TRT Bir Dünya Müzik – January 2016
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Şenol GÖKA TRT Genel Müdürü EN TANIDIK ENSTRÜMAN İNSAN SESİ Gerçek bir mucize olan insan sesi aynı zamanda bize bağışlanmış büyük bir özelliktir. Tıpkı parmak izi gibi kişiye özeldir. Bazılarımız bu bağışı doğal yaşantının dışında kendini ifade etmenin özel bir yolu olarak da kullanabilme yeteneğine sahiptir. İçinde bulunduğu durumu ve ruh halini öncelikle sesiyle dışa vurur. Bunu yaparken yerine göre özel araçlar da kullanabilir. Bu eylemini sanata dönüştürebilir. İnsanın halini güzel söylemek kaygısıyla özel yöntemler kullanarak çıkardığı ses şüphesiz müziktir. Ve müzik bir biçimde “Öteki” insanı yakalar. Müziğin icrasının dışında bir diğer insanı yakalaması, icra edenin de dinleyenin de güzelleştirme çabasına ortak olması demektir. Her bebek, daha dünyaya gelmeden anne karnında tanışır insan sesiyle. Bu yüzden insan sesi daha yakın, daha sıcak ve daha inandırıcıdır. Sevgi sözcükleriyle, ninniler ve yumuşak tınılarla daha küçükken kalbimizi fetheder ve en kısa zamanda da en büyük imkanımız olur. Sesinin muhteşem bir armağan ve mucize olduğunun farkında olan insan bu özelliğini sergilemenin türlü yollarına başvurur ve evrende kulağının algılayabileceği her türlü sesi elde etmeye çalışır. Enstrümanlarını geliştirirken de insan sesine en yakın olanı arar. Çünkü insan sesi doğadaki diğer seslerden farklı olarak “tanıdık olma”nın en başında yer alır, en doğal enstrümandır. Başyapıtlardan tutun da popüler müzik türlerine kadar hemen hemen her tarzda karşılaşabileceğimiz vokal türleri bunun önemli göstergeleridir. İnsan doğayı taklit ederek kendisine bağışlanan mucizenin sınırlarını zorlar. Bu çabanın en belirgin örneklerinden biri olarak “a capella” yani eşlik olmaksızın sadece insan sesi ile yapılan müziği gösterebiliriz. “A capella” çalışmaları insan sesinin mucizevi etkisini günümüzde popüler müzik kültürüne bile taşımıştır. Sadece klasik müzik eserleri değil pop şarkıları ve hatta halk türkülerinin bile “cover” çalışmalarında “a capella” bölümler yer almaktadır. Gelecekte de gelişen teknoloji ve buna bağlı olarak sayısı her gün artan müzik türleri ve enstrümanlara rağmen, eminiz en etkili materyal yine insan sesi olacaktır. Yeni yılın ülkemize ve tüm insanlığa huzur, barış ve mutluluk getirmesi temennisiyle… BİR DÜNYA KONU BİR DÜNYA 10 ENSTRÜMAN Çalgılara bir de böyle bakın: “Vazgeçilmezler, “Yamalı Bohça”, “Bir enstrüman olarak insan”, “Çalgının teknolojiyle imtihanı…” EN GELİŞMİŞ 22 ENSTRÜMAN: ORKESTRA TÜRKİYE RADYO TELEVİZYON Orkestra Şefi Rengim Gökmen ile enstrümanların ruhu, rengi ve karakteri KURUMU ADINA SAHİBİ ve üzerine Bir Dünya Sohbet… GENEL YAYIN YÖNETMENİ Amber TÜRKMEN SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ ÇENGDEN ARPA; 26 Birsen YÜKSEL TAYMAZ GELENEKTEN EVRENSELE Arp sanatçısı Şirin Pancaroğlu ile EDİTÖR kaybolmaya yüz tutan çengin yeniden Hakan DİLAVER doğuşunu ve yepyeni sentezlere kapı açan projelerini konuştuk. YAZI İŞLERİ Gökhan SUNAL Figen GÖKTAŞ LUTHİER Mİ, 30 Ümit DİRİCAN O DA NE? Çalgıları el emeği göz nuruyla yapan, bir nevi GRAFİK TASARIM ağaca can verenler… Luthier Mehmet Yalgın ile “Zanaattan Sanata” Birsen YÜKSEL TAYMAZ YÖNETİM YERİ TRT MÜZİK DAİRESİ BAŞKANLIĞI TRT SİTESİ A BLOK KAT 9 Tel: (312)463 32 48 [email protected] ISSN 2149-7982 TRT Bir Dünya Müzik @birdunyamuzik 2 EDİTÖRDEN Merhaba, Yeni yılda, yeni bir sayıyla beraberiz. Basılı yayına geçişimizle okur yelpazemiz iyiden iyiye genişledi. Dergimizi, yurdun her köşesindeki güzel sanat liselerine, üniversitelerin müzik bölümlerine, konservatu- varlara, koro ve topluluklara, orkestralara, kütüphanelere ulaştırdık. Ankara Radyosu spikerleri ve teknik personelinin gönüllü katkılarıyla hazırladığımız sesli dergi CD’si de her paketin içinde görme engelli okurlarımızla buluştu. Bizi gururlandıran, şevkimizi arttıran geri dönüşler alma- ya başladık bile. Bu sayıda kapak konumuz: Enstrümanlar Enstrümanlara farklı açılardan bakarken kapsamlı bir içerik oluştu. Önce türlerin vazgeçilmez çalgılarını hatırlattık; sonra “ACILARIN birbirine benzemeyen çalgıların ortak, tıpatıp aynı gibi 32 görünenlerin farklı yönlerine değindik. İlginç enstrüman- MEZARLIĞI” larla tanıştırmak istedik sizleri. Aslıhan Şahin Güven, “Bir Enstrüman Olarak İnsan”ı unutmadı. Murat Ekşi ise “Çal- “Dünyanın Bütün Sabahları” Her ayrıntının gının Teknolojiyle İmtihanı”nı sorgularken cep telefonun- viyolonselin sesi ve görüntüsü etrafında da şarkı yapmanın ipuçlarını verdi. kurgulandığı film, viyolonsele güzelleme… Ardından sözü profesyonel müzik insanlarına bıraktık. Türkiye’de orkestra şefi denince akla gelen ilk isimlerden Rengim Gökmen ile Figen Göktaş konuştu. Türk çalgısı “çeng”i unutulduğu sandıktan çıkaran arp sanatçısı Şirin Pancaroğlu, Enes Bora’nın soruların yanıt- SAZ, AVAZ, NİYAZ ladı. Ağaca hayat veren, zanaatı sanata çeviren Mehmet 36 Yalgın, pek bilinmeyen “luthier” mesleğini Cumhur Bozkır Güneşi her sabah Muharrem Ertaş olur, Özmakinacı’ya anlattı. “Avaz, Avaz” doğar, Sürekli yazarlarımızdan da kapak konumuzu renklendire- her akşam Neşet Ertaş olur, cek metinler geldi. “Garip, Garip” batar. Nesrin Büyükturan, “Dünyanın Bütün Sabahları” filminin, karakterlerden çok viyolonsel etrafında kurgulanan hikayesini aktardı. Büyükturan, Muharrem Ertaş ile Neşet Ertaş’ı anlatırken de babadan oğula geçen “emanet” bağlamanın tellerinde gezindi. Reşit Saraçoğlu, “Kent Hikayeleri”ne bu kez enstrüman- TÜRKÜLERİN 38 ları konuk etti; gerçekle masalı, Doğu ile Batı’yı, yerelle evrenseli yine ustalıkla harmanladı. BEYEFENDİSİNE VEDA! Ve müziğin diğer renkleri… 7 Aralık 2015’de kaybettiğimiz araştırmacı, Feridun Ertaşkan, caz festivalleri tarihinin ikinci derlemeci, TRT sanatçısı Altan Demirel’i saygı bölümünde, “Büyük prodüksiyonlar çağı”na götürdü ve rahmetle anıyoruz. bizleri. Murat Örem, “Batı’ya da Doğu’ya da bakarken sırtını hep Anadolu’ya veren adam!” diye tanımladığı Barış Manço’yu andı. TRT Türk Halk Müziği ailesi, ne yazık ki yılı acı bir kayıpla kapattı. “Türkülerin Beyefendisi” Altan Demirel’i, türkü FOTOĞRAFLARLA 52 nöbetini devralan Kubilay Dökmetaş ve dostları anlattı. Türk Halk Müziği ve Oyunları Müdürü Kubilay Dökmetaş, 2015 “Halk müziğimizin yüksekokulu Yurttan Sesler’in kurucusu Ödül geceleri, sahne kazaları, büyük Muzaffer Sarısözen”i de “Zaman Tüneli-Özel” için yazdı. prodüksiyonlar, sosyal medyanın kazananları, Yeni yılın ilk sayısında geride bıraktığımız yılın müzik olay- kaybettiklerimiz… Geriden kalan yılın müzik larını rengarenk, çarpıcı fotoğraflarla hatırlattık sizlere. olaylarına çarpıcı fotoğraflarla bakış… Murat Ekşi de 2015’in albümlerini seçerken, en popülerleri değil, en iyileri koydu listesine. Cahit Cesur ile müzik tarihine yolculuk, haberler, konserler, kitaplar dergimizin sayfalarında sizleri bekliyor. Şubat’ta yeniden görüşmek dileğiyle… Hakan DİLAVER 3 AR Ş smail YA smail İ RETMEN, Ğ raflar: Hüseyin Ö ğ Foto TRT’nin yeni sanatçıları sahnede: “Gelenekten Geleceğe” TRT tarihinin en kapsamlı sanatçı sı- TRT Müzik kanalından da canlı yayın- Avni Anıl’lara, Sadettin Kaynak’lardan navında, yaklaşık 6 bin aday arasından lanan konser, salondakilerin alkışlarıy- Münir Nurettin’lere, Zeki Müren’den seçilen 144 stajyer ses ve saz sanatçısı la eşlik ettiği Mozart’ın Türk Marşı’yla Safiye Ayla’lara, çok değerli sanatçıla- muhteşem bir konserle görücüye çık- sona erdi. rımız buralardan geçtiler. Onların ses- tı. Konsere katılan Başbakan Yardımcısı leri, aslında bu kuruma ruh verdi.” diye TRT Müzik Dairesi Başkanı Amber Numan Kurtulmuş yaptığı konuşma- konuştu. Türkmen’in koordinatörlüğünde dü- da, müzik ziyafetini hazırlayan TRT TRT Genel Müdürü Şenol Göka da ko- zenlenen konserde; göreve başlayan yöneticilerine, usta ve genç sanatçı- nuklara seslenerek, “Ben kendimi, ‘He- Türk Halk Müziği, Türk Sanat Müziği ve lara teşekkür etti. Numan Kurtulmuş yecanlarını anlayışla karşılayın!’ deme- Çoksesli Müzikler ses ve saz sanatçıla- sanatçı adaylarına tavsiyelerde bulu- ye hazırlamıştım... Açıkçası bu kadar rı, Ankara Arı Stüdyosu’nda hep birlik- narak, “Şöhret güzel bir şey ama şöh- başarılı olacaklarını düşünmemiştim. te sahne aldı. ret aynı zamanda tehlikeli bir şeydir. Konserin gelenekten geleceğe olma- Genç sanatçıları, birbirinden değerli Onun için kendilerinden, müzik ve sa- sı hasebiyle bir ay gibi kısa bir sürede şefler Vedat Kaptan Yurdakul (TSM), nat hayatları boyunca hangi seviyeye gençleri yetiştiren, hazırlayan hoca- Ömer Hayri Uzun (THM) ve Kamil Öz- ulaşırlarsa ulaşsınlar, tevazuu, efendili- larımıza, ekibimize teşekkür etmek ler (TRT Hafif Müzik ve Caz Orkestrası) ği, kendi içlerine yolculuk edebilmeyi istiyorum. Stajyer olan sanatçılarımız ile birlikte bu özel geceye hazırlayan ve söyledikleri bu şarkılardaki kültürü sanıyorum sanatçı unvanıyla da kar- TRT Ankara Radyosu Çoksesli Koro Şefi özümseyebilmelerini isterim. Bunu şınıza çıkıp gerçek sınavlarını orada Elnara Kerimova, konseri de yönetti. sağlarlarsa, aslında sanatlarının değe- verecekler ve kültürümüze çok büyük Ünlü Azeri Şef Kerimova’nın dinamik rini bir o kadar daha artırmış olacak- katkı sağlayacaklar.” dedi. ve sempatik yönetiminde türküden lar.” dedi. “Gelenekten Geleceğe” temalı konser- klasik müzik eserlerine, sanat müziğin- Kurtulmuş “Bu salona nice insanla- de, TRT’nin en kıdemli sanatçılarından den caza, harika bir repertuar sunan rın sesleri, uzun yıllar boyunca hayat Hale Gür, en genç sanatçı adayı Fur- topluluk, misafirlere tam anlamıyla verdi. Gerçekten buradan nice insan- kan Yavuz’a sol anahtarı figürü hediye müzik şöleni yaşattı. ların sesleri geçti. Mesut Cemil’lerden etti. 4 BİR DÜNYA HABER Orhan Gencebay’a büyük onur! 2015 Cumhurbaşkanlığı Kültür Sanat Büyük Ödül- leri Cumhurbaşkanlığı