01_Cover_versie05:01 08-06-11 15:17 Pagina 1 DeVoetbalTrainer 28e JAARGANG | JUNI 2011 | www.devoetbaltrainer.nl

nummer 178

Ronald Koeman analyseert de finale

Trainerscongres: Trainingsdemonstraties en workshops

Tactiek: Het vierkant op het middenveld

Oranje Onder 17: Beïnvloeden van voetballers

Middenkatern: De JeugdVoetbalTrainer

De JeugdVoetbalTrainer 1 1e JAARGANG | JUNI 2011 | www.devoetbaltrainer.nl nummer

FC Twente jeugd Vierkant op het middenveld

A-jeugd Maik Angenent

B-jeugd Marco Baars en Bart van Rooijen

C-jeugd Jeroen van der Geest

D-jeugd Ton van der Leeden TotaalSport:VT_Adv-basis_2011 07-06-11 17:03 Pagina 1

Bestel online uw sportkleding, voetballen en trainingsmaterialen. TotaalSport.nl levert de nieuwste collectie van de topmerken Nike, Adidas, Hummel, Derbystar, Stanno, Jako en Erima voor zeer scherpe prijzen. www.TotaalSport.nl 03_Inhoud:03 08-06-11 15:43 Pagina 3

In dit nummer Van de redactie

De finales zijn gespeeld. De prijzen ‘Drie middenvelders een must tegen Barcelona’ 4 zijn verdeeld. Daags na de verloren Champions League­finale sprak de Ronald Koeman redactie kort met René Meulen­ Zijn het alleen de kwaliteiten van de spe- steen, eerste veldtrainer bij Man­ lers die bij FC Barcelona het verschil ma- chester United. Hij had net de zoge­ ken, of is het juist de inbreng van trainer naamde ‘parade’ achter de rug: een Josep Guardiola die bepalend is? Met gigantische huldiging voor zijn club, Ronald Koeman bespraken we ook de georganiseerd door de straten van Paul Geerars Champions League-finale. Koeman is van Manchester. Ondanks het verlies in Hoofdredacteur mening dat Manchester United met een het kampioenenbal had de club dit aantal andere tactische keuzes meer kans jaar wel de negentiende landstitel binnengehaald. We had kunnen maken. moesten direct denken aan FC Twente, dat na het verlies in de kampioenswedstrijd tegen Ajax toch de bekeroverwin­ ning van die week daarvoor ging vieren. Nederlands Trainerscongres 2011 12 Of het nu door de feestvreugde van de huldiging kwam of ‘Kijken hoe een ander coacht’ niet, Meulensteen was prima te spreken over de wedstrijd Zoals u van ons gewend bent, doen wij uit- tegen FC Barcelona. De Spaanse topclub was de terechte gebreid verslag van het Nederlands Trai- winnaar en dankte de successen vooral aan Lionel Messi, nerscongres in Tilburg. Er waren twee trai- Andrés Iniesta, Xavi en voormalig United­speler Gerard Pi­ ningsdemonstraties, te weten van de Feye- qué, aldus de Nederlandse trainer. Die laatste wordt nog noord-jeugd en van keeperstrainer Edwin wel eens in dat rijtje vergeten, maar ook de passende en Susebeek. Ook werden de Rinus Michels combinerende spelers in een elftal moeten bediend worden Awards uitgereikt en kon men na het och- van achteruit. tendprogramma twee workshops bijwo- nen. U leest er alles over vanaf pagina 12. Op de vraag waarom het Manchester United niet was gelukt om de Spaanse geoliede machine tot stilstand te brengen, kwam Meulensteen al snel te spreken over de individuele Het beïnvloeden van voetballers 60 taakuitvoering van zijn spelers. Aanvankelijk lukte het de Engelse kampioen om druk vooruit te zetten, met Wayne Albert Stuivenberg Rooney in een belangrijke rol achter spits Javier Hernández. In mei van dit jaar werd Oranje Onder 17 Al snel in de wedstrijd was dit echter niet meer op te bren­ Europees kampioen. Tijdens dit succesvol- gen. Juist daarin schuilt in zo veel wedstrijden de kwaliteit le seizoen heeft bondscoach Albert Stui- van Barcelona. venberg zich bediend van diverse manie- ren van beïnvloeden van zijn spelers. Hoe Over de speelwijze van FC Barcelona, en specifiek het optre­ deed hij dat? Wat waren zijn aandachts- den in de finale, spraken we uitgebreid met Ronald Koeman. punten bij iedere vorm van interactie met Als voormalig speler van de club én de man die Barcelona de de spelersgroep? Een bijzonder praktijk- eerste Europa Cup I bezorgde (1992) is hij immers bij uitstek verhaal door de bondscoach zelf. degene die vanuit ervaring over de blaugrana’s kan praten.

1 14:44 P agina 31 Gaandeweg het gesprek kwam de vraag centraal te staan: De Jeugd

r e Voetbal

m

m

u n 1 Trainer 1e JAARGANG | JUNI 2011 | bestaat er eigenlijk wel een remedie tegen het spel van Bar­ www.devoetbaltrainer.nl De JeugdVoetbalTrainer: celona? Koeman verraste ons met een heldere blik op het spelverloop in de eindstrijd op Wembley. Als trainer van Vierkant op het middenveld (FC Twente) 32 Manchester United zou hij, met name in de veldbezetting,

FC Twen te jeugd Vierka nt op het De A-, B-, C- en D-jeugd 38 middenveld andere keuzes hebben gemaakt. A-jeugd Maik A ngenent

B-jeugd Marco Baa rs en Bart va n Rooijen

C-jeugd Je roen van der Geest D-jeugd Ton van d er Leeden Tot slot willen wij uw speciale aandacht vragen voor pagina Verder: 53 in deze editie. Wij lichten dan een tipje van de sluier op van de nieuwste ontwikkelingen omtrent de website van De Overtalsituaties op de flanken creëren 47 Voetbaltrainer. Momenteel wordt hieraan de laatste hand De website van De Voetbaltrainer 53 gelegd. Tijdens de zomerstop verwachten wij met drie nieu­ Topsport en voeding (NEC Nijmegen) 54 we onderdelen online te komen: een mediatheek met hoog­ Column: Het andere gelijk 59 waardig trainingsmateriaal in videoformaat, een online ar­ Oefenstof: scoren voor pupillen 66 chief van dit vakblad en een online editie van De JeugdVoet­ Dossier Amateurtrainer (6, slot) 68 baltrainer. U ziet, wij zijn volop in beweging en kijken met De Verlenging 72 sportieve belangstelling uit naar het volgende seizoen!

2 3 De Voetbaltrainer 178 2011 04-11_Koeman:04-11 08-06-11 14:17 Pagina 4

PROFVOETBAL Tekst: Ruud Doevendans en Tjeu Seeverens

Ronald Koeman analyseert de Champions League­finale ‘Drie middenvelders een must tegen Barcelona’

Nog meer dan in voorgaande jaren werd reikhalzend uitgekeken naar de finale van de Champions League tussen FC Barcelona en Manchester United. Het vooruitzicht van Messi tegen Rooney, Xavi tegen Giggs en Valdes tegen Van der Sar bracht de voetbal­ liefhebber bij voorbaat in vervoering. Aandachtig toeschouwer op Wembley was voormalig Barcelona­coryfee Ronald Koeman, die in 1992 de Catalanen met een welgemikte vrije trap hun eer­ ste Europa Cup I bezorgde. Met De Voetbaltrainer ontleedde Koeman het spel van zijn vroegere werkgever.

Als analyticus betrad Ronald Koeman bracht libero José Alexanco in het veld kijken hoeveel werk in dat opzicht opnieuw de grond waarop hij negen- voor … nota bene Josep Guardiola, de Villa, Messi en Pedro verzetten.” tien jaar eerder zijn grootste triomf huidige oefenmeester van de ploeg vierde. Nadat Barcelona al tweemaal die Cruijffs voetbalmachine in de Josep Guardiola, zijn naam is geval- op jammerlijke wijze de Europa Cup I ogen van Ronald Koeman zowaar len: de man die voetbal in vrijwel alle finale had verloren (in 1961 tegen heeft overtrof- opzichten van de Benfica, in 1986 tegen Steaua Boeka- fen: “Tijden overtreffende rest) verloste Ronald Koeman in 1992 veranderen, ‘Zoals Manchester trap heeft voor- op Wembley zijn broodheer van een ook in voet- zien. Zonder te- decenniadurend trauma. Eindelijk bal, maar dit United nu speelde?’ rughoudendheid was het juk van Real Madrid, de club team is zoveel kan ‘zijn’ Barce- van het centrale gezag, afgeworpen. completer dan Onmogelijk!’ lona inmiddels Johan Cruijff, trainer van het toenma- wij waren. op dezelfde lige Dream Team, struikelde aan de Onze achilles- hoogte worden rand van het veld welhaast over een hiel was bijvoorbeeld het gedrag van geplaatst als het Ajax van de zeventi- reclamebord en wisselde voor het onze aanvallers Stojtskov en later ook ger jaren en het AC Milan van Rij- eerst in zijn leven defensief: hij Romario bij balverlies. Moet je eens kaard, Gullit en Van Basten. In drie ja-

www.devoetbaltrainer.nl 04-11_Koeman:04-11 08-06-11 14:17 Pagina 5 Foto: VI Foto: Images

Aanvallen loont Barcelona logenstraft de opvatting dat verdedigend voetbal uiteindelijk het meeste rendement oplevert. Ronald Koeman: “Die dagen in Lon- den rondom de Champions Leaugue- finale heb ik als topdagen ervaren. Het hing in de lucht, je voelde het ge- woon: dit moest en zou een droomfi- nale worden, met twee van zulke teams. 28 mei 2011 zal voorlopig ook de geschiedenis ingaan als de dag waarop Barcelona nog eens bewees dat attractief, aanvallend voetbal en uitgaan van je eigen kracht ook op het allerhoogste niveau gekoppeld kan worden aan resultaat. Decennia- lang is geroepen dat een te aanvallen- de speelwijze altijd afgestraft wordt als het er echt om gaat: tijdens een EK, een WK of in een Champions League-finale zou de meer verdedi- gend ingestelde ploeg steeds in het voordeel zijn. Dit Barcelona van Pep

Foto: VI Foto: Images Guardiola heeft aan dit misverstand een einde gemaakt. En hoe!

ren als hoofdtrainer van Barcelona eindstand maar nauwelijks in beeld Ook aan mij is in de dagen na de heeft hij zijn eigen zestienjarige spe- gebracht. Na de veelbelovende eerste voetbalmasterclass van Messi c.s. va- lerscarrière totaal in de schaduw ge- tien minuten moesten de mannen ker de vraag gesteld welke lessen wij zet. Josep Guardiola zal de geschiede- van manager Sir Alex Ferguson en als Nederlandse trainers uit deze his- nis ingaan als een fabuleus trainer. trainer René Meulensteen het initia- torische demonstratie van hoge- Zal zich over twintig jaar nog iemand tief aan Barcelona laten, om het ver- schoolvoetbal kunnen trekken. Moe- de voetballer Guardiola herinneren? volgens geen moment meer terug te ten we bijvoorbeeld iets aanpassen Toch was er vooraf de nodige twijfel krijgen. Het liet één allesoverheersen- aan de wijze waarop wij in ons land over de uitkomst van het duel op de vraag over: bestaat er eigenlijk wel talenten opleiden? Daar heb ik mijn Wembley. Immers, Manchester United een remedie tegen het onnavolgbare twijfels over. De wijze waarop er bin- zou zijn les leren uit de nederlaag in combinatiespel van de grootmeester- nen de jeugdopleiding van Barcelona de finale van 2009 in Rome, en pas- lijke Xavi, de tovenaar Iniesta en de wordt getraind, verschilt nauwelijks sende tegenmaatregelen verzinnen. wervelwind Messi? Ronald Koeman van de trainingsaccenten in Neder- We weten allemaal hoe het afliep: zocht met De Voetbaltrainer mee en land. Sterker nog: ik weet zeker dat Manchester United werd door Barce- kwam tot opmerkelijke uitspraken: we hier soms zelfs verder zijn. Dat lona vernederd. De overmacht van de “Zoals Manchester United nu speel- moet ook wel, want we hebben een Spaanse kampioen was met de 3-1 de? Onmogelijk!” getalsmatige en financiële achter-

4 5 De Voetbaltrainer 178 2011 04-11_Koeman:04-11 08-06-11 14:17 Pagina 6

PROFVOETBAL

stand op clubs als Barcelona, Real Ma- drid, Manchester United, Chelsea of Internazionale. Die clubs hebben de middelen om de beste talenten uit de hele wereld al op jonge leeftijd aan zich te binden. Daar begint het na- tuurlijk altijd en overal mee: met de kwaliteiten van de spelers. Of het nu om jeugd of de al gearriveerde top- spelers gaat. Je wordt altijd beter als je met de allerbeste leeftijdgenoten uit de hele wereld elke dag kunt trai- nen. Ons achterland is veel kleiner, dus moeten we inhoudelijk beter zijn dan de rest, anders haken we vanzelf af. We maken in Nederland ook veel meer trainingsuren met onze jeugd dan bijvoorbeeld in Spanje. Tegen 5 uur ’s middags staan de jeugdspelers daar voor de eerste keer op het trai- ningsveld, terwijl de talenten in ons land dan vaak al een ochtendtraining achter de rug hebben.

Het mooie aan FC Barcelona is dat de club bijna uitsluitend in de directe re- gio scout als het om de jongste talen- ten gaat. Er is wel dankzij oud-speler Samuel Eto’o nog een voetbalschool in Kameroen, maar de meeste jeugd- spelers in de jongste categorieën heb- Messi in duel met Piqué op de training van FC Barcelona. ‘Niemand is belangrijker ben Catalaanse roots. Daar zit ook wel dan de club en het team.’ een deel van de verklaring voor het succes in. In Nederland, maar ook in andere Europese landen, kom je nogal het team. Heb je die neiging wel, dan Guardiola was ooit je teamgenoot bij wat talenten tegen die zichzelf over- kom je vroeg of laat in de problemen. FC Barcelona. Zag je toen al een toe- schatten. Zij vinden hun eigen belan- Dat is bijvoorbeeld het verschil tussen komstige toptrainer in hem? gen groter dan die van het team en de Zlatan Ibrahimovic en David Villa. In Ronald Koeman: “Nee, daar was hij club. Het gaat dan vaak niet om de zijn tijd bij FC Barcelona kwam Zlatan toen nog te jong voor. Wat later in zijn echte toppers, maar om jongens net in de problemen, omdat hij zich on- spelerscarrière werd dat al wat dui- onder dat niveau. In die categorie tref voldoende ondergeschikt kon maken delijker. Hij was een middenvelder en je nogal wat egoïsme aan. Ze kunnen aan de belangen van het team. David geen aanvaller, die zich concentreerde zich soms heel vreemd gedragen. Op Villa was de grote man, de topscorer op die paar individuele acties. ‘Pep’ het veld, buiten het veld, in de om- bij Valencia en het Spaanse elftal dirigeerde in het veld spelers naar de gang met de media. Catalaanse jeugd- voordat hij voor 40 miljoen naar Bar- juiste positie, coachte waar dat nodig spelers hebben van nature een andere celona verkaste. Maar Villa voelt wel was en hield zich ook buiten het veld mentaliteit. Het zit in hun karakter aan wanneer hij, zonder afbreuk te graag met tactische zaken bezig. Hij opgesloten dat ze niet alleen op per- doen aan zijn eigen specifieke kwali- was altijd een aanhanger van de Ne- soonlijk succes uit zijn. Zij waarderen teiten, zich op de vleugels vooral derlandse voetbalstijl en van de Ajax- elkaar, gunnen elkaar het beste en dienstbaar aan zijn team moet opstel- school. Toen hij wat ouder werd, was het onderlinge respect is groot. Een len. Types als Ibrahimovic en ook een hij het verlengstuk van de trainer. Catalaan zal zich ook niet snel be- Ronaldinho zouden nu nooit meer in Wat zijn geheim nu is? (Lachend) Hij langrijker dan het team vinden. Bij dit Barcelona van Guardiola kunnen heeft de beste voetballer in de wereld Barcelona proef je die Catalaanse functioneren. Wie zich boven het in zijn team. Daarnaast kan hij elke waarden overal binnen de club. Nie- team stelt, vliegt eruit. Zo goed ken ik wedstrijd een beroep doen op een uit- mand is belangrijker dan de club en Guardiola wel.” zonderlijke generatie toptalenten uit

www.devoetbaltrainer.nl 04-11_Koeman:04-11 08-06-11 14:18 Pagina 7 Foto: Pro Shots Pro Foto: Coach Pep Guardiola (R), assistent­trainer Tito Vilanova (m) and fitnesscoach Paco Seirullo (L).

ardiola heeft dat de afgelopen jaren Deze toptrainers zijn heel consistent op een dusdanig indrukwekkende in hun gedachten en in hun gedragin- manier gedaan dat het nauwelijks gen. Dat geeft ook aan de spelers voorstelbaar is dat een andere trainer houvast. Waar zit dan bij Oranje een dat had kunnen evenaren, laat staan variatie? Bijvoorbeeld op het midden- verbeteren. In bijna elke wedstrijd veld, waar de trainer kan kiezen voor haalde zijn team een 7 of hoger, nooit Van der Vaart in plaats van Van Bom- een 4. Wie zelf trainer is, weet hoe mel of De Jong. Maar dat zijn nuan- uniek dat is. Ieder team kent per sei- ces, die ontstaan doordat de trainer zoen wel een paar echte offdays. de juiste analyse van de komende Niets lukt op zulke dagen en alleen wedstrijd en de tegenstander heeft met heel wat geluk pik je misschien gemaakt. Zo gebruik je een eventuele een puntje mee. Het lijkt alsof Barce- aanpassing direct in je voordeel, maar lona dit soort wedstrijden nooit speelt nogmaals: het gooit nooit je basisge- en dat is voor een groot deel aan de dachte overhoop. Je kiest nooit voor

Foto: VI Foto: Images trainer te danken. Op een of andere een andere speelwijze, hooguit voor manier zorgt hij ervoor dat zijn spe- een aanpassing op details. de eigen Barcelona-jeugd. Ik heb on- lers, toch echte vedetten die al heel Ik begon met het noemen van de langs een aantal Barcelona-jeugd- wat hebben meegemaakt, elke wed- kwaliteiten van de Barcelona-selectie. teams zien spelen. Daar liepen weer strijd opnieuw honger naar de bal, Dat staat bovenaan. Dit is een unieke enkele goddelijke talenten rond, maar naar succes hebben. Dat straalt van groep spelers. Ze zijn daarbij uiterma- of zij samen het niveau van spelers dat team af.” te professioneel. Ik verwacht bijvoor- als Xavi, Iniesta, Valdes en Busquets beeld ook niet dat de commotie rond- halen, moeten we eerst afwachten. Hoe lukt hem dat? Wat is zijn om de wedstrijden tussen Barcelona Meestal zijn dat golfbewegingen en kracht? Waarin onderscheidt Guar- en Real Madrid gevolgen zal hebben komt er na een topgeneratie een wat diola zich dan van andere trainers? voor de Spaanse nationale ploeg. Ik mindere lichting. Kijk maar naar Ajax Ronald Koeman: “Naast de kwalitei- neem aan dat Vicente Del Bosque, de in het verleden. Vervolgens heeft een ten van je selectie is een belangrijke bondscoach, hier aandacht aan be- club als Barcelona natuurlijk de mid- succesfactor de samenstelling van je steed heeft en met beide kampen de delen om de iets zwakkere posities in staf. Guardiola heeft mensen om zich horloges weer gelijk heeft gezet. De het team door absolute wereldsterren heen verzameld die hij volledig kent eerste resultaten van Spanje na het te herbezetten. Barcelona heeft niet en die hij honderd procent vertrouwt. viertal ‘Classico’s’ (Spanje versloeg de zoveel geld als Real Madrid in de se- Men vult elkaar blindelings aan. Verenigde Staten met 0-4 en Vene- lectie gestoken maar zuinig zijn ze zuela met 0-3, red.) lijken in dat op- ook niet geweest. Als je dat allemaal Wat een enorm belangrijk aspect is, is zicht al een indicatie te geven. Zo zal op een rijtje zet, zou je misschien op de wijze waarop Guardiola aan zijn Spanje samen met Nederland, en het idee kunnen komen dat elke an- eigen visie vasthoudt. Niets kan hem wellicht met Duitsland als gevaarlijke dere trainer net zoveel successen met daarvan afbrengen. Hier zie ik een op- outsider, volgende zomer in Polen dit Barcelona zou hebben behaald. merkelijke overeenkomst met Bert en de Oekraïne bepalen wie de nieu- Dat is natuurlijk niet zo. Ook andere van Marwijk. Ook hij wijkt nooit van we Europese kampioen wordt. trainers zouden met dit spelersmate- zijn visie af. Er is altijd volledige dui- Deze landen steken er huizenhoog riaal prijzen hebben gepakt, maar Gu- delijkheid richting de spelersgroep. bovenuit.”

6 7 De Voetbaltrainer 178 2011 04-11_Koeman:04-11 08-06-11 14:18 Pagina 8

PROFVOETBAL

Focus ten. Natuurlijk gaat Guardiola vooral slissend zijn. Maar Guardiola zoekt Ronald Koeman: “Daarnaast laat Gu- van zijn eigen kracht uit, maar hij zijn tactische oplossingen bijna nooit ardiola niets aan toeval over, maar houdt zeker rekening met de kracht in het aanpassen van zijn basisteam. dan ook helemaal niets. Hij kan zich en vooral ook met de zwakte van de Bij andere topclubs zie je vaak dat ongelooflijk focussen op dat wat be- tegenstander. De een trainer ervoor langrijk is. Dat eist hij ook van zijn oplossingen wor- ‘De snelheid kiest om tijdens de omgeving. Je focust je met alles wat je den meestal op competitieduels hebt op dat waarvoor je door Barcelo- een of twee posi- waarmee de een aantal basis- na wordt betaald. De rest is voor jou ties gevonden. spelers rust te gun- niet belangrijk. Dat eist hij ook van De ene keer aanvallers bij nen in de periodes zichzelf. Dus is zijn focus helemaal speelt een back dat de Champions gericht op zijn team en de tegenstan- net iets verdedi- balverlies League-wedstrijden der. Op het trainingsveld wil hij alles gender dan te- op het programma tot in de kleinste details in zich op gen een andere omschakelen, is staan. Ik heb Guar- kunnen nemen. Daarom laat hij de tegenstander. Of diola gevraagd trainingen vaak aan de andere specia- begint Villa niet onovertroffen’ waarom hij dat bij- listen binnen zijn staf over, die hun aan de linker- na niet doet. Zijn kennis en kunde op dat gebied allang kant maar, zoals tegen Manchester antwoord was dat de automatismen hebben bewezen. Bovendien wordt er United, aan de rechterkant en hij in het spel van Barcelona dan wel heel veel herhaald, steeds weer op speelt dan ook nog eens bewust naar eens aan kracht zouden kunnen in- automatismen getraind in grotere binnen vanwege het zwakke rechter- boeten en dat wil hij hoe dan ook partij- en positiespelen. been van United-verdediger Evra. Zul- voorkomen. Daarom wisselt hij ook Over de tegenstander wil hij alles we- ke details kunnen op dit niveau be- maar heel zuinigjes. Het gaat om her- haling, herhaling, herhaling. Elke trai- ning, elke wedstrijd opnieuw. Dan Josep Guardiola, Trainer lijkt het vanaf de tribune of alles van- Voormalige defensieve middenvelder en oogappel van Johan Cruijff. Keerde in 2007, een jaar zelf gaat, als alles zo simpel wordt na zijn afscheid als actief speler bij Dorados de Sinaloa (Mexico) terug naar FC Barcelona en uitgevoerd. Maar Johan Cruijff, die werd benoemd tot trainer van Barca B, het tweede elftal. Het was het begin van een nu al le- Guardiola zoals bekend heel hoog gendarische loopbaan als trainer, waarmee Guardiola zijn faam als speler ruimschoots over- heeft zitten (en wederzijds), zei het al: stijgt. Won in drie jaar acht hoofdprijzen. ‘Simpel voetbal is het moeilijkste’. Dat klopt, zeker in de ultieme uitvoe- Francesc ‘Tito’ Vilanova, Assistent-trainer ring van FC Barcelona.” Vilanova had een spelersloopbaan die hem langs een groot aantal clubs voerde, meestal in de Segunda Division. In 2007 verruilde hij zijn baan als Technisch Directeur van Terrassa FC voor Omschakeling een job als assistent van Guardiola bij Barca B. Toen Guardiola een jaar later de stap naar het Tot nu hadden we het voornamelijk eerste elftal maakte, volgde Vilanova hem. over het spel van Barcelona bij balbe- zit, maar ook als de ploeg de bal ver- Carles Busquets, Keeperstrainer liest, houdt ze er een opmerkelijke De vader van middenvelder Sergio stond zélf allerminst als een betrouwbare doelman te boek. speelwijze op na. Desalniettemin benoemde de club hem in de zomer van 2010 tot keeperstrainer. Wie het op- Ronald Koeman: “Wat zeker ook fors treden van Victor Valdes in het laatste jaar beschouwt, kan niet anders dan concluderen dat de aan het succes van FC Barcelona bij- trainer Busquets wel uitstekende kwaliteiten heeft. draagt, is de wijze waarop Guardiola zijn team bij balverlies laat voetbal- Manuel Estiarte, Directeur Externe Relaties len. Iedereen roemt het spel van FC Estiarte wordt beschouwd als een van de beste waterpolospelers aller tijden. Hij speelde 578 Barcelona vanwege het spel bij balbe- interlands voor Spanje, won Olympisch goud in 1996 (Atlanta) en was vijfmaal topscorer tij- zit. Maar de basis daarvoor wordt ge- dens Olympische Spelen. In 2008 trad Estiarte toe tot het bestuur van FC Barcelona. Daar legd door de fantastische omschake- houdt hij zijn goede vriend Guardiola uit de wind. Dat kan variëren van het bestellen van een ling als de tegenstander in balbezit vliegticket tot het regelen van een loodgieter als de dakgoot in huize Guardiola lekt. De trainer komt. FC Barcelona is meestal de aan- heeft er geen omkijken naar. Hij kan zich uitsluitend op voetbal concentreren. vallende ploeg en verliest de bal daar- om, als dat al gebeurt, op de helft van Lorenzo Buenaventura, Paco Seirullo, Aureli Altimira en Francesc Cos, Fitnesscoaches de tegenpartij. De kracht ligt dan in de directe reactie van de aanvallers Domenec Torrent, Carles Planchart en Jordi Roura, Scouting en wedstrijdanalyses van FC Barcelona. Je zou dat eens in beeld moeten brengen. De snelheid

www.devoetbaltrainer.nl 04-11_Koeman:04-11 08-06-11 14:18 Pagina 9

ken en het juiste moment om weer druk te zetten kunnen afwachten. Er wordt tegenwoordig zoveel met video- analyses gewerkt. Breng dat maar eens in beeld voor je elftal. Het ver- schil met Manchester United was ook op dit gebied zo groot!”

Dan zijn we meteen bij de finale aan- geland. Hoe kon het verschil ooit zo groot worden? Ronald Koeman: “Een dag voor de fi- nale sprak ik in Londen met René Meulensteen. Hij gaf toen aan dat Manchester United in de finale Barce-

Foto: Pro Shots Pro Foto: lona anders wilde bestrijden dan Real ‘De oplossingen worden meestal op een of twee posities gevonden. In de finale Madrid in de halve finale had gedaan. speelde David Villa bijvoorbeeld geregeld vanaf rechts.’ Niet vanuit een verdedigende stelling opereren en gokken op een snelle waarmee de aanvallers van FC Barce- tegenpartij meteen onder druk gezet, counter met Rooney in de hoofdrol, lona bij balverlies meteen verdedi- daarachter sluiten de middenvelders maar juist vroeg druk zetten. Dat was gend denken. Dat is onovertroffen op van Barcelona bij en daar weer achter het strijdplan. Daar valt zeker iets dit niveau. Pedro loopt vervolgens bij de verdedigers. Het gevolg: de tegen- voor te zeggen. Maar in mijn ogen be- het druk zetten de longen uit zijn lijf, partij heeft balverlies of kan niet an- gint het allemaal met een goede ba- Villa verzaakt aan zijn kant ook niet ders dan terugspelen op de keeper. sisorganisatie en die ontbrak volgens en Messi doet meteen mee. Steeds Barcelona staat dan vanzelf al zo ge- mij die avond bij Manchester United. wordt de balbezittende speler van de groepeerd dat ze als blok kunnen zak- Wil je enige kans hebben tegen een

Valdes Valdes

Piqué Mascherano Abidal Mascherano Piqué Abidal Rooney Alves Rooney Hernandez Alves

Valencia Hernandez/ Park Park Busquets Busquets Valencia

Scholes Xavi Xavi Iniesta Iniesta Giggs Giggs Messi Carrick Pedro Carrick Messi Villa Villa Pedro Fabio Vidic Fabio Evra Evra Vidic Ferdinand Ferdinand

Van der Sar Van der Sar

Veldbezetting FC Barcelona – Manchester United (2011). Veldbezetting FC Barcelona – Manchester United (2011) zoals Ronald vindt dat die had moeten zijn.

8 9 De Voetbaltrainer 178 2011 04-11_Koeman:04-11 08-06-11 14:18 Pagina 10

PROFVOETBAL

Naar mijn mening moet je tegen Bar- celona absoluut met drie echte mid- denvelders spelen. Dat betekent dus: keuzes maken. In dit geval had ik of- wel Javier Hernandez buiten de op- stelling gelaten, ofwel ik had hem vanaf een zijkant laten spelen. Het mag misschien wat gedateerd klinken, maar echt koppeltjes maken op het middenveld zorgt ervoor dat je het Barcelona in ieder geval veel moeilij- ker maakt. Of je wint, is dan nog de vraag maar ik weet zeker dat ze niet de vrijheid van spelen hebben zoals ze nu hadden. Nu hebben ze, door slim tussen de linies te spelen, steeds drie tot vijf meter ruimte. Voldoende voor

Foto: Pro Shots Pro Foto: spelers met deze kwaliteiten om tel- Ronald Koeman zou tegen Barcelona spelen met ouderwetse koppeltjes op het middenveld. kens de volgende man te kunnen vin- den. Dan spelen ze je zoek. team als Barcelona, dan gelden er in hebben hun problemen niet kunnen mijn ogen enkele tactische basisvoor- oplossen.” Daarnaast werd door Barcelona steeds waarden: de extra man op het middenveld ge- 1. Je moet in elk geval met drie mid- Waar koos Manchester United voor? creëerd doordat Messi zich liet inzak- denvelders spelen, die zich hele- Ronald Koeman: “In het begin van de ken. Zelfs als Rooney op het midden- maal vast moeten bijten in de drie wedstrijd dekte Rooney fanatiek door veld kwam en Busquets voor zijn re- middenvelders van Barcelona. Maak op Javier Mascherano, naast Pique de kening nam, kwam Manchester Uni- maar ouderwetse ‘koppeltjes’. Dat tweede centrale verdediger van Barce- ted met alleen Giggs en Carrick nog moeten dus de juiste types zijn, die lona. Hernandez sloot de weg naar Pi- een man tekort tegen Xavi, Inies-ta en zich helemaal op de directe tegen- que af. Die werd de inzakkende stander kunnen richten bij balver- blijkbaar als de Messi; onbegonnen lies. Misschien was ik dan bij Man- beste opbouwer ‘Ook al is werk dus tegen dit chester United uitgekomen op een beschouwd en fenomenale drie- middenveld met Carrick, Giggs en mocht de bal het ouderwets: tal. Dan moet een Scholes op Xavi, Busquets en niet krijgen. Je centrale verdediger Iniesta. zag dat Barcelo- koppeltjes maken sterk doordekken. 2. Vervolgens moet je het lef hebben na hierdoor toch In het begin zag je om een van de twee centrale verde- in de problemen op het dat Vidic ook wel digers door te laten dekken op Mes- kwam. Ze had- doen, maar als si. Je moet dus echt een man aan den in die eerste middenveld’ Messi aangespeeld Messi opofferen. Dat moet in mijn tien minuten werd en kaatste, ogen niet de basistaak van de cen- moeite om de bal in het bezit te hou- dan sprintte Vidic gaandeweg steeds trale middenvelder zijn. Koppel die den. Heel merkwaardig was het om te vaker direct terug naar zijn verdedi- maar aan een van de drie midden- zien dat na die succesvolle eerste mi- ging. Waarschijnlijk was hij bang voor velders van Barcelona. nuten het leek alsof Rooney vanuit de steekpass richting een naar binnen 3. De linies moeten heel kort op el- Busquets ging spelen. Hij zakte dus komende Villa of Pedro. Het gevolg kaar spelen. Maak de ruimtes zo als het ware een linie. Op zich begreep echter was wel dat Messi dan moe- klein mogelijk, want de spelbepa- ik die keuze positioneel wel, want in- derziel alleen kwam te staan. In deze lende spelers bij FC Barcelona zijn dien er niet consequent werd doorge- finale kon hij acht keer aannemen, zó slim in het tussen de linies spe- dekt, kwam Manchester United hier draaien en aan een actie beginnen. len. structureel een middenvelder tekort. Op dit niveau vind ik dat een onbe- Echter, de keuze om deze rol door grijpelijke keuze! En na rust kwam er Het moge duidelijk zijn dat Manches- Rooney te laten spelen, vond ik erg van dat doordekken al helemaal niets ter United voor een andere strategie vreemd. Hij is dat immers niet ge- meer terecht, met onder meer het koos. Achteraf kan vastgesteld wor- wend en zal die opdracht nooit gedis- tweede doelpunt als tastbaar bewijs den dat dit niet goed uitpakte. Ze ciplineerd kunnen uitvoeren. dat dit een slechte aanpak was.”

www.devoetbaltrainer.nl 04-11_Koeman:04-11 08-06-11 14:18 Pagina 11

Uiteraard denk ik dan aan een club die ook Europese ambities heeft of aan een job als bondscoach. Ik merk aan mezelf dat ik dat graag weer zou willen. In beginsel ben ik daarbij niet geïnteresseerd in een functie als as- sistent, maar – hoewel ik er nooit over heb nagedacht en er ook absoluut geen lijntje ligt – zou ik me dat bij dit Barcelona weer wel kunnen voorstel- len. Bij zo’n ploeg betrokken zijn, is voor iedereen een uitdaging.

Je kunt het je nu bijna niet voorstellen, maar de suprematie van dit Barcelona is natuurlijk eindig. Ooit moet de do- minantie van Barcelona ophouden maar zoals iedere voetballiefhebber hoop ik dat het nog jaren duurt!”

Samenvatting: • Volgens Ronald Koeman wijken

Foto: Pro Shots Pro Foto: Nederlandse trainingsmethodes Messi stond in de Champions League finale geregeld helemaal vrij. bij de jeugd nauwelijks af van de Spaanse. • Josep Guardiola houdt compro- Positiespel beeld niet voorstellen dat Guardiola misloos aan zijn eigen visie Is het beroemde positiespel van dit nog vijf jaar volhoudt. Hij is er zo vast en is daardoor altijd dui- FC Barcelona gebaseerd op trainen of intensief mee bezig, dat is bijna niet delijk naar zijn spelers. intuïtie? gezond meer. • Het gedrag bij balverlies van de Ronald Koeman: “Hoofdzakelijk op Als je dan toch gaat kijken waar die aanvallers is een onderbelicht basis van intuïtie. Dat kenmerkt echte paar procent verbetering nog mogelijk aspect dat voorafgaat aan het topspelers. Altijd aanvoelen wat de is, dan kom je bij de alternatieven balbezit waarmee Barcelona be- juiste richting is om weg te draaien, voor de basisspelers. Zeker heeft Bar- faamd is geworden. bijvoorbeeld. In een fractie van een celona nu al een bank om jaloers op • Om meer kans te maken tegen seconde elke keer weer je medespeler te zijn, maar op sommige posities zou FC Barcelona moet je evenveel op het juiste been en met de juiste de selectie nog iets dieper kunnen middenvelders opstellen als zij snelheid aanspelen. Of Xavi die heel zijn. Denk bijvoorbeeld aan de wed- en koppeltjes vormen. bewust wegblijft of wegloopt als Inies- strijden dat Carles Puyol linksback • Het samenspel van Barcelona ta vrij staat. Natuurlijk ontwikkel je kwam te spelen. Ben je dán de tegen- ontstaat volgens Koeman gro- dat gevoel nog meer door heel veel stander, dan wil je natuurlijk alleen tendeels op basis van intuïtie, samen met elkaar te trainen, maar maar dat hij aan de bal komt, aan de waarbij het onderlinge begrip het is geen aangeleerd gedrag. Dat zit linkerkant en stijf rechtsbenig. Daar wordt gestimuleerd door binnen in je. En wat er niet inzit, kun stokt dan voor een deel toch de op- training. je er ook niet uithalen, hoeveel trai- bouw. Verder zou je je kunnen voor- ningsuren je ook bereid bent om stellen dat er nog iemand wordt aan- daarin te investeren. getrokken voor de buitenkant, als al- Dit Barcelona benadert de perfectie. ternatief voor Villa of Pedro. Al moet Op iedere positie is topklasse aanwe- je vaststellen dat er met Afellay al zig, van de doelman tot aan de links- weer een speler is die deze posities buiten. Eigenlijk zijn zij zelf hun op een geheel eigen manier, maar wel grootste gevaar: immers, het is een heel succesvol invult. enorme klus om ook nu nog weer ge- focust en gemotiveerd te blijven. Je Het is enige keren in de pers geko- moet dat iedere keer maar weer op men dat ik zelf weer een mooie op-

kunnen brengen. Ik kan me bijvoor- dracht als trainer zou ambiëren. Shots Pro Foto:

10 11 De Voetbaltrainer 178 2011 12-15_Congres:12-15 08-06-11 15:42 Pagina 12

TRAINERSCONGRES Tekst: Ruud Doevendans en Tjeu Seeverens

Het achtste Nationale Trainerscongres ‘Let op manier van coaching tijdens demon- stratietraining’

Op de historische voetbaldag dat Barcelona op het allerhoog­ uitverkiezing vooral te danken heeft aan de aanwezigheid van veel trai- ste niveau de stelling van Johan Cruijff ‘het moeilijkste wat er ners uit zijn regio. Van Stippent denkt daar anders over. “Ik heb dit jaar juist is, is simpel voetballen’ van een nog niet eerder vertoonde veel minder trainers uit ons gebied op dit congres gezien. Hoe dat komt? Ik schoonheid voorzag en Edwin van der Sar bij zijn afscheid aan­ denk dat een fors aantal er toch voor gekozen heeft om langs de lijn te kondigde ooit jeugdtrainer in Nederland te willen worden, staan bij de bekerfinale van Regio Oost tussen de Groesbeekse topklas- vond in Tilburg het achtste Nationale Trainerscongres plaats. sers Achilles ’29 en De Treffers. Dat is zo’n beladen duel! Nee, Peter heeft Ook deze keer georganiseerd door de CBV, de VVON, de die Award te danken aan zijn, ook landelijk erkende kwaliteiten als KNVB en dit vakblad. Een terugblik. amateurtrainer.”

Geen intensiteit Een bescheiden file bij afrit Tilburg- Regio Oost Van Stippent wil best terugblikken op Zuid voorspelt al vroeg in de ochtend Iemand die heel aardig aan dat profiel deze editie. “De jeugdopleiding van van 28 mei dat weer heel wat trainers voldoet, is Jack van Stippent. Hij is as- Feyenoord presteert op dit moment uit Nederland en België aan het einde sistent-trainer bij de kersverse eerste- natuurlijk uitzonderlijk goed. Niet van deze dag 4 studiepunten, nieuwe klasser v.v. Alverna (Zondag Oost), de voor niets heeft hoofd opleiding Stan- vakkennis en onderlinge contacten club die vier jaar geleden nog in de rijker zullen zijn. Onder hen liefst 350 vierde klasse uitkwam. Het is voor trainers die het congres voor de eer- hem de vijfde keer dat hij het congres ste keer bezoeken. Het profiel van de bezoekt. “Ik kijk er elk jaar naar uit. gemiddelde bezoeker van dit grootste De organisatie staat als een huis en voetbalcongres in Nederland: een vooral de contacten met mijn colle- trainer die in het bezit is van een TC ga’s ervaar ik als waardevol.” Zijn col- 2-diploma en een club in de hoogste lega Peter Wesselink, ook uit Oost, regionen van het amateurvoetbal heeft dan al zijn Rinus Michels Award traint. op zak. Hij stelt na afloop dat hij deze

www.devoetbaltrainer.nl 12-15_Congres:12-15 08-06-11 15:42 Pagina 13

Wiel Coerver De afgelopen jaren bezocht Wiel Coerver elk jaar trouw het trainerscongres in Tilburg. Altijd had hij een tas bij zich vol met nieuwe oefenstof, die voor- al niemand mocht zien maar waarvan hij zeker wist dat die vormen de voetbalwereld op z’n kop zouden zetten. Behoorlijk geëmotioneerd nam hij in 2008 in het Willem II-stadion de Oeuvre-prijs voor al zijn verdiensten voor de voetbalwereld in ontvangst. Een moment om nooit te vergeten: de profeet, die uiteindelijk toch in eigen land werd geëerd. Nog indrukwekkender dan die minuut stilte drie jaar later op exact dezelfde plek waar Wiel die Rinus Michels Award kreeg uitgereikt. Genoemd naar die andere toptrainer, die het overigens vol- gens Wiel ook allemaal verkeerd zag…

dat voor een club die naar de Jupiler League is gedegradeerd. Ook de opzet is anders. In België vormen meestal de workshops het hoofdprogramma, is zo’n congres minder praktijkge- richt. Maar als Belgen zouden we in

Foto’s: Pro Shots Pro Foto’s: een wéék zeker in staat zijn om een volwassen vervanger te vinden voor ley Brard voor het tweede opeenvol- zijn vormen, waardoor het voor hen een trainer uit het betaald voetbal, die gende jaar de Rinus Michels Award wat minder interessant werd. zich voor een demonstratie afmeldt. gekregen voor de beste jeugdoplei- Voor de eerste keer spraken de work- Het was toch de ‘hoofdact’, zeker ge- ding in het betaald voetbal. Maar de shops mij meer aan dan wat ik op het zien de opmerkelijke prestaties van demonstratie van de Feyenoord Acade- veld zag. Ik heb veel opgestoken van John van den Brom met ADO Den my viel me, eerlijk gezegd, wat tegen. de ervaringen in de Topklasse, die Haag. Het alternatief in de vorm van Ik miste vooral intensiteit in zowel de Niek Oosterlee van Rijnsburgse boys de paneldiscussie was wel aardig, uitvoering als de coaching. We zitten en Cor ten Bosch van AFC met ons maar niet meer dan dat.” natuurlijk aan het einde van het sei- deelden. Het hoogtepunt van de dag zoen, maar toch… Ook de coachings- vond ik dat deel van de workshops Geen Van den Brom momenten vond ik wat eenzijdig ge- waarin mental coach Marco Hooger- Met die afwezigheid van John van den richt op de handelingssnelheid. land zijn visie op talentontwikkeling Brom zat de organisatie ook behoor- gaf. Heel bijzonder, zowel qua inhoud lijk in haar maag. Het is eigenlijk een Heel wat enthousiaster ben ik over de als manier van presenteren.” Reden jaarlijks terugkerend probleem en dat demonstratie van PSV-keeperstrainer genoeg om hier in een volgende editie heeft alles te maken met het tijdstip Edwin Susebeek. Ik train zelf ook van De Voetbaltrainer nog eens op te- én de status van het congres. Het Na- keepers en was aangenaam verrast rug te komen. tionale Trainerscongres vindt altijd over hoe goed Susebeek het 1:1-duel aan het einde van het seizoen plaats. heeft uitgewerkt. Overigens neem ik Tot precies dezelfde conclusie komt Meestal zijn dan de play-offs nog be- deze demonstratie in de praktijk niet Dieter De Catte uit het Belgische Za- zig en juist die teams worden ge- klakkeloos over. Voor mijn gevoel be- ventem, die al op zeer jeugdige leef- traind door coaches die, vanwege hun trok Susebeek te veel veldspelers bij tijd op de Heizelschool slaagde voor succes, uitermate interessant zijn zijn UEFA A-diploma en van wie de voor een demonstratie. Dat geldt ook Belgische trainerswereld nog heel wat voor de topcoaches met een titel of verwacht. “Het hoogtepunt? Hooger- een andere prijs op zak. Maar zij ver- land! Hoef ik niet lang over na te den- trekken na een slopend seizoen ken. Ik neem voor de eerste keer deel meestal meteen naar hun vakantiebe- aan dit congres en het is me goed be- stemming en zijn daardoor niet be- vallen. De organisatie verdient louter schikbaar. complimenten. Het verschil met Bel- Met John van den Brom was vooraf de gië? Allereerst de accommodatie, die optie doorgenomen dat ADO Den is voor Belgische begrippen uniek. En Haag mogelijk een dag later de beslis-

12 13 De Voetbaltrainer 178 2011 12-15_Congres:12-15 08-06-11 15:42 Pagina 14

TRAINERSCONGRES

sende wedstrijd voor een Europees lers waren op vakantie en als techni- ticket zou moeten spelen, maar vol- sche staf zagen we het niet zitten om gens de succesvolle ADO-coach vorm- met een ander team een demonstra- de dat geen probleem mits hij dan de tie te geven. Gezien de status van dit demonstratie met een ander team congres en die vele honderden, kriti- zou kunnen geven. De praktijk zat sche collega’s op de tribune moet zo’n iets anders in elkaar. CBV-voorzitter demonstratie van een zeer hoog ni- Leo Beenhakker gaf in zijn openings- veau zijn. Dat lukt je niet met een speech aan daar toch begrip voor te mindere of onbekende groep.” hebben. Er is nog geprobeerd om on- der andere Harm van Veldhoven als Wel trainersforum vervanger te strikken, omdat hij als Daar sta je dan, als organisator van lands Trainerscongres is doorgaans genomineerde voor de Rinus Michels het Nederlands Trainerscongres 2011, meer geïnteresseerd in het ‘daadje’ Award toch al aanwezig zou zijn. zonder je hoofdgast die te elfder ure dan in het ‘praatje’. Met die weten- Maar de trainer van Roda JC gaf ter heeft afgezegd. John van den Brom schap in het achterhoofd probeerden plekke precies aan waarom het niet verkoos het vroegtijdig met zijn ploeg Preud’homme, Van Veldhoven, Bosz zo makkelijk is om trainers uit het be- afreizen naar Groningen boven de de- en Koeman er het beste van te ma- taald voetbal voor een demonstratie monstratietraining die hij had toege- ken. Zij deden dit aan de hand van in Tilburg vast te leggen. “Al mijn spe- zegd. De oplossing werd gevonden in vier hun door Toine van Peperstraten een forumdiscussie. Onder leiding voorgelegde stellingen. van presentator Toine van Peperstra- Stelling 1 ten spraken Erwin Koeman, Peter Meer accenten Nederland is wereldwijd het beste oplei­ Bosz, Harm van Veldhoven en Michel Ook uit het betaald voetbal komen dingsland voor spelers en coaches. Preud’homme over uiteenlopende steeds meer trainers naar dit congres. Erwin Koeman: “Wij mogen zeker heel trots zijn op voetbalkwesties. Dit jaar signaleren we bijvoorbeeld onze opleidingsstructuur, maar wij zijn daarom Voor degene die gekomen was om de Huub Stevens, Erik ten Hag, Leo Been- nog niet de beste. Maar als je, als klein land, twee- aanpak van John van den Brom te hakker, Harm van Veldhoven, Andries de van de wereld kunt worden dan zegt dat toch aanschouwen – en dat gold voor me- Ulderink, Michel Preud’homme (als wel iets. Onze trainers zijn daarbij avontuurlijk in- nigeen – was het afhaken van de trai- een van de eersten aanwezig!), John gesteld, zijn tactisch goed onderleg, kunnen zich ner van ADO Den Haag natuurlijk een Feskens en Maarten Arts. Na de de- aanpassen en spreken hun talen. We kunnen over- grote teleurstelling. Dat dit hiaat monstraties op het veld wil Erik ten al in de wereld terecht.” nooit helemaal kon worden opgevuld Hag best iets zeggen over wat hij Peter Bosz: “Als technisch directeur ben ik in diver- door het forum met vier gerenom- heeft gezien. “De wedstrijdvorm bij de se landen geweest en dan zie je dat daar soms heel meerde trainers, was geen verrassing. demonstratie van de Feyenoord Aca- andere, maar toch heel goede en interessante din- Immers, de bezoeker van het Neder- demy zag er organisatorisch uitste- gen worden gedaan. In Zuid-Amerika bijvoorbeeld hebben ze een totaal eigen, maar ook heel succes- volle wijze van opleiden. Als ik het vergelijk, doen Stelling 2 wij het echter heel goed. Zeker ook als het gaat om De 6+5 regel zou een zegen zijn voor het Nederlandse voetbal. de opleiding van trainers en coaches. We denken er Peter Bosz: “Het zou prachtig zijn, maar juridisch niet haalbaar helaas. Als we continu over na, we verbeteren onszelf nog steeds. nu eens beginnen met het schrappen van de idiote regel, dat iemand van Dat is prima.” buiten de Europese Gemeenschap 150% van het gemiddelde eredivisiesalaris Harm van Veldhoven: “In België kijkt men met een moet verdienen. Dat is een belachelijke regel, want het zorgt ervoor dat clubs jaloerse blik naar het opleidingsniveau in Neder- onverantwoorde salarissen moeten betalen.” land. Neem nou dit Trainerscongres. Het straalt uit Harm van Veldhoven: “Het is maar de vraag of het wel zo goed zou zijn voor dat men in Nederland steeds weer op zoek is naar het Nederlandse voetbal als er minder buitenlandse spelers zouden binnen- nieuwe wegen en nieuwe methodes. In Nederland komen. Het gaat allemaal om kwaliteit. Uiteraard moet je een knappe psy- is men zeer vooruitstrevend. Dat maakt Nederland choloog zijn om met al die nationaliteiten goed te kunnen omgaan, maar ik sterk.” kan je melden dat dat evengoed geldt als je uitsluitend Nederlanders in je Michel Preud’homme: “Nederland doet het zeker groep hebt!” heel goed. Maar de beste? Kijk eens naar Italië. De Erwin Koeman: “Dat klopt, en zeker niet alleen in het betaalde voetbal. Ik opleidingsfilosofie daar is niet met die van Neder- speel zelf al tien jaar in Eindhoven in een amateurteam. Zelfs daar denkt bij- land te vergelijken, toch doet men ook daar goed na iedereen dat hij de beste is. Als ze een keer reserve staan, mag je al blij werk. Het is heel moeilijk om te zeggen welke ma- zijn als ze niet direct opstappen. Het is niet eenvoudig om daar als trainer nier van opleiden beter is.” goed mee om te gaan.”

www.devoetbaltrainer.nl 12-15_Congres:12-15 08-06-11 15:42 Pagina 15

Stelling 3 De rol van de keeper in voetbal wordt steeds belangrijker. Michel Preud’homme, lachend: “Nee, vroeger was de rol van de keeper veel belangrijker… In het verleden was de keeper veel minder belangrijk in de op- bouw van de ploeg. Een keeper die nu niet goed is met zijn voeten, is een enorm handicap voor het team. Het vak is daarom veelzijdiger geworden en ook lastiger.” Peter Bosz: “Keepers zijn inderdaad veelzijdiger geworden. Ze kunnen tegen- woordig zelfs trainer worden!” Harm van Veldhoven: “Dat keepers nu veel meer moeten kunnen, heeft er ook wel toe geleid dat er steeds meer specialisatie binnen de trainersstaf is gekomen. Je kunt niet meer zo maar iemand je keeper laten trainen. Daar moet je wel echt verstand van hebben.” Peter Bosz: “Ik heb dat vooral gemerkt in mijn eerste periode als trainer van Heracles. Om Martin Pieckenhagen te trainen heb ik toen Frans Hoek inge- schakeld. Daarvan heb ik geleerd dat je een keeper niet uitsluitend buiten de groep moet trainen, maar juist dat je keeperstraining ook moet integreren mijn collega, wanneer grijpt hij in, binnen je groepstraining.” wanneer zegt hij bewust niets, welke Erwin Koeman: “Guus Hiddink was daarin zijn tijd ver vooruit. Ik heb een accenten legt hij in z’n coaching, wat aantal jaren onder hem gefunctioneerd en hij zorgde er altijd voor dat hij zou ik anders zeggen? Daarbij reali- veel gespecialiseerde trainers rond zich verzamelde. Iedereen werd op zijn seer ik me heel goed dat tijdens zo’n sterke punten benut. Dat is de grote kracht van Guus Hiddink.” congres zo’n microfoontje wat rem- mend werkt en dat wat de coach zegt, misschien toch wel iets afwijkt van kend uit. Als de doelstelling was om Rol collega zijn dagelijkse manier van coachen. de handelingssnelheid en het vroeg Erwin Koeman zit anders dan veel drukzetten in deze oefenvorm te be- collega’s op de tribune: “Ik kom niet Tijdens het WK voor clubteams heb ik nadrukken, dan kwam dat er door de voor de oefenvormen naar zo’n trai- in december verschillende trainingen coaching en de gebruikte afmetingen nerscongres. Je kunt namelijk niet van internationale topclubs bezocht. zeker goed uit. Ik wil er alleen op wij- verwachten dat je iets nieuws zult Bij Inter Milan zag je heel wat ele- zen dat deze vorm, zeker als je met zien. Onze manier van opleiden is al menten terug van de wijze waarop in de afmetingen sleutelt, zich uitste- sinds jaren op ons land wordt kend leent om teamtactisch en dus in dezelfde ma- getraind. Veel de coaching méér accenten te leggen. nier gestructu- ‘Ooit wint een aandacht voor Bij een jeugdopleiding vind ik het be- reerd. Daarin een goed posi- langrijk dat je spelers vooral voortdu- onderscheiden Nederlandse club tiespel en ge- rend in situaties brengt waarin ze we ons echt richte coaching. keuzes moeten maken. In deze uit- van het bui- weer de Maar ik heb ook voering lag het accent wel heel erg op tenland, daar gezien hoe één één technisch onderdeel, de hande- ligt onze Champions League’ dag voor de lingssnelheid. Daar is natuurlijk hele- kracht. Waarin kwartfinale de maal niets mis mee als dat ook je be- ik tijdens zo’n trainer van de doeling is, bijvoorbeeld omdat je daar congres vooral ben geïnteresseerd, is Mexicaanse deelnemer opeens ge- als jeugdopleiding voortdurend aan- de manier van coaching door de trai- woon met een partijvorm ging mee- dacht aan wilt besteden.” ners die op het veld staan. Wat zegt doen. Vervolgens vond ook de keeper het wel een aardig idee om als veld- speler verder te gaan. Dat zou hier Stelling 4 natuurlijk ondenkbaar zijn. Vergelijk Er is nul procent kans dat een Nederlandse club ooit nog de dat eens met de fantastische opbouw Champions League­finale wint. van de tweede demonstratie door Peter Bosz: “Geen twijfel, dat gaat zeker een keer weer gebeuren. Wij zijn al- keeperstrainer Edwin Susebeek. Elke tijd een land geweest dat voorop heeft gelopen. Zowel technisch en tactisch volgende stap was zo doordacht! Daar alsook qua randvoorwaarden hebben wij altijd de toon gezet. We hebben ze- geniet ik dan van op de tribune. Dus ker een aantal slagen gemist de afgelopen jaren en we hebben een probleem: ook bij hem niet vanwege de gekozen de goede jonge spelers worden al vroegtijdig door kapitaalkrachtige buiten- vormen, maar van de professionele landse clubs weggehaald. Maar we moeten daar creatief mee omgaan en als manier waarop mijn collega daar op ons dat lukt, dan gaan we absoluut terugkomen.” het veld bezig is. Dat zijn mijn leermo- menten.”

14 15 De Voetbaltrainer 178 2011 16-17_Awards:16-17 08-06-11 15:41 Pagina 16

TRAINERSCONGRES Tekst: Qasim Hakim en Tjeu Seeverens

Rinus Michels Awards Feyenoord Academy weer beste jeugdopleiding

Sinds 2004 worden tijdens het Natio- met een team gewerkt moet hebben. naal trainerscongres ook jaarlijks de Hoe groot ons respect ook is voor wat Rinus Michels Awards, een initiatief Frank de Boer in zo’n korte tijd bij van De Voetbaltrainer, uitgereikt aan Ajax heeft neergezet, hij voldoet niet de beste trainers en jeugdopleidingen aan dat criterium. Daar zijn we toch in Nederland. Vijf keer eerder werd heel strikt in, omdat ze ooit zeer zorg- ook een Oeuvre-prijs uitgereikt (Kees vuldig door met name Rinus Michels Rijvers, Piet de Visser, Wiel Coerver, zijn geformuleerd. Om dezelfde reden Foppe de Haan en Leo Beenhakker), reiken we ook voor de derde keer maar net als in 2006 en 2007 vond de geen Oeuvre-prijs uit, terwijl je ook vakjury dat dit seizoen daarvoor nie- daar best nog namen voor zou kun- monitoren sterk en schrijven per- mand in aanmerking kwam. nen invullen.” soonlijke plannen voor de spelers. Er lopen veel specialisten bij Feyenoord. Volgens de 38 hoofdtrainers in het be- Michel Preud’homme De situatie rondom ons eerste elftal taald voetbal is Michel Preud’homme Michel Preud’- maakt van de nood een deugd. De de beste trainer van het afgelopen homme was er spelers krijgen bij Feyenoord nu veel seizoen. Met deze uitverkiezing is niet minder blij sneller een kans. We leveren erg veel voor de tweede opeenvolgende keer om. “In het begin spelers aan de nationale jeugdselec- de buitenlandse trainer van FC Twen- zal er best scep- ties. Ik hoop dat de club dit beleid te tot Coach van het Jaar uitgeroepen. tisch op mijn doorzet. En dan moet je nog eens be- Vorig seizoen kreeg Steve McClaren aanstelling zijn denken hoeveel spelers er al op heel namelijk die eretitel. Ook werden er gereageerd. Een jonge leeftijd naar het buitenland zijn Rinus Michels Awards uitgereikt aan Belgische trainer gegaan.” Peter Wesselink van SVZW (beste voor de Nederlandse kampioen en Op de prachtige website van de Feye- amateurtrainer), de jeugdopleiding dan ook nog een ex-keeper… Maar als noord Academy geeft Brard de volgen- van Feyenoord/Excelsior (beste jeugd- technische staf zijn we ijzersterk ge- de toelichting op het juryrapport dat opleiding betaald voetbal) en een sti- bleken en hebben we de opnieuw na hij bij de Rinus Michels Award kreeg: muleringsprijs was er voor amateur- een loodzwaar seizoen, zeker ook Eu- club sv Ouderkerk vanwege het uit- ropees, het maximale uit deze groep 1. De Feyenoord Academy heeft een stekende jeugdbeleid. kunnen halen. En net als mijn voor- grote doorstroom van jeugdspelers Voor de eerste keer ontstond er in de gangers ben ik vooral trots dat de rest naar het eerste elftal en naar het be- landelijke media nogal wat tumult van de staf en ik deze Rinus Michels taald voetbal in zijn algemeenheid. over het feit dat Frank de Boer als Award te danken hebben aan de “We hebben momenteel acht, negen trainer van de landskampioen zelfs stemmen van onze collega’s. Dat spelers in het eerste van Feyenoord niet genomineerd was. Na een kri- maakt het allemaal nog waardevoller.” uit de eigen Academy. Onder hen tisch artikel in De Telegraaf brak daar- zelfs nog vier A’tjes. Ook bij Excelsior over vooral op internet een soms felle Feyenoord-jeugd lopen zo’n zes, zeven jongens in het discussie los. De jury geeft de volgen- Ook de altijd evenwichtige Stanley eerste die we zelf hebben opgeleid. de toelichting op haar besluit: “Samen Brard reageerde zichtbaar trots nadat Een mooie oogst.” met Rinus Michels hebben we ooit de Feyenoord Academy voor de twee- heel precies vastgelegd aan welke cri- de keer op rij tot beste jeugdopleiding 2. De Feyenoord Academy levert in teria een genomineerde moet vol- werd uitgeroepen. “Wij zijn bij Feye- het seizoen 2010-2011 een groot aan- doen. Eén van die criteria is dat een noord enorm blij met de prijs. Ik denk tal spelers aan de nationale jeugdelf- trainer minstens een heel seizoen dat wij ons echt onderscheiden. Wij tallen.

www.devoetbaltrainer.nl 16-17_Awards:16-17 08-06-11 15:41 Pagina 17

“Super, als je ziet dat we overall hofle- naar de praktijk. Als we dit plan met ten en rationeel verancier zijn van de nationale jeugd- de competenties kunnen bewerkstel- te denken. Je teams. En in onze ogen zit er nog al- ligen, kunnen we een grote stap ma- moet altijd in tijd rek in. Wij hebben namelijk ook ken. Op die manier kunnen we als op- het belang van andere jongens in de opleiding die in leiding ook officieel erkend worden, team handelen. onze ogen genoeg kwaliteit hebben waardoor je een plaats krijgt in voet- Niet vanuit je om in aanmerking te komen. Natuur- bal – én opleidingsland. Ook kunnen hart, maar met lijk is het ook mooi dat Nederland on- we de spelers meer faciliteiten bie- voetbalverstand. der 17 met zeven spelers van Feye- den, waardoor de kans van slagen en Verder doe ik noord Europees kampioen is gewor- het niveau toenemen.” als trainer niet den. Zo’n toernooi spelen is ook voor echt iets wat me onderscheidt qua onze spelers een ervaring die ze in 6. De Feyenoord Academy investeert werkwijze. Ik houd vast aan een be- hun bagage meenemen.” in (bij)scholing van de trainersstaf. paald stramien. We trainen drie keer “Dit doen we o.a. door het houden per week. Op maandag, dinsdag en 3. De Feyenoord Academy is erg ac- van seminars en het uitnodigen van donderdag. ´s Maandags is een her- tief in het plan om samen te werken mensen van buitenaf, zoals voormalig steltraining, dinsdag is er een condi- met het amateurvoetbal in de directe honkbalbondscoach Robert Eenhoorn. tionele prikkel volgens het periodise- omgeving. We hebben bijvoorbeeld ook geregeld ringmodel van Raymond Verheijen en “We proberen amateurclubs in onze contact met Raymond Verheijen. Wij op donderdag wordt er teamtactisch omgeving te stimuleren en te onder- vinden het prettig om binding met getraind.” steunen, onder meer door hun een hem te houden – en andersom geldt kijkje in onze keuken aan te bieden. dat ook. Door te leren van elkaars er- SV Ouderkerk Zo vond er weer een coachdag plaats, varingen komen we samen tot nieu- De stimuleringsprijs voor jeugdoplei- waarbij de Feyenoord Academy maar we inzichten.” dingen in het amateurvoetbal ging in liefst 120 amateurtrainers uit de regio 2011 naar sv Ouderkerk. ontving. Deze collega’s maakten ken- Als je dit allemaal zo leest, komt de nis met de oefenstof zoals deze door vraag op of Stanley Brard nog wel iets Feyenoord-jeugdtrainers bij de onder- voor komend seizoen te wensen bouw wordt toegepast. En Ruud Wie- heeft. Ook direct na de euforie over lart gaf de D1 van Alexandria zijn be- het winnen van de Award weet Brard faamde loop-, kracht- en coördinatie- dat heel precies te omschrijven. “Door training. We hebben nog meer plan- de huidige financiële problemen bij nen, dat zal volgend seizoen blijken.” Feyenoord past de accommodatie van de Feyenoord Academy niet bij de 4. De Feyenoord Academy heeft een groei die we op dit moment op andere stabiele en rustige omgeving ge- fronten doormaken. Als we daar iets “Wij onderscheiden ons van andere creëerd voor de jeugdopleiding met aan zouden kunnen doen, zouden we clubs, omdat we zoveel mogelijk trai- een staf waarin jaarlijks weinig wij- weer forse stappen kunnen zetten, ners binnen de club opleiden. Dit ge- zigingen plaats vinden. want nu gaan door die oorzaak te veel beurt in samenwerking met de KNVB. “En ik kan je zeggen: we gaan ook ko- trainingsuren nog verloren.” Verder willen we een eigen voetbal- mend seizoen die staf weer niet wijzi- stijl hanteren. In Nederland is veel ge- gen. Er gaat in elk geval niemand af. Bij de grote concurrent Ajax, van 2004 baseerd op het positiespel en het zoe- Wel gaan we onze staf uitbreiden. Zo tot en met 2006 drie keer achter elkaar ken van de aanval. Maar het verdedi- wordt Makaay trainer van Feyenoord ‘beste jeugdopleiding van Nederland’ gende vlak wordt vaak verwaarloosd. O 13.” zit het met de accommodatie wel Wij willen onze spelers echter ook le- goed. Maar nu lijkt men in Rotterdam ren verdedigen, het ´tegenhouden´ 5. De Feyenoord Academy is bewust inhoudelijk en qua rendement een for- wel te verstaan. Alle facetten moeten bezig met het ontwikkelen van het se voorsprong te hebben. Een ontwik- getraind worden. opleidingsplan waarin competenties keling, die een aantal jaren geleden Verder proberen we alle elftallen zo van de (toekomstige) profvoetballer voor onmogelijk werd gehouden. goed mogelijk te begeleiden, je moet zijn verwerkt. ook naast het voetballen activiteiten “We zijn hier al behoorlijk ver in en Peter Wesselink voor ze organiseren. Of het nou de C5 hebben inmiddels al aardig wat op Peter Wesselink, hoofdcoach bij of de A1 is. Iedereen moet serieus ge- papier staan. We zijn nu intern aan SVZW, ontving de Rinus Michels nomen worden. Wij hebben mede het kijken hoe we het kunnen concre- Award voor beste amateurtrainer. daardoor ook vijf teams bij de A-juni- tiseren. Ook zijn we in gesprek met “Ik vind het als trainer belangrijk om oren”, aldus bestuurslid technische de KNVB hoe we het kunnen vertalen de emotie zoveel mogelijk weg te la- zaken Wil Daane.

16 17 De Voetbaltrainer 178 2011 18-23_Feyenoord.e$S:18-23 08-06-11 15:35 Pagina 18

TRAINERSCONGRES Tekst: Hans Nijboer en Ron Weinbrecher

Het succes van de Feyenoord Academy Snelheid van handelen hoogste prioriteit

De Feyenoord­jeugdopleiding heeft zich de laatste jaren ont­ wikkeld tot de levensader van de club. Daarnaast is de Acade­ my de hofleverancier van de nationale jeugdselecties. Geen wonder dat de Rotterdamse club, net als vorig seizoen, tijdens het negende trainercongres werd gekroond tot de beste jeugdopleiding van het land. Namens de succesvolle Feye­ noord Academy verzorgde Jan Gösgens (trainer Feyenoord Onder 18), samen met Joop Hiele en Ruud Wielart, een dege­ lijke trainingsdemonstratie. Daarbij lag het accent nadrukke­ lijk op het verhogen van de handelingssnelheid.

Dat de trainers van Varkenoord vak- Rotterdam dit jaar werden uitgeno- de mensen die bij de club werken. werk afleveren, is overduidelijk. Maar digd om tijdens het Nationale Trai- Dus de kwaliteit, de betrokkenheid en liefst zes spelers van Feyenoord zijn nerscongres aan collega-trainers te de continuïteit van de mensen. Er zijn opgenomen in de selectie van Oranje laten zien waarom zij met hun aan- veel trainers en begeleiders die al Onder 17 dat komende zomer als Eu- pak zo succesvol zijn in het ontwikke- heel lang bij ons in de opleiding wer- ropees kampioen deelneemt aan het lingsproces van jonge spelers. Hoofd ken. Zij hebben een band met Feye- WK in Mexico. Ook de andere lichtin- opleidingen Stanley Brard had de noord, omdat ze als (jeugd)speler bij gen van de nationale jeugdselecties praktische uitvoering van deze Feyenoord hebben gezeten. Daarnaast herbergen een groot aantal talenten demo gedelegeerd naar een aantal blijkt onze manier van werken suc- uit de stad aan de Maas. Bovendien is assistenten. cesvol te zijn. Tijdens trainingen gaat de doorstroom naar het eerste elftal het dan om het werken met vereen- goed op gang gekomen. Mede door de Kwaliteit zit in mensen voudigde vormen, die de wedstrijd- financiële malaise krijgen jonge ta- Hoe verklaar je het succes van de situatie zo dicht mogelijk benaderen. lenten nu een kans om in de Kuip te jeugdopleiding van Feyenoord? Ook vinden we natuurlijke weer- spelen. Logisch dat de opleiders uit Stanley Brard: “Ons grote geheim is standen in de positie- en partij-

www.devoetbaltrainer.nl 18-23_Feyenoord.e$S:18-23 08-06-11 15:35 Pagina 19 Foto’s: Pro Shots Pro Foto’s:

spelen essentieel en tenslotte is de techniek, coördinatie, stabiliteit en Wedstrijdsituaties hoge intensiteit van de vormen een explosiviteit.” De algemene doelstelling van de belangrijke pijler. Deze drie uitgangs- jeugdopleiding van Feyenoord is het punten vormen de rode draad van De demonstratie van de Feyenoord verbeteren van de handelingssnelheid onze opleiding. Alles is gericht op Academy werd ingeleid door Ruud onder hoge weerstand. Geldt dat voor het verbeteren of verhogen van de Wielart, die een aantal vormen van alle leeftijdscategorieën of zijn er uit- handelingssnelheid in voetbalsitu- stabiliteit- en explosiviteittraining liet zonderingen? aties. Specifieke doelstellingen stre- zien. Daarna namen Jan Gösgens en Jan Gösgens: “Het geldt in principe ven we na door de ruimtes aan te Joop Hiele het stokje over. Het duo liet voor alle leeftijdsgroepen, maar zeker passen, de regelgeving te veranderen, een positiespel 6:6+2 keepers en een in de bovenbouw. Dan praat ik over situatief en individueel te coachen. partijspel 7:7 zien. Beide vormen ken- de profopleiding. Vanaf Onder 13 of Ruim 70% van onze trainingen be- den de beperking van tweemaal ra- Onder 14 is dat een belangrijk uit- staat uit partijen. De overige tijd ken. De training werd afgesloten met gangspunt. Voetbal bestaat steeds wordt voornamelijk besteed aan spe- een vrij partijspel. Elke vorm nam meer uit het doen van veel handelin- cifieke trainingen op het gebied van acht minuten in beslag. gen onder druk. Daarom willen we

18 19 De Voetbaltrainer 178 2011 18-23_Feyenoord.e$S:18-23 08-06-11 15:35 Pagina 20

TRAINERSCONGRES

met onze trainingen zo dicht mogelijk tijd verloren en zijn de spelers direct bij het spelletje zelf, bij het 11:11, blij- weer bij de les. Dat is belangrijk, want ven. Het tempo van de wedstrijd ook in de wedstrijd moet je er direct wordt steeds hoger, de jongens moe- staan. Je moet er in de wedstrijd altijd ten steeds sneller handelen, steeds meteen met je hoofd bij zijn, dus ei- sneller denken. Dus bootsen we in sen we dat ook op de trainingen.” onze trainingen zoveel mogelijk de wedstrijdsituaties na.” Niet eenzijdig Stanley Brard: “Iedere trainer heeft bij Wedstrijdecht Jan Gösgens ons een stuk vrijheid. Alle trainers Wordt er bij Feyenoord in alle leef- hebben verschillende karakters en tijdsgroepen op deze manier gewerkt verzorgde warming-up (zie kader) kwaliteiten. Van die diversiteit maken of kent de onderbouw andere accen- overgeschakeld werd op een intensief we graag gebruik. De trainers krijgen ten? Wordt er bijvoorbeeld ook speci- positiespel. Is dat tekenend voor de een kader mee waarbinnen ze moe- fiek op techniek getraind? manier van werken bij Feyenoord? ten werken. Maar de trainers zelf zijn Jan Gösgens: “Ik ben trainer van On- Jan Gösgens: “We hebben tijdens het eigenlijk de verschillende sausjes. Het der 18 en ik heb wat minder zicht op congres in het kort willen laten zien betekent dat er bij ons verschillende hetgeen in de onderbouw gebeurt. hoe we bij Feyenoord trainen. Ken- soorten trainers werkzaam zijn. Eén Wat ik in elk geval constateer, is dat merkend is dat we qua concentratie van de sterke punten in onze oplei- ook daar het merendeel van de trai- en beleving veel van onze spelers ei- ding is dat talenten met zo veel diver- ningen uit partij- en positiespelen be- sen. De intensiteit is heel hoog. Ik se soorten trainers te maken krijgen. staat. Maar ik zie ook dat er wel wat train ook liever een uur en een kwar- Ze moeten niet steeds dezelfde trai- meer gericht op passen en trappen en tier heel intensief dan anderhalf uur ners voor zich krijgen met dezelfde techniek wordt getraind. Bij ons wor- met een lagere intensiteit. oefeningen. We willen onze spelers den bijvoorbeeld aanvalscombinaties zeker niet eenzijdig opleiden.” ook grotendeels in partijvormen ge- Ik train Onder 18. We hebben een al- traind. Door spelers op een bepaalde gemene visie in de profopleiding, dat Handelingssnelheid manier neer te zetten, kun je bepaal- is het kader. Maar iedere trainer heeft Jan Gösgens: “De eerste vorm die we de aanvalsvormen onbewust creëren. de vrijheid om er een eigen sausje na de warming-up van Ruud Wielart Het is wel zo dat we vooral aan het be- overheen te gieten. Die visie bestaat lieten zien, was min of meer een po- gin van het seizoen met Onder 18 en eruit dat we vooral veel werken met sitiespel met twee keer raken (zie te- Onder 19 heel veel 11:11 spelen. Daar- positie- en partijspelen, maar de ene kening 1). Feitelijk is het 8:6 en niet in laten we duidelijk blijken hoe we de trainer vult het wat anders in dan de meer dan een pass- en trapvorm opbouw willen laten verlopen en hoe andere. Iedere trainer heeft zijn eigen waarbij de keepers de rol van kaat- we de aanval willen zien en wie waar specifieke dingen. Jean-Paul van Gas- sers vervulden, omdat ze de bal niet mag komen. In de loop van het sei- tel en Cor Adriaanse vullen zaken in de handen mochten pakken. Alles zoen gebruiken ze die handvatten en soms wat anders in dan ik. Maar we stond in het teken van het verbeteren hebben ze meer de kans om eigen zijn complementair en werken enorm van de handelingssnelheid van zowel keuzes te maken. Wij hebben gemerkt goed samen. Dat is ook de kracht van de spelers als de keepers. Andere ac- dat wij door 11:11 te spelen de aan- onze opleiding. Het idee bij mijn leef- centen waren het direct druk zetten valspatronen er heel goed in krijgen.” tijdsgroep is dat we zo snel mogelijk bij balverlies en het altijd hard inspe- in een hoog tempo willen doorgaan, len van de bal. Heel belangrijk was Hoge intensiteit zodat het concentratieniveau ook ge- ook het aanbieden of bewegen zonder Tijdens de demo was het opvallend lijk heel erg hoog is. Dat is voor een bal. Op het moment dat je vrij staat in dat er direct na de door Ruud Wielart deel mijn eigen sausje. Als we bij- het midden en de bal hebt afgespeeld, voorbeeld in de warming-up beginnen dan hoef je niet door te bewegen met lopen, dan doen we dat niet in want je bent vrij. Je moet dan gewoon een laag tempo. Bij ons moet dat dan blijven staan tot het moment dat je gelijk in een hoog tempo gebeuren. weer onder druk wordt gezet. Pas dan Zodat je meteen klaar bent voor de is het zinvol om te bewegen. Je moet stabiliteit - en explosiviteitoefeningen de spelers leren dat ze niet moeten van Ruud Wielart. Na de vormen van bewegen om het bewegen, maar om hem is het direct in een hoog tempo de bal te krijgen of ruimte voor een door naar de volgende oefening. Op ander te maken. die manier kun je de concentratie Deze vorm moesten we iets aanpas- vasthouden, gaat er weinig trainings- sen, omdat we over wat minder spe-

www.devoetbaltrainer.nl 18-23_Feyenoord.e$S:18-23 08-06-11 15:35 Pagina 21

Kracht­ en loopcoördinatietrainer Ruud Wielart

De warming-up tijdens de trainings- Rompstabiliteit is de spierbalans en - te draaien, te wenden, te stoppen, demonstratie van de Feyenoord- controle in het gebied van bekken, goed neerkomen na een sprong. Be- jeugd werd verzorgd door Ruud heupen en romp, die de functionele hendigheid is vooral bij jeugdspelers Wielart. De voormalige atleet (Ne- stabiliteit van het gehele lichaam in een verwaarloosd onderdeel. Je kunt derlands kampioen hoogspringen) stand houden. Verder is het zo dat bij jeugdspelers van Feyenoord die staat voor het vierde jaar onder con- rompstabiliteit de mogelijkheid biedt een tijd gericht hebben getraind, tract bij Feyenoord. Hij werkt vooral om ook de spieren in de romp te sta- waarneembaar zien dat zij soepeler aan het vergroten van de belastbaar- biliseren. Stabiliteit van de romp is lopen, sneller bewegen en ook meer heid van jeugdspelers. De complete dus een voorwaarde voor het goed op hun voorvoeten lopen. Hun ritme jeugdafdeling, van E-jeugd tot en kunnen bewegen van armen en be- en coördinatie zijn veel beter ver- met de A1, wordt door hem getraind. nen. De kracht van en de coördinatie zorgd. Maar het één hangt wel af Met succes, want de afgelopen vier binnen de rompspieren is daarom van van het ander. Als je veel meer op je jaar zijn er niet of nauwelijks bles- groot belang voor sportprestaties en voorvoeten gaat lopen, moet je wel sures bij de jeugdspelers van Feye- voor de ontwikkeling van kracht. Al- zorgen dat je voet sterker en leniger noord geconstateerd. Lenigheid, leen wanneer de romp optimaal func- wordt.” coördinatie, behendigheid en kracht tioneert, kunnen spieren elders in het zijn de onderdelen die bij Ruud lichaam ook optimaal functioneren. Frequentie Wielart aan bod komen. Vanuit de romp beginnen alle explo- Ruud Wielart: “De A-jeugd heb ik Eerder werkte de trainer samen met sieve bewegingen van de armen en drie keer per week onder mijn hoe- onder andere Bert van Lingen, Foppe benen. De kans op blessures wordt de. Die sessies duren ongeveer een de Haan en Vera Pauw. Vanuit de bovendien aantoonbaar kleiner. Ik half uur. De rest van de jeugdspe- KNVB werkte hij ook samen met praat niet over een trap die wordt uit- lers, met uitzondering van de E- Raymond Verheijen. “Onze vakgebie- gedeeld. Dat soort blessures houd je jeugd, komen twee keer aan bod. De den sluiten perfect op elkaar aan.” altijd, maar over blessures aan spie- E-pupillen trainen één keer. Bij de ren, kapsels, aanhechtingen enzo- A-jeugd komt kracht wat meer aan Rompstabiliteit voort. de orde en er zit een regelmatige Ruud Wielart: “De belastbaarheid opbouw in per leeftijdscategorie.” van jeugdspelers wordt vergroot Behendigheid door gericht te werken aan de Behendigheid is een ander onderdeel rompkracht, de rompstabiliteit en waar wij veel aandacht aan schenken. Kijk voor beelden van de de totale fysieke kracht. De kans op Je moet als voetballer snelheid heb- Feyenoord Academy op blessures neemt daardoor sterk af. ben, maar ook het vermogen om snel www.vimeo.com/22755968 Ook voor de preventie van blessures is het belangrijk om een goede rompstabiliteit te hebben. Verder schenk ik veel aandacht aan sou- plesse, lenigheid en coördinatie. Hoe efficiënter je beweegt, hoe minder groot de kans is op blessures.

Wat je bij de jeugd, en niet alleen bij voetballers maar ook in andere sporten, veel tegenkomt, is ‘bewe- gingsarmoede’. Het gaat om het goed functioneren in samenhang van de grote en kleine stabilisatoren (afremmend werkende spieren). Dan pas kunnen de mobilisatoren (actie- ve spieren waardoor de beweging ontstaat) optimaal en verantwoord de sporter blessurevrij doen bewe- gen. Dus werken we bij Feyenoord gericht aan de rompstabiliteit en coördinatie.

20 21 De Voetbaltrainer 178 2011 18-23_Feyenoord.e$S:18-23 08-06-11 15:35 Pagina 22

TRAINERSCONGRES

van hun team. Het lijkt op het ouder- Videoanalyse wetse poten op straat. Wat heb ik no- Specifieke doelstellingen worden vol- dig? Ik moet middenvelders en aan- gens de trainingsvisie van Feyenoord vallers hebben, maar ook verdedigers. onder andere nagestreefd door situ- Op deze manier geef ik hun een stuk atieve coaching. eigen verantwoordelijkheid. Op het Stanley Brard: “Als je het hebt over einde van de week zet ik hen met het situatief coachen, gebeurt dat vooral oog op de wedstrijd zelf neer. Er blij- in de wedstrijd. Maar daarvoor ge- lers konden beschikken dan waar we ven natuurlijk altijd spelers over die bruiken we ook de videoanalyse ach- in de voorbereiding van deze demon- als laatste worden gekozen. Dat mag teraf. Als staf zetten we dat middel stratie van uitgingen. We moesten dus ook. Dat is inherent aan de opleiding in, maar ook onze spelers maken er enkele aanpassingen doen, maar met tot profvoetballer. De sterksten of de gebruik van. Specifieke beelden van veertien in plaats van zestien spelers besten blijven over. Als je merkt dat de jongens worden met hen bespro- konden we de uitgangspunten van on- iemand steeds als laatste wordt geko- ken. Ook leggen we een stuk verant- ze training toch duidelijk maken. Nu zen, laat je zo´n speler een volgende woordelijkheid bij de speler zelf neer. werd het een grote rondo. Of je nu 5:3 keer zelf kiezen. Het is misschien pe- Hij hoeft het niet alleen te doen, speelt of 7:5, door de rol van de kee- dagogisch niet helemaal verantwoord, maar kan daarbij de hulp inroepen pers bij deze vorm heb je een overtal.” maar je ziet ook dat spelers juist door van medespelers. De spelers onder- dit soort zaken in de hiërarchie gaan ling analyseren en bespreken de Punt naar achteren stijgen. Niemand wil immers steeds videobeelden ook met elkaar. Zo Jan Gösgens: “In de oorspronkelijke als laatste gekozen worden. Dus zul- leren we hun om tactisch mee te opzet zouden we een partijspel 8:8 len ze er alles aan doen om zichzelf denken en ontstaat er een stuk spelen (zie tekening 2). Op het con- te verbeteren. bewustwording.” gres was sprake van 6:6 + 2 keepers. Het is dan lastig om met drie linies te Een ander middel om spelers verant- Verbeterpunten spelen. Doordat je met een keeper woordelijkheid te leren heb ik ook la- Stanley Brard: “We willen onze oplei- speelt, heb je eigenlijk één speler die ten zien. Tussen de twee partijtjes in ding steeds verder ontwikkelen. Stil- een linie op zich vormt. Daardoor heb ik de groep niet bij elkaar geroe- stand is achteruitgang. We zijn dage- krijg je wel heel veel wisselwerking. pen. Ik heb de spelers als team bij el- lijks bezig om onze opleiding op een Links en rechts zijn bezet, de keeper kaar gezet om samen te overleggen hoger plan te krijgen. Onze grootste in het midden. De keeper is in de op- over hoe ze de laatste partij gingen wens is om onze accommodatie te bouw meer een opbouwende centrale aanpakken. Zij moesten het zelf neer- verbeteren. Als je kijkt hoeveel tijd en verdediger en de man die in het mid- zetten. Er zijn altijd een paar jongens energie de spelers kwijt zijn om naar den om de bal vraagt is de punt naar die daarbij de leiding nemen. Dat wil onze trainingsvelden te komen! achteren. Deze punt naar achteren is je als trainer ook graag. Je verwacht School en veld liggen ver uit elkaar. vaak dezelfde speler. In dit spel zal hij dat er tijdens de wedstrijd ook spelers Ook de afstand van de kleedkamers veel van positie wisselen, omdat de opstaan die de leiding nemen, dingen naar de velden is groot. We zouden intensiteit hoog ligt en hij constant herkennen of zelf zaken omzetten. het graag allemaal wat compacter moet weg bewegen als hij onder druk Ook in de rust en dat stimuleer je dan zien. We kijken wel eens met een ja- wordt gezet. In wedstrijden speel ik door vooral open vragen te stellen. loerse blik naar andere clubs, die dit graag met de punt naar achteren en De spelers voelen bepaalde zaken in soort randvoorwaarden al wel heel dat zie je dus terug in dit soort vaste het veld vaak nog beter of eerder aan goed hebben ingevuld. In de facilitaire spelletjes. Ik speel graag met twee dan jij van de kant kunt zien. Op het sfeer kunnen we nog behoorlijke aanvallende middenvelders, van wie moment dat je veel partijspelen doet stappen maken. Ook inhoudelijk kun- er soms eentje extra naar achteren en het ergens om gaat, zie je dat het nen we nog wel wat vooruitgang boe- moet als de wedstrijd er om vraagt. onderlinge coachen vaak vanzelf ken. We willen spelers beter monito- Maar het liefst speel ik met een con- komt. Op het moment dat je pass- en ren en testen en vooral op het menta- trolerende middenvelder centraal en trapvormen gaat doen en je zegt te- le vlak volgende stappen zetten. zo aanvallend mogelijk.” gen de spelers dat ze moeten kaatsen Daardoor wordt het plaatje nog com- of doordraaien, heeft dat coachen in pleter. We werken ook met een door Verantwoordelijkheid principe heel weinig nut. Waarom zou onszelf ontwikkeld en makkelijk toe- Jan Gösgens: “In een deel van de trai- je moeten coachen? Er is toch geen gankelijk spelersvolgsysteem. ningen laat ik de jongens zelf de par- tegenstander in de buurt! Op het mo- Je opleiding is nooit af. Je wilt altijd tijen kiezen. Dat heb ik vandaag ook ment dat er wel een tegenstander bij vooruit. En vooral bij Feyenoord is het gedaan. Dat doe ik om hen zelf na te komt, ga je vanzelf coachen. Anders op dit moment ontzettend belangrijk laten denken over de samenstelling win je de partij niet!” dat er goede jeugd doorbreekt.”

www.devoetbaltrainer.nl 18-23_Feyenoord.e$S:18-23 08-06-11 15:35 Pagina 23

Trainingsvormen Feyenoord

Algemene doelstelling Feyenoord-opleiding: • verbeteren/verhogen van de handelingssnelheid onder de hoogste weerstand

Doelstellingen beide trainingsvormen: Organisatie • verbeteren van de handelingssnelheid door zowel keepers als spelers in • speelveld: lengte half speelveld bij 40m het positiespel 7:7+2 en partijspel 8:8 (breedte zestienmetergebied-lijn) • hierin opgesloten: het verhogen van de handelingssnelheid van de kee- • buitenspellijn op rand strafschopgebied pers in de opbouw in de lopende spelsituatie • hesjes:7 (spelers) + 2 (keepers) • hoog druk / direct druk zetten bij balverlies • ballen: 20 • hoedjes: 10

1 Partijspel: 4 • 8:8 4 • formatie: 1:3:3:1 (aanval) en 1:3:3:1 (ver- 8 3 5 dedigen) naar 1:3:1:3 / 1:1:3:3 / 1:2:3:2 7 5 6 7 Inhoud 3 6 4 • normale spelregels, dat wil zeggen met 8 buitenspel vanaf zestienmeterlijn 2 • door de buitenspellijn wordt speelveld 1 in principe van 60m bij 40m verkleind naar 40m bij 40m • eerste 8’: 2x raken • tweede 8’: vrij spel • voorbeeld: 6 komt in de bal en ver- plaatst de bal naar 4 of 7

Coaching Organisatie • Driehoekjes met balbezitter Aanvallen: • speelveld: lengte half speelveld bij • Geen drie spelers op rij • Zie oefening 1 positiespel 40m (breedte zestienmetergebied- • Diepte voor breed • Scoren, elke kans moet zitten lijn) • Altijd moet een speler in de as aan- • buitenspellijn op rand strafschop- speelbaar zijn Verdedigen: gebied • Altijd drie linies • Bij balverlies direct druk op de bal • hesjes:7 (spelers) + 2 (keepers) • Verplaatsen spel • Doordekken met het hele team • ballen: 20 • Anticiperen niet reageren • Van 1:3:3:1 naar 1:3:1:3 / 1:1:3:3 / 1:2:3:2 • hoedjes: 10 • Bal altijd hard inspelen • Samenwerking / communicatie • Niet in de passlijn naar de keeper Inhoud aanbieden • positiespel 7:7+ 2 keepers • Als je vrij staat, hoef je niet te 1 • 2x raken (ook keepers) bewegen 3 4 • keepers zijn neutraal • Houd je concentratie vast 8 5 2 6 • keepers mogen in doelgebied niet 7 aangevallen worden Keepers: 5 4 7 • methodische stap: keepers niet • Coaching van verdedigers en verde- 6 8 3 meer vrij in vak. Hierdoor komen digende middenvelders 2 zij ook onder druk en dat vereist • Positie kiezen ten opzichte van de 1 sneller handelen bal • Aanname van de bal Coaching • Keuzes maken: openen andere kant, Spelers: kort/lang • Open staan • Aanspelen medespelers • Bal indien mogelijk vooruit mee- • Positie kiezen na aanspelen mede- nemen spelers

22 23 De Voetbaltrainer 178 2011 24-25_Topklasse:24-25 08-06-11 15:32 Pagina 24

TRAINERSCONGRES Tekst: Alex van Vogelpoel

Topklasse slaat aan

De definitieve invoering van de Topklasse nam heel wat jaren in beslag. Na één seizoen blijkt de landelijke amateurcompeti­ tie tussen het betaalde voetbal en de Hoofdklasse een succes. Rijnsburgse Boys­trainer Niek Oosterlee blikt terug op wat hij

als trainer in de Topklasse heeft meegemaakt. Shots Pro Foto:

Rijnsburgse Boys was met Spaken- Als trainer merk ik dat de belangstel- tijdens het trainingskamp in januari burg en IJsselmeervogels in een lange ling en de druk toeneemt. De suppor- met de spelersgroep hierover gespro- strijd verwikkeld om de titel in de ters van Rijnsburgse Boys reizen ons ken. Vragen die uit de selectie naar Topklasse Zaterdag, waarbij de Uien overal achterna en zijn in de Hoofd- voren kwamen, waren of er dan meer uiteindelijk aan het kortste eind trok- klasse gewend geraakt om te winnen getraind moest gaan worden en of de ken. Ondertussen oriënteerde het en voor het kampioenschap te spelen. wedstijden dan op vrijdagavond ge- bestuur in Rijnsburg zich op een mo- In de Topklasse gaat dat minder mak- speeld zouden worden. Dit maakt het gelijke promotie naar het betaalde kelijk en is de concurrentie groter. voor veel spelers namelijk lastiger om voetbal. Ook vanuit de media neemt de be- het voetbal te combineren met hun Niek Oosterlee: “De afgelopen jaren langstelling toe.” werk of studie. Doordat wij in de slot- was er veel scepsis over de komst van fase van het seizoen afhaakten voor de Topklasse. Nu vindt iedereen dat Promotie de titel, is een definitief besluit om er- het een goede stap is geweest. Ik vind Zoals bij iedere nieuwe ontwikkeling voor te gaan niet genomen. Wel is dui- dat er ook een duidelijk verschil is zijn er nog punten die verbeterd kun- delijk geworden dat de KNVB de clubs tussen het voetbal in de Topklasse en nen worden. Bijvoorbeeld de promo- in de Topklasse tegemoet zal moeten dat in de oude Hoofdklasse. In de Top- tieregeling naar het betaalde voetbal, komen, omdat de stap naar de eerste klasse heeft elke club een aantal hele op dit moment een recht en geen divisie anders heel moeilijk wordt. Be- goede spelers. Ben je een dag niet plicht. halve de vaste speeldag hikken de goed en niet scherp, dan verlies je ge- Niek Oosterlee: “FC Oss verloor de ti- clubs ook tegen de verplichting aan woon. Ook van een ploeg uit de on- telstrijd met IJsselmeervogels om de om minimaal zestien spelers fulltime derste regionen, terwijl het in de algehele titel in de Topklasse. Toch onder contract te hebben staan.” Hoofdklasse al- keert Oss te- tijd zo was dat er rug in het be- Speelwijze een aantal duels ‘Als trainer merk taalde voetbal, Rijnsburgse Boys strijdt al een klein waren waarvan omdat IJssel- decennium mee om de prijzen in de je op voorhand ik dat de belang- meervogels top van het amateurvoetbal. Ted Ver- zeker wist dat je niet wilde pro- donkschot zette dit proces in gang en die ging winnen. stelling en de moveren. in 2009 nam Oosterlee het stokje Van de dertig Rijnsburgse over. In de visie en speelwijze is in wedstrijden heeft druk toeneemt’ Boys heeft sa- deze periode niets veranderd. kampioen IJssel- men met Spa- Niek Oosterlee: “Bij Rijnsburgse Boys meervogels er ook zes verloren en vijf kenburg heel lang de mogelijkheid kiezen we voor kwaliteit. Als je de lijs- gelijkgespeeld. Dat geeft wel aan hoe open gehouden om de stap naar de ten van overschrijvingen in de Top- dicht de clubs bij elkaar zaten. Jupiler League te maken. We hebben klasse bekijkt, staan er clubs bij die al

www.devoetbaltrainer.nl 24-25_Topklasse:24-25 08-06-11 15:32 Pagina 25

elf, twaalf nieuwe spelers hebben ge- ook groot. Onze intentie is om bij bal- ders leggen. Bijvoorbeeld de passing, haald. Bij ons staan er maar vier, waar verlies zo snel mogelijk druk te zetten de passlijnen open houden, loopac- ook slechts drie vertrekkende spelers om de bal terug te veroveren, het liefst ties, de bezetting voor de goal (we tegenover staan. Wij proberen door te op de helft van de tegenstander. Het streven altijd naar minimaal drie spe- selecteren en te kijken op welke posi- verdedigen begint voorin en daar moet lers die voor het doel moeten komen) ties we sterker en beter kunnen wor- de discipline en bereidheid aanwezig en de voorzet. Alleen in dat laatste den. We spelen vanuit een vast con- zijn om de eerste druk zo goed moge- onderdeel zijn er al zoveel mogelijk- cept, 1:4:3:3, waarbij het de bedoeling lijk uit te voeren. Doen ze dit goed, dan heden: een strakke voorzet, afdraai- is dat er één centrale verdediger door- komen de spelers in de achterste linie end, laag over de grond, terugleggen schuift naar het middenveld om een minder in de naar de penal- man-meer-situatie te creëren. Van problemen. Voor- tystip, het in- daaruit proberen we de buitenspelers al doordat er bij- ‘Ons spel is zeer snijden naar de te bereiken door middel van een diep- zonder weinig achterlijn… tebal, crossbal of steekpass. De balcir- ploegen in de herkenbaar en Daarnaast kun culatie moet hoog zijn om de buiten- Topklasse onder je de weer- speler in de door ons gewenste 1:1-si- druk kunnen voorspelbaar voor stand opbou- tuatie te krijgen. In de punt van de voetballen. Onze wen door er aanval hebben we verschillende type linies moeten op tegenstanders’ steeds meer spelers. Het hangt er vanaf wie er zo’n moment verdedigers bij speelt of we hem in de opbouw veel kort op elkaar staan. De onderlinge te zetten, waarbij het ervan afhangt benutten of puur als eindstation ge- ruimtes mogen niet meer dan vijftien welke doelstelling je hebt. Bij Rijns- bruiken. meter zijn. Dat houdt in dat de ploeg burgse Boys trainen we heel veel bal- zich over het veld beweegt in een bezit en dan vooral de laatste fase Dit systeem brengt veel voordelen met strook van dertig meter. Dit moeten de waarin we tot scoren moeten komen. zich mee. Er is een goede veldbezet- spelers onderling bewaken. Als we ver Binnen bijna iedere training zit voor ting, waarbinnen er overal driehoeken naar voren spelen, moet de keeper de de middenvelders en aanvallers wel op het veld zijn. Spelers zijn vaak op- dieptebal onderscheppen, hij moet dus een blok afronden. Het gaat binnen geleid in dit systeem en dat schept steeds attent zijn en meedoen. het voetbal namelijk om het scoren duidelijkheid. Buitenspelers kunnen Dit alles is terug te zien in ons doelsal- van doelpunten.” eenvoudig worden ondersteund en de do. We hebben met 69 gescoorde goals tegenstander kan goed onder druk de op één na hoogste productie in de Samenvatting worden gezet. Ook de opbouw verloopt Topklasse Zaterdag. Het aantal tegen- • Trainers in de Topklasse zijn makkelijker, want je maakt het veld doelpunten was echter ook zeer het erover eens dat de invoe- groter dan bijvoorbeeld bij 1:4:4:2. Aan- hoog met 46, slechts acht clubs kregen ring van de Topklasse een goe- passen aan een tegenstander hoeft er meer tegen. Kijkend naar ons sys- de ontwikkeling is geweest. ook niet snel, want in de zone kun je teem zoeken we dan ook zeer gericht • Het niveau in de Topklasse is in alles opvangen. naar buitenspelers en snelheid in de de ogen van Oosterlee duidelijk defensie.” hoger dan in de oude Hoofd- Valkuilen zijn er ook. Ons spel is zeer klasse. herkenbaar en voorspelbaar voor te- Training • De KNVB zal de clubs in de Top- genstanders. Door weinig beweging Niek Oosterlee: “Dit seizoen zijn we klasse tegemoet moeten komen kan het statisch worden en daardoor net zoals in de Hoofdklasse drie keer om de doorstroming naar het makkelijk te verdedigen. We spelen te per week blijven trainen, op de maan- betaalde voetbal te realiseren. vaak in de hoogste versnelling en heb- dag, dinsdag en donderdag. De eerste ben moeite om te temporiseren in bal- training is vooral bedoeld om te her- bezit. Er zit in onze ploeg te veel drang stellen van de wedstrijd, de dinsdag naar voren. Dat uit zich ook in de gebruiken we voor de conditionele drang om bij een voorsprong nog meer prikkel door middel van het periodi- 4 doelpunten te maken. seringsmodel. Op donderdag werken 3 7 9 In verdedigend opzicht is het een risi- we in partijvormen toe naar de wed- 11 covolle speelstijl, zeker als je ook nog strijd van zaterdag. Om onze speelstijl een centrale verdediger wilt laten te perfectioneren doen we vaak een 10 doorschuiven. We spelen met te veel pass- en afwerkvorm vanuit de for- ruimte in onze rug en de kans op een matie (zie tekening). Binnen deze or- 8 6 dodelijke counter door een lukrake ganisatie kun je veel variaties toepas- trap over onze defensie heen is dan sen en de accenten telkens ergens an-

24 25 De Voetbaltrainer 178 2011 26-30_Suzebeek:26-30 08-06-11 15:31 Pagina 26

TRAINERSCONGRES Tekst: Alex van Vogelpoel

Edwin Susebeek ‘Keeper moet 1:1-situatie ingaan met een plan’

Keeperstrainer Edwin Susebeek wil zijn pupillen zo snel moge­ lijk leren omgaan met wedstrijdechte situaties. De jeugdtrai­ ner bij zowel De Graafschap als PSV liet op het Trainingscon­ gres in Tilburg zien hoe dit in de praktijk werkt. Daarvoor diepte hij de 1:1­situatie in het zestienmetergebied uit.

In de Voetbaltrainer nummer 173 en Er wordt tachtig procent van de tijd 175 heeft Susebeek zijn visie op het op de trainingen besteed aan het trainen van keepers uitgebreid toege- schieten op doel van minimaal zes- licht. Hij benadrukte daarin dat kee- tien meter afstand, terwijl slechts tien pers op zo’n jong mogelijke leeftijd in tot twintig procent van de doelpunten het doel terecht moeten komen, zich- in de wedstrijden uit deze situatie zelf de basisvaardigheden eerst moe- worden gescoord. Die verhouding ten aanleren om vervolgens te kun- klopt natuurlijk van geen kant, want nen trainen in wedstrijdechte situ- waarom wordt er zo weinig getraind aties. Het congres in Tilburg gaf hem op die andere tachtig tot negentig de kans om die visie in de praktijk te procent?” presenteren. de bal tegen hem aan zal schieten. Zonder plan Keepers weten vaak niet hoe ze met Edwin Susebeek: “De essentie van Susebeek ziet de de 1:1-situatie in die situatie om moeten gaan. Voor mij wat ik duidelijk wil maken richting het zestienmetergebied vaak fout als trainer is het heel makkelijk om trainers en specifiek keeperstrainers gaan bij de keepers. Goalies laten de na afloop te vertellen wat hij had is dat na geïsoleerde trainingsvormen situatie gebeuren en gaan zonder moeten doen, maar dat heeft geen er toegewerkt moet worden naar oe- plan het moment in. Susebeek legt enkele zin als er niet op getraind is. feningen waarbij keepers ook veld- het probleem op het bordje van de De volgende keer zal hij weer dezelf- spelers om zich heen hebben. Dat is trainers. de fout maken. Keepers moeten op namelijk zoals het tijdens de wed- Edwin Susebeek: “Vaak zie je bij 1:1- jonge leeftijd de basisvaardigheden strijden ook gaat. In mijn optiek ver- situaties de keeper blind zijn doel uit worden aangereikt. Daarna is het geten veel keeperstrainers dat facet. rennen, waarbij hij hoopt dat de spits zaak om zo snel mogelijk terug te

www.devoetbaltrainer.nl 26-30_Suzebeek:26-30 08-06-11 15:31 Pagina 27 Foto’s: Pro Shots Pro Foto’s:

gaan naar de situaties die zich in de gen en door de knieën. Als de keepers tegen me aan schiet.’ Zo ga je als trai- wedstrijden voordoen. naar het grote veld gaan, hebben ze ner verder en stuur je hen langzaam De technische vaardigheden van de de basis dus onder de knie en ga ik de naar de mogelijkheden die ze echt 1:1 behandel ik al vanaf de F-pupillen. keuzes behandelen. hebben. Als ze een keuze hebben ge- De basis daarvan is de uitgangshou- definieerd, schijf ik die op het bord. ding. Bij een 1:1-duel moeten de Voor het begin van de training ga ik ‘En wat hebben jullie nog meer voor keepers, zodra ze vlak voor de aanval- met de keepers in gesprek en vraag keuzes?’ ler staan of komen, op hun voorvoe- wat ze kunnen doen in een 1:1-situ- Ik laat hen zich ook verplaatsen in de ten staan, met de handpalmen naar atie. ‘Uitkomen rennen’, zeggen ze aanvaller. ‘Wat zal de aanvaller doen?’ de aanvaller gericht. Hun handen dan vaak. Vervolgens vraag ik wat ze Vaak zie je dat die zo lang mogelijk moeten de keepers voor de enkels daarmee proberen te bereiken. ‘Op de wacht om te zien wat de keeper gaat houden, vingers spreiden, rug gebo- aanvaller af lopen en hopen dat hij doen. Dan past hij zich daar op aan.

26 27 De Voetbaltrainer 178 2011 26-30_Suzebeek:26-30 08-06-11 15:31 Pagina 28

TRAINERSCONGRES

Aan ons als keepers de taak om de spits dus juist op te houden.”

Drie keuzes In de 1:1-situatie heeft de keeper in de visie van Susebeek drie keuzes. Edwin Susebeek: “Als de aanvaller op je af komt, is de eerste keuze om je als keeper op de bal te werpen. Zodra je naar de grond gaat, ben je wel ver- plicht om de bal te hebben. Zo niet, dan ben je namelijk uitgeschakeld en zal de spits scoren. Optie twee is meelopen en de aanvaller zo lang mogelijk ophouden. De verdedigers zijn meestal na drie seconden weer terug. Slaag je er dus als keeper in om de aanvaller drie seconden op te hou- den, dan heb je een goede kans om een tegendoelpunt te voorkomen. In het slechtste geval moet je voor de derde keuze gaan en noodweer toe- passen. Je maakt je zo groot mogelijk en hoopt dat de spits de bal tegen je aan of naast het doel schiet. Dit is na- tuurlijk de minst goede optie en dus moet de keeper proberen die keuze te voorkomen.”

Alle facetten In een 1:1-vorm met de twee keepers (zie trainingsvorm 1) krijgen ze di- tijdelijk geen zicht meer op de bal en bestaat dat de aanvallers te snel gaan rect alle facetten aangereikt. het veld. Dat is waarom wij heel veel schieten, waardoor de 1:1-situatie er Edwin Susebeek: “De goalies zullen loop- en coördinatietraining met de niet meer komt. Als trainer kun je dit vanuit de juiste uitgangshouding moe- keepers doen, veelal verwerkt in de eenvoudig manipuleren door de ten beginnen. In heupbreedte staan, warming-up. Het is van essentieel be- hoedjes dichterbij te zetten.” zodat ze makkelijk kunnen draaien en lang dat keepers goed kunnen bewe- met de handen voor hun lichaam. gen en snel kunnen anticiperen op Communicatie Het moment komt telkens terug en wat er gebeurt. Zodra de aanvaller lang genoeg is op- de keepers zullen keer op keer de gehouden, komt de verdediger ook keuze moeten maken: meelopen, zich De volgende stap is om de 1:1-vorm weer in het spel voor. op de bal werpen of voor noodafweer echt tussen aanvaller en keeper te la- Edwin Susebeek: “Communicatie met kiezen. Ik kies er bewust voor om de ten plaatsvinden. Deze twee vormen de verdedigers is eveneens van door- tweede keeper als aanvaller te gebrui- zijn nog zeer geïsoleerd en beginnen slaggevend belang. Als de keeper roept ken om de vorm zo specifiek mogelijk uit stilstand. Het gaat hierbij weer om dat de verdediger de linkerkant eruit te kunnen behandelen. Als ik iets uit- de keuzes van de keepers. Tijdens de moet halen, dan moet hij daar blind leg, is het relevant voor beide spelers, volgende training (trainingsvorm 2) op kunnen vertrouwen. Als keeper terwijl de aanvallers tijdens een uitleg gaan we over op wedstrijdechte situ- kun je nooit het hele doel afschermen, alleen maar stil zouden staan. De aties. Een aanvaller komt in de loop, dus zal dat altijd samen met de verde- meest voorkomende fout die keepers met een verdediger in zijn rug. De digers moeten gebeuren. Wanneer be- maken, is dat ze om hun as draaien. verdediger krijgt een kleine achter- paalde situaties in het zestienmeter- Ze kiezen ervoor om te draaien via stand, waardoor de keeper de aanval- gebied niet worden getraind, dan zal hun sterkste been en hebben dan dus ler moet zien op te houden. Het risico er nooit goed verdedigd worden. In de

www.devoetbaltrainer.nl 26-30_Suzebeek:26-30 08-06-11 15:31 Pagina 29

Met Jasper Cillessen brak dit seizoen daarna moeten ze weg. Maarten Stekelenburg is daar- zowat vanuit het niets bij NEC een in een goed voorbeeld. Tussen zijn 23e en 26e vond keeperstalent door. Dat gebeurde niemand hem een topkeeper, nu is hij na Edwin van wel wat toevallig, omdat Cillessen der Sar misschien wel de beste. Hij stond in die pe- het geluk had dat eerste keus Gabor riode wel vast in het eerste van Ajax. Uitzonderingen Babos geblesseerd raakte. Was dat daargelaten gaat het dus om de kansen die je krijgt niet gebeurd, had hij misschien nog en het geduld. In de eerste divisie staat een keeper wel twee jaar gemiddeld op zijn moeten wachten 23e in de basis. op zijn kans. Ed- ‘De meeste clubs geven Het is dus belang- win Susebeek be- rijk dat de kee- nadrukt dat jon- een reservekeeper maar pers dit zelf ook ge, talentvolle beseffen zodra ze keepers geduld één keer een contract- uit de jeugd ko- moeten hebben men. Dan denken én door hun clubs verlenging en daarna ze namelijk dat verhuurd zouden ze gelijk bij het moeten worden. moeten ze weg’ eerste mee mo- “Bij de Graafschap gen doen, maar hebben we onderzoek gedaan, waar- dan moet je dus nog vier of zes jaar. Behalve dat spe- uit bleek dat keepers pas op hun 26e lers dus geduld moeten hebben, kunnen de clubs er in de basis staan in de Eredivisie. ook iets mee doen. Goede voorbeelden zijn Michel Als je op je negentiende uit de jeugd Vorm en Erwin Mulder, die door FC Utrecht en Feye- komt, moet je dus nog zeven jaar noord eerst een seizoen zijn verhuurd aan FC Den zien te overbruggen. De meeste Bosch en Excelsior. Daar konden ze minuten maken clubs geven een reservekeeper maar en leerden ze veel meer dan op maandagavond voor één keer een contractverlenging en een paar toeschouwers in het beloftenteam.”

wedstrijd is er op zo’n moment name- voor zowel de keeper, aanvaller als snel de beloning te zien van hun goe- lijk geen tijd voor overleg. verdediger. Eindvormen hierbij zijn de hervatting. Vooraf maken mijn keepers altijd af- de 3:3- en 4:4-partijvormen. Een variatie hierop zijn 3:2- en 4:3-par- spraken met de verdedigers. Het be- Edwin Susebeek: “In de partijvormen tijvormen, waarbij het team van de langrijkste is om af te stemmen welke maken we het veld zo breed mogelijk, keeper in ondertal is. Dan dwing je de kant de verdediger eruit moeten zien dan krijg je voor de keepers zo veel keeper om zijn verdedigers te coachen, te halen. Daarbij gaan wij altijd uit mogelijk 1:1:-situaties. Die komen dan zodat ze goed gaan overnemen.” van het sterke been van de tegenstan- ook nog eens uit veel verschillende der. Binnen vijf minuten hebben de richtingen. Een bijkomend aspect voor Samenvatting: verdedigers wel door wat het sterke de keepers, zowel in vorm 3 als in de • Susebeek wil keepers zodra ze been is van de aanvallers, die moet partijvormen, zijn de spelhervattingen. de basisvaardigheden beheer- hij eruit halen. Daarnaast moet een De bal zo snel mogelijk weer in het sen tijdens trainingen zo snel verdediger altijd rugdekking aan de spel brengen is een steeds belangrijker mogelijk in wedstrijdsituaties keeper geven. Vaak zie je dat de ver- onderdeel van het takenpakket van brengen. dedigers stoppen en het verder aan een keeper. In de omschakelingen • Keepers hebben in een 1:1-situ- de keeper overlaten. Ze kunnen ook worden namelijk veel goals gemaakt atie in het zestienmetergebied doorlopen om de bal nog van de lijn en dit begint in veel gevallen bij een drie keuzes: meelopen, op de bal proberen te redden.” goede spelhervatting door de keeper. werpen of noodweer toepassen. In kleine partijvormen, waarbij de goal • Met de verdedigers moeten goe- Eindvorm van de tegenstander snel kan worden de afspraken worden gemaakt In trainingsvorm 3 komen alle facet- bereikt, komt dit onderdeel heel vaak hoe zij de keeper kunnen on- ten uit de wedstrijd al naar voren, voor. Keepers krijgen daardoor ook dersteunen in de 1:1-situatie.

28 29 De Voetbaltrainer 178 2011 26-30_Suzebeek:26-30 08-06-11 15:31 Pagina 30

TRAINERSCONGRES

Trainingsvormen Edwin Susebeek

• ‘In de voeten werpen met sprint met de bal, met de intentie ogen en gezicht naar de bal.’ om te scoren • ‘De bal aanvallen, niet terug • zodra de aanvaller begint, mag de lopen naar het doel. Zo dicht eerste verdediger van team B ook mogelijk in de benen van de beginnen aanvaller zitten om iedere • de keeper van team B probeert 1 doelpoging te blokken.’ samen met zijn verdediger een • ‘Maak een bewuste keuze doelpunt te voorkomen, zodra ze tussen de drie opties meelo- de bal onderscheppen mag kee- Trainingsvorm 1 pen, op de bal werpen of per B zijn teamgenoot inspelen, noodweer.’ die kan scoren op het andere doel Doel • als de bal binnen twintig secon- • verbeteren van de technische vaar- Methodiek den uit gaat, dan schiet de trainer digheden in 1:1-situatie in het zes- • veldspelers nemen de rol van aan- vanaf de andere zijkant een tienmetergebied valler over, keepers gaan om de nieuwe bal naar de keeper van • keuzes leren maken in 1:1-situatie beurt team A in het zestienmetergebied • halverwege de oefening de veld- Trainingsvorm 2 spelers vanaf de andere flank la- Organisatie ten vertrekken • zestienmetergebied Doel • één groot doel • keeper keuzes leren maken in 1:1- Coaching • voldoende ballen, twee hoedjes situatie in het zestienmetergebied (aanvullend op trainingsvorm 1) • samenwerking tussen de keeper en • ‘Keeper, lees de situatie. Komt de Inhoud verdedigers in 1:1-situatie in het verdediger er nog bij, blijf dan • keeper 1 staat op ongeveer twee zestienmetergebied verbeteren weg. Anders komen.’ meter van keeper 2 • keepers leren coachen bij 1:1-situ- • ‘Probeer de aanvaller samen met • keeper 2 moet zonder aanloop de atie in het zestienmetergebied de verdediger te dwingen naar bal in één keer langs keeper 1 spe- een hoek toe te gaan. Vaak is dat len, maar wel tussen de twee grote Organisatie de korte hoek.’ hoedjes door • veld 32x35 • ‘Coach de verdediger welke kant • keeper 2 loopt zo snel mogelijk ach- • twee kleuren hesjes, 8 veldspelers hij eruit moet halen.’ ter zijn eigen bal aan en doet er al- en 2 keepers • ‘Keeper, laat je duidelijk horen les aan om te scoren • twee grote doelen door bijvoorbeeld ‘los’ te roepen • keeper 1 moet er alles aan doen • voldoende ballen als je eruit komt.’ om de bal zo snel mogelijk te veroveren. Inhoud Variatie • wanneer er gescoord is of keeper 1 • de eerste aanvaller van team A be- • aanvaller verder weg of dichterbij heeft een doelpunt voorkomen, dan gint op het teken van de keepers- laten beginnen wordt er gewisseld van taak trainer zo snel mogelijk aan zijn

Coaching • ‘Handpalmen naar de aanvaller gericht.’ • ‘Vingers uit elkaar in de hand- 1 schoen.’ 2 • ‘Diep door de knieën gaan, handen 3 op enkelhoogte. Daar mag geen bal tussen door, plus zo breed mogelijk.’ • ‘Altijd oogcontact houden met de aanvaller.’ • ‘Juiste richting op draaien, naar de kant van de bal.’ 2

www.devoetbaltrainer.nl 31_CoverJeugdvoetbal kopie 2:31 08-06-11 14:44 Pagina 31

De JeugdVoetbalTrainer

1e JAARGANG | JUNI 2011 | www.devoetbaltrainer.nl

nummer 1

FC Twente jeugd Vierkant op het middenveld

A-jeugd Maik Angenent

B-jeugd Marco Baars en Bart van Rooijen

C-jeugd Jeroen van der Geest

D-jeugd Ton van der Leeden 32-37_FC Twente Jeugd:32-37 08-06-11 15:27 Pagina 32

JEUGD Tekst: Hans Nijboer

Innovatieve aanpak FC Twente ‘Spelen met een vierkant op het middenveld’

Gerhard Wermink is bij de jeugdopleiding van FC Twente ver­ antwoordelijk voor de onderbouwteams. Hij is dagelijks bezig de scholing van de jongste Twentse talenten te verbeteren. De gedreven opleider oriënteert zich op nationale en interna­ tionale ontwikkelingen. Net als zijn collega’s van FC Twente is hij niet bang om innovatief te zijn.

In de onderbouw bij de voetbalacade- deze formatie. Daar ligt een heldere Heel veld mie FC Twente staat het ontdekken opleidingsvisie aan ten grondslag, die Gerhard Wermink: “Wij hebben zelf centraal. Kinderen stromen als eerste- als volgt kan worden samengevat: geen E-spelers binnen onze opleiding. jaars D-pupil binnen in de opleiding Maar als spelers bij ons als D-pupil van de club. Juist op het moment dat - D- en eerstejaars C-spelers hebben binnenkomen, moeten ze direct op ze de overstap van een klein naar een nog veel moeite met de grote ruim- een heel veld spelen. Die overgang van groot veld en van 7:7 naar 11:11 ma- tes op het veld. Door het vierkant 7:7 naar 11:11 is te vroeg en te groot. ken. Het ‘ik en de bal’ moet dan lang- op het middenveld zijn de onder- Als spelers overstappen van een half zaam plaats gaan maken voor ‘ik en de linge afstanden kleiner en ruimtes veld naar een heel veld, levert dat veel bal en de keuzes die ik kan maken’ en makkelijker te overbruggen. aanpassingsproblemen op. We zouden dat allemaal in samenhang met tijd, - De spelers ontwikkelen een betere graag zien dat we in Nederland ook bij ruimte, medespelers en tegenstanders. ruimtelijke oriëntatie, doordat zij de D- pupillen 9:9 spelen. In omliggen- meer mogelijkheden hebben in al- de landen hebben ze daar ook over na- Vroeger was de basisformatie bij de le richtingen. gedacht. In Frankrijk doen ze dat al en jeugdopleiding van FC Twente 1:4:3:3 - Je leidt spelers in eerste instantie in Duitsland beginnen ze daar binnen- met de punt naar voren. De D2, D1 en breder op. Spelers op deze leeftijd kort ook mee. Spelers komen daardoor C2 speelden nog niet lang geleden in moeten ontdekken waar uiteinde- vaker aan de bal, de ruimtes blijven een 1:3:4:3 met een ruit op het mid- lijk hun specifieke kwaliteiten lig- beheersbaar en spelers moeten sneller denveld. Vier jaar geleden is de club bij gen en op welke positie ze gaan uit- handelen. Ik zie alleen maar voorde- de lichting ’93 in de C2 gestart met het komen. Vanuit deze speelwijze ko- len. We gaan al drie jaar met onze D- middenveld in een vierkant neer te men spelers steeds op verschillen- jeugd naar een 9:9 toernooi in Parijs. zetten. Nu spelen de D2, D1 en C2 in de delen en linies op het veld uit. Het is echt geweldig. Het zou goed zijn

www.devoetbaltrainer.nl 32-37_FC Twente Jeugd:32-37 08-06-11 15:27 Pagina 33

liggen. We zullen hun bijna nooit wat voorzeggen. Wel zijn we bezig met een stuk bewustwording door hun te vragen naar het waarom van keuzes.”

Positiespel als basis Gerhard Wermink: “De basis van het voetballen is een goed positiespel. Daarbij is een goede ruimtelijke oriën- tatie onmisbaar. Wij willen spelers op een dusdanige wijze beïnvloeden dat ze regelmatig op verschillende posi- ties op het veld komen. Dan worden ze breed geschoold. Als je alleen al kijkt hoe spelers op een bepaalde po- sitie een bal moeten aannemen zie je grote verschillen. De vleugelspitsen 7 en 11 en de vleugelverdedigers 2 en 5 worden altijd beperkt door de lijn. Als je meer spelers centraal laat spelen, leren ze zich beter te oriënteren in de ruimte en moeten ze rekening houden met de ruimte en tegenstanders die de bal wat anders aannemen. Ze moe- ten eerder wegdraaien, bewuster een vooractie maken, weten waar de te- genstander is en vooral waar de ruim- te ligt waar ze naar toe kunnen. In on- ze visie op talentontwikkeling vinden we het heel belangrijk dat spelers le- ren om zich zowel in de lengte als in de breedte te bewegen.”

Eenzijdig als in ons land de KNVB die keuze ook het passen en het aannemen en ver- Gerhard Wermink: “Die aanpassings- zou maken.” werken van de bal in allerlei richtin- problemen komen omdat de onder- gen. Het gaat om het ontwikkelen, linge ruimtes en afstanden ineens Pilot dus om het proces en niet om het di- heel groot zijn. In de oude speelwijze Gerhard Wermink: “Er is onlangs een recte resultaat. Helaas ligt in er Ne- (zie tekening 1) leid je te eenzijdig en pilot gestart in de regio Doetinchem, derland bij de jonge jeugd nog te veel te weinig spelers op. De 6 en de 8 be- waarbij met toestemming van de de nadruk op het resultaat. Ik noem wegen eigenlijk alleen naar de bal KNVB de D-teams 9:9 spelen. Ze spelen dat de afrekencultuur. Dat is veel te op een veld van 16m tot 16m waarbij vroeg. Pas bij de tweedejaars B-spe- ook buitenspel gehanteerd wordt. lers gaan wij bij FC Twente richting Zelf vind ik een half veld voor 7:7 te resultaatdoelen.” groot. Maak het veld maar kleiner. 11 9 7 Kinderen moeten dan sneller denken Vrijheid in keuzes en handelen. Ze worden hier ook re- Gerhard Wermink: “Wij willen graag actiever door. Daar komt ook nog een verzorgd voetbal spelen, waarbij spe- 10 8 6 mentaal aspect bij. De hersenen krij- lers initiatief tonen en keuzes durven 4 gen sneller en meer prikkels waarop te maken. Ik denk dat we dat binnen 5 2 ze moeten reageren. De kids moeten onze opleiding goed terugzien. Ik vind 3 sneller beslissen en er worden meer dat je kunt zien dat de spelers steeds vaardigheden van hen gevraagd. Bijna proberen om de juiste keuzes te ma- 1 1 automatisch worden er meer eisen ken. Essentieel in onze visie is dat de gesteld aan het dribbelen, het drijven, keuzes altijd bij de kinderen horen te

32 33 De Voetbaltrainer 178 2011 32-37_FC Twente Jeugd:32-37 08-06-11 15:28 Pagina 34

JEUGD

toe. De nummer 4 komt alleen maar links of rechts naast de nummer 3. De enige echte aanvallende middenvel- der is 10. Voor 6 en 8 is het moeilijk om diepte te maken. En de twee mid- denvelders kunnen zich verder alleen links of alleen rechts aanbieden. Naar voren toe zijn de afstanden vaak veel te groot en niet te belopen. De num- mers 2, 5, 7 en 11 blijven alleen maar aan de flank. Als je echt kritisch kijkt, dan leid je als club eigenlijk maar twee centrale aanvallers (9 en 10) en twee verdedigers op (3 en 4). Dat von- den we te weinig.

Bij FC Twente hebben we toen heel kritisch gekeken of dit wel de juiste manier van opleiden was. We hebben met elkaar naar oplossingen gezocht. ‘Hoe kunnen we jonge spelers beter neerzetten? We willen een veldbezet- ting, waarbij ze makkelijker met el- kaar kunnen samenwerken en de on- derlinge afstanden kleiner zijn. En een veldbezetting, waarin ze zich wat makkelijker kunnen oriënteren en vooral in meerdere ruimtes in het veld terecht kunnen komen. Veelzij- digheid is voor ons belangrijk. Op jon- ge leeftijd dienen spelers een brede basis te krijgen, waarna ze zich op oudere leeftijd kunnen specialiseren. Dat gebeurt nu nog vaak veel te len we met onze jeugdopleiding ook pass- en looplijnen. Er ontstaat diepte vroeg. Zo ben ik ervan overtuigd dat op uitkomen. Vanuit 5:5 is 3:2:2:3 ons tussen 4 en 6. De nummers 8 en 10 jongens die in hun opleiding vrijwel uitgangspunt geworden, waarbij de moeten niet op lijn blijven spelen. Dat altijd als vleugelverdediger hebben onderlinge afstanden eigenlijk kleiner geldt ook voor 6 en 10 en voor 4 en 8. gespeeld het betaalde voetbal niet zijn. De afstanden zijn makkelijker te Zo ontstaat er veel beweging over zo- zullen halen. Door hun eenzijdigheid belopen. Het vierkant dat gevormd wel de lengte- als de breedteas. Zo redden ze het niet. Hun plaats wordt wordt door 4, 6, 8 en 10 vormt de ba- zijn ze altijd gedwongen om rekening veelal ingenomen door middenvel- sis. Door rotatie krijg je altijd schuine te houden met de loopacties van de ders of aanvallers, die wel breder zijn spelers om hen heen. Het bewegen opgeleid.” ten opzichte van elkaar en de daaruit voortkomende positiewisselingen vin- Vierkant den we heel belangrijk. Spelers zijn in

Gerhard Wermink: “We hebben geke- 11 9 7 de opbouw al snel links of rechts geo- ken hoe we spelers vanuit samenwer- riënteerd. Komend vanuit het 7:7 heb- 10 king bewust en onbewust op meerde- 8 ben spelers natuurlijk al een voor- re gedeeltes van het veld terecht kun- keur. Ook bij de amateurteams wor-

nen laten komen. We zijn eigenlijk tot 4 6 den E-pupillen veelal strak aan een de conclusie gekomen dat we de ruit positie verbonden. Dat willen we door 5 2 het beste konden laten kantelen, 3 de veranderde speelwijze in de rest waardoor er een vierkant op het mid- van de onderbouw wegnemen. We denveld ontstaat (zie tekening 2). Vijf 1 streven ernaar om zodanige voetbal- 2 aanvallend ingestelde spelers en vijf situaties te creëren dat jonge talenten meer verdedigende spelers. Daar wil- zich niet alleen links en rechts leren

www.devoetbaltrainer.nl 32-37_FC Twente Jeugd:32-37 08-06-11 15:28 Pagina 35

spits komen, een aanvallende mid- van de linkerkant van de as is toch denvelder en eventueel een verbin- net wat anders dan de rechterkant. dingsspeler. Uit het drietal 3, 4 en 6 De 2 gaat dan naar binnen en de 6 kan een controlerende middenvelder gaat eventueel naar buiten. Dat is of centrale verdediger komen. Het een andere mogelijkheid. Het kan kan zelfs nog als bonus een extra ook op een andere manier. Als num- verbindingsspeler opleveren. Of mis- mer 3 naar rechts gaat, zakt 4 wat uit schien wel twee centrale verdedigers. en gaat 5 wat dieper weg spelen. Of Ook hier leiden we dus centraal één het gaat andersom, dat 3 naar links speler meer op dan in de oude situ- gaat, 6 uitzakt en 2 dieper weg gaat atie.” spelen.”

Opbouw Voorbeeld 1 (tekening 3) Gerhard Wermink: “Een ander voor- De uitgangspositie in de opbouw is deel is, dat 2 en 5 minder aan de lijn dat we met drie spelers in de op- gebonden zijn. Afhankelijk van hoe 3 bouw komen: de nummers 2, 3 en 5. zich in de as beweegt, moeten zij an- Deze drie spelers worden in eerste ticiperen. Als 3 naar links beweegt, instantie ondersteund door de twee kan 2 rechts centraal in de opbouw middenvelders 4 en 6. Speler num- komen te spelen. Als 6 zich terug laat mer 3 start centraal, waarbij 2 en 5 vallen, kan 2 diepte maken en door- tussen de 16m en zijlijn en net iets schuiven naar het middenveld. Door voor 3 positiekiezen. De spelers 4 en alle mogelijke positiewisselingen krij- 6 spelen daar 10 tot 15 meter voor. gen we meerzijdig geschoolde spelers. Belangrijk is dat 4 en 6 niet op één Voetballers die niet langer vast in een lijn komen te spelen. Vanuit de keep- strak patroon zitten. Spelers die op al- er of vanuit nummer 3 kun je dan le fronten kijken naar en samenwer- gelijk tussen de linies doorspelen op ken met elkaar. 4 of 6.

Bij de opbouw van achteruit (teke- Variaties in laatste lijn ning 3 t/m 9) zijn er diverse opties, Voorbeeld 2 (tekening 4) waarbij spelers moeten samenwer- Een variatie kan zijn dat nummer 3 ken in de ruimte. Het kan zijn dat je naar rechts uitwijkt en dat de linker- oriënteren, maar ook naar voren en in de basisorganisatie tussen de li- verdediger 5 links centraal de bal gaat achter. Verdedigers en middenvelders nies doorspeelt, maar het kan ook opvragen. Middenvelder 4 kan dan uit- leren dan om verticaal te overlappen zijn dat 5 een keer wat naar binnen wijken naar de zijkant. Dit kan ook aan of in te schuiven. We willen een brede gaat of de centrale verdediger 3 naar de rechterkant met middenvelder 6. scholing in de onderbouw, waarna rechts doorschuift. De linksback kan spelers zich vanaf de C -jeugd kunnen links centraal de bal gaan vragen en Voorbeeld 3 (tekening 5) gaan specialiseren.” dan moet 4 naar buiten toe bewegen. Hier spelen we een variant waarbij Als 4 in de opbouw komt te spelen middenvelder 4 of 6 naast de centrale Extra speler en zich naar links beweegt, komt 5 verdediger 3 in de opbouw komt te Gerhard Wermink: “In plaats van dat centraal in de opbouw. Het kan ook spelen. Nummer 3 kan naar rechts de je twee aanvallende spelers opleidt, precies andersom als 3 niet naar bal opvragen, 4 zakt dan uit en vraagt leid je er nu eigenlijk drie op. De rechts gaat, maar naar links beweegt. links centraal de bal op. De vleugel- nummers 8, 9 en 10 worden opgeleid Het vraagt van de speler in elk geval verdedigers 5 en 2 bewegen iets die- tot aanvaller. Uit dat trio kan een een andere oriëntatie. Het bespelen per door.

6 6 6 4 4 4 5 2 2 2 5 5 3 3 3 1 1 1 3 4 5

34 35 De Voetbaltrainer 178 2011 32-37_FC Twente Jeugd:32-37 08-06-11 15:28 Pagina 36

JEUGD

Voorbeeld 4 (tekening 6) Bij deze variatie stappen middenvel- ders 4 of 6 gekruist naast 3. In dit voorbeeld kiest 3 links centraal positie en 4 stapt naar rechts uit. Als de cen- trale verdediger 4 de bal ontvangt, dan moet 6 centraal positiekiezen of zich eventueel bij de zijlijn aanbieden.

Voorbeeld 5 (tekening 7) In deze variant bij de opbouw stapt 3 het middenveld in en stappen 4 en 6 uit. De vleugelverdedigers 2 en 5 gaan iets dieper weg spelen. Deze variant kan heel goed gebruikt worden als de tegenstander pressing speelt.

Opbouw vanuit de backs Voorbeeld 6 (tekening 8) In deze spelsituatie is vleugelverdedi- ger 2 in balbezit. Middenvelder 6 zakt uit en zorgt ervoor dat hij niet op de Middenveldspel Aanvalsspel bal loopt. Speler 10 vraagt naar buiten Voorbeeld 8 (tekening 10) Voorbeeld 10 (tekening 12) en maakt ruimte voor 7 in het mid- Middenvelder 6 heeft hier de bal. Hij In deze aanvalsvariatie wordt spits 9 denveld. Vleugelaanvaller 7 wordt in kan de bal steken op de naar binnen diagonaal in gespeeld. Middenvelder 8 het middenveld ingespeeld of trekkende vleugelspeler 7, waarna 10 er komt er dan links of rechts onder. Hij middenvelder 6 wordt onder- of voor- buiten omheen komt. Hij kan ook de kan de bal wegsteken op diepgaande langs ingespeeld. Hier moeten recht- spits 9 diagonaal aanspelen waarbij de vleugelspits 11 of diagonaal spelen lijnige ballen voorkomen worden, dus middenvelder, afhankelijk van de tegen- naar de diepgaande 10. Dan dient 7 10 wordt in deze situatie een stander, er links of rechts onder komt. weer onder 10 te komen. combinatiespeler en geen eerste aan- speelpunt. Mocht hij wel volledig Voorbeeld 9 (tekening 11) Voorbeeld 11 (tekening 13) vrijkomen, dan bestaat natuurlijk Bij deze variatie is middenvelder 6 Ook hier wordt spits 9 door midden- wel de mogelijkheid om hem aan te opnieuw in balbezit. Hij kan kiezen velder 6 diagonaal aangespeeld. Mid- spelen. om de diepgaande 7 aan te spelen. Hij denvelder 8 blijft eronder of gaat naar kan de bal ook steken op 8, die zich buiten als aanvaller 11 onder 9 door- Voorbeeld 7 (tekening 9) diagonaal in de diepte aanbiedt. Spe- komt. Spits 9 kan de bal breed spelen Ook hier heeft vleugelverdediger 2 ler 10 zakt iets diagonaal uit en kan op 8 of als 11 eronder komt op hem balbezit. Middenvelder 6 zakt hier uit eventueel ook aangespeeld worden. laten vallen. Speler 11 kan dan diago- of wijkt uit naar de zijkant. Midden- Speler 4 kan dan eventueel weer ver- naal spelen op diepgaande 10, waarna velder 10 zakt iets diagonaal uit en der het middenveld in stappen. 7 er weer onder komt. wordt onderlangs ingespeeld, waarbij middenvelder 6 eronder blijft. Speler nummer 4 stapt eventueel verder het middenveld in.

9 7 10

6 6 4 6 4 2 4 5 2 5 2 3 3 3 1 1 6 7 8

www.devoetbaltrainer.nl 32-37_FC Twente Jeugd:32-37 08-06-11 15:28 Pagina 37

Beweging Gerhard Wermink: “Al deze voorbeel- den illustreren hoe we veel beweging willen krijgen over zowel de lengte- als de breedteas. Met als bovenliggende visie het vergroten van de eigen weer- stand en verkleinen van eenzijdige beïnvloeding. Door te zorgen voor de juiste weerstand willen we de spelers breed scholen. Dat is eigenlijk de ach- terliggende gedachte. Wat wij doen, is in eerste instantie de kinderen leren samenwerken, leren kijken naar el- kaar. Leren oriënteren in de ruimte. Ruimtelijk inzicht is niet zoveel meer of minder dan samenwerken in ruim- tes ten opzichte van elkaar, waarmee wij bij onder 12 beginnen en in de eindfase uitkomen in twee blokken van 5. Dat is uiteindelijk ons doel.”

Samenvatting: • In de onderbouw worden talen- ten bij FC Twente meerzijdig De VoetbalTrainer geschoold, waarna vanaf de C- VOLG jeugd specialisatie plaatsvindt. • Eenzijdig opgeleide spelers red- den het uiteindelijk niet in het betaalde voetbal. • Een vierkant op het middenveld zorgt voor betere ruimtelijke oriën- tatie en beloopbare afstanden. 9 9

• De overstap naar het grote veld 11 7 11 10 7 moet geleidelijker: Door 9:9 te 8 10 8 spelen bij de D-pupillen ont- staat er een soepele overgang 6 6 4 4 van het 7:7 bij de E-jeugd naar het 11:11 bij C-junioren. • Keuzes in het veld horen niet 1 10 12 bij de trainers maar bij de jeugdspelers te liggen.

9 9 9 11 7 11 7 10 7 10 8 10 8 8

6 6 6 2 4 4 4 3

9 11 13

36 37 De Voetbaltrainer 178 2011 38-39_A-Jeugd:38-39 08-06-11 15:26 Pagina 38

A-JEUGD

Selectie Mentaliteit

Maik Angenent: “DZC’68 speelt met Maik Angenent: “Ik ben een trainer die vrijwel alle eerste selectieteams op lan- grote waarde hecht aan een juiste men- delijk niveau. taliteit. Sommige jongens kunnen fan- Ik werk met een selectie van 17 spelers, tastisch goed voetballen, maar missen waarbij er een goede balans is gemaakt de mentaliteit om iedere wedstrijd of tussen eerste- en tweedejaars. We spe- training de volle honderd procent te ge- len in principe alleen met spelers uit de ven. Hier heb ik moeite mee. Maik Angenent begon op 17­ eigen opleiding. Slechts twee spelers jarige leeftijd als jeugdtrainer bij komen van buitenaf, maar die hebben Ik kan genieten van een speler bij wie SV Loil. Al vrij snel daarna zich zelf aangemeld. De A1 werkt met het enthousiasme en fanatisme er van- maakte hij de overstap naar de het periodiseringsysteem volgens Ray- af stralen. Om die reden speelt er in A1 D1 van De Graafschap en liep hij mond Verheijen. Voor veel spelers was een jongen die tot twee jaar geleden stage als assistent Hoofd dit wel even wennen, maar de resulta- nog in de B3 speelde. Op basis van wils- Jeugdopleidingen ten tijde van ten mogen er zijn. Het valt ouders en kracht en doorzettingsvermogen heeft Andries Ulderink. Op het Cios in supporters op dat we vaak fitter ogen hij zich ontpopt tot een vaste waarde. Arnhem haalde hij zijn TC3­ dan de tegenstander naarmate de wed- Spelers moeten goed beseffen dat zij diploma. Vorig jaar kwam daar strijd vordert. Het wordt gemakkelijker zelf bepalen of ze uiteindelijk de top ook het diploma TC2 bij. Op dit om vaker te handelen en dit vol te hou- van hun kunnen halen. Trainers zijn moment is hij A1­trainer bij den op een hoog tempo.” slechts een hulpmiddel om een ideaal DZC’68 uit Doetinchem. Het leerklimaat te creëren, maar de intrin- team speelt in de landelijke derde sieke motivatie moet er wel zijn, anders divisie. Angenent studeert houdt het snel op.” tegenwoordig Sport & Entertainment Marketing aan de Hogeschool van Utrecht. Teamorganisatie

Maik Angenent: “Binnen de jeugdopleiding van DZC’68 spelen de meeste teams in een 1:4:3:3-formatie. Met de A1 wijken we daar iets vanaf. We spelen op dit moment 1:4:2:3:1 en vooral in verdedigend opzicht werkt dat erg goed. De linies zitten kort op elkaar en we geven daardoor weinig ruimtes weg. Door zo te spelen krijgen we weinig doelpunten tegen.

Voorin hebben we wel problemen. We missen een spits die er een stuk of twintig intrapt en zijn daardoor genoodzaakt vooral met lopende mensen te werken. Middenvelders die veelvuldig de diepte ingaan en voor het doel proberen te komen. Via de 6 en de 8 probe- ren we snel de zijkanten in te spelen. De buitenspelers, 7 en 11, vragen de bal diep of in de voet. Dit is afhankelijk van hoe kort ze gedekt worden. Ze mogen zelf een actie ma- ken, maar ook een opkomende middenvelder of verdediger inspelen. Op deze manier proberen we steeds te combineren, zonder al te veel de lange bal te hanteren. Bij de om- schakeling van aanvallen naar verdedigen zetten we eerst altijd druk in de eigen linie. Is dit niet mogelijk, dan schuiven we een linie terug en doen we hier hetzelfde. Als dit ook niet lukt, laten we de tegenstander van achteruit opbouwen en schakelen om naar een 1:4:4:2-formatie waarbij we inzakken tot 20 meter op de helft van de tegenstander.

Helaas zie je in onze competitie steeds meer teams volledig inzakken en loeren op de counter. Dit is in onze competitie bijna niet anders. Ik ben een voorstander van aanval- lend voetbal, met een verzorgde opbouw van achteruit. Juist doordat tegenstanders zich- zelf ingraven, spelen we met een circulerend middenveld. De 6, 8 en 10 mogen steeds van positie wisselen, zolang de posities maar bezet blijven. De balans in het team moet wor- den bewaakt, maar daarbinnen is er veel vrijheid.”

www.devoetbaltrainer.nl 38-39_A-Jeugd:38-39 08-06-11 15:26 Pagina 39

Trainingsvorm

Doel • verbeteren van de samenwerking tussen de aanval en het mid- 1 denveld, met als doel de bal te veroveren op de helft van de te- 1 genstander en te counteren 3 4 2 Organisatie 10 5 er wordt gespeeld op een heel veld, minus de beide hoeken voor 9 • 2 de te coachen ploeg 7 11 • voldoende hesjes 6 8 • voldoende ballen 10 6 8 9 Inhoud 4 • partijspel 8:8 plus 2 keepers 3 • het te coachen team speelt 1:2:4:2 • het niet te coachen team speelt 1:4:3:1 accent ligt op het drukzetten en snel doorkantelen van zowel • 1 middenvelders als aanvallers. • zodra een bal uit is, start de keeper van het opbouwende team

Coaching • Posities - ‘Wanneer wordt er druk gezet en vanwaar uit begin je?’ (9,10) - ‘Herken het juiste moment waarop druk gezet moet worden.’ • Communicatie - ‘Herken het moment waarop overnames moeten worden ge- - ‘Stuur elkaar aan vanuit iedere linie.’ daan.’ - ‘Anticipeer op de posities en acties van je medespelers.’ - ‘Herken het moment waarop er zonedekking of mandekking - ‘Wees dwingend en neem verantwoordelijkheid.’ moet plaatsvinden.’ • Positioneel - ‘Wanneer wordt er doorgedekt en wanneer mag er in de zone - ‘Goed naar binnen doorkantelen om het veld kleiner te worden verdedigd?' maken.’ - ‘Wanneer zet je druk als je in de zone staat?’ (7,11) - ‘Doorkantelen naar het centrum wanneer de bal aan de ande- re kant is.’ (7,11) - ‘Kort zitten op het middenveld zodat er weinig ruimte wordt weggegeven.’ (6,8)

• Druk zetten - ‘Dwing de tegenstander een back aan te spelen door druk te zetten.’ (9,10) - ‘Vol druk zetten op de backs zodra de bal hiernaar toe onder- weg is.’ (7,11)

• Omschakeling - ‘Wees gelijk aanspeelbaar na een onderschepping en zak tus- sen de linie uit.’(10) - ‘Maak het veld groot om ruimte te creëren voor 7, 11 en opko- mende 6 en 8.’

Methodiek • manipuleren van het niet te coachen team, door sneller diepte te eisen • bal moet minimaal zeven keer veroverd worden op de helft van de tegenstander • over laten vloeien naar vrij spel

38 39 De Voetbaltrainer 178 2011 40-41_B-Jeugd:40-41 08-06-11 15:24 Pagina 40

B-JEUGD

Zien

Marco Baars: “Het is typerend voor veel voetbalverenigingen: de standaardteams zijn gesponsord, lopen er keurig bij en krijgen kwalitatief goede trainingen. De niet-standaardteams ‘hangen’ er als het ICT ware maar een beetje bij. Maar het gaat er juist om dat je alle spelers ziet. En dan Marco Baars (foto) en Bart van Marco Baars: “Een belangrijke compo- ligt de nadruk op het woordje ‘zien’. Bij Rooijen hebben een bijzondere nent in onze samenwerking is het ge- AGOVV Apeldoorn zijn we wat dat betreft samenwerking. Van Rooijen bruik van een SpelerVolgSysteem. We op de goede weg. Laat ik beginnen met traint zowel dit als volgend jaar wisselen trainingen uit, brengen ont- de randvoorwaarden. Net als de B1 loopt de B1 van AGOVV Apeldoorn, dat wikkelingen van spelers in kaart en ook de B2 er verzorgd bij. Iedereen is in uitkomt in de eerste divisie. houden statistieken rondom wedstrij- trainingspak en alles is gesponsord. De Volgend seizoen is hij den en trainingen bij. We merken gelijk jongens hebben het gevoel dat ze net zo bij de gecombineerde de voordelen die het systeem zowel op belangrijk zijn als de spelers in de B1 en jeugdopleiding Vitesse/ AGOVV organisatorisch als technisch vlak heeft. daar begint het mee. De trainingen zijn de coördinator van de Ik kan mijn spelersgroep met één klik min of meer hetzelfde en worden waar talentenschool en trainer van de op de muis een bericht sturen, was- en mogelijk gecombineerd met de B1. Spe- eerstejaars D­pupillen. Baars rijschema’s online zetten en trainings- lers van B2 trainen zo nu en dan mee traint bij AGOVV Apeldoorn de opkomsten bijhouden. Binnen de staf met de B1 en ondanks het niveauverschil B2, dat in de tweede klasse kunnen we daarnaast opstellingen zien stapt er ook wel eens een speler over. Dat speelt. Beiden bewijzen dat een en delen. Ik kan een opstelling maken we op deze manier werken maakt dat goede samenwerking, ondanks en printen, maar ik heb ook de optie B2-spelers gemotiveerder zijn, trainingen een niveauverschil, wel degelijk om de opstelling zichtbaar te maken beter bezoeken en meer bereid zijn om vruchten afwerpt. voor bijvoorbeeld mijn elftalleider. We te leren. Ik heb een groep van 19 spelers, discussiëren over de keuzes die ik als maar ze willen stuk voor stuk een betere trainer maak en daarnaast gebruikt hij voetballer worden. En volgens mij komt de informatie weer voor het vullen van dat vooral omdat ze het gevoel hebben zijn wedstrijdformulier.” dat ze worden gezien.” Niveauverschil

Bart van Rooijen: “Het is opvallend dat we met de amateurtak van Trainingen AGOVV Apeldoorn in dezelfde competitie spelen als onze ‘grote Bart van Rooijen: “Met de B1 trainen we drie keer per week en dat is in deze divisie ook broer’ Vitesse/AGOVV. Ik vind dat wel nodig. Zeker gezien het feit dat al onze tegenstanders gemiddeld vier tot zes keer wel een prestatie en het is dan per week trainen. We hebben een vaste trainingsopbouw en we werken onder andere ook zaak om het niveauverschil met de methode van Raymond Verheijen. Op de maandagen veelal technisch, pass- en tussen B1 en B2 te verkleinen. trapvormen bijvoorbeeld, al dan niet gecombineerd met positiespelen. Ik heb vijf jon- Zodra er sprake is van nog meer gens in mijn selectie die op deze avond bij de KNVB-selectie spelen, dus de groep is gezonde concurrentie, krijgen de vaak wat kleiner. Op deze avond wordt de groep aangevuld met spelers uit de C1, die jongens een extra prikkel om het volgend seizoen de overstap naar de B-junioren maken. Op woensdag trainen we tac- maximale uit zichzelf te halen. tisch, zowel aanvallend als verdedigend. Dit zijn vaak partijen die we spelen in onder- Voor B2-spelers is het een uitda- tal- of overtalsituaties, 9:8 of 8:7 bijvoorbeeld. We kijken dan ook al vooruit naar de za- ging om bij de B1 te spelen. Door terdag. We proberen altijd uit te gaan van onze eigen kracht en daarbij rekening te hou- de intensieve samenwerking zijn den met de ontwikkeling van de individuele speler. Het is namelijk de bedoeling om de er na de winterstop al twee jon- spelers zo compleet mogelijk op te leiden voor het eerste elftal. Vrijdags trainen we veel gens uit de B2 die elke woensdag op afwerkvormen en standaardsituaties. Omdat deze training kort voor de wedstrijd met de B1 meetrainen. Het niveau plaatsvindt, duurt deze maximaal een uur en wordt er in een lage intensiteit gewerkt. gaat enorm omhoog en dat is wat We spelen in een 1:4:3:3-formatie, net als elk ander team bij AGOVV Apeldoorn. Dat je wilt zien.” maakt het inpassen van spelers uit B2 ook een stuk eenvoudiger.”

www.devoetbaltrainer.nl 40-41_B-Jeugd:40-41 08-06-11 15:24 Pagina 41

Trainingsvorm

Doel • verbeteren van het uitspelen van een overtalsituatie 4:2

Organisatie • drie vakken van ongeveer 10 bij 12 meter • voldoende ballen bij de trainer A • het team in vak B speelt met hesjes B

1

C 2

Inhoud • 4:2 • zodra de trainer een bal in vak C speelt, beginnen twee verdedi- gers uit vak B te jagen • zodra de bal veroverd is of uit gaat hebben ze een punt • op dat moment speelt trainer een bal in vak A en gaan de ande- re twee spelers uit vak B jagen • na drie minuten wordt er van vak gewisseld • de ploeg die de meeste ballen veroverd heeft, is winnaar

Coaching • Houding - ‘Sta op je voorvoeten.’ - ‘Blijf in beweging.’ - ‘Sta opengedraaid als je de bal aanneemt.’

• Passen - ‘Pass zuiver en strak.’ - ‘Houd de ballijn open zodat je ingespeeld kunt worden.’

Methodiek • maximaal aantal keer raken voor het overtal • ondertal laten scoren in doeltjes of door een dribbel uit het vak VOLG De VoetbalTrainer

40 41 De Voetbaltrainer 178 2011 42-43_C-Jeugd:42-43 08-06-11 15:23 Pagina 42

C-JEUGD

Manier van spelen

Jeroen van der Geest: “Bij SDO is de organisa- tie de laatste jaren sterk verbeterd. Er staat nu een prachtige accommodatie, waarbij we de beschikking hebben over een aantal kunst- grasvelden. Dit is een voorwaarde geweest om door te groeien, want je kunt er altijd op trai- nen en wedstrijden spelen. Na de winterstop Jeroen van der Geest is al 26 jaar is het nu mogelijk om pass- en trapvormen te lid van SDO uit Bussum. Bij doen, zonder dat ballen vanwege een slecht diezelfde club is hij al 16 jaar veld opstuiteren. We trainen op de maandag, trainer. Van der Geest begon er woensdag en donderdag. ’s Woensdags spelen bij de E­pupillen en trainde ook we met enige regelmaat een oefenwedstrijd. de D­pupillen, C­, en A­junioren. De maandagtraining staat meestal in het te- Bij de C­junioren, die in de derde ken van een conditionele prikkel, terwijl de divisie spelen, staat hij al 6 jaar donderdagtraining meer in het teken staat van aan het roer. In het dagelijks techniek en tactiek. Tijdens de conditionele leven is hij werkzaam als training spelen we veel positiespelletjes en financieel medewerker. partijvormen, variërend van 6 tegen 3 tot 10 tegen 5. Bij dat laatste verdeel ik de groep in drie partijen van vijf, waarbij er steeds een vijftal is dat de bal van het tiental moet probe- ren af te pakken. Ik train ook veel met kaat- Manier van werken sers aan de zijkanten, wat er voor zorgt dat spelers ook af en toe wat meer rust kunnen Jeroen van der Geest: “We spelen met de C1 nu al pakken tijdens een oefenvorm. Op de donder- weer vijf jaar in de derde divisie. Voor een club met dag zijn er vaker pass- en trapvormen en af- maar drie C-juniorenteams is dat best knap. Er ko- werkvormen. In het partijspel spelen we al men elk jaar weer jongens uit Hilversum bij ons min of meer in de opstelling van de komende voetballen. Ik denk dat dit onder andere komt door- wedstrijd. dat we het plezier hoog in het vaandel hebben staan. Als er plezier is tijdens trainingen en wedstrijden, Bij SDO gaan we in principe uit van een zijn de spelers gemotiveerder om zichzelf te 1:4:3:3-formatie, waarbij het de bedoeling is verbeteren. dat nummer 4 doorschuift naar het midden- veld. Met de C1 spelen we voor het eerst in Daarnaast vind ik communicatie ook erg belangrijk. een 1:4:4:2-formatie, met een ruit op het mid- Spelers hebben duidelijkheid nodig van een trainer. denveld. De verdedigende middenvelder komt Als trainer moet je keuzes maken en het is goed als vaak vrij als we aan het opbouwen zijn. In je die uitlegt aan je spelers. Bij mij komen spelers het begin vonden de spelers dit erg lastig, die tijdens wedstrijden niet veel minuten maken, al- maar de laatste wedstrijden ontstaat er meer tijd aan bod tijdens de oefenwedstrijden. Ik houd vertrouwen. Zodra we ook in deze formatie tijdens de winterstop evaluatiegesprekken met mijn de nummer 4 doorschuiven naar het midden- spelers. Van tevoren vullen zowel de trainer als de veld, spelen we bij balbezit in 1:3:5:2. Doordat speler een evaluatierapport in, dat als leidraad dient de spelers aan de buitenkanten als links- en tijdens het gesprek. Tijdens dat gesprek vergelijken rechtshalf spelen, staan we beter opgesteld we de waarden op het rapport en bespreken de ver- als we de bal verliezen of juist veroveren. De schillen. Als ik bij handelingssnelheid een 2 heb in- tegenstander speelt namelijk vaak de lange gevuld en de speler een 5, zal ik uitleggen waarom bal en met vier verdedigers en vier midden- ik denk dat het een 2 is en geef tips over het verbe- velders winnen we vaker de tweede bal op teren van dit onderdeel. Dit is voor beide partijen het middenveld. In het begin van het seizoen heel leerzaam, vooral ook omdat je een beter inzicht speelden we 1:3:4:3 en verloren we die twee- in de manier van denken van je speler krijgt.” de bal erg vaak.”

www.devoetbaltrainer.nl 42-43_C-Jeugd:42-43 08-06-11 15:23 Pagina 43

Trainingsvorm

Doel • het verbeteren van het zoeken van diepte bij het omschakelen van verdedigen naar aanvallen 4 3 Organisatie 2 • 14 spelers en 2 keepers • het veld is 30 meter breed en 40 meter lang • twee grote doelen • 6 pylonen • voldoende hesjes 1 • voldoende ballen

Inhoud • 5 tegen 5 + keepers en 4 kaatsers • zodra een kaatser is aangespeeld, kan er gescoord worden, mits hij de bal één keer raakt • als de kaatser vaker dan één keer raakt, kan er niet gescoord worden • vrij spel • zodra er twee keer is gescoord, wordt er van kaatser gewisseld

Coaching • Communicatie - ‘Coach elkaar op het zoeken van de diepte.’ - ‘Vraag nadrukkelijk om de bal.’ - ‘Als je niet diep kunt spelen, houd dan balbezit en speel rond.’

• Positioneel - ‘Zorg voor een goede aansluiting.’ - ‘Houd bij balbezit het veld zo groot mogelijk.’ - ‘Houd de lijnen richting de kaatser open.’

• Druk zetten - ‘Bij balverlies zo snel mogelijk omschakelen en zet druk naar voren.’

• Techniek - ‘Zorg voor een goede technische uitvoering, dit geldt zowel voor de aanname, passing en schieten op doel.’

Methodiek • spelers maximaal twee keer raken • tijdslimiet om te scoren instellen • het veld kleiner maken

VOLG De VoetbalTrainer

42 43 De Voetbaltrainer 178 2011 44-45_D-Jeugd:44-45 08-06-11 15:23 Pagina 44

D-JEUGD

Techniektraining

Ton van der Leeden: “Iedere maandag en dinsdag trainen wij specifiek op techniek. Naast de aannames en passing worden vooral veel 1:1-situaties getraind. Situaties met een speler in de rug, in je zij of frontaal komen in alle posities van het veld voor en worden dan ook het meest geoefend. De trainingen starten altijd in een vaste vorm en organisatie. Binnen deze organisatie worden de uithaal- of passeerbewegin- gen getraind. Vaak nog zonder echte weerstand, hoogstens een passieve verdediger. Na het herhalen van de bewegingen gaan we altijd door naar een situatie met volle- Ton van der Leeden was vier jaar dige weerstand. Altijd in een vorm waarin gescoord kan worden op een doel, groot of trainer in de onderbouw van klein. Vanuit de 1:1-situaties bouwen we uit naar 2:1 en uiteindelijk 2:2. Gelukkig kan Willem II. In die periode behaalde ik met mijn grote groep de eindfase van de training uitbouwen naar een 4:3-situatie hij zijn TC3­ en TC2­diploma. waarin de drie spitsen en een aansluitende middenvelder tegen de drie verdedigers Daarna verhuisde hij naar de D3 spelen. De keuze tussen 1:1 en/of het uitspelen in hoog tempo van de tegenstanders van FC Den Bosch en bij die club wordt dan al wat moeilijker. De spelers vinden die aanvallende oefeningen geweldig traint hij dit jaar de D2. Als speler en hebben volop plezier. Dit is dan ook verreweg het belangrijkste element van de kwam hij uit voor Oirschot trainingen in deze leeftijdsgroep.” Vooruit en voetbalt nu nog in een vriendenteam bij Ons Vios in Tilburg. Coaching

Ton van der Leeden: “Ik ben door het CIOS vroeg in het trainerswereldje terechtgekomen en heb dan ook al heel wat trainers voorbij zien komen. Als jonge coach word je voor een deel gevormd door je omgeving. Je gaat vanzelf Thuis inzien van welke trainers je het meeste leert. De benadering en het enthousiasme van som- Ton van der Leeden: “Voor de spelers van FC Den Bosch D2 moet het mige trainers heb ik zeker meegenomen in sportpark een tweede thuis zijn. Een plek waar ze zich op hun gemak mijn huidige manier van coaching. Wat me wel voelen. De kleedkamer hangt dan ook helemaal vol met wedstrijdversla- opvalt, is dat er nog steeds heel veel trainers gen, trainingsopkomsten en de uitslagen van de afgelopen week. De zijn die coachen wat hun team níet moet doen. kracht van het jeugdcomplex is de saamhorigheid. Alle teams komen el- ‘Laat hem niet aannemen’ is zo’n opmerking. kaar elke trainingsdag tegen, doordat zij bijna allemaal op dezelfde tij- Het is beter om je coachopmerkingen positief den trainen. Ook het eerste elftal traint op hetzelfde complex en het te formuleren. ‘Zit kort op zijn aanname’ zou komt dan ook regelmatig voor dat ik een speler van het eerste elftal bij in het genoemde voorbeeld een betere optie de wedstrijdbespreking betrek. Hij vertelt dan wat over zijn positie en zijn. Ik raad iedere jonge coach aan om eens ook al zijn dat soms zaken die mijn spelers reeds diverse malen hebben een lijst te maken met je eigen coachopmer- gehoord, het is toch boeiender als ze dit van zo’n speler van het eerste kingen en deze te analyseren. Coach je eigen- elftal horen. Dit jaar zijn we bij de bovenste drie ploegen geëindigd en lijk wat je wilt dat je spelers doen? voor ons staat dat gelijk aan een kampioenschap. Belangrijker nog dan de plek op de ranglijst vind ik de manier waarop we dit bereikt hebben. Een van de belangrijkste zaken voor een trai- Onze manier van spelen, het hoge percentage van trainingsopkomsten ner is dat hij zichzelf blijft. Bij FC Den Bosch en het plezier waarmee we iedere wedstrijd hebben gespeeld tellen voor hebben we een trainer die heel direct coacht mij veel zwaarder.” en op een eerlijke manier vertelt wat hij ervan vindt. En dit dan verpakt in sarcasme gevuld met de waarheid. Ik houd daar wel van en neem de goede dingen hiervan over. Overigens ga ik ook nog vaak naar wedstrijden kijken van andere bvo’s om de coaching te horen van an- dere trainers.”

www.devoetbaltrainer.nl 44-45_D-Jeugd:44-45 08-06-11 15:23 Pagina 45

Trainingsvorm

Doel • verbeteren van het uitspelen van een 2:2 situatie aanvallend

Organisatie 1 • het veld loopt van achterlijn tot zes meter over de zestienmeterlijn • twee grote doelen met keepers • acht ballen bij ieder doel

Inhoud • partijspel 2:2 plus keepers • spel begint door een uittrap van de verdedigers naar de aanvallers • nadat de aanvallers de bal hebben aangenomen, wordt er 2:2 gespeeld • als de aanvallers scoren of de bal naast schieten, komen er van- uit de verdedigende partij twee nieuwe spelers in het veld met de bal (zij worden dan aanvallers) • als de bal aan de zijkant uit gaat, mag het team dat de bal krijgt twee nieuwe spelers laten ‘indribbelen’ met de bal

Coaching • Snelheid - ‘Dribbel op snelheid naar het doel van de tegenstander.’

• Scoren / Schieten - ‘Altijd schieten als de bal voor je ligt en je ruimte hebt voor een • Ruimte creëren schot.’ - ‘Creëer ruimte voor jezelf door middel van een individuele actie op snelheid.’ - ‘Zorg dat je ballijn altijd open is, zodat je medespeler je altijd in kan spelen.’ - ‘Varieer tussen uitzakken en diepvragen. Beweeg in de ruimte.’ - ‘Gebruik je keeper als derde veldspeler. Verhoog het samenspel met hem zodat je de tegenstander uit elkaar speelt.’

• Omschakeling - ‘Na een doelpunt pak je meteen je verdedigende positie op om de bal weer zo snel mogelijk te kunnen veroveren.’

• Slimmigheid - ‘Als je vermoeid bent, kun je de bal over je eigen achterlijn schieten, zodat er twee nieuwe teamleden in het veld komen met de bal.’

Methodiek • het eerste team met tien doelpunten is winnaar • keepers mogen niet scoren VOLG De VoetbalTrainer

44 45 De Voetbaltrainer 178 2011 00_Mediatheek_1-1:0 08-06-11 15:52 Pagina 1 DeVoetbalTrainer is geheel vernieuwd NIEUW DeVoetbalTrainer 178 28e JAARGANG | JUNI 2011 | www.devoetbaltrainer.nl nummer

Ronald Koeman analyseert de finale

Trainerscongres: Trainingsdemon straties en workshops

Tactiek: Het vierkant op het middenveld

Oranje Onder 17: Beïnvloeden van voetballers

Middenkatern: De JeugdVoetbalTrainer

De JeugdVoetbalTrainer 1 1e JAARGANG | JUNI 2011 | www.devoetbaltrainer.nl nummer

FC Twente jeugd Vierkant op het middenveld

A-jeugd Maik Angenent

B-jeugd Marco Baars en Bart van Rooijen

C-jeugd Jeroen van der Geest

D-jeugd Ton van der Leeden

Website devoetbaltrainer.nl Vakblad De Voetbaltrainer

Als abonnee profiteert u direct van de volgende voordelen: Nieuw! • Webshop. Direct toegang tot de Voetbaltrainer webshop met 7,5% abonneekorting op alle producten. Mediatheek • Vacatures. Overzichtelijk plaatsen en Online vanaf verwijderen juli 2011 • Oefenwedstrijden. Snel wedstrijden zoeken of gevonden worden. • Online archief De Voetbaltrainer. Online edities van reeds verschenen bladen inclusief zoekfunctie. • Online archief Jeugdvoetbaltrainer. Dankzij zoekfunctie snel onderwerpen raadplegen • Actueel. Het laatste nieuws door en voor coaches. Nog geen abonnee? Scoor dan via devoetbaltrainer.nl 3 nieuwe € nummers De Voetbaltrainer voor slechts 15,- devoetbaltrainer.nl 47-52_Noordwijk:47-52 08-06-11 15:22 Pagina 47

AMATEURS Tekst: Ron Weinbrecher

Robbert de Ruiter, trainer van vv Noordwijk

‘Overtalsituaties op

de flanken creëren’ Shots Pro Foto:

Overlappende spelers. Dat is het sleutelwoord in de succes­ per se tegen ons voetballen. Hun goed recht natuurlijk, want wij hadden die volle speelwijze van vv Noordwijk. Trainer Robbert de Ruiter wedstrijd tegen RKC in de benen. Achteraf zie je dus dat je drie keer (43), genomineerd voor de Rinus Michels Award, streeft verliest en drie keer heb je in dezelfde week gebekerd. Fysiek trokken wij het voortdurend naar het creëren van een overtalsituatie over de wel, maar je merkte aan de spelers en alle mensen bij Noordwijk dat er al- flanken. In makkelijk trainbare oefenvormen maakt hij de leen nog maar over bekervoetbal werd gesproken. Dan weet je als trainer dat speelwijze op een eenvoudige manier herkenbaar voor zijn je intern eigenlijk alleen maar bezig moet zijn met de competitie en met spelers. Met succes. Hoofdklasser vv Noordwijk is kampioen de eerstvolgende wedstrijd. Voor de spelers is dat moeilijker, omdat zij geworden na een beslissingswedstrijd tegen Quick Boys en ook nog eens met studie of werk be- zig zijn. Dat is ook het verschil met gaat in de Topklasse spelen. een speler uit het betaalde voetbal. Die hoeft zich alleen maar op het Vv Noordwijk kende op weg naar het gehad. Je probeert je er wel tegen te voetbal te focussen. kampioenschap een lang seizoen. De ploeg wapenen door dat niet steeds als ex- streed lang mee om de districtsbeker en cuus te gebruiken. Gelukkig hebben De trainingen tussen al die wedstrij- strandde pas in de kwartfinale van de we dit jaar niet veel verloren en de den en die drukke weken door, zijn KNVB-beker tegen RKC. Hoe ging Robbert wedstrijden die wij uiteindelijk in de door ons op een andere manier inge- de Ruiter daar mee om? competitie verloren, waren een dub- vuld. Je bent in feite alleen maar be- Robbert de Ruiter: “Vooral de wedstrij- beltje op zijn kant. Uiteindelijk hebben zig met hersteltraining en teamtacti- den in de KNVB-beker hebben veel we op het moment dat dit interview sche trainingen. Je wilt je spelers fit energie gekost en dan niet zozeer fy- plaatsvindt, pas vier keer verloren en houden. Opvallend genoeg hebben wij siek maar wel geestelijk. Als ik nu te- drie keer met één doelpunt verschil. na de bekernederlaag tegen RKC en rugkijk op dit seizoen, zie je dat wij Uiteindelijk sneuvelden wij in de aansluitend het verlies tegen Ter Lee- punten hebben verspeeld in de com- kwartfinale van de beker tegen RKC de geen wedstrijd meer verloren. petitie in de periode dat wij speelden met 6-0. Juist na die wedstrijd speelde Maar eerlijk is eerlijk, ook al spelen in de KNVB-beker. Ik ben geen man bijna geen ploeg competitievoetbal, wij volgend seizoen Topklasse, we van excuses, maar die wedstrijden maar Ter Leede had een lading zand zullen een dergelijk nieuw bekeravon- hebben daar wel degelijk invloed op op het veld gegooid, want die wilden tuur echt niet uit de weg gaan. Dus je

46 47 De Voetbaltrainer 178 2011 47-52_Noordwijk:47-52 08-06-11 15:22 Pagina 48

AMATEURS

kunt het ook niet anders benaderen. Mijn spelers kunnen niet minder gaan werken en je kunt ook niet min- der gaan trainen. Hoewel ik in de drukke wintermaanden wel de maan- dagtraining af en toe heb geschrapt om de spelers fris te houden.”

Interval Shuttle Run Robbert de Ruiter maakt verschillende ke- ren per seizoen gebruik van de Interval Shuttle Run test. Om te kijken of zijn spe- lers fit zijn, maar ook om de onderlinge rivaliteit te stimuleren. grote brede spits als aanspeelpunt in dan andere clubs, maar wij zijn een Robbert de Ruiter: “Ik confronteer het zestienmetergebied.” team. En dat is het belangrijkste. Dat mijn spelers regelmatig met een In- team kreeg in de loop van het vorige terval Shuttle Run Test. Om ze fysiek Fit seizoen vorm. Er is toen schoon schip te testen, mentaal te kraken en verge- Robbert de Ruiter: “Om de spelers fit gemaakt. Een hoop spelers is de lijkingsmateriaal te hebben met hun te krijgen werk ik wel volgens het pe- wacht aangezegd en er is vooral geko- directe concurrenten. Dit doe ik eens riodiseringsmodel van Raymond Ver- zen voor eigen jeugd en talentvolle in de 6 tot 8 weken. Bij VVSB uit heijen. Tijdens het seizoen in een cy- spelers uit de regio. Ons doel was het Noordwijkerhout heb ik deze Shuttle clus van zes weken en tijdens de smeden van een nieuwe, herkenbare Run geïntroduceerd en vervolgens voorbereiding in een cyclus van drie ploeg voor het publiek. We zijn gestart heb ik daar ook mee gewerkt bij ARC weken. We hebben al een jaar geïn- met een selectie zonder gearriveerde (Alphen aan den Rijn) en nu bij vv vesteerd in deze groep. De spelers wa- spelers. Dat kon je in het begin van Noordwijk. Inmiddels heb ik dus een ren al redelijk fit aan het begin van dit het vorige seizoen duidelijk merken: goed inzicht en goed vergelijkingsma- seizoen. In juni, als de overschrij- acht wedstrijden gespeeld en vier teriaal wat een speler zou moeten vingstermijn is verstreken, pak ik al- punten. Zoeken naar het juiste sys- scoren. Hoe je met die uitslagen van tijd een paar trainingen met de nieu- teem en blessures van bepalende spe- de test moet omgaan, is een kwestie we groep. Als kennismaking, maar ook lers waren daar debet aan. Die spelers van gevoel. Mijn drie middenvelders om te kijken hoe de spelers er condi- kwamen na hun revalidatie terug en bijvoorbeeld moeten eigenlijk mini- tioneel voorstaan. Ook daar gebruik ik het begon te draaien. Haarlem ging maal 125 scoren om te voldoen aan de Shuttle Run voor, voornamelijk om failliet en Marcel Akerboom haakte bij de eisen die ik aan hen stel. te kijken hoe het conditioneel gesteld ons aan. is met nieuwe spelers. Handig voor Ook voor geblesseerde spelers zijn de mij, maar ook voor een nieuwe speler Een welkome aanvulling en een rots testen een uitkomst. Zij hebben ver- om te zien wat nog nodig is om aan te in de branding. En vervolgens ston- gelijkingsmateriaal op wat voor ni- haken bij de bestaande groep. Dat is den we vorig seizoen zomaar vierde: veau zij weer instappen en wat er nog een mooi meetmoment en in de voor- dus op een plaats die recht geeft op moet gebeuren voordat ze weer terug bereiding doe ik hetzelfde in de eerste een plek in de topklasse. Tijdens de zijn op hun oude niveau. Toch zijn week. Zo heb je perfect vergelijkings- paasdagen hebben we het vervolgens scores van een dergelijke test niet materiaal en weet je exact wat er in laten liggen. Twee keer verlies. Maar heilig. Er zijn spelers die zich met een de zomermaanden aan is gedaan. In de stijgende lijn zat er wel duidelijk bal verschuilen, mentaal zwak zijn en een van de eerste oefenwedstrijden in. We wonnen ook de derde periode bij 2-0 willen opgeven, terwijl zij op van het seizoen, tegen Rijnsburgse en die lijn hebben wij voortgezet in die Shuttle Run 150 scoren. Er zijn Boys, merkten we al dat we er goed dit seizoen. Natuurlijk is het jammer ook spelers die minder scoren tijdens voor stonden. Het is een club uit de dat we niet al vorig jaar naar de Top- de Shuttle Run, maar wel in staat zijn bollenstreek. Een hoop prestige staat klasse zijn gepromoveerd, maar ik om tijdens een wedstrijd zich men- er op het spel en zij spelen in de Top- denk dat het voor een hoop spelers taal zo sterk te maken dat zij weer klasse. Wij wonnen die wedstrijd en goed is geweest om nog een jaar in de iets extra’s kunnen brengen. Zo’n toen zeiden wij al tegen elkaar: ‘Wij Hoofdklasse te spelen. Dit seizoen Shuttle Run beschouw ik echt als een hoeven niet veel te verliezen dit jaar.’ zijn wij bijna altijd de ploeg in balbe- mentale training. Maar je moet het zit en dan kunnen je spelers zich veel niet als doel op zich zien. Sommige Het verschil met andere ploegen in de beter ontwikkelen. In de Topklasse spelers hebben zo’n loopvermogen Hoofdklasse? Niet zozeer dat wij hadden wij zelf ook meer achteruit helemaal niet nodig. Denk aan een meer kwaliteit in de ploeg hebben moeten lopen tegen diverse ploegen.

www.devoetbaltrainer.nl 47-52_Noordwijk:47-52 08-06-11 15:22 Pagina 49

Nu krijgen die jonge spelers zelfver- leur, drie dynamische lopende mid- veel ruimte om daar een overtalsitu- trouwen, zij raken overtuigd van hun denvelders en twee diepe aanspeel- atie te creëren. Mijn spitsen mogen kwaliteiten en groeien daardoor snel punten. Ik heb veel trainers meege- van mij sowieso nooit terug, die blij- naar een hoger niveau.” maakt, zelf in diverse systemen ge- ven allebei diep staan. Durf je vervol- voetbald en gekoppeld aan jaren er- gens 1:1 te spelen met het centrale Topklasse varing kom je tot een speelwijze die duo tegen onze twee spitsen? Dat is Robbert de Ruiter: “Ik kijk met ver- je zelf voorstaat en die bij deze spe- funest als je centrale middenvelder trouwen uit naar de Topklasse. Het lers past. Een speelwijze die ook mak- een hele dynamische loper is. Haalt verschil vond ik dit seizoen nog niet kelijk trainbaar is en daarom ook voor de tegenstander een back naar bin- groot tussen Hoofdklasse en Topklas- spelers herkenbaar wordt. Ik wil altijd nen om rugdekking aan het centrale se. De selectie van Noordwijk zal al- een verdedigingsblok van vijf spelers duo te geven, dan is het voor ons leen breder moeten zijn. Ook omdat en speel altijd met een controleur. En zaak om via positiespel snel een over- de Topklasse volgend jaar een stuk om die vijf spelers zelfvertrouwen te tal te vormen aan de flanken. Met sterker wordt dan dit seizoen. De geven, trainen wij vaak de oefenvorm steun van opkomende backs. zwakkere broeders worden geëlimi- 8:5 of 7:5. En acht van de tien keer neerd en de kampioenen komen erbij. wint het vijftal. Als het vijftal goed Deze speelwijze wordt niet vaak door Dus de Topklasse wordt kwalitatief staat en je kantelt goed door, dan is trainers gebruikt. De meeste oefen- beter. Ik denk dat er over een paar het zeer moeilijk om door zo’n blok te meesters gaan vaak uit van één diepe jaar een fantastische Topklasse ont- komen. Het overtal gaat vaak te veel spits als aanspeelpunt en dat is in staat met clubs als Quick Boys, lopen met de bal of gaat uit positie lo- mijn ogen vrij makkelijk te verdedi- Noordwijk, Katwijk, Rijnsburgse Boys, pen. Door deze trainingsvormen heb- gen. Twee diepe aanspeelpunten is Spakenburg, IJsselmeervogels, noem ben de vier verdedigers en de contro- veel lastiger. Besluit de tegenstander ze maar op. Ik geloof niet dat er een lerende middenvelder veel zelfver- om toch een vrije verdediger achter de club in de zaterdag Topklasse is, die trouwen gekregen en zijn ze over- twee mandekkers te zetten, dan gaan wil promoveren naar de Jupiler tuigd geraakt van hun kwaliteiten. Zij mijn spitsen ver uit elkaar staan, alle- League. De entourage en de grote toe- weten dat als zij hun taken goed uit- bei hoek zestien. Dan wordt de af- schouwersaantallen in de Topklasse voeren, zij weinig kansen weggeven. stand te groot voor de vrije verdediger zijn veel aantrekkelijker. Ik kom niet om rugdekking te geven. Ook in de uit deze regio, maar ik weet wat Voorin hebben wij twee balvaste spit- omschakeling zijn twee diepe spitsen Noordwijk – Quick Boys of Noordwijk sen die vaak in de bal komen. Zij offe- van groot belang. Bij balverovering – Katwijk of IJsselmeervogels – ren zich vaak op voor één van de drie heb je direct twee aanspeelpunten. Spakenburg voor impact hebben. Dat lopende middenvelders. De spits die Bovendien kan het centrum van de te- lever je niet zomaar in.” bijvoorbeeld aan de rechterkant genpartij bij ons nooit opbouwen. En speelt, komt sowieso in de bal als de dat is vaak het sterkste gedeelte van Formatie opbouw ook over rechts verloopt. Ver- de achterhoede. Wij hebben heel veel Robbert de Ruiter: “De oudste jeugd volgens loopt de andere spits in die goals gemaakt uit deze snelle om- en de selectie tot 23 jaar spelen ruimte en loopt de centrale midden- schakeling. Noordwijk was altijd een 1:4:5:1. Dat staat in het beleidsplan. velder diep of contra weg óf de cen- ploeg die met drie spitsen speelde, Wij, het eerste, spelen duidelijk in een trale middenvelder loopt in het gat verdedigers die doorschoven en een 1:4:1:3:2 formatie (zie tekening). dat de rechterspits trekt en de linker- speelwijze die werd gekenmerkt door Keeper, vier man op lijn, één contro- spits loopt dan diep en contra weg. veel kort combinatiespel. Maar ik ben van mening dat te veel kort spel en al- Veel trainers vinden de veldbezetting tijd maar de opbouw van linie naar li- bij 1:4:3:3 het beste. Mijn ervaring nie lang niet zo gevaarlijk is als de leert dat spelen met buitenspelers pas manier waarop wij nu spelen. Wij sco- echt werkt als die buitenspelers de ren aan de lopende band, maar niet baas zijn over hun tegenstander. Ter- omdat de aanvallen over tien schijven wijl in onze manier van spelen de lopen. Het is snel de spitsen zoeken. back van de tegenpartij toch ruimte Als de eerste bal op de spits gespeeld achter zich moet weggeven. Moeten kan worden, moet die gewoon komen. zij nu wel of niet doordekken op mijn En bij ons kan die bal op de twee spit- buitenste middenvelder? Doen zij dat sen altijd worden gegeven, aan welke wel, ligt er veel ruimte achter die kant wij de bal ook hebben. vleugelverdediger. Dekken die backs niet door, dan krijgen mijn buitenste Deze speelwijze heeft ook een nadeel. middenvelders en opkomende backs In de Hoofdklasse werkt het uitste-

48 49 De Voetbaltrainer 178 2011 47-52_Noordwijk:47-52 08-06-11 15:22 Pagina 50

AMATEURS

kend, maar in de bekerwedstrijd te- gen RKC (6-0 RKC, red.) werden mijn twee spitsen volledig lamgelegd en dan kunnen we ook niet veel meer.”

Spitsen Robbert de Ruiter: “Mijn spitsen we- ten dat hun werkgebied de doorge- ‘De entourage en grote toeschouwersaantallen in de Topklasse zijn veel aantrekkelijker.’ trokken zestienmeterlijn vormt. Zij moeten niet naar de zijkant lopen. Wat heb ik aan een spits die daar kaatst en vervolgens te laat voor de een oefenvorm (zie trainingsvorm 1). goal is? Mijn spitsen moeten allebei Het resultaat van deze trainingen zie voor de goal zijn als er een voorzet je bij ons in de wedstrijd heel veel te- S.T.O.M.P komt, dat is een must. Eerste en rug. Het is een leuke oefenvorm en tweede paal moeten bezet zijn en een elke tegenstander zal moeten erken- De KNVB werkt met TIC. Techniek, Inzicht en Com- middenvelder moet op de 16-meter- nen dat vv Noordwijk heel vaak zo municatie. Ajax werkte met TIPS. Techniek, Inzicht, lijn komen. Aan het positie kiezen heeft gespeeld. Zeker vorig jaar heb- Persoonlijkheid en Snelheid. Robbert de Ruiter heeft voor de goal van de twee spitsen kan ben we deze oefening veel gedaan. nog een ander model. nog wel wat worden verbeterd. Zij Nu is het er goed in geslepen en laat zijn vaak zo gretig dat ze te vroeg ik deze oefening eens in de zoveel Robbert de Ruiter: “Ik werk met S.T.O.M.P. STOMP is gaan lopen en dus makkelijker te ver- tijd terugkomen. voor mij nodig om als team te functioneren. Niet ie- dedigen zijn. Daar hebben we al heel dereen weet de betekenis van TEAM, want dat is ge- wat uren aan trainingsarbeid inzitten. Een andere vorm is het uitspelen van woon een afkorting. (Together Everybody Achieves Wanneer moet je gaan lopen naar de een 3:2 situatie (trainingsvorm 2). More). Samenwerking dus. En STOMP staat voor: eerste paal? Wanneer moet je krui- Wat je in ieder geval nooit moet sen? Je mag vooral niet te snel lopen, doen in een 3:2 situatie is de middel- S = Strijd. Als je individueel en als team strijd brengt want dan kom je voorbij de eerste ste speler laten indribbelen met de en je doet er alles aan om te winnen, kun je bij ver- paal. En de tweede spits mag niet te bal. Dat zie je op elk niveau veel te lies van de wedstrijd de conclusie trekken dat de te- kort achter de eerste zitten. We heb- veel gebeuren. Je moet direct de bal genstander beter was of dat je door omstandigheden ben inmiddels een videoanalysesys- aan de buitenspeler geven en een pech hebt gehad. Je mag nooit vaststellen dat er te teem gekocht en dan kun je nog beter loopactie achterlangs maken. Dan weinig aan is gedaan. laten zien hoe die loopacties eruit creëer je meteen een 2:1 situatie (zie moeten zien. Dat maakt het ook her- ook de eerste trainingsvorm). Het is T = Taakbewust. Weten welke taken/functies er bij de kenbaarder voor een spits. Er valt nog anders heel makkelijk verdedigen posities in het team horen en deze naar behoren uit- zoveel rendement te halen uit de voor het tweetal. Het tweetal kan voeren. Mijn spelers krijgen een taken/functielijst, loopacties van mijn spitsen. Mijn simpel op buitenspel spelen als de specifiek voor elke plek. Als je in een ander werkge- middenvelders en backs komen na- middelste speler indribbelt en het bied komt, krijg je te maken met andere taken (be- melijk heel vaak door op de achter- tempo gaat er ook uit. De bal moet wust zijn, erover praten). lijn. Vooral mijn linksback geeft veel altijd direct naar de buitenkant, ge- voorzetten in een wedstrijd. De voor- volgd door een explosieve loopactie. O = Ondergeschikt. Iedereen is ondergeschikt aan zet moet in principe natuurlijk goed Een verdediger moet nu een keuze het team. Niet jezelf willen profileren ten koste van. worden gegeven, maar als mijn spit- maken en omdat de overlappende Kwetsbaar durven opstellen en durf in dienst van sen op tijd en goed lopen, komt er al- speler op snelheid komt, ben je altijd een ander te spelen. tijd een spits vrij voor de goal en als geklopt als verdediger. Nog mooier is dat niet het geval is, moet die voorzet het als je als derde man overlapt. De M = Mentaal weerbaar zijn. Uitstralen dat je mentaal gewoon keihard en laag voor de goal. speler die de eerste pass geeft, over- sterk bent, vooral ook non-verbaal. Kin omhoog, borst Dan heb je nog een kans met een lapt niet. Dat doet de derde man (zie vooruit. Je frustraties de baas zijn. Verlies accepteren. klutsbal.” ook variatie in trainingsvorm 2). Dat Strijdvaardig zijn en tegenslagen overwinnen. is nog moeilijker te verdedigen. Sche- Simpele vormen matisch bouw ik zo de training op P = Plezier. De basis van voetbal is altijd plezier. Robbert de Ruiter grijpt terug op simpele om uiteindelijk in een partijvorm (zie Straal dat uit naar elkaar. Positief coachen (mag wel oefenvormen om het spel van overlappen- trainingsvorm 3) opnieuw de accen- kritisch!). Met elkaar een goal vieren en vooral bij te- de spelers trainbaar te maken. ten te leggen op het overlappen. Dit leurstellingen elkaar een hart onder de riem steken. Robbert de Ruiter: “Een 2:1 situatie is in mijn ogen heel snel trainbaar en creëren is makkelijk te verwerken in herkenbaar te maken voor je elftal.”

www.devoetbaltrainer.nl 47-52_Noordwijk:47-52 08-06-11 15:22 Pagina 51

Strijdplan strijden waarin wij zelf meer onder men met een hoog rendement. Robbert de Ruiter: “Mijn spelers moe- druk komen te staan. Prioriteit was dit • Spelers kunnen gedurende het ten negentig minuten strijd leveren, seizoen het halen van de Topklasse. seizoen hun fitheid aflezen door dat vraag ik. Wij spelen graag pressie Nu gaan wij onze speelwijze perfec- de resultaten van de Interval en spelen het liefst op de helft van de tioneren, maar ook werken aan een Shuttle Run test. tegenstander. Als mijn spitsen daarin speelwijze waarop we terug kunnen • De beide spitsen mogen niet verzaken, ben ik klaar. Als zij hun vallen als wij volgend seizoen zelf terugverdedigen. werk niet goed doen, werkt dat als meer onder druk komen te staan.” • In de Topklasse moet vv Noordwijk een dominosteen op de rest. Als zij komend seizoen terug kunnen val- een voortrekkersrol vervullen, kunnen Samenvatting: len op een andere speelwijze. wij negentig minuten pressie uitoefe- • Robbert de Ruiter laat zijn • De Ruiter heeft zijn visie ook nen. En voor mijn spitsen betekent spelers veel ‘overlappen’ om vertaald in het letterwoord dat sowieso dat zij het centrum niet een overtalsituatie op de flan- S.T.O.M.P (Strijd, Taakbewust, laten opbouwen. Volgend seizoen zal ken te creëren. Daarvoor ge- Ondergeschikt, Mentaal weerbaar dat anders zijn. Dan komen er wed- bruikt hij eenvoudige oefenvor- en Plezier)

Trainingsvormen Robbert de Ruiter

1. Verlenging van warming-up met bal: 2:1 creëren met • dan niet tegelijk maar loopactie achterlangs (overlap) om de beurt werken • lijnvoetbal met Organisatie buitenspel • 18 spelers • verdediger mag pylon • drie velden van 24 bij 12 meter, twee drietallen per veld verlaten zodra breedte- 3 • voldoende ballen pass is aangenomen

• twee verschillende kleuren hesjes per veldje • 2:1 uitspelen blijft het 2 3

• middelste dopje is (fictieve) buitenspellijn doel, tenzij individuele 1 1 2 actie een betere Inhoud optie is • starten aan twee kanten • verdediger kan scoren • twee spelers bij start (1 en 2) en nummer 3 bij middelste pylon over de andere lijn • 1 speelt naar 2, 2 zoekt nummer 3 op, speler 1 loopt achterlangs en ontvangt bal van speler 2, de opkomende speler 1 geeft ver- volgens de bal aan speler 3 en speler 2 neemt positie van speler 2. Positiespel 3:2 of 2:1 3 over • speler 3 begint vervolgens de oefening van de rechterkant Doel • snel uitspelen van overtal met loopactie achterlangs (overlap) Coaching tot doelpoging • Overlappen - ‘Speel de bal in de loop mee.’ Organisatie - ‘Houd tempo in de aanval.’ • twee keer een kwart veld - ‘Zodra man met bal de tegenstander nadert, op volle snelheid • 18 spelers, 2 keepers achterlangs komen en op juiste moment geven (anders buiten- • voldoende ballen (in goal keeper en bij de trainer aan de zijkant) spel).’ • trainer staat op fictieve buitenspellijn - ‘Creëer ruimte door tegenstander aan binnenkant op te zoeken • twee velden worden door hoedjes gesplitst (schuin/breed).’ - ‘Praat je bal achterna (zoek op!).’ Inhoud • keeper gooit bal naar rechter (of linker) opbouwer, deze speelt Methodiek de bal op het lichaam (vallende bal) van de centrale aanvaller. • maak er snel een wedstrijdvorm van Na de pass loopt hij buiten het veld naar de volgende plek >>>

50 51 De Voetbaltrainer 178 2011 47-52_Noordwijk:47-52 08-06-11 15:22 Pagina 52

AMATEURS

Vervolg Trainingsvormen Robbert de Ruiter

• de speler met bal speelt de bal naar een van de buitenste aan- 3. Positiespel 8:8 + 2:2 in vrije zone vallers. De buitenste aanvaller zoekt de dichtstbijzijnde verdedi- ger op. De centrale aanvaller komt buitenom en krijgt de bal op Doel goede moment mee • verbeteren van het samenspel tussen flankspeler en opkomen- • andere mogelijkheid: centrale aanvaller speelt rechteraanvaller de back. Komen tot een ‘goede’ voorzet en juiste bezetting voor in. Deze crosst de bal op de linkeraanvaller en de centrale aan- de goal valler komt als derde man overlappen aan de linkerkant • drietal dat heeft aangevallen gaat verdedigen. Verdedigers wor- Organisatie den aanvaller en extra drietal achter doel rouleert mee • veld van zestienme- terlijn tot zestien- Coaching meterlijn met twee • Opbouw vrije zones 5 - ‘Keeper rolt/schiet de bal zo naar de opbouwer dat hij • 18 spelers + 2 4 open/goed kan aannemen.’ keepers - ‘Opbouwer geeft vallende/gevoelige bal op lichaam van cen- • voldoende ballen trale aanvaller.’ en twee kleuren 3 - ‘Twee verdedigers starten naast de goal en komen snel rich- hesjes 2 ting middenlijn.’ • keeper, drie opbou- • Aanvallend wers, waarvan 1 - ‘Houd tempo in aanval.’ twee linksback en - ‘Middenman niet indribbelen, maar bal naar zijkant spelen.’ rechtsback zijn; - ‘Overlap buitenom en op tijd inzetten (op volle snelheid net twee centrale mid- achter de bal blijven).’ denvelders, twee •Actie diepe spitsen en - ‘Man met bal ‘binnenkant’ van tegenstander opzoeken en kie- twee flankspelers zen: meegeven of zelf binnendoor.’ - ‘Als de afstand tussen buitenaanvaller en verdediger nog te Inhoud groot is: 1. Later inspelen buitenaanvaller 2. Indribbelen bui- • starten bij de keeper tenaanvaller en wachten met overlap. 3. Openen naar andere • via drie opbouwers, twee centrale middenvelders en spitsen ko- buitenaanvaller.’ men tot overlap aan zijkant. Liefst met zo min mogelijk balcon- - ‘Let op buitenspel: breedte/diepte dribbel belangrijk!’ tacten - ‘Bal napraten: speler die achterlangs komt zegt tegen balbezit- • zodra bal bij flankspeler (6 of 8) is, volgt de overlap en komt de ter ‘zoek op’. Deze speler weet meteen dat de speler buitenom voorzet. Posities eerste paal, tweede paal en 16-meterlijn moe- komt (overlapt).’ ten worden ingevuld - ‘Speler aan andere kant moet ver weg blijven om 2:1 te creëren.’ • spel gaat door (vrij spel) nadat flankspeler is ingespeeld • zodra bal uit is: opnieuw starten bij keeper balbezittende partij Methodiek • maak er direct een wedstrijdvorm van Coaching • zodra bal is aange- • Overlappen nomen door centra- - ‘Veel beweging, loskomen en zodra inspeelbal op 6 en 8 kan,

le aanvaller: tijds- 1 1 meteen inspelen.’ limiet, (bijvoorbeeld - ‘Overlappende back liefst ‘derde’ man.’ tien seconden) - ‘Houd tempo in aanval.’ 2 instellen 2 - ‘Bal napraten (zoek op!)’ • verdedigers kunnen - ‘Juiste keuze dribbelaar: meespelen, zelf binnendoor, opnieuw 4 scoren op kleine 3 beginnen.’ goal (1 punt) 3 - ‘Andere flankspeler of diepste middenvelder doet mee voor de • aanvallers die bin- goal.’ nen tijdslimiet en regels scoren: Methodiek 2 punten • zonder vrije zones • tijdslimiet verkor- • scoren vanuit voorzet (overlap) telt dubbel ten/verlengen • volledig spel • veld groter (achterlijn of vijfmeterlijn)

www.devoetbaltrainer.nl 53_Website VT:53 08-06-11 15:21 Pagina 53

Website www.devoetbaltrainer.nl VOLG De VoetbalTrainer Een nieuw seizoen De Voetbaltrainer vernieuwt

website en vakblad (per juli 2011)

De afgelopen maanden heeft op de website van De Voetbal­ trainer een lezersonderzoek gestaan. Honderden lezers hebben gebruik gemaakt van de mogelijkheid om hun mening te geven over diverse zaken die met uw vakblad te maken hebben. De redactie feliciteert de prijswinnaars die op uitnodiging van De Voetbaltrainer de EK­kwalificatiewedstrijd Nederland­Honga­ rije of de bekerfinale FC Twente­Ajax mochten bijwonen.

Uit het onderzoek blijkt onder meer aangeven de website een belangrijk dat men heel veel zaken positief medium te vinden en omdat men een ker door middel vindt aan De Voetbaltrainer. En om de uitbreiding van oefenstof door middel van een online lezer alvast gerust te stellen: wat van online beeldmateriaal een goed archief van De goed is, zal goed blijven! Ongeveer de idee vindt, hebben wij hier direct werk Voetbaltrainer. helft van de respondenten blijkt de van gemaakt. In juli vindt u op Vanaf deze zo- complete editie van het vakblad te le- www.devoetbaltrainer.nl een aantal mer te vinden op zen. Alle andere lezers lezen De nieuwe onderdelen terug: de website van Voetbaltrainer grotendeels. Van maar uw vakblad. liefst 83% ontvangen we het rapport- • Mediatheek: cijfer 8 of hoger. Dat doet ons grote De Voetbaltrainer ontwikkelt zich als • De JeugdVoetbaltrainer: deugd. Verder hebben we natuurlijk multimediaal merk voor de moderne U heeft het misschien al gemerkt: gevraagd naar alle interessegebieden voetbaltrainer in binnen- en buiten- vanaf deze editie van De Voetbaltrai- die er voor land. Vanaf deze ner reserveren we het middenkatern een voetbal- zomer (juli) bren- exclusief voor het thema jeugdvoet- trainer kun- De Voetbaltrainer, gen we een com- baltraining in de breedst denkbare zin nen zijn en pleet nieuwe me- van het woord. Speciaal voor onze hoe zich die voor trainers diatheek online. abonnees die juist hier in geïnteres- verhouden Hoogwaardige oe- seerd zijn, publiceren we vanaf juli tot wat er met ambitie fenstof wordt in van dit jaar dit onderdeel ook online. doorgaans in beeld en geluid Mis het niet! De Voetbaltrainer te lezen is. Mede op weergegeven, als uniek hulpmiddel basis van de uitkomsten van het le- voor elke voetbaltrainer. zersonderzoek zullen we onze blad- Nieuwsbrief formule tegen het licht houden en • Online archief: Blijf op de hoogte van het laatste nieuws. waar nodig bijschaven. De kwaliteit Bijna iedere lezer van De Voetbaltrai- Bent u al abonnee op maandelijkse van onze artikelen blijft daarbij altijd ner bewaart het vakblad in zijn eigen Nieuwsbrief van De Voetbaltrainer? centraal staan. archief. Wij maken nu het terugzoe- Ga naar de website van dit Maar we staan niet stil! Omdat bijna ken van eerder geplaatste artikelen, vakblad of richt uw smartphone alle respondenten op de enquête thema’s of rubrieken nog gemakkelij- op de QR-code.

52 53 De Voetbaltrainer 178 2011 54-58_NEC:54-58 08-06-11 15:20 Pagina 54

VOEDING Tekst: Gerjos Weelink

‘Het begint met bewustwording’

Topsport en voeding

Het is een veelbesproken item in de topsport: voeding. Per leeftijdscategorie komt er weer iets bij.” Wat eet je wél en wat vooral níet? En wanneer eet je wát? Michel de Gruyter: “Bij E- en D-pupil- Bart­Jan Lourens is nu vier jaar in dienst bij NEC Nijmegen. len laten we ze kennis maken met de term ‘basisvoeding’ en leggen we uit Hij werkt er als fysiotherapeut, zowel bij het eerste elftal als wat we daaronder verstaan. Voor ie- dereen is de basisvoeding van be- bij de jeugd. Samen met Michel de Gruyter is hij verantwoor­ lang, maar bij A- en B-junioren pra- ten we ook over de negatieve gevol- delijk voor voeding en fysieke ontwikkeling. gen van alcohol. En bij C-junioren beginnen we over roken. Zo heeft ie- dere leeftijdscategorie zijn specifieke adviezen.”

Bart-Jan Lourens: “Het is hier in Nij- bijvoorbeeld ‘mentaal’, ‘fysiek’, ‘voet- Meerwaarde megen een jaar of vier geleden alle- balvisie’ en dus ook ‘voeding’.” Dus het verschil zit ‘m vooral in de maal begonnen met Carlos Aalbers, de wijze van benaderen? technisch directeur. Binnen de club Michel de Gruyter: “Het idee van Car- Bart-Jan Lourens: “Het idee is dat je was er op allerlei gebied een schat aan los Aalbers kun je nu over de hele spelers uit verschillende leeftijdsca- ervaring aanwezig maar gebundeld club uitspreiden. Alles is op papier ge- tegorieën steeds meer bewust moet was er weinig. Aalbers kwam met het komen en daarmee kom je gelijk tot maken van bepaalde effecten van concept ‘Profvoetbal een Vak’. Het be- een van de kernpunten: het beschrij- voeding. Er komt als het ware steeds schrijft hoe we binnen NEC Nijmegen ven van een persoonsonafhankelijke een laagje bij. Bij de E-pupillen vertel willen werken. Op diverse gebieden, visie die voor iedereen binnen de club je andere zaken dan bij de A-junio- geldt.” ren. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor het afnemen van testen. Testen kan Gevolgen van slechte voeding: Piramide wel maar je moet wel zeker weten of • Kramp Wat is er beschreven op het gebied iets ook daadwerkelijk een meer- • Spierstijfheid van voeding? waarde heeft in een bepaalde leef- • Verminderde coördinatie Bart-Jan Lourens: “We werken hier tijdscategorie.” • Verminderde concentratie wat voeding betreft vanuit een soort • Verminderde explosiviteit piramide. Die piramide begint onder- Michel de Gruyter: “Centraal staat de • Minder gespierd lichaam aan bij de E’tjes en eindigt bij het eer- volgende vraag: Wat kunnen we op • Resultaat: minder duels winnen en minder ste elftal. We hebben alles wat op het welke leeftijd testen en wat is de wedstrijden winnen! gebied van voeding in onze ogen be- meerwaarde voor de speler? Vanaf de langrijk is, verdeeld over die piramide. C-junioren beginnen we met romp-

www.devoetbaltrainer.nl 54-58_NEC:54-58 08-06-11 15:20 Pagina 55

stabiliteitsoefeningen en bij B-junio- vanaf de jongste jeugd stapsgewijs in- Als ze pas dan eten, is dat verre van ren nemen we een VIAD-test af. VIAD brengt, ben je zodra een speler in het optimaal. Op het moment dat je ze staat voor Vermoedelijke Individuele eerste elftal komt al veel verder. Kort- bewust laat worden van wat ze na die Anaerobe Drempel (meer daarover is om, je bent bezig met het beïnvloeden wedstrijd of training snel kunnen te lezen in VT166, red.). We proberen van de lifestyle van een speler.” eten om hun koolhydraat- of eiwit- uit te gaan van wat er staat in de lite- voorraad gelijk aan te vullen, optima- ratuur: wat je meet, moet ook een Bart-Jan Lourens: “In de oudere jeugd liseer je hun prestatieniveau.” meerwaarde hebben. Neem nou vet- is de voorlichting over de gevolgen percentages: uit de literatuur blijkt van alcohol daarom ook zo belangrijk. Bart-Jan Lourens: “En dat is de winst dat vetmeting onder zeventien jaar Per glas alcohol wordt je herstel ver- die we hier boeken. Bij de jeugd is de geen valide uitslag oplevert. Dus moet traagd. Spelers moeten ervoor zorgen bewustwording verreweg het belang- je dat dan eigenlijk wel meten?” dat hun vochthuishouding altijd op rijkst. Wat wij willen creëren is een orde is. Voor de wedstrijd, in de rust topsportklimaat. Voeding is simpel- Bewustwording en ook na afloop. In de rust is het ne- weg de basis van je prestatie. En je Zijn spelers zich bewust van goede men van een isotone drank het beste. hebt altijd jongens die er wel eens voeding? En na afloop van de wedstrijd zorg je een geintje over maken, maar ook dat Michel de Gruyter: “Het is een proces ervoor dat je koolhydraten- en eiwit- betekent dat men er wel mee bezig dat eigenlijk begint met het creëren tenvoorraad weer aangevuld is.” is.” van draagvlak. Voetballers willen we- ten waarom ze iets moeten doen. Dus Lukt dat ook bij de jongere jeugd- Hoe werkt dat bij nieuwe spelers? we zoomen in op wat voeding met je spelers? Michel de Gruyter: “Bij nieuwe selec- doet en waarom je het nodig hebt. We Michel de Gruyter: “We hebben na- tiespelers is dat in het begin wel eens leggen ook uit waarom ze dat bruine tuurlijk niet overal invloed op. Spelers lastig. Die zijn dat allemaal niet ge- broodje moeten nemen na afloop van gaan ook naar school en daar hebben wend. En dan krijg je wel eens vragen: een training. Het eerste half uur na we geen zicht op wat ze eten. Het is ‘Waarom moet ik dat nemen?’ De in- een intensieve inspanning moet je daarom van belang dat spelers leren dividuele voedingsgesprekken die we koolhydraten, ei- om goede keu- houden met spelers zijn daarom ook witten en vocht zes te maken. heel erg waardevol. Je kunt spelers aanvullen voor ‘Het begint met Op de club bewust maken van bepaalde zaken.” een optimaal moet alles in herstel. Je li- bewustwording’ orde zijn. Hier Bart-Jan Lourens: “Behalve spelers chaam staat er lopen spelers worden ook verzorgers en trainers in- dan het meest voor open. Zodra spe- in de D-jeugd rond die na afloop van gelicht. Als je een bepaald beleid hebt, lers dan iets anders pakken, wordt de een wedstrijd of training nog terug is iedereen in de club daar ook ver- opname van deze voedingsstoffen ver- moeten naar Tiel. Ze zijn ‘s avonds antwoordelijk voor. Stel dat er een minderd en loopt het herstel vertra- pas om acht uur thuis. Dat is vaak toernooi is waar Michel en ik zelf niet ging op. Als je die bewustwording er pas anderhalf uur na de inspanning. bij kunnen zijn, wordt er wel ver-

54 55 De Voetbaltrainer 178 2011 54-58_NEC:54-58 08-06-11 15:20 Pagina 56

VOEDING

wacht van een verzorger en een trai- ner dat ze weten wat de groep moet eten of drinken. Of als er iemand jarig is: waarop kan er wel en waarop beter niet getrakteerd worden? Het is ook vaak: wat je niet weet, daar kun je ook niet naar handelen.”

Het lastige is ook dat het moeilijk meet- baar is. Michel de Gruyter: “Dat is deels waar. Maar de biometrie (het vaststellen van meetbare eigenschappen van mensen, red.) is wel degelijk meet- baar. We zijn bij het eerste elftal bezig om het voedingsbeleid te koppelen aan de specifieke fysieke voetbalac- ties. Dit zodat elke speler nog meer voeding op maat krijgt. Elk procent winst is er weer één.”

Bart-Jan Lourens: “Je vochthuishou- ding is bijvoorbeeld ook eenvoudig te meten. Als een speler voor de training op een weegschaal gaat staan en na afloop, kun je ongeveer meten hoe- veel vocht hij verloren is. We geven elke speler een volle bidon aan het begin van de training die aan het ein- de van de training leeg moet zijn. Op Daar staan geen vette dingen op? die manier weet je dat ze hun vocht- Michel de Gruyter: “Daar staan voor- goed. Bij het eerste elftal hebben we huishouding op peil houden. En ei- beelden op van producten die je bij zowel vóór als ná de wedstrijd een genlijk zou isotone drank nog beter voorkeur moet nemen. Bepaalde vita- maaltijd die gericht is op het aanvul- zijn. Of limonade. Als je dat in een be- mines hebben juist vetten nodig. Het len van de energievoorraad en het paalde hoeveelheid met water mengt is van belang dat je de goede vetten herstel.” kun je het ook isotoon maken.” binnenkrijgt. Dat zijn de onverzadigde vetten. De kennis van de juiste vetten Bart-Jan Lourens: “Een goede basis- Advieslijst zit in de voorlichtingen. In de A-jeugd voeding bestaat eigenlijk uit de ‘schijf Is de invloed van de club kan het zijn dat spelers op zichzelf van vijf’. We hopen de bewustwording niet te gering? gaan wonen en omtrent deze Bart-Jan Lourens: “Het is maar net dus ook voor basisvoeding hoe je het bekijkt. Het staat of valt zichzelf moeten ‘Wat je niet weet, op de club te met goede voorlichting. E- en D-spe- gaan koken. We vergroten zodat lers koken bijvoorbeeld niet zelf. We willen op de club daar kun je ook spelers straks organiseren voor deze categorie dan voor de oudere zelf betere keu- ook ouderavonden. Heel waardevol jeugd een niet naar zes maken. Een want op zo’n ouderavond wordt de kookworkshop voorbeeld hier- basisvoeding uitgelegd en geven wij organiseren handelen’ van is het feit de ouders een advieslijst voor voeding waarin ze leren dat koolhydra- mee. Die kunnen ze thuis op de koel- zelf een verantwoorde maaltijd te be- ten en eiwitten een herstellende wer- kast hangen.” reiden. Bij het eerste elftal hebben we king hebben en dat je die na een in- dat al eens gedaan. Dat werkte heel tensieve inspanning tot je moet ne-

www.devoetbaltrainer.nl 54-58_NEC:54-58 08-06-11 15:20 Pagina 57

Vocht en prestatie

Dat soort informatie kun je uit die sportspecifieke voeding en eventuele dagboeken halen.” suppletie. Als de basisvoeding niet op orde is, Michel de Gruyter: dan volgt er een ge- “We testen die ken- sprek met de speler nis ieder jaar weer ‘Het staat of en onze sportdië- door middel van en- tiste. Waar nodig quêtes en de voe- valt met goede wordt dan bijge- dingsdagboekjes. stuurd. Het kan na- Zodra blijkt dat be- voorlichting’ melijk zijn dat wij paalde zaken toch als staf denken dat zijn weggezakt, is dat een signaal. Na- de kennis over de basisvoeding aan- men. Dit moet ertoe leiden dat die dat deze kennis is geëvalueerd zal wezig is, maar dat het tegendeel het A-junior voor een wedstrijd een pas- hier tijdens de ouderavonden, team- geval is.” tamaaltijd maakt, in plaats van snel presentaties en/of de individuele ge- even langs de snackbar te gaan.” sprekken op worden teruggekomen. Nadenken De basisvoeding moet eerst op orde Bart-Jan Lourens: “De kracht ligt met Hoe weet je of een speler goed eet? zijn, pas dan kun je denken aan name in het ‘laten nadenken over’, Michel de Gruyter: “Daarvoor hebben we onder andere de voedingsdagboe- ken. Bij de jongere jeugd wordt dit sa- men met de ouders ingevuld. De ou- Sportdranken vanaf 15/16 jaar dere jeugd vult het dagboek zelf in. • Hypotoon = 0-6% koolhydraten = < 15 suikerklontjes per liter Hier op de club wordt alles vervolgens • Isotoon = 6-8% koolhydraten = 15- 20 suikerklontjes per liter digitaal ingevoerd en geanalyseerd.” • Hypertoon = > 8% koolhydraten = > 20 suikerklontjes per liter

Bart-Jan Lourens: “Er worden in totaal Keuze sportdranken drie dagen ingevuld. Een trainingsdag, • Hypotoon = Als vocht belangrijker is dan energie een wedstrijddag en een rustdag. De -> tijdens of na inspanning A1 traint soms twee keer op een dag. • Isotoon = Als vocht en energie belangrijk zijn Wat eten spelers tussendoor? En als -> tijdens inspanning je weet dat je op dinsdag een zware • Hypertoon = Als energie belangrijk is trainingsdag hebt, hoe bereid je je -> na inspanning daar dan voedingstechnisch op voor?

56 57 De Voetbaltrainer 178 2011 54-58_NEC:54-58 08-06-11 15:20 Pagina 58

VOEDING

Kinderen en adolescenten die li- chamelijk zeer actief zijn en da- gelijks actief zijn in sport, hebben een andere voedingsbehoefte dan minder actieve leeftijdsgenoten. De behoefte aan energie, macro- en micronutriënten en vocht neemt toe. Omdat deze doelgroep zich in de groeifase van het leven bevindt, is de voedingsbehoefte anders dan die van volwassenen. Daarnaast wordt voedingsgedrag op jonge leeftijd aangeleerd. Het voedingsgedrag van de jeugd be- paalt grotendeels het voedingsge- drag dat tijdens de volwassen- heid wordt vertoond. Naar aanlei- ding van hetgeen bovenstaand wordt genoemd, vindt de voetbal - academie van NEC/FC Oss het zeer belangrijk dat (sport)voeding en de daarbij behorende leefstijl een onderdeel uitmaakt van de opleiding van de jeugdspelers. vooral als je het ieder jaar weer laat jaar. Of wat er op korte termijn nodig (uit: Medisch beleidsplan van de terugkomen. Het geheel aan voorlich- is om een betere voetballer te wor- voetbalacademie NEC/FC Oss) ting, laten invullen van voedingsdag- den. En dat is een heel goed middel boeken en afnemen van enquêtes, gebleken om spelers te laten reflecte- maakt dat het letten op voeding auto- ren op hun eigen handelen. Oké, dus matisch een onderdeel wordt van hun je wilt sneller gaan sprinten. Wat kun explosiviteit. In de jeugd meten we leven. We confronteren spelers er je daar naast de training nog meer elke maand de lengte en het gewicht. constant weer mee en we zien dat dat aan doen? Wat kun je daarin nog Daarbij kijken we of er in de groei- werkt.” doen met sportspecifieke voeding? curve of in de toename van het ge- Door de speler hier zelf verantwoor- wicht ten opzichte van de lengte een Michel de Gruyter: “In de jeugdoplei- delijk voor te maken, zal de motivatie afwijking zit. Dit zou namelijk kun- ding heeft elke speler een Persoonlijk ook groter zijn om zijn voedingspa- nen betekenen dat je sneller gebles- Ontwikkelings Plan (POP). Daarin be- troon te veranderen.” seerd kan raken. We kunnen in zo’n schrijft de speler bijvoorbeeld waar geval de trainingsbelasting omlaag hij zichzelf terug wil zien over tien Wat als je geblesseerd raakt? brengen.” Michel de Gruyter: “Voor een spierlet- sel bedraagt het herstel zo’n zes tot Samenvatting: acht weken. • Goede voeding: het is een pro- Tips voor dagelijkse voeding Als een speler er alles aan wil doen ces dat begint met het creëren om weer fit te worden, kan een goede van draagvlak. Voor de inspanning voeding niet ontbreken. Daarbij is de •In de oudere jeugd is de voor- • Koolhydraten: brood, pasta, aardappels, rijst, voorlichting belangrijk over de her- lichting over de gevolgen van al- fruit, groente stelbevorderende voeding en kunnen cohol daarom ook zo belangrijk. • Vocht: 2-3 liter over de dag verdeeld wij spelers aanspreken op de gevol- • Behalve spelers worden ook Tijdens de inspanning gen van slechte voeding.” verzorgers, ouders en trainers • Koolhydraten: isotone sportdrank, banaan ingelicht. • Vocht: water, isotone sportdrank Bart-Jan Lourens: “Maar eigenlijk gaat • Een goede basisvoeding bestaat Na de inspanning daar nog een stap aan vooraf. We pro- uit de ‘schijf van vijf’. • Eiwit: vlees, kwark, yoghurt beren blessures zoveel mogelijk te • Bij NEC Nijmegen gebruikt • Koolhydraten: brood, pasta, aardappels, rijst, voorkomen. Directe gevolgen van men onder andere voedings- fruit, groente slechte voeding kunnen bijvoorbeeld dagboeken. Bij de jongere • Vocht: 150% van vochtverlies/kg lichaamsgewicht zijn: kramp, spierstijfheid, vermin- jeugd wordt dit samen met de derde coördinatie, concentratie en ouders ingevuld.

www.devoetbaltrainer.nl 59_Column Tjeu:59 08-06-11 15:19 Pagina 59

COLUMN Het andere gelijk

Elk ander begin was een verkeerde kennis te delen. Ik herinner me nog waarin hij eenzijdig en vaak onge- keuze geweest. Dus vroeg Leo Been- heel goed hoe ik op dat moment last vraagd steeds dezelfde teksten aan hakker bij de start van het Nationaal van plaatsvervangende schaamte heb. mij dicteerde en zijn aangeboren Trainerscongres dit jaar om een mi- Toch geniet ik de volgende dag elke wantrouwen richting de boze buiten- nuut stilte voor de op 22 april overle- minuut van de passie, die Coerver ook wereld wil ik me vooral de onvergete- den Wiel Coerver. Meteen denk ik te- dan al uitstraalt als hij zelf met jonge lijke momenten blijven herinneren rug aan de zomer van 1983. Vlak voor talenten aan de slag kan gaan. Dan waarop hij in zijn huiskamer, een de eerste uitgave van dit vakblad kent hij geen tijd, heeft hij een gren- kleedkamer of kantoor op een onna- houdt de ‘Stichting’ De Voetbaltrainer zeloze ambitie om het allerbeste uit volgbare wijze z’n eigen oefeningen op het dan nog Nationaal Sportcen- deze jeugdspelers te halen. En aan uitvoerde. In het besef dat hij op de- trum in Sittard tijdens twee lange we- het einde van die twee weken zie ik zelfde wijze of via zijn boeken, video’s ken een jeugdvoetbalkamp en een bij- hem een paar duizend gulden, de fi- en opvolgers als Moniz, Lijnders en scholing voor trainers. Zes uur per nanciële winst van het jeugdvoetbal- Meulensteen misschien wel miljoe- dag moeten de beste jeugdspelers uit kamp, in zijn zwarte sokken stoppen. nen voetbaltalenten over de hele we- de regionale KNVB-jeugdselecties van Een grotere voetbalkameleon ben ik reld een betere balbeheersing heeft Limburg, in die tijd getraind door nooit meer tegengekomen. bezorgd. oud-hoofdredacteur Henny Korme- link, het nieuwe Leerplan van Wiel Na dat voetbalkamp hebben Coerver Reacties: [email protected] Coerver ondergaan. Terwijl spelers en en ik nog heel wat uren samen door- trainers soms dreigen om te vallen, gebracht. In de periode dat ik voor loopt een dan al bijna zestigjarige Guus Hiddink als wedstrijdanalist en Coerver urenlang van groepje naar scout werkzaam ben, traint Coerver groepje om zijn unieke voetbalvisie te een paar keer week in een tennishal dicteren. Geen gram vet is aan zijn van Nol Hendriks, dan nog prominent getraind lichaam te ontdekken en aan suikeroom van Roda JC, met een door zijn voeten ligt letterlijk dag en nacht hem zorgvuldig geselecteerde groep een (bewust) te zacht opgepompte Limburgse talenten. Ze worden klaar- bal. gestoomd voor video-opnames en we- reldwijde demonstraties, maar Coer- ’s Avonds kruipen de aanwezige trai- ver hoopt ook dat deze lichtvoetige ners tot diep in de nacht bij elkaar. talenten via mij doorstromen naar Frans Körver heeft het hoogste woord de jeugdopleiding van PSV. Als ze en dolt iedereen. Wiel Coerver wenst bij zo’n club doorbreken, helpt dat uitsluitend over zijn Leerplan te pra- zeker mee aan de internationale er- ten. Een discussie wordt het nooit. kenning van zijn Leerplan, zo is zijn Ook dan al wordt steeds dezelfde plan. Eén van hen is Boudewijn Zen- plaat gedraaid. ‘De jeugd is goud. He- den. Coerver vertelt dat hij zo z’n laas kan dat niet van alle jeugdtrai- twijfels heeft over Boudewijn, die als ners worden gezegd. 99 procent van beginnende puber uit een topsportfa- de jeugd die op 8-jarige leeftijd lid milie niet alles klakkeloos overneemt van een voetbalclub is geworden, kan en uitvoert wat Wiel Coerver hem op- 25 jaar later nog steeds niet zijn te- draagt. Boudewijn redt het uiteinde- genstander passeren. En die zoge- lijk als enige van deze jongens. Nog naamde opleiders van de KNVB? Die steeds vraag ik me af wat daarvoor kunnen nog geen corner trappen, hoe doorslaggevend is geweest: al die wil je dan de jeugd in Nederland de trainingsuren van Wiel Coerver of technieken van de beste voetballers het perfecte topsportklimaat in het bijbrengen?’ Echt mis gaat het als hij gezin Zenden? Ik neig naar het korfbalcoach Ben Crum tussen de laatste of een combinatie. Maar aanwezige trainers ontdekt. Coerver dat doet geen afbreuk aan de grote schoffeert hem in het openbaar, om- bewondering die ik voor de- dat Crum het heeft gewaagd om zich zelfde Wiel Coerver heb. On- tussen voetbaltrainers te begeven om danks die ontelbare uren

58 59 De Voetbaltrainer 178 2011 60-65_Oranje onder 17:60-65 08-06-11 15:05 Pagina 60

JEUGD Tekst: Paul Geerars

Europees kampioen: Oranje Onder 17 Het beïnvloeden van voetballers

In mei van dit jaar werd Oranje Onder 17 voor het eerst in de geschiedenis Europees kampioen door Duitsland in Servië te verslaan met 5­2. Tijdens dit succesvolle seizoen heeft bonds­ coach Albert Stuivenberg zich bediend van diverse manieren van beïnvloeden van zijn spelers. Hoe deed hij dat? Wat waren zijn aandachtspunten bij iedere vorm van interactie met de spelersgroep? Een bijzonder praktijkverhaal door de bonds­ coach zelf.

Albert Stuivenberg: “Zoals in ieder Raamwerk richting het EK een belangrijke pijler is voetbalteam nemen ook de spelers Albert Stuivenberg: “Ik ben ervan over- geweest onder het succes. Per activiteit van Onder 17 op een verschillende tuigd dat onze planmatige aanpak hebben we heel bewust gevarieerd in manier informatie op. De een is ge- baat bij besprekingen of het tactiek- bord met magneetjes, terwijl de ander het best wordt beïnvloed door het kij- ken naar videobeelden. Bij dit team hebben we bewust gekozen voor een relatief grote diversiteit, zodat we ze- ker wisten dat we elke speler zouden bereiken. We hebben niet expliciet be- noemd dat het ene moment vooral voor ‘die spelers’ bedoeld was en een ander gekozen vorm van interactie voor weer andere spelers. Voetbal is en blijft immers een teamsport, waar- in je heel goed met elkaar moet sa- menwerken. Natuurlijk zitten we ook wel eens met een linie of een indivi- duele speler aan tafel, maar uitgangs- punt blijft de teamgedachte: je moet het met elkaar doen.”

www.devoetbaltrainer.nl 60-65_Oranje onder 17:60-65 08-06-11 15:05 Pagina 61

sendoor. Iedereen kan dan zijn indivi- duele doelstelling formuleren en aan- geven hoe hij denkt te gaan bijdragen aan het teamdoel. En wat hij verwacht van zijn medespelers en van de staf. Op dat moment worden ook verschil- lende invalshoeken duidelijk die spe- lers kunnen hebben. Een voorbeeld uit het afgelopen jaar: de ene speler vindt dat het team zich ten doel moet stel- len om Europees kampioen te worden, terwijl een andere speler vindt dat het doel is om het WK te halen. Dat laatste zou gebeuren als we bij de eerste drie in de poule zouden eindigen. De meest voorkomende antwoorden uit de vra- genlijsten hebben we op een flip-over inhoudelijke accenten. Neem bijvoor- te maken wat de plaats is van elke ac- gezet en bediscussieerd om iedereen beeld de ontwikkeling van de team- tiviteit met het oog op ons grote eind- op dezelfde lijn te krijgen. Aan het be- functies binnen onze speelwijze. Die doel. Op die manier konden we elke gin van seizoen was dit vooral een ver- route hebben we vóór dit seizoen al activiteit op zichzelf heel belangrijk haal gericht op het team en de langere vastgesteld én gecommuniceerd met maken. Na iedere activiteit hebben we termijn. Voor elk toernooi heb ik de de spelers. Daardoor werd het een alles natuurlijk ook geëvalueerd: wat is vragen wat meer op het individu soort raamwerk waarop door de spe- er daadwerkelijk terechtgekomen van en op die week of toernooi gericht. lers altijd kon worden teruggegrepen de doelen die we ons bij een bepaalde Aan de antwoorden die spelers geven, (zie kader). activiteit hebben gesteld? Daar komen kan ik zien of ze bij elkaar hebben ge- we de volgende keer weer op terug. keken of dat het hun eigen verhaal is. Bij Onder 17 staat het denken en han- Dat lijkt misschien logisch, maar Inmiddels weten ze hoe dat werkt en delen van de technische staf altijd in wordt nogal eens vergeten. Het stellen dat ze beter een eigen verhaal kunnen dienst van de ontwikkeling van de van doelen of het maken van afspra- opschrijven. spelers. Maar in deze leeftijdscategorie ken krijgt pas echt betekenis als je na krijg je ook te maken met momenten afloop bekijkt hoe het is gegaan.” Tot het elitetoernooi heb ik de spelers dat het leren winnen van wedstrijden na iedere wedstrijd een vragenlijstje een ontwikkelingsdoel is. Dat begint Vragenlijst laten invullen. We vroegen hun dan met het kwalificatietoernooi in het na- Albert Stuivenberg: “Aan het begin van wat de afspraken waren en naar de jaar. Daarna volgt het elitetoernooi in de meeste activiteiten krijgt elke spe- bijdrage die zij volgens zichzelf had- maart om uiteindelijk aan het EK zelf ler van Onder 17 een korte vragenlijst den geleverd aan de verschillende te kunnen deelnemen. We hebben het om in te vullen. Dat kost een paar mi- teamfuncties. Dat deden we vóór de gehele traject naar het EK dus visueel nuten tijd en gebeurt gewoon op een nabespreking, dus ze waren dan nog gemaakt voor de spelers om duidelijk velletje papier in de bus of even tus- niet beïnvloed door die bespreking of

60 61 De Voetbaltrainer 178 2011 60-65_Oranje onder 17:60-65 08-06-11 15:05 Pagina 62

JEUGD

de bijbehorende beelden. Op deze ma- nier krijg je als staf een goed beeld van het zelfbeeld van je spelers en in hoe- verre de spelers de gezamenlijke af- spraken (het strijdplan) hadden begre- pen. Zijn ze te kritisch op zichzelf, of denken ze er juist iets te positief over? Tijdens het elitetoernooi en het EK hebben we dit in teamverband ge- daan: een plenaire nabespreking waarbij de spelers nog steeds uit- spraken moesten doen over het functioneren van het team en zich- zelf binnen de verschillende team- functies: waar zijn we tevreden over en wat kan beter? Assistent-trainer Jan Willem van Ede schreef de hoofdlijnen op de flip-over. Het interessante is ver- volgens dat de lijst op de flip-over vrij- wel helemaal overeenkwam met het eerder door mij zelf opgestelde lijstje. Dat was geen toeval. Dat had alles te maken met het feit dat we, staf en spelers, al geruime tijd dezelfde voet- baltaal spraken en bezig waren met een planmatige aanpak gedurende het seizoen.”

Bespreking Albert Stuivenberg: “Bij elke activiteit met Onder 17 heb ik het eerder be- sproken raamwerk laten zien: waar zitten we nu in het proces om het EK te halen? Vervolgens stel je vast welke accenten centraal staan binnen de ontwikkeling van de speelwijze en welke voorwaarden daarvoor moeten worden ingevuld. Met dat laatste be- doel ik het proces van teambuilding: welke afspraken hebben we aan het begin gemaakt met elkaar, hoe gedra- gen we ons, wat verstaan we onder normaal gedrag? (zie ook VT167, voor de teambuildingregels van de nationa- de spelers besproken welke uitgangs- ‘verdedigen’ terug. Het huidige Onder le jeugdteams, red.) Ook deze teamaf- punten we bij de kwaliteiten van ons 17 kenmerkt zich bijvoorbeeld als een spraken worden op een flip-over vast- team vinden passen binnen de team- team dat heel moeilijk is te verslaan. gelegd en dat papier komt iedere acti- functies aanvallen en verdedigen. Dat Het team incasseert weinig tegendoel- viteit weer terug. Herhaling zorgt er- was een interactief gesprek, dat ik wel- punten, tot aan de EK-finale toe (5-2 voor dat zaken duidelijk zijn en blij- iswaar begeleidde, maar waarbij de overwinning, red.). En zo hebben we ven. Het kan zijn dat we een nieuwe spelers wel degelijk inspraak hadden. ons eigen team beschreven op het ge- speler bij de groep krijgen en hij moet De uitkomsten zijn op een flip-over bied van aanvallen, verdedigen, om- dan wel weten wat de bestaande af- gekomen. Deze vellen papier zijn elke schakelen, spelhervattingen enzovoort. spraken zijn. activiteit weer teruggekomen onder de noemers ‘goed verdedigen’ en ‘goed Bij de besprekingen moeten de spelers Tijdens onze eerste activiteit in sep- aanvallen’. Elk jaar komen bij Onder 17 zich in een veilig leerklimaat wanen. Er tember van het vorige jaar heb ik met diverse accenten binnen ‘aanvallen’ en moet zeker ruimte zijn voor humor, bij

www.devoetbaltrainer.nl 60-65_Oranje onder 17:60-65 08-06-11 15:05 Pagina 63

zowel staf als spelers, maar uitlachen de spelersgroep. Uiteindelijk heb ik ze heb ik duidelijk aangegeven wat er is er niet bij. Bij elke bespreking die we besloten om te gaan verdedigen zoals in de tweede helft beter moest: in de houden, is het van groot belang dat de we het hele seizoen hadden getraind omschakeling naar verdedigen had- spelers ervan overtuigd zijn dat ze en gespeeld: rondom de middencirkel den we Duitsland in de eerste helft de daadwerkelijk een inbreng hebben die en daarbinnen dan twee variaties ruimte gegeven om tot kansen te ko- ertoe doet. We nemen dus ieder ant- waarbij de centrale middenvelder al men. De ruimte tussen de voorste en woord zeer serieus, ook al hadden we dan niet doorschoof. Daarmee kozen laatste linie moest kleiner worden op als trainers iets anders in gedachten. we dus niet voor de opportunistische het moment van balverlies. Wij had- Op zo’n moment laat je merken dat je manier van drukzetten diep op helft den op dit momenten te weinig druk blij bent met het antwoord van de spe- van Duitsland. op de bal, waardoor Duitsland hun ler, ga je misschien kort in op zijn ant- spelers tussen de linies kon bereiken. woord, maar geef je al snel aan dat je In de laatste bespreking voor de wed- Zo was de tegenpartij tot kansen ge- eigenlijk een andere richting op wilt. strijd moeten de afspraken in het ge- komen. Daarnaast moesten we vooral Een valkuil is om een voor jou onge- val van een nationaal team wel duide- ons oorspronkelijke strijdplan blijven wenst antwoord te negeren of weg te lijk zijn. In het verleden wilde ik op uitvoeren, want ook in deze eerste wuiven. Juist als je vragen stelt, moet je zo’n moment nog wel eens in tien mi- helft hadden we weer kansen ge- goed luisteren naar elk antwoord. nuten aangeven wat we in al die mo- creëerd, zoals in alle voorgaande wed- menten daarvoor hadden afgesproken. strijden. Het is zaak om als trainer zo’n bespre- Dat doe ik nu niet meer. Vlak voor de king ontspannen in te gaan. Ben je dat wedstrijd richt ik me meer op de ge- Een nabespreking kan voor wisselspe- niet, ben je heel gefocust op de inhoud moedstoestand van spelers, bijvoor- lers wel eens lastig zijn. Dat moet je en sta je geen ruimte voor humor toe, beeld in de vorm van een filmpje. je als trainer realiseren. Zij hebben dan zal dat op de groep overslaan. Je In de laatste minuut in de kleedkamer, tenslotte geen (grote) bijdrage gele- moet ook kunnen improviseren op het voordat de spelers daadwerkelijk het verd in het veld. Maar dat maakt hen moment dat er iets onverwachts ge- veld opgingen voor de eerste wedstrijd niet minder belangrijk. Dit Oranje On- beurt tijdens een bespreking, zonder tegen Duitsland, heb ik ook bewust de der 17 is wel een team gebleken dat je de rode draad uit het oog ver- spanning weggenomen. Natuurlijk wa- waarin de wisselspelers zich erg be- liest. Ik weet vooraf dus wel wat ik al- ren de spelers wel gewend om een in- trokken hebben gevoeld. Ik heb ook lemaal besproken wil hebben, maar terland te spelen, maar dit was de eer- juist hen bij besprekingen betrokken hoe de bespreking precies zal verlo- ste wedstrijd op het EK zelf. Dat is toch en laten zeggen wat er volgens hen pen, ligt niet vast. anders. Er zijn dan allerlei protocollen beter had gekund. Daarnaast is het zo van de UEFA en de tv-registratie, er zit- dat ook wisselspelers van alles op de Als je open vragen stelt, bestaat de ten veel scouts op de tribune en er hoogte moeten zijn. Wat vinden we kans dat steeds dezelfde spelers ant- staat heel wat op het spel. In dat laat- van onze prestatie, wat ging goed en woorden. Wanneer je ook anderen aan ste kleedkamermoment heb ik heel wat kon er beter?” het woord wilt hebben, moet je gerich- kort onze belangrijkste eigen kwalitei- te vragen gaan stellen. Tijdens het sei- ten benoemd. Zaken waarop wij kon- Videobeelden zoen leer je je spelers steeds beter den vertrouwen. Of het nu gewerkt Albert Stuivenberg: “Videobeelden kennen en weet je wel welke speler uit heeft, zullen we nooit weten, maar we zijn natuurlijk uitermate geschikt om zichzelf meedoet en wie je er actief bij begonnen die wedstrijd uitstekend. De je voor te bereiden op de tegenstan- moet betrekken. spelers gingen uit van eigen kracht en voor het eerst in de laatste vijf jaar Spelers hebben dus een actieve in- won Onder 17 de eerste wedstrijd op breng bij besprekingen, maar waar no- het EK. dig moet je als trainer wel de knoop doorhakken. Zoiets gebeurde bijvoor- In de rustbespreking van de finale te- beeld vlak voor de eerste poulewed- gen Duitsland stond het 2-2. Voor strijd tegen Duitsland. In de aanloop eerst sinds een jaar waren we tot twee naar deze eerste wedstrijd hadden we keer toe op achterstand gekomen. Je verschillende manieren van verdedi- kunt voorbespreken wat je wilt, maar gen besproken. Druk ver vooruit op de ook voor ons als staf was het op die helft van de tegenpartij (achterbal di- momenten afwachten hoe het team rect vastzetten en lange bal afdwin- daarmee zou omgaan. Vertrouwend op gen) of 15 meter voorbij de cirkel op een goede voorbereiding, een proces de helft van de tegenpartij. Beide keu- van een heel seizoen, bewaarde het zes kenden voor- en tegenstanders in team gelukkig de rust. Tijdens de pau-

62 63 De Voetbaltrainer 178 2011 60-65_Oranje onder 17:60-65 08-06-11 15:05 Pagina 64

JEUGD

der. In aanloop naar de eerste poule- wedstrijd van het EK, tegen latere fi- nalist Duitsland, hebben we de voor- bereiding in stukjes gehakt. In ver- schillende besprekingen hebben we de kansen en bedreigingen aan de hand van onze eigen kwaliteiten en de kwaliteiten van het Duitse team in kaart gebracht. Daarbij maakten we gebruik van een bespreking met flip-over, het tactische bord en video- beelden. Dat hele proces van voorbereiden op een tegenstander kon worden samen- gevat op twee A4’tjes. Dit jaar heb ik er voor het eerst voor gekozen om die na afloop van de voorbereiding op Duitsland aan iedereen uit te delen. Ik vermoed dat de helft van de spelers er niet meer naar gekeken zal heb- ben. Zij hadden de informatie al op een andere manier ontvangen. Dat vind ik prima en de andere helft heeft er misschien wel iets aan gehad, bij wijze van geheugensteun.

Om iedereen bij de les te houden als je een videobespreking doet, is het wijs om de sessie niet te lang te laten duren. Wanneer de spelers weten dat het, zoals altijd, maximaal 20 minu- ten duurt, zijn ze minder snel geneigd We hebben de software van SportVas strijd tegen Duitsland heb ik richting de aandacht te verliezen. Ik moet als en Sportscode gebruikt. Het voordeel de spelersgroep gebracht. Voor de trainer van Onder 17 niet vergeten dat we nu hebben ten opzichte van tweede wedstrijd, tegen Roemenië en dat er op een gemiddelde dag veel een aantal jaren terug is dat we nu de derde wedstrijd tegen Tsjechië, van mijn spelers gevraagd wordt. We een database hebben opgebouwd van heeft Antal Vergeer dat gedaan. Hij hebben veel activiteiten samen, bin- vijf jaar met allerlei ‘gelabelde’ frag- was onze analist, had Roemenië en nen en buiten. Iedereen heeft daar- menten, zoals ‘2 tegen 1 uitspelen in Tsjechië bekeken en kon het prima op naast zijn eigen studie en tijdens het de opbouw’ of ‘snel omschakelen de groep overbrengen. Inhoudelijk ge- EK wisten sommige spelers dat hun naar aanvallen’. Uit die verzameling beurde dat natuurlijk in overleg met schoolexamen spoedig zou volgen. fragmenten kunnen we nu dus put- mij en ik had ook het nodige voor- We houden het videomateriaal dus ten. Ik laat dan bijvoorbeeld beelden werk gedaan. Antal werkte in dezelf- relatief beperkt qua omvang. Goed zien van het Onder 17 team van een de structuur – want hij had mijn be- achter elkaar gemonteerd, met direct paar jaar geleden. In de aanloop naar spreking voor Duitsland ook gezien - het moment waar het om gaat. Soms het EK heb ik ook onze eigen beelden dus de werkwijze was nog steeds her- laten we het beeld even doorlopen gebruikt van het kwalificatietoernooi kenbaar voor de spelers. Zo kwamen om de context van het fragment wat in San Marino. Natuurlijk zet je je we weer te spreken over kansen en duidelijker te maken. Tijdens de vi- speelwijze op papier en zit het in de bedreigingen op basis van de kenmer- deopresentatie kan ik de beelden hoofden van alle betrokkenen, maar ken van de tegenpartij en onze eigen even stopzetten, vragen stellen, de het is natuurlijk helemaal van deze kwaliteiten. Uiteindelijk vatte ik het beelden nog eens laten zien, het bord tijd om je speelwijze ook gestructu- geheel nog eens samen tijdens de erbij pakken. Dat plan kun je als reerd op video te hebben. Wij hebben laatste bespreking voor de wedstrijd. coach grotendeels vooraf wel maken, dat bij de nationale teams goed voor maar ook nu is het zaak om in te elkaar en ik kan het ook ieder club- Ik heb het afgelopen jaar veel gebruik blijven spelen op de bijdrage van de team aanraden. gemaakt van videobeelden van het spelers. De videoanalyse voor de eerste wed- Oranje van Bert van Marwijk. Die

www.devoetbaltrainer.nl 60-65_Oranje onder 17:60-65 08-06-11 15:05 Pagina 65

hoe fantastisch het kan zijn om een De keepers werden steeds beter in het finale te spelen. Aan de andere kant stoppen van penalty’s. Dat hielden we benadrukte hij ook hoe vervelend het allemaal bij. Zo kregen we uiteindelijk is om een finale te verliezen. En op ook een top 3 van penaltynemers tij- het moment dat de spelers deze dens de wedstrijd en een top 5 van boodschap kregen, waren ze nog in penaltynemers in een penaltyserie. de situatie dat ze daar iets aan konden doen. Het was dus voor Onder Het toepassen moest gebeuren in het 17 iets waar ze nog alle grip op spelen van de wedstrijden. Dat is het hadden.” toetsmoment waarin alle voorgaande manieren van beïnvloeden tot uiting Ervaren moeten komen. Het mag duidelijk zijn Albert Stuivenberg: “De meest prakti- dat het veel genoegdoening en ver- sche manier van leren is ‘ervaren’: de trouwen geeft wanneer het gezamen- voetbaltraining op het veld. Onze wis- lijk bepaalde strijdplan goed wordt selspelers hebben daarin een heel be- uitgevoerd en resultaat oplevert. langrijke rol gespeeld. Zij hebben op de training nogal eens moeten spelen In de loop der jaren ben ik als trainer zoals we de tegenpartij verwachtten. veel rustiger geworden. Vijftien jaar Dat moet je maar op kunnen brengen. geleden was ik veel te nadrukkelijk Bij deze groep ging dat uitstekend. aanwezig en had ik te weinig oog De spelhervattingen hebben we dit voor wat er goed ging. Ik benadrukte jaar op een iets andere manier inge- vooral de fouten. Wat goed ging, vond past dan in de voorgaande jaren. Als ik vanzelfsprekend. Nu zit ik heel an- we bijvoorbeeld een partijvorm speel- ders op de bank. Ik neem waar wat er den in blokjes van een x-aantal mi- gebeurt, ik roep spelers af en toe naar nunten, dan trainden we de spelher- me op het moment dat dit kan, ik stel vattingen nu tussen de blokjes door. vragen en ben in mindere mate stu- En dus niet aan het einde van de trai- rend. Het spel is van de spelers en de ning wanneer de aandacht nog wel coach moet alleen helpen daar waar eens wil verslappen. Als je 11:11 kunt nodig.” beelden van het WK 2010 toonden trainen, dan kun je de spelhervattin- hoe topvoetballers zich ondergeschikt gen het beste tijdens het partijspel Samenvatting: weten te maken aan het teambelang. doen. Dan laat je desnoods een corner • Iedere voetballer heeft zijn ei- Ik wilde de hetzelfde bij Onder 17 be- drie keer nemen op het moment dat gen voorkeur voor een manier werkstelligen. Je moet je voorstellen een partij een corner heeft verdiend. om informatie op te nemen. dat het voor zestien- en zeventienjari- Nu was 9:9 het maximale en dan is • Albert Stuivenberg, coach van ge voetballers wel eens best lastig kan dat niet altijd zo te organiseren. Niet Oranje Onder 17, maakte zijn om in dienst van het teambelang alle hoofdrolspelers van een situatie gebruik van vragenlijsten, be- te functioneren. Zeker als zo’n speler zijn dan beschikbaar. sprekingen, videopresentaties bij zijn club als één van de besten in Verder hebben we tijdens het EK elke en natuurlijk de coachmomen- zijn leeftijdscategorie te boek staat. training afgesloten met het serieus ten tijdens trainingen en Ook in het zo goed mogelijk uitvoeren benaderen van strafschoppen. Op een wedstrijden. van je speelwijze heb ik goede beel- EK konden we daar immers mee te • Door middel van vragenlijstjes den kunnen gebruiken van Oranje. maken krijgen. We deden dit niet op voor en na een activiteit kun je Bijvoorbeeld als het gaat om de snelle een lacherige manier aan de rand van vaak goed bepalen of spelers omschakeling na balverovering. het zestienmetergebied. Nee, iedere een realistisch zelfbeeld penaltynemer kwam één voor één uit hebben. Vlak voor de EK-finale tegen Duits- de middencirkel. De keeper speelde • Als je als trainer een vraag land heb ik een filmpje laten zien van zijn vertragingsspel. Jan Willem van stelt, moet je goed naar elk ant- Giovanni van Bronckhorst, die speci- Ede floot op een fluit en manipuleer- woord luisteren. Ook als het aal voor het Onder 17-team een bood- de wel eens het spel. Onze tips: een ander antwoord is dan je schap had ingesproken. Hij vertelde “Wacht de scheidsrechter lang met graag zou horen. over zijn ervaring in het spelen van fluiten? Laat je niet beïnvloeden. Ga • Maak videopresentaties niet te een finale en wat dat met een speler hem niet aankijken. Blijf je eigen mo- lang, zodat iedereen bij de les en trainersstaf kan doen. Hij vertelde ment van nemen bepalen.” blijft.

64 65 De Voetbaltrainer 178 2011 66-67_Oefenstof afwerken:66-67 08-06-11 15:02 Pagina 66

JEUGD Tekst: Pieter Fischer

Scoren door E- en F-pupillen

Bij de pupillen staat het spelplezier voorop. En wat is nu mooier in het voetballen dan scoren? Daarom hebben we dit belangrijke thema uit­ 2 gelicht in een trainingsvorm. Hoe kunnen we 2 zo goed mogelijk trainen op het scoren bij de 1 1 jongste jeugd?

Doel • zoveel mogelijk scoren (dus niet: zo- veel mogelijk schieten!), met tech- niek, gericht • de keeper moet zich in een wed- zijn dat de bal klaar ligt om af te Organisatie strijd na een schot of een voorzet werken maar niet zover wegspringt • twee pupillengoals ook steeds verplaatsen om goed in dat de keeper of een verdediger • twee veldjes van 20 bij 20 positie te staan voor de volgende hem nog kan afpakken • tien dopjes spelsituatie • als trainer stimuleer je dat ieder • een bal voor iedere speler • als de keeper uit de andere hoek schot op doel is • twee kleuren hesjes komt dan heeft de aanvaller twee • schoten over het doel en naast de mogelijkheden: eerste paal kunnen nooit een doel- Inhoud - de bal in de open hoek spelen; punt opleveren • als het gaat om afwerken, dan wil je - of de bal tegendraads in de hoek • een laag schot richting de tweede zo min mogelijk passes voor het trappen waar de keeper vandaan paal kan nog wel eens worden bin- moment van schieten komt nengetikt • iedere pass kan fout gaan en die • die keuze kan alleen de speler maken fout zorgt ervoor dat spelers minder • de trainer stimuleert de spelers om • na het schot loopt de speler door in tijd en aandacht hebben voor het bewust te kiezen de richting van het doel afwerken • als zijn bal terugkomt van paal of • als je steeds vanuit hetzelfde punt • je kunt helemaal zonder pass wer- lat of van de keeper dan mag de afwerkt, komt de keeper steeds be- ken vanuit een dribbel speler afwerken ter in positie en wordt het steeds • in de getekende vorm (tekening 1) • de speler blijft op een paar meter moeilijker voor de spelers om suc- passen de spelers naar de voorste van het doel staan ter hoogte van ces te hebben man van het andere rijtje de tweede paal • daarom is het verstandig om steeds • op tien meter voor het doel ligt een • als de volgende speler schiet dan van twee kanten te werken rij dopjes mag zijn voorganger inlopen bij de • de keeper moet zich na ieder schot • voorbij die rij dopjes mag de aanval- tweede paal verplaatsen naar de andere kant ler niet meer schieten, want dan is • een schot dat voorlangs gaat mag van het doel hij te dichtbij hij proberen om binnen te tikken • dat is wedstrijdecht voor de keeper • de eerste aanname moet zo goed • ook schoten die terugkomen van de

www.devoetbaltrainer.nl 66-67_Oefenstof afwerken:66-67 08-06-11 15:02 Pagina 67

keeper of van paal of lat mag hij van het andere team tien keer te - ‘Probeer afzwaaiende schoten voor- nog proberen om af te werken: de passeren bij de tweede paal nog binnen te aanvaller leert daardoor dat een bal • Alternatieven voor pass op de spe- tikken.’ die niet klemvast is een volgende ler die gaat afwerken: - ‘Probeer de bal in te tikken als de doelkans kan opleveren - spelers met rug naar het doel, krij- keeper hem loslaat.’ • de keeper ervaart ook dat een bal gen de bal aangespeeld, draaien die naar voren stuit een grotere weg en werken af De keeper: tweede kans voor de aanvaller ople- - ingooi naar de andere speler, ver- - ‘Kom snel in positie en probeer vert dan een bal die hij naar de zij- werken van de hoge bal, aanname goals bij de eerste paal te kant weet te tikken in de richting van het doel vermijden.’ - pass vanaf de zijkant, afronden - ‘Probeer ballen te klemmen.’ Methodiek van de voorzet - ‘Als je de bal niet kunt klemmen, • de speler die gaat schieten, moet probeer hem dan naar de zijkant enigszins onder druk staan, anders Coaching weg te tikken en niet te veel het neemt hij te veel tijd en wordt het De speler die schiet: veld in.’ een veredelde vrije trap - ‘Kijk voor je de bal ontvangt waar • je stimuleert dat er wordt geschoten het doel is.’ direct na de eerste aanname - ‘Neem de bal zo aan dat je zonder In Engeland leren ze jeugdspelers om • die eerste aanname is precies zo dat verdere tussentikjes de bal kunt altijd laag naar de verre paal te de bal speelklaar ligt om af te werken schieten.’ schieten. Als de keeper een schot naar • niet te ver van de speler vandaan, - ‘Neem de bal aan in de richting van de tweede paal loslaat, dan kan een anders kan een tegenstander de bal het doel naar het been waarmee je medespeler van de schutter de bal nog afpakken wilt schieten.’ nog intikken. Ook een afzwaaier • niet te veel naar de kant waar de - ‘Kijk waar de keeper staat.’ voorlangs kan nog wel eens een doel- bal vandaan komt - ‘Mik de bal tussen de palen.’ punt opleveren. Een schot naast de • daar vandaan zal in een wedstrijd - ‘Loop door na je schot.’ eerste paal is een doeltrap. Als de de verdediger komen keeper een bal bij de eerste paal los- De speler die komt inlopen: laat, dan zijn er daar vrijwel nooit Variatie - ‘Je moet er niet gaan staan, je moet inlopende spelers. Schoten over het • maak er een wedstrijd tussen twee er komen.’ doel leveren evenmin een tweede teams van - ‘Beweeg in de richting van de twee- kans op. • het ene team probeert de keeper de paal.’

66 67 De Voetbaltrainer 178 2011 68-71_AV-dossier:68-71 08-06-11 15:03 Pagina 68

AMATEURS Tekst: Qasim Hakim

Na degradatie de draad weer oppakken ‘Voorbereiding nieuw seizoen staat al centraal’

Het voor een langere tijd volgen van een amateurtrainer Irene pas op 13 juni. Ten opzichte van de overige clubs was de periode van zorgt voor een andere kijk op het vak. Dit seizoen volgen ongeveer zes weken naar de nieuwe seizoensvoorbereiding erg kort. De we Erick Verschuren van tweedeklasser Sportclub Irene. start van het nieuwe seizoen kwam daardoor veel te snel. De periode van Naar verwachting is de club inmiddels gedegradeerd naar arbeid gekoppeld aan rust was volle- dig in disbalans en eiste zijn tol in de de derde klasse. laatste fase van het seizoen.

Uiteindelijk resulteerde dit in overbe- Op zaterdag 23 deze voetbaljaargang, met uitzonde- lasting met als gevolg dat er veel bles- april 2011 degra- ring van de keeper, louter met jonge sures ontstonden. Ik merkte dat na deerde Sport- spelers afkomstig uit de eigen jeugd- acht maanden de koek op was. Spe- club Irene na opleiding. Een bewuste keuze gezien lers gaven zelf aan dat ze er volledig een 0-5 ne- het beleid van Sportclub Irene, met doorheen zaten en dat ze niet meer derlaag tegen alle risico’s ingecalculeerd. voldoende herstelden, het lichaam koploper So- sputterde tegen. Een kwestie van wel meren naar de Verlies van kracht willen, maar niet meer kunnen. Voor derde klasse. Erick Verschuren: “We zijn het sei- mij als trainer was het zaak om hier Deze ontwikkeling zoen zonder verwachtingen ingegaan, op de juiste manier mee om te gaan. werd voorafgaand omdat we niet precies wisten wat Na een kort gesprek met de voltallige aan het seizoen al voor mate van tegenstand we konden spelersgroep besloot ik van wedstrijd verwacht omdat verwachten op een hoger en nieuw tot wedstrijd eerst te overleggen met de Noord-Lim- niveau. De eerste zeven wedstrijden onze fysiotherapeut en de spelers burgse club als hebben we in een 1:4:4:2 formatie ge- met overbelastingsverschijnselen. derdeklasser speeld. Dat pakte niet goed uit, omdat Mijn advies was: bekijk wat mogelijk vorig seizoen we daardoor te veel doelpunten tegen is. Wat kan je lichaam aan? Kun je het op een vijfde kregen. Er was geen evenwicht tussen nog opbrengen? Wat zijn de risico’s plaats eindigde aanval en verdediging. Daarom heb- en gevolgen als je speelt? Ik heb hier- in de reguliere ben we in goed overleg besloten om in als trainer uiteraard concessies ge- competitie. Door over te gaan naar een 1:4:5:1 systeem. daan. Uiteindelijk denk ik dat ik een een versterkte Dat heeft ons de nodige punten opge- juiste beslissing heb genomen door promotieregeling leverd. In een periode van acht wed- de spelers tegen zichzelf in bescher- via de nacompe- strijden behaalden we negen punten. ming te nemen.” titie wist Sport- Maar in de derde en laatste fase pak- club Irene pro- ten we slechts één punt. Dat had on- Nieuw seizoen motie af te der andere te maken met een stuk Erick Verschuren: “In de eerste week dwingen naar overbelasting, zowel op het fysieke als van mei zijn we al gestart met de de tweede mentale vlak, maar ook de beperkte voorbereidingen op het nieuwe sei- klasse. Ver- breedte van de selectie was een factor. zoen. In overleg met de trainer van het schuren werkte Vorig seizoen promoveerde Sportclub tweede elftal hebben we een voorlopi-

www.devoetbaltrainer.nl 68-71_AV-dossier:68-71 08-06-11 15:03 Pagina 69

ge spelerslijst samengesteld van spe- lers die komend seizoen deel uit gaan maken van de selectie. We zijn dus druk bezig met inventariseren. Wat kunnen we verwachten als het om de kwaliteit en de kwantiteit van de nieu- we selectie gaat? Er zijn jongens die aan het einde van het seizoen een an- dere keuze maken. De redenen zijn heel divers: privé, vereniging elders, recreatief voetballen of studie.

Als trainer ben ik ook altijd be- nieuwd naar de mutaties. Bij Sport- pen en draaien. Vervolgens vorm ik Basisconditie club Irene hebben we ervoor gekozen een totaalbeeld en neem voor mezelf Erick Verschuren: “In de voorberei- om met jongens die bij ons komen een beslissing of deze speler geschikt ding op het seizoen 2010/2011 heb- spelen even een kennismakingsge- of ongeschikt is voor mijn selectie. ben we een poging ondernomen om sprek te voeren. Als trainer wil ik Na een half uurtje weet ik of de spe- met een assistent-trainer te gaan door dit gesprek een objectief beeld ler een potentiële kandidaat is voor werken die zich hoofdzakelijk bezig krijgen van de persoon in kwestie. Ik ons eerste elftal. Mijn bevindingen zou houden met de trainingen die vraag me dan bijvoorbeeld af: past koppel ik terug naar de mensen van gericht waren op de fysieke gesteld- deze jongen bij de club en is het een de technische commissie. Daarna heid van de spelers. directe versterking voor onze selec- evalueren we gezamenlijk en we kij- Dit is er helaas niet van gekomen. tie? Er komen verschillende onder- ken of het zinvol is om deze speler in We zijn er ons allen van bewust dat werpen ter sprake. Waar heb je ge- de selectie op te nemen. dit in de voorbereiding op het nieu- speeld? Wat voor type speler ben je? we seizoen 2011/2012 geen overbodi- Speel je verdedigend, controlerend of Natuurlijk mag iedereen naar Sport- ge luxe is. Op mijn aandringen zal er aanvallend? Waar gaat je voorkeur club Irene komen, maar wij willen als op korte termijn contact gezocht naar uit? Waarom de keuze voor de- club onze eigen identiteit bewaken en worden met deze persoon en zullen ze club? Ik praat ook even over hun gaan dus met spelers van buitenaf we koste wat kost hem binnen moe- maatschappelijke loopbaan. Vervol- zeer terughoudend om. Bovendien ten halen. Ik wil mijn spelers name- gens test ik een speler die mogelijk hebben we natuurlijk onze eigen A- lijk ook laten trainen op fysieke ge- voor de selectie in aanmerking komt jeugd die op landelijk niveau speelt steldheid. Kracht, uithoudingsvermo- ook op het veld. Ik geef de speler een en ook daar dien je als hoofdtrainer gen, coördinatie, flexibiliteit en func- bal en dan ga ik even met hem aan oog voor te hebben. Het toekomst- tionele snelheid. Dat maakt een spe- de slag. Ik beoordeel de basistech- beeld voor wat betreft de eigen jeugd ler beter en fitter. Daar moeten we niek door een aantal oefeningen aan ziet er bijzonder positief uit en stemt iemand voor aanstellen, die de ex- te bieden. Dat zijn dribbelvormen, mij dan ook tevreden. Wat niet weg- pertise op dit vakgebied bezit en mij pass- en trapvormen over korte, mid- neemt dat de deur voor een speler hierin assisteert. dellange en lange afstand. De eerste van de buitencategorie op amateurni- Ik heb als trainer de verantwoorde- aanname, passeren, ruimte creëren, veau natuurlijk ook bij Sportclub Ire- lijkheid om die trainingssituaties te vertragen en versnellen en het kap- ne altijd open staat.” arrangeren waarin een team en het

68 69 De Voetbaltrainer 178 2011 68-71_AV-dossier:68-71 08-06-11 15:03 Pagina 70

AMATEURS

individu zich kunnen verbeteren. Het tij nu tussen de rechtsback en onze We konden niet of nauwelijks varië- gaat om het verbeteren van de voet- rechtercentrale verdediger gaat staan, ren in onze speelwijze, simpelweg balhandelingen en de afstemming is hij dus onbereikbaar. Hij moet posi- omdat we daar de kwaliteiten niet daarvan. Daar hoort fitheid bij. tioneel zo gaan staan dat de keeper voor hadden. Dus is de tactiek geba- Noem het maar een win-win- ook de keuze heeft om hem in de op- seerd op een defensieve speelwijze situatie.” bouw te betrekken. Dit betekent dus met acht tot negen spelers achter de dat hij uit de ballijn van de spits van bal. Dit werd heel snel opgemerkt Speelwijze de tegenpartij moet gaan staan. Dat door de tegenstanders en dus is het Erick Verschuren: “Hoe we gaan spe- zijn beslissende voorwaarden als er ogenschijnlijk voorspelbaar. Komend len in het nieuwe seizoen hangt we- gekozen wordt voor de opbouw van seizoen wil ik daarin verandering derom af van de kwaliteiten van de achteruit (zie trainingsvorm 1). brengen. Laat ik eerst stellen dat tac- spelers die ik ter beschikking heb. Wie tiek voor mij niet een synoniem is gaat er weg en wie komt er bij? Een voorbeeld van individueel naar voor veldbezetting. Dat is het neerzet- Als het doel is vastgesteld, zal ik als collectief? Ik zeg altijd tegen mijn spe- ten van de posities op het veld bij bal- trainer een planning moeten maken, lers: stel nooit het individuele belang bezit en balverlies. Vanuit de posities gericht op het realiseren van het doel. boven het teambelang. Kijk goed naar bepaal je de looplijnen: hoe moet er De stappen die ik hierin wil zetten, elkaar en probeer de aanwezige kwali- bewogen worden? Onder tactiek ver- zijn van algemeen naar specifiek, van teiten van een ieder optimaal te be- sta ik de wijze waarop je spelers ge- individueel naar collectief, en van nutten door je kwetsbaar op te stellen. bruikt binnen je speelwijze. voorspelbaar naar onvoorspelbaar. Als je dat van elkaar kunt accepteren, Nu kan ik primaire en secundaire ta- is het een stuk makkelijker om met en Komend seizoen geef ik de voorkeur ken geven. Laat ik een voorbeeld ge- voor elkaar te vechten voor een goed aan een technische opbouw met één ven van algemeen naar specifiek op resultaat. Zorg dat er acceptatiever- of twee verbindingsspelers, die snel het individuele vlak. Mijn rechtsback mogen en respect is. Dat bepaalt altijd de diepte zien en de beslissende bal kan ontzettend goed verdedigen en de kracht van het collectief. kunnen geven op de spits(en).We zich goed focussen op zijn directe te- zullen wat meer accenten naar voren genstander. Maar als wij als team de Een voorbeeld van voorspelbaar naar moeten leggen, verder van ons eigen opbouw van achteruit willen verzor- onvoorspelbaar? Afgelopen seizoen doel af moeten spelen en vooral met gen, moet hij weten waar hij moet hebben we ons hoofdzakelijk beperkt meer lef en durf. Mijn voorkeur gaat staan. Als de bal bij de keeper is, gaat om vanuit een verdedigende formatie uit naar de formatie 1:4:3:3 met de hij breed staan. Maar hoe ga je dan 1:4:5:1 te spelen. Omdat we nauwe- punt naar voren op het middenveld. breed staan en waar als de keeper lijks aan aanvallen toekwamen, ston- De nummer ‘tien’ speelt dan dicht in rechts op de vijfmeter de doeltrap den we vaak onder grote druk en we de buurt van de nummer ‘negen’. Tij- neemt? Als de spits van de tegenpar- speelden veelal op onze eigen helft. dens de training(en) moeten dezelfde handelingen ofwel basistaken als in de wedstrijd centraal staan. Er moet meer creatief gedacht en gespeeld worden. Ik wil mijn spelers niet op- zadelen met allerlei tactische op- drachten, maar juist het tegenover- gestelde. Speel intuïtief en op gevoel en zorg vooral dat je altijd in de actie zit, dat is namelijk heel lastig te ver- dedigen voor de tegenstander. Hier bedoel ik onder andere mee dat we sneller diepte in ons spel moeten leggen om van daaruit wat dwingen- der richting het doel van de tegen- stander te spelen. Daarmee wil ik in de voorbereiding experimenteren, zowel tijdens de trainingen als wedstrijden. In de om- schakeling hebben we een ploeg die voldoende combinatievermogen in zich heeft. We moeten het moment van het spelen van de diepe bal goed

www.devoetbaltrainer.nl 68-71_AV-dossier:68-71 08-06-11 15:03 Pagina 71

Trainingsvormen

voorbereiden en op het juiste mo- Trainingsvorm 1 ment de goede keuze(s) maken om van daaruit kansen te creëren. Doel Hierin gaat de centrumspits een cru- • probeer om via goed positiespel de mid- ciale rol spelen Hij moet zo diep mo- denvelder aan te spelen. De intentie is om gelijk staan, eerst de ruimte groot via de opbouw van achteruit te scoren maken en dan er door de juiste loop- 10 actie(s) voor zorgen dat hij aanspeel- Organisatie 8 6 6 baar is. Daarnaast wil ik hebben dat • partijspel 6:6 + keeper

hij een speler is die de bal bij zich • veld: iets groter dan een half speelveld 8 2 4 kan houden, zodat de middenvelders • één groot doel en twee kleine doeltjes 7 11 en spitsen die ‘onder’ hem spelen • voldoende ballen 5 9 goed kunnen bijsluiten. Hij moet • hesjes voor beide partijen 3 4 voortdurend keuzes maken die mo- gelijk leiden tot het creëren van kan- Inhoud sen. Of dat nu is door de combinatie • een verzorgde opbouw via de keeper of door een individuele actie: dat in samenwerking met de laatste linie 1 doet niet ter zake. Creëren we vol- • in dit voorbeeld (zie tekening) zakt de doende kansen dat komt er ook een rechtervleugelverdediger (2) uit en de moment dat we gaan scoren. Daar- rechter centrale verdediger (4) speelt iets van ben ik overtuigd.” dieper weg ten opzichte van linksbuiten van de tegenstander Rol van trainer • het is belangrijk om uit de ballijn van de Erick Verschuren: “Voetbal is een spel spits te blijven van tijd en ruimte. Dat klinkt mis- • oefening zowel over links als rechts laten schien heel basaal, maar zo is het wel. verlopen De rol van de trainer is de laatste ja- • de opbouwende ploeg probeert te scoren ren alleen maar uitgebreid. Het is een in de kleine doeltjes stuk moeilijker dan vroeger. Tegen- • de drukzettende ploeg scoort in het grote woordig wordt er zoveel gesproken doel met keeper over voetbal en geanalyseerd, dat ie- dereen wel een eigen mening heeft. Je zult dus op een verantwoorde, duide- lijke en overtuigende manier moeten Trainingsvorm 2 kunnen brengen dat het een wissel- werking is. Ik wil een speler(s) beter Doel maken en die speler(s) moet accepte- • de bal in de ploeg houden en op de juiste ren dat dit mijn intentie is. In deze momenten diepte zoeken om aan te vallen tijd, met de hele verharding van de maatschappij, merk je wel dat dat Organisatie soms een probleem is.” • ruim half speelveld • voldoende ballen bij het startpunt van 4 Samenvatting: de oefening • Sinds de eerste week van mei • hesjes voor beide partijen 3 ligt de focus van Erick Verschu- 2 ren op het nieuwe seizoen. Inhoud • Mogelijke nieuwe spelers • partijspel 7:6 plus keeper 1 worden beoordeeld door middel • via middenvelder of schakelspeler van een gesprek en een indivi- derde man inspelen duele training. • na de kaats diepte zoeken bij de • Verschuren vindt het noodzake- centrumspits lijk om een conditietrainer in • vervolgens snel bijsluiten van 2 de arm te nemen. twee of drie lopende mensen • De trainer wil komend seizoen vanuit het middenveld aanvallender gaan spelen en van systeem veranderen.

70 71 De Voetbaltrainer 178 2011 72_Verlenging:72 08-06-11 15:44 Pagina 72

Colofon

Uitgave: De verlenging Eisma Businessmedia bv Postbus 340 - 8901 BC Leeuwarden Bezoekadres: Celsiusweg 41 Telefoon: 088-2944800 | Fax: 088-2944810 In deze editie van De Voetbaltrainer heeft de redactie, zoals altijd, geprobeerd ver- E-mail: [email protected] rassend uit de hoek te komen. Wij denken dat we daar in geslaagd zijn. De eerste Directie: verrassing was de forse ‘plof’ die dit vakblad op de deurmat maakte toen de post- Egbert van Hes, algemeen directeur Bouke Hoving, financieel directeur bode bij u de post bezorgde. Een groter formaat magazine en meer pagina’s vak- Gerbert Tiecken, uitgeef directeur

inhoud vielen u ten deel. De tweede verrassing schuilt ons inziens in het ope- Uitgever: ningsverhaal. Op veler verzoek zijn wij dieper ingegaan op de werkwijze van Jo- Gerbert Tiecken sep Guardiola, trainer van FC Barcelona. Ronald Koeman geeft als insider een Hoofdredactie: Paul Geerars (hoofdredacteur) kijkje in de keuken die voor de gewone man hermetisch gesloten blijft. Telefoon: 088-2944826 | 06-51904854 Fax: 088-2944810 | E-mail: [email protected] Tijdens het Nederlands trainingscongres in Tilburg werden zowel organisatie als Tjeu Seeverens (adjunct-hoofdredacteur) bezoekers geconfronteerd met een onaangename verrassing, vanwege de afwe- Telefoon: 043-4502304 | 06-23941973 zigheid van John van den Brom. Toch was menig aanwezige in staat om er uit te E-mail: [email protected] halen wat er die dag in zat, of zoals Erwin Koeman het verwoordde: ‘Ik let niet Adviseur: Henny Kormelink zozeer op de gekozen vormen, maar op de professionele manier waarop mijn col- Telefoon: 06-50686964 | E-mail: [email protected]

lega daar op het veld bezig is, zijn coaching. Dat zijn mijn leermomenten.’ Redactiemedewerkers: Ook aanwezig op het trainerscongres was de 75-jarige Joop Brand. Tegenwoordig Rob Baan, Gino van den Broecke, Yves Brokken, Ruud Doevendans, Theo Ducaneaux, Pieter Fischer, is Joop Brand scout en begeleidt hij jonge voetballers. Daarnaast is hij adviseur Qasim Hakim, Henk Mariman, Hans Nijboer, Alex van Vogelpoel, Gerjos Weelink, Ron Weinbrecher van een grote amateurvereniging en geeft hij voorbeschouwingen aan sponsoren Aan dit nummer werkten verder mee: van AZ. En natuurlijk ventileerde hij ook deze keer in Tilburg een aparte mening, Maik Angenent, Marco Baars, Peter Bosz, Joop Brand, Stanley Brard, die we u niet willen onthouden. “In Nederland is op dit moment in de trainerswe- Wil Daane, Jeroen van der Geest, Jan Gösgens, Michel de Gruyter, Erwin Koeman, Ronald Koeman, Ton van der Leeden, Bart-Jan Lourens, Niek reld een soort strijd aan de gang tussen de meer wetenschappelijke benadering Oosterlee, Michel Preud’homme, Bart van Rooijen, Robbert de Ruiter, Jan van Stippent, Albert Stuivenberg, Edwin Susebeek, Harm van Veldhoven, van de techneuten en de trainers die meer bij de basis van het voetbal blijven. Erick Verschuren, Gerhard Wermink, Peter Wesselink, Ruud Wielart

Ook ik vind dat het principe ‘meten is weten’ voor een toegevoegde waarde voor Foto’s: trainers kan zorgen. Maar de balans is weg. De wetenschappelijke wereld heeft Gino van den Broecke, Toin Damen, KNVB, NEC Nijmegen, Pro Shots, Jan Trepels, VI Images ontdekt dat er ook behoorlijk wat geld in de voetbalwereld te verdienen is. Toen Redactie-adres: Frank de Boer de A-jeugd van Ajax kreeg, was een van de eerste dingen die hij De Voetbaltrainer, Postbus 340 - 8901 BC Leeuwarden

aan zijn spelers meegaf: ‘Alles wat je vorig jaar bij de andere trainer niet mocht, Lay-out en productiebegeleiding: ZeeDesign, Postbus 13 - 8748 ZL Witmarsum moet je nu van mij doen.’ Die groep had een jaar eerder namelijk een trainer ge- Telefoon: 0517-531672 | E-mail: [email protected] had die het opleiden van talenten vooral wetenschappelijk benaderde. En elke Druk: looplijn werd gedicteerd, bijna elke actie alleen toegestaan als dat paste bij de vi- Scholma Druk, Bedum

sie van de trainer. Boekbestellingen: Johan de Boer Telefoon: 088-2944812 | E-mail: [email protected] Ik begeleid nu echte toptalen- Abonnementen voor Nederland: ten in Nederland op voetbalge- Nieuwe opgaven, adreswijzigingen en correspondentie over abonne- menten: bied, spelers van Oranje onder Abonneeservice Eisma Businessmedia Postbus 2238 - 5600 CE Eindhoven 19 en bijvoorbeeld Kevin Telefoon: 088-2266648 | E-mail: [email protected] Strootman. Met geld wil ik niks Abonnementen voor België: te maken hebben. Mijn doel is Henk Mariman, Pontweg 35a, 9160 Lokeren (B.) Telefoon: 0499/171834 | Fax: 09/3483439 om mijn passie en kennis over te brengen, met deze talenten de discussie aan te E-mail: [email protected]

gaan. Als het een buitenspeler betreft, bespreken we na een wedstrijd: hoeveel Abonnementsprijs: acties heb je gemaakt, hoe vaak verscheen je op tijd voor het doel als de aanval De Voetbaltrainer verschijnt acht keer per jaar. De abonnementsprijs bedraagt voor de jaargang 2010-2011, die van van de andere kant werd opgezet, hoeveel geslaagde combinaties heb je opgezet, juli tot juli loopt € 83,50 en € 3,- administratiekosten (exclusief 6% BTW) en is bij vooruitbetaling verschuldigd. Abonnementen kunnen hoe veel creatieve oplossingen heb je gevonden? op elk moment van het jaar ingaan en worden genoteerd tot weder- opzegging. Opzegging dient schriftelijk te geschieden en minimaal Guus Hiddink zei een keer tijdens een bijeenkomst bij de jeugd: “PSV betaalt de een maand voor het einde van het abonnementsjaar. U ontvangt dan C-trainer om ervoor te zorgen dat hij zijn spelers rijp maakt voor de B-jeugd en van ons een schriftelijke bevestiging. de B-trainer heeft die taak richting de A-jeugd. Maar de club betaalt de trainer Marketing: Heleen Rodenhuis van de A-jeugd vooral omdat hij ervoor moet zorgen dat de beste talenten zich zo Telefoon: 088-2944863 | E-mail: [email protected]

kunnen ontwikkelen dat ze het beloftenteam kunnen overslaan en als 18-jarige Advertentie-exploitatie: Wilma Zijlstra overeind blijven bij de selectie van het eerste elftal. Daar gaat het bij opleiding Telefoon: 088-2944847 om, niet of je met je team kampioen wordt. E-mail: [email protected] Traffic, ZeeDesign Bij de demonstratie van Feyenoord/Excelsior ontbrak diezelfde balans. Natuurlijk Telefoon: 0517-531672 | Fax: 0517-531810 E-mail: [email protected] zag de warming-up er heel goed uit en zal die heel verantwoord zijn. Maar in het Bankrelatie: daaropvolgende partijspel miste ik enkele essentiële coachingsmomenten van de Friesland Bank 29.80.05.298 trainer. In de opbouw zag het er perfect uit, maar waarom zeg je tegen die spelers © 2011, Eisma Businessmedia bv, Leeuwarden Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm of op niet: ‘In de buurt van en zeker in het strafschopgebied wil ik die actie zien’. Ook enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige andere manier, zon- der voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat heeft alles met balans te maken. Geef de aanvallers voldoende vrijheid en sti- dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uit- gever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid en/of volledigheid van de muleer creativiteit en laat ook de andere spelers vooral zelf keuzes maken. Dus je informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die geba- hoort mij niet over de kwaliteit en de uitvoering van die oefening, maar ik heb seeerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en een andere kijk op wat de echt belangrijke details zijn. Wat dat betreft, zit ik in- ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. derdaad op de lijn van Wiel Coerver.”

72 73 De Voetbaltrainer 178 2011 INTERNATIONAL INSTITUTE FOR TRAINING I.I.T.VOF OUDE BAAN 19 5854 PJ NIEUW BERGEN (L) NEDERLAND TEL 0031-(0)485 34 34 26 E-MAIL [email protected] HOMEPAGE www.toinevandegoolberg.nl

ALLROUND CURSUS WORKSHOPS CONDITIE / HERSTELTRAINER FYSIEKE TRAINER VOETBAL • Duur: 3 uur op locatie • Erkend door het NGS (35 studiepunten) • Erkende methode Betaald Voetbal • Deelnemers: maximaal 12 en Korps Mariniers - NEC-Nijmegen 1ste team • Datum, tijdstip en groepsgrootte in overleg • 12 avonden van 19.30 – 22.30 uur, - Feyenoord-Rotterdam 1ste team Keuze uit de thema's (accreditatie KNGF in ca. 50% praktijk • 4 dagdelen: aanvraag): • Hoofdthema’s zowel voor individuele sport - Dag 1 14.00 – 21.00 uur • Rug Revalidatie Systeem (RRS) als teamsport: - Dag 2 09.00 – 16.00 uur • Kracht Revalidatie Systeem (KRS) - Revalidatie, conditieopbouw, kracht-, • Hoofdthema’s: • Aeroob Revalidatie Systeem (ARS) snelheid- en uithoudingsvermogen volgens - Opbouw loopvermogen • Heart Rate System (HRS) / Polar Team2 System De Rehaboom® en trainingsprogramma’s - Opbouw kracht • Free-Weight System (FWS) / FitroDyne schrijven - Transfer naar voetbal • Cursusdata of/of: Groepsprijs per workshop € 600,00 • Cursus start maandag19 september 2011 - Cursus A 12 + 13 augustus 2011 • Cursus start woensdag 16 november 2011 - Cursus B 01 + 02 juni 2012 DOCENT • Cursus start maandag 30 januari 2012 - Cursus C 08 + 09 juni 2012 • Cursus start dinsdag 6 maart 2012 - Cursus D 10 + 11 augustus 2012 TOINE VAN DE GOOLBERG, IIT • Locatie NSC Papendal Arnhem • Fysieke trainer 1ste team Feyenoord • Locatie NSC Papendal te Arnhem • Cursusprijs € 375,00 Rotterdam seizoen 2009-2012 • Cursusprijs € 875,00 • Kerndocent Masteropleiding Sportfysiotherapie Avans+ te Breda / NPi

U kunt voor aanvullende informatie ook contact opnemen:

Telefoon 0485-34 34 26 www.toinevandegoolberg.nl Fax 0485-53 09 54 E-mail Mobiel 06-53 33 2678 [email protected]

Deze DVD staat boordevol praktische informatie van Nederlandse toptrainers. NIEUW Prijs: 3 Een unieke DVD, samengesteld naar Deel 8 - aanleiding van het Trainerscongres 25, 2010. € 3 Topcoaches als Robert Maaskant, Abonnees krijgen 7,5% korting Peter Maas, Marcel Lucassen en Pascal Jansen (Sparta jeugd) 3 Geschikt voor trainers en coaches op elk niveau 3 Meer dan 25 trainingsvormen 3 Vol handige coachingstips die goed te vertalen zijn naar uw eigen coachingssituatie

Bestel deze unieke DVD via de webshop op devoetbaltrainer.nl

DeVoetbalTrainer devoetbaltrainer.nl 00_VVON:VT_Adv-basis_2011 31-05-11 07:30 Pagina 1

Vakbond Voetbal Oefenmeesters Nederland Aangesloten bij de A.E.F.C.A. (Europese Bond voor Voetbaltrainers)

Gediplomeerd trainer-coach? Word lid van de vakbond! Of u nu trainer-coach bent bij een zaalvoetbalteam, bij een jeugdelftal, bij een dameselftal of in de top van het amateurvoetbal, de VVON behartigt al uw collectieve belangen. Ook voor individuele zaken zoals het opstellen van een arbeidsovereenkomst, MXULGLVFKDGYLHVHQELMVWDQGELMFRQÀLFWHQELMVFKROLQJHQWHQEHKRHYHYDQKHWYHUOHQJHQ van uw licentie en het vinden van een andere club, kunt u een beroep doen op de VVON.

Magazine “De Trainer-Coach”, Nederlands Trainerscongres en actuele website Als lid van de VVON ontvangt u het actuele en moderne verenigingsblad “De Trainer- Coach” dat vijf keer per jaar verschijnt en vol staat met interessante artikelen, oefenstof en boeiende interviews. Tijdens het jaarlijkse Nederlandse Trainerscongres in Tilburg ontmoet u uw collega’s en kunt u workshops en trainingen bijwonen met medewerking van specialisten en Top Coaches. De website biedt u als lid van de VVON actuele informatie over diverse onderwerpen die voor u van belang zijn.

Meer weten? Wilt u meer weten? Neemt u dan contact op met het secretariaat van de VVON, telefoonnummer 053 - 5360637. U kunt ook kijken op de website: www.vvon.nl. Mailen kan ook: [email protected].

Kosten Het lidmaatschap van VVON kost slechts 75,00 euro per jaar en daarvoor ontvangt u alle genoemde diensten inclusief gratis juridische bijstand en regelmatig zeer voordelige bijscholingen voor uw licentieverlenging in geheel Nederland.

VVON De Vakbond Voetbal Oefenmeesters Nederland (VVON) is opgericht in 1946 en is een vakbond voor trainers en coaches in de voetbalsector. De VVON telt ruim 3.400 leden.

De VVON is sterk vertegenwoordigd bij vele organisaties die betrokken zijn bij het voetbal. De VVON:

- vervult de rol van gesprekspartner voor KNVB, CBV, BZV, LBA en COVS; - is aangesloten bij de Europese Bond van Voetbaltrainers (A.E.F.C.A.); - is adviserend lid van de Bondsvergadering Amateurvoetbal KNVB.

VUL DE ANTWOORDKAART IN (OF KIJK OP VVON.NL) EN WORD LID!

Deze kaart sturen Ja, ik word lid van de VVON: naar: Naam: ______m/v Secretariaat VVON Voornamen (voluit):______Melkweg 30 Adres: ______7582 CS Losser Postcode:______Woonplaats: ______Telefoonnummer: ______Geboortedatum: ______Emailadres: ______Laatst behaalde diploma: ______Rekeningnummer: ______

Ondergetekende verbindt zich tot schriftelijke wederopzegging zijn verplichtingen als lid te zullen nakomen en gaat akkoord met de jaarlijkse automatische incasso van de VVON-contributie van zijn rekeningnummer: ______

Handtekening:______Scoor nwe voetbalseizoen 230x300mm:230x300 07-06-11 17:14 Pagina 1

SCOOR NUT ALVAST VOOR HE NIEUWE VOETBALSEIZOEN DE VOETBALTRAINER COACH MANAGER PRODUCTEN A5 formaat nu ¤ 5,- A5  Wedstrijdregistratie formaat Praktisch, met ringband nu ¤ 5,- Veldjes en schema’s A6 Formulieren voor opstellingen formaat en registratie doelpunten nu ¤ 4,- Keuze uit A5 en A6 formaat

 Trainingsregistratie A6 Praktisch, met ringband formaat enstof vast te leggen nu 4,- Veldjes om oef ainingsbezoek en ¤ Notitie & Overzichtslijst tr Veldenblok registratie blessures nu 50 ¤ 4, Adresgegevens van uw selectieormaat Keuze uit A5 en A6 f

 Notitie- en veldenblok Blok op A4 formaat Velden op A4 formaat, eenvoudig af te scheuren Volop ruimte voor notities

et Complete s oducten Coach Manager Pr ormaat Wedstrijdregistratie A6 f Wedstrijdregistratie A5 formaatormaat Trainingsregistratie A6 formaat Hele set Trainingsregistratie A5 f nu slechts 50 Notitie-en veldenblok A4 formaat ¤ 17,

Online Bestellenainer.nl devoetbaltr .be marimanfootball Ga snel naar de nieuwe webshopel dan via op Woont u in België? Best

Abonnees van de Voetbaltrainer orting ontvangen 7,5% k

Bij bestellingen > 10 stuks, 10% extra korting

DeVoetbalTrainer devoetbaltrainer.nl VALKENSWAARDVVAALKENSSWAARD - EINEINDHOVENDHOVEN DezeDeze loclocatieatie is zeer zeer geliefdgeliefd onderonder dede sportgroepen.sportgroepen. ValkenswaardVVaalkenswaard is gelegengelegeen aan dede voetvoet van van Eindhoven. Eindhoven.H Hetet hosthostelel bevindt zich naasnaastst een sportparksportpark met goedegoede voetbalvelden.voetbalvelden. Achter Achter het heet hostel hostel treft trefftt u een enorm bosrijkbossrijk gebiedgebied aan, waarwaar een groepswandeling,groepswandeling, maar natuunatuurrlijklijk ooookk een conditietraining conditietraining makkelijkmakkelijk in tete vullenvullen zijn.zijnn. HetHet bruisende bruisende ccentrumentrum vvanan VVaValkenswaardalkenswaard lligtigt op kkorteorte afstafstandtand vvanan het hosthostel.el.

EenEen ggeheeleheel vverzorgderzorgd ttrainingskamprainingskamp inin ValkenswaardValkenswaard bestaat bestaat uit: - 2 oovernachtingenvernachtingen in het hosthostelel in 44-8-8 persoonspersoonskamerskamers - 2xxon ontbijbuffettbijbuffffeet - 1xx lunchbuffet lunchbuffffeet - 2x2x diner (1x buffetbuffffeet enen 1x1x BBBBQ)Q) - 2xxtr trainingaining op voetbalvelden,voetbalvelden, op loopafstandloopafstand - 1 oefenwedstrijdoeffeenwedstrijd incincl.l. scheidsrscheidsrechter,echteerr,, ttegenstanderegenstander in overlegoverleg - Internetdesk,Innternetdesk, tafelvoetbaltafelvoetbal en pooltafel pooltaaffeel - MogelijkhedenMogelijkheden ttotot diverse diverse activiteiten activiteitten (tegen(tegen meerprijs)meerprijs)

* * LetLet op:op: geldtgeldt alleen vvooroor de weekenden:we weekkeendden: €107,50 p.p. 229-319-31 juli,juli, 12-14 augustusaugustus en 26-226-288 auaugustus.gustus.

OpOp zoekzoek naar dede perfecteperfecte ststartart van hhetet seizoenseizoen??

BeginBegin het seizoenseizoen goedgoed met een trainingskamp!trainingskamp! Ook tijdenstijdens de winterstop.winterstop. PLAYAPLAAYYYAAD DEEP PALMAPAALMA - MALLORCA MALLLORCA HetHet hhotelotel lligtigt oopp 300 memeterter vvanan hhetet zanzandstranddstrand en ddirectirect in hhetet ggezelligeezellige ststadscentrumaadscentrum vvanan PPlayalaya ddee PPalma.alma. EEenen perperfectefecte llocatieocatie om prprestatieesstatie en recreatierecreatie ttee ccombineren.ombineren. OOverdagverdag trtrainenainen een/ofn/of een wedstrijdwedstrijd spelenspelen en inin dede avondurenavonduren gengenietenieten vvanan ddee vveleele barsbars en discothediscothekken.en.

EenEen ggeheeleheel vverzorgderzorgd ttrainingskamprainingskamp op PlayaPlayadeP de Palmaalmma bestaat bestaat uit: - RetRetourvluchtourvluchtP Palmaalma de MallorMallorcaca - 4o4 overnachtingenvernachtingen in het 3-s3-sterrenterren hothotelel in 2-perso2-persoonskamersonskamers - DDeskundigeeskundige en pprofessioneleroffeessionele rreisbegeleidingeisbegeleiding vvanan TTrainingskampen.nlrainingskampen.nl - TransferTransffeer luchluchthaventhaven - hothotelel vv.v..v. - DiverseDiverse relax- relax- en sporsportfaciliteitentfaciliteiten - 3 x 90 minuten minuten training trraining op natuur-natuur- of kunstgras kunstgras vveldeeld - 1 oefenwedstrijd oeffeenwedstrijdd incincl.l. scheidsrscheidsrechter,echterr,, ttegenstanderegenstander in overlegoverleg - WWaWasserviceasservicenaelk na elkeketr training/wedstrijdaining/wedstrijd + wwaterater bibijj ttrainingenrainingen - GGratisratis bier in de naastgelegennaast n gelegen lelegendegende ““bierköning”bierköning” bar! * * OOpp basisbasis van van 5 dagendaagen - 4 nachtennachtteen vanaf €399 p.p.

Neem contact op voor meer informatie Tel : 078-6291577 E-mail : [email protected]

TK_VoetbalTrainer_230x300_v1.inddTK_VoeetbtbaallTrraainer_2300x300_v1.iindddd 1 8-6-20118-6-2011 13:31:2613:31:26