile bu pozisyonlardan gelen kaldıraç fonlar, bu nedenle varlık yatırımları ilgili açıklamalar oldukça sınırlıdır. etkileri net olarak ölçülememekte- dir. Ancak geri kalan varlık dağı- lımına baktığımız zaman serbest fonların ağırlıklı olarak, %43.56 oranında, Özel Sektör Tahvillerine yatırım yaptıklarını görüyoruz. Devlet Tahvillerindeki %3.5 ve eu- robondlardaki %19.68 oranındaki yatırımlarıyla toplam Sabit Getirili Menkul Kıymetler alokasyonları %66.74 seviyesindedir. Geçtiğimiz dönemlerde serbest fonların getirileri diğer yatırım fonlarının getirileri ile kıyaslandı- ğı zaman daha dalgalı olmuş ve aksine daha düşük bir performans sergilemiştir. 2011 yılında sadece

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 39 SEKTÖR ANALİZİ

çıkış dönemleri genellikle birkaç günden başlayıp bir aya kadar ula- şabilmektedir. Yurtdışı örneklerine baktığımız zaman bu sürelerin iki yıla kadar çıkabildiğini görüyoruz. Yerel yatırımcı algısının çıkış dö- nemlerinin kısa olması konusunda büyük bir etkisi bulunmaktadır. Uzun vadeli yatırım yapma kültürü Türkiye’de yeni yeni yerleşmektedir. Geçmiş dönemlerde serbest fonlar- daki volatilitenin çok yüksek olması nedeniyle yatırımcılar temkinli yak- laşmakta ve bu fonlardan istedikleri an çıkabilmek istemektedir. Yatırım vadelerindeki bu belirsizlik, fonların dört serbest fonun olduğu dönemde nan risklere göre getirilerin düşük daha uzun vadeli yatırım dönemleri ortalama olarak %9.37 değer kay- olması ve en önemlisi, yüksek oy- gerektiren fon stratejilerini uygula- beden serbest fonlar, 2012’de %6.04 naklık göstermesi yatırımcıların bu masını olanaksız kılmaktadır. ve 2013’te %8.44 değer kazanmıştır. fonlara ilgisini törpülemektedir. Sektörün gelişimi nitelikli yatırımcı 2014 yılbaşından itibaren %5.63 Ayrıca fonlama vadelerinin kısa algısının değişmesine, fon elde tutma dönem getirisi bulunan fonların yıl- olması serbest fonların uzun vadeli sürelerinin uzamasına ve bunun lıklandırılmış getirisi ise %8.10’dur. yatırım stratejisi oluşturmalarına sonucunda fonların değer yaratan Yatırımcılar açısından bakıldığı engel olmaktadır. Belirledikleri yatırım stratejileri ile alternatif yatı- zaman Hazine faiz oranlarının yatırım stratejileri gereği bu fonların rım araçlarından ayrışabilmelerine %10,80 - %11,50 civarında olması, piyasalardaki volatiliteden etkilen- bağlıdır. Pazarlama aktivitelerini güç- Özel Sektör Tahvil getirilerinin ise meden değer yaratabiliyor olmaları lendirecek olan bu uygulamalar aynı %13.00 - %14.00’lere ulaşması bu için, fon çıkışlarının sınırlandırılma- zamanda güveni arttırarak yatırımcı dönemde serbest fon yatırımlarının sı gerekmektedir. Ancak uygulama talebini destekleyecektir. Ancak ya- cazip olabilmesi için getiri ortala- aşamasına geçtiğimizde Türkiye’de, tırımcı algısının değişmesi vakit ala- malarının bunun oldukça üzerinde, ihraç edilen serbest fonların bü- caktır. Bu nedenle zaten büyümenin alınan volatilite riskini anlamlı yük bir kısmında bu tarzdaki bir oldukça yavaş olduğu Yatırım Fonları kılabilecek bir seviyede seyretmesi uygulamanın mevcut olmadığını sektöründe, serbest fonların payı çok gerekliliğini oluşturmaktadır. Alı- görüyoruz. Mevcut serbest fonlarda hızlı bir artış göstermeyecektir.

Yatırım stratejileri gereği bu fonların piyasalardaki volatiliteden etkilenmeden değer yaratabiliyor olmaları için, fon çıkışlarının sınırlandırılması gerekmektedir.

40 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 EKONOMİST

PARASAL GENİŞLEME VE KIRILGAN BEŞLİ

lkeler arası faiz rım stratejisi, ülkeler arası sermaye farklarından akışının önemli tetikleyicilerinden yararlanarak biri. Uluslararası yatırımcının, kısa getiri hedefleyen vadede, söz konusu kur değişim- yatırım strateji- lerinin ülkelerarası faiz farkını sine çoktandır aşamayacağı öngörüsü temelinde Üaşinayız. Özellikle 2000’li yılların hareket ettiği ve kur değişimleri başından itibaren Japonya ekono- üzerine oynanan bir kumar olarak misini canlandırmak için uygula- da tanımlanan bu stratejinin, orta nan parasal genişleme politikası vadede (ortalama getiri olarak) “quantitative easing” ile Japonya’da yatırımcının yüzünü güldürdüğü sıfır seviyelerini gören faizlerin, de elimizdeki verilerden biri. Fakat uluslararası oyuncuların iştahını eldeki diğer bir veri ise, faizin kabarttığı bir gerçek. Sonucunda, yüksek olduğu ülkelerde, büyük “yen carry trade” adıyla bilinen ve sermaye hareketlerinin önlenemez Yrd. Doç. Dr. Mehmet Gökhan Göktan Okan Üniversitesi Finansal Riskleri Araştırma Türkiye’de de fazlasıyla aşina oldu- baskısı altında değerlenen kurun, ve Uygulama Merkezi - OKFRAM ğumuz bu en basit uluslararası yatı- ters yönde sert sermaye hareketle

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 41 EKONOMİST

riyle aşırı değer kaybedip olası bir sonrası) değerlendirmede buluna- yatırımcının doğal olarak yatırım döviz krizini tetiklemesi. bilmek adına, 2008 yılı ile FED’in stratejisinde ısrarcı olduğunu gös- Küresel finansal kriz sonrası, FED 22 Mayıs 2013 tarihli açıklamasına terir. Tabloda ayrıca, yatırımcının tarafından uygulamaya konulan ve kadar geçen süreyi incelemek fay- 2008-2010 sonu ve 2011-2013Ç1 Japonya’da uygulanan politikanın dalı olabilir. arası olmak üzere iki ayrı dönemde muadili olarak görebileceğimiz Tabloda, 2008 yılı başından 2013 haftalık ve üç aylık getirileri görü- parasal genişleme politikası (mone- yılı birinci çeyrek sonuna kadar lebilir. Her iki dönem haftalık ve tary easing) ile birlikte Amerika’da geçen sürede, dolar ile borçlanıp üç aylık getirileri incelendiğinde, 2009 başı itibariyle bankalar arası kırılgan beşli olarak adlandırılan ikinci dönem getirilerinin birinci gecelik borçlanma faizleri yıllık piyasalara yatırım yapan ve pozis- döneme oranla sert bir şekilde bazda %0.14 seviyesini gördü. Bu- yonunu haftalık ve üç aylık süreler- düştüğü, hatta Türkiye, G. Afrika nun doğal sonucu olarak, Japonya le yenileyen yatırımcının elde ettiği ve Hindistan’da negatif getirilerin ile karşılaştırılamayacak ölçüde bü- ortalama getiriler gösterilmekte. ortaya çıktığı görülmekte. Bunu, yük sermaye akışlarının, özellikle fonlamanın esas olarak 2010 sonu- gelişmekte olan ülkelerde uzun bir Uluslararası yatırımcı açısından na kadar yoğun bir şekilde devam müddet sıcak para baharı yaşattığı bakıldığında, haftalık ve üç aylık ettiği, 2011 sonrası ise uluslararası bir gerçek. FED’in 22 Mayıs 2013 ortalama getirilerin pozitif olması yatırımcının büyük olasılıkla bek- tarihli finansal varlık alımlarının (Türkiye haricinde), bu beş ülkeye lentiler çerçevesinde yavaş yavaş azaltılacağı, 18 Aralık 2013 tarihli gerçekleşen yatırımdan oluştu- likiditeye kaçışı olarak yorumlaya- parasal genişleme politikasının rulacak basit bir portföyün orta biliriz. terk edileceği açıklamalarını ise vadede kazançlı bir hamle oldu- gelişmekte olan ülkelerdeki para ğunu göstermekte. Diğer taraftan, Burada önemli olan noktalardan birimlerinin dolar karşısında sert daha önemlisi, bu durum 2008- biri ise, her iki dönem yıllık bazda değer kayıpları izledi. Sonuç ola- 2013Ç1 dönemi boyunca bu beş ortalama faiz farklarını karşılaş- rak, özellikle yüksek cari açığıyla ülkenin büyük miktarda fonlandı- tırdığımızda ortaya çıkmakta. başta Türkiye olmak üzere, kısa ğının da açık bir göstergesi. Başka Birinci döneme göre, ikinci dönem vadeli sermayeye ihtiyaç duyan bir ifadeyle, orta vadede kazanan risk priminin sadece Türkiye ve gelişmekte olan ülkeler, uluslararası yatırımcıyla anlamamız gereken, G.Afrika’da gözle görülür bir şekil- yatırımcının likiditeye kaçışın- ortalamada döviz piyasası düzeltme de azalması, her iki ülke yatırımcı- dan oldukça muzdarip. İlerleyen hareketlerinin faiz farklarına baskın sının ikinci dönem negatif ortalama zamanlardaki en büyük tehlike ise çıkamadığı gerçeğidir ki, bu da getirisine bir nebze açıklık geti- döviz piyasalarında daha sert dü- zeltme hareketlerinin bir ekonomik krizi tetiklemesi. Bütün bunlara ek olarak, ulusla- rarası yatırımcının yüksek oranda Özellikle yüksek cari açığıyla başta Türkiye beklentiyi satın almış olması teselli- olmak üzere, kısa vadeli sermayeye ihtiyaç duyan si ise hâlâ oldukça yüksek seyre- den risk primlerinin, (2008, 2009 gelişmekte olan ülkeler, uluslararası yatırımcının yıllarına oranla görece azalmış olsa da) giderek azalan vadelerde likiditeye kaçışından oldukça muzdarip. İlerleyen sermaye giriş çıkışına engel teşkil zamanlardaki en büyük tehlike ise döviz piyasalarında etmemesi olasılığı nedeniyle ha- fifletici bir sebep olarak görülme- daha sert düzeltme hareketlerinin bir ekonomik yebilir. Bu sebeplerden dolayı, önü- müzdeki süreç hakkında (2014 ve krizi tetiklemesi.

42 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 rebilir. Fakat her iki dönemde de makroekonomik değişimlerden ba- gibi çok düşük bir seviyede olması Brezilya ve Endonezya’da aynı ka- ğımsız olarak, uluslararası yatırım- tezimizi güçlendirebilir nitelikte. lan ve dahası Hindistan’da artan or- cının 2013 sonrası beklentiyi satın Fakat yine de net bir çıkarımda bu- talama faiz farkları (haftalık olarak aldığına yönelik bir açıklamaya zor lunmak oldukça güç. Bütün bunlara %4.59’dan %7.90’a) ikinci dönem da olsa itebilir. Bu durum tablo- karşın, önümüzdeki sürece yönelik, (2011-2013Ç1) büyük oranda azalan nun sonunda görülen 2008 başı ve belki de daha net ifade edebilece- ortalama getiri için farklı bir açık- 2013Ç1 itibariyle meydana gelen ğimiz asıl mesele, Amerika’da artan lamada bulunmamızı gerektiriyor. faiz farklarına bakarak da güçlen- faizin, risk primi oldukça azalmış G. Elimizdeki veri bizi, söz konusu dirilebilir. Dahası, 2013 birinci çey- Afrika ve özellikle Türkiye piyasaları ülkelerde ikinci dönem süresince rek sonunda Amerika’da bankalar için doğuracağı olası daha büyük gerçekleşen önemli politik ya da arası gecelik faizlerin hâlâ % 0.16 sorunlar olarak gözüküyor.

Haftalık ve Üç Aylık Dolar Carry Trade Getirileri (%)

HAFTALIK Türkiye Brezilya G.Afrika Hindistan Endonezya 2008-2013Ç1 Ortalama Getiri -0.006 0.156 0.027 0.002 0.101 En Düşük -8.248 -10.966 -9.826 -4.136 -8.977 En Yüksek 7.425 8.170 11.110 3.458 6.504 Haftalık Ortalama Faiz Farkı (Yıllık Bazda) 7.068 9.678 5.200 5.999 5.613 2008-2010 Ortalama Getiri 0.025 0.241 0.176 0.004 0.158 Haftalık Ortalama Faiz Farkı (Yıllık Bazda) 9.404 9.788 6.381 4.590 6.395 2011-2013Ç1 Ortalama Getiri -0.047 0.044 -0.170 -0.001 0.027 Haftalık Ortalama Faiz Farkı (Yıllık Bazda) 3.943 9.534 3.639 7.900 4.637

ÜÇ AYLIK Türkiye Brezilya G.Afrika Hindistan Endonezya 2008-2013Ç1 Ortalama Getiri -0.190 1.996 0.141 0.072 1.220 En Düşük -17.960 -15.301 -17.518 -7.321 -12.449 En Yüksek 11.085 21.864 23.680 7.450 15.654 Haftalık Ortalama Faiz Farkı (Yıllık Bazda) 7.201 9.412 5.046 6.689 5.196 2008-2010 Ortalama Getiri 0.644 3.266 1.828 0.223 2.054 Haftalık Ortalama Faiz Farkı (Yıllık Bazda) 9.482 9.642 6.255 5.340 6.353 2011-2013Ç1 Ortalama Getiri -1.209 0.443 -1.921 -0.112 0.200 Haftalık Ortalama Faiz Farkı (Yıllık Bazda) 3.998 9.131 3.609 8.480 4.523 Başlangıç Faiz Farkı (Yıllık Bazda) 10.928 6.298 6.463 2.320 4.213 Bitiş Faiz Farkı (Yıllık Bazda) 4.344 6.864 3.344 8.720 4.024 * Hesaplamalar yazarın kendi hesaplamalarıdır. ** Hesaplamalar bankalararası gecelik faizler ele alınarak yapılmıştır. Döviz kurları WM Reuters gün sonu kapanış değerleridir. *** Bütün veriler Datastream üzerinden alınmıştır.

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 43 ARAŞTIRMA

Yatırım Fonu Derecelendirme Yöntemlerinin Karşılaştırılması ve Türkiye Uygulamaları Her ne kadar kullanılan metodolojiler fon performansına ilişkin geçmişe yönelik analizleri yansıtmakla eleştirilse de, uluslararası alanda yatırımcıların yatırım kararlarını alırken derecelendirme notlarını kullandıklarına ilişkin akademik çalışmalar mevcuttur.

erecelendirme bir önceki yıl beş ya da dört yıldız sektör, büyüklük gibi unsurlara kuruluşları tara- alan fonlara yapıldığını göstermekte- bağlı olarak kategorilere ayrılır. fından fonlara dir. Buna ek olarak Del Guercio ve Böylelikle homojen gruplar yaka- yıldız atanması, Tkac1 ortak çalışmalarında, fonların lanması hedeflenir ve yatırımcılar dünyada sıklıkla yıldız atamalarında değişiklik mey- benzer risk skalasındaki fonları kullanılan bir dana gelmesi halinde, normalüstü karşılaştırabilirler. Morningstar Duygulamadır. Her ne kadar kullanı- nakit giriş/çıkışına maruz kaldıkları- yöntemi fayda teorisine dayanır lan metodolojiler fon performansına nı göstermişlerdir. ve riske göre düzeltilmiş geti- ilişkin geçmişe yönelik analizleri Bu çalışmada Morningstar, Lipper ve ri (MRAR) hesaplanarak fonlar yansıtmakla eleştirilse de, ulusla- EDHEC yatırım fonu derecelendirme karşılaştırılır. Hesaplamada aylık rarası alanda yatırımcıların yatırım yöntemleri incelenerek, Türkiye uy- getiriler kullanılır, sıralamalar 3, 5 kararlarını alırken bu notları kullan- gulamaları ile karşılaştırılmaktadır.2 ve 10 yıllık dönemler baz alınarak dıklarına ilişkin akademik çalışmalar yapılır. mevcuttur. 1995 tarihinde Boston Morningstar Yöntemi: Globe ve Wall Street Journal’da Morningstar kategorisinde ilk olarak yayınlanan bir rapor, ilgili yıldaki fonlar yatırım yaptıkları varlık türle- yeni fon yatırımlarının %97’sinin ri, portföy dağılımları, coğrafi bölge,

44 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 w Korunma: Hesaplama yapılan trem kayıpları modellemesi açısından dönemdeki negatif getirilerin topla- ihtiyatlı bir yaklaşım olduğu söylene- mı bilir. w Giderler: Bulunulan kategorideki w İstikrar: Lipper yöntemine benzer fonların gider rasyolarına göre sırala- biçimde Hurst katsayısından fay- ma dalanılır. Ancak Lipper yönteminin w Vergi avantajı: Fonlar vergisel tersine fon getirisinin istikrarı yerine, avantajları dikkate alınarak sıralan- portföy yöneticisinin alfa yaratma maktadır. Bu kriter sadece ABD’deki becerisi sorgulanır. fonlar için uygulanmaktadır. Diğer yöntemlerin aksine Edhec yöntemi, ilgili ölçütler hesaplandıktan Edhec Yöntemi: sonra yüzdesel dilimler ile sıralama Edhec Risk and Asset Management yerine belirli kriterlerin sağlanıp Doç. Dr. Mehmet HORASANLI Center tarafından geliştirilen yöntem, sağlanmadığını kontrol etmektedir. Kontrol ve Takip Müdürü üç temel kritere dayanmaktadır: Dolayısıyla göreceli bir değerlendir- İş Portföy Yönetimi A.Ş. w Alfa: Kategori bazında fon me yerine, her fon yukarıda sıralanan getirilerini en iyi şekilde açıklayan ölçütlerde verilen hedefleri sağlama endeksler ile fon getirileri regres- nispetinde not alabilmektedir. Bir Burada ERt ifadesi ile risksiz faiz yona tabi tutulur. Hem fon getirileri kategoride yer alan tüm fonların oranı ile indirgenmiş reel getiri belir- hem de endeksler risksiz faiz oranı alfası pozitif ve Hurst katsayısı 0.5’ten tilmektedir. y ise fayda teorisindeki getirisinden arındırılır. Regresyon büyük ise her biri beş yıldız ile dere- riskten kaçınma katsayısını temsil et- denkleminin sabiti, portföy yöneti- celendirilebilmektedir. mektedir ve Morningstar yγ=2 olarak cisinin aktif yönetim ile elde ettiği Türkiye uygulamalarını incelediği- kullanmaktadır. Herhangi bir katego- kısım alfa olarak adlandırılır. mizde, çeşitli kuruluşların metodoloji rideki tüm fonlar için ilgili hesaplama olarak genellikle yurtdışı örnekle- yapıldıktan sonra %10, %22.5, %35, rinden bir tanesini benimsedikleri %22.5 ve %10’luk dilimlerle 1-5 yıldız görülmektedir. Dolayısıyla yurtiçi skalasında atama yapılır. uygulamalarında da kategori, kriter Haftalık veriler kullanılarak analiz seçimi veya incelenen zaman aralığı Lipper Yöntemi: yöntemi için son üç yıl tercih edil- farklılaştırılarak yurtdışına ben- Lipper yöntemi de benzer şekilde mektedir. zer metodolojiler kullanılmaktadır. fonları kategorilere ayırarak analize w Riske Maruz Değer: Yatırımcılara Bilgim dahilinde Türkiye’de fonlara başlamaktadır. Daha sonra aşağıda fonun risk seviyesi hakkında bilgi yıldız ataması yapan dört kurum bu- sıralanan beş kategori için ayrı ayrı verebilmek için Cornish-Fisher tipi lunmaktadır: Saha, Gündüz Capital, derecelendirilmektedir. Yatırımcı ka- eşik değer olarak %1 kullanılan riske Fonmarket ve Ludens. rar verme noktasında hangi kategori- maruz değer kullanılmaktadır. Eks- Saha Kurumsal Yönetim ve Kredi yi ön planda tutuyorsa, karar meka- nizmasını ona göre kurgulayabilir. Tablo1: Yurtdışı derecelendirme yöntemlerinin karşılaştırılması w Toplam getiri: Bu kategoride fon- lar tarihsel getirilerine göre en yük- Karşılaştırılan kategori Morningstar Lipper Edhec sekten düşüğe göre sıralanarak, en yüksek dilime karşılık gelen fonlar Homojen kategori • • beş yıldız ile derecelendirilecek şe- Risk ölçütlerini dikkate alma • • • kilde, %20’lik dilimlere ayrılmaktadır. Uç risklerin hesaplamaya dâhil edilmesi • • Sadece getiri arayan, riski önemseme- Performansın sürekliliğinin analizi • • yen yatırımcılara yöneliktir. Yıldız atama yöntemi Bulunulan Bulunulan Fonun sağladığı w İstikrar: Hurst katsayısı3 ve fonun kategori ile kategoride kriterler ve çan eğrisi %20’lik dilimler zaman içerisin- yer aldığı kategorinin ortalama getiri- deki değişimi si üzeri getiri

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 45 ARAŞTIRMA

Derecelendirme A.Ş. yöntemi işleyiş içinde %10,%20,%40,%20 ve %10’luk grupların ardından uygulanan stil olarak Lipper yöntemine benzemek- dilimlerle 1-5 yıldız skalasında atama analizi ile ölçülmektedir. Risksiz tedir. Fonların dereceleri önceden yapılır. Bir yıl ve üç yıllık perfor- faiz oranından arındırılmış haftalık belirlenmiş performans, karşılaştır- mansın içerisinde altı aylık getirinin getiriler üzerinden üç yıllık dönem malı performans, ortalama perfor- de olması sebebiyle, son altı aylık için analiz gerçekleştirilir. Sadece mans, fon ömrü, volatilite ve sharpe performans nihai derecede büyük portföy yöneticisinin performansını oranı gibi altı parametre göz önüne ağırlığa sahiptir. Ayrıca riskten değerlendirebilmek amacıyla getiri alınarak verilmektedir. Performans korunma katsayısı olarak Amerika hesaplamasında, yöneticinin kontrol olarak aylık getiriler kullanılmakta, uygulamasına benzer biçimde iki edemediği giderler hesaplamaya dahil karşılaştırmalı performans olarak kullanılmaktadır. Bu ise kıyaslamada edilmemektedir. Modelin bu yakla- fonun bulunduğu kategorinin o aya fark yaratmasa da mutlak inceleme- şımı yatırımcılar için bir anlam ifade ilişkin ortalama getirisi kullanılmak- de yanıltıcı sonuçlar doğurabilecek- etmese de, portföy yöneticileri için tadır. Ortalama performans olarak tir.4 (www.fonmetre.com ) önemli bir artıdır. Her bir kategori uzun dönemli getiriyi dikkate alabil- Datascope A.Ş. tarafından uygulanan için ilgili kategoride yer alan fonların mek adına fonun dolaşımda olduğu Fonmarket yönteminde ise yatırım yatırım yaptığı varlık grupları dikkate süre boyunca aylık getirilerinin fonları A-tipi, B-tipi ve genel kate- alınarak, ayrı bağımsız değişken ortalaması kullanılmakta, volatilite gori altında analize tabi tutulur. İlk endeks takımları kullanılmaktadır. olarak da bu getirilerin standart sap- aşamada kategori bazında fonların Böylelikle açıklama gücünün yüksek ması hesaplanmaktadır. Bu sıralanan getiri ve kayıpları, ikinci aşamada olması garanti altına alınmakta, altı kritere ağırlıklar verilerek, fonun fonların ortalama getiri ve riske göre buna rağmen açıklama gücü %70’in nihai derecesi belirlenmektedir. düzeltilmiş (likit fonların ortalama altındaki (R^2<%70) fonlar derecelen- Nihai not elde edildikten sonra %10, getirilerinden oluşan bir endeks dirme dışında bırakılmaktadır. Hurst %22.5, %35, %22.5 ve %10’luk di- kullanılır) performanslarını gösteren katsayısının yaratılan alfa için kul- limlerle 1-5 yıldız skalasında atama getiri ve risk değerleri hesaplanır. lanılması modelin bir diğer önemli yapılır. Bu ağırlıkların açıklanmıyor İlgili dönemdeki fon ortalama geti- artısıdır. Böylelikle fon yöneticisinin oluşu, altı kriterin birbirine çok risinin tüm getirilerin ortalamasına yönetim becerisi kaynaklı performan- benzer ölçütler olması (örnek olarak bölünmesi ile elde edilen sonuca sının sürekliliği araştırılmaktadır. performans, volatilite ve sharpe ora- getiri değeri, ilgili dönemdeki fon nı) en büyük eleştiri olarak belirtile- ortalama kayıp değerinin tüm ka- bilir. (www.fonbul.com) yıpların ortalamasına bölünmesi ile 1 Del Guercio, Diane & Tkac, Paula A., Gündüz Capital Finansal Araştır- elde edilen sonuç ise risk değeridir. 2002. "The Determinants of the Flow of malar A.Ş. tarafından geliştirilen FM olarak adlandırılan gösterge Funds of Managed Portfolios: Mutual Fonmetre yöntemi daha çok Mor- ise getiri değerinden risk değerinin Funds vs. Pension Funds," Journal of ningstar yöntemini çağrıştırmaktadır. çıkartılması sonucu elde edilir. Her Financial and Quantitative Analysis, Fonlar TKYD tarafından açıklanan bir fon, FM gösterge değerine göre Cambridge University Press, Cambridge kategoriler altında gruplandırılarak, sıralanarak %10, %20,%40,%20 ve University Press, vol. 37(04), p. 523-557, kategori bazında Morningstar baş- %10’luk dilimlerle 1-5 yıldız skalasın- December. lığı altında açıklanan fayda teorisi da atama yapılır. Fon kategorilerinin 2 Katkılarından dolayı Doç.Dr. Serra temelli analize göre karşılaştırılır. çok geniş tutulmuş olması, fonların Eren Sarıoğlu ve Dr. Nazlı Kalfa Baş’a Morningstar’dan farklı olarak analiz belirli piyasa koşullarında ön plana teşekkür ederim. daha kısa bir periyot için (6 ay, 1 yıl çıkmasına sebebiyet vermektedir. 3 HORASANLI Mehmet, 2013, “Hurst ve 3 yıl) fayda ayarlı net getirilere (www.fonmarket.com ) katsayısının alım-satım stratejisinde uygulanır ve elde edilen sonucun or- Son olarak, Ludens yönteminin Ed- kullanımı”, Kurumsal Yatırımcı Dergisi, talaması alınır. Altı aydan daha kısa hec yöntemi ile benzerlikler göster- Sayı:23, s.56-57 geçmişi olan fonlar derecelendirme diği söylenebilir. Derecelendirmede 4 HORASANLI Mehmet, 2008, “On dışında bırakılırken, bir veya üç yıl alfa ve alfanın sürekliliği iki ana the determinants of portfolio choice: geçmişi olmayan fonların getirileri kriter olarak dikkate alınmaktadır. An experimental study via fractional yerine, kategori ortalaması kullanıla- Fon yöneticilerinin alfa yaratma programming”, İ.Ü.İşletme Fakültesi rak hesaplama yapılır. Fon kategorisi becerileri, oluşturulan homojen Dergisi, Vol:37(1), p.39-48

46 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 GELİŞMEKTE OLAN PİYASALAR

Gelişmekte olan Ülkeler ve Aktif Risk Yönetimi Yatırımcılar Çin Halk Cumhuriyeti’nin konjonktürel problemleri ve Amerika Birleşik Devletleri’nin faiz artırım beklentisiyle şüpheci ve gergin bir tavır almış durumdalar, bu da sonuç olarak küresel para akımında kendini gösteriyor.

elişmekte olan eksi verilerde buldu. MSCI Emer- ülkelerin hisse ging Markets endeksi, yılbaşından senedi piyasala- itibaren başlayan ve Ağustos ile sona rı geride kalan eren dönemde %15 oranında bir aylardaki pozitif artışla muazzam bir yükseliş göster- Gökhan Kula, CFA Yönetici Ortak, Fon Yöneticisi eğilime karşın, miş (Avro bazında hesaplanmıştır, MYRA Capital Ggeçtiğimiz Eylül ayında kendini kaynak: Fact-Set Research), akabinde

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 47 GELİŞMEKTE OLAN PİYASALAR

Eylül ayında %3,5 değer kay- tuda özellikle Amerikan doları te, çoğu zaman dikkatler sadece betmiştir. Yatırımcılar Çin Halk diğer ülkelerin para birimlerine büyük BRIC ülkelere yönelebiliyor. Cumhuriyeti’nin konjonktürel nazaran güç kazandı. Buna karşılık, diğer gelişmekte problemleri ve Amerika Birleşik olan piyasalar dışında oldukça Devletleri’nin faiz artırım beklen- Bu senaryonun gelişmekte cazip yatırım potansiyeli sunuyor. tisiyle şüpheci ve gergin bir tavır olan ülkelerin piyasalarını kötü “Frontier Markets” olarak bilinen almış durumdalar, bu da sonuç yönde etkilemesi sürpriz olarak ülkelerin son yıllarda gösterdiği olarak küresel para akımında algılanmamalı. Bu etki özellik- gelişime bakıldığı zaman bu tez kendini gösteriyor. Bu nedenle le “Fragile Five” piyasalarının kanıtlanıyor. piyasa katılımcıları Eylül ayında, – para birimleri ve borsalar - BlackRock’un verilerine göre, son haftalarda daha çok baskı beş milyar Amerikan dolarını altında kalması ile boy gösterdi. gelişmekte olan ülkelerin hisse- Makroekonomik negatif görü- BYF’lerinden çekmiştir. nüme ilave olarak jeopolitik sorunlar (Ukrayna, Irak/Suriye) “Fragile Five” (Kırılgan eklenince, özellikle gelişmekte Beşli) Eylül’de geri döndü olan ülkelerin piyasaları gibi ABD Merkez Bankası FED’ in “High-beta” piyasalarının risk geçen yılın Mayıs ayındaki olası yapısı ortaya çıktı. Kurumsal ya- sıkı para politikası (Tapering) tırımcılar, Emerging Markets gibi açıklaması, gelişmekte olan cazip yatırım olanaklarını kul- ülkeler üzerinde yoğun baskı lanmak ve riskini azaltmak için oluşturmuştu. Bu baskıdan en esnek bir varlık dağıtımı ve aktif Kaynak: Deutsche Bank çok Brezilya, Hindistan, Endo- risk yönetimi uygulayabilirler. nezya, Güney Afrika ve Türkiye nasibini aldı. “Fragile Emerging Markets: Aktif Gelişmekte olan piyasalara yatırım Five”, yani kırılgan beşli kav- Risk Yönetimi ile yatırım yapan kurumsal yatırımcılar, yük- ramı bu zaman diliminde çok fırsatları kullanmak sek istikrarsızlık oranını ve olası yaygınlaştı, fakat piyasaların bu Uzun vadede gelişmekte olan ül- kayıp potansiyelini göze almak yılbaşından itibaren sakinleş- kelerin büyüme imkânından pay durumundalar. Piyasaya göre mesi ile birlikte gelişmekte olan sahibi olmak isteyen kurumsal adapte olan esnek asset allocation ülkelerin piyasaları gelişmiş yatırımcıların, geçmişte oldu- (varlık yönetimi) stratejileri bu ko- ülkelerin piyasalarına kıyas- ğu gibi gelecekte de çok daha nuda çok açık bir şekilde avantajlı landığında yeniden pozitif güç dikkatli ve özenle seçimlerini durumda: düzenli dengeleme ve kazandı. yapmaları gerekiyor. Gelişmekte bununla birlikte aktif risk yöne- Mario Draghi’nin Avro bölgesi olan ülkeler varlık türü olarak timi yatırımcılar için bir seçenek için tasarladığı “All In (hepsi çok heterojen olmakla birlik- olabilir. içeri)” Quantitative Easing para politikası stratejisine rağmen, son haftalarda FED ve piyasalar değişik bir senaryo üzerinde yoğunlaşıyor. Makroekonomik negatif görünüme ilave Bu senaryoya göre FED, Amerika Birleşik Devletleri’nin olarak jeopolitik sorunlar (Ukrayna, Irak/Suriye) ekonomik yapısının devamlı güç kazanması ile birlikte faiz eklenince, özellikle gelişmekte olan ülkelerin artırımlarının hızla yaklaştığı- piyasaları gibi “High-beta” piyasalarının risk nı yorumluyor. Piyasalar buna kayıtsız kalmadı ve bu doğrul- yapısı ortaya çıktı.

48 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 Equal-Weighting (Eşit Ağırlık) endekslenme avantajı Gelişmekte olan ülkeler varlık türü Gelişmekte olan ülkelerin endeks ve Fon/BYF’lerine yapılan yatı- olarak çok heterojen olmakla birlikte, çoğu rımları dikkatle incelemek tavsiye edilebilir. Çoğu endeksler kapita- zaman dikkatler sadece büyük BRIC ülkelere lizasyon ağırlıklı ve böylece bir- yönelebiliyor. kaç büyük ülkenin hâkimiyetinde olduğundan, bu gibi olumsuz bir özellik ortaya çıkmaktadır. MSCI miş endekslere ve alternatif risk Emerging Markets Endeksi’nin primlerine düşük bir maliyet ile yaklaşık yüzde 60’ı dört büyük erişimi sağlamak. Örneğin bizim ülke endeksi tarafından domine stratejilerimizde tutarlı bir şekilde edilmektedir (Çin Halk Cumhu- bir endeksleme olanağı uyguluyo- riyeti, Kore, Tayvan, Brezilya). ruz: eşit ağırlık (1/n endeksleme). Yatırımcılar derişik bir portföy Böylece bir yandan kapitalizasyon elde ediyorlar ve bununla paralel ağırlıklı Benchmark endeksleri- olarak orta ve küçük gelişmekte nin ve yatırım araçların zaafları olan ülkelerin gelişim fırsatından eksiltiliyor ve bilimsel olarak test yararlanamıyorlar. edilmiş ve onaylanmış piyasa aykırılık (mesela Small-Cap primi, Value primi) diğer bir getiri kay- MSCI Emerging Markets, Eşit Ağırlıklı Endeks dagilimi, Ekim nağı (Alpha) olarak kullanılıyor. 2014 (Kaynak: MYRA Capital, Sonuç olarak MSCI Emerging FactSet Research) Markets endekse eşit ağırlık uygu- lanınca çok daha geniş bir yatırım portföyü oluşuyor ve Özellikle aktif risk yönetim stratejisi ufak ama cazip gelişmekte olan ve eşit ağırlık endekslenmesi, diğer ülkeler daha yüksek yatırım gelişmekte olan ülkelere yönelik oranı ile portföy dağılımına etkisi klasikleşmiş yatırım araçlarından oluyor. ciddi biçimde farklı kılmaktadır. Negatif bir eğilim gösteren piyasala- Gelişmekte olan piyasalara yö- ra yatırım oranı, arzu edilmeyen ve nelik son haftalardaki olumsuz büyük zarar dönemlerini önlemek MSCI Emerging Markets, Endeks değerlendirmelere rağmen, birçok amacıyla tutarlı bir şekilde azaltı- dagilimi, Ekim 2014 (Kaynak: MYRA Capital, FactSet Research) konuda gelişmekte olan ülkele- lıyor. Bilindiği üzere bahsettiğimiz re yapılacak yatırımlar için artı bu tür negatif eğilimler, gelişmekte noktalar sayılabilir. Sanayileşmiş olan ülkelerde her an boy göstere- Bu nedenle biz MYRA Capital ülkeler ile karşılaştırıldığında bilir. olarak optimize edilmiş ve “Smart değerleme oranları (Fiyat-Kazanç Beta” olarak bilinen bir endeks- Oranları) son yıllarda önemli öl- Gelişmekte olan ülkelere yönelik leme stratejisi uyguluyoruz. Bu çüde cazibesini artırmıştır. Ayrıca eşit ağırlıklı yatırımlar ile yatırımcı- sayede kapitalizasyon ağırlıklı düşük borçluluk ve yüksek eko- larımıza bu ülkelere çok daha geniş endekslerin zaaflarını minimuma nomik büyüme oranları ve genç bir erişim sağlayabiliyoruz. Genel- indirmek mümkün oluyor. “Smart bir nüfus, gelecek için önemli likle bu erişim endeks ürünlerinde Beta” endeksleme stratejisinin ana anahtar değerler olarak göze veya aktif hisse ürünlerinde müm- amacı yatırımcılara optimize edil- çarpmaktadır. kün olmuyor.

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 49 VIOP

Kurumsal Yatırımcılar Opsiyon Piyasası’na Ne Zaman İlgi Gösterecek? Yeni dönemde kurumsal fonlar arasındaki rekabet rasyonelleşip performansa dayalı hale geldikçe, opsiyonları ilk kullanan fonların rekabette öne geçeceğini düşünüyorum.

on üç yılda Türk sermaye piyasasında ya- şanan olağanüstü değişimin adımlarından biri, borsaların tek çatı altında birleşmesiy- di. Bu birleşme sonucunda İzmir’deki Va- deli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB) Borsa İstanbul (BIST) Vadeli İşlem ve Opsiyon SPiyasası’nın (VIOP) bir parçası haline geldi. Bu birleşmenin hemen sonrasında 2012’nin sonunda, BIST çatısı altında vadeli işlem kontratlarıyla beraber opsiyonlar işlem görmeye başladı. Bu piyasada, zaten işler halde bulunan Endeks-30 vadeli işlem kontratları

50 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 Bağımsız bir data sağlayıcı olan Rasyonet’in yayın- ladığı veriye göre, Özel Emeklilik fonlarındaki pay oranı %15 ile %17 arasında değişmekte. Bu oran diğer fonlardaki %3’lük seviyenin beş katından daha fazla. Türkiye Sermaye Piyasası Birliği’nin yayınladığı verilere göre, özel emeklilik sistemindeki varlıkların çift haneli büyüme trendi göz önüne alındığında, pay piyasası ve opsiyonları açısından olumlu bir seyir olasılığı oldukça yüksek.

Fırsatların farkında mısınız?: Ben kurumsal yatırımcıların henüz mantalite olarak pay ve pay endekslerine dayalı opsiyonlara hazır olmadığını düşünüyorum. Kanımca opsiyonlar hem strate- Albert Krespin ji çeşitliliğini arttırmada hem de kıstas üstü getiri Genel Müdür Deutsche Securities Istanbul (finans terminolojisinde alfa denir) yaratmada önemli fırsatlar sunuyor. Ayrıca risk kontrolünde varantlar gibi opsiyonlar da çok etkin kullanılabilir. Kurumsal tarafta, özellikle hisse senedi fonları dışındaki kontratlara ilgi çok zayıf kaldı. Son altı aylık arasında performans rekabetinde opsiyon ciddi bir süreçte bazı kurumların gönüllü piyasa yapıcılığı rolü avantaj sağlayabilir. Yeni dönemde kurumsal fonlar üstlenmesiyle hareketlilik biraz artmış durumda. Yine arasındaki rekabet rasyonelleşip performansa dayalı de piyasadaki aktivite henüz istenen seviyeye ulaşmadı. hale geldikçe, opsiyonları ilk kullanan fonların reka- Bu yazımda bu ilgi eksikliğinin nedenlerini, kendim bette öne geçeceğini düşünüyorum. gözlemlediğim kadarıyla, okuyucularla paylaşmaya çalı- şacağım. Kendi uzmanlık alanımın pay piyasası olması Yatırımcının ve piyasa profesyonellerinin bilgi nedeniyle daha çok paylara ve pay endekslerine dayalı eksikliği: Türev ürünlerin yatırımcıya ve aracı ku- ürünler açısından değerlendirmelerde bulunacağım. rum çalışanlarına anlatılması konusunda çaba gös- Kısa bir parantez açayım; işlem hacmi henüz istenen teren pek çok kurum var. Bu çabaların sonuçlarını seviyede olmasa da, endişelenecek bir durum görmüyo- uzun vadede göreceğiz. Bugün bir yatırımcı / piyasa rum. VOB’dan örnek vermek gerekirse; 2005’de başla- çalışanı profilinin fotoğrafını çektiğinizde türev araç- yan Endeks-30 sözleşmelerinde işlem hacminin tatmin lar özelinde bilgi birikiminin çok yüksek olmadığına edici seviyelere gelmesi iki yılı bulmuştu. Sonraki yıllar- şahit oluyoruz. Bu durum opsiyonlara ilginin sınırlı da işlem hacmi pay piyasasını bile yakaladı, sonrasın- kalmasına neden oluyor. da biraz yavaşlama olsa da bu kontratlar canlı şekilde hayatına devam ediyor. Özetle, işlem hacminin artması için biraz zamana ihtiyaç var. Parantezi kapatıyorum. Kurumsal yatırımcı eksikliği: Opsiyon piyasası dün- Bugün bir yatırımcı / piyasa yada daha çok kurumsal yatırımcıların ilgi gösterdiği bir piyasa. Türkiye’de ise kurumsal yatırımcılar henüz çalışanı profilinin fotoğrafını yeni yeni portföylerinde hisse oranlarını arttırmaya çektiğinizde türev araçlar özelinde başlıyorlar. Faiz ve enflasyon oranlarının normalleş- mesi, oynaklığın azalması, yatırım ufkunun daha uzun bilgi birikiminin çok yüksek vadeye yayılması hisseye olan ilgiyi arttırıyor. Örneğin Özel Emeklilik Sistemi’ndeki teşvikler fon büyüklüğünü olmadığına şahit oluyoruz. Bu durum arttırdıkça bu sektörün hisse piyasalarına ilgisi daha da opsiyonlara ilginin sınırlı kalmasına artacaktır. Hisseye ilgi arttıkça da bu hisselerin türevle- rine olan ilgi artacaktır. neden oluyor.

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 51 VIOP

Aracı kurumlarda altyapının hazır olmaması: Bir çok aracı kurum altyapı olarak bu ürünlere hazır değil. Halihazırda pay piyasası Bu hazırlık sadece alım satıma aracılık etmekle ya da kapandıktan sonra iki saate yaklaşabilen teknolojiyi sağlamakla sınırlı değil. Opsiyonlar taşıdıkla- rı risklerden dolayı iyi bir risk yönetim sistemi üzerinde gün sonu süreçleri yaşanabiliyor. Gün çalışabilecek yatırım araçları. Bu sistemlerin kurulması- nın biraz zaman alacağını tahmin ediyorum. sonu süreçlerinin belki bir defa daha gözden geçirilip iyileştirmeler yapılması Yabancı kurumsal yatırımcılar: Yabancı yatırımcılar da altyapının hazırlanmasını bekliyorlar. Bu da zaman bu operasyonel riskin azaltılmasına katkı alıyor. Opsiyon piyasasının mutabakat ve takas süreçleri hisse piyasasına göre birkaç kademe daha karışık. Vade sağlayabilir. sonunda fiziki uzlaşma, bu süreçleri daha karmaşık hale getiriyor. Hisse opsiyonlarında yabancı kurumlar Operasyonel süreçlerdeki zorluklar (gecikmeler): altı aydır işlem yapmaya başladılar. Eylül ayından itiba- Opsiyon kontratlarında her akşam BIST’de başlayan, ren ise paya dayalı opsiyonlarda bazı yabancı kurumlar Takasbank ile devam eden ve en sonunda aracı kurum- işlem yapabilmeye başladılar. larda sonlanan bir gün sonu süreci var. Aracı kurumlar, son yatırımcıya teminatları ve pozisyonları kontrolden Likidite sağlayıcılığı / piyasa yapıcılığı: Opsiyon geçmiş bir konfirmasyon yollama yükümlülüğü taşıyor. piyasası aynı anda onlarca dayanak varlık üzerine Kontrat sayısının fazlalığı, yeni kontratların spot piya- yazılmış yüzlerce sözleşmeden oluşuyor. Bu sözleşme- sadaki gelişmelere göre oluşturulması, risk defterlerinin lerin başa baş olanlarında likidite sağlayıcılığı olması span algoritmasına göre çalıştırılıp gün sonu teminat bu piyasaya canlılık getirebilir. Bunun ilk örneklerini yükümlülüklerinin hesaplanması hep bu süreci uzatan görmeye başladık. Endeks-30 kontratlarında yaklaşık faktörler. Kurumsal yatırımcı eğer opsiyon alıp satar- altı ay önce başlayan hareketlilik, Eylül ayında pay sa bu sürece bir adım daha ekleniyor. Zira kurumsal opsiyonlarında da görülmeye başladı. Gönüllü likidite yatırımcının, bu konfirmasyonu alıp kendi fon değer- sağlayıcıları bu iki kontrat grubuna hareketlilik getirdi. lemelerine işleyerek gün sonu fon fiyatını hesaplaması Yurtdışındaki gelişmiş türev ürünler borsalarında uygu- gerekiyor. lanan piyasa yapıcılığını teşvik edici projeler, bu süreci Bu konuda BIST ve Takasbank önemli çalışmalar yapıp daha da hızlandırabilir. sürecin kısalmasını sağladılarsa da halihazırda pay Pay opsiyonları işlem hacmindeki zıplama, aynen piyasası kapandıktan sonra iki saate yaklaşabilen gün endeks opsiyonlarındaki gibi (beş ay geriden gelerek) sonu süreçleri yaşanabiliyor. Gün sonu süreçlerinin bel- Eylül ayında gerçekleşti. ki bir defa daha gözden geçirilip iyileştirmeler yapılma- sı bu operasyonel riskin azaltılmasına katkı sağlayabilir.

Avrupa Birliği kurallarına uyumluluktaki gecikme- ler: 2008 finansal krizi sonrasında AB düzenleyici kuru- mu ESMA (European Securities and Markets Authority) türev işlemlerin sermaye karşılıklarıyla ilgili yeni bir düzenlemeyi uygulamaya alıyor. Bu düzenleme EMIR (European Market Infrastructure Regulation) adıyla anılıyor. Bu düzenlemenin geçerlilik tarihi 2014 Aralık. Buna göre, organize ya da tezgah üstü piyasada gerçek- leştirilen türev işlemlerin takasını sağlayan merkezi kar- şı taraf (Central Counterparty – CCP) statüsündeki AB ülkeleri dışındaki kurumların (Türkiye’de Takasbank), ESMA’nın EMIR yönergelerine uygun şekilde ESMA’ya bazı raporlamalar yapmaları gerekiyor. Bu raporlama

52 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 sürecinin önkoşulu ise Takasbank gibi kurumların tındaki işlem hacminin pay piyasasındaki işlem hacmi- ESMA’ya bir “uyumluluk” başvurusunda bulunması ve ne göre durumunu tespit etmek için kullanabiliriz. Son sonrasında uyumlu hale gelmesi. üç yılda, BIST Endeks-30 kontratlarının işlem hacmi, Peki bu uyumluluk olmazsa ne olacak? Bu durumda spot piyasanın %60’i ıle %80’i arasında değişmiş. Bu ESMA, uyumlu olmayan karşı taraflarda (CCPlerde) Av- oranın 3’ün üzerine çıkabildiği hatta 5’e yaklaştığı ör- rupa bankalarının taşıdığı riskler için caydırıcı sermaye nekler mevcut. karşılıkları ayrılmasını emrediyor. Diğer bir deyişle, Şimdi bir de henüz BIST’de tam çalışmayan opsiyon VIOP’da yüksek pozisyon tutan Avrupa yatırım banka- piyasasına bakalım: larının ve fonlarının, bu pozisyona bağladıkları sermaye onlarca kat artıyor ve dolayısıyla sermaye karlılığı sıfıra yaklaşıyor. Sermayesi kıt Avrupa yatırım bankaları için bu durum, VIOP’da yüksek pozisyon taşımayı imkansız hale getiriyor. Bunun sonucunda, başta endeks arbitraj pozisyonları olmak üzere, çeşitli stratejilere hizmet eden pozisyonların çözülmesi ve çok küçülmesi riski var. Halihazırda tıpkı pay piyasasında olduğu gibi, VIOP’da da açık pozisyonların yarıdan fazlası yabancı banka ve yatırımcıların elinde. Bu açık pozisyon her vade sonun- da öteleme işlemleri sayesinde ilave likidite ve işlem hacmi yaratıyor. Bu pozisyonların küçülmesi hem işlem hacmine olumsuz etki yapabilir, hem de piyasadaki oynaklığı arttırabilir. Daha da önemlisi endeks arbitrajı etkinliği olmadığı durumlarda vadeli işlem kontratları, gerçekçi değerinden şaşabilir. İşlem hacminde hareket 2014 yılında başladığı için BIST İlgili okuyucular, ESMA yönergeleri ve EMIR konusun- burada sıfıra çok yakın. Bu piyasa daha hareketli hale da detaylı bilgiler için dipnotlardaki web kaynaklarını geldiğinde diğer borsa örneklerine bakınca, pay piyasa- kullanabilirler. sının %50’si ve üzerine ulaşabilecek potansiyel mev- cut. Üstelik bu piyasaların kendi aralarındaki olumlu Opsiyon Piyasası ne kadar büyüyebilir? etkileşiminden dolayı işlem hacminin daha da artması Bu soruya iki grafikle cevap vermek istiyorum. Birincisi sözkonusu. pay piyasası işlem hacmine oranla endeks vadeli işlem http://www.esma.europa.eu/system/files/2013-1959_qa_ kontratlarındaki işlem hacminin BIST ve bazı seçilmiş on_emir_implementation.pdf borsalardaki durumu. http://ec.europa.eu/internal_market/financial-markets/ Bu durumu çalışan bir Endeks-30 vadeli işlem kontra- docs/derivatives/130513_equivalence-procedure_en.pdf

2008 finansal krizi sonrasında AB düzenleyici kurumu ESMA, türev işlemlerin sermaye karşılıklarıyla ilgili yeni bir düzenlemeyi uygulamaya alıyor. Bu düzenleme EMIR (European Market Infrastructure Regulation) adıyla anılıyor.

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 53 YABANCI KONUK

ALMAN EKONOMİK MUCİZESİ FON SEKTÖRÜNDE DE KENDİNİ GÖSTERDİ

Efama 2014 Haziran verilerine göre, Avrupa Yatırım Fonları Sektörü’nde varlık büyüklüğüne göre yüzde 14.1 payla İrlanda ile birlikte üçüncü sırada olan Almanya’nın yatırım fonları sektörünün gelişimi, etkileyen faktörler ve geleceğe ilişkin beklentilerini German Association of Investment and Asset Management Companies (BVI) Genel Direktörü Thomas Richter, Kurumsal Yatırımcı’ya değerlendirdi.

urumsal ya- Mevcut büyüklükleri nedir? yük kısmını, rakamsal olarak 76.7 tırımcıların Kurumsal yatırımcı Alman fon milyar euroyu, yalnızca kurumsal Almanya eko- sektörünün motoru durumundadır. yatırımcılar için ihraç edilen ürün- nomisi için Geçtiğimiz yıl, bireysel ve kurum- ler olan “Spezialfonds” çekti. Bu önemi ve rolünü sal yatırımcılar fon sektörüne net trend yıl boyunca da devam etti. Kaçıklar mısınız? 83 milyar Euro emanet etti. Bü- 2014 yılında, fon sektörü 56 milyar

54 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 yüksek getiri sağlayan devlet tah- Fonlara yatırım kültürü villeri yanı sıra özel sektör tahvili, nasıl gelişti? Kısa bir tarihçe hisse senetleri veya gayrimenku- verebilir misiniz? le yönlendiriyor. Bunun için de Almanya’da yatırım fonları, 1950 profesyonel fon yönetimi arayışına yılında Allgemeine Deutsche giriyorlar. Kurumsal yatırımcıların Investmentgesellschaft ADIG maruz kaldıkları sıkı düzenleme kuruluşu ile 60 yıldan fazla bir za- incelemeleri yüzünden, onlar da man önce oluştu. İkinci Dünya Sa- yüksek derecede düzenlenmiş ens- vaşı biteli henüz beş yıl olmuş ve trümanları ve artan ölçüde daha parasal reform iki yıl öncesinde iyi risk yönetimi ve raporlamayı yapılmışken, o zaman için bunun tercih ediyorlar. Bugünlerde bir çok cesur bir karar olduğu söylenebi- küçük ve orta ölçekli kurumsal ya- lir. Almanlar enflasyon, ekonomik tırımcı, fon şirketlerinin profesyonel kriz, diktatörlük ve toplu çöküşü risk yönetimi ve raporlamasına bel yaşamışlardı. Ancak Alman eko- bağlamış durumda. nomik mucizesi beraberinde fon sektörünün gelişimini getirdi. İlk Yatırım ve emeklilik fon- Thomas Richter başta, iki milyon Alman Deutsche larının rolünü geliştirmek Director General marklık iki yatırım fonu vardı. için BVI neler yapmaktadır? BVI Bundesverband Investment und Asset Altı yıl sonra, 1956’da, yedi fonun Finansal okuryazarlık ve Management e.V. German Association of Investment and Asset varlıkları 132 milyon Deutsche eğitim alanındaki faaliyetleri Management Companies marka ulaşmıştı. O yıl dört yeni nelerdir? portföy yönetimi şirketi kuruldu Zamanımızın büyük bir bölümünü, ve yeni bir sektör doğmuş oldu. sektörümüzün emeklilik tasarruf Bu arada, bütün bu olanlar henüz sisteminde önemli bir rol oynadığı- Euro para girişi kaydetti ki bunla- daha yasal bir dayanağa veya nı anlatmakla geçiriyoruz. Bir çok rın 41.5 milyar Euroluk bölümünü devlet lisansına sahip değildi. bireysel yatırımcı hayat sigortalarına Spezialfonds oluşturuyor. Genel Yatırım sektörü için yasal çerçeve veya mesleki emeklilik sistemlerine olarak, Spezialfonds’a yapılan 1.2 daha sonra, 1957 yılında oluştu- akan aylık tasarruf miktarının yatı- trilyon Eurodan fazla yatırımın ruldu. Bugünün bakış açısıyla ve rım fonlarına yatırıldığının farkında Alman yatırım sektörü tarafından mevcut düzenleme dalgası göz değil. Bu yüzden finansal eğitimin yönetilen varlıkların yaklaşık yarısı önüne alınınca, bu inanılması güç çok önemli olduğunu düşünüyoruz. kadarını oluşturduğu söylenebilir. görünüyor. Daha iyi bilgi, otomatikman daha Spezialfonds’a yatırım yapan ku- iyi yatırımcı koruması da getirecek- rumsal yatırımcıların çoğu sigorta Sizce bu gelişmenin arkasın- tir. İnsanlar ne kadar erken eğitilir- şirketleridir, emeklilik sistemleri ise daki ana etkenler nelerdir? lerse o kadar iyidir. Beş yıldan fazla diğer bir büyük kısmı oluşturur. Yasal düzenlemelerde, özel- bir zamandır ulusal çapta “Hoch Kurumsal taraftaki güçlü artış iki likle vergilerde, değişiklikler im Kurs” isimli bir okul projesi şeyi göstermektedir: İlk olarak, yapıldı mı? yürütüyoruz. 10’dan 12’ye kadar “Spezialfonds” Almanya’da çok Kurumsal yatırımın gelişmesi- değişen okul sınıfları için materyal- popüler bir yatırım aracıdır. İkinci nin çeşitli nedenleri bulunuyor. ler geliştirildi. Program, öğretmen- olarak, portföy yönetimi sektörü Temel nedenlerden biri kurumsal ler tarafından yüksek oranda kabul Spezialfonds yoluyla, dolaylı olarak yatırımcılara emeklilik şartından gördü. Toplamda, öğrencileri için kurumsal emeklilik programları dolayı sürekli taze para gelmesi. 1.2 milyon civarında broşür verdik. veya diğer provizyon ürünlerini Onlar da buna karşılık büyük Buna ilaveten, üyelerimiz para yönettiği için, emeklilik tasarruf bir payı fon şirketlerine emanet yönetimi ve ekonomik sistemin sistemi için önemli bir rol oyna- ediyorlar. Düşük faiz oranları işleyişini anlatmak üzere düzenli maktadır. yatırımcıları artan ölçüde daha olarak okullara finansal uzmanlar

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 55 YABANCI KONUK

gönderiyorlar. Hiç kuşkusuz, bu getirili varlıklara güvenmeli. Bu- düzenlemenin çok dominant bir tür girişimler sadece geçici çözüm nun yerine, dengeli/karma fonlar şekilde kalacağını öngörüyoruz. olabilir. Temel bir ekonomi anlayışı aylardır çok popüler durumda. Örneğin, Avrupa Birliği’nde tüketi- toplumumuzda öyle önemli bir Bu da bireysel yatırımcıların daha ci koruması ve fon dağıtımı artan hale geldi ki finansal eğitimin okul yüksek getiri aradıklarını, ancak ölçüde uyumlu hale gelecek. Buna müfredatının bir parçası olması halen hisse senedi almaktan kork- karşın bizi rahatsız eden ise artan gerektiğini düşünüyoruz. Hükümet tuklarını gösteriyor. ölçüde, çelişen ulusal inisiyatiflere bu eğitim politikası görevini göz Düşük faiz politikası kurumsal maruz kalmak zorunda olmamız, ardı edemez. Bu yüzden, ulusal yatırımcıları da rahatsız edi- bazen AB düzenlemesinin de çapta “ekonomi” dersinin okullara yor. Getiri taahhütlerini yerine önünde uygulamaya geçiriliyorlar. getirilmesi çağrısını yapmaktayız. getirebilmek için yatırım politika- Bunu hesaba katarak, sektörün larını yeniden gözden geçirmek istemdışı zarar görmesini önle- Almanya yatırım fonları sek- zorunda kalıyorlar. Birçok anket, mekte ve tüm finansal ürünler törü Avrupa’daki borç krizin- sigortacıların ve diğer kurumsal için Avrupa düzeyi bir oyun alanı den nasıl etkilendi? yatırımcıların varlıklarını hisse için çalışmakta kararlıyız. Kurum- Süpriz bir şekilde, Avrupa borç senetlerine ve gayrimenku- sal yatırımcılar için uzun vadede krizi Almanya’da bireysel tasarruf- le kaydırmak istediğini ortaya emeklilik hükmü, özellikle mesle- çuların davranışında fazla bir deği- koyuyor. Ancak, yaklaşan Sol- ki emeklilik ve uzun vadeli altyapı şiklik yaratmadı. Almanya Merkez vency II düzenlemesi bir çoğunu finansmanının daha ilgili hale ge- Bankası’na göre, bireysel finansal bunu yapmaktan alıkoyuyor. Bu leceğine ikna olmuş durumdayız. varlıkların yaklaşık yüzde 40’ı mev- varlıkların önemli oranda daha Bunu göz önüne alarak, düzenle- duat hesabı ve nakitte bulunuyor. fazla özsermaye ile karşılanması yicilerin kurumsal portföyleri aşırı Ancak Avrupa Merkez Bankası’nın zorunda kalınacak. Bu, altyapı düzenlemeye tabi tutmayacaklarını faiz politikası nedeniyle, yatırım- gibi alternatif yatırımlar için de umuyoruz. Buna karşın, politika cılar “risksiz” olarak görülen bu geçerli. Bu yüzden BVI, Solvency yapıcıları, alternatif varlıklara yatı- tür yatırımlardan çok az getiri elde II ile daha ılımlı sermaye şartları rım söz konusu olduğunda, daha edebiliyorlar. Ağustos ayında, 10 getirilmesi çağrısında bulunuyor. pratik bir yaklaşımda bulunmaya yıllık devlet tahvilinin getirisi ilk teşvik edeceğiz. Eğer bu başarılı kez yüzde 1’in altına indi. Buna Önümüzdeki dönemde Av- olursa ve fon yöneticileri karşılı- karşılık, hisse senetleri ve fonlar rupa yatırım fonları endüst- ğında bu yeni pazar fırsatlarından paranın sadece yüzde 15’ini oluş- risinde temel belirleyiciler yarar sağlarsa, kurumsal yatırımın turuyor. Aslında, yatırımcılar daha neler olabilir? Almanya’daki dinamik büyümesini çok hisse fonlara ve diğer yüksek Gelecek yıllar için fon sektöründe sürdüreceğini tahmin ediyoruz.

56 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 PYŞ TANITIM AZ Global Portföy Yönetimi A.Ş.

ilindiği üzere, sağlamıştır. 2012 yılı içerisinde Ayrıca, “Formula Karpayı” hisse Avrupa’nın önde senedi yoğun fonumuz, BIST30 gelen varlık yöne- endeksinin %10’dan fazla değer kay- ticilerinden Azimut bettiği, ülkemizde ve dünyada birçok ile Türkiye’nin 20 siyasal ve ekonomik çalkantıya Byıllık sermaye piyasası deneyimi- sahne olan 2013 yılında %26’yı aşan ne sahip Global Yatırım Holding’in bir getiri sağlayarak, tüm menkul köklü finans kuruluşu Global Portföy kıymet yatırım fonları içerisinde en Yönetim A.Ş., güçlerini AZ Global yüksek getiriyi sağlamış olan fon Portföy Yönetimi A.Ş. çatısı altında olma başarısını göstermiştir. “Formu- bir araya getirdiler. Azimut Grup; la Karpayı” fonu hisse senedi yoğun 25 milyar euro portföy büyüklüğü, bir fon olmasına rağmen başarılı per- yaklaşık 150 bin müşterisi, yöneticisi Barış Hocaoğlu formansını, piyasaya göre çok daha olduğu 80’i aşkın kolektif yatırım Genel Müdür düşük bir volatilite ile gerçekleştir- kuruluşu ve 1500’den fazla finansal AZ Global Portföy Yönetimi A.Ş. miştir. İlgili dönemde düşük volatilite danışmanı ile Kıta Avrupa’sının en ile sağladığı performansın yanı sıra büyük bağımsız portföy yönetim fon, altı ayda bir tahsil etmiş olduğu kuruluşlarından birisidir. 2008 yılın- bir komite tarafından denetlenen nakit temettüleri yatırımcılara kupon da uluslararası arenaya adım atan ilk Global Sukuk Fonu gibi ürünleri olarak ödemiş olup, özellikle uzun Azimut, faaliyetlerini dört kıta ve 12 sermaye piyasamızla tanıştırmıştır. vadeli yatırımcılara, yapmış olduk- ülkeye yaymış olup, yerel ortağı Glo- Lüksemburg’da 2013 yılında kurulan ları hisse senedi yatırımlarının bir bal Yatırım Holding ise enerji, finans, ve portföy yönetimi İstanbul’daki neması olarak değerlendirilebilecek gayrimenkul ve altyapı alanlarındaki portföy yöneticilerimiz tarafından temettü vasıtasıyla ortaya çıkan nakit yatırımlarını, 2014 yılı içerisinde yapılan bir UCITS fonu olan Global akışından da faydalanma imkânı dünyanın en büyük cruise limanı Sukuk fonu, Eylül 2014 itibariyle 70 sağlanmıştır. işletmecisi haline gelerek taçlandır- milyon USD büyüklüğü aşmış ve Özellikle ülkemizde henüz tam ola- mıştır. dünyanın en büyük sukuk fonu ha- rak aktive edilmemiş bir hizmet olan Söz konusu güç birliği ile AZ Global line gelmiştir. Aynı fonun bir eşi de finansal danışmanlık, AZ Global’in Portföy Yönetimi A.Ş. sermaye piya- yine sermaye piyasası mevzuatımız temel faaliyet alanlarından birisini salarına yeni bir bakış ve yaklaşım çerçevesinde Türkiye’de kurulmuş oluşturmakta olup, bu anlamda getirmeye yönelik bir vizyon ile olup, bu fonu daha önce kurulmuş Azimut’un yurtdışında kurmuş oldu- faaliyetlerine devam etmektedir. Hali olan Kira Sertifikası fonlarından ğu finansal danışmanlık ağının bir hazırda iki adedi Lüksemburg’da ayıran temel özellik; fonun sadece benzerini Türkiye’de AZ Global bün- kurulmuş UCITS fonu olmak üzere, Türk Devleti ve Türkiye’de yerleşik yesinde kurmaya yönelik ilk adımlar toplam 13 adet yatırım fonunu ve kurumların ihraçlarının yanı sıra tüm 2013 yılında atılmaya başlamıştır. 100’e yakın yatırımcıya ait portföyü dünyada gerçekleşen sukuk ihraçla- AZ Global Portföy Yönetimi A.Ş., yönetmekte olan şirketimizin, 2014 rına yatırım yapıyor olmasının yanı yeni sermaye piyasasının yürürlüğe Ağustos sonu itibariyle yönettiği var- sıra, ilk ve tek İslam Hukuku’na uy- girmiş olduğu şu günlerde özellikle lık toplamı 600 milyon TL’yi aşmıştır. gunluğu belgelenmiş fon olmasıdır. söz konusu mevzuatın getirmiş ol- Birçok ilke imza atan AZ Global Yine Lüksemburg’da kurulmuş olan duğu yenilik imkânlarını ve avan- Portföy Yönetimi, kupon ödeyen ilk ve sadece Türk sermaye piyasası tajları kullanmak suretiyle sektör- menkul kıymet fonu, hedef vadeli araçlarına yatırım yapan Lira Plus deki yenilikçi ve öncü konumunu sabit getirili fonlar, yurtdışı sukuk ih- fonu da, bir yıl içerisinde yaklaşık güçlendirmeyi hedeflemekte olup, yıl raçlarına yatırım imkânı sağlayan ve 100 milyon Euro büyüklüğe ulaşarak içerisinde yeni bazı ürünleri piyasaya İslam hukuku kurallarına uygunluğu ülkemize ciddi bir sermaye girişi sunmaya hazırlanmaktadır.

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 57 FON DÜNYASI FON DÜNYASINDAN HABERLER FON FON DÜNYASINDANDÜNYASINDAN Derleyen: Halim Çun Genel Müdür, Gedik Portföy Yönetimi A.Ş. HABERLERHABERLER ICI Global, Asya Bölgesel Fon Pasaportu İnisiyatifini Olumlu Karşıladı

sya-Pasifik Ekonomik İşbirliği sağlayacak. hem fon sponsorlarına hem de fon ya- Örgütü’ne (APEC) üye 21 ülke- Söz konusu pasaport, ilk olarak Aust- tırımcılarına fayda sağlayacaktır,” dedi. den altısı – Avustralya, Güney ralian Financial Centre Forum’un 2010 Operasyonel konularda ise ICI Global, Kore, Yeni Zelanda, Singapur, raporunda tavsiye edilmişti. Australian diğer bölgelerdeki portföy yönetimi- TaylandA ve Filipinler – biraraya gelerek Financial Centre Forum, önde gelen ne erişimi gereksiz şekilde kısıtlayan, Asya Bölgesel Fon Pasaportu (ARFP) bir finansal hizmetler merkezi olarak ülkeler arasındaki benzer veya ters inisiyatifini oluşturdular. ARFP, bir yandan Avustralya’nın gelişimini raporlamak düşen delegasyon kurallarının altını ekonomik farklılıkları kabul ederken üzere 2008 yılında kuruldu. çizdi. Vergi konusunda, pasaportlan- ve yeterli ölçüde yatırımcı korumasını ICI Global, girişimin uzun vadeli uygu- mış fonların, anavatanındaki vergi sağlayıp, rekabetin gelişmesine yardımcı lanabilirliği, sınırötesi fon çerçevesinin teşviklerine bakılmaksızın, eşit vergiye olurken, kayıtlı fonların her bir ülke ara- başarısı için operasyonel, uygulama ve tabi olması gerektiği, bunun şirketler sında pasaportlanmasını sağlayacak. vergi konularının göz önüne alınması arasında rekabeti ve yatırımcılar için de Amerikan Investment Company gerektiğini bildirerek, bunun için tavsi- seçeneği destekleyeceği kaydedildi. Institute’un uluslararası kolu ICI Global, yelerde bulundu. Altı ülkenin 2013 yılında imza koydu- Asya fon pasaportunu “zamanında ve ICI Global Asya-Pasifik Başkanı Qiumei ğu belgede, pasaportun 2016 yılında heyecan verici” bir inisiyatif olarak değer- Yang, “Bölgede fon sektörünün güçlü uygulamaya geçmesi öngörülüyor. lendirdi. büyümesine denk geldiği için zaman- Çalışma grubu ülkelerinin hükümetleri APEC raporuna göre, fon pasaportu uygu- lama mükemmel” diye konuştu. ICI detaylı pasaport düzenlemelerini içe- laması 170,000 kişilik istihdam yaratabi- Global araştırmasına göre, pasaport ren bir konsültasyon belgesi yayınladı. lecek ve Asyalı yatırımcıların her yıl fon girişimindeki altı ülkeyi de içeren Konsültasyon süresi Temmuz 2014’te yönetim masrafına giden $20 milyar’ı da Asya-Pasifik bölgesinde son 20 yılda doldu. Gelecek çalışma grubu toplantısı tasarruf edilmiş olacak. toplam fon varlıklarında yüzde 450’nin Kasım ayında yapılacak. Pasaport yürürlüğe girdiğinde, katılan üzerinde büyüme yaşandı. Asya bölgesi ekonomileri arasında yö- Yang, “Küresel olarak rekabetçi ve netilen fonların sınır ötesi pazarlamasını başarılı olabilmesi için, fon şirketleri mümkün kılmak üzere tüm taraflarca yönetim kaynaklarını ve araştırma kabul edilmiş bir çerçeve oluşturacak. sistemlerini artan ölçüde merkezileşti- Daha uzun vadede pasaport, fonların riyor, ve tek bir fon yapısının tüm altı Asya/Avrupa karşılıklı anlaşması ile Asya ülke ekonomisinde etkin bir şekilde bölgesinden Avrupa’ya pazarlanmasını da sunulmasını sağlayan pasaport kavramı

58 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 İrlanda’dan serbest fonların borç vermesine yeşil ışık

vrupa’nın en büyük fon bir sorun haline gelmesi ile, Merkez firmalara kredi akışını sağlamak ve pazarlarından birisi olan Bankası ihtisaslaşmış kredi fonları- bankaların bıraktığı boşluğu doldur- İrlanda, ülkede yerleşik nın uluslararası borç verebilmesine mak üzere Avrupa Birliği piyasasını serbest fonların Merkez imkan tanıyan düzenlemeler için varlığa dayalı menkul kıymetler için ABankası’nın belirlediği yeni kurallar düğmeye bastı. Titizlikle hazırlanan diriltme çabasında olduğu dönemde altında şirketlere borç vermesine izin söz konusu kuralların yıl sonuna geldi. vermeye hazırlanıyor. kadar yürürlüğe girmesi bekleniyor. Avrupa’da finansal kriz sonrası tahvil Buna göre, bir kredi fonu bir kredi ihraç edemeyecek kadar küçük şirket- alıcısına varlıklarının dörtte birinden ler sigortacılar, özel sermaye şirketleri fazla borç veremeyecek ve fonun ve serbest fonlar gibi diğer kaynaklar- üstlenebileceği borç 1’e 1 oranla dan borç alma arayışında. sınırlı olacak, yani 100 milyon euro İrlanda, önceden serbest fonların varlığı olan bir fon 100 milyon euro düzenleyiciler tarafından çok riskli borç alabilecek. görülmesi nedeniyle bu fonların borç İrlanda Merkez Bankası’nın bu vermesine izin vermiyordu, ancak girişimi, Avrupa Merkez Bankası ve krediye erişimin Avrupa’da büyüyen İngiltere Merkez Bankası’nın küçük

Fonlara rekor para akışı yaşanırken çoklu varlık fonları revaçta

atırım fonlarına olağandan Çoklu varlık fonlarına en fazla ilgi büyük bir miktarda para İspanyol yatırımcılardan geldi. Net akışının yaşandığı yılın satış rakamı €6.2 milyar’a ulaştı. ilk yarısında, çoklu varlık Onları, €6 milyar ile Almanlar ve €5 Yfonları rekor düzeyde para girişi ile milyar ile İngilizler takip etti. Alli- dikkat çekti. anz Global Investors’ Income and Thomson Reuters’a göre, yılın ilk Growth fund €3.4 milyar ile sek- yarısında bu fonlara €62.5 mil- törde en fazla varlığı toplayan fon yar düzeyinde bir para akışı oldu. olurken, onu Morgan Stanley’nin ken, bu rakam yine de geçen yıl Yarıyıl değerlendirmesinde Thom- Diversified Alpha Plus strategy fonu yaşanan €7 milyar’luk çıkıştan iyi son Reuters, Avrupa’da fonlara ilk izledi. bir sonuç oldu. yarı itibariyle “olağanüstü” bir para Haziran sonu itibariyle çoklu varlık Avrupa’da bu yıl satışta ilk 10 akışı olduğunu belirtti. Rapora göre, yatırımları toplam fon sermayesinin sırayı alan fonların yedi tanesi yatırım fonlarında net satışlar €252 yüzde 10’una ulaşırken, hisse fonlar BlackRock’ın iShares fonları olur- milyar ile 2013 yılındaki toplamın yüzde 35, tahvil fonları ise yüzde ken, ilk yarıda elde ettiği €19.2 (€188 milyar) yüzde 34 üzerinde 26 payla ilk sıralardaki yerlerini milyar ile BlackRock en fazla net gerçekleşti. Bu rakamın 2006’dan korudu. para girişi alan kurum oldu. Onu (€372 milyar) beri en yüksek seviye Emtia varlık sınıfına gelen ilgi ise UBS (€11 milyar), ve Den Norske olduğuna da dikkat çekildi. sadece €53.2 milyon ile sınırlı kalır- (€9.3 milyar) izledi.

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 59 FON DÜNYASI

Bir zamanlar şaşalı bulunan serbest fonlar şimdi ilgi odağı

ayrimenkul, emtia ve özel yük, iyi yapıya sahip yöneticiler tarafından emeklilik fonları ve diğer kurumsal yatırım- sermaye kurumlarını da içeren telaffuz ediliyor. Ankette, $5 milyar ve cılardan alternatif portföy yöneticilerine olan $7.2 trilyon’lık küresel alternatif üzerinde varlık büyüklüğüne sahip olup ilginin artmaya devam edeceğine inadıklarını sektörü içinde serbest fonlar bu tür ürünleri üç yıldan fazla yönetenlerin söyledi. Gen hızlı büyüyen kategoriyi oluşturuyor. oranı üçte ikiden fazlaydı. Bu yöneticilerin Buna karşılık serbest fonlar yıllardır yaşanan Serbest fonların büyüklüğü, 2008 yılındaki üçte biri gelecek 12 ay içinde en az bir likit durgun performans ve yüksek ücretlerden ya- $1.4 trilyon seviyesinden 2013 yılı sonun- alternatif ürün çıkarmayı planlıyor. kınan yatırımcılarla da karşı karşıyalar. Serbest da $2.6 trilyon’a genişlemiş durumda. w Alternatif UCITS ve alternatif ’40 Act fon performansı art arda beş yıldır Standard Alternatif UCITS varlıkları 2008 yılından bu yatırım fonlarına pay ayıran yatırımcılar & Poor’s 500-stock index’in gerisinde kalıyor. yana yıllık yüzde 40’ın üzerinde büyüdü. için en yaygın strateji temel uzun/kısa his- HFR’ye göre, geçen yıl temettü hesaplaması Serbest fon sektörü yüzde 13 büyürken, se senedi. Olaya bağlı ve küresel makro ile sonrası S&P 500 yüzde 32.4 artarken, ortala- Avrupa UCITS sektörünün büyümesi ise birlikte bu stratejiler gelecek 12 ay için ilk ma fon getirisi sadece yüzde 9.1 oldu. Düşük yüzde 2 düzeyinde kaldı. ABD yatırım fon- üç alternatif UCITS stratejisini oluşturuyor. getiriye rağmen yüksek yönetim ve perfor- ları sektöründeki yüzde 9 büyümeye kar- Temel hisse senedi uzun/kısa, temel hisse mansı ücretleri talep edilmeye devam ediyor. şılık, alternatif yatırım fonları bu dönemde senedi piyasa nötr ve olaya bağlı strate- Serbest fon genelde, yatırımcılardan yönetim yıllık yüzde 38 büyüme kaydetti. jiler ise alternatif ‘40 Act yatırım fonunun ücreti olarak toplam portföyün yüzde 2’si ve Deutsche Bank’ın yaptığı bir araştırmaya önümüzdeki 12 ay için ilk üç stratejisi. her yıl karın yüzde 20’sinin alındığı “2 ve 20” katılan yatırımcılardan son bir yıl içinde Likit alternatiflerdeki büyüme serbest modelini kullanıyor. “likit alternatif” ürünlere pay ayıranlarının fon stratejilerine daha önce erişim şansı McKinsey raporu ayrıca, emeklilik planları için oranının yüzde 28’den 51’e yükseldiği bulamayan yatırımcılar için, bunu likit ve para yönetimi yapan kurumsal yatırımcıların, gözlendi. Hem yatırımcıları hem de yöne- düzenlenmiş bir yapıda yapabilecekleri planları fonlamaya devam edebilecek kadar ticileri kapsayan 212 yatırımcı kurum ve gerçek bir fırsat olarak değerlendiriliyor. yüksek bir yıllık getiri oranı sunabilen yatırım- 86 küresel serbest fon yöneticisinin katıl- Alternatif yatırım araçlarına ilginin artmak- lar için sınırlı seçeneklere sahip olduklarından dığı From Alternatives to Mainstream (Part ta olduğu, McKinsey & Company’nin “The “çaresizce” alternatiflere daha çok para aktar- Two) adlı anketteki kilit bulgular şöyle: Trillion-Dollar Convergence: Capturing the makta olduklarını da ortaya koydu. w Fon sektöründe en hızlı büyüme likit Next Wave in Alternative Investment” Rapora göre, serbest fonlara daha çok para alternatif, yani serbest fon stratejilerine isimli raporunda da ortaya çıktı. Yaklaşık geldikçe en büyük etki şirket birleşmelerinde yatırım yapan yatırım fonlarında. Katılım- 300 kurumsal yatırımcının katıldığı anket- gözlenecek. Erzan, “Mega alternatifler olarak cılar gelecek 12 ay içinde likit alternatiflere te, yatırımcılar hisse senedi piyasalarındaki adlandırdığımız (kurumların) büyüdüğünü ve net para girişinde yüzde 44 artış olacağını ani bir aşağı hareketten veya mevcut artan ölçüde dominant olmaya başladığını gö- tahmin ettiler. Bu, geçtiğimiz 12 ayda düşük faiz ortamındaki dönüşten etkilen- rüyoruz,” dedi. Carlyle, Kohlberg Kravis Roberts yaşanan $34 milyar dolarlık girişe karşılık, mektense stabil veya bazen ortalamadan Blackstone ve Apollo gibi yatırım şirketleri $49 milyar dolarlık yeni giriş anlamına düşük getiriler elde etmekten memnun sektördeki dev kurumlardan bir kaçı. geliyor. olduklarını ifade ettiler. Diğer taraftan, küresel serbest fonlar sektör w Yatırım talebine cevaben, serbest fon Raporun yazarlarından McKinsey’nin kuruluşu The Alternative Investment Manage- yöneticileri ürün sunumlarını değiştirme- küresel varlık ve portföy yönetimi bölümü ment Association (AIMA), “The Case for Hedge de hızlı davranıyorlar. Anketi cevaplayan kıdemli ortağı Onur Erzan, “Bu serbest Funds: AIMA’s Post-Crisis Thought Leadership”, yöneticilerden yüzde 42’si likit alternatif fonların yüksek riskli olarak görüldüğü altı başlıklı bir çalışma yayınladı. Yayın, küresel ürünler sunuyordu. Bu oran geçen yıl yıl önceki algılamasından bir çeşit geçiş finans krizinin başladığı 2008 yılından bu yüzde 27 idi. Bu ürünleri sunumlarına veya kayışı gösteriyor,” dedi. McKinsey’e yana AIMA’nın dünya hedge fon endüstrisinin katmayı düşünenlerin oranının da yüzde göre, serbest fonlara para akışı gelecek yatırımcılara, finansal piyasalara ve ekonomi- 34 olduğu görüldü. Yöneticilerin dörtte biri beş yılda her yıl yüzde 5 artacak. ye kattığı değeri ortaya koymayı amaçladığı gelecek yıl en az bir adet alternatif UCITS Serbest fonlara akan bu nimetten ya- çalışmalarını bir araya getiriyor. çıkaracaklarını belirtirken, yüzde 29 ise rarlanan kurumlardan biri olan Och-Ziff Çalışmaya, www.aima.org/en/document- alternatif ’40 Act yatırım fonu için benzer Capital’ın yönetimindeki varlıklar $45.9 summary/index.cfm/docid/9CC32A29-A6A2- planları olduğunu kaydetti. milyar ile rekor düzeye çıktı. Kurumun 467B-A1076D225FBB92AC adresinden w Likit alternatiflere kayış daha çok bü- yönetim kurulu başkanı Daniel S.Och, ulaşabilirsiniz.

60 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 Yatırım fonları hakkında şaşırtıcı gerçekler

atırım fonları ilanlarında, Morningstar yıllık U.S. Mutual Fund yıl içinde işten çıkartılmış. reklamı yapılan performan- Industry Stewardship Survey araştırma- Buna göre, 401 (k) planı için dört sın devam edemeyebileceği sında da, takip edilen 7,700 yatırım fo- ayrı aktif olarak yönetilen hisse fona konusunda yatırımcıları uyar- nunun sadece 910 tanesinin (%12) fon yatırım yapan bir çalışanın dramını göz makY için “geçmiş performans gelecek yöneticisi tarafından en az $1 milyon’lık önüne getirelim. Makale, bu çalışa- getiriler için garanti değildir” ibaresi yer kişisel yatırımı olduğunu ortaya koydu. nın gelecek beş yıl içinde fonlarının alır. Dar odaklı bir fonun yöneticisi için üçünün yeni yöneticileri olacağını Standard & Poors’un yarıyıllık raporla- servetinin büyükçe bir bölümünü fark- beklemesi gerektiğini ortaya koyuyor. ması S&P Persistence Scorecard, en iyi lılaşma olmayan bir şekilde yatırması Bu, servet birikimi yapabilmek için bir performans gösteren yatırım fonlarının düşüncesizce olabilir. Çıtayı alçaltalım yol mudur? performansını takip ediyor. Haziran ve soralım, “Yönettiği fona yatırım Yerinde kalan yöneticilere yakından 2014 skor kartı 853 adet aktif olarak yapmayan yatırım fonu yöneticilerinin bir bakalım. Görevinde uzun süre ka- yönetilen yerel hisse fonu analiz etti yüzdesi kaçtır?” Barron’s’da çıkan bir lan yöneticileri olan fonlara mı yatırım ve 2009 Mart ayında sona eren beş makalede cevabın neredeyse yüzde yapmalısınız? Çalışma şöyle diyor: yıllık dönemde en iyi yarı performansı 50 olduğu yer aldı. Neden bu kadar çok “Görev süresi en az 10 yıl olan yöneti- ortaya çıktı. Peki gelecek beş yıl için bu fon yöneticisi yaptığı yemeği yemeyi ciler daha kısa süre çalışanlardan daha fonlardan kaç tanesi en iyi yarı perfor- reddediyor? Kendi fonları yerine endeks yüksek performans gösterdi, ancak mansını korudu? fonlarında daha çok parası olan aktif performansları düzenli olarak üstün Rastgele seçilse yüzde 50’si (426) en fon yöneticilerinin yüzdesinin ne oldu- değildi… uzun dönem çalışan yöne- iyi yarı performansı gösterenler olarak ğunu bilmek isterdim. ticiler bile risk uyumlu bir temelde kalmalıydı. Ancak sadece yüzde 37’si Financial Analysts Journal Temmuz/ piyasayı geçecek yeteneği göstermi- (317) bunu başardı. Ağustos sayısında yer alan bir çalışma, yor. Yatırım fonları sektöründe uzun The Persistence Scorecard 2009 Mart neden bu kadar az yöneticinin kendi kariyerin anahtarı üstün performans ayında son eren beş yıllık dönem için fonlarına yatırım yaptığını anlama- elde etmekten ziyade düşük per- en iyi yüzde 25 performansı gösteren mıza yardımcı olabilir. Yazarlar, 1996 formansı önleme ile daha ilişkili gibi fonları da takip ediyor. Belki bu düzey yılından 2005 yılına kadar 2,846 adet görünüyor.” benzerlerinin yüksek performansını tek yöneticili hisse yatırım fonunun “En iyi yatırım fonu yöneticilerinin gösteren 427 fon yetenekli fon yöneti- performans ve yönetici görev dönemini önemli bir kısmı kariyerlerinin başların- cilerine sahiptir. Rastgele seçilse, yüzde incelemişler. da elde ettikleri yüksek getiri oranla- 25’i (107) en iyi çeyrek performansı gös- Makale şöyle başlıyor: rıyla itibarlarını kazandılar ve kariyerle- teren konumunda kalmalıydı. Ancak “Literatür çok küçük bir grup yönetici- rinin devamında üstün performansları sadece yüzde 14’ü (59) bunu yapabildi. nin benzerlerinden veya piyasadan dü- olmadı. Bu ilk performansın şans eseri Sonuç olarak S&P değerlendirmesinde zenli olarak daha yüksek performansını olup olmadığı veya sonradan zayıfla- şöyle denildi: göstermelerini sağlayan yeteneklere yan ilk üstün yetenekler, varsayım ve “En iyi performansı gösteren fonların sahip olabildiğini göstermektedir, ancak daha ileri araştırma konusudur.” bu konumlarını koruma yeteneği ve yöneticilerin çoğu bu yeteneğe sahip Aktif fon yöneticilerinin neredeyse ya- ölçümleme zaman ufku arasında zıt bir değildir. Yöneticilerin çoğu işlerinde rısının kendi fonuna yatırım yapmama ilişki vardır…Rakamlar yatırım fonları belli yeteneğe sahip olmazsa istihdam nedeni belki de üç yıl görevde kalmayı getirilerinde uzun vadede devamlılığın piyasası nasıl işliyor?” beklememeleridir. olmadığı zayıf bir tablo çizmektedir.” Diğer bir deyişle, işverenler grup olarak Yatırımcıların eğitilmesine yardımcı Eğer en iyi performansı tekrar edenlerin yapmaları gereken görevi yerine olmak için, yatırım fonları reklamla- sayısı rastgele seçimde beklediğimiz- getirecek yetenekten yoksun çalışan- rında şu ibarenin yer almasını öneri- den daha az olursa, neden şans yerine larla nasıl başa çıkıyor? Süpriz olmayan yorum: Geçmiş performans gelecek yönetici yeteneğine prim verelim? The bir şekilde, onları işten çıkarıyorlar. getiriler için garanti değildir. Mevcut Persistence Scorecard, en iyi perfor- İncelenen 2,846 fondan, sadece 195 fon yöneticisinin fona yatırılmış parası mansı gösteren yöneticilerin bu başarı- tanesi (%6.9) 2005 yılı sonuna kadar bulunmamaktadır ve gelecek üç yıl yı takip eden yıllarda tekrarlamalarının aynı yöneticiyle çalışmış. Tüm fon yö- içinde düşük performanstan dolayı ne kadar zor olduğuna dair periyodik neticilerinin yarısından fazlası ilk üç yıl işten çıkartılacaktır. bir hatırlatıcı konumunda. içinde, dörtte üçünden fazlası da ilk beş George Sisti

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 61 FON DÜNYASI

Avrupa’da BYF piyasası hızlı büyümenin eşiğinde

BD’de yönetilen varlık büyüklüğü $1.8 trilyon’a yükselen ve hızlı bir büyüme sürecinde Aolan Borsa Yatırım fonları (BYF) Avrupa piyasasının üç katı, ancak Avrupa’da BYF’lerin etkili yeni girenler ve lehte düzenleyici iklimin etkisiyle yeni bir büyüme aşamasına girmesi bekleniyor. Cerruli Edge-Global Edition Ekim ayı sayısında yer alan araştırmaya göre, sadece yüksek rekabet- ten değil, BYF’leri stratejik ana varlık olarak kullanan perakende yatırımcıların taleplerine cevaben de maliyetler düşüyor. Markets in Financial Instruments Direktifi’nin de bu ürüne kayışa önemli bir destek vereceğine işaret ediliyor. Yenilikçi pasif yatırım stratejile- rine yönelik artan taleple smart beta popülerliği de hız kazanıyor. Geçen yıl, ABD’de smart beta patlama yaşadı. Latin Amerikalı iki yıldan fazla bir zaman önce yaklaşımını benimseyen BYF’ler emeklilik fonlarının sınır ötesi çıkmıştı, ancak şu anda Hong Kong yüzde 59 büyüme kaydetti, ve BYF’lere yatırımı geçtiğimiz dört borsasında 16 BYF işlem görüyor. varlık sınıfına giren para akışının yıl içinde yıllık olarak ortalama Daha birçoğu da New York ve üçte birinden fazlasını sağladı. yüzde 35 artış gösterdi ve sınır Londra’da kote edilmiş durumda. Değer ve temettü stratejileri yatı- ötesi yatırım fonu yatırımlarını Cerulli, Çin’e açılım talebi büyüdüğü rımcılar ve danışmanlar arasında yakalamak üzere. için RQFII BYFlerin de yaygınlaşma- yaygındı ve ABD smart beta bor- Latin Amerika’da Meksika, yerel yı sürdürmesini bekliyor. sada işlem gören ürünlerinin (ETP) olarak en büyük BYF piyasasını Cerulli, ABD’de BYF varlıklarının yüzde 56.6’sını oluşturdu. Büyüme oluşturuyor. Bölgenin borsada yüzde 32.5’inin – ki 2015 yılında ürünleri ise yüzde 21.7 pazar payı kote BYF’lerinin yarısı ve $6.2 $4.5 milyar’ı aşması bekleniyor- elde etti. milyar ile varlıkların yaklaşık üçte ABD kurumlarına ait olduğunu Cerulli’ye göre, BYF’lerin avantaj- ikisi burada bulunuyor. Bu fonların tahmin ediyor. BYF kurucularının ları Güney Amerika ve Asya’da da yaklaşık yüzde 60’ı hisse senedi yüzde 70’i gelecek 12 aylık dönem- hissedilmeye başlandı. Renminbi stratejilerini kullanıyor ve büyük de artan ölçüde kurumsal benim- Qualified Foreign Institutional bölümü yerel piyasa odaklı. Geri senmenin büyümede ana itici güç Investor (RQFII) BYF’leri yoluyla kalan ise sabit getirili. olacağını belirtiyorlar. Geçen yıl Çin’e açılım daha iki yıl önceki ilk Çin’de ise, RQFII BYF’leri piyasası bunu savunanların oranı ise sadece kuruluşlarından bu yana adeta sağlıklı bir gelişim gösteriyor. İlki yüzde 38’di.

62 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 Sorularımızı cevaplayın, kitap kazanın!

Kurumsal Yatırımcı'nın 26. sayısında Fon Dünyası sayfalarında yayınlanmış bilgilerden oluşan aşağıdaki soruların doğru cevaplarını 31 Ekim 2014 akşamına kadar, [email protected] adresine gönderen 10 okuyucumuza Scala Yayıncılık'tan kitap hediye ediyoruz.

1- BlackRock hangi yatırım fonları konusunda uyarıda bulundu?

2- Hangi fon zararlarından dolayı suçlanıyor?

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 63 EĞİTİM

Lisanslama ve Sicil Sistemindeki Yenilikler

ilindiği üzere yeniden tanımlanması olmuştur. temel düzey lisansı, yerini “Sermaye Sermaye Piyasası Önceki tebliğde “Temel Düzey Piyasası Faaliyetleri Düzey 2”, İleri Kurulu tarafından Müşteri Temsilciliği”, “Türev Araçlar düzey lisansı ise yerini “Sermaye Pi- 14/8/2014 tarih ve Müşteri Temsilciliği”, “Takas ve yasası Faaliyetleri Düzey 3” lisansına 29088 sayılı Resmi Operasyon Sorumlusu” ile “Türev bırakmıştır. Bir sermaye piyasası pro- Gazete’de yayım- Araçlar Muhasebe ve Operasyon fesyoneli Düzey 2 lisansı ile portföy Blanarak yürürlüğe giren VII-128.7 Sorumlusu” lisanslarının hepsi Ser- yönetim kuruluşlarında fon müdürü, sayılı “Sermaye Piyasasında Faali- maye Piyasası Faaliyetleri Düzey 1 yatırım kuruluşlarında ise iç kont- yette Bulunanlar İçin Lisanslama Lisansı şeklinde düzenlenerek yek- rol elemanı ve şube müdürü olarak ve Sicil Tutmaya İlişkin Esaslar nesaklık oluşturulmuştur. Bu şekil- görev alabilecektir. Düzey 3 lisansına Hakkında Tebliğ”de (Tebliğ) birçok de müşteri temsilciliği ve takas ve sahip olanlar ise sayılan alanlardan pozitif değişiklik olmuştur. Söz ko- operasyon sorumlusu şeklindeki iş daha komplike işlerde görev yapa- nusu değişiklikleri üç başlık altında tanımı bazlı lisanslar yerini tek bir bileceklerdir. Yeni Tebliğ önceki toplayacak olursak; lisans türleri ile tür lisansa bırakmıştır. Dolayısıyla tebliğde var olan diğer lisans türle- lisans belgesi alma şartlarındaki, birinci düzey lisansa sahip olan bir rini ufak bir değişiklikle muhafaza lisanslama sınav konularındaki ve kişi Tebliğdeki düzenlemeler çerçe- etmiştir. Örneğin önceki tebliğde yer sınav soruları ile notlamalarında- vesinde, sayılan görevlere ek olarak alan kredi derecelendirme uzmanlığı ki değişikliklerin temel olduğunu kredili işlem sorumlusu, borsa üye lisansı yerini kredi derecelendirme anlayabiliriz. temsilcisi, irtibat bürosu sorumlusu lisansına bırakmıştır. Tebliğdeki en önemli ve radikal de- gibi görevlerde çalışabilecektir. Tebliğdeki diğer önemli bir değişik- ğişikliklerden birisi lisans türlerinin Diğer taraftan, bir önceki tebliğde lik, daha önce lisans almanın sınav

64 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 necek olan Gayrimenkul Değerleme bilgisayar temelli sınavların altyapısı Lisans sınavlarında Temel Finans hazırlanmıştır. Matematiği dersi bulunmayacaktır. Tüm bunlara ek olarak yenileme Buna karşılık, daha önce sermaye eğitimlerinde de önemli değişik- piyasası mevzuatı ve ilgili mevzuat likler olmuştur. Herhangi bir lisans sınavına girip de başarısız olunduy- belgesine sahip olan kişiler 4 yıl sa, gayrimenkul değerleme lisansı yerine 3 yılda bir yenileme eğitim- almak isteyen adaylar dar kapsamlı lerinden geçmek zorunda olacaklar- sermaye piyasası ve meslek kural- dır. Diğer taraftan, mevcut durumda ları dersini de ek olarak vermek herhangi bir işte çalışmayan kişiler zorunda olacaklardır. Yine Düzey 2 yılda bir yenileme eğitimlerinden 3 lisansına sahip olmak isteyen bir geçmek zorunda iken bu kural aday, daha önce takas, saklama ve da yine 3 yıl olarak sabitlenmiştir. Serkan Karabacak Genel Müdür Vekili ve Yönetim Kurulu Üyesi operasyon dersine girip de başa- Yenileme eğitimleri daha öncesinde Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim rısız olduysa ileri düzey lisansını SPK tarafından veya SPK tarafından Kuruluşu alabilmek için ek olarak, bu ders ile görevlendirilen bir kuruluş tarafın- ticaret hukuku derslerinden sınava dan yapılması öngörülmüşken yeni girip başarı kriterini tutturmak zo- Tebliğ ile bu türden eğitimlerin ger- geçme ön şartına ek olarak belirli runda olacaklardır. çekleştirilmesi görevi SPL’ye tevdi bir tecrübeyi haiz olma koşulunun Lisanslama sınavlarındaki en önem- edilmiştir. kaldırılmış olmasıdır. Örneğin yeni li değişikliklerden birisi de sınav Yukarıda kısaca özetlenmeye çalışı- Tebliğin yürürlük tarihinden önce başarı puanlarının aşağıya çekil- lan değişiklikler ile sermaye piyasa- Lisanslama ve Sicil Kurumsal Yönetim Derecelendirme mesi olmuştur. 60/70 kuralı yerini larımızda çalışan profesyonelllerin Uzmanlığı, Kredi Derecelendirme 50/60 kuralına bırakmıştır. bilgi düzeylerinin sürekli olarak Uzmanlığı, Konut Değerlendirme Yeni Tebliğ’deki diğer önem arz daha üst seviyelere çıkartılması Sistemindeki Yenilikler Uzmanlığı ve Gayrimenkul Değerle- eden bir yenilik ise SPL bünyesin- planlanmaktadır. Dünya literatü- me Uzmanlığı lisanslarına başvu- de bir Sınav Kurulu’nun kurulması ründe sürekli eğitimin artık temel ran adaylar için lisans belgelerinin olmuştur. Söz konusu Kurul ile eğitimden çok daha önemli olduğu kendilerine verilmesinde aranan sınav süreçleri, lisans türleri ve genel kabul görmüştür ve Sermaye tecrübe şartı yeni Tebliğ ile kal- sınav konularının sürekli mercek Piyasası Kurulumuzun bu düzenle- dırılmıştır. Bunun bir istisnası, altına alınarak daha da etkinleşti- mesi piyasalarımızın nitelikli işgücü Gayrimenkul Değerleme Lisansıyla rilmesi amaçlanmıştır. Bu noktada formasyonuna ciddi anlamda katkı sermaye piyasası kurumlarında ileride gerçekleştirilmesi planlanan sağlayacaktır. değerleme uzmanı olarak çalışacak kişilerde tecrübe şartının aranması- na devam edilecek olmasıdır. Buna karşılık tecrübe şartını karşılaya- mayan adaylar için ise, Sermaye Müşteri temsilciliği ve takas ve operasyon Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim sorumlusu şeklindeki iş tanımı bazlı lisanslar Kuruluşu tarafından verilecek örgün ve online eğitimlere katıl- yerini tek bir tür lisansa bırakmıştır. Dolayısıyla ma durumunda tecrübe şartının karşılanmış sayılabilmesi yönündeki birinci düzey lisansa sahip olan bir kişi Tebliğdeki çalışmalar devam etmektedir. düzenlemeler çerçevesinde, sayılan görevlere Yeni Tebliğ ile getirilen diğer bir değişiklik bazı lisans türlerindeki ek olarak kredili işlem sorumlusu, borsa üye sınav konularıdır. Örnek verecek olursak yeni Tebliğin yürürlüğe gir- temsilcisi, irtibat bürosu sorumlusu gibi görevlerde dikten sonraki tarihlerde düzenle- çalışabilecektir.

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 65 SERBEST KÜRSÜ

Meleğim olur musun?...

emlekette aynı zamanda girişim araştırmaları başarılı olması sayesinde, akım uzun süredir, bölümünün kurucusu olan Prof. form değiştirmiş. Melek yatırımcı yatırımcı- William Wetzel tarafından, ilk defa denince akla gelen “paralı, huy- yı topluca girişimcileri destekleyen yatırım- suz ihtiyar yönetim kurulu üyesi” aramamı- cıları tanımlamak için kullanılmış. formatı değişmiş. Her yaştan, risk zın sonucu Zaman geçtikçe, maceraperest tüm seviyesi çok yüksek yatırımcılardan Molarak farklı bir yatırımcı türü yatırımcılar bu unvanla anılmaya oluşmaya başlamış. tezahür etti nihayet. Bu fırsat ve başlanmış. heyecanla, sermaye piyasalarımızı Başlangıç düzeyinde, hatta fikir aşa- canlandırma misyonunun tamamı Bu yatırımcı türü önceleri, profes- masında olan yatırımlar; melek ya- henüz üzerine yıkılmadan, bu yonel hayatı bırakan veya emekli tırımcılar sayesinde parasal desteğe yeni türün evrim sürecini gözden olan üst düzey yöneticiler ara- kavuşmuşlar. Diğer yandan da risk geçirmekte fayda var. sında yaygınlaşmış. Tecrübe ve yönetimi ve gerçekçi iş planlarına birikimlerini yeni iş alanlarına, tabi ki. Başladığı noktadan oldukça Yeni yatırımcı türümüzün adı “ yeni girişimlere yönlendirmişler. uzaklaşmış olmasına rağmen, me- Melek Yatırımcı”. İlk görüldü- Evde “ropdöşambır “la oturup, bir lek yatırımcı konsepti: bugün temel ğü yer Broadway. Yeni tiyatro yandan gözlük üstünden torunların yaklaşımını tamamen kaybetmemiş yapımları için para sağlayan fotoğraflarına bakıp bir yandan olmakla birlikte, daha profesyonel varlıklı bireyler için kullanılan da Wall Street Journal okumak çok bir gelişim göstermiştir. Teknoloji bir lakap olarak ortaya çıkmış. heyecan vermeyince de, bu yeni ve sosyal medyada yaşanan hızlı 1978 yılında New Hampshire akıma heyecanla sarılmışlar. Bazı gelişim, ilk anda ekonomik olarak Üniversitesi ‘nde öğretim üyesi ve girişimlerin beklenenden çok daha önemli bir yatırım gerektirmeyen,

66 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 si; start up (başlangıç) fonlama ile ABD’de melek yatırımcı işlem hac- aile ve arkadaş fonlaması arasında minin 2012 rakamları ile 20 milyar bir yerde durur kavram olarak. dolara ulaştığı tahmin ediliyor. 270 bin dolayında yatırımcı sayısı Zamanla televizyonlarda prog- var. Yaklaşık 62 bin girişime orta- ramlarını izlediğimiz medyatik bir lama 75 bin dolar yatırım yapıl- kavram haline de gelmiş olan yapı, mış. Avrupa bölgesinde beş milyar aslında bazı zincirlerden oluş- euro yatırım ve 25 bin melek yatı- maktadır. Geçmişte 1 koyup 100 rımcı sayısına ulaşılmış durumda. almış karizmatik patronların, genç Türkiye, İrlanda ve Finlandiya en girişimcileri karakter erozyonuna hızlı büyüyen pazarlar. Ülke- uğratıp ezdikleri bir format halinde miz açısından bu büyümede en değil tabi ki bu zincirler. Nitelikli yüksek payın; Hazine Müsteşarlığı çalışmaların yapıldığı, projelerin Mali Sektörle İlişkiler ve Kambiyo Tayfun Oral uzun uzadıya masaya yatırıldığı, Genel Müdürlüğü’ne ait olduğunu girişim yapılmadan önce birçok belirtmek gerekir. Bu yapı altında hazırlık aşamasından geçildiği, lisansa bağlanan ve vergi teşviki teknik seviyesi yüksek platformlar. ile cesaretlendirilen Türk Melek hayal, varsayım ve macera dolu pro- Ulusal veya uluslararası zincirler yatırımcı sayısının hızla gelişe- jelerin başarıları sayesinde, profes- sayesinde girişimciler yatırımcılarla ceği çok açık. Özellikle genel yonel yatırımcıların hatta yatırım bir araya gelme ve birlikte çalışma müdürlüğün, konuya bir girişimci fonlarının ve büyük yatırımcı şirket- fırsatı bulurlar. Belki 100 belki 500 yaklaşımıyla verdiği destek işin lerin dikkatini çekmeye başlamış. projeden üç beş tanesi yatırım alır. en önemli tarafı. Klasik kamusal Alibaba hikayesinde, Yahoo‘nun bir Tüm yatırım alanlardan da iyi ih- davranış kalıplarının ötesindeki nevi melek yatırımcı yaklaşımıyla, timalle yüzde 1’i başarılı olacaktır. girişimci yaklaşımının, gelişimin topa zamanında girerek en büyük Büyük bir kısmı, maddi kayıplar ve temel unsurlarından biri olduğunu ortaklarından biri haline gelmesi kaybolan umutlar haline gelecektir. belirtmek gerekir. ve buradaki değerin; Yahoo‘nun değerine katkısı da son günlerin en dikkate şayan durumlarındandır.

Ve fakat, konu hala yüksek risk içeren yatırımlar olarak tanınmakta ve bilinmektedir. Melekler genel- likle ve tipik olarak kendi bireysel paralarını riske atan yatırımcılardır. Tabiki tecrübe, bilgi birikimleri ve ilişkilerini de. Süreç içinde, başarılı sonuçların heyecanına kapılan bazı girişim sermaye fonları da başka- larının paralarından oluşturdukları havuzlarla yatırımlara girişmeye başladılar. Neticede melek sermaye-

Sektör yöneticileri, çalışanları ve uzmanların güncel konularda görüş ve önerilerini paylaştıkları SERBEST KÜRSÜ köşesinde yayınlanan yazılar tamamen yazarın kendi görüşleridir ve TKYD görüşü olarak algılanmamalıdır. Yazı içeriğindeki bilgi, belge ve verilerin doğrulu- ğundan yazarı sorumludur. Bilgilerin hata ve eksikliğinden doğabilecek zararlardan Kurumsal Yatırımcı dergisi sorumlu değildir.

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 67 YATIRIMCI KİTAPLIĞI

Yatırım dünyasında makroekonominin önemi nasıl etkiler? şini anlatıyor ve makroeko- düşmanımızın insani duygu- Pragmatic Cullen Roche’un kaleme nominin portföy inşasını nasıl lar olduğunu vurgulayarak, Capitalism: aldığı “Pragmatik Kapita- etkilediğini okuyucularına davranışsal finanstan örnek- What Every lizm: Her Yatırımcının Para açıklıyor. Pragmatik Kapita- ler sergiliyor. Bu nedenle Investor Needs to Know About ve Finans Hakkında Bilmesi lizm, daha çok kendi port- karar verme süreçlerine asla Money and Gerekenler”, (Pragmatic föylerini oluşturmak isteyen duygularımızı karıştırmama- Finance Capitalism: What Every In- sofistike yatırımcılar tarafından mızı, hatalar olabileceğini Cullen Roche vestor Needs to Know About kesinlikle okunmalı. ancak kesinlikle ders alın- Money and Finance) küresel Finansal danışman ve blog ması gerektiğini ve umudun Palgrave ekonomimizin nasıl çalıştığı- yazarı olan Cullen Roche, bir strateji olmadığını ifade Macmillan Temmuz 2014, nı ve yatırımcılar için makro- karşılıklı etkileşimli makroe- ediyor. 256 sayfa. ekonomiyi anlamanın niçin konomi dünyasında yatırım Teksas Üniversitesi profesörü günümüzde daha da önem yapma, tasarruf etme konula- James Galbraith, kitapla ilgili kazandığını sorguluyor. rında ilkelerini ortaya koyuyor yazısında Roche’un modern Modern finans dünyasın- Roche, küresel makro port- ve hızla değişen bu sisteme dünyada para, bankacılık ve da başarılı olmak küresel föy yönetimi, risk yönetimi, katılma konularını anlamamızı merkez bankacılığının rolü ekonomileri makro düzey- davranışsal finans ve para kolaylaştırıyor. Makroekono- üzerine hassas tavsiyelerini, de derinlemesine anlamayı teorisindeki deneyimlerini mik koşullara göre, portföy berrak bir el kitabında bir gerektiriyor. Örneğin değişken birleştirerek okuyucularına değişikliğine nasıl gidileceği araya getirdiğini ifade ediyor. demografik döngü ne demek? makro ekonominin nasıl ça- risk tanımları da yapılarak San Diego merkezli finansal Gelişmekte olan piyasaların lıştığını anlatıyor ve örnekler anlatılırken, gerçekçi hedefler danışmanlık firması Orcam patlayıcı büyümesinin önemi vererek kendi yatırım strateji- oluşturmak ve gerçekçi bek- Financial Group’un kuru- nedir? Dünya nüfusu portfö- lerini oluşturmaları konusun- lentilere girmek konusunda cusu olan Cullen Roche, yümüzü niçin etkiler? Küresel da önerilerde bulunuyor. da ipuçları veriliyor. daha önce Merrill Lynch’te para sistemi bu yılki getirile- Bu kitap piyasa mitlerinin Ayrıca, kendi yatırım dene- çalıştı. Popüler finans blogu rimizi etkiler mi? Piyasalara ardındaki perdeyi aralarken, yimlerini de paylaşan Roche, ‘Pragmatic Capitalism’in de devlet müdahalesi stratejimizi makroekonominin yükseli- finans dünyasındaki en kötü kurucusu…

Finans gazeteciliğinin duayeninden kriz ve reform üzerine…

dişatını anlatmaya çalışan birçok acımasızca gözler önüne seriyor. kaleme aldığı kitap, küresel ekonomi The Shifts and kitap yayımlandı. ‘Değişimler ve ‘Değişimler ve Şoklar’ ayrıca elitinin beğenisini kazandı. the Shocks: What We’ve Şoklar’ da krizin detaylı tarihini krizin en kötü kısmı atlatıldıktan Ünlü ekonomist Joseph Stiglitz, güçlü Learned—and içeren bir başka kitap ancak şim- sonra, finansal ve parasal sistem- bir küresel canlanmanın yokluğunda Have Still to ilk başvurulacaklardan biri olan bu Learn—from diye dek basılanlar arasında en de reform adına neler yapıldığını the Financial inandırıcı ve eksiksiz olduğu ka- inceliyor. Wolf, “Artık sürdü- kitabın, küresel ekonominin 2008’den Crisis dar, bizlere makroekonomiyi ve rülebilir bir yolda mıyız?” diye bu yana niçin bir uyuşukluk içinde Martin Wolf ekonomileri öğreteni diyebiliriz. soruyor. Cevabı ise, maalesef; olduğunu da anlattığını ifade ediyor. Kitap, krizin kökenlerini; “Hayır.” George Soros ise bu önemli kitapta Penguin Press Eylül 2014, küreselleşme, hızla bozulan “Yeni krizlerin kesinlikle Wolf’un, Euro Bölgesi’ndeki krizin 464 sayfa. küresel dengesizlikler ve tehli- gelmekte olduğunu” açık ekonomik ve politik yapının yeter- keli-kırılgan finansal sistemimiz biçimde anlatıyor ve özellikle sizliklerinden kaynaklandığını ortaya Financial Times’ın kıdemli eko- arasındaki karışık karşılıklı etki- Euro Bölgesi’nin yönetiminin çıkardığını vurguluyor. nomi yorumcusu Martin Wolf’un leşimleri de ele alarak tanımlıyor. niçin ekonominin yanı sıra aynı New York Times’tan Andres Ross yeni kitabının adı; “Değişimler Örneğin, Euro Bölgesi’nde trajik zamanda büyük bir politik krize Sorkin, Wolf’un 10.000 feet yüksekten ve Şoklar: Finansal Krizden Neler biçimde arızalı parasal birlik doğru ilerlediğini de irdeliyor. bakarak, krizin üç bileşeni olan; küre- Öğrendik ve Hala Öğreniyoruz”, mimarisi olmasının istikrarsızlığın Wolf, henüz hiçbiri uygulanma- selleşme, para politikası ve bankacılık (The Shifts and the Shocks: What temel kaynağı olduğunu ifade yan reform planları konusunda mimarisini analiz ettiğini ifade ediyor. We’ve Learned—and Have Still ediyor. Ayrıca krizden önce da hırslı ve kapsamlı plan ve Eski FED Başkanı Ben Bernanke ise, to Learn—from the Financial Cri- para ve finans politikalarına yön önerilerini de açıklıyor. MartinWolf’un tam zamanında ya- sis)… Bu çalışma için yeni küresel veren ortodoksinin de ne kadar Dünyanın en etkili finansal yo- yımlanan kitabıyla küresel dengesiz- ekonomi ve yörüngesi hakkında yanlış yolda ve ilgisiz olduğunu rumcularından biri olan, finans liklerin, uluslararası sermaye akışının parlak bir ufuk turu denilebilir. da ortaya koyuyor. Böylelikle, gazeteciliğinin duayeni Martin ve ekonomik politikaların finansal 2007-08’de başlayan finansal ve sisteme yön veren finansal, poli- Wolf’un entelektüel hakimiyet ve kırılganlıklardaki rolünü sorguladığını ekonomik krizin nedenlerini, gi- tik ve entelektüel elitin hatalarını keskin muhakeme yeteneği ile dile getiriyor.

68 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 Derleyen: Levent Gürses

Şeylerin İnterneti ve piyasaların ötesinde bir dünya… borative Commons, and the Ec- yeni teknolojik altyapı ile bir- halen enformasyon malla- The Zero lipse of Capitalism) kapitalizmin likte, “Şeylerin İnterneti” ortaya rında olduğu gibi çok geniş Marginal Cost Society: The kalbindeki bir paradoksu analiz çıkmakta ve ilerleyen yıllarda yelpazede mal ve hizmetlerin Internet of ediyor. Onun büyüklüğünü ve ekonomik yaşamın geniş bö- sıfıra yakın bedelle paylaşıl- Things, the itici gücünü sağlayan ancak lümlerini sıfır marjinal maliyete ması mümkün. Ayrıca birçok Collaborative Commons, aynı zamanda ölüme doğru yaklaştırmaktadır. insan sıfır marjinal maliyet ile and the götüren bir paradoks… İşte Jeremy Rifkin bu kitabında, sahip oldukları enformasyo- Eclipse of Capitalism Rekabetçi piyasaların girişimci internet üzerinden yaratılan yeni nu, eğlenceyi, yeşil enerjiyi ve Jeremy Rifkin dinamizmi; üretkenliği yukarı, teknoloji platformlarının herkesi üç boyutlu printer ile basılmış Palgrave marjinal maliyetleri ise aşağı ve her şeyi birbirine bağladığını ürünleri sıfıra yakın marjinal Macmillan Nisan 2014, çekerken, iş dünyasını piyasa savunuyor. Örneğin, milyonlarca maliyet ile paylaşıyor. 368 sayfa. payını ve müşterilerini arttırmak sensor’ün doğal kaynaklara, üre- Rifkin’e göre kapitalizmin için mal ve hizmetlerinin fiyatını tim hatlarına, enerji santrallerine, ikilemi burada… Ona göre New York Times’ın çok satan da aşağı çekmeye zorluyor. lojistik ağına, yeniden dönüşü- piyasaların ötesinde bir yazarı Jeremy Rifkin’in, ‘Sıfır Mar- Ekonomistler her zaman me, evlere, ofislere, mağazalara, dünyaya doğru ilerliyoruz ve jinal Maliyet Toplumu’ adlı kitabı, marjinal maliyetlerde düşüşü araçlara ve hatta insanlara iliştiril- birbirimize fazlasıyla bağımlı malların ve hizmetin serbestleş- memnuniyetle karşılasa da, bir diğini ve bunun küresel sinir ağı olacağımız bir sürece hazırlıklı mesi döneminin hızlanmasıyla ka- teknolojik devrimin marjinal olan Şeylerin İnterneti’ni Büyük olmamız gerekiyor. Financial pitalizmin geçici olarak karanlığa maliyetleri sıfıra yaklaştırma- Veri ile beslediğini anlatıyor. Times, kitapla ilgili olarak, bürünmesi arasındaki bağlantıyı sı ihtimalini asla önceden Bu ağa herkesin bağlanarak, “provoke edici” ifadesini inceliyor. görememişlerdir. Bu durum Büyük Veri’yi, analitiği ve kullanıyor. Kitabın yazarı ‘Sıfır Marjinal Maliyet Toplumu: mal ve hizmetleri çok ucuz; algoritmiği kullanarak, verimliliği Jeremy Rifkin günümüzün en Şeylerin İnterneti, İşbirlikçi Avam neredeyse bedava ve fazlasıyla hızlandırması, üretkenliği keskin popüler soysal düşünürlerin- ve Kapitalizmin Güneş Tutulması’ bol hale getirirken, artık piyasa biçimde artırması ve marji- den biri olarak kabul ediliyor (The Zero Marginal Cost Society: güçlerinin konusu olmaktan nal üretim maliyetlerini aşağı ve şimdiye dek yayımlanan The Internet of Things, the Colla- çıkarmaktadır. Sonrasında ise çekmesi mümkün. Böylece, 20 kitabı 35 dile çevrildi.

Dünyanın en büyük yatırımcılarının yöntemleri

of the Methods of the World’s tarzlarındaki benzerlikler, yeni başlayanlar için temel mesleki Excess Returns: Greatest Investors) adlı kitap, yöntemlerindeki birçok insanın nüansları öğrenmek için büyük A Comparative işte bu arayışlara cevap veriyor. önemsemediği hayati incelikler, kaynak… Study of the Methods of the Olağanüstü Getiriler, dünyanın yatırımcıların genellikle yaptığı Yatırımın hem teknik hem de World’s en ünlü yatırımcılarının yıldan bilinçdışı yanlışlar ve bunların davranışsal özelliklerini efsanelerin Greatest yıla neler yaptıklarını, bazı yıllar başarılı yatırıma dönüşmesi için örnek ve öğütleri eşliğinde öğre- Investors Frederik ortalama getirinin çok üzerinde neler yapılması gerektiği gibi niyorsunuz. Olağanüstü Getiriler, Vanhaverbeke performansları nasıl yakaladıkla- konular kitapta işleniyor. yatırımcı olsanız da olmasanız da Harriman House rını anlatıyor. Frederik Vanha- Özellikle çok sık konuşulan yüksek getiri vaad eden fırsatları ya- Haziran 2014, verbeke, bununla da kalmıyor, iki alana özel önem veriliyor: kalamanız için güçlü bir referans… 376 sayfa. son yüzyılda düzinelerce ünlü Etkili yatırım felsefesi ve yatırım Olağanüstü Getiriler’in yazarı yatırımcının yazdığı kitapları, zekâsı… Yatırımın temel ilkeleri Frederik Vanhaverbeke, Belçika’nın makaleleri, yaptıkları konuşma- ise şöyle sıralanıyor: Hesaplı his- Gent Üniversitesi’nden elektrik Dünyanın en büyük yatırım- larını analiz ederek, bu yatırım se senetlerini bulmak, niceliksel mühendisliği alanında doktora cılarının yatırım yaklaşımına efsanelerinin çalışma tarzlarını ve niteliksel iş analizi yapmak, derecesi aldıktan sonra, dijital yönelik bir analiz ve piyasa ve ortak yanlarını araştırıyor. değerlendirme yöntemleri, telekomünikasyon alanında çalıştı. ortalamasının üzerinde getiri Hakkında çalışma yapılan ekonomik döngüler sırasında Son 20 yıldır hisse senedi, şirket sağlamak için gerekli öneri ve başlıca yatırım ustaları şöyle: yatırım yapmak, alış ve satış analizi, muhasebe gibi alanlarda yöntemlerden oluşan bir kitap Anthony Bolton, David Bon- zamanlarının kararlaştırılması ve uzmanlaşan Vanhaverbeke, yüzler- okumak ister misiniz? derman, Warren Buffett, Philip daha niceleri… ce kitap, makale ve bilanço okudu. Frederik Vanhaverbeke’nin kale- Carret, David Einhorn, Benjamin Olağanüstü Getiriler, okumak Bu birikimle Olağanüstü Getiriler’i me aldığı, ‘Olağanüstü Getiriler: Graham, Joel Greenblatt, Seth için belirli bir zamanı olmayan, kaleme alan Vanhaverbeke, halen Dünyanın En Büyük Yatırımcıla- Klarman, Peter Lynch, Jim pratik öneriler içeren ve diğer- Belçika’nın KBC Asset Management rının Yöntemleri Hakkında Kar- Rogers, Walter Schloss, George lerine benzemeyen her zaman şirketinde portföy yöneticisi olarak şılaştırmalı Bir Çalışma’ (Excess Soros ve John Templeton… okunabilecek bir kitap. Özellikle çalışıyor. Returns: A Comparative Study Büyük yatırımcıların çalışma yatırım dünyasında bir kariyere

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 69 EFAMA

Avrupa yatırım fonu varlıkları 2.çeyrekte €10.62 trilyon Türkiye, UCITS net varlıklarında yüzde 16.8 büyümeyle ikinci çeyrekte öne çıkan ülke oldu

Avrupa Yatırım Fonları ve Portföy 3.4 artışla 3.15 trilyon Euro düzeyine Ülke bazında UCITS Yönetimi Birliği’nin (EFAMA) açıkladığı yükseldi. Hisse fonları net varlıkları varlıklarında büyüme dönemsel istatistiklere göre, 2014 yılı ikinci çeyrekte yüzde 5.2 arttı ve 2.73 Türkiye’nin döviz kurlarındaki ilk çeyreğinde Avrupa’da toplam yatı- trilyon Euro seviyesinde gerçekleşti. hareketlenmenin de etkisiyle yüzde rım fonu varlıkları (UCITS+non-UCITS) Tahvil fonları yüzde 5.8 artışla 2.15 16.8 ile en fazla büyüme kaydedilen önceki çeyrek sonuna göre yüzde 4.6 trilyon Euro, dengeli fonlar yüzde 7.7 ülke olduğu ikinci çeyrekte, 26 ülke artarak, 10.62 trilyon Euro oldu. Bu gibi yüksek bir oranda büyüyerek 1.26 varlıklarında artış yaşandı. En büyük Aralık 2013’e göre yüzde 8.4 oranında trilyon Euro oldu. Buna karşın, para yatırım fonları merkezlerinden İrlanda bir büyümeyi gösterdi. piyasası fonları net varlıklarında yüzde yüzde 6.9 artış sağlarken, onu İkinci çeyrekte, UCITS net varlıkla- 1.2 azalış kaydedildi. Yılın ilk yarısı yüzde 6 ile Lüksemburg, rı yüzde 5 artarak 7.46 trilyon Euro sonunda UCITS fonlarının adeti 35,884, yüzde 5.5 ile İngiltere, yüzde 0.5 olurken, non-UCITS varlıkları ise yüzde non-UCITS fonların 19,467 oldu. ile Fransa izledi.

Kategorilerine göre UCITS Varlıklarının Dağılımı

UCITS TÜRLERİ 30/6/2014 31/3/2014 göre değişim 31/12/2013 göre değişim EUR m Pay EUR m % (1) EUR m % (2)

Hisse 2,72 7 37% 135 5.2% 196 7.7% Dengeli 1,25 8 17% 90 7.7% 145 13.0% Toplam Hisse ve Dengeli 3,98 5 53% 223 5.9% 341 9.4%

Tahvil 2,15 2 29% 118 5.8% 210 10.8% Para Piyasası 917 12% -11 -1.2% 5 0.5% (3) Fon Sepeti 78 1% 5 6.8% 10 14.7% Diğer 333 4% 22 7.1% 33 11.0%

TOPLAM 7,46 4 100% 358 5.0% 598 8.7% (Garantili Fonlar) 131 2% -6 -4.4% -15 -10.3%

1. Haziran 2014 – Mart 2014 karşılaştırması 2. Haziran 2014 - Aralık 2013 karşılaştırması 3. Fransa, Lüksemburg, İtalya ve Almanya’da bulunan fon sepetleri hariç, bunlar diğer fonlar içerisinde bulunuyor.

70 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 Net Satışlar İkinci çeyrekte UCITS net para girişi önceki çeyrekte kay- Hisse fonlara net giriş 24 milyar Euroya inerken, dengeli dedilen 152 milyar Euro’nun altında kalmakla birlikte 130 fonlara net para girişi ise 53 milyar Euroya yükseldi. Para milyar Euro ile yüksek düzeyini korudu. Uzun vadeli fonlara piyasası fonları 22 milyar Euro çıkış yaşadı, oysa bu fonlara gelen 152 milyar Euro 2006 yılı ilk çeyreğinden bu yana en önceki çeyrekte 14 milyar Euro para girişi olmuştu. yüksek para girişini gösterirken, tahvil fonlarına olan talep- İlk yarı itibariyle UCITS net satışları toplam 283 milyar Euro te ise azalış gözlendi. Bu fonlara ikinci çeyrekte 56 milyar oldu ki bu 144 milyar Euro’luk net satışın kaydedildiği 2013 Euro giriş oldu. (€61/1Ç) yılı aynı dönemine göre önemli bir artışı gösterdi. Ülke bazında net satışlar İkinci çeyrekte üç ülke 10 milyar Eurodan, 10 ülke de 11 milyar Euro net çıkışa sahne oldu. 1milyar Eurodan fazla net para girişi çekerken, en fazla para İlk yarıda 18 ülkenin fonlarına net para girişi gerçekleşti. İlk girişi 66 milyar Euro ile Lüksemburg’da kaydedildi. Onu 36 beş büyük fon merkezinden Lüksemburg 134 milyar Euro, milyar Euro ile İrlanda ve 10 milyar Euro ile İspanya izledi. İrlanda 65 milyar Euro, İspanya 21 milyar Euro, İngiltere 16 Fransa, özellikle para piyasası fonlarından çıkışların etkisiyle milyar Euro ve İtalya 14 milyar Euro net para girişi sağladı.

Avrupa Yatırım Fonu Endüstrisinin Ülkeler Bazında Net Varlık Değerleri Tablosu

Üye Ülkeler 30/06/2014 31/03/2014 31/12/2013 EUR m Pay EUR m % değişim (1) EUR m % değişim (2) Avusturya 156,351 1.5% 151,152 3.4% 149,407 4.6% Belçika 105,834 1.0% 96,951 9.2% 95,019 11.4 % Bulgaristan 429 0.0% 415 3.4% 370 15.9 % Hırvatistan 2,07 3 0.0% 2,02 3 2.5% 2,13 6 -3.0% Çek Cumhuriyeti 5,39 1 0.1% 5,08 0 6.1% 4,72 0 14.2 % Danimarka 232,590 2.2% 225,473 3.2% 185,654 25.3 % Finlandiya 82,000 0.8% 77,113 6.3% 75,123 9.2% Fransa 1,560,812 14.7 % 1,555,195 0.4% 1,525,107 2.3% Almanya 1,497,882 14.1 % 1,447,847 3.5% 1,404,353 6.7% Yunanistan 7,85 4 0.1% 7,72 1 1.7% 7,05 9 11.3 % Macaristan 16,734 0.2% 15,908 5.2% 15,546 7.6% İrlanda 1,495,845 14.1 % 1,400,028 6.8% 1,343,882 11.3 % İtalya 228,532 2.2% 217,421 5.1% 209,091 9.3% Lihtenştayn 30,283 0.3% 29,376 3.1% 31,112 -2.7% Lüksemburg 2,854,640 26.9 % 2,709,201 5.4% 2,615,363 9.1% Malta 9,72 2 0.1% 9,55 7 1.7% 9,41 1 3.3% Hollanda 73,719 0.7% 71,332 3.3% 72,472 1.7% Norveç 90,867 0.9% 92,105 -1.3% 79,273 14.6 % Polonya 48,730 0.5% 45,663 6.7% 45,493 7.1% Portekiz 25,580 0.2% 25,514 0.3% 24,690 3.6% Romanya 5,22 2 0.0% 4,80 3 8.7% 4,50 9 15.8 % Slovakya 4,94 5 0.0% 4,71 2 4.9% 4,57 0 8.2% Slovenya 1,99 2 0.0% 1,86 1 7.1% 1,85 0 7.7% İspanya 213,345 2.0% 199,240 7.1% 184,878 15.4 % İsveç 232,243 2.2% 214,142 8.5% 200,252 16.0 % İsviçre 384,564 3.6% 367,344 4.7% 356,831 7.8% Türkiye 24,716 0.2% 22,244 11.1 % 21,526 14.8 % İngiltere 1,224,180 11.5 % 1,155,062 6.0% 1,120,760 9.2% Tüm fonlar 10,617,075 100.0% 10,154,482 4.6% 9,790,457 8.4% UCITS 7,464,342 70.3% 7,105,729 5.0% 6,865,860 8.7% Non-UCITS 3,152,733 29.7% 3,048,753 3.4% 2,922,460 7.9%

1. Haziran 2014 - Mart 2014 karşılaştırması 2. Haziran 2014 – Aralık 2013 karşılaştırması

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 71 EFAMA

Dünya Yatırım Fonu Varlıkları 2. çeyrekte 25.65 trilyon Euro ile yeni rekor

İkinci çeyrekte dünya yatırım fonu varlıkları yüzde 5.2 oranında büyürken, toplam €252 milyar Euro net para girişi oldu.

Avrupa Yatırım Fonları ve Portföy Yö- Hisse fonları varlıkları yüzde 5.7 ora- netimi Birliği (EFAMA) ve ABD Invest- nında büyüyerek 10.4 trilyon Euroya ment Company Institute (ICI) tarafından yükseldi. Dengeli/karma fonlar yüzde derlenen ve 46 ülkeyi kapsayan Dünya 7 artışla 3 trilyon Euro, tahvil fonları Fon İstatistikleri 2014 yılı ikinci çeyrek yüzde 5.5 büyüyerek 5.6 trilyon euro sonuçlarına göre, dünyada yatırım fonu düzeyine çıktı. İkinci çeyrekte para varlıkları büyüklüğü yüzde 5.2 artarak piyasası fonları net varlıkları ise yüzde 25.65 trilyon Euro ile yeni bir rekor dü- 6.8 oranında küçülerek 3.2 trilyon Euro zeye çıktı. Dolar bazında ise, fon sepet- düzeyinde gerçekleşti. Bu azalış kıs- lerini de kapsayan dünya yatırım fonu men, Avustralya’da yaklaşık 233 milyar varlıkları yüzde 3.9 artışla 35.03 trilyon Euroluk para piyasası fonunun “Diğer” dolar oldu. kategorisine alınmasının etkisiyle oldu.

72 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 Net Satışlar

Dünyada yatırım fonlarına yılın ikinci çeyreğinde top- Euro ile ilk çeyrekteki 71 milyar Euroya göre hafif azalış lam 252 milyar Euro net para girişi oldu. ilk çeyrekte ise gösterdi. 292 milyar Euroluk net giriş kaydedilmişti. Yılın ikinci çeyreğinde dünya yatırım fonları varlıkları- nın yüzde 40’ı hisse fonlarda, yüzde 22’si tahvil fonla- İkinci çeyrekte hisse fonlara önceki çeyrekte gelen rında, yüzde 12’si dengeli/karma fonlarda ve yüzde 13’ü 92 milyar Euronun altında 48 milyar Euro düzeyinde net para piyasası fonlarında yer aldı. para girişi oldu. Tahvil fonlarına ise ikinci çeyrekte 112 milyar Euro net giriş yaşandı. (€69 Dünyada yatırım fonlarının toplam sayısı ikinci çeyrek milyar/1Ç). Para piyasası fonları ikinci çeyrekte sonu itibariyle 89,804 adet oldu. Bunun yüzde 32’sini 49 milyar euro para çıkışına sahne oldu. hisse fonlar, yüzde 20’sini dengeli/karma fonlar, yüzde İlk çeyrekte bu fonlara 21 milyar Euro giriş 17’sini tahvil fonları ve yüzde 3’ünü para piyasası fonları kaydedilmişti. Dengeli/karma fonlara girişler 81 milyar oluşturdu.

Dünyada Hisse, Tahvil, Para Piyasası ve Dengeli / Karma 2014 İkinci Çeyrek Yatırım Fonu Varlıkları Fon Varlıkları (Milyar Euro, çeyrek sonu) Dağılımında Coğrafi Trendler (Milyar Euro, çeyrek sonu)

Yatırım Fonu Net Satışları (milyar Euro)

ABD AVRUPA (1) DÜNYA (2) 2013 2014 2013 2014 2013 2014 1Ç 2Ç 3Ç 4Ç 1Ç 2Ç 1Ç 2Ç 3Ç 4Ç 1Ç 2Ç 1Ç 2Ç 3Ç 4Ç 1Ç 2Ç Hisse 56 18 32 66 46 14 44 -8 30 40 27 24 109 28 61 107 92 48 Tahvil 66 -11 -29 -26 29 37 44 30 -12 3 61 56 143 31 -37 -11 69 112 Para Piyasası -76 -9 71 28 -61 -52 -2 -53 -9 -21 14 -22 -82 -84 81 36 21 -49 Dengeli/Karma 22 19 17 16 13 13 36 28 20 30 45 55 74 57 47 52 71 81 Diğer (3) 37 27 14 31 16 23 8 15 7 -1 2 17 76 76 29 45 39 60 Uzun Vadeli (4) 181 53 34 87 104 87 132 65 45 72 135 152 402 193 100 193 271 301 TOPLAM 105 44 105 115 42 35 130 12 36 51 148 130 320 109 182 229 292 252

(1) Avusturya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, İtalya, Lihtenştayn, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, Türkiye ve İngiltere verilerini kapsamaktadır. (2) Raporlanan ülke sayıları: 42 ülke 4Ç2013, 1Ç2014, 2Ç2014; 40 ülke 3Ç/2013 ve 41 ülke 1Ç/2013 ve 2Ç/2013. İkinci çeyrekte raporlanan ülkelerin varlık- ları tüm ülkelerin yüzde 95’ini temsil etmektedir. (3) Fon Sepeti fonları satışları dahildir. (4) Para Piyasası Fonları dışındaki toplam.

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 73 TÜRKİYE YATIRIM FONLARI PİYASASI

Yatırım Fonları Pazarı Para Piyasası Fonları ve Öst Fonlarıyla Büyüdü Yatırım fonları pazarı, üçüncü çeyrek sonunda yılbaşından beri %9 büyümeyle 33,5 milyar TL düzeyine erişti. Bu büyüklüğe erişmede en büyük katkı 1,7 milyar TL ile Para Piyasası Fonları’ndan geldi ve toplam büyümenin %63’ünü gerçekleştirdi. Bu fonları takip eden fon türü Özel Sektör Tahvil ve Bono Fonları oldu ve yılbaşından beri 1 milyar TL’nin üzerinde büyüme gerçekleştirerek toplam büyümenin %40’ını oluşturdu.

eçtiğimiz üç aylık dönem- ne kadar Avrupa Merkez Bankası bilanço de yerel seçimlerden sonra büyütme hamlesi yapmış olsa da piyasa- cumhurbaşkanlığı seçimini de larda dalgalanmayı artıran bir etken olarak takiben siyasal risk algılama- üçüncü çeyrekte piyasaları etkiledi. sının azalmış olmasına karşılık, Yılın ilk yarısındaki yükselişi hız kesen BİST IrakG ve Suriye’de sınırımıza yakın bölgedeki 100 endeksi üçüncü çeyrekte %4,5 değer gelişmeler Türkiye piyasasını olumsuz kaybetti ve yılbaşından beri değer kazancı etkiledi. Ağustos ayı başından bu yana %10,5’a geriledi. 2013 yılını 2,1450 seviye- Türkiye diğer gelişmekte olan ülkelere göre sinden kapatan USD/TRY, üçüncü çeyrek negatif ayrıştı ve MSCI Türkiye endeksinin kapanışında 2,2775 seviyesindeydi. TL, USD gelişmekte olan piyasalar endeksine göre karşısında yılbaşından beri %6,2 değer Eylül ayı itibariyle değer kaybı %7’yi buldu. kaybederken, sepetteki artış sınırlı kaldı Yurtiçinde bölgesel gelişmelerle risk artmış ve TL’nin EUR ve USD eşit ağırlıklı sepeti olsa da küresel piyasalarda da belirli riskler karşısındaki değer kaybı %1,1 oldu. Küresel Ceren Angılı gündeme geldi. ABD Merkez Bankası FED’in piyasalarda USD değer kazanırken DXY Yönetici, Dağıtım Kanalları Satış Koordinasyon yarattığı bol likidite ve düşük faiz ortamının (USD endeksi) 2013 yılsonundaki 80,035 Yapı Kredi Portföy Yönetimi A.Ş. devam etmeyeceği ve 2015 yılı içerisinde seviyelerinden 85,615 seviyelerine kadar faiz artırım sürecine gireceği beklentisi, her yükseldi. Benzer şekilde USD, EUR karşısın-

74 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 da da değer kazandı ve EUR/USD paritesi 2013 sonunda 1,3745 yılbaşından beri küçülen Kamu İç Borçlanma (TL) fonlarının seviyesinden 1,2630 seviyelerine kadar gevşedi. trend değiştirerek 272 miyon TL büyüdüğünü ve üçüncü Reuters tarafından hesaplanan iki yıllık gösterge tahvilin je- çeyrek toplam büyümeye etkisinin %16 olduğunu hesap- nerik endeksine (TR2YT=RR) göre yılbaşında %10,09 seviyele- lıyoruz. Bu değişimi piyasalardaki dalgalanma ve belirsiz- rinde olan jenerik endeks, Eylül sonu itibariyle %9,75 sevi- liklerin artması ile nispeten az riskli fonlara geçişle açıkla- yelerinde. Endeks 2014 yılı içinde en düşük seviyeyi Haziran mak mümkün. Üçüncü çeyrekte büyüme göstermelerine ayında %7,89 seviyesine gerileyerek gördü. Diğer yandan tüm rağmen, yılbaşından beri emeklilik fon türleri arasında 127 piyasaların dikkatle takip ettiği Amerikan 10 yıllık gösterge milyon TL ile küçülen tek fon türü hala Kamu İç Borçlanma tahvil faizi, %3 seviyelerinden Ağustos ayında %2,35’e kadar (TL) fonları oldu. geriledikten sonra gelen faiz arttırımı haberlerinin de etkisi ile % 2,59 seviyelerine yükseldi ve Eylül sonu itibariyle %2,51 seviyelerinden işlem gördü. Yılbaşından beri toplam 2,6 milyar TL büyüyen yatırım fonları pazarı, birinci çeyrekte yaklaşık 1,5 milyar küçülürken, ikinci Yatırım Fonları Pazarı Para Piyasası ve üçüncü çeyreklerde sırasıyla 2,9 ve 1,2 milyar TL büyüdü ve üçüncü çeyrek sonunda yılbaşından beri %9 büyümeyle 33,5 milyar TL düzeyine erişti. Bu büyüklüğe erişmede en büyük Fonları ve Öst Fonlarıyla Büyüdü katkısı olan fon türü 1,7 milyar TL ile Para Piyasası Fonları oldu ve toplam büyümenin %63’ünü gerçekleştirdi. Bu fonları takip eden fon türü Özel Sektör Tahvil ve Bono Fonları oldu ve yılba- şından beri 1 milyar TL’nin üzerinde büyüme gerçekleştirerek toplam büyümenin %40’ını oluşturdu. Tahvil ve Bono fonların- da da yılbaşından beri 236 miyon TL büyüme gerçekleşirken, en fazla çıkışın Anapara Garantili ve Korumalı fonlar ile Altın fonlarında olduğu gözlemlendi. Portföy yönetimi şirketlerinin 30 Temmuz itibariyle yürürlüğe giren SPK kanunu uyum sü- reci boyunca yeni fon ihracı yapamamasından ötürü Anapara Garantili ve Korumalı fonlar yaklaşık 200 milyon TL küçüldü. Diğer fon türü olan Altın fonlarındaki çıkışlar ise üçüncü çey- rekte de ilk iki çeyrekte olduğu gibi devam etti ve yılbaşından beri toplam 108 milyon TL çıkış gerçekleşti. Büyüme amaçlı değişken fonlar üçüncü çeyrekte 300 milyon TL büyüse de yılbaşından beri %4 ile toplamda 86 milyon TL küçüldü. Yatırım fonları Katılma Belgesi Sahipliği Sayısı yılbaşından beri 29bin katılımcı azaldı. Ağırlıklı kişi sayısı azalışı para piyasası fonlarında gerçekleşirken, büyüme gözlemlenen tek fon türü B tipi valörlü fonlar oldu. Eylül sonu itibariyle toplam yatırım fonları katılma belgesine sahip kişi sayısı 3,2 milyon olarak gerçekleşti.

Bireysel Emeklilik Fonları yüzde 27 büyüdü Bireysel emeklilik fonlarında ilk çeyrekte %7,6, ikinci de %20,7 artış gerçekleşti ve üçüncü çeyrek itibariyle büyüme %27’ye ulaştı. Yılbaşından beri baktığımızda yüzdesel olarak en Emeklilik Fonları Varlık Bazında Dağılım fazla büyüme %45 ile Kamu Dış Borçlanma fonlarında olsa da TL bazında en yüksek büyüme 1,9 milyar TL ile Dengeli (Esnek&Karma) fon türünde gerçekleşti. Bu fon türünün toplam 7,1 milyar TL’lik emeklilik fon pazarı büyümesine kat- kısı %27 oldu. Daha önceki dönemlere benzer şekilde Katkı fonlarının da 1,3 milyar TL ve %18 ile azımsanmayacak etkisi olduğunu söylemek mümkün. Üçüncü çeyrekteki büyüme kalemlerini incelediğimizde, 2013 Eylül 2014

Bu analizde kullanılan finansal veriler Reuters, yatırım ve emeklilik pazarı ile ilgili veriler ise 2014 KURUMSAL YATIRIMCI 75 Rasyonet data sağlayıcıları tarafından sağlanmıştır. TÜRKİYE YATIRIM FONLARI PİYASASI

Yatırım Fonları Sektöründe Net Satışlar Net Satışlar (milyon TL)

Temmuz-Eylül döneminde para piyasası fonları- FON TÜRLERİ Ekim - Aralık Ocak - Mart Nisan-Haziran Temmuz-Eylül 2013 2014 2014 2014 na sağlanan 324,68 milyon TL’lik net para girişi önceki iki çeyrekte bu fonlardan yaşanan para Hisse Senedi Yoğun 73,35 -13,07 -57,90 -74,42 çıkışının ardından en kayda değer gelişmey- Tahvil Bono 3796,13 -37,61 1.406,46 532,87 di. Tahvil bono fonlarına para girişinin yarıdan Para Piyasası -532,15 -2.860,41 -929,90 324,68 fazla azaldığı gözlenirken, karma fonlara net Karma -556,19 -616,78 177,55 321,49 para girişinde ise artış kaydedildi. Bu gelişmeler Diğer 55,24 -196,72 -7,97 0,74 sonucu, yılın üçüncü çeyreğinde yatırım fonlarına Fon Sepeti 2,21 21,66 -6,59 12,65 net para girişi 1,118 milyon TL ile önceki çeyreğin TOPLAM 2.838,60 -3.702,93 581,65 1.118,03 yaklaşık iki katına çıktı.

Yatırım Fonları Büyüklük *

Eylül2013 Aralık 2013 Mart 2014 Haziran 2014 Eylül 2014 YATIRIM FONLARI Büyüklük Fon Büyüklük Fon Büyüklük Fon Büyüklük Fon Büyüklük Fon (milyon TL) Sayısı (milyon TL) Sayısı (milyon TL) Sayısı (milyon TL) Sayısı (milyon TL) Sayısı Hisse Senedi Yoğun 1.114,9 63 1.082,3 62 1.066,5 63 1.137,8 64 1.062,4 63 Tahvil Bono 12.264,8 105 14.510,1 106 14.025,8 108 16.110,1 111 16.435,4 110 Karma 3.550,4 148 2.965,5 143 2.573,6 139 2.796,5 139 3.048,8 136 Para Piyasası 13.238,4 42 11.037,1 41 10.759,5 41 11.361,6 40 12.036,9 39 Diğer 1.063,3 62 991,5 62 1.271,7 90 1.282,8 82 1.293,6 80 Fon Sepeti 20,5 5 23,5 5 37,1 5 33,2 6 45,1 6 TOPLAM 31.252,4 425 30.610,1 419 29.734,2 446 32.722,0 442 33.922,3 434

* Özel fonlar dahildir.

TKYD tarafından Rasyonet verileri kullanılarak hazırlanmıştır.

KYD ENDEKSLERİ

KYD 1 AYLIK KAR PAYI ENDEKSLERİ KYD KİRA SERTİFİKALARI ENDEKSLERİ

GÜNLÜK HAFTALIK AYLIK YILBAŞI GÜNLÜK HAFTALIK AYLIK YILBAŞI ENDEKSLER TARİH DEĞER D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ E R D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ İ Ş İ M ENDEKSLER TARİH DEĞER D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ E R D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ İ Ş İ M (%) (%) (%) (%) (%) (%) (%) (%) TL 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 103,15 0,02 0,12 0,57 0,00 KAMU 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 102,16 0,06 0,14 0,22 0,00 31.Tem.14 107,65 0,12 0,15 0,63 4,36 31.Tem.14 109,40 0,12 0,23 0,92 7,09 29.Ağu.14 108,29 0,02 0,14 0,72 4,98 29.Ağu.14 109,67 0,11 0,25 0,37 7,35 30.Eyl.14 108,98 0,02 0,14 0,63 5,65 30.Eyl.14 110,29 -0,01 0,08 0,57 7,96 USD 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 101,44 0,01 0,06 0,25 0,00 ÖZEL 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 103,22 0,03 0,04 0,34 0,00 31.Tem.14 103,03 0,04 0,04 0,19 1,57 SEKTÖR 31.Tem.14 109,73 0,14 0,05 0,55 6,31 29.Ağu.14 103,21 0,01 0,04 0,22 1,75 29.Ağu.14 110,57 0,02 0,18 0,90 7,12 30.Eyl.14 103,40 0,01 0,04 0,19 1,94 30.Eyl.14 111,47 -0,10 0,03 0,82 7,99 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 101,37 0,01 0,05 0,24 0,00 EUR 31.Tem.14 102,96 0,04 0,04 0,19 1,56 29.Ağu.14 103,13 0,01 0,04 0,21 1,73 30.Eyl.14 103,30 0,00 0,03 0,16 1,90

76 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 KYD ENDEKSLERİ

KYD FON ENDEKSLERİ KYD KAMU İÇ BORÇLANMA ARAÇLARI ENDEKSLERİ

GÜNLÜK HAFTALIK AYLIK YILBAŞI GÜNLÜK HAFTALIK AYLIK YILBAŞI ENDEKSLER TARİH DEĞER D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ E R D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ İ Ş İ M ENDEKSLER TARİH DEĞER D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ E R D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ İ Ş İ M (%) (%) (%) (%) (%) (%) (%) (%) A Tipi 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 698,09 4,00 -0,43 -6,32 -8,72 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 965,10 0,02 0,09 0,58 6,42 31.Tem.14 827,76 0,31 1,24 4,98 18,57 91 31.Tem.14 1019,08 0,10 0,13 0,73 5,59 29.Ağu.14 803,89 0,28 1,65 -2,59 15,16 GÜN 29.Ağu.14 1025,02 0,03 0,20 0,69 6,21 30.Eyl.14 760,27 -0,14 -2,26 -5,43 8,91 30.Eyl.14 1031,64 -0,04 0,05 0,65 6,90 B Tipi 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 1295,48 0,02 0,07 0,40 4,14 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 1239,18 0,02 0,03 0,50 6,10 31.Tem.14 1360,45 0,12 0,15 0,61 5,02 182 31.Tem.14 1316,10 0,08 0,11 0,69 6,21 29.Ağu.14 1367,20 0,01 0,16 0,61 5,54 GÜN 29.Ağu.14 1321,89 0,00 0,28 0,52 6,67 30.Eyl.14 1375,12 0,00 0,10 0,58 6,15 30.Eyl.14 1326,81 -0,01 -0,16 0,37 7,07 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 1211,56 0,05 -0,13 -0,07 4,08 KYD O/N REPO ENDEKSLERİ 365 31.Tem.14 1297,39 0,01 0,02 0,57 7,08 GÜN 29.Ağu.14 1300,26 0,07 0,44 0,23 7,32 30.Eyl.14 1302,04 -0,09 -0,28 0,14 7,47 GÜNLÜK HAFTALIK AYLIK YILBAŞI ENDEKSLER TARİH DEĞER D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ E R D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ İ Ş İ M 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 273,66 -0,01 -0,31 -0,66 1,95 (%) (%) (%) (%) 547 31.Tem.14 295,95 -0,07 -0,05 0,41 8,15 GÜN 29.Ağu.14 295,41 0,09 0,36 -0,26 7,95 NET 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 365,12 0,02 0,11 0,52 4,89 30.Eyl.14 294,66 -0,07 -0,68 -0,25 7,68 31.Tem.14 382,23 0,11 0,13 0,56 4,69 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 1099,25 -0,01 -0,48 -1,59 -0,56 29.Ağu.14 384,29 0,02 0,13 0,65 5,25 TÜM 31.Tem.14 1210,80 -0,52 -0,42 0,22 10,15 30.Eyl.14 386,66 0,02 0,15 0,62 5,90 29.Ağu.14 1209,69 0,14 0,80 -0,61 10,05 BRÜT 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 491,05 0,02 0,13 0,61 5,78 30.Eyl.14 1189,97 0,01 -1,43 -1,63 8,25 31.Tem.14 518,15 0,13 0,15 0,66 5,52 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 130,89 0,02 0,00 0,40 5,56 29.Ağu.14 521,43 0,02 0,15 0,76 6,19 KYD 31.Tem.14 138,76 0,07 0,09 0,66 6,02 30.Eyl.14 525,22 0,03 0,18 0,73 6,96 Kısa 29.Ağu.14 139,42 0,03 0,30 0,54 6,52 30.Eyl.14 139,94 -0,06 -0,13 0,38 6,92 KYD KAMU ENFLASYONA DAYALI BORÇLANMA ARAÇLARI ENDEKSİ 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 132,28 -0,03 -0,31 -1,05 1,40 KYD 31.Tem.14 143,49 -0,13 -0,08 0,39 8,48 GÜNLÜK HAFTALIK AYLIK YILBAŞI Orta 29.Ağu.14 143,15 0,11 0,45 -0,38 8,21 ENDEKSLER TARİH DEĞER D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ E R D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ İ Ş İ M 30.Eyl.14 142,58 -0,02 -0,67 -0,40 7,78 (%) (%) (%) (%) 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 135,71 -0,01 -1,04 -3,67 -8,89 TÜFE 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 130,29 -0,44 -0,32 -0,46 1,65 KYD 31.Tem.14 153,28 -0,94 -0,78 -0,06 12,95 31.Tem.14 150,08 0,12 0,14 1,15 15,19 Uzun 29.Ağu.14 152,69 0,19 1,12 -1,32 12,51 29.Ağu.14 149,10 0,02 0,26 -0,54 14,44 30.Eyl.14 148,42 0,04 -2,15 -2,80 9,36 30.Eyl.14 150,20 -0,17 -0,27 0,74 15,28

KYD EUROBOND ENDEKSLERİ

GÜNLÜK HAFTALIK AYLIK YILBAŞI ENDEKSLER TARİH DEĞER D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ E R D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ İ Ş İ M (%) (%) (%) (%) KYD 1 AYLIK GÖSTERGE MEVDUAT ENDEKSİ

USD 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 272,92 0,05 -1,27 -2,39 -11,90 GÜNLÜK HAFTALIK AYLIK YILBAŞI 31.Tem.14 311,60 -0,82 -0,81 0,80 14,17 ENDEKSLER TARİH DEĞER D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ E R D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ İ Ş İ M 29.Ağu.14 314,96 0,23 0,65 0,25 15,40 (%) (%) (%) (%) 30.Eyl.14 306,33 -0,43 -1,51 -2,74 12,24 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 132,76 0,02 0,14 0,66 7,20 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 354,22 -0,13 1,06 3,08 5,58 TL USD - 31.Tem.14 139,77 0,14 0,16 0,69 5,28 31.Tem.14 404,99 1,15 1,23 1,46 14,33 TL 29.Ağu.14 140,69 0,02 0,16 0,79 5,98 29.Ağu.14 414,16 0,07 -0,19 3,44 16,92 30.Eyl.14 141,69 0,02 0,16 0,71 6,72 30.Eyl.14 424,99 -0,50 0,49 2,61 19,98 USD 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 109,26 0,01 0,04 0,18 2,11 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 214,98 -0,07 -0,44 -0,58 -0,99 EUR 31.Tem.14 110,43 0,03 0,03 0,13 1,07 31.Tem.14 232,21 -0,10 0,06 0,87 8,03 29.Ağu.14 110,57 0,00 0,03 0,15 1,19 29.Ağu.14 233,61 0,05 0,69 0,49 8,65 30.Eyl.14 110,71 0,00 0,03 0,13 1,32 30.Eyl.14 232,86 -0,25 -0,54 -0,23 8,41 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 109,03 0,01 0,04 0,17 2,05 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 367,30 -0,15 2,63 6,27 23,88 EUR- EUR 31.Tem.14 110,16 0,03 0,03 0,13 1,03 31.Tem.14 386,16 1,41 1,30 -0,87 4,97 TL 29.Ağu.14 110,29 0,00 0,03 0,15 1,16 29.Ağu.14 387,01 -0,22 -0,83 1,65 5,38 30.Eyl.14 110,43 0,00 0,02 0,12 1,28 30.Eyl.14 389,75 -0,83 -0,47 0,87 6,28

KYD ALTIN FİYAT ENDEKSLERİ KYD ÖZEL SEKTÖR BORÇLANMA ARAÇLARI ENDEKSİ

GÜNLÜK HAFTALIK AYLIK YILBAŞI GÜNLÜK HAFTALIK AYLIK YILBAŞI ENDEKSLER TARİH DEĞER D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ E R D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ İ Ş İ M ENDEKSLER TARİH DEĞER D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ E R D E Ğ İ Ş İ M D E Ğ İ Ş İ M (%) (%) (%) (%) (%) (%) (%) (%) Ağırlıklı 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 82300,27 -0,42 2,43 1,71 -13,86 SABİT 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 127,52 0,01 0,13 0,68 7,03 Ort. 31.Tem.14 88650,99 1,78 1,68 -1,72 7,72 31.Tem.14 134,74 0,14 0,17 0,78 5,66 29.Ağu.14 89267,96 -0,64 -0,26 2,49 8,47 29.Ağu.14 135,68 0,03 0,17 0,84 6,40 30.Eyl.14 88696,17 -0,75 0,74 -0,64 7,77 30.Eyl.14 136,76 0,02 0,17 0,80 7,25 Kapanış 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 81542,04 -1,53 1,34 0,29 -14,72 DEĞİŞ- 31 Aralık 2012 - 31 Aralık 2013 133,04 0,03 0,18 0,78 8,49 31.Tem.14 88189,39 1,22 1,11 -2,40 8,15 KEN 31.Tem.14 142,43 0,17 0,20 0,87 7,06 29.Ağu.14 89213,14 -0,81 -0,17 2,39 9,41 29.Ağu.14 143,60 0,03 0,19 0,99 7,94 30.Eyl.14 88683,72 -0,95 0,68 -0,59 8,76 30.Eyl.14 144,85 0,04 0,20 0,87 8,88

2014 KURUMSAL YATIRIMCI 77 SEKTÖR VERİLERİ

Yatırım Fonlarında 2014 Üçüncü Çeyrek

GENEL DEĞİŞİM : 2014 yılı üçüncü çeyrekte portföy değerlerindeki değişime bakıldığında, borsa yatırım fonlarında azalış görülürken, yatırım fonları ve emeklilik fonları portföy değerleri büyüme kaydetmiştir. Yatırım fonları %3,74 reel olarak %3,02, emeklilik fonları, %5,04 reel olarak da %4,32 artmıştır.

İlk Tarih 3 Ay Son Tarih Değişim Reel 01.07.2014 01.10.2014 % Artış Borsa Yatırım Fonları 229.412.223 190.871.991 -16,80% -17,37% Emeklilik Fonları 31.710.803.598 33.310.248.667 5,04% 4,32% Yatırım Fonları 31.015.108.485 32.173.742.533 3,74% 3,02%

Açıklama: Yukarıdaki tablo 1/7/2014 ile 1/10/2014 verileri ile hesaplanmıştır.

FONLARDA BÜYÜME 2014 yılı üçüncü çeyrekte borsa yatırım fonları katılımcı sayısı yüzde 4,05, emeklilik fonları katılımcı sayısı yüzde 8,34 oranında artarken, yatırım fonları katılımcı sayısı yüzde 1,94 azalmıştır. Tüm piyasa portföy değeri de reel olarak %3,61 artışla 65,675 milyon TL olmuştur.

İlk Son İlk Portföy Son Portföy Değişim Reel İlk Son Değişim Reel Pazar Pazar Değer Değer % Artış Kbss Kbss % Artış Payı Payı

Borsa Yatırım Fonları 229.412.223 190.871.991 -16,80% -17,37% 889 925 4,05% 3,34% 0,36% 0,29%

Bireysel 29.107.414.893 30.626.270.373 5,22% 4,50% 14.943.680 16.215.055 8,51% 7,76% 46,24% 46,63% Emeklilik Gruplara Yönelik 2.603.388.705 2.683.978.294 3,10% 2,39% 424.168 434.555 2,45% 1,75% 4,14% 4,09% Fonları 31.710.803.598 33.310.248.667 5,04% 4,32% 15.367.848 16.649.610 8,34% 7,60% 50,37% 50,72% Emtia 439.685.928 415.063.691 -5,60% -6,25% 55.619 54.532 -1,95% -2,63% 0,70% 0,63% Esnek 1.172.008.249 1.251.556.796 6,79% 6,06% 26.471 26.142 -1,24% -1,92% 1,86% 1,91% Fon Sepeti 7.729.189 10.136.013 31,14% 30,24% 169 297 75,74% 74,54% 0,01% 0,02% Hisse Senedi Yoğun 905.187.944 852.080.118 -5,87% -6,51% 41.837 41.272 -1,35% -2,03% 1,44% 1,30% Yatırım Karma 533.324.976 508.415.464 -4,67% -5,32% 275.742 277.142 0,51% -0,18% 0,85% 0,77% Fonları Para Piyasası 24.121.237.675 24.944.213.152 3,41% 2,70% 2.612.918 2.548.171 -2,48% -3,15% 38,31% 37,98% Tahvil Bono 3.643.983.143 3.920.467.432 7,59% 6,85% 233.839 233.621 -0,09% -0,78% 5,79% 5,97% Uluslararası 191.951.380 271.809.866 41,60% 40,63% 9.950 12.079 21,40% 20,57% 0,30% 0,41% 31.015.108.485 32.173.742.533 3,74% 3,02% 3.256.545 3.193.256 -1,94% -2,62% 49,27% 48,99% Piyasa 62.955.324.306 65.674.863.190 4,32% 3,61% 18.625.282 19.843.791 6,54% 5,81%

Açıklama: Yukarıdaki tablo 1/7/2014 ile 1/10/2014 verileri ile hesaplanmıştır. KBSS, Katılma Belgesi Sahibi Sayısı

78 KURUMSAL YATIRIMCI 2014 Tüm veriler TKYD yeni fon sınıflandırması dikkate alınarak Datascope tarafından derlenmiştir. YATIRIM FONLARININ EMEKLİLİK FONLARININ VARLIK DAĞILIMI: VARLIK DAĞILIMI: Yatırım fonlarının son üç aylık varlık oranları ortalamasına Emeklilik fonlarının son üç aylık varlık oranları ortalamasına bakıldığında, Kamu Borçlanma %11, Repo %25, Hisse %4, bakıldığında, Kamu Borçlanma %58, Repo %7, Hisse %13, Borsa Para %11 YMK %1, Diğerin ise %48 seviyelerinde Borsa Para %1, Yabancı Menkul %1, Diğerin ise %20 olduğu görülmektedir. seviyelerinde olduğu görülmektedir.

FON ENDEKSLERİ: Ağırlık Adet İlk Son Değişim Değer Değer % 2014 yılı üçüncü çeyrek fon endeks- lerine baktığımızda, karma, hisse ve Para Piyasası Fonu Endeksi 32,07 15 117,18 119,23 1,75 emtia fon endekslerinin dönemi ne- Tahvil ve Bono Fonu Endeksi 3,23 15 118,81 120,46 1,38 gatif getiri ile kapattığını, geri kalan Karma Fon Endeksi 0,71 15 130,50 127,12 -2,59 endekslerin ise dönemi pozitif getiri Hisse Senedi Yoğun Fon Endeksi 0,48 10 151,45 145,69 -3,81 ile tamamladığını görüyoruz. Yüzde Uluslararası Fonlar Endeksi 0,18 6 123,30 128,88 4,52 4,52 ile uluslararası fon endeksi en Esnek Fonlar Endeksi 1,04 25 118,73 119,88 0,97 yüksek getiriyi elde ederken, yüzde Fon Sepeti Endeksi 0,02 1 133,09 137,15 3,05 -3,81 ile hisse senedi yoğun fon en- Emtia Fonları Endeksi 0,48 5 89,32 88,08 -1,39 deksi en düşük getiriyi elde etmiştir. FM 30 Endeksi 53,07 30 119,36 119,80 0,37 FM 50 Endeksi 63,81 50 120,23 120,64 0,34

Açıklama: Yukarıdaki tablo 1/7/2014 ile 1/10/2014 verileri ile hesaplanmıştır. SEKTÖR VERİLERİ

TÜR BAZINDA BÜYÜKLÜKLER VE DEĞİŞİMLER: 2014 yılı üçüncü çeyreğinde, bireysel emeklilik fonlarının azaldığı gözlenirken,tahvil bono fonlarında %7,59 artış portföy değerleri %5,22 reel olarak %4,50 oranında artarken, kaydedilmiştir. gruplara yönelik emeklilik fonları ise %3,10 reel olarak da Piyasanın %37,98 gibi büyük bir kısmını oluşturan para %2,39 oranında artmıştır. piyasası fonları ise %3,41 oranında artmıştır. Yatırım fonlarında, hisse senedi yoğun fonların portföy Dönemin dikkat çekici bir gelişimi ise ise portföy değerinde değeri %5,87, karma fonların %4,67, emtia fonlarının %5,60 %41,60 artış yaşanan Uluslararası fonlarda izlenmişitir.

ilk Son İlk Son İlk Portföy Son Portföy Değişim Reel İlk Son Değişim Reel Fon Fon Pazar Pazar Değer Değer % Artış Kbss Kbss % Artış Sayı Sayı Payı Payı Borsa Yatırım 15 15 229.412.223 190.871.991 -16,80% -17,37% 890 925 3,93% 3,22% 0,36% 0,29% Fonları

Büyüme Amaçlı Fonlar 33 34 4.356.743.867 4.385.645.988 0,66% -0,03% 2.093.438 2.166.284 3,48% 2,77% 6,92% 6,68% Diğer Fonlar 78 83 8.583.026.914 9.294.580.052 8,29% 7,55% 6.663.693 7.075.300 6,18% 5,45% 13,63% 14,15% Bireysel Gelir Amaçlı Fonlar 59 59 13.300.895.172 13.942.760.633 4,83% 4,11% 4.633.927 4.813.111 3,87% 3,16% 21,13% 21,23% Para Piyasası Fonları 22 22 2.866.748.940 3.003.283.700 4,76% 4,04% 1.552.622 2.160.360 39,14% 38,19% 4,55% 4,57% 192 198 29.107.414.893 30.626.270.373 5,22% 4,50% 14.943.680 16.215.055 8,51% 7,76% 46,24% 46,63% Büyüme Amaçlı Fonlar 7 7 231.217.831 218.711.919 -5,41% -6,06% 107.355 107.928 0,53% -0,16% 0,37% 0,33% Emeklilik Fonları Gruplara Diğer Fonlar 14 14 894.889.831 907.580.543 1,42% 0,72% 122.325 126.947 3,78% 3,07% 1,42% 1,38% Yönelik Gelir Amaçlı Fonlar 19 19 1.344.842.770 1.401.982.250 4,25% 3,53% 185.953 190.703 2,55% 1,85% 2,14% 2,13% Para Piyasası Fonlar 1 1 132.438.274 155.703.582 17,57% 16,76% 8.535 8.977 5,18% 4,46% 0,21% 0,24% 41 41 2.603.388.705 2.683.978.294 3,10% 2,39% 424.168 434.555 2,45% 1,75% 4,14% 4,09%

Emtia 17 17 439.685.928 415.063.691 -5,60% -6,25% 55.619 54.532 -1,95% -2,63% 0,70% 0,63%

Esnek 46 46 1.172.008.249 1.251.556.796 6,79% 6,06% 26.471 26.142 -1,24% -1,92% 1,86% 1,91%

Fon Sepeti 1 2 7.729.189 10.136.013 31,14% 30,24% 169 297 75,74% 74,54% 0,01% 0,02%

Hisse Senedi Endeksli Fonlar 20 20 297.936.310 261.867.490 -12,11% -12,71% 21.452 21.344 -0,50% -1,19% 0,47% 0,40% Yatırım Fonları Yoğun Hisse Fonları 34 34 607.251.634 590.212.629 -2,81% -3,47% 20.385 19.928 -2,24% -2,91% 0,96% 0,90% 54 54 905.187.944 852.080.118 -5,87% -6,51% 41.837 41.272 -1,35% -2,03% 1,44% 1,30%

Dengeli Karma Fonlar 33 33 515.983.511 491.149.131 -4,81% -5,47% 272.461 271.114 -0,49% -1,18% 0,82% 0,75% Karma Hisse Karma Fonlar 8 8 17.341.464 17.266.333 -0,43% -1,12% 3.281 6.028 83,72% 82,47% 0,03% 0,03% 41 41 533.324.976 508.415.464 -4,67% -5,32% 275.742 277.142 0,51% -0,18% 0,85% 0,77%

Kısa Vadeli Bono Fonları 31 31 13.043.153.037 13.202.590.151 1,22% 0,53% 1.499.937 1.420.060 -5,33% -5,97% 20,72% 20,10% Para Piyasası Likit Fonlar 38 38 11.078.084.639 11.741.623.001 5,99% 5,26% 1.112.981 1.128.111 1,36% 0,66% 17,60% 17,88% 69 69 24.121.237.675 24.944.213.152 3,41% 2,70% 2.612.918 2.548.171 -2,48% -3,15% 38,31% 37,98%

Endeksli Fonlar 1 1 9.227.444 6.148.166 -33,37% -33,83% 32 27 -15,63% -16,20% 0,01% 0,01% Özel Sek. Tahvil Bono Fon. 13 13 1.115.088.811 1.242.770.144 11,45% 10,69% 7.919 8.265 4,37% 3,65% 1,77% 1,89% Tahvil Bono Tahvil Bono Fonları 51 51 1.885.059.999 2.095.307.721 11,15% 10,39% 176.149 176.283 0,08% -0,61% 2,99% 3,19% Uzun Vadeli Tahvil Bono Fon. 28 28 634.606.889 576.241.401 -9,20% -9,82% 49.739 49.046 -1,39% -2,07% 1,01% 0,88% 93 93 3.643.983.143 3.920.467.432 7,59% 6,85% 233.839 233.621 -0,09% -0,78% 5,79% 5,97%

Hisse Fonları 8 8 106.825.611 136.506.316 27,78% 26,91% 4.756 6.538 37,47% 36,53% 0,17% 0,21% Uluslararası Karma Fonlar 1 1 7.025.246 11.444.974 62,91% 61,80% 465 514 10,54% 9,78% 0,01% 0,02% Tahvil Bono Fonları 8 8 78.100.523 123.858.577 58,59% 57,50% 4.729 5.027 6,30% 5,57% 0,12% 0,19% 17 17 191.951.380 271.809.866 41,60% 40,63% 9.950 12.079 21,40% 20,57% 0,30% 0,41%

Piyasa 586 593 62.955.324.306 65.674.863.190 4,32% 3,61% 18.625.283 19.843.791 6,54% 5,81% Açıklama: Yukarıdaki tablo 1/7/2014 ile 1/10/2014 verileri ile hesaplanmıştır. KBSS, Katılma Belgesi Sahibi Sayısı , Reel artış aynı dönemdeki enflasyondan ayrıştırılarak hesaplanmıştır.

80 KURUMSAL YATIRIMCI 2014