DOCSLIB.ORG

+Rrrrrrrrrrrrrrrrrr43

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
+Rrrrrrrrrrrrrrrrrr43 +Rrrrrrrrrrrrrrrrrr43 2 Ţeljko (Brankov i Vinkin) Musović GENETIKA, ISTORIJA I BAJKE archive.org e-edition Copyright 2021. Ţeljko Musović Naslovna strana Ptolomejeva Tabula Evropae V San Francisco, California, USA Founded in 1996 3 4 Ova knjiga je proizvod znatiţelje, slobodnog vremena i stalnog uĉenja koje traje već tridesetak godina. Napisao sam je “za svoj mir i svoj Ċir”, onako kako govorim, po crnogorski, ali bez ikakvih jeziĉkih, nacionalnih, ili politiĉkih teţnji i ciljeva. …Znam da je ta “bitka” (bila) izgubljena i prije nego je poĉela. Prosto reĉeno, samo koristim svoje ljudsko pravo i tehnološke mogućnosti, potpuno svjestan da ni na šta i ni na koga ne mogu da utiĉem. 5 Crna Gora nije “manji potok što u veći uvire” nego je izvor. Izvor, sam po sebi, ne uvire ni u šta i zato ne moţe “na uvoru izgubiti svoje ime”. Moţe se samo desiti (kao što se i dogodilo) da rijeka koja je nastala od tog izvora izgubi bistrinu i zaboravi odakle je potekla, ili da umisli da je uvor vaţniji od izvora. 6 ֍ Genetika, istorija i bajke je nauĉno-istraţivaĉki rad pr- venstveno o porijeklu i etnogenezi narodâ u Crnoj Gori, ali se dotiĉe i ostalih balkanskih drţava, ukljuĉujući i Rumuniju. Na dvije stotine i ĉetrdesetak stranica koje slijede nalazi se veliki broj podataka, imena, ĉinjenica… Sve to od ĉitalaca zahtijeva odreĊeno opšte obrazovanje i priliĉnu mentalnu kondiciju. Ne moţete (odnosno, moţete, mada nema svrhe) ĉitati ovu knjigu kao knjiţevni roman (i bilo bi dobro da paţljivo prouĉite stra- ne 17-28), ali se, naravno, ne morate truditi ni da baš sve ana- lizirate i zapamtite – zaista je, na primjer, nepotrebno drţati u glavi imena svih ilirskih, ili traĉkih plemena koja su ţivjela na Balkanu prije 2000 godina. Svako koga tema zanima i stvarno ţeli nešto da sazna ima pravu (moţda, jedinstvenu) priliku da na jednom mjestu naĊe izvode iz do sada objavljenih evropskih DNK istraţiva- nja, najnovija saznanja o porijeklu plemena iz Crne Gore i na- vode trenutno dostupnih istorijskih dokumenata i izvora koji zajedno, u konaĉnom zbiru, do temelja ruše vladajuće teorije i naĉine mišljenja koji su stanovnicima ovih prostora nametnuti u potonjih nekoliko vjekova. Ništa nije izostavljeno, sakriveno, ili prilagoĊeno ljud- skoj sujeti. Stoga, ako ste isuviše emotivno vezani za svoju nacionalnu odrednicu, ili neku od ovdašnjih “tradicionalnih” pripovjetki o porijeklu i istoriji, odmah zatvorite ovu knjigu – nema potrebe da se nervirate i psujete autora. Ovo drugo iona- ko ne bi imalo mnogo smisla, jer su ljudi koji su napisali sve 7 ono što je citirano u istorijskom dijelu već odavno mrtvi, neki i par hiljada godina. Što se same genetike tiĉe, ne brinite, doktorat vam nije potreban. Da bi “ušli u materiju”, za poĉetak je dovoljno da usvojite nekoliko struĉnih termina i trajno “spojite” priloţene mape s prikladnim oznakama, a onda sve postaje i zanimljivo i razumljivo, jer mozak nepogrešivo prepoznaje slike rodoslo- vnih stabala, sliĉne onim što prikazuju razvoj nekog bratstva, ili plemena (kad od jednog ĉovjeka poĉinje grananje u skladu s brojem sinova, unuka, praunuka…). Razlika je samo u tome što na ovim stablima nijesu pojedinci nego “imena” mutacija koje su nosile, ili ih nose grupe muškaraca. Tako, recimo, mu- tacija “rodonaĉelnik” moţe biti predstavljena kao S1. Njeni “sinovi” su S1a i S1b. “Unuci” su S1a1 i S1b1. I tako dalje… Svaka linija se nastavlja dok ima nasljednika, s podlinijama i podoznakama, iz generacije u generaciju, stotinama i hiljada- ma godina. Eto, o tome je u osnovi rijeĉ. Uloga genetike, od- nosno DNK testa, je da potvrdi, ili negira istovjetno porijeklo odreĊene populacije, precizira njeno mjesto na stablu, a zatim i da definiše to porijeklo uz pomoć geografije, istorije… Priĉa koja slijedi jednostavno prikazuje kako to djeluje u praksi. Imena su plod mašte, ali su dogaĊaji realni i primje- nljivi i na male i na velike ljudske zajednice. __________ Prije 1900 godina u jednom selu su ţivjeli ljudi koji su svi bili potomci ĉovjeka zvanog Jeremija. I, po njemu su svi- ma bili poznati kao Jeremići. Jednog dana, par stotina godina kasnije, u selo doĊe Flavije s familijom i natucajući lokalni je- zik zatraţi dozvolu da se naseli na obliţnjem brijegu. - O‟kle si Flavije? - Rimljanin. - Od kojih si? - Od tih i tih. … - Ništa nam ne znaĉi, al‟sretno ti bilo i pazi šta radiš. Prolaze godine. Flavijevi unuci prihvatiše jezik, vjeru i obiĉaje Jeremi- ća. Rame uz rame s njima su u bitkama, a neki se i oţeniše od 8 suśeda… Kad ih ko upita: “Odakle ste?”, oni odgovaraju: “Iz Jeremića.” Vremenom, Flavijevci postaše ravnopravni ĉlanovi plemena Jeremići, niko i ne pamti da su odnekle došli, i kona- ĉno jednog od njih izabraše za kneza u selu. Prošle jeseni neko u novinama proĉita da se uz pomoć genetike moţe saznati “ko je od koga” i da svi ljudi na svijetu pripadaju “nekakvim haplogrupama koje odreĊuju porijeklo”. Dva radoznala Jeremića odmah uradiše DNK test i ispostavi se da su haplogrupa I2a1. Ubrzo test odradi i Jeremić-Flavije- vac i ispade pozitivan na haplogrupu G2a. Genetika tako otkri/potvrdi da svi Jeremići nijesu istog porijekla, kao i da G2a Jeremići nijesu učestvovali u stvaranju i razvoju (etnogenezi) Jeremijinog I2a plemena, nego su samo postali društveni/istorijski/geografski, ili priobraćeni Jeremići. Dakle, Flavijevci su bili i (bez obzira na vjekove zaje- dniĉkog ţivota s Jeremićima, na isti jezik, vjeru, kulturu, isto nacionalno opredjeljenje…) ostali samosvojan rod koji je dio posebnog rodoslovnog stabla na kom su i njihovi direktni, ge- netski preci i roĊaci koji su ostali u Italiji, ili bilo Ċe drugo. __________ Odavde sve poĉinje i ovo je kljuĉ za odgonetanje tajne o porijeklu, ili genetskom “sastavu” bilo kog bratstva, pleme- na, naroda, ili etniĉke grupe. Princip je isti, sve ostalo su nijanse. Ili, taĉnije, druga slova i brojevi. 9 ֍ Veliko hvala gospoĊi dr. Slavici Vujović (profesorica na odśeku za biologiju Prirodno-matematiĉkog fakulteta u Podgorici, Crna Gora), dr. Jeleni Šarac (znanstvena suradnica na Institutu za antropologiju, Zagreb, Hrvatska), dr. Slavoljubu Gacoviću (istoriĉar, Zajeĉar, Srbija), Kelly Wheaton (ĉlanica ISOGG i autorica vodiĉa Genetička genealogija za početnike, SAD) i dr. Iain McDonald-u (astrofiziĉar i poĉasni istraţivaĉ na Genealoškim, paleografskim i heraldiĉkim studijama Univerziteta Strathclyde (Škotska) na saradnji, pomoći i sugestijama. 10 I DNK TRAGOVI *** Onog trenutka kad shvatite da je nešto što su vas uĉili laţ, ili greška, nema više razloga da tu laţ, ili grešku i dalje smatrate dijelom svog bića, ili nasljeĊa. 11 Karika koja je nedostajala U Američkom časopisu za fizičku antropologiju (Ame- rican Journal of Physical Anthropology) je 2010. godine obja- vljena “Priča o akulturaciji i migracijama kao mehanizmima za širenje poljoprivrede na Balkanskom poluostrvu” (A Tale of Acculturation and Migrations as Mechanisms for the Diffu- sion of Agriculture in the Balkan Peninsula). Bio je to nauĉni rad zasnovan na rezultatima genetskog testiranja 404 ĉovjeka iz Crne Gore i 179 ljudi iz Srbije. Istraţivanje je uraĊeno me- todom sluĉajnog uzorka, testirani su imali razliĉita prezimena, a DNK crnogorskih drţavljana je analizirana iz krvi (141 uzo- rak) i pljuvaĉke (263).1 U podnaslovu su nabrojane institucije koje su uĉestvo- vale u ovom projektu: 1. Odśek za molekularnu i ljudsku genetiku, Medicin- ski koledţ MeĊunarodnog univerziteta Floride (Department of Molecular and Human Genetics, College of Medicine, Florida International University, Miami, FL) 2. Odjeljenje bioloških nauka, MeĊunarodni univerzi- tet Floride (Department of Biological Sciences, Florida Inter- national University, Miami, FL) 3. Institut za forenziĉku medicinu, Medicinska škola, Univerzitet u Beogradu, Srbija (Institute of Forensic Medici- ne, School of Medicine, University of Beograd, Beograd, Ser- bia) 4. Kliniĉki centar Crne Gore (Clinical Center of Mon- tenegro, Podgorica, Montenegro) 5. Srpska bezbjedonosno-informativna agencija (Secu- rity Information Agency, Beograd, Serbia) 1 Danas je broj testiranih znatno veći, ali, naţalost, Crna Gora je jedina zemlja na Balkanu koja o tome nema nikakvu (javnu) bazu podataka. 12 A, sav posao su odradili sljedeći nauĉnici i istraţivaĉi: Sheyla Mirabal, Tatjana Varljen, Tenzin Gayden, Slavica Vu- jović, Maria Regueiro, Danica Popović, Marija Đurić, Oliver Stojković, Rene J. Herrera. Bilo je to prvo (i, ĉini se, posljednje) zvaniĉno istraţi- vanje ove vrste direktno vezano za Crnu Goru. Evo rezultata: 29.2% - haplogrupa I2a 0.5% - haplogrupa J1 27% - haplogrupa E1b1b 2.5% - haplogrupa G2a 9.2% - haplogrupa R1b 1.5% - haplogrupa N 7.4% - haplogrupa R1a 2.0% - haplogrupa Q 4.7% - haplogrupa J2a 1.5% - haplogrupa H 4.5% - haplogrupa J2b 1.2% - haplogrupa L U radu je (greškom?!) izostavljen nalaz za haplogrupu I1a, ali se na Internetu moţe naći tabela iz koje se vidi da je zastupljenost te grupe na nivou od ~6%. Rezultati u procentima za Srbiju (u ovom istraţivanju) su bili: I2a - 38.5; E1b1b - 17.3; R1a - 14.5; R1b - 4.5; J2a - 3.3; J2b - 1.7...), a ukupni rezultati testiranja koja su od 2005. do 2012. godine obuhvatila 580 drţavljana te zemlje, su nešto drugaĉiji i vjerodostojniji: I2a - 31.9; E1b1 - 18.4; R1a - 16.4; R1b - 8.4; I1a - 6.7; J2a - 3.5; J2b - 4.1; G2a - 2.4... [Uklju- ĉena i studija iz 2012.] Kad je rijeĉ o reprezentativnosti “crnogorskog” istraţi- vanja, broj testiranih svakako nije bio prećerano veliki, ali ako uzmete u obzir ĉinjenice da je u prvom ovakvom projektu na podruĉju ex-SFRJ iz 2005. (Marijana Periĉić et alia)2 uĉestvo- vao ukupno 681 muškarac iz Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Srbije, Kosova i Makedonije; da je 2008. godine (Battaglia, 2 High-resolution phylogenetic analysis of southeastern Europe traces major episodes of paternal gene flow among Slavic populations , 2005. 13 Fornarino et al.)3 testirano 118 Hrvata iz Hrvatske, 75 Slove- naca i 255 ljudi iz Bosne i Hercegovine (84 Bošnjaka, 90 Hr- vata i 81 Srbin); ili da je “sveslovensko” istraţivanje iz 2015.
Load more

Recommended publications
  • POLITIČKA UPOTREBA TRADICIJE CRNOJEVIĆA U XVIII I XIX VIJEKU Živko M
    POLITIČKA UPOTREBA TRADICIJE CRNOJEVIĆA U XVIII I XIX VIJEKU Živko M. Andrijašević Nacionalni i državotvorni pokreti balkanskih naroda, tokom XVIII i XIX vijeka, često su u srednjovjekovnoj državnoj tradi - ciji tražili ideološka uporišta za svoje političke ciljeve ili izvorišta svog političkog legitimiteta. Činjeno je to zbog toga što je svaka politička ideja XVIII i XIX vijeka, za koju se mogla pronaći istorijska osnova u srednjovjekovnoj državnoj tradiciji, doživljavana utemeljenom i opravdanom, dok je njeno prih - vatanje i slijeđenje, dobijalo ponekad značenje nacionalne oba - veze. Jedan primjer takvog korišćenja srednjovjekovne državne tradicije, odnosi se na upotrebu tradicije dinastije Crnojević u Crnoj Gori tokom XVIII i XIX vijeka. Dinastija Crnojević vladala je Zetom (Crnom Gorom) u dru - goj polovini XV vijeka. Prvi od tri vladara iz te dinastije, Stefan (Stefanica), došao je na čelo zetske države 1451. godine, a vla - dao je do 1464/65. godine. Naslijedio ga je sin Ivan, koji je vla - dao do 1490. godine. Ivan Crnojević se na početku vladavine su - kobio s Mletačkom Republikom, od koje je bezuspješno po ku - šavao da uzme pośede oko Kotora. Kad je njegovoj državi zapri - jetila opasnost od Osmanskoga carstva, izmirio se s Repu bli - kom. Ipak, Osmansko carstvo primoralo ga je na vazalni po ložaj i plaćanje godišnjega danka (1471). U vrijeme mletačko-osman - www. maticacrnogorska.me MATICA, zima 2010. 563 Živko M. Andrijašević skoga sukoba oko Skadra (1474), prešao je na stranu Mletačke Republike. Da bi osnažio odbranu svoje države, podigao je tvr - đavu Obod (1475). Kao mletačkoga saveznika osmanske snage su ga napale 1479. godine, pa je morao da pobjegne iz zemlje.
    [Show full text]
  • Montenegro's Tribal Legacy
    WARNING! The views expressed in FMSO publications and reports are those of the authors and do not necessarily represent the official policy or position of the Department of the Army, Department of Defense, or the U.S. Government. Montenegro's Tribal Legacy by Major Steven C. Calhoun, US Army Foreign Military Studies Office, Fort Leavenworth, KS. This article appeared in Military Review July-August 2000 The mentality of our people is still very patriarchal. Here the knife, revenge and a tribal (plemenski) system exist as nowhere else.1 The whole country is interconnected and almost everyone knows everyone else. Montenegro is nothing but a large family—all of this augurs nothing good. —Mihajlo Dedejic2 When the military receives an order to deploy into a particular area, planners focus on the terrain so the military can use the ground to its advantage. Montenegro provides an abundance of terrain to study, and it is apparent from the rugged karst topography how this tiny republic received its moniker—the Black Mountain. The territory of Montenegro borders Croatia, Bosnia- Herzegovina, Serbia and Albania and is about the size of Connecticut. Together with the much larger republic of Serbia, Montenegro makes up the current Federal Republic of Yugoslavia (FRY). But the jagged terrain of Montenegro is only part of the military equation. Montenegro has a complex, multilayered society in which tribe and clan can still influence attitudes and loyalties. Misunderstanding tribal dynamics can lead a mission to failure. Russian misunderstanding of tribal and clan influence led to unsuccessful interventions in Afghanistan and Chechnya.3 In Afghanistan, the rural population's tribal organization facilitated their initial resistance to the Soviets.
    [Show full text]
  • CROSS BORDER COOPERATION in SHKODRA Prospective Euro-Region Or a Pending Effort?
    ALBANIAN INSTITUTE FOR INTERNATIONAL STUDIES CROSS BORDER COOPERATION IN SHKODRA Prospective Euro-Region or a Pending Effort? Tirana, 2006 1 Principal Researcher Gjergji Vurmo Editor Eno Trimçev ©Copyright 2006 Albanian Institute for International Studies (AIIS) Albanian Institute for International Studies (AIIS) Rr. “Deshmoret e 4 Shkurtit”, Nr. 7/1, Tirana, Albania Tel: + 355 42 488 53 Fax: +355 42 703 37 E-mail: [email protected] Website: http://www.aiis-albania.org 2 Acknowledgements ________________________________________________________________________ The Albanian Institute for International Studies (AIIS) is grateful to the US Embassy in Tirana for the financial support granted for the implementation of this project. We would like to thank in particular a large number of experts and local stakeholders in Shkodra whose input was crucial for the preparation of this study. AIIS takes this opportunity to express its gratitude to the Municipality of Shkodra, “Luigj Gurakuqi” University, Regional Environment Center (Shkodra Office), ACIT (Tirana), Chamber of Commerce (Shkodra), Shkodra Prefecture, GTZ (Tirana Office), as well as other institutions for their generously provided assistance during the field work and the round table consultations. We would also like to thank Ms. Zemaida Kastrati – Mozali, Mrs. Djana Bejko, Mr. Anton Leka, Mr. Ilir Ciko, Mr. Bledar Striniqi, Mr. Ismail Beka, Mr. Daniele Pedretti for contributing their fresh points of view and valuable suggestions and valuable expertise to this work. 3 Table of Contents
    [Show full text]
  • SEA of Montenegro's National Climate Change Strategy
    The European Union’s IPA Programme for Montenegro SEA of Montenegro’s National Climate Change Strategy (NCCS) EuropeAid/127054/C/SER/multi SEA Report Prepared by: Juan Palerm, Jiří Dusík, Ivana Šarić, Gordan Golja and Marko Slokar Ref. Contract N° 2014/354504 Final Report 14 September, 2015 Development of the Strategic Environment Assessment (SEA) for the Project Title: National Climate Change Strategy by 2030 (EuropeAid/127054/C/SER/multi) Financing: IPA Reference No: (EuropeAid/127054/C/SER/multi) Starting Date: February 2015 End Date (Duration): June 2015 Contract Number: 2014/354504 Contracting Authority: Delegation of the European Union to Montenegro Task Manager: Mr. Sladjan MASLAĆ, Task Manager Address: Vuka Karadžića 12, 81000 Podgorica Phone: + 382 (0) 20 444 600 Fax: + 382 (0) 20 444 666 E-mail: [email protected] Beneficiary: Ministry of Sustainable Development and Tourism [MSDT] Head of PSC: Ivana VOJINOVIC Address: IV Proleterske brigade 19, 81000 Podgorica Phone: + 382 (0) 20 446 208 Fax: + 382 (0) 20 446 215 E-mail: [email protected] Contractor: Particip GmbH Address: Merzhauser Str. 183, D - 79100 Freiburg, Germany Phone: +49 761 79074 0 Fax: +49 761 79074 90 Project Director: Martin GAYER E-mail address: [email protected] Date of report: 27/03/2015 Revision NA Author of the report: Juan PALERM .............................................. Controlled by: Martin GAYER .............................................. Approved: Mr. Siniša STANKOVIĆ [Head PSC] .............................................. Approved: Mr. Slađan MASLAĆ [Task Manager of EUD] .............................................. Disclaimer: The opinions expressed in this Report are those of the authors and do not necessarily reflect the opinions of the EU Delegation or any other organisation mentioned in the report.
    [Show full text]
  • Korisnik Broj Naziv NVOJ Opština Mjesto Adresa Studijski Program
    Korisnik Naziv NVOJ Opština Mjesto Adresa Studijski program Ocjena Korak Ime i prezime broj 1 Adriatic Capital Advisory doo Ekonomija Podgorica Podgorica Moskovska 2b Ekonomija 10 1 Anđela Vlahović 1 Adriatic Capital Advisory Finansije Podgorica Podgorica Moskovska 2b Računovodstvo, finansije i bankarstvo 10 2 Ivana Tošković 1 Društvo za reviziju BDO d.o.o. Računovodstveni, knjigovodstveni i revizorski poslovi Podgorica Podgorica Bul. Sv. Petra Cetinjskog 120/II, Podgorica Računovodstvo, finansije i bankarstvo 10 3 Elvin Suljević 1 Centar za građansko obrazovanje (CGO) CGO Podgorica Podgorica Bulevar Svetog Petra Cetinjskog 96 III/6 Međunarodni odnosi 10 4 Milica Zindović JAVNO PREDUZEĆE ZA NACIONALNE PARKOVE NP SKADARSKO JEZERO Podgorica Vranjina Trg Bećir bega Osmanagića 16 Finansijski menadžment 10 5 Božidar Stanković 1 CRNE GORE 1 d.o.o. Studio Arhitekture d.o.o. Studio Arhitekture Podgorica Podgorica Vijenac Kosovskih Junaka 4/129 Istorija umjetnosti 10 6 Danica Nikić 1 Advokat Zdravko Begović advokat Podgorica Podgorica Ul. Slobode br. 60/IV Pravo 10 7 Nina Pajović 1 Erste banka AD Podgorica Sektor Stanovništva-filijala Bar Bar Bar Arsenija Boljevića 2A Ekonomija 10 8 Aleksandra Durković 1 JU Narodna biblioteka "Njegoš" Nikšić Izdavačka djelatnost Nikšić Nikšić Trg Šaka Petrovića br.1 Nikšić Francuski jezik i književnost 10 9 Nina Tomašević 1 Fondacija "Don Branko Sbutega" Služba za marketing i komunikacije Kotor Kotor Sv. Vrača 3/2, 85330 Kotor Violina 10 10 Jelena Jovović 1 Fakultet za državne i evropske studije Fakultet za državne
    [Show full text]
  • Europe Report, Nr. 153: Pan-Albanianism
    PAN-ALBANIANISM: HOW BIG A THREAT TO BALKAN STABILITY? 25 February 2004 Europe Report N°153 Tirana/Brussels TABLE OF CONTENTS EXECUTIVE SUMMARY AND RECOMMENDATIONS................................................. i I. INTRODUCTION .......................................................................................................... 1 A. THE BURDENS OF HISTORY...................................................................................................2 B. AFTER THE FALL: CHAOS AND NEW ASPIRATIONS................................................................4 II. THE RISE AND FALL OF THE ANA......................................................................... 7 III. ALBANIA: THE VIEW FROM TIRANA.................................................................. 11 IV. KOSOVO: INTERNAL DIVISIONS ......................................................................... 14 V. MACEDONIA: SHOULD WE STAY OR SHOULD WE GO? ............................... 17 VI. MONTENEGRO, SOUTHERN SERBIA AND GREECE....................................... 20 A. ALL QUIET ON THE WESTERN FRONT?................................................................................20 B. THE PRESEVO VALLEY IN SOUTHERN SERBIA....................................................................22 C. THE GREEK QUESTION........................................................................................................24 VII. EMIGRES, IDENTITY AND THE POWER OF DEMOGRAPHICS ................... 25 A. THE DIASPORA: POLITICS AND CRIME.................................................................................25
    [Show full text]
  • GENS VLACHORUM in HISTORIA SERBORUMQUE SLAVORUM (Vlachs in the History of the Serbs and Slavs)
    ПЕТАР Б. БОГУНОВИЋ УДК 94(497.11) Нови Сад Оригиналан научни рад Република Србија Примљен: 21.01.2018 Одобрен: 23.02.2018 Страна: 577-600 GENS VLACHORUM IN HISTORIA SERBORUMQUE SLAVORUM (Vlachs in the History of the Serbs and Slavs) Part 1 Summary: This article deals with the issue of the term Vlach, that is, its genesis, dis- persion through history and geographical distribution. Also, the article tries to throw a little more light on this notion, through a multidisciplinary view on the part of the population that has been named Vlachs in the past or present. The goal is to create an image of what they really are, and what they have never been, through a specific chronological historical overview of data related to the Vlachs. Thus, it allows the reader to understand, through the facts presented here, the misconceptions that are related to this term in the historiographic literature. Key words: Vlachs, Morlachs, Serbs, Slavs, Wallachia, Moldavia, Romanian Orthodox Church The terms »Vlach«1, or later, »Morlach«2, does not represent the nationality, that is, they have never represented it throughout the history, because both of this terms exclusively refer to the members of Serbian nation, in the Serbian ethnic area. –––––––––––– [email protected] 1 Serbian (Cyrillic script): влах. »Now in answer to all these frivolous assertions, it is sufficient to observe, that our Morlacchi are called Vlassi, that is, noble or potent, for the same reason that the body of the nation is called Slavi, which means glorious; that the word Vlah has nothing
    [Show full text]
  • Vlasi I Starobalkanska Pretkršćanska Simbolika Jelena Na Stećcima
    Ivan Mužić Vlasi i starobalkanska pretkršćanska simbolika jelena na stećcima UDK: 904 : 726.8 (497.6) “653” Ivan Mužić 726.8.031.4.046.1 (590) HR, 21 000 Split Izvorni znanstveni rad Čiovska 2 Primljeno: 1. 2. 2009. [email protected] 315 Prihvaćeno: 5. 2. 2009. U literaturi o stećcima zaključuje se da oni pripadaju i Vlasima, ali se ne konkretizira taj višeznačni termin. Samo u točnom zaključivanju da su Vlasi balkanski starosjeditelji, nije sadržana bit ‘vlaške’ problematike, koja se sas- toji u stvarnosti da imamo, na primjer u Bosni, starosjeditelje Vlahe od antičkih vremena, ali i one malobrojnije balkanske starosjeditelje Vlahe koji su se doselili iz drugih istočnobalkanskih predjela tijekom srednjega vijeka. Termin Vlah je s vremenom obuhvatio i balkanske stočare, pa se od tada može koristiti i točniji izraz vlah. Stećke su podizali i ukrašavali i nevlasi i Vlasi, ali ne svi Vlasi. Bilo da su Vlasi, koji su se doselili na srednjovjekovni bosanskohercegovački i hrvatski prostor, preuzeli zatečenu pretkršćansku simboliku jelena ili su je donijeli sobom iz svojih dotadašnjih obitavališta, ta je simbolika starobalkanska. Kultno značenje jelena, (i) kao simbola obnavljanja života, potvrđeno je na Balkanu brojnim prikazima iz prapovijesnoga i antičkog doba. Ključne riječi: Bošnjani, Bosna, starosjeditelji, jelen, Vlasi, vlasi, Vlasi u Hrvata, maurovlasi, romani, stećci, kolo, lov Starohrvatska prosvjeta III. serija - svezak 36/2009. I. a da je Vlah “svuda” čovjek romanskog podrijetla.7 I 1. o problematici vlaha – vlaha Vlasi su se kao starosjeditelji stoljećima nazivali i im­ enom Romani – Romeji, i to vjerojatno kao nekadašnji Riječ Włoch potječe vjerojatno iz germanskog Wal- pripadnici Istočnoga Rimskog Carstva.8 haz, Walh.1 Germani su imenom Walah nazivali Kelte Nije vjerojatno da su Sklavini po doseljenju za­ koje su Rimljani zvali Gali.2 U historiografiji se ističe vladali svim dijelovima Balkana i zato može biti kako podrijetlo Vlaha ni do danas nije riješeno, jer o moguće mišljenje E.
    [Show full text]
  • Behind Stone Walls
    BEHIND STONE WALLS CHANGING HOUSEHOLD ORGANIZATION AMONG THE ALBANIANS OF KOSOVA by Berit Backer Edited by Robert Elsie and Antonia Young, with an introduction and photographs by Ann Christine Eek Dukagjini Balkan Books, Peja 2003 1 This book is dedicated to Hajria, Miradia, Mirusha and Rabia – girls who shocked the village by going to school. 2 TABLE OF CONTENTS Preface Berita - the Norwegian Friend of the Albanians, by Ann Christine Eek BEHIND STONE WALLS Acknowledgement 1. INTRODUCTION Family and household Family – types, stages, forms Demographic processes in Isniq Fieldwork Data collection 2. ISNIQ: A VILLAGE AND ITS FAMILIES Once upon a time Going to Isniq Kosova First impressions Education Sources of income and professions Traditional adaptation The household: distribution in space Household organization Household structure Positions in the household The household as an economic unit 3. CONJECTURING ABOUT AN ETHNOGRAPHIC PAST Ashtu është ligji – such are the rules The so-called Albanian tribal society The fis The bajrak Economic conditions Land, labour and surplus in Isniq The political economy of the patriarchal family or the patriarchal mode of reproduction 3 4. RELATIONS OF BLOOD, MILK AND PARTY MEMBERSHIP The traditional social structure: blood The branch of milk – the female negative of male positive structure Crossing family boundaries – male and female interaction Dajet - mother’s brother in Kosova The formal political organization Pleqësia again Division of power between partia and pleqësia The patriarchal triangle 5. A LOAF ONCE BROKEN CANNOT BE PUT TOGETHER The process of the split Reactions to division in the family Love and marriage The phenomenon of Sworn Virgins and the future of sex roles Glossary of Albanian terms used in this book Bibliography Photos by Ann Christine Eek 4 PREFACE ‘Behind Stone Walls’ is a sociological, or more specifically, a social anthropological study of traditional Albanian society.
    [Show full text]
  • BOSNA. PODATCI O ZEMLJOPISU I POVIESTI BOSNE I HERCEGOVINE Sa Slikama U Tekstu
    Vjekoslav Klaić BOSNA ©MH 2010. Vjekoslav Klaić BOSNA ©MH 2010. Vjekoslav Klaić BOSNA ©MH 2010. Vjekoslav Klaić BOSNA ©MH 2010. USPOMENI I. FR. JUKIĆA PRVOGA BUDIOCA NARODNE SVIESTI u B O S N I. Vjekoslav Klaić BOSNA ©MH 2010. Vjekoslav Klaić BOSNA ©MH 2010. PREDGOVOR IVad mi je odbor „Matice Hrvatske" u srpnju ove godine povjerio, da napišem zemljopis i poviest Bosne za hrvatsko obćinstvo, najvećom se voljom prihvatili posla, i to tim radje, što je već punih sedam godina upravo Bosna bila najmilijim predmetom mojih privatnih studija. Naumili napisati djelo, gdje bi najveći trud uložio u samu poviest te liepe hrvatske zemlje, i to na temelju mnogobrojnih novijih izvora, što jih izdadoše Miklošić, Pucić, Šafafik, Theiner, Rački, Ljubić, Makušev i neki magjarski historici. Nadao sam se, da ću u ovom djelu koješta dopuniti, što bijaše nepoznato starijim piscem o Bosni, kanoti Schimeku, Engelu i Jukiću, a možda štogod i izpraviti, što su jedno­ strano shvatili neki noviji povjestnici, a napose Rus MajkoAL Ciela knjiga imala je iznositi 15 štampanih tabaka. Pišuć medjutim knjigu započeli geografijom, a ta se preko moje volje tako raztegnu, da mi napokon neostade ni vremena ni prostora za samu historiju. U toj me ne­ volji pomogne odbor „Matice Hrvatske" odredivši, da se za ovu godinu kano prvi svezak izdade samo zemljopis Bosne; a poviest Bosne da napišem nešto obsežnije za buduću godinu, te će se ovaj dio mojega rukopisa izdati kano drugi svezak djela o Bosni. Pri sastavljanju zemljopisa Bosne uzeli si za temelj slično djelce neumornoga franjevca I. Fr. Jukića, koje je doduše već pred četvrt stoljeća svj tlo ugledalo, ali ipak i danas još mnogo vriedi.
    [Show full text]
  • Karadağ Beyi Durad Crnojevic'in Teftiş Defteri (1492)
    Karadağ Beyi Durad Crnojevic’in Teftiş Defteri (1497) Feridun M. Emecen* The Teftiş Register (1497) of Đurađ Crnojević, Bey/Lord of Montenegro Abstract The Crnojević family was an important political entity among the lords of the Principality of Zeta. Their connection with the Ottomans is a typical example of patronage and hegemony processes. There are numerous studies related to this fam- ily, many of which include information derived from Ottoman sources and archives. However, newly discovered ahkam and teftiş registers dating back to the reign of Beyazid II provide until now unnoticed information about the family. This article publishes and evaluates a part of the Teftiş Register in which the land possessions of Đurađ Crnojević were recorded. He took refuge in Venice during the Ottoman- Venetian conflict in the period of Beyazid II and later appealed to the Ottomans in order to reclaim his former lands. However, the Ottoman administration granted him a timar estate in Anatolia. He left his country in 1496. These registers are also significant because they involve new-found information about the Crnojević family which played a prominent role in the history of Montenegro. Keywords: Lords of Zeta, Montenegro, Crnojević, Teftiş Register, Tahrir Register. Osmanlıların Balkanlara geçtikten sonra uyguladıkları siyaset içinde mahalli hanedanları doğrudan ortadan kaldırma yanında onları kendilerine tabi kılma veya himaye altında bir süre için dahi olsa mevcudiyetlerini korumalarını sağlama anlayışları öne çıkar. XV. yüzyıla ait tahrir kayıtları genellikle istimalet siyaseti çer- çevesinde dillendirilen bu kabil uygulamaların mahiyeti hakkında son derece belir- leyicidir. Hayli “geçişken” bir idari tasarruf dahilinde mahalli hanedanların zaman içinde temessülleri temin edilerek doğrudan sert bir hakimiyetin ortaya çıkaracağı tepkiler nispeten dengelenmiş, bunların bir bölümü Osmanlı sisteminin çarkları * İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi.
    [Show full text]
  • Old Rascia) and Old Herzegovina During Ottoman Rule
    UDC 930.85(4–12) ISSN 0350–7653 SERBIAN ACADEMY OF SCIENCES AND ARTS INSTITUTE FOR BALKAN STUDIES BALCANICA XLVI ANNUAL OF THE INSTITUTE FOR BALKAN STUDIES Editor-in-Chief DUŠAN T. BATAKOVIĆ Director of the Institute for Balkan Studies SASA Editorial Board JEAN-PAUL BLED (Paris), LJUBOMIR MAKSIMOVIĆ, ZORAN MILUTINOVIĆ (London), DANICA POPOVIĆ, BILJANA SIKIMIĆ, SPIRIDON SFETAS (Thessaloniki), GABRIELLA SCHUBERT (Jena), NIKOLA TASIĆ, SVETLANA M. TOLSTAJA (Moscow) BELGRADE 2015 Radenko Šćekić DOI: 10.2298/BALC1546079S Original scholarly work Žarko Leković http://www.balcanica.rs Historical Institute of Montenegro Podgorica Marijan Premović Faculty of Philosophy Nikšić Political Developments and Unrests in Stara Raška (Old Rascia) and Old Herzegovina during Ottoman Rule Abstract: During the centuries of Ottoman rule the Tara and Lim river valleys (or Potarje and Polimlje respectively), the Pešter Plateau and Old Herzegovina saw much turbulence, wars, rebellions, population migrations. This chaotic situation was combined with the arbitrary and repressive conduct of local Ottoman feudal lords. Migrations, interethnic contacts and mixing of populations as well as an intensified Islamization process caused by a number of factors greatly complicated the situation. Albanian northward penetration along the Lim and into Pešter as well as the expan- sion of the Vasojevići tribe into the Upper Lim valley added to the complexity of the ethnic and demographic picture of the region. Perpetual rebellions against the Otto- man occupation eventually led to the liberation of the Serbian Orthodox population of these areas. Keywords: Stara Raška (Old Rascia), Brda (Highlands), Old Herzegovina, Ottoman Empire, rebellions, migrations Introduction or the sake of clarity let us first define some terms used in this article.
    [Show full text]