DOCSLIB.ORG

Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını T.C. BAŞBAKANLIK AİLE ARAŞTIRMA KURUMU BAŞKANLIĞI Cumhuriyet Öncesinde TÜRK KADINI (1839-1923) İKİNCİ BASKI Şefika KURNAZ Ankara 1991 T.C. BAŞBAKANLIK AİLE ARAŞTIRMA KURUMU BAŞKANLIĞI YAYINLARI Genel Yayın No: 4 Seri : Bilim Serisi ISBN : 975-19-0285-1 Redaksiyon: Dr. C. Doğan, E. Özensel, S. Güneş. A R. Kalaycı, E Özdemir Dizgi : Reyhan Grafik Baskı : Öz-EI Matbaası SUNUŞ 1980 ortalarından itibaren ülkemizde kadın orijinli hareket ve yaklaşımların büyük bir mesafe katettiği biliniyor. Bunda Birleşmiş Milletler gibi bazı uluslararası kuruluşlarla vakıfların sağladığı kaynak ve motivasyonların büyük bir payı bulunuyor. Bu arada iki ku- tuplu bir dünyadan tek kutuplu bir dünyaya geçerken, sosyalizmin bıraktığı büyük boşlukta kadın hakları ve "feminizm"in, neredeyse bir ideoloji gibi sunu- lup algılanmasının da bundaki payı büyük. Kadın konusundaki yaklaşımların sansasyonal boyutlar taşıması, her ne kadar harekete bir ivme kazandırmak amacından ileri gelse de, sonuçta, toplum- sal katılımı geciktiren fonksiyonlar ürettiği de bir gerçek. Gelişmeye ve değişime karşı aşırı ön yargıları bulunmayan Türk toplumunun, aceleci ve yaptırımcı tavırları bir "şiddet" unsuru olarak algıladığını da burada kaydetmek gerekiyor. Bu yaklaşımların içine düştüğü bir durum da, kadını mensubu olduğu sosyal üniteden, yani aileden soyutlayarak ele almaya kalkışmasıdır. Kadını, o toplu- mun temelini oluşturan aileden bağımsızlaştırarak ele almak, toplumsal gerçeklikleri veya sosyal kurumları yok farzetmek anlamına gelebilir. Kadın, erkek ve çocuğun kendi bireyi ile sınırlandırılabilecek tarafının yanı sıra, onların, ailenin bütünlüğü içinde üstlendiği bir takım rol ve statülerin de bulun- duğunu biliyoruz. Halbuki sosyal kurumların değişmesi, bizim arzularımızın hilâfına daha uzun zamanlara ihtiyaç gösterebilir. Daha ötede bu problemi üretim biçimlerinin, ailelerin hayat tarzının geçireceği büyük dönüşümlerden bağımsız düşünmek de mümkün değildir. Şefika KURNAZ'ın "Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını" adlı bu çalışması, bizde kadının konumundaki değişmeye tutulmuş bir ayna hüviyetinde Tanzimat ile Cumhuriyet arasındaki 84 yıllık sürede, hukuka, ekonomiye ve eğitime ilişkin yeni durumlarla kadın örgütlenmeleri, kadın dergi ve gazetelerinin incelenmesi, bu çalışmanın esasını teşkil ediyor. Ve o kanaate varıyoruz ki, toplumsal hayatta ulaşılan her sonuç uzun sürelere ihtiyaç gösteriyor. Dr. Necmettin TURİNAY Aile Araştırma Kurumu Başkam III ÖNSÖZ Kadın meselesi günümüzde de aktüalitesini sürdürüyor. Kadın dernekleri, basın kuru- luşları bu konuda sürekli faaliyette bulunuyorlar. Gazete ve dergilerde çeşitli makale ve incelemelere rastlanıyor. Yeni yeni kitaplar vitrinleri süslüyor. Ancak, bu neşriyatın çoğunluğu popüler mahiyette olduğu gibi, sınırlı sayıdaki ilmî çalışmanın da ekseriyeti Cumhuriyet'ten sonraki gelişmeleri konu almaktadır. Cumhu- riyet öncesi ise, sadece giriş niteliğinde verilmiştir. Halbuki, kadın haklarının günümüzde ulaştığı merhalenin layıkiyle anlaşılabilmesi için. Cumhuriyet öncesi devir- lerdeki gelişmelerin gün ışığına çıkarılmasına ihtiyaç vardır. Biz "Cumhuriyet öncesinde Türk Kadını (1839-1923)" isimli bir çalışmaya bu düşünceyle başladık. Amacımız, bu dönemlerdeki kadın meselesinin bütün boyutlarını ana hatlarıyla tespit etmekti. Bunun için önce, bu konuda yazılan yeni harfli kitap ve makaleleri taradık. Daha sonra eski harfli eserlere ulaşmaya çalıştık. Mevcut yayınlarda verilen bilgileri bizzat tahkik ederek, aslî kaynaklardan faydalanmaya çalıştık. özellikle salnameleri titizlikle kullandık. Ancak, tespit ettiğimiz bir çok kadın gazete ve dergisinin kütüphanelerde yeterli koleksiyonunun bulunmayışı çalışmamızı aksatan faktörlerden birisi oldu. Şu kanaate vardık ki, bu dönemde çıkan süreli yayınları bütünüyle görmeden yapılacak bir çalışma daima eksik kalmaya mahkûmdur. Bizim çalışmamız, eski kavimlerin ve Türklerin kadın telâkkileri hakkında genel bir girişten sonra üç bölümden meydana gelmiştir: Tanzimat, Meşrutiyet, Millî Mücadele. Bu üç dönemde kadın eğilimi, hukukî düzenlemeler, fikrî-edebî eserlerde kadın, basın ve cemiyetçilik faaliyetleri, çalışma hayatı vb. alt baslıklar altında incelenerek kadın hakları meselesinin çeşitli boyutlarıyla gelişmesi gösterilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, Millî Mücadele dönemindeki kadın mitingleriyle, cephe ve cephe gerisindeki kadın faaliyetlerine dikkat çekilmiştir. Son olarak Atatürk'ün Türk kadını hakkındaki basından beri mevcut düşünceleri ve bu konudaki uygulamaları söz konusu edilmiş; sonuçta, Cumhuriyet döneminde ulaşılan kadın haklarının hangi aşamalardan geçtiğinin kısa bir değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu çalışma sonrasında gördük ki, ele aldığımız her bir bölüm, ihtiva ettiği alt baslıkları itibariyle, aslî kaynaklara inilerek ayrıca araştırılmaya muhtaçtır. Bizim araştırmamız, bundan sonra yapılacak olan yeni çalışmalara ışık tutabilirse vazifesini yapmış olacaktır. Çalışmalarım boyunca hocam Prof. Dr. Abdurrahman Çaycı'nın sürekli yardımlarını gördüm. Kendisine teşekkürü borç bilirim. Şefika KURNAZ V İÇİNDEKİLER SUNUŞ ................................................................................................. II I ÖNSÖZ ...................................................................................... V KISALTMALAR ............................................................................................ IX GİRİŞ ...............................................................................................................XI BİRİNCİ BÖLÜM ..................................................................... 1 TANZİMATTAN II. MEŞRUTİYETE KADAR OLAN DÖNEM (1839-1908) ........................................................................ 3 I- EĞİTİM ................................................................................................. 4 1. İlköğretim ........................................................................................... 5 2. Orta Öğretim ..................................................................................... 9 a. Kız Ruşdiyeleri ............................................................................. 9 b. Kız İdadisi ................................................................................... 17 3. Mesleki Eğitim ............................................................................... 18 a. Ebe Mektebi ................................................................................ 18 b. Kız Sanayi Mektepleri ................................................................. 20 c. Darülmuallimat ............................................................................ 23 II- KADINLARLA İLGİLİ HUKUKÎ DÜZENLEMELER .............................. 29 1. Arazi Hukuku .................................................................................... 29 2. Cariyeliğin Kaldırılması ....................................................................... 30 3. Yabancılarla Evlenme .......................................................................... 32 4. Giyim-Kuşamla İlgili Değişiklikler. ..................................................... 33 III- FİKRÎ VE EDEBÎ ESERLERDE KADINLA İLGİLİ DÜŞÜNCELER ........... 34 1. Edebî Eserlerde Kadın ......................................................................... 34 2. Basın Hayatında Kadın ......................................................................... 39 İKİNCİ BÖLÜM .......................................................................................... 45 II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ (1908-1918) .................................................... 47 I- EĞİTİM ................................................................................................ 48 1 - İlk ve Orta Dereceli Okullar ........................................................... 49 a. İbtidailer ....................................................................................... 49 b. Rüşdiyeler .................................................................................... ,50 c. İdadiler .......................................................................................... 51 VII 2. Yüksek Öğretim ...................................................................................... 53 3. Meslekî Eğitim ...................................................................................... 54 a. Hemşirelik Eğitimi .............................................................................. 54 b. Darülmuallimat ....................................................................................... 55 II- KADINLARLA İLGİLİ HUKUKÎ DÜZENLEMELER .................................... 60 1. Aile Hukuku Kararnamesi ............................................................................ 60 III- FİKRÎ VE EDEBÎ ESERLERDE KADINLA İLGİLİ DÜŞÜNCELER ............. 62 1. İslamcıların Kadın Hakkındaki Görüşleri ....................................................... 62 2. Batıcıların Kadın Hakkındaki Görüşleri ......................................................... 66 3. Türkçülerin Kadın Hakkındaki Görüşleri ........................................................ 69 IV- MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE KADIN FAALİYETLERİ .............................. 77 1. Cemiyetçilik Faaliyetleri ............................................................................... 77 2. Basın Faaliyetleri ........................................................................................... 86 3. Ekonomik Faaliyetler .................................................................................... 95 a. Memur Hanımlar .....................................................................................
Load more

Recommended publications
  • An Approach to Find Localization of Non-Existent Historical Buildings by Terrestrial Photogrammetry
    International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, Volume XXXIX-B5, 2012 XXII ISPRS Congress, 25 August – 01 September 2012, Melbourne, Australia AN APPROACH TO FIND LOCALIZATION OF NON-EXISTENT HISTORICAL BUILDINGS BY TERRESTRIAL PHOTOGRAMMETRY U. Acar a , B. Bayram a,H.I. Cetina a YTU, Civil Engineering Faculty, 34220 Esenler Istanbul, Turkey - (uacar, bayram, icetin)@yildiz.edu.tr CIPA, ICOMOS and WG V/2 KEY WORDS: Cultural Heritage, Rectification, Satellite Image, Photography, Transformation ABSTRACT: Preservation of cultural and historical values located in Bosphorus Area in Turkey and protection of natural structure is guaranteed by Bosphorus Law. According to the law, land owners who want to raise a new building in Bosphorus area can only do exactly like the previously constructed building in that area. In the event that there is no construction whatsoever regarding the building in the area, information about the building that will be constructed can only be reached by historical photographs. The study that is presented is made with the purpose of identifying if the historical building that can only be reached by historical maps and photographs and is planned to be reconstructed in the Bosphorus area, is the building shown in photographs or not, and also if it is on the alleged area. Aerial photograph of 1937, actual 1/1000 scaled digital photogrammetric map and satellite image of the same area, historical perspective photograph that was taken between 1903-1907, actual photograph that was taken with around the same perspective and 3D Google Earth image which provides the same perspective are used for this process.
    [Show full text]
  • Asian Side (Anadolu)
    A B C D E F 81 80 79 12 78 76 77 118 KÜÇÜKSU 83 addesi 31 187 C Kandilli 1 1 85 74 75 72 73 BLACK SEA 71 addesi 70 Vaniköy C 87 134 69 68 67 VANİKÖY 66 addesi 65 asathane C R addesi C 2 Kuleli Military 2 Kuleli Kuleli School 121 15 addesi Kaldırım C 39 Bosna Bulvarı 169 153 BAHÇELİEVLER 26 202 190 ÇENGELKÖY 64 25 63 122 5 addesi 62 EUROPE (RUMELİ) S 18 U 61 15 JUL 115 R Prof Dr. Beynun Akyavaş C 60 O 21 Güzeltepe C H Y MARtyRS’ BridGE 22 59 P 114 addesi S 58 O 57 B 56 55 54 3 53 3 52 GO 51 GÜZELTEPE LD E 167 N 50 H O R 201 N 200 ( HA 49 Lİ Ç) 48 98 29 194 28 27 BEYLERBEYİ addesi PALACE BEYLERBEYİ Yalıboyu CBeylerbeyi Çamlıca C addesi Namazgah C 22 12 S addesi MARMARA SEA ASIA (ANADOLU) U addesi O R P H Abdullahağa C S 47 46 O 156 B 132 45 148 Beybostanı Sokak 123 33 125 Bosna Bulvarı 30 36 44 185 172 KİRAZLITEPE 192 43 188 161 42 2 31 13 41 MEHMET AKİF 18 4 24 4 7 24 addesi İcadiye C 141 Babanakkaş Sokak FERAH 84 189 addesi 193 Mehme Karadeniz C 171 t Ak if E rs KUZGUNCUK oy KÜPLÜCE C a 7 d 6 d 89 e 10 s 14 i addesi 136 Paşalimanı C 40 YAVUZTÜRK NAKKAŞTEPE Gümüşyolu Caddesi 157 ÇAMLICA 203 SULTANTEPE 100 146 1 160 149 İCADİYE VALİDE SULTAN 88 BOAT 20 178 Tunuslu Mahmut Paşa C 9 163 ÜSKÜDAR Cum CENTER hu BURHANİYE riy K 19 e u 2 ÜSKÜDAR t ş C b 1 a a SquARE d k 111 d ış 170 addesi e ı s C 151 i a 205 d Selmani Pak C 143 d Hakimiyeti Milliye Milliye Hakimiyeti 131 es addesi olu 10 i l Y 19 97 8 hi a 177 Üsküdar 5 S 3 i 5 s m 5 Municipality e 180 re d a d 17 Vakıfbank Sport a H C r ı a 129 Karagazi Sokak Center ş d a 204 ü 195 181 b 206
    [Show full text]
  • Women and Power: Female Patrons of Architecture in 16Th and 17Th Century Istanbul1
    Women and Power: Female Patrons of Architecture in 16th and 17th Century Istanbul1 Firuzan Melike Sümertas ̧ Anadolu University, Eskisehir, ̧ TÜRKlYE ̇ The aim of this paper is to discuss and illustrate the visibility of Ottoman imperial women in relation to their spatial presence and contribution to the architecture and cityscape of sixteenth and seventeenth century Istanbul. The central premise of the study is that the Ottoman imperial women assumed and exercised power and influence by various means but became publicly visible and acknowledged more through architectural patronage. The focus is on Istanbul and a group of buildings and complexes built under the sponsorship of court women who resided in the Harem section of Topkapı Palace. The case studies built in Istanbul in the sixteenth and seventeenth centuries are examined in terms of their location in the city, the layout of the complexes, the placement and plan of the individual buildings, their orientation, mass characteristics and structural properties. It is discussed whether female patronage had any recognizable consequences on the Ottoman Classical Architecture, and whether female patrons had any impact on the building process, selection of the site and architecture. These complexes, in addition, are discussed as physical manifestation and representation of imperial female power. Accordingly it is argued that, they functioned not only as urban regeneration projects but also as a means to enhance and make imperial female identity visible in a monumental scale to large masses in different parts of the capital. Introduction Historical study, since the last quarter of the 20th The study first summarizes outlines the role of women century has concentrated on recognizing, defining, in the Ottoman society.
    [Show full text]
  • Running Head: Correspondence of Ottoman Women
    Correspondence of Ottoman Women 1 Running head: Correspondence of Ottoman Women The Correspondence of Ottoman Women during the Early Modern Period (16th-18th centuries): Overview on the Current State of Research, Problems, and Perspectives Marina Lushchenko Department of French, Hispanic and Italian Studies University of British Columbia Vancouver, Canada Correspondence of Ottoman Women 2 Abstract My main goal is to investigate problems and possible perspectives related to studies in Ottoman women’s epistolarity (16th-18th centuries). The paper starts with a review of the current state of research in this area. I then go on to discuss some of the major problems confronting researchers. Ottoman female epistolarity also offers many directions that future research may take. A socio-historical approach contributes to shed new light on the roles Ottoman women played within the family and society. A cultural approach or a gender-based approach can also provide interesting insight into Ottoman women’s epistolarity. Moreover, the fast computerization of scholarly activity suggests creating an electronic archive of Ottoman women’s letters in order to attract the attention of a wider scholarly audience to this field of research. Correspondence of Ottoman Women 3 INTRODUCTION In recent years researchers working in the field of gender studies have started to pay special attention to the place that letter-writing held in early modern women’s lives. As a source, letters provide, indeed, an incomparable insight into women’s thoughts, emotions and experiences, and help to make important advances towards a better understanding and evaluation of female education and literacy, social and gender interactions as well as roles played by women within the family circle, in society and, often, on the political stage.
    [Show full text]
  • Behice Tezçakar Özdemir [email protected]
    CURRICULUM VITÆ Turkish-German University Faculty of Economics & Administrative Sciences Department of Political Sciences and International Relations POL 550-551 Behice Tezçakar Özdemir www.behiceozdemir.com [email protected] General Overview Behice Tezçakar Özdemir who is an author, history researcher, professional expert on industry history and journalist born and raised in Bosphorus (Istanbul). She received her B.A in History as a valedictorian of Istanbul Bilgi University. She got the Master’s Degree from History Department of Boğaziçi University. She specialized on the Turkish- German industrial relations and the roles of German enterprises and companies on the industrial developments of Ottoman territories including today’s Turkey, Middle East and Balkans. Her research book ‘Discovery of Oil in the Minds and Lands of the Ottoman Empire’ is published internationally (2009). Özdemir is co-writer for ‘Daheim in Konstantinopel-Deutch Spuren am Bosporus ab 1850- Memleketimiz Dersaadet 1850’den itibaren Boğaziçi’nde Alman izleri’ published by Pagma Verlag in Germany (2013). Her last research book ‘History of Siemens from Empire to Republic - In the Light of Documents from State Archives’ was published for Siemens 160th anniversary (2016). In that work she examined different territories of Ottoman Empire like Constantinople, Baghdad, Basra, Fao, Sudan, Mosul, Aleppo, Tripoli, Rhodes, Thessalonica on behalf of the industrial activities in different sectors like communications, mobility, energy and industry, defense, cities and building technologies, human resources and healthcare. In 2018, she conducted the research project of Thyssen Krupp and she prepared a book that covered the defense, iron and steel industry services of the Germans through the company of Thyssen Krupp, in Ottoman lands (in the Balkans, Asia Minor, the Middle East and North Africa ) during the Prussian period.
    [Show full text]
  • Early Cinema in the Ottoman Empire
    UvA-DARE (Digital Academic Repository) Performing modernity: Atatürk on film (1919-1938) Dinç, E. Publication date 2016 Document Version Final published version Link to publication Citation for published version (APA): Dinç, E. (2016). Performing modernity: Atatürk on film (1919-1938). General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:24 Sep 2021 Chapter 1 Early Cinema in the Ottoman Empire The aim of this chapter is to arrive at an understanding of the specific meanings of cinema in the Ottoman context in which Atatürk grew up, by comparing the early history of cinema in Europe and the US with the history of cinema in the Ottoman Empire in the late nineteenth and early twentieth centuries. By placing Atatürk in his historical context, more specifically his social and cultural milieu, the chapter intends to reveal the general framework within which his ideas on cinema emerged.
    [Show full text]
  • Tarihi 100 Lise
    O R T A Ö ⁄ R ET ‹M GENEL M TARİHÎ 100 LİSE T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİHÎ 100 LİSE Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Adına Ercan TÜRK Genel Müdür Hazırlayanlar Abdullah YURDABAKAN Yaşar KOÇAK Sibel AKBIYIK Muammer AKSOY Dilek SEKÜCÜ Fırat YILMAZ Ercan DEMİR ISBN: 978-975-11-4473-7 Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları Genel Yayın No: 6573 Tanıtıcı Yayınlar Dizin No: 85 Ortaöğretim Genel Müdürlüğünce hazırlanan “Tarihî 100 Lise” adlı kitap Bakanlık Makamının 18.10.2017 tarihli ve 84037561-821.99-E.17075877 sayılı olurları ile 1000 adet bastırılmıştır. ÖNSÖZ ir ülkenin varlığını devam ettirmesinin temelini oluşturan, birey ve toplumun gelişmesini sağlayan, millî ve manevî değerlerin nesilden nesillere aktarılması süreci olan eğitim hangi zaman diliminde Bolursak olalım bir seferberlik sürecidir. Ve bu sürecin en etkili sac ayaklarından biri vazgeçilmez, yeri doldurulamaz, toplumun yaşayan bir parçası, mazinin atîye yolculuğunda köprü vazifesi gören, millî seciyemizin yansıması okullarımızdır. Her köşesi buram buram tarih kokan Anadolu’da Ankara’dan İstanbul’a, Bursa’dan Diyarbakır’a, Adana’dan Erzurum’a manevî atmosferi ile öğrencilerinin zihinlerinde gönüllerinde yer eden kurumlar... İnşaatlarında kim bilir kimler emek verdiler. Hatta belki kendileri ihtiyaç sahibi iken, vatanının geleceği- ne katkı sunmak isteyen kaç isimsiz kahraman, tarihe not düşülecek bir gayretle çalıştılar. Bilinmez... Kaç parmaktan yüzükler, kaç koldan bilezikler, kaç kulaktan küpeler sıyrılıp feda edildi... Kaç yiğidin alın teri karıldı yapım
    [Show full text]
  • Türk Tiyatrosunda Hurrenisultan
    Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi Türk Tiyatrosunda HurreniSultan Doç. Dr. Abide DOGAN* Özet Hurrem Sultan Kanuni Sultan Süleyman'ın gözdesidir. Dört oğlan bir kız çocuğu an- nesidir. Hileci ve entrikacı kişilik yapısı ile sarayda geldiği mevki i kimseye kaptırma- mak, saltanatının devamını sağlamak için oğullarını tahta çıkarmak istemiş ve bunun için de elinden gelen herşeyi yapmıştır. ilk engelolarak gördüğü Şehzade Mustafa'yı or- tadan kaldırtmış, fakat bu davranışının hem ordu hem halk hem de kendi oğulları için iyi sonuçlar vermediğini çok geç farketmiştir. Hurrem Sultan yaşadıkları ve kişilik yapısı bakımından ilginç bir şahsiyettir ve ya- zarların da ilgi odağı olmuştur. Hakkında bir çok roman ve tiyatro eseri yazılmıştır. Biz bu yazımızda Hurrem üzerine yazılmış üç tiyatro eserini ele aldık. Bunlar Yusuf Niya- zi'nin Mazlum Şehzadeler yahud Hurrem Sultan, Orhan Asena'nın Hurrem Sultan ile Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe adlı eserleridir. ANAHTAR SÖZCÜKLER: Hurrem Sultan, Sultan Süleyman, Rüstem, Mustafa, Mihrimah, Bayezid, Selim, Topkapı Saray!. Abstract Hurrem Sultan was the person whom Kanuni Sultan Süleyman loved the most. She was the mother of four boys and a girL.Because of her rather cheating and entrik perso- nality she tried to keep her superior possition in Sarayand did everything to see her sons being appointed as the Sultan so as to continue the dynasty. She removed Şehzade Mus- tafa who appeared as an obstade before her, but this behaviour of her as she noticed la- ter was not produced good results for the public the army and her own sons. Hurrem Sultan was an interesting person became of her life style and personality, · H.Ü.
    [Show full text]
  • Ümraniye Tarihi I
    Ümraniye Belediyesi Kültür Yayınları - 54 Kuruluştan Cumhuriyet'e ÜMRANİYE TARİHİ I ISBN: 978-605-67514-2-4 Proje Ümraniye Belediye Başkanlığı adına Hasan CAN Ümraniye Belediye Başkanı Proje Yönetimi Mesut ÖZDEMİR Başkan Yardımcısı Emre ERKOVAN Kültür ve Sosyal İşler Müdürü Yazarlar Ayhan YÜKSEL Davut ERKAN Bilim Kurulu Prof. Dr. Kemal BEYDİLLİ Prof. Dr. Feridun EMECEN Prof. Dr. Ali AKYILDIZ Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü Atatürk Mah. Fatih Sultan Mehmet Cad. No: 63 Ümraniye / İstanbul Tel: 0216 443 56 00 / 1184 Faks: 0216 328 47 47 www.umraniye.bel.tr • [email protected] twitter.com/UmraniyeKultur facebook.com/kultur.sosyal Ön Kapak Fotoğraf: Hekimbaşı Av Köşkü Arka Kapak Fotoğraf: Dudullu Adile Sultan Çeşmesi Kitabesi copyright©2018, Ümraniye Belediyesi Kitabın tüm yayın hakları, Ümraniye Belediyesi’ne aittir.Yazılı izin alınmadan hiçbir şekilde kopya edilemez, çoğaltılamaz ve yayımlanamaz. 1.Baskı Mayıs 2018, İstanbul Baskı: Pelikan Basım Tasarım: Reyhan Cerit Bala / Serhat Batur Karadeniz Yayın Hazırlık: Menassa Reklam Göztepe Mah. Atatürk Cad. No.7 Kat.3 Sütlüoğlu Plaza 34815 Anadoluhisarı / İstanbul SUNUŞ İnsanlığın ortak mirası olan tarih, geçmiş zamanlarda yaşayan toplulukların her türlü faaliyetlerini yer ve zaman bildirerek, sebep-sonuç ilişkisi içinde anlatan bir bilim. Günümüzdeki bazı yanlış anlaşılmaların aksine sadece binalar ve geçmişten günümüze ayakta kalmayı başarmış eserlerden ibaret olmayan tarih, bütün yönleriyle insanlığın geçmişini inceler ve geçmişle gelecek arasında kurulan bir köprüdür. Tarih tanımında yer alan en belirleyici unsur da bu olsa gerek: Geçmişle gelecek arasında kurulan bir köprü... Bu tanımlama geçmişimizi tüm gerçekliğiyle öğrenmeden geleceğe dair gerçekçi adımlar atamayacağımızı da bize hatırlatmaktadır. Kısacası dün olmadan yarın da yoktur. Bizler de ilçemizin tarihini derinlemesine ele alan kaynak eksikliğini giderebilmek ve Ümraniye mirasını gelecek kuşaklara en iyi şekilde aktarabilmek için harekete geçtik.
    [Show full text]
  • Tiyatro : Hürrem Sultan – Aşk Hastası
    G Ü N D E M Tiyatro Hürrem Sultan Son aylarda TRT’de ve başka bir özel kanalda harem hayatının iç Osmanlı tarihinde içinde kendi- yüzünü göstermeye çalışan iki dizi sine yurt içinde ve yurt dışındaki dolayısıyla yazılı ve görsel basında çalışmalarda özel bir yer ayrılan birçok haber, eleştiri ve yorum Kanuni Sultan Süleyman, 1512- yayınlarına tanık olduk. Ancak aynı 1566 yılları arasında hüküm sürerken tarihlerde Devlet Tiyatrosunda sah- hasekisi Hürrem (1500-1558) ile nelenen Hürrem Sultan hakkında gaze- nikah kıydırmış ve bu davranışıyla telerde ve dergilerde hemen hemen kendisinden bir hayli söz ettirmiştir. hiçbir yazar -sanat eleştirmeni de dâhil Hürrem Sultan nikâh kıyılmasından olmak üzere- kalem oynatmadı. Oysa sonra, sarayın hemen hemen bütün iç işlerinde önemli bir rol oynamıştır. bu Hürrem Sultan piyesi gerçekten Bütün kaynaklarda Slav kökenli görülmeye değer, güzel bir sanat eseri olduğu belirtilen Hürrem’in Lehistan idi. topraklarında esir edilen- Bir tıp doktoru olan ler arasında en talihli kişi Orhan Asena (7.1.1922- olduğu kesindir. Çünkü 15.2.2001) bu eseri çok Osmanlı Devleti'nde ilk önceleri, 1960 yılında kez bir cariye iken köle- yazmıştı. Aradan elli yıldan likten kurtulan, hür ve fazla geçmiş olmasına nikâh kıyılarak padişahın rağmen değerinden ve yegâne hanımlığına güncelliğinden bir şey mazhar olmuştur. Kendi öz kaybetmeyen bu piyes- oğullarının tahtın varisi ola- ten başka diğer eserleri de bilmesi için sarayda çeşitli sahnelenen Orhan Asena entrikalar çevirmiştir. Ayrı bu yolda çeşitli ödül- ve özel bir yönetime sahip lere da layık görülmüştü. olan harem hayatı, renkli olduğu ka- Kocaoğlan 1956’da Basın Yayın Ge- dar da bir hayli dramatik sahnelerle nel Müdürlüğünün açtığı yarışmada doludur.
    [Show full text]
  • Enver Paşa Enver Pasha 1881-1922 Ernestine Reiser
    kim kimdir? who is who? 401 Enver Paşa Enver Pasha 1881-1922 İstanbul doğumlu, Gagavuz kökenli Osmanlı askeri, Born in Istanbul, Ottoman soldier of Gagauz origin. While still siyasetçi. İkincilikle bitirdiği Harbiye’de henüz öğrenciyken a student at the Military Academy, from which he graduated “devleti kurtarma” idealiyle siyasete eğilim göstermeye ranking the second, he started to get involved in politics with başladı (1902). 1908’de subay arkadaşlarıyla birlikte, Sultan the ideal of “saving the country” (1902). In 1908, he joined his II. Abdülhamid iktidarına meşruti yönetim gayesiyle military peers in the demand for constitutional régime and took başkaldırıp dağa çıktı. İhtilalin ardından 1909’da ilan edilen to the mountains to revolt against Sultan Abdülhamid II. He meşruti idarenin en aktif ismi oldu. İttihat ve Terakki was the most active figure in the constitutional administration Partisi’nin liderlerindendi. Hem ordunun hem siyasetin announced after the coup, in 1909. He was one of the leaders parlak ismiydi. Sultan Abdülmecid’in torunu Naciye Sultan of the Union and Progress Party and a bright character in both ile evlendi, Hanedan’a damat oldu (1914). I. Dünya Savaşı the military and political arena. He married Naciye Sultan, sırasında Harbiye Nazırı ve Başkumandan Vekili’ydi. granddaughter of Sultan Abdülmecid and thus became the Türk-Alman ittifakının mimarı olarak algılanan Enver son-in-law to the Ottoman Dynasty (1914). He was the Minister Paşa, yenilginin ardından ülkeyi savaşa ittiği suçlamasıyla of War and Deputy Chief Commander during World War I. idama mahkûm edildi, rütbeleri alındı. Türk devletlerini Considered to be the architect of the Turkish-German alliance, birleştirme idealiyle Rus topraklarına kaçtı.
    [Show full text]
  • Before the Odalisque: Renaissance Representations of Elite Ottoman Women Heather Madar
    Early Modern Women: An Interdisciplinary Journal 2011, vol. 6 Before the Odalisque: Renaissance Representations of Elite Ottoman Women Heather Madar he much-mythologized harem of the Ottoman sultans occupied a Tcentral place in European Orientalist thought for centuries.1 The harem, presented as an exotic world of forbidden sexuality inhabited by compliant yet sexually voracious women, appears in literature, art, and travel writing. While the most famous expressions of this harem fixa- tion date from later centuries,2 a focus on the harem as libidinous zone is demonstrably present in written sources from the sixteenth century. Yet an exploration of sixteenth-century European images turns up a surprising dearth of imagery in this vein. While Renaissance art lacks the languid odalisques or detailed views of the physical environment of the sultan’s harem familiar from later works, a series of largely overlooked representa- tions of elite Ottoman women do exist. Dating from the mid-sixteenth century, these images feature imagined portraits of sultanas — elite women such as Ottoman princesses, the sultan’s mother (valide sultan), or the sul- tan’s preferred concubine (haseki).3 Hurrem, the wife of sultan Süleyman, and his daughter Mihrimah appear most frequently in this genre. Yet strik- ing differences are immediately evident between their depiction and later, more familiar, views of the harem and harem women. The women shown in the Renaissance tradition were members of the sultan’s harem, yet they are not shown within a harem setting, nor do the images make reference to it. Although they are visually marked as Other, largely through the atten- tion given to their exotic dress, they are also presented as women who are of interest as individuals, possessing status and political significance.
    [Show full text]