Collegium Vocale Gent 20.00 Concertzaal 19.15 Inleiding Door Bach
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
vrijdag 12.05.2017 Collegium Vocale Gent 20.00 Concertzaal 19.15 Inleiding door Bach. h-Moll Messe Ignace Bossuyt Collegium Vocale Gent Uitvoerders en programma Koor Orkest Collegium Vocale Gent: koor & orkest - Symbolum Nicenum Philippe Herreweghe: dirigent • Credo in unum Deum sopraan 1 primo violino tromba Hannah Morrison: sopraan • Patrem omnipotentem Hannah Morrison Christine Busch Alain De Rudder Hana Blažíková: sopraan • Et in unum Dominum Magdalena Podkościelna Steven Verhaert Alex Potter: countertenor • Et incarnatus Dominique Verkinderen eerste viool Serge Rigaumont Sebastian Kohlhepp: tenor • Crucifixus Baptiste Lopez Peter Kooij: bas • Et resurrexit sopraan 2 Dietlind Mayer pauken • Et in Spiritum Sanctum Hana Blažíková Peppie Wiersma — • Confiteor Chiyuki Okamura tweede viool • Et expecto Aleksandra Lewandowska Caroline Bayet Johann Sebastian Bach (1685-1750) Maria Roca Mis in b, BWV232 (ca.1747-49) - Sanctus contratenor Lisa Immer Alex Potter - Missa - Osanna Cécile Pilorger altviool • Kyrie eleison Alexander Schneider Deirdre Dowling • Christe eleison - Benedictus Bart Uvyn Kaat De Cock • Kyrie eleison • Gloria in excelsis - Agnus dei tenor cello • Et in terra pax Sebastian Kohlhepp Ageet Zweistra • Laudamus te - Dona nobis pacem Malcolm Bennett Harm-Jan Schwitters • Gratias agimus tibi Johannes Gaubitz • Domine Deus Stephan Gähler violone • Qui tollis peccata mundi Miriam Shalinsky • Qui sedes ad dexteram Patris bas • Quoniam tu solus sanctus Peter Kooij orgel • Cum Sancto Spiritu Ignace Bossuyt Matthias Lutze Maude Gratton liet zijn licht Bart Vandewege — pauze — schijnen op de Robert van der Vinne hobo h-Moll Messe. Marcel Ponseele Het resultaat is Taka Kitazato te koop in het Timothée Oudinot Concertgebouw café en de betere traverso boekhandel. Patrick Beuckels Amélie Michel WORD VRIEND … Steun het Concert- fagot gebouw en boek als Julien Debordes eerste uw tickets voor Carles Cristobal seizoen 2017-2018. Concertgebouw Brugge maakt deel uit van REMA, Meer voordelen op Réseau Européen de Musique Ancienne hoorn www.concertgebouw.be/ VOCAAL Bart Aerbeydt vrienden Uw applaus krijgt kleur dankzij de bloemen van Bloemblad. De Mis in b, Bachs sublieme muzikale testament Juli 1733. Vanuit Leipzig reist de 47jarige dat hij in 1724 voor de liturgie van Kerstmis Vader’ (beide stemmen beginnen unisono) In Laudamus te in het Gloria zingt de sopraan (protestant) Johann Sebastian Bach naar schreef. Opvallend is vooral ook dat Bach en ‘uit de Vader voortkomt’ (de stemmen haar jubelzang uit, in dialoog met een virtuoze Dresden. Hij draagt een kersvers manuscript voor een aantal fragmenten delen uit vroeger imiteren elkaar ook). Vandaar tevens de keuze viool. Beiden leven zich uit in overvloedige met zich mee, bestaande uit eenentwintig gecomponeerde cantates herwerkte, een voor een duet voor Et in unum Dominum in versieringen en trillers: Bach bekeert zich losse partijen voor praktische uitvoering. Op toen alom beproefde praktijk die Bach het Credo, dat handelt over Christus als de hier tot de ‘galante’ stijl, die in Dresden erg 27 juli overhandigt hij die aan de (katholieke) geregeld toepaste. Bachs Mis in b bevat tweede persoon. Als contrast is het tweede in trek was. Contrast staat vaak in functie van Saksische keurvorst Friedrich August II, tevens muziek die tot 35 jaar teruggaat. Het werk Kyrie uitgewerkt als een ernstig, streng de weergave van de inhoud van de tekst: koning van Polen. De compositie bestaat geldt evenwel niet alleen als een synthese van contrapuntisch slot. Hier demonstreert het lieflijkpastorale duet Domine Deus, met uit twee groots opgezette misdelen, Kyrie Bachs ganse carrière, maar het vat bovendien Bach al overtuigend zijn zin voor historische traverso’s, violen con sordino en pizzicatobas, en Gloria, die hij aan de vorst opdraagt, de hele WestEuropese muziekgeschiedenis synthese: Kyrie I is een laatbarok ‘concerto’, mondt uit in een donker gekleurd Qui tollis met het nederig verzoek om de eretitel van in één grandioos meesterwerk samen, van met constant dialogerende stemmen en koor, in een langzaam tempo, zonder dempers ‘Hofcompositeur’. Het was er Bach duidelijk het gregoriaans over de polyfonie van instrumenten, Christe een solistisch lyrisch of pizzicato, als uitdrukking van de smeekbede om te doen zijn oversten in Leipzig een de middeleeuwen en de renaissance tot duet in de eigentijdse ‘stile moderno’ (zoals om erbarmen omwille van de zondigheid hak te zetten. Geregeld kwam het er tot de barokperiode en zelfs de preklassiek. een liefdesduet in de opera), Kyrie II een van de mens. In de verdere solodelen valt conflicten tussen Bach en zijn meerderen. Doordat Bach de muziek van de protestantse voorbeeld van de vocale ‘stile antico’, de vooral Quoniam tu solus sanctus op, in de bij Hij richtte zijn blik dan ook graag naar cantate integreert in de katholieke mis – bij renaissancepolyfonie, waarbij de instrumenten Bach unieke bezetting van bas, hoorn, twee het hof in Dresden, waar een uitzonderlijk de protestanten was de vijfdelige miscyclus niet zelfstandig zijn behandeld, maar de fagotten en basso continuo – een uniciteit hoogstaande muziekcultuur heerste, zowel ongebruikelijk – overschrijdt deMis in b elke stemmen exact volgen. ingegeven door het woord ‘solus’ (‘alleen’), op het gebied van de liturgische muziek specifieke religieuze gezindte. Bovendien dat driemaal voortkomt, met de hoorn als en de opera als van het instrumentale is de Mis in b een ware schatkamer voor de Na de smeekbede om erbarmen volgt symbool voor de goddelijke majesteit? repertoire, met eersterangsmusici als Hasse, studie van de barokke retoriek, waarmee de de lofprijzing van hetGloria : trompetten In 1818 poogde de Duitse muziekuitgever Heinichen, Zelenka, Quantz en Pisendel. De componist de toehoorder weet te overtuigen, en pauken onderlijnen de triomfantelijke Hans Georg Nägeli, de trotse eigenaar van muzikale smaak was er vooral op Italiaanse te beleren, te imponeren én te ontroeren, en jubelzang in een dansante drieledige maat. de autografe partituur, de interesse voor de leest gestoeld, met Vivaldi als bevoorrecht staat vooral ook de symboliek centraal, vooral Toepasselijk spaart Bach de ‘koninklijke’ Mis in b te wekken met de aankondiging dat model. Met de musici uit Dresden voor ogen in functie van de theologische duiding. trompetten op voor grootse momenten, zoals hij zou instaan voor de publicatie van ‘het componeerde Bach een Kyrie en Gloria waarin verder in het Gloria op het einde van Et in grootste muzikale kunstwerk van alle tijden zowel de zangers als de instrumentalisten terra pax (‘vrede op aarde voor de mensen en alle volkeren’. De ‘grootheid’ van de Mis konden schitteren, met briljante solistische van goede wil’), Gratias agimus tibi (‘wij in b is wellicht het best te omschrijven met de partijen. Zoals gebruikelijk splitste hij de ‘De Mis in b is een ware zeggen u dank voor uw grote heerlijkheid’) term ’universeel’ in de ruime betekenis van mistekst in afzonderlijke, zelfstandige, schatkamer voor de studie en het slotdeel Cum Sancto Spiritu, en in het ‘alomvattend, compleet, veelzijdig, volkomen’. in≈een wisselende vocale en instrumentale van de barokke retoriek.‘ Credo Patrem omnipotentem (de ‘almachtige Aan Bach zijn we een subliem muzikaal bezetting en in een rijke variatie van stijlen, Vader’), Et resurrexit (de verrijzenis) – een testament verschuldigd. Elk contact met deze genres en technieken. uitbarsting van triomf na het intieme Et compositie, in welke vorm ook, resulteert in incarnatus (Christus’ menswording) en het bewondering, verwondering en een intense, In 1748, twee jaar voor zijn overlijden, De inzet van het Kyrie zet onmiddellijk de intens droevige Crucifixus (Christus’ lijden onvervangbare en beklijvende esthetische besloot Bach om de twee delen van de toon: een langzame inleiding, een intense en dood) – en het afsluitende Et expecto ervaring, die eindeloos herhaalbaar is. mis uit te breiden tot een volledig vijfdelig smeekbede als een groots voorportaal (de vervulling van de opstanding). Ook in de misordinarium, met toevoeging van Credo, voor een monumentale fuga die de roep lofzang van het Sanctus zijn de trompetten Ignace Bossuyt Sanctus en Agnus Dei. Van de vijfdelige ‘missa om erbarmen tot in de kern uitdiept. Het prominent aanwezig. Als afsluiting van de tota’ is een autografe partituur bewaard, Christe is opgevat als een duet, wellicht mis herhaalt Bach Gratias agimus tibi met waarin Bach de misdelen voor Dresden, Kyrie een symbolische verwijzing naar de tweede de woorden Dona nobis pacem: de liturgie en Gloria, opnam, Credo en Agnus Dei nieuw persoon van de Drievuldigheid met twee eindigt als een feestelijke dankbetuiging aan componeerde en een Sanctus integreerde naturen (God en mens), die ‘één is met de de Schepper en als een vredeswens. Biografieën Collegium Vocale Gent (BE) werd in Philippe Herreweghe (BE) profileerde zich Hana Blažíková (CZ) is gespecialiseerd in de Sebastian Kohlhepp (DE) is momenteel 1970 opgericht op initiatief van Philippe met Collegium Vocale Gent, La Chapelle interpretatie van muziek uit de middeleeuwen, verbonden aan Oper Stuttgart, na enkele Herreweghe. Het was een van de eerste Royale en Ensemble Vocal Européen als de renaissance en de barok. Ze zingt samen seizoenen bij de opera’s van Karlsruhe en ensembles die de nieuwe inzichten over de specialist van renaissance en barokmuziek. met orkesten en ensembles als Collegium Wenen. Dit seizoen zingt hij daar onder meer uitvoering van barokmuziek toepasten op Zijn levendige, diepgaande en