DOCSLIB.ORG

Średniowieczny Grot Włóczni Z Rudnika Nad Sanem

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Średniowieczny Grot Włóczni Z Rudnika Nad Sanem 282 Średniowieczny grot włóczni z Rudnika nad Sanem Marek Florek* Średniowieczny grot włóczni z Rudnika nad Sanem1 Medieval spearhead from Rudnik on San Abstract: A spearhead that was accidentally found in a forest to the south-east of buildings of Rudnik nad Sanem seems to be the closest to Type V according to A. Nadolski and Type III according to A. N. Kirpichnikov, which was popular in Central Europe between the 10th and 13th centuries. On the other hand, its earlier (the Pre-Roman and the Roman Period) and later (Late Middle Ages) chronology cannot be unambiguously ruled out. This would be the third medieval spearhead that was found in this part of the Sandomierz Forest. These spearheads may be remains of fights that were waged in the Polish-Ruthenian borderland, or, which seems 0 3 km to be more probable, of hunting activity. Ryc. 1. Rudnik nad Sanem, pow. niżański. Lokalizacja miejsca zna- Key words: Middle Ages, Polish-Ruthenian borderland, lezienia grotu włóczni (oznaczona strzałką) na podkładzie mapy to- Sandomierz Forest, stray finds, spearhead. pograficznej Wojskowego Instytutu Geograficznego w Warszawie z 1936 r. Oprac. M. Florek. Received: 02.08.2020; Accepted: 31.09.2020; Revised: Fig. 1. Rudnik nad Sanem, Nisko District. Find place of the spearhead 01.10.2020. (marked with an arrow) against the background of a topographic map of the Military Geographical Institute in Warszawa from 1936. Citation: Florek M. 2020. Średniowieczny grot włóczni Elaborated by M. Florek. z Rudnika nad Sanem. „Acta Militaria Mediaevalia” XVI, 282-286. DOI: 10.48280/AMMXVI.2020.017. Wczesną wiosną 2020 r. do Rudnickiego Stowa- w przekroju, wyraźnie rozszerzającą się ku nasadzie rzyszenia Pasjonatów Historii w Rudniku nad Sanem tulejką, której długość wynosi w przybliżeniu 1/2 dłu- (pow. niżański, woj. podkarpackie) trafił średniowiecz- gości liścia (ryc. 2). Grot jest dość dobrze zachowany – ny (?) grot włóczni znaleziony w tej miejscowości zniszczone przez rdzę zostały jedynie krawędzie, po- w bliżej nieokreślonych okolicznościach, zapewne nadto ma zgięty w ok. 2/3 swej długości liść. Wymiary: podczas poszukiwań nielegalnie prowadzonych przy zach. dł. – 28,5 cm; dł. liścia – 20,8 cm; maksymalna użyciu wykrywacza metali. Grot miano znaleźć w le- szer. liścia – 4,4 cm; maksymalna grub. liścia – 0,8 cm; sie, na południowy wschód od zabudowań miasta, kil- średn. tulejki w miejscu przejścia w liść – 1,8 cm; kanaście metrów od koryta rzeczki Ruda, po jej prawej średn. tulejki u nasady – 3,1 cm; średn. otworu tulejki stronie (działka nr 4388) (ryc. 1). u nasady – 2,0 cm. Jest to wykonany z żelaza dość duży, smukły grot Grot jest znaleziskiem luźnym, stąd określenie z liściem kształtu pośredniego między lancetowatym jego chronologii jest możliwe wyłącznie na podsta- a deltoidalnym bądź trójkątnym (trudność w jedno- wie analizy formalnej zabytku. Zbliżone groty można znacznym określeniu formy wynika ze stanu zachowa- spotkać w młodszym okresie przedrzymskim i okre- nia), o podwójnie daszkowatym przekroju poprzecz- sie rzymskim (por. Kaczanowski 1995; Łuczkiewicz nym, ze słabo zaznaczonym żeberkiem oraz okrągłą 2006, 99-145). Zgięcie liścia, sugerujące intencjonal- * Instytut Archeologii UMCS, Lublin, Polska; ORCID: 0000-0002-9917-710X; e-mail: [email protected]. 1 Artykuł powstał w ramach zadań statutowych Instytutu Archeologii UMCS w Lublinie. Średniowieczny grot włóczni z Rudnika nad Sanem 283 0 5 cm Ryc. 2. Rudnik nad Sanem, pow. niżański. Grot włóczni. Rys. M. Florek. Fig. 2. Rudnik nad Sanem, Nisko District. Spearhead. Drawing by M. Florek. ne zniszczenie grotu przed włożeniem go do grobu, groty możemy odnaleźć wśród militariów z okresów praktykowane m.in. w kulturze przeworskiej (por. przedrzymskiego i rzymskiego z ziem polskich, to nie Godłowski 1981, 107), ale także sporadycznie we ma on analogii wśród dość licznej grupy grotów kul- wczesnym średniowieczu (por. Kurasiński 2011, 227), tury przeworskiej znanych z północnej części Kotliny jak się wydaje, nastąpiło już w trakcie procesów po- Sandomierskiej, pochodzących zarówno z cmentarzysk depozycyjnych, nie może być zatem przesłanką chro- (np. Kopki, Pikule), jak też tzw. znalezisk luźnych nologiczną. Brak jest też na powierzchni grotu śla- (por. Jamka 1934; Garbacz 1991; Florek, Libera dów tzw. patyny ogniowej, często występującej na 2006; 2009; Kuraś, Tokarczyk 2011; Karski, Kuraś, przedmiotach metalowych stanowiących wyposażenie Tokarczyk 2016). grobów ciałopalnych. Należy również zwrócić uwagę, Nie wykluczając jednoznacznie wcześniejszej chro- iż mimo że – jak zaznaczono wyżej – zbliżone formą nologii grotu, najbardziej prawdopodobne wydaje się, 284 Średniowieczny grot włóczni z Rudnika nad Sanem że pochodzi on z okresu średniowiecza2. Swą formą XVI w., zaś jego przysiółek Doliny powstał dopiero najbardziej przypomina on typ V według Andrzeja Na- w końcu XVIII w. (Florek 2012, 497-501). Metryka dolskiego (1954, 54-55) oraz typ III Anatoliâ N. Kir- Nowosielca, z którego pochodzi trzeci grot, do chwili pičnikova (Kirpichnikov 1966, ris. 1), najpowszechniej obecnej otoczonego ze wszystkich stron lasami, jest występujący na terenie Europy Środkowej, a jednocześ- jeszcze późniejsza, jako że założony został dopiero nie najbardziej zróżnicowany jeśli chodzi o wielkość w pierwszej połowie XIX w. Miejsca, gdzie znalezio- i proporcje (por. Strzyż 2006, 68-70). Można też do- no wszystkie trzy groty, są oddalone od kilku do kil- szukać się, zwłaszcza biorąc pod uwagę kształt tulejki, kunastu kilometrów od krawędzi doliny Sanu, gdzie pewnego podobieństwa do grotów typu IV według usytuowane są najbliższe znane stanowiska wczesno- klasyfikacji A. Nadolskiego (1954, 54), chociaż ma średniowieczne – osady w Nisku, Bielinach, Kopkach on większe od nich rozmiary. Groty typu IV datowane i Krzeszowie – chronologicznie odpowiadające grotom, są na XI w. (Nadolski 1954, 54; Strzyż 2006, 68; a więc z okresu między X a XIII w. (por. Kunysz 1980, Świątkiewicz 2002, 42; Wilke 2018, 62). Groty typu V 60-70; Florek 2012, 498-500 – tam dalsza literatura). występowały od IX po XIII w., jednak najliczniejsza Krawędzią doliny Sanu w średniowieczu (a także grupa egzemplarzy pochodzi z XI i XII w. (Nadolski później) prowadził szlak komunikacyjny łączący San- 1954, 55; Strzyż 2006, 70-71). Najmłodsze egzem- domierz z Przemyślem, którym w XIII w. kierowały się plarze grotów zbliżonych do typu V są datowane na niektóre z najazdów ruskich i mongolskich na ziemię XIV w. (np. grot z grodziska w Widoradzu, pow. wie- sandomierską (Florek 2007 – tam dalsza literatura). luński – Abramek 2007, 107, ryc. 6), a nawet XV w. Od XI do połowy XIV w. w odległości od 6 do 12 km (np. grot z zamku w Międzyrzeczu, pow. loco – Gło- od miejsc znalezienia grotów z Rudnika, Dolin i No- sek 1990, 132, ryc. 24). Grot z Rudnika nad Sanem wosielca przebiegała granica polsko-ruska, która należałoby zatem najprawdopodobniej datować w dość przecinała San bezpośrednio na zachód od Krzeszowa szerokich ramach chronologicznych – między X będącego grodem ruskim. Jak sugeruje nazwa daw- a XIV w., ze wskazaniem raczej na drugą połowę nej wsi Stróża, obecnie dzielnicy Rudnika nad Sa- tego przedziału czasowego. nem, na jej terenie, już po stronie polskiej, mógł się Prezentowany grot, przyjmując jego średnio- znajdować jakiś obiekt o charakterze strażnicy, wcho- wieczną chronologię, jest kolejnym tego typu znale- dzący w skład systemu obronnego Sandomierza ziskiem pochodzącym z terenów nad dolnym Sanem, (por. Florek 2005, 37-39). Groty z Rudnika, Rudnika- z północnej części Puszczy Sandomierskiej. Większy, Dolin i Nowosielca mogą zatem stanowić świadec- bardziej masywny grot oszczepu bądź włóczni, rów- two jakichś działań wojennych prowadzonych w śre- nież reprezentujący typ V w klasyfikacji A. Nadolskie- dniowieczu w sąsiedztwie granicy polsko-ruskiej. go, znaleziono przed 1980 r. na terenie Dolin, niegdyś Druga możliwość, jak się wydaje bardziej prawdo- przysiółka Rudnika nad Sanem, obecnie stanowią- podobna, jest taka, że są one pozostałością po cych jego część (Florek 1992, 249). Kolejne znalezisko polowaniach, także monarszych, jakie odbywały się wczesnośredniowiecznego grotu oszczepu, także typu V, w średniowieczu w lasach Puszczy Sandomierskiej. pochodzi z Nowosielca, pow. niżański (Florek 2014, Z polowaniami tymi łączony jest zamek, a właściwie 207-208). Oba te groty, podobnie jak ostatnie znalezi- niewielkie, zbudowane z cegły i drewna fortalicjum, sko z Rudnika nad Sanem, są datowane dość szeroko, w miejscowości Przyszów, pow. stalowowolski, znaj- bo między końcem X a końcem XIII w. dujące się kilka kilometrów od miejsc znalezienia Wszystkie trzy groty znaleziono w lasach stano- wszystkich trzech grotów. Według Jana Długosza wiących pozostałość dawnej Puszczy Sandomierskiej. wzniesione zostało przez Kazimierza Wielkiego, Rudnik nad Sanem, na terenie którego znaleziono a w źródłach pisanych z okresu staropolskiego okreś- dwa groty – obecnie opisywany i grot z Dolin – był lane jako „zameczek myśliwski” (Florek 2018, 322; lokowany na „surowym korzeniu” w drugiej połowie Marciniak-Kajzer 2005, 109). Bibliografia (transliteracja) Abramek B. 2007. Militaria z grodziska wczesnośredniowiecznego w Widoradzu pod Rudą k. Wielunia. „Archeologia Historica Polona” 17, 95-111. Florek M. 1992. Wczesnośredniowieczny grot oszczepu z Rudnika – Dolin. „Materiały i Sprawozdania Rzeszow- skiego Ośrodka Archeologicznego za lata 1985-1990”, 249-250. Florek M. 2005. Sandomierski ośrodek grodowo-miejski w średniowieczu. Warszawa. Florek M. 2007. Najazdy mongolskie na Ziemię
Load more

Recommended publications
  • Investigations of the Museum and Institute of Zoology in the Puszcza Sandomierska
    Bulletin of the Museum and Institute of Zoology PAS, supplement to Annales Zoologici Warszawa 1999, No 2: 1-11 Investigations of the Museum and Institute of Zoology in the Puszcza Sandomierska A n n a L i a n a Muzeum i Instytut Zoologii PAN, ul. Wilcza 64, 00-679 Warszawa, Polska Abstract. In 1996-1999 regional faunistic investigations were carried out in the Puszcza Sandomierska (the Sandomierz Forest), an area located in the fork of the rivers: Wisła and San within bounds of the macroregion Kotlina Sandomierska (the Sandomierz Basin). All principal natural and seminatural environments were taken into consideration namely: pine coniferous forests, oak-hornbeam forest, mixed forest, riverside carr and alder carr, moors and meadows, riverine bush, xerothermic and psammophytic grasslands. A great part of material was collected by means of traps: Barber trap, Moericke and Malaise ones. Key words. Fauna of Poland, regional investigations, Puszcza Sandomierska. I ntroduction annual meeting, a program of future explorations was discussed. It turned out that the Kotlina Sandomierska Regional faunistic studies have been traditionally (the Sandomierz Basin) was the first area to be stud­ carried out by our institution for many years. In the ied. It is located in subcarpathian depression and fifties the investigations were carried out in the region forms a link between the Carpathians and upland of the lower Nida located in the Wyżyna Małopolska areas. Almost nothing was known about most of the (the Małopolska Upland) and one of the most interest­ systematic groups that occur in that area. Information ing areas in terms of nature resources.
    [Show full text]
  • SZLAKAMI LASOWIAKÓW Trodding the Lasowiacy Trails
    SZLAKAMI LASOWIAKÓW Trodding the Lasowiacy Trails „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 działanie 421 „Wdrażanie projektów współpracy”. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. SZLAKAMI LASOWIAKÓW Trodding the Lasowiacy Trails ALBUM DZIEDZICTWA KULTUROWEGO „…Twórzcie kulturę wsi, w której obok nowych wymiarów, jakie nio- są czasy, pozostanie – jak u dobrego gospodarza – miejsce na rzeczy dawne, uświęcone tradycją, potwierdzone przez prawdę wieków …” Jan Paweł II LASOWIACY is a local ethnic group, which can be translated as "people from the forests" © Pracownia APLA 2012 wydawca: Pracownia Wydawniczo-Fotograficzna APLA Andrzej Skibicki wydano na zlecenie: Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Siedlisko” Lokalna Grupa Działania LASOVIA autorzy tekstów: Artur Bata, Hanna Lawera, pracownicy Biura LGD „Siedlisko”, pracownicy Biura LGD LASOVIA, korekta: Biuro Korekty korekta merytoryczna: Paweł Michno tłumaczenie: Jacek Pająk zdjęcia: Artur Bata, Damian Bołdoń , Łukasz Bryk , Adam Haptaś, Jan Mazurkiewicz, S. Rożniał, Andrzej Skibicki oraz zdjęcia przekazane przez Urzędy Gmin: w Cmolasie, Dzikowcu, Kolbuszowej, Majdanie Królewskim, Niwiskach, Ostrowie i Raniżowie oraz Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Cmolas i Samorządowy Ośrodek Kultury w Cmolasie. grafika: Agnieszka Korfanty druk: Oficyna Wydawnicza READ ME Włodzimierz Bińczyk Spółka Jawna 03-808 Warszawa, ul. Mińska 25 ISBN 978-83-62967-05-6 Album Dziedzictwa Kulturowego „Szlakami Lasowiaków” został wydany w ramach projektu pn.„Szlakami Lasowiaków”, akronim SL, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Działania „Wdrażanie projektów współpracy” w zakresie operacji polegającej na realizacji projektu współpracy, objętego PROW na lata 2007 – 2013, na podstawie Umowy przyznania pomocy nr 00012-6931-UM0900015/11 zawartej dnia 25.01.2012 r.
    [Show full text]
  • The Lichen Genus Opegrapha Sl in Poland
    Monographiae Botanicae 107 Monographiae Botanicae 107 Anetta Wieczorek The lichen genus Opegrapha s. l. in Poland: morphological variability, ecology, and distribution Monographiae Botanicae 107 Monographiae Botanicae 107 Ofcial publication of the Polish Botanical Society Anetta Wieczorek The lichen genus Opegrapha s. l. in Poland: morphological variability, ecology, and distribution Wrocław 2018 Editor-in-Chief of the series Zygmunt Kącki, University of Wrocław, Poland Honorary Editor-in-Chief Krystyna Czyżewska, University of Łódź, Poland Chairman of the Editorial Council Jacek Herbich, University of Gdańsk, Poland Editorial Council Idoia Biurrun, University of the Basque Country, Spain Gian Pietro Giusso del Galdo, University of Catania, Italy Jan Holeksa, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland Czesław Hołdyński, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland Bogdan Jackowiak, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland Zbigniew Mirek, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Poland Valentina Neshataeva, Komarov Botanical Institute of the Russian Academy of Sciences, Russian Federation Marcin Nobis, Jagiellonian University, Poland Arkadiusz Nowak, University of Opole, Poland Vilém Pavlů, Crop Research Institute, Czech Republic Agnieszka Anna Popiela, University of Szczecin, Poland Lucyna Śliwa, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Poland Iveta Škodová, Slovak Academy of Sciences, Slovakia David Zelený, National Taiwan University, Taiwan Jan Żarnowiec, University of Bielsko-Biala, Poland Editorial Secretary Grzegorz Swacha, University of Wrocław, Poland Managing/Production Editor Piotr Otręba, Polish Botanical Society, Poland Reviewers of the volume Damien Ertz, Botanic Garden Meise, Belgium Laszlo Lőkös, Hungarian Natural History Museum, Hungary Lucyna Śliwa, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Poland Editorial ofce University of Wrocław Botanical Garden H.
    [Show full text]
  • Distribution of Mantis Religiosa (L.) and Its Changes in Poland*
    F r a g m e n t a F a u n is t ic a 50 (2): 91-125, 2007 PL ISSN 0015-9301 O MUSEUM AND INSTITUTE OF ZOOLOGY PAS Distribution ofMantis religiosa (L.) and its changes in Poland* Anna L i a n a Museum and Institute o f Zoology, PAS, Wilcza 64, 00-679 Warszawa; e-mail: [email protected] Abstract: Mantis religiosa has been a constant element of Polish fauna for a long time but its current expansion in Poland has only been observed for a few years. At first, population growth was recorded within an insular area in the central part of the Sandomierz Basin but the total Polish range of the species seemed to be unchanged. Next, the praying mantis was recorded in some adjacent regions where it was observed only sporadically in the 1950s (the Małopolska Upland, the Lublin Upland) and in a few distant ones where it had never been observed before (Beskid Niski Mts, Bieszczady Mts, Pogórze Karpackie [Carpathian Foothills], Polesie Lubelskie). A number of factors affect the spread of M. religiosa dispersion; the most important ones including climate warming during the past few decades, increase in area of fallow lands, and transport of various developmental stages, especially oothecae, by man. Key words:Mantis religiosa, Poland, insular area, expansion, climate change, fallow lands I ntroduction Mantis religiosa (L.) was first recorded from Poland already in the 18th century, while the species has probably occurred in our country for centuries. However, numerous records concerning the occurrence of the praying mantis appeared only in the 1950s (Table 1), and made it possible to characterize its distribution in Poland (Bazyluk 1958, 1960).
    [Show full text]
  • Szwengrub, Lili Maria, Ed. Rural
    DOCUMENT RESUME ED 135 510 RC 009 665 AUTHOR Turowski, Jan, Ed.; Szwengrub, Lili Maria, Ed. TITLE Rural Social Change in Poland. INS1IIUTION Polish Acadlmy of Sciences, Warsaw. PUB DATE A',,g 76 NOTE 331p.; Related documents include RC 009 665-669 ELRS PRICE ni-$0.83 HC-$18.07 Plus Postage. DESCRIPTORS Agriculture; Aspiration; *Economic Developmeht; Envircnmental Influences; Equal Education; Farm Management; Females; Foreign Countries; Futures (of Society); *Industrialization; *Rural Areas; Rural Youth; Social Attitudes; *Social Change; Social Development; *Social Structure; Sociology; Values IDENTIFIERS *Poland; Quality of Life; *World Congress of Rural Sociology (4th) ABSTRACT Addi:ssing the question of economic growth, this book focuses on the implications of industry re: Polish social structure, organization of farms, and changes in rural culture and large social groups. Emphasizing way and quality of life, this book includes the fo2.lowing major secticns and article titles:(1) Industrialization and Changes in the Social Structure (Types of Industrialization; Types and Forms of Industrialization and Rural Socioeconomic Development: Ile Polish Experience; Changes in the Rural Social Structure; Dual Occupation in Polish Agriculture; Social Changes in Suburban Villages; The Impact of Industrialization on the Transformation of the Rural Settlement Structure and the Occupational Structure in Scuthern Poland; Physiotactic and Environmental Protection);(2) Agriculture and the Farm (Changes in Individual Farming During the 30 Years of the
    [Show full text]
  • Role of the Ethnic Minorities by Iryna Mysiv
    Biopolitical tendencies in the interwar Eastern Galicia: role of the ethnic minorities By Iryna Mysiv Submitted to Central European University Nationalism Studies Program In partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Arts Supervisor: Mária M. Kovács Second Reader: András Kovács CEU eTD Collection Budapest, Hungary 2019 Abstract The thesis focuses on biopolitical tendencies in the interwar Eastern Galicia. They are considered through the prism of the eugenics movement, as well as its connection with state policy. Since this territory belonged to the Second Polish Republic during this period, the eugenics was looked at in the context of the Polish policy itself. In addition, the issue of minorities is raised, as well as their role in the construction of a new strong state. CEU eTD Collection 2 Table of contents Introduction…………………………………………………………………………………………………………………….1 Sources .................................................................................................................................. 3 Historiography ..................................................................................................................... 4 Methodology ........................................................................................................................ 7 Natural sciences and politics………………………………………………………………………………………….10 Biopolitics, as the intersection and mutual incorporation of life and politics ............. 11 Social Darwinism, as a predecessor to a eugenics movement ......................................
    [Show full text]
  • Szlakami Lasowiaków
    SZLAKAMI LASOWIAKÓW Trodding the Lasowiacy Trails PRZEWODNIK GUIDEBOOK „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 działanie 421 „Wdrażanie projektów współpracy”. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 2012 Pracownia Wydawniczo Fotograficzna APLA Andrzej Skibicki Wojkówka 86, 38-471 Wojaszówka tel. 603 926 958, e-mail. [email protected] SZLAKAMI LASOWIAKÓW Trodding the Lasowiacy Trails PRZEWODNIK GUIDEBOOK LASOWIACY is a local ethnic group, which can be translated as „people from the forests” Introduction Here is a publication of a tourist guide book with a map of the area. They are intended to show how beautiful but unfortunately obscure the Lasowiacy land is. We invite you to visit its every spot and get enchanted with its scenic beauty as we are. The places described are the activity area of Local Action Groups (LAGs) of "Siedlisko" and LASOVIA, which gather people who want to promote all the values of their com- munes. The album and the guide book aim at familiarizing the readers with the values and attractions the 7 communes covered by the associations activities offer for sightseers and nature and history lovers. Kolbuszowa lies in the centre of the described area. It has been a thriving administrative (district capital), cultural, educational and tourist centre for ages. It is still developing, giving an opportunity of good life to its dwellers. It is also the heart of ancient Sandomierz Primeval Forests, where our ancestors, Lasowiacy, used to live.
    [Show full text]
  • The Association in the Focus
    The Association in the focus LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA PARTNERSTWO 5 GMIN Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich The publication funded by the European Union within the action the Functioning of Local Action Group, acquiring and activation of the Rural Development Programme for 2007–2013. The Managing Institution of the Rural Development Programme for 2007–2013 the Ministry of Agriculture and Rural Development LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA PARTNERSTWO 5 GMIN Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich The publication funded by the European Union within the action the Functioning of Local Action Group, acquiring and activation of the Rural Development Programme for 2007–2013. The Managing Institution of the Rural Development Programme for 2007–2013 the Ministry of Agriculture and Rural Development Editorial office, proofreading: Local Action Group 5 Communes Partnership Photos: Dariusz Tyrpin The Archive of Local Action Group 5 Communes Partnership Mariusz Guzek, The Archive of the Sędziszów Młp. Commune The Archive of the Dębica Commune Graphic design: Magdalena Nowak-Harko Eureka Plus Advertising Agency Publisher: Eureka Plus Advertising Agency ul. 3 Maja 11, 35-030 Rzeszów © Copyright by Local Action Group 5 Communes Partnership, 2015 © Copyright by Eureka Plus Agencja Reklamy, 2015 ISBN 978-83-64233-33-3 The book was published in an edition of 200 copies. Free copy LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA PARTNERSTWO 5 GMIN The Association in the focus Ropczyce 2015 4 5 LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA PARTNERSTWO 5 GMIN Local Action Group „5 Communes Partnership” Local Action Group „5 Communes Partnership” came into being in April 2006. At the time, the partners from the public sector (commune government) and social (inhabitants and non-governmental organiza- tions) from some Podkarpackie communes and two counties began the consultations with the aim of cre- ating tripartite partnership and common activities to improve the life quality local societies.
    [Show full text]
  • Małgorzata Pietrzak DEVELOPMENT of SETTLEMENT and FARMING
    PRACE GEOGRAFICZNE, zeszyt 103 Instytut Geografii UJ Kraków 1998 Małgorzata Pietrzak DEVELOPMENT OF SETTLEMENT AND FARMING FROM THE NEOLITHIC PERIOD TO DATE IN THE MARGINAL ZONE OF THE CARPATHIAN FOOTHILLS BETWEEN THE RABA AND USZWICA RIVERS Abstract: Based on archaeological materials and historical documents an attempt was made to characterize the settlement and agriculture in the Carpathian Foothills. Three phases of intense activity were identified in the development of prehistoric settlement: early Neolithic, bronze/ iron ages and the late Roman period. Starting from the early Middle Ages (10th century) to 1500 AD the Carpathian Foothills were entirely colonized. During that time a basic network of human settlement and transportation roads was formed along with the current arable land patterns. A relatively high density of population and the high percentage of arable land in the total land use structure over the entire historical period of exploration of this area indicates the adaptation of man to the existing environmental conditions and the local natural habitats’ significant tolerance to human pressure. 1. Introduction The geographical environment of the marginal zone of the Carpathian Foothills was shaped by natural evolution and the anthropogenic pressure initiated during the Neolithic period. One of the most fascinating problems of modern geography is the issue of mutual interaction between the natural environment and the social and eco− nomic organization patterns. A particularly significant issue is the influence of natural conditions on the development of settlement and economic activities and the transfor− mations they cause to the environment. This paper overviews the history of settlement and human activity in the Carpa− thian Foothills (Figs 1 and 2).
    [Show full text]
  • Spatial Development of Mielec in the Medieval Period Compared to The
    TECHNICAL TRANSACTIONS 3/2018 ARCHITECTURE AND URBAN PLANNING DOI: 10.4467/2353737XCT.19.031.10205 SUBMISSION OF THE FINAL VERSION: 19/02/2019 Dominika Kuśnierz-Krupa orcid.org/0000-0003-1678-4746 [email protected] Faculty of Architecture, Cracow University of Technology Joanna Malczewska orcid.org/0000-0003-0778-2052 Faculty of Civil and Environmental Engineering and Architecture, Rzeszow University of Technology Spatial development of Mielec in the medieval period compared to the then tendencies to form urban layouts in Lesser Poland rozwój przestrzenny Mielca w okresie średniowiecza na tle ówczesnych tendencji w kształtowaniu się układów urbanistycznych na terenie Małopolski Abstract This article addresses the issue of the medieval spatial development of the town of Mielec, located in today’s Podkarpackie Voivodeship, and in the Middle Ages in the area of historic Lesser Poland. An important element of the presented research is a discussion of the issue of the typology of the urban models applied in the discussed period. One should pay attention to the fact that studying the origins of the founding and development of the town is important from the viewpoint of the current urban planning and conservation policy in this town. It also has an educational dimension and contributes to popularising knowledge about the town’s history and cultural heritage. Keywords: Mielec, spatial development of Mielec in the Middle Ages, urban model Streszczenie Niniejszy artykuł dotyczy problematyki rozwoju przestrzennego miasta Mielec w okresie średniowiecza. Ośrodek ten położony jest obecnie na terenie województwa podkarpackiego. W okresie średniowiecza należał zaś do Małopolski. Ważnym elementem prezentowanych badań jest także omówienie typologii modeli urbanistycznych, jakie stosowano w przedmiotowym okresie.
    [Show full text]
  • Great Poland
    Little Poland and the Carpathian Mountains - South East Introduction We cordially invite you to visit the beautiful land stretching over the southern part of our country. The tourist is warmly greeted and received here the year around and can always participate in various forms of tourism and relaxation. The mountains are the most important element in the landscape of southern Poland. Stretching out here is the western fragment of the long chain of the Carpathians with their highest belt - the Tetra, mountains of an alpine nature. Further to the east, we have the vast region of the Beskids, with their less severe outline. For the most part, they are covered with beautiful forests, and many river valleys divide them into smaller mountain groups, Silesian Zywiec, Insular, and Low Beskids (Beskid Slaski, Zywiec, Wyspowy and Niski). The Bieszczady Mountains extend furthest to the east. They are characterised by astonishingly variable landscapes, vast panoramas, colourful nooks of mountain valleys, and nature in all its richness. Many old settlements with a thousand-year history that boast many priceless relics of architecture and culture await tourists in this part of the country. Among them is Cracow - one of the most famous and beautiful cities of Europe. Southern Poland is worth visiting if only to get acquainted with this city. Yet, there are many other attractions here. To those looking for rest in the summer or lovers of winter sports we suggest the renowned and well-organised tourist centres in the Silesian Beskids or Zakopane and its vicinity in the Tatras. The area is vibrant with activity the year around, though lovers of quiet and virgin nature will find them in the Bieszczady, in the Niepolomice Forest, or in the Low Beskids.
    [Show full text]
  • Post-Mining Ponds in the Sandomierz Forest (SE Poland) As an Important Site for the Conservation of a Species-Rich Odonate Assemblage
    Acta zoologica cracoviensia, 64(1) 2021 e-ISSN 2300-0163 Kraków, May, 2021 https://doi.org/10.3409/azc.64.02 http://www.isez.pan.krakow.pl/en/acta-zoologica.html Post-mining ponds in the Sandomierz Forest (SE Poland) as an important site for the conservation of a species-rich odonate assemblage Rafa³ BOBREK Received: 8 February 2021. Accepted: 20 May 2021. Available online: 31 May 2021. Issue online: 31 May 2021. Original article BOBREK R. 2021. Post-mining ponds in the Sandomierz Forest (SE Poland) as an important site for the conservation of a species-rich odonate assemblage. Acta zool. cracov., 64(1): 159-168. Abstract. In this study, the species composition and diversity of dragonfly and damselfly assemblages of six post-mining ponds differing in habitat conditions, located within a single sand pit in the central part of the Sandomierz Forest (SE Poland) were assessed. In total, 42 species were recorded in 2019, including 35 species considered resident to the site. In the six studied ponds, a range of 8 to 30 species were recorded, including 5 to 26 resident species. In each pond, at least one unique species was found, and one-third of all species were confined to single ponds only. As a result, the qualitative (Jaccard) and quantitative (Bray-Curtis) similarity indices between the pairs of ponds were low, reaching 12-61% and 19-53%, respectively. Thus, despite a lack of distinct barriers and negligible distances between the ponds (max. 350 m), the structure of assemblages in adjacent water bodies differed considerably. This is probably largely due to the habitat selectivity of species.
    [Show full text]