30 Marca 2011 R. (Pierwszy Dzień Obrad)

S e j m Rzeczypospolitej Polskiej Kadencja VI

Sprawozdanie Stenograficzne z 89 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

w dniu 30 marca 2011 r. (pierwszy dzień obrad)

Wa r s z a w a 2 0 1 1

str. str.

TREŚĆ

89. posiedzenia Sejmu (Obrady w dniu 30 marca 2011 r.) str. str.

Otwarcie posiedzenia Poseł Zbigniew Kozak ...... 30 Zmiana porządku dziennego Poseł Wojciech Saługa ...... 31 Marszałek...... 3 Poseł Kazimierz Moskal ...... 31 Komunikaty Poseł Ewa Malik ...... 31 Sekretarz Poseł Monika Wielichowska...... 4 Poseł Dawid Jackiewicz ...... 32 Punkt 1. porządku dziennego: Pierwsze Poseł Stanisław Kalemba ...... 32 czytanie rządowego projektu ustawy Poseł Mirosława Nykiel...... 32 o zmianie ustawy Prawo atomowe oraz Poseł Tadeusz Wita ...... 33 o zmianie niektórych innych ustaw Poseł Jan Kulas ...... 33 Punkt 2. porządku dziennego: Pierwsze Poseł Jan Religa...... 33 czytanie rządowego projektu ustawy Poseł Marek Matuszewski...... 33 o przygotowaniu i realizacji inwestycji Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk...... 34 w zakresie obiektów energetyki jądro- Poseł Roman Brodniak ...... 34 wej oraz inwestycji towarzyszących Poseł Beata Mazurek...... 35 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Poseł Piotr Polak ...... 35 Hanna Trojanowska ...... 5 Poseł Tomasz Latos ...... 35 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Poseł Krystyna Skowrońska ...... 35 Skarbu Państwa Zdzisław Gawlik ...... 8 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Poseł Wojciech Saługa ...... 10 Hanna Trojanowska ...... 36 Poseł Zbigniew Kozak ...... 11 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Poseł Dawid Jackiewicz ...... 12 Skarbu Państwa Zdzisław Gawlik ...... 39 Poseł Ryszard Zbrzyzny...... 14 Zmiana porządku dziennego Wicemarszałek Ewa Kierzkowska ...... 42 Poseł Eugeniusz Kłopotek...... 16 Poseł Dawid Jackiewicz...... 17 Punkt 3. porządku dziennego: Spra- wozdanie Komisji Kultury i Środków Poseł Paweł Poncyljusz ...... 18 Przekazu o rządowym projekcie ustawy Poseł Grażyna Ciemniak ...... 19 o zmianie ustawy o państwowych insty- Poseł Ludwik Dorn ...... 20 tucjach ﬁlmowych Poseł Krzysztof Gadowski...... 22 Poseł Sprawozdawca Sylwester Pawłowski . . 42 Poseł Tomasz Piotr Nowak ...... 22 Poseł Monika Wielichowska ...... 43 Poseł Grażyna Ciemniak ...... 22 Poseł Jan Dziedziczak ...... 43 Poseł Michał Stuligrosz ...... 23 Poseł Tomasz Kamiński ...... 44 Poseł Tadeusz Arkit...... 23 Poseł Tadeusz Sławecki ...... 44 Poseł Anna Paluch ...... 23 Poseł Piotr Stanke ...... 45 Poseł Grzegorz Sztolcman...... 24 Poseł Anna Paluch ...... 45 Poseł Jan Rzymełka ...... 24 Poseł Grzegorz Sztolcman...... 45 Poseł Krystyna Kłosin ...... 25 Poseł Mirosław Pawlak ...... 45 Poseł Gabriela Masłowska...... 25 Poseł Andrzej Jaworski ...... 46 Poseł Mirosław Pawlak ...... 25 Poseł Jan Kulas ...... 46 Poseł Kazimierz Smoliński ...... 25 Poseł Łukasz Zbonikowski ...... 46 Poseł Dariusz Lipiński...... 26 Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Poseł Stanisław Stec ...... 26 Bogdan Zdrojewski ...... 47 Poseł Andrzej Jaworski ...... 27 Poseł Sylwester Pawłowski ...... 49 Poseł Stanisław Lamczyk ...... 27 Punkt 4. porządku dziennego: Sprawozda- Poseł Jan Kulas ...... 27 nie Komisji Polityki Społecznej i Rodzi- Poseł Sławomir Worach...... 28 ny o senackim projekcie ustawy Poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki...... 28 o zmianie ustawy o Policji, ustawy Poseł Jakub Rutnicki...... 28 o Służbie Celnej, ustawy o Agencji Poseł Andrzej Bętkowski...... 28 Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Poseł Krzysztof Maciejewski ...... 29 Agencji Wywiadu i ustawy Poseł Jerzy Gosiewski ...... 29 o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym Poseł Jan Szyszko ...... 30 Poseł Sprawozdawca Poseł Waldemar Wiązowski...... 30 Izabela Katarzyna Mrzygłocka ...... 49 str. str.

Poseł Agnieszka Hanajczyk ...... 50 Poseł Antoni Błądek ...... 78 Poseł Stanisław Szwed ...... 51 Poseł Jan Warzecha ...... 79 Poseł Tadeusz Tomaszewski ...... 51 Poseł Grzegorz Sztolcman...... 79 Poseł Piotr Walkowski...... 52 Poseł Tadeusz Naguszewski ...... 79 Poseł Jan Warzecha ...... 52 Poseł Andrzej Jaworski ...... 79 Poseł Grzegorz Sztolcman...... 52 Poseł Marek Ast...... 80 Poseł Mirosław Pawlak ...... 53 Poseł Kazimierz Smoliński ...... 80 Poseł Andrzej Jaworski ...... 53 Poseł Joanna Fabisiak ...... 80 Poseł Tadeusz Tomaszewski ...... 53 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Poseł Łukasz Zbonikowski ...... 53 Sprawiedliwości Stanisław Chmielewski . . . . 80 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Punkt 1. porządku dziennego: Pierwsze Spraw Wewnętrznych i Administracji czytanie rządowego projektu ustawy Piotr Stachańczyk ...... 53 o zmianie ustawy Prawo atomowe (Przerwa w posiedzeniu) oraz o zmianie niektórych innych ustaw (cd.) Wznowienie posiedzenia Punkt 2. porządku dziennego: Pierwsze Punkt 5. porządku dziennego: Sprawoz- czytanie rządowego projektu ustawy danie Komisji Sprawiedliwości i Praw o przygotowaniu i realizacji inwestycji Człowieka o rządowym projekcie usta- w zakresie obiektów energetyki jądro- wy o zmianie ustawy o przeciwdziała- (cd.) niu narkomanii oraz niektórych innych wej oraz inwestycji towarzyszących ustaw Wicemarszałek Marek Kuchciński ...... 83 Poseł Sprawozdawca Andrzej Czuma ...... 54 Punkt 7. porządku dziennego: Pierwsze Poseł Robert Kropiwnicki ...... 55 czytanie komisyjnego projektu ustawy Poseł Iwona Arent ...... 56 Przepisy ogólne prawa administracyj- Poseł Marek Balicki ...... 57 nego Poseł Stanisław Olas ...... 59 Poseł Iwona Arent ...... 83 Poseł Iwona Arent ...... 59 Poseł Piotr Ołowski ...... 85 Poseł Jan Warzecha ...... 59 Poseł Kazimierz Smoliński ...... 86 Poseł Kazimierz Smoliński ...... 60 Poseł Stanisław Olas ...... 87 Poseł Dariusz Lipiński...... 60 Poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki...... 87 Poseł Andrzej Jaworski ...... 60 Poseł Grzegorz Sztolcman...... 87 Poseł Maria Nowak ...... 61 Poseł Wiesław Rygiel ...... 87 Poseł Kazimierz Gołojuch ...... 61 Poseł Iwona Arent ...... 88 Poseł Janusz Cichoń ...... 62 Oświadczenia Poseł Anna Paluch ...... 62 Poseł Szymon Stanisław Giżyński ...... 89 Poseł Stanisław Szwed ...... 62 Poseł Dariusz Lipiński...... 89 Poseł Elżbieta Streker-Dembińska...... 62 Poseł Krzysztof Maciejewski ...... 90 Poseł Zbigniew Kozak ...... 63 Poseł Łukasz Zbonikowski ...... 90 Poseł Marek Ast ...... 63 (Przerwa w posiedzeniu) Poseł Artur Gierada ...... 63 Poseł Marek Matuszewski ...... 64 Teksty wystąpień niewygło- Poseł Anna Sobecka...... 64 Załącznik nr 1 – Poseł Łukasz Zbonikowski ...... 64 szonych Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Poseł Mirosław Pawlak ...... 1 Sprawiedliwości Zbigniew Wrona ...... 64 Poseł Andrzej Szlachta ...... 1 Poseł Andrzej Czuma...... 65 Poseł Mirosław Pawlak ...... 1 Poseł Marek Balicki ...... 66 Poseł Andrzej Bętkowski...... 1 Punkt 6. porządku dziennego: Pierwsze Poseł Antoni Błądek ...... 2 czytanie rządowego projektu ustawy Poseł Kazimierz Gwiazdowski ...... 2 o zmianie ustawy Kodeks karny wyko- Poseł Mirosław Pawlak ...... 2 nawczy oraz niektórych innych ustaw Poseł Piotr Stanke ...... 3 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Poseł Andrzej Szlachta ...... 3 Sprawiedliwości Stanisław Chmielewski . . . . . 66 Poseł Jan Kulas ...... 3 Poseł Witold Pahl...... 74 Poseł Kazimierz Moskal ...... 4 Poseł Adam Rogacki ...... 75 Poseł Marek Rząsa...... 5 Poseł Stanisław Rydzoń ...... 75 Poseł Andrzej Szlachta ...... 6 Poseł Józef Zych...... 76 Poseł Jan Warzecha ...... 6 Poseł Marian Filar ...... 77 Poseł Elżbieta Zakrzewska ...... 8 (Początek posiedzenia o godz. 12 min 03)

(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu nad sprawozdaniem ministra sportu i turystyki z re- Grzegorz Schetyna oraz wicemarszałkowie Jerzy alizacji przedsięwzięć Euro 2012 oraz z wykonanych Wenderlich, Ewa Kierzkowska i Marek Kuchciński) działań dotyczących realizacji przygotowań Polski do ﬁnałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Noż- nej UEFA EURO 2012TM (w okresie od marca 2009 r. Marszałek: do lutego 2010 r.) wraz ze stanowiskiem komisji. Prezydium Sejmu proponuje również, aby Sejm Dzień dobry. wysłuchał 10-minutowych oświadczeń w imieniu klu- Otwieram posiedzenie Sejmu. bów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół w łącz- (Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską) nej dyskusji nad pierwszymi czytaniami rządowych Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję po- projektów ustaw: słów: Jana Dziedziczaka, Monikę Wielichowską, Ka- — o zmianie ustawy Prawo atomowe oraz o zmia- tarzynę Matusik-Lipiec oraz Jacka Pilcha. nie niektórych innych ustaw, W pierwszej części obrad sekretarzami będą po- — o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakre- słowie Jan Dziedziczak oraz Monika Wielichowska. sie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji to- Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie warzyszących. Jan Dziedziczak oraz Jacek Pilch. Prezydium Sejmu proponuje także, aby Sejm wy- Protokół 88. posiedzenia Sejmu uważam za przy- słuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów jęty wobec niewniesienia zastrzeżeń. i kół w dyskusjach nad pozostałymi punktami po- Po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów podją- rządku dziennego. łem decyzję o skreśleniu z porządku dziennego bie- Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm żącego posiedzenia punktu 3., to jest: Sprawozdanie propozycję przyjął. Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich w spra- Sprzeciwu nie słyszę. wie wniosku oskarżyciela prywatnego Romana Gier- Za chwilę przeprowadzimy pierwsze czytania rzą- tycha z dnia 5 marca 2010 r., uzupełnionego w dniu dowych projektów ustaw: 8 czerwca 2010 r., o wyrażenie zgody przez Sejm na — o zmianie ustawy Prawo atomowe oraz o zmia- pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Ja- nie niektórych innych ustaw, rosława Kaczyńskiego (druk nr 3978). — o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakre- Właściwe komisje przedłożyły dodatkowe spra- sie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji to- wozdania o projektach ustaw: warzyszących. — o kredycie konsumenckim, Następnie rozpatrzymy sprawozdania komisji — o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, ob- o projektach ustaw: rocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina, — o zmianie ustawy o państwowych instytucjach — o zmianie ustawy o ustanowieniu programu ﬁlmowych, wieloletniego „Programu budowy Zbiornika Wodne- — o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Służbie go Świnna Poręba w latach 2006–2010”. Celnej, ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrz- Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom nego oraz Agencji Wywiadu i ustawy o Centralnym doręczone odpowiednio w drukach nr 3908-A, 3926-A Biurze Antykorupcyjnym. i 3909-A. W dalszej kolejności planowane jest rozpatrzenie W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii sprawozdania komisji o projekcie ustawy o zmianie Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie- ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektó- niu porządku dziennego o punkty obejmujące trzecie rych innych ustaw. czytania tych projektów ustaw. Następnie przeprowadzimy pierwsze czytania Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm wysłuchał projektów ustaw: 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5- — o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy -minutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusji oraz niektórych innych ustaw, 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 4 Porządek dzienny

Marszałek ły w sprawie powołania i wyboru składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowych — Przepisy ogólne prawa administracyjnego. projektów ustaw: o przygotowaniu i realizacji inwe- Jutro rano przeprowadzimy głosowania w przy- stycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz padku zgłoszenia wniosków wymagających rozstrzy- inwestycji towarzyszących, o zmianie ustawy Prawo gnięcia przez Sejm. atomowe oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Następnie rozpatrzymy pytania w sprawach bie- Proszę panią poseł sekretarz o odczytanie komu- żących. nikatów. Kolejnym rozpatrywanym punktem będzie sprawozdanie ministra sportu i turystyki dotyczące realizacji przedsięwzięć Euro 2012 oraz z wykonanych dzia- Sekretarz Poseł łań dotyczących realizacji przygotowań Polski do ﬁna- Monika Wielichowska: łowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012TM wraz ze stanowiskiem komisji. Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się po- Następnie planowane jest rozpatrzenie sprawoz- siedzenia Komisji: dań komisji o projektach ustaw: — do Spraw Unii Europejskiej – godz. 12.15, — o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do Sej- — Nadzwyczajnej do rozpatrzenia niektórych pro- mu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypo- jektów ustaw z zakresu prawa wyborczego – godz. spolitej Polskiej oraz ustawy Kodeks wyborczy, 12.30, — o zmianie ustawy Kodeks wyborczy oraz ustawy — Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” do spraw Przepisy wprowadzające ustawę Kodeks wyborczy. związanych z ograniczaniem biurokracji – godz. 13, Kolejnym rozpatrywanym punktem będzie infor- — Ustawodawczej – godz. 13, macja bieżąca. — Regulaminowej i Spraw Poselskich – godz. Informuję, że Konwent Seniorów jednomyślnie 13.30, zaopiniował propozycję rozpatrzenia na bieżącym — Edukacji, Nauki i Młodzieży wspólnie z Komi- posiedzeniu informacji w sprawie skutków wejścia sją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej Polski do paktu na rzecz konkurencyjności, o której – godz. 15, przedstawienie wnosił Klub Parlamentarny Polska — Finansów Publicznych – godz. 15, jest Najważniejsza. — Administracji i Spraw Wewnętrznych – godz. Następnie planowane jest rozpatrzenie sprawozdań 15.30, komisji o stanowiskach Senatu w sprawie ustaw: — Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyﬁka- — Prawo probiercze, cjach – godz. 16, — o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym — Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki wspól- oraz ustawy o kierujących pojazdami, nie z Komisją Obrony Narodowej – godz. 17, — o zmianie ustawy o systemie oceny zgodności — Skarbu Państwa – godz. 17, wyrobów przeznaczonych na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa, — Gospodarki wspólnie z Komisją Samorządu — o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisją oraz niektórych innych ustaw, Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnic- — o zmianie ustawy o wjeździe na terytorium twa – godz. 18.30. Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe Dzisiaj odbędą się także posiedzenia następują- z tego terytorium obywateli państw członkowskich cych zespołów parlamentarnych: Unii Europejskiej i członków ich rodzin. — Parlamentarny Zespół ds. Współpracy z Orga- W piątek rano przeprowadzimy głosowania. nizacjami Pozarządowymi spotka się o godz. 13.30 W bloku głosowań przeprowadzimy głosowanie w sali nr 176 w budynku Senatu; nad wnioskiem o odrzucenie w pierwszym czytaniu — Zespół Parlamentarny na rzecz Przyjaznego poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o sa- Sąsiedztwa na Wschodzie zaprasza na spotkanie morządzie gminnym oraz o zmianie innych ustaw, z ambasadorem Łotwy w Polsce; spotkanie odbędzie a także trzecie czytania projektów ustaw: się dzisiaj o godz. 14 w sali nr 105 w budynku K, — o kredycie konsumenckim, czyli w starym Domu Poselskim; — o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, ob- — dzisiaj o godz. 16 w sali 301A w budynku K rocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina, odbędzie się posiedzenie Parlamentarnego Zespołu — o zmianie ustawy o ustanowieniu programu ds. Przeciwdziałania Prześladowaniom i Dyskrymi- wieloletniego „Program budowy Zbiornika Wodnego nacji Chrześcijan na Świecie; gośćmi będą duchowni Świnna Poręba w latach 2006–2010”. katoliccy i protestanccy oraz przedstawiciele fundacji W bloku głosowań planowane jest również: Pomoc Kościołowi w Potrzebie. — trzecie czytanie projektu ustawy o Krajowej Odwołane zostało zaplanowane na dzisiaj posie- Radzie Sądownictwa, dzenie Parlamentarnego Zespołu Promocji Żużla. — przeprowadzenie pierwszego czytania przed- Data następnego spotkania będzie podana w termi- stawionego przez Prezydium Sejmu projektu uchwa- nie późniejszym. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 5

Marszałek: 2009 r. w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Rządu do spraw Polskiej Energetyki Jądrowej. Projekt re- Dziękuję bardzo. gulacji jest także w istotnej części wypełnieniem Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 1. obowiązku Rzeczypospolitej Polskiej wdrożenia do i 2. porządku dziennego: prawa krajowego postanowień dyrektywy Rady 2009/ 1. Pierwsze czytanie rządowego projektu usta- 71/Euratom z 25 czerwca 2009 r. wy o zmianie ustawy Prawo atomowe oraz o zmia- Wejście w życie stosownych przepisów prawnych nie niektórych innych ustaw (druk nr 3939). wraz z przyjęciem przez rząd „Programu polskiej 2. Pierwsze czytanie rządowego projektu energetyki jądrowej”, którego projekt poddawany jest ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji obecnie procedurze strategicznej oceny oddziaływa- w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz nia na środowisko, stanowi niezbędną przesłankę dla inwestycji towarzyszących (druk nr 3937). realizacji przez państwo koniecznych zadań w proce- Proszę o zabranie głosu podsekretarz stanu w Mi- sie wdrożenia energetyki jądrowej w Polsce. Uzasad- nisterstwie Gospodarki panią Hannę Trojanowską nieniem jej wdrożenia jest przede wszystkim koniecz- w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy ność zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii zawartego w druku nr 3939. elektrycznej po racjonalnych kosztach i z uwzględ- nieniem coraz bardziej zaostrzających się wymogów ochrony środowiska. Jest także jednym z istotnych Podsekretarz Stanu narzędzi potrzebnych do osiągnięcia tego celu, jakim w Ministerstwie Gospodarki jest dywersyfikacja bazy paliwowej dla elektroener- Hanna Trojanowska: getyki i budowa nowych źródeł systemowych po to, by zapobiec wystąpieniu deficytu mocy wytwórczych Szanowny Panie Marszałku! Szanowne Panie Po- spowodowanego starzeniem się majątku wytwórcze- słanki! Szanowni Panowie Posłowie! Rządowy pro- go polskiej elektroenergetyki i rosnącym zapotrzebo- jekt regulacji prawnych niezbędnych dla rozwoju waniem na energię elektryczną w najbliższym dwu- i funkcjonowania energetyki jądrowej w naszym kra- dziestoleciu. ju stanowi istotną część rozwiązań systemowych w tym Rozwój gospodarczy i społeczny kraju jest ściśle zakresie. (Gwar na sali) skorelowany ze wzrostem zapotrzebowania na ener- gię elektryczną, ale starzejący się majątek wytwórczy polskiej elektroenergetyki opartej głównie na węglu Marszałek: oraz zaostrzające się wymagania ochrony środowiska i konieczność ograniczenia emisji gazów cieplarnia- Jeszcze sekundę, pani minister. nych do atmosfery wymagają, by Polska zmierzyła się z wyzwaniem cywilizacyjnym dotyczącym wdro- żenia energetyki jądrowej, i to przy pełnej świadomo- Podsekretarz Stanu ści, że nie jest ona panaceum na wszystkie problemy w Ministerstwie Gospodarki polskiego sektora elektroenergetycznego, ale stanowi Hanna Trojanowska: bardzo ważny element tego rozwiązania. W dokumencie „Polityka energetyczna państwa Projekt rozwiązań prawnych... do roku 2030”, przyjętym przez Radę Ministrów w listopadzie 2009 r., zostały określone priorytety, których harmonijna realizacja pozwoli na zapewnie- Marszałek: nie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Stanowią je przede wszystkim: poprawa efektywności energe- Sekundę, pani minister. tycznej, wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i ener- Proszę państwa, proszę podjąć decyzję w sprawie gii, dywersyfikacja struktury wytwarzania energii swojej przyszłości na tej sali: albo państwo wychodzą, elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądro- albo zostają. wej, rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł ener- Bardzo proszę. gii, w tym biopaliw, rozwój konkurencyjnych rynków energii, a także ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. Podsekretarz Stanu Jest oczywiste, że jeszcze przez wiele dekad węgiel w Ministerstwie Gospodarki pozostanie w Polsce głównym paliwem dla elektro- Hanna Trojanowska: energetyki, a od sektora wydobywczego oczekuje się zapewnienia dostaw węgla zarówno brunatnego, jak Projekt rozwiązań prawnych jest rozwinięciem i kamiennego na poziomie, który pozwoli na produk- postanowień rządu wynikających z uchwały Rady cję energii elektrycznej rzędu 110 TWh rocznie w naj- Ministrów z 13 stycznia 2009 r. w sprawie działań bliższym dwudziestoleciu. Musimy też mieć na uwa- podejmowanych w zakresie rozwoju energetyki jądro- dze, że potencjał odnawialnych źródeł energii, mimo wej oraz rozporządzenia Rady Ministrów z 12 maja wspierania ich rozwoju przez państwo, nie gwaran- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 6 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie nież wyzwania związane z koniecznością poszukiwa- Gospodarki Hanna Trojanowska nia optymalnych rozwiązań w zakresie postępowania z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym pali- tuje im pozycji mogących stanowić alternatywę czy wem oraz likwidację elektrowni jądrowych po zakoń- substytut dużych systemowych źródeł energii. Z pew- czeniu ich eksploatacji, państwo musi bowiem od nością jednak energetyka odnawialna będzie pożą- samego początku wykazać się dalekowzrocznością danym uzupełnieniem miksu paliwowego. Na tym tle wynikającą z faktu, że zaangażowanie się w energe- widać wyraźnie, że energetyka jądrowa nie konku- tykę jądrową wiąże się z obowiązkiem zapewnienia ruje z innymi technologiami, ale wraz z innymi źró- spójności i trwałości jej rozwoju oraz przejęciem od- dłami energii elektrycznej ma tworzyć zdywersyﬁko- powiedzialności za potencjalne ryzyko związane z tą wany miks paliwowy, konieczny dla zapewnienia technologią, jak również kontroli nad tą technologią bezpieczeństwa energetycznego. oraz odpowiedzialności za wieloletnie skutki jej funk- Plany budowy elektrowni jądrowej o łącznej mocy cjonowania. rzędu 6 tys. MW opisane w projekcie „Programu pol- Zadaniem państwa w ramach rozwoju energetyki skiej energetyki jądrowej” stanowią największe wy- jądrowej są więc przede wszystkim, po pierwsze, wyzwanie zarówno w historii polskiego rynku energii znaczenie i realizacja długookresowej strategii jej elektrycznej, jak i prawdopodobnie w całej powojen- rozwoju, spójnej z polityką energetyczną państwa nej gospodarce naszego kraju. Realizacja tych inwe- w zakresie realizacji doktryny bezpieczeństwa ener- stycji w perspektywie do roku 2030 pozwoli na pro- getycznego, po drugie, zapewnienie warunków do dukcję energii elektrycznej rzędu 50 TWh rocznie, co podejmowania niezbędnych wysiłków inwestycyj- stanowi mniej więcej 1/3 wolumenu obecnej produk- nych, po trzecie, to jest bardzo ważna sprawa, egze- cji i pozwoli na uniknięcie emisji rzędu 47 mln ton kwowanie wymogów bezpieczeństwa i ochrony oby-

CO2 w ciągu roku. wateli, a także przyszłych pokoleń przed szeroko Harmonogram działań Polskiej Grupy Energe- rozumianym ryzykiem związanym z tą technologią, tycznej jako wskazanego przez rząd inwestora odpo- i to przy założeniu, że bezpieczeństwo semantycznie wiedzialnego za przygotowanie i przeprowadzenie powinno się przekładać na poczucie bezpieczeństwa procesu inwestycyjnego jest bardzo ambitny i wymu- nas wszystkich, o ile bowiem bezpieczeństwo w ka- sza maksymalną mobilizację potencjału organizacyj- tegoriach technicznych jest mierzone prawdopodo- nego i intelektualnego również po stronie admini- bieństwem wystąpienia nawet hipotetycznych awarii, stracji państwowej. o tyle poczucie bezpieczeństwa jest kategorią nie mie- Specyfika etapu wdrażania i pierwszego okresu rzalną w sensie technicznym, ale dyktowaną instynk- rozwoju energetyki jądrowej, do tej pory całkowicie townie i bardzo często emocjonalnie. nieobecnej w krajowej gospodarce, wymaga indywi- Wdrożenie rozwiązań prawnych i instytucjonal- dualnego podejścia systemowego w zakresie organi- no-organizacyjnych przypisanych energetyce jądro- zacyjnym i legislacyjnym. Już na etapie prac przygo- wej nie powinno ograniczać konkurencyjnego cha- towawczych jest wymagana dbałość o to, aby energe- rakteru tego sektora bardziej, niż jest to uzasadnio- tyka jądrowa była rozwijana w sposób o wysokiej ne słusznie rozumianym interesem państwa. Sektor kulturze technicznej, zarządczej i komunikacyjnej. ten, podobnie jak większość sektorów narodowej go- Jej specyficzny charakter wynika bowiem przede spodarki, powinien funkcjonować na zasadach kon- wszystkim ze znaczenia dla bezpieczeństwa gospo- kurencyjnych, bo takie rozwiązanie gwarantuje wy- darczego państwa oraz jego niezależności energetycz- soką efektywność ekonomiczną w długim czasie. To nej, ze współodpowiedzialności państwa za zapewnie- właśnie efektywność ekonomiczna w tym długim ho- nie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicz- ryzoncie czasowym, obok przyczynienia się do wzro- nej na terenie kraju podczas wszystkich etapów stu bezpieczeństwa energetycznego kraju, jest jedną projektowania, budowy, eksploatacji i likwidacji z najistotniejszych przesłanek każdej inwestycji ener- obiektów jądrowych, produkcji urządzeń oraz proce- getycznej. su pozyskania, wykorzystania i składowania mate- W konkurencyjnym sektorze energetyki jądrowej riałów jądrowych. państwo ma za zadanie stworzenie odpowiedniego, Kolejne istotne kwestie wymagające specyficz- stabilnego otoczenia prawnego, umożliwiającego innych rozwiązań stanowią odpowiedzialność subsy- westorom budowę elektrowni jądrowych oraz opra- diarna państwa za ewentualne szkody wynikające cowanie regulacji gwarantujących ich bezpieczną i efek- z awarii jądrowych oraz odbiór społeczny energetyki tywną eksploatację. Mieści się w tym również utwo- jądrowej związany z koniecznością pozyskania i utrzy- rzenie kompetentnych instytucji wyposażonych w nie- mania akceptacji społecznej dla wykorzystania ener- zbędne narzędzia i kadry, które będą zdolne imple- gii jądrowej na społeczno-gospodarcze potrzeby kra- mentować przyjęte rozwiązania prane. Istotnym ele- ju. Myślę tu również o skutkach rozwoju energetyki mentem jest także określenie zasad oraz skali udzia- jądrowej dla całej krajowej gospodarki i możliwości łu inwestora, a później operatora elektrowni jądrowej stymulowania rozwoju ekonomicznego, tworzenia w tworzeniu infrastruktury towarzyszącej, ponosze- nowych miejsc pracy oraz rozwoju nauki i placówek niu kosztów budowy instalacji do przechowywania badawczych. Trzeba w tym miejscu wymienić rów- i składowania wypalonego paliwa jądrowego, a także 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 7

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie i zapewniają koordynację między właściwymi orga- Gospodarki Hanna Trojanowska nami państwa. Dyrektywa wzmacnia rolę i niezależ- ność właściwych organów regulacyjnych działających odpadów promieniotwórczych, jak również wnosze- w państwach członkowskich, a także wzmacnia zania opłat z tytułu korzystania z tych instalacji. Za- sadę odpowiedzialności krajowej oraz zasadę pierwot- angażowanie inwestora elektrowni jądrowej w takie nej odpowiedzialności posiadacza zezwolenia za bez- działania rodzi po stronie państwa zobowiązanie do pieczeństwo jądrowe obiektów jądrowych. stworzenia stabilnych w długim okresie warunków Ustawa Prawo atomowe i akty wykonawcze do prowadzenia takiej działalności, inwestor zaś, po niej, w brzmieniu obecnie obowiązującym, jedynie przeanalizowaniu stworzonego przez państwo oto- w bardzo ograniczonym zakresie regulują wymaga- czenia prawnego i przeprowadzeniu stosownych ana- nia bezpieczeństwa dla obiektów jądrowych. Istnieje liz biznesowych, podejmuje decyzję o budowie i eks- zatem konieczność ustanowienia przepisów określa- ploatacji elektrowni jądrowej. Decyzja ta powinna jących te wymagania dla obiektów jądrowych, w tym być podejmowana tylko i wyłącznie na podstawie elektrowni jądrowych, na poziomie najwyższym, jaki własnej oceny opłacalności inwestycji realizowanej osiągalny jest zgodnie z przepisami i zaleceniami w tak zaprojektowanym otoczeniu regulacyjnym. międzynarodowymi oraz doświadczeniami płynący- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Temat wdrożenia mi z budowy i eksploatacji obiektów jądrowych energetyki jądrowej w Polsce przewija się w doku- w państwach przodujących w rozwoju technologii mentach rządowych od stycznia 2005 r., ale do czasu jądrowych. Wymagania bezpieczeństwa wynikające konsolidacji sektora elektroenergetycznego prowa- z projektowanej ustawy zostały sformułowane tak, dzonej w ramach „Programu dla elektroenergetyki” by zapewnić konkurencyjność technologii jądrowych, z marca 2006 r. podejmowanie tak ogromnych wy- nie przesądzając na przykład, jaki typ elektrowni zwań inwestycyjnych nie byłoby oczywiście możliwe. mógłby być w Polsce zbudowany, ale inwestor będzie Proponowane obecnie przez rząd regulacje prawne mógł wybierać jedynie spośród technologii najnowo- w zakresie rozwoju energetyki jądrowej obejmują rzą- cześniejszych, spełniających najwyższe osiągalne dowy projekt ustawy o przygotowaniu i realizacji wymagania bezpieczeństwa. Przepisy projektowanej inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej ustawy formułują jednoznaczny prymat bezpieczeń- i inwestycji towarzyszących, który to projekt prezen- stwa nad innymi aspektami działalności obiektów tuje Wysokiej Izbie minister skarbu państwa, oraz jądrowych i to nie tylko na etapie wyboru technologii, rządowy projekt ustawy zmieniającej ustawę Prawo ale także w całym procesie jej wdrożenia, nadzoro- atomowe, prezentowany przez ministra gospodarki wanym i kontrolowanym przez państwowy organ i uwzględniający obowiązek wdrożenia do prawa kra- dozoru jądrowego, którym jest prezes Państwowej jowego postanowień dyrektywy Rady 2009/71/Euro- Agencji Atomistyki. Projektowane przepisy mają za- atom z 25 czerwca 2009 r. ustanawiającej wspólnoto- razem zapewnić pełną transparentność decyzji dozo- we ramy bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądro- ru jądrowego dotyczących obiektów jądrowych, a tak- wych, dalej, uzupełnienie regulacji dotyczącej zakre- że informacji o stanie tych obiektów, bezpieczeństwie su odpowiedzialności cywilnej za szkodę jądrową, ich eksploatacji, w tym o wszelkich czynnikach i zda- tryb przygotowania i aktualizowania strategii pań- rzeniach mających wpływ na bezpieczeństwo jądrowe stwa w zakresie energetyki jądrowej, obowiązek ope- i ochronę radiologiczną. I chociaż te nowoczesne ratorów obiektów energetyki jądrowej w zakresie technologie jądrowe o najwyższych standardach bez- informowania społeczeństwa o działalności obiektów pieczeństwa, jakie będą mogły być w Polsce zastoso- energetyki jądrowej. wane, są zaprojektowane tak, by poradzić sobie z na- Do projektu ustawy nowelizującej Prawo atomowe stępstwami, jakie wywołał kataklizm w japońskiej przewidziano wdrożenie 23 rozporządzeń, z których elektrowni Fokushima – myślę tu o trzęsieniu ziemi większość stanowi szczegółowe rozwinięcie ustawy, i tsunami – pozbawiając reaktory tej elektrowni moż- związanych z zapewnieniem najwyższych standar- liwości chłodzenia po ich automatycznym wyłącze- dów bezpieczeństwa jądrowego, ochrony radiologicz- niu, to każda lekcja płynąca z doświadczeń japoń- nej oraz ochrony ﬁzycznej obiektów energetyki jądro- skich będzie przedmiotem analiz i spowoduje dosko- wej na etapie przygotowania i realizacji inwestycji nalenie stosownych procedur. oraz eksploatacji. Projektowana nowelizacja ustawy Prawo atomo- Wysoka Izbo! Zasadniczym celem niniejszej usta- we dotyczy również rozwoju i promocji energetyki wy zmieniającej ustawę Prawo atomowe jest wdroże- jądrowej. Obecnie nie istnieje w Polsce wyspecjalizo- nie do prawa krajowego postanowień dyrektywy wana instytucja zajmująca się działalnością w tym Rady Euratomu ustanawiającej wspólnotowe ramy zakresie. W perspektywie rozwoju tej gałęzi energe- bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych. tyki zachodzi konieczność wypracowania odpowied- Przedmiotowa dyrektywa wprowadza obowiązek niego modelu instytucjonalnego na potrzeby rozwoju ustanowienia i utrzymania przez państwa członkow- i promocji energetyki jądrowej. Utworzenie rynku skie krajowych ram prawnych – regulacyjnych i or- energii jądrowej wymaga bowiem utworzenia zaple- ganizacyjnych – dotyczących bezpieczeństwa obiek- cza eksperckiego dla właściwego wykorzystania po- tów jądrowych, które to przypisują odpowiedzialność tencjału inwestycyjnego na potrzeby rozwoju gospo- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 8 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie łożonymi projektami regulacji trybu, który będzie Gospodarki Hanna Trojanowska uwzględniać nasze współczesne wyzwania dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego pań- darczego kraju. W związku z powyższym w projekto- stwa, ale również zobowiązania wynikające z dzie- wanej ustawie proponuje się stworzenie otoczenia dzictwa naukowego naszej wielkiej rodaczki Marii instytucjonalnego, przy pomocy którego zadania Skłodowskiej-Curie. Dziękuję bardzo. (Oklaski) w tym obszarze będą wykonywane. Odpowiednie instytucje będą tworzone zarówno przez państwo, jak (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek i jednostki samorządu terytorialnego, a także same- Sejmu Jerzy Wenderlich) go inwestora. W projektowanej ustawie zakłada się także doko- nanie nowelizacji przepisów regulujących cywilną Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: odpowiedzialność za szkodę jądrową, w tym rozbu- dowanie przepisów regulujących odpowiedzialność Dziękuję, pani minister. cywilną za szkodę zaistniałą w czasie transportu ma- Zanim poproszę pana ministra o zabranie głosu, teriału jądrowego. Ryzyko techniczne i ryzyko prawne chciałbym powiedzieć, że dostrzegłem na naszej ga- nie są bowiem tożsame. Ryzyko prawne występuje lerii miłych gości. Witam państwa serdecznie. Wiem, niezależnie od technicznego prawdopodobieństwa wy- że naszym obradom przysłuchuje się grupa miesz- stąpienia danego zdarzenia. Ilekroć pojawia się moż- kańców gminy Lisków z powiatu kaliskiego, a przede liwość wystąpienia takiego zdarzenia, tylekroć mamy wszystkim sól tej ziemi, a więc samorządowcy, o któ- do czynienia z rykiem prawnym, które nie podlega, rych często mówimy, że są najmocniejszym i ważnym z punktu widzenia racjonalnego ustawodawcy, jakiej- ogniwem władzy, czyli radni gminy, sołtysi, koła go- kolwiek gradacji. Oznacza to konieczność przewidze- spodyń wiejskich, pani wójt. Witam serdecznie. Jeśli nia w systemie prawnym właściwych rozwiązań legi- dobrze widzę, to chyba siedzi tam z państwem pan slacyjnych na wypadek wystąpienia nawet takiego poseł Leszek Aleksandrzak, który często przypomina zdarzenia, którego ryzyko wystąpienia z technicznego nam o tym, jaką wartością są samorządy. Wszystkie- punktu widzenia jest znikome. go dobrego. Przysłuchujcie się państwo tym obradom. Wdrożenie energetyki jądrowej jest procesem zło- Myślę, że to też ważne doświadczenie. żonym i interdyscyplinarnym, a przez to długotrwa- Proszę o zabranie głosu podsekretarz stanu w Mi- łym i wymagającym profesjonalnego wsparcia ze nisterstwie Gospodarki panią Hannę... strony państwa na każdym etapie, właśnie w celu sko- Pani minister już występowała, przepraszam. ordynowania wysiłków na rzecz opracowania i pro- Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Mi- wadzenia długofalowej spójnej polityki w tym zakre- nisterstwie Skarbu Państwa pana Zdzisława Gawli- sie. W związku z tym konieczne jest stworzenie przez ka w celu przedstawienia uzasadnienia projektu państwo kompetentnego i wyspecjalizowanego zaple- ustawy zawartego w druku nr 3937. cza administracyjno-eksperckiego na wzór instytucji Pan minister Zdzisław Gawlik, uprzejmie proszę. działających w innych krajach. W obecnej sytuacji bu- dżetowej wskazane jest przyjęcie rozwiązania polega- jącego na wzmocnieniu kadrowym i ﬁnansowym już Podsekretarz Stanu istniejących struktur, to znaczy Departamentu Ener- w Ministerstwie Skarbu Państwa gii Jądrowej w Ministerstwie Gospodarki. Projekt Zdzisław Gawlik: ustawy podlega obowiązkowi notyﬁkacji Komisji Eu- ropejskiej na podstawie art. 33 traktatu Euratom. Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Przepra- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzeczpospolita szam, to tylko ja, tak że pan marszałek będzie pozba- Polska jako państwo członkowskie Unii Europejskiej wiony przyjemnego widoku, ale pozwolę sobie przed- ma obowiązek wdrożenia do prawa krajowego posta- stawić kwestie, które mam do zaprezentowania, je- nowień dyrektywy Rady, a uchwalenie i wejście w ży- żeli pan marszałek pozwoli. cie przepisów prawnych regulujących kwestię bezpie- czeństwa rozwoju i funkcjonowania energetyki jądro- wej jest pierwszym kamieniem milowym programu Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: zmierzającego do budowy i uruchomienia pierwszej elektrowni atomowej w Polsce. Choć projekt ten jest, Jasne. jak powiedziałam, programem długookresowym i kom- pleksowym, to według słów Marii Skłodowskiej-Cu- rie człowiek nigdy nie ogląda się na to, co zrobione, Podsekretarz Stanu ale na to patrzy, co ma przed sobą do zrobienia. W Mię- w Ministerstwie Skarbu Państwa dzynarodowym Roku Chemii, w którym przypada Zdzisław Gawlik: właśnie setna rocznica otrzymania Nobla przez na- szą wielką Polkę, pozwalam sobie zwrócić się do pań Jeżeli chodzi o ustawę o przygotowaniu i realiza- i panów posłów z prośbą o nadanie pracom nad przed- cji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądro- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 9

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie nych na cele publiczne. Ta ustawa to przecina, Skarbu Państwa Zdzisław Gawlik upodmiotawia obywatela, dając mu prawo do wystą- pienia do sądu powszechnego z prośbą o weryﬁkację, wej, to tworzy ona pewne ramy prawne dla realizacji ewentualnie prawo do odszkodowania zasądzonego inwestycji w określonej dziedzinie energetyki jądro- czy ustalonego na podstawie decyzji wojewody. Do tej wej. Jest tam mowa o sposobie zachowania się uczest- pory właściciel, obywatel takiego prawa był pozbawio- ników procesów inwestycyjnych w dziedzinie reali- ny. A więc państwo, pozyskując nieruchomości na cele zacji obiektów jądrowych. Ta ustawa w żadnym razie publiczne, przestaje być sędzią we własnej sprawie. nie przesądza, kto, kiedy, jaką technologią i czy w ogó- Równocześnie projektowany akt prawny rozstrzy- le zrealizuje w Polsce obiekt energetyki jądrowej. ga kwestie tytułu prawnego ewentualnego inwestora Decyzja ta, stosownie do przyjętych w projektowanej w dziedzinie obiektów energetyki jądrowej. Ewentu- ustawie ram i rozwiązań prawnych, będzie podejmo- alny inwestor nieruchomości, na których będzie re- wana na etapie wydawania zasadniczych decyzji. alizowana inwestycja, może otrzymać te nieruchomo- Pojawia się pytanie, czy tego typu akt prawny jest ści tylko w użytkowanie wieczyste, chyba że pozyska w ogóle potrzebny. W naszym przekonaniu tak, ustaje sam na podstawie uprzednich czynności prawnych. wa ta może sprawić, że zostaną stworzone pewne W konsekwencji państwo otrzymuje kolejne narzę- klarowne, stabilne ramy prawne dla realizacji inwe- dzie prawne, które umożliwi mu kontrolę realizowa- stycji w dziedzinie energetyki jądrowej, tak żeby moż- nego procesu energetyki jądrowej. na było prowadzić efektywne działania w tej materii. Ustawa wskazuje ponadto, jakie wymagania musi Uważamy bowiem, że lepiej powiedzieć, co można, spełniać podmiot, który mógłby pretendować do wy- jak można, gdzie można, niż w ogóle niczego nie mó- dania zezwolenia na realizację obiektów energetyki wić i pewne sprawy przemilczać. jądrowej. Projektowana ustawa formułuje przesłan- Projektowana ustawa porządkuje materię praw- ki, żeby zapewnić, by inwestycja ta mogła być zreali- ną, w otoczeniu której będzie odbywała się realizacja zowana wyłącznie przez podmiot posiadający odpo- inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej. wiednie doświadczenie, przez podmiot, który dyspo- Po pierwsze, zwiększy to możliwość przeprowadzenia nuje bezpieczną technologią i odpowiednim zaple- tej inwestycji, po drugie, umożliwi przeprowadzenie czem ﬁnansowym. inwestycji w dziedzinie energetyki jądrowej w sposób Ustawa ta wprowadza pewne nowe rozwiązania sprawny i efektywny, po trzecie, umożliwi inwesto- prawne, które umożliwią precyzyjne i sprawne prze- rowi zrealizowanie inwestycji w założonym przedzia- prowadzenie tego procesu. Wprowadza nowe rozwią- le czasu z równoczesnym wyeliminowaniem, jeżeli zania, takie jak, po pierwsze, decyzję o wskazaniu jest to w ogóle możliwe, pewnych ryzyk, które w ja- lokalizacji, która jest potrzebna dla oceny możliwości kikolwiek sposób mogłyby zakłócić i wydłużyć reali- w ogóle wybudowania elektrowni jądrowej we wska- zację procesu inwestycyjnego. zanej lokalizacji, po drugie, decyzję o ustaleniu loka- W konsekwencji przyjęcie projektowanego aktu lizacji konstrukcyjnie zbliżoną do decyzji o lokalizacji prawnego sprawi, że Polska zostanie uznana za kraj inwestycji celu publicznego, po trzecie, decyzję zasad- o stabilnych i przejrzystych regulacjach, sprzyjają- niczą, która będzie wynikiem akceptacji państwa dla cych inwestycjom w przedmiocie energetyki jądrowej, wybranej technologii budowy obiektów jądrowych, po co zapewni, jak nam się wydaje, wzrost zaintereso- czwarte, również pewnie novum, którego do tej pory wania potencjalnych uczestników procesu inwesty- nie było na gruncie prawa polskiego, a mianowicie cyjnych. pozwolenie na prace przygotowawcze, które umożli- W konsekwencji również projektowana ustawa wią uprzednie wcześniejsze wejście na teren budowy ma wskazywać, jakiego typu decyzje, jakie dokumen- potencjalnemu inwestorowi zainteresowanemu reali- ty, jakie opinie musi zgromadzić inwestor, który ze- zacją energetyki jądrowej. chce podjąć się realizacji obiektu energetyki jądrowej. Spośród nowych rozwiązań proponowanych w pro- To w znakomity sposób wyeliminuje ewentualne ry- jektowanym akcie prawnym chciałbym zwrócić pań- zyka i możliwość odkładania się pewnych zdarzeń stwa uwagę przede wszystkim na decyzję zasadniczą. w czasie. Decyzja zasadnicza będzie oznaczała wyraz przyzwo- Jeżeli chodzi o ustawę, to ma ona w naszym prze- lenia państwa na realizację obiektów energetyki ją- konaniu również uporządkować system pozyskiwa- drowej na terenie państwa. To w momencie wydania nia nieruchomości pod realizację obiektów energety- decyzji zasadniczej państwo będzie decydowało, kto, ki jądrowej. Ta ustawa w dużym zakresie nawiązuje jaką technologią i w którym miejscu będzie realizo- do obowiązujących w naszym kraju specustaw, które wał obiekt energetyki jądrowej. zajmowały się realizacją zadań publicznych, ale ta Podmiotem właściwym stosownie do projektowa- ustawa idzie krok do przodu w odniesieniu do tych nego aktu prawnego, który będzie wydawał decyzję projektowanych aktów prawnych, które w Polsce już zasadniczą, jest minister gospodarki. Jest to ważny obowiązują. moment, bo z uwagi na przedstawiony wcześniej pro- Przez ponad 20 lat polskiej transformacji nie zo- jekt ustawy, noweli Prawa atomowego, będzie to stał do końca, w sposób jednoznaczny uregulowany oznaczało, że po części państwo przyjmuje na siebie system pozyskiwania nieruchomości wykorzystywa- odpowiedzialność za to, że określona inwestycja obiek- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 10 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Przyjęta przez rząd polityka energetyczna Polski Skarbu Państwa Zdzisław Gawlik przewiduje, że w ciągu najbliższych lat zapotrzebowanie na energię elektryczną w Polsce i jej konsump- tu energetyki jądrowej, będzie mogła być realizowana cja wzrośnie o ponad połowę. Patrząc na rozwój i przy- na terenie państwa. szłość naszego kraju, trzeba stwierdzić, że jest to Przygotowując projekt aktu prawnego wzorowano trend jak najbardziej pożądany. Dzisiaj wśród krajów się na dotychczasowych aktach prawnych w zakresie Unii Europejskiej Polska zajmuje dopiero 24. miejsce realizacji określonych inwestycji publicznych, ale pod względem zużycia energii na jednego mieszkań- wprowadzono również nowe rozwiązania, z myślą ca, plasując się dużo poniżej średniej. Statystyczny o realizowanych obiektach. Chcemy, wprowadzając Polak zużywa rocznie 4 tys. kWh energii, w odniesie- pewne uproszczone procedury, które zmierzają do niu do średniej europejskiej na poziomie 7,5 tys. kWh, w miarę uporządkowanego uzyskiwania potrzebnych czyli prawie dwa razy mniej. Z pewnością chcemy zgód i pozwoleń, mimo że projektowana ustawa w za- i będziemy gonić Europę. łożeniu upraszcza w maksymalnym stopniu ścieżkę Musimy pokryć wzrastające zapotrzebowanie na administracyjną pozyskiwania określonych decyzji energię, już dzisiaj inwestując w nowe moce produk- i zezwoleń, by w żadnym razie nie uchybiła ona wła- cyjne. ściwej ochronie praw podmiotów indywidualnych Polityka energetyczna Polski zakłada – tak jak i by w żadnym razie przyjęte rozwiązania nie uchy- jest to obecnie – oparcie polskiej energetyki na zaso- biały bezpieczeństwu związanemu z budową i eks- bach wydobywanych w naszym kraju, czyli na węglu ploatacją projektów energetyki jądrowej. To był cel kamiennym i węglu brunatnym. Jednocześnie w celu pierwszorzędny w pracach nad projektowanym ak- zwiększenia naszego szeroko rozumianego bezpie- tem prawnym. czeństwa energetycznego, w tym bezpieczeństwa Stąd, przedkładając państwu omawiany projekt dostaw i bezpieczeństwa cen energii, przewiduje się, ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji, zwra- że w roku 2030 produkcja ta będzie zdywersyﬁkowa- cam się z prośbą o nadanie projektowi dalszego trybu na i oprócz energii opartej na węglu, której produkcja legislacyjnego. Dziękuję bardzo. (Oklaski) będzie na poziomie 57%, będziemy pozyskiwać ener- gię także z odnawialnych źródeł energii na poziomie 19%, atomu – 15% i gazu – ok. 6%. Taki model za- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: pewni, że Polska będzie wciąż krajem samowystar- czalnym, jeżeli chodzi o źródła energii, rozłoży ryzy- Dziękuję bardzo panu ministrowi. ko wzrostu cen surowców, jak też pozwoli on Polsce Rozpoczynamy teraz debatę. Będą wystąpienia spełniać zobowiązania, jakie podjęliśmy w związku w imieniu klubów. z przyjętym przez Unię Europejską pakietem klima- Sejm ustalił, że w łącznej dyskusji nad tymi punk- tycznym. Takie podejście wydaje się bardzo ostrożne tami porządku dziennego wysłucha 10-minutowych i wyważone. Ilość energii produkowanej z węgla w licz- oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświad- bach bezwzględnych wciąż będzie wzrastać, przy czeń w imieniu kół. jednoczesnym ograniczeniu emisji CO2, a przewidy- Otwieram dyskusję. wany rozwój energetyki atomowej nie przeciwstawia Jako pierwszy, w imieniu Klubu Parlamentarnego się energetyce węglowej, jak to próbują niektórzy Platforma Obywatelska, głos zabierze pan poseł Woj- przedstawiać – wręcz przeciwnie, będzie ją uzupeł- ciech Saługa. niał, ma ona powstawać obok nowych, wysokospraw- nych elektrowni węglowych. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na świecie dzia- Poseł Wojciech Saługa: łają obecnie 442 reaktory jądrowe, z czego 195 w Eu- ropie. Światowym liderem w tej dziedzinie są Stany Dziękuję, panie marszałku. Zjednoczone – 104 reaktory, a w Europie liderem jest Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Mini- Francja z 58 reaktorami. Jednocześnie buduje się 65 strze! Wysoka Izbo! Po ponad 20 latach od zaniecha- nowych reaktorów, z czego w Chinach 27, w Rosji 11, nia inwestycji w energetykę jądrową w Żarnowcu w Indiach i Korei po 5. W Europie w najbliższych wróciliśmy w Polsce do publicznej debaty na temat latach uruchomionych zostanie 19 kolejnych, w tym budowy energetyki atomowej w naszym kraju. Pod ko- 4 bezpośrednio przy naszych granicach, na Słowacji niec lat 80. toczyliśmy dyskusję, mając świeżo w pa- i na Ukrainie. Także Rosja bardzo poważnie rozwa- mięci katastrofę w Czarnobylu i wciąż odczuwając jej ża lokalizację budowy elektrowni atomowej w obwo- skutki. Dzisiaj emocje rozbudza odmieniana przez dzie kaliningradzkim. Pamiętajmy, proszę, o tym, wszystkie przypadki japońska Fukushima. dyskutując o zagrożeniach związanych z lokalizacją Wysoka Izbo! Pochodną rozwoju gospodarczego tej energetyki w naszym kraju. naszego kraju jest, a także będzie w przyszłości, sta- Założenia „Programu polskiej energetyki jądro- ły wzrost zapotrzebowania na konsumpcję energii wej” przewidują pięć etapów jej rozwoju. Na pierw- elektrycznej. Potwierdzają to wszystkie badania, szym etapie, do połowy tego roku, powinniśmy opracowania i przyjęte strategie. uchwalić przepisy niezbędne dla rozwoju i funkcjo- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 11

Poseł Wojciech Saługa branymi pod uwagę przy wyborze technologii, która będzie instalowana w naszym kraju, a decyzja o jej nowania energetyki jądrowej i rozumiem, że o tym budowie nie zostanie podjęta, jeżeli nie będzie dla niej dzisiaj dyskutujemy. Na drugim etapie, do końca powszechnej akceptacji społecznej. roku 2013, powinniśmy wybrać lokalizację, a także My, politycy, musimy czuć się za to szczególnie technologię i zawrzeć wstępny kontrakt na budowę. odpowiedzialni. Podczas podejmowania decyzji mu- Z końcem roku 2015 powinniśmy mieć wykonany simy nie tylko analizować doniesienia płynące z Ja- projekt techniczny, jak też uzyskane wszystkie po- ponii, ale także przysłuchiwać się opiniom płynącym trzebne uzgodnienia i pozwolenia. Pierwszy blok z krajów od lat inwestujących w energetykę jądrową powinien powstać w roku 2020, a w roku 2030 po- i rozwijających ją. Musimy wywierać presję, aby ener- winniśmy mieć zainstalowane w naszym kraju mi- getyka jądrowa w naszym otoczeniu była bezpieczna nimum 4,5 tys. MW mocy, czyli 15% produkcji ener- dla Polski, a państwa ją posiadające wyciągnęły od- gii w Polsce. powiednią lekcję z awarii w Japonii. Obecnie jesteśmy wciąż na etapie pierwszym. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jesteśmy na po- Przedłożone przez rząd ustawy nie determinują dzi- czątku długiej drogi, przygotowujemy się do wielolet- siaj budowy bloków, ale stwarzają silne i stabilne niego procesu. Ostateczne decyzje zapadną z końcem podstawy, aby, gdy taka decyzja zapadnie, móc spraw- lat 2013 i 2015. Procedując jednak nad tymi ustawa- nie, a przede wszystkim bezpiecznie inwestować mi, stwarzamy dzisiaj szansę na to, że jeżeli te decy- w energetykę jądrową. Omawiane projekty ustaw zje wtedy zapadną, to jako kraj będziemy gotowi do kładą nacisk na jeszcze większe bezpieczeństwo ener- sprawnej budowy bezpiecznej energetyki jądrowej, gii produkowanej z atomu, zarówno w trakcie plano- wzmacniającej szeroko rozumiane bezpieczeństwo wania, lokalizacji, jak i budowy, eksploatacji i likwi- naszych obywateli. A do tego czasu korzystajmy z do- dacji reaktorów. Chodzi też o bezpieczeństwo zwią- brodziejstw największej elektrowni jądrowej, jaką zane z transportem i składowaniem materiałów ra- jest niezbędne do życia na ziemi słońce. dioaktywnych. Ustawa zapewnia nam stosowanie Panie Marszałku! W imieniu klubu Platformy wszystkich światowych standardów w tej dziedzinie. Obywatelskiej wnoszę o skierowanie projektów ustaw Ponadto przyjmujemy ustawę, która pozwoli nam na jako jak najbardziej pożądanych do odpowiednich sprawne działania w zakresie otrzymywania koniecz- komisji sejmowych. Dziękuję bardzo. (Oklaski) nych uzgodnień i pozwoleń, pozyskiwania nierucho- mości i prowadzenia inwestycji towarzyszących. Wysoka Izbo! Decydując się na budowę elektrowni atomowych w Polsce, bierzemy pod uwagę wszyst- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: kie zalety i wady, jak też korzyści i zagrożenia wyni- kające z ich eksploatacji. Do zalet energetyki opartej Dziękuję panu posłowi. na atomie niewątpliwie należy najniższy dzisiaj Szanowni państwo, skoro mamy dzień dostrzega- wśród dostępnych technologii koszt produkcji energii nia naszych miłych gości, to kontynuujmy to, żeby oraz niski wpływ kosztów paliwa na jej cenę końco- akcenty rozkładane były sprawiedliwie. wą. Niewątpliwą zaletą jest także bardzo długi okres Zatem tym razem witam na galerii osoby z zespo- eksploatacji takiej elektrowni i możliwość magazy- łu szkół z Żarek z powiatu myszkowskiego. Uśmiecha nowania paliwa nawet na wiele lat do przodu. Wadą się do nas wszystkich pani poseł Jadwiga Wiśniew- z pewnością są wysokie nakłady inwestycyjne oraz ska, której dziękujemy za to, że zaprosiła tę grupę do długi czas budowy. Po stronie korzyści niewątpliwie Sejmu. (Oklaski) trzeba postawić jej wpływ na rozwój nauki, jak też A teraz o zabranie głosu w imieniu klubu Prawa postęp technologiczny całej gospodarki narodowej. i Sprawiedliwości poproszę pana posła Zbigniewa Po stronie zagrożeń występują oczywiście potencjal- Kozaka. ne awarie, choć postęp technologiczny w przypadku Rozumiem, że pan poseł postanowił po koleżeń- elektrowni III generacji – a już się mówi o elektrow- sku podzielić się czasem z panem posłem Dawidem niach IV generacji – czyni te zagrożenia prawie nie- Jackiewiczem. Wszyscy jesteśmy ciekawi, ile minut możliwymi, a energetyka atomowa dalej uważana pan zostawi panu posłowi Jackiewiczowi. jest za energetykę bezpieczną. (Poseł Dawid Jackiewicz: Piętnaście.) Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dyskusji na temat rozwoju energetyki jądrowej w Polsce przewa- żają emocje. Emocje jak najbardziej uzasadnione, gdy Poseł Zbigniew Kozak: się ma jeszcze świeżo w pamięci katastrofę w Czar- nobylu czy bieżące doniesienia z Japonii. Dlatego do Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! budowy elektrowni jądrowej w Polsce podchodzimy Panie Ministrze! Mam zaszczyt w imieniu Klubu bardzo ostrożnie i rozważnie. Bezpieczeństwo oby- Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedsta- wateli jest najważniejszym kryterium w planach wić stanowisko klubu w sprawie rządowego projektu rozwoju tej gałęzi energetyki. Z pewnością względy ustawy o zmianie ustawy Prawo atomowe oraz o zmia- bezpieczeństwa będą fundamentalnymi kryteriami nie niektórych innych ustaw, z projektami aktów 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 12 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Poseł Zbigniew Kozak cyjnego, co wiąże się z bezpieczeństwem obiektów jądrowych; postępowanie z materiałami jądrowymi wykonawczych. O drugiej ustawie powie pan poseł – odpadami promieniotwórczymi i wypalonym pali- Dawid Jackiewicz. wem jądrowym, co związane jest z ich transportem; Przyjęcie ustaw tzw. pakietu atomowego, w tym kwestie dotyczące źródeł promieniotwórczych oraz nowelizacji ustawy Prawo atomowe, jest niezbędne oceny sytuacji radiacyjnej i postępowania awaryjne- w celu zapewnienia rozwoju oraz bezpiecznego funk- go; ochrony fizycznej, w tym obiektów, materiałów cjonowania energetyki jądrowej. Przypomnę, że w Pol- jądrowych, to jest bardzo ważne, i odpowiedzialności sce działa już reaktor Maria. Jest to jedyny obecnie cywilnej za szkody kadrowe. funkcjonujący polski reaktor jądrowy wysokiej mocy, Wysoka Izbo! Społeczeństwo ma dużo wątpliwości zresztą pierwszy polskiej produkcji, o mocy cieplnej co do bezpieczeństwa elektrowni jądrowych, zwłasz- 30 MW, uruchomiony w grudniu 1974 r. w Instytucie cza po wypadku w elektrowni w Fukushimie. Wszyst- Badań Jądrowych w Otwocku-Świerku pod Warsza- kie one muszą zostać wyjaśnione w trakcie prac ko- wą. Rzeczywiście ten reaktor jest już bardzo stary misji nad ustawą Prawo atomowe. Stanowisko Klubu i niedługo będzie wygaszony. Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość jest uza- Ostatnie tragiczne wydarzenia w Japonii wzbu- leżnione od przebiegu prac w komisji. Dziękuję bar- dziły wiele emocji, dlatego do sprawy trzeba podejść dzo. (Oklaski) rozważnie. Istotne jest jednak to, że idziemy w dobrym kierunku, czyli w kierunku rozwoju energetyki jądrowej. Musimy jednak także pamiętać o ener- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: getyce odnawialnej, a także o nowoczesnych techno- logiach węglowych, w tym CCS, bo przecież nasza Dziękuję bardzo. energetyka jest oparta na węglu i od tego na pewno Pan poseł Dawid Jackiewicz z Prawa i Sprawie- nie uciekniemy. dliwości, który liczył na to, że poseł Kozak z tych 10 Celem nowelizacji Prawa atomowego jest określe- minut zostawi mu 15, źle oszacował. Zostało, panie nie wymagań bezpieczeństwa budowy i eksploatacji pośle, 5 minut i 46 sekund, ale to i tak bardzo po obiektów jądrowych na najwyższym osiągalnym po- koleżeńsku. ziomie, zgodnie z wymaganiami i zaleceniami mię- Uprzejmie pana proszę. dzynarodowymi. Nowa ustawa wdroży do polskiego (Głos z sali: Dwie dziesiąte.) porządku prawnego dyrektywę Rady 2009/71/Eura- tom z dnia 25 czerwca 2009 r. ustanawiającą wspól- notowe ramy bezpieczeństwa jądrowego, uzupełni Poseł Dawid Jackiewicz: ponadto dotychczasowe uregulowania dotyczące od- powiedzialności cywilnej za szkodę jądrową. Dyrek- Dziękuję bardzo. tywa wprowadza obowiązek ustanowienia i utrzymy- Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam wania przez państwa członkowskie krajowych ram przyjemność przedstawić stanowisko Klubu Parla- prawnych, regulacyjnych i organizacyjnych bezpie- mentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec ustawy czeństwa obiektów jądrowych, wzmacnia rolę i nie- o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie zależność właściwych organów regulacyjnych dzia- obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towa- łających w państwach członkowskich, a także wzmac- rzyszących. nia zasadę odpowiedzialności krajowej oraz zasadę Drodzy Państwo! Pomimo przeprowadzonej przez pierwotnej odpowiedzialności posiadacza zezwolenia rząd Prawa i Sprawiedliwości konsolidacji sektora za bezpieczeństwo jądrowe obiektów jądrowych. Słu- elektroenergetycznego i utworzenia czterech kontro- żą temu przepisy nakładające na posiadaczy zezwo- lowanych przez państwo grup kapitałowych – mają- leń obowiązków, przede wszystkim, po pierwsze, cych na celu zbudowanie podmiotów będących w sta- oceniania, weryfikacji i poprawiania bezpieczeństwa nie prowadzić istotne inwestycje w infrastrukturę jądrowego obiektów jądrowych pod nadzorem właści- elektroenergetyczną – warunki prowadzenia inwe- wego organu regulacyjnego, po drugie, ustanawiania stycji w nowe moce wytwórcze uległy podczas rządów i wdrażania systemów zarządzania dających należy- koalicji Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stron- te pierwszeństwo bezpieczeństwu jądrowemu, po nictwa Ludowego radykalnemu pogorszeniu. Niesko- trzecie, zapewniania i utrzymywania odpowiednich rzystanie przez Donalda Tuska z prawa weta w sto- zasobów finansowych i ludzkich, z czym związany sunku do unijnego pakietu energetyczno-klimatycz- jest także obowiązek wszystkich stron zapewnienia nego było dramatycznym błędem. Cytuję: Wprowa- kształcenia i szkoleń personelowi odpowiedzialnemu dzimy rozwiązania, które są w tej chwili na stole. za kwestie związane z bezpieczeństwem jądrowym. Oznacza to wymuszenie na krajach, które bazują na Dyrektywa nakłada również obowiązek informo- węglu, importu gazu, bo to będzie pierwszy prosty wania pracowników i ludności o sprawach dotyczą- substytut możliwy w tym czasie do wprowadzenia. cych bezpieczeństwa jądrowego. Dodatkowo ustawa To uzależnianie Unii od dostaw surowców spoza Unii Prawo atomowe i akty wykonawcze do tej ustawy Europejskiej zupełnie bez potrzeby. zawierają przepisy regulujące: wymagania ochrony Te nie są słowa krytyka z opozycji, tylko wypo- radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego i radia- wiedź Waldemara Pawlaka z 2008 r. Niestety, te sło- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 13

Poseł Dawid Jackiewicz naruszających dobra prawnie chronione jest wysoce wątpliwe. Jednocześnie poszczególne rozwiązania wa stały się ciałem i uruchomiony mechanizm inge- przyjęte w projekcie należy uznać za zbyt daleko idą- rencji w wolny rynek sprawia dzisiaj, że z zasady ce, naruszające partnerskość relacji pomiędzy inwe- droższa energia elektryczna wytwarzana z paliwa storem i państwem polskim i prowadzące do tego, że jądrowego i gazu ziemnego będzie tańsza niż ta wy- nieproporcjonalnie duży nacisk ustawa kładzie na twarzana z polskiego węgla kamiennego. Uniemożli- uregulowanie zasad odpowiedzialności państwa pol- wiono realizowanie w Polsce nowych inwestycji w elek- skiego i jego organów przy jednoczesnym braku re- trownie wykorzystujące węgiel kamienny jako pali- gulacji skutkujących odpowiedzialnością inwestora. wo. Jednocześnie rząd zawarł fatalne porozumienie I tak, drodzy państwo, decyzja o ustaleniu lokalizacji gazowe z Rosją. W konsekwencji – po wydaniu wyro- inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki ją- ku śmierci na polskie górnictwo węgla kamiennego drowej ma ogromne znaczenie dla życia całych spo- i elektroenergetykę opartą na węglu – jedyną alter- łeczności lokalnych, bo faktycznie zamraża rozwój natywą dla rosyjskiego drogiego monopolu gazowego terenów nią objętych. Dlatego konieczne jest wpro- stanie się, jak chce rząd Platformy Obywatelskiej wadzenie poważnych ograniczeń podmiotowych do- i Polskiego Stronnictwa Ludowego, energetyka jądro- tyczących możliwości skorzystania z tych uregulowa. Przyznaje to nawet sam premier w uzasadnieniu wań przez podmioty prywatne i stworzenie warun- do projektu, mówiąc: Zobowiązania Polski związane ków, w których będą ponosiły współodpowiedzial- z przyjęciem przez Unię Europejską pakietu klima- ność, będą partycypowały w kosztach ponoszonych tyczno-energetycznego wymuszają konieczność doko- przez państwo. Tego nie ma w tym projekcie. nania zmian w strukturze produkcji energii, polega- Warunkiem rozpoczęcia procesu inwestycyjnego jących na ograniczeniu pracy źródeł o wysokiej emi- w zakresie budowy elektrowni jest m.in. posiadanie sji CO2. Rząd nabroił, a teraz w pośpiechu prezentu- przez inwestora siedziby w państwie członkowskim je jedyne rozwiązanie problemu, który zresztą sam Unii Europejskiej oraz wykazanie, że inwestor lub wygenerował. podmiot z nim powiązany w ciągu ostatnich 10 lat (Poseł Jan Rzymełka: Nie ten język na tej sali.) przynajmniej przez jeden rok zajmował się eksploata- (Poseł Anna Paluch: Wiem, że prawda boli.) cją bloków energetycznych o określonej mocy. W związ- (Głos z sali: Do przedszkola.) ku z powyższym rodzą się wątpliwości: Jaki to jest Jednocześnie regulacja ta jest kolejnym przeja- zakres powiązania kapitałowego? Dlaczego projekto- wem słabości państwa polskiego i niskiej jakości sta- dawca nie precyzuje, jak silne musi być to powiąza- nowionego i obowiązującego prawa. Po zmarnowaniu nie? Czy wystarczy powiązanie polegające na posia- ponad trzech lat – kiedy istniała jeszcze możliwość daniu jednej akcji? przeprowadzenia kompleksowych zmian systemo- W projektowanym stanie prawnym nie będzie wych związanych z procesem inwestycyjnym – za- możliwy samodzielny udział polskich przedsiębiorstw miast ogólnych regulacji dotyczących efektywnego energetycznych, np. PGE, w postępowaniach umoż- prowadzenia dużych inwestycji infrastrukturalnych liwiających rozpoczęcie procesu inwestycyjnego w za- została zaprezentowana, jak zwykle w pośpiechu, kresie budowy obiektów energetyki jądrowej. Wyma- kolejna specustawa, co zresztą też jak zwykle unie- gane będzie od takiego przedsiębiorcy kapitałowe możliwia rzetelną, poważną dyskusję na ten temat. związanie się z podmiotami mającymi doświadczenie Nie przedstawiono, szanowni państwo, żadnych w prowadzeniu eksploatacji bloków energetycznych analiz, które wskazywałyby, jakimi zasobami su- – EDF, Inter RAO, inne podmioty, które mają tego rowców energetycznych dysponuje nasz kraj, jakie typu doświadczenie. W Polsce takich nie ma. Żadne państwo polskie ma perspektywy, jeśli chodzi bez- z polskich przedsiębiorstw nie ma takiego doświad- pieczeństwo energetyczne i inwestowanie w ten ob- czenia, a co za tym idzie, projektowane przepisy będą szar gospodarki w trakcie najbliższych kilkudziesię- wymuszały (Dzwonek) powiązanie kapitałowe z pod- ciu lat. Dyskutujemy o rozwoju energetyki jądrowej, miotami zagranicznymi, które legitymują się takim która jest przyszłościowa, ale dyskutujemy w wa- doświadczeniem. runkach, w których pozbawieni jesteśmy podstawo- Szanowni państwo, ponieważ czas się kończy, a moż- wych informacji potrzebnych do podjęcia rzetelnej na byłoby mówić o wadach i błędach tego projektu dyskusji. ustawy jeszcze przez kilkadziesiąt minut, chcę się Koncepcja stworzenia dla inwestycji w zakresie ograniczyć do… energetyki jądrowej odrębnej regulacji jest potrzeb- (Głos z sali: Wiemy, wiemy.) na, ale tylko w zakresie dotyczącym specyﬁki tego (Głos z sali: 2 minuty.) rodzaju inwestycji, czyli inwestycji mogących w stop- Bardzo dziękuję za te uwagi. Jedno zdanie... niu nieporównywalnie większym niż inne inwestycje oddziaływać na dobra chronione przez Konstytucję Rzeczypospolitej: życie ludzkie, zdrowie, własność. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: W pozostałym zakresie stosowanie specjalnych regulacji dotyczących m.in. skracania terminu wydawa- Panie pośle, w zasadzie... Jedno zdanie, bardzo nia zgód administracyjnych, ograniczania możliwości proszę. Już pan Kłopotek przestaje protestować – jed- zaskarżania wadliwych decyzji administracyjnych no zdanie. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 14 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Poseł Dawid Jackiewicz: Poseł Dawid Jackiewicz:

Jest to projekt, który… …komisji środowiska. (Głos z sali: Proszę kończyć, czas.) Panie marszałku, dziękuję bardzo. (Oklaski) Proszę pozwolić... (Poseł Anna Paluch: Przecież cały czas posłowie przeszkadzają.) Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Jest to niezwykła więc priorytetyzacja zadań do- tyczących inwestycji w energetykę jądrową w stosun- Dziękuję, panie pośle. ku do inwestycji w infrastrukturę, taką jak autostra- Zanim poproszę pana posła Ryszarda Zbrzyznego dy, rurociągi, gazociągi, oczyszczalnie ścieków. To z Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej, wszystko jest stawiane poniżej tego, czym będzie in- zwrócę uwagę na to, co powiedziała pani poseł Anna westycja w energetykę jądrową. Dalej, nieuzasadnio- Paluch. Zwrócę państwa uwagę na to, iż pani poseł ne przeniesienie całej odpowiedzialności na stronę bardzo słusznie powiedziała, w stosownym momen- państwa polskiego, na stronę rządu bez żadnych kon- cie, że posłowie przeszkadzają panu posłowi Jackie- wiczowi w jego wypowiedzi. Pozwolę sobie przypo- sekwencji po stronie inwestora prywatnego. Co wię- mnieć, pani poseł, że rzeczywiście takie przeszkadza- cej, drodzy państwo, za te wszystkie bardzo poważne nie z sali nie sprzyja temu, który mówi. Zupełnie się w skutkach niedociągnięcia, błędy i wady inwestor z panią zgadzam, ale wiem, że pani poseł też lubi prywatny będzie ponosił odpowiedzialność jedynie czasem postępować w tonacji, powiedzmy sobie, od- w postaci grzywny – na dodatek wiecie, państwo, krzykiwania. Tak że już teraz wiem, jak będę panią gdzie płaconej? W miejscu zarejestrowania spółki... prosił, żeby pani tego nie czyniła. (Oklaski) (Poseł Mirosława Masłowska: Za granicą.) A teraz pan poseł Ryszard Zbrzyzny, Klub Posel- ski Sojuszu Lewicy Demokratycznej. (Poseł Anna Paluch: Panie marszałku, ani jedne- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: go słowa jeszcze nie powiedziałam.) Tak, to prawda. Proszę nie rozpoczynać kolejnych zdań. (Głos z sali: Jeszcze, jeszcze.)

Poseł Dawid Jackiewicz: Poseł Ryszard Zbrzyzny:

...czyli prawdopodobnie we Francji, w Niemczech, Dziękuję bardzo. być może w Moskwie. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata, a także ta, która toczy się od paru tygodni w mediach, właściwie debata narodowa, wskazują, że jest Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: potrzeba przeprowadzenia tutaj, w Wysokiej Izbie, po- ważnej dyskusji na temat nowej polityki energetycz- Proszę nie rozpoczynać kolejnych zdań. nej kraju. Należy ją przeprowadzić w kontekście zda- rzeń, które mają miejsce na świecie. Należy też wziąć pod uwagę to, jakie są nasze możliwości, jeśli chodzi Poseł Dawid Jackiewicz: o zasoby energetyczne, a także uwzględnić nowe technologie, które są dzisiaj osiągalne. Z taką propo- Projekt powinien ulec bardzo poważnej… zycją Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej prawdopodobnie zwróci się do Wysokiej Izby. Dzisiej- sza debata dotyczy właściwie tylko jednego, bardzo Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: ważnego elementu polityki energetycznej kraju. Jest to związane z ewentualnym, podkreślam, wykorzy- Dziękuję. staniem energii jądrowej wytwarzanej w elektrowniach jądrowych, które ewentualnie, powtarzam to po raz kolejny, powstaną w Rzeczypospolitej Polskiej Poseł Dawid Jackiewicz: w ramach realizacji rządowego programu pn. „Poli- tyka energetyczna Polski do roku 2030”. …radykalnej wręcz zmianie, a przede wszystkim Chciałbym dożyć chwili, kiedy będziemy mieli powinniśmy zasięgnąć również opinii… polską politykę energetyczną, a nie politykę energe- tyczną rządu. Okres funkcjonowania rządu określony jest kadencyjnością. Myślę, że w czasie jednej kaden- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: cji nie da się zrealizować żadnej poważnej polityki energetycznej, która zabezpieczyłaby nasz kraj przed Dziękuję bardzo. ewentualnymi skutkami różnych kataklizmów czy 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 15

Poseł Ryszard Zbrzyzny ry miałby realizować te inwestycje. Jest to więc oprzy- rządowanie formalnoprawne, a nie decyzja o budo- też rozwiązałaby potrzeby związane z rozwojem go- wie w Polsce pierwszej elektrowni atomowej. Myślę, spodarczym kraju. Jeśli chodzi o zmiany, które rząd że powinniśmy o tym powiedzieć w ramach debaty. proponuje w ustawie Prawo energetyczne, to istotna Powinniśmy mówić o przyszłości polskiej energety- jest realizacja tego programu polityki energetycznej ki w związku z realizacją wniosku, o którym wspo- rządu do roku 2030. Zgodnie z tym programem do mniałem na samym początku, kiedy to zajmowali- roku 2020, czy w roku 2020, ma powstać w Polsce byśmy się w Wysokiej Izbie tematem polityki ener- pierwsza elektrownia, pierwszy blok elektrowni ato- getycznej kraju do roku 2030, a może w jeszcze mowej, elektrowni jądrowej, by do roku 2030 osią- bardziej odległym czasie. gnąć poziom zaangażowania mocy wytwórczych z elek- Niestety, nie przedstawiono rozwiązań prawnych trowni atomowych rzędu 6 tys. MW. Pytanie: Czy dotyczących zagadnień związanych z eksploatacją w jednej elektrowni? Czy potrzebna jest taka koncen- zrealizowanych obiektów, ich likwidacją oraz gospo- tracja? Czy nie ma żadnego zagrożenia? Jakie są darką odpadami promieniotwórczymi i wypalonym koszty przesyłu tak dużej mocy na tak duże odległo- paliwem jądrowym, choć są one bardzo ważne, istot- ści? Przecież nasz kraj ma ok. 312 tys. km2. Myślę, ne dla bezpieczeństwa powszechnego. Być może jest że będzie czas, aby odpowiedzieć na te pytania. to przedwczesne, ale myślę, że o tych sprawach po- Jeśli zamierzamy budować w Polsce elektrownię winniśmy rozmawiać już dzisiaj, przecież są to spra- atomową, musimy dostosować do tego polskie prawo, wy kluczowe. musimy je odpowiednio przygotować. Dzisiejszy stan Mówiąc o ewentualnej energetyce jądrowej – cały prawny właściwie nie daje takiej możliwości. Gdyby czas powtarzam: ewentualnej – musimy mieć na nawet było to możliwe, to śmiem twierdzić, że mia- względzie fakt, że Polska węglem stoi. 92% produkcji łoby to ogromne negatywne skutki dla bezpieczeń- dzisiejszej energii elektrycznej pochodzi z węgla ka- stwa i negatywne skutki, jeśli chodzi o efektywność miennego i brunatnego łącznie, pozostałe wartości tej inwestycji. to trochę gazu i innych źródeł energii. To są więc Oczywiście projekt ustawy Prawo atomowe prze- elementy, o których musimy pamiętać, także w kon- widuje implementację prawa unijnego, mam na myśli tekście pakietu klimatycznego. Jeśli zaś chodzi o ten dyrektywę Rady 2009/71/Euratom, w której ustano- pakiet, to nie wiem, czy nie wymagałby on w dniu wione są wszelkie reguły, jakie powinny towarzyszyć dzisiejszym renegocjacji, czy być może nie powinny- inwestycjom w energetykę jądrową. Nie będę tych śmy nawet od niego odstąpić, bowiem nie uwzględnia reguł przytaczał, pani minister mówiła o tych spra- on specyﬁki polskiej elektroenergetyki. Żaden kraj wach na początku dzisiejszej debaty. Projekt uwzględ- Unii Europejskiej nie ma takiej struktury, jeśli cho- nia konwencje, które obowiązują w Europie, a które dzi o energetyczne zasoby surowcowe, które są pod- Polska podpisała. Są to konwencje związane z zapew- stawą energetyki krajowej. Jeśli chodzi o instalacje, nieniem bezpieczeństwa budowy i eksploatacji elek- to mamy 30 czy 32 tys. MW energii elektrycznej. Roz- trowni jądrowych, choćby konwencja o wczesnym wój gospodarczy Polski, jak przewiduje plan strate- powiadamianiu o awarii jądrowej, konwencja o po- giczny rządu do roku 2030, wymaga wzrostu o ponad mocy w przypadku awarii jądrowej, konwencja bez- 50% mocy wytwórczych. Czy jesteśmy zatem w stanie pieczeństwa jądrowego, itd. Jest ich kilkanaście, a może na podstawie zasobów energetycznych, którymi dzi- nawet kilkadziesiąt. siaj dysponujemy, zainstalować te moce, oczywiście Obok tego nowelizowanego Prawa atomowego cały czas mając na względzie pakiet klimatyczny i jego pan minister przedstawił projekt ustawy o przygoto- konsekwencje? Pakiet od roku 2013 spowoduje bo- waniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów wiem taką oto sytuację, że w okresie przejściowym, energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących. na szczęście mamy okres przejściowy, do roku 2019 Jest to nowa regulacja przygotowana ze względu na będziemy dostawali nieodpłatnie pewne wielkości, ewentualne realizowanie inwestycji: Budowa elek- jeśli chodzi o emisję CO2, ale będzie ich coraz mniej, trowni atomowej w Polsce. Powiem, że chodzi tutaj aż w roku 2020 znikną. Z informacji, którą uzyska- o klarowne i stabilne normy prawne obejmujące ca- łem przed chwilą od pani minister, wynika, że co do

łokształt procesu inwestycyjnego w zakresie przed- emisji CO2 z elektrowni atomowych, które będą mia- sięwzięć związanych z budową w Polsce obiektów ły mocy 6 tys. MW, to jest to ok. 47 mln ton CO2 mniej energetyki jądrowej. razy ok. 40 euro, to jest prawie 2 mld euro kosztów Inwestycje te mają być inwestycjami celu pu- wytwarzania energii elektrycznej. Wszystkie te ele- blicznego, i to jest zrozumiałe. Nie powinno to chy- menty musimy mieć na względzie, musimy je wziąć ba budzić żadnych wątpliwości. Ustawa nie przesą- pod uwagę, żeby w ostateczności podjąć taką czy inną dza jednak o tym, czy w ogóle będzie budowana ja- decyzję. Oczywiście nie powinniśmy tego robić w ode- kakolwiek elektrownia jądrowa, a więc emocje, które rwaniu od społeczeństwa, opinii publicznej, jej ocze- się w związku z tym pojawiają, w tym momencie są kiwań i preferencji. Myślę, że należałoby także dys- chyba przedwczesne. Nie mówi się też o technolo- kutować na temat poprawienia sprawności linii prze- giach, jakie będą zastosowane w ewentualnej elek- syłowych, na których tracimy wielkości rzędu 30– trowni atomowej, i nie wskazuje się inwestora, któ- –40% mocy przesyłanych. Czy są to standardy euro- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 16 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Poseł Ryszard Zbrzyzny aby totalnie krytykować rządzących. Obojętnie, czy robią dobrze, czy robią źle, a zwłaszcza wtedy, kiedy pejskie? Otóż nie. Być może należałoby więcej w to robią źle, ale jak robią dobrze, to też – należy ich zainwestować, żeby mniej inwestować w nowe moce totalnie krytykować. Oznacza to, że po prostu nie ma wytwórcze. po co wchodzić w tego typu dysputy. Co z nowymi technologiami, maszynami energo- (Poseł Anna Paluch: Panie pośle, do rzeczy.) oszczędnymi i urządzeniami energooszczędnymi? (Głos z sali: Proszę nie przeszkadzać.) Czy zrobiliśmy już wszystko w tym zakresie? Co W związku z tym przypomnę tylko o jednym. Kie- w związku z konsumpcją? Czy bilans, który został dy prawie dwa lata temu, tak na marginesie, rząd zrobiony, sięgający do roku 2030, uwzględnia postęp przyjął program nie tego rządu, tylko „Polityki ener- technologiczny, poprawienie sprawności linii energe- getycznej Polski do 2030 r.” – jakiś rząd musiał to tycznych, linii przesyłowych, czy też nie? Czy bilans przyjąć, akurat w tym momencie zrobił to rząd Plat- przyjmuje taki sam stan docelowy w roku 2030, jaki formy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludo- mamy dzisiaj? Gdyby tak było w tym bilansie, powie- wego – wówczas nie słyszałem słów takiej totalnej działbym, że byłoby to nieporozumienie i pójście na krytyki. A dzisiaj, kiedy są przedstawione dwa pro- skróty, na co oczywiście z naszej strony nie ma zgody. jekty mające na celu tylko wzmocnienie oprzyrządo- Oczywiście należy dyskutować ze społeczeństwem, jak wania prawnego, jest nagle taka totalna krytyka powiedziałem na samym wstępie, bo przecież debata przy okazji pierwszego czytania. tutaj w Wysokiej Izbie także jest debatą publiczną (Poseł Anna Paluch: Na całym świecie opozycja w wymiarze ogólnopolskim. (Dzwonek) Tak więc na- krytykuje rząd...) leży rozmawiać na temat alternatywnych rozwiązań, Przecież to jest dopiero pierwsze czytanie, a to o których mówiłem przed chwilą, a na końcu – jeżeli oznacza, że mamy jeszcze sporo czasu… rzeczywiście dojrzejemy do tego, dojdziemy wszyscy do takiego momentu, będziemy wszyscy przekonani, że tak właściwie trzeba będzie prawdopodobnie podjąć Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: decyzję o budowie elektrowni atomowej, bowiem nie będzie innych alternatywnych rozwiązań – należałoby Panie pośle, przepraszam na chwilę. spytać obywateli w formie referendum narodowego, Proszę zatrzymać zegar. czy wyrażają na to zgodę. Ich odpowiedź będzie wów- Chciałbym zwrócić się z największą uprzejmością czas dana z pełną świadomością stanu rzeczy, dzisiaj do pani poseł Anny Paluch. Zacytuję panią poseł: bowiem ta wiedza jest nie do końca pełna. Dziękuję za Proszę nie przeszkadzać posłowi. uwagę. (Oklaski) (Poseł Anna Paluch: Na całym świecie opozycja krytykuje rząd.) Cytuję wypowiedź pani poseł Anny Paluch sprzed Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: chwili i tym cytatem zwracam się do niej z uprzejmą prośbą. Oto co znaczy doświadczenie pięciu kadencji. Kiedy Proszę wznowić odliczanie czasu. już chciałem odebrać głos panu posłowi Zbrzyznemu, Panie pośle, proszę kontynuować. on wziął oddech i powiedział: i właśnie na zakończenie chciałbym… I kończył, i kończył pan poseł Zbrzyzny. Myślę jednak, że ważne jest wszystko, co pada z tej Poseł Eugeniusz Kłopotek: trybuny w związku z tak istotnym tematem. (Poseł Ryszard Zbrzyzny: Dziękuję.) Dziękuję serdecznie. Ja sobie poradzę, bo mam O zabranie głosu proszę pana posła Eugeniusza dosyć donośny głos. Kłopotka z klubu parlamentarnego Polskiego Stron- Otóż, jak mówię, kiedy prawie dwa lata temu zo- nictwa Ludowego. stał przyjęty przez Radę Ministrów właśnie ten dokument, to nie słyszałem słów totalnej krytyki ze strony opozycji, a szczególnie ze strony Prawa i Spra- Poseł Eugeniusz Kłopotek: wiedliwości. Dopiero teraz, kiedy są dwa projekty ustaw – w których wcale nie ma rozstrzygnięć, czy Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Wysoka będzie budowana elektrownia, czy nie będzie, tylko Izbo! Szczerze powiem na samym wstępie, że gdy usły- wyprzedzając być może taką potrzebę, zawieramy szałem wypowiedź pana posła Jackowskiego z Prawa tam, robimy oprzyrządowanie prawne, wzmacniamy i Sprawiedliwości... to oprzyrządowanie, usprawniamy, wykonujemy dy- (Głos z sali: Jackiewicza.) rektywy Unii Europejskiej – nagle łubu-du, z każdej Jackiewicza, przepraszam. strony, byleby tylko dołożyć. A w swoich wypowie- ...aż mnie język świerzbił, żeby oddać, ale mówię dziach, jak słyszę, opowiadacie się za budową elek- sobie: Nie, zdaję sobie sprawę, że jest rok wyborczy, trowni atomowej w naszym kraju. wiadomo, kampania wyborcza, a ponadto Prawo i Spra- W związku z tym umówmy się tak: przynajmniej wiedliwość, jej przedstawiciele są zaprogramowani, na tym etapie – gdzie właściwie w przypadku tych 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 17

Poseł Eugeniusz Kłopotek właśnie teraz jest najlepszy czas, żeby rozmawiać. Właśnie po tym, co się wydarzyło w Japonii, powin- wypowiedzi przed dzisiejszym posiedzeniem ze stro- niśmy rozmawiać o energetyce jądrowej. ny różnych klubów nie pojawiały się głosy przeciwne Mało tego, weźmy pod uwagę dwie rzeczy. Czy konieczności, być może, budowy elektrowni atomowej nam się to podoba, czy nie, gdybyśmy nawet nie bu- – skoncentrujmy się na tym oprzyrządowaniu praw- dowali żadnej elektrowni jądrowej, to na naszych nym. W trakcie prac nie wiem jakich jeszcze komisji granicach nie postawimy ścian do Pana Boga, do nie- spróbujmy oczywiście pewne kwestie doprecyzować, ba, żeby w razie awarii u sąsiadów, a w promieniu wyeliminować. Nie jest bowiem tak, że wszyscy mu- 300 km od naszych granic mamy 10 elektrowni ato- simy zgodnie popierać to, co przygotował rząd. Każ- mowych, zatrzymać ten promieniotwórczy pył. Trze- dy z nas ma wątpliwości. My też mamy wątpliwości, ba to wziąć pod uwagę. W związku z tym mamy spo- chociażby tego typu, czy po prostu wydolimy ﬁnan- kojne dwa lata, zresztą na pewno nie będą one spo- sowo, jeśli decyzja o budowie elektrowni atomowej kojne, bo jest kampania wyborcza, żeby rozmawiać, zostałaby w przyszłości podjęta. Może tak, ale pozo- i to również ze społeczeństwem. W żadnym wypadku staje pytanie, czy nie odbędzie się to kosztem innych nie możemy tutaj pominąć społeczeństwa. ważnych zadań inwestycyjnych w naszym kraju, ma- Proszę również zwrócić uwagę na jedną bardzo jących na celu zdywersyﬁkowanie źródeł energii, bo istotną rzecz. Nasze społeczeństwo jest przygotowa- przecież na tym nam wszystkim zależy. Możemy mó- ne na każdy wariant. Nawet po tym, co się stało w Ja- wić, że mamy dzisiaj dwa, a właściwie to jedno pod- ponii, w różnych sondażach, choć są małe odchylenia, stawowe źródło. To są nasze surowce, czyli węgiel nadal 1/3 naszych obywateli na pytanie, czy jest po- kamienny i węgiel brunatny. Jak już tu mówiono, trzeba budowy, odpowiada: tak, jest potrzeba budo- ponad 92% energii pochodzi z tych surowców. Drugie wy. Tak więc japońska tragedia nas nie wystraszyła. źródło – oczywiście docelowe, ale na razie jest to nie- W związku z tym raz jeszcze podkreślam, iż nie jest całe 3% – stanowi energia odnawialna. tak, że jesteśmy w niedoczasie i nie mamy o czym (Poseł Ryszard Zbrzyzny: Z gazem łupkowym.) rozmawiać, tak jak mówiono przed chwilą. Mamy Jeśli chodzi o gaz łupkowy, to jeszcze jest daleka spokojny czas. Byleby tylko w tej kadencji te dwie droga. Trzecie źródło to być może energetyka jądrowa, ustawy uchwalić, żeby przynajmniej było gotowe to ale nie możemy sobie zakodować, że energetyka jądro- oprzyrządowanie prawne. W związku z tym mój klub, wa w naszym kraju ma zastąpić to pierwsze źródło, bo podzielając oczywiście stanowisko rządu zarówno nie ma o tym mowy. Mamy jednak sporo zagrożeń, dotyczące jednego projektu, jak i drugiego, będzie jeśli chodzi o to pierwsze źródło, o czym już tu delikat- wspierał, na ile to jest możliwe, propozycje rozwiązań nie wspomniano. Zgodziliśmy się na pewien pakiet prawnych przedstawione w projektach rządowych. klimatyczny, na redukcję emisji dwutlenku węgla do W przypadku jakichkolwiek wątpliwości będziemy 2020 r. o 20%, ale proszę zauważyć, że w ostatnim o nich dyskutować. Bylebyśmy tylko ostatnich mie- czasie nie kraje unijne, nie przywódcy państw, ale sięcy tej kadencji nie przegadali. Mam nadzieję, że urzędnicy unijni dopisali jeden wyraz, tak jak kiedyś uchwalimy te ustawy, co daj Boże, amen. (Oklaski) u nas ktoś coś dopisał. Mam na myśli wyraz „widocz- ny”. Czy wiecie, o co chodzi? Chodzi o to, że do końca grudnia 2008 r. była szansa na dalsze ulgi, jeśli chodzi Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: o emisję, jeśli inwestycja była widoczna. Jeden drobny wyrazik, a już może być problem. Żeby tylko ktoś Dziękuję bardzo. z nich nie wpadł na pomysł, aby była namacalna, czy- O zabranie głosu proszę pana posła Pawła Pon- li wychodziła z ziemi. Co to znaczy, że coś jest widocz- cyljusza w imieniu klubu Polska jest Najważniejsza. ne? Jest to pewne zagrożenie. (Poseł Anna Paluch: W trybie sprostowania pan Rzeczywiście wszyscy zgadzamy się z tym, że poseł Jackiewicz.) prąd z elektrowni atomowej jest tańszy i pewnie Ach, przepraszam, pan poseł Dawid Jackiewicz nadal będzie tańszy od prądu wytwarzanego z natu- w trybie sprostowania. ralnych surowców. Jeszcze raz podkreślam, że nie Proszę, panie pośle. możemy robić jednej rzeczy kosztem zaniechania inwestycji dotyczących wprowadzania nowych technologii właśnie w dotychczasowych, tradycyjnych źró- Poseł Dawid Jackiewicz: dłach pozyskiwania surowców do produkcji energii. Mamy tak naprawdę dwa lata, żeby dyskutować, bo Dziękuję, panie marszałku. pewnie ta ostateczna decyzja o budowie, o wyborze Chciałbym się odnieść do mojego przedmówcy, wykonawcy i technologii będzie podjęta właśnie w ta- który tak jak dwa, trzy lata temu, kiedy był uchwa- kim terminie. Przeciwnicy energetyki jądrowej mó- lany program rządowy dla energetyki, nie słuchał wią, że nie ma o czym dyskutować, że żaden czas nie naszych głosów, tak i dzisiaj nie słuchał mojego wy- jest dobry na dyskusję. Zwolennicy mówią, że każdy stąpienia, po czym występując tutaj ex cathedra, czas jest dobry, ale ten nie jest sprzyjający, bo w Ja- twierdzi, że popełniamy jakiś błąd, krytykując inwe- ponii wydarzyło się coś tragicznego. My uważamy, że stycje w elektroenergetykę. Gdyby pan poseł był ła- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 18 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Poseł Dawid Jackiewicz też możliwe, że dostawa tej energii elektrycznej zwłaszcza do zakładów produkcyjnych będzie ogra- skaw słuchać uważnie, dowiedziałby się, że krytyku- niczona. Już dziś osiągnęliśmy taki poziom, który jemy ten projekt ustawy, projekt ustawy, który jest świadczy o tym, że przedsiębiorca w Niemczech ma pełen błędów, który jest przygotowany w pośpiechu tańszą energię elektryczną, niż to jest w Polsce. I w tym jako specustawa, który tak naprawdę zrzuca całą kontekście – trzeba bowiem znać to tło – dyskutujemy odpowiedzialność za nieudane ewentualnie projekty dzisiaj nad zmianami w Prawie atomowym, nad spe- i inwestycje w elektroenergetykę na państwo polskie, custawą, która ma pozwolić na przeprowadzenie inna stronę rządową. To jest przedmiotem naszej kry- westycji dotyczącej elektrowni atomowej w Polsce. tyki. Dyskusja o inwestycjach w elektroenergetykę Nie jest też prawdą to, że jeszcze o czymś będziemy jądrową jest potrzebna, ale powinna być poprzedzona dyskutować, bo o tym mówił pan poseł Kłopotek. De poważnymi analizami gospodarczymi, wynikającymi facto w 2008 r. rząd zdecydował o tym, że elektrow- z tego, jakie będą przewidywane skutki takich inwe- nie atomowe w Polsce będą budowane. Nie dość tego stycji, a tego dzisiaj nie ma, drodzy państwo, i to jest – przed chwilą znalazłem notatkę jeszcze z listopada powód, dla którego wyrażamy swoje niezadowolenie. 2008 r. – na jednej z konferencji Donald Tusk już jako Proszę o większą uwagę w trakcie wystąpień przed- premier obiecywał wtedy na Pomorzu, że na pewno stawicieli innych klubów. Dziękuję. (Oklaski) w ciągu dwóch miesięcy zostanie podjęta decyzja od- (Poseł Anna Paluch: Słuchać ze zrozumieniem.) nośnie do lokalizacji tych elektrowni atomowych. Odsyłam do odpowiedniej prasy z tamtego czasu. Premier Tusk prawdopodobnie nie do końca rozu- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: miał, co mówi i jakie zaciąga zobowiązania. Oczywi- ście nikt dzisiaj o tym nie pamięta. Dziś Donald Tusk Teraz już głos zabierze pan poseł Paweł Poncyl- znowu jest zuchem, ponieważ przygotowuje, tzn. jego jusz z klubu Polska jest Najważniejsza. rząd przygotowuje, zmianę w ustawie Prawo atomowe. Już zapomnieliśmy o tym. Pan poseł z Platformy Obywatelskiej podawał tu- Poseł Paweł Poncyljusz: taj terminarz, bo my wszyscy mówimy, że elektrownia atomowa to 2020 r. Jaki 2020 r.? Który ekspert Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mówimy o spra- podpisze się państwu pod opinią, że jeżeli dzisiaj dys- wie, która – wydaje się – jest bardzo istotna, bo nad kutujemy nad zmianą Prawa atomowego, to w 2020 r. polską elektroenergetyką ciąży klątwa dwóch pre- będzie działała elektrownia atomowa? mierów, a nie jednego premiera. Dwóch premierów, Panie pośle, eksperci mówią jasno: od momentu bo najpierw premier Kaczyński zgodził się na pakiet wbicia łopaty – sam pan podał tę datę: 2015 r. – jest 3 razy 20 i do końca nie miał świadomości tego, jakie co najmniej 7–8 lat budowy. A jak obserwuję, jak pań- to będzie rodziło konsekwencje... stwa ministrowie radzą sobie z budową dróg i wielu (Poseł Ryszard Zbrzyzny: A kto mu doradzał?) innych rzeczy… ...a potem premier Tusk szedł niestety dalej tą (Głos z sali: Ooo!) samą drogą. I dzisiaj... …to obawiam się, że to nawet nie będzie 2023 r. (Poseł Ryszard Zbrzyzny: 3 razy 15.) Na czym polega problem? Problem polega na tym, ...tak naprawdę nie chodzi o to, czy życzymy sobie że państwo jako rząd nie macie dzisiaj żadnego roz- tego, żeby była energetyka atomowa w Polsce, czy wiązania problemu deﬁcytu energii elektrycznej od nie, bo pewnie wielu Polaków wskutek wydarzeń 2014 r., tzn. 3 lata zostały przespane. Oczywiście nie w Japonii ma co do tego duże obiekcje, dzisiaj chodzi chcę kierować uwag do pani minister Trojanowskiej, o odpowiedź na pytanie: W jaki sposób i kiedy może- bo ona Bogu ducha winna, choć w pewnym sensie my poradzić sobie z deﬁcytem, jeżeli chodzi o zapo- pewnie też, bo pełnomocnikiem nie jest od wczoraj, trzebowanie na energię elektryczną, który nas nie ale prawda jest taka, że już nawet przygotowanie do- minie? Przecież wiadomo i eksperci o tym mówią, że kumentów idzie tak wolno. Przecież tak naprawdę już w 2013/2014 r. w Polsce zacznie brakować energii rok temu pani minister była u nas na posiedzeniu elektrycznej: i z racji z tego, że jest coraz większe Komisji Gospodarki i opowiadała o harmonogramie, zapotrzebowanie, i z racji tego, że coraz więcej bloków a kiedy przyciskaliśmy ją, czy ten 2020 r. to jest re- energetycznych liczących 30–40, a czasami i 50 lat alny czas, przyznawała w kuluarach, że 2020 r. to po prostu nie jest w stanie nadal funkcjonować. Ta jest bardzo optymistyczna data. klątwa dwóch premierów ciążąca nad polską energe- Jeśli dzisiaj pan poseł podaje daty: 2011 r. – pra- tyką wynika m.in. z tego, że od zaraz, od 2012 r., wo, 2013 r. – wybór technologii, 2015 r. – de facto a już na pewno od 2018 r. polska elektroenergetyka skompletowanie wszystkich dokumentów, to ja panu oparta na węglu będzie obciążana wielkimi opłatami posłowi polecam, żeby sprawdził pan, jak wygląda za emisję dwutlenku węgla. Dlatego mówię o tej klą- kompletowanie dokumentów na jakikolwiek odcinek twie dwóch premierów, premiera Kaczyńskiego i pre- autostrady w Polsce. A dobrze wiemy, że budowa elek- miera Tuska, że ona, ta klątwa przesądza o tym, że trowni atomowej jest o wiele bardziej skomplikowana Polacy będą płacili więcej za energię elektryczną, a jest niż jakikolwiek odcinek autostrady. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 19

Poseł Paweł Poncyljusz pokazać pieniądze, minister finansów musi wprowa- dzić pewne ulgi podatkowe czy instrumenty finanso- Nie mówię o tym, aby przeciwstawiać się budowie we, które zachęcą do tego, żeby to robić. Oczywiście elektrowni atomowej, tylko mówię o tym, żeby nie korzystanie z energetyki odnawialnej nie uchroni nas przekonać państwa jako posłów, bo wiadomo, że prze- przed inwestowaniem w energetykę atomową. Jeżeli klepiecie wszystko, co jest do przeklepania, co poka- jednak mówicie państwo poważnie i twierdzicie, że zaliście na poprzednim posiedzeniu Sejmu w sprawie istotne jest to, aby dobrze dobrać proporcje udziału OFE... poszczególnych typów produkcji energii elektrycznej (Poseł Michał Stuligrosz: Bez tego lekceważenia.) w Polsce, to wymaga to potężnej koordynacji. ...ale zaapelować przede wszystkim do rządu o to, Nie mam takiego poczucia, że minister gospodarki, żeby trochę przyspieszać i wzmagać wysiłki w zakre- wicepremier czy ktokolwiek inny koordynuje to dzisiaj sie dokumentacji – mamy ten pierwszy efekt w posta- w jakikolwiek sposób. Każdy wrzuca coś swojego, jest ci ustaw – ale również w zakresie dalszych działań. wobec Unii Europejskiej zobowiązany coś tam przy- Dzisiaj na konferencji prasowej przed tą debatą gotować, na przykład ustawę o efektywności energe- powiedziałem jedną rzecz. Mam nadzieję, że tylko tycznej, ale bez wprowadzenia odpowiednich instru- w niewielkim stopniu była to prawda. Dzisiaj jeden mentów finansowych nic z tego nie będzie. z portali energetycznych podał, że pan prezes Zadro- Tak naprawdę na energetykę węglową został wy- ga z PGE zarobił w zeszłym roku 1,5 mln zł. Jest to dany wyrok, właśnie za sprawą klątwy dwóch pre- podzielone na dwie kupki: jedna to zarobki wynika- mierów. Nie łudźmy się, że energetyka węglowa ma jące z jego prezesowania Polskiej Grupie Energetycz- związek z dylematem dla zagranicznych koncernów nej, a więc firmie, która w imieniu rządu ma realizo- dotyczącym inwestowania w Polsce. Powiedzmy sobie wać całą inwestycję związaną z elektrowniami ato- uczciwie: prywatyzacja, którą prowadzi się w tej mowymi, ale druga kupka, o wiele większa, to są chwili, wlecze się między innymi dlatego, że działa- dodatkowe dochody. nie firmy ENEA jest oparte na węglu, co wiąże się Mam nadzieję, że w tych dochodach nie ma... To z kolejnymi inwestycjami. Nie ma pewności, czy w 2018 r. jest pytanie do państwa, do rządu: Czy w tych pienią- energetyka oparta na węglu w ogóle będzie się opła- dzach, o których dzisiaj informuje portal energetycz- cała, czy będzie nas jako obywateli, jako przedsiębior- nych, które zarobił prezes Zadroga w ostatnim roku, ców stać na to, żeby płacić za taki typ energii. są pieniądze za zasiadanie w różnego rodzaju orga- W związku z tym pracujmy nad Prawem atomo- nach spółek podległych PGE, a zajmujących się ener- wym. (Dzwonek) Ono nie jest idealne, ale uważam, gią atomową? Bo jeśli jeszcze nie przygotowaliśmy że jako Sejm możemy pokazać, że tempo naszych prac Prawa atomowego, a prezes Zadroga już zarobił ko- jest lepsze niż prac rządowych, jeżeli chodzi o przy- lejne tysiące złotych, to całe to przedsięwzięcie jest gotowywanie dokumentów i całej inwestycji do tej postawione na głowie, bo zaraz okaże się, że wszyscy pory. Dziękuję bardzo. (Oklaski) najpierw muszą zarobić, a jak zarobią i już będą za- dowoleni, to dopiero zaczniemy budować elektrownie. A ja wolałbym, żeby najpierw coś zbudować, a dopie- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: ro potem wziąć za to pieniądze. Chciałbym też odnieść się do tego miksu paliwo- Dziękuję. wego odnośnie do elektroenergetyki, o którym pani W imieniu koła SDPL głos zabierze pani poseł minister powiedziała, bo jest to oczywiście bardzo Grażyna Ciemniak. poważny problem. My z panem posłem Czerwińskim i z wieloma innymi posłami zajmującymi się energe- tyką od wielu lat dobrze wiemy, że właściwe zbudo- Poseł Grażyna Ciemniak: wanie miksu paliwowego, pani minister, wymaga niesamowitej koordynacji wewnątrz samego rządu, Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pani bo to co najmniej 4–5 ministerstw musi zgodnie ze Minister! Pięknie pani minister nawiązała do Mię- sobą współpracować, żeby ten miks paliwowy miał dzynarodowego Roku Chemii 2011, Roku Marii Skło- sens. dowskiej-Curie, ja natomiast chciałabym w imieniu Podano tutaj informacje dotyczące energetyki Koła Poselskiego Socjaldemokracji Polskiej przedsta- opartej na gazie, na biopaliwach itd. Powiedzmy sobie wić stanowisko dotyczące projektu ustawy zawartego szczerze: jeśli minister finansów, minister środowi- w druku nr 3937 o przygotowaniu i realizacji inwe- ska, minister infrastruktury i minister gospodarki stycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz nie usiądą przy jednym stole i nie ustalą wspólnej inwestycji towarzyszących, a także projektu ustawy polityki, jeżeli nie zaprzestaną, można powiedzieć, zawartego w druku nr 3939 o zmianie ustawy Prawo ciągnięcia każdy w swoją stronę, to tak naprawdę atomowe oraz o zmianie niektórych innych ustaw. miks paliwowy będzie stanowił tylko pustą deklara- Trzeba podkreślić, że te projekty ustaw mają cha- cję, z której nic nie wynika. Żeby można było bowiem rakter techniczny, ponieważ w projekcie ustawy za- realnie korzystać z energetyki odnawialnej, produ- wartym w druku nr 3937 określa się między innymi kować energię odnawialną, minister środowiska musi zasady i warunki przygotowania, realizacji inwesty- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 20 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Poseł Grażyna Ciemniak wych. Energia jądrowa jest wielokrotnie tańsza w eksploatacji od tradycyjnej, pochodzącej z elektrowni cji w zakresie obiektów energetyki jądrowej, podział węglowych, co już tu wcześniej podkreślano. Jest korzyści między gminami z tytułu realizacji inwesty- energią czystą, przyjazną środowisku przy prawidło- cji, a także procedury związane z uzyskaniem przez wej eksploatacji i prawidłowym, bezawaryjnym funk- inwestora decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji. cjonowaniu. Dzisiaj w Polsce potrzebna jest rzetelna Z kolei projekt ustawy zawarty w druku nr 3939 debata o kosztach i korzyściach budowy elektrowni wdraża do prawa krajowego postanowienia dyrekty- jądrowej. Rząd powinien zainicjować tę debatę o kosz- wy Rady 2009/71 ustanawiającej wspólnotowe ramy tach i korzyściach wynikających z zastosowania bezpieczeństwa jądrowego obiektów. Koło Poselskie energii, również odnawialnej, i jasno ustosunkować Socjaldemokracji Polskiej uważa, że na szczegółową się do tych kwestii. analizę projektu będzie czas w trakcie prac komisji. Koło Poselskie Socjaldemokracji Polskiej uważa, że Bardzo ważne jest to, że projekty ustaw, nad któ- wobec dużych emocji i kontrowersji potrzebne jest re- rymi procedujemy, nie przesądzają jeszcze o budowie ferendum, które powinno odbyć się razem z wyborami elektrowni atomowej, ale zapoczątkowują bardzo waż- parlamentarnymi, co pozwoli zaoszczędzić koszty, ną debatę. Według Międzynarodowej Agencji Energii a 6 miesięcy to dużo czasu na edukację społeczeństwa Atomowej wprowadzenie energetyki jądrowej wymaga w zakresie energetyki jądrowej. Koło poselskie opo- 10–15 lat prac przygotowawczych, przy uwzględnieniu wiada się za skierowaniem tych dwóch projektów ustaw, również budowy pierwszej elektrowni. które są przedmiotem debaty, do Komisji Ochrony Polska jest jedynym krajem w Unii Europejskiej, Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz który nie ma elektrowni jądrowej. W krajach Unii do Komisji Gospodarki. Dziękuję za uwagę. pracuje ponad 140 reaktorów energetycznych (jądro- wych), 6 kolejnych jest w budowie. Na świecie funkcjonuje ponad 440 reaktorów energetycznych, a w bu- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: dowie jest ponad 60. To pokazuje, jak jesteśmy oto- czeni reaktorami jądrowymi. Dziękuję. Niewątpliwie budowa elektrowni jądrowej jest Proszę o zabranie głosu pana posła Ludwika przedsięwzięciem bardzo trudnym, bardzo kosztow- Dorna. nym i budzącym obawy ludzi z powodu potencjalnego Uprzejmie proszę, panie marszałku. zagrożenia, głównie związanego z brakiem wiedzy o energetyce jądrowej. Obowiązkiem państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego obec- Poseł Ludwik Dorn: nym i przyszłym pokoleniom, ale również zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego. Zapewnienie bez- Dziękuję bardzo. pieczeństwa energetycznego jest poważnym wyzwa- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pewną wadą, nieniem, ponieważ rośnie zapotrzebowanie na energię domogą polskiego życia politycznego, państwowego, elektryczną, trzeba zwiększyć dostawy energii do gospodarczego jest to, że brakuje w nim poczucia cią- 2030 r. o ponad 54%, dotychczasowa infrastruktura głości, że poczucie ciągłości, kontynuacji przez następ- wytwórcza jest przestarzała, istnieją zobowiązania ców przedsięwzięć podejmowanych przez poprzedni- międzynarodowe związane z ochroną środowiska, ków nie jest podkreślane jako coś pozytywnego, jako w tym ograniczeniem emisji dwutlenku węgla o 20% wartość. Najwyraźniej było to widać podczas wystą- do 2020 r. pienia pana premiera Donalda Tuska w związku z wmu- Bezpieczeństwo energetyczne wiąże się także, a może rowaniem kamienia węgielnego pod budowę gazopor- przede wszystkim, z dywersyﬁkacją źródeł energii. tu, kiedy nie padło nazwisko śp. prezydenta Lecha Dzisiejsza debata przypada w bardzo trudnym i emo- Kaczyńskiego, z którego inicjatywy w sposób oczywi- cjonalnym czasie związanym z trzęsieniem ziemi sty, udokumentowany publicznie, rząd Kazimierza w Japonii i z jednym z jego skutków, jakim jest awa- Marcinkiewicza podjął uchwałę o rozpoczęciu tej in- ria elektrowni jądrowej Fukushima. Kwestia bezpie- westycji. (Oklaski) Podobnie ubolewam nad tym, że czeństwa elektrowni jądrowych, zabezpieczenia re- w dzisiejszej debacie z ust przedstawicieli rządu nie aktorów jądrowych przed sytuacjami kryzysowymi, padło nazwisko Jarosława Kaczyńskiego, bo to pre- w których najważniejszym problemem, okazuje się, mier Jarosław Kaczyński w swoim exposé postawił na jest zapewnienie skutecznego chłodzenia reaktora, najwyższym politycznym szczeblu, ponieważ exposé jest sprawą podstawową. Ten problem był powodem to polityczny szczebel, budowę energetyki jądrowej. awarii w Czarnobylu 25 lat temu i także dzisiaj jest Z uznaniem, zadowoleniem witam te projekty, przy ich powodem awarii elektrowni Fukushima, chociaż ist- różnych wadach, ponieważ to jest zachowanie pewnej nieje duża różnica w poziomie nowoczesności elek- ciągłości przedsięwzięć państwowych, i rozumiem tak- trowni, zastosowanej technologii. że krytykę pana posła Jackiewicza. Rząd, powiedzmy, Nowoczesne elektrownie, reaktory są bezpieczne, wysoce niedoskonale realizuje ten plan, który wcze- jednak okazuje się, że wobec żywiołów naturalnych śniej został zarysowały, a w którym ja przez dwa mie- są problemy i dlatego tak ważne jest zapewnienie siące jako wicepremier bez ministerialnej teki uczest- bezpieczeństwa funkcjonowania elektrowni jądro- niczyłem. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 21

Poseł Ludwik Dorn przez Kanał Gliwicki, i to jest jedna ścieżka, a druga ścieżka to jest Skandria forsowana przez Niemców, Wysoka Izbo! Sądzę, że jednak potrzebna jest de- sprawa dla statusu Polski i jej rozwoju zupełnie za- cyzja kierunkowa, strategiczna, której nie podejmie sadnicza. Dlatego dzięki, bo mam tutaj promesę od się przy okazji debaty nad tymi ustawami. Decyzja, posłów Polska jest Najważniejsza. (Dzwonek) Jeszcze która przesądzi, czy chcemy w Polsce energetyki ją- na tym posiedzeniu zgłoszę projekt uchwały, który drowej, czy nie. Pan poseł Poncyljusz twierdzi, że głosi, że Sejm potwierdza wolę rozwoju energetyki musimy chcieć, ale decyzje bywają różne. Można lek- jądrowej wyrażoną w exposé premiera Kaczyńskiego, ceważyć konieczności, a potem mieć do czynienia którego idee kontynuuje pan premier Donald Tusk, z dość opłakanymi tego skutkami. A dlaczego ta de- i że Sejm uznaje, że sprawa tej decyzji i sprawa loka- cyzja jest potrzebna? Ona jest potrzebna z tego wzglę- lizacji tych inwestycji jest suwerenną sprawą Polski. du, że w sprawie polskiej decyzji dotyczącej programu Sejm oczekuje, że program energetyki jądrowej, energetyki jądrowej już uruchomił się i będzie uru- z którym rząd się spóźnia – to jest taka szpileczka, chamiał się coraz silniejszy nacisk na „nie” ze strony ale z pełną życzliwością – zostanie skierowany do naszych zachodnich sąsiadów, przyjaciół i sojuszni- Wysokiej Izby w celu uzyskania – to nie jest oblig ków, bo tam przez to właśnie upadają rządy w lan- – aprobaty w drodze uchwały, bo tego rodzaju uchwa- dach, a w przyszłym roku w Bundestagu może dojść ła Sejmu likwiduje problem referendum, a referen- do upadku rządu, bo nasi niemieccy sąsiedzi, przyja- dum w tej sprawie nie jest nam absolutnie potrzebne, ciele i sojusznicy mają histeryczny, nieracjonalny gdyż jest to ciągnięcie na sznurku konia trojańskiego stosunek do energetyki jądrowej z różnych historycz- do naszej Troi. Taki projekt zostanie zgłoszony i mam nych powodów, tutaj pierwsza ćwierć XIX w. wchodzi nadzieję, że marszałek Sejmu odniesie się do niego w grę i kształtowanie się niemieckiej tożsamości na- życzliwie. Mamy potrzebę rozwoju energetyki jądro- rodowej, i to, ale to w wielkim skrócie, że kartezja- wej, a przy tej okazji możemy załatwić sprawy, które nizm na ziemiach niemieckich jednak słabo się zako- nas bolą. Możemy zdjąć z naszej szyi stryczek, który rzenił. Otóż to jest wbudowane w ich mentalność w imię interesów Rostocka i Hamburga dławi Świ- i w bardzo głębokie przeświadczenia. W związku z tym noujście. Dziękuję. (Oklaski) wszelkie dążenie do tego, by postawić tę sprawę do (Poseł Andrzej Czerwiński: Brawo.) decyzji w referendum, to jest zaproszenie do ze- wnętrznego nacisku. I proszę się nie łudzić, Dolina Rospudy to będzie drobiazg przy tym, co się rozpęta, bo cały układ właścicielski w środkach masowego Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: przekazu ruszy tu ławą. Ruszy ławą najpotężniejszy Dziękuję. fragment ﬁnansowany ze źródeł zewnętrznych eko- Zakończyliśmy wystąpienia przedstawicieli klu- logów. Postawienie sprawy: zdecydujmy o tym w re- bów i kół. ferendum, będzie – co jest, moim zdaniem, wysoce Aż 41 posłów zgłosiło się do zadania pytania, więc prawdopodobne – bardziej skutecznym zaproszeniem do presji zewnętrznej na decyzje, które powinny być w zasadzie na zadanie pytania wolałbym zapropono- podejmowane suwerennie. Te decyzje należy podjąć wać jedynie minutę. szybko z jeszcze jednego względu – ze względu na to, Czy wszyscy państwo uważają, że są w stanie po- że możemy wreszcie rozstrzygnąć te sprawy, które dołać temu ograniczeniu? w stosunkach z naszym sąsiadem zachodnim, przy- (Poseł Ewa Malik: 1,5 minuty.) jacielem i sojusznikiem, nas bolą, czyli dwie sprawy, (Poseł Jerzy Gosiewski: 2 minuty.) zablokowania przez Gazociąg Północny Świnoujścia Dobrze, pan poseł Gosiewski krzyczy, że 2 minuty, i oporu w sprawie regulacji i przywrócenia spławno- pan poseł Stuligrosz, że 1 minutę. W takim razie wy- ści na Odrze. A że tam jest opór, to wiem jako były bieramy średnią – czas na zadanie pytania ustalam minister spraw wewnętrznych nadzorujący wojewo- na 1,5 minuty. dów. Dlaczego? Ja bardzo sobie cenię wypowiedź Żeby regulaminowi stało się zadość, zapytam jesz- pana premiera Donalda Tuska, który mówił, że wo- cze: Czy ktoś z państwa chciałby tę listę uzupełnić jewoda zachodniopomorski molestuje go w sprawie i dopisać się do niej? drugiej lub trzeciej lokalizacji na terenie woj. zachod- Nie widzę chętnych. niopomorskiego. Tylko ja się pytam, dlaczego drugiej A więc czym prędzej zamykam listę. lub trzeciej, a nie pierwszej. A co, Żarnowiec jest prze- Jako pierwszy pytanie zada pan poseł Krzysztof sądzony? Jeżeli u naszych zachodnich przyjaciół i so- Gadowski. juszników budzi to takie obawy, to niech z nami na Ale tu już będę rzeczywiście dość rygorystycznie ten temat rozmawiają. My może gotowi bylibyśmy przestrzegał czasu, tak że proszę może pominąć in- uwzględnić te obawy, ale w ramach pewnego otwar- wokacje – zwracam się oczywiście do wszystkich po- cia na nasze postulaty dotyczące statusu portu w Świ- słów, nie tylko do pana posła Gadowskiego – i od razu noujściu i spławności Odry, bo przecież to jest rywa- przejść od zadawania pytań, abym nikomu nie mu- lizacja dwóch potencjalnych połączeń w ramach kon- siał przerywać. tynentu europejskiego, kanału łączącego Dunaj z Odrą Uprzejmie proszę. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 22 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Poseł Krzysztof Gadowski: mu bezpieczeństwa i że tam też padną być może su- gestie dotyczące zupełnie innych rozwiązań techno- Dziękuję. logicznych. Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Mini- W związku z tym, pani minister, jest pytanie po- strze! Wysoka Izbo! Poruszono wiele tematów i prze- chodną tego: Ile mamy czasu do podjęcia decyzji co prowadzono wiele dyskusji na temat dwóch ważnych do wyboru technologii, którą będziemy chcieli zasto- ustaw. W naszej dyskusji przewijał się wątek braku sować u nas, w Polsce? ciągłości. Szkoda, że nasi poprzednicy, poprzednicy Następna sprawa to zasadnicze pytanie o Fuku- rządu Platformy Obywatelskiej i PSL, wcześniej nie shimę, bo ono musi paść. Technologia oferowana to uchwalili „Polityki energetycznej Polski do 2030 roku”, technologia tzw. generacji III, czy III plus. Gdyby bo rząd miałby prosty dokument i mógłby od samego tego typu generacji elektrownia była w Fukushimie, początku realizować jego założenia. Natomiast dzi- to czy doszłoby do takiej awarii, do jakiej doszło w tej siaj należy włączyć się w pracę nad przedstawionymi elektrowni generacji II? Dziękuję bardzo. (Oklaski) projektami i dyskutować nad szczegółami, nad szcze- gólnymi zapisami tych dwóch ustaw. Panie ministrze, w ustawie, którą pan przed chwi- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: lą przedstawił, mówimy o budowie tej elektrowni, wskazujemy warunki. Chciałbym zapytać w kontek- Dziękuję bardzo. ście art. 22 dotyczącego między innymi warunków, Pytanie zadawać będzie pani poseł Grażyna jakie powinien spełnić inwestor: Czy te warunki Ciemniak, SDPL. w jakiś sposób gwarantują doświadczenie ﬁrmy czy inwestora, czy choćby jednego z inwestorów budują- cych tę inwestycję w ramach konsorcjum, które spra- Poseł Grażyna Ciemniak: wi, że warunki bezpieczeństwa będą zachowane i realizacja inwestycji będzie bezpieczna? Dziękuję. Drugie pytanie dotyczy rozdziału 8, gdzie wska- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! zujemy korzyści dla gmin, na których terenie będzie Chciałabym zadać dwa pytania: Jakie są wstępne budowana elektrownia, i sąsiadów tych gmin. Pań- plany lokalizacji instalacji energetyki jądrowej w pro- stwo wskazujecie, że gmina (Dzwonek), na której gramie rozwoju energetyki jądrowej? Kto zgłaszał te terenie pojawi się ta inwestycja, będzie musiała po- propozycje umiejscowienia elektrowni jądrowej? dzielić się podatkiem… Drugie pytanie. Unia Europejska po okresie za- hamowania rozwoju energetyki jądrowej znowu uzna- ła tak jak Azja, Stany Zjednoczone, że energetyka Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: jądrowa jest jednym z najbardziej pożądanych źródeł energii. A więc mam pytanie: Jakie działania aktu- Dziękuję bardzo. alnie podjęła Unia Europejska dla zapewnienia bez- O zadanie pytania proszę pana Tomasza Piotra pieczeństwa jądrowego w Europie? Chciałabym w związ- Nowaka, Platforma Obywatelska. ku z wypowiedzią pana marszałka Dorna, że referendum jest niepotrzebne, powiedzieć, że chyba pan marszałek nie boi się opinii społeczeństwa. Przypo- Poseł Tomasz Piotr Nowak: minam, że jest ustawa o dostępie do informacji o śro- dowisku, udziale społeczeństwa w podejmowaniu Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! tego typu decyzji, więc tak czy inaczej ta opinia bę- Jest rzeczywistość energetyczna przed Fukushimą dzie wyrażona, a lepsza jest rzetelna debata, oparta i jest rzeczywistość energetyczna po Fukushimie. o merytoryczne przesłanki, aby nie bać się energii Czy tego chcemy, czy nie, tak to jest. Miesiąc temu jądrowej. Myślę, że po takiej debacie, po takiej edu- mieliśmy spotkanie w Sejmie z potencjalnymi do- kacji decyzja społeczeństwa będzie na „tak”. Ponie- stawcami technologii do naszej potencjalnej elek- waż bezpieczeństwo energetyczne jest jednym z prio- trowni atomowej. I wtedy na pytanie, czy zdążymy rytetów prezydencji Polski w Unii Europejskiej, któ- do 2020 r., wszyscy odpowiedzieli: tak, jesteśmy ra się rozpoczyna 1 sierpnia, sądzę, że te pytania w stanie zrealizować inwestycję do 2020 r. Ale to było i odpowiedzi są bardzo ważne. Dziękuję. (Oklaski) przed Fukushimą, teraz jesteśmy po i obawiam się, czy nie będzie tak, pani minister, że Unia Europej- ska, robiąc przegląd bezpieczeństwa energetycznego Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: pod kątem prawa atomowego, przyjrzy się jeszcze raz dyrektywom unijnym pod względem bezpieczeństwa, Dziękuję bardzo. zweryﬁkuje je i będziemy musieli implementować Pytanie zada pan poseł Michał Stuligrosz, Plat- elastycznie regulacje w odniesieniu do nowego pozio- forma Obywatelska. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 23

Poseł Michał Stuligrosz: Chciałbym zapytać, pani minister, jakie są podejmowane działania, jakie są plany, aby przekazywać Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Najpierw tę wiedzę obywatelom, którzy oczywiście nie są przy- muszę zadeklarować, że już od początku lat 90., kie- gotowani do merytorycznej debaty, niemniej jednak dy powstawała koncepcja drugiej siłowni atomowej potrzebują wzbogacić swoje spojrzenie o to, co nas w Klempiczu, jestem gorącym zwolennikiem tego czeka w procesie inwestycyjnym, mam nadzieję, już rodzaju technologii. Ale jeśli taka decyzja zapadnie, w latach dwudziestych. Dziękuję bardzo. (Oklaski) jeśli obydwa projekty ustaw przyjmiemy, a mam na- dzieję, że tak się stanie, to czeka nas nieuchronnie decyzja o tym, jaką technologię przyjąć i, tak jak pani Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: minister mówiła, jak zapewnić najwyższe standardy bezpieczeństwa energetycznego w tym przedsięwzię- Dziękuję bardzo. ciu. Czeka nas zatem nieuchronnie przetarg. I chcę Pytanie zadawać będzie pani poseł Anna Paluch, państwa zapytać: Jak w warunkach przetargu dyk- Prawo i Sprawiedliwość. towanego dyrektywami unijnymi i ustawą obowiązu- Zgodnie z wolą pani poseł będę pilnował, żeby jącą w naszym kraju zapewnić te wszystkie elementy, nikt jej nie przeszkadzał. o których mówiła pani minister? W jaki sposób roz- strzygnąć przetarg, żeby nie była to najtańsza propozycja, ale żeby, będąc nie najtańszą, zawierała Poseł Anna Paluch: wszystkie elementy, o których wspomniała pani, czyli jak pokonać barierę pod tytułem ustawa o przetar- Dziękuję bardzo, panie marszałku. gu publicznym przy przedsięwzięciu, które w żaden Pierwsze pytanie kieruję do przedmówcy, tzn. po- sposób owemu przetargowi nie może podlegać od po- sła Kłopotka. Czy naprawdę jako poseł z wieloletnim czątku do końca? Myślę, że jestem dobrze rozumiany. stażem i doświadczeniem parlamentarnym nie rozu- Z prośbą o wyjaśnienie tej kwestii zwracam się do mie pan, że krytykowanie rozwiązań przedstawia- państwa ministrów. Dziękuję bardzo. (Oklaski) nych przez rząd to nie tylko prawo, ale obowiązek opozycji? To jest fundament działania demokracji parlamentarnej. Mam nadzieję, że pan poseł Kłopo- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: tek tę podstawową zasadę rozumie. W przypadku tego niedopracowanego i niechlujnie Dziękuję. napisanego projektu – mówię tu o druku nr 3937 – są O zabranie głosu proszę pana posła Tadeusza Ar- merytoryczne podstawy do krytyki. Zatem moje pierw- kita, Platforma Obywatelska. sze pytanie kierowane do rządu czy do nieobecnego pana marszałka brzmi: Dlaczego projekt ustawy z druku nr 3937 nie został skierowany do Komisji Ochrony Poseł Tadeusz Arkit: Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa? Dziękuję bardzo. Kolejne pytanie. Dlaczego decyzja wojewody o usta- Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! leniu wysokości odszkodowania, o której mowa w art. 27 Wszyscy wiemy, że poszukiwanie nowych, tańszych ust. 2, jest niezaskarżalna? Jak ten przepis ma się do technologii, jeżeli chodzi o produkcję energii elek- konstytucyjnej ochrony własności? Dlaczego państwo trycznej, jest konieczne, ponieważ tak naprawdę to – w końcu rząd reprezentuje państwo – decydując się nie jest konkurencja dla standardowych, konwencjo- na wprowadzenie specustawy, nie daje właścicielom nalnych elektrowni. Jest to niezbędne przy tym za- i użytkownikom wieczystym narzędzi do starania się potrzebowaniu na energię elektryczną, jakie będzie o słuszne i ekwiwalentne odszkodowanie? w najbliższym czasie przy tym postępie technologicz- Kolejne moje pytanie, może trochę retoryczne: nym, aby uzupełniać, a w przyszłości pewnie nawet Pani minister, przepraszam, ale czy tekst projektu zdominować produkcję czystą energią, a za taką na- ustawy, o którym mówię, redagował jakiś prawnik? leży uznać również energię atomową. Czytając nawet pobieżnie w ciągu kilkunastu minut Jeżeli miałbym się odnieść do kwestii referen- te przepisy miałam co do tego poważne wątpliwości. dum, to powiem, że ze względu na to, jakie pojawiają (Dzwonek) Choćby pierwszy z brzegu przepis z art. 27 się emocje w związku z sytuacją w Japonii, sądzę, iż ust. 1, to jest tylko drobny przykład. Naprawdę mam w tym momencie referendum nie powinno być sposo- poważne wątpliwości co do prawnej formy przedsta- bem debaty. Natomiast istotna jest edukacja społe- wianych regulacji. czeństwa i przygotowanie się do podjęcia ostatecz- I kolejne, ostatnie już pytanie, panie marszałku. nych niezbędnych decyzji, tak byśmy się wspierali Jaki ma sens wydawanie decyzji o środowiskowych również rzetelną debatą społeczną i w konsekwencji uwarunkowaniach realizacji inwestycji, skoro nie również decyzjami politycznymi. można się od niej odwołać, zgodnie z art. 20 ust. 5? 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 24 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: mniej jednak elektrownie jądrowe zawsze będą wzbu- dzały emocje i kontrowersje, dotyczące także ich lo- Pani poseł, uprzejmie proszę kończyć. kalizacji. Tutaj mam pytanie, bowiem z planów wiemy, że ewentualne docelowe dwie elektrownie w Polsce mają Poseł Anna Paluch: być zlokalizowane w północnej części kraju, tak to nazwijmy. Czym to jest uzasadnione? Czy ten brak Już kończę, panie marszałku, konkluzja. symetrii pomiędzy północą a południem kraju ma jakieś szczególne uzasadnienie? Jaki jest tryb wyboru lokalizacji tych elektrowni? Dziękuję. (Oklaski) Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Nie, bardzo proszę. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Poseł Anna Paluch: Dziękuję bardzo. O zabranie głosu proszę pana posła Jana Rzymeł- Mam naprawdę nieodparte wrażenie, że te prze- kę, Platforma Obywatelska. pisy... Nie odpłacajcie, państwo, panu posłowi pięknym za nadobne, bo to, że pan poseł dzisiaj czasem pokrzy- kiwał, to wcale nie znaczy, że należy mu przeszka- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: dzać. Tak że proszę o zachowanie ciszy. Panie pośle, niech pan doceni, jakie stworzyłem Nie, pani poseł, bo nie będę miał odwagi... panu warunki do swobodnego zadania pytania.

Poseł Anna Paluch: Poseł Jan Rzymełka:

...przypominają regulamin firmy portretowej Wit- Panie Marszałku! Dziękuję za komfort, jaki pa- kacego, w której firma ma zawsze rację. nuje na tej sali, za ten wersal. Jako poseł sprawozdawca przy poprzednich nowe- lizacjach ustawy Prawo atomowe chciałbym zapytać Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: o kilka szczegółów związanych z praktyką. Na świe- cie wstrzymano budowę kilkunastu obiektów zwią- ...przerywać wszystkim innym. zanych z elektrowniami atomowymi, czyli elektrowni atomowych, w końcowej lub w zaawansowanej Poseł Anna Paluch: fazie budowy. Czy ta ustawa gwarantuje rozwiązanie tej sprawy? Może się okazać, że jakaś elektrownia Dziękuję bardzo. (Oklaski) gdzieś w okolicy, koło nas ulegnie katastrofie i będzie wywierana wielka presja społeczna, już po wydaniu decyzji lokalizacyjnej, po wybudowaniu fundamen- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: tów, a nawet po zbudowaniu reaktora. Co będzie wtedy, jaka będzie odpowiedzialność państwa, a jaka Dziękuję bardzo. inwestora w tej sprawie? Czyli teraz, skoro odebrałem głos pani poseł, będę Kolejna bardzo ważna kwestia, również nie dość miał odwagę pilnować, by nikt inny nie przekraczał czytelnie ukazana w ustawie. Może nie dostrzegamy czasu. tego, że samorząd terytorialny w ostatnich dwudzie- O zabranie głosu proszę pana posła Grzegorza stu latach stał się realnym gospodarzem swojej ziemi, Sztolcmana, Platforma Obywatelska. radni gminni, powiatowi, wojewódzcy, marszałek, starosta, prezydent miasta uważają, że to oni decy- Poseł Grzegorz Sztolcman: dują o wielu sprawach. Jak to teraz będzie wygląda- ło? Chodzi mi o balans, o decyzje lokalizacyjne wyda- Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! wane przez wojewodów, wójtów, burmistrzów, staro- Omawiana ustawa implementuje postanowienia dy- stów i plany zagospodarowania przestrzennego gmi- rektywy europejskiej do naszego prawa. Pozwolę wy- ny, bo to jest w ustawie niezbyt jasno pokazane. Może razić sobie swój pogląd – myślę, że nie tylko mój – że okazać się, że starosta lub prezydent miasta kilka jesteśmy skazani na energię pozyskiwaną z elektrow- razy pod rząd nie podpisze uzgodnień lokalizacyj- ni atomowych, w dobrym tego słowa znaczeniu. Nie- nych. Co będzie wtedy? 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 25

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Dziękuję bardzo panu posłowi Rzymełce. Dziękuję bardzo. Proszę panią poseł Krystynę Kłosin z klubu Plat- O zadanie pytania proszę pana posła Mirosława forma Obywatelska o zadanie pytania. Pawlaka, Polskie Stronnictwo Ludowe. (Poseł Gabriela Masłowska: Dlaczego polski rząd nie walczy z taką determinacją o wykorzystanie Poseł Krystyna Kłosin: energii…) Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! W związku z postawieniem w 1990 r. elektrowni ją- drowej w Żarnowcu – budowanej w latach 80. – w stan Poseł Mirosław Pawlak: likwidacji narosło mnóstwo pytań. Mieszkańcy Pomo- rza mają wiele obaw, jest dużo emocji związanych z tą Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! inwestycją. Jako posłanka reprezentująca wyborców Chciałbym zapytać o zapewnienie bezpieczeństwa z tego terenu chciałabym zapytać: Jakie są argumen- jądrowego, zabezpieczenie na wypadek ciężkich awa- ty przemawiające za lokalizacją planowanej elektrow- rii. Zdarzają się awarie i uszkodzenia, jest to poni jądrowej w Polsce na terenie Żarnowca? wszechnie znane, ale awaria jądrowa to przecież nie Pytanie drugie: Jakie wymogi będzie musiał speł- to samo. Jakie mogłaby ona przybrać rozmiary niać dostawca technologii, inwestor oraz operator w warunkach polskich? Jakie skutki dla ludności inwestycji w kontekście zapewnienia maksymalnego i środowiska mogłaby wywołać? bezpieczeństwa na etapie realizacji, rozruchu, a na- Proszę o wyjaśnienie kwestii dyspozycji zawartej stępnie eksploatacji inwestycji, jaką jest elektrownia w nowelizowanym art. 5 ust. 15, chodzi o przekazy- jądrowa? Dziękuję bardzo. (Oklaski) wanie szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrzne- go kopii wydanych decyzji. Czy ABW posiada wyspe- cjalizowane komórki mogące autorytatywnie ocenić Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: zasadność rzeczonych decyzji? Kolejne pytanie. Art. 12c ust. 1 mówi o dopusz- Dziękuję. czeniu do konkretnych czynności osób, które posia- Pytanie zadawać będzie pani poseł Gabriela Ma- dają uprawnienia. Jak to jest obecnie uregulowane? słowska, Prawo i Sprawiedliwość. Ostanie pytanie. Czy dyrektywy Rady 2003/122/ Euratom i 96/29/Euratom są wystarczającym gwa- rantem bezpieczeństwa? Dziękuję bardzo. Poseł Gabriela Masłowska:

Dziękuję, panie marszałku. W 9. numerze miesięcznika „Neue Energie” wy- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: danego w Niemczech we wrześniu ubiegłego roku Niemcy wyraźnie zaznaczyli, że kończy się uran. Dziękuję bardzo. W 2009 r. we wszystkich elektrowniach atomowych O zadanie pytania proszę pana posła Dariusza w świecie zużyto 79 kt paliwa jądrowego, co jest od- Lipińskiego, Platforma Obywatelska. powiednikiem 79 tys. ton. Możliwości wszystkich (Głos z sali: Najpierw poseł Smoliński.) kopalni rud uranu w świecie są szacowane na 50 kt, Pytanie zada pan poseł Kazimierz Smoliński, czyli resztę brakującego uranu, 29 tys. ton, zaczerp- Prawo i Sprawiedliwość. nięto z arsenałów atomowych Rosji i Stanów Zjed- noczonych. Dowodzi to, że brak uranu jest głównym powodem wycofywania się Niemiec z energetyki ją- drowej. Czy rząd polski tego nie widzi, podrzucając Poseł Kazimierz Smoliński: nam pomysł budowy elektrowni atomowych w Pol- sce i rozwijając dyskusję na ten temat? Drugim po- Dziękuję, panie marszałku, że pan o mnie nie za- wodem jest brak światowego programu gromadze- pomniał. nia odpadów nuklearnych. Niemcy zbudowali jedno Wysoka Izbo! Można powiedzieć, że elektrownie składowisko przy granicy polsko-niemieckiej, wdar- atomowe to najbardziej bezpieczne źródło energii, ale ła się tam woda, a wydobywanie 120 tys. pojemni- skutki awarii takich elektrowni mogą być katastro- ków z odpadami będzie trwało 10 lat i kosztowało falne. Jest to też jedyne źródło energii, którego nie około 5 mld euro. Czy rząd polski zdaje sobie z tego można tak sobie po prostu wyłączyć, kiedy ma się na sprawę? Czy zdają sobie z tego sprawę zwolennicy to ochotę albo kiedy jest to konieczne. Polska nie sto- energetyki atomowej? (Dzwonek) Poza tym mamy suje takiej technologii, nie posiada surowców, jakie alternatywne technologie polegające na wykorzysta- wykorzystywane są w energetyce atomowej. Nie niu energii geo... mamy doświadczenia w budowie elektrowni atomo- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 26 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Poseł Kazimierz Smoliński myślę tu przede wszystkim o ﬁzykach z polskich uczelni. wych. Czy rząd może zagwarantować, że wprowadza- Stąd moje pytania: Jak wyglądają dotychczasowe ne przepisy dają rękojmię wykorzystania przy budo- prace nad skierowanym do opinii publicznej progra- wie elektrowni atomowej – bez względu na to, kiedy mem informacyjno-edukacyjnym dotyczącym (Dzwo- będzie ona budowana i przy jakim stanie budżetu nek) energetyki jądrowej? Czy w zakresie akcji infor- państwa, bez względu na koszty – najnowszych, naj- macyjnej dotyczącej… bardziej bezpiecznych z dostępnych technologii? Czy nie grozi nam to, że ze względu na problemy budże- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: towe do budowy elektrowni użyjemy technologii nie- sprawdzonej, niezbyt bezpiecznej? Czy jest taka gwa- Dziękuję bardzo, panie pośle. rancja, czy rzeczywiście możemy być pewni, że będzie to najnowocześniejsza technologia? Dziękuję bardzo. (Oklaski) Poseł Dariusz Lipiński:

Ostatnie zdanie, panie marszałku. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Dziękuję. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Głos zabierze pan poseł Dariusz Lipiński, Platfor- ma Obywatelska. Nie. Musiałbym wtedy wszystkim ustępować.

Poseł Dariusz Lipiński: Poseł Dariusz Lipiński:

Bardzo dziękuję. Czy w zakresie akcji informacyjnej dotyczącej Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! energetyki jądrowej została podjęta współpraca ze Rozwój energetyki jądrowej w Polsce oprócz aspek- środowiskami naukowymi? Dziękuję bardzo. tów ekonomicznych, prawnych i technicznych ma także bez wątpienia swój kontekst społeczny. Warto przypomnieć, iż w latach 80. plany budowy elektrow- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: ni atomowych w Żarnowcu i Klempiczu wywołały liczne protesty. Decydujący wpływ na nastroje miała Ustaliliśmy już czas. wówczas katastrofa w Czarnobylu, do której doszło Dziękuję bardzo. w 1986 r. Od tego czasu w Polsce energetyka jądrowa, Przepraszam szanownych państwa – w większości tematyka z tym związana stosunkowo rzadko poja- jesteście mi bardzo bliscy z kontaktów sejmowych, wiała się w świadomości społecznej. Pojawiała się od ale nie mogę zwracać na to uwagi, muszę przerywać czasu do czasu, najczęściej w związku z wydarzenia- każdemu tak samo. Tak że bardzo proszę – miała być mi, jakie miały miejsce za granicą. Takim wydarze- 1 minuta, jest 1,5 minuty i dłużej nie będzie. niem było chociażby ostatnie trzęsienie ziemi w Ja- Pan poseł Stanisław Stec, Sojusz Lewicy Demo- ponii. Stąd też konieczność przeprowadzenia szeroko kratycznej. zakrojonej akcji informacyjno-edukacyjnej skierowa- nej do opinii publicznej. Z całą pewnością najważniej- sze dla społeczeństwa pytania na temat energetyki Poseł Stanisław Stec: jądrowej dotyczą szeroko pojętych kwestii bezpie- czeństwa, w tym także spraw zagospodarowania od- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! padów promieniotwórczych. W kampanii informacyj- W naszym kraju straciliśmy ponad 20 lat w zakresie nej należałoby poruszyć także problemy bardziej budowy energetyki jądrowej. Ponieśliśmy już znaczą- generalne, związane z bilansem energetycznym kra- ce koszty w Żarnowcu i trochę w Klempiczu. Teraz, ju, prognozami wzrostu zapotrzebowania na energię po 20 latach, z konieczności trzeba do tego wrócić, oraz relacjami między programem rozwoju energety- ale sytuacja trochę się zmieniła, po awarii elektrow- ki jądrowej a działaniami na rzecz pozyskiwania ni atomowej w Japonii społeczeństwo jest trochę wy- energii ze źródeł odnawialnych. W tych sprawach straszone, do głosu dochodzą przeciwnicy energii potrzebne są wiarygodne informacje i społeczna dys- atomowej. W związku z tym, pani minister, jakie kusja. Sprawna kampania edukacyjna może w dużej działania edukacyjne chce się prowadzić, szczególnie mierze przyczynić się do złagodzenia potencjalnych w środowiskach, gdzie przewiduje się budowę tych konﬂiktów społecznych, jakie mogą pojawić się w przy- elektrowni jądrowych? W gminie Lubasz np. z samo- padku przystąpienia do realizacji programu rozwoju rządem, z mieszkańcami dotychczas nikt na ten te- energetyki jądrowej w Polsce. W realizacji takiego mat nie rozmawiał, a w planie perspektywicznym programu powinny brać udział środowiska naukowe, przewiduje się tam budowę elektrowni atomowej. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 27

Poseł Stanisław Stec instalacje energii jądrowej. Cała technologia tych instalacji jest w miarę bezpieczna, ponieważ są one W związku z tym kiedy działalność edukacyjna w tym lokalizowane pod ziemią – w każdej chwili można zakresie zostanie rozpoczęta? Dziękuję bardzo. wymontować rdzeń – ale też jest to technologia droga i musi być wzbogacona o system inteligentnej sieci energetycznej (smart grid). Dlatego pytam: Czy Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: podczas pisania tego prawa o lokalizacji inwestycji rozpatrywano też możliwość wyboru właśnie energe- Dziękuję bardzo. tyki rozproszonej? (Oklaski) O zadanie pytania proszę pana posła Andrzeja Jaworskiego, Prawo i Sprawiedliwość. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Poseł Andrzej Jaworski: Dziękuję bardzo. Głos zabierze pan poseł Jan Kulas, Platforma Dziękuję. Obywatelska. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po wysłucha- niu przedstawicieli koalicji rządzącej PO–PSL mam Poseł Jan Kulas: wrażenie, że mamy do czynienia ze swoistym rozdwo- jeniem jaźni: co innego się mówi, co innego jest reali- Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Wysoki zowane. Otóż już 1 lutego 2011 r. ukazało się ogło- Sejmie! Mój głos jest oczywiście głosem poparcia dla szenie o zamówieniu sektorowym w Biuletynie Unii rządowego projektu ustawy o przygotowaniu i reali- Europejskiej dotyczące badania środowiska, lokalizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki ją- zacji oraz usługi związanej z uzyskaniem pozwolenia drowej oraz inwestycji towarzyszących. i uprawnień niezbędnych w procesie inwestycyjnym Głos z sali związanym z budową przez PGE Energia Jądrowa ( : Nie mogło być inaczej.) 1 pierwszej polskiej elektrowni jądrowej o mocy Wydaje mi się, że także opozycja powinna być tym 3000 MW. Wartość zamówienia: 150 mln zł. To za- tematem zainteresowana, bo kwestia bezpieczeństwa mówienie zostało rozstrzygnięte 14 marca br. Mało energetycznego Polski to jedna z najważniejszych tego, tego samego dnia, 1 lutego, zostało złożone ko- spraw kraju. Chodzi o sprawę tej debaty w zakresie lejne zamówienie, na prawie 1,5 mld zł – chodzi działalności parlamentarnej. Myślę, że tu jest piękna o wybór doradcy właśnie w sprawie energii atomowej. okazja do konsensusu, do współdziałania i do szeregu Termin składania odpowiedzi minął 18 marca 2011 r. uzgodnień. Chciałbym też przypomnieć, że rządowy Wczoraj ukazało się kolejne ogłoszenie, tym razem dokument „Polityka energetyczna Polski do 2030 dotyczące wyboru firmy prawnej czy prawników, któ- roku” został uchwalony w 2009 r. Warto opozycji cza- rzy będą realizować te ogłoszenia, podpisywać umo- sem to przypomnieć i trochę do pokory wezwać. Być wy z doradcami technicznymi itd. może ten dokument powinien być przez poprzedni Pytanie de facto jest krótkie. Kto tak naprawdę rząd uchwalony, ale od 2009 r. mamy konkretny do- zadecydował i decyduje o tym, co będzie się działo kument. w sprawie energetyki jądrowej w Polsce? (Dzwonek) (Poseł Iwona Arent: Po co pan takie dyrdymały Premier Tusk, wicepremier Pawlak czy być może wygaduje?) prezes Zadroga? I nie jest prawdą to, co mówił poseł Panie Marszałku! Pani Minister! Szanowni Pań- Kłopotek, że mamy 2 lata na podjęcie decyzji, bo ol- stwo! Jako poseł ziemi pomorskiej chciałbym wska- brzymie pieniądze już są transferowane. Dziękuję. zać na duże zainteresowanie problemem szczególnie (Oklaski) w moim regionie, w województwie pomorskim, i to jeżeli chodzi zarówno o marszałka, jak i o samorząd Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: wojewódzki, instytucje życia publicznego, samorząd gospodarczy, firmy. To zainteresowanie ma miejsce Dziękuję bardzo. od kilku lat. Było wiele debat, konsultacji, spotkań. Pytanie zadawać będzie pan poseł Stanisław Jeżeli chodzi o pytania, mam tylko dwa. Lamczyk, Platforma Obywatelska. Pierwsze pytanie. Pani minister, czy jest przygo- towywana szeroka kampania informacyjna rządu Poseł Stanisław Lamczyk: w zakresie szeroko rozumianej problematyki energii jądrowej? Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Druga kwestia. Czy będzie wystarczające zainte- Kraje bogate idą w kierunku rozwoju energetyki roz- resowanie podmiotów gospodarczych, firm, aby bu- proszonej, opartej o energię odnawialną, zieloną, dować obiekty energetyki jądrowej? (Dzwonek) Myślę energoelektronikę, elementy kogeneracji, mikrosi- tu o przedsiębiorstwach krajowych i zagranicznych. łownie, które oczywiście są wspomagane przez małe Dziękuję za uwagę. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 28 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Dziękuję bardzo. Dziękuję. Pytanie zadawać będzie pan poseł Sławomir Wo- Pytanie zadawać będzie pan poseł Jakub Rutnic- rach, Prawo i Sprawiedliwość. ki, Platforma Obywatelska.

Poseł Sławomir Worach: Poseł Jakub Rutnicki: Dziękuję. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W art. 24 projek- Dziękuję bardzo. tu ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! w zakresie obiektów energetyki jądrowej rząd prze- Kwestię, czy potrzebna jest budowa elektrowni ato- widuje wypłacenie odszkodowań za nieruchomości mowej, mamy już rozstrzygniętą. Tak naprawdę po- przejęte przez Skarb Państwa na własność, mające zostaje dyskusja, ile tych elektrowni ma w Polsce służyć rozgraniczeniu terenu inwestycji jądrowych. być wybudowanych. Kwestia północy to oczywiście Według propozycji rządu to Skarb Państwa ma wy- Żarnowiec, ale jako poseł z północnej Wielkopolski płacać te odszkodowania. W sytuacji, w której dany chciałbym zapytać o lokalizację w Klempiczu, jak obiekt energetyki jądrowej będzie własnością inwe- bardzo ta lokalizacja jest brana pod uwagę. To pierw- stora, zupełnie niezasadne i nieracjonalne jest odgry- sza sprawa. wanie przez Skarb Państwa w tym procesie inwesty- Druga rzecz, myślę, że bardzo istotna, biorąc pod cyjnym tak dużej roli ﬁnansowej. uwagę sytuację, która miała miejsce w Japonii, to Chciałbym zatem zapytać panią minister, która awaria w Fukushimie, która znowu rozpaliła świa- przecież jest pełnomocnikiem rządu do spraw pol- tową debatę nad bezpieczeństwem energetyki atomo- skiej energetyki jądrowej od 15 maja 2009 r., a więc wej. Czy ministerstwo przewiduje uruchomienie już bardzo długo: Dlaczego rząd w sytuacji poważ- kampanii społecznej, która będzie tłumaczyć, jak nych problemów budżetowych i dramatycznie rosną- bezpieczna jest to energia? Taka kampania powinna cego długu publicznego naraża Skarb Państwa na być także skierowana do samorządów lokalnych, któ- niczym nieuzasadnione dodatkowe wydatki w tym re są zainteresowane tym, aby takie inwestycje po- potencjalnym procesie inwestycyjnym? Dziękuję wstawały na ich terenie, ale często po prostu braku- bardzo. (Oklaski) je im wiedzy na ten temat. Stąd moje pytanie: Czy ministerstwo już przygotowuje takie projekty informacyjne? Dziękuję bardzo. (Oklaski) Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Dziękuję bardzo. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Głos zabierze pan poseł Paweł Orłowski, Platfor- ma Obywatelska. Dziękuję bardzo. Nie ma pana posła. Zapraszam do zabrania głosu pana posła Andrze- A więc zapraszam do zadania pytania pana posła ja Bętkowskiego, Prawo i Sprawiedliwość. Wojciecha Szczęsnego Zarzyckiego, Prawo i Sprawie- dliwość. Jest pan poseł. Poseł Andrzej Bętkowski:

Poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki: Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Nawiązując do omawianego projektu ustawy o przy- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Mini- gotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów strowie! Będzie tylko jedno pytanie: Dlaczego pre- energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących, mier Donald Tusk zgłasza propozycję referendum chciałbym odnieść się do projektowanych zapisów przy braku podstawowej wiedzy w społeczeństwie na dotyczących decyzji wojewody o ustaleniu lokalizacji temat energetyki jądrowej – czy po to, by potem się inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki ją- z tej propozycji wycofać? Jeśli tak, to byłoby to bar- drowej realizowanej na obszarze dwóch lub więcej dzo niepoważne. Dzisiaj wszelkie opinie, dyskusje województw, o czym mowa w art. 4 ust. 3, i zapytać: skażone są problemami, jakie wystąpiły w Japonii. Co projektodawcy rozumieją przez użyty w projekcie Budowa elektrowni atomowej w Polsce nie może być ustawy zwrot „największa część nieruchomości prze- zależna od żadnych politycznych uwarunkowań. znaczonych na realizację inwestycji”? Czy w zakresie Sprawa jest zbyt poważna, by licytować się w opi- budowy obiektu energetyki jądrowej realizowanej na niach lub wygrywać swoje racje na społecznych na- obszarze dwóch lub więcej województw bierze się pod strojach. A podstawową sprawą jest to, czy Polskę uwagę jedynie obszar tych inwestycji? Czy może bar- w czasie szalejącego długu publicznego jest stać na roz- dziej racjonalne byłoby przyznanie prawa do wydania poczęcie takiej budowy. Dziękuję bardzo. (Oklaski) decyzji o ustaleniu wspomnianej lokalizacji wojewo- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 29

Poseł Andrzej Bętkowski Poseł Jerzy Gosiewski: dzie, na którego obszarze właściwości znajduje się Mnie też, panie marszałku. Witam serdecznie. najbardziej zaawansowana technologicznie część wspomnianego obiektu? Dziękuję bardzo. (Oklaski) Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Niestety mam dla pana smutną wiadomość. Jak znam sejmową rzeczywistość, na pewno zapisał się Dziękuję bardzo. pan do wygłoszenia oświadczenia, a to nie ja będę Głos zabierze pan poseł Krzysztof Maciejewski, tego słuchał, tylko marszałek Kuchciński. Prawo i Sprawiedliwość. Poseł Jerzy Gosiewski: Poseł Krzysztof Maciejewski: Panie marszałku, 1,5 minuty. Co prawda teraz będę Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To dobrze, że musiał szybko... Dlatego start jeszcze nie teraz. rozmawiamy dzisiaj na temat rozwoju energetyki (Poseł Stanisław Kalemba: Wyłączyć teraz czas.) jądrowej. W wielu krajach na świecie taka dyskusja już się odbyła i wnioski z tej dyskusji zastosowano w życiu. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Przed podjęciem decyzji o wybudowaniu pierwszej elektrowni jądrowej zwolennicy tej technologii słu- Nie, nie. Przecież nie pozwoliłbym, żeby ruszył żącej do pozyskiwania energii elektrycznej z pewno- zegar. ścią prześcigali się w wymienianiu jej pozytywnych walorów. Niestety dzisiaj nijak mają się one do rze- Poseł Jerzy Gosiewski: czywistości w obliczu wypadków w Japonii. Te wydarzenia udowadniają wszystkim żyjącym na świe- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! cie, że nie jesteśmy jeszcze w posiadaniu technologii Szanowni Państwo! Zgodnie z art. 12b ust. 1 pkt 2 bezpiecznej w zakresie wykorzystywania energii ją- projektu ustawy zmieniającej ustawę Prawo atomowe drowej. Uważam więc, że świat nauki czeka jeszcze upoważnia się Radę Ministrów do określenia typów wiele pracy, by powiedzieć do nas wszystkich: jeste- uprawnień inspektora ochrony radiologicznej oraz śmy w posiadaniu takich rozwiązań technologicz- rodzajów działalności, do których nadzorowania nych, które zapewnią, że żadne kataklizmy występu- uprawniają, i szczegółowych warunków nadawania jące na kuli ziemskiej nie spowodują zwiększenia tych uprawnień. Ust. 2 w tym samym artykule upo- zagrożenia życia na niej występującego. ważnia ministra właściwego do spraw zdrowia do Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj coraz określenia szczegółowych warunków i trybu nada- śmielej mówi się, że Polska jest najbogatszym pań- wania przez głównego inspektora sanitarnego upraw- stwem Europy. Świadczą o tym zasoby stałe i lotne nień inspektora ochrony radiologicznej. W obydwóch nośniki energii. częściach druku nr 3939 brakuje projektów rozpo- W związku z powyższym pytam: Czy nie lepiej rządzeń w tych sprawach. Jednocześnie w art. 7 ust. 6 pieniądze przeznaczone na budowę elektrowni jądro- w kryteriach określających osobę, której nadawane wych poświęcić na opracowanie technologii, które będą uprawnienia inspektora ochrony radiologicznej, pozwolą na lepsze wykorzystanie naszego bogactwa są tylko ogólnikowe wymagania, m.in. konieczność i będą w pełni spełniały wymogi narzucone nam posiadania średniego wykształcenia i konieczność przez Unię Europejską? Mam na myśli oczywiście posiadania zdolności do czynności prawnych. wymogi związane z ekologią, bo ona jest główną ba- Panie Ministrze! Czy rząd zdaje sobie sprawę rierą naszych zasobów energetycznych. Dlaczego nie z tego, jak ważną rolę powierza się inspektorom chcemy wykorzystać polskiej myśli naukowej i jej do- ochrony radiologicznej? Jakie typy uprawnień in- świadczeń? (Dzwonek) Jeśli dzisiaj jest to niewystar- spektora ochrony radiologicznej oraz jakie szczegóło- czające, to dlaczego nie rozwijać tego, przeznaczając we warunki i tryb nadawania tych uprawnień będą na to potrzebne środki ﬁnansowe? Ten kierunek roz- określone w rozporządzeniach wydanych na podsta- woju moim zdaniem jest tańszy i korzystniejszy. wie art. 12b? Czy zdaniem pana minimalne, ogólni- Dziękuję bardzo. (Oklaski) kowe kryteria określone w art. 7 ust. 6 (Dzwonek) zagwarantują prawidłową działalność związaną z na- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: rażeniem, polegającą na budowie, ruchu, eksploatacji lub likwidacji obiektów jądrowych? Inspektor ochro- Dziękuję bardzo. ny radiologicznej będzie przecież sprawować również Pytanie zadawać będzie pan poseł Jerzy Gosiew- nadzór nad przestrzeganiem wymagań w zakresie ski, Prawo i Sprawiedliwość. bezpieczeństwa jądrowego. Dziękuję, panie marszał- O, miło znowu pana widzieć, panie pośle. ku. (Oklaski) 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 30 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Ale mam pytanie. Jakie technologie są brane pod uwagę przez rząd, jeżeli chodzi o energetykę jądrową? Dziękuję bardzo, panie pośle. Bo wszędzie można spotkać jedynie generatory III ge- Pytanie zadawać będzie pan poseł Jan Szyszko, neracji, a nie znane już generatory IV generacji, tzw. Prawo i Sprawiedliwość. HTR-y, które dają szansę na synergię węglowo-jądro-

wą umożliwiającą konwersję CO2. Pytanie do rządu: Czy ta technologia znana jest Poseł Jan Szyszko: rządowi i czy jest brana pod uwagę w planach budowy energetyki jądrowej? To jest szansa, żeby wydłu- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wczoraj, po żyć czas eksploatowania energetyki tradycyjnej, czy- trzech latach rządów, pan premier powiedział: Zro- li opartej na węglu, i w dłuższym okresie mieć więk- zumieliśmy, że poszukiwania własnych źródeł energii sze korzyści dla kraju. Dziękuję. (Oklaski) muszą stanowić priorytet. (Oklaski) Mogę więc są- dzić, że do tej pory nie rozumiał tego, że własne za- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: soby energetyczne są ogromne i są fundamentem bezpieczeństwa państwa. Chyba w ten sposób można Dziękuję. również tłumaczyć to, że minister środowiska parę Pytanie będzie zadawać pan poseł Zbigniew Ko- tygodni temu powiedział, iż rozpoczęto analizy wpły- zak, Prawo i Sprawiedliwość. wu pakietu klimatyczno-energetycznego na polską gospodarkę. Jeśli tak, to mam pytania. Skoro nie było analiz Poseł Zbigniew Kozak: odnoszących się do pakietu klimatyczno-energetycznego, a pakietem zablokowano własne, unikatowe Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! zasoby energetyczne, takie jak węgiel brunatny i wę- Panie Ministrze! Na wstępie chciałbym się odnieść giel kamienny, to jakie są podstawy merytoryczne do słów pana posła Krzysztofa Gadowskiego, który wprowadzenia energetyki jądrowej? powiedział, że poprzedni rząd nie przygotował stra- Drugie pytanie o koszty. Panie ministrze, jak tegii energetycznej. Chciałbym zaprotestować. Po- zróżnicowany jest koszt energii jądrowej w skali przedni rząd przygotował strategię. Niestety rząd świata? Gdzie ona jest droższa, a gdzie tańsza i gdzie Donalda Tuska i posłowie Platformy Obywatelskiej jest droższa od tradycyjnych zasobów pozyskiwania bezwzględnie odrzucili jej projekt w całości. Założe- energii, a gdzie tańsza? nia tego projektu poznaliśmy niedawno. Dodałbym I ostatnie pytanie. W których państwach starej jeszcze istotną kwestię, że np. w projekcie strategii rządu Platformy Obywatelskiej nie jest uwzględniony piętnastki jest konstytucyjny zakaz używania ener- 3 getyki jądrowej? Czy to wynika z analiz gospodar- gaz łupkowy, a jest to być może ok. 3 bln m gazu. czych, czy z indolencji tych państw? Dziękuję bardzo. Tak więc powstają różne decyzje. Istotne jest to, że- (Oklaski) byśmy rzeczywiście wspólnie opracowywali strategię, aby później nie było takich sytuacji, że następuje zmiana i strategie też się zmieniają. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Mam dwa pytania do pani minister. Przede wszystkim chodzi o opóźnienie dotyczące pakietu tzw. ustaw Dziękuję. atomowych. Gdyby został on przyjęty w terminie, za- Pytanie zadawać będzie pan poseł Waldemar Wią- łóżmy, grudniowym, gdyby wtedy ruszyły prace, dzi- zowski, Prawo i Sprawiedliwość. siaj nie mielibyśmy takich problemów w związku z tymi tragicznymi wydarzeniami; chociaż z drugiej strony wydarzenia te bardziej uczulą nas na to, żeby Poseł Waldemar Wiązowski: jednak zwrócić uwagę na bezpieczeństwo i na to, że nie jesteśmy tacy mądrzy. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Analizując oba W tym kontekście mam też kolejne pytanie do pani projekty, które dzisiaj rozpatrujemy, odnoszę wraże- minister. Która technologia jest lepsza na takim terenie, że są dwie sprawy. Jedna to pokazanie opinii nie sejsmicznym, na jakim jest Japonia… (Dzwonek) publicznej, że mimo iż niewiele tutaj się robi, to jednak się robi, a druga to to, że mimo braku wiążącego Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: krajowego planu zabezpieczenia Polski energetycz- nie, te dwa projekty wykonują w pewnym sensie ten Dziękuję bardzo, panie pośle. plan, ponieważ właściwie w jednym projekcie jest mowa o czymś, co ma być, a w drugim projekcie, czyli w projekcie Prawa atomowego, mowa o tym, co Poseł Zbigniew Kozak: będzie. Takie zderzenie dwóch projektów jest dla mnie co najmniej dziwne. …BWR czy na przykład PWR? Dziękuję. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 31

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: chodzi o taką debatę, w której będą zwolennicy i przeciwnicy określonych rozwiązań, w której będą przed- Pytanie będzie zadawać pan poseł Wojciech Sału- stawiane uzasadnienia i z jednej, i z drugiej strony. ga, Platforma Obywatelska. Czy taka debata się odbędzie? I czy będzie realizowa- ny program edukacyjny w tej kwestii? Następna ważna sprawa. Było to już zresztą tutaj Poseł Wojciech Saługa: sygnalizowane, że są wydawane jakieś środki na re- alizację tego programu, jeśli chodzi o to, kiedy ma Dziękuję, panie marszałku. powstać elektrownia jądrowa. Czy i jakie środki już Panie pośle Kozak, oczywiście strategia powinna do tej pory zostały wydane? (Dzwonek) Proszę podać być przewidziana dla całego kraju, nie powinna być konkretnie, jakie środki wydano dotychczas, jakie partyjna, ale to przecież nie znaczy, że strategii tej będą wydane do 2020 r.… nie można nigdy zmieniać. Każda strategia, w zależ- ności od otoczenia, powinna być zmieniana niejako w trybie ciągłym. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Mam do pani minister pytanie odnośnie do za- chęt dla samorządów. Jedną z kluczowych decyzji Dziękuję bardzo. będą decyzje lokalizacyjne, ustalenia, gdzie takie reaktory mogłyby być budowane. Musi się to odby- wać za zgodą lokalnej społeczności. Jakie narzędzia Poseł Kazimierz Moskal: ma rząd i jakie działania zamierza wykonać, aby pozyskiwać lokalne samorządy, lokalną społeczność …a potem jeszcze… dla kwestii lokalizacji inwestycji jądrowych? Dzię- kuję. (Oklaski) Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: O zadanie pytania proszę panią poseł Ewę Malik, Prawo i Sprawiedliwość. Dziękuję bardzo. (Poseł Kazimierz Moskal: Dziękuję serdecznie.) Głos zabierze pan poseł Kazimierz Moskal, Prawo (Oklaski) i Sprawiedliwość.

Poseł Ewa Malik: Poseł Kazimierz Moskal: Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pytanie bę- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! dzie bardzo konkretne. W art. 14 przedłożonej usta- Bezpieczeństwo energetyczne jest bardzo ważnym wy projektodawca zawarł normy dotyczące odszko- zagadnieniem i na pewno każdego posła interesuje, dowań związanych z wejściem inwestora na nieru- jak będą rozwiązane sprawy dotyczące tego bezpie- chomość podmiotu prywatnego w celu wykonania czeństwa. Jednym z elementów rozwiązania tego badań i pomiarów oraz odszkodowań za skutki wy- problemu jest szukanie możliwości dotyczących no- nikające czy też związane ze stanem czasowego za- wego źródła jądrowego. mrożenia wszelkich postępowań traktujących jako W związku z tym nasuwają się pytania, pojawia przedmiot nieruchomość wskazaną we wniosku o wy- się wiele wątpliwości, chodzi o to, czy będą one roz- danie decyzji o lokalizacji inwestycji. wiane, czy nie. Pytanie brzmi: Dlaczego ustawa jest tak mało Mnie bardzo niepokoiły wystąpienia pana premie- precyzyjna w tym względzie, że projektodawca nie ra Donalda Tuska, który czasami niedwuznacznie wskazuje wyraźnie, kto – czy inwestor, czy też Skarb mówił o tym, że może być przeprowadzone referen- Państwa – miałby ponosić odpowiedzialność w przy- dum, że tego nie wyklucza. Pytam, więc, czy rzeczy- padku, gdyby decyzja o lokalizacji była odmowna wiście rząd pana premiera Donalda Tuska rozważa bądź też pozytywna, a nie doszłoby w ogóle do budo- taką możliwość, a jeżeli tak, to czy chodzi o referen- wy obiektu energetyki jądrowej? Odpowiedzialność dum ogólnokrajowe czy może o referenda regionalne w takim przypadku powinna spadać na nierzetelne- na terenach, gdzie ewentualnie będą lokalizowane go inwestora, ale projekt w ogóle tego nie precyzuje, elektrownie jądrowe. np. w żadnym artykule nie podano sumy gwarancyj- Kolejna sprawa dotyczy pewnej edukacji, pewnej nej, nie ma propozycji wadium. Wszystko to może debaty. Jest to bardzo istotne. Czy rząd przewiduje prowadzić do takiej sytuacji, że osoby, które poniosły działania związane z edukacją społeczeństwa? Ale (Dzwonek) szkodę przez ten projekt… 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 32 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Poseł Stanisław Kalemba:

Dziękuję bardzo, pani poseł. Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Nie jestem jakimś wielkim entuzjastą energetyki ją- drowej – to powiem od razu. Pytanie jest tego typu. Poseł Ewa Malik: Zadanie to będzie trudne do zrealizowania bez poparcia społecznego, przyjaznego podejścia mieszkań- Już kończę. ców. Pani minister, zapytam o zapis w art. 21, …nie będą mogły dochodzić… w druku nr 3937. Mówi on precyzyjnie, że do nieru- chomości stanowiących rodzinne ogrody działkowe nie stosuje się art. 17–22 ustawy o rodzinnych ogro- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: dach działkowych. Przypomnę tylko to, z czym się zapoznałem – inwestor nie zapewnia w tej sytuacji Pytanie będzie zadawać pan poseł Dawid Jackie- działkowcom ani odszkodowania za nasadzenia, ani wicz z Prawa i Sprawiedliwości. terenów zamiennych. Proszę zwrócić uwagę, że to Uprzejmie proszę, panie pośle. jest ok. milion rodzin, więc po co robić sobie tutaj takie seppuku, żeby zrażać do siebie taką rzeszę. Uważam, że warto zachować te zapisy, które są. Tak Poseł Dawid Jackiewicz: że proszę się zastanowić nad tym art. 21. Drugie pytanie. Mój poprzednik też pytał, czy Dziękuję, panie marszałku. EDF uczestniczyła w tym procesie w ramach ustawy Otóż mam takie pytanie. W projektowanej regu- lobbingowej. Proszę powiedzieć: Czy ta ﬁrma ma do- lacji w art. 37 ujęto normę mówiącą, że w odwołaniu świadczenie w inwestycjach w zakresie energetyki od decyzji lokalizacyjnej należy podać zarzuty od- jądrowej? noszące się do decyzji, określić istotę i zakres żąda- Ostatnie krótkie pytanie brzmi: Jak wygląda nia będącego przedmiotem odwołania oraz wskazać sprawa Klempicza w tych wszystkich rozważaniach? dowody uzasadniające to żądanie. Uregulowania Wiem przecież, że lokalizację będzie proponował nie wzorcowe, czyli takie nadzwyczaj korzystne dla oby- rząd, nie ministerstwo, a inwestor (Dzwonek), ale watela, zawarte w art. 128 K.p.a., stanowią, że od- gdyby na ten temat… Dziękuję. (Oklaski) wołanie powinno zawierać tylko taką treść, z której wynika, że strona nie jest zadowolona z rozstrzy- gnięcia. Projektowana przez rząd regulacja ma za- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: tem na celu utrudnienie wnoszenia jakichkolwiek odwołań od decyzji podejmowanych na gruncie oma- Dziękuję. wianego projektu, co oczywiście, w mojej opinii, Pytanie zadawać będzie pani poseł Mirosława należy ocenić bardzo negatywnie. Dlaczego przyjęto Nykiel, Platforma Obywatelska. takie rozwiązanie? Drugie pytanie. Chciałbym uzyskać odpowiedź: Poseł Mirosława Nykiel: Czy w ramach trwającego procesu prywatyzacji spółki elektroenergetycznej ENEA, w której w tej Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! chwili prawo wyłączności negocjacyjnej ma francu- Bardzo się cieszę, że wreszcie do Sejmu traﬁły pro- ska spółka energetyczna państwowa EDF, w ramach jekty ustaw i toczą się nad nimi prace, które pozwolą prowadzonych negocjacji elementem poszukiwania w najbliższym czasie podjąć tak ważną decyzję o bu- pewnego porozumienia w tej prywatyzacji jest wspól- dowie dwóch elektrowni atomowych w Polsce. Pozwo- ne budowanie elektrowni jądrowej właśnie z tą fran- lę sobie przypomnieć Wysokiej Izbie, że strategia cuską spółką EDF, która specjalizuje się w energe- bezpieczeństwa energetycznego do 2030 r., którą przy- tyce jądrowej? Czy jest to układ wiązany polegający jął rząd, zakłada budowę dwóch elektrowni. na tym, że nabycie spółki ENEA jest związane Szanowna pani minister, pani doskonale rozumie, z przyszłą budową elektrowni atomowej czy jądro- jak jest potrzebna akceptacja społeczna dla tego typu wej w Polsce? inwestycji, zwłaszcza teraz – może bez podkreślania Niestety nie zadam trzeciego pytania. Bardzo tego już, bo wielu przedmówców przede mną to zro- dziękuję. (Oklaski) biło – wobec trudności, czasu, w jakim nam przyszło dyskutować. Proszę powiedzieć, jakiego typu są przy- jęte strategie, bo rozumiem, że strategie edukacyjno- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: -informacyjne dla społeczeństwa i dla obywateli mamy przygotowane, czy korzystaliśmy z wzorców Dziękuję bardzo, panie pośle. amerykańskich, japońskich, francuskich, czy przy- O zadanie pytania proszę posła Stanisława Ka- gotowaliśmy strategię autorską. Dziękuję bardzo. lembę, Polskie Stronnictwo Ludowe. (Oklaski) 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 33

Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Dziękuję. Dziękuję bardzo panu posłowi. Pytanie zadawać będzie pan poseł Tadeusz Wita, Głos zabierze pan poseł Jan Religa, Prawo i Spra- Prawo i Sprawiedliwość. wiedliwość.

Poseł Tadeusz Wita: Poseł Jan Religa: Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Pozwolę sobie na początku na krótką ocenę dotych- Dziękuję uprzejmie. czasowej debaty. Mnie w zasadzie do zabrania głosu Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! zainspirował poseł Kłopotek, a utwierdził mnie Z zawodu jestem chemikiem, a w praktyce związany w przekonaniu, że powinienem zabrać głos pan poseł jestem z energetyką od ponad 30 lat, więc temat nie Kulas. Jestem jednym z ostatnich mówców w tej dys- jest mi obcy. kusji, więc może przypomnę kilka prawd oczywi- Szanowni państwo, pytania. Pytanie 1.: Czy obec- stych, ale nie przez wszystkich akceptowanych, jak nie rząd ma opracowaną własną strategię krajową widać. Chciałbym, żeby rządzący pamiętali o tym, że w zakresie polskiej energetyki uwzględniającą pol- opozycja jest bardzo ważnym ﬁlarem demokracji, skie uwarunkowania? Pytanie drugie: Czy polska a zadaniem opozycji w ramach demokracji jest nie energetyka gwarantuje całkowite bezpieczeństwo bezwarunkowe i bezreﬂeksyjne wspieranie rządu energetyczne obecnie i w niedalekiej przyszłości? w każdej sprawie, ale patrzenie władzy na ręce i oce- W mojej ocenie znaczna dekapitalizacja majątku elek- nianie jej działań. W tym kierunku powinny zmie- trowni i niewłaściwa polityka dotycząca pakietu kli- rzać również wolne media i patrzeć, co robią rządzą- matyczno-energetycznego stwarzają zagrożenie dla cy, a nie oceniać opozycji. Obraz medialny jednak jest naszego kraju, jeśli chodzi o bezpieczeństwo energe- zupełnie inny. tyczne. Szybko przejdę w takim razie do pytań, bo oba- Pytanie trzecie, kolejne, jest takie. Nowo projek- wiam się, że to też będzie wszystko wypaczone towana ustawa jest niekompletna i nieprecyzyjna. w mediach. Czy koalicja rządząca zdaje sobie sprawę Należy uzupełnić ją o podstawowe dane, takie jak z tego, że dziś jest koniec marca i że jesteśmy na informacje o bilansie energetycznym, korzyściach etapie pierwszego czytania? Proszę panią minister i zagrożeniach oraz kosztach inwestycyjnych i eks- o realną ocenę tego, czy są szanse w ogóle na przyję- ploatacyjnych budowy elektrowni atomowej, aby cie tych ustaw. Czy czasem nie chodzi tylko o to, żeby umożliwić obiektywną ocenę tego przedsięwzięcia. prowadzić debatę na temat będący wygodnym tema- Zmiana technologii energetycznej wiąże się, sza- tem zastępczym? Dziękuję bardzo. nowni państwo, z bardzo długim okresem, co najmniej 30–40-letnim. Dlatego uważam, że rozpatrywanie obecnie tego jest absolutnie przedwczesne. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Dziękuję. Dziękuję bardzo. (Poseł Jan Kulas: W trybie sprostowania.) Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Pan poseł Jan Kulas. On takich okazji nie przepuszcza. Jak jest okazja Dziękuję. do sprostowania… Pytanie zadawać będzie pan poseł Marek Matu- szewski, Prawo i Sprawiedliwość. Poseł Jan Kulas:

Panie marszałku, będzie bardzo krótko. Poseł Marek Matuszewski:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Ewentualna lokalizacja elektrowni atomowej w Żar- nowcu w województwie pomorskim spowodowałaby Proszę bardzo, panie pośle. nieodwracalne straty dla polskiego morza, dla osób mieszkających tam i żyjących z turystyki. Byłaby to katastrofa dla pięknej, niepowtarzalnej przyrody Poseł Jan Kulas: tego miejsca. Rozumiem, że większość członków Plat- formy Obywatelskiej wypoczywa na Karaibach i zbu- Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Pośle! dowanie reaktora atomowego na polskim Wybrzeżu Powiedziałem jedno, że bezpieczeństwo energetyczne jest im obojętne... kraju to jest wspólna sprawa i powinniśmy tu zawsze (Głos z sali: Państwo planowali wyjazdy do współdziałać. Dziękuję. (Oklaski) Egiptu.) 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 34 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Poseł Marek Matuszewski Potrzebna jest bardzo konstruktywna dyskusja. Podzielam pogląd wielu posłów, którzy pytali o moż- ...ale, szanowni magnaci z Platformy Obywatel- liwość kompleksowego potraktowania spraw energii skiej... odnawialnej w Polsce. Ale przypomnę, że jeżeli bę- (Głos z sali: Niebywałe.) dziemy dyskutowali nad możliwościami pozyskiwa- ...bardzo duża liczba Polaków kocha polskie morze nia poszczególnych rodzajów energii, to będzie ta i chce nad nim wypoczywać. Dlaczego chcecie zafun- sama atmosfera. Przypomnę tylko pierwszą ustawę dować Polakom wypoczynek koło reaktora atomowe- o biopaliwach, która została utrącona w Wysokiej go? Chciałbym zapytać panią minister: Czy rząd Izbie, a dzisiaj biokomponenty, z reguły z importu, wyliczył, jakie rocznie będą straty dla ludzi mieszka- dodajemy do paliw. Te paliwa są z udziałem biokom- jących nad morzem i żyjących dzięki rozwijającej się ponentów, a tu nie uzyskano na to zgody. turystyce? Jakie będą straty w miliardach dla pol- Ponieważ uważam, że powinna być przeprowadzo- skiej turystyki? na dyskusja na temat zapewnienia społeczeństwu Autostrada A1, która połączy południowe granice poczucia bezpieczeństwa – bo to nie sztuka nastraszyć Polski z Wybrzeżem w okolicach Gdańska, spowodu- dzisiaj społeczeństwo tym, że oto coś wybuchnie – py- je, że najszybciej i najbezpieczniej będziemy dojeżdżać tanie moje brzmi: Czy w związku z różnymi dotych- w okolice Gdańska, Władysławowa, Helu. To właśnie czasowymi awariami elektrowni atomowych techno- ta część polskiego Wybrzeża będzie najbardziej oble- lodzy zajmujący się konstrukcjami, budową elektrow- gana przez turystów, wypoczywających. Francja, lini atomowych, pracują dziś nad jakimiś solidniejszymi der pod względem liczby elektrowni atomowych zabezpieczeniami przed awariami, przewidują je, ba- w Europie, Francja, żadnej elektrowni nie ulokowała na Lazurowym Wybrzeżu. To jest miejsce na najlep- zując na doświadczeniach wynikających z awarii, któ- szy i najzdrowszy wypoczynek we Francji, dlatego re w poszczególnych elektrowniach miały miejsce do musi być chronione. I tak powinno być, szanowni dnia dzisiejszego? Dziękuję. (Oklaski) posłowie (Dzwonek) z Platformy Obywatelskiej, w Polsce. Dziwię się niektórym posłom... Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Dziękuję bardzo. Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: O zadanie pytania proszę pana posła Romana Brodniaka, Platforma Obywatelska. Dziękuję bardzo.

Poseł Roman Brodniak: Poseł Marek Matuszewski: Dziękuję. ...z województwa pomorskiego, że tak bardzo wspie- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! rają lokalizację w Żarnowcu. (Oklaski) Pani minister, mam pytanie, które nie wchodzi w obszar polityki, tylko bardziej w obszar ekonomii, ale ponieważ dotyczy ważnych kwestii, myślę, że to jest Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: dobre miejsce i na pewno najlepszy czas, żeby je za- dać. Jaki jest koszt wyprodukowania jednostki ener- Dziękuję bardzo. gii, bez dotacji, z poszczególnych źródeł – wiatru, gazu, Pytanie zadawać będzie pani poseł Jadwiga Wi- węgla kamiennego, brunatnego i innych, powiedzmy, śniewska, Prawo i Sprawiedliwość. też w elektrowniach jądrowych? Czy prawdą jest, że Nie ma pani poseł. koszt produkcji energii jądrowej przedstawiony jest A więc o zadanie pytania proszę pana posła Fran- bez uwzględnienia kosztów składowania zużytego ciszka Jerzego Stefaniuka, Polskie Stronnictwo paliwa? Proszę o odpowiedź na te pytania, dlatego że Ludowe. myślę, iż społeczeństwo ma zamydlony obraz, jeśli Uprzejmie proszę, panie marszałku. chodzi o odpowiedź właśnie na te pytania. Z punktu widzenia obywatela jest to bardzo ważne. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że jeżeli Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: rozmawiamy o czymś, co dotyczy przyszłości energetycznej kraju, to nie musimy od razu się obrażać. Dziękuję. (Oklaski) Pytanie zadawać będzie pani poseł Beata Mazu- (Głos z sali: Brawo!) rek, Prawo i Sprawiedliwość. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 35

Poseł Beata Mazurek: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje pytanie do Dziękuję bardzo. rządu jest następujące. W czasie tej debaty padły słowa o ogromnych kwotach, jakie zarabiają prezesi firm związanych z biznesem atomowym. Są one wie- Poseł Piotr Polak: lokrotnie wyższe od wynagrodzenia prezydenta, premiera, posłów, senatorów i pewnie ministrów …i bardziej potrzebnych wydatków? Dziękuję. albo nas wszystkich razem wziętych. W związku (Oklaski) z tym moje pytanie jest takie: Czy w imię przejrzy- stości państwa prawa, sprawiedliwości czy ludzkiej, obywatelskiej przyzwoitości nie należałoby uzupeł- Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: nić pakietu ustaw atomowych o obowiązkowe skła- danie oświadczeń majątkowych przez kadrę z firm O zadanie pytania proszę pana posła Tomasza związanych z inwestycjami atomowymi? Dziękuję. Latosa, Prawo i Sprawiedliwość. (Oklaski) Poseł Tomasz Latos: Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: Dziękuję bardzo. Dziękuję bardzo. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Pytanie zadawać będzie pan poseł Piotr Polak, Mój przedmówca wspomniał o ważnej kwestii zwią- Prawo i Sprawiedliwość. zanej z energią odnawialną i pewnymi tendencjami, które w tej chwili panują w świecie i wobec których nie można być obojętnym. Trzeba obserwować, jakie Poseł Piotr Polak: są obecnie pomysły na zbilansowanie potrzeb energetycznych. Pani minister, myślę jednocześnie, że Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata najważniejszy w tym wszystkim jest brak komplek- o energetyce atomowej to po części efekt zapowiedzi sowej wiedzy o zamiarach rządu w tej sprawie. Pań- premiera Tuska o budowie do roku 2020 elektrowni stwo cały czas nie wysyłacie jednoznacznych komu- nikatów, brakuje w tym wszystkim spójności, abyśmy atomowej oraz rządowego dokumentu „Polityka ener- mieli w tej Izbie świadomość, co tak naprawdę pań- getyczna Polski do 2030 roku”. W związku z tym stwo chcecie zrealizować i w jakim terminie. Moi pojawiają się pytania nie tylko o energię jądrową. przedmówcy, chociażby pan poseł Jaworski, pytali Chciałbym więc zapytać o rozwój odnawialnych źró- już o podejmowane decyzje. Myślę, pani minister, że deł energii w Polsce oraz o projekt ustawy o efektyw- my w tej Izbie jesteśmy m.in. od tego, aby mieć pełną ności energetycznej. Czy rząd pracuje nad tym pro- informację o przygotowaniach rządu do ewentualne- jektem ustawy i na jakim etapie są te prace na dzień go, mam nadzieję, że tylko ewentualnego, wprowa- dzisiejszy? dzenia elektrowni atomowych w Polsce, co wynika Wrócę do tematu energii odnawialnej. Polska do chociażby z funkcji kontrolnych. W związku z tym roku 2020 zgodnie z unijnymi zobowiązaniami po- prosiłbym o bardziej dokładną informację w tej spra- winna osiągnąć 15% udziału energii ze źródeł odna- wie. Jednocześnie przychylam się do wypowiedzi wialnych. Czy w Polsce na dzień dzisiejszy jest to moich przedmówców, którzy podkreślają ważną rolę 2,7%, jak czytamy w uzasadnieniu do omawianej dzi- energii odnawialnej, bo dopiero w tym kontekście siaj ustawy? Jeśli tak, to jest to bardzo mało. Czy można zastanawiać się nad jakimikolwiek innymi rząd ma opracowany program wdrażania tego zobo- rozwiązaniami. Dziękuję bardzo. wiązania do roku 2020? Czy znane jest rządowi zwe- ryfikowane ostatnio stanowisko pani kanclerz Mer- kel w sprawie elektrowni atomowych? Ze stanowiska Wicemarszałek Jerzy Wenderlich: z ostatnich dni wynika, iż w Niemczech priorytetem będzie rozwój energetyki właśnie ze źródeł odnawial- Dziękuję bardzo. nych, a energia atomowa będzie jedynie pełnić rolę Ostatnie dzisiaj pytanie w tym punkcie zada technologii pomostowej do uzyskania w roku 2050 pani poseł Krystyna Skowrońska, Platforma Oby- wskaźnika 80% energii pozyskiwanej ze źródeł od- watelska. nawialnych. Ostatnie pytanie. W ubiegłym roku rząd podjął decyzję o wydatkowaniu 22 mln zł na kampanię pro- Poseł Krystyna Skowrońska: mującą energetykę jądrową. (Dzwonek) Pani minister, czy to rozsądny wydatek, gdy w Polsce dookoła Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Panowie tyle biedy… Posłowie! Myślę, że w kontekście rozpatrywanych 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 36 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Poseł Krystyna Skowrońska kusja na temat energetyki jądrowej, w kontekście wydarzeń w Fukushimie będzie to z pewnością taki dzisiaj ustaw padło bardzo wiele pytań. Chciałabym element dominujący w tej naszej dyskusji. Pozwolę zapytać o jedną, najistotniejszą rzecz, a mianowicie sobie zatem rozpocząć wyjaśnienia i odpowiedzi na o sposób ﬁnansowania. Ile tak naprawdę, jeśli chodzi pytania od tej części związanej właśnie z bezpieczeń- o ten bilans związany z przedsięwzięciem, zostanie stwem i z tym, jakiego rodzaju postęp technologiczny przeznaczonych środków z budżetu? W jakich okre- został dokonany na przestrzeni tych 40 lat, a także sach planowane jest ich wydatkowanie? Jak potem jak został wykorzystany czas stagnacji w inwesty- efektywnie ta zrealizowana inwestycja może służyć, cjach w energetykę jądrową od momentu wydarzeń wpłynąć na obniżenie cen energii? To po pierwsze. w Three Mile Island czy w Czarnobylu. I najważniejsza kwestia. Zwracam się tu do pań- Dzisiaj kilkukrotnie powtarzałam tutaj w czasie stwa posłów, którzy zadawali pytania, szczególnie swojego wystąpienia, że prymat bezpieczeństwa chodzi o kolegów i koleżanki z Prawa i Sprawiedliwo- w energetyce jądrowej jest sprawą kluczową. Tech- ści. Ja naprawdę państwa nie rozumiem. Przysłuchi- nologie, które będą zastosowane w naszym kraju, wałam się tej debacie. Wtedy, kiedy premier powie- będą spełniały te najwyższe standardy bezpieczeń- dział, że nie wysyłamy wojsk do Libii, państwo byli- stwa, jakie są dzisiaj osiągalne, możliwe do osiągnię- ście odrębnego zdania, zupełnie inaczej niż opinia cia, o czym mówią rekomendacje i standardy między- publiczna. Dzisiaj, kiedy pan premier powiedział, że można rozważać sprawę dotyczącą przeprowadzenia narodowych organizacji branżowych oraz doświad- referendum w sprawie budowy elektrowni atomo- czenia krajów od lat z powodzeniem i przy akceptacji wych, państwo również jesteście, jak zawsze, innego społecznej eksploatujących energetykę jądrową. zdania. Chyba w tej Izbie nie będzie sprawy, co do Mam dziś również świadomość konieczności prze- której będziemy mieć jedno zdanie, tak jak powinni- kazania państwu takich podstawowych informacji na śmy je mieć – co jest w interesie wszystkich Polaków temat wydarzeń w Japonii, chociaż nie uważam, że – w przypadku spraw ważnych. A ta rzecz jest nie- jestem najbardziej kompetentną osobą, która mogła- zwykle istotna. by na obecnym etapie dokonywać tego typu ocen. Myślę, że bardzo ważnym etapem i dla nas wszyst- Musimy mieć świadomość, że w Fukushimie 40 re- kich dużą lekcją tego, jak należy budować, jak należy aktorów jądrowych nie przerwało pracy z powodu zabezpieczać obiekty, elektrownie atomowe, jest sy- tego kataklizmu, 8 z nich wyłączyło się automatycz- tuacja w Japonii. Sądzę, że ta edukacja w tym zakre- nie i zostało schłodzonych, 6 w elektrowni Fukushi- sie przebiega i liczymy, że rząd będzie w dalszym ma Daiichi miało problemy, o których za chwilę opo- ciągu ją prowadził. Dziękuję. (Oklaski) wiem. Elektrownie gazowe przerwały pracę z powodu uszkodzenia gazociągów. Również elektrownie wę- (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek glowe przerwały pracę z powodu uszkodzeń portów Sejmu Ewa Kierzkowska) i linii transportowych, nie mogąc dostarczyć paliwa. Zatem dzięki istnieniu energetyki jądrowej w Japonii mogła ona w efekcie, czy w zderzeniu z tym niesamo- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: witym kataklizmem w postaci trzęsienia ziemi i tsunami, uniknąć katastrofy humanitarnej, bo prąd Dziękuję uprzejmie, pani poseł. mógł być dostarczany do mieszkańców i nie spowo- Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer- dowało to większej paniki. Nikt nie zginął w wyniku pana. problemów z reaktorami, co jest szalenie istotne. Proszę o zabranie głosu podsekretarz stanu w Mi- W kontekście tych niesamowitych liczb mówiących nisterstwie Gospodarki panią Hannę Trojanowską. o oﬁarach trzęsienia ziemi i tsunami jest to z pewno- Bardzo proszę, pani minister. ścią bardzo ważne. Kilkanaście osób jest napromieniowanych, to są Podsekretarz Stanu bardzo poważne wiadomości. Sytuacja w Japonii nie w Ministerstwie Gospodarki uległa jeszcze stabilizacji na tyle, aby móc na podsta- Hanna Trojanowska: wie tych doniesień ją oceniać, niemniej jednak jedyną osobą kompetentną do udzielania informacji na te- Bardzo dziękuję, pani marszałek. mat tego, co się tam dzieje, jest z pewnością prezes Szanowni Państwo! Było 41 uczestników tej de- Państwowej Agencji Atomistyki, który otrzymuje in- baty, pytań chyba jeszcze więcej. Na pewno można formacje z Centrum ds. Zdarzeń Radiacyjnych. To są je jednak pogrupować, jeśli chodzi o niektóre zagad- oczywiście wiadomości pochodzące nie od mediów, nienia, i przynajmniej spróbować odpowiedzieć na lecz od instytucji, które zawodowo, profesjonalnie najważniejsze kwestie, które zechcieli państwo po- zajmują się nie tylko pomocą na miejscu w Japonii, ruszyć. ale również są w stanie formułować wnioski i prze- Oczywiście miałam świadomość, że jeśli chodzi kazywać odpowiednie informacje do krajów skupio- o klimat, w jakim prowadzona będzie debata i dys- nych w tym systemie. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 37

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie zwaniem jest edukowanie dorosłych ludzi. O ile jesz- Gospodarki Hanna Trojanowska cze jesteśmy w stanie przekazać dzieciom i młodzieży na etapie szkolnym jakąś porcję wiedzy, o tyle edu- Pytają państwo o technologie, jakie będą mogły kowanie ludzi dorosłych jest bardzo trudne. Zaprojek- być zastosowane w Polsce. Otóż w żargonie fachow- towaliśmy kampanię edukacyjną i informacyjną. ców mówimy o technologii trzeciej generacji z zabez- W tej chwili trwa wybór firmy, która pomogłaby nam pieczeniami, które są w stanie zapobiec skutkom tego tę kampanię przeprowadzić, dbając o to, aby nie była typu awarii, jaka wydarzyła się w Japonii. Mówiąc to kampania, jak często się zdarza, reklamowa czy o trzeciej generacji, oczywiście bardzo chętnie opo- propagandowa, ale rzeczywiście kampania informa- wiedziałabym o wszystkich aspektach technicznych cyjna. Mamy świadomość, że trzeba tu połączyć bar- i związanych z tym zabezpieczeniach, ale odniosę się dzo poważną, czasami trudną do percepcji wiedzę może do tego w największym skrócie. z zakresu funkcjonowania energetyki jądrowej, fizy- Różnica między aktualnie stosowaną drugą gene- ki jądrowej czy zjawisk chemicznych, z jak najbar- racją a trzecią, która jest obecnie tworzona, polega dziej komunikatywnym językiem, który najlepiej m.in. na zwiększeniu bezpieczeństwa jądrowego dotrze do społeczeństwa. To jest naprawdę ogromne w ujęciu technicznym ok. 1000 razy. Możliwość wy- wyzwanie, stąd praca firm, które mają doświadczenie stąpienia awarii polegającej na stopieniu rdzenia i wiedzę, jak dotrzeć do ludzi, plus rzetelna wiedza reaktora ocenia się w reaktorach trzeciej generacji skupiona w ośrodkach naukowych i badawczych. To jak jeden do miliona. Oczywiście to nie jest zero, ale ogromne wyzwanie. Mamy nadzieję, że ten proces inżynierowie i naukowcy zakładają, że nawet w przy- zostanie zakończony. Myślę tutaj o wyborze firmy, padku wystąpienia tak nieprawdopodobnie rzadko wspomaganej przez ośrodki naukowo-badawcze, któ- zdarzającej się awarii są w stanie ograniczyć jej skut- ra przeprowadzi taką kampanię społeczną. ki do samego reaktora. Tego typu rozwiązania nie Pytają państwo bardzo często, skąd te opóźnienia, dopuściłyby do pojawienia się rezultatów takiej awa- dlaczego dopiero teraz propozycje tych regulacji zna- rii poza budynkiem reaktora, jak to miało miejsce lazły się w Wysokiej Izbie. Muszę powiedzieć, że w Japonii. z harmonogramu, który przedstawiliśmy rok temu, Mogłabym się również odnieść do takiej oczywi- wynika, że opóźnień jeszcze nie ma, dlatego głęboko stości, że Europa nie jest miejscem sejsmicznym jak Japonia. Poprawa jakości stosowanych technologii wierzę, że uda nam się dotrzymać terminu uchwale- oczywiście będzie jeszcze przedmiotem wielu studiów, nia czy wejścia w życie tych przepisów. Mam na my- ale to, co dziś dzieje się w Europie i co robi Unia, to śli koniec pierwszego półrocza. Gdybyśmy myśleli sprawdzanie obecnie funkcjonujących technologii. Bo o uruchomieniu elektrowni jądrowej na początku w tych najnowocześniejszych już dokonaliśmy postę- trzeciej dekady, to byłby to taki pierwszy kamień mi- pu cywilizacyjnego, ale problem polega na tym, by lowy – pokazanie inwestorowi, w jakim otoczeniu sprawdzić, czy te istniejące, w większości już zamor- regulacyjnym i prawnym będzie mógł tej inwestycji tyzowane wieloletnią pracą, wieloletnim funkcjono- dokonać i jak organizować sobie pracę. waniem, są rzeczywiście bezpieczne. Przypomnę, że Mam również poczucie pewnego niedosytu, że roz- w energetyce jądrowej kazus trzęsienia ziemi czy tsu- mawiam dzisiaj, w zasadzie mam kompetencje i upraw- nami to kwestia ostatnich dni, a my, mówiąc o bez- nienia do prowadzenia rozmów o jednym z aspektów pieczeństwie, rozważamy sprawy związane z takimi polityki energetycznej, mimo że w swoim wystąpieniu sytuacjami jak Czarnobyl czy wydarzenia 11 wrze- bardzo wyraźnie chciałam podkreślić, że jedynie har- śnia. A zatem energetyka jądrowa musi być bezpiecz- monijna realizacja wszystkich priorytetów polityki na i odporna na tego typu zdarzenia, jakie miały energetycznej będzie mogła dopiero stanowić o bezpie- wówczas miejsce. czeństwie energetycznym państwa. Mam też wraże- Pytają państwo o prymat bezpieczeństwa. Mogła- nie, że dosyć wyraźnie podkreśliłam pewną ciągłość bym oczywiście odnosić się do poszczególnych zapi- polityki energetycznej państwa do roku 2025. W zasa- sów nowelizacji ustawy Prawo atomowe, te kwestie dzie już od roku 2005 r. – tak się to datuje – w polityce są bardzo silnie uwypuklone i uwzględnione. Ponad- energetycznej poszczególnych ekip rządowych poja- to owe 23 rozporządzenia, z których większość odno- wiała się energetyka jądrowa jako element konieczny si się do zapewnienia bezpieczeństwa, to jest ta siła do tego, aby móc w przyszłości mówić o pełnym bez- na etapie formułowania regulacji prawnych. pieczeństwie energetycznym. Kolejną istotną porcją były pytania o edukację Wiele państwa pytań dotyczyło też lokalizacji, społeczną i o informację. Muszę powiedzieć, że dys- trybu wyboru lokalizacji elektrowni jądrowych. Za- ponujemy wynikami badań, z których dosyć jasno interesowanie gmin umieszczeniem takiego obiektu wynika, że samoocena wiedzy na temat funkcjono- na swoim terenie przeszło nasze najśmielsze oczekiwania energetyki jądrowej jest w Polsce bardzo ni- wania w momencie, kiedy zapytaliśmy lokalne wła- ska. Ok 80% respondentów odpowiada, że ocenia dze o propozycje dotyczące tego typu lokalizacji. swoją wiedzę na ten temat na poziomie szkolnych W ubiegłym roku nadesłano nam 28 propozycji, ocen między 2 i 3, a zatem nie ma specjalnego powo- z czego jedna nie do końca spełniała wymogi formal- du do zadowolenia. W związku z tym ogromnym wy- ne. W efekcie 27 lokalizacji, z których większość le- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 38 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie z funkcjonowaniem energetyki jądrowej, które będzie Gospodarki Hanna Trojanowska ponosiła administracja rządowa, wliczyliśmy również koszty budowy zaplecza naukowo-badawczego, które żała w pasie północnej Polski, mniej więcej na północ będzie służyło nie tylko realizacji potrzeb admini- od linii Warszawa – Poznań, poddaliśmy ocenie eks- stracji rządowej, nie tylko realizacji potrzeb dozoru pertów. Byli to inżynierowie, którzy w latach 80. jądrowego, ale w przyszłości może stać się ośrodkiem, bardzo intensywnie pracowali nad programem ener- który będzie dostarczał inwestorowi ekspertyz i ana- getyki jądrowej. Nie wiem, czy państwo wiedzą, że liz. Przypomnę, że energetyka jądrowa to nie tylko według ówczesnych planów w 2009 r. miała pracować kwestia produkcji energii elektrycznej, ale i niesamo- już trzecia elektrownia jądrowa w Polsce. Mamy jesz- wite koło zamachowe dla całego świata nauki i go- cze kadrę, która to pamięta, i przede wszystkim dys- spodarki. Takie są rodzaje tych kosztów. ponuje wiedzą na ten temat, wie, jak wybierać loka- Poza tym trzeba brać pod uwagę – państwo o tym lizacje tego typu obiektów. W wyniku tej eksperckiej wspominają – koszty kampanii edukacyjnej. które oceny uszeregowaliśmy 27 propozycji i Żarnowiec w perspektywie 10 lat oceniamy na 20 mln, zresztą znalazł się na pierwszym miejscu. Wynika to również taka edukacja nie będzie się kończyła z dniem wybu- z faktu, że ta lokalizacja – abstrahując od tego, że dowania elektrowni, ale nadal będzie musiała być rozpoczęto tam budowę – przeszła absolutnie całą prowadzona. ścieżkę, jeśli chodzi o badania lokalizacyjne czy de- Myśleliśmy również o budowie zaplecza eksperc- cyzje. Uzyskała nawet rekomendację, przepraszam, kiego dla administracji rządowej, skupionego w minie rekomendację, tylko opinię czy ocenę Międzyna- nisterstwach, szczególnie w Ministerstwie Gospodar- rodowej Agencji Energii Atomowej jako nadająca się ki, ponieważ ten minister konstytucyjnie odpowiada do realizacji tego typu inwestycji. za kwestie związane z bezpieczeństwem energetycz- Lokalizacja w Żarnowcu nie jest oczywiście jedynym i wykorzystaniem energii jądrowej jako jednej na. Obecnie mogę powiedzieć, że jest kilka miejsc, z opcji technologicznych. które nadają się do tego, by wybudować tam elek- Myślimy również o włączeniu w koszty, o których trownię jądrową, byłoby to najbardziej uzasadnione. teraz mówimy, kosztów projektu i budowy składowi- Ostateczną decyzję będzie jednak podejmował inwe- ska odpadów nisko- i średnioaktywnych. Mamy po- stor; to on musi przeprowadzić na terenach wybra- nad 50-letnie doświadczenia związane z funkcjono- nych lokalizacji bardzo kosztowne badania sejsmicz- waniem składowiska w Różanie, niemniej jednak to ne i geologiczne. To, że większość tych lokalizacji jest składowisko się wypełnia i niezależnie od tego, czy w północnej części Polski, nie powinno nas dziwić. wdrożymy energetykę jądrową w Polsce, czy nie Biorąc pod uwagę dzisiejsze technologie jądrowe, cho- – obyśmy wdrożyli – to i tak składowisko nisko- dzi o jednostki duże, nie chcę tu wymieniać poszcze- i średnioaktywnych odpadów promieniotwórczych gólnych ﬁrm, ale są to moce od 1000 do 1650 MW, będzie musiało być w Polsce wybudowane. a zatem ilość wody chłodzącej potrzebnej do chłodze- Jeśli chodzi o kolejne sprawy związane z koszta- nia kondensatorów turbin w tego typu obiektach mi, myślę, że powinnam jeszcze powiedzieć o kosz- sugeruje, że najwłaściwszym miejscem dla takich tach wywozu wypalonego paliwa z reaktora badaw- obiektów są tereny nadmorskie albo tereny wielkich czego Maria i o kwestiach związanych z zapewnie- zbiorników wodnych. Oczywiście zawsze można dys- niem rozwoju tej bazy naukowo-badawczej. kutować na temat sposobu przeprowadzenia tej in- I teraz, gdybyśmy oddzielili te koszty inwestycyj- westycji, o wyborze między zamkniętym i otwartym ne budowy elektrowni jądrowych, są one oceniane obiegiem chłodzenia, ale wydaje się, uwzględniając dzisiaj – chodzi o rząd wielkości, bo to są absolutnie dzisiejsze uwarunkowania – deﬁcyt mocy wytwór- bardzo zgrubne dane – w przypadku inwestycji doty- czych w północnej części Polski i oferowane duże czącej 6 tys. MW na 100 mld zł. To jest koszt kreowa- ilości wody w tym rejonie – że wskazywanie północy nia rynku energii elektrycznej o wartości 10 mld zł, Polski przy określaniu lokalizacji nie powinno nas jeśli uwzględnimy ten cały wywód, który przeprowa- dziwić. dziłam w wystąpieniu: 6 tys. MW, 50 kWh produkcja Pytają państwo bardzo szeroko o koszty wdroże- energii elektrycznej rocznie, 47 mln t unikniętych nia programu energetyki jądrowej. W naszych sza- emisji CO2 – oszczędności z tytułu uniknięcia tychże cunkach dosyć ściśle rozdzieliliśmy te kwestie – kosz- emisji. To przekłada się na te 10 mld zł, bo takie są ty samej inwestycji, która będzie największym wy- mniej więcej dzisiaj ceny sprzedaży energii elektrycz- zwaniem w historii rynku energii elektrycznej i w ogóle nej – odnosimy się jak gdyby do poziomu cen obecnie całej powojennej gospodarki, i koszty, które będzie obowiązujących. A więc jest to rzeczywiście gigan- musiała ponieść administracja rządowa z tytułu two- tyczne przedsięwzięcie, ale, aby to mogło zafunkcjo- rzenia otoczenia instytucjonalnego i zapewnienia nować, oczywiście państwo musi zbudować to otocze- funkcjonowania silnego i kompetentnego dozoru ją- nie, jak powiedziałam, instytucjonalne i legislacyjne, drowego, który jako instytucja zaufania publicznego regulacyjne. Te koszty do poniesienia przez budżet będzie stał na straży interesów związanych z bezpie- w ciągu najbliższych 10 lat oceniliśmy na 700 mln. czeństwem jądrowym, ochroną radiologiczną i ochro- Szanowni państwo, odpowiedzi na szereg z tych ną obiektów energetyki jądrowej. W koszty związane pytań, które dotyczą szczegółowych analiz i które 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 39

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie eksploatacji energetyki jądrowej. Z uwagi na te za- Gospodarki Hanna Trojanowska strzeżenia, które były zgłaszane w toku prac nad ustawą – oprócz uwag i zastrzeżeń, które były tutaj rzeczywiście wymagają lektury konkretnych zapisów podnoszone, była ona przedmiotem zainteresowania ustawy i ich uzasadnienia, pozwolę sobie mimo szerokich kręgów, również ze strony lobbystów – chcę wszystko przekazać na piśmie, jeśli pani marszałek powiedzieć, że naszą intencją było stworzenie takie- się zgodzi. Natomiast gdyby jeszcze były jakieś bar- go aktu prawnego, który nie dawałby możliwości dzo ważne kwestie do poruszenia teraz, oczywiście uczynienia zarzutu, że uprzywilejowuje którykolwiek bardzo chętnie odpowiem na pytania. Dziękuję bar- z podmiotów. Mamy świadomość – i uważam, że Wy- dzo. (Oklaski) soka Izba jest o tym przekonana – że rozumu tych, którzy będą podejmowali decyzję zasadniczą o tym, kto, kiedy, gdzie i jaką technologią będzie budował Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: elektrownię jądrową na terenie Polski, nie zastąpi żaden, nawet najlepszy, akt prawny. Akt prawny ma Dziękuję uprzejmie, pani minister. stworzyć możliwości i w moim przekonaniu ten akt Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu prawny stwarza możliwości. w Ministerstwie Skarbu Państwa pana Zdzisława Podnosiliście państwo zarzuty w nawiązaniu do Gawlika. systemu grzywien, jaki został przewidziany w ustawie o realizacji inwestycji, traktując to z przymruże- niem oka, pytając, w jaki sposób grzywny nakładane Podsekretarz Stanu na inwestora mogą przyczynić się do godnego zacho- w Ministerstwie Skarbu Państwa wania, które ma zapewnić bezpieczeństwo. Proszę Zdzisław Gawlik: zauważyć, że mówimy o działaniach wykonywanych na etapie realizowania inwestycji. Te grzywny mają Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Oczywiście charakter porządkowy. Mają one zmusić osobę, która odniosę się tylko do kwestii, które są zawarte w pro- przygotowuje inwestycję jądrową, do tego, żeby za- jektowanym akcie prawnym o przygotowaniu i reali- chowała się w sposób stosowny do ustawy i spełniła zacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki ją- oczekiwania państwa, żeby mogła dostarczyć tych drowej oraz inwestycji towarzyszących. Jak wiele informacji, których państwo oczekuje. W żadnym osób zauważyło, ustawa ta ma tworzyć pewne narzę- razie tą ustawą nie zmieniamy pewnych reguł, które dzia, które pozwolą ewentualnie realizować obiekty wynikają wprost z Prawa atomowego, a które już w dziedzinie energetyki jądrowej, i wcale nie przesą- dzisiaj przewidują granice odszkodowania, nakłada- dza o tym, że obiekty energetyki jądrowej będą reali- ją na osoby eksploatujące obiekty jądrowe obowiązek zowane. Dzięki tej ustawie stworzone zostaną ramy ubezpieczania się. Jak państwo być może zauważyli, prawne dla realizacji inwestycji w energetyce jądro- w projektowanym akcie prawnym granica odszkodo- wej, dzięki tej ustawie państwo będzie miało zapew- wania, jakiego można domagać się od osoby eksplo- nioną kontrolę nad realizacją obiektów energetyki atującej obiekt jądrowy, jest podnoszona dwa razy, ze jądrowej i równocześnie ustawa ta wprowadza czy 150 mln specjalnych praw ciągnienia do 300 mln SDR. uwzględnia pewne poszanowanie praw i obowiązków A więc w moim przekonaniu jest tutaj ewidentny po- wobec tych podmiotów, które w jakikolwiek sposób stęp i ten system odpowiedzialności, te granice od- zostaną dotknięte projektowanym aktem prawnym. powiedzialności są tak usytuowane, żeby ewentual- W zasadzie można powiedzieć, że od 1986 r. obiekty nie zagrożonym przez obiekty jądrowe zapewnić energetyki jądrowej już mogą być na terenie naszego bezpieczeństwo. kraju budowane, dlatego że Prawo atomowe z 10 kwiet- Pytacie państwo, na ile ten akt prawny w jakikol- nia 1986 r. stwarzało tego typu możliwości. wiek sposób ma zapewnić możliwość rozpoczęcia Odniosę się do bardzo szczegółowych pytań, któ- eksploatacji obiektu jądrowego w tej mitycznej dacie, re się pojawiały. Czy my tą ustawą nie eliminujemy jaka tu się pojawia, a mianowicie w 2020 r. W moim w taki czy inny sposób któregokolwiek z podmiotów? przekonaniu ta ustawa stwarza szanse i nadzieje na Ta ustawa nie jest dedykowana któremukolwiek to, żeby można było to zrobić. Proszę zauważyć, że z podmiotów, a trudno byłoby mi się zgodzić z zarzu- wprowadzamy mechanizmy mające uprościć system, tem, że przepis art. 22 ust. 3, który określa warunki, który umożliwi inwestorowi wejście w inwestycje. jakie musi spełnić inwestor pretendujący do miana Biorąc pod uwagę pewną oś czasu, decyzja zasadnicza inwestora w energetyce jądrowej, eliminuje podmioty może być wydana najwcześniej w 2013 r. Ale proszę krajowe z uwagi na to, że oczekuje się tam, iż podmiot zauważyć, że w tym mechanizmie podejmowania pretendujący do otrzymania zezwolenia na inwesty- i realizacji inwestycji przewidujemy wydanie decyzji cje w tym zakresie będzie posiadał doświadczenie o pracach przygotowawczych, które pozwolą inwesto- w zakresie eksploatacji bloków energetycznych. Pro- rowi na wcześniejsze wejście, aniżeli to określają szę zauważyć, że tutaj oczekujemy tylko doświadcze- decyzje właściwe, inwestor mógłby je prowadzić. To nia w zakresie eksploatacji bloku energetycznego, powoduje, że w zasadzie zyskujemy chyba dwa lata a wcale nie oczekujemy doświadczenia w zakresie na to, żeby obiekt jądrowy był zrealizowany. A zatem, 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 40 Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie a nie tylko mówili i mieli jakieś plany i marzenia, bo Skarbu Państwa Zdzisław Gawlik wszyscy je mamy. Jeżeli chodzi o kwestię podziału korzyści, to nasza przysłuchując się tym wyliczeniom, myślę, że nie rok filozofia była taka, żeby korzyści uzyskiwały nie tylko 2022, lecz rok 2020 jest aktualny. Oczywiście trzeba gminy, na których bezpośrednio jest zlokalizowana starań również ze strony Izby, żeby ten akt prawny inwestycja, ale i gminy ościenne, które zostaną w po- w jak najszybszym terminie mógł być uchwalony. średni sposób tymi inwestycjami dotknięte. Uwzględ- Jeżeli chodzi o ewentualne inwestycje w energe- niając pewne trudności i kłopoty, uznaliśmy, że taki tyce jądrowej, to przypomnę słowa Bertranda Rus- podział tych korzyści jest najlepszy. Oczywiście w toku sella, że nie ma nic takiego jak obiad za darmo. Spo- prac parlamentarnych niewątpliwie zmiana w tym łeczeństwo za wszystko musi zapłacić. Mamy świa- zakresie będzie mogła być dokonana. domość, że siły natury w ręku człowieka mogą wy- I tutaj jedna uwaga. Pozwólcie państwo, że odnio- rządzić komuś szkody, które określane są mianem sę się wprost do wypowiedzi jednej z pań posłanek, szkód wielkich. Pracując nad tym, zajmując się wszyst- pani Anny Paluch, która mówiła o art. 27 i o decyzji kimi źródłami energii, o tych szkodach trzeba pamię- wojewody. Pani poseł, dzisiaj jest tak – pewnie zna- tać. A mamy również pewnie wszyscy świadomość komicie pani zna system pozyskiwania nieruchomo- tego, że jest źródło, które w zasadzie nie było i nie ści na cele publiczne – że cały system jest kontrolo- jest okiełzane przez człowieka, a którym jest woda. wany przez sąd administracyjny. Ale sąd administra- Nie wiem, czy to źródło energii nie stwarza czasem cyjny może badać tylko stronę formalną postępowa- większego niebezpieczeństwa dla społeczeństwa. Ale nia, czyli w konsekwencji to, czy procedury są zacho- na temat kwestii mniej czy bardziej bezpiecznych wane, czy biegli zrobili to jak trzeba, czy terminy źródeł energii nie chciałbym w tym momencie dys- zostały zachowane. Proszę zauważyć, że nie możemy, kutować. obywatele właściciele, pozbawieni takiego prawa, ba- Pojawiło się pytanie, dlaczego w tej ustawie nie dać w tym systemie, który mamy, i kontrolować wy- wzmiankujemy na temat referendum. Referendum sokości odszkodowania. W tym modelu, który propo- może odbyć się na zasadach ogólnych i w stosownym nujemy… czasie. Gdyby Wysoka Izba uznała – i tutaj zdania (Poseł Anna Paluch: Nie ma prawa upominać się były podzielone – że takie narzędzie jest potrzebne, o należne odszkodowanie.) to niewątpliwie zostanie ono przez państwa zastoso- Nie ma prawa. Wprowadzamy po raz pierwszy tę wane. Myślę jednak, że nie powinniśmy zastanawiać regulację, nawiązując do rozwiązań z okresu między- się, tak jak było to wspominane, jeśli chodzi o ocze- wojennego, z 1934 r., i odchodzimy od trybu postępo- kiwania, które się pojawiały, że będziemy dyskuto- wania administracyjnego, wyposażając obywatela wać nad tym, czy w ogóle ustawa, która umożliwi w prawo do dochodzenia odszkodowania na poziomie realizację obiektów energetyki jądrowej, jest potrzeb- sądu powszechnego. A więc inaczej niż dotychczas, na, czy niepotrzebna. Jeżeli chcemy dyskutować, to kiedy mógł on tylko dyskutować w kwestii tego, czy powinniśmy dyskutować nad tym, gdzie, kiedy i jaką procedura była zachowana, może on też kwestiono- technologią obiekt ma być zrealizowany. Oczywiście wać odszkodowanie przyznane mu przez biegłych jest pytanie do Wysokiej Izby, jakiego typu charakter wyznaczonych przez wojewodę. Dzięki temu zabiegowi to referendum miałoby mieć. Ale na pewno podejmie- tak jak w okresie międzywojennym obywatela właści- cie państwo najlepszą decyzję. Padały zarzuty co do ciela wyposażamy w narzędzia, których do tej pory nie niedoceniania pewnych osób, które powinny być wy- miał. I to jest to novum. Uważam, że to jest znaczny mienione jako najbardziej zasłużone w realizacji postęp, jeżeli chodzi o pozyskiwanie nieruchomości na energetyki jądrowej. Przypomnę tylko preambułę tej cele publiczne, którego do tej pory w Polsce mimo ustawy, bo jak niewiele aktów prawnych, ta ustawa 20 lat transformacji, mówienia o upodmiotowieniu z 10 kwietnia 1986 r. była opatrzona preambułą, właściciela nie było. W żadnym akcie prawnym tego o treści następującej: „Uznając potrzebę pokojowego nie dostrzegam. W 1934 r. w rozporządzeniu oczywi- wykorzystywania energii atomowej w różnych dzie- ście takie narzędzia były. Zresztą w Europie taki sys- dzinach życia w procesie gospodarczego rozwoju kra- tem pozyskiwania nieruchomości na cele publiczne… ju oraz w celu zapewnienia ochrony życia, zdrowia (Poseł Anna Paluch: W ustawie drogowej jest tak, i mienia obywateli, a także środowiska przed zagro- że można upominać się o odszkodowanie.) żeniem, jakie może powodować korzystanie z tej Pani poseł, chyba nie jest tak, ale nie chcę o tym energii, stanowi się, co następuje”, a więc Prawo ato- dyskutować. Chyba nie jest tak, ale nie dyskutujemy. mowe. A więc od 1986 r. tych, którzy uznawali, że Myślę, że będzie odpowiedni czas na dyskusję, żeby pewnie trzeba coś zrobić, było bardzo wielu, tylko, zweryfikować, czy tak jest. Wedle mojej wiedzy tak jak się okazuje, pewnie nie zrobili. Nie chciałbym nie jest. Ale to jest kwestia zupełnie odrębna. nikogo wymieniać, bo wymienienie jakiegokolwiek Odniosłem się tu bezpośrednio do tego z uwagi na nazwiska sprawi, że ktoś inny może poczuć się w ja- to, że stwierdziła pani, że jest to krok wstecz w sto- kikolwiek sposób urażony. Myślę, że wszyscy powin- sunku do tego, co do tej pory było. Wedle naszych niśmy oceniać tych, którzy coś robią i coś zrobili, ocen jest to zupełnie coś innego i tak powinno być to 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej 41

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie tyki jądrowej. To użytkowanie wieczyste być może Skarbu Państwa Zdzisław Gawlik – bo nie zawsze inwestor może być zainteresowany pozyskaniem nieruchomości na podstawie takiego rozumiane, i tak to zostanie przyjęte, jestem o tym tytułu – będzie pewną korzyścią z powodu tańszego przekonany. uzyskiwania nieruchomości pod inwestycję, ale rów- Jeżeli chodzi o pytanie o odpowiedzialność pań- nocześnie proszę zauważyć, że mamy tu kontrolę stwa za wydanie decyzji, to są zasady ogólne, przepis i rentę z tytułu oddania nieruchomości, jaką będzie art. 417 Kodeksu cywilnego będzie rozstrzygał kwe- uzyskiwał Skarb Państwa czy odpowiednio jednostki stie wydania decyzji i skutków jej wydania. Jeżeli samorządu terytorialnego. chodzi o zbieg różnych decyzji wydawanych na pod- Pytali państwo o właściwego wojewodę. Dlaczego stawie przepisów o realizacji inwestycji i decyzji wy- kryterium tego wyboru była powierzchnia nierucho- dawanych z innego tytułu, to ta ustawa przyznaje mości. Wydaje nam się, że jest to najbardziej obiek- pierwszeństwo decyzjom, które są wydawane na pod- tywne kryterium, które można zastosować, i dla wy- stawie ustawy o realizacji obiektu jądrowego. Gdyby eliminowania tych konﬂiktów w art. 4 ust. 3 takie było tak, że wystąpi pewna sprzeczność, kolizja z pla- kryterium zostało zaproponowane. nami zagospodarowania przestrzennego, to pierw- Jeżeli chodzi o skutki wydania odmownej decyzji szeństwo ta ustawa przyznaje decyzjom wydawanym lokalizacyjnej, to poniesie je sam zainteresowany – na podstawie dyskutowanego dzisiaj projektu aktu inwestor, który podejmie pewne starania. Ponadto prawnego. wszystkie koszty wejścia na teren będą obciążały in- Jeżeli chodzi o kwestię technologii, to były tutaj westora. Trudno mi wypowiadać się na temat pod- przedstawiane obawy, czy wybrana technologia nie noszonych kwestii dotyczących sum gwarancyjnych będzie wynikiem potrzeb państwa w zakresie oszczę- itd. Jeżeli autor pytania miał na myśli odszkodowa- dzania itd. Technologię wybiera inwestor, a państwo nie, to rozstrzyga to Prawo atomowe. na etapie wydawania zasadniczej decyzji ma prawo Zdaję sobie sprawę z podnoszonego zarzutu, że zdecydować i ocenić, czy technologia zaproponowana wprowadziliśmy pewien rygoryzm co do możliwości przez inwestora jest wystarczająco dobra do zapew- odwołania się od decyzji w porównaniu z przepisami nienia bezpieczeństwa. W moim przekonaniu pań- K.p.a., ale utrzymywanie 10-letnich terminów na od- stwo musi tutaj dokładnie wyważyć to przy podejmo- wołanie się od pewnych decyzji mogłoby sprawić, że waniu decyzji, zważywszy na subsydiarną odpowie- moment realizacji tej inwestycji można by rozciągać dzialność państwa przewidzianą przepisami Prawa w nieskończoność. W zasadzie trudno byłoby na osi atomowego. Bezpieczeństwo powinno być prioryte- czasu usytuować pewne zdarzenia, które mogą spra- tem przy podejmowaniu decyzji. wić, że kiedyś ta elektrownia atomowa w Polsce zo- Pojawiają się zarzuty, że pracuje się nad przygo- stanie wybudowana. towaniem obiektów w dziedzinie energetyki jądrowej. Nie chcę wypowiadać się na temat prywatyzacji Skoro oczekujemy, że obiekty w energetyce jądrowej ENEA, bo akurat to – tak myślę – to zupełnie inne będą realizowane jak najwcześniej, trudno wstrzy- pole do dyskusji, na inną okazję. mywać jakiekolwiek prace, skoro pewna polityka, Podnoszone były tutaj również kwestie dotyczące pewne założenia zostały przyjęte. Wszyscy mamy tego, że jakoby po macoszemu traktujemy rodzinne świadomość generalnie potrzeby dokonywania pew- ogrody działkowe. Proszę zauważyć, że nie. Kwestie nych inwestycji w dziedzinie energetyki. Trudno eliminowania pewnych przepisów z ustawy o rodzin- więc, żeby inwestor, dlatego że jest inwestorem pol- nych ogrodach działkowych dotyczą konieczności skim, z góry nie podejmował pewnych działań i de- uzyskiwania zgód Polskiego Związku Działkowców, cyzji. Gdyby okazało się, że nic nie może robić, tylko ochrony wegetacyjnej roślin itd. Odszkodowania za- ma czekać na nowe rozwiązania, od razu byłby pew- pewnia obowiązujący akt prawny na nie gorszych nie skazany na niepowodzenie. warunkach niż obecnie. Pojawiły się również pytania, dlaczego w przypad- Myślę, że najważniejsze kwestie, które były przez ku pozyskiwania nieruchomości w drodze wywłasz- czania Skarb Państwa ponosi konsekwencje w zakre- państwa podnoszone, starałem się uwzględnić i od- sie odszkodowań. Trudno wyobrazić sobie na podsta- powiedzieć na pytania. Jeżeli ktoś z państwa jest wie istniejącego prawa – ustawy o gospodarce nieru- niezadowolony, to jestem do dyspozycji. Dziękuję bar- chomościami z 1997 r. – żeby ktoś inny niż Skarb dzo. (Oklaski) Państwa czy jednostka samorządu terytorialnego pozyskiwał nieruchomość na cele publiczne w inny sposób niż na zasadach ogólnych. Są zasady. Oczywi- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: ście proszę zważyć, że przygotowaliśmy pewne mechanizmy, które pozwalają również wprowadzić do- Dziękuję, panie ministrze. ) datkowy mechanizm kontroli nad tymi nieruchomo- Zamykam dyskusję* . ściami. Zakładamy, że nieruchomości, które są pozy- Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezy- skane przez państwo pod budowę obiektów energe- dium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy tyki jądrowej, będą oddawane w określonym trybie w użytkowanie wieczyste podmiotowi, inwestorowi, *) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za- który będzie realizował obiekty w dziedzinie energe- łączniku nr 1. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 42 Projekt ustawy o zmianie ustawy o państwowych instytucjach filmowych

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Sylwestra Pawłowskiego. projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo atomowe oraz o zmianie niektórych innych ustaw, zawarty w druku nr 3939, oraz rządowy projekt ustawy o przygotowaniu Poseł Sprawozdawca i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki Sylwester Pawłowski: jądrowej oraz inwestycji towarzyszących, zawarty w druku nr 3937, do Komisji Nadzwyczajnej, która zo- Dziękuję. stanie powołana, w celu rozpatrzenia. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W dyskusji zgłoszono wniosek o skierowanie tych W imieniu Komisji Kultury i Środków Przekazu projektów ustaw do Komisji Gospodarki oraz do Ko- mam zaszczyt przedłożyć Wysokiej Izbie sprawozda- misji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych nie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy i Leśnictwa w celu rozpatrzenia. o państwowych instytucjach filmowych, zawarte w dru- Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy ku nr 3951. w bloku głosowań. Panie i Panowie Posłowie! Ustawa z dnia 16 lipca Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka przed- 1987 r. o państwowych instytucjach firmowych, w związ- łożyła sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy ku ze zmianami, jakie następują w tym obszarze o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii kultury, traci swoje merytoryczne znaczenie. Z 64 oraz niektórych innych ustaw. Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom artykułów zachowało się 26, pozostałe zostały uchy- doręczone w druku nr 3980. lone. Ustawa swoim zakresem obejmuje 11 państwo- W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii wych instytucji filmowych, które nie zostały zlikwi- Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjął decyzję dowane lub skomercjalizowane do dnia 31 grudnia o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmu- 2010 r., zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. jący rozpatrzenie tego sprawozdania. 26a. W związku z upływem terminu, w którym in- Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził stytucje filmowe powinny zakończyć swoją działal- zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sej- ność w dotychczasowej formule prawnej, pojawił się mu oraz w dyskusji nad tym punktem wysłuchał projekt nowelizacji przedmiotowej ustawy, który zo- 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół. stał zawarty w druku nr 3871. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Komisja Kultury i Środków Przekazu na swoim Sejm propozycję przyjął. 152. posiedzeniu w dniu 16 marca 2011 r. przeprowa- Sprzeciwu nie słyszę. dziła pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o sta- ustawy o państwowych instytucjach filmowych. nowiskach Senatu w sprawie ustaw: Projekt zakłada wydłużenie o kolejne dwa lata, do — Prawo probiercze, 31 grudnia 2012 r., okresu przewidzianego na komer- — o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym cjalizację lub likwidację państwowych instytucji fil- oraz ustawy o kierujących pojazdami, mowych. Projekt wprowadza również możliwość — o zmianie ustawy o systemie oceny zgodności przekształcenia państwowej instytucji filmowej w in- wyrobów przeznaczonych na potrzeby obronności stytucję kultury. Uprawniony do tego przekształce- i bezpieczeństwa państwa, nia byłby minister właściwy do spraw kultury i ochro- — o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych ny zabytków. Czyniłby to na podstawie ustawy z dnia oraz niektórych innych ustaw. 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadze- Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom niu działalności kulturalnej. Projekt zakłada, że po- doręczone odpowiednio w drukach nr 3996, 3999, stępowania w sprawie likwidacji państwowych insty- 4010 i 4003. tucji filmowych wszczęte z inicjatywy ministra wła- W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii ściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa na- Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjął decyzję rodowego i niezakończone przed dniem wejścia w życie o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obej- mujące rozpatrzenie tych sprawozdań. projektowanej ustawy są prowadzone według przepi- Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyraził sów dotychczasowych. zgodę na zastosowanie art. 54 ust. 5 regulaminu Sej- Podczas dyskusji posłowie uznali zasadność mu oraz w dyskusjach nad tymi punktami wysłuchał przedłożonej ustawy nowelizującej ustawę o instytu- 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół. cjach filmowych i przychylili się do zawartych w niej Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że rozstrzygnięć. Zmianie uległ jedynie art. 3 omawia- Sejm propozycję przyjął. nej dzisiaj ustawy, który wstępnie zakładał, że wej- Sprzeciwu nie słyszę. dzie ona w życie po dwumiesięcznym okresie vacatio Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3. po- legis. Posłowie uznali, że ten okres może zostać skró- rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kul- cony, a im szybciej ustawa wejdzie w życie, tym bę- tury i Środków Przekazu o rządowym projekcie dzie lepiej dla przedmiotu, którego ustawa dotyczy, ustawy o zmianie ustawy o państwowych insty- i dla możliwości wcześniejszego przystąpienia do ewen- tucjach filmowych (druki nr 3871 i 3951). tualnych przekształceń państwowych instytucji kul- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o państwowych instytucjach filmowych 43

Poseł Sprawozdawca Sylwester Pawłowski z uzyskanych przychodów koszty działalności i zobowią- zania. Stan prawny w dziedzinie, której ma dotyczyć tury, stąd też zaproponowali, by ustawa weszła w życie projektowana ustawa, reguluje właśnie ustawa z 16 lip- po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. ca 1987 r. o państwowych instytucjach filmowych. Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Pano- W wyniku proponowanej nowelizacji mają ulec wie Posłowie! Komisja Kultury i Środków Przekazu zmianie następujące rozwiązania prawne. Okres rekomenduje Wysokiemu Sejmowi projekt rządowy przewidziany na komercjalizację lub likwidację pań- z poprawką dotyczącą terminu wejścia ustawy w ży- stwowych instytucji filmowych ma zostać wydłużony cie. Dziękuję bardzo. (Oklaski) o dwa lata i ma być wprowadzona możliwość prze- kształcania państwowych instytucji filmowych w instytucje kultury. Potrzebna jest zmiana tego przepi- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: su, która pozwoli na przedłużenie wskazanego terminu o dwa lata, tak aby uzyskać czas na planowe Dziękuję uprzejmie panu posłowi. przeprowadzenie ewentualnych przekształceń wła- Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po- snościowych państwowych instytucji filmowych na rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad- podstawie koniecznych, ale i długotrwałych analiz czeń w imieniu klubów i kół. i studiów prawno-finansowych, które umożliwią wy- Otwieram dyskusję. bór formy przekształceń korzystnej ekonomicznie, Proszę panią posłankę Monikę Wielichowską niepowodującej szkody dla funkcjonowania kinema- o zabranie głosu w imieniu klubu Platforma Oby- tografii i pozwalającej zachować dorobek tych insty- watelska. tucji, w tym ich potencjał twórczy oraz techniczny. Aktualny stan prawny nie pozwala na przekształce- nia państwowej instytucji filmowej w instytucję kul- Poseł Monika Wielichowska: tury. Państwowe instytucje filmowe mogą być jedynie komercjalizowane bądź likwidowane. W przy- Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! padku niektórych instytucji zasadne jest ich prze- W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Oby- kształcenie w instytucję kultury, która umożliwi watelska mam zaszczyt przedstawić nasze stanowi- efektywniejszą realizację mecenatu ministra właści- sko wobec sprawozdania Komisji Kultury i Środków wego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa naro- Przekazu o rządowym projekcie ustawy o zmianie dowego w dziedzinie produkcji filmów. Obecnie me- ustawy o państwowych instytucjach filmowych. cenat ten jest wykonywany m.in. za pośrednictwem Aby określić potrzeby oraz cel uchwalenia projek- państwowych instytucji filmowych, które ze względu towanej ustawy, zawartej w drukach nr 3871 i 3951, na dużą samodzielność, która wynika z art. 20 ust. należy odnieść się do aktualnego stanu stosunków 1 ustawy o państwowych instytucjach filmowych, społecznych oraz prawnych w dziedzinie, której do- swobodnie kształtują swoją politykę repertuarową. tyczyć ma nowelizowana ustawa. Nowelizacja ma W przypadku instytucji kultury, które są finansowa- dotyczyć kinematografii, w której to dziedzinie dzia- ne przez organizatora, zgodnie z art. 12 ustawy o or- łalność prowadzą aktualnie zarówno jednostki sek- ganizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, tora finansów publicznych, Polski Instytut Sztuki minister właściwy do spraw kultury i ochrony dzie- Filmowej, państwowe instytucje filmowe, instytucje dzictwa narodowego posiada na bieżąco wpływ na kultury, jak i podmioty spoza tego sektora w różno- rodzaj filmów produkowanych przez te instytucje. rodnych formach prawnych. Panie Ministrze! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od 1989 r., czyli od czasu transformacji ustrojo- W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Oby- wej, do chwili obecnej jesteśmy świadkami trwające- watelska mam zaszczyt pozytywnie odnieść się do go procesu stopniowego zmniejszania się udziału niniejszego rządowego projektu ustawy. Dziękuję. sektora publicznego w kinematografii, tak w jej czę- (Oklaski) ści zajmującej się produkcją filmów, jak i w sferze ich dystrybucji oraz rozpowszechniania. Maleje przy tym liczba państwowych instytucji filmowych, które do- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: celowo mają w ogóle zniknąć jako szczególna prawna forma organizacyjna prowadzenia działalności w za- Dziękuję, pani poseł. kresie produkcji i opracowywania filmów. Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Dziedzi- Obecnie istnieje 11 państwowych instytucji filmo- czaka, który przedstawi stanowisko klubu Prawo wych, w tym jedna w upadłości, które są państwowy- i Sprawiedliwość. mi osobami prawnymi, powołanymi do produkcji i opracowywania filmów, utworzonymi na podstawie ustawy z 16 lipca 1987 r. o państwowych instytucjach Poseł Jan Dziedziczak: filmowych, a ich organem założycielskim jest minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ustawa, narodowego. Państwowe instytucje filmowe prowa- nad którą w tej chwili debatujemy, jest ustawą po- dzą samodzielną gospodarkę finansową, pokrywając trzebną. Cieszymy się, że wpłynęła ona do laski mar- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 44 Projekt ustawy o zmianie ustawy o państwowych instytucjach filmowych

Poseł Jan Dziedziczak Poseł Tadeusz Sławecki: szałkowskiej teraz, a nie za kilka miesięcy, bo mimo Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! że debatujemy nad nią prawie w ostatniej chwili, to Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Pol- jeszcze tych kilka miesięcy do 31 grudnia zostało. skiego Stronnictwa Ludowego wobec sprawozdania Bardzo mnie to cieszy, dlatego że instytucje, o któ- Komisji Kultury i Środków Przekazu o rządowym rych mówimy, są niczym perła polskiej kultury, ich projekcie ustawy o zmianie ustawy o państwowych dorobek, ich dzieła są niekiedy zdaniem twórców – ja instytucjach filmowych. Przypomnę, że prace nad tą do tego zdania się dołączam – na poziomie świato- ustawą trwają niejako równolegle z pracami nad wym. Dzieła, które powstały w tych instytucjach, ustawą o prowadzeniu działalności kulturalnej. były dziełami, które zdobywały nagrody na różnych Panie ministrze, w podkomisji jesteśmy już na fi- festiwalach, zmieniały sposób myślenia wielu Pola- niszu prac, więc wydawałoby się, że można byłoby ich ków o świecie, ale też wielu osób o Polsce, poza gra- wyniki włączyć do tamtej ustawy. Uznano jednak, że nicami naszego kraju. W związku z tym musimy potrzebna jest oddzielna ścieżka legislacyjna, stąd też zrobić wszystko, żeby ten dorobek, ten kapitał nie dzisiaj debatujemy nad tą ustawą. został zmarnowany, nie został roztrwoniony. Popie- Mój klub uważa – co określono w uzasadnieniu ramy zatem ten projekt ustawy, popieramy te dodat- projektu ustawy – że potrzebna jest zmiana przepi- kowe dwa lata na przygotowanie zmian, które propo- sów art. 26a pkt 3 ustawy o państwowych instytu- nuje rząd, popieramy możliwość przekształcenia cjach filmowych z 31 grudnia 2010 r. i przedłużenie państwowych instytucji filmowych w instytucje kul- wskazanego terminu. Tutaj rząd zaproponował 2 lata tury. Szkoda, że tak późno, ale cieszę się, że tym ra- – do 31 grudnia 2012 r. Myślę, że nadszedł czas na zem się to uda. Miejmy nadzieję, że tym razem zdą- pewną analizę, na pewne zastanowienie się i refleksję żymy i nie dojdzie do kompromitacji, nie pojawi się nad tymi instytucjami, które są tak ważne dla naszej niebezpieczeństwo likwidacji tych instytucji oraz kultury narodowej. zmarnowania ich dorobku. Tak więc klub Prawo Przypomnę, że chodzi tutaj o tak zasłużone pla- i Sprawiedliwość popiera projekt ustawy rządowej. cówki jak wytwórnie filmów dokumentalnych i fabu- Dziękuję. (Oklaski) larnych, chociażby Wytwórnię Filmów Oświatowych i Programów Edukacyjnych w Łodzi czy Studio Fil- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: mów Rysunkowych w Bielsku Białej. Mam nadzieję, że część z tych placówek pozostanie instytucjami Dziękuję panu posłowi. państwowymi. Chodzi tutaj przede wszystkim o ich Głos zabierze pan poseł Tomasz Kamiński w imie- zasoby archiwalne. Przecież zasoby Wytwórni Fil- niu klubu Sojusz Lewicy Demokratycznej. mów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie stanowią nasze dziedzictwo narodowe. Na przykład Poseł Tomasz Kamiński: jeśli chodzi o chociażby wytwórnie filmów dla dzieci, jest wiele filmów, które są znane na całym świecie, Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! a logo Bolka i Lolka, Misia Uszatka czy innych są po W imieniu Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demo- prostu bardzo poszukiwane i znane nawet w Japonii kratycznej pragnę przedstawić stanowisko w sprawie czy w innych krajach. Tak więc po prostu nie należy sprawozdania Komisji Kultury i Środków Przekazu tego komercjalizować. Ktoś powie: spróbujmy nie ko- o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pań- mercjalizować Misia Uszatka. Tu jednak nie chodzi stwowych instytucjach filmowych (druk nr 3871). po prostu o takie rozumowanie. Zasoby tych instytu- Omawiana ustawa dotyczy 11 państwowych in- cji, tych wytwórni są naszym dobrem ogólnonarodo- stytucji filmowych, z czego jedna jest w upadłości, wym. Nie oznacza to jednak, że dzisiaj nie powstają a omawiane zmiany dotyczą dwóch obszarów – mówił nowe wytwórnie filmowe i że nie powinny powsta- o tym poseł sprawozdawca – a więc wydłużeniu o dwa wać. Całkiem dobrze radzą sobie one na naszym lata okresu przewidzianego na komercjalizację lub trudnym rynku filmowym. likwidację państwowych instytucji filmowych oraz Pamiętam dyskusję na temat utworzenia Polskiego wprowadzenia możliwości przekształcenia państwo- Instytutu Sztuki Filmowej. Myślę, że ta decyzja była wych instytucji filmowych w instytucje kultury. Ta dosyć trafna. Wtedy również zastanawiano się, czy ustawa nie budziła kontrowersji, w związku z tym pieniądze państwowe powinny być kierowane do ta- Sojusz Lewicy Demokratycznej będzie głosował za jej kiej instytucji i czy powinny ją wspierać czy nie. Dzisiaj przyjęciem. Dziękuję. (Oklaski) sami korzystamy praktycznie co tydzień z zaproszeń Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej na projekcje bar- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: dzo ciekawych filmów, które są w pewnym sensie do- towane czy wspierane przez tę instytucję. Dziękuję panu posłowi. Kończąc, chciałbym, tak jak moi poprzednicy, po- W imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowe- informować, że mój klub poprze projekt ustawy w wer- go głos zabierze pan poseł Tadeusz Sławecki. sji zawartej w sprawozdaniu Komisji Kultury i Środ- Proszę, panie pośle. ków Przekazu. Dziękuję. (Oklaski) 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o państwowych instytucjach filmowych 45

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: niewyjaśniony status nie stanowi zagrożenia dla tej substancji, będącej niejednokrotnie dziedzictwem Dziękuję panu posłowi. narodowym? I pytanie, powiedziałabym, retoryczne: Do zadania pytań zapisało się ośmioro pań i pa- Dlaczego rząd permanentnie spóźnia się i nie docho- nów posłów. wuje terminów określonych w ustawach? To jest ko- Czy ktoś chciałby się jeszcze zapisać do zadania lejny znak niezborności, braku kompetencji do rzą- pytania? dzenia. To nie jest pierwszy przypadek. Tydzień temu Nie widzę. debatowaliśmy w tej Izbie na temat zmiany ustawy Zamykam listę. ustanawiającej program wieloletni budowy zbiornika Czas na zadanie pytania – 1 minuta. Świnna Poręba, w której to ustawie zmieniającej rząd Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Piotr Stan- zastosował trik prawny z poprzedniej epoki, to zna- ke, Prawo i Sprawiedliwość. czy wejście zmiany z mocą wsteczną. Naprawdę, mam wrażenie, że to jest pewnego rodzaju kompro- mitacja. (Oklaski) Poseł Piotr Stanke: (Poseł Jan Kulas: Nie mieszajmy pojęć.)

Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jak czytamy w uzasadnieniu przedłożonego przez Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: rząd projektu, celem tego zabiegu, czyli wprowadzenia zmian, jest uzyskanie czasu na planowe przepro- Dziękuję. wadzenie ewentualnych przekształceń własnościo- Głos zabierze pan poseł Grzegorz Sztolcman, wych państwowych instytucji filmowych na podsta- Platforma Obywatelska. wie koniecznych, ale i długotrwałych, analiz i studiów Bardzo proszę. prawno-finansowych umożliwiających wybór formy przekształceń korzystnej ekonomicznie, niepowodu- jącej szkody dla funkcjonowania kinematografii i po- Poseł Grzegorz Sztolcman: zwalającej zachować dorobek tych instytucji, w tym ich potencjał twórczy i techniczny. Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dalej czytamy, że wydłużenie terminu przewi- Potrzeba tej ustawy wynika z konieczności wydłuże- dzianego na przekształcenia własnościowe państwo- nia o 2 lata czasu na skomercjalizowanie państwo- wych instytucji filmowych jest konieczne również wych instytucji filmowych. Ten proces jest długo- z powodu długotrwałych postępowań regulujących trwały z różnych przyczyn, ale myślę, że jedną z głów- stan prawny nieruchomości znajdujących się we wła- nych przyczyn jest nieuregulowany stan prawny daniu państwowych instytucji filmowych. Przynajm- nieruchomości będących we władaniu tych instytucji. niej w teorii rząd wydaje się rozumieć złożoność pro- Stawiam następujące pytanie: W ilu instytucjach blemu i delikatną materię, jakiej projekt dotyczy. z owych 11 instytucji ten stan jest już uregulowany Rodzi się jednak pytanie: Czy ze względu na tę wła- w stu procentach, a w ilu wymaga jeszcze uregulowa- śnie złożoność wystarczy określony w projekcie ho- nia i w jakim procencie? Dziękuję bardzo. (Oklaski) ryzont czasowy? Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Dziękuję panu posłowi. Dziękuję panu posłowi. Głos ma pan poseł Mirosław Pawlak, Polskie Głos zabierze pani posłanka Anna Paluch, Prawo Stronnictwo Ludowe. i Sprawiedliwość.

Poseł Mirosław Pawlak: Poseł Anna Paluch: Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Dziękuję bardzo, pani marszałek. Zadania instytucji kultury mogą być zgoła odmienne, Panie ministrze, jaki jest po 31 grudnia 2010 r. co zdarza się nierzadko, od zadań instytucji filmo- status instytucji filmowych, skoro, jak zresztą można wych. Jakie zatem przesłanki muszą lec u podstaw to przeczytać w uzasadnieniu, zgodnie z art. 26a pkt dokonania stosownego przekształcenia? Pytanie dru- 3 ustawy o państwowych instytucjach filmowych do gie: Proszę pana ministra o wymienienie kilku po- dnia 31 grudnia 2010 r. instytucje te muszą zostać trzeb państwa wynikających z zadań upowszechnia- skomercjalizowane lub musi zostać podjęta decyzja nia kultury filmowej. Pytanie trzecie: Czy propozycja o ich likwidacji? Przewidziany termin minął 3 mie- ustania działalności ogólnego zebrania pracowników siące temu. Przedmówcy wyręczyli mnie w wylicza- i rady pracowniczej nie wpłynie ujemnie na sytuację niu aktywów, jakie są w tych instytucjach. Czy ten w taki sposób, że organ państwa przestanie liczyć się 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 46 Projekt ustawy o zmianie ustawy o państwowych instytucjach filmowych

Poseł Mirosław Pawlak Chciałbym też zapytać o konsultacje społeczne, ale nie tylko w kontekście rad pracowniczych, rad z głosem środowiska i wsłuchiwać się w głos środo- nadzorczych, ale także w kontekście menedżerów wiska. I ostatnie pytanie: Czy nieuregulowanie sy- zarządzających państwowymi jednostkami kultury, tuacji prawnej nieruchomości jako składnika mienia jakie było stanowisko tych jednostek wobec tej nowe- państwowej instytucji ﬁlmowej nie będzie stanowiło lizacji i 2-letniego okresu przekształcenia. Dziękuję prawnej przeszkody w dokonaniu komercjalizacji? za uwagę. (Oklaski) Dziękuję. (Oklaski)

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Dziękuję panu posłowi. Dziękuję panu posłowi. Głos ma pan poseł Łukasz Zbonikowski, Prawo Głos zabierze pan poseł Andrzej Jaworski, Prawo i Sprawiedliwość. i Sprawiedliwość.

Poseł Andrzej Jaworski: Poseł Łukasz Zbonikowski:

Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W § 1 w pkt 5 Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! czytamy, że z dniem utworzenia państwowej instytu- Mamy do czynienia z kolejną już ustawą, która doty- cji kultury ustaje działalność ogólnego zebrania pra- czy sytuacji związanej z tym, że rząd z czymś nie wy- cowników i rady pracowniczej w państwowej insty- robił się, czegoś nie wykonał, od kilku miesięcy wła- tucji filmowej. Dyrektor państwowej instytucji filmo- ściwie łamie prawo, ponieważ nie wykonuje tego, do wej pełni funkcję do czasu powołania dyrektora czego ustawa go zobowiązuje, a więc daje sobie nowy państwowej instytucji kultury. Pytanie jest krótkie: czas, przedłuża czas na pewne regulacje. Czy tego typu zapisy i w ogóle te zmiany były kon- W związku z tym pytania. Dlaczego rząd nie zdą- sultowane z radami pracowniczymi? Czy są stanowi- żył z przekształceniami własnościowymi do końca ska związków zawodowych czy rad pracowniczych zeszłego roku? Skąd wynika to opóźnienie? Czemu działających w tych instytucjach i jakie było ich sta- odpowiednio wcześnie nie zabrano się za uregulowa- nowisko w tej sprawie? Dziękuję ślicznie. nie kwestii prawnych i własnościowych? Jaka jest pewność, że obecnie działające państwowe instytucje filmowe zostaną zamienione w instytucje kultury, Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: a ich pracownicy zachowają swoje miejsca pracy, skoro w uzasadnieniu projektu ustawy mówi się o tym, Dziękuję panu posłowi. że minister będzie mógł zarządzić takie przekształ- Głos ma pan poseł Jan Kulas, Platforma Obywa- cenie, biorąc pod uwagę potrzeby państwa wynikają- telska. ce z zadań z zakresu upowszechniania kultury filmowej oraz uwzględniając warunki finansowe, ekonomiczne, organizacyjne (Dzwonek) i techniczne nie- Poseł Jan Kulas: zbędne do funkcjonowania tworzonej państwowej instytucji kultury, czyli zawsze będzie mógł odpowie- Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! dzieć, że nie ma środków na stworzenie tego typu Chciałbym dołączyć się do tej debaty w trosce o na- instytucji, co jest bardzo realne, biorąc pod uwagę to, rodowe dziedzictwo kultury, bo taki jest sens tej usta- że maleje wielkość środków przeznaczanych na kul- wy. Jako poseł pomorski mam doświadczenia z wielu turę. Dziękuję. (Oklaski) instytucji filmowych. Video Studio Gdańsk jest kapi- talnym przykładem instytucji, która troszczy się o uniwersalne dziedzictwo „Solidarności”. To jest dobry przykład. Myślę, że także tu, w Warszawie, Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: często oglądamy polskie filmy. Polski Instytut Sztu- ki Filmowej to jest kolejny przykład instytucji, która Dziękuję panu posłowi. odgrywa ważną, użyteczną rolę. Przechodzę do py- Głos ma pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Sojusz tań do pana posła sprawozdawcy, bo rozmawiamy Lewicy Demokratycznej. dzisiaj o państwowych instytucjach filmowych. Nie ma pana posła. Chciałbym zapytać, bo może nie dosłyszałem, jakim Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer- stosunkiem głosów została przyjęta ta ustawa w Ko- pana. misji Kultury i Środków Przekazu? Proszę o zabranie głosu ministra kultury i dzie- (Głos z sali: Dwa do jednego.) dzictwa narodowego pana Bogdana Zdrojewskiego. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o państwowych instytucjach filmowych 47

Minister które na szczęście zakończyły się, dotyczyły tych ze- Kultury i Dziedzictwa Narodowego społów filmowych, które zostały zlokalizowane przy Bogdan Zdrojewski: ulicy Puławskiej, gdzie jest położony wielofunkcyjny obiekt o jeszcze do niedawna nieuregulowanym w ogó- Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przede wszyst- le stanie prawnym. W obiekcie tym lokale przepla- kim chcę podziękować i za dobre tempo pracy, i za tały się między sobą, w związku z tym doprowadze- zgodę dotyczącą tego sprawozdania, które jest efek- nie do prawidłowych podziałów także tych lokali tem pracy Komisji Kultury i Środków Przekazu. i przypisanie ich do określonej części gruntu było A teraz kilka wyjaśnień. Pierwsze wyjaśnienie naprawdę wielkim wysiłkiem, zostało jednak prze- dotyczy terminów i pewnych elementów składających prowadzone z pozytywnym skutkiem. Chcę państwu się na tę ustawę, która do tej pory obowiązywała. powiedzieć, że wykonywałem te czynności z myślą Otóż chcę powiedzieć, że w roku 2007, pod koniec, bo o przyszłości, a nie tylko o rozwiązaniu bieżącego w listopadzie, obejmując funkcję ministra kultury, problemu, bo najczęściej wykupywałem grunty i obiek- zastałem taką oto sytuację – od trzech lat obowiązy- ty po to, aby doprowadzić do takiej sytuacji, że mi- wała już ustawa, ale żaden zespół filmowy nie został nisterstwo kultury będzie właścicielem większej nią objęty, żaden przez trzy lata. Podjąłem decyzję całostki, większej części z przypisanym i uregulo- o tym, że rozpoczynam procedurę postępowania od- wanym stanem gruntu, a dzięki temu z powiększo- nośnie do wszystkich zespołów filmowych. Na to ną wartością. Ten obszar zresztą nie jest zbywany, składały się zarówno procesy likwidacyjne, procesy a więc on jest i ma rzeczywiście dużą wartość, bo przekształceń, jak i procesy dotyczące uregulowania ten adres w Warszawie przy ulicy Puławskiej jest stanów prawnych tych instytucji, które wszyscy oce- adresem cennym. To tyle, jeżeli chodzi o pierwszą niamy jako instytucje z obszaru dziedzictwa narodo- kwestię, która była podnoszona przez kilkoro pań wego. Chcę powiedzieć, że w procesie tym, który i panów posłów. dotyczy już mojej aktywności, instytucje takie jak Druga ważna sprawa dotyczy tego, czy wystarczą Dom, to jest oczywiście studio filmowe, AS Film Pol- dwa lata. Wystarczą dwa lata – te dwa lata są z ma- ski czy także APF, zostały zlikwidowane w trybie łym zapasem. Jestem przekonany, że te instytucje ustawy, co nie oznacza, że nie ma kontynuacji w dba- uda się przekształcić w ciągu jednego roku. Musimy łości o ich dorobek, ale to zostało wykonane. Jedno- podjąć decyzję dotyczącą kwestii uregulowania stanu cześnie skomercjalizowano pięć instytucji filmowych. prawnego w ostatnim przypadku, jaki nam pozostał. Najbardziej znana to oczywiście Kronika. Ale tę ak- Jedyny stan prawny, który nie jest do końca uregu- tywność widać po tym, że aż dziewięć instytucji zo- lowany, to jest stan prawny Wytwórni Filmów Doku- stało w ciągu dwóch lat przekształconych lub zlikwi- mentalnych i Fabularnych przy ulicy Chełmskiej, dowanych, kiedy takie wnioski likwidacyjne wpłynę- gdzie mamy do czynienia z roszczeniami osób trze- ły od samych szefów tych instytucji, bo w większości cich. Ze względu na to, że są roszczenia osób trzecich, wypadków tak to się działo. W przypadku dwóch in- nie ma zatwierdzonego planu miejscowego dla tego stytucji połączyłem je – Wytwórnię Filmową „Czo- obszaru, stąd każda czynność wykonywana w zakre- łówka” z wspomnianą bardzo cenną placówką Wy- sie dotyczącym Wytwórni Flmów Dokumentalnych twórnią Filmów Dokumentalnych w Warszawie, mogłaby być narażona na zarzut niegospodarności. czyli tak zwaną Chełmską. Zakończono także z po- W związku z tym wydaje się, że warto poczekać, war- zytywnym skutkiem procedurę upadłościową wobec to doprowadzić do uregulowania całostki i doprowa- jednego filmu. To wszystko stało się w ciągu dwóch dzić do przekształcenia tej instytucji w instytucję i pół roku. Gdybym miał rok więcej, prawdopodobnie kultury. korzystając z tej procedury, mógłbym zakończyć Chciałbym powiedzieć jeszcze o jednej rzeczy. przekształcanie tych instytucji, brakowało jednak Trzeba pamiętać, że obok tego, co nam pozostało – narzędzia. Bardzo chciałbym państwu podziękować bez względu na to, czy mówimy o zespole filmowym za zbudowanie tego narzędzia w tej ustawie, dlatego Kuby Morgensterna, czy Juliusza Machulskiego, czy że oprócz likwidacji i komercjalizacji mogę także Krzysztofa Zanussiego – funkcjonuje Wytwórnia Fil- przekształcić instytucję w instytucję kultury, czyli mów Fabularnych we Wrocławiu i Wytwórnia Fil- przywrócić ją do funkcjonowania w ramach innej mów Fabularnych w Warszawie, które znajdują się ustawy, nad którą, jak słusznie pan poseł zauważył, w różnej sytuacji, także prawnej, i mają różne moż- trwają prace w tej chwili w komisji sejmowej. liwości, jeżeli chodzi o perspektywy. Na przykład Podsumowując tę materię, chcę powiedzieć, że Wytwórnię Filmów Fabularnych we Wrocławiu moż- w ciągu zaledwie trzech lat udało mi się, mojemu na potraktować jako instytucję, która od pewnego resortowi, doprowadzić do przekształceń, likwidacji, czasu nie kręci filmów, ale robi postprodukcję. Udało uratowania, jak i połączenia kilkunastu instytucji się nam jednak pozyskać naszego laureata Oscara filmowych. Jest to dorobek o tyle cenniejszy, że pana Rybczyńskiego, który przygotowuje ośrodek wszystkie one miały kłopoty, w wielu wypadkach na- edukacyjny, ośrodek szkoleniowy zajmujący się wła- prawdę poważne, dotyczące zarówno przenoszenia śnie postprodukcją przy użyciu najnowszych techno- praw autorskich, jak i problemów związanych z nie- logii w porozumieniu, a właściwie w inkorporacji ruchomościami. Największe kłopoty, jakie miałem, z Akademią Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Przynie- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 48 Projekt ustawy o zmianie ustawy o państwowych instytucjach filmowych

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego producentem, albo współuczestnikiem produkcji co Bogdan Zdrojewski trzeciego, co czwartego filmu w Polsce. Więc jest bardzo zaangażowana w produkcję filmową i wyłączenie sie to najlepszy efekt, jaki jest możliwy, bo to oznacza, tej placówki odbyłoby się ze szkodą dla całej aktywno- że w Polsce powstanie drugi, oprócz Łodzi, ośrodek ści związanej z tym obszarem. Mamy tu bardzo wyso- kształcenia w zakresie nowych technologii, co z ki stopień zaangażowania, zwłaszcza w przypadku punktu widzenia rozwoju kinematografii ma kapital- debiutantów, dla których posiadanie takiego adresu ne znaczenie. Krótko mówiąc, te dwa lata wystar- jest niezwykle – podkreślam: niezwykle – cenne. czą. Czy były konsultacje? Były. Mamy właściwie dwie Jeżeli chodzi o status tych instytucji w chwili rady, bo w pozostałych wypadkach są to bardzo małe obecnej, to nie ma zagrożenia. Ustawa była bowiem zespoły. Bardzo ważne jest, aby podkreślić, że żadna ustawą w tej materii instruktażową, czyli jeżeli skoń- z instytucji objętych tą ustawą nie korzysta z dotacji czył się termin, 31 grudnia ubiegłego roku, to ja stra- z budżetu państwa. Wszystkie one są samowystar- ciłem tylko i wyłącznie jeden instrument – komercja- czalne, są wyprowadzone z takich trudności, z kło- lizację. Nie straciłem innych instrumentów. A więc potów, w wyniku których trzeba byłoby zwiększać mogę w tej chwili na bazie innych ustaw na przykład dotację podmiotową lub doprowadzać do jej przyzna- instytucje likwidować, ale nie mogę ich przekształ- nia. Owszem, pomagamy im w niektórych wypad- cać. W związku z tym ta ustawa jest najcenniejsza kach w sprawach majątkowych, na przykład we Wro- z tego względu, że dzięki niej nie będę musiał tych cławiu, gdzie zrywany jest azbest z dachu, ale we instytucji likwidować przez 2, 3 czy 4 lata, tylko będę wszystkich pozostałych przypadkach, można powie- mógł je przekształcić, krótko mówiąc, uratować. Wy- dzieć, są to instytucje utrzymujące się same, samofi- daje mi się, patrząc z tego punktu widzenia i kierując nansujące są. się tą filozofią, że nie mamy pustki czasowej, to zna- W każdym razie, patrząc na tę strukturę, można czy w chwili obecnej z tymi instytucjami nic się nie powiedzieć, że w większości zespołów filmowych mamy dzieje. W niektórych wypadkach mógłbym mieć kło- zatrudnienie 1,5 etatu, 2 etaty, zatem nie mamy rad pot z zaciągnięciem jakiegoś poważnego kredytu, ale pracowniczych, nie ma w związku z tym tego typu nie ma takich potrzeb. Gdyby teoretycznie były, to problemów konsultacyjnych. Natomiast tam, gdzie oczywiście nieuregulowany stan prawny w jakiejś były rady, konsultacje zostały przeprowadzone z po- perspektywie zawsze jest pewnego rodzaju obciąże- zytywną oceną, tzn. wszyscy czekają na tę ustawę niem. Tak jak powiedziałem, na szczęście tego pro- i liczą na to, że to przekształcenie będzie korzystne, także z punktu widzenia rozwoju placówek. blemu w tej chwili nie mamy. Na koniec chcę powiedzieć jeszcze jedną rzecz, Jeżeli chodzi o uregulowanie stanów prawnych, która jest bardzo istotna, bardzo ważna. Otóż mini- powiedziałem już na ten temat troszkę szerzej. Wra- sterstwo kultury przez wiele lat było traktowane jako cając jednak do szczegółowego pytania pana posła resort upośledzony prawnie. Oznaczało to na przy- Grzegorza Sztolcmana, dodam tylko, że jeden stan kład, że nie mogło dotować żadnego programu, nawet prawny jest nieuregulowany do końca, to jest właśnie misyjnego, polskiej telewizji, nie mogło dać na kon- stan prawny wytwórni mieszczącej się przy ul. Chełm- cert Łukasza Borowicza, czyli Narodowej Symfonicz- skiej. Nie dotyczy to całego obiektu i wszystkich ele- nej Orkiestry Polskiego Radia, de facto nie może fi- mentów składowych – chodzi o dwa grunty, które nansować kultury. Ale też było upośledzone w ten składają się na tę całostkę. W jednym wypadku mamy sposób, że nie mogło prowadzić instytucji, które do czynienia z roszczeniem osoby fizycznej, w drugim w zakresie swoich kompetencji ocierają się o działal- wypadku z roszczeniem osoby prawnej. Najważniej- ność gospodarczą albo wprost ją prowadzą. Czyli szym problemem, jak już powiedziałem, jest brak chodzi o takie, gdzie pojawia się dochód, o instytucje planu miejscowego dla tego obszaru. nie non profit. Ta ustawa czyni tu pewnego rodzaju Co będzie źródłem przekształcenia, jakie powinno wyłom, to znaczy wreszcie te instytucje, które pod- być źródło decyzji przekształceń, które będą skutko- legają ministrowi kultury, być może następne, jak np. wały tym, że jedna instytucja zostanie przekształco- Wydawnictwo Muzyczne czy Polskie Nagrania, jeże- na, a druga będzie funkcjonowała w niezmienionym li będą mogły znaleźć się wreszcie w gestii resortu stanie? Po pierwsze, trzeba oczywiście uwzględnić kultury, który reprezentuję, to będzie można powie- sprawy majątkowe, po drugie, cel działalności danej dzieć, że dzięki tej ustawie wyjdziemy z pewnego instytucji, po trzecie, zgodność tego majątku i tych upośledzenia, co jest cennym elementem, choć trosz- praw, które przynależą do określonego na przykład kę ubocznym, tego rozstrzygnięcia legislacyjnego. zespołu filmowego, uzgodnić z szefem danej placówki. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Wiadomo, że na przykład szefem placówki Wytwórni Filmów Fabularnych we Wrocławiu jest w chwili obecnej taki zespół, który nie ma ambicji ani zamia- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: ru doprowadzenia do przekształcenia działalności placówki w normalną działalność gospodarczą i pro- Dziękuję panu ministrowi. dukowania filmów. Z kolei Wytwórnia Filmów Fabu- Głos zabierze sprawozdawca komisji pan poseł larnych w Warszawie na Chełmskiej jest obecnie albo Sylwester Pawłowski. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Służbie Celnej, ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu i ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym 49

Poseł Sylwester Pawłowski: senackiego projektu zmian w ustawie o Policji, ustawie o Służbie Celnej, ustawie o Agencji Bezpieczeń- Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Po- stwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu i ustawie słowie! Praktycznie wszystkie wątki, które zostały o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym. Projekt se- poruszone w dyskusji czy w zadawanych pytaniach, nacki jest zawarty w druku sejmowym nr 2613, na- były również przedmiotem zainteresowania posłów tomiast sprawozdanie komisji – w druku nr 3975. podczas posiedzenia Komisji Kultury i Środków Wysoka Izbo! Pierwsze czytanie projektu odbyło Przekazu. Przejawiało się to zarówno w pytaniach, się na posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej i Ro- jak i w czasie wymiany poglądów i przedstawiania dziny dnia 18 lutego 2010 r. Decyzją jej członków wątpliwości. Uzyskawszy informacje, które były nie- ustawa została skierowana do dalszych prac w pod- zbędne do podjęcia ostatecznej decyzji, chcę powie- komisji stałej do spraw rynku pracy. Ze względu na dzieć Wysokiej Izbie, że nie było głosów przeciwnych, skomplikowaną materię projektu odbyło się 5 posie- wszyscy członkowie biorący udział w posiedzeniu dzeń podkomisji w tej sprawie, podczas których usta- i głosujący poparli przedłożony projekt ustawy. wa została dogłębnie przeanalizowana, przedyskuto- Chcę również odnieść się do wątku, który dotyczy wana i wreszcie napisana niemal od nowa. To spowo- ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności dowało, że zmianie uległ nawet jej tytuł, który w spra- kulturalnej. Jeden z moich przedmówców zwrócił wozdaniu komisji ma brzmienie: ustawa o zmianie uwagę na fakt, że szkoda, iż w dyskusji nad tym te- ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw. matem nie uwzględniono również zmian przewidzia- Według projektodawców idea zmian miałaby po- nych w ustawie o państwowych instytucjach filmo- legać na zrównaniu uprawnień rodzicielskich funk- wych. Otóż w moim przekonaniu nie ma takiej po- cjonariuszy służb mundurowych z innymi pracowni- trzeby, gdyż art. 2 ustawy o organizowaniu i prowa- kami z uwzględnieniem także uprawnienia ojca. Z uza- dzeniu działalności kulturalnej wyraźnie stwierdza sadnienia wynika, że zaproponowane rozwiązania – a nie podległ on modyfikacji podczas prac w podko- wiążą się przede wszystkim z wyrokiem Trybunału misji, które się aktualnie toczą – że formami organi- Konstytucyjnego, który wskazał, że co prawda sytu- zacyjnymi działalności kulturalnej są w szczególno- acja pracowników i funkcjonariuszy w wielu uzasad- ści, i tutaj wśród wymienionych instytucji są również nionych sytuacjach jest inna, ale jeśli chodzi akurat filmowe. Zatem korygowanie ustawy o państwowych o uprawnienia rodzicielskie, nic nie stoi na przeszko- instytucjach filmowych jest współbieżne z ustawą o dzie, żeby je zrównać. Członkowie komisji uznali, że organizowaniu i prowadzeniu działalności kultural- te argumenty są trafne, jednak w projekcie senackim nej. Jeśli będą takie plany w ministerstwie, to owe nie uwzględniono pracowników wszystkich służb, przekształcenia będą mogły być zrealizowane w ra- a uprawnienia nie zostały ujednolicone. Te informa- mach obecnie obowiązujących przepisów prawnych. cje znajdują się m.in. w opinii rządowej do projektu, Dziękuję, pani marszałek. gdzie wskazano wprost, że zmiany w przepisach powinny dotyczyć nie tylko Policji, Służby Celnej, ABW, Agencji Wywiadu i CBA, ale także Straży Granicznej, Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Państwowej Straży Pożarnej, Biura Ochrony Rządu, Służb Wywiadu i Kontrwywiadu Wojskowego. Pod- Dziękuję uprzejmie panu posłowi. czas procedowania projektu staraliśmy się te postu- Zamykam dyskusję. laty uwzględnić, oczywiście w zakresie możliwym dla Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi- danej grupy funkcjonariuszy. Nie zajmowaliśmy się my w bloku głosowań. natomiast pracownikami Służby Więziennej, ponie- Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4. po- waż z wyjaśnień strony rządowej wynika, że takie rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Poli- regulacje znalazły się w innym projekcie ustawy. tyki Społecznej i Rodziny o senackim projekcie Zgodnie z wypracowanym stanowiskiem Komisji ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Służ- Polityki Społecznej i Rodziny, zawartym w omawia- bie Celnej, ustawy o Agencji Bezpieczeństwa nym dziś sprawozdaniu, funkcjonariusze wszystkich Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu i ustawy wymienionych przeze mnie służb zyskają ochronę o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (druki przed zwolnieniem w okresie ciąży, urlopu macie- nr 2613 i 3975). rzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyń- Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji skiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodat- panią posłankę Izabelę Katarzynę Mrzygłocką. kowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskie- go, urlopu ojcowskiego czy urlopu wychowawczego. Oczywiście z zastrzeżeniem sytuacji, kiedy taka oso- Poseł Sprawozdawca ba zostaje zwolniona dyscyplinarnie lub wejdzie w kon- Izabela Katarzyna Mrzygłocka: flikt z prawem. W przypadku niektórych służb przepisy szczegó- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! łowe zezwalają na zwolnienie funkcjonariusza ze W imieniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny względu na ważny interes służby. W takich przypad- mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie dotyczące kach wypłacone mu będzie uposażenie za okres ciąży 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Służbie Celnej, 50 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu i ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym

Poseł Sprawozdawca niami rodzicielskimi pracowników, gwarantowanymi Izabela Katarzyna Mrzygłocka na podstawie przepisów ustawy Kodeks pracy. Punk- tem wyjścia do omawianej problematyki było także czy urlopu rodzicielskiego, z którego korzysta, podob- orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 nie jak przy zwolnieniu spowodowanym likwidacją czerwca 2006 r. Zmiany zaproponowane przez Senat, stanowiska pracy. cytuję: spowodują, że funkcjonariusze, niezależnie od Zastrzeżeniem w przypadku funkcjonariuszy w po- płci, zagwarantowane będą mieli równe prawa w do- równaniu ze zwykłymi pracownikami jest brak moż- stępie do uprawnień rodzicielskich. 1 liwości korzystania z postanowień art. 186 Kodeksu Wszystkie wątpliwości, jakie pojawiły się na ko- pracy, mówiącego o prawie do złożenia wniosku o obni- lejnych posiedzeniach komisji, musiały być wyjaśnio- żenie wymiaru czasu pracy w okresie, w którym prane w duchu konstytucyjnej zasady równości wobec cownik mógłby korzystać z urlopu wychowawczego. prawa – art. 32 i 33, ale także zgodności z dyrekty- Jest to spowodowane faktem, że sytuacja funkcjona- wami Unii Europejskiej. Członkowie podkomisji riuszy jest odmienna niż innych osób zatrudnionych. uznali, że należy rozszerzyć katalog podmiotowy pro- W przypadku uzasadnionej nieobecności w pracy jektowanej ustawy, z uwzględnieniem postulatów funkcjonariuszom należy się 100% uposażenia, na- w zakresie możliwym dla danej grupy funkcjonariu- tomiast pozostałym pracownikom – tylko wynagro- szy. Projekt senacki nie uwzględniał pracowników dzenie za okres, w którym faktycznie wykonywali wszystkich służb. Należy zauważyć, że uprawnienia swoje obowiązki. Zatem gdybyśmy w przypadku tych pracowników związane z rodzicielstwem wynikają służb chcieli wprowadzić możliwość obniżenia wy- nie tylko z przepisów powszechnie obowiązujących, miaru czasu pracy, należałoby również zastosować jak Kodeks pracy, ale także z szeregu ustaw i rozpo- przepisy o proporcjonalnym obniżeniu uposażenia. rządzeń wykonawczych zawierających przepisy pra- To jednak wykracza poza omawiany projekt i wyma- wa pracy. Reasumując, dyskusja w podkomisji doty- gałoby bardzo poważnych zmian w ustawach doty- czyła obszaru zrównania uprawnień funkcjonariuszy czących służb. Taka zmiana wymagałaby napisania z uprawnieniami pracowników oraz zrównania osobnego projektu ustawy. uprawnień rodzicielskich funkcjonariuszy mężczyzn Omawiane dziś sprawozdanie zostało jednogło- i funkcjonariuszy kobiet. śnie przyjęte podczas posiedzenia Komisji Polityki Komisja Polityki Społecznej i Rodziny po przepro- Społecznej i Rodziny w dniu 17 marca br. W imieniu wadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu komisji wnoszę o przyjęcie projektu zamieszczonego tego projektu ustawy na posiedzeniach w dniu 18 w druku nr 3975. Dziękuję. (Oklaski) lutego 2010 r. oraz 17 marca 2011 r. proponuje nadać ustawie następujący tytuł: ustawa o zmianie ustawy Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: o Policji oraz niektórych innych ustaw. Kolejne arty- kuły wymieniają następujący katalog funkcjonariu- Dziękuję, pani poseł. szy – Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po- Pożarnej, Biura Ochrony Rządu, Agencji Bezpieczeń- rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad- stwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, Central- czeń w imieniu klubów i kół. nego Biura Antykorupcyjnego, Służby Kontrwywia- Otwieram dyskusję. du Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego, O zabranie głosu proszę panią posłankę Agniesz- Służby Celnej. Funkcjonariusze wszystkich wymie- kę Hanajczyk, Platforma Obywatelska. nionych służb uzyskują ochronę przed zwolnieniem w okresie ciąży, w czasie urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, do- Poseł Agnieszka Hanajczyk: datkowego urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego lub urlopu wychowawczego. Wyjątkiem jest Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! sytuacja, kiedy osoba ewentualnie uprawniona zosta- Mam zaszczyt w imieniu klubu Platforma Obywatel- je zwolniona dyscyplinarnie lub wejdzie w konﬂikt ska przedstawić stanowisko wobec sprawozdania z prawem. W przypadkach niektórych służb przepisy Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o senackim szczegółowe zezwalają na zwolnienie funkcjonariu- projekcie ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy sza ze względu na ważny interes służby. W takich o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agen- przypadkach wypłacane będzie uposażenie za okres cji Wywiadu i ustawy o Centralnym Biurze Antyko- urlop rodzicielskiego, z którego funkcjonariusz ko- rupcyjnym (druki nr 3975 i 2613). rzystał. Ponieważ sytuacja funkcjonariuszy jest Prace nad powyższym projektem trwały stosun- szczególna, inna niż osób zatrudnionych, ci pierwsi kowo długo. Poseł sprawozdawca pani Katarzyna nie będą mogli skorzystać z postanowień art. 1861 Mrzygłocka wyjaśniła przyczyny tego stanu rzeczy. Kodeksu pracy, który mówi o prawie złożenia wnio- Wnioskodawcom chodziło o zrównanie uprawnień sku o obniżenie wymiaru czasu pracy w okresie, w któ- rodzicielskich funkcjonariuszy służb wymienionych rym pracownik mógłby korzystać z urlopu wycho- w tytule omawianego projektu ustawy z uprawnie- wawczego. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Służbie Celnej, ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu i ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym 51

Poseł Agnieszka Hanajczyk kach, zarówno służbom mundurowym, jak i pracownikom, wynikających z ustawy Kodeks pracy. Nieste- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o ma- ty nie znaleźliśmy rozwiązania przejściowego dla terię, którą omówiłam, klub Platforma Obywatelska tych funkcjonariuszy ojców, którzy nie mogli skorzy- dostrzega potrzebę zmian ustawowych, dlatego w gło- stać z urlopów ojcowskich w związku z brakiem usta- sowaniu poprzemy stanowisko Komisji Polityki Spo- wy, a wiemy, że tylko w ciągu 12 miesięcy od urodze- łecznej i Rodziny zaprezentowane przez nią w spra- nia się dziecka można wykorzystać urlop ojcowski. wozdaniu. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Te osoby po prostu nie będą mogły już z tej możliwo- ści skorzystać. Mam nadzieję, że udało nam się skutecznie objąć Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: ustawą wszystkie służby mundurowe funkcjonujące w naszym kraju: policjantów, Straż Graniczną, Pań- Dziękuję, pani poseł. stwową Straż Pożarną, Biuro Ochrony Rządu, Agen- Stanowisko klubu Prawo i Sprawiedliwość przed- cję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję Wywia- stawi pan poseł Stanisław Szwed. du, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Służbę Kontr- wywiadu Wojskowego i Służbę Wywiadu Wojskowego, Służbę Celną; wcześniej takie prawa uzyskali już Poseł Stanisław Szwed: strażnicy więzienni. Pozostali żołnierze zawodowi, którzy jeszcze nie mają jednoznacznych przepisów Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam przyjemność dotyczących uprawnień rodzicielskich. przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego I jeszcze taka uwaga: proces uzgadniania w mini- Prawo i Sprawiedliwość wobec sprawozdania Komisji sterstwach, o czym mówiłem wcześniej, trwał wiele Polityki Społecznej i Rodziny o senackim projekcie miesięcy i dobrze, że w końcu udało się ustalić wspól- ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Służbie ne stanowisko. Celnej, ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrz- Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość bę- nego oraz Agencji Wywiadu i ustawy o Centralnym dzie za przyjęciem rozwiązań zaproponowanych Biurze Antykorupcyjnym. przez Komisję Polityki Społecznej i Rodziny. Dzięku- Pod koniec 2008 r. senacki projekt ustawy traﬁł ję bardzo. (Oklaski) do Sejmu. Głównym celem projektu było zrównanie uprawnień rodzicielskich funkcjonariuszy służb mundurowych z uprawnieniami rodzicielskimi pracowni- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: ków gwarantowanymi w Kodeksie pracy. Wynikało to z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 2006 r., Dziękuję panu posłowi. który uznał, że zróżnicowanie uprawnień rodzicielskich W imieniu klubu Sojusz Lewicy Demokratycznej funkcjonariuszy i funkcjonariuszek jest niekonstytucyj- głos zabierze pan poseł Tadeusz Tomaszewski. ne, jak również z przyjętych rozwiązań dla pracowni- ków zawartych w Kodeksie pracy, m.in. przyznających prawo do urlopu ojcowskiego (takiego prawa nie mieli Poseł Tadeusz Tomaszewski: funkcjonariusze służb mundurowych). Wydawało się, że sprawa jest tak oczywista i pro- Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt sta, iż uchwalenie ustawy nastąpi szybko, na co prze- w imieniu Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demo- cież czekali pracownicy służb mundurowych. Nieste- kratycznej przedstawić stanowisko w sprawie projekty projekt senacki nie objął swoimi rozwiązaniami tu ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych wszystkich służb, a uznaliśmy, że rozwiązania przy- innych ustaw. znające uprawnienia rodzicielskie funkcjonariuszom Pani poseł sprawozdawca omówiła szczegółowo muszą dotyczyć wszystkich służb mundurowych. Tu zawarte w ustawie rozwiązania. Trzeba tu podzięko- zaczęły się schody, uzgodnienia między poszczegól- wać Senatowi, który dostrzegł ten problem nierów- nymi resortami trwały miesiącami, aż w końcu uda- nego traktowania funkcjonariuszy, jeśli chodzi wła- ło się wypracować wspólne stanowisko wobec wszyst- śnie o rozwiązania będące przedmiotem nowelizacji kich służb mundurowych. ustawy. Polska przy tym jako członek Unii Europej- Idealnym rozwiązaniem byłoby zrównanie upraw- skiej jest zobowiązana odpowiednimi prawami wspól- nień rodzicielskich funkcjonariuszy z uprawnieniami notowymi, a także umowami międzynarodowymi do rodzicielskimi pracowników wynikającymi z Kodek- równego traktowania pracowników. Dla Sojuszu Le- su pracy. Okazało się jednak, że ze względu na spe- wicy Demokratycznej polityka równościowa jest jed- cyﬁkę i pragmatykę służb mundurowych niektóre nym z priorytetów funkcjonowania w życiu publicz- rozwiązania dotyczące uprawnień rodzicielskich nym, dlatego też te rozwiązania uznajemy za w pełni będą wynikać z ustaw dotyczących poszczególnych uzasadnione. Chciałbym też podziękować podkomisji służb, a nie bezpośrednio z Kodeksu pracy. Nie doty- i komisji za to, że podeszły do tego problemu całościo- czy to urlopu ojcowskiego, który będzie przysługiwał wo, że nie tylko pochyliliśmy się nad projektem Se- wszystkim zatrudnionym na tych samych warun- natu, ale wspólnie z rządem udało się znaleźć rozwią- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Służbie Celnej, 52 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu i ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym

Poseł Tadeusz Tomaszewski które zostały przyjęte, i stanowiskiem komisji w tej sprawie zgadzają się moi przedmówcy, również klub zania dla wszystkich służb – poza tymi, których Polskiego Stronnictwa Ludowego w całości jest za sprawy wcześniej były uregulowane w ustawie o Służ- przyjęciem proponowanego projektu ustawy w kształ- bie Więziennej. Jestem przekonany, że właśnie takie cie wypracowanym przez komisję. Dziękuję bardzo. podejście, w ramach którego w sposób jednakowy (Oklaski) traktuje się prawa rodzicielskie funkcjonariuszy po- szczególnych służb i pracowników, oczywiście biorąc pod uwagę również specyﬁkę poszczególnych służb, Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: wyeliminuje te nierówności. W art. 9 przewidzieliśmy również możliwość peł- Dziękuję uprzejmie panu posłowi. nienia służby w obniżonym wymiarze czasu służby, Do zadania pytań zapisało się 6 panów posłów. ale także realizowania wniosków, które zostały złożo- Czy ktoś z państwa chciałby się jeszcze zapisać do ne w twym obszarze przed wejściem w życie ustawy, zadania pytania? na dotychczasowych warunkach. Czyli nie pogarsza- Nie widzę. my sytuacji funkcjonariuszy ani pracowników, którzy Zamykam listę. wcześniej korzystali z tychże rozwiązań. Specyﬁczne Czas na zadanie pytania – 1 minuta. jest to, że właśnie funkcjonariusze nie będą mogli ko- Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Jan Warze- rzystać z art. 1861 Kodeksu pracy, który mówi o tym, cha, Prawo i Sprawiedliwość. że każdy pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o ob- niżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie Poseł Jan Warzecha: niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógł korzystać z takiego urlopu, Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projektowane za- a ten pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wnio- pisy wprowadzą dla różnych służb mundurowych sek pracownika. Oczywiście biorąc pod uwagę charak- ochronę ich funkcjonariuszy, m.in. w okresie ciąży, urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego oraz urlo- ter działania służb mundurowych, członkowie komisji pu wychowawczego. W służbach, do których odnoszą podzielili to stanowisko, stąd przyjęto rozwiązanie, się regulacje tej nowelizacji, nie została uwzględnio- które czyni ten wyjątek. na Służba Więzienna. Czy również jej funkcjonariu- Wobec powyższego Klub Poselski Sojusz Lewicy sze nie powinni uzyskać takich uprawnień? To też Demokratycznej popiera rozwiązania zawarte w pro- jest służba mundurowa i tam też pracują kobiety. jekcie ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektó- Jeśli są już identyczne zapisy wprowadzające taką rych innych ustaw i będzie głosował za ich przyję- ochronę, to proszę panią minister o przedstawienie ciem. Dziękuję. przepisów, które to regulują. Dziękuję. (Oklaski)

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:

Dziękuję panu posłowi. Dziękuję panu posłowi. Pan poseł Piotr Walkowski zabierze głos w imie- Głos ma pan poseł Grzegorz Sztolcman, Platfor- niu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. ma Obywatelska.

Poseł Piotr Walkowski: Poseł Grzegorz Sztolcman:

Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posło- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! wie! Panie Ministrze! W imieniu klubu Polskiego Myślę, że ta ustawa jest oczekiwana przez wszystkich Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić funkcjonariuszy wymienionych służb. Dobrze, że stanowisko naszego klubu w sprawie senackiego pro- dzięki przenikliwości posłów Komisji Polityki Spo- jektu ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy łecznej i Rodziny wszystkie służby zostały włączone o Służbie Celnej, ustawy o Agencji Bezpieczeństwa We- w tę ustawę. wnętrznego oraz Agencji Wywiadu i ustawy o Cen- Ustawa zrównuje prawa funkcjonariuszy z prawa- tralnym Biurze Antykorupcyjnym. mi pracowników zatrudnionych na podstawie Kodek- Moi poprzednicy omówili sprawę, szczegółowo su pracy. Uwzględnia również konstytucyjny nakaz przedstawiła ją przewodnicząca podkomisji pani po- równego traktowania, bez względu na cechy biolo- seł sprawozdawca Katarzyna Mrzygłocka. Po długim giczne, w tym na płeć. Mam w związku z tym pyta- okresie pracy, ale konsekwentnie dostrzegając rów- nie: Czy ministerstwo prognozuje, ilu funkcjonariu- nież pozostałe służby mundurowe, które nie były szy będzie chciało skorzystać z tych nowych upraw- uwzględnione w pierwotnej wersji ustawy, dobrnęli- nień i ewentualnie jakie będą z tego wynikały koszty śmy do końca. W związku z tym, że z propozycjami, dla budżetu? Dziękuję. (Oklaski) 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Służbie Celnej, ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu i ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym 53

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Poseł Tadeusz Tomaszewski:

Dziękuję panu posłowi. Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Moje pytania Pytanie zada pan poseł Mirosław Pawlak, Polskie dotyczą skali problemu, jeśli chodzi o rozwiązania Stronnictwo Ludowe. zawarte w propozycji tychże ustaw, polegające na tym, że policjanta nie można zwolnić ze służby w okresie ciąży, urlopu macierzyńskiego, urlopu na warun- Poseł Mirosław Pawlak: kach urlopu macierzyńskiego itd., z wyjątkiem przy- padków określonych w ustawie, w której mówi się Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! o wymierzeniu kary dyscyplinarnej, wydaleniu ze Rozwiązania przyjęte w sprawozdaniu Komisji Poli- służby, skazaniu prawomocnym wyrokiem sądu. tyki Społecznej i Rodziny są jak najbardziej oczeki- Jaka to jest skala problemu, jeśli chodzi np. o policję? wane przez środowisko, którego one dotyczą. Mam Czy w policji zdarzają się takie sytuacje, że z wyjąt- kiem wymienionych w art. 41 okoliczności mimo jednak pewną wątpliwość natury redakcyjnej, a cho- ochrony następuje to zwolnienie? Jaki jest procent dzi o stan ciąży. Jest rzeczą poza wszelkim sporem, osób, które korzystają z tych uprawnień, z wyjątkiem że stan ten dotyczy wyłącznie kobiet. Czy zatem nie przypadków zawartych w art. 41, i mimo tych roz- rozsądniejszym byłoby przeredagowanie tekstu w ten wiązań są zwalniane ze służby? sposób, żeby przed wyrazami „policjanta, funkcjonariusza czy strażaka” dodać wyraz „kobiety”, co me- rytorycznie nie naruszałoby dyspozycji ustawy, ale Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: by ją po prostu uczytelniło. (Poseł Urszula Augustyn: Słusznie.) Dziękuję panu posłowi. Szczególnie rażące jest brzmienie art. 44 ust. 2: Głos ma pan poseł Łukasz Zbonikowski, Prawo „przysługuje mu uposażenie do końca okresu ciąży”. i Sprawiedliwość. „Mu”. Pytanie drugie: Skąd bierze się różnica przy wypłatach świadczeń dla zwolnionych policjantów (art. 44a ust. 1) w stosunku do zwolnionych ze służby Poseł Łukasz Zbonikowski: strażaków (art. 69 ust. 3 pkt 1)? Dziękuję bardzo. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ustawa jest jak najbardziej słuszna, idzie w dobrym Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: kierunku, ona poszerza zakres równouprawnienia w kolejnych grupach zawodowych. Ale skutki tego będą Głos ma pan poseł Andrzej Jaworski, Prawo i Spra- też na pewno jakoś odczuwalne ﬁnansowo. Stąd pyta- wiedliwość. nie. Z jakich źródeł projektodawca zapewni dodatkowe pieniądze potrzebne po wprowadzeniu zmian? Czy są już zaplanowane jakieś rezerwy ﬁnansowe, ale i kadro- Poseł Andrzej Jaworski: we? Wiemy, że te służby to służby o zdecydowanej prze- wadze mężczyzn, ale teraz, kiedy będzie można korzy- Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! O tym, że ten stać z tych praw, w znacznie większym stopniu mogą projekt idzie w dobrym kierunku, mówili już wszyscy wystąpić braki kadrowe. Trzeba by też przemyśleć taki moi poprzednicy. Natomiast funkcjonariusze, z któ- tego skutek. Dziękuję bardzo. (Oklaski) rymi rozmawiałem, zwrócili uwagę na powtarzające się zapisy, które mówią o tym, że jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie są funkcjonariuszami albo jedno Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: z nich nie jest funkcjonariuszem, a drugie jest za- Dziękuję panu posłowi. trudnione, z uprawnień może korzystać jedno z nich. Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer- Tutaj rodzą się wątpliwości i pytania, bo w życiu jest pana. różnie. Kiedy nie będzie porozumienia pomiędzy Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Mi- opiekunami, rodzicami co do możliwości skorzysta- nisterstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji nia z tych uprawnień, kto będzie o tym decydował? pana Piotra Stachańczyka. Jakie będą następstwa niemożności dogadania się stron? Dziękuję ślicznie. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Piotr Stachańczyk:

Dziękuję panu posłowi. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie od- Pytania zada pan poseł Tadeusz Tomaszewski, powiedzieć na postawione pytania. Pierwsze pytanie Sojusz Lewicy Demokratycznej. dotyczyło Służby Więziennej. Służba Więzienna tu nie 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Służbie Celnej, 54 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu i ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Spraw Wewnętrznych i Administracji Piotr Stachańczyk Dziękuję panu ministrowi. Czy pani sprawozdawca komisji zabierze głos? jest uwzględniona, ponieważ ustawa z 2010 r. o Służbie Dziękuję uprzejmie, pani poseł. Więziennej nadała funkcjonariuszom Służby Więzien- Zamykam dyskusję. nej tego typu uprawnienia. Ta służba ma te uprawnie- Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi- 7 nia, takie jak w tej ustawie, z wyjątkiem art. 186 my w bloku głosowań. dotyczącego obniżania czasu pracy. Dlatego podkomi- Wysoka Izbo! Powinniśmy przystąpić do rozpa- sja i komisja słusznie nie uwzględniły Służby Więzien- trzenia punktu 5. porządku dziennego: Sprawozda- nej w tym projekcie ustawy. nie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o rzą- Nie mamy informacji i nie prognozujemy, ilu męż- dowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o przeciw- czyzn zamierza skorzystać z urlopu ojcowskiego. Wy- działaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw, daje się, patrząc na korzystanie z tego urlopu w innych ale nie ma posła sprawozdawcy tej komisji. gałęziach gospodarki, że pewnie będzie to proces na- (Głos z sali: A kto nim jest?) rastający, bo to nowa instytucja, która będzie musiała Proszę? się przyjąć. Nie przypuszczam, abyśmy mieli do czy- Pan poseł Andrzej Czuma. nienia z nagminnym korzystaniem z tego uprawnie- W związku z tym ogłaszam 5-minutową przerwę. nia natychmiast po wejściu w życie ustawy, natomiast myślę, że świadomość możliwości korzystania z tego (Przerwa w posiedzeniu od godz. 16 min 47 uprawnienia będzie systematycznie rosła. do godz. 16 min 59) Jeśli chodzi o pytanie pan posła Pawlaka odno- szące się do zapisów dotyczących ciąży, to one są podobne w różnych ustawach. Dyskutowano o nich z Biu- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: rem Legislacyjnym i naszym zdaniem są takie, jakie być powinny, a wyróżnianie, że to uprawnienie jest Wznawiam obrady. dla mężczyzn, a to dla kobiet nie jest konieczne. To Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. po- jest dobrze napisane i tak powinno zostać. rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spra- Jeśli chodzi o wypłaty, to przepisy dotyczące wy- wiedliwości i Praw Człowieka o rządowym pro- płat związane są z pragmatyką. Jeżeli w danej służ- jekcie ustawy o zmianie ustawy o przeciwdzia- bie te wypłaty tak się nazywają, to tak się nazywają, łaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw a jeżeli w straży pożarnej inaczej, to w tej ustawie też (druki nr 3420 i 3980). jest inaczej. Pragmatyki służb są jednak różne. To Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji był największy problem i przyczyna wielu opóźnień, pana posła Andrzeja Czumę. że pewne ujednolicone przepisy należało rzucić na różniącą się między sobą siatkę pragmatyk różnych służb mundurowych. Poseł Sprawozdawca Andrzej Czuma: Jeśli chodzi o skalę problemu dotyczącego liczby zwolnień dyscyplinarnych czy zwolnień osób, które Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! na przykład zostały prawomocnie skazane akurat Panie Ministrze! Jako sprawozdawca Komisji Spra- w ciąży i wtedy są zwalniane, to na to pytanie je- wiedliwości i Praw Człowieka mam zaszczyt prosić steśmy w stanie odpowiedzieć wyłącznie na piśmie, Wysoki Sejm o uchwalenie rządowego projektu ustawy bo to są dość szczegółowe dane, którymi nie dyspo- o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz nujemy. niektórych innych ustaw, druki nr 3420 i 3980. Środki na świadczenia, w związku z tym, że wie- Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka po my, iż ustawa ma wejść w życie, są zapewnione w bu- przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpa- dżetach poszczególnych służb mundurowych. trzeniu projektu ustawy na posiedzeniach w dniach Jeżeli chodzi o dwóch funkcjonariuszy, to jest to 24 lutego oraz 17 marca wnosi, aby Wysoki Sejm sytuacja teoretyczna. Wydaje się, że jeżeli nie uda się uchwalić raczył załączony projekt ustawy. tego uzgodnić pomiędzy funkcjonariuszami, ewentu- Rozumiem, że na temat tej ustawy zostanie prze- alnie pomiędzy funkcjonariuszami i właściwymi prowadzona dyskusja, tak więc nie będę streszczał przełożonymi, to być może będzie musiał decydować stanowiska komisji w tej sprawie, tylko będziemy cze- sąd rodzinny, jak w przypadkach kiedy standardowo kali na pytania. Bardzo dziękuję, pani marszałek. nie dochodzi do zgody między rodzicami w sprawie podejmowania decyzji odnośnie do dziecka. Wydaje się to raczej mało prawdopodobne. Na gorąco zasta- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: nawialiśmy się w gronie prawników, jak to można rozwiązać, i wydaje się, że ostateczna decyzja powin- Dziękuję panu posłowi. na być decyzją sądu rodzinnego i opiekuńczego. Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po- I to byłyby wszystkie pytania. Dziękuję bardzo. rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad- (Oklaski) czeń w imieniu klubów i kół. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii 55

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska dziej ścigać te osoby, które żyją z nielegalnych dzia- łań, i skuteczniej je karać. Otwieram dyskusję. W proponowanym w nowelizacji art. 62a wprowa- Proszę pana posła Roberta Kropiwnickiego o zabra- dza się możliwość umorzenia postępowania, ale zwią- nie głosu w imieniu klubu Platforma Obywatelska. zane są z tym bardzo obostrzone przepisy – proszę o tym pamiętać – chodzi o sytuację, kiedy ilość jest nieznaczna, kiedy jest na własny użytek i jeżeli orze- Poseł Robert Kropiwnicki: czenie kary jest niecelowe. To jest bardzo ważny element, że mowa jest o ilości nieznacznej. Na posiedze- Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! niu komisji toczyła się na ten temat gorąca dyskusja, Z dużą radością mogę zarekomendować stanowisko co znaczy: nieznaczna. Nie da się, proszę państwa, klubu Platforma Obywatelska w sprawie rządowego wprowadzić w ustawie zapisu, gdzie zdefiniowana projektu ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziała- byłaby wyraźnie gramatura wszystkich poszczegól- niu narkomanii oraz niektórych innych ustaw. nych środków psychotropowych. Byłoby to niecelowe Na temat projektu dyskutowaliśmy w komisji i pewnie średnio raz w miesiącu musielibyśmy nowe- i w podkomisji, która przyjęła jego wersję ostateczną. lizować tę ustawę. Pozostawmy to ocenie sądów i pro- Zmiany idą w dwóch kierunkach, moim zdaniem bar- kuratury. Dotyczy to też sformułowania: na własny dzo słusznych. Z jednej strony chodzi o ograniczanie użytek. To też jest jednak dość ocenne, ale chodzi popytu na narkotyki, a z drugiej – o ograniczanie o taką sytuację pozytywną, kiedy można łatwo okre- podaży. To są szalenie ważne regulacje, które mają ślić, czy dana osoba posiada te środki na własny uży- na celu ułatwienie leczenia osób uzależnionych, to tek, czy też nie. Generalnie cała ta sytuacja jest wa- jest bardzo ważny element. Nie może być tak, że jak runkowa. Proszę bowiem pamiętać, że art. 62 pozo- raz coś się zrobiło, to nie będzie się tego zmieniało. staje, jest zmieniony, ale, można powiedzieć, w pozy- Jednak jest problem, liczba osób uzależnionych wzra- tywnym kierunku, ponieważ zwiększamy górne sta, podobnie jak liczba osób, które są skazywane; to granice. To jest bardzo ważne. Ta nowelizacja, czyli nie rozwiązuje problemu uzależnień i dlatego uwa- dodanie art. 62a, ma na celu właśnie odmulenie są- żam, że zmiany są szalenie potrzebne. dów, zwiększenie skuteczności ścigania, jak również Jeśli chodzi o pierwszy kierunek, to przede wszyst- ochronę młodzieży przed więzieniem po to, żeby ta kim ważne jest ułatwienie leczenia osób skazanych, młodzież się nie degenerowała, żeby wyłapywać to na wcześniejszym etapie. bo to jest duży problem. Osoby są skazywane, odby- Wysoki Sejmie, odczytam jeszcze tylko szybko wają karę więzienia, ale nadal są uzależnione, pro- trzy krótkie poprawki zgłoszone w trakcie prac nad blem społeczny wciąż występuje. W związku z tym projektem. w projekcie ustawy wprowadza się możliwość zawie- Poprawka 1. dotyczy art. 1, gdzie w zmianie 18. szenia odbywania kary, przerwania kary lub nawet lit. a projektu ustawy ust. 1 w art. 72 otrzymuje jej warunkowego umorzenia, ale tylko wtedy, jeżeli brzmienie: Jeżeli osoba uzależniona lub używająca do końca kary pozostało nie więcej niż 2 lata. To jest szkodliwie substancji psychoaktywnej, której zarzu- ważna regulacja. Z kolei coś, czego brakowało w na- cono popełnienie przestępstwa pozostającego w związ- szym systemie, czyli obowiązek zbierania informacji ku z używaniem środka odurzającego lub substancji o osobie zatrzymanej nakładany na prokuratorów, psychotropowej, zagrożonego karą nieprzekraczającą chodzi o specjalistów. Jeżeli jest podejrzenie, że dana 5 lat pozbawienia wolności, podda się leczeniu, reha- osoba jest uzależniona, to prokurator czy sąd muszą bilitacji lub udziałowi w programie edukacyjno-pro- mieć tego świadomość, wiedzieć, od czego jest uza- filaktycznym prowadzonym przez zakład opieki zdro- leżniona i jak długo. Wtedy można egzekwować prze- wotnej lub inny podmiot działający w ochronie zdro- pisy, czyli skierować ją na leczenie, wspomagać je. To wia, prokurator może zawiesić postępowanie do bardzo ważne. Pamiętajmy, że uzależnienie to choroba. czasu zakończenia leczenia, rehabilitacji lub udziału Sądy muszą mieć narzędzia do skutecznego kontrolo- w programie. (Dzwonek) wania osób uzależnionych, żeby wspierać je w leczeniu. Ust. 2. Po podjęciu postępowania prokurator, Myślę, że to powinno być dla nas najważniejsze. uwzględniając wyniki leczenia, rehabilitacji lub I drugi kierunek, czyli ograniczanie podaży po- udziału w programie edukacyjno-profilaktycznym, przez skuteczne ściganie, co też jest bardzo ważne. postanawia o dalszym prowadzeniu postępowania Dzisiaj mamy około 10 tys. skazanych za posiadanie albo występuje do sądu z wnioskiem o warunkowe małej, znacznej bądź nieznacznej ilości narkotyków. umorzenie postępowania. Jednak skuteczność systemu prawnego i sądowego Poprawka 2. Art. 2 projektu otrzymuje brzmienie: jest, można powiedzieć, niewielka, system jest zamu- W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny lony. Spraw jest bardzo dużo, przez co sprawy duże w art. 67 § 3 otrzymuje brzmienie: Umarzając wa- i małe się mieszają. runkowo postępowanie karne, sąd zobowiązuje Ważne jest, żeby oddzielić sprawy istotne od nie- sprawcę do naprawienia szkody w całości albo w czę- istotnych. W ten sposób będzie można pomagać tym, ści, a może na niego nałożyć obowiązki wymienione którzy wpadają w te sidła przez przypadek, i tym bar- w art. 72 § 1 pkt 1–3, 5 do 6a, 7a lub 7b, a ponadto 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 56 Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

Poseł Robert Kropiwnicki znacznej ilości środków odurzających na własny użytek i modyfikacji przesłanek warunkowego umo- orzec świadczenie pieniężne wymienione w art. 39 rzenia postępowania karnego w sprawach osób uza- pkt 7 lub nawiązkę oraz zakaz prowadzenia pojazdów leżnionych. Uważamy, że rozwiązania dotyczące tej wymieniony w art. 39 pkt 3, do lat 2. Nakładając na materii są nie do przyjęcia i nie możemy się na nie sprawcę przestępstwa popełnionego z użyciem prze- zgodzić. mocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej Teraz przejdę do konkretów. W imieniu klubu obowiązek wymieniony w art. 72 § 1 pkt 7b, sąd okre- Prawo i Sprawiedliwość zostały złożone trzy wnioski śla sposób kontaktu sprawcy z pokrzywdzonym. mniejszości. We wszystkich wnosimy o skreślenie Poprawka 3. Art. 8 projektu otrzymuje brzmienie: niebezpiecznych według nas przepisów. Przechodzę Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od do szczegółów. W poprawce 13. do art. 56 ust. 3 jest dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 1 pkt 5 lit. b, który mowa o znacznej ilości środków odurzających, sub- wchodzi w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogło- stancji psychotropowych lub słomy makowej. Co to szenia, oraz art. 2, który wchodzi w życie z dniem znaczy „znaczna ilość” albo „nieznaczna ilość”? Na 2 stycznia 2012 r. jakiej podstawie i kto będzie oceniał, jaka ilość jest Dziękuję bardzo. Rekomenduję Wysokiej Izbie ten znaczna, a jaka nieznaczna? Jeżeli biegły będzie oce- projekt ustawy i bardzo proszę o jego przyjęcie. Prze- niać, czy mamy do czynienia ze znaczną, czy z nie- praszam za przedłużenie. (Oklaski) znaczną ilością, to może dojść do sytuacji, że tak naprawdę to właśnie biegły będzie wydawał wyroki, a nie sędzia, to po pierwsze. Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: W poprawce 15. po art. 62 dodaje się art. 62a, w którym jest mowa o tym, że można umorzyć postę- Dziękuję panu, panie pośle. powanie przed wydaniem postanowienia o wszczęciu Proszę o zabranie głosu panią posłankę Iwonę śledztwa lub dochodzenia w przypadku posiadania Arent, która przedstawi stanowisko klubu Prawo i środków odurzających lub psychotropowych w ilości Sprawiedliwość. nieznacznej, przeznaczonych na własny użytek sprawcy. Zdecydowanie jesteśmy za wykreśleniem tej zmiany, jest ona bardzo niebezpieczna, zresztą, tak Poseł Iwona Arent: jak mówiłam, został zgłoszony wniosek mniejszości. Ponownie pytamy, co to znaczy „nieznaczna ilość”. Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Do tej pory nie ma na ten temat orzecznictwa, nie W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawie- wiadomo, co to znaczy „nieznaczna ilość”. To orzecz- dliwość mam zaszczyt przedstawić stanowisko doty- nictwo musi się dopiero ukształtować. Na jakiej za- czące sprawozdania Komisji Sprawiedliwości i Praw sadzie sędziowie będą oceniać, czy to jest nieznaczna Człowieka o rządowym projekcie ustawy o zmianie ilość? Mówiłam już o tym wcześniej. ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektó- Jeżeli przyjmiemy ten zapis, to jaki może być me- rych innych ustaw, druki nr 3420 i 3980. chanizm działania dilerów narkotykowych i mafii Jeśli chodzi o ogólną charakterystykę tego projek- narkotykowej? Ten mechanizm może być następują- tu, to stanowi on obszerne uzupełnienie regulacji cy: Policja łapie osobę posiadającą pewną ilość nar- prawnych zawartych w ustawie z dnia 29 lipca kotyków, nie oceniając, czy jest to ilość znaczna, czy 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, w szczegól- nieznaczna. Sprawa trafia do prokuratury, a potem ności w zakresie wyjaśniania podstawowych pojęć, do sądu. Sąd orzeka o umorzeniu postępowania, bo- uzupełniania przepisów karnych, dostosowania prze- wiem ocenia, że osoba ta posiadała nieznaczną ilość pisów do prawa unijnego, dookreślenia kompetencji narkotyków. Osoba taka nie ponosi żadnej odpowie- podmiotów, których działania są funkcjonalnie po- dzialności, bowiem nie była do tej pory karana. Po wiązane z zabezpieczeniem środków odurzających tym wydarzeniu nadal pozostaje osobą niekaraną i ich niszczeniem. W projekcie tym zawarte są także i ponownie może nosić przy sobie tzw. nieznaczną rozwiązania nowatorskie, takie jak zakaz reklamy ilość narkotyków, może je rozprowadzać w małych środków nazywanych dopalaczami, a także wprowa- ilościach i sytuacja może się wielokrotnie powtarzać. dzenie instytucji umorzenia postępowania w wypad- Taki diler narkotykowy może być łapany wiele razy ku posiadania przez sprawcę nieznacznej ilości środ- i pozostawać bezkarny. Będzie nosił narkotyki w ma- ków odurzających na własny użytek oraz modyfikacja łych ilościach, mówiąc, że to na użytek własny, i po- przesłanek warunkowego umorzenia postępowania zostanie bezkarny, niestety. Taki diler będzie osobą karnego w sprawach osób uzależnionych. wcześniej niekaraną i postępowania wobec niego Oczywiście w tej ustawie są pewne dobre rozwią- mogą być przez cały czas umarzane. Doprowadzi to zania, zresztą nieliczne, ale nie będę o nich mówiła, de facto do legalizacji wszelkich narkotyków, nie tyl- bo szkoda mi czasu. Przejdę od razu do złych rozwią- ko miękkich, o czym się tu głośno mówi, ale i twar- zań, które właściwie dyskwalifikują tę ustawę. Doty- dych, czyli wszelkich narkotyków. czą one wprowadzenia instytucji umorzenia postępo- Poprawka 18. prowadzi do tego, że w przypadku wania w wypadku posiadania przez sprawcę nie- osoby uzależnionej lub używającej narkotyków – mó- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii 57

Poseł Iwona Arent Poseł Iwona Arent: wię nieco w skrócie – której zarzucono przestępstwo …w życiu taka ustawa nie wejdzie w życie. Dzię- zagrożone karą do pięciu lat pozbawienia wolności, kuję bardzo. (Oklaski) prokurator może zawiesić postępowanie do czasu za- (Głos z sali: Bo nie wejdzie.) kończenia leczenia, jeżeli taka osoba podda się leczeniu. (Dzwonek) Jeszcze króciutko dokończę. Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Wspomnę tu, że to zawieszenie następuje na etapie postępowania prokuratorskiego. Kto będzie kontrolo- Dziękuję uprzejmie, pani poseł. wał, czy taka osoba się leczy? Przecież nikt tego nie Głos zabierze pan poseł Marek Balicki, Sojusz będzie monitorował. Jaki będzie system monitorowa- Lewicy Demokratycznej. nia osób poddających się leczeniu? Do tej pory nie sły- szałam, żeby ktoś prowadził taki monitoring. Skracając, żeby nie przekroczyć czasu, powiem tyl- Poseł Marek Balicki: ko, że w ten sposób osoba używająca narkotyków może popełniać bezkarnie czyny zagrożone do 5 lat pozba- Dziękuję bardzo. wienia wolności, w nieskończoność obiecując za każ- Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! dym razem, że będzie się leczyła, deklarując chęć le- Mam zaszczyt przemawiać w imieniu klubu Sojuszu czenia. Natomiast nikt nie będzie monitorował tego, Lewicy Demokratycznej i na wstępie powiem, że dobrze, iż taka kolejność wypowiedzi z uwagi na wiel- czy taka osoba rzeczywiście poddała się leczeniu czy kość klubów została ustalona, gdyż warto sięgnąć do nie. Poprawka 19. właściwie dotyczy tej samej materii, tego, co się działo w ostatnich 10 czy 11 latach, i przy- że można zawiesić, tylko już po wyroku, zdaje się... pomnieć sobie, że w październiku 2000 r. przepisy tak, w czasie odbywania już kary. dotyczące przeciwdziałania narkomanii zostały Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! znacznie zaostrzone; wprowadzono przepisy umoż- Z ustawy tej oczywiście cieszą się dilerzy narkotyko- liwiające karanie również za posiadanie niewielkich wi, mafia narkotykowa. Będą dawać do ręki nasto- ilości narkotyków na własny użytek. Jedni uważali, latkom, i nie tylko im, małe ilości narkotyków, zachę- że taka represyjność, zaostrzenie kar rozwiąże pro- cając ich do tego, aby roznosili i sprzedawali je w tere- blem narkomanii w Polsce, inni upatrywali w tym nie. Nastolatki, osoby roznoszące, zostaną wyeduko- takiego – jak to określają eksperci – instrumentu wane przez dilerów, że w razie czego, jeśli zostaną kryminalizacji zastępczej, czyli celem miało być stwo- złapane, mają mówić, że to jest na ich własny użytek. rzenie podstaw do efektywnego ścigania i karania Czy o to nam chodziło w walce ze zjawiskiem używa- osób zajmujących się dystrybucją, czyli tych, o któ- nia narkotyków, rozprowadzania narkotyków wśród rych pani poseł mówiła, dilerów. I co się okazało? dzieci i młodzieży przez mafie narkotykowe, przez Okazało się to, co w zasadzie wielu ekspertów prze- dilerów? Na zakończenie kieruję pytanie do pana mi- widywało, że połączenie takiej instytucjonalnej ra- nistra. Nie wiem, czy u was w ministerstwie jest ba- cjonalności działania policji z naturą przestępstwa łagan bądź może nie ma porozumienia między Kan- posiadania narkotyków stanowi mieszankę czegoś, celarią Prezesa Rady Ministrów a ministerstwem, co będzie prowadzić do bankructwa przy takich za- bowiem w „Śniadaniu mistrzów” – sobota czy nie- łożeniach, jakie przyjęto. Jak to bowiem jest? Naj- dziela, nie pamiętam – pan premier Donald Tusk… większą grupę posiadaczy stanowią konsumenci, użytkownicy, więc stosunkowo łatwo jest zidentyfi- kować, które to są osoby, a z drugiej strony stwier- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: dzenie przestępstwa jest tożsame z wykryciem sprawcy. Jeśli więc policja będzie chciała poprawić swoje Pani poseł, proszę o finał. statystyki, to zatrzymując konsumentów, poprawi statystyki, bo za każdym razem konsument będzie sprawcą. Jest to bowiem takie przestępstwo, gdzie ofiara jest sprawcą. I co? Po tych 10 latach mamy Poseł Iwona Arent: kompromitację tego podejścia, tego złego prawa i to na dodatek kompromitację, która kosztuje nas rocz- …nie wiedział, że taka ustawa jest w Sejmie. Na nie – jak to wyliczył Instytut Spraw Publicznych – 80 pytanie o legalizację narkotyków nawet w małych ilo- mln zł. Podaż się zwiększyła, popyt się zwiększył, ściach odpowiedział, że za jego premierostwa nigdy… ceny spadły, czyli nic się nie udało. Słusznie rząd stwierdził w uzasadnieniu do ustawy, że założenia tamtej zmiany legislacyjnej, a więc ograniczenie kon- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: sumpcji, ograniczenie podaży, skuteczniejsze ściga- nie zorganizowanej przestępczości, nie zostały zre- Dziękuję uprzejmie, pani poseł. alizowane, nie powiodły się. Czyli nie tędy droga. Ale 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 58 Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

Poseł Marek Balicki kości są uznawane za wielkości na własny użytek. (Dzwonek) to dopiero połowa problemu, bo ustawa – jak rząd Już kończę, pani marszałek. wskazuje słusznie na podstawie wielu ekspertyz Dlatego uważamy, że jeśli założenie, które jest i konferencji, które w ostatnich latach się odbywały zawarte w art. 62a, żeby odwrócić kierunek ostrza – doprowadziła nie tylko do tego, że jest nierealna, represyjności, ma być skuteczne i efektywne, to trze- pojawiły się bowiem także niekorzystne zjawiska. ba dać delegację do tego rozporządzenia. Uważamy, Niekorzystne zjawiska polegają na tym, pani poseł, że w przypadku najczęstszych narkotyków, czyli, pa- że właśnie tego typu ostrze skierowane w konsumen- nie pośle, chodzi nie o wszystkie, tylko o te, które są tów udaremnia penetrację środowisk zajmujących się najczęściej w konsumpcji, takie rozporządzenie po- wielkim handlem należącym do zorganizowanej winno być wydane. przestępczości, czyli tych środowisk, które wprowa- Chciałbym zgłosić jeszcze jedną poprawkę, która dzają zakazane środki do obrotu. A ponadto wykre- nie jest poprawką zgłoszoną w imieniu klubu Sojusz owaliśmy – zresztą pani to powiedziała, tylko chyba Lewicy Demokratycznej, ale w imieniu części posłów, chciała pani powiedzieć, co innego – wielką grupę również posłów niezrzeszonych, polegającą na tym, nowych przestępców, czyli nie o to chodziło. Ustawa żeby przy tej okazji wyprostować pewną sprzeczność, w tych represyjnych punktach nie spełniła swoich jaka jest zawarta w ustawie, bo wiele narkotyków, czy- zadań. Trzeba powiedzieć, że władze publiczne mu- li substancji, których kwestie reguluje ustawa, np. szą kierować się zasadą celowości, a celowość ozna- morfina, jest używanych również w celach leczniczych, cza, że osiągamy te zamierzenia, które planowaliśmy. mimo że są to twarde narkotyki. Jak wiemy, w wielu Jeśli ich nie osiągamy, to działanie jest niecelowe, krajach produkty te są zarejestrowane i dopuszczone a najgorzej, jeśli nie dość, że nie daje rezultatów, to do obrotu, również marihuana jest używana i stosowana do celów medycznych, ale ona została zawarta jeszcze przynosi szkody, tak jak w przypadku tego w dwóch załącznikach czy w jednym załączniku, w za- prohibicyjnego, restrykcyjnego, represyjnego podej- łączniku nr 1, ale w dwóch tabelach. Z jednej wynika, ścia do polityki narkotykowej. Dlatego polityka wy- że jest możliwe jej użycie do celów medycznych, ale maga zmiany, oczywiście opartej na faktach, na do- z tabeli IV-N wynika, że tylko do eksperymentów czy wodach, nie na emocjach, tylko na przesłankach do celów weterynaryjnych. To jest nieporozumienie, empirycznych. które przy tej okazji warto wyprostować. Dlatego zgła- Trzeba powiedzieć, że w tym kierunku idzie pro- szamy również taką poprawkę. jekt skierowany przez rząd do Sejmu, który dzisiaj Na zakończenie chciałbym przypomnieć, bo nikt omawiamy. On też jest fragmentaryczny, mimo że tego nie powiedział, że ta nowelizacja może być doko- nie dotyczy tylko art. 62, który wzbudza największe nana dzięki poprzedniemu ministrowi sprawiedliwości emocje, i nie jest to jeszcze to, czego byśmy oczekiwa- czy jeszcze poprzedniemu, przed panem ministrem li: zasadniczej reorientacji polityki narkotykowej Czumą, dzięki panu prof. Ćwiąkalskiemu, a także dzię- w Polsce, ale niewątpliwie jest to krok w dobrym kie- ki temu, że w sposób racjonalny próbował... runku, zwłaszcza art. 62, który będzie umożliwiał umorzenie postępowania jeszcze przed wszczęciem śledztwa. Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Trzeba jednak powiedzieć... Zmierzam tu już do poprawek, które przygotowaliśmy i które chcę zgłosić Dziękuję panu. w imieniu klubu Sojusz Lewicy Demokratycznej. Je- den wiosek mniejszości złożyliśmy w czasie posiedzenia komisji. Trochę zmodyfikowaliśmy tę poprawkę, Poseł Marek Balicki: którą dzisiaj złożę. Chodzi bowiem jednak o to, żeby dać możliwość odróżnienia przypadków konsumenc- ...wprowadzić tę zmianę w polityce narkotykowej, kiego posiadania na własny użytek od posiadania czyli powołał zespół ekspertów pod kierunkiem prof. komercyjnego. Najlepsze kryterium to jest kryterium Krajewskiego z Krakowa, znanego wszystkim wybit- ilościowe. Jeśli to kryterium ma funkcjonować, to nego prawnika... jest potrzebny jakiś instrument, uważamy, że w postaci rozporządzenia wydanego przez ministra spra- wiedliwości w porozumieniu z ministrem zdrowia, Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: instrument, który zawierałby taką legalną definicję niewielkiej ilości. Bardzo dziękuję, panie pośle. Dlaczego? Dlatego że – jest to chyba zresztą zawarte również w uzasadnieniu do ustawy – jak doko- namy analizy wyroków, to okaże się, że w przypadku Poseł Marek Balicki: posiadaczy marihuany 80% wyroków dotyczyło posiadania ilości do 3 g, czyli ilości, która jest wielokrot- ...zajmującego się sprawami narkomanii. Dlatego nie niższa niż uznawany w Europie standard kilku- możemy mieć projekt, który klub Sojusz Lewicy De- nastu czy dwudziestu kilku gramów, które to wiel- mokratycznej poprze. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii 59

Poseł Marek Balicki zwiększenia liczby osób podejmujących leczenie i te- rapię. Umożliwi to również organom prokuratury i sądu I ostatnie zdanie, pani marszałek. To cytat – to stosowanie w szerszym zakresie regulacji zawartych też nawiązanie do wystąpienia pani posłanki Arent w ustawie. Projekt ustawy nie jest regulowany pra- – z wypowiedzi Raymonda Kendalla, który jako se- wem Unii Europejskiej. kretarz generalny Interpolu powiedział takie słowa, Pani Marszałek! Klub Poselski Polskiego Stron- odnosząc się do konsumentów, użytkowników narko- nictwa Ludowego popiera rozwiązania zawarte w rzą- tyków: ściganie tysięcy osób podporządkowujących dowym projekcie ustawy. Dziękuję za uwagę. (Oklaski) się prawu we wszystkich innych dziedzinach życia jest hipokryzją i afrontem dla praw jednostki, czło- wieka i obywatela. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: (Poseł Iwona Arent: Mam inne zdanie.) Dziękuję panu posłowi. Pani poseł Iwona Arent złoży wniosek. Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Bardzo proszę, pani poseł.

Dziękuję. Głos zabierze pan poseł Stanisław Olas, przedsta- Poseł Iwona Arent: wiając stanowisko klubu Polskiego Stronnictwa Lu- dowego. Dziękuję. Pani Marszałek! Panie Ministrze! Nie trafiły do mnie żadne argumenty moich kolegów z innych ugru- Poseł Stanisław Olas: powań. Nadal nie zgadzam się z tym, co państwo mówiliście. Uważam, że ta ustawa jest zła. W związ- Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie ku z tym w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo Ministrze! Mam zaszczyt w imieniu posłów Polskiego i Sprawiedliwość wnoszę o odrzucenie projektu usta- Stronnictwa Ludowego przedstawić stanowisko klubu wy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii dotyczące rządowego projektu ustawy o zmianie usta- oraz niektórych innych ustaw. Dziękuję. (Oklaski) wy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw. Powyższy projekt zawiera regulacje ma- jące służyć zwiększeniu możliwości penetracji przez Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: organy ścigania środowisk przestępczych wprowadza- jących do obrotu substancje odurzające. Kładzie się Dziękuję, pani poseł. w nim nacisk na potrzebę podejmowania działań o cha- Do zadania pytań zapisało 15 pań i panów posłów. rakterze profilaktycznym, edukacyjnym i terapeutycz- Czy ktoś z państwa chce się dopisać? nym, mających służyć przeciwdziałaniu narkomanii. Pani poseł Sobecka. Bardzo proszę. Ustawa swoim zasięgiem obejmuje organy wymiaru Zamykam listę. sprawiedliwości, organy ścigania, w tym Policję, Straż Czas na zadanie pytania: 1 minuta. Graniczną, Państwową Straż Pożarną, Inspekcję Sa- Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Jan Warze- nitarną, a także Służbę Celną, Wojskowy Instytut cha, Prawo i Sprawiedliwość. Techniki Inżynieryjnej, Ministerstwo Zdrowia, Pań- stwową Inspekcję Farmaceutyczną, Ministerstwo Fi- nansów, Ministerstwo Środowiska. Koszty wynikają- Poseł Jan Warzecha: ce z ustawy zostaną sfinansowane przez poszczegól- nych dysponentów odpowiedzialnych za realizację Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Proponowany art. nowych zadań. 62a zakłada, że wobec osoby, która posiada środki Projektowana ustawa będzie oddziaływać na bez- odurzające lub substancje psychotropowe w nieznacz- pieczeństwo publiczne poprzez uregulowanie zasad nej ilości, na własny użytek, będzie można umorzyć postępowania z dowodami niebezpiecznymi, np. bro- postępowanie również przed wydaniem postanowie- nią, amunicją, substancjami trującymi, duszącymi, nia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, jeżeli orze- parzącymi, radioaktywnymi oraz psychotropowymi. czenie wobec sprawcy kary byłoby niecelowe ze wzglę- Ustawa może wpłynąć na funkcjonowanie przedsię- du na okoliczność popełnienia czynu, a także stopień biorstw dokonujących transportu i utylizacji odpadów jego społecznej szkodliwości. niebezpiecznych. Będzie mieć ona pozytywny wpływ Panie ministrze, proszę odpowiedzieć, czy ten na ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środo- przepis nie jest szkodliwy społecznie i czy nie idzie za wiska. daleko, czy nie będzie odbierany jako pozwolenie na Należy podkreślić, że zbierane przez upoważnione posiadanie i używanie nieznacznej ilości narkotyków. podmioty informacje na temat używania przez podej- Aktualnie karze się za dopalacze. Dlaczego posiada- rzanego środków odurzających, substancji psychotro- nie nieznacznej ilości narkotyków miałoby stać się powych lub środków zastępczych przyczynią się do dozwolone? Jak się ma zakaz dotyczący dopalaczy do 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 60 Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

Poseł Jan Warzecha kształcie nie można procedować i że one nie mogą być przyjęte. Jak najbardziej słuszny jest wniosek, żeby proponowanej liberalizacji, jeśli chodzi o narkotyki? w całości zostały one odrzucone. Dziękuję bardzo. Komu tak naprawdę na tym zależy? Czy świadomość (Oklaski) bezkarności nie spowoduje wzrostu liczby narkoma- nów, rozwoju zabójczego biznesu i prosperity dilerów oraz maﬁi narkotykowych? Czy o to chodzi projekto- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: dawcom, rządowi Donalda Tuska? Dziękuję bardzo. (Oklaski) Dziękuję panu posłowi. Głos zabierze pan poseł Dariusz Lipiński, Platfor- ma Obywatelska. Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:

Dziękuję panu posłowi. Poseł Dariusz Lipiński: Pytania zada pan poseł Kazimierz Smoliński, Prawo i Sprawiedliwość. Bardzo dziękuję, pani marszałek. Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W uzasadnieniu do projektu ustawy napisano, iż wyniki badań empi- Poseł Kazimierz Smoliński: rycznych wskazują na to, że olbrzymia większość spraw o przestępstwa z art. 62 ust. 1 i 2 ustawy o prze- Dziękuję. ciwdziałaniu narkomanii dotyczy posiadania dwóch Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam następujące środków, mianowicie marihuany i amfetaminy, przy pytanie. Na posiedzeniu komisji już pierwotnie o tym czym znaczna część tych spraw to są sprawy drobne, mówiliśmy, ale nie uzyskałem informacji, dlaczego dotyczące posiadania niewielkich ilości tych środków, zapis w art. 62 już na etapie wstępnym stwarza nie- przeznaczonych na cele własnej konsumpcji. Sprawy jasności chociażby co do tego, że jest mowa o ilości te angażują sporo czasu, sił i środków policji, proku- nieznacznej, a następnie, po przecinku, przeznaczo- ratury oraz sądów, w wielu przypadkach kończą się nej na własny użytek. Czy to oznacza, że są dwie wyrokami skazującymi, a równocześnie można mieć przesłanki: jedna dotycząca ilości nieznacznej i dru- zasadnicze wątpliwości co do korzyści społecznych, ga dotycząca ilości przeznaczonej na własny użytek? jakie z tego wynikają. Chciałbym zapytać pana mi- Czy nie należałoby tu wprowadzić spójnika, żeby nie nistra o badania empiryczne przywoływane w uza- było wątpliwości, że chodzi o ilość i nieznaczną, i prze- sadnieniu. Jeżeli Wysoka Izba przyjmie przedłożone znaczoną na własny użytek? To jest pierwsze pytanie. propozycje nowelizacji ustawy, to o jaki rząd wielko- Pytanie drugie. Dlaczego w zakresie przesłanek ści może zmniejszyć się liczba spraw o przestępstwa możliwości umorzenia postępowania jest wskazany z art. 62 ust. 1 lub 2 ustawy o przeciwdziałaniu nar- stopień społecznej szkodliwości, a nie zostało okre- komanii, a także liczba wyroków skazujących, jakie ślone, jaki to ma być stopień? W takiej sytuacji prak- zapadają w tych sprawach? Dziękuję. (Oklaski) tycznie przy każdym stopniu, nawet znacznym, moż- na umorzyć postępowanie. Uważam, że powinno być wyraźnie określone, jaki powinien być stopień, nie- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: zależnie od tego, że w ogóle nie zgadzam się z tym zapisem, ale jeżeli projektodawcy będą chcieli nad Dziękuję panu posłowi. nim na siłę, że tak powiem, procedować i go uchwalić, Głos ma pan poseł Andrzej Jaworski, Prawo i Spra- to należy go przyjąć przynajmniej w takim kształcie, wiedliwość. żeby nie budził wątpliwości i aby można go było w jakikolwiek sposób stosować. W art. 72 i 73a jest mowa o możliwości leczenia Poseł Andrzej Jaworski: i w tym zakresie zawieszenia postępowania prokuratorskiego lub przerwy w wykonaniu kary. Jakie me- Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pytanie jest chanizmy zostały przewidziane w ustawie, ponieważ krótkie i zasadnicze: Jak to jest, że po tak wielkiej ja ich nie dostrzegam, i czy ewentualnie byłaby moż- batalii, także PR-owskiej, telewizyjnej, walce z dopa- liwość dookreślenia, kto będzie monitorował osoby, laczami przez Donalda Tuska i jego rząd nagle wpro- które będą poddawały się leczeniu? Z reguły są to wadza się możliwość zalegalizowania każdego nar- ośrodki otwarte. Kto będzie monitorował, czy te oso- kotyku, każdego dopalacza, doprowadza się do takiej by rzeczywiście leczą się i zgodnie z warunkami, sytuacji, że właściwie nikt nie będzie za to karany, które zostały ustalone dla zawieszenia postępowania powołując się przy tym na różnego rodzaju autoryte- lub dla przerwy w wykonaniu kary? Na dzisiaj prak- ty, o których nigdy nie słyszeliśmy, które stwierdzają, tycznie nie wyobrażam sobie, żeby odbywało się takie że to jest właściwa droga itd.? monitorowanie. I kto miałby monitorować? To są Czy rząd Platformy Obywatelskiej może jasno po- przesłanki wskazujące, że nad tymi artykułami w tym wiedzieć: tak, od dzisiaj jesteśmy za tym, żeby nar- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii 61

Poseł Andrzej Jaworski wprowadzenie takiego właśnie prawa stanowi duże zagrożenie dla zdrowia naszego społeczeństwa, dla kotyki można było posiadać w niewielkich ilościach zdrowia ludzi, a zwłaszcza młodego pokolenia? i nikomu nic za to nie będzie grozić? A co stanie się (Dzwonek) Czy rząd uważa, że za pomocą zapropono- w sytuacji, kiedy ta sama dana osoba pod wpływem wanego rozwiązania dotyczącego zawieszenia czy narkotyku zażytego w małej ilości popełni poważne nawet umorzenia postępowania w sytuacji, kiedy zo- przestępstwo? Czy będzie ona musiała ponieść w związ- stało popełnione przestępstwo, a przestępca zobowią- ku z tym konsekwencje prawne? A jeżeli popełni ona że się do podjęcia leczenia, może cokolwiek poprawić? akurat mniej poważne przestępstwo, to czy jest moż- Przecież można się zobowiązać do leczenia... liwe, iż nie poniesie odpowiednich konsekwencji prawnych, ponieważ będzie dużo lepiej traktowana? Czy takie konsekwencje prawne nie będą w związku Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: z tym obowiązywały tutaj, że tak powiem, nieko- niecznie z całą mocą prawną? (Dzwonek) Dziękuję uprzejmie. Nie jest tak, drodzy państwo, że wszystkie pań- stwa na świecie nie mogą sobie poradzić z narkotykami. Jest bardzo dobrze, świetnie rozwijający się Poseł Maria Nowak: kraj, jakim jest Singapur, gdzie ten problem rozwią- zano. Dyplomaci uważają, że tam są najbezpieczniej- ...i absolutnie się z tego nie wywiązać. Dziękuję sze szkoły... bardzo. (Oklaski)

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:

Dziękuję, panie pośle. Głos ma pan poseł Kazimierz Gołojuch, Prawo i Sprawiedliwość.

Poseł Andrzej Jaworski: Poseł Kazimierz Gołojuch: ...i nie ma żadnych problemów z narkotykami. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dziękuję. (Oklaski) Analizując projekt ustawy o zmianie ustawy o prze- (Poseł Dariusz Lipiński: Na Białorusi też nie ma ciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych takich problemów.) ustaw, napotykamy nieprecyzyjne zapisy. Na przy- (Poseł Andrzej Jaworski: Na Białorusi? Wiecie, co kład w art. 56 ust. 3 czytamy: Jeżeli przedmiotem tam się dzieje?) czynu, o którym mowa w ust. 1, jest znaczna ilość środków odurzających, substancji psychotropowych lub słomy makowej, sprawca podlega grzywnie i ka- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: rze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. Co to znaczy „znaczna ilość środków odurzających”? Jaką miarą Głos zabierze pani posłanka Maria Nowak, Prawo będzie to badane? W innym artykule mamy do czy- i Sprawiedliwość. nienia z nieznaczną ilością środków odurzających. Co znaczy „nieznaczna ilość środków odurzających”? W art. 24 ust. 5 mamy do czynienia z zapisem Poseł Maria Nowak: „ilość niezbędna do przeprowadzenia badań potwier- dzających popełnienie przestępstwa”. Jaka jest ta Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W uzasadnieniu ilość niezbędna? W kolejnym artykule czytamy o środ- omawianej dzisiaj nowelizacji ustawy czytamy, zacy- kach odurzających na własny użytek. Jak stwierdzić, tuję: Pomimo zaostrzenia polityki karnej nie uzyska- czy chodzi o własny użytek, czy nie? Na podstawie liśmy wzrostu wykrywalności przestępstw związa- takich zapisów będzie można kogoś skazać albo unie- nych z tą kategorią przestępstw. Można nawet powie- winnić. Czy można pozwolić na wprowadzenie do tej dzieć, że w tych właśnie obszarach aktywności ob- ustawy takich zapisów? Dziękuję bardzo. (Oklaski) szarów ścigania obserwujemy istotną stagnację czy nawet regres. Panie ministrze, wiem, że rząd potrzebuje kolej- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: nego sukcesu, aby premier mógł to ogłosić. Czy do- konując analizy właśnie tego stanu, tego, że nie ma Dziękuję panu posłowi. efektów, ministerstwo doszło do jedynego słusznego Głos ma pan poseł Łukasz Zbonikowski. wniosku zakładającego, że aby poprawić statystyki, Nie ma pana posła. trzeba zliberalizować prawo w tym zakresie i wtedy Pan poseł Janusz Cichoń, Platforma Obywatelska. odniesie się sukces? Czy rząd naprawdę nie widzi, że Bardzo proszę, panie pośle. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 62 Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

Poseł Janusz Cichoń: Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:

Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wy- Głos ma pan poseł Stanisław Szwed, Prawo soka Izbo! Narkotyki stanowią tak naprawdę kla- i Sprawiedliwość. syczny przykład dóbr niepożądanych, których kon- sumpcję państwo powinno ograniczać. Jeżeli spojrzy- Poseł Stanisław Szwed: my na to z ekonomicznego punktu widzenia, to jest to konsekwencja faktu, że koszty społeczne konsump- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! cji takich dóbr jak narkotyki są wyższe niż koszty Czy panu jest znana opinia prezesa Sądu Najwyższe- prywatne. Zakup jednej działki czy kilku działek go Lecha Gardockiego dołączona do projektu? Ja tyl- oznacza także być może awanturę w domu, absencję ko zacytuję jeden fragment: W przedmiotowym pro- w pracy, chorobę, a w dłuższej perspektywie wyklu- jekcie ustawy proponuje się m.in. rozwiązania nie- czenie społeczne. Tak na dobrą sprawę nie sposób spotykane w dotychczasowej procedurze karnej, tych kosztów oszacować, one są gigantyczne. mające umożliwiać organom procesowym niekiedy odstąpienie od ścigania za przestępstwo posiadania Jedną z przesłanek umorzenia postępowania, któ- narkotyków, gdy w roli osoby podejrzewanej o jego rą zakładamy w projekcie, jest niska społeczna szko- popełnienie miała wystąpić osoba uzależniona od dliwość. Mam pytanie wobec tego, w jaki sposób narkotyków. Można cytować inne opinie, prosiłbym, chcemy ją oceniać, bo moim zdaniem jest to niewy- żeby się pan do tego ustosunkował. konalne zadanie (Dzwonek) i w związku z tym uwa- I druga wątpliwość dotycząca art. 72. W tym prze- żam, że powinniśmy rozważyć możliwość wycofania pisie jest mowa o tym, że wobec osoby uzależnionej, się z tej przesłanki i pozostać przy dwóch podstawo- której zarzucono popełnienie przestępstwa zagrożo- wych. Tutaj nigdy do końca nie będziemy obiektywni. nego karą nieprzekraczającą 5 lat, może być zawie- Dziękuję bardzo. (Oklaski) szone postępowanie, może być wniosek o warunkowe umorzenie postępowania, również sąd może zastoso- wać warunkowe umorzenie takiego czynu. Proszę, Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: panie ministrze, o odpowiedź, jakich czynów to może dotykać. Mówię o nieprzekroczeniu 5 lat za czyny Dziękuję panu posłowi. zagrożone karą 5 lat. Czy ten zapis nie stwarza sytu- Pytania zada posłanka Anna Paluch, Prawo acji uprzywilejowanej w stosunku do innych rodzajów i Sprawiedliwość. przestępstw? Dziękuję bardzo. (Oklaski) Bardzo proszę, pani poseł. Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:

Poseł Anna Paluch: Dziękuję panu posłowi. Głos ma pani posłanka Elżbieta Streker-Dembiń- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dlaczego rząd ska, Sojusz Lewicy Demokratycznej. ustami premiera Donalda Tuska obłudnie twierdzi, że nie legalizuje posiadania narkotyków? Zmiana Poseł Elżbieta Streker-Dembińska: ustawy dokonana w roku 2000 była podyktowana chęcią przeciwdziałania takim sytuacjom, że na przy- Pani Marszałek! Panie Ministrze! Z pewnością kład przyłapany z towarem diler narkotyków twier- każdy z nas w swojej pracy poselskiej zetknął się ze dził z niezmąconym spokojem, że posiada narkotyki skutkami, jakie w wielu rodzinach niesie narkoma- na własny użytek. Wprowadzone w omawianym dziś nia. Mieliśmy i mamy tego przykłady. Ale często by- projekcie ustawy zmiany, tzn. zapis art. 56 ust. 3 ope- wają też takie sytuacje, że syn czy córka zażywali rujący pojęciem „znaczna ilość środków odurzają- narkotyki, zostali na tym złapani, a problem zaczął cych” itd. nigdzie niezdefiniowanym, a także zapis się w związku z ściganiem ich za posiadanie narko- art. 62a pozwalający na umorzenie postępowania tyków. Oczywiście można powiedzieć, że każdy znaj- przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa dzie wytłumaczenie dla swojego działania, ale nie sądzę, abyśmy nie pochylili się nad tą propozycją, lub dochodzenia, jeżeli przedmiotem czynu są środki o której od wielu, wielu lat mówił już pan doktor Ma- „w ilości nieznacznej”, i znowu mamy niezdefiniowa- rek Balicki, psychiatra, a więc osoba, która wie, ne pojęcie, dyskwalifikują ten projekt. A zatem py- o czym mówi i do kogo mówi. Mam takie pytania: Ile tam, dlaczego rząd wprowadza projekt ustawy o zmia- osób hospitalizowano w ostatnim czasie z uwagi na nie ustawy, z którego cieszą się mafie narkotykowe przedawkowanie narkotyków? Jaka jest śmiertel- i dilerzy. Czy to ma być gest w stronę młodego poko- ność? Czy przepisy wprowadzone w 2000 r. przyczy- lenia Polaków, żeby młodzi ludzie, zapaliwszy traw- niły się do ograniczenia tych zjawisk? Ale mam rów- kę, przestali myśleć o braku życiowych perspektyw? nież pytanie z innej beczki. Czy przewiduje się wpro- Dziękuję bardzo. (Oklaski) wadzenie akcyzy na narkotyki? (Oklaski) 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii 63

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:

Dziękuję, pani poseł. Dziękuję panu posłowi. Głos ma pan poseł Zbigniew Kozak, Prawo i Spra- Pytanie zada pan poseł Artur Gierada, Platforma wiedliwość. Obywatelska. Bardzo proszę.

Poseł Zbigniew Kozak: Poseł Artur Gierada: Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W roku 2010 w Polsce 10 tys. osób zostało skazanych za małe por- Dziękuję, pani marszałek. cje narkotyków. Rząd chce teraz wprowadzić zasadę, Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rząd Platformy że w przypadku nieznacznej ilości narkotyków na Obywatelskiej słowami samego premiera Donalda własne cele sprawę będzie można umorzyć, a jedno- Tuska wyraził swój stosunek do legalizacji nawet cześnie została podwyższona górna granica kary. narkotyków miękkich. Art. 62a przede wszystkim nie Stąd moje pytanie: Czy ministerstwo, wprowadzając ma na celu bronienia, wprost przeciwnie, ma na celu możliwość umorzenia sprawy przy tzw. nieznacznych karanie dilerów i ma bronić osoby, które są przez nich ilościach środków odurzających, preferuje zasadę, że pokrzywdzone. Jaką dzisiaj mamy sytuację? Mamy nieuchronność kary będzie decydująca, czy też, pod- najbardziej restrykcyjne prawo w Unii Europejskiej, wyższając górną granicę kary, opowiada się jednak za posiadanie małej ilości narkotyków są kary do za zasadą, że to wysokość kary będzie odstraszać od 3 lat więzienia. Ja państwu podam przykład świet- popełnienia przestępstwa? Tu jest pewna sprzecz- nego sportowca niegdyś, dzisiaj młodego człowieka ność logiczna. I stąd drugie pytanie: Czy rząd Donal- prowadzącego własną działalność gospodarczą, któ- da Tuska nie zdaje sobie sprawy, iż przy tak dużej ry został skazany właśnie za posiadanie pół grama rozpiętości kar będzie to raj nie tylko dla dilerów, ale marihuany. W czasie leczenia, bo poddał się kuracji, także dla kancelarii prawnych, a wszystko to kosz- został znowu złapany, miał 2 gramy i teraz ma do tem ludzi chorych? Przestrogą może być sprawa do- odsiedzenia pół roku więzienia. Jest dalej poddawany palaczy, która pokazała, jak słabe jest państwo, a jak kuracji. On prowadzi własną działalność gospodar- silny jest świat przestępczy. Dziękuję. (Oklaski) czą, kiedy zostanie wsadzony do więzienia, to nikogo nie muszę przekonywać, że ta ﬁrma zniknie z naszego systemu funkcjonowania gospodarczego, a jemu w wyjściu właśnie z tej trudnej sytuacji, bo jest nar- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: komanem i do tego się przyznaje, bycie w więzieniu na pewno nie pomoże. (Dzwonek) Ja uważam, że to roz- Dziękuję. wiązanie jest bardzo dobre, panie ministrze, ale mam Głos ma pan poseł Marek Ast, Prawo i Sprawie- pytanie. Ten system rzeczywiście kosztuje 80 mln zł, dliwość. a te pieniądze dałoby się o wiele lepiej wykorzystać, nie wsadzając narkomanów, a właśnie dilerów do więzienia. Ale biorąc pod uwagę to, że teraz policjan- Poseł Marek Ast: ci m.in. będą mogli decydować o umorzeniu takiego postępowania, zastanawiam się, czy właśnie to bę- Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! dzie w interesie policji, bo wiemy, że z kolei policję też Projekt wprowadza wymóg posiadania wykształcenia staramy się rozliczać z efektów – tzw. statystyki. wyższego, ukończenia studiów wyższych w przypadku I pytanie: Jak skłonić policjantów, żeby rzeczywiście specjalisty terapii uzależnień. W tej chwili mamy wie- bardzo obiektywnie podchodzili… lu znakomitych terapeutów, którzy wykształcenia wyższego nie mają, a pracują w różnych organizacjach, instytucjach zajmujących się terapią osób uzależnio- Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: nych. Między innymi są to osoby, które w przeszłości miały kontakt z narkotykami, z własnego doświadcze- Dziękuję uprzejmie. nia po prostu wiedzą, czym jest choroba uzależnienia. W tej chwili już są zdrowe i prowadzą te terapie. Nie mają wykształcenia wyższego, są też często w takim Poseł Artur Gierada: wieku, że studiów wyższych nie będą mogły ukończyć. Co z tymi osobami? Czy one nadal będą mogły prowa- …do sprawy narkomanów, a nie starali się ich dzić terapię w tych instytucjach, na przykład w Mona- karać, poprawiając sobie te statystyki? Dziękuję bar- rze, czy nie? (Oklaski) dzo. (Oklaski) 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 64 Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: piwa, która prowadzi do alkoholizmu, i małej ilości narkotyków, która prowadzi do narkomanii. Czy to Dziękuję. nie jest tak, jak mówią znawcy, że mała ilość ma le- Pani posłanka Anna Sobecka zada pytanie. czyć tylko już zdiagnozowanych narkomanów? Dzię- Oj, przepraszam, pan poseł Marek Matuszewski. kuję bardzo. (Oklaski) Bardzo proszę, panie pośle.

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Poseł Marek Matuszewski: Dziękuję, pani poseł. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Głos zabierze pan poseł Łukasz Zbonikowski, Jakie środki finansowe zostały przekazane na profi- Prawo i Sprawiedliwość. laktykę w latach 2008–2010? Jakie środki będą przekazane na profilaktykę w roku bieżącym i w roku 2012? Jak udowodnić handlarzowi, że posiadane nar- Poseł Łukasz Zbonikowski: kotyki nie są przeznaczone na użytek własny, lecz na handel? Posiada przy sobie legalną ilość narkotyków, Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mamy do czynie- chociaż nie wiadomo, jaka jest ta legalna ilość. Czy nia z ustawą, która liberalizuje dostęp do narkoty- strona rządowa przewiduje podniesienie dolnej gra- ków dla polskiego społeczeństwa, a to jest pierwszy nicy kary za handel narkotykami oraz ich produkcję? krok do pełnej legalizacji narkomanii w Polsce, ze Jaka będzie dolna granica wieku osoby, która według wszystkimi tego negatywnymi skutkami dla zdrowia projektu będzie mogła posiadać narkotyki? Komu społeczeństwa, a także pewnie i finansów państwa. zależy na tym, aby ten projekt, który legalizuje po- Dlatego zadaję pytanie wprost: Dlaczego łagodzi się siadanie niewielkiej ilości narkotyków, wszedł w ży- prawo dotyczące narkomanii, zamiast potraktować cie, bo wygląda na to, że grupy narkotykowe wygra- potencjalne zagrożenie ze strony narkomanów i de- ły z grupami, które rozprowadzały dopalacze? alerów bardziej rygorystycznie? Każdy używający Panie ministrze, czy PR-owcy Platformy Obywa- narkotyków lub sprzedający je powinien jasno i wy- telskiej doradzili, aby taki projekt wprowadzić, bo raźnie mieć uzmysłowione, że w Polsce jest to kara- wtedy w niektórych grupach wyborców można zy- ne. Czy poluzowanie przepisów tejże ustawy nie jest skać większe poparcie? Pan premier Tusk miał kie- pierwszym krokiem do wprowadzenia kolejnych, bar- dyś, jak sam powiedział, pewne kontakty z tak zwa- dziej swobodnych przepisów dotyczących tak poważ- ną trawką i widać, że tęsknota pozostała. Dziękuję. nego problemu, jakim jest narkomania, a potem do (Oklaski) legalizacji narkotyków? Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:

Pytania zada pani posłanka Anna Sobecka, Pra- Dziękuję panu posłowi. wo i Sprawiedliwość. Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana. Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu Poseł Anna Sobecka: w Ministerstwie Sprawiedliwości pana Zbigniewa Wronę. Dziękuję. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ustawa jest skan- daliczna i do odrzucenia. Art. 62. Co to znaczy „nie- Podsekretarz Stanu znaczna ilość” narkotyków? Dla każdego człowieka w Ministerstwie Sprawiedliwości może być ona różna, by wywołać odurzenie narko- Zbigniew Wrona: tyczne. „Własny użytek” i „nieznaczna ilość” to prze- słanki, by doprowadzić naród do narkomanii. Otwie- Dziękuję. ra to przy tym drogę dealerom narkotyków, którzy Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziękuję za pyta- już teraz wchodzą do szkół podstawowych. nia, bo to jest ważna ustawa i ważna debata. (Poseł Iwona Arent: Już weszli.) Szanowni Państwo! Wysoki Sejmie! Mam przed Prokurator i sąd mogą umorzyć postępowanie, sobą dane statystyczne, które pokazują, że wsadzamy gdy narkoman jest leczony. To według mnie może być około 8 tys. ludzi do więzienia tylko dlatego, że aku- zjawiskiem niekończącym się, zastępczym i uspra- rat zostali złapani na posiadaniu narkotyków. Ale wiedliwiającym nadużycia. robimy to, w ogóle nie badając, czy są uzależnieni, jak I jeszcze jedna wątpliwość. Wszelkie nałogi zaczy- są uzależnieni, od czego są uzależnieni, kompletnie nają się od małej ilości – małej ilości, szklaneczki, się tymi ludźmi interesując. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii 65

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie mując przepis zakazujący tego, penalizujący to, ale Sprawiedliwości Zbigniew Wrona też obligujący organy państwowe do indywidualnego postępowania z każdym zatrzymanym. Dziękuję. Wysoki Sejmie taka sytuacja budzi sprzeciw, zwy- (Oklaski) kły moralny sprzeciw. Musimy karać za narkotyki, (Poseł Anna Paluch: Kategoria dealerów się skoń- za ich posiadanie. Nie ma zgody na żadną legalizację czyła.) narkotyków. Odpowiadam na pytanie, które się po- jawiało… (Poseł Anna Paluch: Skończyła się kategoria de- alerów. Nikt nikomu nie udowadnia, że sprzedaje.) Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: …w wielu wypowiedziach. Chodzi tylko o to, aby Dziękuję uprzejmie panu ministrowi. w sposób indywidualny podejść do ludzi, którzy zostali przyłapani z narkotykami. Musiałbym przyznać Głos zabierze sprawozdawca komisji pan poseł rację wszystkim tym, którzy mówią, że nie powinno Andrzej Czuma. być takiego artykułu jak art. 62, gdyby nie kolejny Bardzo proszę. artykuł, który wyraźnie przewiduje, że prokurator Proszę pana ministra o odpowiedzi na piśmie. zarządzi zebranie danych dotyczących używania przez oskarżonego środków odurzających. Gdyby tego przepisu nie było, pani poseł, to pani miałaby Poseł Andrzej Czuma: rację, ale ten przepis jest. A więc nie zamiatamy sprawy pod dywan, nie kończymy postępowania umorze- Bardzo dziękuję, pani marszałek. niem, w ogóle się nie interesując. Ta osoba pozostaje Odniosę się tylko do niektórych kwestii. Przede w orbicie troski i zainteresowania. Jest określenie wszystkim określenia „znaczna ilość” lub „nieznacz- rodzaju uzależnienia, terapii uzależnień. Organy Po- na ilość” występują we wszystkich systemach praw- licji, prokuratury będą musiały to wszystko badać. nych całego cywilizowanego świata. Jeżeli przyjmie- I to jest moja odpowiedź na pytania, czy Policja nie my, że środków odurzających lub substancji psycho- będzie wykorzystywać tego przepisu do poprawiania tropowych jest kilkaset rodzajów, ich ilość rośnie statystyk. Otóż nie będzie, ponieważ ten przepis, lawinowo, to wiadomo, że 3 g jednej z nich ścina z nóg o którym mówiłem, zakłada, że to pod nadzorem pro- człowieka, a 3 g innej już nie ścina z nóg. Już górale kuratury Policja będzie umarzać postępowania, podhalańscy wiedzą, że jak się napiją gorzały, to ich a prokurator będzie musiał wyznaczyć osobę – spe- szybciej zetnie, a jak piwa, to wolniej. Chcę podać cjalistę do spraw uzależnień, która wyda opinię na jasny i wyraźny przykład, żeby traﬁło to do na- temat tego, od czego, w jakim zakresie i stopniu osoba zatrzymana jest uzależniona. szych koleżanek i kolegów z PiS. Nie sposób okre- Jeżeli chodzi o szczegółowe pytania, to jest jedna ślić dokładnie w gramach ilości środków odurzają- czy dwie przesłanki: „nieznaczna ilość” i „na własny cych i ilości substancji psychotropowych, za których użytek”. Co do kwestii nieznacznej ilości, to mam posiadanie ścigamy. tutaj wyciąg z orzecznictwa Sądu Najwyższego. To Pani poseł Anna Sobecka powiedziała, że ustawa jest pojęcie, które naprawdę zostało już bardzo do- otwiera drogę dealerom. Przeciwnie, zwiększyliśmy kładnie przez Sąd Najwyższy określone i zapewnia – pani poseł nie chce mnie słuchać, poszła sobie – od- ono niezbędną elastyczność przepisu. Chodzi nie tyl- powiedzialność karną dealerów. Dotychczas było to ko o ilość w gramach czy miligramach, ale również do lat 10, a my zaproponowaliśmy od lat 2 do lat 12. o stopień uzależnienia, o to, czy ta osoba jest podatna, Przecież to nie jest osłabienie odpowiedzialności, tyl- czy szybko się uzależnia, czyli cały zespół okoliczno- ko jest to zaostrzenie. ści związanych nie tylko z ilością środka, ale również Pan dr Marek Balicki zacytował Raymonda Ken- z tą osobą będzie badany w postępowaniu karnym. dalla, mówiąc: ściganie tysięcy podporządkowują- Ta ustawa nie ma nic wspólnego z legalizacją nar- cych się prawu we wszystkich dziedzinach życia jest kotyków. Posiadanie narkotyków jest nielegalne i ma hipokryzją, gdy ściga się używanie narkotyków. Otóż takie pozostać. Natomiast nie możemy zgodzić się chciałbym zapewnić pana doktora, że jeżeli ktoś prze- z sytuacją, w której skazujemy ludzi na karę pozba- strzega prawa w 90%, nie zabija, nie gwałci, to nie wienia wolności, nie pytając, nie badając, dlaczego te znaczy, że wolno mu w tej 1/10 robić to, co chce. Je- narkotyki zażywają. Chodzi nam więc właśnie o te- rapię i o indywidualne podejście. żeli pan doktor ma wątpliwości – chociaż nie sądzę (Poseł Iwona Arent: Teraz też dostają wyroki – iż używanie narkotyków, zarażanie naszych dzieci w zawieszeniu i nie idą siedzieć.) narkotykami, tą białą śmiercią, to jest niewinna Wysoki Sejmie! Jeżeli chodzi o szczegółowe odpo- igraszka, to niech pan doktor – a na pewno pan wi- wiedzi, to było aż 15 wystąpień i wszystkie one spro- dział więcej niż ja takich nieszczęśników, których wadzały się do pytania, czy to można zrobić. Uwa- dotknęło uzależnienie narkotyczne – o tym pamięta, żam, że nie tylko możemy, ale musimy to zrobić, zamiast cytować Raymonda Kendalla. Bardzo dzię- wcale nie legalizując narkotyków, tylko nadal utrzy- kuję, pani marszałek. (Oklaski) 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 66 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy

Wicemarszałek Ewa Kierzkowska: Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Mi- nisterstwie Sprawiedliwości pana Stanisława Chmie- Dziękuję panu posłowi. lewskiego. Sprostowanie, pan poseł Balicki. Proszę bardzo. Bardzo proszę. Sekretarz Stanu Poseł Marek Balicki: w Ministerstwie Sprawiedliwości Dziękuję bardzo. Stanisław Chmielewski: Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie pośle, panie Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podstawowym i naj- ministrze, chyba rzeczywiście muszę sprostować, bo bardziej pilnym zadaniem w dziedzinie prawa karne- powstało niezrozumienie. W wypowiedzi Raymonda go wykonawczego jest jego radykalna zmiana w kie- Kendalla chodzi o to, że pewnych zachowań czy pew- runku przyspieszenia i usprawnienia toku postępo- nych sytuacji nie należy kryminalizować albo pena- wania. Niewątpliwie cel ten musi zostać osiągnięty lizować. Cały sens tego cytatu polegał na tym, że bez narażenia gwarancji procesowych stron i pozo- wprowadziliśmy w 2000 r. penalizację posiadania stałych uczestników tego postępowania. Zrealizowa- niewielkich ilości na własny użytek i powstała sy- nie tego zamierzenia wymaga wprowadzenia w obec- tuacja, która z punktu widzenia zdrowia publiczne- nie istniejących przepisach zasadniczych, bez wątpie- go, wymiaru sprawiedliwości, polityki społecznej nia wręcz reformatorskich, zmian. Obowiązujące jest niekorzystna, bo nie prawo karne jest tym na- regulacje obarczone są licznymi istotnymi wadami rzędziem, które może poprawić sytuację czy ograni- prowadzącymi przede wszystkim do przewlekłości czyć negatywne skutki używania różnych substan- postępowania, jego nieefektywności oraz nieuzasad- cji psychoaktywnych. Dlaczego nie mamy prohibicji nionej kosztowności. Wszyscy mamy świadomość alkoholowej? Właśnie z tego samego powodu, że by- tego, że przesuwanie wykonania kary w czasie bez łoby to najgłupsze rozwiązanie, jakie można byłoby dostatecznie ważnych powodów jest sprzeczne z za- wprowadzić, chociaż w naszym kraju, w naszej sze- sadą osądzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki rokości geograﬁcznej, to alkohol jest tym narkoty- zawartą w art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej kiem, tą substancją psychoaktywną, która powodu- Polskiej, jak również z koniecznością rozpatrzenia je najwięcej szkód. sprawy w rozsądnym terminie wynikającą z art. 6 (Poseł Andrzej Czuma: I papierosy.) ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podsta- Pan sobie zdaje sprawę, jakim absurdem byłoby wowych wolności. Odwlekanie w czasie wykonania penalizowanie posiadania alkoholu na własny uży- kary, wielokroć zgodne z doraźnym życzeniem ska- tek. Marihuana – bo większość przypadków dotyczy zanego, sprawia, że po latach staje się ona dolegliwo- marihuany, zresztą pan minister o tym mówił – jest ścią iluzoryczną, odczuwaną przez społeczeństwo, dużo mniej szkodliwa, w ogóle nie powoduje zgonów, skazanego i jego bliskich bardziej jako krzywda niż a penalizujemy posiadanie. To miał na myśli Ray- jako ujemna konsekwencja wynikająca z faktu popeł- mond Kendall, mówiąc, że to jest afront dla praw nienia przestępstwa. jednostki, człowieka i obywatela. (Oklaski) Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie w dniu dzisiejszym projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw. Sejmu Marek Kuchciński) Zasadniczym celem prezentowanej państwu reformy prawa w odniesieniu do Kodeksu karnego wykonaw- Wicemarszałek Marek Kuchciński: czego jest podniesienie efektywności i sprawności wykonania orzekanych kar. Zasadnicze zmiany za- Dziękuję bardzo. proponowane w niniejszym projekcie w zakresie prze- Zamykam dyskusję. pisów umieszczonych w części ogólnej oraz szczegól- W związku z tym, że w czasie drugiego czytania nej Kodeksu karnego wykonawczego polegają na ta- zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy popraw- kim ukształtowaniu przebiegu postępowania wyko- kę, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten pro- nawczego, by okres między uprawomocnieniem się jekt do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka orzeczenia a jego wykonaniem był jak najkrótszy, w celu przedstawienia sprawozdania. a samo postępowanie wykonawcze stało się postępo- Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm waniem sprawnym, efektywnym, w efekcie nowocze- propozycję przyjął. snym, odpowiadającym europejskim standardom. Sprzeciwu nie słyszę. Wysoka Izbo! Najistotniejsze kierunki zmian, któ- Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. po- re proponujemy w części ogólnej Kodeksu karnego rządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego wykonawczego, wiążą się między innymi z następu- projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny jącymi obszarami zagadnień. Po pierwsze, ze zniesie- wykonawczy oraz niektórych innych ustaw (druk niem zasady zaskarżalności wszystkich postanowień nr 3961). w postępowaniu wykonawczym na rzecz możliwości 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy 67

Sekretarz Stanu w Ministerstwie dzie istniała możliwość wniesienia środka odwoław- Sprawiedliwości Stanisław Chmielewski czego, to między innymi postanowienia w przedmiocie umorzenia lub zawieszenia postępowania wyko- zaskarżenia jedynie orzeczeń najbardziej istotnych nawczego, zmiany kary grzywny na pracę społecznie dla skazanego. Po drugie, z reformatorskim podej- użyteczną, zarządzenia wykonania zastępczej kary ściem do obowiązującej obecnie zasady udziału stron pozbawienia wolności. w posiedzeniach. Po trzecie, ze zmianami w zakresie W myśl projektu ustawy, który przedkładamy wykonalności postanowień w postępowaniu wyko- państwu w dniu dzisiejszym, nie będzie natomiast nawczym. służyło prawo wniesienia środka odwoławczego od Potrzeba ograniczenia uprawnienia skazanego orzeczeń, które można podzielić na dwie kategorie. i prokuratora do wnoszenia zażaleń na postanowie- Pierwszą stanowią rozstrzygnięcia niemające zasad- nia wydane na etapie postępowania wykonawczego, niczego wpływu na treść uprawnień i obowiązków zdaniem projektodawców, jest oczywista. Dotychcza- skazanego w postępowaniu wykonawczym, jak na sowa praktyka potwierdza brak uzasadnienia do dal- przykład postanowienie w przedmiocie właściwości szego utrzymywania zasady zaskarżalności w odnie- sądu czy wstrzymania wykonania orzeczenia. Drugą sieniu do wszystkich postępowań incydentalnych kategorią są decyzje procesowe mające wprawdzie dotyczących postępowania wykonawczego. wpływ na treść uprawnień i obowiązków skazanego Proponowane zmiany w obrębie art. 6 § 1 Kodek- jako strony postępowania wykonawczego, lecz wyda- su karnego wykonawczego oraz art. 21 tegoż kodek- wane co do zasady na jego korzyść, jak na przykład su nie ograniczają prawa do obrony w żadnym z jego postanowienie o zmniejszeniu liczby godzin wykony- aspektów, a więc zarówno w ujęciu materialnym, jak wanej pracy społecznie użytecznej lub wysokości i procesowym. Skazany ma bowiem zachowane pra- miesięcznych potrąceń z wynagrodzenia za pracę. wo do przedstawienia swego stanowiska w konkret- Przechodząc do omówienia zmian w zakresie zanej sprawie, składania wniosków i przedstawienia sad dotyczących wykonalności orzeczeń w postępo- dowodów, jak również prawo do korzystania z pomo- waniu wykonawczym, chciałbym zauważyć, że obec- cy obrońcy, w tym, w sytuacjach określonych ustawą, nie, zgodnie z art. 9 § 2 Kodeksu karnego wykonaw- obrońcy wyznaczonego z urzędu. czego, zasadą jest, iż orzeczenie staje się wykonalne Praktyka dowodzi, że konieczne jest ograniczenie istniejącej obecnie możliwości zaskarżania przez ska- z chwilą uprawomocnienia. Zatem sytuacje, w któ- zanego niemal każdej dotyczącej go decyzji zapada- rych orzeczenie może zostać wykonane jeszcze zanim jącej na etapie postępowania wykonawczego poprzez się uprawomocni, są obecnie wyjątkami od wskazanej ograniczenie tego uprawnienia do kwestii najistot- zasady i muszą wynikać z jednoznacznych unormo- niejszych. Powyższe rozwiązanie niewątpliwie przy- wań ustawowych. Na dzień dzisiejszy z chwilą wyda- spieszy postępowanie wykonawcze, nie naruszając nia, a więc jeszcze przed uprawomocnieniem się, gwarancji procesowych skazanego, zawartych, jak podlega wykonaniu jedynie wąska grupa postano- już mówiłem, w konstytucji bądź w Europejskiej Kon- wień, wśród których znajdują się m.in.: postanowie- wencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych nie o udzieleniu przerwy w wykonaniu kary pozba- Wolności. Ograniczenia w zaskarżalności pewnych wienia wolności wydane na wniosek prokuratora lub decyzji procesowych znane są innym ustawom obo- w sytuacji, gdy prokurator oświadczył, że nie sprze- wiązującym w polskim porządku prawnym. Tytułem ciwia się udzieleniu przerwy; o warunkowym zwol- przykładu można tu wskazać art. 254 § 2 Kodeksu nieniu, jeżeli zostało wydane na wniosek prokurato- postępowania karnego. ra lub jeżeli prokurator oświadczył, że nie sprzeciwia Pragnę zaznaczyć, że decyzje sądu lub innego or- się udzieleniu przerwy lub warunkowego zwolnienia, ganu postępowania wykonawczego dotyczące kwestii a także postanowienie, o którym mowa w art. 49 § 1 najistotniejszych dla skazanego, na przykład związa- Kodeksu karnego wykonawczego, zgodnie z którym nych z pozbawieniem wolności, w dalszym ciągu będą od chwili wydania pierwszego postanowienia, a nie podlegały kontroli odwoławczej. Konkretne przepisy od chwili jego uprawomocnienia się, liczy się okres, części szczególnej Kodeksu karnego wykonawczego na jaki odroczono ściągnięcie grzywny lub rozłożono będą bowiem zawierały, zgodnie z projektem ustawy, ją na raty. Również od wydania, a nie od uprawomoc- stosowne regulacje, tak by nie było wątpliwości nienia się, pierwszego postanowienia biegnie okres w tym zakresie. Projektodawca kierował się donio- odroczenia kary pozbawienia wolności. Na etapie po- słością danej sytuacji dla skazanego oraz jej znacze- stępowania wykonawczego nie ma zastosowania zaniem w kontekście celów postępowania wykonawcze- sada wynikająca z art. 462 K.p.k., przewidująca, że go. Zniesienie zasady zaskarżalności wszystkich po- postanowienie jest wykonalne z chwilą wydania, stanowień w postępowaniu wykonawczym i wprowa- a jego wykonania nie wstrzymuje nawet zaskarżenie dzenie możliwości zaskarżania orzeczeń tylko wtedy, postanowienia, chyba że sąd postanowi inaczej. gdy ustawa tak stanowi, ma na celu usprawnienie W projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks kar- i przyspieszenie tegoż postępowania. ny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw propo- Tytułem przykładu należy wskazać, że orzecze- nujemy takie zmiany w treści art. 9 § 2, które będą nia, w odniesieniu do których w dalszym ciągu bę- skutkowały zawężeniem przypadków wykonalności 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 68 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy

Sekretarz Stanu w Ministerstwie W projekcie, który mam zaszczyt przedkładać Sprawiedliwości Stanisław Chmielewski Wysokiej Izbie, proponuje się zmianę art. 19 Kodeksu karnego wykonawczego, która ma na celu przeniesie- orzeczeń z chwilą uprawomocnienia tylko do wyro- nie ciężaru dowodu w zakresie wniosków składanych ków oraz orzeczeń wydanych w trybie art. 420 K.p.k. przed sądem na podmioty występujące z wnioskiem. Jednocześnie zostanie wprowadzona zasada wyko- Nowe przepisy obligują osobę wnioskującą do nale- nalności postanowień z chwilą ich wydania, która nie żytego wykazania zasadności zawartych we wniosku będzie dotyczyła jedynie postanowień o największej żądań oraz wskazania dowodów na ich poparcie, doniosłości, a sytuacje wyjątkowe będą jasno wska- w szczególności do dołączenia odpowiednich doku- zane w samej ustawie. Wyjątkiem od zasady wyko- mentów. W przypadku gdy składający wniosek nie nalności postanowienia z chwilą wydania będą nato- zrealizuje powyższego obowiązku, sąd będzie mógł miast w dalszym ciągu m.in. postanowienia o udzie- pozostawić go bez rozpoznania. Kolejnym krokiem leniu przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wol- mającym przyspieszyć postępowanie wykonawcze ności oraz o zarządzeniu wykonania kary warunko- jest wprowadzenie 14-dniowego terminu instrukcyj- wo zawieszonej, kiedy jego podstawą jest rażące na- nego do rozpoznania wniosku lub skargi, liczonego ruszenie porządku prawnego, określone w art. 75 od daty wpływu do sądu, z wyjątkiem sytuacji, w któ- § 2 i 4 Kodeksu karnego. rych ustawa przewiduje rozpoznanie wniosku na Pozostawiono uznaniu sądu, zarówno pierwszej, posiedzeniu, w którym uprawnione osoby mogą wziąć jak i drugiej instancji, wstrzymanie wykonania po- udział. Proponujemy wprowadzenie tej zasady ana- stanowienia wydanego w postępowaniu wykonaw- logicznie również w postępowaniu odwoławczym przed czym, jeżeli w ocenie sądu wystąpią ku temu wska- sądem wyższej instancji. Z przyczyn techniczno-or- zania. Wyrażam przekonanie, że proponowane w przed- ganizacyjnych wydaje się natomiast niecelowe okre- miocie ustawy zmiany znacznie usprawnią postępo- ślenie terminu instrukcyjnego dla rozpoznania spraw wanie wykonawcze, tym bardziej że z danych Mini- wymagających wyznaczenia posiedzenia, w którym sterstwa Sprawiedliwości wynika, że zaskarżalność miałyby prawo wziąć udział strony. postanowień innych niż wymienione powyżej jest Istotną propozycją z punktu widzenia ekonomii stosunkowo niewielka, a wiec nie ma racjonalnych procesowej jest zmiana zasady udziału stron i innych podstaw do wstrzymywania wykonania postanowień uczestników postępowania w posiedzeniu poprzez w postępowaniu wykonawczym do czasu ich uprawo- przyjęcie jako zasady rozpoznawania spraw bez udzia- mocnienia. łu stron. Projekt w art. 22 § 1 Kodeksu karnego wy- Proponuje się również dodanie w art. 9 Kodeksu konawczego zakłada udział uprawnionych podmio- karnego wykonawczego § 4 stanowiącego wprost, że tów w posiedzeniu tylko wówczas, gdy ustawa tak złożenie wniosku o wydanie postanowienia w postę- stanowi. Zaproponowane rozwiązanie zwalnia sąd powaniu wykonawczym nie wstrzymuje wykonania z konieczności zawiadamiania skazanego o wszyst- orzeczenia, którego wniosek dotyczy. Zmiana ta ma kich posiedzeniach, co w ocenie projektodawców przy- na celu usunięcie wątpliwości występujących w tym spieszy i usprawni postępowanie. zakresie w praktyce poprzez jednoznaczne określe- W części szczególnej Kodeksu karnego wykonaw- nie, że składane wnioski nie wstrzymują wykonywa- czego zawarte zostały stosowne przepisy wskazujące, nia orzeczenia. Dotychczas takiego jasnego przepisu że prawo do udziału w postępowaniu będzie dotyczy- nie było, co skutkowało trudnościami interpretacyj- ło tych posiedzeń, których przedmiotem będzie roz- nymi w orzecznictwie sądów, zaś wśród skazanych ważenie kwestii związanych z pozbawieniem wolno- i ich obrońców panuje niemal powszechnie – co trze- ści. Przykładami takich posiedzeń są posiedzenia ba podkreślić – nieprawdziwe przekonanie, że złoże- w przedmiocie zarządzenia wykonania zastępczej nie wniosku np. o odroczenie wykonania kary pozba- kary pozbawienia wolności, warunkowego zawiesze- wienia wolności automatycznie zwalnia osobę skazania wykonania kary, odroczenia wykonania kary lub ną na karę pozbawienia wolności z obowiązku sta- przerwy w wykonaniu kary. wienia się w wyznaczonym terminie do zakładu Bez udziału stron będą natomiast odbywały się karnego w celu odbycia kary. Proponowana zmiana posiedzenia w kwestiach incydentalnych bądź posie- jednoznacznie eliminuje możliwość nieprawidłowego dzenia, na których będą zapadały orzeczenia wydawa- odkodowania znaczenia normy prawnej zawartej ne wyłącznie na korzyść skazanych. Nie będzie rów- w art. 9 § 4 Kodeksu karnego wykonawczego, nada- nież konieczny udział w posiedzeniu obrońcy z urzędu nia jej innego sensu niż wynikający z wykładni ję- w sytuacji, gdy sąd będzie orzekał na korzyść lub zgod- zykowej. W ocenie wnioskodawców to znacząco ujed- nie z wnioskiem skazanego. Tytułem przykładu nale- nolici i usprawni postępowanie wykonawcze. Jedno- ży podać, że na posiedzeniu bez udziału stron będą cześnie sądy otrzymają uprawnienie do odstępstwa mogły zapadać postanowienia w przedmiocie rozstrzy- od tej zasady w przypadkach szczególnie uzasadnio- gnięcia wątpliwości co do wykonania orzeczenia, prze- nych, kiedy ze złożonego wniosku będzie wynikało, kazania sprawy według właściwości, wstrzymania że wstrzymanie wykonania orzeczenia jest celowe wykonania orzeczenia, zamiany grzywny na pracę i zasadne. społecznie użyteczną, umorzenia grzywny. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy 69

Sekretarz Stanu w Ministerstwie kodeksu, a więc tych przepisów, które regulowały Sprawiedliwości Stanisław Chmielewski obie te instytucje. Truizmem jest powtarzanie powszechnie znanej, Jednocześnie zwracam Wysokiej Izbie uwagę na również w innych ustawodawstwach, prawdy, że fakt, że orzeczenia odnoszące się do istoty postępo- o skuteczności kary stanowi nie tyle jej surowość, ile wania wykonawczego, a wydawane na posiedzeniu przede wszystkim jej szybkość i nieuchronność. bez udziału stron, jak np. w przedmiocie zawieszenia Zmiany, które proponujemy w zakresie wykonania bądź umorzenia postępowania wykonawczego oraz kary grzywny, mają za zadanie sprawić, że kara ta umorzenia grzywny, będą nadal zaskarżalne. będzie możliwa do skutecznego wykonania w sposób Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przechodząc do sprawny, w rozsądnym terminie od uprawomocnienia przedstawienia propozycji najistotniejszych zmian się orzeczenia. Podkreślenia wymaga również fakt, w niniejszym projekcie w zakresie przepisów umiesz- że sprawne wykonanie orzeczonej kary leży w najle- czonych w części szczególnej Kodeksu karnego wy- piej rozumianym interesie skazanego, choćby z uwa- konawczego, chciałbym skupić uwagę Wysokiej Izby gi na kwestie związane z biegiem terminu to zatarcia przede wszystkim na kluczowych kwestiach w zakre- skazania. sie wykonania poszczególnych kar. Kara grzywny w swej istocie stanowi realną ujem- Wykonanie kary zasadniczej grzywny prowadzo- ną konsekwencję wynikającą z faktu popełnienia ne na podstawie obecnych regulacji często jest dłu- przestępstwa. Zasady orzekania tej kary normuje gotrwałe, mało sprawne, przysparza sądom znacz- art. 58 § 2 Kodeksu karnego, który stanowi, że nie nych trudności, prowadząc w efekcie do wykonania orzeka się kary grzywny, jeżeli dochody sprawcy, jego tejże kary w formie zastępczej, jaką jest praca spo- stosunki majątkowe lub możliwości zarobkowe uza- łecznie użyteczna. sadniają przekonanie, że sprawca grzywny nie uiści Celem zwiększenia dynamiki postępowania wy- i nie będzie można jej ściągnąć w drodze egzekucji. konawczego w tym zakresie zdecydowano się w pro- Kara grzywny orzekana dotychczas na etapie postę- jekcie na zmianę w art. 45 Kodeksu karnego wyko- powania wykonawczego jako kara zastępcza wobec nawczego, w wyniku której wyeliminowano obliga- skazanego uchylającego się od wykonania kary ogra- toryjną w określonych ustawą okolicznościach inicja- niczenia wolności w żadnym aspekcie nie realizuje tywę sądu, zmierzającą do uzyskania zgody skazane- funkcji kary w zakresie zarówno prewencji indywi- go na zamianę grzywny na pracę społecznie użytecz- dualnej, jak i prewencji generalnej. Skazany na karę ną. Tym samym, jeżeli egzekucja grzywny nieprze- ograniczenia wolności, a więc karę surowszego ro- kraczającej 120 stawek dziennych okaże się bezsku- dzaju niż kara grzywny, na skutek uchylania się od teczna, sąd może orzec o wykonaniu tej kary w formie wykonania kary orzeczonej w wyroku na etapie po- zastępczej – pracy społecznie użytecznej, bez koniecz- stępowania wykonawczego uzyskiwał nienależny mu ności uprzedniego uzyskiwania zgody skazanego. proﬁt w postaci złagodzenia rodzaju wykonywanej Istniejące obecnie w Kodeksie karnym wykonaw- kary w stosunku do kary orzeczonej w wyroku. W pro- czym instytucje w postaci odroczenia wykonania jektowanym art. 65 § 1 Kodeksu karnego wykonaw- kary grzywny oraz rozłożenia grzywny na raty pole- czego zrezygnowano zatem z dotychczasowego roz- gają na przesunięciu w czasie wykonania kary grzyw- wiązania i zaproponowano regulację, zgodnie z którą ny orzeczonej w wyroku. Oba wskazane przeze mnie w razie uchylania się skazanego od odbywania kary rozwiązania stanowią niczym nieuzasadnione swo- ograniczenia wolności lub nałożonych na niego obo- iste „dobrodziejstwo” wobec skazanych, komplikują wiązków sąd zarządza wykonanie zastępczej kary i znacznie wydłużają w czasie wykonanie tejże kary pozbawienia wolności. Ideą, która legła u podstaw grzywny, jednocześnie nie skutkując podniesieniem przedmiotowego unormowania było uznanie projek- skuteczności jej wykonania. todawców, że kara łagodniejsza rodzajowo, a taką jest Praktyka dowodzi, że mimo alternatywnego uję- grzywna, nie powinna być karą zastępczą orzekaną cia możliwości korzystania z ww. instytucji skazani za uchylanie się od wykonania kary ograniczenia na karę grzywny zamiennie korzystają w pierwszym wolności, czyli kary rodzajowo surowszej. W przypad- rzędzie z instytucji odroczenia wykonania kary ku uchylania się skazanego od odbywania kary ogra- grzywny, a następnie z rozłożenia jej na raty. Taki niczenia wolności sąd będzie zarządzał wykonanie tok postępowania generuje niepożądane z perspek- zastępczej kary pozbawienia wolności. tywy państwa prawa zjawisko polegające na tym, że Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przechodząc do kara grzywny, o ile zostanie w ogóle wykonana, po- prezentacji kolejnych zmian zaproponowanych w przed- zostaje w znacznym odstępie czasowym od daty upra- kładanym projekcie nowelizacji Kodeksu karnego womocnienia się wyroku. wykonawczego oraz niektórych innych ustaw, chciał- Obie wskazane powyżej instytucje znacząco ogra- bym prosić o zwrócenie szczególnej uwagi na liczne, niczają sprawny tok postępowania, blokując ściągal- bardzo obszerne i czasami wręcz radykalne, nowe ność grzywien i należności sądowych oraz znacząco rozwiązania, które proponujemy w zakresie wykona- wydłużając postępowanie. Dlatego w projekcie, który nia kary najsurowszego rodzaju, jaką jest kara po- przedstawiam Wysokiej Izbie w dniu dzisiejszym, zbawienia wolności. Zaproponowana zmiana treści zdecydowano się na uchylenie art. 49, art. 50 i art. 52 art. 79 Kodeksu karnego wykonawczego polega na 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 70 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy

Sekretarz Stanu w Ministerstwie nania kary nie może być – jak to ma miejsce w obec- Sprawiedliwości Stanisław Chmielewski nej regulacji – przesłanką równorzędną z sytuacją osobistą i rodzinną skazanego, zwłaszcza w przypad- tym, że sądowi przyznane zostało uprawnienie do ku sprawców przestępstw o znacznym stopniu spo- wydania polecenia doprowadzenia skazanego na karę łecznej szkodliwości. pozbawienia wolności do aresztu śledczego bez Zmiana treści przepisu art. 151 § 3 Kodeksu kar- uprzedniego wysłania skazanemu wezwania do sta- nego wykonawczego pozwoli usunąć wciąż istniejące wiennictwa. Dotychczas taka możliwość również poważne wątpliwości odnośnie do kwestii, w jaki spo- istniała po stronie sądu, ale była obwarowana za- sób należy liczyć okres odroczenia wykonania kary strzeżeniem, że decyzja w tym przedmiocie może pozbawienia wolności w przypadku, gdy z instytucji zostać podjęta wyłącznie „w uzasadnionych przypad- tej korzystano kilkakrotnie. Zasada wynikająca kach”. To ustawowe sformułowanie z uwagi na mało z dotychczasowego brzmienia art. 151 § 2 Kodeksu precyzyjny charakter przysparzało trudności inter- karnego wykonawczego rodziła liczne niejasności pretacyjnych zarówno sędziom, jak i przedstawicie- w sytuacji, gdy kolejne postanowienia sądu były wy- lom doktryny. Nie było bowiem jednoznaczne, które dawane po upływie okresu odroczenia określonego spośród licznych sytuacji życiowych wyczerpują zna- w pierwszym postanowieniu bądź nawet przed jego miona określenia ustawowego „w uzasadnionych upływem. Nawet Sąd Najwyższy w orzeczeniach do- wypadkach”. W projekcie zdecydowano się pozosta- tyczących tego zagadnienia nie prezentuje jednolitej wić ocenie sądu, które sytuacje będą uzasadniały linii orzeczniczej. Dlatego uznaliśmy, że celowe jest rezygnację z procedury standardowej, polegającej na nadanie takiego brzmienia przepisowi, z którego wy- wezwaniu skazanego na karę pozbawienia wolności raźnie i jednoznacznie będzie wynikało, że odrocze- do stawienia się w wyznaczonym terminie w areszcie nie wykonania kary pozbawienia wolności może być śledczym położonym najbliżej miejsca zamieszkania, udzielone przez sąd kilkakrotnie, ale łączny okres na rzecz wydania polecenia doprowadzenia skazane- odroczenia nie może przekroczyć okresów wskaza- go do aresztu śledczego bez wezwania. nych w art. 151 § 1 K.k.w. (zasadniczo odroczenie Instytucja odroczenia kary pozbawienia wolności wykonania kary może zostać udzielone na okres do jest bardzo ważną instytucją na etapie postępowania 1 roku, ale wobec kobiety ciężarnej oraz skazanej wykonawczego, której stosowanie dotychczas wiąza- samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem – do 3 lat ło się z koniecznością rozstrzygania przez sądy wielu po urodzeniu dziecka). Przepis w zmienionym brzmie- trudności interpretacyjnych, w szczególności zwią- niu jednoznacznie wskazuje, że okres odroczenia zanych z okresem trwania odroczenia. Aby uprościć biegnie od dnia wydania pierwszego postanowienia i ujednolicić regulacje w tym zakresie, w art. 151 § 1 w tym przedmiocie. Zdaniem projektodawców przed- Kodeksu karnego wykonawczego rezygnujemy z do- miotowa zmiana wyeliminuje istniejące dotychczas tychczasowego zapisu „do 6 miesięcy”. Zabieg ten ma wątpliwości, spowoduje, że zasady stosowania insty- na celu wyeliminowanie kilkakrotnego orzekania tucji odroczenia wykonania kary pozbawienia wolno- w przedmiocie odroczenia wykonania kary w przy- ści będą proste, jasne i tym samym czytelne. padkach, kiedy z ustaleń sądu wynika jednoznacznie, W nowym § 4 art. 151 K.k.w. proponujemy stwo- że konieczne jest orzeczenie o odroczeniu wykonania rzenie możliwości analogicznej do obecnie obowiązu- kary pozbawienia wolności na dłuższy okres niż jącej przy udzielaniu przerwy w wykonaniu kary 6 miesięcy. Proponujemy również zmiany w art. 151 pozbawienia wolności, a mianowicie zobowiązania § 2 K.k.w. wynikające z uznania celowości ogranicze- skazanego do utrzymywania w czasie odroczenia nia możliwości szerokiego stosowania odroczenia kontaktu z kuratorem zawodowym i nałożenia na wykonania kary pozbawienia wolności na podstawie niego wskazanych tam obowiązków, a także dodania ustawowej przesłanki w postaci przeludnienia zakła- do katalogu obowiązków poddania się leczeniu. Pre- dów karnych, tak by ograniczyć stosowanie tej insty- zentuję stanowisko, że powyższa zmiana nie tylko tucji tylko do przypadków drobniejszych przestępstw zapewni lepszą kontrolę sądu nad skazanym w okre- (sąd może odroczyć w oparciu o powyższą przesłankę sie odroczenia, ale też będzie motywować skazanych wykonanie kary pozbawienia wolności w wymiarze do właściwego zachowania. Konsekwencją zastoso- do 2 lat) oraz wobec mniej zdemoralizowanych i nie- wania tego rozwiązania jest możliwość odwołania bezpiecznych skazanych (odroczenia na wskazanej odroczenia w sytuacji niewykonywania przez skaza- podstawie nie można będzie orzec wobec skazanych, nego nałożonych nań obowiązków przewidziana którzy dopuścili się przestępstwa z zastosowaniem w art. 156 § 1 Kodeksu karnego wykonawczego. przemocy lub groźby jej użycia, skazanych w warun- Kolejne bardzo istotne zmiany, które proponuje- kach powrotu do przestępstwa oraz za przestępstwa my Wysokiej Izbie w przedstawianym projekcie zmia- przeciwko wolności seksualnej określone w art. 197– ny ustawy, wiążą się z treścią art. 152 Kodeksu kar- –203 Kodeksu karnego). Niemożność zapewnienia nego wykonawczego, między innymi poprzez umiesz- przez państwo odpowiedniej liczby miejsc w jednost- czenie sądowego kuratora zawodowego w kręgu kach penitencjarnych celem wykonania kary orze- podmiotów uprawnionych do złożenia wniosku o wa- czonej wobec skazanych na karę pozbawienia wolno- runkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia ści przy rozważaniu zastosowania odroczenia wyko- wolności. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy 71

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Proponujemy zmianę brzmienia art. 155 § 2 Ko- Sprawiedliwości Stanisław Chmielewski deksu karnego wykonawczego podyktowaną istnie- jącymi obecnie trudnościami w jego interpretacji. Przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności Było to również przedmiotem analizy Sądu Najwyż- jest jedną z najdalej idących form wstrzymania wy- szego. Aktualnie nie jest jednoznaczne, czy istnieje konania kary. Stanowi odstępstwo od zasady bez- możliwość udzielenia skazanemu warunkowego przed- zwłocznego i ciągłego wykonywania kary, co skutku- terminowego zwolnienia z odbycia reszty kary, w sy- je koniecznością uznania, że instytucja ta winna być tuacji gdy przerwa w wykonaniu tej kary trwała co udzielana tylko w oparciu o wąsko rozumiane, pre- najmniej rok, skazany odbył co najmniej 6 miesięcy cyzyjnie określone przesłanki ustawowe. kary, a orzeczono wobec niego kilka kar na okres Dla tej jakże ważnej instytucji proponujemy roz- przekraczający łącznie 3 lata. Zdaniem projektodaw- wiązanie polegające na tym, by w art. 153 § 2 Kodek- ców dodanie precyzującego jednoznacznego sformu- su karnego wykonawczego z katalogu ustawowych łowania „lub suma kar” usunie wątpliwości i spowo- przesłanek warunkujących skorzystanie z instytucji duje stosowanie tej instytucji tylko wówczas, gdy udzielenia przerwy w wykonaniu kary pozbawienia kara lub suma kar pozbawienia wolności orzeczonych wolności wykreślić obecnie istniejącą okoliczność wobec skazanego nie przekracza 3 lat. w postaci „ważnych względów zdrowotnych” i pozo- Projekt ustawy przy stosowaniu tejże instytucji stawić jedynie przesłankę w postaci „ważnych wzglę- proponuje rozszerzenie katalogu obecnych upraw- dów rodzinnych lub osobistych”. nień sądu o oddanie skazanego pod dozór czy nało- W ocenie projektodawców obowiązująca obecnie żenie obowiązków wskazanych w ar. 72 § 1 Kodeksu przesłanka udzielenia przerwy w postaci „ważnych karnego. Dodatkowo daje możliwość nałożenia na względów zdrowotnych” jest nieprecyzyjna, rodzi warunkowo zwolnionego obowiązku naprawienia trudności interpretacyjne i daje asumpt do podejmo- szkody wyrządzonej przestępstwem, za które skaza- wania przez skazanych niepożądanych działań ny odbywa karę, określonego w art. 72 § 2 Kodeksu w celu uzyskania przerwy w wykonaniu kary pozba- karnego, o ile szkoda ta nie została wcześniej naprawienia wolności lub uchylenia tymczasowego aresz- wiona. Propozycja ta ma na celu zaspokojenie słusz- towania. Podkreślić należy, że usunięcie powyższej nych roszczeń pokrzywdzonych, skoro bowiem ska- przesłanki z art. 153 nie eliminuje możliwości od- zany korzysta z dobrodziejstwa warunkowego przed- roczenia wykonania kary pozbawienia wolności lub terminowego zwolnienia z odbycia reszty kary w wa- udzielenia przerwy w wykonaniu tejże kary, a jedy- runkach izolacyjnych, zasadne jest, aby korzyść nie zawęża możliwość stosowania wskazanych in- z tego faktu odniosły również osoby pokrzywdzone stytucji – z uwagi na stan zdrowia skazanego – do popełnionym przez skazanego przestępstwem. Jed- nocześnie w zmienianym art. 159 § 2 Kodeksu kar- sytuacji określonej w art. 150 Kodeksu karnego wy- nego wykonawczego przewidziano obowiązki skaza- konawczego, chodzi o występowanie u skazanego nego warunkowo zwolnionego, który nie został od- ciężkiej choroby uniemożliwiającej mu wykonanie dany pod dozór kuratora sądowego. orzeczonej kary. Proponuje się również nowe brzmienie art. 160 Kolejną istotną zmianą, którą proponujemy, jeśli Kodeksu karnego wykonawczego. Zmiana polega na chodzi o możliwość udzielenia przerwy w wykonaniu jasnym i precyzyjnym określeniu obligatoryjnych kary pozbawienia wolności, jest przyznanie dyrekto- przesłanek odwołania warunkowego przedterminowe- rowi zakładu karnego legitymacji do występowania go zwolnienia. W art. 160 § 3 K.k.w. proponuje się na- z wnioskiem o udzielenie skazanemu przerwy w wy- łożenie na sądowego kuratora zawodowego obowiązku konywaniu kary. Proponowana zmiana podyktowana bezzwłocznego skierowania do sądu wniosku o odwo- jest względami praktycznymi. Dyrektor zakładu kar- łanie warunkowego zwolnienia w przypadku zaistnie- nego jako jeden z organów postępowania wykonaw- nia określonych w ustawie przesłanek: gdy na przy- czego, a także jako osoba stojąca na czele organu kład warunkowo zwolniony w okresie próby popełnił administracji, jakim jest jednostka penitencjarna, przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomoc- jest szczególnie odpowiedzialny za zapewnienie ska- nie karę pozbawienia wolności zgodnie z art. 160 & 1 zanemu odpowiednich warunków odbywania kary pkt 1 projektu K.k.w., ewentualnie skazany po wyda- pozbawienia wolności, w tym również odpowiedniej niu wyroku, a przed jego uprawomocnieniem się, ra- opieki zdrowotnej. Posiada on pełne i aktualne infor- żąco narusza porządek prawny, w szczególności popeł- macje o sytuacji skazanego, mogące stanowić podsta- nił przestępstwo. Jest to zgodne z art. 75 § 3 Kodeksu wę do wystąpienia z wnioskiem o udzielenie przerwy karnego. Projekt zakłada, że obowiązek ten będzie w karze. Instytucja warunkowego zwolnienia z od- spoczywać również na osobie godnej zaufania, stowa- bycia reszty kary określona w art. 77–82 Kodeksu rzyszeniu, instytucji albo organizacji społecznej, karnego oraz przewidziana w art. 155 Kodeksu kar- o której mowa w art. 159 § 1 K.k.w., pod których dozór nego wykonawczego jest jednym ze środków służą- oddano skazanego, a także na osobie lub przedstawi- cych realizacji zasady humanitarnego i zindywidu- cielu wskazanych podmiotów. alizowanego traktowania skazanych z poszanowa- Ważną modyﬁkacją obowiązujących regulacji jest niem godności ludzkiej. wprowadzenie zmiany w treści art. 161 K.k.w. po- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 72 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy

Sekretarz Stanu w Ministerstwie § 1 i 2 K.k.w. określającego zakres działania kurato- Sprawiedliwości Stanisław Chmielewski ra sądowego. Obowiązujący obecnie przepis stanowi, że do zakresu działania sądowego kuratora zawodo- przez zmianę § 3 i dodanie nowego § 4. Nowe rozwią- wego należy kontrolowanie zachowania skazanego zania mają służyć wyeliminowaniu obecnie istnieją- w okresie próby. Konsekwencją tak ogólnego ujęcia cych praktyk, które polegają na regularnym – co trzy obowiązków kuratora wobec skazanego poddanego miesiące – składaniu przez skazanych, którym wy- próbie jest przyjęcie, że kurator sądowy zobowiązany mierzono długoterminowe kary pozbawienia wolno- jest do kontrolowania go bez względu na to, czy orze- ści, bezzasadnych wniosków o warunkowe przedter- czono dozór oraz czy na skazanego nałożono obowiąz- minowe zwolnienie, i na konieczności częstego roz- ki. Ratio legis obowiązującego przepisu nie znajduje poznawania tych wniosków przez sąd penitencjarny. uzasadnienia celowościowego. Utrzymywanie obo- Zdaniem projektodawców, co 6 miesięcy dokonuje się wiązku kontrolowania zachowania każdego skazane- oceny okresowych postępów skazanego w zakresie go przez cały okres próby zdaniem projektodawców resocjalizacji, a więc okres 6 miesięcy pomiędzy jed- wydaje się być niecelowe. Dotyczy to zarówno sytu- nym a drugim wnioskiem mógłby – i winien – być acji, gdy sąd nie nałożył na skazanego żadnych obo- połączony z taką oceną. wiązków, jak i tej, gdy osoby te wywiązywały się W zakresie istniejących obecnie regulacji Ko- z nałożonych na nie obowiązków. deksu karnego wykonawczego dotyczących infor- W ocenie projektodawców jeżeli sąd nie nałoży na mowania o opuszczeniu przez skazanego zakładu skazanego żadnych obowiązków i nie odda go pod karnego proponujemy uzupełnienie regulacji za- dozór kuratora, oznacza to, że prognoza kryminolo- wartej w art. 168a § 3 K.k.w. dotyczącej informowa- giczna zakłada, iż wystarczający będzie upływ okre- nia właściwej jednostki Policji o opuszczeniu zakładu su próby, pod warunkiem nienaruszenia porządku karnego przez skazanego z zaburzeniami preferencji prawnego, bez konieczności ingerowania kuratora. seksualnych, odbywającego karę pozbawienia wolno- Jeżeli sąd w wyroku poza okresem próby nie określił ści za przestępstwa określone w art. 197–203 Kodek- żadnych obowiązków o charakterze probacyjnym lub su karnego. W dotychczasowym brzmieniu przepis gdy skazany bądź sprawca wywiązał się z obowiąz- ten przewidywał obowiązek informowania jednostki ków, brak jest uzasadnienia do kontrolowania jego Policji właściwej dla miejsca pobytu skazanego tylko zachowania przez kuratora bez decyzji sądu. Sąd na w przypadku zwolnienia takiego skazanego z zakła- etapie postępowania wykonawczego może zarządzić du karnego po odbyciu kary, w wypadku jego uciecz- zebranie informacji o osobie skazanego lub sprawcy ki lub wydania co do niego decyzji o udzieleniu prze- w drodze wywiadu środowiskowego w oparciu o art. 14 pustki określonej w odpowiednich przepisach lub § 1 K.k.w. czasowego zwolnienia, o których mowa w art. 138 Projektowane zmiany w art. 173 § 2 Kodeksu kar- § 1 pkt 7 lub 8 K.k.w. i w innych. Proponujemy roz- nego wykonawczego mają na celu podkreślenie obli- szerzenie tego obowiązku na sytuację, gdy takiemu gatoryjnego charakteru określonych czynności sądo- skazanemu udzielono przerwy w wykonywaniu kary wego kuratora zawodowego w celu podkreślenia pozbawienia wolności lub warunkowo zwolniono i wyeksponowania, że w sytuacji zaistnienia ustawo- z odbycia reszty kary, a także gdy dano mu przepust- wych przesłanek kurator zawodowy ma obowiązek, kę na podstawie art. 234 § 2 Kodeksu karnego wyko- a nie jedynie uprawnienie do składania wniosków nawczego. i podejmowania innych czynności określonych szcze- Nadto proponujemy dodanie do art. 168a K.k.w. gółowymi przepisami zarówno w Kodeksie karnym, nowego § 4, który rozszerza kategorię skazanych, jak i w Kodeksie karnym wykonawczym. w przypadku których należy informować właściwą Projektowane zmiany nie pozostawiają wątpliwo- jednostkę Policji o opuszczeniu przez nich zakładu ści, że zasadą jest, iż sądowy kurator zawodowy ma karnego, o skazanych za przestępstwo popełnione obowiązek złożenia właściwego wniosku w każdym w zorganizowanej grupie albo w związku mających przypadku zaistnienia przesłanek ustawowych skut- na celu popełnienie przestępstwa oraz skazanych kujących obligatoryjnie, jak i fakultatywnie możli- odbywających karę pozbawienia wolności orzeczoną wością podjęcia warunkowo umorzonego postępowa- za przestępstwo umyślne o wymiarze nie niższym niż nia, zarządzenia wykonywania kary pozbawienia 3 lata. Proponowana zmiana ma na celu wzmocnienie wolności warunkowo zawieszonej przez sąd czy też ochrony społeczeństwa przed sprawcami szczególnie odwołania warunkowego zwolnienia lub przerwy niebezpiecznych przestępstw, jakimi są przestępstwa w odbywaniu kary pozbawienia wolności. popełniane w zorganizowanej grupie, jak również te Projektodawcy przewidzieli w tym zakresie nie- o znacznym stopniu społecznej szkodliwości, o czym wielkie wyjątki, tylko w razie zaistnienia chociażby świadczy wysokość kary wymierzonej skazanemu jednej z okoliczności wymienionych odpowiednio przez sąd. w art. 68 § 2, art. 75 § 2 Kodeksu karnego, czy też Projekt, który mam zaszczyt prezentować Wyso- art. 156 § 1 i 2 lub art. 160 § 1 pkt 2–4 K.k.w., skut- kiej Izbie, zakłada istotne zmiany również w zakresie kujących wydaniem przez sąd lub sąd penitencjarny przepisów dotyczących zakresu działania kuratora określonego w tych przepisach orzeczenia o charak- sądowego. Proponujemy zmianę przepisu art. 173 terze fakultatywnym. Musi być jednocześnie spełnio- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy 73

Sekretarz Stanu w Ministerstwie nych przez sąd obowiązków, a dodatkowo umocni Sprawiedliwości Stanisław Chmielewski pozycję kuratora. Nałożenie na skazanego określo- nego obowiązku probacyjnego powinno łączyć się na druga przesłanka, a mianowicie za odstąpieniem z koniecznością podporządkowania czynnościom od złożenia wniosku musi przemawiać rodzaj i sto- służącym weryﬁkacji wykonania tego obowiązku. pień naruszenia uzasadniający przypuszczenie, że W konsekwencji fakt uchylania się od poddania się pomimo odstąpienia od złożenia wniosku, cele środ- badaniu powinien być równoznaczny z ukrywaniem ka związanego z poddaniem skazanego próbie zosta- przez skazanego faktu naruszenia obowiązku, co ną osiągnięte. wynika z projektowanego brzmienia art. 173a § 2 W przypadku odstąpienia od złożenia wniosku K.k.w. Projekt przewiduje delegację ustawową dla sądowy kurator zawodowy zobligowany jest, zgodnie ministra sprawiedliwości do wydania rozporządzenia z projektowanymi regulacjami, udzielić skazanemu dotyczącego określenia warunków i sposobu badań lub sprawcy pisemnego upomnienia. Jest to istotne na obecność alkoholu, środków odurzających lub sub- novum w polskim prawie dające sądowemu kurato- stancji psychotropowych, w szczególności dokumen- rowi zawodowemu ważne narzędzie dyscyplinujące towania badania oraz sposobu weryﬁkacji wyników skazanego do przestrzegania obowiązującego porząd- badania. ku prawnego oraz poddania się, w okresie próby, na- Z powyższymi zmianami wiąże się również pro- łożonym na niego obowiązkom. Dodatkowo stwarza ponowana zmiana delegacji ustawowej ministra spra- skazanym szansę na poprawę zachowania bez ko- wiedliwości zawarta w art. 176 Kodeksu karnego nieczności podejmowania przez sąd odpowiednich wykonawczego. Otrzyma on bowiem kompetencje do czynności i decyzji. całościowego uregulowania w rozporządzeniu kwe- Przekazanie kopii upomnienia sądowi lub sądowi stii związanych z dozorem oraz wykonywaniem przez penitencjarnemu umożliwia tym organom kontrolę kuratorów obowiązków i uprawnień wynikających decyzji sądowego kuratora zawodowego, wskazane z przepisów Kodeksu karnego wykonawczego. Jedno- organy procesowe sprawują bowiem nadzór nad pra- cześnie – co pragnę podkreślić – delegacja uwzględnia widłowym wykonywaniem orzeczeń. W ramach tego określenie sposobu wykonywania obowiązków i upraw- nadzoru mogą na podstawie okoliczności zawartych nień przez stowarzyszenia, organizacje, instytucje w upomnieniu wydać z urzędu stosowne orzeczenie – na przykład o zarządzeniu wykonania kary pozba- i osoby, którym powierzono sprawowanie dozoru, wienia wolności warunkowo zawieszonej – nie podzie- tryb wyznaczania przedstawicieli przez wskazane lając stanowiska sądowego kuratora zawodowego. wyżej podmioty. Projektowana zmiana w uprawnie- Jeżeli po udzieleniu pisemnego upomnienia ska- niach i obowiązkach stowarzyszeń, organizacji i in- zany dopuszcza się chociażby jednego z wymienio- stytucji, których celem jest uczestnictwo w wyko- nych w art. 173 § 5 Kodeksu karnego wykonawcze- nywaniu kar, środków karnych, zabezpieczających go naruszeń, sądowy kurator zawodowy jest zobo- i zapobiegawczych, związanych z pozbawieniem wol- wiązany złożyć do właściwego sądu lub sądu peni- ności, polegająca na ich rozszerzeniu do zakresu za- tencjarnego odpowiedni wniosek: o podjęcie postę- dań kuratorów zawodowych w zakresie sprawowania powania warunkowo umorzonego; o zarządzenie dozoru, ma dwa podstawowe cele. Przede wszystkim wykonania kary pozbawienia wolności, której wyko- chodzi o przeniesienie ciężaru odpowiedzialności za nanie warunkowo zawieszono; o odwołanie odrocze- sprawowany dozór z kuratora zawodowego na pod- nia wykonania kary; o odwołanie przerwy w odby- miot, o którym przed chwilą mówiłem, a także uła- waniu kary pozbawienia wolności; o odwołanie wa- twienie sprawowania przez niego czynności w zakre- runkowego zwolnienia. sie samego dozoru. W konsekwencji przewidziane W projekcie zawarta jest także propozycja doda- w powołanych przepisach uprawnienia stowarzyszeń, nia nowego przepisu art. 173a Kodeksu karnego wy- organizacji i instytucji uczynią z nich realne wspar- konawczego, która da kuratorom sądowym narzędzie cie kuratorów sądowych. do rzeczywistej kontroli wykonywania przez skaza- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obszerny projekt, nych obowiązków probacyjnych. Dotychczas kurator jaki przedkładamy, zawiera również konieczne zmianie mógł w sposób niepozostawiający wątpliwości sprawny zaproponowane w innych przepisach. Takimi dzić, czy skazany, wobec którego orzeczono obowią- zmianami są zmiany w Kodeksie karnym. Projekt zek powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub obejmuje, można powiedzieć, zmiany w zakresie art. 80 używania innych środków odurzających, rzeczywi- § 3 Kodeksu karnego, dotyczące wymiaru okresu ście go wykonuje. Kurator zmuszony był do rozważa- próby w razie udzielenia warunkowego zwolnienia nia, na podstawie objawów, czy skazany wykonuje z odbycia reszty kary. Wskazano, że w odniesieniu do obowiązek, czy też go narusza. Świadomość po stro- sprawcy skazanego na karę 25 lat pozbawienia wol- nie skazanych, że kurator w każdym czasie może ności lub dożywotniego pozbawienia wolności okres sprawdzić za pomocą stosownego urządzenia, czy próby musi wynosić co najmniej 10 lat. Tym samym skazany jest pod wpływem alkoholu, środka odurza- wprowadzono 10-letni okres próbny nie tylko wobec jącego czy też substancji psychotropowych, z pewno- skazanych na karę dożywotniego pozbawienia wol- ścią wpłynie na przestrzeganie przez nich orzeczo- ności, ale również wobec skazanych na karę 25 lat 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 74 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Poseł Witold Pahl: Sprawiedliwości Stanisław Chmielewski Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! pozbawienia wolności, korzystających z wyżej wska- Rzeczywiście, porównanie czasu, tych 50 minut, któ- zanych instytucji. re miało do dyspozycji Ministerstwo Sprawiedliwości, W art. 82 § 2 Kodeksu karnego wprowadzono za- i 5 minut, które mają posłowie, wskazuje, że jest to sadę, że w razie objęcia łącznym wyrokiem kary, z od- bardzo niesprawiedliwy podział. bycia której został warunkowo zwolniony, na poczet (Poseł Józef Zych: Ale to jest zasługa Prezydium orzeczenia kary łącznej pozbawienia wolności zalicza Sejmu i klubów.) się jedynie okres faktycznego odbywania kary. Rzeczywiście po tak wyczerpującym przedstawie- Dokonano również zmiany art. 68 § 4 i art. 75 niu materii możemy mówić tylko o pewnej ﬁlozoﬁi § 4 Kodeksu karnego, które wiążą się odpowiednio funkcjonowania projektowanej ustawy w przyszłości, z wydłużeniem czasu na podjęcie warunkowo umo- dlatego w imieniu Klubu Parlamentarnego Platfor- rzonego postępowania oraz zarządzenia wykonania ma Obywatelska pragnę przedstawić stanowisko kary do jednego roku od zakończenia okresu próby, w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie obecnie jest to okres 6 miesięcy. Tym samym termin ustawy Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych zatarcia skazania związanego z upływem okresu pró- innych ustaw, druk sejmowy nr 3961. by uległ wydłużeniu do jednego roku. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Propozycje rzą- Zmiany w art. 68 i 75 są zmianami dostosowaw- dowe wynikają przede wszystkim z bardzo dokładnej czymi, będącymi wynikiem wprowadzenia do Kodek- analizy funkcjonowania ustaw. Wydaje się, że to jest su karnego wykonawczego instytucji upomnienia bardzo dobra praktyka. Powinniśmy wprowadzić, pisemnego udzielanego przez sądowego kuratora za- być może konstytucyjnie, zasadę przeprowadzania wodowego oraz jej znaczenia prawnego. przeglądu funkcjonowania ustaw. Jeśli chodzi o nie- Zmiany zaproponowane w Kodeksie karnym skar- które przepisy, to jest to dorobek, rezultat kilkudzie- bowym i w Kodeksie wykroczeń mają przede wszyst- sięciu lat obserwacji skuteczności funkcjonowania kim na celu dostosowanie przepisów do zmian zapro- przepisów Kodeksu wykroczeń, nie tylko tych wpro- ponowanych w Kodeksie karnym wykonawczym w ob- wadzonych w 1997 r. To, co się nasuwa, to jest przede rębie kary grzywny i kary ograniczenia wolności, tak wszystkim konieczność znalezienia granicy pomię- aby istniała tożsamość przesłanek decyzji podejmo- dzy konstytucyjnym prawem do sądu a szeroko poję- wanych na podstawie przepisów znajdujących się tym poczuciem sprawiedliwości, przekonaniem oby- w tych wszystkich aktach prawnych. wateli o tym, iż kara jest skuteczna, że będzie orze- Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny kana szybko, że jej wymiar będzie zgodny także ze wykonawczy oraz niektórych innych ustaw został społecznym poczuciem praworządności. Tak jak poddany uzgodnieniom międzyresortowym w try- wspomniał pan minister, konstytucja zezwala na to, bie przepisów regulaminu pracy Rady Ministrów. aby odstąpić od zasady zaskarżalności, właściwie ta Ostatecznie Rada Ministrów przyjęła go w dniu 8 lu- materia jest zagwarantowana konstytucyjnie tylko tego 2011 r. i wyłącznie w kwestii winy i kary, ale podstawowym Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie celem jest przede wszystkim uniknięcie przewlekło- Posłowie! Zaprezentowany przeze mnie w dniu dzi- ści postępowań. Problemy dotyczące chociażby wy- siejszym projekt zakłada zasadniczą reformę postę- konania kar pozbawienia wolności, nagminności powania wykonawczego. Twórcy tego projektu wie- niestawiennictwa skazanych w zakładach karnych rzą, że będą one skutkowały w realnej, niedalekiej w sposób jednoznaczny pokazują, że brak doprecyzo- perspektywie widocznym usprawnieniem pracy nie wania przepisów, ta niejasność, wątpliwości interpre- tylko sądów, ale wszystkich organów postępowania tacyjne były przez skazanych często wykorzystywane wykonawczego, podniosą one efektywność i spraw- z rażącym naruszeniem poczucia sprawiedliwości ność wykonywania orzeczonych kar. Proszę o pozy- społecznej. tywne rozpatrzenie tego projektu. Dziękuję za uwagę. Chciałbym omówić szereg elementów, a zostały (Oklaski) mi tylko 2 minuty. Wydaje się, że to, co najistotniejsze, to przede wszystkim przyspieszenie postępowa- nia wykonawczego. Rzeczywiście jest tak, że w spra- Wicemarszałek Marek Kuchciński: wach, które nie dotyczą istoty postępowania wykonawczego, tam gdzie zapadają rozstrzygnięcia z ko- Dziękuję panu ministrowi za tę blisko 50-minu- rzyścią dla skazanego, wprowadzanie możliwości tową obszerną prezentację. zaskarżenia czy udziału stron w postępowaniu jest Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po- niczym nieuzasadnione. Sprzeczne są z tym ekono- rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad- mika procesowa i zasady nowoczesnego postępowa- czeń w imieniu klubów i kół. nia. Oczywiście pozostawione są wszędzie wentyle, Otwieram dyskusję. a więc możliwość zaskarżenia w sprawach, które są Jako pierwszego proszę pana posła Witolda Pahla istotne. Z pewnością w trakcie prac, jeśli chodzi z klubu Platforma Obywatelska. o skazanego, zainteresowanych, prokuratora czy po- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy 75

Poseł Witold Pahl lamentarnego wykażę się tym, co jest zamiarem tej ustawy, jeśli chodzi o proces, czyli efektywnością. krzywdzonego, będziemy analizować poszczególne Sądzę, że efektywność powinna być większa również sytuacje, czy rzeczywiście możliwość zawieszenia jeśli chodzi o prace Wysokiej Izby i żywię nadzieję, że wykonania kary grzywny czy zawieszenia wykona- nad tym projektem będziemy pracowali efektywnie nia kary pozbawienia wolności to są wystarczające z uwzględnieniem głosu specjalistów, a także prak- instytucje w przypadku zachowania gwarancji wol- tyków, czyli prokuratorów, sędziów, adwokatów. Mam ności obywatelskich, właśnie tego poczucia szybkiego nadzieję, że jeśli chodzi zwiększenie efektywności i skutecznego wykonania kary. Kodeksu karnego wykonawczego, to nastąpi ono Ważne jest również wzmocnienie roli kuratora. z poszanowaniem podstawowych praw i godności Istnieją w związku z tym pewne wątpliwości, ale człowieka. z pewnością o dużej odwadze świadczy wprowadzenie Ze strony mojego klubu, Klubu Parlamentarnego instytucji stowarzyszeń, które obok kuratorów mogą Prawo i Sprawiedliwość, chciałbym zadeklarować chęć pełnić dozór. Z pewnością będzie to wymagało profe- merytorycznej pracy w Komisji Nadzwyczajnej do sjonalizacji, ale w poszczególnych sytuacjach będzie spraw zmian w kodyfikacjach. Dziękuję. (Oklaski) się to sprawdzało. Bardzo poważnie należy podejść do sytuacji, kiedy mamy możliwość wprowadzenia dodatkowych uprawnień dla kuratorów, jeśli chodzi Wicemarszałek Marek Kuchciński: o ich bardziej aktywny udział w zakresie probacji, wnioskowania o wykonywanie bądź darowanie kar Dziękuję panu posłowi. pozbawienia wolności lub odwołanie warunkowego Głos ma pan poseł Stanisław Rydzoń, klub Sojusz zawieszenia ich wykonania. Lewicy Demokratycznej. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Filozofia ustawy mówi o skróceniu przewlekłości, o pozbawieniu biurokratycznego charakteru dotychczas funkcjonu- Poseł Stanisław Rydzoń: jącej procedury, zatkaniu – tak to nazwijmy – wszystkich dziur, które do tej pory były wykorzystywane Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini- z takim rażącym naruszeniem poczucia sprawiedli- strze! W imieniu Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy wości. Wskazuje to w sposób jednoznaczny na to, że Demokratycznej przedstawiam stanowisko wobec musimy zmodyfikować przepisy Kodeksu karnego rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks wykonawczego i przepisy, które są konsekwencją karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw. zmian przepisów karnych wykonawczych, po to, aby Przedłożony projekt jest jednym z największych w poczuciu praworządności jak najszybciej uregulo- pod względem objętościowym, z jakim miałem do wać kwestie postępowania przed sądem, wykonywa- czynienia w ciągu moich dziesięciu lat stażu parla- nia kary pozbawienia wolności, skuteczności wyko- mentarnego. Zawiera on wiele istotnych zmian w Ko- nywania kary, pewne elementy związane z narusza- deksie karnym wykonawczym, a także w Kodeksie niem konstytucyjności, tak jak w przypadku braku wykroczeń, w ustawie o opłatach w sprawach kar- możliwości warunkowego zwolnienia osób, które od- nych, w Kodeksie karnym, w Kodeksie postępowania bywają karę krótszą niż 6 miesięcy, bo to był dosyć karnego, w Kodeksie karnym skarbowym oraz w Ko- często zgłaszany postulat. deksie postępowania w sprawach o wykroczenia. Za- Dlatego klub Platformy Obywatelskiej, pozy- poznając się z propozycją nowelizacji Kodeksu kar- tywnie przyjmując przedłożony projekt, opowiada nego wykonawczego, w szczególności z 97 poprawka- się za jego skierowaniem do Komisji Nadzwyczajnej mi, można dojść do wniosku, że przy tak ogromnej do spraw zmian w kodyfikacjach. Dziękuję bardzo. zmianie nie od rzeczy byłoby uchwalenie zupełnie (Oklaski) nowego kodeksu. Kodeks ten, jak sama nazwa wskazuje, zajmuje się wykonaniem orzeczonej kary w sprawach kar- Wicemarszałek Marek Kuchciński: nych. Autorzy projektu założyli sobie realizację tego poprzez nowelizację podstawowego dla tego kodeksu Dziękuję panu posłowi. celu – zwiększenie efektywności orzekanych kar. Głos zabierze pan poseł Adam Rogacki w imieniu Pragną to osiągnąć poprzez działania w pięciu za- klubu Prawo i Sprawiedliwość. sadniczych kierunkach i wydaje mi się, że nie od rzeczy byłoby je tutaj wskazać: zniesienie zasady zaskar- żalności wszystkich postanowień w postępowaniu Poseł Adam Rogacki: wykonawczym i wprowadzenie możliwości zaskarże- nia tylko orzeczeń najbardziej istotnych dla skazane- Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! go; zniesienie zasady udziału stron we wszystkich Po uzasadnieniu przedstawionym przez pana mini- posiedzeniach, z wyjątkiem dotyczących spraw naj- stra trudno cokolwiek dodać. Myślę, że bez szkody istotniejszych; wprowadzenie wykonalności postano- dla Wysokiej Izby, jak również dla mojego klubu par- wień z chwilą ich wydania, nie zaś uprawomocnienia; 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 76 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy

Poseł Stanisław Rydzoń ściu w życie noweli K.k.w. takich problemów już nie będzie. To jest, uważam, bardzo cenna poprawka. ograniczenie przesłanek materialnych udzielania W art. 9 § 3 noweli autorzy proponują odwrócenie warunkowego zwolnienia do zachowania się skaza- zasady wykonalności orzeczeń w postępowaniu wy- nego po popełnieniu przestępstwa, w tym w czasie konawczym. Zasadą byłoby wykonywanie orzeczeń odbywania kary; rezygnacja z odraczania wykonania z chwilą ich wydania, a nie, jak dotychczas, z chwilą kary grzywny lub rozłożenia na raty. Takie są kie- uprawomocnienia. Skoro ma nie być co do zasady runki tych celów. odwołań, to oczywistym jest, że orzeczenie będzie Z uwagi na ograniczony czas przeznaczony w pierw- wykonalne z datą jego wydania. W tym momencie szym czytaniu na debatę, w dalszej części wystąpie- należy wrócić do uwag dotyczących zniesienia zasady nia ustosunkuję się pokrótce do przedstawionych zaskarżalności, ale jak to już powiedziałem, na po- kierunków zmian. siedzeniu komisji. W przypadku uchwalenia omawia- Pierwszy kierunek dotyczy zniesienia zasady zanych zmian należy wyrazić nadzieję, że mądrość skarżalności wszystkich postanowień w postępowa- decydentów będzie przeważała nad rutyną i lekcewa- niu wykonawczym przy pozostawieniu wyjątków od żeniem zasad. tej zasady. Uzasadnienie projektu ustawy nie elimi- Kierunku czwarty i piąty wydają być się zasadne nuje wszystkich wątpliwości związanych z ochroną i racjonalne, stąd w tym momencie nie zgłaszamy praw człowieka i obywatela, bo przecież skazany uwag. (Dzwonek) wciąż nim pozostaje. Z jednej strony należy podzielić Gdyby spróbować dzisiaj wskazać beneficjentów poglądy autorów noweli, że możliwość zaskarżania noweli – panie marszałku, 30 sekund jeszcze, kolega przez skazanego wszystkich orzeczeń dotyczących z Prawa i Sprawiedliwości dał mi tutaj jak gdyby wykonania kary nie ma uzasadnienia, z drugiej zaś 3 minuty oszczędności – to niewątpliwie można do strony należy się zastanowić, czy to ograniczenie nie nich zaliczyć sędziów, którzy po jej wejściu w życie jest nadmierne. W trakcie prac w komisji trzeba bę- będą mieli znacząco mniej pracy. Oby ten nowy stan dzie przeanalizować propozycję rządu i zastanowić prawny wykorzystali na przyspieszenie rozpatrzenia się, czy w niektórych przypadkach nie wprowadzić innych spraw i tym sposobem zmniejszyli zjawisko na przykład możliwości wniesienia przez skazanego przewlekłości występujące w sądach. Niewątpliwie odwołania poziomego do innego składu w tym samym do beneficjentów będzie też można zaliczyć admini- sądzie, który wydał orzeczenie. To jest kwestia prze- strację więzienną. analizowania tych kilkunastu czy kilkudziesięciu Jeśli chodzi o korzyści dla wymiaru sprawiedli- w tej chwili pozytywnych wyjątków, do których moż- wości, to będzie o tym można coś powiedzieć po upły- na się odwołać, i kwestia tego, czy czegoś jeszcze nie wie pewnego czasu od wejścia noweli w życie, w szcze- dopisać. Ostatnio w tej Izbie wprowadziliśmy do pro- gólności o znaczącym przyspieszeniu postępowania cedury karnej i cywilnej w przypadku postępowań wykonawczego, co zresztą, jak już stwierdziłem na tak zwanych incydentalnych, wpadkowych odwoła- wstępie, jest istotną i najważniejszą, że tak powiem, nia poziome, to jest do sądu, który wydał orzeczenie, przyczyną powstania tego projektu. lecz do innego składu. Także dzisiaj NKK, nasza Ko- Z uwagi na ogrom nowelizacji należy wyrazić na- misja Nadzwyczajna, zajmowała się takimi odwoła- dzieję, że koledzy z koalicji rządzącej nie będą chcieli niami. Stwierdzenie rządu, że proponowane zmiany uchwalić projektu ustawy w stachanowskim tempie, w żaden sposób nie naruszają konstytucji, nie do koń- że prace będą merytoryczne i sprawne, by ustawa zo- ca przekonuje i trzeba je dokładnie przeanalizować. stała przyjęta przez Sejm jeszcze w bieżącej kadencji. Drugi kierunek dotyczy zniesienia zasady udziału W imieniu Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demo- stron we wszystkich posiedzeniach z wyjątkiem kratycznej wnoszę o skierowanie projektu do Komisji spraw najistotniejszych. Kierunek co do zasady za- Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. Dzię- sługuje na poparcie. Problem może pojawić się w usta- kuję, panie marszałku, za dodatkowy czas. (Oklaski) leniu, co jest sprawą istotną, najistotniejszą. Wydaje się, że przez te sprawy należy rozumieć podstawowe prawa człowieka i obywatela oraz podstawowe zasa- Wicemarszałek Marek Kuchciński: dy wymiaru sprawiedliwości. Niezwykle ważna jest zmiana dotycząca dodania nowego art. 8b. Przypo- Proszę bardzo i dziękuję bardzo. minam sobie narzekania poprzedniego rzecznika Teraz pan poseł Józef Zych, Polskie Stronnictwo praw obywatelskich śp. Janusza Kochanowskiego, Ludowe. który występując z tej mównicy, stwierdził, że miał Proszę bardzo, panie marszałku. określone trudności z dotarciem do skazanych. Z jednej strony jako rzecznik miał prawo i obowiązek zaj- mować się sytuacją skazanych, a z drugiej strony Poseł Józef Zych: każda wizyta w zakładzie karnym związana była z uprzednią zgodą jego dyrektora na taką wizytę. Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej- Podobnie wygląda sprawa z prokuratorami. Po wej- mie! Panie pośle, oświadczam jako uczestnik koalicji, 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy 77

Poseł Józef Zych rialnym położeniu jego rodziny. A zatem jest to sprawa bardzo istotna i sąd ma możliwość oceny. że przynajmniej my nie będziemy dążyć do skracania Gdy chodzi o propozycje ograniczenia przesłanek i upraszczania. materialnych dla udzielania warunkowego zwolnie- Klub parlamentarny Polskiego Stronnictwa Lu- nia, to wymienione w projekcie są słuszne. Nie wol- dowego wnikliwie zapoznał się z rządowym projek- no jednak zapominać, że oprócz wyżej wymienio- tem ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wyko- nych mogą zaistnieć okoliczności związane z rodzi- nawczy oraz niektórych innych ustaw. Już na wstępie ną, i to już w czasie odbywania kary pozbawienia należy podkreślić, że proponowane zmiany w Kodek- wolności, np. ciężka choroba współmałżonka wyma- sie karnym wykonawczym są daleko idące i – jak gająca osobistej opieki, bo nie ma nikogo innego, podkreśla się w uzasadnieniu – zmierzają do zwięk- pozostawione nieletnie dzieci w razie wypadku i śmier- szenia efektywności orzekanych kar. Skoro tak, wyci współmałżonka – takie przypadki miały miejsce magają bardzo wnikliwej analizy. – istotne także z punktu widzenia społecznego i zu- Zdaniem klubu parlamentarnego Polskiego Stron- pełnie ludzkiego. nictwa Ludowego badanie pięciu zasadniczych kie- Wreszcie, odwrócenie zasady dotyczącej wykonal- runków proponowanych zmian powinno opierać się ności postanowień w postępowaniu wykonawczym. na następujących przesłankach: po pierwsze, czy pro- Wiemy, że zasadą w różnych dziedzinach prawa jest ponowane zmiany zgodne są z gwarancjami konsty- to, iż postanowienia czy decyzje albo wyroki podle- tucyjnymi; po drugie, czy nie naruszają prawa ska- gają wykonaniu po ich uprawomocnieniu się. Tak jest zanego, ograniczając zaskarżalność większości po- przecież również w Kodeksie postępowania cywilne- stanowień w postępowaniu wykonawczym i wreszcie, go. Od tej zasady są oczywiście wyjątki, ale wyjątki po trzecie, czy nie pogarszają sytuacji skazanego. nakazujące wykonanie orzeczeń, postanowień czy Wysoki Sejmie! W uzasadnieniu projektowanej nakazów z chwilą ich wydania. Wydaje się więc, że ustawy na wstępie przywołuje się konstytucyjną za- w tym konkretnym przypadku propozycja stanowi sadę, że każdy, przeciwko komu prowadzi się postę- zbyt daleko idące uproszczenie. powanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich Wysoki Sejmie! W uzasadnieniu projektowanych stadiach postępowania, co jest oczywiście słuszne. zmian w Kodeksie karnym wykonawczym twierdzi Następnie stwierdza się, że konstytucja szczegółowo się, że zmierzają one do usprawnienia procedur, nie określa ewentualnej instancyjności lub jej braku zmniejszenia kosztów postępowania, skrócenia czasu w odniesieniu do postępowań incydentalnych. To ich trwania, a także w sprawach karnych – zwiększe- twierdzenie budzi jednak zastrzeżenia tak z punktu nia efektywności orzekanych kar. Wydaje się, że gdy widzenia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, chodzi o efektywność wykonanych kar, to jest szereg jak i doktryny. Wiemy doskonale, że w Konstytucji innych możliwości. RP znajdują się zapisy o charakterze ogólnym, które Panie ministrze, oczywiście zwracam na to uwa- wytyczają ramy stosowania konstytucji, jak i przepi- gę, bo są to kwestie, które budziły, budzą i na pewno sy o charakterze szczegółowym, które można wprost będą budzić wątpliwości. Naszym zadaniem jest, tak odnieść do określonej sytuacji. jak powiedział kolega Rydzoń, wnikliwe rozpatrzenie W ostatnim czasie po orzeczeniu Trybunału Kon- tych wszystkich okoliczności, szczególnie podczas stytucyjnego o konieczności zapewnienia postępowa- prac sejmowych. Dziękuję. (Oklaski) nia dwuinstancyjnego w ustawie Kodeks postępowa- nia cywilnego Sejm wprowadził odwołanie poziomie, rozszerzając równocześnie możliwość zaskarżania. Wicemarszałek Marek Kuchciński: Ten przykład i wiele innych wskazuje, że konstytu- cyjną zasadą, którą należy odnieść także do postępo- Dziękuję. wania wykonawczego w sprawach karnych, jest dwu- Teraz wystąpi pan poseł Marian Filar reprezen- instancyjność. Trudno wymagać, aby konstytucja tujący Demokratyczne Koło Poselskie Stronnictwa zawierała przepisy tak szczegółowe jak instancyjność Demokratycznego. w postępowaniu incydentalnym, skoro wprowadza powszechną zasadę instancyjności. Wysoki Sejmie! Najbardziej kontrowersyjną na- Poseł Marian Filar: szym zdaniem regulacją jest propozycja rezygnacji z odraczania wykonania kary grzywny lub rozłożenia Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiście nie jej na raty. Praktyka, na którą w innych przypadkach mam nawet w głowie odniesienia się do wszystkich powołuje się rząd, wskazuje, że częste są przypadki szczegółowych rzeczy, o których pan minister mówił. skazania na karę grzywny w sytuacji, w której ska- To zadanie niewykonalne. Ale chciałbym tak najogól- zany nie może jednorazowo i natychmiast jej uiścić niej powiedzieć, że moje koło poprze ten projekt – chodzi mi o przypadki, kiedy taka sytuacja powsta- w dalszym głosowaniu i będzie głosowało za skiero- je już po skazaniu – z wielu zresztą przyczyn, np. waniem go do stosownych komisji, co mówię bez z przyczyn rodzinnych, gdyż odbiłoby się to na mate- entuzjazmu, ponieważ jestem przewodniczącym pod- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 78 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy

Poseł Marian Filar dze, których nie mamy, tylko postarajmy się maksymalnie poprawić sposoby wykonywania kary, żeby komisji do spraw reform prawa karnego i w związku nie było Mazepy, którego zasadzamy do wieży i cze- z tym mam robotę zapewnioną. kamy, co się z Mazepą stanie – bo nic się nie stanie, (Głos z sali: Dobra propaganda.) wyjdzie tylko gorszy – tylko żeby to było efektywne Tak, bardzo słuszna uwaga. działanie. W projekcie tej reformy tego typu cechy się Ale, proszę państwa, przejdźmy do rzeczy. Rzecz przejawiają. jest następująca. To przedstawienie posiada dwie Natomiast może ziarenko soli do tego idyllicznego bardzo ważne cechy. I tak naprawdę to chodzi tutaj obrazu... (Dzwonek) o dwie ważne sprawy. Jedno słowo jeszcze. Pierwsza sprawa sprowadza się do, jakby to po- ...podobnie jak pan poseł Zych. Drodzy państwo, wiedzieć, technologii, procedury wykonywania wszel- jeżeli z zasadą szybkości skojarzymy zasadę prze- kich kar i środków karnych, bo najważniejsze przy strzegania praw konstytucyjnych i damy zdecydowa- wykonywaniu kary nie jest to, czy kara jest długa, ny priorytet jednej, zapominając o drugiej, to wcho- czy kara jest wykonywana z jakąś szczególną suro- wością, tylko ważne jest to, żeby wykonanie kary, dzimy na cienki lód, a ten, kto wchodzi na cienki lód, i to obojętnie jakiej, było maksymalnie zagęszczone, musi mieć świadomość, że idzie się wykąpać. A więc żeby ze skazanym cały czas coś się działo. Nie może uważajmy na to. Ufam, że w trakcie tych prac będzie- być tak, że ze skazanym nic się nie dzieje, wedle zamy na to uważali. Dziękuję państwu bardzo za uwa- sady, którą wyrażał jeden z bohaterów dramatu Sło- gę. (Oklaski) wackiego „Mazepa”, chyba, jeżeli dobrze pamiętam, starosta, który powiedział, żeby pana Mazepę zasa- dzić do wieży i trzymać aż do dalszego z nim rozpo- Wicemarszałek Marek Kuchciński: rządzenia. Zasadzić i trzymać – i nic z nim się nie dzieje, Mazepa siedzi w wieży. Konkurencyjną wobec Dziękuję panu posłowi za te uwagi i przestrogi. tej tezy starościca sentencją ze skarbnicy mądrości Do zadania pytania zgłosiło się ośmioro państwa ludowej jest znane przysłowie: kto szybko daje, dwa posłów. razy daje. Widzę, że na sali jest powszechna aproba- Nie widzę dalszych zgłoszeń. Zamykam listę. ta w tym zakresie, a więc będę się tego trzymał. Czas – 1 minuta. A ponieważ i pan minister postarał się tego trzymać, Pan poseł Antoni Błądek, Prawo i Sprawiedli- to brawo, oklaski. O to chodzi: szybko i wokół spraw- wość, jako pierwszy będzie zadawał pytanie. cy zawsze coś musi się dziać, nie może być wokół sprawcy pustki. I druga ważna sprawa, którą trzeba podkreślić Poseł Antoni Błądek: – i niech będzie chwała ministrowi i osobom, które przygotowały ten projekt, za takie podejście – demi- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini- styﬁkacja kary pozbawienia wolności. Szanowni pań- strze! Bez wątpienia wymiar sprawiedliwości w Pol- stwo, nie chcę być złośliwy, słuchałem dyskusji w po- sce wymaga głębokich zmian, uproszczeń procedur przednim punkcie i zrobiło mi się trochę smutno – nie i zwiększenia efektywności. Szczególnie istotna jest dlatego, że państwo jesteście za tym czy za innym tutaj dziedzina prawa karnego, tak ważna i dotkliwa rozwiązaniem, tylko dlatego, że mówiąc o karze dla obywateli. Wielu obywateli zgłaszających się po w Polsce, a tak jest na tej sali, ma się w tyle głowy, bezpłatne porady prawne do mojego biura poselskie- w podtekście karę pozbawienia wolności. Czyli kara go ma poczucie niesprawiedliwości i nieefektywności to jest kara pozbawienia wolności – im dłuższa, tym wymiaru sprawiedliwości. lepsza. Natomiast nie o to chodzi, chodzi po prostu Odnosząc się do projektu ustawy i proponowanych o to, żeby kara była wykonywana możliwie maksy- zmian, mam następujące wątpliwości. malnie efektywnie – efektywnie w tym sensie, żeby, Proszę o informacje dotyczące przyjęcia nowych znów, z tym skazanym cały czas coś się działo w trak- zasad zaskarżalności postanowień sądu. Czy brak cie wykonywania kary, żeby system wymiaru spra- wiedliwości, ta machina wymiaru sprawiedliwości w ustawie wyraźnego określenia, że na dane posta- cały czas z tym sprawcą pracowała. Kara pozbawie- nowienie sądu przysługuje zażalenie, nie jest sprzecz- nia wolności – ja wiem, to już może wzbudzi mniejszy ny z konstytucją? entuzjazm u niektórych z państwa, ale zaryzykuję Proszę o uzasadnienie wykreślenia przepisu – nie jest królową kar, tylko jest najgorszą z możli- umożliwiającego wymierzenie zastępczej kary w powych istniejących w kodeksie. Jeden z wybitnych staci grzywny za niewykonaną karę ograniczenia kryminologów amerykańskich powiedział, że kara wolności. pozbawienia wolności to jest coś, środek, za pomocą Proszę również o uzasadnienie rezygnacji z mini- którego z ludzi złych robi się jeszcze gorszych, i to za malnego czasu trwania kary ograniczenia wolności ciężkie pieniądze. A więc, drodzy państwo, nie róbmy jako przesłanki formalnej udzielenia warunkowego z ludzi złych ludzi jeszcze gorszych za ciężkie pienią- zwolnienia. Dziękuję (Dzwonek) za uwagę. (Oklaski) 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy 79

Wicemarszałek Marek Kuchciński: Wicemarszałek Marek Kuchciński:

Dziękuję. Dziękuję. Pytanie zadaje poseł Jan Warzecha, Prawo i Spra- Pytanie zadaje poseł Tadeusz Naguszewski, Plat- wiedliwość. forma Obywatelska.

Poseł Jan Warzecha: Poseł Tadeusz Naguszewski:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Art. 168a § 3 do- Dziękuję. tyczy obowiązku zawiadamiania Policji o zwolnieniu Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Mini- strze! Prosiłbym o przybliżenie i wyjaśnienie trzech z zakładu karnego po odbyciu kary, otrzymaniu prze- kwestii. pustki czy też udzieleniu przerwy w wykonaniu kary Po pierwsze, zważywszy na to, że projekt ustawy osoby skazanej za przestępstwo przeciwko wolności o zmianie Kodeksu karnego wykonawczego przewi- seksualnej i obyczajności. duje znaczne rozszerzenie zakresu obowiązków ku- Panie ministrze, czy nie należałoby wprowadzić ratorów zawodowych, pojawia się pytanie: Czy pro- analogicznego przepisu dotyczącego osób opuszcza- jektodawca przewidział koszty związane z utworze- jących zakład karny, które zostały skazane za prze- niem dodatkowych etatów kuratorskich? Jeśli tak, to stępstwa z art. 207 Kodeksu karnego, a więc za znę- jaka liczba nowych etatów ma powstać i z jakimi canie się ﬁzyczne lub psychiczne nad osobą najbliż- kosztami to się może wiązać? szą? Taka informacja, jaką otrzymałaby odpowiednia Pytanie drugie. Czym kierował się projektodaw- jednostka Policji, mogłaby zapobiec wielu tragediom ca, przenosząc przepisy Kodeksu karnego do Kodek- rodzinnym, o których co pewien czas dowiadujemy su karnego wykonawczego, przepisy stanowiące ma- się ze środków masowego przekazu. Dziękuję bardzo. terialną podstawę niektórych decyzji zapadających (Oklaski) w postępowaniu wykonawczym? Chodzi w szczegól- ności o przepisy dotyczące wykonywania kary warunkowo zawieszonej, zarządzania wykonania kary Wicemarszałek Marek Kuchciński: warunkowo zawieszonej, warunkowego przedterminowego zwolnienia. Dziękuję. I wreszcie trzecie pytanie. Jakie czynności w trybie nadzoru… (Dzwonek) Pytanie zadaje poseł Grzegorz Sztolcman, klub Czy mogę, panie marszałku? Platforma Obywatelska. Jakie czynności w trybie nadzoru nad urzędami skarbowymi prowadzącymi postępowania egzekucyj- ne będą wykonywać sądy powszechne? Czy sąd bę- Poseł Grzegorz Sztolcman: dzie mógł wezwać skazanego do dobrowolnego uisz- czenia na przykład grzywny? Dziękuję i przepraszam Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! za przedłużenie czasu. Ta ustawa ma przede wszystkim skrócić czas postę- powania przed sądami i zwiększyć efektywność orzekanych kar. Na pewno jest ustawą oczekiwaną przez Wicemarszałek Marek Kuchciński: środowiska związane z wymiarem sprawiedliwości, jest bardzo obszernym projektem odnoszącym się do Proszę bardzo, dziękuję. bardzo wielu spraw. Pytanie zadaje pan poseł Andrzej Jaworski, Pra- Chciałbym zadać pytanie w takiej może troszkę wo i Sprawiedliwość. bardziej szczegółowej sprawie, mianowicie czy wprowadzenie zasady rozpoznania sprawy bez udziału stron w postępowaniu wykonawczym nie naruszy Poseł Andrzej Jaworski: konstytucyjnego prawa do sądu. Dotyczy to sytuacji, Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini- kiedy orzeczenia odnoszą się do istoty postępowania strze! Przy nowelizacji tak ważnych ustaw nie wypa- wykonawczego, a postanowienia lub zarządzenia da nie zadać dwóch podstawowych pytań, które mogą nie być korzystne dla skazanych. najczęściej pojawiają się w czasie dyskusji na posie- I jeszcze jedna ogólniejsza kwestia. Ta ustawa na dzeniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, pewno odciąży sędziów, o tym była mowa. Ale czy o których wielokrotnie także rozmawialiśmy. Jeżeli w jakiś sposób spowoduje, że będą orzekali sprawniej chodzi o postępowanie, to cały czas mamy problemy i w krótkim czasie? A myślę (Dzwonek), że to przede z tym, że pojawiają się skargi na przedłużanie tym- wszystkim pozwoli skrócić postępowanie czy zlikwi- czasowego aresztowania, na to, że brakuje uzasad- dować jego przewlekłość. Dziękuję. (Oklaski) nień, że nie mają możliwości należytego wglądu 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 80 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy

Poseł Andrzej Jaworski brać te przesłanki pod uwagę przy wymierzaniu kary. Uważa się, że wtedy automatycznie ma to w dokumenty prawnicy, adwokaci osób pokrzywdzo- wpływ na drugą kwestię, czyli przedterminowe zwol- nych. W związku z tym, czy przy tej nowelizacji te nienie. Uważam jednak, że należy brać to pod uwagę, sprawy nie powinny zostać bardzo mocno zaznaczo- bo przecież okoliczności popełnienia czynu są prze- ne, żeby te problemy raz na zawsze się skończyły, różne, zachowanie skazanych przed popełnieniem żeby nie było takiej sytuacji, że na naszych dyżurach (Dzwonek) czynu też jest różne. i na posiedzeniu komisji ciągle pojawiają się te same Przepraszam, już kończę, panie marszałku. dwie kwestie. Dziękuję. (Oklaski) Uważam, że zarówno jedna, jak i druga przesłan- ka powinna być brana pod uwagę przez sądy. To jest pewne rozwiązanie systemowe, ale wydaje mi się, że Wicemarszałek Marek Kuchciński: w interesie tych, którzy popełniają przestępstwa i są zresocjalizowani po odbyciu kary czy części tej kary, Dziękuję. jednak obie te przesłanki powinny być brane pod Pytanie zadaje poseł Marek Ast, Prawo i Sprawie- uwagę. Dziękuję bardzo. (Oklaski) dliwość.

Wicemarszałek Marek Kuchciński: Poseł Marek Ast: Dziękuję. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Teraz głos ma pani poseł Joanna Fabisiak, Plat- Są dwie podstawowe bolączki naszego systemu wy- forma Obywatelska. miaru sprawiedliwości, tj. przedłużające się, przewle- kłe procesy, w tym wypadku karne, na etapie wykonawczym z kolei z jednej strony przepełnione więzie- Poseł Joanna Fabisiak: nia, a z drugiej strony długie kolejki oczekujących na wykonanie kary. W takiej sytuacji trudno jest mówić Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! z jednej strony o prewencyjnym charakterze kary, Ustawa, jak już wszyscy chyba podkreślali, jest bar- z drugiej strony o resocjalizacji w warunkach prze- dzo potrzebna. Moje pytanie dotyczy jednej tylko pełnionych więzień. kwestii, a mianowicie zamiany kary pieniężnej, Moje pytanie jest takie: Czy państwo robiliście grzywny, na prace społecznie użyteczne. To pomysł jakąś symulację oddziaływania tego projektu, jeżeli doskonały. Będzie on w dużej mierze chyba dotyczył chodzi o ten problem, czy po prostu dzięki wprowa- młodych przestępców skazanych na karę grzywny, dzeniu w życie przepisów (Dzwonek) nowelizowanej zatem ta kara będzie miała także charakter wycho- ustawy nastąpi jakaś diametralna poprawa co do wawczy. Ale mam jedno pytanie o charakterze prak- szybkości wykonania kary w przypadku oczekują- tycznym. Czy samorządy, które będą musiały znaleźć cych na karę pozbawienia wolności? Czy rzeczywiście miejsca pracy w ramach tych prac społecznie uży- doprowadzi to do tego, że będzie luźniej w zakładach tecznych, są do tego przygotowane? Czy nie spowo- penitencjarnych? Dziękuję bardzo. (Oklaski) duje to tego, że w sumie ta kara też nie będzie mogła być wdrożona? Jaki jest stan przygotowań samorzą- dów? Dziękuję bardzo. Wicemarszałek Marek Kuchciński:

Dziękuję. Wicemarszałek Marek Kuchciński: Głos ma poseł Kazimierz Smoliński, Prawo i Spra- wiedliwość. Dziękuję, pani poseł. Lista posłów zabierających głos w dyskusji zosta- ła wyczerpana. Poseł Kazimierz Smoliński: Proszę pana ministra Stanisława Chmielewskie- go o zabranie głosu. Dziękuję. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Zostało poruszonych tutaj przez pana wiele spraw, Sekretarz Stanu a właściwie wszystkie przewidziane tą nowelizacją. w Ministerstwie Sprawiedliwości Mam tylko jedną wątpliwość związaną z przesłanka- Stanisław Chmielewski: mi przedterminowego zwolnienia warunkowego, a mianowicie że nie bierze się pod uwagę okoliczności po- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie dzię- pełnienia przestępstwa oraz okoliczności związanych kuję za tę dyskusję i jednocześnie przepraszam za z zachowaniem skazanego przed popełnieniem prze- moje może zbyt długie wystąpienie, ale właśnie chcia- stępstwa. Jest takie założenie, że możemy tylko raz łem uniknąć pewnych pytań, bo zdaję sobie sprawę, 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy 81

Sekretarz Stanu w Ministerstwie na generalizować – to każdy sąd penitencjarny, każ- Sprawiedliwości Stanisław Chmielewski dy kurator zawodowy, sądowy, jak też każdy funkcjonariusz Służby Więziennej będzie brał to pod uwagę, że nowelizacja, jak mówiłem, jest reformatorska. Jed- czyli ta możliwość istnieje. nocześnie ta dyskusja już pokazała, jakie problemy W dyskusji pojawiało się pytanie, czy są beneficjen- nas czekają. Dziękuję za te deklaracje wszystkich ci tych postępowań. Tak, na pewno beneficjentem jest klubów co do dalszej pracy, i to efektywnej, jak rozu- ogólnie sądownictwo. Zależało nam na tym, żeby od- miem, co z całą pewnością cieszy mnie, ministra ciążyć sądy. Mówię to z pełną świadomością. Nie cho- sprawiedliwości i wszystkich, którzy przyczynili się dzi o poszczególnych sędziów, ale o sądy, a dopiero do powstania tego projektu. w efekcie o sędziów, którzy nie będą musieli rozpatry- Teraz kilka słów w odniesieniu do dyskusji klubo- wać tylu spraw i w ramach dobrej organizacji sądów wej. Czasy są takie, że oczywiście musimy pamiętać mogą zostać skierowani do rozpatrywania spraw pod- o tym, iż są gwarancje konstytucyjne, a także gwa- stawowych, a więc tym samym zwiększyć efektywność rancje wynikające z tych wskazywanych przeze mnie sądów w zakresie rozpatrywania – jak to się mówi konwencji europejskich, że mamy cały czas zmienia- w żargonie prawniczym, sądowym – spraw K i spraw jące się dynamicznie życie społeczne, które też powo- C, mówiąc najogólniej, bo to są te sprawy podstawowe, duje inny sposób patrzenia na to, co było jeszcze 10 ale też spraw odwoławczych, bo to też jest ważne, żeby czy 15 lat temu. To zmieniające się życie powoduje sprawy z odwołania w ramach K i C też były szybko – tu nawiązuję do tego, czy ma być nowy kodeks, czy rozpatrywane. nowelizacja – że właśnie mniej więcej okres 10 lat, bo Natomiast takim podstawowym beneficjentem tyle tak na dobre obowiązuje, można powiedzieć, jest jest Służba Więzienna, która tutaj jako istotny organ wcielany w życie i wykonywany Kodeks karny wyko- postępowania wykonawczego w zakresie kary pozba- nawczy z 1997 r., jest chyba dobrym okresem, jeśli wienia wolności też nabiera istotnych praw, które chodzi o taką dość gruntowną ocenę i jednak dość będzie można stosować do wykonywania tejże kary. obszerną nowelizację, ponieważ tych drobnych nowe- I tu dziękuję za to podkreślenie. Tak, kuratorzy są- lizacji ten kodeks już kilka przeżył. Jednocześnie dowi, zawodowi – bo w takim kierunku, uważam, wszyscy w tej Izbie bardzo często mówimy – ja rów- powinna iść ta instytucja – są jak najbardziej istot- nież to mówiłem jako poseł – że kodeksy ze swej isto- nym, ważnym elementem w zakresie tych kar, które ty, co państwo również potwierdzacie, powołując nie są karami pozbawienia wolności, a więc kara specjalną Komisję Nadzwyczajną do spraw zmian ograniczenia wolności, kara pozbawienia wolności w kodyfikacjach, są prawem, które powinno cecho- z warunkowym zawieszeniem, i na pewno ich rola wać się pewną stabilnością, pewną stałością, jeżeli rośnie, ale tutaj pozwolę sobie nie zgodzić się z tym, chodzi o zasady. że potrzeba nam kolejnych etatów kuratorskich w tym W tej chwili to nasze przewartościowanie, jeżeli zakresie. Z naszych ocen na dzisiaj – tutaj możemy chodzi o zasadę postępowania wykonawczego, też nie się różnić – wynika stwierdzenie co do pozytywnych jest taką całkowitą nowością. To jest już pewna kon- możliwości rozszerzenia obowiązków kuratorskich, wencja, która w niektórych elementach była widocz- oczywiście po dyskusji z przedstawicielami kuratorów na, a potem nastąpiło pewne poluzowanie. Na pewno na temat tego, jak to zrobić najlepiej oprócz samej dzisiaj orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego jest zmiany przepisów. Tyle tytułem uwag ogólnych. również istotnym elementem w ocenie, gdzie muszą Odpowiadając na postawione pytania, pan poseł być dwie instancje, a gdzie może to być w dość istot- Antoni Błądek, informacja o zaskarżalności, grzywny sposób ograniczone. Myślę, że trzeba pamiętać na i zamiana – jeżeli dobrze zrozumiałem – kwestia o tym, że domniemanie niewinności mamy na etapie możliwości warunkowego zawieszenia wykonania rozpatrywania tej sprawy podstawowej, a więc spra- kary i odpowiednich minimalnych okresów. Jeszcze wy winy i potem kary. Kiedy wina jest już przesądzo- raz podkreślę, że zamiana kary grzywny na karę na prawomocnym wyrokiem, to tego domniemania surowszą ideowo musi mieć miejsce. W tym przypad- niewinności już nie ma i ten skazany, osądzony oby- ku nawiązuje to również do pytania pani poseł Fabi- watel, musi sobie zdawać sprawę z tego, że kara jest siak. Cały czas minister sprawiedliwości – mam tu dla niego nieuchronna i musi być wykonana. Jeżeli na myśli ostatnie dwa lata – prowadzi bardzo istotne w tym zakresie stosowalibyśmy jeszcze ciągle do- działania przygotowujące zarówno sam element są- mniemanie niewinności, to przełamywalibyśmy w spo- dowy, czyli kuratorów, jak też element w ramach sób niewłaściwy zasadę, która dotyka postępowania współpracy z samorządami terytorialnymi, mające jurysdykcyjnego. na celu umożliwienie wykonywania tych kar, nazwij- Myślę, że wszelkie elementy rodzinne, osobiste – my je pracą społecznie użyteczną. To jest bardzo jestem przekonany, że wynikało to z mojego wystą- ciekawa kara i bardzo – jak się okazuje – dokuczliwa pienia – są nadal brane pod uwagę przy wykonywa- dla skazanych; tylko w związku z tym, że ona była niu kary. Jeżeli są one na tyle istotne i na tyle ważkie, taka dokuczliwa, to nie wszyscy chcieli się przygoto- zarówno dla samego skazanego, jak i dla jego rodziny wywać do jej wykonywania. Mam tu na myśli zwłasz- – chociaż trzeba powiedzieć, że skazany czasami wca- cza samorządy, ale nie tylko. Dzisiaj taka praca spo- le nie chce utrzymywać z nią kontaktu, ale nie moż- łecznie użyteczna może być wykonywana również 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 82 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy

Sekretarz Stanu w Ministerstwie ny rozważenia i pewnie znajdzie jakieś rozwiązanie. Sprawiedliwości Stanisław Chmielewski Może tak powiedziałbym na ten moment. Nie twier- dzę, że koniecznie w tej ustawie, ale warto o tym pa- przy pomocy czy we współpracy ze stowarzyszeniami miętać. i fundacjami. Ta praca może nawet dotyczyć osób Pan Grzegorz Sztolcman pytał, czy zasada mó- chorych terminalnie. Zdarza się więc, że osoby, które wiąca, że strony nie będą brały udziału, nie jest są skazane na karę pozbawienia wolności, w ramach w związku z prawem do sądu zbyt daleko idąca. Pra- wolontariatu, a potem nawet odpłatnie pracują w ho- wo do sądu, mówiąc najogólniej, musi mieć zastoso- spicjach, w domach pomocy społecznej, oczywiście wanie, patrząc przez pryzmat konstytucji, w bardzo pod kontrolą określonych osób, bo to nie jest praca ważki sposób na etapie jurysdykcyjnym, natomiast wykonywana bez kontroli. Ale, co najważniejsze, ta na etapie wykonawczym, co już raz mówiłem i jeszcze praca społecznie użyteczna musi mieć oczywiście cel raz to podkreślę, prawo do sądu musi być zastosowa- podstawowy, ona musi być użyteczna, bo jeżeli to jest ne tam, gdzie może dojść do ograniczenia już tylko praca tylko dla pracy, to ona nie spełnia wymogu najistotniejszych elementów skazanego prawomoc- resocjalizacji i nigdy nie będzie dobrym sposobem nym wyrokiem. wykonania kary. Coraz większą świadomość tego Pan Tomasz Górski – kwestia kuratorów, kwestia mają przedstawiciele samorządów i to wszystkich K.k.w. i tego, jakie czynności… Jeżeli chodzi o kura- szczebli. Ważne jest też to, że chcą z tej możliwości torów, to już odpowiadałem, ale co do tych dwóch korzystać, a więc chcą dokonać pewnych nakładów. pozostałych elementów, to chyba nastąpiło pewne, My, jako ustawodawca, również wsparliśmy ich ostat- nazwijmy to, niedopatrzenie, ale to przepraszam, ten nio poprzez przyjęcie na siebie np. obowiązku ubez- projekt trochę się zmieniał i on w międzyczasie został pieczenia odpowiedzialności cywilnej związanej z taką pozbawiony elementów związanych z zamianą orga- formą kary. Kwestia tego, czy musi być ta zamiana. nów, które będą egzekwowały grzywny. Wynikało to Oczywiście, że musi być, chociaż jeszcze raz chciał- z pracy nad tym projektem w ramach Rady Mini- bym podkreślił jedno: kara grzywny nie może być strów, w ramach uzgodnień między ministrami i na orzekana tylko dlatego, że jest w kodeksie i sąd uzna, dzisiaj ten projekt tego nie obejmuje. że jest ona najlepszą karą. Sąd musi brać pod uwagę, Jeżeli państwo posłowie uważacie, że jest to dobre wymierzając karę – była tutaj o tym mowa – warun- rozwiązanie, a minister sprawiedliwości nadal tak ki, które jeszcze wtedy oskarżonym zapewnia do wy- ocenia to rozwiązanie, żeby jednak egzekucja, naj- konania tej kary. Jeżeli tych warunków nie ma, to ogólniej mówiąc, spraw grzywien i kosztów była po wtedy trzeba wybrać trochę inną karę. I właśnie naj- stronie ministra finansów, to już pozostawiam to częściej jest możliwość wyboru kary związanej z tą pracom w podkomisji czy w komisji. pracą społecznie użyteczną. Kwestia okresów mini- Pan poseł Andrzej Jaworski – przedłużanie tym- malnych. Muszą być te okresy minimalne, bo inaczej czasowego aresztowania, uzasadnienia, spóźniony nie mielibyśmy możliwości oceny nawet tego stopnia wgląd do akt. Niestety, przepraszam, materia jest resocjalizacji. Kara musi być wykonana. Bez pewne- ważna, ale to nie jest materia tego kodeksu. Powiem go okresu jej wykonania trudno w tym zakresie wy- tylko tyle, że trwają prace komisji kodyfikacyjnej powiedzieć się zarówno organowi sądowego kuratora, przy ministrze sprawiedliwości w zakresie też takiej jak też Służbie Więziennej. całościowej nowelizacji po ocenie Kodeksu postępo- Pan poseł Jan Warzecha pytał o zawiadomienie wania karnego i w tym zakresie na pewno tam trze- Policji w sprawach fizycznego lub psychicznego znę- ba sięgać po wiedzę. cania się. Tak, to jest ciekawy pomysł i jestem świa- Pan poseł Marek Ast – przewlekłe sprawy karne, dom pewnego problemu. Powiem w tym miejscu, że przepełnione więzienia, kolejka do więzienia. Tak jak jako Ministerstwo Sprawiedliwości poszliśmy daleko już odpowiedziałem, to też procedura. Jeżeli z kolei w związku z osobami już skazanymi. Dzisiaj każdy, chodzi o przepełnione więzienia, to powiem tak: dzi- kto jest dotknięty taką przemocą stosowaną przez siaj w więzieniach nie ma przeludnienia, a ta kolejka osobę skazaną, może praktycznie skorzystać z tele- polega na tym, że w zasadzie wielu z tych kolejkowi- fonu, który funkcjonuje, jest prowadzony przez PARPA. czów po prostu nie chce być w więzieniu, robi wszyst- Pomysł tego telefonu – nazwijmy go niebieską linią ko, żeby tam nie być, składając różnego rodzaju wnio- – został rozszerzony. To jest jeden z przykładów, ski albo po prostu ukrywając się. w jaki sposób chcemy podchodzić do osób, które tę Oświadczam państwu, Wysokiej Izbie, że wszy- przemoc stosują, a są już skazane, co jest równie waż- scy, którzy są doprowadzani przez Policję do zakła- ne. Myślę, idąc tym tropem dalej, że ten telefon już dów karnych, są do tych zakładów karnych przyj- skutecznie wyeliminował kilkunastu skazanych z ży- mowani, jeżeli ich stan zdrowia na to pozwala, nikt cia, nazwijmy to, na wolności, a funkcjonuje dopiero nie jest odsyłany. W związku z tym w tym zakresie od stycznia. A więc jest to jeden z pomysłów. moim zdaniem problemu nie ma i nie powinno być Oczywiście myślę, że tak jak Wysoka Izba i my w najbliższej, przewidywalnej przyszłości. A jeśli pochyliliśmy się nad tym, żeby zintensyfikować moż- chodzi o symulację co do oddziaływania na te pro- liwości kuratorów i sądów rodzinnych w zakresie blemy, to tutaj trudno nawet symulować. Jako pań- przeciwdziałania przemocy, tak i ten pomysł jest god- stwo mamy taki obowiązek, aby wszyscy, którzy 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekty ustaw dotyczące energetyki jądrowej. Projekt ustawy Przepisy ogólne prawa administracyjnego 83

Sekretarz Stanu w Ministerstwie 2. Pierwsze czytanie rządowego projektu Sprawiedliwości Stanisław Chmielewski ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz zostali prawomocnie skazani, odbywali kary i, moim inwestycji towarzyszących. zdaniem, dyskusja na tym musi się zakończyć. Je- Sejm wysłuchał uzasadnień projektów ustaw przed- żeli nie będziemy w stanie go wypełniać, to bardzo stawionych przez podsekretarza stanu w Minister- szybko będziemy musieli ten problem rozwiązywać stwie Gospodarki panią Hannę Trojanowską oraz na nowo. podsekretarza stanu w Ministerstwie Skarbu Pań- Pan poseł Kazimierz Smoliński, przesłanki wa- stwa pana Zdzisława Gawlika, a także przeprowadził runkowego przedterminowego zwolnienia, okoliczno- dyskusję. ści popełnienia, życie przed przestępstwem. Pan po- Zgłoszony w dyskusji wniosek o skierowanie obu seł sam sobie odpowiedział. Tak, to są elementy, projektów ustaw do Komisji Gospodarki oraz do Ko- które sąd rozpoznający sprawę musi wziąć pod uwa- misji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych gę, ale w jakiejś części, zgadzam się, na pewno dają i Leśnictwa został wycofany. one jakiś obraz osoby skazanej, zwłaszcza odbywają- W związku z tym marszałek Sejmu, po zasięgnię- cej karę pozbawienia wolności, jakie są perspektywy ciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skie- dotyczące jej resocjalizacji. Natomiast chcę jeszcze rował oba wymienione przeze mnie projekty do Ko- raz podkreślić, że Służba Więzienna, która ma już misji Nadzwyczajnej, która zostanie powołana w celu pewne uprawnienia, teraz otrzymuje uprawnienia ich rozpatrzenia. jeszcze szersze. Myślę, że komisje penitencjarne, dy- Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm rektorzy jednostek będą z tego korzystać, tym bar- propozycję przyjął. dziej że skróciliśmy minimalny okres odbywania Sprzeciwu nie słyszę. kary, jeśli chodzi o warunkowe przedterminowe zwol- Jednocześnie marszałek Sejmu na podstawie nienie, do połowy kary. Wierzę, że uda nam się wy- art. 95b regulaminu Sejmu zaleca, aby komisja pracować w tym zakresie dobrą praktykę. Zresztą to przedstawiła sprawozdanie dotyczące projektu usta- już ma miejsce. Jesteśmy po takiej naradzie nadzor- wy zawartego w druku nr 3939 do dnia 29 kwietnia czej, która odbyła się przy udziale sędziów peniten- 2011 r. cjarnych i dyrektorów okręgowych zakładów kar- Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. po- nych. Poza nielicznymi wyjątkami, bo zdarzają się rządku dziennego: Pierwsze czytanie komisyj- sędziowie, którzy mówią, że kara pozbawienia wol- nego projektu ustawy Przepisy ogólne prawa ności musi być odbyta w całości, tacy też są, mają do administracyjnego (druk nr 3942). tego prawo, ale akurat ja osobiście z tym się nie zga- Proszę panią poseł Iwonę Arent o zabranie głosu w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy. dzam, praktyka, jeśli chodzi o udzielanie warunkowego przedterminowego zwolnienia na wnioski skła- dane przez dyrektorów zakładów karnych, jest bar- Poseł Iwona Arent: dzo dobra, jest prawie stuprocentowa skuteczność. Dziękuję, panie marszałku. Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt być reprezentantem Komisji Sprawie- dliwości i Praw Człowieka w pracach nad projektem Wicemarszałek Marek Kuchciński: ustawy Przepisy ogólne prawa administracyjnego. Jest to inicjatywa Komisji Sprawiedliwości i Praw Dziękuję panu ministrowi. ) Człowieka. Zamykam dyskusję* . Na wstępie powiem, że projekt ustawy został Marszałek Sejmu na podstawie art. 87 ust. 2 przygotowany przez śp. pana Janusza Kochanow- w związku z art. 90 ust. 1 regulaminu Sejmu kieruje skiego, rzecznika praw obywatelskich, który zwrócił rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks się z prośbą do Komisji Sprawiedliwości i Praw Czło- karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw, za- wieka o inicjatywę ustawodawczą. W zakresie tego warty w druku nr 3961, do Komisji Nadzwyczajnej do projektu, zgodnie z regulaminem Sejmu, komisja ma spraw zmian w kodyﬁkacjach w celu rozpatrzenia. prawo przejąć ten tekst jako swoją inicjatywę usta- Teraz jeszcze krótka informacja, która brzmi na- wodawczą i na posiedzeniu Komisji Sprawiedliwości stępująco. i Praw Człowieka podjęliśmy decyzję, że przejmujemy Powracamy do rozpatrzenia punktów 1. i 2. ten projekt ustawy i przedstawiamy go Wysokiemu porządku dziennego: Sejmowi jako projekt komisyjny. 1. Pierwsze czytanie rządowego projektu usta- Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! wy o zmianie ustawy Prawo atomowe oraz Projekt ustawy pod nazwą Przepisy ogólne prawa o zmianie niektórych innych ustaw. administracyjnego w podstawowym zamyśle ma po- siadać znaczenie praktyczne. Ma to być podstawa, *) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za- jeśli chodzi o porządkowanie zamierzeń prawodawcy łączniku nr 1. przy tworzeniu kolejnych aktów prawnych dotyczą- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 84 Projekt ustawy Przepisy ogólne prawa administracyjnego

Poseł Iwona Arent 1994–1997, wykorzystując dorobek doktryny tego prawa oraz orzecznictwo Naczelnego Sądu Admini- cych działania administracji publicznej. Ma on też stracyjnego, Sądu Najwyższego i Trybunału Konsty- służyć wzmocnieniu założeń jednolitości orzecznic- tucyjnego, postanowiła przygotować projekt odpo- twa administracyjnego i działań administracji pu- wiedniej ustawy służącej temu celowi. Projekt, który blicznej, przyczyniać się do doskonalenia kryteriów prezentuję, stanowi uzupełnioną i uaktualnioną wer- kontroli podejmowanej przez sądy administracyjne sję materiału opracowanego ponad 10 lat temu. Mo- w sprawach sądowoadministracyjnych, co razem żemy powiedzieć, że jest to rezultat mądrości zbioro- wzięte powinno zapewnić dalsze kształtowanie pod- wej całego środowiska doktryny prawa administra- staw działania państwa przyjaznego, gwarantujące- cyjnego i osiągnięć sądownictwa zajmującego się go w ramach prawa racjonalne wyważanie racji inte- wykładnią tej gałęzi prawa. Jego wartość polega resu publicznego oraz interesów, praw i obowiązków przede wszystkim na wyborze ewolucyjnej drogi pro- jednostki. wadzącej do obranego celu. Wyraża się to już w art. Projektowane regulacje nie naruszają istnieją- 1 ust. 1 projektu, gdzie czytamy: Przepisy ustawy cych unormowań kwalifikowanych jako przynależne stosuje się w sprawach z zakresu administracji pu- do prawa administracyjnego, choć zmierzają do roz- blicznej w kwestiach nieunormowanych w odrębnych szerzenia zakresu stosowania rozwiązań prawnych, ustawach. Jest to pierwsze podstawowe założenie które były już wypróbowane w odniesieniu do jed- tego projektu. Zachowuje się wszystkie przepisy od- nych form prawnych, na pozostałe formy lub na ob- rębne, jeżeli takowe są w jakichś działach prawa ad- szary działalności administracji publicznej unormo- ministracyjnego, i nie przewiduje ich zniesienia i za- wane fragmentarycznie, czasem tylko przepisami stąpienia przepisami zawartymi w projekcie. Co naj- epizodycznymi. wyżej regulacje te ulegają uzupełnieniu o instytucje Prawo administracyjne jest najobszerniejszą ga- prawne poprawiające standard ochrony praw jed- łęzią polskiego prawa zarówno pod względem liczby nostki w jej kontaktach z administracją publiczną regulowanych w nim problemów, jak i rozmiarów oraz jakość administrowania. regulacji prawnej, obejmuje bowiem kilkaset ustaw Drugim założeniem projektu jest unormowanie i wiele tysięcy rozporządzeń, których przepisy odno- podstawowych, istotnych dla funkcjonowania admi- szą się praktycznie do wszelkich sfer życia jednostki, nistracji publicznej kwestii, które w tym prawie nie do działalności państwa i innych podmiotów realizu- zostały w ogóle uregulowane albo zostały uregulo- jących władzę publiczną. Wkraczają niemal w każdą wane tylko w niektórych działach tego prawa w spo- dziedzinę działalności gospodarczej, kultury czy in- sób rozbieżny, chociaż są poważne argumenty prze- nych przejawów aktywności społeczeństwa. Mimo to mawiające za ujednoliceniem tej regulacji. Dotyczy nie ma ono swojej części ogólnej, która podobnie jak to zwłaszcza określonego w art. 5 ust. 1 słowniczka w innych gałęziach prawa określałaby zasady jego pojęć, zasad kształtowania się uprawnień i obowiąz- stosowania, ułatwiając ujednolicanie rozumienia ków stron w stosunkach administracyjnoprawnych, tego prawa oraz usuwanie luk, jakie na tym obszarze załatwiania spraw z zakresu administracji publicz- występują bądź pojawią się w przyszłości. Sytuacja nej, porozumień i umów administracyjnych, tudzież ta może uzasadniać kodyfikację tego prawa, co do- sankcji administracyjnych. Zatem w głównej mierze prowadziłoby do zbudowania takiej części ogólnej. projekt zapełnia luki w prawie administracyjnym Kodyfikacja prawa administracyjnego nie może jed- oraz sprzyja ujednolicaniu regulacji rozbieżnej, jeże- nak wchodzić w grę chociażby ze względu na rozmia- li rozbieżność ta nie wynika ze swoistych cech ure- ry takiego kodeksu i perspektywę częstych jego gulowanej problematyki. zmian. Zatem – już w założeniu – byłby to kodeks Projekt nie zawiera wszystkich oczekiwanych roz- niestabilny. Przy tym tworzenie kodeksu nie zmniej- wiązań pojawiających się w praktyce problemów i luk szyłoby, lecz powiększyło trudności związane z wy- w regulacji prawnej. Brakuje w nim uregulowania pracowaniem, a zwłaszcza uzyskaniem akceptacji, takich zagadnień jak skutki prawne bezczynności jeśli chodzi o zasady odnoszące się do wszystkich za- administracyjnej, zasady rozstrzygania sporów kom- gadnień unormowanych w takim kodeksie. Stąd petencyjnych, reguły zlecania wykonywania zadań wszelkie podejmowane na świecie próby stworzenia z zakresu administracji publicznej, zdefiniowanie i wprowadzenia w życie kodeksu administracyjnego pojęcia „publicznych praw podmiotowych”. Jest to skończyły się niepowodzeniem. Nie udało się też jesz- efektem przyjęcia kolejnego założenia wstępnego, że cze w żadnym kraju na świecie wydać ustawy zawie- w projektowanej ustawie zawarte będą jedynie takie rającej przepisy tworzące część ogólną prawa admi- rozwiązania, co do których uzyskano w doktrynie nistracyjnego, chociaż prace nad podobnym projek- względną jednolitość poglądów, bądź też proponowa- tem były podejmowane na przykład w Holandii. ne wypełnienia luk posiadać będą wystarczającą Nie sposób nie docenić wartości normatywnych podbudowę w doktrynie prawa i orzecznictwie innych zasad ogólnych prawa administracyjnego, które moż- państw europejskich. na wykorzystać w celu udoskonalenia go, a zatem Przepisy ogólne prawa administracyjnego stano- i udoskonalenia działalności administracji publicz- wić mają zbiór reguł znajdujących zastosowanie we nej. Mając to na uwadze, Rada Legislacyjna kadencji wszystkich obszarach regulacji szeroko pojmowanego 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy Przepisy ogólne prawa administracyjnego 85

Poseł Iwona Arent Wicemarszałek Marek Kuchciński: prawa administracyjnego: w sferze ustrojowej mate- Dziękuję, pani poseł. rialnoprawnej i procesowej, nie wyłączając prawa Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po- ﬁnansowego i tych części prawa pracy, które łączą się rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad- ze stosowaniem administracyjnoprawnych instru- czeń w imieniu klubów i kół. mentów i form działania. Każda z nich znajduje swo- Otwieram dyskusję. je odzwierciedlenie w odpowiednich rozdziałach pro- Jako pierwszego proszę pana posła Piotra Ołow- jektu ustawy. skiego z klubu Platforma Obywatelska. Ustawa dzieli się na siedem rozdziałów: 1. Przepisy ogólne; 2. Organy administracji publicznej; 3. Prawa i obowiązki administracyjnoprawne; 4. Podstawowe Poseł Piotr Ołowski: zasady załatwiania spraw; 5. Sankcje administracyjne; 6. Porozumienia i umowy administracyjne; 7. Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przej- Mam zaszczyt i przyjemność w imieniu Klubu Parla- ściowe i końcowe. Cały akt liczy 51 artykułów. mentarnego Platforma Obywatelska przedstawić opi- Zawarte w projekcie przepisy nie wchodzą w koli- nię dotyczącą komisyjnego projektu ustawy Przepisy zję z przepisami Konstytucji Rzeczypospolitej Pol- ogólne prawa administracyjnego, druk nr 3942. skiej z 1997 r. Jest on zgodny z zasadami prawa obo- Komisyjny projekt ustawy jest próbą wprowadze- wiązującego w Unii Europejskiej. Chciałabym zazna- nia do polskiego systemu prawnego rozwiązań czyć, że taka regulacja w ogóle nie jest objęta prawem usprawniających działanie administracji państwo- Unii Europejskiej. Co więcej, twórczo rozwija te za- wej. Projektowane przepisy części ogólnej mają na sady, wyprzedzając na tej drodze prawo unijne. Uza- celu wzmocnienie jednolitości orzecznictwa admini- sadnienie powyższej oceny wynika z porównania stracyjnego i działań administracji publicznej. Zmie- tego projektu z Kodeksem dobrej administracji rzają do doskonalenia kontroli podejmowanej przez uchwalonym przez Parlament Europejski w dniu sądy administracyjne w sprawach sądowoadmini- 6 września 2001 r. stracyjnych. Wprowadzane zasady ogólne mają przy- Oceniając skutki ekonomiczne i społeczne projek- czynić się do kształtowania podstaw działania pań- towanej regulacji, należy dojść do wniosku, że wpro- stwa przyjaznego, gwarantującego w ramach prawa racjonalne wyważanie racji interesu publicznego wadzenie w życie takiej ustawy nie wymaga zaanga- oraz interesów praw i obowiązków jednostki. żowania żadnych dodatkowych środków publicznych. Wysoka Izbo! Podobnych opinii, zdań można by- Jest to bowiem regulacja, która ma być stosowana łoby przytoczyć wiele, zawarte są nie tylko w uzasad- przez już istniejące jednostki organizacyjne i nie wy- nieniu tego projektu, gdyż tak naprawdę materia ta wołuje potrzeby ustanawiania ani nowych stanowisk jest już od wielu lat omawiana, brana pod uwagę w administracji publicznej, ani zwiększenia obsady przez wybitne osoby zajmujące się prawem admini- sądów administracyjnych. Wręcz przeciwnie, jako stracyjnym. Projekt stanowi uzupełnioną wersję ma- propozycja zmierzająca do uproszczenia i ułatwienia teriału opracowanego przed wielu laty, jest rezulta- stosowania prawa administracyjnego, usuwająca ist- tem dorobku doktryny prawa administracyjnego i osią- niejące luki w prawie pozytywnym, pobudzająca do gnięć sądownictwa administracyjnego. Tekst projek- szerszego wykorzystywania koncyliacyjnych i nego- tu uwzględnia też przepisy kodeksu dobrej admini- cjacyjnych metod administrowania, może przyczynić stracji, uchwalonego przez Parlament Europejski się do zmniejszenia liczby sporów administracyjnych w 2001 r., a także wskazania zawarte w rekomenda- i spraw sądowoadministracyjnych, a tym samym do cjach Rady Europy. relatywnego zmniejszenia wydatków na administra- Projekt ustawy zawiera m.in. przepisy dotyczące cję publiczną i sądownictwo administracyjne. organów administracji publicznej, praw i obowiązków Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! administracyjnoprawnych, porozumień i umów ad- Prawo do dobrej administracji to jest podstawowe ministracyjnych, wreszcie podstawowe zasady zała- prawo każdego obywatela naszego kraju. Pomimo twiania spraw, sankcje administracyjne, i – co jest nowatorstwa projektu w sensie idei legislacyjnej jego bardzo istotne – również wprowadza wyjaśnienie po- wprowadzenie w życie nie spowoduje drastycznej jęć, które są najistotniejsze dla funkcjonowania pra- zmiany stanu prawa, a co najważniejsze, wprowadze- wa administracyjnego, chociażby: decyzja admini- nie tego projektu w życie istotnie przyczyni się do stracyjna, urząd, sankcja, kontrola, nadzór i temu skuteczniejszej ochrony praw obywateli i innych pod- podobne. miotów prawa, a także do sprawniejszego działania Ktoś mógłby zadać pytanie, czy skoro prawo ad- administracji, na czym nam wszystkim zależy. ministracyjne w Polsce jest najobszerniejszą gałęzią Panie marszałku, w imieniu wnioskodawców, czy- i jest kilkaset ustaw, kilka tysięcy rozporządzeń, to li Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, zwra- potrzebna jest kolejna regulacja. Jeżeli jednak stwier- cam się z prośbą o skierowanie powyższego projektu dzimy, że projekt ten tak naprawdę uzupełnia pewną ustawy do prac w tej komisji. Dziękuję. (Oklaski) lukę istniejącą w prawie administracyjnym, poza tym 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 86 Projekt ustawy Przepisy ogólne prawa administracyjnego

Poseł Piotr Ołowski powania zostały wszczęte przed wejściem w życie nowych przepisów, prowadzi się w oparciu o przepisy według tej doktryny właśnie dlatego, że ta gałąź jest dotychczasowe, oczywiście z wyjątkiem przypadków, tak obszerna, brakuje ogólnych przepisów prawa ad- gdy nowe przepisy są korzystniejsze dla osób biorą- ministracyjnego, a także że projekt ten ma mieć bar- cych udział w postępowaniu. dzo praktyczne znaczenie dla prawodawcy, który Po trzecie, należy koniecznie uporządkować masę będzie tworzył nowe przepisy w tym zakresie i nowe- problemów, jakie towarzyszą organizacji i działaniu lizował już istniejące, odpowiedź wydaje się jedno- organów administracji. Trzeba bowiem znaleźć rów- znaczna. nowagę między ochroną obywateli a ochroną intere- W związku z powyższym mam zaszczyt poinfor- su publicznego. Czas też, aby prawo wyraźnie nało- mować, iż Klub Parlamentarny Platforma Obywatel- żyło na organy administracji publicznej obowiązek ska opowiada się za podjęciem dalszych prac nad tym współdziałania zarówno z innymi organami państwo- projektem i skierowaniem go do pracy w komisji. wymi, jak i organizacjami samorządowymi i społecz- Dziękuję bardzo. (Oklaski) nymi. Czwarta grupa problemów polskiego prawa administracyjnego dotyczy pewności praw i obowiązków. Wicemarszałek Marek Kuchciński: Nierzadko w przeszłości zdarzało się, że o prawach i obowiązkach jednostek organy decydowały na pod- Dziękuję panu posłowi. stawie niepublikowanych źródeł prawa wewnętrzne- Teraz wystąpi pan poseł Kazimierz Smoliński, go. Dopiero orzecznictwo Naczelnego Sądu Admini- Prawo i Sprawiedliwość. stracyjnego ukróciło takie praktyki. Po piąte, w nowych przepisach ogólnych prawa administracyjnego powinny znaleźć się także podsta- Poseł Kazimierz Smoliński: wowe zasady załatwiania spraw administracyjnych. Pojęcie sprawy administracyjnej jest szerokie i nie Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjem- ogranicza się do spraw indywidualnych. ność w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość przed- Szósta grupa problemów odnoszących się do pra- stawić opinię o projekcie ustawy Przepisy ogólne wa administracyjnego dotyczy sankcji administracyj- prawa administracyjnego, druk nr 3942. nych. Komitet Ministrów Rady Europy zaobserwował Prawo do dobrej administracji to podstawowe prawo obywatela, jak powiedział śp. Janusz Kochanow- zjawisko żywiołowego rozprzestrzeniania się sankcji ski. Bez jasnego i mądrego prawa oraz bez rozsąd- administracyjnych, stąd w projektowanych przepi- nych, działających w oparciu o nie instytucji jakie- sach ogólnych prawa administracyjnego nie może kolwiek poważne mówienie o prawach obywatela jest zabraknąć i nie braknie też miejsca dla przepisów co najwyżej katalogiem pobożnych życzeń. Stąd też o sankcjach administracyjnych, zespalających pocho- istnieje potrzeba sformułowania czy też skodyfiko- dzące z różnych okresów rozwiązania prawne. Pod- wania ogólnych zasad prawa administracyjnego. stawą nałożenia sankcji administracyjnej może być Prawo administracyjne jest najobszerniejszą ga- wyłącznie przepis ustawy. Niedopuszczalne jest też łęzią prawa i wie o tym każdy obywatel, który kiedy- kilkakrotne karanie w trybie administracyjnym za kolwiek próbował uzyskać pozwolenie na budowę to samo. albo zarejestrować samochód. Towarzyszy ono czło- Trzeba podkreślić, że projekt został przygotowa- wiekowi od urodzenia, kiedy jest wydawany akt uro- ny przez wybitnych ekspertów pod przewodnictwem dzenia, aż do śmierci, kiedy jest wydawany akt zgo- prof. Dariusza Kijowskiego. Jak powiedział śp. Ja- nu. Obejmuje kilkaset ustaw i wiele tysięcy rozporzą- nusz Kochanowski, rzecznik praw obywatelskich, dzeń. Brak jednak w tych przepisach części ogólnej. rezultat ich przeszło półtorarocznej pracy zasługuje Jest on mocno odczuwalny, zwłaszcza że przepisów na najwyższe uznanie, śmiem twierdzić, że jest uni- związanych z prawem administracyjnym jest coraz kalny w skali światowej. więcej. Jest to już trzecie podejście do problemów doty- Należy rozpatrzyć najważniejsze grupy proble- czących rozpatrywanego projektu. Miejmy nadzieję, mów, przed którymi stoi polskie prawo administra- że tym razem będzie ono skuteczne. Klub Prawo cyjne. Stara się je rozwiązać przedstawiony projekt. i Sprawiedliwość będzie wspierał dalsze prace w par- Po pierwsze, trzeba ujednolicić terminologię, zlikwi- lamencie i liczy na pozytywne uchwalenie tej ustawy. dować zamęt z tym związany. Jest on jednak tak Dziękuję bardzo. (Oklaski) wielki, że gdyby nie jego implikacje, byłby wręcz za- bawny. Otóż pojęcia najbardziej podstawowe nie do- czekały się dotąd oficjalnych definicji. Wicemarszałek Marek Kuchciński: Po drugie, prawo administracyjne musi radzić sobie z częstymi zmianami. Jasna reguła powinna Dziękuję. więc wyraźnie stanowić, że jeżeli nie ma przepisów Głos zabierze poseł Stanisław Olas, Polskie Stron- przejściowych, sprawy, w przypadku których postę- nictwo Ludowe. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Projekt ustawy Przepisy ogólne prawa administracyjnego 87

Poseł Stanisław Olas: Wicemarszałek Marek Kuchciński:

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z upo- Dziękuję panu posłowi. ważnienia klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego Pytanie zada pan poseł Grzegorz Sztolcman, Plat- chciałbym przedstawić stanowisko wobec projektu forma Obywatelska. ustawy Przepisy ogólne prawa administracyjnego. Projekt ustawy ma mieć znaczenie praktyczne jako podstawa porządkowania kolejnych aktów praw- Poseł Grzegorz Sztolcman: nych dotyczących działania administracji publicznej. Projektowane regulacje nie naruszają istniejących Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prace nad pro- unormowań. Projekt nie zawiera wszystkich oczeki- jektem tej ustawy trwały ponad 10 lat. W tym czasie wanych przez praktykę rozwiązań. Dzieli się on na orzecznictwo i legislacja samoczynnie wypracowały 7 rozdziałów i 51 artykułów. określone zasady prawa administracyjnego, niemniej Oceniając skutki ekonomiczne i społeczne projek- jednak prezentowany projekt ustawy stanowi cieka- towanej regulacji, stwierdzić należy, że wprowadze- wą próbę wprowadzenia do polskiego systemu prawnie w życie tej ustawy nie wymaga zaangażowania nego rozwiązań usprawniających działanie admini- dodatkowych środków publicznych i nie wywołuje stracji publicznej. Na uwagę zasługuje również fakt, potrzeby ustanawiania nowych stanowisk w admini- że dodatkowym walorem opiniowanego projektu jest stracji publicznej ani zwiększenia obsady sądów ad- uwzględnienie w jego treści wskazań Europejskiego ministracyjnych. Projekt ustawy poprzez zebranie Kodeksu Dobrej Administracji, uchwalonego przez zasad ogólnych prawa administracyjnego ma mieć Parlament Europejski, a także wskazań zawartych znaczenie porządkujące i przyczynić się do jednolito- w rekomendacjach Rady Europy, a w szczególności ści orzecznictwa administracyjnego i działań admi- rekomendacji z 13 lutego 1991 r. o sankcjach administracyjnych. Moje pytanie dotyczy następującej nistracji publicznej. Projekt ustawy nie jest objęty kwestii: Jakie są inne społeczno-prawne czy może prawem Unii Europejskiej. zupełnie inne oprócz usprawnienia działania admi- Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego nistracji publicznej i wskazań Parlamentu Europej- popiera wnioski złożone przez panią poseł sprawoz- skiego przesłanki wprowadzenia przedmiotowej dawcę. Dziękuję za uwagę. (Oklaski) ustawy? Dziękuję.

Wicemarszałek Marek Kuchciński: Wicemarszałek Marek Kuchciński: Dziękuję panu posłowi. Dziękuję. Do głosu zapisało się kilkoro państwa posłów. Pytanie zada poseł Wiesław Rygiel, Polskie Stron- Czy jest pani poseł Paluch? nictwo Ludowe. Nie ma. Pan poseł Falfus? Nie ma. Poseł Wiesław Rygiel: Pan poseł Zarzycki? Jest, proszę bardzo. Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pan poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki, Prawo i Spra- Projekt ustawy wprowadza regulację w art. 2 ust. 2, wiedliwość. na mocy której szeroki krąg podmiotów, takich jak Czas – 1 minuta. samorządy, organizacje społeczne, samorządowe, osoby powołane ustawowo do realizacji zadań z zakresu administracji publicznej na mocy prawa lub porozu- Poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki: mienia administracyjnego, może realizować zadania administracji publicznej. Czy w związku z obowiązu- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! jącą zasadą zawartą w art. 417 § 2 Kodeksu cywilne- Podzielam stanowisko zawarte w uzasadnieniu, że go przewidującą solidarną odpowiedzialność wyko- jest to ustawa bardzo potrzebna, która reguluje wie- nawcy oraz podmiotu publicznego, gdy zadania wła- le spraw z zakresu działalności administracji. Mam dzy publicznej zleca się na przykład jednostce samo- jednak obawy, czy jest ona w pełni dopracowana rządu terytorialnego lub osobie prawnej, nie dojdzie i czy obejmuje wszystkie zagadnienia i regulacje do nadmiernego zwiększenia odpowiedzialności wła- prawne. Nasuwa się pytanie, dlaczego nie ma opinii dzy publicznej: szeroki zakres zadań administracji prokuratora generalnego oraz opinii samorządów na publicznej, szeroki katalog podmiotów, które mają temat tej ustawy. Czy komisja może, w myśl ustawy przejąć te zadania zlecone, czy nie nazbyt szeroki o organizacji prokuratury, wystąpić o opinię Proku- zakres odpowiedzialności władzy publicznej? Czy nie ratury Generalnej, prokuratora generalnego? Dzię- zachodzi tym samym obawa, że znaczna skala soli- kuję bardzo. darnej odpowiedzialności podmiotu zlecającego i wy- 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 88 Projekt ustawy Przepisy ogólne prawa administracyjnego

Poseł Wiesław Rygiel wy, nad którym dzisiaj debatujemy, to są zasady ogól- ne, które będą respektowały zapisy w innych usta- konawcy może nadmiernie zwiększyć odpowiedzial- wach dotyczących materii administracji. Tak że to ność władzy publicznej, w tym również odpowiedzial- tyle. Dziękuję bardzo. (Oklaski) ność odszkodowawczą? Dziękuję.

Wicemarszałek Marek Kuchciński: Wicemarszałek Marek Kuchciński: Dziękuję, pani poseł. Dziękuję. Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana. Poseł Iwona Arent: Rząd reprezentuje podsekretarz stanu w Mini- sterstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pan Panie marszałku, jeszcze jedno zdanie. Chciała- Piotr Stachańczyk. bym bardzo… Czy pan minister chciałby zabrać głos? Nie. Dziękuję bardzo. Ostatnia głos w debacie zabierze pani poseł Iwona Wicemarszałek Marek Kuchciński: Arent, przedstawiciel wnioskodawców. Proszę bardzo, pani poseł. Proszę bardzo.

Poseł Iwona Arent: Poseł Iwona Arent:

Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! …podziękować wszystkim klubom za zapewnienie Króciutko odniosę się do pytań. Dlaczego nie ma opi- poparcia temu projektowi. To jest projekt nowatorski nii pana prokuratora generalnego? W komisji, w któ- w skali europejskiej. rej będziemy nad tym projektem ustawy pracować, I tu chciałabym wspomnieć o śp. panu Januszu wystąpimy do wszystkich możliwych instytucji, któ- Kochanowskim, któremu bardzo zależało na tym, re jeszcze nie wyraziły opinii, o jej wydanie. Nato- aby udało się ten projekt ustawy wprowadzić, aby miast posiadamy wiele opinii innych instytucji, które został on uchwalony i aby administracja publiczna, opowiedziały się za tym projektem ustawy z wielkim w ogóle administracja w Polsce zaczęła dobrze i spraw- aplauzem, może nie z wielkim, ale wydały opinie ponie działać. Dziękuję bardzo. (Oklaski) zytywne na jego temat. Są to Naczelny Sąd Admini- stracyjny, a także Prokuratoria Generalna, która zgłaszała wątpliwości co do pewnych rozwiązań, ale Wicemarszałek Marek Kuchciński: podczas prac w Komisji Sprawiedliwości i Praw Czło- wieka, jeżeli zostanie ten projekt tam skierowany, Dziękuję bardzo. będziemy zastanawiali się nad rozwiązaniami, nad Zamykam dyskusję*). ulepszeniem tych przepisów. Tak że wystąpimy na Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezy- pewno do prokuratora generalnego o opinię w spra- dium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował komisyj- wie tego projektu. ny projekt ustawy, nad którym debatowaliśmy, do Jakie są inne przesłanki wprowadzenia tego? Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w celu Usprawnienie administracji to chyba jest przesłanka rozpatrzenia, z zaleceniem zasięgnięcia opinii Komi- najważniejsza. Tu nie są potrzebne żadne inne prze- sji Administracji i Spraw Wewnętrznych. słanki. Wiemy, jak dzisiaj działa administracja, wie- Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm my, ile jest skarg. U nas w biurach poselskich zjawia- propozycję przyjął. ją się ludzie, którzy się skarżą na działalność admi- Sprzeciwu nie słyszę. nistracji. A więc samo usprawnienie administracji to Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów jest przesłanka wystarczająca i nie potrzeba innych porządku dziennego zaplanowanych na dzień 30 przesłanek do tego, żeby wprowadzić ten projekt marca bieżącego roku. ustawy. Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygło- Ostatnie pytanie dotyczyło uszczegółowienia, od- szenia świadczeń poselskich. powiedzialności, urzędników – tak to zrozumiałam Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze – instytucji administracyjnych. To jest projekt usta- wygłosić oświadczenie? wy, która wprowadza przepisy ogólne dotyczące pra- Nikt się nie zgłasza. wa administracyjnego, więc jeżeli chodzi o odpowie- Zamykam listę. dzialność czy urzędników, czy innych instytucji, to pozostaje to w zakresie innych ustaw, szczegółowych, *) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za- dotyczących administracji. Natomiast projekt usta- łączniku nr 1. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Oświadczenia poselskie 89

Wicemarszałek Marek Kuchciński był synem ziemianina, studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim i w Berlinie, w roku 1838 r. obronił Jest pięć osób na liście. doktorat z filozofii w Heidelbergu. Jako filozof Ciesz- Pierwszy głos zabierze pan poseł Szymon Stani- kowski stworzył koncepcję tzw. filozofii narodowej, sław Giżyński, Prawo i Sprawiedliwość. według której naród polski został powołany do prze- budowy społeczno-moralnej rzeczywistości współcze- snej. Cieszkowski podkreślał rolę Kościoła katolic- Poseł Szymon Stanisław Giżyński: kiego, zapowiadał nadejście epoki Ducha Świętego. W roku 1843 przeniósł się na stałe do Wierzenicy Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! „Bunt” celebry- koło Poznania. W zaborze pruskim prowadził aktyw- tów. Najpierw wymsknęło się aktorowi Krzysztofowi ną działalność polityczną, współtworzył Ligę Naro- Globiszowi już słynne: „Panie premierze, za idiotę dową Polską, był posłem do pruskiego zgromadzenia robię tutaj ja”. Aktor Globisz prawie natychmiast narodowego i działaczem Koła Polskiego w sejmie premiera Donalda Tuska przeprosił za owo wy- pruskim. Jako jeden z współtwórców Poznańskiego msknięcie, dołączając do przeprosin ekspiacyjną glo- Towarzystwa Przyjaciół Nauk aktywnie działał na sę. Wspomógł kolegę po fachu inny aktor Jerzy Fedo- rzecz powołania uniwersytetu w Poznaniu. Ponieważ rowicz, wyjaśniając, że Globisz został źle zrozumiany. jego działania zmierzające do utworzenia szkoły wyż- Oczywiście, że został źle zrozumiany. Brawurowa szej przez władze nie przynosiły rezultatu, zobowią- deklaracja Globisza była przecież niczym innym, jak zał się w roku 1861 na posiedzeniu Koła Polskiego do dramatycznym wyrazem najgłębszego oddania, utworzenia uczelni we własnych dobrach. W następ- ofiarności, miłości i poświęcenia, gotowości wzięcia nych latach zwiedził tego rodzaju zakłady we Francji, na siebie pełnej odpowiedzialności za kolejne faux Anglii i Belgii. Dzięki jego nieustępliwym staraniom pas pana premiera Tuska. Równie prostego i bez- i nakładom finansowym w 1870 r. w Żabikowie, ma- pretensjonalnego chwytu użyto w sobotnie południe jątku, który przekazał na rzecz Centralnego Towarzy- – 26 marca – zestawiając pana premiera z herosami stwa Gospodarczego, powstała szkoła rolnicza. Była telewizyjnego programu „Drugie śniadanie mi- to jedyna wyższa uczelnia na ziemiach polskich pod strzów”. To jest mniej więcej tak, jakby drużynie zaborem pruskim. Szkoła powstała wbrew intencjom Franciszka Smudy, plasującej się gdzieś około 70. władz, wyłącznie z prywatnej inicjatywy. Mimo że miejsca na świecie wśród piłkarskich narodowych formalnie nie miała praw akademickich, realizowano reprezentacji, dla podniesienia morale i ogólnie: w niej szeroki, nowoczesny program nauczania. kontenansu zaaplikować serię sparringów z takimi Cieszkowski był człowiekiem niezmiernie wszech- potentatami, jak Izolator Boguchwała, Koszarawa stronnym. Oprócz filozofii, bliskiej jego sercu, przez Żywiec czy, w ostateczności, Grom Poczesna lub Pło- całe życie interesował się problematyką rolną. Był mień Czarny Las. kontynuatorem idei upowszechniania własności Ale, wracając do naszych herosów z „Drugiego wśród chłopów. Propagował system udziału w zy- śniadania mistrzów”; wiadomo: dumni i przejęci swą skach i dopuszczenia pracowników do współwłasno- misją, wspólnie z premierem Tuskiem, naprawy, jak ści. Widział w tym zachętę do wydajniejszej pracy oni to mówią, „tego kraju” – celebryci, ale przede i podstawę do wszechstronnego rozwoju. Swoje idee wszystkim prawdziwi artyści: wrażliwi, subtelni, realizował w majątku w Wierzenicy. Wprowadzał pełni taktu i empatii – zachowali się wobec pana pre- tam liczne udoskonalenia agrotechniczne zgodne ze miera Tuska tak samo, jak w „Krzyżakach” Danusia światowymi trendami. Jurandówna wobec księcia mazowieckiego Janusza. Cieszkowski starał się upowszechniać na ziemiach Bo Danusia: „(...) mając smutek w sercu, a łzy na polskich nowe idee. O randze i zasięgu dworu w Wie- pogotowiu, poczęła zaraz płakać, ale cichutko, by rzenicy świadczą goście, którzy często i licznie go księcia nie urazić”. Dziękuję uprzejmie. (Oklaski) odwiedzali: Hipolit Cegielski, Zygmunt Krasiński, Edward Raczyński, Tytus Działyński. We dworze w Wierzenicy odbywały się spotkania Poznańskiego Wicemarszałek Marek Kuchciński: Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Także w Wierzenicy powstało pierwsze w Wielkopolsce kółko rolnicze. Dziękuję panu posłowi. August Cieszkowski zmarł w Wierzenicy w 1894 r. Teraz oświadczenie poselskie wygłosi pan poseł Przy wierzenickim kościele wznosi się kaplica grobo- Dariusz Lipiński, Platforma Obywatelska. wa Cieszkowskich, a we wnętrzu świątyni wystawio- ny został marmurowy pomnik nagrobny Cieszkow- skiego, zaprojektowany w formie portalu. Zamykają- Poseł Dariusz Lipiński: ce go drzwi zdobią płaskorzeźby przedstawiające cnoty teologiczne i alegoryczne wyobrażenia odno- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W bieżącym mie- szące się do publikacji „Ojcze Nasz”, fundamentalne- siącu minęła 217. rocznica śmierci Augusta Ciesz- go dzieła Augusta Cieszkowskiego. kowskiego, wybitnego filozofa oraz działacza społecz- Postać Augusta Cieszkowskiego nie jest niestety nego i politycznego. Urodzony w 1814 r. Cieszkowski wystarczająco znana w Polsce, być może z wyjątkiem 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. 90 Oświadczenia poselskie

Poseł Dariusz Lipiński i rzeczowy. Sumiennie i z dużym zaangażowaniem realizował powierzone mu zadania, wypełniając Wielkopolski, gdzie koncentrował swoją działalność funkcję radnego rady miasta Radomska i dyrektora przez większość życia. Tym bardziej powinniśmy mojego biura poselskiego. Był odpowiedzialny, pra- upowszechniać pamięć o tym wielkim filozofie i spo- cowity i otwarty na drugiego człowieka. Miał wiele łeczniku, którego osiągnięcia mają wielki format i zde- zainteresowań i pomysłów, których realizowanie było cydowanie ogólnopolski wymiar. jego wielką radością. Dzielił się nią z najbliższymi Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdybyście pań- i towarzyszącymi mu osobami. Każde zrobione przez stwo kiedyś przejeżdżali przez okolice Poznania, za- niego zdjęcie czy nakręcony film utrwalały jego myśli praszam do zwiedzenia Wierzenicy, miejsca, w któ- i spojrzenie na otaczający go świat, utrwalały jego rym żył i umarł August Cieszkowski. Zapraszam do duszę, z pewnością z jednej strony tajemniczą, ale zwiedzenia domu Cieszkowskiego i pięknego drew- z drugiej strony bardzo wrażliwą na wszelkie przeja- nianego kościoła pw. św. Mikołaja, zbudowanego wy niesprawiedliwości i krzywdy wyrządzanej dru- w XVI w. na miejscu starszego kościoła. Zaręczam, giemu człowiekowi. Kochał ludzi i życie. Nie wstydził że nie będziecie państwo żałowali, jeśli zwiedzicie te się być miłym i szanować problemy wszystkich, któ- piękne okolice. Jako mieszkaniec wierzenickiej para- rzy przyszli do niego szukać pomocy. Każdy uśmiech fii wiem, co mówię. Dziękuję. i radość osoby, której udało mu się pomóc, przynosiły również i jemu wielkie zadowolenie. Niestety pewnego dnia jego świat się zawalił. Wicemarszałek Marek Kuchciński: Mimo wielkiej chęci kontynuowania życia zapewne do jego świadomości zaczęła docierać brutalna praw- Dziękuję panu posłowi. da, iż może od nas odejść na zawsze. Świadomość tego Oświadczenie wygłosi poseł Krzysztof Maciejew- wolno zaczęła docierać również do najbliższych, do- ski, Prawo i Sprawiedliwość. tarła i do mnie. Po raz kolejny doznawałem uczucia wielkiej bezradności i niemocy wobec nieszczęścia, jakie przeżywała bliska mi osoba. Widziałem, jak Poseł Krzysztof Maciejewski: wolno umiera, mimo że w jego często załzawionych oczach lśniła wielka chęć życia. Odszedł od nas na Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje oświadcze- zawsze 5 stycznia 2010 r. Wielu rzeczy z pewnością nie poświęcam pamięci nieżyjącego pierwszego dy- nie zdążył zrobić w życiu, bo czas dla niego nagle się rektora mojego biura poselskiego Józefa Lemparta. zatrzymał. Mimo młodego wieku, Józefie, zdążyłeś Kiedyś ksiądz Tischner pisał: „W momencie śmierci utrwalić swoją osobę w naszej pamięci na zawsze. bliskiego uderza człowieka świadomość niczym nie- Mówi się, że nie ma ludzi niezastąpionych. Ty swo- dającej się zapełnić pustki”. 19 marca cieszyli się ją osobą wykreowałeś taki model człowieka, z które- wszyscy ci, którym na imię jest Józef. Imię dzisiaj go inni powinni brać przykład i trudno będzie Cię trochę zapomniane, a szkoda, ponieważ ludzie nim zastąpić. Byłeś dobrym, ciepłym i pogodnym człowie- ochrzczeni to osoby o zaraźliwym entuzjazmie, ema- kiem. Takim na zawsze pozostaniesz w naszej pamię- nuje z nich ciepło i przyjaźń, potrafią rozgrzewać ci i dla nas będziesz żył, ponieważ nikt nie umiera na serca. Nie starają się zwracać na siebie uwagi, ale ich ziemi, dopóki żyje w sercach i wspomnieniach tych, obecność jest czymś wyjątkowym. Takim był Józef którzy zostają. Dziękuję za uwagę. (Oklaski) Lempart, dyrektor mojego biura poselskiego w Ra- domsku. Mówię był, gdyż 5 stycznia 2011 r. minął rok od chwili, gdy Józef Lempart po ciężkiej chorobie od- Wicemarszałek Marek Kuchciński: szedł od nas na zawsze, na wieczny odpoczynek. Cięż- ko jest mówić i pisać o kimś takim, jak Józef w czasie Dziękuję. przeszłym. Był, zrobił, odszedł. Nie zobaczymy już Oświadczenie wygłosi poseł Łukasz Zbonikowski, znajomej twarzy, nie będziemy z nim rozmawiać i żar- Prawo i Sprawiedliwość. tować, słuchać go. Teraz możemy tylko wspominać, wymieniać się myślami i przywoływać minione chwi- le wspólnie spędzone. Poseł Łukasz Zbonikowski: Józef Lempart urodził się w Kluczborku, był naj- starszym z pięciorga dzieci Augustyna i Teresy Lem- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę wygłosić part. Później zamieszkał w Krakowie, a w 1992 r. oświadczenie w sprawie sytuacji polskiej energetyki. przeprowadził się na stałe do Radomska, rodzinnego Przed miesiącem pytałem o sytuację spółki miasta żony Marzanny, które stało się dla niego małą ENERGA, ale problemów wokół polskiej energetyki ojczyzną. Od samego początku mojej znajomości jest mnóstwo. Kolejnym przykładem jest ENEA, z nim wiedziałem, że to człowiek, któremu mogą za- przejęta przez państwową spółkę francuską EDF. Nie ufać, człowiek, z którym mogę rozmawiać na bardzo sposób uciec od skojarzenia z prywatyzacją Teleko- trudne tematy, bo zawsze podchodził do spraw i pro- munikacji Polskiej, kiedy to przejęła ją państwowa blemów w sposób bardzo kompetentny, przemyślany spółka z Francji. 89. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2011 r. Oświadczenia poselskie 91

Poseł Łukasz Zbonikowski go, biorących udział w produkcji małych elektrowni. Jakim rachunkiem ekonomicznym kieruje się polski Nie rozumiem, dlaczego rząd lekceważy wszelkie rząd, jeżeli podejmuje decyzję o sprzedaży spółki zagrożenia, jakie płyną z takiej prywatyzacji. ENEA ENEA jednemu z najbardziej zadłużonych przedsię- to największy dostawca energii na terenie północno- biorstw energetycznych, które bazuje na przestarza- -zachodniej Polski. Niemal 1/5 terenu naszego kraju łych i wyeksploatowanych elektrowniach atomowych? oddajemy pod kontrolę innego państwa. Gdzie odna- Niebawem podobny scenariusz powtórzy się w przy- leźć w tych działaniach troskę o bezpieczeństwo ener- padku spółki ENERGA. getyczne kraju? Związkowcy informują, że w najbliż- Stanowczo protestuję przeciwko decyzjom nieroz- szych trzech latach spółka EDF nie będzie realizo- sądnym i w efekcie szkodzącym naszemu państwu. wała inwestycji sieciowych, wymagających na zacho- Dziękuję bardzo. (Oklaski) dzie naszego kraju ponad 3,5 mld zł. Kwota ta jest jedynie wymaganym minimum, gdyż włączając w to inwestycje w tzw. inteligentne sieci oraz opomiaro- Wicemarszałek Marek Kuchciński: wanie, winna ona być kilkukrotnie wyższa. Sprzedaż ENEA SA zagrozi także realizacji bloku węglowego Dziękuję panu posłowi. 1000 MW w Kozienicach, gdyż przedsięwzięcie to jest Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie*). niezgodne z polityką francuskiej spółki. Jaki będzie Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. do los polskich kooperantów spółki? Czy znów nie okaże 31 marca 2011 r., do godz. 9. się, że zastąpią ich zagraniczni dostawcy? Przejęcie ENEA SA przez francuski EDF uniemożliwi również *) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za- rozwijanie projektu ratowania zakładów Cegielskie- łączniku nr 1.

(Przerwa w posiedzeniu o godz. 20 min 26) Załącznik nr 1

Teksty wystąpień niewygłoszonych

Pierwsze czytanie rządowego projektu usta- w Polsce małych elektrowni wodnych napotyka licz- wy o zmianie ustawy Prawo atomowe oraz o zmia- ne przeszkody administracyjne, głównie w wojewódz- nie niektórych innych ustaw kich inspektoratach ochrony środowiska. Pierwsze czytanie rządowego projektu usta- Dlatego zwracam się z pytaniem do przedstawi- wy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w za- ciela rządu: Czy nie warto zintensyﬁkować budowy kresie obiektów energetyki jądrowej oraz in- bezpiecznych elektrowni ze źródeł odnawialnych, westycji towarzyszących jakimi są elektrownie wodne, aniżeli preferować bu- — punkty 1. i 2. porządku dziennego dowę elektrowni jądrowych, które w ostatnim okresie okazały się bardzo niebezpieczne dla środowiska na- Poseł Mirosław Pawlak (Klub Poselski Pol- turalnego? skiego Stronnictwa Ludowego)

1. Jakich korzyści mogą oczekiwać gminy z tytu- Pierwsze czytanie rządowego projektu usta- łu realizacji inwestycji w zakresie budowy elektrow- wy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonaw- ni jądrowych? czy oraz niektórych innych ustaw 2. Czy w inwestycjach mogłyby partycypować – punkt 6. porządku dziennego podmioty inne niż polskie lub pochodzące z państw członkowskich (EFTA), a jeśli tak, to na jakich zasa- Poseł Mirosław Pawlak (Klub Poselski Pol- dach? skiego Stronnictwa Ludowego) 3. Które podmioty, obok stron zainteresowanych, jako uznani eksperci mogłyby uczestniczyć w prze- 1. W czasie, kiedy społeczeństwo polskie dowiadu- prowadzaniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia je się o współudziale np. adwokatów w procederze na środowisko w ramach postępowania w sprawie mataczenia w sprawach, a nawet dostarczania sądo- wydania pozwolenia na budowę obiektu energii ją- wi nieprawdziwych dokumentów (vide: sprawa zna- drowej, czego dotyczy proponowany zapis art. 82 ust. nego producenta filmowego Lwa R.), czy nie wydaje 1 pkt 4a? się problematycznym zapis art. 8a § 2? 4. Jakie warunki winny być spełnione w odniesie- 2. Pytanie do projektowanego przepisu art. 9 § 3. niu do reżimu zamówień wewnątrzgrupowych? Kiedy sąd wydający postanowienie będzie mógł wstrzymać jego wykonanie? 3. Czy istotnie projektowany przepis art. 19 § 3 Poseł Andrzej Szlachta (Klub Parlamentarny K.k.w. przeniesie ciężar dowodowy na wszystkie pod- Prawo i Sprawiedliwość) mioty uprawnione do inicjowania tego postępowania? 4. Czy zostały uwzględnione uwagi prezesa Sądu Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W kontekście Apelacyjnego w Katowicach, który podnosił problem planów budowy w Polsce elektrowni jądrowych na- dotyczący tego, że projektodawca założył zbyt wąski suwa się pytanie dotyczące intensyfikacji budowy zakres postępowań incydentalnych? małych elektrowni wodnych w Polsce i Europie. Małe elektrownie wodne o mocy poniżej 10 MW wytwarzają w krajach Unii Europejskiej ponad 46 TWh Pierwsze czytanie komisyjnego projektu usta- energii rocznie. Stanowi to 1,5% całkowitej produkcji wy Przepisy ogólne prawa administracyjnego energii rocznie i 9% energii ze źródeł odnawialnych. – punkt 7. porządku dziennego Ta ilość energii wystarcza, by zaopatrzyć w energię elektryczną 13 mln gospodarstw domowych. Szacuje Poseł Andrzej Bętkowski (Klub Parlamentar- się, że przyrost produkcji energii w małych elektrow- ny Prawo i Sprawiedliwość) niach wodnych będzie wynosił w nadchodzących latach ok. 1,75% rocznie, co skutkowałoby możliwością Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nawiązując do wytwarzania ok. 55 TWh w 2020 r. Proces budowy omawianego projektu ustawy Przepisy ogólne prawa 2 administracyjnego, chcę odnieść się do zapisów pro- Poseł Kazimierz Gwiazdowski (Klub Parla- jektowych zawartych w art. 6 projektu i zapytać: Co mentarny Prawo i Sprawiedliwość) projektodawcy rozumieją przez użyty zwrot „utrwalony zwyczaj”? Mając na uwadze, że omawiany projekt dotyczy Chciałbym zadać dwa pytania dotyczące oma- pewnych zasad ogólnych prawa administracyjnego, wianego projektu ustawy Przepisy ogólne prawa uważam jednak, że projektodawcy powinni uściślić administracyjnego. Pierwsze z nich dotyczy art. 9, to pojęcie, aby nie każdy „zwyczaj”, który nie będzie z którego wynika, że strukturę organizacyjną or- sprzeczny z prawem i nie spowoduje ograniczenia ganu administracji publicznej i jego urzędu oraz interesów lub praw jednostki ani nie obciąży jej obo- zasady i tryb udzielania i cofania upoważnienia wiązkiem, posiadał moc prawną. osobom do działania w imieniu organu określa Pomoże to uniknąć wprowadzania do praktyki ad- statut. ministracyjnej lawiny precedensów i swobodnego uzna- Czy oznacza to, że wszystkie organy administracji wania określonej sytuacji za „utrwalony zwyczaj”. publicznej, a więc wyodrębnione państwowe lub sa- I jeszcze pytanie: Kto będzie uprawniony do powo- morządowe jednostki organizacyjne albo inne pod- ływania się na „utrwalony zwyczaj”? Czy jedynie mioty, którym na podstawie przepisów prawa po- urzędnik w ramach pełnionych obowiązków, czy wszechnie obowiązującego lub porozumienia admi- może uprawnienie takie będzie przysługiwać również nistracyjnego powierzono wykonywanie, w formach petentowi? władczych lub niewładczych, działań należących do administracji publicznej, oraz ich urzędy muszą po- siadać statuty? Jaki będzie czas przewidziany na Poseł Antoni Błądek (Klub Parlamentarny nadanie tych statutów organom i urzędom, które ta- Prawo i Sprawiedliwość) kich statutów nie mają, i kto będzie egzekwował wykonanie tego obowiązku? Czy również urzędy gmin Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Idea stworzenia będą musiały mieć nadane statuty i kto te statuty pomocniczego aktu prawnego względem poszczegól- będzie im nadawał? nych ustaw dotyczących prawa administracyjnego Druga sprawa, którą chciałbym poruszyć, doty- jest bez wątpienia słuszna. Zwłaszcza że system pra- czy art. 39 projektu ustawy, który mówi, że jeżeli wa administracyjnego w Polsce jest bardzo obszerny porozumienie administracyjne zawiera postanowie- i w bardzo wielu przypadkach jego stosowanie opar- nia sprzeczne z powszechnie obowiązującymi prze- te jest na orzecznictwie sądów administracyjnych. pisami prawa, organ nadzoru nad uczestnikiem Ustawodawca powinien podjąć kompleksową próbę porozumienia wzywa do wypowiedzenia porozumie- uporządkowania i zracjonalizowania zasad stosowania w trybie natychmiastowym, a w razie zwłoki nia przepisów prawa administracyjnego. Polacy, co- dziennie zmierzający się z gąszczem przepisów admi- stosuje środki nadzoru w celu pozbawienia porozu- nistracyjnych, niewątpliwie oczekują rozwiązań mienia skuteczności wobec organu nadzorowanego. usprawniających funkcjonowanie administracji pu- Prosiłbym o wyjaśnienie, w jaki sposób organ nad- blicznej. zoru będzie dowiadywał się o takim porozumieniu W uzasadnieniu ustawy pojawia się informacja, i w jakim terminie będzie mógł podjąć działania że przedłożony projekt został już stworzony przed opisane w tym przepisie. 10 laty, a obecnie został uaktualniony. Mam więc pytanie: Czy zasadne jest to, że w projekcie ustawy pojawiają się zasady generalne, które są już zawarte Poseł Mirosław Pawlak (Klub Poselski Pol- w naszej konstytucji? skiego Stronnictwa Ludowego) Zamysłem tej ustawy jest stworzenie efektywnego narzędzia pomocniczego dla prawa administracyjne- 1. Jakie stanowisko wobec przedłożonego projek- go, chciałbym więc spytać: Czy zasadne jest kopiowa- tu zajęła Krajowa Rada Sądownictwa? nie istniejących już przepisów do tego projektu? War- 2. Dlaczego następuje dwoistość używanych sfor- to bowiem, ze względu na ideę efektywności, nie mułowań i raz są „organy władzy publicznej”, a w dal- tworzyć nowych zbędnych przepisów, które następnie szej części „organ administracji publicznej”? będzie trzeba wskazywać jako podstawę prawną 3. Czy zawarta w zapisie art. 5 ust. 2 pkt 3 pro- w przypadku poszczególnych decyzji. jektu definicja nadzoru posiada jakiś walor, ponieważ Chciałbym również spytać o ciekawe novum tej utrwala niewłaściwą praktykę legislacyjną? regulacji, a mianowicie konstrukcję umowy admini- 4. Czy budowanie ogólnej definicji pojęcia „nadzo- stracyjnej zawieranej pomiędzy organem administra- ru” jest realnie możliwe, gdyż jedynie przepisy aktów cji publicznej a osobą prywatną jako formy równo- normatywnych mogą regulować właściwy nadzór? ważnej z decyzją administracyjną. 5. Jeśli mamy generalnie regulować kwestie okre- Czy będzie ona mieć ograniczone zastosowanie, ślone innymi przepisami, to czy nie byłoby stosowne czy będzie mogła być zastosowana w każdym przy- odesłanie do zawartych w art. 45 przepisów prawa padku dotyczącym spraw indywidualnych? cywilnego? 3

Poseł Piotr Stanke (Klub Parlamentarny Pra- patriotyczne. Antoni był młodszym (o 4 lata) bratem wo i Sprawiedliwość) Władysława, późniejszego wielokrotnego parlamen- tarzysty. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W uzasadnie- A. Wolszlegier poznawał na początku najbliższy niu do przedłożenia czytamy, że niniejszy projekt świat pod Chojnicami. Z natury rzeczy uczył się w postanowi uzupełnioną i uaktualnioną wersję materia- bliskim katolickim gimnazjum w Chojnicach. W cza- łu opracowanego przed ponad 10 laty. Natomiast sie tej edukacji należał do współzałożycieli organiza- w opinii przedstawionej przez Prokuratorię General- cji filomackiej pod nazwą „Mickiewicz”. Tutaj w roku ną Skarbu Państwa podnosi się zarzut, że znacząca 1874 zdał maturę. część przepisów zawartych w projekcie jest zdezak- Antoni Wolszlegier kończył średnią edukację w okre- tualizowana, ponieważ została uregulowana w kon- sie kulturkampfu. Niezrażony tymi trudnościami, stytucji lub w wielu ustawach szczegółowych. Zgod- wybrał drogę powołania kapłańskiego. Za zgodą bi- nie z art. 8 ust. 2 konstytucji jej przepisy należy skupa chełmińskiego Marwicza podjął studia na uni- stosować bezpośrednio, chyba że konstytucja stanowi wersytecie we Wrocławiu. Studia kontynuował kolej- inaczej. no w Innsbrucku, Monachium i Würzburgu. Właśnie Chciałbym spytać: Jak autorzy projektu odniosą w Würzburgu w 1879 r. obronił pracę doktorską się do tego zarzutu? z teologii. W tym też mieście bawarskim w maju 1879 r. uzyskał święcenia kapłańskie. Ksiądz Antoni Wolszlegier po solidnej porcji edu- Poseł Andrzej Szlachta (Klub Parlamentarny kacji i święceniach kapłańskich powrócił na Pomorze. Prawo i Sprawiedliwość) Pierwszą pracę rozpoczął w kancelarii biskupiej w Pel- plinie. Następnie administrował parafią w Czersku. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W sprawie pro- Z kolei w latach 1884–1892 był dyrektorem zakładu jektu ustawy Przepisy ogólne prawa administracyj- dla księży emerytów w Zamartem pod Chojnicami. nego wpłynęła opinia Krajowej Izby Doradców Po- Pełnił tutaj również obowiązki duszpasterskie. datkowych. W opinii tej pozytywnie oceniono przed- Ksiądz Antoni Wolszlegier od początku łączył pra- miotowy projekt ustawy, jednak wnosi się zastrzeże- cę duszpasterską z aktywnością patriotyczno-naro- nia wobec art. 24, który ustanawia zasadę rozkładu dową. Już w latach 80. XIX w. angażował się w obro- ciężaru dowodu w sprawach administracyjnych w na- nę uprawnień do udzielania prywatnych lekcji w ję- wiązaniu do reguł dowodowych procesu cywilnego. zyku polskim. W 1887 r. wystąpił publicznie na wie- Krajowa Rada Doradców Podatkowych odnosi te za- cu w Poznaniu, na zebraniu polskich organizacji, pisy do płaszczyzny spraw podatkowych i uważa, że domagając się nauki języka polskiego w szkolnictwie. może to pociągnąć za sobą zniekształcenie systemo- W podobnej kwestii zabrał głos w 1891 r. na wiecu wych zasad opodatkowania oraz naruszenie intere- katolickim w Toruniu. Dał się wówczas poznać jako sów podatników. Przyjęcie powyższego przepisu może świetny mówca. Na kolejnym wiecu w Poznaniu wy- prowadzić do przenoszenia na stronę postępowania głosił referat, w którym domagał się respektowania podatkowego obowiązku podejmowania czynności polskich praw narodowych. Aktywność ta spowodo- dowodowych. W związku z tym kieruję pytanie do wała interwencję władz niemieckich. pana ministra: Czy rząd bierze pod uwagę możliwość W 1892 r. ksiądz Antoni Wolszlegier został prze- rezygnacji z wymienionego przepisu zawartego w art. 24 niesiony na Mazury, do małego miasteczka Dąbrów- przedmiotowego projektu ustawy? na k. Ostródy, gdzie został proboszczem. W latach 1896–1900 pełnił również funkcję dziekana pome- zańskiego. Oświadczenia poselskie Praca na kresach katolicyzmu nie zniechęciła księ- dza Antoniego Wolszlegiera. Trudności rzeczywiście Poseł Jan Kulas (Klub Parlamentarny Platfor- go mobilizowały. Coraz bardziej angażował się w akcję ma Obywatelska) misyjną Kościoła katolickiego. Kontynuował pracę patriotyczną, stając w obronie polskości Warmii i Ma- Moje oświadczenie poselskie poświęcam pamięci zur. Wspierał polską akcję osadniczą na terenie powia- Antoniego Wolszlegiera (1853–1922) – Pomorzanina, tów: ostródzkiego i nidzickiego. Blisko współpracował ziemianina spod Chojnic, wybitnego księdza, wielo- z Bankiem Ludowym w Lubawie. Mobilizował środo- letniego proboszcza w Pieniążkowie k. Gniewu, ofiar- wiska polskie do obrony swoich praw. nego działacza społeczno-narodowego, posła do par- Ksiądz Antoni Wolszlegier włączył się również lamentu niemieckiego, zasłużonego dla polskości w bezpośrednią akcję polityczną. Wielokrotnie był Pomorza, Warmii i Mazur. sekretarzem Prowincjonalnego Komitetu Wyborcze- Antoni Wolszlegier urodził się w znanej rodzinie go na Prusy Zachodnie, Warmię i Mazury. Z czasem ziemiańskiej, dnia 14 marca 1853 r. w Szenfeldzie został jego prezesem. Współpracował też z polskoję- (Nieżychowice) na Pomorzu, na ziemi chojnickiej. Był zyczną „Gazetą Olsztyńską”. W 1893 r. wybrano go synem Józefa Wolszlegiera i Patrycji z Deręgowskich. (9045 głosami) z okręgu reszelsko-olsztyńskiego – Z domu rodzinnego wyniósł porządne wychowanie w niezwykle trudnym obszarze politycznym – posłem 4 do parlamentu niemieckiego. Był on pierwszym pol- prasę, tj. „Gazetę Toruńską”, „Gazetę Gdańską”, skim posłem z Warmii i Mazur (1893–1898). „Gazetę Olsztyńską” i „Gazetę Ludową” (w Ełku). W 1900 r. ksiądz Antoni Wolszlegier został prze- Jako proboszcz w Pieniążkowie aż 20 lat służył małej niesiony administracyjnie na Kociewie, co okazało i wielkiej ojczyźnie. Niewątpliwie ksiądz A. Wolszle- się bardzo korzystne dla tej części Pomorza. Wpierw gier należy do najwybitniejszych przedstawicieli po- został proboszczem w Pieniążkowie w gminie Gniew, kolenia Pomorzan okresu niewoli pruskiej. Dane mu w ówczesnym powiecie kwidzyńskim. W 1904 r. był było dożyć niepodległości Polski i Pomorza, pracować już dziekanem nowskim. dla niej i cieszyć się nią w ostatnich latach życia. Ksiądz A. Wolszlegier był duszpasterzem w Pie- niążkowie ponad 20 lat – aż do przejścia na emery- turę w 1921 r. Nie mając do pomocy wikarego, po- Poseł Kazimierz Moskal (Klub Parlamentarny święcił się wielorakiej pracy duszpasterskiej. Znalazł Prawo i Sprawiedliwość) czas i środki na odnowienie kościoła parafialnego i cmentarza. Założył też bractwo trzeźwości. Protest przeciwko likwidacji wydziałów pracy Ksiądz Antoni Wolszlegier kontynuował swoją w sądach rejonowych. działalność na niwie patriotyczno-narodowej. W krót- Moje dzisiejsze wystąpienie jest apelem skierowa- kim czasie Pieniążkowo stało się żywym ośrodkiem nym do rządu Donalda Tuska o to, by wsłuchiwał się polskości promieniującym na całe Prusy Zachodnie. w głos społeczeństwa, jest apelem o równe traktowa- Niepospolita aktywność księdza A. Wolszlegiera zo- nie obywateli, a zarazem moim sprzeciwem wobec stała dostrzeżona na Pomorzu i w Wielkopolsce. Zo- działań rządu, które wymierzone są w mieszkańców stał m.in. członkiem Rady Nadzorczej (1906–1919) mniejszych miast i obszarów wiejskich. Banku Związku Spółek Zarobkowych w Poznaniu. Co prawda przedstawiciele rządu Donalda Tuska Dość wcześnie związał się też z ruchem endeckim – wielokrotnie informowali, że wsłuchują się w głos Związkiem Pracy Narodowej. W przededniu I wojny obywateli i działają na rzecz społeczeństwa obywa- światowej włączył się w działalność tajnego Komite- telskiego. Niestety słowa te nie pokrywają się z decy- tu Międzypartyjnego w Poznaniu. W 1917 r. brał zjami podejmowanymi przez członków rządu Donal- udział w obchodach 100. rocznicy śmierci Tadeusza da Tuska. Jedną z takich antyobywatelskich decyzji Kościuszki. Na głównej uroczystości w Poznaniu re- jest rozporządzenie ministra sprawiedliwości z dnia prezentował Pomorze. W latach 1918–1919 aktywnie 10 marca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w spra- uczestniczył w pracach Naczelnej Rady Ludowej, któ- wie utworzenia sądów pracy i sądów ubezpieczeń rej był wiceprzewodniczącym. Niejako u siebie, w Gnie- społecznych. W wyniku tego rozporządzenia z dniem wie, w 1918 r. został prezesem Rady Ludowej. Współ- 1 kwietnia 2011 r. kilkadziesiąt wydziałów pracy pracował ze środowiskiem redakcji pisma „Piel- w sądach ma ulec likwidacji. grzym” w Pelplinie. Przez wiele lat był prezesem Rady Nadzorczej spółki wydawniczej „Pielgrzyma”. Wydaje się, że decyzja o wybiórczej likwidacji Z inicjatywy księdza A. Wolszlegiera w sierpniu 1919 r. w niektórych sądach rejonowych wydziałów pracy nie zostało utworzone Koło Międzypartyjne w Tczewie, ma nic wspólnego z tzw. racjonalizacją struktury są- opierające się na działaczach skupionych wokół „Piel- dów. Jako poseł znam specyfikę mojego okręgu wy- grzyma”. Z początkiem 1920 r. weszło ono w skład borczego, lokalne uwarunkowania, potrzeby miesz- Związku Ludowo-Narodowego na Pomorzu. kańców. Jestem głęboko zaniepokojony tymi działa- Po odzyskaniu niepodległości ksiądz Antoni niami i wyrażam stanowczy protest przeciw nim, Wolszlegier, pomimo wieku i pogarszającego się sta- gdyż nie tylko nie usprawnią one pracy sądów, ale nu zdrowia, uczestniczył w tworzeniu państwowości z pewnością przyczynią się do obniżenia poziomu ob- polskiej, m.in. pełnił funkcję marszałka wojewódz- sługi obywateli. kiego sejmiku pomorskiego w Toruniu. W 1920 r. brał Na obszarze działania sądów rejonowych, przy- aktywny udział w akcji plebiscytowej na Warmii kładowo w Dębicy, Ropczycach, Leżajsku, Łańcucie, i Mazurach i Powiślu. Strzyżowie czy też w Jaśle znajduje się szereg zakła- W 1921 r. jako emeryt zamieszkał ponownie dów pracy o różnej, często niepewnej kondycji ekono- w Nieżychowicach. Odziedziczył po bracie Władysła- micznej. Skutkuje to i zapewne w najbliższym czasie wie rodzinny majątek. Pomimo podeszłego wieku, będzie to skutkowało znaczną liczbą spraw spornych „do ostatnich dni pracował dla dobra społeczeństwa”. podlegających właściwości wydziałów pracy sądów Może być z niego dumna nie tylko ziemia chojnicka. rejonowych. Likwidacja ww. wydziałów pracy, odda- Ksiądz Antoni Wolszlegier zmarł 5 stycznia 1922 lenie siedziby sądu będą miały liczne, negatywne r. w Chojnicach. Tutaj też został pochowany. W sumie konsekwencje. Ograniczona zostanie realna możli- przeżył 69 lat. Prawie całe swoje dorosłe życie po- wość dochodzenia praw pracowniczych przez miesz- święcił działalności duszpasterskiej i patriotyczno- kańców. W przeważającej liczbie do wydziału pracy -narodowej Pomorza, Warmii i Mazur. Dla sprawy wpływają sprawy z powództw pracowników. Z uwagi narodowej i ojczyzny nie szczędził czasu i sił, zdrowia na skomplikowaną materię oraz niską znajomość oraz własnych oszczędności. Szczególnie w latach prawa niejednokrotnie jeszcze przed wniesieniem zaboru pruskiego dofinansowywał polskojęzyczną pozwów do sądu, a także w toku postępowania oso- 5 biście zasięgają oni w sekretariacie wydziału pracy Poseł Marek Rząsa (Klub Parlamentarny Plat- informacji o przysługujących im prawach oraz obo- forma Obywatelska) wiązującej procedurze. Muszą też stawiać się, często wielokrotnie, na rozprawy. Jeśli chodzi pracodawców, Narodowy Dom w Przemyślu udział w postępowaniu toczącym się w znacznym W dniu 21 marca 2011 r., po kilkudziesięciu latach oddaleniu od miejsca prowadzenia działalności bę- starań, Związek Ukraińców w Polsce odzyskał swoją dzie wiązał się dla nich z nieuchronnymi stratami, prawowitą własność – Narodowy Dom. Na tę chwilę co będzie miało wpływ na osiągane dochody oraz sta- czekały trzy pokolenia naszych rodaków pochodzenia tus ewentualnych innych pracowników. Trzeba za- ukraińskiego. Można powiedzieć, że sprawiedliwości znaczyć, że większość pracodawców na terenie obję- stało się zadość. Kiedy w 2006 r. wraz ze Sławomirem tym właściwością Sądu Rejonowego w Ropczycach Cikujem i Jerzym Krużelem układaliśmy program czy Sądu Rejonowego w Dębicy stanowią mali i śred- wyborczy oraz listy samorządowe Platformy Obywa- ni przedsiębiorcy, w szczególności osoby fizyczne pro- telskiej, uznaliśmy, że jednym z priorytetów będzie wadzące działalność gospodarczą. uregulowanie sprawy Narodowego Domu. Porywali- Kumulacja w jednym sądzie ważnych i zawiłych śmy się z motyką na słońce, biorąc pod uwagę, kto spraw pracowniczych z całego okręgu już przy obec- ówcześnie był przy władzy. Pierwsze światełko w tu- nej liczbie wnoszonych pozwów niewątpliwie nega- nelu pokazało się w 2007 r. po wygranych przez Plat- tywnie wpłynie na sprawność ich rozpatrywania. formę Obywatelską wyborach parlamentarnych. Doprowadzi to do przewlekłości postępowań, a w kon- Zainteresowaliśmy sprawą Małgorzatę Chomycz, wi- sekwencji do pokrzywdzenia stron, przede wszystkim cewojewodę podkarpackiego, a ona z kolei poruszyła pracowników, pozbawionych – często z naruszeniem czynniki rządowe. Wraz z Tomaszem Siemoniakiem, przepisów prawa – zatrudnienia. sekretarzem stanu w Ministerstwie Spraw We- Nowe rozporządzenie rodzić może skutki w posta- wnętrznych i Administracji, przez blisko trzy lata ci likwidacji etatów. Pracę mogą stracić wieloletni, koordynowali działania i uzgodnienia pomiędzy tym doświadczeni pracownicy wydziałów pracy. Oddele- resortem a Ministerstwem Skarbu Państwa, Mini- gowanie pracowników tych wydziałów do pracy w in- sterstwem Obrony Narodowej i samorządem Przemy- śla. To oni doprowadzili sprawę do szczęśliwego fina- nych miastach, mając na uwadze odległość i czas łu. Można o nich mówić, że są matką i ojcem tego dojazdu, znajdzie odzwierciedlenie w wydajności ich wiekopomnego wydarzenia. W dniu 3 września 2009 r. pracy, a po stronie Skarbu Państwa spowoduje kosz- przysłowiową kropkę nad i postawiło 12 radnych. ty związane z delegacją. Powyższe z pewnością nie Uchwała przygotowana przez Klub Radnych PO doprowadzi do racjonalizacji w wykorzystaniu kadry (Aleksandra Cikuj, Jan Bartmiński, Jerzy Krużel sądownictwa, wręcz przeciwnie – jest działaniem na i Józef Leja) została podjęta pomimo skandalicznego jej niekorzyść. i agresywnego zachowania jednego radnego czynnie Zahamowany zostanie także rozwój społeczeń- wspieranego przez radnych PiS-u. Trzeba również stwa obywatelskiego świadomego swych praw. Go- podkreślić wielką rolę Roberta Chomy – prezydenta dzić to będzie w wizerunek państwa zapewniającego Przemyśla – w poprzedniej i obecnej kadencji. Może równy dostęp do wymiaru sprawiedliwości. Nastąpi jego działania wydawały się zbyt powolne, ale w koń- również naruszenie praw obywateli, zostanie pogłę- cu okazały się skuteczne. Co najistotniejsze, przez biona nierówność w rozwoju poszczególnych regio- ten cały okres prezydent działał pod niezwykle dużą nów kraju. presją. Nie ugiął się pod naciskami, nie cofnął się ani W związku z powyższym stwierdzić wypada, że o krok, nie uczynił nic, co mogłoby zagrozić sprawie. likwidacja kilkudziesięciu wydziałów pracy w są- Wytrzymał próbę czasu i dziś przechodzi do annałów dach rejonowych, w tym w Dębicy i Ropczycach, w od- Przemyśla jako ten, który zwraca własność prawo- niesieniu do potencjalnych stron postępowania witym właścicielom. spowoduje negatywne skutki społeczne i ekono- Gdzieś – wydawać by się mogło – w tle działali miczne. Trudno dostrzec jakiekolwiek korzyści dla ludzie, którzy są dziś najskromniejsi i najcichsi, ale mieszkańców powiatów, które nie będą miały są- tak naprawdę są bohaterami tych minionych ponad dów pracy. trzech lat. Są to: Maria Tucka, Aleksandra Cikuj, Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 10 Anna Drozd, Sławomir Cikuj i Piotr Tyma. Może za- marca 2011 r. wpisuje się w koncepcję rozwoju pola- brzmi to nieskromnie, ale ja również miałem mały ryzacyjno-dyfuzyjnego, którą powoli wdraża rząd udział w tym przedsięwzięciu. Czekam tylko teraz, Donalda Tuska. Wyrażam stanowczy protest prze- by tuż za wschodnią granicą sprawiedliwości stało ciwko takiej polityce, która ma na celu wspieranie się zadość. Wierzę, że prędzej czy później władze rozwoju wielkich miast kosztem miast mniejszych i ukraińskie dojrzeją do przekonania, że takie kroki obszarów wiejskich. Dlatego też apeluję do ministra służą społecznościom, łączą ludzi i wyzwalają to, co sprawiedliwości o wycofanie się z tego nieuczciwego w nich najlepsze, wymazują z pamięci upiory prze- rozporządzenia z 10 marca 2011 r. krzywdzącego szłości, gaszą płomienie ksenofobii i nacjonalizmu obywateli niektórych powiatów, w tym dębickiego i oraz pokazują, jak ważne są dobrosąsiedzkie relacje ropczycko-sędziszowskiego. między naszymi narodami. Cały czas mam nadzieję, 6

że mniejszość polska na Ukrainie, szczególnie miesz- Armii Krajowej, działacza Zrzeszenia „Wolność i Nie- kająca we Lwowie, doczeka się tak podniosłych i zawisłość”, wielkiego patrioty, bohatera, a nade wszyst- wzruszających przeżyć, jakie stały się udziałem ko wielkiego Polaka, który niemal przez całe swoje mniejszości ukraińskiej w Przemyślu. życie niestrudzenie walczył o wolność naszej ojczyzny, składając na jej ołtarzu najcenniejszy dar – wła- sne życie. Poseł Andrzej Szlachta (Klub Parlamentarny Adam Lazarowicz urodził się w Berezowicy Małej Prawo i Sprawiedliwość) w powiecie zbarskim na Tarnopolszczyźnie 14 paź- dziernika 1902 r. Był synem Franciszka, galicyjskie- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! 13 lat temu go urzędnika skarbowego, oraz Wandy z domu Hojak, zmarł Zdzisław Kozień, popularny aktor związany nauczycielki. W 1913 r. ukończył szkołę ludową. Na- przez wiele lat z Teatrem im. Wandy Siemaszkowej stępnie podjął naukę w zbarskim gimnazjum, którą w Rzeszowie. kontynuował w czasie działań wojennych wielkiej Zdzisław Kozień urodził się 4 grudnia 1924 r. wojny w Tarnopolu oraz we Lwowie, do którego prze- w Krakowie. Po wojnie pracował jako kreślarz w Pol- niósł się z całą rodziną w 1919 r. Jako ochotnik po skich Kolejach Państwowych. W 1948 r. zaczął grać raz pierwszy zgłosił się do wojska w 1919 r. Uczest- w Teatrze Kolejarza w Krakowie. W 1953 r. zdał eks- niczył w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r., w cza- ternistyczny egzamin aktorski. Wtedy też przeniósł sie której został ciężko ranny podczas krwawych się z Teatru Kolejarza do Teatru Dramatycznego zmagań w rejonie Ostrołęki w sierpniu 1920 r. w Rzeszowie. Przez trzy sezony występował w Estra- Po zakończeniu wojny zdał egzamin maturalny dzie Rzeszowskiej, skąd przeniósł się do Teatru im. w 1921 r. w Gimnazjum Państwowym im. Króla Sta- W. Siemaszkowej, gdzie pracował do 1972 r. Od sezo- nisława Leszczyńskiego w Jaśle. Adam poszedł w śla- nu 1972–1973 występował w teatrach wrocławskich: dy matki i po ukończeniu studiów na Wydziale Me- Polskim i Współczesnym. W 1983 r. powrócił do Rze- chanicznym Politechniki Lwowskiej oraz na Wydzia- szowa, gdzie występował na scenie rzeszowskiego le Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiel- teatru do przejścia na emeryturę w 1986 r. Często lońskiego został nauczycielem, wychowując młodzież występował gościnnie w macierzystym teatrze już w duchu patriotycznym. Początkowo, jeszcze na stu- jako emeryt. diach, uczył w podkrakowskich szkołach w Gołucho- Jego pierwszą znaczącą kreacją teatralną była wicach, Wielkiej Wsi, Minodze w powiecie olkuskim rola Zbyszka w „Moralności Pani Dulskiej” G. Zapol- oraz w Kamieniu w powiecie krakowskim. skiej w 1953 r. Następne ważne role to: rola Cześnika W Nowy Rok 1923 r. ożenił się z Jadwigą z domu w „Zemście” A. Fredry, hrabiego Bezuchowa w „Woj- Ojak, z którą miał dwóch synów, Zbigniewa i Ryszar- nie i pokoju” Tołstoja, Czepca w „Weselu” S. Wypiań- da, oraz córkę Danutę. W 1931 r. ukończył Szkołę skiego, Horodniczego w „Rewizorze” M. Gogola i inne. Podchorążych Piechoty i w 1932 r. został mianowany Występował też w wielu filmach, m.in. w „Skaza- podporucznikiem rezerwy piechoty, a w 1936 r. otrzy- nym” w reżyserii A. Trzosa-Rastawieckiego, za którą mał awans na porucznika rezerwy piechoty. Od 1935 r. to rolę otrzymał nagrodę aktorską na Międzynaro- związał się z powiatem dębickim, gdzie został kie- dowym Festiwalu Filmów w San Sebastian w 1976 r. rownikiem szkoły w miejscowości Gumniska-Fox Wystąpił w „Królowej Bonie”, w „Człowieku z mar- (obecnie gmina Dębica). W ostatnich latach niepod- muru”, serialu „07 zgłoś się”. 3-krotnie – w 1977 r., ległości bardzo zaangażował się w działalność spo- 1978 r. i 1982 r. – został uhonorowany Złotą Iglicą. łeczną, działał w Związku Nauczycielstwa Polskiego, W 1980 r. otrzymał Złotą Podkowę. Za całokształt organizował ochotniczą straż pożarną, koło młodzie- działalności artystycznej został odznaczony Krzyżem ży wiejskiej, koło oficerów rezerwy oraz oddział Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. „Strzelca”. Zdzisław Kozień był człowiekiem lubianym, po- W czasie wojny obronnej 1939 r. został ostatnim godnym i bezpośrednim, znaną postacią w środowi- komendantem wojennym miasta Dębicy, a następnie sku rzeszowskim. Zmarł 25 marca 1998 r. w Rzeszo- walczył w rejonie Rawy Ruskiej. Po kapitulacji armii wie. Jego imię nosi jedna z ulic Rzeszowa. powrócił na ziemię dębicką, gdzie był jednym z zało- życieli i organizatorów Służby Zwycięstwu Polski oraz Związku Walki Zbrojnej, współtworząc szkielet Poseł Jan Warzecha (Klub Parlamentarny Pra- tej organizacji w powiecie dębickim. Od listopada wo i Sprawiedliwość) 1939 r. do lipca 1940 r. pełnił funkcję obwodowego referenta mobilizacyjnego, a następnie komendanta Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu l marca Placówki ZWZ Dębica. Od lipca 1940 r. do marca br. obchodziliśmy po raz pierwszy Narodowy Dzień 1944 r. był komendantem Obwodu Związku Walki Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. W dzisiejszym Zbrojnej – Armii Krajowej Dębica kryptonim „Dzie- oświadczeniu, oddając hołd wszystkim bohaterom kania”, „Deser”. To dzięki jego osobistemu zaanga- podziemia niepodległościowego, zarówno tzw. pierw- żowaniu Obwód ZWZ – AK Dębica został oceniony szej, jak również „drugiej konspiracji”, pragnę przed- jako najlepszy obwód w całym rzeszowskim inspek- stawić życiorys majora Adama Lazarowicza, oficera toracie Armii Krajowej pod względem organizacyj- 7 nym, wyszkolenia oraz gotowości bojowej. W dowód powanie wydostało się w całości z niemiecko-sowiec- uznania inspektor rejonowy AK przekazał na ręce kiego okrążenia. Adama Lazarowicza przechodni sztandar inspekto- Po rozwiązaniu Armii Krajowej pozostał w kon- ratu rzeszowskiego dla najlepszego obwodu, który spiracji, nie godząc się z proponowanym przez Zwią- dzisiaj jest własnością Muzeum AK w Krakowie zek Radziecki ustrojem Rzeczypospolitej. Był inspek- i stanowi jedną z najcenniejszych tego rodzaju reli- torem rzeszowskim AK w likwidacji i jednocześnie kwii w skali ogólnopolskiej. inspektorem Inspektoratu „NIE” – Delegatury Sił Przez cały okres okupacji niemieckiej Adam La- Zbrojnych w Rzeszowie. We wrześniu 1945 r. został zarowicz był kierownikiem szkoły w Gumniskach, kierownikiem Podokręgu Rzeszów Zrzeszenia „Wol- dokąd jeszcze w 1941 r. przeniósł siedzibę Komendy ność i Niezawisłość”. W grudniu 1946 r. został preze- Obwodu Dębica. Była to dobra decyzja, bowiem po- sem wrocławskiego okręgu WiN, a w styczniu 1947 r. mimo dużej aktywności komendy działała ona bez- prezesem Obszaru Zachodniego i wiceprezesem IV piecznie aż do rozpoczęcia akcji „Burza” w rzeszow- Zarządu Głównego WiN. 5 grudnia 1947 r. po przyjeździe do Żnina na Po- skim podokręgu AK. Do najbardziej spektakularnych morzu, gdzie ukrywała się jego rodzina, Adam Laza- osiągnięć Obwodu ZWZ – AK kierowanego przez rowicz został aresztowany podczas zasadzki. Po Adama Lazarowicza należy przekazanie aliantom okrutnym kilkuletnim śledztwie 14 marca 1950 r. materiałów o nieocenionej wartości, mających decy- Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie w procesie IV dujący wpływ na przebieg wydarzeń międzynarodo- Zarządu Głównego WiN skazał go na czterokrotną wych. Po raz pierwszy w marcu 1941 r. wywiad ZWZ karę śmierci. Wyreżyserowaną rozprawę relacjono- zebrał niezbite dowody niemieckich przygotowań do wały partyjna prasa i radio. Po ogłoszeniu wyroku ataku na ZSRR. Dowody te przesłano do inspektora- przebywał przez 137 dni w więziennej celi przy ulicy tu rzeszowskiego, a stamtąd specjalnym kurierem do Rakowieckiej na Mokotowie, do końca zachowując Londynu. Po raz drugi zaś Obwód AK Dębica dostar- spokój i godność oficera AK. W dniu 16 grudnia Na- czył szereg bezcennych meldunków dotyczących nie- czelny Sąd Wojskowy utrzymał wyrok w mocy, a pre- mieckich prób z bronią V-2 na poligonie w Bliźnie k. zydent Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Dębicy, co dostrzegli we wzajemnej korespondencji Adam Lazarowicz, dla którego dobro ojczyzny m.in. Churchill i Stalin. stanowiło większą wartość niż własne życie, został W lipcu 1943 r. Adam Lazarowicz został awanso- zabrany z celi w dniu l marca 1951 r. i około godziny wany do stopnia kapitana, a w sierpniu 1944 r. do 20.25 został zastrzelony strzałem w tył głowy przez stopnia majora. Wiosną 1944 r. otrzymał propozycję sierżanta Aleksandra Dreja, który w tym samym objęcia funkcji inspektora mieleckiego AK, którą od- czasie wykonywał wyroki na sześciu współskazanych rzucił, zostając zastępcą inspektora w rzeszowskim z IV Zarządu Zrzeszenia WiN. Miejsce pochówku inspektoracie AK z zaznaczeniem, iż w czasie plano- wszystkich wówczas zamordowanych członków WiN wanego powstania lub akcji „Burza” będzie dowodził do dzisiaj pozostaje nieznane. We wrześniu 1992 r. siłami Obwodu AK Dębica. Powrócił zatem do Gum- Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego postanowił nisk w lipcu 1944 r., obejmując dowództwo nad od- stwierdzić nieważność wyroku byłego Wojskowego działami 5. Pułku Strzelców Konnych Armii Krajo- Sądu Rejonowego w Warszawie z dnia 14 październi- wej w Obwodzie AK Dębica. Walczył przy II zgrupo- ka 1950 r. waniu w rejonie miejscowości Braciejowa – Gumniska Na ziemi dębickiej pamięć o Adamie Lazarowiczu – Gołęczyna. Dowodził oddziałami II Zgrupowania i bohaterach podziemia niepodległościowego nadal jest żywa. Jego imię nosi Publiczne Gimnazjum w Gum- Obwodu AK Dębica podczas jednej z największych niskach w gminie Dębica, zaś w samej Dębicy jedna bitew partyzanckich z niemieckimi oddziałami We- z ulic została nazwana jego imieniem. Ponadto sta- hrmachtu na leśnej polanie Kałużówka w dniach raniem Światowego Związku Żołnierzy AK – Środo- 23–24 sierpnia 1944 r. wiska 5. Pułku Strzelców Konnych Armii Krajowej O jego niezłomnej postawie oraz wielkim posza- w Dębicy w 2003 r. na dębickim cmentarzu wojsko- nowaniu dla podkomendnych mu żołnierzy świadczy wym został postawiony symboliczny grób majora wydarzenie, które rozegrało się tuż po stoczonej bi- Adama Lazarowicza. twie, kiedy całe II zgrupowanie znalazło się w nie- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rzeszowszczy- miecko-sowieckim okrążeniu. Jedynym ratunkiem, zna, szczególnie zaś powiaty dębicki i rzeszowski, jakby się mogło wydawać, było pozostawienie w lesie wydała wielu wybitnych członków podziemia niepod- najciężej rannych i próba przebicia się przez linię ległościowego. Warto wspomnieć chociażby o rze- frontu ze zdrowymi żołnierzami. Lazarowicz zdecy- szowskim inspektorze rejonowym AK podpułkowni- dował, że pozostanie w lesie z rannymi i zapropono- ku Łukaszu Cieplińskim „Pługu” czy działających wał pozostałym dowódcom, aby próbowali przebijać na ziemi dębickiej Ludwiku Marszałku „Zbroi”, Ka- się na czele swoich oddziałów. Humanitarny zmysł rolu Chmielu „Gromie” czy Stanisławie Dydzie „Ste- obudził się także wśród pozostałych dowódców, któ- inercie”. To jedni z najwybitniejszych działaczy tzw. rzy postanowili pozostać wraz z majorem Lazarowi- drugiej konspiracji, którym należy się nasz szczegól- czem oraz rannymi, zaś po trzech dniach całe zgru- ny szacunek i hołd. Dziękuję uprzejmie. 8

Poseł Elżbieta Zakrzewska (Klub Poselski So- sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej jusz Lewicy Demokratycznej) oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, świad- czonych na zasadach określonych w tej ustawie, oraz VAT a rehabilitacja osób niepełnosprawnych dostawy towarów i świadczenia usług ściśle z tymi W lutym br. wystosowałam do ministra finansów usługami związanych, wykonywanych przez podmio- interpelację w sprawie podniesienia stawki podatku ty inne niż wymienione w ustawie o podatku od to- VAT na rehabilitację osób niepełnosprawnych, uzna- warów i usług. W tym samym rozporządzeniu wpro- jąc to za poważny błąd i pytając, kiedy zostanie on wadzono też zasadę, że czynności ściśle związane naprawiony i czy obejmie to też turnusy realizowane z usługami turnusów rehabilitacyjnych, wykonywa- od 1 stycznia 2011 r. Z otrzymanej od ministra odpo- ne przez podmioty świadczące usługę podstawową, wiedzi wynika, co następuje: są zwolnione z VAT, jeżeli są one niezbędne do wyko- Oto ustawą z października 2010 r. o zmianie usta- nania tej usługi podstawowej zwolnionej z VAT, a ich wy o podatku od towarów i usług został uchylony głównym celem nie jest osiągnięcie dodatkowego do- załącznik do ustawy z marca 2004 r. o podatku od chodu przez podatnika poprzez konkurencyjne wy- towarów i usług, zawierający wykaz usług zwolnio- konywanie tych czynności w stosunku do podatników nych od VAT – uregulowania dotyczące tej tematyki niekorzystających z takiego zwolnienia. Powyższe zostały przeniesione do tej właśnie ustawy. rozporządzenie weszło w życie z dniem ogłoszenia, W wyniku wprowadzonych zmian, od 1 stycznia tj. 1 marca 2011 r., z tym że organizatorzy turnusów 2011 r. zwolnieniem od podatku od towarów i usług rehabilitacyjnych mogą stosować zwolnienie (na za- objęte są: sadzie prawa wyboru) już od 1 stycznia 2011 r. Koń- — usługi w zakresie opieki medycznej, służące cząc, minister tłumaczy się, że w żadnym wypadku profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu nie było jego intencją zlikwidowanie zwolnienia i poprawie zdrowia, oraz dostawa towarów i świad- z VAT turnusów rehabilitacyjnych świadczonych czenie usług ściśle z tymi usługami związane, wyko- przez inne podmioty niż zakłady opieki zdrowotnej. nywane przez zakłady opieki zdrowotnej, Podkreśla, że w trakcie prac nad projektem przed- — usługi w zakresie opieki medycznej, służące miotowej ustawy nie zgłaszano uwag co do pominię- profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone przez: lekarzy i leka- cia w projektowanych zapisach zwolnienia dla tych rzy dentystów, pielęgniarki i położne, osoby wykonu- usług, a był on poddany szerokim konsultacjom spo- jące inne zawody medyczne, o których mowa w usta- łecznym i opublikowany w BIP na stronie www Mi- wie o zakładach opieki zdrowotnej, oraz przez psy- nisterstwa Finansów. Ba, uwag takich też nie zgło- chologów. szono podczas konsultacji projektu rozporządzenia Usługi w zakresie opieki medycznej świadczone ministra finansów w sprawie wykonania niektórych przez zakłady opieki zdrowotnej też są objęte zwol- przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, nieniem od podatku od towarów i usług, zaś te same w którym wprowadzono przepisy doprecyzowujące świadczone przez inne podmioty niż ZOZ-y zostały zakres zwolnień z VAT w związku z wejściem w życie od 1 stycznia 2011 r., co do zasady, objęte opodatko- przedmiotowej ustawy. Sygnały o nieobjęciu tych waniem VAT (z wyjątkiem usług wykonywanych usług zwolnieniem od VAT pojawiły się dopiero po w ramach zawodów medycznych, o których mowa wejściu w życie tych przepisów, co spowodowało pilne w ustawie o podatku od towarów i usług). Biorąc po- podjęcie przez resort finansów prac mających na celu wyższe pod uwagę, w podpisanym w dniu 28 lutego wprowadzenie zwolnienia dla usług turnusów reha- 2011 r. rozporządzeniu ministra finansów zmienia- bilitacyjnych świadczonych przez inne podmioty niż jącym rozporządzenie w sprawie wykonania niektó- zakłady opieki zdrowotnej, w drodze nowelizacji roz- rych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług porządzenia ministra finansów. Tak więc może nieco wprowadzono zwolnienie od VAT dla usług turnusów za późno, ale skutecznie błąd naprawiono i wszystko rehabilitacyjnych w rozumieniu ustawy z dnia 27 wróciło do przysłowiowej normy.