PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA

DLA POWIATU ZŁOTORYJSKIEGO AKTUALIZACJA NA LATA 2009-2012

Zał ącznik do Uchwały nr Rady Powiatu Złotoryjskiego z dnia 2009 roku

Złotoryja, 2009

Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

INVESTMENT MANAGEMENT ENVIRONMENT CONSULTING ul. Warsztatowa 47 55-010 Biestrzyków e-mail: [email protected]

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA

DLA POWIATU ZŁOTORYJSKIEGO AKTUALIZACJA

WOJEWÓDZTWO DOLNO ŚLĄSKIE

Zamawiaj ący: Powiat Złotoryjski

Zespól autorski: in Ŝ. Janusz Marlinga mgr Radosław Kaniewski in Ŝ. Gra Ŝyna Marlinga z zespołem

Złotoryja, 2009

2 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Spis tre ści: str. 1. WPROWADZENIE...... 7

2. METODYKA OPRACOWANIA PROGRAMU I GŁÓWNE UWARUNKOWANIA PROGRAMU ..... 8

3. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA ANALIZOWANEGO OBSZARU ...... 8 3.1. INFORMACJE OGÓLNE I POŁO śENIE ADMINISTRACYJNE ...... 8 3.2. BUDOWA GEOLOGICZNA ...... 9 3.3. POŁO śENIE GEOGRAFICZNE...... 9 3.4. PRZYRODA ...... 10 3.4.1. Flora...... 10 3.4.2. Przyroda nieo Ŝywiona ...... 10 3.4.3. Obszary sieci Natura 2000 ...... 11 3.4.4. Pomniki przyrody...... 12 3.5. HYDROLOGIA I HYDROGRAFIA ...... 12 3.5.1. Kaczawa ...... 12 3.5.2. Skora...... 12 3.6. GLEBY ...... 12 3.6.1. Waloryzacja u Ŝytkowo- rolnicza...... 12 3.7. KLIMAT ...... 12 Opady ...... 12 Parowanie terenowe...... 13 Wiatry ...... 13 4. UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNE...... 13

5. CHARAKTERYSTYKA INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ I GOSPODARKI POWIATU...... 15 5.1. UKŁAD KOLEJOWY ...... 15 5.2. INFRASTRUKTURA DROGOWA...... 15 5.3. GOSPODARKA WODNO -ŚCIEKOWA ...... 15 5.3.1. Zaopatrzenie w wod ę...... 15 5.3.2. Gospodarka ściekowa...... 17 5.3.2.1. Sie ć sanitarna...... 17 5.4.2.2 Sie ć kanalizacji deszczowej...... 19 5.4. ROZWÓJ INFRASTRUKTURY POWIATU ...... 19 5.5. UWARUNKOWANIA GOSPODARCZE ...... 19 5.6. ROLNICTWO ...... 21 5.7. PRZEMYSŁ I USŁUGI ...... 21 6. STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARZE POWIATU ZŁOTORYJSKIEGO...... 22 6.1. JAKO ŚĆ WÓD ...... 22 6.1.1. Kryteria ...... 22 6.1.2. Ogólna charakterystyka jako ści wód powierzchniowych ...... 22 6.1.3. Źródła zanieczyszcze ń wód...... 22 6.2. WODY PODZIEMNE ...... 23 6.2.1. Źródła ska Ŝenia wód podziemnych i ich stan aktualny...... 23 6.3. GOSPODAROWANIE ODPADAMI ...... 23 6.4. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE ...... 24 6.4.1. Stan aktualny ...... 24 6.4.2. Tendencje zmian ...... 25 6.5. HAŁAS ...... 25 6.5.1. Stan aktualny ...... 25 6.5.2. Tendencje zmian ...... 25 6.6. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ...... 25 6.6.1. Stan aktualny ...... 25 6.6.2. Promieniowanie jonizuj ące ...... 26 6.6.3. Promieniowanie niejonizuj ące...... 26 6.7. AWARIE PRZEMYSŁOWE ...... 26

3 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

6.7.1. Stan aktualny ...... 26 6.7.2. Transport materiałów niebezpiecznych ...... 27 6.8. LASY ...... 27 6.8.1. Źródła zmian i zagro Ŝeń ...... 27 6.8.2. Tendencje zmian ...... 27 6.9. OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU ...... 27 6.9.1. Źródła zagro Ŝeń...... 27 6.9.2. Tendencje zmian ...... 28 6.10. OCHRONA GLEB ...... 28 6.10.1. Źródła przekształceń i zanieczyszcze ń gleb ...... 28 6.10.2. Tendencje zmian ...... 29 6.11. OCHRONA ZASOBÓW KOPALIN ...... 29 6.11.1. Zło Ŝa kopalin ...... 29 6.11.2. Tendencje zmian ...... 29 6.12. OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA ...... 29 6.12.1. Ochrona przeciwpowodziowa...... 29 6.13. PODSUMOWANIE ...... 30 7. ZAŁO śENIA WYJ ŚCIOWE PROGRAMU...... 30 7.1. UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE OPRACOWANIA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU ZŁOTORYJSKIEGO ...... 31 7.1.1. Polityka ekologiczna pa ństwa...... 31 7.1.2. Program Ochrony Środowiska województwa dolno śląskiego ...... 32 7.2. DOTYCHCZASOWE DZIAŁANIA W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA W POWIECIE ...... 34 7.3. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ...... 36 7.4. PLAN GOSPODARKI ODPADAMI ...... 36 7.5. PROGRAM USUWANIA WYROBÓW ZAWIERAJ ĄCYCH AZBEST ...... 37 8. POPRAWA JAKO ŚCI ŚRODOWISKA...... 37 8.1. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE ...... 37 8.1.1. Cele średniookresowe...... 37 8.1.2. Realizacja programu ochrony wód...... 39 8.1.2.1. Zaopatrzenie w wod ę...... 39 8.1.2.2. Ścieki komunalne ...... 39 8.1.2.3. Wody opadowe...... 40 8.1.2.4. Ochrona wód przed zanieczyszczeniami z produkcji rolniczej...... 40 8.1.2.5. Działania nieinwestycyjne...... 40 8.1.2.6. Działania administracyjne ...... 41 8.2. GOSPODARKA ODPADAMI ...... 41 8.2.1. Cele średniookresowe...... 41 8.3. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE ...... 41 8.3.1. Cele średniookresowe...... 41 8.4. HAŁAS ...... 42 8.4.1. Cele średniookresowe...... 42 8.5. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ...... 42 8.5.1. Cele średniookresowe...... 42 8.6. AWARIE PRZEMYSŁOWE ...... 43 8.6.1. Cele średniookresowe...... 43 8.7. OCHRONA PRZYRODY ...... 43 8.7.1. Cele średniookresowe...... 43 8.8. OCHRONA GLEB ...... 44 8.8.1. Cele średniookresowe...... 44 8.9. LASY ...... 44 8.9.1. Cele średniookresowe: ...... 44 8.10. TERENY POPRZEMYSŁOWE ...... 45 8.10.1. Cele średniookresowe...... 45 8.11. OCHRONA PRZED POWODZI Ą ...... 45 8.11.1. Cele średniookresowe: ...... 45 8.12. EDUKACJA PROEKOLOGICZNA ...... 46 8.12.1. Edukacja ekologiczna formalna (szkolna) i pozaszkolna ...... 46 9. ZADANIA KRÓTKOTERMINOWE...... 47

4 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.1. GMINA PIELGRZYMKA ...... 49 9.1.1. Ochrona wód ...... 49 9.1.2. Gospodarka odpadami ...... 51 9.1.3. Ochrona powietrza ...... 53 9.1.4. Hałas ...... 54 9.1.5. Awarie przemysłowe i zdarzenia kryzysowe ...... 55 9.1.6. Ochrona przyrody...... 56 9.1.7. Tereny poprzemysłowe ...... 58 9.1.8. Ochrona przeciwpowodziowa...... 59 9.2. GMINA ZAGRODNO ...... 60 9.2.1. Ochrona wód ...... 60 9.2.2. Gospodarka odpadami ...... 62 9.2.3. Ochrona powietrza ...... 64 9.2.4. Hałas ...... 66 9.2.5. Awarie przemysłowe i zdarzenia kryzysowe ...... 67 9.2.6. Ochrona przyrody...... 68 9.2.7. Tereny poprzemysłowe ...... 70 9.2.8. Ochrona przeciwpowodziowa...... 70 9.3. GMINA ZŁOTORYJA ...... 72 9.3.1. Ochrona wód ...... 72 9.3.2. Gospodarka odpadami ...... 75 9.3.3. Ochrona powietrza ...... 76 9.3.4. Hałas ...... 77 9.3.5. Awarie przemysłowe i zdarzenia kryzysowe ...... 79 9.3.6. Ochrona przyrody...... 80 9.3.7. Tereny poprzemysłowe ...... 81 9.3.8. Ochrona przeciwpowodziowa...... 82 9.4. MIASTO I GMINA ŚWIERZAWA ...... 83 9.4.1. Ochrona wód ...... 83 9.4.2. Gospodarka odpadami ...... 86 9.4.3. Ochrona powietrza ...... 87 9.4.4. Hałas ...... 89 9.4.5. Awarie przemysłowe i zdarzenia kryzysowe ...... 90 9.4.6. Ochrona przyrody...... 91 9.4.7. Tereny poprzemysłowe ...... 93 9.4.8. Ochrona przeciwpowodziowa...... 94 9.5. MIASTO WOJCIESZÓW ...... 95 9.5.1. Ochrona wód ...... 95 9.5.2. Gospodarka odpadami ...... 97 9.5.3. Ochrona powietrza ...... 99 9.5.4. Hałas ...... 100 9.5.5. Awarie przemysłowe i zdarzenia kryzysowe ...... 101 9.5.6. Ochrona przyrody...... 102 9.5.7. Tereny poprzemysłowe ...... 104 9.5.8. Ochrona przeciwpowodziowa...... 105 9.6. MIASTO ZŁOTORYJA ...... 106 9.6.1. Ochrona wód ...... 106 9.6.2. Gospodarka odpadami ...... 109 9.6.3. Ochrona powietrza ...... 110 9.6.4. Hałas ...... 111 9.6.5. Awarie przemysłowe i zdarzenia kryzysowe ...... 113 9.6.6. Ochrona przyrody...... 114 9.6.7. Tereny poprzemysłowe ...... 115 9.6.8. Ochrona przeciwpowodziowa...... 116 10. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU...... 118

11. ZARZ ĄDZANIE I MONITOROWANIE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ...... 118 11.1. ZARZ ĄDZANIE PROGRAMEM ...... 118 11.2. MONITOROWANIE PROGRAMU ...... 119 11.2.1. Monitoring wewn ętrzny ...... 120 11.2.2. Monitoring uczestników Programu ...... 120 5 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

11.2.3. Monitoring zewn ętrzny ...... 120 12. STRESZCZENIE PROGRAMU ...... 120

13. MATERIAŁY WYKORZYSTANE ...... 122

6 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

1. Wprowadzenie

Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego, jak te Ŝ dla ka Ŝdej pozostałej jednostki samorz ądu terytorialnego, jest tworzony jako jeden ze strategicznych dokumentów maj ących słu Ŝyć realizacji okre ślonych w niej celów. Powinien on, z jednej strony, odzwierciedla ć i analizowa ć bie Ŝą cą informacj ę o Powiecie, a z drugiej proponowa ć działania i zadania, mog ące zmieni ć w okre ślonej perspektywie czasowej obraz i odbiór Powiatu przez swoich mieszka ńców s ąsiadów. Cele i działania proponowane w programie ochrony środowiska posłu Ŝą do tworzenia warunków dla takich zachowa ń ogółu społecze ństwa Powiatu Złotoryjskiego, które słu Ŝyć b ędą poprawie stanu środowiska przyrodniczego na jego terenie. Realizacja celów wytyczonych w programie powinna spowodowa ć polepszenie warunków Ŝycia mieszka ńców przy zachowaniu walorów środowiska naturalnego na terenie Powiatu. Ramy ogólne Programu Ochrony Środowiska okre ślaj ą przepisy Prawa ochrony środowiska, pozostawiaj ąc jednak samorz ądom du Ŝą swobod ę w kształtowaniu jego zawarto ści. Jednym z wa Ŝniejszych zada ń Programu jest okre ślenie w nim przedsi ęwzi ęć (o ile si ę da zdefiniowa ć je bardzo konkretnie nazwami, terminami czy finansami), które powinny zosta ć zrealizowane, aby osi ągn ąć cele wpisuj ące si ę w Polityk ę Ekologiczn ą Pa ństwa. Podj ęcie prac na d powstaniem Programu i jego uchwalenie, a nast ępnie konsekwentne wdra Ŝanie i realizacja, uwidacznia sposób podej ścia do tych zagadnie ń, władz powiatu. Wszelkim instytucjom, które mog ą współfinansowa ć przedsi ęwzi ęcia zwi ązane z popraw ą stanu środowiska, uwidaczniaj ą strategi ę powiatu w tym zakresie. Przygotowany i uchwalony Program Ochrony Środowiska, powinien by ć kilkoma dodatkowymi i dodawanymi punktami przy staraniu si ę o dofinansowania z programów europejskich. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 roku stanowi, Ŝe Rzeczpospolita Polska zapewnia ochron ę środowiska, kieruj ąc si ę zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju. Wskazane zostało równie Ŝ, Ŝe ochrona środowiska jest obowi ązkiem administracji, która poprzez swoj ą polityk ę powinna zapewni ć bezpiecze ństwo ekologiczne współczesnym i przyszłym pokoleniom. Dodatkowym wyzwaniem jest nasze członkostwo w Unii Europejskiej oraz zwi ązane z nim wymogi i „odrabianie pewnego rodzaju zaległo ści systemowych”. Trudnym zadaniem, czekaj ącym Powiat i Gminy z terenu powiatu jest wdro Ŝenie tych przepisów i osi ągni ęcie standardów UE w zakresie m.in. ochrony środowiska. Efektywno ść działa ń w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego zaleŜy od polityki i rozwi ąza ń przyj ętych na szczeblu lokalnym oraz – przede wszystkim - pozyskania zainteresowania i zrozumienia ze strony społeczno ści lokalnych. Działania takie, aby były skuteczne, musz ą by ć prowadzone zgodnie z opracowanym uprzednio programem, sporz ądzonym na podstawie wnikliwej analizy aktualnej sytuacji dla danego rejonu. Zadanie takie ma spełnia ć program ochrony środowiska. Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (art. 17.1) i ustawa o odpadach z 27 kwietnia 2001r. (art. 14.) obliguj ą organ wykonawczy Powiatu do sporz ądzenia powiatowego programu ochrony środowiska, którego cz ęś ci ą składow ą jest powiatowy plan gospodarki odpadami. Program ochrony środowiska okre śla hierarchi ę niezb ędnych działa ń, umo Ŝliwia koordynacj ę decyzji administracyjnych oraz wybór decyzji inwestycyjnych podejmowanych przez ró Ŝne podmioty i instytucje. Sam program nie jest dokumentem ingeruj ącym w uprawnienia poszczególnych jednostek administracji rz ądowej i samorz ądowej oraz podmiotów u Ŝytkuj ących środowisko. Nale Ŝy jednak oczekiwa ć, Ŝe poszczególne jego wytyczne i postanowienia b ędą respektowane i uwzgl ędniane w planach szczegółowych i działaniach inwestycyjnych w zakresie ochrony środowiska.

7 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Nale Ŝy tak Ŝe zwróci ć uwag ę na to, Ŝe przedstawiony materiał, b ędzie miał wył ącznie charakter aktualizacji istniej ącego Programu Ochrony Środowiska w Powiecie Złotoryjskim. Program ten został zatwierdzony uchwał ą Nr XXIX/149/2004 RADY POWIATU ZŁOTORYJSKIEGO z dnia 29 pa ździernika 2004 r. Autorzy niniejszego dokumentu, nie chc ąc całkowicie zmienia ć istniej ącego, uchwalonego i obowi ązuj ącego Programu, starali si ę jedynie dokona ć zmian spowodowanych wykonanymi realizacjami inwestycji oraz ewentualnie uzupełni ć istniej ący Program o elementy, których w ich ocenie zabrakło w opracowaniu podstawowym. Przede wszystkim dotyczyło to inwestycji i zada ń pozainwestycyjnych oraz aktualizacji zwi ązanej z ograniczeniem zapisów dotycz ących zawarto ści tre ści programów gminnych. W zwi ązku z powy Ŝszym nie dokonywano te Ŝ Ŝadnych symulacji finansowych dla realizacji programu.

2. Metodyka opracowania programu i główne uwarunkowania Programu

Źródłami informacji dla Programu były materiały uzyskane z Urz ędów Gmin, Starostwa Powiatowego w Złotoryi, Dolno śląskiego Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, Wojewódzkiego Urz ędu Statystycznego, Urz ędu Marszałkowskiego Województwa Dolno śląskiego, a tak Ŝe prace instytutów i placówek naukowo – badawczych z zakresu ochrony środowiska oraz gospodarki odpadami, jak równie Ŝ dost ępna literatura fachowa. Zgromadzone informacje zostały zweryfikowane poprzez wywiady i sonda Ŝe. Jako punkt odniesienia dla programu ochrony środowiska przyj ęto aktualny stan środowiska oraz stan infrastruktury ochrony środowiska dost ępny w ostatnio wydanych rocznikach statystycznych i raportach. Koncepcja Programu oparta jest o zapisy nast ępuj ących dokumentów: • Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 roku oraz ustawa z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisk o. • Polityka ekologiczna pa ństwa z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007 – 2010”. • Program ochrony środowiska województwa dolno śląskiego do roku 2004 oraz cele długoterminowe do roku 2015. • Wytyczne do sporz ądzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym

Niniejszy dokument b ędzie uszczegóławiany, korygowany i koordynowany ze zmianami aktów wykonawczych do ustawy „Prawo ochrony środowiska” i do kilkunastu ustaw komplementarnych, których tre ść powinna by ć uwzgl ędniana w Programie rozumianym jako ci ągły proces wykonawczy i planistyczny potrzebny w rozwoju gmin i powiatu. Tak Ŝe w zwi ązku z terminem jego przygotowywania, do jego zapisów przyj ęto perspektyw ę lat 2009- 2012 jako krótkoterminow ą i lata kolejne jako perspektywa średnioterminowa.

3. Charakterystyka środowiska analizowanego obszaru

3.1. Informacje ogólne i poło Ŝenie administracyjne

Powiat złotoryjski le Ŝy w południowo – zachodniej cz ęś ci województwa dolno śląskiego i graniczy odpowiednio: po stronie północnej z powiatem legnickim, po stronie wschodniej z powiatem jaworskim, po stronie południowej z powiatem jeleniogórskim od strony południowo – zachodniej z powiatem lwóweckim, a od strony północno – zachodniej z powiatem bolesławieckim.

8 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Łączna powierzchnia powiatu wynosi 575,8 km 2 co stanowi 2,88% powierzchni województwa. Powiat zamieszkuje 45.447 osób. Do powiatu nale Ŝą miasto Złotoryja, Miasto Wojcieszów, Miasto i Gmina Świerzawa, Gmina Pielgrzymka, Gmina Zagrodno i Gmina Złotoryja.

3.2. Budowa geologiczna

Budowa geologiczna Pogórza Kaczawskiego jest zbli Ŝona do budowy Gór Kaczawskich z tym, Ŝe liczniej wyst ępuj ą tu skały wulkaniczne (bazalt i porfir) tworz ące bardzo charakterystyczne, odosobnione sto Ŝki wulkaniczne. Pogórze jest zbudowane głównie z granitognejsów, piaskowców i ziele ńców a na powierzchni dolin wyst ępuj ą osady czwartorz ędowe. W budowie tego rejonu wyró Ŝnia si ę dwa pi ętra strukturalne: • staropaleozoiczne, zbudowane z utworów metamorficznych, stanowi ące podłoŜe dla synklinorium północno-sudeckiego. • młodopaleozoiczne-kenozoiczne zbudowane z serii osadowych i wulkanicznych. W szczególno ści s ą to: • Utwory staropaleozoiczne. • Utwory permu • Utwory triasowe. • Utwory kredowe. • Czwartorz ęd

3.3. Poło Ŝenie geograficzne

Powiat Złotoryjski wg klasyfikacji Kondrackiego znajduje si ę on na pograniczu dwóch podstawowych jednostek morfologicznych prowincji Masywu Czeskiego i Ni Ŝu Środkowoeuropejskiego, podprowincji Niziny Śląsko – Łu Ŝyckiej i Pogórza Zachodnio – Sudeckiego, w makroregionie Pogórza Kaczawskiego. Geograficznie powiat le Ŝy na Przedgórzu Sudeckim wzdłu Ŝ tzw. uskoku brze Ŝnego sudeckiego ci ągn ącego si ę od Bolesławca do Złotego Stoku. Wzgórza wchodz ą w skład Pogórza Kaczawskiego, które zajmuje du Ŝy obszar pomi ędzy dolinami Kaczawy na zachodzie i Nysy Szalonej na wschodzie przedzielony dolin ą Kaczawy na cz ęść zachodni ą i wschodni ą. Pogórze ku północy przechodzi w Nizin ę Śląsk ą. Najbardziej na północy znajduje si ę Pogórze Bolesławieckie z kulminacj ą Grod źca (369.00 m npm) pi ęknego bazaltowego sto Ŝka wulkanicznego z ruinami zaimku na szczycie. W północno - zachodniej cz ęś ci Pogórza Kaczawskiego znajduje si ę grupa kilku wzniesie ń z Wójcikiem Wielkim (329.00 m) oddzielona szerokim obni Ŝeniem pomi ędzy dolinami Kaczawy i Skorej od samotnej kulminacji Ostrzycy (501 m) pi ęknego sto Ŝka wulkanicznego b ędącego najwy Ŝszym wzniesieniem Pogórza Kaczawskiego. Obszar całego powiatu podzielony jest pomi ędzy dwa regiony fizjograficzne. Wi ększa, północna jej cz ęść poło Ŝona jest w regionie Pogórza Kaczawskiego, jedynie niewielka poło Ŝona na południowych kra ńcach cz ęść obszaru le Ŝy w Górach Kaczawskich. Na obszarze pogórza Kaczawskiego wyró Ŝnia si ę kilka mikroregionów. W zachodniej cz ęś ci wyst ępuj ą Wzniesienia Płakowickie z najwy Ŝszym wzniesieniem – G. Świ ątek (330 m npm), od północy – pomi ędzy Bobrem a Skor ą – rozci ąga si ę podłu Ŝne obni Ŝenie, zwane Rowem Zbylutowa. Od Wschodu rozpo ściera si ę Dział Jastrz ębnicki, le Ŝą cy pomi ędzy dolinami Skory i Kaczawy. Z ni ą styka si ę od południa Wysoczyzna Ostrzycy, a zarazem Pogórza Kaczawskiego – Ostrzyca (501 m npm). Góruje ona 200 – 250 m nad dnem Kotliny Proboszczowa. Krajobraz Pogórza Kaczawskiego ukształtowany został głównie podczas ruchów górotwórczych w erze kenozoicznej, ści ślej w okresie trzeciorz ędu. Towarzyszyła im pot ęŜ na działalno ść wulkaniczna, której pozostało ści ą s ą odosobnione sto Ŝki powulkaniczne takie jak Ostrzyca, Świ ątek i Kamienna w pobli Ŝu Pielgrzymki.

9 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Wschodnia cz ęść Pogórza Kaczawskiego nosi na północy nazw ę Pogórza Złotoryjskiego z kulminacj ą kolejnego sto Ŝka wulkanicznego Wilkołaka (373 m npm) o interesuj ącej ro ślinno ści. Na południu pomi ędzy dolin ą Wilczej i Kamiennika wznosi si ę grupa wzgórz z Jastrz ębn ą (468 m npm), Mi ędzydro Ŝem i Gozdnic ą, bardziej na południe ci ągnie si ę wyra źne obniŜenie oddzielaj ące Pogórze od Grzbietu Wschodniego. Północno - wschodni ą cz ęść Pogórza Kaczawskiego stanowi ą Chełmy. Jest to szereg wzgórz poprzedzielanych gł ębokimi, malowniczymi w ąwozami. Wzgórza te wznosz ą si ę nad kraw ędzi do ść wyrównanej wy Ŝyny opadaj ącej w kierunku Nysy Szalonej. Ta cz ęść pogórza obj ęta jest ochron ą w formie Parku Krajobrazowego "Chełmy".

3.4. Przyroda

3.4.1. Flora

W podziale geobotanicznym Polski obszar opracowania poło Ŝony jest w Okr ęgu Sudetów Zachodnich wchodz ącego w skład Prowincji Górskiej Hercy ńsko – Sudeckiej. Szczególn ą cech ą flory i szaty ro ślinnej obszaru badanego jest obecno ść ro ślin i zespołów ro ślinnych zwi ązanych z wapiennym podło Ŝem. Wiele gatunków ro ślin wapieniolubnych znanych jest z obszaru Sudetów Zachodnich wył ącznie z Gór Kaczawskich.

3.4.2. Przyroda nieo Ŝywiona

Obszar Powiatu Złotoryjskiego odznacza si ę bardzo urozmaicon ą budow ą geologiczn ą. Na jej terenie wyst ępuj ą wszystkie podstawowe rodzaje skał: metamorficzne, magmowe i osadowe. Najstarszymi skałami, jakie wyst ępuj ą na terenie powiatu s ą staropaleozoiczne skały metamorficzne: wapienie krystaliczne, łupki kwarcowe, ziele ńce i keratofity. Pod wzgl ędem budowy podło Ŝa powiat w przewa Ŝaj ącej cz ęś ci poło Ŝony jest w obrębie metamorfiku kaczawskiego. Skały metamorficzne odsłaniaj ą si ę na powierzchni w południowej i północno – wschodniej cz ęś ci powiatu. Na wi ększej powierzchni przewa Ŝaj ą płaskie bezle śne wzgórza – Ostrzyca, Gorzkie Pole. Kraina Wygasłych Wulkanów - tak mówi si ę o centralnej cz ęś ci powiatu złotoryjskiego, a tworz ą j ą m.in.: Wilcza Góra, Ostrzyca, Grodziec, czy Wielisławka.

POMNIKI PRZYRODY NIEO śYWIONEJ Skalnymi pomnikami przyrody nieo Ŝywionej s ą: Odsłoni ęcia: Ciche Szcz ęś cie - stary kamieniołom obok pieców wapienniczych w Leszczynie - osadowe skały miedziono śne w wyrobisku kopalni, Jaskinie pseudokrasowe: (w dolinie Dr ąŜ nicy pod Wilcza Gór ą) Wilcza Jama (m. Złotoryja, pow. Złotoryja) Nied źwiedzia Jama (m. Złotoryja, pow. Złotoryja) Skalny Wodospad (m. Złotoryja, pow. Złotoryja)

UśYTKI EKOLOGICZNE Na terenie powiatu odnotowuje si ę powstanie w ostatnich latach u Ŝytku ekologicznego „Lena” (2002 rok). Jest to obszar trzech oczek wodnych z przyległymi terenami szuwarowo – zaro ślowymi o powierzchni 12,82 ha, poło Ŝony w okolicy byłej kopalni „Lena” w Wilkowie. REZERWATY Wilcza Góra koło Złotoryi – Rezerwat przyrody nieo Ŝywionej o powierzchni 1,69 ha, utworzony dla ochrony szczytowych partii góry Wilkołak (373 m), b ędącego nekiem. PARKI KRAJOBRAZOWE Park Krajobrazowy "Chełmy" 10 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Park Krajobrazowy „Chełmy” ustanowiony został w 1992 roku. Jego całkowita powierzchnia wynosi 148,8 km 2, w tym lasy i grunty zalesione stanowi ą 7.499,8 ha, tereny rolnicze 6.639,47 ha, a powierzchnia otuliny 135,7 km 2. 12 grudnia 1997 roku rozporz ądzeniem Wojewody powierzchnia parku została zwi ększona do 159,99 km 2, a otuliny zmniejszona do 124,7 km 2. Park chroni du Ŝy fragment wschodniej cz ęś ci Pogórza Kaczawskiego w Sudetach Zachodnich. JASKINIE i KOPALNIE Jaskinie, pieczary, stare sztolnie i kopalnie to efekt przeplatania si ę praw natury i działalności górniczej człowieka i s ą to: Wilcza Jama, Nied źwiedzia Jama oraz Skalny Wodospad. W rejonie Leszczyny, na granicy Parku Krajobrazowego Chełmy, znajduj ą si ę podziemne chodniki dawnych kopal ń miedzi – „Lena”, „Ciche Szcz ęś cie”. Nieczynne upadowe dawnych kopalni miedzi znajduj ą si ę tak Ŝe w rejonie Nowego Ko ścioła oraz Grod źca („Konrad”). Pod Złotoryj ą, nad Kaczaw ą, znajduje si ę Kopalnia Złota „Aurelia”. Pseudokrasowe Jaskinie w dolinie Dr ąŜ nicy. Jaskinie te poło Ŝone s ą około 2 km na południe od Złotoryi, u stóp Wilczej Góry - Wilcza Jama (7 m dł.), Nied źwiedzia Jama (2 m dł. oraz tzw. Wodospad (2 m dł.).

3.4.3. Obszary sieci Natura 2000

GÓRY I POGÓRZE KACZAWSKIE PLH020037 Góry Kaczawskie nale Ŝą do gór niskich, ale charakteryzuj ą si ę skomplikowan ą budow ą geologiczn ą i urozmaicon ą rze źbą. Jest to obszar kluczowy dla gatunków bazyfilnych i neutrofilnych. Stwierdzono tu 24 typy siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, a szczególnie dobrze zachowane buczyny i jaworzyny, oraz 18 gatunków z Zał ącznika II tej dyrektywy. Bogata flora ro ślin naczyniowych z kilkunastoma gatunkami storczyków oraz rzadkie gatunki ro ślin ni Ŝszych. Prawdopodobnie wyst ępuj ą tu: gin ący gatunek (CR) mieczyk błotny Gladiolus palustris (w 2003 roku odnotowano tylko jeden p ęd) oraz zanokcica serpentynowa Asplenium adulterinum (30 k ęp). Natomiast znajduje si ę tu jedno z dwóch ostatnio odkrytych w Polsce stanowisk włosocienia cienistego Trichomanes speciosus. Znajduj ące si ę na terenie ostoi Jaskinie Połomu s ą jednym z najwi ększych zimowisk nietoperzy w Polsce (zimuje tu w sumie ok. 400 osobników) oraz najwi ększym zimowiskiem nocka du Ŝego na Dolnym Śląsku. Jest to tak Ŝe jedno z dwu znanych z południowo - zachodniej Polski stanowisk zimowych nocka łydkowłosego.

OSTRZYCA PROBOSZCZOWICKA PLH020042 Obszar znajduje si ę 40 km na południowy-zachód od Legnicy, na Pogórzu Kaczawskim. Jest to izolowane bazaltowe wzgórze (501 m n.p.m.), pokryte przez lasy li ściaste, cz ęś ciowo przekształcone przez gospodark ę le śną. Obszar jest w cało ści pokryty siedliskami przyrodniczymi z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Wśród nich najwa Ŝniejsze s ą siedliska ści śle zwi ązane z bazaltowymi skałami (8220) oraz piargami (8150), z dobrze zachowan ą flor ą i faun ą. Na powierzchni ponad 3 ha wyst ępuje ciepłolubny klonowo-lipowy las zboczowy Aceri-Tilietum o naturalnej strukturze przestrzennej. Jest to jedyne znane stanowisko ciepłolubnej formy Aceri-Tilietum w Polsce. Cze ść ni Ŝej poło Ŝonych lasów gr ądowych jest równie Ŝ dobrze zachowana i bogata gatunkowo, ale najwa Ŝniejsz ą rola tych lasów jest ochrona centralnej strefy proponowanego obszaru. Na terenie obszaru wyst ępuj ą dwa nowe siedliska przyrodnicze nie notowane do tej pory w bazie danych i podr ęcznikach - 6910 - subpanno ńskie murawy z Festuca pallens oraz 40A0 – subpontyjskopanno ńskie zaro śla kserotermiczne. W centralnej cz ęś ci proponowanego obszaru znajduje si ę rezerwat przyrody "Ostrzyca Proboszczowicka" (3,48 ha; 1962). Pozostała cz ęść obszaru znajduje si ę w Obszarze Chronionego Krajobrazu "Ostrzyca Proboszczowicka".

11 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Niedaleko od tego obszaru, rozci ąga si ę OSTOJA NAD BOBREM (PLH020054), trzeci z obszarów sieci Natura 2000, poło Ŝony w powiecie złotoryjskim.

3.4.4. Pomniki przyrody

Do tworów przyrody o Ŝywionej najcz ęś ciej obejmowanych ochron ą jako pomniki przyrody nale Ŝą pojedyncze drzewa lub ich skupienia, które wyró Ŝniaj ą si ę znacznymi wymiarami, s ędziwym wiekiem, osobliw ą form ą lub rzadkim wyst ępowaniem. Tego rodzaju obiekty przyrodnicze znajdziemy w ka Ŝdej z gmin powiatu złotoryjskiego.

3.5. Hydrologia i Hydrografia

Powiat złotoryjski znajduje si ę w zlewni rzeki Kaczawy.

3.5.1. Kaczawa

Kaczawa jest lewobrze Ŝnym dopływem rzeki Odry. Źródła rzeki znajduj ą si ę w Górach Kaczawskich. Rzeka o całkowitej długo ści 83,9 km zbiera wody z obszaru 2261,3 km 2. Jej główne dopływy to: Czarna Woda, Skora, Nysa Szalona i Wierzbiak.

3.5.2. Skora

Rzeka Skora jest ciekiem IV rz ędu, prawobrze Ŝnym dopływem Czarnej Wody uchodz ącym do niej w km 12,3. Całkowita jej długo ść wynosi 48,6 km, a powierzchnia dorzecza 278,1 km 2.

3.6. Gleby

3.6.1. Waloryzacja u Ŝytkowo- rolnicza

Wśród gleb gruntów ornych najwi ększ ą powierzchni ę zajmuj ą gleby lessowate, całkowite i niecałkowite pod ścielone glin ą. Nale Ŝą one do najlepszych gleb na terenie (kompleks pszenny dobry i bardzo dobry).

3.7. Klimat

Pod wzgl ędem klimatycznym obszar ten dzieli si ę podobnie jak morfologicznie. Cały region znajduje si ę na pograniczu charakterystycznych dla strefy umiarkowanej klimatów oceanicznego i kontynentalnego, oraz pod wpływem astrefowego klimatu górskiego z tym, Ŝe wpływy tego ostatniego s ą znacznie ograniczone. Obszar powiatu mie ści si ę w zasi ęgu dwóch ró Ŝni ących si ę do ść znacznie regionów klimatycznych, których granica przebiega wzdłu Ŝ Uskoku Sudeckiego. Opady Opad normalny w regionie mie ści si ę w granicach 550-770 mm. Na wi ększej cz ęści obszaru, w obr ębie równiny przedgórskiej, zró Ŝnicowanie opadu powinno si ę mie ści ć w przybli Ŝeniu w granicach 550-600 mm. W strefie kraw ędzi Pogórza Kaczawskiego wyst ępuje zatem wyra źny spi ętrzeniowy efekt orograficzny, b ędący przyczyn ą tak wysokich gradientów opadowych. Ulegaj ą one nawet podwojeniu w latach szczególnie wilgotnych, np. w 1977. Średnia maksymalna grubo ść pokrywy śnie Ŝnej wynosi 10-15cm. Czas trwania pokrywy śnie Ŝnej wynosi na wi ększo ści obszaru poni Ŝej 50 dni. Tylko w południowej cz ęś ci, za lini ą progu podgórskiego

12 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja wzrasta do 50-60 dni. Zanik pokrywy nast ępuje na całym obszarze w terminie 25-30 marca. Frekwencja burz atmosferycznych wynosi 22-24 dni w roku. Wilgotno ść wzgl ędna powietrza waha si ę w skali rocznej od 79% w VI do 87% w XII. Najbardziej suche powietrze wyst ępuje wiosn ą i latem z maks. w czerwcu, najbardziej wilgotne zim ą z maks. w grudniu. Jesie ń charakteryzuje si ę wi ększymi warto ściami wilgotno ści wzgl ędnej ni Ŝ wiosna. Parowanie terenowe Istotnym zagadnieniem jest równie Ŝ w bilansie wodnym wielko ść parowania terenowego. Parowanie wg Atlasu Hydrologicznego Polski okre ślone metod ą Konstatinowa przeci ętnie w ci ągu roku wynosi 560 - 580 mm, przy czym na półrocze letnie przypada 430 - 450 mm a na zimowe 110 mm. S ą to warto ści średnie tak wi ęc warto ści rzeczywiste w zale Ŝno ści od stanu pogody w danym roku mog ą si ę zmienia ć w du Ŝym zakresie. Wiatry Przewa Ŝaj ącymi kierunkami w skali roku s ą wiatry zachodnie z dominuj ącym kierunkiem zachodnim i północno-zachodnim. Mniejsz ą cz ęstotliwo ści ą odznaczaj ą si ę wiatry z południa, mniej wieje z kierunków wschodnich a zdecydowanie najni Ŝsza jest cz ęstotliwo ść (ok. 3,2 % w roku) z kierunku północnego. W okolicach Legnicy wiej ą wiatry o stosunkowo małych pr ędko ściach ( śr. roczna 2.9 m/s.). Stosunkowo du Ŝa jest liczba dni bezwietrznych, cisze stanowi ą a Ŝ 15.4%.

4. Uwarunkowania demograficzne

Dla całego środowiska naturalnego istotnym jest, jak kształtuje si ę sytuacja demograficzna na danym terenie. Ogólna ilo ść mieszka ńców powiatu, sytuacja gospodarcza i jej koniunktura, ilo ść podmiotów gospodarczych, zamo Ŝno ść mieszka ńców itd. ma wpływ na po średni ą i bezpo średni ą ilo ść wytwarzanych w danej społeczno ści odpadów, ilo ści generowanych ścieków czy obci ąŜ eń dotycz ących powietrza atmosferycznego. Poni Ŝej dane charakteryzuj ące podstawowe informacje demograficzne.

Tabela. Ludno ść (WUS 2008) Wyszczególnienie Ogółem MęŜ czy źni Kobiety Na 1 km 2 Kobiety na 100 m ęŜ czyzn Województwo 2877059 1378316 1498743 144 109 Powiat Złotoryjski 45447 22085 23362 79 106 Gmina 4670 2332 2338 45 100 Pielgrzymka Gmina Zagrodno 5576 2759 2817 46 102 Gmina Złotoryja 7075 3486 3589 49 103 Gmina Świerzawa 7714/5353 3819/2697 3895/2656 48 102 w tym na terenie wiejskim Miasto 3933 1910 2023 122 106 Wojcieszów Miasto Złotoryja 16479 7779 8700 1432 112

Tabela. Ludno ść w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym Wyszczególnienie Ogółem W wieku Ludno ść w przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym wieku Razem w tym razem w tym Razem w tym nieprodukcyjnym kobiety kobiety kobiety na 100 osób w wieku produkcyjnym Województwo 2888232 2877059 1498743 2001384 970762 4469431 330116 51.7 Powiat 45447 6825 3338 32322 15478 6300 4548 49,5 13 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Złotoryjski Gmina 4670 1002 470 3046 1422 622 446 53.3 Pielgrzymka Gmina Zagrodno 5576 857 419 3879 1809 840 589 54 Gmina Złotoryja 7075 1255 639 4926 2317 894 633 53.2 Gmina 7714 1140 562 5500 2953 1074 786 49.6 Świerzawa Miasto 3993 547 292 2771 1441 615 438 50.0 Wojcieszów Miasto Złotoryja 16479 2236 1098 11988 5946 2255 1656 45.3

Tabela. Ruch naturalny ludno ści Wyszczególnienie Mał Ŝeń- Urodze- Zgony Przyrost Mał Ŝeń- Urodze- Zgony Przyrost stwa nia naturalny stwa nia Ogółem W tym naturaln śywe Ŝywe ogółem W tym nie- nie- mowl ąt mowl ąt w liczbach bezwzgl ędnych na 1000 ludno ści

Województwo 18582 27591 30465 220 -2224 6,5 9,6 10,6 7,4 -0,8 Powiat 336 511 481 4 30 5,4 9,5 10,6 8.4 0,7 Złotoryjski Gmina 63 52 0 11 13 11,0 0 2,4 Pielgrzymka Gmina 48 54 63 0 -9 8,5 9,5 11,1 - -1,6 Zagrodno Gmina 47 104 86 0 18 6,6 14,5 12,0 0 2,5 Złotoryja Gmina 56 75 89 1 -14 7,2 9,6 10,1 - -1,8 Świerzawa Miasto 17 35 44 0 -9 4,3 8,9 11,2 - -2,3 Wojcieszów Miasto - 180 147 0 33 7,9 10,9 8,9 0 2,0 Złotoryja

Tabela. Ludno ść faktycznie zamieszkała, stan na 31. XII (wg WUS). Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Osoba

Gmina 4803 4810 4800 4773 4802 4755 4706 4659 4670 Pielgrzymka Gmina Zagrodno 5809 5772 5763 5713 5695 5701 5640 5594 5576

Gmina Złotoryja 6984 7009 6993 6973 7037 7067 7044 7140 7075

Gmina 7954 7938 7922 7911 7890 7849 7805 7749 7714 Świerzawa Gmina 4092 4039 4077 3981 4014 3964 3975 3964 3933 Wojcieszów Miasto Złotoryja 16822 16728 16678 16643 16578 16549 16471 16492 16479

Analizuj ąc dane o ilo ści mieszka ńców gmin mo Ŝna zauwa Ŝyć systematyczny spadek ilo ści mieszka ńców, poza niewielkimi, rocznymi okresami wzrostów. W obecnej sytuacji gospodarczej i demograficznej Polski dane te nie odzwierciedlaj ą prawidłowo nast ępuj ących zmian demograficznych. Aktualnie zauwa Ŝa si ę zwi ększenie przyrostu naturalnego oraz

14 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja tendencj ę do zamieszkiwania terenów wiejskich przez ludzi napływowych głównie z terenów miejskich. Nale Ŝy zatem wnosi ć, Ŝe ilo ść mieszka ńców powiatu w nast ępnych 4 latach nie ulegnie zasadniczej zmianie. Do wszystkich prognoz, ze wzgl ędu na prawdopodobny mniejszy bł ąd, proponuje si ę przyjmowa ć dane o mieszka ńcach powiatu na stan 31.12.2008 roku z zerow ą prognoz ą zmian.

5. Charakterystyka infrastruktury technicznej i gospodarki powiatu.

Uwarunkowania infrastrukturalne stanowi ą o sposobie i standardzie Ŝycia. Podział ludno ści na umownie „miejsk ą” (mieszkaj ącą w zwartej zabudowie, budynkach wielorodzinnych) i „wiejsk ą” wymusza sposoby ogrzewania mieszka ń i indywidualnych gospodarstw. Taki układ decyduje te Ŝ (oprócz uwarunkowa ń geograficznych zwi ązanych z dost ępno ści ą do wszystkich terenów zamieszkałych czy terenów przez, które prowadzone będą infrastrukturalne inwestycje liniowe) o sposobach rozwi ązywania problemów dotycz ących gospodarki ściekowej czy wodnej. Warunki ogólnie nazywane cywilizacyjnymi, czyli dost ęp do gazu, energii elektrycznej, sieci wodoci ągowej czy kanalizacyjnej składaj ą si ę na szereg czynników warunkuj ących generowanie źródeł problemów w środowisku z jednej strony, a z drugiej przy pomocy tych samych mediów, pozwalaj ą rozwi ązywa ć problemy w sposób bardziej zorganizowany i bezpieczniejszy dla środowiska naturalnego.

5.1. Układ kolejowy

Przez obszar powiatu przebiegają linie kolejowe Legnica – Marciszów, Złotoryja – Chojnów, Złotoryja – Lwówek Śląski.

5.2. Infrastruktura drogowa

Powiat Złotoryjski posiada dobrze rozwini ętą sie ć drogow ą. Przez obszar powiatu przebiegaj ą nast ępuj ące główne szlaki komunikacji samochodowej: - droga krajowa – autostrada A4 Wrocław – Zgorzelec - droga wojewódzka nr 363 Złotoryja – Bolesławiec - droga wojewódzka nr 328 Kaczorów - Złotoryja – Chojnów - droga wojewódzka nr 364 Legnica - Złotoryja – Lwówek - droga wojewódzka nr 365 Jelenia Góra – Jawor

5.3. Gospodarka wodno-ściekowa

5.3.1. Zaopatrzenie w wod ę

Gmina Pielgrzymka Gminny system zaopatrzenia w wod ę składa si ę z jednego uj ęcia wód podziemnych oraz zakupie z „wody z zakupu” dostarczanej do jednego sołectwa. Gminny system zaopatrzenia w wod ę oparty jest na: - Uj ęciu wód gł ębinowych z pokładu trzeciorz ędu zlokalizowanym w miejscowo ści Twardocice działaj ącego na podstawie decyzji Starosty Powiatowego w Złotoryi. Zasoby eksploatacyjne wynosz ą 67 m 3/h. Woda poddawana jest uzdatnianiu w stacji uzdatniania wody. - Woda z zakupu dostarczana do wsi S ędzimirów z kopalni „Konrad” w ramach wzajemnych rozlicze ń z gmin ą za szkody pogórnicze.

15 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Gmina Zagrodno Gminny system zaopatrzenia w wod ę oparty jest na: - Uj ęciu wód gł ębinowych zlokalizowanym w miejscowo ści Zagrodno pracuj ącym na potrzeby wodoci ągu wiejskiego Zagrodno – Uniejowice, działaj ące na podstawie decyzji Starosty Powiatowego w Złotoryi. Zasoby eksploatacyjne wynosz ą 50 m 3/h. - Uj ęciu wód gł ębinowych zlokalizowanym w miejscowo ści Brochocin pracuj ącym na potrzeby wsi Brochocin i Łukaszów, działaj ące na podstawie decyzji Starosty Powiatowego w Złotoryi. Zasoby eksploatacyjne wynosz ą 10 m 3/h. - „Woda z zakupu” dostarczana do wsi Grodziec, Jadwisin, Modlikowice, Olszanica, Radziechów, Wojciechów.

Gmina Złotoryja Gminny system zaopatrzenia w wod ę oparty jest na: - Uj ęciu wody poł ączonym ze stacj ą uzdatniania wody Podolany działaj ącego na podstawie pozwolenia wodno – prawnego zezwalaj ącego na pobór. Obecnie uj ęcie eksploatowane jest w ilo ści 200 m 3/d. Zasoby eksploatacyjne wynosz ą 270 m 3/d. Uj ęcie zaopatruje 2239 mieszka ńców gminy. Sie ć wodoci ągowa obsługuj ąca uj ęcie wynosi 57,7 km. - Uj ęciu wody poł ączonym ze stacj ą uzdatniania wody Wilków działaj ącego na podstawie pozwolenia wodno – prawnego zezwalaj ącego na pobór. Obecnie uj ęcie eksploatowane jest w ilo ści 500 m 3/d. Zasoby eksploatacyjne wynosz ą 1680 m 3/d. Uj ęcie zaopatruje 3248 mieszkańców gminy. Sie ć wodoci ągowa obsługuj ąca uj ęcie wynosi 58 km. - Woda z zakupu zasilaj ąca wodoci ąg zbiorczy w ilo ści 108 m 3/d. Tym sposobem zaopatruje si ę 954 mieszka ńców gminy. Sie ć wodoci ągowa obsługuj ąca system wynosi 12,9 km.

Miasto i Gmina Świerzawa Gminny system zaopatrzenia w wod ę oparty jest na kilku głównych uj ęciach, eksploatuj ących wody podziemne i powierzchniowe. Gminny system zaopatrzenia w wod ę oparty jest na: ‣‣‣ Uj ęciach wód podziemnych, których podł ączenie do sieci gminnej i obj ęcie nimi całego terenu jest jednym z realizowanych obecnie zada ń. ‣‣‣ Uj ęciu powierzchniowym, zabezpieczaj ącym cz ęść potrzeb miasta Świerzawy. 1. Uj ęcie wody powierzchniowej w Lubiechowej na potoku Młynka, działaj ącego na podstawie decyzji Starosty Powiatowego w Złotoryi zezwalaj ącej na pobór surowej wody. Obecnie uj ęcie eksploatowane jest w ilo ści 184m 3/d. Uj ęcie zaopatruje miasto Świerzaw ę. Woda uzdatniana jest poprzez chlorowanie i od Ŝelazianie. 2. Uj ęcie wody podziemnej w Lubiechowej. Obecnie uj ęcie eksploatowane jest w ilo ści 25m 3/d. Zasoby eksploatacyjne wynosz ą 7,5m 3/h. Uj ęcie zaopatruje wie ś Lubiechowa. Woda uzdatniana jest poprzez chlorowanie. 3. Uj ęcie wody podziemnej w Starej Kra śnicy. Obecnie uj ęcie eksploatowane jest w ilo ści 120m 3/d. Zasoby eksploatacyjne wynosz ą 54m 3/h. Uj ęcie zaopatruje miasto Świerzaw ę, Dobków i wie ś Stara Kra śnica. Woda uzdatniana jest poprzez chlorowanie. 4. Uj ęcie wody podziemnej w Nowym Ko ściele. Obecnie uj ęcie eksploatowane jest w ilo ści 9m 3/d. Zasoby eksploatacyjne wynosz ą 3,5m 3/h. Uj ęcie zaopatruje cz ęść wsi Nowy Ko ściół. Woda uzdatniana jest poprzez chlorowanie. 5. Uj ęcie wody podziemnej w Nowym Ko ściele. Obecnie uj ęcie eksploatowane jest w ilo ści 25 m 3/d. Zasoby eksploatacyjne wynosz ą 1,6m 3/h. Uj ęcie zaopatruje cz ęść wsi Nowy Ko ściół – Spółdzielni ę Mieszkaniow ą w Nowym Ko ściele. Woda uzdatniana jest poprzez chlorowanie. 6. Uj ęcie wody podziemnej w Rzeszówku. Obecnie uj ęcie jest eksploatowane i zaopatruje w wod ę wie ś Rzeszówek.

16 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Miasto Wojcieszów Miejski system zaopatrzenia w wod ę oparty jest na kilku głównych uj ęciach, eksploatuj ących wody podziemne i powierzchniowe. Usługi dla ludno ści w tym zakresie świadczy Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Wojcieszowie, który jest miejsk ą jednostk ą organizacyjn ą , działaj ącą w formie zakładu bud Ŝetowego. Miejski system zaopatrzenia w wod ę oparty jest na jednym głównym uj ęciu powierzchniowym na potoku „Bełczak” sprz ęŜ onym ze Stacj ą Uzdatniania Wody oraz kilku uj ęć gł ębinowych, których podł ączenie do sieci miasta jest jednym z realizowanych obecnie zada ń. - Uj ęcie wody powierzchniowej na potoku „Bełczak” działaj ącego na podstawie decyzji Starosty Powiatowego w Złotoryi zezwalaj ącej na pobór surowej wody surowej w ilo ści 800 m 3/d. Uj ęcie podł ączone jest bezpo średnio do Stacji Uzdatniania Wody wyposa Ŝonego w urz ądzenia filtrów po śpiesznych, zbiorników wst ępnie oczyszczaj ących wod ę. Przyszło ściowo Stacja Uzdatniania. - Uj ęcie wody przy ulicy Mostowej. Źródło usytuowane jest na skraju doliny rzeki Kaczawy. Poziomem wodono śnym s ą tutaj skały paleozoiczne. Wydajno ść uj ęcia szacowana jest na ok. 30 m 3/d. - Uj ęcie wody przy ulicy B. Chrobrego. Uj ęcie zasilane jest wodami podziemnymi spływaj ącymi z kierunku południowo – zachodniego i zachodniego. W 2007 r. została wykonana sieć wodoci ągowa w rejonie ul. B. Chrobrego 219- 243 i przył ączona do uj ęcia wody przy ul. B. Chrobrego 239. Uj ęcie zostało przej ęte od Agencji Nieruchomo ści Rolnych po przeprowadzonym remoncie. Wydajno ść uj ęcia 25 m³/dob ę. - Uj ęcie przy ul. Robotniczej. W roku 2006- 2007 r. wykonano sie ć wodoci ągow ą, remont uj ęcia, Stacj ę Uzdatniania Wody i przył ączono około 500 osób do uj ęcia. Wydajno ść uj ęcia została okre ślona na 115 m³/dob ę. - Dodatkowo na terenie miasta funkcjonuje kilka drobnych uj ęć wody zaopatruj ących w wod ę do kilku gospodarstw domowych.

Miasto Złotoryja Infrastruktura techniczna słu Ŝą ca zaopatrzeniu miasta Złotoryja w wod ę jest w gestii Rejonowego Przedsi ębiorstwa Komunalnego Spółka z o.o. W dyspozycji Przedsi ębiorstwa znajduj ą si ę: - 4 studnie gł ębinowe w Jerzmanicach Zdrój (1 studnia rezerwowa), Ogólna warto ść dziennego poboru wody wg pozwole ń wodno-prawnych wynosi 9,9 m3/dob ę, a faktyczny pobór wody 4,2m 3/dob ę ; - lewarowe uj ęcia wody "Nowa Ziemia" - 6 płytkich studzienek - (obecnie uj ęcia rezerwowe) - zbiornik grawitacyjny wody pitnej "Wilcza Góra"- 2 * 400 m 3. - hydrofornia wody przy ul. Ho Ŝej - zmodernizowana w 1995r. - sie ć wodoci ągowa magistrala o ł ącznej długo ści 11,6 m - sie ć rozdzielcza miasta Złotoryja o długo ści 36,2 km - przył ącza wody do budynków o długo ści 38 km zako ńczone wodomierzami poboru wody

5.3.2. Gospodarka ściekowa

5.3.2.1. Sie ć sanitarna

Gmina Pielgrzymka Na terenie gminy funkcjonuje system kanalizacji sanitarnej, obejmuj ący 6,6 km, podł ączonych jest 128 budynków. W gminie Pielgrzymka istniej ą dwie małe oczyszczalnie ścieków z niezbyt rozbudowan ą sieci ą kanalizacyjn ą, oraz zrzut ścieków z jednej miejscowo ści do systemu kanalizacji sanitarnej s ąsiedniej gminy. 17 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

- Pielgrzymka – lokalna oczyszczalnie, posadowiona na potrzeby zespołu szkół w Pielgrzymce, oczyszczalnia mechaniczno – biologiczna o dopuszczalnej pozwoleniem wodno – prawnym przepustowo ści na poziomie 28 m 3/d. - Proboszczów – lokalna oczyszczalnia posadowiona na potrzeby Spółdzielni Mieszkaniowej w Proboszczowie, oczyszczalnia mechaniczno – biologiczna o dopuszczalnej pozwoleniem wodno – prawnym przepustowo ści 57,8 m 3/d. - Sędzimirów – wie ś w pełni skanalizowana, zrzut ścieków odbywa si ę do kanalizacji sanitarnej w gminie Warta Bolesławiecka i dalej do oczyszczalni ścieków w Raciborowicach Dolnych.

Gmina Zagrodno Gminny system unieszkodliwiania ścieków działa w oparciu o dwie istniej ące małe instalacje, oraz szamba bezodpływowe. - biologiczna oczyszczalnia ścieków w Olszanicy, Q śrd wg pozwolenia wodnoprawnego 47 m 3/d, administrowana przez Zakład Usług Komunalnych w Zagrodnie, odbiornikiem potok Zimnik - mechaniczno – biologiczna oczyszczalnia ścieków w Brochocinie, Q śrd wg pozwolenia wodnoprawnego 123,3 m 3/d, administrowana przez Zakład Usług Komunalnych w Zagrodnie, odbiornikiem jest rzeka Brochotka

Gmina Złotoryja Na terenie gminy funkcjonuje system kanalizacji sanitarnej, obejmuj ący 108,8 km, podł ączone s ą 1302 budynki. Gminny system unieszkodliwiania ścieków oparty jest na trzech oczyszczalniach: - głównej odbieraj ącej ścieki z południowej cz ęś ci gminy, zlokalizowanej w mie ście Złotoryja - nowo wybudowanej oczyszczalni ścieków w Lubiatowie. Podł ączone s ą nast ępuj ące miejscowo ści – Gierałtów, Brennik, Lubiatów, Kwiatów, Ernestynów, Podolany, Wyskok, Nowa Wie ś Złotoryjska. Do oczyszczalni miasta Złotoryja podł ączona jest za pomoc ą sieci kanalizacyjnej o długo ści 62 km południowa cz ęść gminy.

Miasto i Gmina Świerzawa Na terenie gminy funkcjonuje system kanalizacji sanitarnej, obejmuj ący 10,5 km sieci. W gminie Świerzawa główn ą oczyszczalni ą ścieków do której podł ączona jest sie ć kanalizacyjna jest mechaniczno-biologiczna komunalna oczyszczalnia ścieków w Świerzawie o przepustowo ści 500m 3/d. W Nowym Ko ściele znajduje si ę oczyszczalnia oczyszczaj ąca ścieki pochodz ące ze Spółdzielni Mieszkaniowej. Przepustowo ść instalacji to 50 m 3/d.

Miasto Wojcieszów Na terenie miasta funkcjonuje system kanalizacji sanitarnej, obejmuj ący 12,8 km sieci (wg WUS 31.12.2007), zgodnie z informacj ą z UM Wojcieszów długo ść sieci kanalizacyjnej na terenie miasta wynosi 13.6 km. Oczyszczalnia ścieków typu ZBW – BOS – 500 lokalizowana jest w południowej cz ęś ci miasta. Miasto Złotoryja Na terenie gminy funkcjonuje system kanalizacji sanitarnej, obejmuj ący 38,5 km, podł ączonych jest 1061 budynków. Miasto posiada oddan ą do eksploatacji w 1994 r. oczyszczalni ę ścieków. Oczyszczalnia ścieków wybudowana w latach 1991-1994 jest oczyszczalni ą mechaniczno-biologiczn ą z chemicznym str ącaniem fosforu. Docelowo przepustowo ść wynosi 14.500 m 3/dob ę.

18 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela. Wodoci ągi i kanalizacja wg WUS

Sie ć rozdzielcza w km Poł ączenia Zu Ŝycie wody z Ścieki Wyszczególnienie prowadz ące do wodoci ągów w odprowadzane budynków gospodarstwach sieci ą mieszkalnych domowych kanalizacyjn ą

Wodoci ągowa Kanaliza- Wodoci ą- Kanaliza- cyjna gowe cyjne w dam 3 Na oraz 1 kolektory mieszka ńca w m 3 Województwo 13604,6 7201,3 284478 149372 94023,8 32,4 100685,7 Powiat 343,2 190,4 4944 2785 1118,5 24,5 986,1 Złotoryjski Gmina 83,6 6,6 996 128 110,6 23,5 21,1 Pielgrzymka Gmina Zagrodno 82.5 19,2 913 191 134,9 25,8 33,3 Gmina Złotoryja 108,8 106,4 1302 1141 183,2 27,2 195,0 Gmina 17.0/51.9 8,6/9.5 400* 97 106,7 35,1 67,3 Świerzawa wg WUS/wg UMiG Miasto 12.8 12.7 272 213 69,6 28,5 67,5 Wojcieszów Miasto Złotoryja 108,8 106,4 1302 1141 183,2 27,2 195,0

5.4.2.2 Sie ć kanalizacji deszczowej

Na terenie gmin powiatu złotoryjskiego nie ma sieci kanalizacji deszczowej.

5.4. Rozwój infrastruktury powiatu

Zasadniczy rozwój infrastruktury gmin wchodz ących w skład powiatu będzie obejmował budow ę sieci wodoci ągowej i kanalizacji sanitarnej. W Świerzawie przewiduje si ę tak Ŝe budow ę sieci gazowej. Z zakresu infrastruktury drogowej przewidywane s ą modernizacje i remonty dróg oraz budowa obwodnicy Złotoryi. Przewiduje si ę wykonanie napraw nawierzchni dróg powiatowych 2607 D, 2613 D, 2601, remont mostów w Świerzawie i Podgórkach oraz przygotowanie dokumentacyjne dla 186 km dróg powiatowych.

5.5. Uwarunkowania gospodarcze

Ka Ŝde przedsi ęwzi ęcie inwestycyjne wymaga znacznych nakładów finansowych. Przedsi ęwzi ęcia, które trzeba realizowa ć w ochronie środowiska równie Ŝ ich wymagaj ą, a jednocze śnie nie jest dla nich widoczny efekt zwrotu, jak przy ka Ŝdym przedsi ęwzi ęciu tzw. „ko ńca rury”. Nie sposób realizowa ć te przedsi ęwzi ęcia bez swoich środków finansowych, które w wi ększo ści przypadków musz ą stanowi ć wkład własny przy poszukiwaniu pieni ędzy z ró Ŝnych źródeł finansowania. Poni Ŝej, w tabelach, przedstawiono sytuacj ę, w jakiej znajduje si ę samorz ądy gmin i powiatu. Korzystaj ąc z danych Wojewódzkiego Urz ędu Statystycznego uwidoczniono dochody i wydatki bud Ŝetu powiatu, dochody i wydatki bud Ŝetów gmin oraz zarejestrowane podmioty gospodarcze wg REGON w gminie i powiecie złotoryjskim. Zasobno ść tych bud Ŝetów oraz ilo ść podmiotów gospodarczych prowadz ących działalno ść , ich wielko ść , a tym samym mo Ŝliwo ść generowania nowych miejsc pracy, b ędzie decydowała o zasobno ści kieszeni podatnika indywidualnego. Ta z kolei ma bardzo du Ŝy wpływ na mo Ŝliwo ść przeprowadzania reform społecznych maj ących na celu przeniesienie kosztów, np.

19 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja zaopatrzenia w wod ę, oczyszczania ścieków czy gospodarki odpadami, na jego faktycznego wytwórc ę. Mo Ŝna, bowiem z du Ŝą doz ą prawdopodobie ństwa, stwierdzi ć, Ŝe w obecnej sytuacji gospodarczej najwi ększym wytwórc ą obci ąŜ eń dla środowiska nie jest anonimowe miasto czy powiat, ale ka Ŝdy członek społeczno ści i to on w swojej działalno ści nie tylko w zakładzie pracy, ale te Ŝ w swoim gospodarstwie domowym przysparza środowisku najwi ęcej problemów i obci ąŜ eń. Mo Ŝliwo ść prowadzenia działalno ści gospodarczej z preferencjami zwi ązanymi z podatkami lokalnymi daje wi ększ ą szans ę na osi ągni ęcie przychodów, które mo Ŝna przeznaczy ć na rozwi ązywanie problemów środowiska naturalnego. Jak w poprzednich przypadkach poni Ŝej zebrano dane maj ące odzwierciedli ć potencjalne rozwi ązywanie problemów finansowych przy poszukiwaniu środków na realizacj ę Planu i Programu.

Tabela. Dochody bud Ŝetu gmin powiatu Wyszczególnienie Ogółem Dochody Dotacje Dotacje otrzymane z Subwencje Środki na własne celowe z funduszy celowych ogólne dofinansowanie bud Ŝetu własnych zada ń pa ństwa pozyskanych ze źródeł pozabud Ŝetowych w tys. zł Gmina 10348,4 3003,6 3278,3 99,8 3883,3 83,4 Pielgrzymka Gmina 13017,2 6026,8 2667,8 60,7 4134,3 128,0 Zagrodno Gmina 20260,3 7871,4 3420,4 920,7 4344,8 3702,9 Złotoryja Gmina 22099,0 5963,7 3849,9 832,1 5912,1 5540,3 Świerzawa Miasto 7533,4 2953,7 2094,4 10,0 2475,4 - Wojcieszów Miasto 35900 22994,3 5388,0 63,9 7169,9 84,4 Złotoryja

Tabela. Wydatki bud Ŝetu gmin powiatu wyszczególnienie ogółem w tym

dotacje świadczenia Wydatki bie Ŝą ce jednostek bud Ŝetowych wydatki maj ątkowe na rzecz osób fizycznych razem wynagrodzeni Składki na Zakup razem w tym obowi ązkowe materiałów inwestycyjne ubezpieczenia i usług społeczne i FP w tysi ącach złotych

Gmina 10348,4 3278,3 2545,7 10636,6 3490,1 673,8 1828,1 1335,6 1335,6 Pielgrzymka

Gmina Zagrodno 10815,6 380,4 2511,4 7140,0 4214,8 818,7 1256,7 700,5 700,5

Gmina 19364,5 1293,1 3194,3 8874,9 4994,3 976,2 2194,8 5825,9 585,9 Złotoryja

Gmina 23626,0 701,7 3638,5 8700,0 4724,0 925,7 2422,4 10087,9 10087,9 Świerzawa

Miasto 7043,6 351,1 2127,5 4178,8 2296,1 464,4 1206,6 322,7 322,7 Wojcieszów

Miasto 37157,7 3473,5 5271,5 22520,2 9787,5 1865,5 9921,3 5100,7 5100,7 Złotoryja

20 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

5.6. Rolnictwo

Na terenie powiatu złotoryjskiego spis rolny z 2002 roku stwierdził obecno ść 3405 gospodarstw rolnych, z czego wi ększo ść stanowi ą gospodarstwa małe do 2 ha. Na terenie powiatu złotoryjskiego rolnictwo odgrywa ju Ŝ du Ŝą rol ę gospodarcz ą, szczególnie poza obszarami typowo miejskimi. Przewa Ŝaj ą gospodarstwa do 5 hektarów, gospodarstwa du Ŝe powy Ŝej 15 ha stanowi ą około 12 % gospodarstw. Intensyfikacja produkcji rolnej niesie ze sob ą znaczne zagro Ŝenie dla środowiska naturalnego. Rozwój produkcji rolnej bez dbało ści o interes środowiska naturalnego stanowi zagro Ŝenia nie tylko dla środowiska, ale i dla samego rolnictwa. Do głównych zagro Ŝeń zalicza si ę: • degradacj ę gleb (zakwaszenia, zmniejszania zawarto ści substancji organicznej, ryzyko erozji itp.) • zmniejszenie plonowania • zanieczyszczenia wód pitnych azotanami pochodz ącymi z rolnictwa • degradacj ę wód powierzchniowych i podziemnych • zwi ększenie eutrofizacji wód powierzchniowych, zubo Ŝenie biocenoz wodnych, spadek liczebno ści przedstawicieli fauny wodnej, • pogorszenie warunków zdrowotnych mieszka ńców wsi a w konsekwencji całego społecze ństwa (powstawanie nitrozoaminów substancji silne toksycznych, mutagennych i rakotwórczych) • zwi ększenie kosztów produkcji rolnej poprzez utrat ę naturalnych składników od Ŝywczych • degradacj ę krajobrazu wiejskiego (monokultury mniej odporne) • intensywne rolnictwo prowadzi do pogorszenia bilansu wodnego zlewni poprzez zwi ększon ą ewapotranspiracj ę ro ślin o nadmiernie du Ŝych wymaganiach wodnych • znaczne wylesienie powoduje zmniejszenie szorstko ści terenu co prowadzi do wzrostu nadmiernych pr ędko ści wiatru, pogł ębienia strat wodnych profilu glebowym • wprowadzanie nadmiernych ilo ści pestycydów poprzez złe obchodzenie si ę z nimi prowadzi bezpo średnio do zatrucia środowiska, zniszczenia naturalnych szkodników ale i owadów zapylaj ących, zatrucia wód i degradacji Ŝycia biologicznego. Prowadzenie gospodarki rolnej determinuje w pewien sposób fakt posiadania na terenie Powiatu Złotoryjskiego trzech obszarów nale Ŝą cych do sieci Natura 2000. Obecno ść tych obszarów i walory przyrodnicze, spowodowały równie Ŝ rozwini ęcie szeregu gospodarstw ekologicznych.

5.7. Przemysł i usługi

Na terenie powiatu złotoryjskiego działaj ą firmy ukierunkowane na obsług ę mieszka ńców powiatu. Obecne s ą równie Ŝ firmy z bran Ŝy górnictwa surowców mineralnych oraz niedu Ŝe zakłady produkcyjne. Najwa Ŝniejsz ą gał ęzi ą przemysłu jest górnictwo skalne. Obecne s ą tu du Ŝe firmy eksploatuj ące bardzo dobre jako ściowo zło Ŝa bazaltu, m.in. w rejonie Wilkowa. Ponadto działaj ą firmy z bran Ŝy przemysłu drzewnego, rolno- spo Ŝywczego, transportu i budownictwa. Wa Ŝną dziedzin ą gospodarki jest równie Ŝ obsługa ruchu turystycznego (baza hotelowo-gastronomiczna, sportowa).

21 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

6. Stan środowiska na obszarze Powiatu Złotoryjskiego

6.1. Jako ść wód

Główn ą ustaw ą reguluj ąca kwestie ochrony wód w Polsce jest ustawa Prawo wodne i rozporz ądzenia wydane na podstawie tej ustawy. Ustawa „Prawo wodne” reguluje gospodarowanie wodami zgodnie z zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju, a w szczególno ści kształtowanie i ochron ę zasobów wodnych, korzystanie z wód oraz zarz ądzanie zasobami wodnymi.

6.1.1. Kryteria

Badania jako ści wód powierzchniowych prowadzone s ą przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu w ramach Pa ństwowego Monitoringu Środowiska. Wszystkie kontrolowane rzeki obj ęte były badaniami fizyko-chemicznymi. Badania biologiczne prowadzone s ą na rzekach obj ętych monitoringiem krajowym oraz na odcinkach uj ściowych rzek monitoringu regionalnego.

6.1.2. Ogólna charakterystyka jako ści wód powierzchniowych

Na terenie Powiatu Złotoryjskiego stan wód powierzchniowych w zlewni systematycznie si ę poprawia ale nadal jest niezadowalaj ący. Jako ść wód w rzece Skorej, Czarnej wodzie i Kaczawie w 2007 roku podobnie jak i w latach ubiegłych uległa poprawie. W stosunku do lat poprzednich wska źniki te uległy znacznej poprawie głównie dzi ęki uruchomieniu biologicznych cz ęś ci oczyszczalni ścieków na obszarach zlewni. Jednak pomimo oddawania kolejnych proekologicznych inwestycji stan wód powierzchniowych w zlewni Kaczawy nie poprawia si ę w stopniu oczekiwanym, wskazuje to na istnienie innych, bardziej rozproszonych ni Ŝ obecnie znane ogniska zanieczyszcze ń wód powierzchniowych. W przekroju Kaczawy powy Ŝej Świerzawy odnotowano średnie odpowiadaj ące klasie III warto ści azotanów. St ęŜ enia pozostałych wska źników biogennych mie ściły si ę w I b ądź II klasie, warto ści wska źników fizycznych z wyj ątkiem w ęgla organicznego odpowiadały klasie I. Warto ści st ęŜ eń w punkcie powy Ŝej Świerzawy mie ściły si ę w III klasie jako ści wód powierzchniowych. Na uj ściu do Odry maksymalne st ęŜ enia parametrów charakteryzuj ących zanieczyszczenie związkami organicznymi i biogennymi wprawdzie rosn ą ale nie przekraczaj ą poziomu III klasy jako ści. W przekroju uj ściowych rzeki Skory odnotowano wysokie odpowiadaj ące klasie IV warto ści azotanów. St ęŜ enia pozostałych wska źników biogennych mie ściły si ę w II bądź III klasie, warto ści wska źników fizycznych z wyj ątkiem zawiesiny (III klasa) odpowiadały klasie I. W badanym przekroju zawarto ść tlenu rozpuszczonego wynosiła 5,9 mg/l, w zakresie pozostałych parametrów tlenowych warto ści ogólnego w ęgla organicznego mie ściły si ę II klasie, a BZT5 w klasie III. W grupie zanieczyszczeń wska źników zasolenia st ęŜ enia substancji rozpuszczonych i przewodnictwa w obu punktach odpowiadały klasie II. Szczegółowe informacje na temat stanu czysto ści wód powierzchniowych płyn ących i badanych na terenie powiatu złotoryjskiego zawiera „Raport o stanie środowiska WIO Ś 2008.

6.1.3. Źródła zanieczyszcze ń wód

Główne przyczyny zanieczyszczenia wód powierzchniowych to:

22 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

• ścieki bytowe zawieraj ące zwi ązki organiczne i biogenne wprowadzane do potoków bez oczyszczenia - niekontrolowane zrzuty nieoczyszczonych ścieków bytowych z obszarów wiejskich • zanieczyszczenia zwi ązane z produkcj ą roln ą - ścieki szeroko rozumianego pochodzenia rolniczego • zanieczyszczenia spływaj ące ciekami z obszarów poło Ŝonych powy Ŝej - • odcieki z nielegalnych składowisk odpadów • spływy obszarowe – uprawy rolnicze • zanieczyszczenia liniowe – ci ągi komunikacyjne

6.2. Wody podziemne

Na terenie powiatu wyst ępuj ą dwie strefy wód podziemnych. W zwi ązku z płytkim zaleganiem podło Ŝa skał triasowych i kredowych wody gruntowe poziomu czwartorz ędowego nie maj ą du Ŝego rozprzestrzenienia. Kolektorem tych wód s ą osady fluwioglacjalne Ŝwirowo – kamieniste, niekiedy nieco zaglinione. Osady te przewa Ŝaj ą w budowie geologicznej terenu bezpo średniego podło Ŝa pod cienk ą warstw ą pyłów. Wody w utworach czwartorz ędu nara Ŝone s ą w du Ŝym stopniu na oddziaływanie czynników zewn ętrznych i dlatego charakteryzuj ą si ę zmiennym składem fizykochemicznym. Stwierdza si ę w nich wysokie st ęŜ enie zwi ązków azotu, fosforu, Ŝelaza i magnezu. W wi ększo ści badanych przypadków wody te wymagaj ą dwustopniowego uzdatniania tj. odmanganiania i od Ŝelaziania. Wody szczelinowe. W piaskowcach kredowych i triasowych wyst ępuj ą wody szczelinowe charakteryzuj ące si ę zwierciadłem swobodnym lub naporowym.

6.2.1. Źródła ska Ŝenia wód podziemnych i ich stan aktualny.

Głównym zagro Ŝeniem dla jako ści wód podziemnych na terenie powiatu są ogniska punktowe, zanieczyszczenia obszarowe zwi ązane z odprowadzeniem nieczyszczonych ścieków deszczowych oraz intensywne rolnictwo, które mo Ŝe potencjalnie powodowa ć degradacj ę wód podziemnych pod wzgl ędem jako ściowym i zubo Ŝenie pod wzgl ędem ilo ściowym. W przypadku Powiatu Złotoryjskiego nie stwierdzono pogarszania si ę jako ści wód podziemnych wynikaj ącej z szeroko rozumianej działalno ści człowieka. Nale Ŝy tutaj nadmieni ć, Ŝe wiele składników, które powoduj ą pogarszanie jako ści wód podziemnych ma charakter naturalny, powoduj ąc jednak zaliczanie wód do ni Ŝszych klas. Dotyczy to przede wszystkim zawarto ści Ŝelaza i manganu czy ogólnej mineralizacji. Wła śnie jony Ŝelaza i manganu najcz ęś ciej przekraczaj ą dopuszczalne normy dla wód pitnych w przypadku wód ujmowanych na terenie Powiatu Złotoryjskiego. Na terenie powiatu zlokalizowany jest punkt monitoringu sieci krajowej w Twardocicach obejmuj ący czwartorz ędowe pi ętro wodono śne. Według raportu WIO Ś jako ść wody oceniono jako II klas ę czyli wody średniej jako ści. Punkt monitoringu sieci krajowej w Wilkowie obejmuje kredowe pi ętro wodono śne. Według raportu WIO Ś jako ść wody oceniono jako V klas ę czyli wody złej jako ści, przekroczenia dotycz ą zawarto ści jonów Ŝelaza i azotanów.

6.3. Gospodarowanie odpadami

Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Złotoryjskiego stanowi cz ęść Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu. Plan ten jest opracowywany jest zgodnie z ustaw ą prawo ochrony środowiska (artykuły 14 – 18). Zgodnie z tym prawem, uwzgl ędniaj ąc: cele ekologiczne, priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działa ń proekologicznych i środki niezb ędne do osi ągni ęcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki

23 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja finansowe, Gminy i Powiat s ą zobowi ązane przygotowa ć Program Ochrony Środowiska. Szczególne miejsce w tym Programie ma zajmowa ć Plan Gospodarki Odpadami. Szczegółowe zapisy, co powinien zawiera ć taki Plan okre ślaj ą przepisy rozporz ądzenia Ministra Środowiska w sprawie sporz ądzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620 z 2003 roku wraz ze zmianami wprowadzonymi zmian ą tego rozporz ądzenia w 2006 roku). Wy Ŝej wymienione przepisy s ą podstaw ą do opracowania niniejszego Planu. Plan ma za zadanie scharakteryzowa ć strumienie powstaj ących odpadów komunalnych oraz innych ni Ŝ komunalne. Powinien omówi ć metody ograniczania ilo ści powstaj ących odpadów, ich negatywny skutek na środowisko, rodzaje i ilo ści instalacji do unieszkodliwiania odpadów funkcjonuj ące na terenie gmin i powiatu. Na podstawie zgromadzonych danych dokonano w Planie analizy wpływu gospodarki odpadami na stan środowiska powiatu. W Planie okre ślono metody poprawienia stanu gospodarowania odpadami i cele krótkoterminowe i średniookresowe w dochodzeniu do poprawy stanu gospodarki odpadami. Po przeprowadzonej analizie i identyfikacji problemów, w Planie wskazano mo Ŝliwe warianty (we wzajemnym powi ązaniu) realizacji zada ń prowadz ących do poprawy stanu gospodarki odpadami na terenie gmin. Okre ślono wpływ tych rozwi ąza ń, je Ŝeli zostan ą wdro Ŝone, na środowisko naturalne oraz wskazano potencjalne źródła finansowania wraz z przybli Ŝonymi kosztami, je Ŝeli te w ogóle były mo Ŝliwe do ustalenia. Dokonuj ąc analizy w zakresie istniej ącego na terenie gmin i całego powiatu sposobu gospodarowania odpadami oraz identyfikacji problemów i prognozy przy powstawaniu nowych odpadów, wzi ęto pod uwag ę dost ępne dane statystyczne z ró Ŝnych źródeł (WIO Ś, WUS, DUW, Urz ąd Marszałkowski, Starostwo Powiatowe w Złotoryi, Urz ędy Gmin). Ten rozdział stanowi wył ącznie skrót z zakresu gospodarowania odpadami w powiecie. Zagadnienie to zostało szeroko omówione w Planie Gospodarki Odpadami czyli dokumentacji stanowi ącej cz ęść Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego.

6.4. Powietrze atmosferyczne

6.4.1. Stan aktualny

Na obszarze Powiatu Złotoryjskiego znajduj ą si ę nast ępuj ące punkty pomiarowe jako ści powietrza, w Złotoryi przy ul. Ko ściuszki, Świerzawie, Wojcieszowie, Zagrodnie. Monitoring wykonywany jest przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, punkt pomiarów pasywnych w powietrzu atmosferycznym. Analizuj ąc wyniki wykonanych pomiarów (pomiar pasywny) stanu sanitarnego powietrza atmosferycznego w powiecie złotoryjskim nie stwierdza si ę przekrocze ń normy badanych zanieczyszcze ń. W okresie zimowym nast ępuje z wzrost st ęŜ eń podstawowych zanieczyszcze ń powietrza jak tlenek azotu czy dwutlenek siarki. Oznacza to, Ŝe jako ść powietrza na obszarze powiatu nie budzi zastrze Ŝeń. W raporcie o stanie środowiska w województwie dolno śląskim nie wykazano dla powiatu złotoryjskiego Ŝadnych innych pomiarów zanieczyszcze ń mierzonych w powietrzu.

Źródła zanieczyszcze ń Na stan sanitarny powietrza atmosferycznego na terenie powiatu wpływa emisja z zakładów, kotłowni zlokalizowanych na terenie powiatu, emisja komunikacyjna a w przypadku powiatu, najwi ększe znaczenie mo Ŝe mie ć emisja z indywidualnych palenisk domowych. Na terenie powiatu nie funkcjonuj ą zakłady energetyki zawodowej. Na terenie powiatu źródła emisji pochodzenia technologicznego z działalno ści przemysłowej maj ą znikomy wpływ na jako ść powietrza, wi ększy wpływ maj ą lokalne i zakładowe kotłownie opalane w ęglem kamiennym. Do ogrzewania domów u Ŝywany jest przede wszystkim w ęgiel i jego pochodne, w niewielkim procencie mo Ŝna zaliczy ć u Ŝycie jako czynnika grzewczego gazu sieciowego, oleju opałowego lub gazu LPG.

24 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

6.4.2. Tendencje zmian

Na podstawie punktu pomiarowego zlokalizowanego w Złotoryi, Zagrodnie, Wojcieszowie i Świerzawie mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe zanieczyszczenie powietrza nie przekracza dopuszczalnych norm w Ŝadnym parametrze. Daje si ę jednak zauwa Ŝyć niewielki wzrost st ęŜ eń w ci ągu ostatnich kilku lat. Przyczyn ą s ą zanieczyszczenia komunikacyjne oraz niska emisja. W zwi ązku z rozwojem transportu samochodowego mo Ŝe nast ąpi ć wzrost st ęŜ eń zanieczyszcze ń komunikacyjnych. Słuszne s ą zatem starania powiatu i poszczególnych gmin o wybudowanie obwodnic.

6.5. Hałas

Hałas stanowi jedno ze źródeł zanieczyszczenia środowiska, wzrastaj ące w ostatnich latach w zwi ązku z rozwojem komunikacji, uprzemysłowieniem i post ępuj ącą urbanizacj ą. Odczuwany jest przez ich mieszka ńców jako jeden z najbardziej uci ąŜ liwych czynników wpływaj ących ujemnie na środowisko i samopoczucie.

6.5.1. Stan aktualny

Na terenie powiatu wyst ępuje w zasadzie jeden główny rodzaj hałasu (według źródła powstawania) tj. hałas komunikacyjny pochodz ący od środków transportu drogowego. Hałas komunikacyjny jest aktualnie podstawowym źródłem zakłóce ń klimatu akustycznego środowiska. Zwi ązany jest z pojazdami samochodowymi. Poziomy d źwi ęku środków komunikacji drogowej s ą wysokie i wynosz ą nawet 75-90 dB, przy dopuszczalnych nat ęŜ eniach hałasu w środowisku, w otoczeniu budynków mieszkalnych do 50 dB w porze nocnej i do 60 dB w porze dziennej. W szczególnych przypadkach, na niektórych obszarach mo Ŝe wyst ępowa ć uci ąŜ liwo ść zwi ązana z wibracjami. Tendencja ogólna wskazuje na średni wzrost nat ęŜ enia ruchu na drogach w ci ągu pi ęciolecia 1990/1995 o ok. 30%. Nast ąpił w tym czasie znaczny wzrost udziału samochodów osobowych w strukturze ruchu 12% - 30%.

6.5.2. Tendencje zmian

Znacz ący wzrost liczby samochodów b ędzie skutkował zwi ększeniem liczby osób nara Ŝonych na hałas w rejonie dróg o du Ŝym nat ęŜ eniu ruchu i to niezale Ŝnie od pory dnia. Pewn ą uci ąŜ liwo ść powodowa ć b ędą zakłady rzemie ślnicze i usługowe zlokalizowane blisko zabudowy o charakterze mieszkalnym. Wpływ ich na ogólny klimat akustyczny nie jest znacz ący, jednak mog ą by ć one przyczyn ą lokalnych negatywnych skutków odczuwalnych przez okolicznych mieszka ńców. Nie ma aktualnie Ŝadnych skarg w tym zakresie. W wyniku analizy w zakresie bada ń hałasu sformułowano nast ępuj ące wnioski: • głównym źródłem uci ąŜ liwo ści na terenie Powiatu Złotoryjskiego jest komunikacja drogowa stanowi ąca zagro Ŝenie o charakterze lokalnym, docelowym kierunkiem działa ń planistycznych dotycz ących ograniczania uci ąŜ liwo ści hałasu powinno by ć odpowiednie planowanie i projektowanie przebiegu tras komunikacyjnych (ze szczególnym uwzgl ędnieniem rejonów wymagaj ących komfortu akustycznego) wraz z zabezpieczeniami akustycznymi.

6.6. Promieniowanie elektromagnetyczne 6.6.1. Stan aktualny

Z uwagi na sposób oddziaływania promieniowania na materi ę, widmo promieniowania elektromagnetycznego mo Ŝna podzieli ć na promieniowanie jonizuj ące i niejonizuj ące: 25 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

• promieniowanie jonizuj ące, wyst ępuje w wyniku u Ŝytkowania zarówno wzbogaconych, jak i naturalnych substancji promieniotwórczych w energetyce j ądrowej, ochronie zdrowia, przemy śle, badaniach naukowych, • promieniowanie niejonizuj ące wyst ępuje wokół linii energetycznych wysokiego napi ęcia, radiostacji, pracuj ących silników elektrycznych oraz instalacji przemysłowych, urz ądze ń ł ączno ści, domowego sprz ętu elektrycznego, elektronicznego itp. (mikrofale, radiofale oraz fale o bardzo niskiej - VLF i ekstremalnie niskiej cz ęstotliwo ści - FW

6.6.2. Promieniowanie jonizuj ące

Promieniowanie jonizuj ące jest nieodł ącznym elementem środowiska naturalnego, dociera z Kosmosu, z wn ętrza Ziemi. Przy opracowywaniu zbiorczych ocen zagro Ŝeń radiacyjnych dla ludzi i środowiska rozró Ŝnia si ę zagro Ŝenia pochodzące od radionuklidów naturalnych i sztucznych.

6.6.3. Promieniowanie niejonizuj ące

Na terenie powiatu wyst ępuj ą nast ępuj ące źródła promieniowania niejonizuj ącego:

elektroenergetyczne linie napowietrzne wysokiego napi ęcia,
stacje przeka źnikowe telefonii komórkowej.

Na terenie powiatu nie prowadzono bada ń poziomu pól elektromagnetycznych oraz dotycz ących oddziaływania promieniowania na środowisko, a w szczególno ści na zdrowie mieszka ńców. Niemniej mo Ŝna przypuszcza ć, Ŝe aktualnie miejscami niesprzyjaj ącymi dla ludno ści gdzie wyst ępuj ą pola elektromagnetyczne s ą linie energetyczne. Wi ększo ść urz ądze ń, które generuj ą tego rodzaju energi ę podlega ocenie Wojewody Dolno śląskiego. Gminy poło Ŝone na terenie powiatu powinny, przy wydawaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach inwestycji, wpisywa ć do jej zapisów uwagi podawane przez organy środowiska.

6.7. Awarie przemysłowe

Podstawowym aktem prawnym warunkuj ącym post ępowanie w wyniku powa Ŝnych awarii jest ustawa Prawo ochrony środowiska, gdzie zawarto przepisy prawne, obowi ązki i zalecenia zwi ązane z mo Ŝliwo ści ą wyst ąpienia powa Ŝnej awarii. Dodatkowo, zagadnienia te ujmowane s ą w ustawie o ochronie przeciwpo Ŝarowej i Pa ństwowej Stra Ŝy Po Ŝarnej.

6.7.1. Stan aktualny

Jako charakterystyczne powa Ŝne awarie mog ące przyczyni ć si ę do znacznej degradacji środowiska nale Ŝą wi ęc awarie: - w transporcie drogowym, przy przeładunku materiałów niebezpiecznych, w zakładach przemysłowych w wyniku, których do środowiska mog ą przedostawa ć si ę substancje chemiczne, powoduj ąc ska Ŝenie wód powierzchniowych, podziemnych, gleb i gruntu oraz powietrza; - instalacji i budowli technicznych, w wyniku których mog ą uwalnia ć si ę substancje niebezpieczne (poza terenem).

26 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

6.7.2. Transport materiałów niebezpiecznych

Transport materiałów niebezpiecznych w powiecie odbywa si ę drogami ogólnie dost ępnymi i mo Ŝe on by ć źródłem potencjalnych awarii. Trzeba tu zaznaczy ć, Ŝe na terenie powiatu nie ma zakładów, do których systematycznie transportowane byłyby materiały niebezpieczne. Materiały takie mog ą przeje ŜdŜać przez powiat tranzytem. Na terenie powiatu złotoryjskiego działa Zespół Reagowania Kryzysowego.

6.8. Lasy

Stanowi ą istotn ą cz ęść powierzchni w poszczególnych gminach powiatu i tak, w stosunku do całej powierzchni powiatu powierzchnia lasów zajmuje ok. 19,8 %.

6.8.1. Źródła zmian i zagro Ŝeń

Głównym zagro Ŝeniem i przyczyn ą zmian lasów na terenie powiatu jest urbanizacja, intensywne rolnictwo wymagaj ące nowych terenów do inwestowania, podobne potrzeby ma przemysł, komunikacja. Naturalne lasy zostały wyniszczone lub gruntownie przekształcone.

6.8.2. Tendencje zmian

Powierzchnia lasów na terenie powiatu pozostaje generalnie bez zmian i jest stosunkowo niewielka. W studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin poło Ŝonych w powiecie, sugeruje si ę zwi ększenie lesisto ści gmin. Je śli tego celu nie da si ę osi ągn ąć to nale Ŝy d ąŜ yć do utrzymania obecnej powierzchni lasów. Wprowadza ć nale Ŝy zabudow ę (zadrzewianie) sztucznych i naturalnych cieków wodnych. Niezwykle istotn ą rol ę mo Ŝe odgrywa ć program wprowadzania zalesie ń i zadrzewie ń śródpolnych.

6.9. Ochrona przyrody i krajobrazu

Teren Powiatu Złotoryjskiego charakteryzuje si ę cennymi walorami krajobrazowymi oraz szeregiem ciekawych zabytków przyrody. Du Ŝa cz ęść powiatu jest obj ęta formami ochrony przyrody, obecne s ą obszary sieci Natura 2000, rezerwaty przyrody, Park Krajobrazowy i liczne pomniki przyrody.

6.9.1. Źródła zagro Ŝeń

Środowisko przyrodnicze Powiatu Złotoryjskiego zostało przekształcone w ci ągu ostatnich kilku stuleci. Nast ąpiły zmiany siedlisk i st ąd została zachowana jedynie namiastka biocenoz charakterystycznych dla nich w przeszło ści. Degradacja szaty ro ślinnej i zwierz ęcej była wynikiem przede wszystkim zanieczyszczenia środowiska tj. masowych wyr ębów i przekształcania terenów le śnych w uŜytki rolne. W przypadku fauny zagro Ŝenie stanowi zanieczyszczenie wód powstaj ące w wyniku zrzutu ścieków bezpo średnio do wód powierzchniowych, co powoduje zagro Ŝenie dla zwierz ąt zasiedlaj ących, czasowo lub przez całe swoje Ŝycie, cieki i zbiorniki wodne. Powa Ŝnym zagro Ŝeniem dla fauny s ą wszelkiego rodzaju melioracje, osuszania terenów podmokłych oraz regulacje cieków wodnych. W okresie wiosennym szczególnym zagro Ŝeniem dla wielu zwierz ąt (zwłaszcza bezkr ęgowców, lecz równie Ŝ dla wielu zwierz ąt kr ęgowych) jest wypalanie traw. Szczególne znaczenie ma ochrona miejsc rozrodu płazów, a wi ęc ró Ŝnego rodzaju zbiorników wodnych nie licznie wyst ępuj ących na terenie powiatu, w

27 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja tym małych sadzawek, a nawet terenów z okresowymi, niewielkimi kału Ŝami. Do najwa Ŝniejszych przyczyn przeobra Ŝeń zarówno flory jak i fauny, które miały głównie miejsce w przeszło ści, ale których skutki trwaj ą do dzisiaj, nale Ŝą : • zmiana sposobu u Ŝytkowania gruntów, a wi ęc trwałe i okresowe wylesienie (przeznaczenie gruntów le śnych pod zabudow ę mieszkaniow ą, budow ę arterii komunikacyjnych, wodoci ągów, linii energetycznych), zmiana ł ąk i pastwisk w nieu Ŝytki w wyniku zmian stosunków wodnych • odkrywkowa eksploatacja kopalin prowadz ąca do deformacji powierzchni ziemi i powstawania nieu Ŝytków • rozbudowa infrastruktury przemysłowej • osuszanie terenów pierwotnie podmokłych w drodze regulacji cieków wodnych, zabiegów melioracyjnych • „dzikie” wysypiska odpadów.

6.9.2. Tendencje zmian

Zachowanie najcenniejszych pod wzgl ędem przyrodniczym terenów jest istotnym zadaniem dla wszystkich samorz ądów w obr ębie powiatu. Obok terenów zaj ętych przez rolnictwo i przemysł (w niewielkim stopniu) zachowało si ę jeszcze do ść du Ŝe zró Ŝnicowanie flory i fauny. Na terenie powiatu istniej ą obszary warto ściowe pod wzgl ędem przyrodniczym i krajobrazowym. Nale Ŝy utrwala ć dobre zachowania na terenach cennych przyrodniczo. Powiat i Gminy powiatu złotoryjskiego podejmuj ą działania w celu uniemo Ŝliwienia nielegalnego deponowania odpadów oraz zrekultywowania tych potencjalnych ognisk zanieczyszcze ń. Zjawisko to pozostaje pod kontrol ą i ilo ść nielegalnych wysypisk jest systematycznie ograniczana.

6.10. Ochrona gleb

Z bada ń wykonywanych pod k ątem wapnowania prowadzonych w latach 2004 do 2007 wynika, Ŝe na terenie powiatu złotoryjskiego konieczne, potrzebne i wskazane jest wapnowanie 66 % ogółu badanych gleb. Przyswajalno ść fosforu bardzo niska, niska i średnia wyst ępuje w 70 %, potasu w 44 % i magnezu w 59 % powierzchni u Ŝytków rolnych.

6.10.1. Źródła przekształce ń i zanieczyszcze ń gleb

Degradacja środowiska glebowego jest wynikiem wspólnego działania kilku czynników pochodzenia naturalnego i antropogenicznego. Na terenie Powiatu Złotoryjskiego, podstawowe znaczenie dla stanu gleb, ma chemiczna i fizyczna degradacja gleb zwi ązana z wprowadzaniem zanieczyszcze ń, usuwaniem z gleb składników pokarmowych i substancji organicznej, zakwaszaniem, niszczeniem struktury gleby poprzez zag ęszczanie i przesuszanie. Pewne negatywne znaczenie ma równie Ŝ erozja wodna gleb. Wszystkie te czynniki mog ą by ć warunkowane intensywnym rolnictwem. Najwi ększy wpływ na fizyczn ą degradacj ę gleb miały przekształcenia powierzchni terenu zwi ązane z działalno ści ą przemysłow ą, wydobyciem kopalin z budownictwem i komunikacj ą. Z reguły s ą to przekształcenia gleb nieodwracalne zwi ązane z całkowita utrat ą obszaru. Powa Ŝnym zagro Ŝeniem na obszarach o rozwini ętym intensywnym rolnictwie mo Ŝe by ć erozja wietrzna gleb zwłaszcza w warunkach wyst ępowania deficytu wody w profilu glebowym. Otwarte przestrzenie rolnicze pozbawione zadrzewie ń s ą przyczyn ą zmniejszania się szorstko ści terenowej co prowadzi do wzrostu pr ędko ści wiatrów na tym obszarze, przesuszania nadmiernego górnych warstw profilu i wynoszenia cz ąstek gleby.

28 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

6.10.2. Tendencje zmian

Stan gleb na terenie powiatu mo Ŝe w przyszło ści ulec pogorszeniu ze wzgl ędu na rozwój wielkotowarowego rolnictwa. Zagro Ŝenia takie niesie jednak głównie hodowla i zwi ązane z ni ą zagospodarowanie gnojowicy, w mniejszym stopniu zuŜycie nawozów mineralnych, gdy Ŝ na obszarze powiatu w zdecydowanym stopniu przewa Ŝaj ą uprawy. Istniej ą obszary wymagaj ące rekultywacji, przewa Ŝnie nieczynne wyrobiska po eksploatacji surowców mineralnych, rekultywacja powinna poprawiać stan środowiska i powoli zmniejsza ć powierzchni ę obszarów ze zdegradowanymi glebami. Zwi ększone zagro Ŝenie zanieczyszczeniami zwi ązane jest natomiast z rozwijaj ącą si ę komunikacj ą samochodow ą.

6.11. Ochrona zasobów kopalin

6.11.1. Zło Ŝa kopalin

Ró Ŝnorodno ść budowy geologicznej terenu powiatu determinuje wyst ępowanie całej gamy bogactw naturalnych. Mimo stosunkowo du Ŝej ich ró Ŝnorodno ści tylko niewielka cz ęść ma znaczenie przemysłowe. Przyczynami uniemo Ŝliwiaj ącymi podj ęcie ich wydobycia jest najcz ęś ciej konflikt z ochron ą przyrody. Na terenie powiatu pozostały jeszcze ślady dawnej eksploatacji i działalno ści poszukiwawczej. W chwili obecnej na skal ę przemysłow ą eksploatowane są surowce skalne, przeznaczone do budowy dróg i linii kolejowych.

6.11.2. Tendencje zmian

Powiat złotoryjski swój rozwój wi ąŜ e z udost ępnianiem istniej ących złó Ŝ kopalin do eksploatacji, st ąd w przyszło ści mo Ŝe to stanowi ć tak Ŝe źródło zagro Ŝeń dla środowiska.

6.12. Ochrona przeciwpowodziowa

6.12.1. Ochrona przeciwpowodziowa

Utrzymanie systemu przeciwpowodziowego wymaga: - systematycznej regulacji cieków wodnych i konserwacji obiektów regulacyjnych - przystosowania obiektów hydrotechnicznych do warunków zagro Ŝenia powodziowego - doskonalenia systemu szybkiego ostrzegania i reagowania w przypadku zagro Ŝenia powodzi ą Inwestycje w zakresie przeciwdziałania skutkom powodzi wykraczaj ą znacznie poza mo Ŝliwo ści powiatu i gmin, mo Ŝliwe jest jednak zwi ększenia bezpiecze ństwa powodziowego mieszka ńców poprzez działania niezwi ązane bezpo średnio z inwestowaniem w urz ądzenia przeciwpowodziowe. W zasadzie wszystkie przedsi ęwzi ęcia mo Ŝna podzieli ć na czynne i bierne. Bardzo cz ęsto ich rodzaj wymuszony jest własno ści ą. W przypadku ochrony przeciwpowodziowej jest to równie Ŝ pewnego rodzaju wyró Ŝnikiem, chocia Ŝ własno ść nie czyni tych działa ń determinuj ącym. Ze strony powiatu mo Ŝna wyró Ŝni ć działania zarówno bierne jak i czynne. Z innych działa ń biernych (ale tylko w czasie kiedy powód ź nie wyst ępuje) oraz czynnych, które powiat powinien podj ąć oraz na bie Ŝą co uzupełnia ć i regulowa ć nale Ŝy zaliczy ć: • opracowanie Planu Ograniczenia Skutków Powodzi i Profilaktyki Powodziowej, • opracowanie Planu Ograniczania Skutków Powodzi i Ochrony Ludno ści dla Powiatu Złotoryjskiego,

29 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

• prowadzenie szkole ń z zakresu znajomo ści ochrony przeciwpowodziowej i zachowa ń ludno ści w czasie zagro Ŝenia, • współudział w Programie dla Odry 2006 , daj ącego szans ę na poprawienie bezpiecze ństwa przeciwpowodziowego, • wyst ąpienie i zdecydowane wywieranie wszelkimi dost ępnymi sposobami nacisku na zarz ądzaj ących rzek ą Kaczaw ą i jej głównymi dopływami w celu wyremontowania i bie Ŝą cego utrzymywania w zadawalaj ącym stanie odcinków koryt i innych zabezpiecze ń przeciwpowodziowych, • dbało ść o wła ściwy stan urz ądze ń melioracji szczegółowych, • dbało ść o wła ściwy stan przepustów w drogach powiatowych, • przygotowanie w ramach ochrony przeciwpowodziowej, specjalnej grupy reagowania na zagro Ŝenie powodziowe dla obszarów zalewowych, • weryfikacja obowi ązuj ących w gminach Planach Zagospodarowania Przestrzennego pod k ątem wykluczenia z zabudowy potencjalnych terenów zalewowych, • uwzgl ędnienie w opracowywanych przez gminy planach szczegółowych, potrzeb wynikaj ących z ochrony przeciwpowodziowej, • wykorzystanie naturalnych warunków powiatu do zwi ększenia mo Ŝliwo ści retencji wody, (zastawki, oczka, stawy, suche – niewielkie zbiorniki wodne) daj ących równie Ŝ szans ę zwi ększenia skuteczno ści ochrony przeciwpowodziowej.

6.13. Podsumowanie

Cz ęsto w takich dokumentach kierunkowych jak strategie rozwoju czy polityki bran Ŝowe rol ę podsumowania całej cz ęś ci diagnostycznej, spełnia analiza SWOT. Taka analiza wskazuje mocne i słabe strony w danej dziedzinie gospodarki i pozwala na wytyczenie kierunków rozwoju. Program Ochrony Środowiska jest tak Ŝe dokumentem kierunkowym wg, którego powiat powinien wytycza ć i ukierunkowywa ć swoje działania na popraw ę jego stanu. W tej dokumentacji nie zdecydowano si ę jednak na przeprowadzenie analizy SWOT z kilku powodów. Mocne i słabe strony uwarunkowa ń zewn ętrznych nie do ko ńca determinuj ą kierunki działa ń, jakie nale Ŝy przeprowadza ć aby poprawi ć stan środowiska na terenie powiatu. Program jest oznaczony perspektyw ą czteroletni ą w czasie której proponuje si ę konkretne zadania maj ące odzwierciedlenie w planach bud Ŝetowych, wieloletnim planie inwestycyjnym czy wnioskach o dofinansowanie inwestycji. Cz ęsto te Ŝ mocne i słabe strony i ich znalezienie nie warunkują ani nie gwarantuj ą powodzenia w realizacji poprawy stanu środowiska.

7. Zało Ŝenia wyj ściowe programu

Jako zało Ŝenia wyj ściowe do Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego przyj ęto uwarunkowania zewn ętrzne i wewn ętrzne, wynikaj ące z obowi ązuj ących aktów prawnych, programów wy Ŝszego rz ędu oraz dokumentów planistycznych uwzgl ędniaj ących problematyk ę ochrony środowiska. Niezb ędne było równie Ŝ uwzgl ędnienie zamierzeń rozwojowych powiatu, zarówno w zakresie gospodarczym i przestrzennym, jak i społecznym. Uwarunkowania te, w powi ązaniu z aktualnym stanem środowiska w powiecie były podstaw ą do zdefiniowania priorytetów i celów w zakresie ochrony środowiska i racjonalnego u Ŝytkowania zasobów naturalnych.

30 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

7.1. Uwarunkowania zewn ętrzne opracowania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego

7.1.1. Polityka ekologiczna pa ństwa

Zasady realizacji polityki ekologicznej, cele i zadania uj ęte w "Programie wykonawczym do II Polityki Ekologicznej Pa ństwa na lata 2002 - 2010" oraz w dostosowanej do wymaga ń ustawy Prawo ochrony środowiska, "Polityce ekologicznej pa ństwa na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007 -2010", zostały przyj ęte jako podstawa niniejszego Programu. W Polityce ekologicznej pa ństwa jako zasady szczegółowe przyj ęto: Zasad ę prewencji , Zasad ę "zanieczyszczaj ący płaci” odnosz ącą si ę do odpowiedzialno ści za skutki zanieczyszczenia i stwarzania innych zagro Ŝeń. Zasad ę integracji polityki ekologicznej z politykami sektorowymi Zasad ę regionalizacji , oznaczaj ącą m.in. skoordynowanie polityki regionalnej z regionalnymi ekosystemami w Europie Zasad ę subsydiarno ści , oznaczaj ącą przekazywanie cz ęś ci kompetencji i uprawnie ń decyzyjnych dotycz ących ochrony środowiska na wła ściwy szczebel regionalny lub lokalny Zasad ę skuteczno ści ekologicznej i efektywno ści ekonomicznej odnosz ącą si ę do wyboru planowanych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych ochrony środowiska W Polityce Ekologicznej pa ństwa przedstawione zostały tak Ŝe cele ogólne o charakterze strategicznym i realizacyjnym, w ró Ŝnych horyzontach czasowych. Cele ekologiczne zostały uj ęte w czterech blokach tematycznych, s ą to: • cele i zadania o charakterze systemowym (przyszło ściowy rozwój gospodarczo- społeczny powiatu z priorytetem ochrony środowiska, w tym systemy zarz ądzania środowiskowego i wł ączanie aspektów ekologicznych do polityk sektorowych, edukacja ekologiczna i udział społecze ństwa w sprawach ochrony środowiska, współpraca ponadlokalna). • ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne u Ŝytkowanie zasobów przyrody (m.in.: ochrona przyrody i krajobrazu, ochrona lasów, ochrona powierzchni ziemi), • zrównowa Ŝone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii: wykorzystanie energii odnawialnej, kształtowanie stosunków wodnych, • jako ść środowiska i bezpiecze ństwo ekologiczne: jako ść wód, w tym gospodarka wodno-ściekowa, gospodarowanie odpadami (w oparciu o plan gospodarki odpadami), jako ść powietrza atmosferycznego, oddziaływanie hałasu, pola elektromagnetyczne, awarie przemysłowe, Z wymienionych w Polityce ekologicznej pa ństwa celów i działa ń szczegółowych wybrano zagadnienia szczególnie istotne z punktu widzenia problemów wyst ępuj ących w powiecie. Są to: • promowanie najlepszych technik (BAT) w celu zmniejszenia materiałochłonno ści i odpadowo ści produkcji, • ograniczenie zu Ŝycia energii o 25% do roku 2010, a do roku 2025 o 50% w stosunku do roku 2000, intensyfikacja rozwoju energetyki odnawialnej, do roku 2010 co najmniej podwojenie wykorzystania tej energii w stosunku do roku 2000 w celu zmniejszenia energochłonno ści gospodarki i wzrostu wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, • łączenie racjonalno ści ekonomicznej i ekologicznej w wykorzystaniu zasobów gleb, ochrona gleb i powierzchni ziemi,

31 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

• gospodarowanie odpadami - wzrost odzysku surowców, opakowa ń, recyklingu materiałów z opakowa ń, do roku 2010 wtórne wykorzystywanie co najmniej 50% papieru i szkła, • zapobieganie zanieczyszczeniu słodkich wód powierzchniowych i podziemnych, przywracanie wodom podziemnym i powierzchniowym właściwego stanu ekologicznego (zapewnienie źródeł poboru wody do picia), • zmniejszenie nara Ŝenia mieszka ńców na zanieczyszczenie powietrza i hałas, zmniejszenie intensywno ści degradacji powierzchni ziemi, poprawa estetyki otoczenia, • przeciwdziałanie powstawaniu zanieczyszcze ń powietrza, • eliminowanie lub zmniejszanie skutków dla środowiska z tytułu nadzwyczajnych zagro Ŝeń środowiska, a tak Ŝe doskonalenie istniej ącego systemu ratowniczego na wypadek zaistnienia awarii i kl ęsk Ŝywiołowych • Zwi ększenie skali renaturalizacji obszarów wiejskich, na których rozwin ęła si ę intensywna produkcja rolnicza, wprowadzenie zasad zrównowa Ŝonej gospodarki rolnej, ochrona gatunków dzikiej flory i fauny, ochrona najbardziej zagro Ŝonych ekosystemów oraz gatunków i ich siedlisk przez tworzenie i powi ększanie sieci obszarów chronionych,

7.1.2. Program Ochrony Środowiska województwa dolno śląskiego

Województwo Dolno śląskie posiada opracowany Program Ochrony Środowiska. Program ten nazywa si ę „Programem zrównowa Ŝonego rozwoju i ochrony środowiska województwa dolno śląskiego”. Został on opracowany w 2002 roku i zatwierdzony uchwał ą Sejmiku Województwa Dolno śląskiego nr XLIV/842/2002. Program ten dost ępny jest na stronie internetowej Urz ędu Marszałkowskiego – www.umwd.pl i z tego powodu nie b ędzie tu cytowany. Dla porz ądku w Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego dokonane zostanie porównanie zgodno ści tego Ŝ programu z zapisami w Programie Wojewódzkim w odniesieniu do postawionych wymaga ń. Analiz ę tego dokumentu sprowadzono do celów strategicznych do roku 2015 w strategii długoterminowej. Tam gdzie to było konieczne odniesiono si ę do celów i zada ń szczegółowych. Celami strategicznymi dla województwa dolno śląskiego były:

 Poprawa jako ści powietrza atmosferycznego osi ągana przez:
Dalsze ograniczanie emisji z zakładów przemysłowych
Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza ze źródeł niskiej emisji
Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza pochodz ącego ze źródeł komunikacyjnych
Wzmocnienie współpracy mi ędzynarodowej w dziedzinie minimalizowania zanieczyszcze ń transgranicznych

 Zmniejszenie uci ąŜ liwo ści hałasu osi ągane przez:
Zmniejszenie uci ąŜ liwo ści hałasu komunikacyjnego
Zmniejszenie uci ąŜ liwo ści hałasu przemysłowego

 Przywrócenie wysokiej jako ści wód powierzchniowych, podziemnych i ich ochrona osi ągane przez:
Uporz ądkowanie gospodarki wodno-ściekowej (w szczególno ści na terenach wiejskich)
Zmniejszenie zu Ŝycia wody

32 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Ograniczenie zanieczyszczenia spowodowanego niekontrolowanymi spływami powierzchniowymi
Podniesienie bezpiecze ństwa przeciwpowodziowego
Zwi ększenie małej retencji
Rozwój współpracy regionalnej na wodach granicznych
Ochrona zasobów wód podziemnych

 Ograniczenie negatywnego oddziaływania odpadów na środowisko osi ągane przez:
Uporz ądkowanie gospodarki odpadami przemysłowymi
Uporz ądkowanie gospodarki odpadami komunalnymi

 Podniesienie jako ści gleb osi ągane przez:
Ograniczenie procesu degradacji gleb
Rekultywacja gleb zdegradowanych

 Ochrona zasobów złó Ŝ poprzez ich racjonalne wykorzystanie osi ągane przez:
Minimalizacja presji wywieranej na środowisko w procesie wykorzystania surowców mineralnych
Zabezpieczenie złó Ŝ perspektywicznych i prognostycznych

 Ochrona i wzrost ró Ŝnorodno ści przyrodniczej osi ągana przez:
Okre ślenie zasobów przyrodniczych w województwie
Obj ęcie ochron ą obszarów o wysokich walorach przyrodniczych
Podniesienie ró Ŝnorodno ści biologicznej i krajobrazowej
Powi ększenie zasobów le śnych i zapewnienie im kompleksowej ochrony
Rozwój terenów zieleni

 Ograniczenie wyst ąpie ń nadzwyczajnych zagro Ŝeń środowiska osi ągane przez:
Poprawa bezpiecze ństwa ekologicznego zwi ązanego z działalno ści ą produkcyjn ą przedsi ębiorców
Zapewnienie bezpiecze ństwa przewozu drogowego i kolejowego materiałów niebezpiecznych

 Podniesienie świadomo ści ekologicznej w społecze ństwie
Rozwój edukacji ekologicznej

 Otwarta i dwustronna komunikacja pomi ędzy wszystkimi stronami zaanga Ŝowanymi w ochron ę środowiska
Rozwój komunikacji społecznej

 Uzyskanie pełnej informacji o stanie środowiska
Dalszy rozwój monitoringu wszystkich elementów środowiska zgodnie z wymogami prawa polskiego i przepisami Unii Europejskiej

Analiza powy Ŝszych zapisów okre ślaj ących cele strategiczne dla województwa dolno śląskiego okre śliła konieczno ść uj ęcia powy Ŝszych celów w Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego. Nale Ŝy uwzgl ędni ć uzyskanie poprawy standardów jako ści powietrza przez zmniejszenie uci ąŜ liwo ści niskiej emisji i zanieczyszcze ń komunikacyjnych. Sugeruje si ę tak Ŝe ograniczanie emisji przez zmiany urz ądze ń grzewczych oraz oszcz ędno ść energii cieplnej i termomodernizacj ę.

33 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Ograniczenie emisji hałasu zakłada odniesienie si ę przede wszystkim hałasu komunikacyjnego sugeruj ąc, Ŝe wła ściwe gospodarowanie przestrzeni ą, utrzymywanie nawierzchni dróg w dobrym stanie technicznym, b ędzie skutkowało zmniejszeniem uci ąŜ liwo ści akustycznej. Poprawa jako ści wód powinna by ć uj ęta w Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego jako poprawa czysto ści wód do picia i wód powierzchniowych oraz podziemnych. Nale Ŝy zaproponowa ć do wykonania, w krótkiej i długiej perspektywie, zadania powoduj ące uporz ądkowanie gospodarki ściekowej w ogóle i w szczególno ści na terenach wiejskich i to zarówno w kwestii zanieczyszcze ń komunalnych jak te Ŝ specyficznych rolniczych – obszarowych czy deszczowych. Wła śnie ograniczenie tego rodzaju zanieczyszcze ń spowodowane realizacj ą zaplanowanych w Programie zada ń, b ędzie skutkowało ograniczeniem ich szkodliwego wpływu na wody podziemne. W programie dla powiatu nale Ŝy uj ąć kompleks spraw zwi ązanych z gospodark ą odpadami innymi ni Ŝ komunalne, ale nie da si ę mówi ć o gospodarce odpadami na terenie powiatu bez analizy dotycz ącej odpadów komunalnych, dlatego te Ŝ w programie i planie dla powiatu znajdzie si ę do nich odniesienie. Wi ększo ść zada ń z Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Złotoryjskiego (a wi ęc tak Ŝe z Programu, którego Plan jest elementem) pokrywa si ę ze szczegółowymi zadaniami „Programu zrównowa Ŝonego rozwoju i ochrony środowiska województwa dolnośląskiego”. Wykonywanie zada ń okre ślonych w poszczególnych cz ęś ciach Programu, a zwi ązanych z ochron ą powierzchni ziemi, zalesianiem, ochron ą przyrody, powietrza czy z likwidacj ą zanieczyszcze ń obszarowych i specyficznych, utrzymaniem wła ściwych stosunków wodnych, likwidacj ą starych obci ąŜ eń środowiska, popieraniem i propagowaniem odzysku odpadów spowoduje popraw ę jako ści gleb. Jedynym przypadkiem, który pozwoli na ograniczenie nadzwyczajnych zagro Ŝeń rozumianych tak jak w Programie dla województwa b ędzie ścisła współpraca z Komend ą Powiatow ą PSP. Natomiast w Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego proponuje si ę w zamian działania profilaktyczne pozwalaj ące unikania sytuacji kryzysowych. Ka Ŝdy z działów ochrony środowiska sygnalizuje konieczno ść prowadzenia szeroko rozumianej edukacji proekologicznej oraz kampanii informacyjnej na rzecz zwi ększania si ę świadomo ści ekologicznej w ka Ŝdej z grup społecznych, wiekowych czy zawodowych. Prowadzenie takich działa ń oraz dialog mi ędzy organami administracji samorz ądowej podczas prowadzenia post ępowa ń administracyjnych przy lokalizacji nowych obiektów przemysłowych czy ochronnych, w ramach dost ępu społecze ństwa do informacji, mo Ŝe spowodowa ć tylko popraw ę zjawiska okre ślanego dzisiaj jako komunikacja społeczna. Reasumuj ąc nale Ŝy stwierdzi ć, Ŝe Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego, je Ŝeli b ędzie realizowany w zaproponowanym zakresie b ędzie zgodny z „Programem zrównowa Ŝonego rozwoju i ochrony środowiska dla województwa dolno śląskiego”.

7.2. Dotychczasowe działania w zakresie ochrony środowiska w powiecie

Stan środowiska na terenie powiatu ulega systematycznej poprawie, głównie w wyniku likwidacji lub ograniczeniu działalno ści niektórych gał ęzi przemysłu i ograniczaniu wielkotowarowego rolnictwa. Wynika to równie Ŝ z zaostrzenia przepisów dotycz ących ochrony środowiska i wzrostu nakładów na jego ochron ę. Zamiana struktury gospodarstw, poprzez odej ście od dominacji du Ŝych pa ństwowych gospodarstw rolnych, przyczyniła si ę równie Ŝ do poprawy warunków środowiska naturalnego. W przypadku zanieczyszczenia powietrza o jego stanie decyduje głównie nie przemysł, ale te Ŝ niska emisja i motoryzacja. W zwi ązku z zagro Ŝeniem, jaki stanowi niska emisja, od lat podejmowane s ą działania na rzecz jej ograniczenia. W zakładach przemysłowych poza obszarem powiatu jak i (w niewielkim

34 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja stopniu) na terenie powiatu podejmowano działania polegaj ące na zmianach w technologii, modernizacji lub monta Ŝu urz ądze ń słu Ŝą cych do ochrony powietrza. W kolejnych latach swojego działania. Trzeba tu wyra źnie zaznaczy ć, Ŝe na dotychczasowe działania w zakresie poprawy stanu środowiska w powiecie miały i maj ą wpływ nie tylko działania samego Starosty Powiatowego i jego Starostwa, ale przede wszystkim na ten stan ma wpływ działalno ść poszczególnych gmin. Na terenie powiatu zrealizowano szereg inwestycji w zakresie ochrony środowiska realizowanych na terenie miejscowo ści w nim poło Ŝonych, w zakresie wodoci ągowania, kanalizacji sanitarnej i poprawy czysto ści powietrza. W ubiegłych latach prowadzono systematyczne działania w celu ograniczania nielegalnego deponowania odpadów (najcz ęś ciej w nieczynnych wyrobiskach po eksploatacji kopalin). Prowadzone s ą równie Ŝ działania projektowe i finansowe w celu wykonania na terenie gmin kanalizacji sanitarnej, realizacji nowych uj ęć wód podziemnych i rozbudowy sieci wodoci ągowej. Na miar ę mo Ŝliwo ści finansowych realizowane s ą remonty i modernizacje dróg gminnych i powiatowych. Realizowany jest system gospodarki odpadami, planowana jest rozbudowa składowiska w Pielgrzymce o kolejne elementy gospodarki odpadami takie jak kompostowania czy sortownia. Trwa aplikowanie do finansowych środków pomocowych. W celu ograniczenia ilo ści niebezpiecznych odpadów w strumieniu odpadów komunalnych, bior ąc pod uwag ę tak Ŝe wzgl ędy edukacyjne, prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów w wielu gminach powiatu. Z Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznacza si ę tak Ŝe środki na: edukacj ę ekologiczn ą oraz propagowanie działa ń proekologicznych, od dziesi ęciu lat organizuj ąc i funduj ąc nagrody dla uczestników konkursu zbierania w szkołach puszek aluminiowych. W gminie Pielgrzymka na przestrzeni lat 2005-2007 wykonano wiele przedsi ęwzi ęć przygotowawczych i inwestycyjnych w gminie których najwa Ŝniejsze inwestycje to m.in.: • 2006 r. – wymiana istniej ącej sieci wodoci ągowej ze wzgl ędu na zły stan techniczny. • od 2005r. do 2008 r. poło Ŝono 3,5 km nawierzchni asfaltowej w gminie Pielgrzymka • prowadzenie od kilku lat coraz skuteczniejszej segregacji cz ęś ci odpadów komunalnych wraz z zakupem specjalistycznego sprz ętu i pojemników • przygotowanie dokumentacji pod budow ę kanalizacji sanitarnej.

W gminie Zagrodno na przestrzeni lat 2005-2008 zrealizowano nast ępuj ące podstawowe inwestycje: • Budowa wodoci ągu w Olszanicy • Zrealizowano inwestycje drogowe, modernizacja drogi transportu rolnego, modernizacje dróg gminnych.

W gminie Złotoryja na przestrzeni lat 2005-2007 wykonano wiele przedsi ęwzi ęć z których najwa Ŝniejsze inwestycje to m.in.:
wybudowano kanalizacj ę sanitarn ą w miejscowo ściach Podolany, Wyskok, Nowa Wie ś Złotoryjska.
przygotowano dokumentacj ę pod budow ę kanalizacji sanitarnej w nast ępnych miejscowo ściach.

W Gminie Świerzawa na przestrzeni lat 2005-2008 zrealizowano nast ępuj ące podstawowe inwestycje: • Zako ńczono budow ę kanalizacji przy ul. Mickiewicza i Reymonta w Świerzawie o długo ści 1147m sieci kanalizacyjnej oraz 611 m kanału tłocznego Warto ść zadania inwestycyjnego – 456 332 zł

35 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

• Budowa wodoci ągu we wsiach Dobków i Rzeszówek. Długo ść wybudowanej sieci wodoci ągowej wyniosła 13,92 km oraz 172 przył ącza wodoci ągowe o ł ącznej długo ści 5,57km. Warto ść przedsi ęwzi ęcia wyniosła 3 591 627zł. • Budowa wodoci ągu we wsi Stara Kra śnica – długo ść sieci 10,98km oraz 97 przył ączy wodoci ągowych o długo ści ł ącznej 2,75km. Warto ść przedsi ęwzi ęcia wyniosła 3 226 406zł. • Zako ńczono realizacj ę przedsi ęwzi ęcia pn. “Kompleksowa budowa systemu ciepłowniczego wykorzystuj ącego biomas ę oraz termomodernizacja obiektów w Świerzawie. W ramach projektu wykonano na terenie miasta: wybudowano kotłowni ę o ł ącznej pojemno ści 1Mg z dwoma kotłami stalowymi po 500 KW, magazyn słomy o kubaturze 1887m 3, sie ć ciepłownicz ą o ł ącznej długo ści 2833 mb, wykonano termomodernizacj ę obiektów u Ŝyteczno ści publicznej podł ączonych do wybudowanej sieci ciepłowniczej tj. budynków: SP ZOZ Przychodnia Rejonowa, remizy OSP, Warsztatu Terapii Zaj ęciowej, Zespołu Szkolno-Przedszkolnego, Rewiru Dzielnicowego Policji, sali widowiskowej Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji oraz ratusza. Warto ść inwestycji wyniosła- 5 157 913zł. • Zrealizowano inwestycje drogowe na ł ącznej długo ści 6,75km w tym: modernizacja drogi transportu rolnego o długo ści 900mb w Nowym Ko ściele, modernizacja drogi transportu rolnego o długo ści 300mb w Podgórkach, Budowa drogi gminnej o długo ści 1,2km w Sokołowcu, modernizacja drogi gminnej o długo ści 1km w Nowym Ko ściele osiedle Dynowice, modernizacja drogi gminnej o długo ści 1,3km w Świerzawie ul. Ko ściuszki, budowa drogi transportu rolniczego o długości 2,05km.

W Mie ście Wojcieszów na przestrzeni lat 2005-2008 zrealizowano nast ępuj ące podstawowe inwestycje: • Prowadzono systematyczne kanalizowanie miasta Wojcieszów • Budowa wodoci ągu i modernizacje istniej ącej sieci wodoci ągowej • Wdro Ŝono selektywny system zbiórki odpadów opakowaniowych.

W mie ście Złotoryja na przestrzeni lat 2005-2007 wykonano wiele przedsięwzi ęć przygotowawczych i inwestycyjnych w gminie, z których najwa Ŝniejsze inwestycje to m.in.:
Budowa i modernizacja sieci kanalizacyjnej i wodociągowej.

7.3. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest tzw. prawem miejscowym. Wytyczaj ą główne kierunki rozwoju polityki przestrzennej, a drugiej strony musi uwzgl ędnia ć bariery, jakie mog ą si ę pojawi ć na drodze tego rozwoju. Głównymi ograniczeniami, jakie nale Ŝy tu wyró Ŝni ć to przede wszystkim obszary specjalnej ochrony o szczególnych walorach przyrodniczych. Dla spójnego w gminach, a przez to tak Ŝe w powiecie, działaniach w kwestiach ochrony środowiska warto zastanowi ć si ę nad modyfikacjami mpzp uwzgl ędniaj ącymi niektóre z zapisów aktualizowanych w gminach i w powiecie programach ochrony środowiska.

7.4. Plan gospodarki odpadami

Podobne znaczenie ma plan gospodarki odpadami, który wol ą ustawodawcy i rodzajem okre ślanych i analizowanych problemów, musi by ć precyzowany osobn ą dokumentacj ą. W niej dokonuje si ę dokładnej analizy cz ęś ci ekosystemów, które mog ą straci ć lub zyska ć na sposobie prowadzenia gospodarki odpadami w gminach i całym powiecie. Jako,

36 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Ŝe stanowi cz ęść niniejszego programu ochrony środowiska, to jego zało Ŝenia zostały ju Ŝ okre ślone, a realizacja planu powinna si ę przyczyni ć do poprawy stanu środowiska w gminie.

7.5. Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest

Podobnie jak plan gospodarki odpadami w stosunku do programu ochrony środowiska, tak program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest, w stosunku do planu gospodarki odpadami, są wył ącznie dokumentami kierunkowymi uzupełniaj ącymi. Charakterystyka tego zagadnienia została szeroko omówiona w ka Ŝdym z planów gospodarki odpadami dla poszczególnych gmin poło Ŝonych w Powiecie Złotoryjskim.

8. Poprawa jako ści środowiska

8.1. Wody powierzchniowe i podziemne

Średniookresowe cele i kierunki działa ń władz Powiatu Złotoryjskiego i Gmin Powiatu w zakresie gospodarki wodno-ściekowej s ą silnie zdeterminowane przyj ętymi przez Polsk ę zobowi ązaniami akcesyjnymi, jednak Powiatu Złotoryjskiego b ędą one dotyczy ć wył ącznie w przypadkach, w których jego jednostki organizacyjne b ędą si ę mogły przyczyni ć do poprawy stanu wód. W przewa Ŝaj ącej jednak cz ęś ci rola Powiatu b ędzie ograniczona do stymulowania i poszukiwania rozwi ąza ń oraz środków finansowych dla gmin w nim poło Ŝonych. Realizacja wynikaj ących st ąd zada ń jest o tyle trudna, Ŝe ochrona jako ści zasobów wód zwi ązana z racjonaln ą gospodark ą wodno-ściekow ą jest jednym z najlepiej rozwini ętych elementów polityki ekologicznej Unii Europejskiej. Dla władz samorz ądowych wynikaj ą st ąd strategiczne cele, które musz ą by ć zrealizowane do 2015 roku i oznaczaj ą: • dotrzymywanie dopuszczalnych standardów jako ści wód, • dotrzymywanie normatywnych wymaga ń dla ścieków i innych zanieczyszcze ń odprowadzanych do środowiska wodnego.

Osi ągni ęcie tych celów jest zgodne ze Strategi ą Rozwoju Powiatu Złotoryjskiego, Programem Zrównowa Ŝonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Wojewódzkiego Dolno śląskiego oraz Polityk ą ekologiczn ą pa ństwa na lata 2003 – 2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007 – 2010 i zostało szeroko omówione w obowi ązuj ącym jeszcze Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego z 2004 roku.

8.1.1. Cele średniookresowe

Długofalowym celem polityki ekologicznej Polski przenosz ącym si ę na Powiat Złotoryjski (w dalszym ci ągu aktualnym) w zakresie gospodarki wodnej jest:

• przywrócenie wysokiej jako ści wód powierzchniowych oraz utrzymanie i ochrona jako ści wód podziemnych i racjonalizacja ich wykorzystania dla potrzeb zbiorowego zaopatrzenia w wod ę do picia, hodowli ryb i celów k ąpielowych

Cel ten b ędzie osi ągany przez:

• Popraw ę jako ści wód powierzchniowych zlewni Kaczawy i jego dopływów, • Optymalizacj ę zu Ŝycia wody do celów socjalno-bytowych i przemysłowych,

37 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

• Ochron ę przed negatywnymi skutkami aktualnej i przyszłej działalno ści gospodarczej prowadzonej na powierzchni ziemi, • Popraw ę jako ści odprowadzanych ścieków komunalnych (budowa kanalizacji sanitarnej obejmuj ącej teren całej Powiatu Złotoryjskiego i odprowadzenie uj ętych ścieków na oczyszczalnie ścieków • Zmniejszenie ilo ści ścieków komunalnych odprowadzanych do wód bez oczyszczania poprzez rozszerzenie zasi ęgu sieci kanalizacyjnej, • Sukcesywne ograniczanie negatywnego wpływu zanieczyszcze ń obszarowych i ścieków deszczowych na wody powierzchniowe (dotyczy tylko głównych miejscowo ści), • Opracowanie i wdro Ŝenie systemu informowania społecze ństwa o jako ści wody do picia i wody w kąpieliskach, • Ograniczenie strat wody przy przesyłaniu jej z uj ęć do odbiorców, poprzez bie Ŝą ce remonty, konserwacj ę i naprawy sieci wodoci ągowej, • Wspieranie działa ń maj ących na celu zmniejszenie zu Ŝycia wody w gospodarstwach domowych, • Utworzenie spójnego ekologicznego systemu obszarów chronionych poprzez powoływanie rezerwatów przyrody i obszarów chronionego krajobrazu, a tak Ŝe przez tworzenie zespołów przyrodniczo-krajobrazowych, u Ŝytków ekologicznych. • Utrzymywanie, tworzenie i odtwarzanie korytarzy ekologicznych, przeciwdziałanie tworzeniu nowych barier ekologicznych a w szczególno ści - ochron ę doliny Kaczawy i jej wa Ŝniejszych dopływów jako najlepszych korytarzy ekologicznych i potencjalnych obszarów zalewowych wód powodziowych. Ochrona ich przed zabudow ą, zajmowaniem przez działki, drogi i inn ą infrastruktur ę techniczn ą. Pozostawienie ich jako tereny le śne i zadrzewione, ekstensywnie u Ŝytkowane ł ąki i pastwiska. Ograniczenie do minimum wycinki drzew i krzewów wzdłu Ŝ rzek i strumieni. Zachowanie terenów podmokłych w dolinach rzek i strumieni, renaturyzacja wybranych fragmentów dolin rzecznych. Pozwalanie na cz ęś ciowe “zdziczenie” odcinków ju Ŝ uregulowanych, budow ę przepławek dla ryb na istniej ących pi ętrzeniach na ciekach, nie budowanie wałów przeciwpowodziowych poza obszarami zurbanizowanymi. • Tworzenie pasów o szeroko ści minimum 7 m z drzew i krzewów na odcinkach gdzie pola orne dochodz ą do cieków. Wykorzystanie do tego celu programów rolno- środowiskowych. • Otoczenie opiek ą oczek wodnych, starorzeczy wraz z ich ro ślinno ści ą i zwierz ętami. Rekultywacja tych, które s ą cz ęś ciowo zasypane lub zanieczyszczone. Dosadzanie drzew na ich obrze Ŝu - olch, wi ązów, jesionów, wierzb. Zabezpieczenie ich przed wysychaniem, zasypywaniem. Odbudowa zdegradowanych obiektów sprzyja ć będzie małej retencji. • Utworzenie u Ŝytków ekologicznych obejmuj ących cenne przyrodniczo obszary podmokłe i oczka wodne. Oczka wodne i starorzecza są elementami małej retencji, maj ą korzystny wpływ na poziom wód gruntowych na terenach przyległych oraz przyczyniaj ą si ę do zwi ększenia ró Ŝnorodno ści biologicznej. Tworzenie oczek wodnych na terenach zielonych.

38 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

• Utrzymanie ekstensywnej gospodarki ł ąkowej i pastwiskowej na terenach przyrodniczo cennych, d ąŜ enie do wprowadzenia tam programów rolno- środowiskowych. Otoczenie szczególn ą trosk ą zachowanych półnaturalnych ł ąk z du Ŝą liczb ą traw, ziół, ro ślin kwiatowych. Obj ęcie najcenniejszych z nich ochron ą jako u Ŝytków ekologicznych. • Zwi ększanie pojemno ści wodnej gleby na gruntach ornych przez nawo Ŝenie obornikiem, przeorywanie słomy, poplonów. • Rezygnacja z melioracji zmierzaj ących do obni Ŝenia lustra wody w dolinach rzek, odbudowa systemu zastawek na istniej ących systemach melioracyjnych na polach i w lasach. • Zwi ększenie nasycenia zieleni ą ju Ŝ istniej ących obszarów (poza lasami) poprzez dosadzenie dodatkowych drzew, krzewów, ro ślinno ści okrywowej, zielnej, traw, poprzez pozostawienie cz ęś ci odnowie ń naturalnych (drzew-samosiejek), odrostów.

8.1.2. Realizacja programu ochrony wód

8.1.2.1. Zaopatrzenie w wod ę

W chwili obecnej mieszka ńcy korzystają z wody dostarczanej z uj ęć wód podziemnych. Sie ć wodoci ągowa wykonywana jest systematycznie od kilkudziesi ęciu lat jednak na wielu odcinkach jest przestarzała i wymaga wymiany. Najwa Ŝniejsze zadania inwestycyjne w zakresie zaopatrzenia w wod ę to: • Utrzymywanie w dobrym stanie technicznym i wykonywanie modernizacji istniej ących Zakładów Uzdatniania Wody • Niezb ędne bie Ŝą ce modernizacje i naprawy istniej ących sieci wodoci ągowych • Uzbrojenie nowych terenów w sieci wodoci ągowe • Budowa wodoci ągów w miejscowo ściach niezwodoci ągowanych • Zakup urz ądze ń do sprawdzania stanu sieci wodoci ągowej

Inwestycje te pomog ą zmniejszy ć straty wody, a tak Ŝe zapewni ą pewniejsze zaopatrzenie mieszka ńców, spowoduj ą mniejsze koszty i zmniejsz ą ryzyko awarii na trasach przesyłowych.

8.1.2.2. Ścieki komunalne

Specyfika wiejskich gmin z powiatu złotoryjskiego, w których du Ŝa cz ęść miejscowo ści poło Ŝona jest w do ść du Ŝej odległo ści od siebie, b ędzie wymuszała rozwi ązywanie tego problemu w sposób nie szablonowy i indywidualny dla ka Ŝdej miejscowo ści. Szczególnie chodzi o przesyłanie ścieków na du Ŝe odległości lub budow ę małych, lokalnych oczyszczalni ścieków dla poszczególnych miejscowo ści. Rozwi ązaniem, które nale Ŝy wci ąŜ bra ć pod uwag ę jest, pomimo trudnego geologicznie terenu, stosowanie indywidualnych, dopasowanych do terenu metod oczyszczania ścieków, bowiem jest prawie niemo Ŝliwe, przy tym ukształtowaniu i takim nasyceniu ludno ści, utworzenie aglomeracji i uzyskanie pomocy finansowej ze środków unijnych. W szczególnych przypadkach mo Ŝna i powinno si ę rozwa Ŝać budow ę przydomowych oczyszczalni ścieków projektowanych na kilka zabudowa ń. Nale Ŝy jednak pami ęta ć, Ŝe sam sposób oczyszczania tych ścieków bytowych zale Ŝny jest od zastosowanej technologii i najprostsze metody, przy jednocze śnie niewielkich nakładach inwestycyjnych nie musi spowodowa ć poprawy stanu gospodarki ściekowej.

39 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

8.1.2.3. Wody opadowe

Na terenie wi ększo ści gmin Powiatu Złotoryjskiego nie ma sieci kanalizacji deszczowej. Wody opadowe zrzucane s ą do odbiorników bezpo średnio. Ewentualna budowa sieci kanalizacji deszczowej ma na celu ograniczanie negatywnego wpływu zanieczyszcze ń obszarowych i ścieków deszczowych na wody powierzchniowe. Korzy ści z budowy kanalizacji deszczowej to m.in.: • sprawne odprowadzanie nadmiaru wód opadowych, • ochrona budynków przed wilgoci ą, • mo Ŝliwo ść zagospodarowania poboczy, • przebudowa dróg na nowoczesne z chodnikami i sprawnym odwodnieniem, • eliminacja uci ąŜ liwej i kosztownej konserwacji rowów, przepustów itp., • eliminacja kosztownego czyszczenia rowów z odpadów itp., • likwidacja dzikich podł ącze ń do rowów odprowadzaj ących ścieki, • eliminacja przykrych zapachów oraz miejsc wyl ęgu insektów.

8.1.2.4. Ochrona wód przed zanieczyszczeniami z produkcji rolniczej

Wykonanie sanitacji wsi nie rozwi ąŜ e całkowicie problemów ochrony środowiska na obszarach wiejskich. W działaniach gminnych w zakresie ochrony wód nale Ŝy przewidzie ć czynno ści zmierzaj ące do wprowadzenia ewidencji rolników wykorzystuj ących gnojowic ę, wprowadzenia akcji u świadamiaj ącej zagro Ŝenia, jakie niesie ten sposób zagospodarowania gnojowicy i wprowadza ć zasady ekologicznego nawo Ŝenia gnojowic ą oraz to co nazywa si ę wpływem zanieczyszcze ń obszarowych na stan wód powierzchniowych. W strategii przeciwdziałania tym niekorzystnym zjawiskom wyró Ŝnia si ę dwa kierunki:
kierunek bezinwestycyjny polegaj ący na u świadomieniu skali zagro Ŝenia, - propagowanie kultury rolnej uwzgl ędniaj ącej potrzeby ochrony środowiska - działania administracyjne polegaj ące na wyznaczeniu obszarów ochronnych i egzekwowaniu ustanowionych nakazów i zakazów.
kierunek inwestycyjny polegaj ący na zastosowaniu rozwi ąza ń technicznych przeciwdziałaj ącym rozprzestrzenianiu si ę zanieczyszcze ń obszarowych, adaptacji urz ądze ń technicznych i wykonywania specjalnych urz ądze ń melioracyjnych.

Na terenie Powiatu nie wyst ępuj ą powa Ŝniejsze źródła zanieczyszcze ń liniowych. Do zdecydowanie najgro źniejszych mo Ŝna zaliczy ć drog ę wojewódzk ą nr 364, relacji Złotoryja - Lwówek Śląski. Dla ograniczenia zanieczyszcze ń liniowych zwi ązanych z ruchem kołowym nale Ŝy przewidzie ć poszerzenie pasów zieleni izolacyjnej wzdłu Ŝ dróg, wykonywaniu nasadze ń ro ślinno ści (trawy, krzewy). Na odcinkach uj ściowych rowów przydro Ŝnych mo Ŝna projektowa ć stawy suche lub mokre o retencji pozwalaj ącej na zatrzymanie zanieczyszcze ń. Niezale Ŝnie od powy Ŝszego nale Ŝy d ąŜ yć do wyposa Ŝenia jednostek ratownictwa w zapory przechwytuj ące zanieczyszczenia, w zapory sorbcyjne, sorbenty wi ąŜą ce zanieczyszczenia ropopochodne.

8.1.2.5. Działania nieinwestycyjne

Dla osi ągni ęcia tego celu nieodzownym jest wyst ąpienie wielu czynników zarówno materialnych jak i zale Ŝnych wył ącznie od ludzkich zachowa ń i przyzwyczaje ń. Wszystkie te zmiany, aby osi ągn ąć sukces musz ą by ć przeprowadzone dogł ębnie a tak Ŝe wymagaj ą, w niektórych przypadkach wielu lat realizacji, wysokich nakładów finansowych. Na ich rzeczowe wykonanie składa si ę szereg małych i du Ŝych przedsi ęwzi ęć . Cz ęść z nich mo Ŝna próbowa ć realizowa ć od zaraz, bowiem najcz ęś ciej chodzi tu o zmian ę przyzwyczaje ń,

40 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja pozostałe ze wzgl ędu na kosztochłonno ść i długi czas realizacji wymagaj ą odpowiedniego przygotowania. Nale Ŝy jednak pami ęta ć, Ŝe same inwestycje to nie wszystko. Wiele zale Ŝy równie Ŝ od pozainwestycyjnego kierunku działania w zakresie ochrony wód, a jest to zwi ązane głównie z przedsi ęwzi ęciami edukacyjnymi.

8.1.2.6. Działania administracyjne

Kierunek bezinwestycyjny wymaga podj ęcia wył ącznie działa ń administracyjnych w obr ębie Starostwa Powiatowego. Zalet ą tego jest to, Ŝe do realizacji mo Ŝna przyst ąpi ć od zaraz z udziałem pracowników zajmuj ących si ę ochron ą środowiska, a tak Ŝe pracowników administracji budowlanej, geodezyjnej oraz kaŜdego z radnych Powiatu, pozostałych pracowników urz ędu, a tak Ŝe pracowników wszystkich pozostałych instytucji zajmuj ących si ę ochron ą środowiska. Realizacja Programu w zakresie ochrony wód powinna si ę odbywa ć poprzez wykorzystanie oraz stosowanie przez pracowników Powiatu kompetencji wynikaj ących z Prawa wodnego.

8.2. Gospodarka odpadami

Zadania zwi ązane z gospodark ą odpadami zostały dokładnie scharakteryzowane w Planie Gospodarki Odpadami i tam podano ich szczegółowy wymiar. Tabela zada ń pozainwestycyjnych i inwestycyjnych proponowanych w zakresie gospodarki odpadami i perspektywie krótkoterminowej zostały tak Ŝe wykazane w rozdziale 9 niniejszego Programu.

8.2.1. Cele średniookresowe

Celem strategicznym okre ślonym w polityce ekologicznej pa ństwa przenosz ącym si ę na Powiat Złotoryjski b ędzie m.in.: • Minimalizacja powstawania odpadów w sektorze komunalnym i ich oddziaływania na środowisko (z uwzgl ędnieniem odpadów niebezpiecznych powstaj ących ze strumienia odpadów komunalnych) poprzez zastosowanie prawidłowych praktyk, • Wdro Ŝenie Programu Usuwania Azbestu na terenu ka Ŝdej z gmin poło Ŝonych w Powiecie Złotoryjskim (PUA) • Rozbudowa składowiska odpadów komunalnych w miejscowo ści Pielgrzymka lub oparcie gospodarki odpadami komunalnymi na innej instalacji np. w Lubawce • Zrealizowanie zało Ŝonych dla ka Ŝdej gminy Powiatu Złotoryjskiego celów w wymienionych w poszczególnych Planach Gminnych.

8.3. Powietrze atmosferyczne

Celem strategicznym b ędzie:

• Poprawa jako ści powietrza atmosferycznego

8.3.1. Cele średniookresowe

Cele te s ą, ze względu na zadania, jakie ma do wypełnienia powiat w tym zakresie, do ść trudne do wypełnienia. Nie mniej jednak dla ich osi ągni ęcia przy pomocy własnych źródeł finansowania i mo Ŝliwo ści nale Ŝy podj ąć prób ę spowodowania: • ograniczenia niskiej emisji we własnych powiatowych obiektach oraz w obiektach gmin (likwidacja lub modernizacja lokalnych kotłowni opalanych paliwem stałym lub

41 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

likwidacja (modernizacja) indywidualnych, wysokoemisyjnych pieców na paliwo stałe, zamiana tych urz ądze ń na bardziej sprawne, inwestycje termomodernizacyjne • ograniczenia wielko ści emisji zanieczyszcze ń komunikacyjnych, • stosowania urz ądze ń grzewczych o wysokich sprawno ściach, • stosowania niekonwencjonalnych źródeł uzyskiwania energii cieplnej (wykorzystywanie alternatywnych źródeł energii (biomasa, energia słoneczna, zmian ę rodzajów paliwa), • udzielania po Ŝyczek, dotacji, dofinansowania dla inwestorów, wła ścicieli nieruchomo ści modernizuj ących ogrzewanie, • podwy Ŝszenia standardów technicznych infrastruktury drogowej, • tworzenia technicznych moŜliwo ści korzystania z czystych paliw, • wprowadzenia do planu zagospodarowania przestrzennego gmin zapisów o konieczno ści stosowania innych czynników grzewczych ni Ŝ w ęgiel kamienny i jego pochodne.

Głównym zidentyfikowanym celem działa ń Powiatu Złotoryjskiego powinna by ć redukcja zanieczyszcze ń gazowych i pyłowych z „niskiej emisji”.

8.4. Hałas

Celem strategicznym w tej cz ęś ci Programu b ędzie:

• Zmniejszenie uci ąŜ liwo ści hałasu dla mieszka ńców Powiatu

8.4.1. Cele średniookresowe

Cele te na terenie Powiatu Złotoryjskiego mog ą zosta ć osi ągni ęte przez:

• utrzymanie aktualnego poziomu hałasu w obszarach, gdzie sytuacja akustyczna jest korzystna, • ograniczenie poziomu hałasu emitowanego przez środki transportu w obszarach zabudowanych i wzdłu Ŝ głównych dróg, • wyeliminowanie z u Ŝytkowania środków transportu, maszyn i urz ądze ń, z których emisja hałasu nie odpowiada przyj ętym standardom, • wprowadzenie koniecznych zmian w in Ŝynierii ruchu drogowego, • popraw ę stanu nawierzchni dróg, • rozbudow ę ście Ŝek rowerowych. • nasadzenia drzew i krzewów poza obr ębem pasa drogowego

8.5. Promieniowanie elektromagnetyczne

Celem strategicznym w tej cz ęś ci Programu b ędzie:

• Ograniczenie wpływu promieniowania elektromagnetycznego na mieszka ńców Powiatu

8.5.1. Cele średniookresowe

Cele te mog ą zosta ć osi ągni ęte przez:

42 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

• dotrzymywanie obowi ązuj ących norm w zakresie promieniowania elektromagnetycznego jonizuj ącego i niejonizuj ącego, • ograniczenie mo Ŝliwo ści lokalizacji obiektów potencjalnie uci ąŜ liwych, np. nadajników telefonii komórkowej, poprzez wprowadzanie odpowiednich zapisów do planu zagospodarowania przestrzennego gmin.

8.6. Awarie przemysłowe

Celem strategicznym ze wzgl ędu na bezpiecze ństwo mieszka ńców b ędzie:

• Zapobieganie powa Ŝnym awariom przemysłowym oraz eliminacja i minimalizacja skutków w razie ich wyst ąpienia

8.6.1. Cele średniookresowe

Cele te mogą zosta ć osi ągni ęte przez:

• opracowanie i uaktualnianie planu reagowania kryzysowego i planu operacyjno – ratowniczego na wypadek zaistnienia awarii, • prowadzenie akcji informacyjno – edukacyjnej dla ogółu społecze ństwa dotycz ącej zasad post ępowania w razie wyst ąpienia awarii, w celu ukształtowania wła ściwych postaw i zachowa ń, • wspieranie dofinansowania PSP w sprz ęt specjalistyczny.

8.7. Ochrona przyrody

Równie Ŝ ochrona przyrody mo Ŝe by ć realizowana przez powiat w sposób ograniczony. Celem strategicznym przenosz ącym si ę z Polityki Ekologicznej Pa ństwa na Powiat Złotoryjski będzie:

• Kształtowanie i ochrona systemu obszarów chronionych.

8.7.1. Cele średniookresowe

Cele średniookresowe mog ą zosta ć zrealizowane na terenie Powiatu Złotoryjskiego przez działania polegaj ące na:

• zwi ększaniu powierzchni terenów le śnych i zadrzewie ń śródpolnych na obszarze powiatu, • wzmocnieniu roli rekreacyjnej i turystycznej terenów zielonych, w tym tak Ŝe budowa ście Ŝek rowerowych • obj ęciu ochron ą prawn ą i utrzymaniu terenów cennych przyrodniczo, • rozwoju szlaków turystycznych i ście Ŝek dydaktycznych na terenach interesuj ących przyrodniczo • zapewnieniu ci ągło ści istnienia gatunków ro ślin lub zwierz ąt wraz z siedliskami poprzez utrzymywanie lub przywracanie ich do wła ściwego stanu, • ochronie zieleni we wsiach, a w szczególno ści ochron ę parków gminnych, cmentarzy, • kształtowaniu wła ściwych postaw człowieka wobec przyrody, • obejmowanie ochron ą prawn ą terenów cennych przyrodniczo z uwzgl ędnieniem potrzeb funkcjonalnych powiatu i gmin i z uwzgl ędnieniem zapisów art. 44 ust.1 o

43 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

ochronie przyrody, w tym tak Ŝe przyszłych kosztów zwi ązanych z tymi obszarami czy pomnikami.

8.8. Ochrona gleb

Celem strategicznym w tym zakresie b ędzie:

• Racjonalne wykorzystanie gleb wraz z ich ochron ą i rekultywacj ą

8.8.1. Cele średniookresowe

Cele te mog ą zosta ć osi ągni ęte na terenie Powiatu Złotoryjskiego przez:

• zagospodarowanie gleb w sposób adekwatny do ich klasy bonitacyjnej, • ograniczanie czynników wpływaj ących na degradacj ę gleby, • rekultywacj ę gleb i ziemi zdegradowanej, • ochron ę gruntów rolnych, • przeciwdziałanie degradacji chemicznej gleb poprzez ochron ę powietrza i wód powierzchniowych, • racjonalne stosowanie wapna, nawozów sztucznych i środków ochrony ro ślin na terenach rolnych i le śnych, • racjonalizacj ę prowadzenia upraw na terenach rolnych, • wyst ępowanie do Starosty Powiatowego o nakazywanie rekultywacji terenów zdegradowanych przez jego uŜytkowników. • zwi ększanie rozmiaru zadrzewie ń śródpolnych

8.9. Lasy

Cel strategiczny do osi ągni ęcia w tej dziedzinie to:

• Racjonalna eksploatacja zasobów le śnych

8.9.1. Cele średniookresowe:

• zachowania lasów i korzystnego ich wpływu na klimat, powietrze, wod ę, gleb ę, warunki Ŝycia i zdrowia człowieka oraz na równowag ę przyrodnicz ą • ochrona zasobów le śnych i poprawa kondycji przyrodniczej obszarów le śnych, • zapewnienie trwało ści i wielofunkcyjno ści lasów, • wyznaczenie granicy rolno-le śnej w planach zagospodarowania przestrzennego, • zalesianie terenów rekultywowanych, • rozwijanie wielofunkcyjności lasów i wzmocnienie ich korzystnego oddziaływania na środowisko (poprawa funkcji wodochronnej, klimatotwórczej i glebochronnej), • dostosowanie lasów i le śnictwa, w wi ększym ni Ŝ dotychczas zakresie, do wypełniania zró Ŝnicowanych funkcji nie tylko przyrodniczych ale takŜe społecznych (np. turystycznych) • powszechne, cho ć sterowane, udost ępnienie lasów społecze ństwu z zachowaniem zasady niedopuszczania do zagro Ŝenia trwało ści i jako ści zasobów le śnych, • uŜytkowanie zasobów le śnych w sposób zgodny z zasadami ochrony przyrody, bioró Ŝnorodno ści i krajobrazu • rekreacyjne u Ŝytkowanie i zagospodarowanie lasu,

44 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

• współdziałanie le śnictwa z samorz ądami i administracj ą pa ństwow ą • racjonalne przeznaczanie obszarów le śnych na cele niele śne • odnowa zieleni dolin rzecznych

8.10. Tereny poprzemysłowe

8.10.1. Cele średniookresowe

• Tworzenie warunków dla zagospodarowania terenów poprzemysłowych, • Rewitalizacja terenów zdegradowanych działalno ści ą przemysłow ą (wyrobiska po górnictwie czy zanieczyszczone działalno ści ą przemysłow ą inne tereny), • Sukcesywne zagospodarowywanie terenów poprzemysłowych (zwi ększenie wykorzystania zrewitalizowanych terenów poprzemysłowych poprzez przywrócenie ich do obrotu gospodarczego), • Przeprowadzenie bada ń zanieczyszcze ń gruntu (tam, gdzie to konieczne) w aspekcie przeznaczenia terenu zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego. • Opracowanie Programu Zagospodarowania Terenów przyległych do terenów kopal ń surowców mineralnych eksploatowanych w dniu dzisiejszym i przeznaczonych do przyszłej eksploatacji • Opracowanie Wytycznych do Programu Rekultywacji Terenów po Eksploatacji Górniczej z uwzgl ędnieniem sposobu i kierunków rekultywacji odpowiadaj ących oczekiwaniom Powiatu Złotoryjskiego i uwzgl ędniaj ącym zało Ŝenia i wymogi koncesji, projektów zagospodarowania złó Ŝ, • Opracowanie Zasad Opiniowania Wniosków o Koncesje (w tym o zmiany koncesji istniej ących np. powi ększenia obszaru górniczego oraz koncesji na poszukiwanie zasobów) z uwzgl ędnieniem przyszłego oddziaływania eksploatacji na środowisko naturalne, obci ąŜ enia komunikacyjne, bilans strat i korzy ści i problemy zwi ązane z zatrudnieniem

8.11. Ochrona przed powodzi ą

Cel strategiczny:

• Zapobieganie zagro Ŝeniom powodziowym

8.11.1. Cele średniookresowe:

• systematyczna regulacja cieków wodnych i konserwacja obiektów regulacyjnych • przystosowanie obiektów hydrotechnicznych do warunków zagro Ŝenia powodziowego • przystosowanie terenów mi ędzywala do szybkiego reagowania w przypadku powodzi (wycinanie lasów i zaro śli ł ęgowych, odnowa u Ŝytków zielonych, konserwacja rowów melioracyjnych) • doskonalenie systemu szybkiego ostrzegania i reagowania w przypadku zagro Ŝenia powodzi ą.

Cele te realizowane b ędą na terenie Powiatu Złotoryjskiego poprzez:

• opracowanie i ci ągł ą modyfikacj ę Planu Ograniczenia Skutków Powodzi i Profilaktyki Powodziowej opracowanych dla ka Ŝdej z gmin powiatu, • współudział w opracowaniu Planu Ograniczania Skutków Powodzi i Ochrony Ludno ści dla Powiatu Złotoryjskiego, 45 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

• prowadzenie szkole ń z zakresu znajomo ści ochrony przeciwpowodziowej i zachowa ń ludno ści w czasie zagro Ŝenia, • współdziałanie z powiatami sąsiednimi, w zakresie ochrony przeciwpowodziowej zwi ązanej z przedsi ęwzi ęciami własnymi tych powiatów, • wyst ąpienie i zdecydowane wywieranie wszelkimi dost ępnymi sposobami nacisku na zarz ądzaj ących rzek ą Kaczaw ą i jej głównymi dopływami w celu wyremontowania i bie Ŝą cego utrzymywania w zadawalaj ącym stanie odcinków koryt i innych zabezpiecze ń przeciwpowodziowych, • dbało ść o wła ściwy stan urz ądze ń melioracji szczegółowych, • dbało ść o wła ściwy stan przepustów w drogach powiatowych, • przygotowanie w ramach ochrony przeciwpowodziowej, specjalnej grupy reagowania na zagro Ŝenie powodziowe dla obszarów zalewowych, • weryfikacja obowi ązuj ącego w gminach Planu Zagospodarowania Przestrzennego pod kątem wykluczenia z zabudowy potencjalnych terenów zalewowych, • uwzgl ędnienie w opracowywanych planach szczegółowych dla poszczególnych miejscowo ści, potrzeb wynikaj ących z ochrony przeciwpowodziowej, • wykorzystanie naturalnych warunków do zwi ększenia mo Ŝliwo ści retencji wody, (zastawki, oczka, stawy, suche – niewielkie zbiorniki wodne) daj ących równie Ŝ szans ę zwi ększenia w powiecie skuteczności ochrony przeciwpowodziowej, • budow ę zbiorników retencyjnych na terenie powiatu.

8.12. Edukacja proekologiczna

Warunkiem koniecznym i niezb ędnym realizacji celów zarówno w zakresie racjonalnego u Ŝytkowania zasobów naturalnych jak i poprawy jako ści środowiska jest dobrze zorganizowany system edukacji ekologicznej społeczeństwa; działania edukacyjne powinny by ć działaniami systemowymi z jasno sprecyzowanymi celami i sposobem ich realizacji. Jednym z efektów edukacji powinno by ć wspieranie powstawania i zachowania tzw. „zielonych” miejsc pracy, w szczególno ści w: rolnictwie ekologicznym, agro- i eko-turystyce, le śnictwie i ochronie przyrody, odnawialnych źródłach energii, transporcie publicznym, działaniach na rzecz oszcz ędzania zasobów (zwłaszcza energii i wody), odzysku produktów lub ich cz ęś ci oraz odzysku opakowa ń i wykorzystania odpadów jako surowców wtórnych.

8.12.1. Edukacja ekologiczna formalna (szkolna) i pozaszkolna

Ten rodzaj edukacji to zorganizowany system kształcenia uczniów i studentów (system o światy i szkolnictwa wy Ŝszego), nastawiony na wykształcenie u nich umiej ętno ści obserwowania środowiska i zmian w nim zachodz ących, wra Ŝliwo ści na pi ękno przyrody i szacunku dla niej. W ostatnich latach obserwuje si ę rosn ące zainteresowanie niektórych grup osób dorosłych zdobywaniem wiedzy na temat otaczaj ącego ich środowiska, a tak Ŝe mo Ŝliwo ści uczestniczenia w działaniach na rzecz jego ochrony. Zachowania obserwowane w społecze ństwie wskazuj ą jednak, Ŝe poziom akceptacji dla działa ń z zakresu ochrony środowiska maleje, a zachowania pro-konsumpcyjne dominuj ą nad proekologicznymi. Dlatego rola edukacji ekologicznej i wprowadzanie jej nowych form s ą nadal bardzo istotne . Szczególn ą rol ę w rozwijaniu edukacji ekologicznej w śród dorosłych mieszka ńców województwa spełniaj ą Urz ędy Gmin oraz Starostwo Powiatowe. Najlepszym i najefektywniejszym sposobem podniesienia świadomo ści ekologicznej dorosłych jest zaanga Ŝowanie mieszka ńców w procesy decyzyjne. Wymaga to szerokiego informowania społecze ństwa o stanie środowiska, działaniach na rzecz jego ochrony, a takŜe o mo Ŝliwo ściach prawnych uczestniczenia mieszka ńców w podejmowaniu decyzji maj ących wpływ na stan środowiska.

46 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Wśród wielu tematów edukacji ekologicznej, znacz ące miejsce nale Ŝy przypisa ć edukacji w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, ochrony powietrza atmosferycznego, oszcz ędno ści energii, itp.

Cel strategiczny

• Wykształcenie w śród mieszka ńców poczucia odpowiedzialno ści za jako ść środowiska.

Cel ten wpisuje si ę w podstawowe cele sformułowane w Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej i powinien by ć dostosowany do zada ń, jakie dla Powiatu Złotoryjskiego Starostwa Powiatowego zostały zakre ślone dla szkół dla których Powiat jest organem zało Ŝycielskim:

- prowadzenie aktywnych form edukacji ekologicznej młodzie Ŝy i dzieci - wspieranie finansowe i merytoryczne działa ń z zakresu edukacji ekologicznej prowadzonej w szkołach - zapewnienie społecze ństwu niezb ędnych informacji nt. stanu środowiska i działa ń na rzecz jego ochrony - współdziałanie z ka Ŝdym zorganizowanym Centrum Edukacji i Informacji Ekologicznej , szkołami, przedstawicielami środowiska naukowego, zakładami pracy i pozarz ądowymi organizacjami w celu efektywnego wykorzystania ró Ŝnych form edukacji ekologicznej - współdziałanie władz powiatowych z mediami w zakresie prezentacji stanu środowiska i pozytywnych przykładów działa ń podejmowanych na rzecz jego ochrony - prowadzenie działa ń w zakresie edukacji ekologicznej społeczno ści lokalnej na terenach cennych przyrodniczo - sukcesywne rozszerzanie działalno ści informacyjno-wydawniczej - rozwijanie mi ędzynarodowej współpracy w zakresie edukacji ekologicznej, zwłaszcza wiedzy na temat wymaga ń dotycz ących stanu środowiska w świetle integracji z Uni ą Europejsk ą - rozszerzenie zakresu edukacji szkolnej o przyrod ę Powiatu Złotoryjskiego - uzupełnienie programów nauczania o tematyk ę zwi ązan ą z przyrod ą Powiatu, - kontynuowanie formuły „Dni Ziemi” i innych konkursów o tematyce proekologicznej, zwłaszcza konkursu zbierania puszek aluminiowych

9. Zadania krótkoterminowe

Program Ochrony Środowiska jest instrumentem, który ma umo Ŝliwi ć władzy samorz ądowej efektywne zarz ądzanie środowiskiem. Pod wzgl ędem prawnym Program nie jest aktem prawa miejscowego, o którym mówi art. 87 ust.2 Konstytucji RP. Oznacza to, Ŝe pomimo i Ŝ zostaje on przyj ęty przez Rad ę Powiatu w drodze uchwały, to nie posiada on charakteru takiego jak np. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego czy wynikaj ący z art. 84 ustawy prawo ochrony środowiska tzw. program naprawczy. Dlatego te Ŝ Program ma jedynie charakter kierunkowy, a opisane w nim działania stanowi ą swoist ą wytyczn ą pokazuj ącą mo Ŝliwo ści inwestycyjne gmin w tym zakresie w ci ągu czterech lat. Tym samym zawarte w nim zapisy nie maj ą charakteru obligatoryjnego, nie wynikaj ą z nich Ŝadne konsekwencje prawno – administracyjne dla powiatu oraz nie wywołuj ą one bezpo średnich skutków prawnych wobec podmiotów zewn ętrznych. Nale Ŝy je traktowa ć jako cało ściow ą propozycj ę, która cechuj ąc si ę wewn ętrzn ą spójno ści ą wskazuje społeczno ści lokalnej przy

47 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja jakiego rodzaju działaniach inwestycyjnych i pozainwestycyjnych mo Ŝe ona kształtowa ć ład przestrzenny zgodnie z zasadami zrównowa Ŝonego rozwoju. Istotnym skutkiem Programu jest mo Ŝliwo ść ubiegania si ę o dofinansowanie ze źródeł zewn ętrznych na zadania w nim przedstawione. M.in. ustawa prawo ochrony środowiska i ustawa o odpadach mówi wprost, Ŝe środki funduszy ochrony środowiska wszystkich szczebli są przeznaczone na realizacj ę zada ń wynikaj ących z programów ochrony środowiska. Oznacza to, Ŝe inwestycje, które nie zostały wpisane do Programu nie powinny uzyskiwa ć z tych źródeł dofinansowania. Zasada ta odnosi si ę w jeszcze wi ększym stopniu do mo Ŝliwości dofinansowania z funduszy strukturalnych i funduszu spójno ści. Praktycznie brak zapisu, co do realizacji okre ślonej inwestycji zamyka drog ę do tych źródeł. Dlatego podejmuj ąc decyzje o przedstawieniu w kolejnych tabelach niniejszego rozdziału wykazu zada ń (inwestycyjnych i pozainwestycyjnych) kierowano si ę nast ępuj ącymi zasadami: • zadania te musz ą by ć zgodne z polityk ą ekologiczn ą pa ństwa, • zakres ich wykonania, charakter i hierarchiczny układ musz ą umo Ŝliwia ć optymalne zarz ądzanie środowiskiem, obecno ść tych zada ń w Programie ma ułatwi ć samorz ądowi ubieganie si ę o środki ze źródeł zewn ętrznych. Poni Ŝej zestawiono wszystkie zadania krótkoterminowe, które zostały zaproponowane do realizacji przez gminy Powiatu Złotoryjskiego.

48 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.1. Gmina Pielgrzymka

9.1.1. Ochrona wód Tabela 9.1.1.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony wód gminy Pielgrzymka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Edukacja proekologiczna i kampania Własne gminy informacyjna w sprawie racjonalnego Gmina, 5(5) 5 (5) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy korzystania z zasobów wodnych 2. Prowadzenie kampanii informacyjnej nt. Własne (w wpływu zanieczyszcze ń obszarowych, ramach liniowych i zwi ązanych z produkcj ą Gmina - 5 (5) 5 (5) - Bud Ŝet gminy, obowi ązków zwierz ęcą na stan czysto ści wód słu Ŝbowych podziemnych i powierzchniowych pracowników) 3. Tworzenie i aktualizacja bazy danych Własne gminy korzystaj ących z bezodpływowych Gmina - 5 (5) 5 (5) - Bud Ŝet gminy zbiorników ścieków oraz przydomowych oczyszczalni ścieków Budowa kanalizacji sanitarnej dla 4. Gmina - 50 (50) 50 (50 - miejscowo ści – dokumentacje techniczne 5. Inwentaryzacja na terenie gminy i gminy Własne gminy Pielgrzymka, punktów nielegalnego zrzutu Gmina - 5 (5) 5 (5) - Bud Ŝet gminy ścieków RAZEM 5 70 70 5 Koszty w latach 2009-2012: 150 tys. PLN (150 tys. zł)

Tabela 9.1.1.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony wód gminy Pielgrzymka

Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Zakup środków transportu i urz ądze ń Koordynowane Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, technicznych do obsługi systemu Gmina - - - 300 (300) NFO ŚiGW, fundusze UE kanalizacyjnego gminy 2 Modernizacja oczyszczalni ścieków Wojcieszyn 1169 (216) 1140 (187) - -

49 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

3 Budowa kanalizacji sanitarnej dla miejscowo ści 5316 5465 Pielgrzymka (873) - - (1022)

4 Budowa kanalizacji sanitarnej dla miejscowo ści 0 3222 1883 Twardocice 0 (0) (0) (890) (365)

5 Budowa kanalizacji sanitarnej dla miejscowo ści 2013-2015 nakłady ł ączne 7387 0 0 0 0 Proboszczów (1323) 6. Budowa kolektorów deszczowych, wraz z Koordynowane Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, przył ączami na terenie gminy i gminy Gmina 50 (50) - 50 (50) - NFO ŚiGW, fundusze UE Pielgrzymka 7. Poprawienie efektywno ści oczyszczania ścieków Koordynowane Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, deszczowych przed odprowadzeniem do wód Gmina - - 50 (50) - NFO ŚiGW, fundusze UE powierzchniowych 8. Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Remont i modernizacja urz ądze ń melioracyjnych Gmina 15 (15) 10 (10) 10 (10) 10 (10) NFO ŚiGW, fundusze UE 5765 4010 4110 4310 RAZEM (2065) (1010) (2610) (2810) Koszty w latach 2009-2012 18195 tys. PLN (8495 tys.) Tabela 9.1.1.1.a. Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu zaopatrzenia w wod ę gminy Pielgrzymka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia 2012 Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Przygotowanie i aktualizacja dokumentacji Własne gmin technicznych do celów modernizacji i Gmina, jednostki Bud Ŝet gminy, środki własne, budowy linii przesyłowych i 0 30 (30) 0 0 organizacyjne gminy WFO ŚiGW, dystrybucyjnych sieci wody oraz uj ęć wody - Jastrz ębnik 2. Gmina, jednostki Koordynowane Analiza stanu jako ści sieci wodoci ągowej - 50 - Bud Ŝet gminy, środki własne organizacyjne gminy RAZEM 0 80 (30) 0 0 Koszty w latach 2009-2012: 80 tys. PLN (30 tys.)

Tabela 9.1.1.1.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu zaopatrzenia w wod ę gminy Pielgrzymka

L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Szacunkowe koszty w tys. PLN Potencjalne źródła finansowe Rodzaj

50 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Gmina, jednostki 50 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane Modernizacje i naprawy sieci - 50 (50) 50 (50) organizacyjne gminy (50) WFO ŚiGW, fundusze UE 2. Gmina 50 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane Zakup urz ądze ń do sprawdzania stanu sieci - - 50 (50) (50) WFO ŚiGW, fundusze UE 3. Budowa wodoci ągu w miejscowo ści 730 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Gmina - 0 (0) 0 (0) Jastrz ębnik (170) NFO ŚiGW, fundusze UE, 4. Budowa wodoci ągu w miejscowo ści Nowa Gmina 400 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane - 0 0 Wie ś Grodziska PKP (400) WFO ŚiGW, fundusze UE 730 500 100 RAZEM 50 (50) (170) (500) (100) Koszty w latach 2009-2012 1350 tys. (820 tys.zł)

9.1.2. Gospodarka odpadami Tabela 9.1.2.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu gospodarki odpadami gminy Pielgrzymka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.P. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Kontynuacja edukacji ekologicznej w Własne zakresie selektywnej zbiórki odpadów, prowadzenie kampanii edukacyjnej n.t. prawidłowego post ępowania z urz ądzeniami zawieraj ącymi substancje zuba Ŝaj ące atmosfer ę, pojazdami wycofanymi z eksploatacji, zu Ŝytym sprz ętem elektr. i elektr., Gmina 10(10) 5(5) 10(10) 5(5) Bud Ŝet gminy , WFO ŚiGW małogabarytowymi bateriami i akumulatorami, zu Ŝytymi olejami, odpadami biodegradowalnymi, odpadami medycznymi i weterynaryjnymi, odpadami z PCB, komunalnymi osadami ściekowymi oraz organizacja i współorganizacja konkursów proekologicznych,

51 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

2. Własne (w Monitorowanie terenów po eksploatacji ramach zasobów naturalnych i terenów Gmina - 5(5) 5(5) - Bud Ŝet Gminy obowi ązków pozostałych, pod k ątem nielegalnego słu Ŝbowych składowania odpadów pracowników) RAZEM 10 (10) 10(10) 15(15) 5(5) Koszty w latach 2009-2012: 40 tys. PLN (40 tys. PLN) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Pielgrzymka w finansowaniu PO Ś

Tabela 9.1.2.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu gospodarki odpadami gminy Pielgrzymka

Jednostka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Potencjalne źródła finansowe L.p. realizuj ąca 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Rozbudowa składowiska Odpadów w Gmina, Zwi ązek Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, środki Koordynowane - 500 (250) - - Pielgrzymce (Spółka) własne, fundusze UE 2. Organizacja zbiornic odpadów: Koordynowane wielkogabarytowych, organicznych oraz Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, fundusze niebezpiecznych, w tym zakup środków Gmina 20(10) 90(50) 80(40) 80(40) UE transportu dla potrzeb segregacji i zbierania odpadów 3. Likwidacja dzikich wysypisk odpadów Gmina 10(10) 10(10) 10(10) 10(10) Bud Ŝet Gminy Własne

4. Utylizacja odpadów zawieraj ących azbest w Własne obiektach Gminy Pielgrzymka i obiektach Gmina 0 250(10) 250(10) 250(10) Bud Ŝet Gminy, WFO ŚiGW mieszka ńców Gminy RAZEM 30 (30) 850 (310) 340 (60) 340 (60) Koszty w latach 2009-2012 1560 (460) tys. PLN * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Pielgrzymka w finansowaniu PGO

52 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.1.3. Ochrona powietrza Tabela 9.1.3.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony powietrza gminy Pielgrzymka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Edukacja ekologiczna w zakresie: Własne wykorzystywania alternatywnych źródeł energii, nowych technologii Gmina - 5 5 5 Bud Ŝet gminy, energooszcz ędnych i oszcz ędzania energii i źródeł odnawialnych 2. Przygotowanie programu obszarowego Koordynowane Gmina - 5 5 - Bud Ŝet gminy dotycz ącego likwidacji niskiej emisji 3. Opracowanie zasad i wdro Ŝenie systemu Własne dopłat do zmian ogrzewania na Gmina - 5 - - Bud Ŝet gminy proekologiczne 4. Opracowanie audytów energetycznych dla Własne Gmina - 25 15 15 Bud Ŝet gminy obiektów u Ŝyteczno ści publicznej w gminie 5. Prace koncepcyjne i dokumentacyjne pod 100 200 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, środki Koordynowane Zarz ąd Dróg, Gmina - - budow ę dróg i obwodnic (50) (50) własne ZD 140 225 RAZEM - 20 (20) (90) (75) Koszty w latach 2009-2012: 385 tys. PLN (185 tys. zł) * Wszystkie kwoty to udział gminy w PO Ś Tabela 9.1.3.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony powietrza gminy Pielgrzymka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Likwidacja źródeł niskiej emisji lub Koordynowane zamiana na sprawniejsze urz ądzenia do 100 Gmina 0 50 (50) 50 (50) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW produkcji ciepła w gminnych obiektach (100) uŜyteczno ści publicznej 2. Ograniczenie oddziaływania zakładów Środki własne, kredyt komercyjny, Koordynowane Zakłady przemysłowe - 100 (0) 100 (0) 100 (0) przemysłowych * fundusze UE, WFO ŚiGW 3. Ograniczenie emisji zanieczyszcze ń przez 100 100 300 Koordynowane Gmina - Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW realizacj ę zada ń termomodernizacyjnych (70) (70) (150)

53 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

4. Zakup specjalistycznych maszyn i Koordynowane urz ądze ń technicznych dla potrzeb 300 300 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, - - likwidacji liniowej niezorganizowanej (80) (80) NFO ŚiGW emisji zanieczyszcze ń 550 550 500 RAZEM 0 (200) (200) (250) Koszty w latach 2009-2012 1 600 tys.zł PLN (650 tys. zł.) - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Pielgrzymka w finansowaniu PO Ś

9.1.4. Hałas Tabela 9.1.4.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony przed hałasem gminy Pielgrzymka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Wykonanie na terenie gminy pomiarów Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane WIO Ś, Starostwo, Gmina - 30 (0) 30 (0) 30 (5) akustycznych bud Ŝet Starostwa 2. Opracowanie mapy zagro Ŝeń Koordynowane Starostwo, Gmina - 20 (0) 20 (0) - Bud Ŝet gminy, bud Ŝet Starostwa akustycznych dla terenu powiatu 3. Aktualizacja i opracowanie miejscowych Własne gminy planów zagospodarowania przestrzennego 100 100 100 Gmina 0 Bud Ŝet gminy z uwzgl ędnieniem podziału na strefy (100) (100) (100) przemysłowe i mieszkalno-rekreacyjne 4. Opracowanie dokumentacji technicznych Własne gminy Zarz ądy Dróg, Gminy 100 do budowy ekranów akustycznych i 100 (0) 100 (0) 100 (0) Bud Ŝet gminy, Zarz ądy Dróg Powiatu, Starostwo (70) modernizacji dróg i obwodnic * 110 250 250 230 RAZEM (180) (100) (100) (105) Koszty w latach 2009-2012: 840 tys. PLN (305 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Pielgrzymka w finansowaniu PO Ś

54 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.1.4.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przed hałasem gminy Pielgrzymka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane Budowa ekranów akustycznych przy Zarz ądy Dróg, Starostwo, - 100 (0) 200 (0) 200 (0) bud Ŝet powiatu, bud Ŝet szlakach komunikacyjnych* Gmina województwa, WFO ŚiGW 2. Poprawa stanu nawierzchni istniej ących Zarz ądy Dróg, Gmina, 100 300 300 300 Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane dróg* Starostwo (100) (100) (100) (100) bud Ŝet powiatu, WFO ŚiGW 3. Poprawa stanu technicznego środków Koordynowane transportu i przestrzegania Gmina, KP Policji, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, 30 (0) 30 (0) 30 (0) 30 (0) obowi ązuj ących przepisów Kodeksu zakłady przemysłowe środki własne Drogowego * 4. Ograniczenie ponadnormatywnych emisji Zakłady przemysłowe, Środki własne, kredyty Koordynowane - 100(0) 100 (0) 100 (0) hałasu przez zakłady przemysłowe * Starostwo komercyjne, WFO ŚiGW 5. Nasadzenia zieleni izolacyjnej wokół Własne Gmina 30 (30) 25 (25) 25 (25) 30 (30) Bud Ŝet gminy obiektów gminy 160 555 655 660 RAZEM (130) (125) (125) (130) Koszty w latach 2009-2012 1920 tys. PLN (510 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Pielgrzymka w finansowaniu PO Ś

9.1.5. Awarie przemysłowe i zdarzenia kryzysowe Tabela 9.1.5.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu zdarze ń kryzysowych gminy Pielgrzymka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Opracowanie i aktualizacja koncepcji Własne Systemu Zarz ądzania Kryzysowego dla Gmina - 30 (30) - - Bud Ŝet gminy gminy Pielgrzymka 2. Prowadzenie szkole ń i ćwicze ń Koordynowane Gmina 1 (1) 10 (10) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy dotycz ących zagro Ŝeń kryzysowych RAZEM 1 (1) 40 (40) 5 (5) 5 (5) Koszty w latach 2007-2010: 51 tys. PLN (51 tys.)

55 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.1.5.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu zdarze ń kryzysowych gminy Pielgrzymka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. PSP, OSP, gmina, Budowa jednolitego systemu ł ączno ści Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Koordynowane Starostwo, Policja, obejmuj ącego PSP, słu Ŝby techniczne 10 (5) 10 (5) 10 (5) 10 (5) bud Ŝet gminy, środki własne, dystrybutorzy mediów gminy, OSP WFO ŚiGW zasilaj ących 2. Zakup niezb ędnego dla słu Ŝb PSP, OSP, gmina, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Koordynowane ratowniczych sprz ętu pozwalaj ącego na 200 160 100 Starostwo, dystrybutorzy 0 bud Ŝety gmin, środki własne dotarcie do ka Ŝdej miejscowo ści i ka Ŝdego (100) (120) (80) mediów zasilaj ących WFO ŚiGW miejsca 3. PSP, Gminy Powiatu, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Zakup sprz ętu ochrony osobistej Koordynowane Starostwo, dystrybutorzy 80 (30) 50 (25) 50 (35) 50 (20) bud Ŝety gmin, środki własne, ratowników mediów zasilaj ących WFO ŚiGW 4. Budowa Centrum Zarz ądzania Gmina, bud Ŝet powiatu, Gmina, Starostwo - 50 (20) 50 (20) 50 (20) Koordynowane Kryzysowego (wspólnego) WFO ŚiGW 310 270 210 RAZEM 90 (35) (150) (180) (125) Koszty w latach 2009-2012 880 tys. PLN (490 tys.) - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Pielgrzymka w finansowaniu PO Ś

9.1.6. Ochrona przyrody Tabela 9.1.6.a Krótkoterminowe cele i zadania pozainwestycyjne z zakresu ochrony przyrody gminy Pielgrzymka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Edukacja ekologiczna w zakresie ochrony Własne Gmina 5 (5) - 5 (5) 5(5) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW przyrody 2. Opracowanie bazy danych pomników przyrody Koordynowane i innych chronionych form przyrody w formule Gmina 5 (5) 1 (1) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW GIS 3. Aktualizacja inwentaryzacji przyrodniczej Koordynowane Marszałek Województwa, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, gminy w tym tak Ŝe inwentaryzacja gatunków - - 30 (0) 5 (0) Gmina WFO ŚiGW rzadkich, gin ących, zagro Ŝonych i siedlisk

56 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

4. Opracowanie dokumentacji techniczno- Własne rz ądowe Gmina, Marszałek przyrodniczych dla nowych form ochrony - - 10 (5) - Bud Ŝet Pa ństwa, WFO ŚiGW Województwa przyrody na terenie gminy 5. Rozwój szlaków turystycznych i ście Ŝek Koordynowane Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, dydaktycznych na terenach interesuj ących Gmina - 5 (5) 10 (10) 10 (10) WFO ŚiGW przyrodniczo 6. Opracowanie PT renowacji parków wiejskich Gmina - 5 (5) 5 (5) - Bud Ŝet gminy Własne 7. Opracowanie Koncepcji i Projektu na potrzeby Własne Gmina Wg wyceny składaj ących oferty Bud Ŝet gminy budowy Schroniska dla Zwierz ąt RAZEM 5 (5) 11 (11) 65 (30) 25 (20) Koszty w latach 2009-2012: 106 tys. PLN ( 66 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Pielgrzymka w finansowaniu PO Ś Tabela 9.1.6.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przyrody gminy Pielgrzymka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Zabiegi sanitarne i piel ęgnacyjne Wojewoda Dolno śląski, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane 50 (50) - - istniej ących pomników przyrody + gmina WFO ŚiGW 2. Wojewoda Dolno śląski, Koordynowane Budowa nowych ście Ŝek dydaktycznych Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Zarz ąd Parków - 10 (5) 10 (5) - na terenie obszarów przyrodniczo cennych WFO ŚiGW Krajobrazowych, gmina 3. Wojewódzki Konserwator Koordynowane Zabytków, gmina, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Rewaloryzacja parków na terenie gminy - 20 (5) 10 (5) - Wojewódzki Konserwator WFO ŚiGW Przyrody 4. System Ochrony Zwierz ąt (budowa 500 500 500 Gmina, Zwi ązek Gmin - schroniska lub udział w budowie) (100) (150) (150) 580 520 500 RAZEM 0 (160) (160) (150) Koszty w latach 2009-2012 1600 tys. PLN (415 tys.) Analiza cało ści zagadnie ń zwi ązanych z ochron ą przyrody uwidoczniły wa Ŝny dla gminy i gminy problem dotycz ący fragmentu przyrody o Ŝywionej, jakim jest ochrona zwierz ąt. Szczegółowe zapisy prawne dotycz ące tego zagadnienia zawarte s ą w przepisach ustawy z 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierz ąt (Dz. U. Nr 106, poz. 1002 z 2003 roku z pó źniejszymi zmianami). Obowi ązki gminy w tym zakresie okre ślono w przepisach ustawy z 13 wrze śnia 1996 roku o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach (tekst jednolity Dz. U. Nr 236, poz. 2008 z 2005 roku) wraz z pó źniejszymi zmianami, a w szczególno ści w art.3 ust. 2, punkt 5, z którego wynika konieczno ść organizacji ochrony przed bezdomnymi zwierz ętami na zasadach okre ślonych w odr ębnych przepisach. Troska o zwierz ęta sprawia, Ŝe proponujemy dopisanie do Progamu Ochrony Środowiska zadania p.n. „budow ę schroniska dla zwierz ąt”. Szczegółowe wymagania weterynaryjne dla prowadzenia schronisk dla zwierz ąt zawarte s ą w ustawie z 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierz ąt i zwalczaniu chorób zwierz ąt (Dz. U. Nr 69, poz. 625 z 2004 roku z pó źniejszymi zmianami) oraz w rozporz ądzeniu

57 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 23 czerwca 2004 roku (Dz. U. Nr 158, poz. 1657 z 2004 roku). Na takie potrzeby mo Ŝna dokona ć zarówno adaptacji istniej ącego i spełniaj ącego wymogi obiektu jak i budowy nowego obiektu budowlanego, przy czym nale Ŝy pami ęta ć o tym, Ŝe minimalna odległo ść od np. zakładów produkuj ących Ŝywno ść musi wynie ść 150 m. Koszty budowy takiego obiektu mog ą si ę kształtowa ć w granicach ok. 1300 tys. PLN (dla powierzchni mi ędzy 300 a 400 m 2 i przy spełnieniu wymogów powy Ŝszego rozporz ądzenia oraz standardów europejskich). Powy Ŝszej kwoty nie wliczano w cało ści w koszt realizacji Programu Ochrony Środowiska dla gminy Pielgrzymka, poniewa Ŝ zało Ŝono wspólne z innymi gminami rozwi ązywanie tego problemu. * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Pielgrzymka w finansowaniu PO Ś

9.1.7. Tereny poprzemysłowe Tabela 9.1.7.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony powierzchni ziemi gminy Pielgrzymka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Przygotowanie techniczne rekultywacji Koordynowane terenów poprzemysłowych, starych Gmina - - 25 (25) 25 (25) Bud Ŝet gminy obci ąŜ eń środowiska i obiektów, których eksploatacja dobiega lub dobiegła ko ńca RAZEM - - 25 (25) 25 (25) Koszty w latach 2009-2012: 50 tys. PLN (50 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Pielgrzymka w finansowaniu PO Ś Tabela 9.1.7.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony powierzchni ziemi gminy Pielgrzymka

Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Rekultywacja terenów po działalno ści Bud Ŝet Pa ństwa, środki własne, Koordynowane Skarb Pa ństwa, Gmina, 6000 6000 przemysłowej, w tym Kopalni - - kredyt komercyjny, bud Ŝet gminy zakłady przemysłowe (50) (50) Odkrywkowych WFO ŚiGW 6000 6000 RAZEM - - (50) (50) Koszty w latach 2009-2012 12000 tys.zł (100 tys.zł) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Pielgrzymka w finansowaniu PO Ś

58 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.1.8. Ochrona przeciwpowodziowa Tabela 9.1.8.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony przeciwpowodziowej gminy Pielgrzymka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Koordynowane Współudział w opracowaniu dokumentacji okre ślaj ącej obszary nara Ŝone na RZGW, Starostwo, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, - 50 (0) 50 (0) - niebezpiecze ństwo powodzi na terenie Gmina bud Ŝet Starostwa gminy

2. Aktualizacja Planu Ochrony Koordynowane Gmina - 20 (20) 10 (10) - Bud Ŝet gminy Przeciwpowodziowej Gminy 3. Prowadzenie szkole ń i ćwicze ń Koordynowane dotycz ących ochrony Starostwo, Gmina 5 (5) 5 (5) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy, bud Ŝet Starostwa przeciwpowodziowej 4. Prace przedprojektowe i projektowe RZGW, WZMiUW, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Koordynowane - 45 (35) 35 (25) 5 (5) zbiorników retencyjnych na terenie gminy Gmina województwa, bud Ŝet gminy 120 100 RAZEM 5 (5) 10 (10) (60) (40) Koszty w latach 2009-2012: 235 tys. PLN (115 tys. PLN) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Pielgrzymka w finansowaniu PO Ś Tabela 9.1.8.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przeciwpowodziowej gminy Pielgrzymka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Remont i modernizacja zabezpiecze ń Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Koordynowane RZGW, Marszałek hydrotechnicznych na terenie gminy - - 100 (0) 100 (0) województwa, bud Ŝet gminy, Województwa, Gmina Pielgrzymka WFO ŚiGW 2. Budowa zabezpiecze ń hydrotechnicznych Koordynowane uj ętych w „Programie dla Odry 2006” i 1000 1000 Bud Ŝet Pa ństwa, NFO ŚiGW, RZGW, - - maj ących znaczenie dla gminy (0) (0) WFO ŚiGW Pielgrzymka * 3. Zakup Wyposa Ŝenia do Gminnego Koordynowane Gmina 10 (10) 20 (20) 20 (20) 20 (20) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW Magazynu Przeciwpowodziowego 4. Budowa zbiorników p/pow w gminie b.d. b.d. b.d. b.d. Marszałek Województwa, Gmina Koordynowane

59 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

1120 1120 RAZEM 10 (10) 20 (20) (20)) (20) Koszty w latach 2009-2012 2 250 tys. PLN (70 tys.) * - kwoty w tej pozycji nie wliczone do kosztów POŚ ** - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Pielgrzymka w finansowaniu PO Ś

9.2. Gmina Zagrodno

9.2.1. Ochrona wód Tabela 9.2.1.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony wód gminy Zagrodno Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Edukacja proekologiczna i kampania Własne gminy informacyjna w sprawie racjonalnego Gmina, 5 5 5 5 Bud Ŝet gminy korzystania z zasobów wodnych opracowanie i wdro Ŝenie systemu Urz ąd informowania społecze ństwa o jako ści Powiatowy Inspektor wody w k ąpieliskach Sanitarny 2. Prowadzenie kampanii informacyjnej nt. Własne (w wpływu zanieczyszcze ń obszarowych, ramach liniowych i zwi ązanych z produkcj ą Gmina - - - - Bud Ŝet gminy, obowi ązków zwierz ęcą na stan czysto ści wód słu Ŝbowych podziemnych i powierzchniowych pracowników) 3. Tworzenie i aktualizacja bazy danych Własne gminy korzystaj ących z bezodpływowych Gmina - - - - Bud Ŝet gminy zbiorników ścieków oraz przydomowych oczyszczalni ścieków Przygotowanie techniczne inwestycji Koordynowane Gmina, jednostki 30 4 gospodarki ściekowej - b udowa 50 (50) - - Bud Ŝet gminy, środki własne organizacyjne gminy (30) Kanalizacji Sanitarnej 5. Inwentaryzacja na terenie i gminy Własne gminy Zagrodno, punktów nielegalnego zrzutu Gmina 5 - - 5 Bud Ŝet gminy ścieków RAZEM 40 (40) 55 (55) 5 (5) 10 (10) Koszty w latach 2009-2012: 110 tys. PLN (110 tys. zł)

60 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.2.1.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony wód gminy Zagrodno

Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Zakup środków transportu i urz ądze ń Koordynowane Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, technicznych do obsługi systemu Gmina - - - 300 (300) NFO ŚiGW, fundusze UE kanalizacyjnego gminy 2 Budowa sanitariatów wraz ze zbiornikiem 200 195 0 0 bezodpływowym przy świetlicy wiejskiej w Gmina (200) (195) Olszanicy 3 Budowa oczyszczalni ścieków w Modlikowicach 150 0 0 0 Gmina wraz z sieci ą kanalizacyjn ą (150) 4. Poprawienie efektywno ści oczyszczania ścieków Koordynowane Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, deszczowych przed odprowadzeniem do wód Gmina - - 50 (50) - NFO ŚiGW, fundusze UE powierzchniowych 5. Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Remont i modernizacja urz ądze ń melioracyjnych Gmina 15 (15) 10 (10) 10 (10) 10 (10) NFO ŚiGW, fundusze UE 365 205 60 300 RAZEM (365) (205) (60) (300) Koszty w latach 2009-2012 930 tys. PLN (930 tys.) Tabela 9.2.1.1.a. Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu zaopatrzenia w wod ę gminy Zagrodno Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia 2012 Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Przygotowanie i aktualizacja dokumentacji Własne gmin technicznych do celów modernizacji i Gmina, jednostki Bud Ŝet gminy, środki własne, budowy linii przesyłowych i 20 20 50 50 organizacyjne gminy WFO ŚiGW, dystrybucyjnych sieci wody oraz uj ęć wody 2. Gmina, jednostki Koordynowane Analiza stanu jako ści sieci wodoci ągowej - 50 - Bud Ŝet gminy, środki własne organizacyjne gminy RAZEM 20 70 50 50 Koszty w latach 2009-2012: 190 tys. PLN (190 tys.)

61 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.2.1.1.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu zaopatrzenia w wod ę gminy Zagrodno L.p. Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Gmina, jednostki 50 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane Modernizacje i naprawy sieci - 50 (50) 50 (50) organizacyjne gminy (50) WFO ŚiGW, fundusze UE 2. Gmina 50 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane Zakup urz ądze ń do sprawdzania stanu sieci - - 50 (50) (50) WFO ŚiGW, fundusze UE 3. Budowa uj ęcia wody pitnej, oraz stacji 1945 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Gmina 0 0 (0) 0 (0) uzdatniania wody w Olszanicy (1945) NFO ŚiGW, fundusze UE, 4 Budowa wodoci ągu przesyłowego ze SUW 250 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Gmina 0 0 (0) 0 (0) na zbiornik w Radziechowie (250) NFO ŚiGW, fundusze UE, 5 Budowa wodoci ągu przesyłowego ze SUW 250 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Gmina 0 0 (0) 0 (0) do Olszanicy (250) NFO ŚiGW, fundusze UE, 6 Budowa wodoci ągu przesyłowego ze SUW 450 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Gmina 0 0 (0) 0 (0) na zbiornik w Grod źcu (450) NFO ŚiGW, fundusze UE, 7 Uzbrojenie nowych terenów - Budowa Gmina Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane wodoci ągu, kolektora ściekowego i 65 198 WFO ŚiGW, fundusze UE 0 0 burzowego na osiedlu domków (65) (198) jednorodzinnych w Łukaszowie 8 Modernizacja stacji uzdatniania wody, Gmina Bud Ŝet gminy, środki własne, budowa zbiornika, oraz studni w 30 (30) 0 0 0 WFO ŚiGW, fundusze UE Brochocinie 9 Gmina 250 Bud Ŝet gminy, środki własne, Modernizacja hydroforni w Zagrodnie 0 0 0 (250) WFO ŚiGW, fundusze UE 10 Budowa przepompowni wody na osiedlu w 450 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Gmina 0 0 (0) 0 (0) Zagrodnie (450) NFO ŚiGW, fundusze UE, 3690 298 50 100 RAZEM (3690) (298) (50) (100) Koszty w latach 2009-2012 4138 tys. (4138 tys.zł)

9.2.2. Gospodarka odpadami Tabela 9.2.2.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu gospodarki odpadami gminy Zagrodno Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.P. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne

62 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

1. Kontynuacja edukacji ekologicznej w Własne zakresie selektywnej zbiórki odpadów, prowadzenie kampanii edukacyjnej n.t. prawidłowego post ępowania z urz ądzeniami zawieraj ącymi substancje zuba Ŝaj ące atmosfer ę, pojazdami wycofanymi z eksploatacji, zu Ŝytym sprz ętem elektr. i elektr., Gmina 10(10) 5(5) 10(10) 5(5) Bud Ŝet gminy , WFO ŚiGW małogabarytowymi bateriami i akumulatorami, zu Ŝytymi olejami, odpadami biodegradowalnymi, odpadami medycznymi i weterynaryjnymi, odpadami z PCB, komunalnymi osadami ściekowymi oraz organizacja i współorganizacja konkursów proekologicznych, 2. Kontynuacja programu selektywnej Koordynowane zbiórki odpadów i aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Gmina 10(10) 10(10) 10(10) 10(10) Bud Ŝet gminy , WFO ŚiGW Zagrodno w tym tak Ŝe Programu Usuwania Azbestu z terenu Gminy Zagrodno (PUA) 3. Likwidacja składowisk odpadów w Gmina, Zwi ązek (Spółka) Własne 10 (10) - - Bud Ŝet gminy, środki własne Zagrodnie i Wojciechowie Gmin 4. Własne (w Monitorowanie terenów po eksploatacji ramach zasobów naturalnych i terenów Gmina - - - - Bud Ŝet Gminy obowi ązków pozostałych, pod k ątem nielegalnego słu Ŝbowych składowania odpadów pracowników) RAZEM 30 (90) 15(15) 20(20) 15(15) Koszty w latach 2009-2012: 80 tys. PLN (80 tys. PLN) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Zagrodno w finansowaniu POŚ

63 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.2.2.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu gospodarki odpadami gminy Zagrodno

Jednostka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Potencjalne źródła finansowe L.p. realizuj ąca 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Organizacja zbiornic odpadów: Koordynowane wielkogabarytowych, organicznych oraz Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, fundusze niebezpiecznych, w tym zakup środków Gmina 20(10) 90(50) 80(40) 80(40) UE transportu dla potrzeb segregacji i zbierania odpadów 2. Własne (koszt uzale Ŝniony od rozmiarów i ilo ści Likwidacja dzikich wysypisk odpadów Gmina 10(10) 10(10) 10(10) 10(10) Bud Ŝet Gminy wysypisk i rozstrzygni ęć przetargowych 3. Utylizacja odpadów zawieraj ących azbest w Własne obiektach Gminy Zagrodno i obiektach Gmina 290(10) 290(10) 290(10) 290(10) Bud Ŝet Gminy, WFO ŚiGW mieszka ńców Gminy 4. Rekultywacja zamkni ętych składowisk w Koordynowane Gmina 70(70) 70(70) 70(70) 70(70) Bud Ŝet Gminy, WFO ŚiGW Wojciechowie i Zagrodnie 380 460 450 450 RAZEM (100) (140) (130) (130) Koszty w latach 2009-2012 1740 (500) tys. PLN * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Zagrodno w finansowaniu PGO

9.2.3. Ochrona powietrza Tabela 9.2.3.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony powietrza gminy Zagrodno Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Edukacja ekologiczna w zakresie: Własne wykorzystywania alternatywnych źródeł energii, nowych technologii Gmina - 5 5 5 Bud Ŝet gminy, energooszcz ędnych i oszcz ędzania energii i źródeł odnawialnych 2. Przygotowanie programu obszarowego Koordynowane Gmina - 5 5 - Bud Ŝet gminy dotycz ącego likwidacji niskiej emisji

64 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

3. Opracowanie zasad i wdro Ŝenie systemu Własne dopłat do zmian ogrzewania na Gmina - 5 - - Bud Ŝet gminy proekologiczne 4. Opracowanie audytów energetycznych dla Własne Gmina - 25 15 15 Bud Ŝet gminy obiektów u Ŝyteczno ści publicznej w gminie 5. Prace koncepcyjne i dokumentacyjne pod 100 200 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, środki Koordynowane Zarz ąd Dróg, Gmina - - budow ę dróg i obwodnic (50) (50) własne ZD 140 225 RAZEM - 20 (20) (90) (75) Koszty w latach 2009-2012: 385 tys. PLN (185 tys. zł) * Wszystkie kwoty to udział gminy w PO Ś Tabela 9.2.3.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony powietrza gminy Zagrodno Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Likwidacja źródeł niskiej emisji lub Koordynowane zamiana na sprawniejsze urz ądzenia do 100 Gmina 30 (30) 50 (50) 50 (50) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW produkcji ciepła w gminnych obiektach (100) uŜyteczno ści publicznej 2. Ograniczenie oddziaływania zakładów Środki własne, kredyt komercyjny, Koordynowane Zakłady przemysłowe - 100 (0) 100 (0) 100 (0) przemysłowych * fundusze UE, WFO ŚiGW 3. Ograniczenie emisji zanieczyszcze ń przez 100 100 300 Koordynowane Gmina - Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW realizacj ę zada ń termomodernizacyjnych (70) (70) (150) 4. Zakup specjalistycznych maszyn i Koordynowane urz ądze ń technicznych dla potrzeb 300 300 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, - - likwidacji liniowej niezorganizowanej (80) (80) NFO ŚiGW emisji zanieczyszcze ń 550 550 500 RAZEM 30 (30) (200) (200) (250) Koszty w latach 2009-2012 1 630 tys.zł PLN (680 tys. zł.) - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Zagrodno w finansowaniu POŚ

65 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.2.4. Hałas Tabela 9.2.4.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony przed hałasem gminy Zagrodno Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Wykonanie na terenie gminy pomiarów Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane WIO Ś, Starostwo, Gmina - 30 (0) 30 (0) 30 (5) akustycznych bud Ŝet Starostwa 2. Opracowanie mapy zagro Ŝeń Koordynowane Starostwo, Gmina - 20 (0) 20 (0) - Bud Ŝet gminy, bud Ŝet Starostwa akustycznych dla terenu powiatu 3. Aktualizacja i opracowanie miejscowych Własne gminy planów zagospodarowania przestrzennego 100 100 100 Gmina 0 Bud Ŝet gminy z uwzgl ędnieniem podziału na strefy (100) (100) (100) przemysłowe i mieszkalno-rekreacyjne 4. Opracowanie dokumentacji technicznych Własne gminy Zarz ądy Dróg, Gminy do budowy ekranów akustycznych i 0) 100 (0) 100 (0) 100 (0) Bud Ŝet gminy, Zarz ądy Dróg Powiatu, Starostwo modernizacji dróg i obwodnicy * 0 250 250 230 RAZEM (0) (100) (100) (105) Koszty w latach 2009-2012: 730 tys. PLN (305 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Zagrodno w finansowaniu POŚ

Tabela 9.2.4.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przed hałasem gminy Zagrodno Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane Budowa ekranów akustycznych przy Zarz ądy Dróg, Starostwo, - 100 (0) 200 (0) 200 (0) bud Ŝet powiatu, bud Ŝet szlakach komunikacyjnych* Gmina województwa, WFO ŚiGW 2. Poprawa stanu nawierzchni istniej ących Zarz ądy Dróg, Gmina, 100 300 300 300 Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane dróg* Starostwo (100) (100) (100) (100) bud Ŝet powiatu, WFO ŚiGW 3. Poprawa stanu technicznego środków Koordynowane transportu i przestrzegania Gmina, KP Policji, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, 30 (0) 30 (0) 30 (0) 30 (0) obowi ązuj ących przepisów Kodeksu zakłady przemysłowe środki własne Drogowego *

66 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

4. Ograniczenie ponadnormatywnych emisji Zakłady przemysłowe, Środki własne, kredyty Koordynowane - 100(0) 100 (0) 100 (0) hałasu przez zakłady przemysłowe * Starostwo komercyjne, WFO ŚiGW 5. Nasadzenia zieleni izolacyjnej wokół Własne Gmina 30 (30) 25 (25) 25 (25) 30 (30) Bud Ŝet gminy obiektów gminy 160 555 655 660 RAZEM (130) (125) (125) (130) Koszty w latach 2009-2012 1920 tys. PLN (510 tys.) • - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Zagrodno w finansowaniu POŚ

9.2.5. Awarie przemysłowe i zdarzenia kryzysowe Tabela 9.2.5.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu zdarze ń kryzysowych gminy Zagrodno Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Opracowanie i aktualizacja koncepcji Własne Systemu Zarz ądzania Kryzysowego dla i Gmina - 30 (30) - - Bud Ŝet gminy gminy Zagrodno 2. Prowadzenie szkole ń i ćwicze ń Koordynowane Gmina 1 (1) 10 (10) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy dotycz ących zagro Ŝeń kryzysowych RAZEM 1 (1) 40 (40) 5 (5) 5 (5) Koszty w latach 2007-2010: 51 tys. PLN (51 tys.)

Tabela 9.2.5.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu zdarze ń kryzysowych gminy Zagrodno Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. PSP, OSP, gmina, Budowa jednolitego systemu ł ączno ści Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Koordynowane Starostwo, Policja, obejmuj ącego PSP, słu Ŝby techniczne 10 (5) 10 (5) 10 (5) 10 (5) bud Ŝet gminy, środki własne, dystrybutorzy mediów gminy, OSP WFO ŚiGW zasilaj ących 2. Zakup niezb ędnego dla słu Ŝb PSP, OSP, gmina, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Koordynowane ratowniczych sprz ętu pozwalaj ącego na 160 200 160 100 Starostwo, dystrybutorzy bud Ŝety gmin, środki własne dotarcie do ka Ŝdej miejscowo ści i ka Ŝdego (100) (100) (120) (80) mediów zasilaj ących WFO ŚiGW miejsca

67 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

3. PSP, Gminy Powiatu, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Zakup sprz ętu ochrony osobistej Koordynowane Starostwo, dystrybutorzy 80 (30) 50 (25) 50 (35) 50 (20) bud Ŝety gmin, środki własne, ratowników mediów zasilaj ących WFO ŚiGW 4. Budowa Centrum Zarz ądzania Gmina, bud Ŝet powiatu, Gmina, Starostwo - 50 (20) 50 (20) 50 (20) Koordynowane Kryzysowego (wspólnego) WFO ŚiGW 250 310 270 210 RAZEM (135) (150) (180) (125) Koszty w latach 2009-2012 1 040 tys. PLN (590 tys.) - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Zagrodno w finansowaniu POŚ

9.2.6. Ochrona przyrody

Tabela 9.2.6.a Krótkoterminowe cele i zadania pozainwestycyjne z zakresu ochrony przyrody gminy Zagrodno Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Edukacja ekologiczna w zakresie ochrony Własne Gmina 5 (5) - 5 (5) 5(5) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW przyrody 2. Opracowanie bazy danych pomników przyrody Koordynowane i innych chronionych form przyrody w formule Gmina 5 (5) 1 (1) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW GIS 3. Aktualizacja inwentaryzacji przyrodniczej Koordynowane Marszałek Województwa, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, gminy w tym tak Ŝe inwentaryzacja gatunków - - 30 (0) 5 (0) Gmina WFO ŚiGW rzadkich, gin ących, zagro Ŝonych i siedlisk 4. Opracowanie dokumentacji techniczno- Własne rz ądowe Gmina, Marszałek przyrodniczych dla nowych form ochrony - - 10 (5) - Bud Ŝet Pa ństwa, WFO ŚiGW Województwa przyrody na terenie i gminy 5. Rozwój szlaków turystycznych i ście Ŝek Koordynowane Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, dydaktycznych na terenach interesuj ących Gmina - 5 (5) 10 (10) 10 (10) WFO ŚiGW przyrodniczo 6. Opracowanie PT renowacji parków wiejskich Gmina - 5 (5) 5 (5) - Bud Ŝet gminy Własne 7. Opracowanie Koncepcji i Projektu na potrzeby Własne Gmina Wg wyceny składaj ących oferty Bud Ŝet gminy budowy Schroniska dla Zwierz ąt RAZEM 5 (5) 11 (11) 65 (30) 25 (20) Koszty w latach 2009-2012: 106 tys. PLN ( 66 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Zagrodno w finansowaniu POŚ

68 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.2.6.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przyrody gminy Zagrodno Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Zabiegi sanitarne i piel ęgnacyjne Wojewoda Dolno śląski, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane 50 (50) - - - istniej ących pomników przyrody + gmina WFO ŚiGW 2. Wojewoda Dolno śląski, Koordynowane Budowa nowych ście Ŝek dydaktycznych Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Zarz ąd Parków - 10 (5) 10 (5) - na terenie obszarów przyrodniczo cennych WFO ŚiGW Krajobrazowych, gmina 3. Wojewódzki Konserwator Koordynowane Zabytków, gmina, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Rewaloryzacja parków na terenie gminy - 20 (5) 10 (5) - Wojewódzki Konserwator WFO ŚiGW Przyrody 4. System Ochrony Zwierz ąt (budowa 500 500 500 Gmina, Zwi ązek Gmin - schroniska lub udział w budowie) (100) (150) (150) 530 520 500 RAZEM 50 (5) (110) (160) (150) Koszty w latach 2009-2012 1600 tys. PLN (415 tys.) Analiza cało ści zagadnie ń zwi ązanych z ochron ą przyrody uwidoczniły wa Ŝny dla i gminy problem dotycz ący fragmentu przyrody o Ŝywionej, jakim jest ochrona zwierz ąt. Szczegółowe zapisy prawne dotycz ące tego zagadnienia zawarte s ą w przepisach ustawy z 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierz ąt (Dz. U. Nr 106, poz. 1002 z 2003 roku z pó źniejszymi zmianami). Obowi ązki gminy w tym zakresie okre ślono w przepisach ustawy z 13 wrze śnia 1996 roku o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach (tekst jednolity Dz. U. Nr 236, poz. 2008 z 2005 roku) wraz z pó źniejszymi zmianami, a w szczególno ści w art.3 ust. 2, punkt 5, z którego wynika konieczno ść organizacji ochrony przed bezdomnymi zwierz ętami na zasadach okre ślonych w odr ębnych przepisach. Troska o zwierz ęta sprawia, Ŝe proponujemy dopisanie do Progamu Ochrony Środowiska zadania p.n. „budow ę schroniska dla zwierz ąt”. Szczegółowe wymagania weterynaryjne dla prowadzenia schronisk dla zwierz ąt zawarte s ą w ustawie z 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierz ąt i zwalczaniu chorób zwierz ąt (Dz. U. Nr 69, poz. 625 z 2004 roku z pó źniejszymi zmianami) oraz w rozporz ądzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 23 czerwca 2004 roku (Dz. U. Nr 158, poz. 1657 z 2004 roku). Na takie potrzeby mo Ŝna dokona ć zarówno adaptacji istniej ącego i spełniaj ącego wymogi obiektu jak i budowy nowego obiektu budowlanego, przy czym nale Ŝy pami ęta ć o tym, Ŝe minimalna odległo ść od np. zakładów produkuj ących Ŝywno ść musi wynie ść 150 m. Koszty budowy takiego obiektu mog ą si ę kształtowa ć w granicach ok. 1300 tys. PLN (dla powierzchni mi ędzy 300 a 400 m 2 i przy spełnieniu wymogów powy Ŝszego rozporz ądzenia oraz standardów europejskich). Powy Ŝszej kwoty nie wliczano w cało ści w koszt realizacji Programu Ochrony Środowiska dla gminy Zagrodno, poniewa Ŝ zało Ŝono wspólne z innymi gminami rozwi ązywanie tego problemu. * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Zagrodno w finansowaniu POŚ

69 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.2.7. Tereny poprzemysłowe Tabela 9.2.7.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony powierzchni ziemi gminy Zagrodno Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Przygotowanie techniczne rekultywacji Koordynowane terenów poprzemysłowych, starych Gmina - - 25 (25) 25 (25) Bud Ŝet gminy obci ąŜ eń środowiska i obiektów, których eksploatacja dobiega lub dobiegła ko ńca RAZEM - - 25 (25) 25 (25) Koszty w latach 2009-2012: 50 tys. PLN (50 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Zagrodno w finansowaniu POŚ

Tabela 9.2.7.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony powierzchni ziemi gminy Zagrodno

Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Rekultywacja terenów po działalno ści Bud Ŝet Pa ństwa, środki własne, Koordynowane Skarb Pa ństwa, Gmina, 100 100 przemysłowej, w tym górnictwa - - kredyt komercyjny, bud Ŝet gminy zakłady przemysłowe (20) (20) odkrywkowego WFO ŚiGW 100 100 RAZEM - - (20) (20) Koszty w latach 2009-2012 200 tys.zł (40 tys.zł) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Zagrodno w finansowaniu POŚ

9.2.8. Ochrona przeciwpowodziowa Tabela 9.2.8.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony przeciwpowodziowej gminy Zagrodno Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne

70 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

1. Koordynowane Współudział w opracowaniu dokumentacji okre ślaj ącej obszary nara Ŝone na RZGW, Starostwo, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, - 50 (0) 50 (0) - niebezpiecze ństwo powodzi na terenie Gmina bud Ŝet Starostwa gminy

2. Aktualizacja Planu Ochrony Koordynowane Gmina - 20 (20) 10 (10) - Bud Ŝet gminy Przeciwpowodziowej Gminy 3. Prowadzenie szkole ń i ćwicze ń Koordynowane dotycz ących ochrony Starostwo, Gmina 5 (5) 5 (5) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy, bud Ŝet Starostwa przeciwpowodziowej 4. Prace przedprojektowe i projektowe RZGW, WZMiUW, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Koordynowane - 45 (35) 35 (25) 5 (5) zbiorników retencyjnych na terenie gminy Gmina województwa, bud Ŝet gminy 120 100 RAZEM 5 (5) 10 (10) (60) (40) Koszty w latach 2009-2012: 235 tys. PLN (115 tys. PLN) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Zagrodno w finansowaniu POŚ Tabela 9.2.8.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przeciwpowodziowej gminy Zagrodno Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Remont i modernizacja zabezpiecze ń Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Koordynowane RZGW, Marszałek hydrotechnicznych na terenie i gminy - - 100 (0) 100 (0) województwa, bud Ŝet gminy, Województwa, Gmina Zagrodno WFO ŚiGW 2. Budowa zabezpiecze ń hydrotechnicznych Koordynowane 1000 1000 Bud Ŝet Pa ństwa, NFO ŚiGW, uj ętych w „Programie dla Odry 2006” i RZGW, - - (0) (0) WFO ŚiGW maj ących znaczenie dla gminy Zagrodno * 3. Zakup Wyposa Ŝenia do Gminnego Koordynowane Gmina 10 (10) 20 (20) 20 (20) 20 (20) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW Magazynu Przeciwpowodziowego 4. Budowa zbiorników p/pow w gminie b.d. b.d. b.d. b.d. Marszałek Województwa, Gmina Koordynowane 1120 1120 RAZEM 10 (10) 20 (20) (20)) (20) Koszty w latach 2009-2012 2 250 tys. PLN (70 tys.) * - kwoty w tej pozycji nie wliczone do kosztów POŚ ** - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Zagrodno w finansowaniu POŚ

71 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.3. Gmina Złotoryja

9.3.1. Ochrona wód Tabela 9.3.1.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony wód gminy Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Edukacja proekologiczna i kampania Własne gminy informacyjna w sprawie racjonalnego Gmina, 5 5 5 5 Bud Ŝet gminy korzystania z zasobów wodnych 2 opracowanie i wdro Ŝenie systemu Urz ąd Gminy informowania społecze ństwa o jako ści Powiatowy Inspektor - 5 5 - wody w k ąpieliskach Sanitarny 3. Prowadzenie kampanii informacyjnej nt. Własne (w wpływu zanieczyszcze ń obszarowych, ramach liniowych i zwi ązanych z produkcj ą Gmina - - - - Bud Ŝet gminy, obowi ązków zwierz ęcą na stan czysto ści wód słu Ŝbowych podziemnych i powierzchniowych pracowników) 4. Tworzenie i aktualizacja bazy danych Własne gminy korzystaj ących z bezodpływowych Gmina - - - - Bud Ŝet gminy zbiorników ścieków oraz przydomowych oczyszczalni ścieków Przygotowanie techniczne inwestycji Koordynowane gospodarki ściekowej - b udowa Gmina, jednostki 30 50 5 - - Bud Ŝet gminy, środki własne Kanalizacji Sanitarnej dla miejscowo ści organizacyjne gminy (30) (50) Ła źniki i Rzymówka Przygotowanie modernizacji sieci wodno- Koordynowane Gmina, jednostki 30 6 kanalizacyjnej w Wilkowie- Osiedlu - - - Bud Ŝet gminy, środki własne organizacyjne gminy (30) (inwentaryzacja) 7. Inwentaryzacja na terenie gminy Własne gminy Złotoryja, punktów nielegalnego zrzutu Gmina - 5 - 5 Bud Ŝet gminy ścieków RAZEM 60 65 10 10 Koszty w latach 2009-2012: 145 tys. PLN (145 tys. zł)

72 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.3.1.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony wód gminy Złotoryja

Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Zakup środków transportu i urz ądze ń Koordynowane Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, technicznych do obsługi systemu Gmina - - - 300 (300) NFO ŚiGW, fundusze UE kanalizacyjnego gminy 2. Budowa kanalizacji sanitarnej dla miejscowo ści Koordynowane 1700 3478 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Pyskowice Gmina 0 0 (250) (604) NFO ŚiGW, fundusze UE

3. Wymiana sieci wodno – kanalizacyjnej w Koordynowane 300 300 0 0 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Wilkowie – Osiedlu Gmina (300) (300) NFO ŚiGW, fundusze UE I etap (2009), etap II (2010) 4. Budowa kanalizacji sanitarnej dla miejscowo ści Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Gmina 1720 (270) Rzymówka i Ła źniki NFO ŚiGW, fundusze UE 5. Budowa kolektorów deszczowych, wraz z Koordynowane Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, przył ączami oraz wymiana i modernizacja sieci Gmina 50 (50) - 50 (50) - NFO ŚiGW, fundusze UE istniej ącej na terenie gminy Złotoryja 6. Poprawienie efektywno ści oczyszczania ścieków Koordynowane Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, deszczowych przed odprowadzeniem do wód Gmina - - 50 (50) - NFO ŚiGW, fundusze UE powierzchniowych 7. Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Remont i modernizacja urz ądze ń melioracyjnych Gmina 15 (15) 10 (10) 10 (10) 10 (10) NFO ŚiGW, fundusze UE 2065 5508 110 10 RAZEM (715) (1184) (110) (10) Koszty w latach 2009-2012 7693 tys. PLN (2019 tys.)

73 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.3.1.1.a. Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu zaopatrzenia w wod ę gminy Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia 2012 Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Przygotowanie i aktualizacja dokumentacji Własne gmin technicznych do celów modernizacji i Gmina, jednostki Bud Ŝet gminy, środki własne, budowy linii przesyłowych i 20 20 50 50 organizacyjne gminy WFO ŚiGW, dystrybucyjnych sieci wody oraz uj ęć wody 2. Gmina, jednostki Koordynowane Analiza stanu jako ści sieci wodoci ągowej - 50 - Bud Ŝet gminy, środki własne organizacyjne gminy RAZEM 20 70 50 50 Koszty w latach 2009-2012: 190 tys. PLN (190 tys.)

Tabela 9.3.1.1.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu zaopatrzenia w wod ę gminy Złotoryja L.p. Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Gmina, jednostki 50 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane Modernizacje i naprawy sieci - 50 (50) 50 (50) organizacyjne gminy (50) WFO ŚiGW, fundusze UE 2. Gmina 50 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane Zakup urz ądze ń do sprawdzania stanu sieci - - 50 (50) (50) WFO ŚiGW, fundusze UE 3. Budowa Stacji Uzdatniania Wody w 2300 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Gmina - 0 (0) 0 (0) Gierałtowcu. (200) NFO ŚiGW, fundusze UE, 4. Gmina 200 100 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane Uzbrojenie nowych terenów - - (200) (100) WFO ŚiGW, fundusze UE 2300 100 250 200 RAZEM (200) (100) (250) (200) Koszty w latach 2009-2012 2850 tys. (750 tys.zł)

74 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.3.2. Gospodarka odpadami Tabela 9.3.2.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu gospodarki odpadami gminy Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.P. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Kontynuacja edukacji ekologicznej w Własne zakresie selektywnej zbiórki odpadów, prowadzenie kampanii edukacyjnej n.t. prawidłowego post ępowania z urz ądzeniami zawieraj ącymi substancje zuba Ŝaj ące atmosfer ę, pojazdami wycofanymi z eksploatacji, zu Ŝytym sprz ętem elektr. i elektr., Gmina 10(10) 5(5) 10(10) 5(5) Bud Ŝet gminy , WFO ŚiGW małogabarytowymi bateriami i akumulatorami, zu Ŝytymi olejami, odpadami biodegradowalnymi, odpadami medycznymi i weterynaryjnymi, odpadami z PCB, komunalnymi osadami ściekowymi oraz organizacja i współorganizacj ą konkursów proekologicznych, 2. Kontynuacja programu selektywnej Koordynowane zbiórki odpadów i aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Gmina 10(10) 10(10) 10(10) 10(10) Bud Ŝet gminy , WFO ŚiGW Złotoryja w tym tak Ŝe Programu Usuwania Azbestu z terenu Gminy Złotoryja (PUA) 3. Własne (w Monitorowanie terenów po eksploatacji ramach zasobów naturalnych i terenów Gmina - 5(5) 5(5) - Bud Ŝet Gminy obowi ązków pozostałych, pod k ątem nielegalnego słu Ŝbowych składowania odpadów pracowników) RAZEM 20 (20) 20(20) 25(25) 15(15) Koszty w latach 2009-2012: 80 tys. PLN (80 tys. PLN) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Złotoryja w finansowaniu PO Ś

75 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.3.2.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu gospodarki odpadami gminy Złotoryja

Jednostka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Potencjalne źródła finansowe L.p. realizuj ąca 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Likwidacja dzikich wysypisk odpadów Gmina 10(10) 10(10) 10(10) 10(10) Bud Ŝet Gminy Własne 2. Utylizacja odpadów zawieraj ących azbest w Własne obiektach Gminy Złotoryja i obiektach Gmina 290(10) 290(10) 290(10) 290(10) Bud Ŝet Gminy, WFO ŚiGW mieszka ńców Gminy RAZEM 300 (20) 300 (20) 300 (20) 300 (20) Koszty w latach 2009-2012 1200 (1200) tys. PLN * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Złotoryja w finansowaniu PGO

9.3.3. Ochrona powietrza Tabela 9.3.3.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony powietrza gminy Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Edukacja ekologiczna w zakresie: Własne wykorzystywania alternatywnych źródeł energii, nowych technologii Gmina - 5 5 5 Bud Ŝet gminy, energooszcz ędnych i oszcz ędzania energii i źródeł odnawialnych 2. Przygotowanie programu obszarowego Koordynowane Gmina - 5 5 - Bud Ŝet gminy dotycz ącego likwidacji niskiej emisji 3. Opracowanie zasad i wdro Ŝenie systemu Własne dopłat do zmian ogrzewania na Gmina - 5 - - Bud Ŝet gminy proekologiczne 4. Opracowanie audytów energetycznych dla Własne Gmina - 25 15 15 Bud Ŝet gminy obiektów u Ŝyteczno ści publicznej w gminie 5. Prace koncepcyjne i dokumentacyjne pod 100 200 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, środki Koordynowane Zarz ąd Dróg, Gmina - - budow ę dróg i obwodnic (50) (50) własne ZD 140 225 RAZEM - 20 (20) (90) (75) Koszty w latach 2009-2012: 385 tys. PLN (185 tys. zł) * Wszystkie kwoty to udział gminy w PO Ś

76 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.3.3.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony powietrza gminy Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Likwidacja źródeł niskiej emisji lub Koordynowane zamiana na sprawniejsze urz ądzenia do 100 Gmina 0 50 (50) 50 (50) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW produkcji ciepła w gminnych obiektach (100) uŜyteczno ści publicznej 2. Ograniczenie oddziaływania zakładów Środki własne, kredyt komercyjny, Koordynowane Zakłady przemysłowe - 100 (0) 100 (0) 100 (0) przemysłowych * fundusze UE, WFO ŚiGW 3. Ograniczenie emisji zanieczyszcze ń przez 100 100 300 Koordynowane Gmina - Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW realizacj ę zada ń termomodernizacyjnych (70) (70) (150) 4. Zakup specjalistycznych maszyn i Koordynowane urz ądze ń technicznych dla potrzeb 300 300 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, - - likwidacji liniowej niezorganizowanej (80) (80) NFO ŚiGW emisji zanieczyszcze ń 550 550 500 RAZEM 0 (200) (200) (250) Koszty w latach 2009-2012 1 600 tys.zł PLN (650 tys. zł.) - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Złotoryja w finansowaniu PO Ś

9.3.4. Hałas Tabela 9.3.4.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony przed hałasem gminy Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Wykonanie na terenie gminy pomiarów Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane WIO Ś, Starostwo, Gmina - 30 (0) 30 (0) 30 (5) akustycznych bud Ŝet Starostwa 2. Opracowanie mapy zagro Ŝeń Koordynowane Starostwo, Gmina - 20 (0) 20 (0) - Bud Ŝet gminy, bud Ŝet Starostwa akustycznych dla terenu powiatu 3. Aktualizacja i opracowanie miejscowych Własne gminy planów zagospodarowania przestrzennego 100 100 100 Gmina 0 Bud Ŝet gminy z uwzgl ędnieniem podziału na strefy (100) (100) (100) przemysłowe i mieszkalno-rekreacyjne

77 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

4. Opracowanie dokumentacji technicznych Własne gminy Zarz ądy Dróg, Gminy do budowy ekranów akustycznych i 0 100 (0) 100 (0) 100 (0) Bud Ŝet gminy, Zarz ądy Dróg Powiatu, Starostwo modernizacji dróg i obwodnicy * 250 250 230 RAZEM 0 (100) (100) (105) Koszty w latach 2009-2012: 730 tys. PLN (305 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Złotoryja w finansowaniu PO Ś

Tabela 93.4.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przed hałasem gminy Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane Budowa ekranów akustycznych przy Zarz ądy Dróg, Starostwo, - 100 (0) 200 (0) 200 (0) bud Ŝet powiatu, bud Ŝet szlakach komunikacyjnych* Gmina województwa, WFO ŚiGW 2. Poprawa stanu nawierzchni istniej ących Zarz ądy Dróg, Gmina, 100 300 300 300 Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane dróg* Starostwo (100) (100) (100) (100) bud Ŝet powiatu, WFO ŚiGW 3. Poprawa stanu technicznego środków Koordynowane transportu i przestrzegania Gmina, KP Policji, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, 30 (0) 30 (0) 30 (0) 30 (0) obowi ązuj ących przepisów Kodeksu zakłady przemysłowe środki własne Drogowego * 4. Ograniczenie ponadnormatywnych emisji Zakłady przemysłowe, Środki własne, kredyty Koordynowane - 100(0) 100 (0) 100 (0) hałasu przez zakłady przemysłowe * Starostwo komercyjne, WFO ŚiGW 5. Nasadzenia zieleni izolacyjnej wokół Własne Gmina 30 (30) 25 (25) 25 (25) 30 (30) Bud Ŝet gminy obiektów gminy 160 555 655 660 RAZEM (130) (125) (125) (130) Koszty w latach 2009-2012 1920 tys. PLN (510 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Złotoryja w finansowaniu PO Ś

78 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.3.5. Awarie przemysłowe i zdarzenia kryzysowe Tabela 9.3.5.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu zdarze ń kryzysowych gminy Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsięwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Opracowanie i aktualizacja koncepcji Własne Systemu Zarz ądzania Kryzysowego dla Gmina - 30 (30) - - Bud Ŝet gminy gminy Złotoryja 2. Prowadzenie szkole ń i ćwicze ń Koordynowane Gmina 1 (1) 10 (10) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy dotycz ących zagro Ŝeń kryzysowych RAZEM 1 (1) 40 (40) 5 (5) 5 (5) Koszty w latach 2007-2010: 51 tys. PLN (51 tys.)

Tabela 9.3.5.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu zdarze ń kryzysowych gminy Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. PSP, OSP, gmina, Budowa jednolitego systemu ł ączno ści Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Koordynowane Starostwo, Policja, obejmuj ącego PSP, słu Ŝby techniczne 10 (5) 10 (5) 10 (5) 10 (5) bud Ŝet gminy, środki własne, dystrybutorzy mediów gminy, OSP WFO ŚiGW zasilaj ących 2. Zakup niezb ędnego dla słu Ŝb PSP, OSP, gmina, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Koordynowane ratowniczych sprz ętu pozwalaj ącego na 160 200 160 100 Starostwo, dystrybutorzy bud Ŝety gmin, środki własne dotarcie do ka Ŝdej miejscowo ści i ka Ŝdego (100) (100) (120) (80) mediów zasilaj ących WFO ŚiGW miejsca 3. PSP, Gminy Powiatu, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Zakup sprz ętu ochrony osobistej Koordynowane Starostwo, dystrybutorzy 80 (30) 50 (25) 50 (35) 50 (20) bud Ŝety gmin, środki własne, ratowników mediów zasilaj ących WFO ŚiGW 4. Budowa Centrum Zarz ądzania Gmina, bud Ŝet powiatu, Gmina, Starostwo - 50 (20) 50 (20) 50 (20) Koordynowane Kryzysowego (wspólnego) WFO ŚiGW 250 310 270 210 RAZEM (135) (150) (180) (125) Koszty w latach 2009-2012 1 040 tys. PLN (590 tys.) - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Złotoryja w finansowaniu PO Ś

79 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.3.6. Ochrona przyrody

Tabela 9.3.6.a Krótkoterminowe cele i zadania pozainwestycyjne z zakresu ochrony przyrody gminy Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Edukacja ekologiczna w zakresie ochrony Własne Gmina 5 (5) - 5 (5) 5(5) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW przyrody 2. Opracowanie bazy danych pomników przyrody Koordynowane i innych chronionych form przyrody w formule Gmina - 5(5) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW GIS 3. Aktualizacja inwentaryzacji przyrodniczej Koordynowane Marszałek Województwa, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, gminy w tym tak Ŝe inwentaryzacja gatunków - - 30 (0) 5 (0) Gmina WFO ŚiGW rzadkich, gin ących, zagro Ŝonych i siedlisk 4. Opracowanie dokumentacji techniczno- Własne rz ądowe Gmina, Marszałek przyrodniczych dla nowych form ochrony - - 10 (5) - Bud Ŝet Pa ństwa, WFO ŚiGW Województwa przyrody na terenie gminy 5. Rozwój szlaków turystycznych i ście Ŝek Koordynowane Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, dydaktycznych na terenach interesuj ących Gmina - 5 (5) 10 (10) 10 (10) WFO ŚiGW przyrodniczo 6. Opracowanie PT renowacji parków wiejskich Gmina - 5 (5) 5 (5) - Bud Ŝet gminy Własne 7. Opracowanie Koncepcji i Projektu na potrzeby Własne Gmina Wg wyceny składaj ących oferty Bud Ŝet gminy budowy Schroniska dla Zwierz ąt RAZEM 5 (5) 15 (15) 65 (30) 25 (20) Koszty w latach 2009-2012: 110 tys. PLN ( 70 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Złotoryja w finansowaniu PO Ś

Tabela 9.3.6.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przyrody gminy Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Zabiegi sanitarne i piel ęgnacyjne Wojewoda Dolno śląski, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane 0 50 - - istniej ących pomników przyrody + gmina WFO ŚiGW 2. Wojewoda Dolno śląski, Koordynowane Budowa nowych ście Ŝek dydaktycznych Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Zarz ąd Parków - 10 (5) 10 (5) - na terenie obszarów przyrodniczo cennych WFO ŚiGW Krajobrazowych, gmina

80 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

3. Wojewódzki Konserwator Koordynowane Zabytków, gmina, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Rewaloryzacja parków na terenie gminy - 20 (5) 10 (5) - Wojewódzki Konserwator WFO ŚiGW Przyrody 4. System Ochrony Zwierz ąt (budowa 500 500 500 Gmina, Zwi ązek Gmin - schroniska lub udział w budowie) (100) (150) (150) 530 520 500 RAZEM 50 (5) (110) (160) (150) Koszty w latach 2009-2012 1600 tys. PLN (415 tys.) Analiza cało ści zagadnie ń zwi ązanych z ochron ą przyrody uwidoczniły wa Ŝny dla gminy problem dotycz ący fragmentu przyrody o Ŝywionej, jakim jest ochrona zwierz ąt. Szczegółowe zapisy prawne dotycz ące tego zagadnienia zawarte s ą w przepisach ustawy z 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierz ąt (Dz. U. Nr 106, poz. 1002 z 2003 roku z pó źniejszymi zmianami). Obowi ązki gminy w tym zakresie okre ślono w przepisach ustawy z 13 wrze śnia 1996 roku o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach (tekst jednolity Dz. U. Nr 236, poz. 2008 z 2005 roku) wraz z pó źniejszymi zmianami, a w szczególno ści w art.3 ust. 2, punkt 5, z którego wynika konieczno ść organizacji ochrony przed bezdomnymi zwierz ętami na zasadach okre ślonych w odr ębnych przepisach. Troska o zwierz ęta sprawia, Ŝe proponujemy dopisanie do Progamu Ochrony Środowiska zadania p.n. „budow ę schroniska dla zwierz ąt”. Szczegółowe wymagania weterynaryjne dla prowadzenia schronisk dla zwierz ąt zawarte s ą w ustawie z 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierz ąt i zwalczaniu chorób zwierz ąt (Dz. U. Nr 69, poz. 625 z 2004 roku z pó źniejszymi zmianami) oraz w rozporz ądzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 23 czerwca 2004 roku (Dz. U. Nr 158, poz. 1657 z 2004 roku). Na takie potrzeby mo Ŝna dokona ć zarówno adaptacji istniej ącego i spełniaj ącego wymogi obiektu jak i budowy nowego obiektu budowlanego, przy czym nale Ŝy pami ęta ć o tym, Ŝe minimalna odległo ść od np. zakładów produkuj ących Ŝywno ść musi wynie ść 150 m. Koszty budowy takiego obiektu mog ą si ę kształtowa ć w granicach ok. 1300 tys. PLN (dla powierzchni mi ędzy 300 a 400 m 2 i przy spełnieniu wymogów powy Ŝszego rozporz ądzenia oraz standardów europejskich). Powy Ŝszej kwoty nie wliczano w cało ści w koszt realizacji Programu Ochrony Środowiska dla gminy Złotoryja, poniewa Ŝ zało Ŝono wspólne z innymi gminami rozwi ązywanie tego problemu. * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Złotoryja w finansowaniu PO Ś

9.3.7. Tereny poprzemysłowe Tabela 9.3.7.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony powierzchni ziemi gminy Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Nie przewiduje si ę działa ń w tym zakresie - - - - - RAZEM - - - - Koszty w latach 2009-2012: - * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Złotoryja w finansowaniu PO Ś

81 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.3.7.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony powierzchni ziemi gminy Złotoryja

Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Bud Ŝet Pa ństwa, środki własne, Koordynowane Rekultywacja terenów po działalno ści Skarb Pa ństwa, Gmina, 600 600 - - kredyt komercyjny, bud Ŝet gminy górniczej i przemysłowej zakłady przemysłowe (50) (50) WFO ŚiGW 600 600 RAZEM - - (50) (50) Koszty w latach 2009-2012 1200 tys.zł (100 tys.zł) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Złotoryja w finansowaniu PO Ś

9.3.8. Ochrona przeciwpowodziowa Tabela 9.3.8.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony przeciwpowodziowej gminy Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Aktualizacja Planu Ochrony Koordynowane Gmina - 20 (20) 10 (10) - Bud Ŝet gminy Przeciwpowodziowej Gminy 2. Prowadzenie szkole ń i ćwicze ń Koordynowane dotycz ących ochrony Starostwo, Gmina 5 (5) 5 (5) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy, bud Ŝet Starostwa przeciwpowodziowej 3. Prace przedprojektowe i projektowe RZGW, WZMiUW, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Koordynowane - 45 (35) 35 (25) 5 (5) zbiorników retencyjnych na terenie gminy Gmina województwa, bud Ŝet gminy RAZEM 5 (5) 70 (60) 50 (40) 10 (10) Koszty w latach 2009-2012: 135 tys. PLN (115 tys. PLN) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Złotoryja w finansowaniu PO Ś Tabela 9.3.8.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przeciwpowodziowej gminy Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Remont i modernizacja zabezpiecze ń Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Koordynowane RZGW, Marszałek hydrotechnicznych na terenie gminy - - 100 (0) 100 (0) województwa, bud Ŝet gminy, Województwa, Gmina Złotoryja WFO ŚiGW

82 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

2. Budowa zabezpiecze ń hydrotechnicznych Koordynowane 1000 1000 Bud Ŝet Pa ństwa, NFO ŚiGW, uj ętych w „Programie dla Odry 2006” i RZGW, - - (0) (0) WFO ŚiGW maj ących znaczenie dla gminy Złotoryja * 3. Zakup Wyposa Ŝenia do Gminnego Koordynowane Gmina 10 (10) 20 (20) 20 (20) 20 (20) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW Magazynu Przeciwpowodziowego 4. Budowa zbiorników p/pow w gminie b.d. b.d. b.d. b.d. Marszałek Województwa, Gmina Koordynowane 1120 1120 RAZEM 10 (10) 20 (20) (20)) (20) Koszty w latach 2009-2012 2 250 tys. PLN (70 tys.) * - kwoty w tej pozycji nie wliczone do kosztów POŚ ** - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Złotoryja w finansowaniu PO Ś

9.4. Miasto i Gmina Świerzawa

9.4.1. Ochrona wód Tabela 9.4.1.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony wód gminy Świerzawa

Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Edukacja proekologiczna i kampania Własne gminy informacyjna w sprawie racjonalnego Gmina, 5 5 5 5 Bud Ŝet gminy korzystania z zasobów wodnych 2. Prowadzenie kampanii informacyjnej nt. Własne (w wpływu zanieczyszcze ń obszarowych, ramach liniowych i zwi ązanych z produkcj ą Gmina - - - - Bud Ŝet gminy, obowi ązków zwierz ęcą na stan czysto ści wód słu Ŝbowych podziemnych i powierzchniowych pracowników) 3. Tworzenie i aktualizacja bazy danych Własne gminy korzystaj ących z bezodpływowych Gmina - 5 5 - Bud Ŝet gminy zbiorników ścieków oraz przydomowych oczyszczalni ścieków Przygotowanie techniczne inwestycji Gmina, jednostki 30 Koordynowane 4 50 (50) - - Bud Ŝet gminy, środki własne gospodarki ściekowej organizacyjne gminy (30)

83 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

5. Inwentaryzacja na terenie miasta i gminy Własne gminy Świerzawa, punktów nielegalnego zrzutu Gmina - 5 - 5 Bud Ŝet gminy ścieków RAZEM 35(35) 65 (65) 10 (10) 10 (10) Koszty w latach 2009-2012: 125 tys. PLN (125 tys. zł)

Tabela 9.4.1.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony wód gminy Świerzawa

Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Zakup środków transportu i urz ądze ń Koordynowane Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, technicznych do obsługi systemu Gmina - - - 300 (300) NFO ŚiGW, fundusze UE kanalizacyjnego gminy 2. Uporz ądkowanie gospodarki wodno-ściekowej zlewni Kaczawy na terenie gminy Świerzawa - rozbudowa sieci kanalizacyjnej w Świerzawie, 6000 6000 6000 6000 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Gmina budowa sieci kanalizacyjnej we wsi Lubiechowa, (6000) (6000) (6000) (6000) NFO ŚiGW, fundusze UE budowa zaplecza sportowo- turystycznego przy stadionie w Starej Kra śnicy 3. Budowa kolektorów deszczowych, wraz z Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Gmina 50 (50) - 50 (50) - przył ączami miasta Świerzawa NFO ŚiGW, fundusze UE 4. Poprawienie efektywno ści oczyszczania ścieków Koordynowane Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, deszczowych przed odprowadzeniem do wód Gmina - - 50 (50) - NFO ŚiGW, fundusze UE powierzchniowych 5. Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Remont i modernizacja urz ądze ń melioracyjnych Gmina 15 (15) 10 (10) 10 (10) 10 (10) NFO ŚiGW, fundusze UE 6065 6010 6110 6310 RAZEM (6065) (6010) (6110) (6310) Koszty w latach 2009-2012 24495 tys. PLN (24495 tys.)

Tabela 9.4.1.1.a. Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu zaopatrzenia w wod ę gminy Świerzawa Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia 2012 Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne

84 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

1. Przygotowanie i aktualizacja dokumentacji Własne gmin technicznych do celów modernizacji i Gmina, jednostki Bud Ŝet gminy, środki własne, budowy linii przesyłowych i - 20 50 - organizacyjne gminy WFO ŚiGW, dystrybucyjnych sieci wody oraz uj ęć wody 2. Gmina, jednostki Koordynowane Analiza stanu jako ści sieci wodoci ągowej - 50 - Bud Ŝet gminy, środki własne organizacyjne gminy RAZEM - 70 50 - Koszty w latach 2009-2012: 120 tys. PLN (120 tys.)

Tabela 9.4.1.1.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu zaopatrzenia w wod ę gminy Świerzawa L.p. Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Gmina, jednostki 50 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane Modernizacje i naprawy sieci - 50 (50) 50 (50) organizacyjne gminy (50) WFO ŚiGW, fundusze UE 2. Gmina 50 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane Zakup urz ądze ń do sprawdzania stanu sieci - - 50 (50) (50) WFO ŚiGW, fundusze UE 3. Gmina 500 200 100 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane Uzbrojenie nowych terenów - (200) (200) (100) WFO ŚiGW, fundusze UE 600 250 200 RAZEM 0 (300) (250) (200) Koszty w latach 2009-2012 1050 tys. (750 tys.zł)

85 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.4.2. Gospodarka odpadami Tabela 9.4.2.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu gospodarki odpadami gminy Świerzawa Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.P. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Kontynuacja edukacji ekologicznej w Własne zakresie selektywnej zbiórki odpadów, prowadzenie kampanii edukacyjnej n.t. prawidłowego post ępowania z urz ądzeniami zawieraj ącymi substancje zuba Ŝaj ące atmosfer ę, pojazdami wycofanymi z eksploatacji, zu Ŝytym sprz ętem elektr. i elektr., Gmina 10(10) 5(5) 10(10) 5(5) Bud Ŝet gminy , WFO ŚiGW małogabarytowymi bateriami i akumulatorami, zu Ŝytymi olejami, odpadami biodegradowalnymi, odpadami medycznymi i weterynaryjnymi, odpadami z PCB, komunalnymi osadami ściekowymi oraz organizacja i współorganizacja konkursów proekologicznych, 2. Kontynuacja programu selektywnej Koordynowane zbiórki odpadów i aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta i Gmina 10(10) 10(10) 10(10) 10(10) Bud Ŝet gminy , WFO ŚiGW Gminy Świerzawa w tym tak Ŝe Programu Usuwania Azbestu z terenu Miasta i Gminy Świerzawa (PUA) 6. Własne (w Monitorowanie terenów po eksploatacji ramach zasobów naturalnych i terenów Gmina - 5(5) 5(5) 5(5) Bud Ŝet Gminy obowi ązków pozostałych, pod k ątem nielegalnego słu Ŝbowych składowania odpadów pracowników) 20 20 25 20 RAZEM (20) (20) (25) (20) Koszty w latach 2009-2012: 85 tys. PLN (85) tys. PLN) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Świerzawa w finansowaniu PO Ś

86 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.4.2.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu gospodarki odpadami gminy Świerzawa

Jednostka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Potencjalne źródła finansowe L.p. realizuj ąca 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 5. Własne (koszt uzale Ŝniony od rozmiarów i ilo ści Likwidacja dzikich wysypisk odpadów Gmina 10(10) 10(10) 10(10) 10(10) Bud Ŝet Gminy wysypisk i rozstrzygni ęć przetargowych 5. Kontynuacja prac w ramach regionalnego Gmina, Własne 100 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, środki Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów w Zwi ązek - 100 (100) - (100) własne Pielgrzymce. (Spółka) Gmin 6. Utylizacja odpadów zawieraj ących azbest w Własne obiektach Miasta i Gminy Świerzawa i Gmina 290(10) 290(10) 290(10) 290(10) Bud Ŝet Gminy, WFO ŚiGW obiektach mieszka ńców Gminy 15662 22932 4493 4493 RAZEM (2003) (2969) (589) (589) Koszty w latach 2009-2012 47580 (6150) tys. PLN * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Świerzawa w finansowaniu PGO

9.4.3. Ochrona powietrza Tabela 9.4.3.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony powietrza gminy Świerzawa Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Edukacja ekologiczna w zakresie: Własne wykorzystywania alternatywnych źródeł energii, nowych technologii Gmina - 5 5 5 Bud Ŝet gminy, energooszcz ędnych i oszcz ędzania energii i źródeł odnawialnych 2. Przygotowanie programu obszarowego Koordynowane Gmina - 5 5 - Bud Ŝet gminy dotycz ącego likwidacji niskiej emisji 3. Opracowanie zasad i wdro Ŝenie systemu Własne dopłat do zmian ogrzewania na Gmina - 5 - - Bud Ŝet gminy proekologiczne

87 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

4. Opracowanie audytów energetycznych dla Własne Gmina - 25 15 15 Bud Ŝet gminy obiektów u Ŝyteczno ści publicznej w gminie 5. Prace koncepcyjne i dokumentacyjne pod 100 200 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, środki Koordynowane Zarz ąd Dróg, Gmina - - budow ę dróg i obwodnic (50) (50) własne ZD 140 225 RAZEM - 20 (20) (90) (75) Koszty w latach 2009-2012: 385 tys. PLN (185 tys. zł) * Wszystkie kwoty to udział gminy w PO Ś Tabela 9.4.3.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony powietrza gminy Świerzawa Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Likwidacja źródeł niskiej emisji lub Koordynowane zamiana na sprawniejsze urz ądzenia do 100 Gmina 30 (30) 50 (50) 50 (50) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW produkcji ciepła w gminnych obiektach (100) uŜyteczno ści publicznej 2. Ograniczenie oddziaływania zakładów Środki własne, kredyt komercyjny, Koordynowane Zakłady przemysłowe - 100 (0) 100 (0) 100 (0) przemysłowych * fundusze UE, WFO ŚiGW 3. Ograniczenie emisji zanieczyszcze ń przez 100 100 300 Koordynowane Gmina - Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW realizacj ę zada ń termomodernizacyjnych (70) (70) (150) 4. Modernizacja budynku szkoły w Nowym 100 Ko ściele wraz z modernizacj ą kotłowni Gmina - - - (100) olejowej na biomas ę 5. Zakup specjalistycznych maszyn i Koordynowane urz ądze ń technicznych dla potrzeb 300 300 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, - - likwidacji liniowej niezorganizowanej (80) (80) NFO ŚiGW emisji zanieczyszcze ń 30 650 550 500 RAZEM (30) (500) (200) (250) Koszty w latach 2009-2012 1 730 tys.zł PLN (980 tys. zł.) - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Świerzawa w finansowaniu PO Ś

88 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.4.4. Hałas Tabela 9.4.4.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony przed hałasem gminy Świerzawa Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Wykonanie na terenie gminy pomiarów Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane WIO Ś, Starostwo, Gmina - 30 (0) 30 (0) 30 (5) akustycznych bud Ŝet Starostwa 2. Opracowanie mapy zagro Ŝeń Koordynowane Starostwo, Gmina - 20 (0) 20 (0) - Bud Ŝet gminy, bud Ŝet Starostwa akustycznych dla terenu powiatu 3. Aktualizacja i opracowanie miejscowych Własne gminy planów zagospodarowania przestrzennego 110 100 100 100 Gmina Bud Ŝet gminy z uwzgl ędnieniem podziału na strefy (110) (100) (100) (100) przemysłowe i mieszkalno-rekreacyjne 4. Opracowanie dokumentacji technicznych Własne gminy Zarz ądy Dróg, Gminy 100 do budowy i modernizacji dróg i 100 (0) 100 (0) 100 (0) Bud Ŝet gminy, Zarz ądy Dróg Powiatu, Starostwo (70) obwodnicy 210 250 250 230 RAZEM (180) (100) (100) (105) Koszty w latach 2009-2012: 940 tys. PLN (405 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Świerzawa w finansowaniu PO Ś

Tabela 9.4.4.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przed hałasem gminy Świerzawa Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane Budowa ekranów akustycznych przy Zarz ądy Dróg, Starostwo, - 100 (0) 200 (0) 200 (0) bud Ŝet powiatu, bud Ŝet szlakach komunikacyjnych* Gmina województwa, WFO ŚiGW 2. Poprawa stanu nawierzchni istniej ących Zarz ądy Dróg, Gmina, 100 300 300 300 Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane dróg* Starostwo (100) (100) (100) (100) bud Ŝet powiatu, WFO ŚiGW 3. Poprawa stanu technicznego środków Koordynowane transportu i przestrzegania Gmina, KP Policji, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, 30 (0) 30 (0) 30 (0) 30 (0) obowi ązuj ących przepisów Kodeksu zakłady przemysłowe środki własne Drogowego *

89 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

4. Ograniczenie ponadnormatywnych emisji Zakłady przemysłowe, Środki własne, kredyty Koordynowane - 100(0) 100 (0) 100 (0) hałasu przez zakłady przemysłowe * Starostwo komercyjne, WFO ŚiGW 5. Nasadzenia zieleni izolacyjnej wokół Własne Gmina 30 (30) 25 (25) 25 (25) 30 (30) Bud Ŝet gminy obiektów gminy 160 555 655 660 RAZEM (130) (125) (125) (130) Koszty w latach 2009-2012 1920 tys. PLN (510 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Świerzawa w finansowaniu PO Ś

9.4.5. Awarie przemysłowe i zdarzenia kryzysowe Tabela 9.4.5.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu zdarze ń kryzysowych gminy Świerzawa Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Opracowanie i aktualizacja koncepcji Własne Systemu Zarz ądzania Kryzysowego dla Gmina - 30 (30) - - Bud Ŝet gminy miasta i gminy Świerzawa 2. Prowadzenie szkole ń i ćwicze ń Koordynowane Gmina - 10 (10) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy dotycz ących zagro Ŝeń kryzysowych RAZEM - 40 (40) 5 (5) 5 (5) Koszty w latach 2009-2012: 50 tys. PLN (50 tys.)

Tabela 9.4.5.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu zdarze ń kryzysowych gminy Świerzawa Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. PSP, OSP, gmina, Budowa jednolitego systemu ł ączno ści Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Koordynowane Starostwo, Policja, obejmuj ącego PSP, słu Ŝby techniczne 10 (5) 10 (5) 10 (5) 10 (5) bud Ŝet gminy, środki własne, dystrybutorzy mediów gminy, OSP WFO ŚiGW zasilaj ących 2. Zakup niezb ędnego dla słu Ŝb PSP, OSP, gmina, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Koordynowane ratowniczych sprz ętu pozwalaj ącego na 160 200 160 100 Starostwo, dystrybutorzy bud Ŝety gmin, środki własne dotarcie do ka Ŝdej miejscowo ści i ka Ŝdego (100) (100) (120) (80) mediów zasilaj ących WFO ŚiGW miejsca

90 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

3. PSP, Gminy Powiatu, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Zakup sprz ętu ochrony osobistej Koordynowane Starostwo, dystrybutorzy 80 (30) 50 (25) 50 (35) 50 (20) bud Ŝety gmin, środki własne, ratowników mediów zasilaj ących WFO ŚiGW 4. Budowa Centrum Zarz ądzania Gmina, bud Ŝet powiatu, Gmina, Starostwo - 50 (20) 50 (20) 50 (20) Koordynowane Kryzysowego (wspólnego) WFO ŚiGW 250 310 270 210 RAZEM (135) (150) (180) (125) Koszty w latach 2009-2012 1 040 tys. PLN (590 tys.) - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Świerzawa w finansowaniu PO Ś

9.4.6. Ochrona przyrody

Tabela 9.4.6.a Krótkoterminowe cele i zadania pozainwestycyjne z zakresu ochrony przyrody gminy Świerzawa Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 8. Edukacja ekologiczna w zakresie ochrony Własne Gmina 5 (5) - 5 (5) 5(5) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW przyrody 9. Opracowanie bazy danych pomników przyrody Koordynowane i innych chronionych form przyrody w formule Gmina - 5 (5) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW GIS 10. Aktualizacja inwentaryzacji przyrodniczej Koordynowane Marszałek Województwa, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, gminy w tym tak Ŝe inwentaryzacja gatunków - - 30 (0) 5 (0) Gmina WFO ŚiGW rzadkich, gin ących, zagro Ŝonych i siedlisk 11. Opracowanie dokumentacji techniczno- Własne rz ądowe Gmina, Marszałek przyrodniczych dla nowych form ochrony - - 10 (5) - Bud Ŝet Pa ństwa, WFO ŚiGW Województwa przyrody na terenie miasta i gminy 12. Rozwój szlaków turystycznych i ście Ŝek Koordynowane Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, dydaktycznych na terenach interesuj ących Gmina - 5 (5) 10 (10) 10 (10) WFO ŚiGW przyrodniczo 13. Opracowanie PT renowacji parków miejskich i Własne Gmina - 5 (5) 5 (5) - Bud Ŝet gminy wiejskich 14. Opracowanie Koncepcji i Projektu na potrzeby Własne Gmina Wg wyceny składaj ących oferty Bud Ŝet gminy budowy Schroniska dla Zwierz ąt RAZEM 5 (5) 15 (15) 65 (30) 25 (20) Koszty w latach 2009-2012: 105 tys. PLN ( 65 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Świerzawa w finansowaniu PO Ś

91 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.4.6.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przyrody gminy Świerzawa Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Zabiegi sanitarne i piel ęgnacyjne Wojewoda Dolno śląski, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane 5 (5) 10 (10) 5(5) 10(10) istniej ących pomników przyrody + gmina WFO ŚiGW 2. Wojewoda Dolno śląski, Koordynowane Budowa nowych ście Ŝek dydaktycznych Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Zarz ąd Parków - 10 (5) 10 (5) - na terenie obszarów przyrodniczo cennych WFO ŚiGW Krajobrazowych, gmina 3. Wojewódzki Konserwator Koordynowane Zabytków, gmina, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Rewaloryzacja parków na terenie gminy - 20 (5) 10 (5) - Wojewódzki Konserwator WFO ŚiGW Przyrody 4. System Ochrony Zwierz ąt (budowa 500 500 500 Gmina, Zwi ązek Gmin - schroniska lub udział w budowie) (100) (150) (150) 5 540 525 510 RAZEM (5) (110) (160) (150) Koszty w latach 2009-2012 1580 tys. PLN (425 tys.) Analiza cało ści zagadnie ń zwi ązanych z ochron ą przyrody uwidoczniły wa Ŝny dla miasta i gminy problem dotycz ący fragmentu przyrody o Ŝywionej, jakim jest ochrona zwierz ąt. Szczegółowe zapisy prawne dotycz ące tego zagadnienia zawarte s ą w przepisach ustawy z 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierz ąt (Dz. U. Nr 106, poz. 1002 z 2003 roku z pó źniejszymi zmianami). Obowi ązki gminy w tym zakresie okre ślono w przepisach ustawy z 13 wrze śnia 1996 roku o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach (tekst jednolity Dz. U. Nr 236, poz. 2008 z 2005 roku) wraz z pó źniejszymi zmianami, a w szczególno ści w art.3 ust. 2, punkt 5, z którego wynika konieczno ść organizacji ochrony przed bezdomnymi zwierz ętami na zasadach okre ślonych w odr ębnych przepisach. Troska o zwierz ęta sprawia, Ŝe proponujemy dopisanie do Progamu Ochrony Środowiska zadania p.n. „budow ę schroniska dla zwierz ąt”. Szczegółowe wymagania weterynaryjne dla prowadzenia schronisk dla zwierz ąt zawarte s ą w ustawie z 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierz ąt i zwalczaniu chorób zwierz ąt (Dz. U. Nr 69, poz. 625 z 2004 roku z pó źniejszymi zmianami) oraz w rozporz ądzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 23 czerwca 2004 roku (Dz. U. Nr 158, poz. 1657 z 2004 roku). Na takie potrzeby mo Ŝna dokona ć zarówno adaptacji istniej ącego i spełniaj ącego wymogi obiektu jak i budowy nowego obiektu budowlanego, przy czym nale Ŝy pami ęta ć o tym, Ŝe minimalna odległo ść od np. zakładów produkuj ących Ŝywno ść musi wynie ść 150 m. Koszty budowy takiego obiektu mog ą si ę kształtowa ć w granicach ok. 1300 tys. PLN (dla powierzchni mi ędzy 300 a 400 m 2 i przy spełnieniu wymogów powy Ŝszego rozporz ądzenia oraz standardów europejskich). Powy Ŝszej kwoty nie wliczano w cało ści w koszt realizacji Programu Ochrony Środowiska dla gminy Świerzawa, poniewa Ŝ zało Ŝono wspólne z innymi gminami rozwi ązywanie tego problemu. * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Świerzawa w finansowaniu PO Ś

92 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.4.7. Tereny poprzemysłowe Tabela 9.4.7.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony powierzchni ziemi gminy Świerzawa Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Przygotowanie techniczne rekultywacji Koordynowane terenów poprzemysłowych, starych Gmina - - 25 (25) 25 (25) Bud Ŝet gminy obci ąŜ eń środowiska i obiektów, których eksploatacja dobiega lub dobiegła ko ńca RAZEM - - 25 (25) 25 (25) Koszty w latach 2009-2012: 50 tys. PLN (50 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Świerzawa w finansowaniu PO Ś

Tabela 9.4.7.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony powierzchni ziemi gminy Świerzawa

Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Bud Ŝet Pa ństwa, środki własne, Koordynowane Rekultywacja terenów po działalno ści Skarb Pa ństwa, Gmina, 600 600 - - kredyt komercyjny, bud Ŝet gminy górniczej i przemysłowej zakłady przemysłowe (10) (10) WFO ŚiGW 600 600 RAZEM - - (10) (10) Koszty w latach 2009-2012 1200 tys.zł (20 tys.zł) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Świerzawa w finansowaniu POŚ

93 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.4.8. Ochrona przeciwpowodziowa Tabela 9.4.8.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony przeciwpowodziowej gminy Świerzawa Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Koordynowane Współudział w opracowaniu dokumentacji okre ślaj ącej obszary nara Ŝone na RZGW, Starostwo, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, - 50 (0) 50 (0) - niebezpiecze ństwo powodzi na terenie Gmina bud Ŝet Starostwa gminy

2. Aktualizacja Planu Ochrony Koordynowane Gmina - 20 (20) 10 (10) - Bud Ŝet gminy Przeciwpowodziowej Gminy 3. Prowadzenie szkole ń i ćwicze ń Koordynowane dotycz ących ochrony Starostwo, Gmina 5 (5) 5 (5) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy, bud Ŝet Starostwa przeciwpowodziowej 4. Prace przedprojektowe i projektowe RZGW, WZMiUW, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Koordynowane - 45 (35) 35 (25) 5 (5) zbiorników retencyjnych na terenie gminy Gmina województwa, bud Ŝet gminy 120 100 RAZEM 5 (5) 10 (10) (60) (40) Koszty w latach 2009-2012: 235 tys. PLN (115 tys. PLN) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Świerzawa w finansowaniu PO Ś Tabela 9.4.8.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przeciwpowodziowej gminy Świerzawa Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Remont i modernizacja zabezpiecze ń Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Koordynowane RZGW, Marszałek hydrotechnicznych na terenie miasta i - - 100 (0) 100 (0) województwa, bud Ŝet gminy, Województwa, Gmina gminy Świerzawa WFO ŚiGW 2. Budowa zabezpiecze ń hydrotechnicznych Koordynowane uj ętych w „Programie dla Odry 2006” i 1000 1000 Bud Ŝet Pa ństwa, NFO ŚiGW, RZGW, - - maj ących znaczenie dla gminy Świerzawa (0) (0) WFO ŚiGW * 3. Zakup Wyposa Ŝenia do Miejsko- Koordynowane Gminnego Magazynu Gmina 10 (10) 20 (20) 20 (20) 20 (20) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW Przeciwpowodziowego

94 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

4. Budowa zbiorników p/pow w gminie b.d. b.d. b.d. b.d. Marszałek Województwa, Gmina Koordynowane 1120 1120 RAZEM 10 (10) 20 (20) (20)) (20) Koszty w latach 2009-2012 2 250 tys. PLN (70 tys.) * - kwoty w tej pozycji nie wliczone do kosztów POŚ ** - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział gminy Świerzawa w finansowaniu PO Ś

9.5. Miasto Wojcieszów

9.5.1. Ochrona wód Tabela 9.5.1.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony wód miasta Wojcieszów Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Edukacja proekologiczna i kampania Własne gminy informacyjna w sprawie racjonalnego Gmina, 5 5 5 5 Bud Ŝet gminy korzystania z zasobów wodnych Przygotowanie techniczne inwestycji Koordynowane Gmina, jednostki 2 gospodarki ściekowej (projekty 50 100 100 100 Bud Ŝet gminy, środki własne organizacyjne gminy kanalizacji) 3. Inwentaryzacja na terenie miasta Własne gminy Wojcieszów, punktów nielegalnego zrzutu Gmina 5 - - 5 Bud Ŝet gminy ścieków RAZEM 60 105 105 110 Koszty w latach 2009-2012: 380 tys. PLN (380 tys. zł)

Tabela 9.5.1.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony wód miasta Wojcieszów

Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Zakup środków transportu i urz ądze ń Koordynowane Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, technicznych do obsługi systemu Gmina - - - 300 (300) NFO ŚiGW, fundusze UE kanalizacyjnego gminy 2. Modernizacja - wymiana istniej ącej sieci 4909 1613 0 (0) 0 (0) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Gmina wodoci ągowe (737) (242) NFO ŚiGW, fundusze UE,

95 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

3. 15 3478 - - Budowa kanalizacji sanitarnej etap IVB i VA w Gmina (2.6) (604) Wojcieszowie

510 4. Uzbrojenie ul. Słonecznej – kanalizacja Gmina 0 (0) 0 (0) 0 (0) (229) 5. Budowa kolektorów deszczowych, wraz z 50 - 50 (50) - Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Gmina przył ączami na terenie miasta Wojcieszów (50) NFO ŚiGW, fundusze UE 6. Poprawienie efektywno ści oczyszczania ścieków - - 50 (50) - Koordynowane Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, deszczowych przed odprowadzeniem do wód Gmina NFO ŚiGW, fundusze UE powierzchniowych 7. 15 10 (10) 10 (10) 10 (10) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Remont i modernizacja urz ądze ń melioracyjnych Gmina (15) NFO ŚiGW, fundusze UE 5499 5101 110 310 RAZEM (1033,3) (856) (110) (310) Koszty w latach 2009-2012 11020 tys. PLN (2309,3 tys.)

Tabela 9.5.1.1.a. Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu zaopatrzenia w wod ę miasta Wojcieszów Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia 2012 Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Przygotowanie i aktualizacja dokumentacji Własne gmin technicznych do celów modernizacji i Gmina, jednostki Bud Ŝet gminy, środki własne, budowy linii przesyłowych i 20 20 50 50 organizacyjne gminy WFO ŚiGW, dystrybucyjnych sieci wody oraz uj ęć wody 2. Gmina, jednostki Koordynowane Analiza stanu jako ści sieci wodoci ągowej - 50 - Bud Ŝet gminy, środki własne organizacyjne gminy RAZEM 20 70 50 50 Koszty w latach 2009-2012: 190 tys. PLN (190 tys.) Tabela 9.5.1.1.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu zaopatrzenia w wod ę miasta Wojcieszów L.p. Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Gmina, jednostki 50 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane Modernizacje i naprawy sieci - 50 (50) 50 (50) organizacyjne gminy (50) WFO ŚiGW, fundusze UE

96 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

2. Gmina 50 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane Zakup urz ądze ń do sprawdzania stanu sieci - - 50 (50) (50) WFO ŚiGW, fundusze UE 3. Gmina 500 500 Bud Ŝet Gminy, fundusze UE, Koordynowane Budowa i modernizacja wodoci ągów - - (200) (200) WFO ŚiGW Wrocław 4. Gmina 200 100 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane Uzbrojenie nowych terenów - - (200) (100) WFO ŚiGW, fundusze UE 600 750 200 RAZEM 0 (300) (450) (200) Koszty w latach 2009-2012 1550 tys. (950 tys.zł)

9.5.2. Gospodarka odpadami Tabela 9.5.2.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu gospodarki odpadami miasta Wojcieszów Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.P. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Kontynuacja edukacji ekologicznej w Własne zakresie selektywnej zbiórki odpadów, prowadzenie kampanii edukacyjnej n.t. prawidłowego post ępowania z urz ądzeniami zawieraj ącymi substancje zuba Ŝaj ące atmosfer ę, pojazdami wycofanymi z eksploatacji, zu Ŝytym Gmina 10(10) 5(5) 10(10) 5(5) Bud Ŝet gminy , WFO ŚiGW sprz ętem elektr. i elektr., małogabarytowymi bateriami i akumulatorami, zu Ŝytymi olejami, odpadami biodegradowalnymi, odpadami medycznymi i weterynaryjnymi, odpadami z PCB, komunalnymi osadami ściekowymi, 2. Kontynuacja programu selektywnej Koordynowane zbiórki odpadów i aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Gmina 10(10) 10(10) 10(10) 10(10) Bud Ŝet gminy , WFO ŚiGW Wojcieszów w tym tak Ŝe Programu Usuwania Azbestu z terenu Miasta Wojcieszów (PUA)

97 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

3. Własne (w Monitorowanie terenów po eksploatacji ramach zasobów naturalnych i terenów Gmina - - - - Bud Ŝet Gminy obowi ązków pozostałych, pod k ątem nielegalnego słu Ŝbowych składowania odpadów pracowników) RAZEM 20 (20) 15(15) 20(20) 15(15) Koszty w latach 2009-2012: 70 tys. PLN (70 tys. PLN) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Wojcieszów w finansowaniu PO Ś

Tabela 9.5.2.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu gospodarki odpadami miasta Wojcieszów

Jednostka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Potencjalne źródła finansowe L.p. realizuj ąca 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Rekultywacja składowiska odpadów w 30 250 250 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, środki Koordynowane Gmina - Wojcieszowie (30) (38) (37) własne, fundusze UE 2. Organizacja zbiornic odpadów: Koordynowane wielkogabarytowych, organicznych oraz Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, fundusze niebezpiecznych, w tym zakup środków Gmina 20(10) 90(50) 80(40) 80(40) UE transportu dla potrzeb segregacji i zbierania odpadów 3. Własne (koszt uzale Ŝniony od rozmiarów i ilo ści Likwidacja dzikich wysypisk odpadów Gmina 10(10) 10(10) 10(10) 10(10) Bud Ŝet Gminy wysypisk i rozstrzygni ęć przetargowych 4. Utylizacja odpadów zawieraj ących azbest w Własne obiektach Miasta Wojcieszów i obiektach Gmina 290(10) 290(10) 290(10) 290(10) Bud Ŝet Gminy, WFO ŚiGW mieszka ńców Gminy 350 640 630 380 RAZEM (60) (108) (97) (60) Koszty w latach 2009-2012 2000 (325) tys. PLN * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Wojcieszów w finansowaniu PGO

98 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.5.3. Ochrona powietrza Tabela 9.5.3.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony powietrza miasta Wojcieszów * Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Edukacja ekologiczna w zakresie: Własne wykorzystywania alternatywnych źródeł energii, nowych technologii Gmina - 5 5 5 Bud Ŝet gminy, energooszcz ędnych i oszcz ędzania energii i źródeł odnawialnych 2. Przygotowanie programu obszarowego Koordynowane Gmina - 5 5 - Bud Ŝet gminy dotycz ącego likwidacji niskiej emisji 3. Opracowanie zasad i wdro Ŝenie systemu Własne dopłat do zmian ogrzewania na Gmina - 5 - - Bud Ŝet gminy proekologiczne 4. Opracowanie audytów energetycznych dla Własne Gmina - 25 15 15 Bud Ŝet gminy obiektów u Ŝyteczno ści publicznej w gminie 5. Prace koncepcyjne i dokumentacyjne pod 100 200 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, środki Koordynowane Zarz ąd Dróg, Gmina - - budow ę dróg (50) (50) własne ZD 140 225 RAZEM - 20 (20) (90) (75) Koszty w latach 2009-2012: 385 tys. PLN (185 tys. zł) * Wszystkie kwoty to udział gminy w PO Ś Tabela 9.5.3.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony powietrza miasta Wojcieszów Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Likwidacja źródeł niskiej emisji lub Koordynowane zamiana na sprawniejsze urz ądzenia do 100 Gmina 30 (30) 50 (50) 50 (50) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW produkcji ciepła w gminnych obiektach (100) uŜyteczno ści publicznej 2. Ograniczenie oddziaływania zakładów Środki własne, kredyt komercyjny, Koordynowane Zakłady przemysłowe - 100 (0) 100 (0) 100 (0) przemysłowych * fundusze UE, WFO ŚiGW 3. Ograniczenie emisji zanieczyszcze ń przez 100 100 300 Koordynowane Gmina - Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW realizacj ę zada ń termomodernizacyjnych (70) (70) (150)

99 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

4. Zakup specjalistycznych maszyn i Koordynowane urz ądze ń technicznych dla potrzeb 300 300 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, - - likwidacji liniowej niezorganizowanej (80) (80) NFO ŚiGW emisji zanieczyszcze ń 550 550 500 RAZEM 30 (30) (200) (200) (250) Koszty w latach 2009-2012 1 630 tys.zł PLN (680 tys. zł.) - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Wojcieszów w finansowaniu PO Ś

9.5.4. Hałas Tabela 9.5.4.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony przed hałasem miasta Wojcieszów Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Wykonanie na terenie gminy pomiarów Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane WIO Ś, Starostwo, Gmina - 30 (0) 30 (0) 30 (5) akustycznych bud Ŝet Starostwa 2. Opracowanie mapy zagro Ŝeń Koordynowane Starostwo, Gmina - 20 (0) 20 (0) - Bud Ŝet gminy, bud Ŝet Starostwa akustycznych dla terenu powiatu 3. Aktualizacja i opracowanie miejscowych Własne gminy planów zagospodarowania przestrzennego 110 100 100 100 Gmina Bud Ŝet gminy z uwzgl ędnieniem podziału na strefy (110) (100) (100) (100) przemysłowe i mieszkalno-rekreacyjne 4. Opracowanie dokumentacji technicznych Własne gminy Zarz ądy Dróg, Gminy 100 do budowy ekranów akustycznych i 100 (0) 100 (0) 100 (0) Bud Ŝet gminy, Zarz ądy Dróg Powiatu, Starostwo (70) modernizacji dróg 210 250 250 230 RAZEM (180) (100) (100) (105) Koszty w latach 2009-2012: 940 tys. PLN (405 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Wojcieszów w finansowaniu PO Ś

100 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.5.4.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przed hałasem miasta Wojcieszów Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane Budowa ekranów akustycznych przy Zarz ądy Dróg, Starostwo, - 100 (0) 200 (0) 200 (0) bud Ŝet powiatu, bud Ŝet szlakach komunikacyjnych* Gmina województwa, WFO ŚiGW 2. Poprawa stanu nawierzchni istniej ących Zarz ądy Dróg, Gmina, 100 300 300 300 Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane dróg* Starostwo (100) (100) (100) (100) bud Ŝet powiatu, WFO ŚiGW 3. Poprawa stanu technicznego środków Koordynowane transportu i przestrzegania Gmina, KP Policji, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, 30 (0) 30 (0) 30 (0) 30 (0) obowi ązuj ących przepisów Kodeksu zakłady przemysłowe środki własne Drogowego * 4. Ograniczenie ponadnormatywnych emisji Zakłady przemysłowe, Środki własne, kredyty Koordynowane - 100(0) 100 (0) 100 (0) hałasu przez zakłady przemysłowe * Starostwo komercyjne, WFO ŚiGW 5. Nasadzenia zieleni izolacyjnej wokół Własne Gmina 30 (30) 25 (25) 25 (25) 30 (30) Bud Ŝet gminy obiektów gminy 160 555 655 660 RAZEM (130) (125) (125) (130) Koszty w latach 2009-2012 1920 tys. PLN (510 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Wojcieszów w finansowaniu PO Ś

9.5.5. Awarie przemysłowe i zdarzenia kryzysowe Tabela 9.5.5.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu zdarze ń kryzysowych miasta Wojcieszów Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Opracowanie i aktualizacja koncepcji Własne Systemu Zarz ądzania Kryzysowego dla Gmina - 30 (30) - - Bud Ŝet gminy miasta i miasta Wojcieszów 2. Prowadzenie szkole ń i ćwicze ń Koordynowane Gmina 1 (1) 10 (10) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy dotycz ących zagro Ŝeń kryzysowych RAZEM 1 (1) 40 (40) 5 (5) 5 (5) Koszty w latach 2007-2010: 51 tys. PLN (51 tys.)

101 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.5.5.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu zdarze ń kryzysowych miasta Wojcieszów Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. PSP, OSP, gmina, Budowa jednolitego systemu ł ączno ści Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Koordynowane Starostwo, Policja, obejmuj ącego PSP, słu Ŝby techniczne 10 (5) 10 (5) 10 (5) 10 (5) bud Ŝet gminy, środki własne, dystrybutorzy mediów gminy, OSP WFO ŚiGW zasilaj ących 2. Zakup niezbędnego dla słu Ŝb PSP, OSP, gmina, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Koordynowane ratowniczych sprz ętu pozwalaj ącego na 160 200 160 100 Starostwo, dystrybutorzy bud Ŝety gmin, środki własne dotarcie do ka Ŝdej miejscowo ści i ka Ŝdego (100) (100) (120) (80) mediów zasilaj ących WFO ŚiGW miejsca 3. PSP, Gminy Powiatu, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Zakup sprz ętu ochrony osobistej Koordynowane Starostwo, dystrybutorzy 80 (30) 50 (25) 50 (35) 50 (20) bud Ŝety gmin, środki własne, ratowników mediów zasilaj ących WFO ŚiGW 4. Budowa Centrum Zarz ądzania Gmina, bud Ŝet powiatu, Gmina, Starostwo - 50 (20) 50 (20) 50 (20) Koordynowane Kryzysowego (wspólnego) WFO ŚiGW 250 310 270 210 RAZEM (135) (150) (180) (125) Koszty w latach 2009-2012 1 040 tys. PLN (590 tys.) - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Wojcieszów w finansowaniu PO Ś

9.5.6. Ochrona przyrody

Tabela 9.5.6.a Krótkoterminowe cele i zadania pozainwestycyjne z zakresu ochrony przyrody miasta Wojcieszów Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 8. Edukacja ekologiczna w zakresie ochrony Własne Gmina 5 (5) - 5 (5) 5(5) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW przyrody 9. Opracowanie bazy danych chronionych form Koordynowane Gmina 5 (5) 1 (1) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW przyrody w formule GIS 10. Aktualizacja inwentaryzacji przyrodniczej Koordynowane Marszałek Województwa, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, gminy w tym tak Ŝe inwentaryzacja gatunków - - 30 (0) 5 (0) Gmina WFO ŚiGW rzadkich, gin ących, zagro Ŝonych i siedlisk

102 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

11. Opracowanie dokumentacji techniczno- Własne rz ądowe Gmina, Marszałek przyrodniczych dla nowych form ochrony - - 10 (5) - Bud Ŝet Pa ństwa, WFO ŚiGW Województwa przyrody na terenie miasta 12. Rozwój szlaków turystycznych i ście Ŝek Koordynowane Bud Ŝet Państwa, bud Ŝet gminy, dydaktycznych na terenach interesuj ących Gmina - 5 (5) 10 (10) 10 (10) WFO ŚiGW przyrodniczo 13. Opracowanie Koncepcji i Projektu na potrzeby Własne Gmina Wg wyceny składaj ących oferty Bud Ŝet gminy budowy Schroniska dla Zwierz ąt RAZEM 10 (10) 6 (6) 60 (25) 25 (20) Koszty w latach 2009-2012: 101 tys. PLN ( 61 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Wojcieszów w finansowaniu PO Ś

Tabela 9.5.6.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przyrody miasta Wojcieszów Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Wojewoda Dolno śląski, Koordynowane Budowa nowych ście Ŝek dydaktycznych Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Zarz ąd Parków - 10 (5) 10 (5) - na terenie obszarów przyrodniczo cennych WFO ŚiGW Krajobrazowych, gmina 2. Wojewódzki Konserwator Koordynowane Zabytków, Wojewódzki Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Rewaloryzacja parków na terenie gminy - 20 (0) 10 (0) - Konserwator Przyrody, WFO ŚiGW osoby prywatne 3. System Ochrony Zwierz ąt (budowa 500 500 500 Gmina, Zwi ązek Gmin - schroniska lub udział w budowie) (100) (150) (150) 530 520 500 RAZEM - (105) (155) (150) Koszty w latach 2009-2012 1550 tys. PLN (410 tys.) Analiza cało ści zagadnie ń zwi ązanych z ochron ą przyrody uwidoczniły wa Ŝny dla miasta problem dotycz ący fragmentu przyrody o Ŝywionej, jakim jest ochrona zwierz ąt. Szczegółowe zapisy prawne dotycz ące tego zagadnienia zawarte s ą w przepisach ustawy z 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierz ąt (Dz. U. Nr 106, poz. 1002 z 2003 roku z pó źniejszymi zmianami). Obowi ązki gminy w tym zakresie okre ślono w przepisach ustawy z 13 wrze śnia 1996 roku o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach (tekst jednolity Dz. U. Nr 236, poz. 2008 z 2005 roku) wraz z pó źniejszymi zmianami, a w szczególno ści w art.3 ust. 2, punkt 5, z którego wynika konieczno ść organizacji ochrony przed bezdomnymi zwierz ętami na zasadach okre ślonych w odr ębnych przepisach. Troska o zwierz ęta sprawia, Ŝe proponujemy dopisanie do Progamu Ochrony Środowiska zadania p.n. „budow ę schroniska dla zwierz ąt”. Szczegółowe wymagania weterynaryjne dla prowadzenia schronisk dla zwierz ąt zawarte s ą w ustawie z 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierz ąt i zwalczaniu chorób zwierz ąt (Dz. U. Nr 69, poz. 625 z 2004 roku z późniejszymi zmianami) oraz w rozporz ądzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 23 czerwca 2004 roku (Dz. U. Nr 158, poz. 1657 z 2004 roku). Na takie potrzeby mo Ŝna dokona ć zarówno adaptacji istniej ącego i spełniaj ącego wymogi obiektu jak i budowy nowego obiektu budowlanego, przy czym nale Ŝy pami ęta ć o tym, Ŝe minimalna odległo ść od np. zakładów produkuj ących Ŝywno ść musi wynie ść 150 m. Koszty

103 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

budowy takiego obiektu mog ą si ę kształtowa ć w granicach ok. 1300 tys. PLN (dla powierzchni mi ędzy 300 a 400 m 2 i przy spełnieniu wymogów powy Ŝszego rozporz ądzenia oraz standardów europejskich). Powy Ŝszej kwoty nie wliczano w cało ści w koszt realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Wojcieszów, poniewa Ŝ zało Ŝono wspólne z innymi gminami rozwi ązywanie tego problemu. * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Wojcieszów w finansowaniu PO Ś

9.5.7. Tereny poprzemysłowe Tabela 9.5.7.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony powierzchni ziemi miasta Wojcieszów Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizujące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Przygotowanie techniczne rekultywacji Koordynowane terenów poprzemysłowych, starych Gmina - - 25 (25) 25 (25) Bud Ŝet gminy obci ąŜ eń środowiska i obiektów, których eksploatacja dobiega lub dobiegła ko ńca RAZEM - - 25 (25) 25 (25) Koszty w latach 2009-2012: 50 tys. PLN (50 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Wojcieszów w finansowaniu PO Ś

Tabela 9.5.7.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony powierzchni ziemi miasta Wojcieszów

Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Bud Ŝet Pa ństwa, środki własne, Koordynowane Skarb Pa ństwa, Gmina, 6000 6000 Rekultywacja terenów poprzemysłowych - - kredyt komercyjny, bud Ŝet gminy zakłady przemysłowe (50) (50) WFO ŚiGW 6000 6000 RAZEM - - (50) (50) Koszty w latach 2009-2012 12000 tys.zł (100 tys.zł) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Wojcieszów w finansowaniu PO Ś

104 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.5.8. Ochrona przeciwpowodziowa

Tabela 9.5.8.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony przeciwpowodziowej miasta Wojcieszów Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizujące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Koordynowane Współudział w opracowaniu dokumentacji okre ślaj ącej obszary nara Ŝone na RZGW, Starostwo, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, - 50 (0) 50 (0) - niebezpiecze ństwo powodzi na terenie Gmina bud Ŝet Starostwa gminy

2. Aktualizacja Planu Ochrony Koordynowane Gmina - 20 (20) 10 (10) - Bud Ŝet gminy Przeciwpowodziowej miasta 3. Prowadzenie szkole ń i ćwicze ń Koordynowane dotycz ących ochrony Starostwo, Gmina 5 (5) 5 (5) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy, bud Ŝet Starostwa przeciwpowodziowej 4. Prace przedprojektowe i projektowe RZGW, WZMiUW, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Koordynowane - 45 (35) 35 (25) 5 (5) zbiorników retencyjnych na terenie miasta Gmina województwa, bud Ŝet gminy 120 100 RAZEM 5 (5) 10 (10) (60) (40) Koszty w latach 2009-2012: 235 tys. PLN (115 tys. PLN) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Wojcieszów w finansowaniu PO Ś

Tabela 9.5.8.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przeciwpowodziowej miasta Wojcieszów Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Remont i modernizacja zabezpiecze ń Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Koordynowane RZGW, Marszałek hydrotechnicznych na terenie miasta i - - 100 (0) 100 (0) województwa, bud Ŝet gminy, Województwa, Gmina miasta Wojcieszów WFO ŚiGW 2. Budowa zabezpiecze ń hydrotechnicznych Koordynowane uj ętych w „Programie dla Odry 2006” i 1000 1000 Bud Ŝet Pa ństwa, NFO ŚiGW, RZGW, - - maj ących znaczenie dla miasta (0) (0) WFO ŚiGW Wojcieszów *

105 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

3. Zakup Wyposa Ŝenia do Miejskiego Koordynowane Gmina 10 (10) 20 (20) 20 (20) 20 (20) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW Magazynu Przeciwpowodziowego 4. Budowa zbiorników p/pow w gminie b.d. b.d. b.d. b.d. Marszałek Województwa, Gmina Koordynowane 1120 1120 RAZEM 10 (10) 20 (20) (20)) (20) Koszty w latach 2009-2012 2 250 tys. PLN (70 tys.) * - kwoty w tej pozycji nie wliczone do kosztów POŚ ** - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Wojcieszów w finansowaniu PO Ś

9.6. Miasto Złotoryja

9.6.1. Ochrona wód Tabela 9.6.1.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony wód miasta Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Edukacja proekologiczna i kampania Własne gminy Gmina, jednostki informacyjna w sprawie racjonalnego 5 5 5 5 Bud Ŝet gminy organizacyjne gminy korzystania z zasobów wodnych 2 opracowanie i wdro Ŝenie systemu Urz ąd Miasta informowania społecze ństwa o jako ści Powiatowy Inspektor - 5 5 - wody w k ąpieliskach Sanitarny 3. Tworzenie i aktualizacja bazy danych Własne gminy korzystaj ących z bezodpływowych Gmina - - - - Bud Ŝet gminy zbiorników ścieków oraz przydomowych oczyszczalni ścieków Przygotowanie techniczne inwestycji Koordynowane Gmina, jednostki 30 50 4 gospodarki ściekowej - b udowa - - Bud Ŝet gminy, środki własne organizacyjne gminy (30) (50) Kanalizacji Sanitarnej Przygotowanie modernizacji sieci wodno- Gmina, jednostki 30 Koordynowane 5 - - - Bud Ŝet gminy, środki własne kanalizacyjnej organizacyjne gminy (30) 6. Inwentaryzacja na terenie gminy Własne gminy Złotoryja, punktów nielegalnego zrzutu Gmina - 5 - 5 Bud Ŝet gminy ścieków RAZEM 60 65 10 10 Koszty w latach 2009-2012: 145 tys. PLN (145 tys. zł)

106 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.6.1.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony wód miasta Złotoryja

Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Zakup środków transportu i urz ądze ń Gmina, jednostki Koordynowane Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, technicznych do obsługi systemu organizacyjne - - - 300 (300) NFO ŚiGW, fundusze UE kanalizacyjnego gminy gminy 2. Gmina, jednostki Koordynowane Rozbudowa kanalizacji sanitarnej 1700 3000 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, organizacyjne 0 0 (250) (600) NFO ŚiGW, fundusze UE gminy 3. Gmina, jednostki Koordynowane Wymiana sieci wodno – kanalizacyjnej 300 300 0 0 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, organizacyjne (300) (300) NFO ŚiGW, fundusze UE gminy 4. Budowa kolektorów deszczowych, wraz z Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Gmina 50 (50) - 50 (50) - przył ączami na terenie miasta Złotoryja NFO ŚiGW, fundusze UE 5. Gmina, jednostki Koordynowane Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Remont i modernizacja urz ądze ń melioracyjnych organizacyjne 15 (15) 10 (10) 10 (10) 10 (10) NFO ŚiGW, fundusze UE gminy 2065 310 RAZEM 3310 (910) 60 (60) (715) (310) Koszty w latach 2009-2012 5745 tys. PLN (1995 tys.)

Tabela 9.6.1.1.a. Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu zaopatrzenia w wod ę miasta Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia 2012 Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Przygotowanie i aktualizacja dokumentacji Własne gmin technicznych do celów modernizacji i Gmina, jednostki Bud Ŝet gminy, środki własne, budowy linii przesyłowych i 20 20 50 50 organizacyjne gminy WFO ŚiGW, dystrybucyjnych sieci wody oraz uj ęć wody 2. Gmina, jednostki Koordynowane Analiza stanu jako ści sieci wodoci ągowej - 50 - Bud Ŝet gminy, środki własne organizacyjne gminy RAZEM 20 70 50 50 Koszty w latach 2009-2012: 190 tys. PLN (190 tys.)

107 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.6.1.1.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu zaopatrzenia w wod ę miasta Złotoryja L.p. Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Gmina, jednostki 50 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane Modernizacje i naprawy sieci - 50 (50) 50 (50) organizacyjne gminy (50) WFO ŚiGW, fundusze UE 2. Gmina 50 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane Zakup urz ądze ń do sprawdzania stanu sieci - - 50 (50) (50) WFO ŚiGW, fundusze UE 3. 500 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, Koordynowane Modernizacja Stacji Uzdatniania Wody Gmina - 0 (0) 0 (0) (200) NFO ŚiGW, fundusze UE, 4. Gmina 200 100 Bud Ŝet gminy, środki własne, Koordynowane Uzbrojenie nowych terenów - - (200) (100) WFO ŚiGW, fundusze UE 700 250 200 RAZEM 0 (400) (250) (200) Koszty w latach 2009-2012 1150 tys. (850 tys.zł)

108 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.6.2. Gospodarka odpadami Tabela 9.6.2.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu gospodarki odpadami miasta Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.P. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Kontynuacja edukacji ekologicznej w Własne zakresie selektywnej zbiórki odpadów, prowadzenie kampanii edukacyjnej n.t. prawidłowego post ępowania z urz ądzeniami zawieraj ącymi substancje zuba Ŝaj ące atmosfer ę, pojazdami wycofanymi z eksploatacji, zu Ŝytym Gmina, jednostki sprz ętem elektr. i elektr., organizacyjne gminy 10(10) 5(5) 10(10) 5(5) Bud Ŝet gminy , WFO ŚiGW małogabarytowymi bateriami i (szkoły, biblioteki akumulatorami, zu Ŝytymi olejami, publiczne) odpadami biodegradowalnymi, odpadami medycznymi i weterynaryjnymi, odpadami z PCB, komunalnymi osadami ściekowymi oraz organizacja i współorganizacja konkursów proekologicznych, 2. Kontynuacja programu selektywnej Koordynowane zbiórki odpadów i aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Gmina 10(10) 10(10) 10(10) 10(10) Bud Ŝet gminy , WFO ŚiGW Złotoryja w tym tak Ŝe Programu Usuwania Azbestu z terenu Miasta Złotoryja (PUA) 3. Własne (w Monitorowanie terenów po eksploatacji ramach zasobów naturalnych i terenów Gmina - 5(5) 5(5) - Bud Ŝet Gminy obowi ązków pozostałych, pod k ątem nielegalnego słu Ŝbowych składowania odpadów pracowników) RAZEM 20 (20) 20(20) 25(25) 15(15) Koszty w latach 2009-2012: 80 tys. PLN (80 tys. PLN) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Złotoryja w finansowaniu PO Ś

109 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.6.2.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu gospodarki odpadami miasta Złotoryja

Jednostka Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Potencjalne źródła finansowe L.p. realizuj ąca 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Likwidacja dzikich wysypisk odpadów Gmina 25(25) 25(25) 25(25) 25(25) Bud Ŝet Gminy Własne 2. Utylizacja odpadów zawieraj ących azbest w Własne obiektach Miasta Złotoryja i obiektach Gmina 290(10) 290(10) 290(10) 290(10) Bud Ŝet Gminy, WFO ŚiGW mieszka ńców Miasta RAZEM 315 (35) 315 (35) 315 (35) 315 (35) Koszty w latach 2009-2012 1260 (140) tys. PLN * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Złotoryja w finansowaniu PGO

9.6.3. Ochrona powietrza Tabela 9.6.3.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony powietrza miasta Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Edukacja ekologiczna w zakresie: Własne wykorzystywania alternatywnych źródeł Gmina, jednostki energii, nowych technologii - 5 5 5 Bud Ŝet gminy, organizacyjne gminy energooszcz ędnych i oszcz ędzania energii i źródeł odnawialnych 2. Przygotowanie programu obszarowego Koordynowane Gmina - 5 5 - Bud Ŝet gminy dotycz ącego likwidacji niskiej emisji 3. Opracowanie zasad i wdro Ŝenie systemu Własne dopłat do zmian ogrzewania na Gmina - 5 - - Bud Ŝet gminy proekologiczne 4. Opracowanie audytów energetycznych dla Własne Gmina - 25 15 15 Bud Ŝet gminy obiektów u Ŝyteczno ści publicznej w gminie 5. Prace koncepcyjne i dokumentacyjne pod 100 200 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, środki Koordynowane Zarz ąd Dróg, Gmina - - budow ę dróg i obwodnic (50) (50) własne ZD 140 225 RAZEM - 20 (20) (90) (75) Koszty w latach 2009-2012: 385 tys. PLN (185 tys. zł) * Wszystkie kwoty to udział gminy w PO Ś

110 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.6.3.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony powietrza miasta Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Likwidacja źródeł niskiej emisji lub Koordynowane zamiana na sprawniejsze urz ądzenia do Gmina, jednostki 100 0 50 (50) 50 (50) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW produkcji ciepła w gminnych obiektach organizacyjne gminy (100) uŜyteczno ści publicznej 2. Ograniczenie oddziaływania zakładów Środki własne, kredyt komercyjny, Koordynowane Zakłady przemysłowe - 100 (0) 100 (0) 100 (0) przemysłowych * fundusze UE, WFO ŚiGW 3. Ograniczenie emisji zanieczyszcze ń przez 100 100 300 Koordynowane Gmina - Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW realizacj ę zada ń termomodernizacyjnych (70) (70) (150) 4. Zakup specjalistycznych maszyn i Koordynowane urz ądze ń technicznych dla potrzeb 300 300 Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW, - - likwidacji liniowej niezorganizowanej (80) (80) NFO ŚiGW emisji zanieczyszcze ń 550 550 500 RAZEM 0 (200) (200) (250) Koszty w latach 2009-2012 1 600 tys.zł PLN (650 tys. zł.) - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Złotoryja w finansowaniu PO Ś

9.6.4. Hałas Tabela 9.6.4.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony przed hałasem miasta Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Wykonanie na terenie gminy pomiarów Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane WIO Ś, Starostwo, Gmina - 30 (0) 30 (0) 30 (5) akustycznych bud Ŝet Starostwa 2. Opracowanie mapy zagro Ŝeń Koordynowane Starostwo, Gmina - 20 (0) 20 (0) - Bud Ŝet gminy, bud Ŝet Starostwa akustycznych dla terenu powiatu 3. Aktualizacja i opracowanie miejscowych Własne gminy planów zagospodarowania przestrzennego 100 100 100 Gmina 0 Bud Ŝet gminy z uwzgl ędnieniem podziału na strefy (100) (100) (100) przemysłowe i mieszkalno-rekreacyjne

111 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

4. Opracowanie dokumentacji technicznych Własne gminy Zarz ądy Dróg, Gminy do budowy ekranów akustycznych i 0 100 (0) 100 (0) 100 (0) Bud Ŝet gminy, Zarz ądy Dróg Powiatu, Starostwo modernizacji dróg i obwodnicy * 250 250 230 RAZEM 0 (100) (100) (105) Koszty w latach 2009-2012: 730 tys. PLN (305 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Złotoryja w finansowaniu PO Ś

Tabela 9.6.4.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przed hałasem miasta Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane Budowa ekranów akustycznych przy Zarz ądy Dróg, Starostwo, - 100 (0) 200 (0) 200 (0) bud Ŝet powiatu, bud Ŝet szlakach komunikacyjnych* Gmina województwa, WFO ŚiGW 2. Poprawa stanu nawierzchni istniej ących Zarz ądy Dróg, Gmina, 100 300 300 300 Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane dróg* Starostwo (100) (100) (100) (100) bud Ŝet powiatu, WFO ŚiGW 3. Poprawa stanu technicznego środków Koordynowane transportu i przestrzegania Gmina, KP Policji, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, 30 (0) 30 (0) 30 (0) 30 (0) obowi ązuj ących przepisów Kodeksu zakłady przemysłowe środki własne Drogowego * 4. Ograniczenie ponadnormatywnych emisji Zakłady przemysłowe, Środki własne, kredyty Koordynowane - 100(0) 100 (0) 100 (0) hałasu przez zakłady przemysłowe * Starostwo komercyjne, WFO ŚiGW 5. Nasadzenia zieleni izolacyjnej wokół Własne Gmina 30 (30) 25 (25) 25 (25) 30 (30) Bud Ŝet gminy obiektów gminy 160 555 655 660 RAZEM (130) (125) (125) (130) Koszty w latach 2009-2012 1920 tys. PLN (510 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Złotoryja w finansowaniu PO Ś

112 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.6.5. Awarie przemysłowe i zdarzenia kryzysowe Tabela 9.6.5.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu zdarze ń kryzysowych miasta Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Opracowanie i aktualizacja koncepcji Własne Systemu Zarz ądzania Kryzysowego dla Gmina - 30 (30) - - Bud Ŝet gminy Miasta Złotoryja 2. Prowadzenie szkole ń i ćwicze ń Koordynowane Gmina 1 (1) 10 (10) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy dotycz ących zagro Ŝeń kryzysowych RAZEM 1 (1) 40 (40) 5 (5) 5 (5) Koszty w latach 2007-2010: 51 tys. PLN (51 tys.)

Tabela 9.6.5.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu zdarze ń kryzysowych miasta Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. PSP, OSP, gmina, Budowa jednolitego systemu ł ączno ści Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Koordynowane Starostwo, Policja, obejmuj ącego PSP, słu Ŝby techniczne 10 (5) 10 (5) 10 (5) 10 (5) bud Ŝet gminy, środki własne, dystrybutorzy mediów gminy, OSP WFO ŚiGW zasilaj ących 2. Zakup niezb ędnego dla słu Ŝb PSP, OSP, gmina, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Koordynowane ratowniczych sprz ętu pozwalaj ącego na 160 200 160 100 Starostwo, dystrybutorzy bud Ŝety gmin, środki własne dotarcie do ka Ŝdej miejscowo ści i ka Ŝdego (100) (100) (120) (80) mediów zasilaj ących WFO ŚiGW miejsca 3. PSP, Gminy Powiatu, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Starostwa, Zakup sprz ętu ochrony osobistej Koordynowane Starostwo, dystrybutorzy 80 (30) 50 (25) 50 (35) 50 (20) bud Ŝety gmin, środki własne, ratowników mediów zasilaj ących WFO ŚiGW 4. Budowa Centrum Zarz ądzania Gmina, bud Ŝet powiatu, Gmina, Starostwo - 50 (20) 50 (20) 50 (20) Koordynowane Kryzysowego (wspólnego) WFO ŚiGW 250 310 270 210 RAZEM (135) (150) (180) (125) Koszty w latach 2009-2012 1 040 tys. PLN (590 tys.) - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Złotoryja w finansowaniu PO Ś

113 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

9.6.6. Ochrona przyrody

Tabela 9.6.6.a Krótkoterminowe cele i zadania pozainwestycyjne z zakresu ochrony przyrody miasta Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Gmina, jednostki Własne Edukacja ekologiczna w zakresie ochrony organizacyjne (szkoły, 5 (5) - 5 (5) 5(5) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW przyrody biblioteki publiczne) 2. Opracowanie bazy danych pomników przyrody Koordynowane i innych chronionych form przyrody w formule Gmina - 5(5) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW GIS 3. Aktualizacja inwentaryzacji przyrodniczej Koordynowane Marszałek Województwa, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, gminy w tym tak Ŝe inwentaryzacja gatunków - - 30 (0) 5 (0) Gmina WFO ŚiGW rzadkich, gin ących, zagro Ŝonych i siedlisk 4. Opracowanie dokumentacji techniczno- Własne rz ądowe Gmina, Marszałek przyrodniczych dla nowych form ochrony - - 10 (5) - Bud Ŝet Pa ństwa, WFO ŚiGW Województwa przyrody na terenie gminy 5. Rozwój szlaków turystycznych i ście Ŝek Koordynowane Gmina, jednostki Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, dydaktycznych na terenach interesuj ących - 10 (10) 10 (10) 10 (10) organizacyjne WFO ŚiGW przyrodniczo 6. Opracowanie PT renowacji parków miejskich Gmina - 20 (20) 20 (20) - Bud Ŝet gminy Własne 7. Opracowanie Koncepcji i Projektu na potrzeby Własne Gmina Wg wyceny składaj ących oferty Bud Ŝet gminy budowy Schroniska dla Zwierz ąt RAZEM 5 (5) 35 (35) 80 (45) 25 (20) Koszty w latach 2009-2012: 145 tys. PLN (105 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Złotoryja w finansowaniu PO Ś

Tabela 9.6.6.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przyrody miasta Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 Przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Zabiegi sanitarne i piel ęgnacyjne Wojewoda Dolno śląski, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Koordynowane 0 50 - - istniej ących pomników przyrody gmina WFO ŚiGW 2. Wojewoda Dolno śląski, Koordynowane Budowa nowych ście Ŝek dydaktycznych Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Zarz ąd Parków - 10 (5) 10 (5) - na terenie obszarów przyrodniczo cennych WFO ŚiGW Krajobrazowych, gmina

114 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

3. Wojewódzki Konserwator Koordynowane Zabytków, gmina, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, Rewaloryzacja parków na terenie miasta - 20 (5) 10 (5) - Wojewódzki Konserwator WFO ŚiGW Przyrody 4. System Ochrony Zwierz ąt (budowa 500 500 500 Gmina, Zwi ązek Gmin - schroniska lub udział w budowie) (100) (150) (150) 530 520 500 RAZEM 50 (5) (110) (160) (150) Koszty w latach 2009-2012 1600 tys. PLN (415 tys.) Analiza cało ści zagadnie ń zwi ązanych z ochron ą przyrody uwidoczniły wa Ŝny dla gminy problem dotycz ący fragmentu przyrody o Ŝywionej, jakim jest ochrona zwierz ąt. Szczegółowe zapisy prawne dotycz ące tego zagadnienia zawarte s ą w przepisach ustawy z 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierz ąt (Dz. U. Nr 106, poz. 1002 z 2003 roku z pó źniejszymi zmianami). Obowi ązki gminy w tym zakresie okre ślono w przepisach ustawy z 13 wrze śnia 1996 roku o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach (tekst jednolity Dz. U. Nr 236, poz. 2008 z 2005 roku) wraz z pó źniejszymi zmianami, a w szczególno ści w art.3 ust. 2, punkt 5, z którego wynika konieczno ść organizacji ochrony przed bezdomnymi zwierz ętami na zasadach okre ślonych w odr ębnych przepisach. Troska o zwierz ęta sprawia, Ŝe proponujemy dopisanie do Progamu Ochrony Środowiska zadania p.n. „budow ę schroniska dla zwierząt”. Szczegółowe wymagania weterynaryjne dla prowadzenia schronisk dla zwierz ąt zawarte s ą w ustawie z 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierz ąt i zwalczaniu chorób zwierz ąt (Dz. U. Nr 69, poz. 625 z 2004 roku z pó źniejszymi zmianami) oraz w rozporz ądzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 23 czerwca 2004 roku (Dz. U. Nr 158, poz. 1657 z 2004 roku). Na takie potrzeby mo Ŝna dokona ć zarówno adaptacji istniej ącego i spełniaj ącego wymogi obiektu jak i budowy nowego obiektu budowlanego, przy czym nale Ŝy pami ęta ć o tym, Ŝe minimalna odległo ść od np. zakładów produkuj ących Ŝywno ść musi wynie ść 150 m. Koszty budowy takiego obiektu mog ą si ę kształtowa ć w granicach ok. 1300 tys. PLN (dla powierzchni mi ędzy 300 a 400 m 2 i przy spełnieniu wymogów powy Ŝszego rozporz ądzenia oraz standardów europejskich). Powy Ŝszej kwoty nie wliczano w cało ści w koszt realizacji Programu Ochrony Środowiska dla gminy Złotoryja, poniewa Ŝ zało Ŝono wspólne z innymi gminami rozwi ązywanie tego problemu. * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Złotoryja w finansowaniu PO Ś

9.6.7. Tereny poprzemysłowe

Tabela 9.6.7.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony powierzchni ziemi miasta Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Przygotowanie techniczne rekultywacji Koordynowane terenów poprzemysłowych, starych Zakłady przemysłowe - - 25 (0) 25 (0) Bud Ŝety własne przedsi ębiorstw obci ąŜ eń środowiska i obiektów, których eksploatacja dobiega lub dobiegła ko ńca RAZEM - - 25 (0) 25 () Koszty w latach 2009-2012: 50 tys. PLN (0 tys.) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Złotoryja w finansowaniu PO Ś

115 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.6.7.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony powierzchni ziemi miasta Złotoryja

Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 Przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Rekultywacja terenów po działalno ści Skarb Pa ństwa, zakłady Bud Ŝet Pa ństwa, środki własne, Koordynowane - - 600 (0) 600 (0) górniczej i przemysłowej przemysłowe kredyt komercyjny, WFO ŚiGW RAZEM - - 600 (0) 600 (0) Koszty w latach 2009-2012 1200 tys.zł (0 tys.zł) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Złotoryja w finansowaniu PO Ś

9.6.8. Ochrona przeciwpowodziowa

Tabela 9.6. 8.a Krótkoterminowe cele i zadania z zakresu ochrony przeciwpowodziowej miasta Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj L.p. Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostki realizuj ące Potencjalne źródła finansowania 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzi ęcia Przedsi ęwzi ęcia pozainwestycyjne 1. Koordynowane Współudział w opracowaniu dokumentacji okre ślaj ącej obszary nara Ŝone na RZGW, Starostwo, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet gminy, - 50 (0) 50 (0) - niebezpiecze ństwo powodzi na terenie Gmina bud Ŝet Starostwa gminy

2. Aktualizacja Planu Ochrony Koordynowane Gmina - 20 (20) 10 (10) - Bud Ŝet gminy Przeciwpowodziowej Miasta 3. Prowadzenie szkole ń i ćwicze ń Koordynowane dotycz ących ochrony Starostwo, Gmina 5 (5) 5 (5) 5 (5) 5 (5) Bud Ŝet gminy, bud Ŝet Starostwa przeciwpowodziowej 4. Prace przedprojektowe i projektowe RZGW, WZMiUW, Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Koordynowane - 45 (35) 35 (25) 5 (5) zbiorników retencyjnych na terenie gminy Gmina województwa, bud Ŝet gminy 120 100 RAZEM 5 (5) 10 (10) (60) (40) Koszty w latach 2009-2012: 235 tys. PLN (115 tys. PLN) * - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Złotoryja w finansowaniu PO Ś

116 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Tabela 9.6.8.b Krótkoterminowe zadania inwestycyjne z zakresu ochrony przeciwpowodziowej miasta Złotoryja Szacunkowe koszty w tys. PLN Rodzaj Opis przedsi ęwzi ęcia Jednostka realizuj ąca Potencjalne źródła finansowe L.p. 2009 2010 2011 2012 przedsi ęwzięcia Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne 1. Remont i modernizacja zabezpiecze ń Bud Ŝet Pa ństwa, bud Ŝet Koordynowane RZGW, Marszałek hydrotechnicznych na terenie gminy - - 100 (0) 100 (0) województwa, bud Ŝet gminy, Województwa, Gmina Złotoryja WFO ŚiGW 2. Budowa zabezpiecze ń hydrotechnicznych Koordynowane 1000 1000 Bud Ŝet Pa ństwa, NFO ŚiGW, uj ętych w „Programie dla Odry 2006” i RZGW - - (0) (0) WFO ŚiGW maj ących znaczenie dla gminy Złotoryja * 3. Zakup Wyposa Ŝenia do Miejsko- Koordynowane Gminnego Magazynu Gmina 10 (10) 20 (20) 20 (20) 20 (20) Bud Ŝet gminy, WFO ŚiGW Przeciwpowodziowego 4. Budowa zbiorników p/pow w gminie b.d. b.d. b.d. b.d. Marszałek Województwa, Gmina Koordynowane 1120 1120 RAZEM 10 (10) 20 (20) (20)) (20) Koszty w latach 2009-2012 2 250 tys. PLN (70 tys.) * - kwoty w tej pozycji nie wliczone do kosztów POŚ ** - kwoty w nawiasach stanowi ą szacunkowy udział miasta Złotoryja w finansowaniu PO Ś

117 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

10. Źródła finansowania Programu.

Źródła finansowania wszelkiego rodzaju planów i programów, jak w wi ększo ści przypadków dzielimy na:

o Własne o Zewn ętrzne

Własne źródła finansowania inwestycji to w przypadku samorządów, środki bud Ŝetu. W tych sytuacjach, kiedy wnosi si ę aplikacje do instytucji zewn ętrznych za źródła własne uznaje si ę tak Ŝe środki pozyskane od innych instytucji, bez wzgl ędu na ich formuł ę (dotacje lub po Ŝyczki). Źródła zewn ętrzne to najcz ęś ciej:

• FUNDUSZE • FUNDUSZE I PROGRAMY POMOCOWE • BANKI • INNE • FUNDUSZE LEASINGOWE • LINIE KREDYTOWE BANKÓW KOMERCYJNYCH

11. Zarz ądzanie i monitorowanie Programu Ochrony Środowiska

11.1. Zarz ądzanie Programem

Instrumenty słu Ŝą ce do zarz ądzania środowiskiem wynikaj ą z ustawy Prawo ochrony środowiska, Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, o ochronie przyrody, o Inspekcji Ochrony Środowiska, Prawo geologiczne i górnicze, Prawo budowlane. Do instrumentów zarz ądzania środowiskiem nale Ŝą :

• instrumenty prawne • instrumenty finansowe • instrumenty społeczne i strukturalne

Do instrumentów prawnych zaliczamy:

• pozwolenia zintegrowane • pozwolenia wodnoprawne na wprowadzenie ścieków do wód lub do ziemi • pozwolenia na wprowadzenie gazów lub pyłów do powietrza • pozwolenia na wytwarzanie odpadów • pozwolenia na emitowanie hałasu do środowiska • pozwolenia na emitowanie pól elektromagnetycznych do środowiska • decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia • decyzje dotycz ące gospodarki odpadami • koncesje geologiczne na rozpoznanie i eksploatacj ę surowców mineralnych • raporty oddziaływania na środowisko

Do instrumentów finansowych nale Ŝą :

118 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

• opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska – za emisje zanieczyszcze ń do powietrza, za składowanie odpadów, za odprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, za pobór wody powierzchniowej lub podziemnej itp. • opłaty eksploatacyjne za pozyskiwanie kopalin • administracyjne kary pieni ęŜ ne w zakresie przekrocze ń okre ślonych limitów w pozwoleniach, naruszenie decyzji zatwierdzaj ących eksploatacj ę składowiska odpadów lub decyzji okre ślaj ących miejsce i sposób magazynowania odpadów • odpowiedzialno ść cywilna w zakresie szkód spowodowanych oddziaływaniem na środowisko • kredyty i dotacje z funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz innych funduszy, w tym fundusze UE • pomoc publiczna w postaci preferencyjnych po Ŝyczek, kredytów, dotacji, odrocze ń rozło Ŝenia na raty itp. • opłaty produktowe i depozytowe

Instrumenty społeczne to:

• edukacja ekologiczna • informacja i komunikacja • współpraca

Głównym celem edukacji społecznej jest ukształtowanie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa oraz wykształcenie proekologicznych nawyków w Ŝyciu codziennym. Edukacja mo Ŝe by ć realizowana w ró Ŝnych formach i na ró Ŝnych poziomach. Odbiorcami powinni by ć zarówno doro śli jak i dzieci oraz młodzie Ŝ. Dla odniesienia sukcesu w realizacji edukacji konieczna jest informacja o środowisku i podejmowanych działaniach na rzecz jego ochrony oraz umiej ętno ść komunikowania si ę ze społecze ństwem. Słu Ŝby ochrony środowiska powinny współpracowa ć z instytucjami naukowymi, pozarz ądowymi organizacjami ekologicznymi, instytucjami finansuj ącymi przedsi ęwzi ęcia w zakresie ochrony środowiska oraz z s ąsiednimi powiatami. Instrumenty strukturalne to: Program Ochrony Środowiska Województwa Dolno śląskiego do roku 2004 oraz cele długoterminowe do roku 2015 oraz Strategia Rozwoju Województwa Dolno śląskiego na lata 2000-2015. Dokumenty te okre ślaj ą główne cele i kierunki działa ń w ramach rozwoju gospodarczego, społecznego i ochrony środowiska. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego jest zgodny z zapisami powy Ŝszych dokumentów.

11.2. Monitorowanie Programu

Jak ka Ŝdy System, Plan, Polityka Bran Ŝowa, tak te Ŝ Program Ochrony Środowiska wymaga nadzorowania i sprawdzania. Jest ono wymagane nie tylko przepisem ustawy, ale tak Ŝe ze wzgl ędu na to, Ŝe po podj ęciu decyzji o jego realizacji b ędą do jego wykonania anga Ŝowane organizacyjne i finansowe środki publiczne. Realizacja przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych b ędzie wymagała zaci ągni ęcia kredytów. Z tych wzgl ędów oraz z ch ęci sprawdzania czy jego realizacja post ępuje zgodnie z zało Ŝeniami i czy uzyskuje si ę w realizacji zakładane efekty Plan b ędzie monitorowany na kilka sposobów.

119 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

11.2.1. Monitoring wewn ętrzny

Monitoring wewn ętrzny realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego b ędzie wykonywany zgodnie z zapisami ustawy Prawo ochrony środowiska. Do rozpocz ęcia realizacji Programu i Planu b ędą potrzebne wewn ętrzne decyzje (zarz ądzenia Starosty, uchwały Rady Powiatu). W zwi ązku z powy Ŝszym ka Ŝdy z tych organów, w sposób okre ślony prawem i przynale Ŝnymi kompetencjami b ędzie monitorował realizacj ę wdro Ŝonego Programu. Najwygodniej dla Starosty będzie wykorzystanie do tego celu własnego funkcjonuj ącego Wydziału odpowiedzialnego za ochron ę środowiska. Wyposa Ŝenie urz ędu w dodatkowe etaty, dost ęp do wiedzy o nowoczesnych technologiach, udział w targach, sympozjach i seminariach, pozwoli na skuteczne monitorowanie realizacji programu.

11.2.2. Monitoring uczestników Programu

Ze wzgl ędu na swój udział instytucjonalny, wykładane na realizacj ę Programu Ochrony Środowiska środki finansowe do realizacji celów i zada ń w nim okre ślonych, organy zarz ądzaj ące i nadzorcze spółek zaanga Ŝowanych w Program b ędą, w zwyczajowy i okre ślany przepisami prawa sposób, dokonywa ć monitorowania realizacji celów, kosztów z tym zwi ązanych i uzyskiwanych efektów. Szczegóły tego monitorowania mo Ŝna zawrze ć w umowie spółki lub w statucie i regulaminie zwi ązku, je Ŝeli to on b ędzie odpowiedzialny za realizacj ę zada ń okre ślonych w Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego.

11.2.3. Monitoring zewn ętrzny

Przy realizacji Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Złotoryjskiego, jego wykonawcy b ędą mieli do czynienia z dwoma rodzajami zewn ętrznego monitoringu przedsi ęwzi ęć , które zostan ą w nim okre ślone i przyj ęte do realizacji. Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne realizowane w ramach Programu i Planu, a zwłaszcza uzyskane przez nie efekty poprawiaj ące stan środowiska czy te Ŝ prawidłowa eksploatacja instalacji, b ędzie kontrolowana przez Inspekcj ę Ochrony Środowiska i inne upowa Ŝnione do tego instytucje. Sam proces realizacji tych przedsi ęwzi ęć , a Ŝ do czasu ich uruchomienia b ędzie monitorowany prze instytucje, które wyło Ŝą środki finansowe na ich fizyczne wykonanie. Ten monitoring b ędzie prowadzony tak Ŝe po uruchomieniu inwestycji, aŜ do spłacenia zaci ągni ętych na ten cel kredytów.

12. Streszczenie Programu

Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego jest opracowywany zgodnie z ustaw ą Prawo ochrony środowiska (art.art. 14 – 18). Zgodnie z tym prawem, uwzgl ędniaj ąc: cele ekologiczne, priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działań proekologicznych i środki niezb ędne do osi ągni ęcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe, Starosta Powiatu jest zobowi ązany przygotowa ć Program Ochrony Środowiska. Wy Ŝej wymienione przepisy oraz umowa ze Starost ą Powiatu, s ą podstaw ą do opracowania niniejszego Programu. Zadaniem Programu jest podanie aktualnej sytuacji zwi ązanej z całym stanem środowiska w powiecie. W Programie dokonano analizy czynników, które wpływaj ą na sytuacj ę stanu zanieczyszczenia środowiska. Podano w nim krótk ą charakterystyk ę geograficzno-fizyczn ą powiatu. Podano uwarunkowania demograficzne i gospodarcze dla regionu. Krótko scharakteryzowano działalno ść przemysłow ą. Na podstawie mo Ŝliwych, dost ępnych danych uzyskanych (tak Ŝe stron internetowych) z Wojewódzkiego Inspektoratu

120 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja

Ochrony Środowiska, Urz ędu Marszałkowskiego, Wojewódzkiego Urz ędu Statystycznego i Urz ędów Gmin w powiecie złotoryjskim, Starostwa Powiatowego w Złotoryi, scharakteryzowano wszystkie komponenty środowiska, podaj ąc ich obci ąŜ enia emisyjne. Nast ępnie na podstawie dost ępnych bada ń i wyników pomiarów dokonano oceny stanu środowiska naturalnego w powiecie, analizuj ąc jego poszczególne komponenty, czyli wody powierzchniowe i podziemne, powietrze, hałas, przyrod ę, powierzchni ę ziemi, gospodark ę le śną i łowieck ą, promieniowanie niejonizuj ące i odpady. Poniewa Ŝ dokumentacj ę Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Złotoryjskiego przygotowano jako osobny dokument, to w Programie dokonano jedynie sygnalizacji tego problemu, pozostawiaj ąc szczegóły w dokumencie podstawowym. Plan scharakteryzował strumienie powstaj ących odpadów. Omówił metody ograniczania ilo ści powstaj ących odpadów i ich negatywny skutek na środowisko. Podał rodzaje i ilo ści instalacji do unieszkodliwiania odpadów, funkcjonuj ące na terenie powiatu. Na podstawie zgromadzonych danych dokonano w nim analizy wpływu gospodarki odpadami na stan środowiska gmin i powiatu. W Planie okre ślono metody poprawienia stanu gospodarowania odpadami i cele krótkoterminowe i średniookresowe w dochodzeniu do poprawy. Po przeprowadzonej analizie i diagnozie, wskazano na kilka mo Ŝliwych wariantów realizacji zada ń wynikaj ących z potrzeb poprawy stanu środowiska, w tym gospodarki odpadami. Okre ślono wpływ tych rozwi ąza ń, je Ŝeli zostan ą wdro Ŝone, na środowisko naturalne oraz wskazano potencjalne źródła finansowania wraz z przybli Ŝonymi kosztami, je Ŝeli te w ogóle były mo Ŝliwe do ustalenia. Dokonuj ąc analizy w zakresie diagnozy istniej ącego sposobu gospodarki odpadami oraz prognozy przy powstawania nowych odpadów, wzi ęto pod uwag ę dost ępne dane statystyczne z ró Ŝnych źródeł (WIO Ś, WUS, Urz ąd Marszałkowski) i dokonano tej analizy dla:

Odpadów komunalnych podaj ąc ilo ści wytwarzanych odpadów oraz sposobów ich zagospodarowania
Odpadów organicznych - strumieni, w których s ą generowane oraz ilo ści i sposoby zagospodarowania tego rodzaju odpadów
Odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów niebezpiecznych
Ilo ści i rodzajów, zdolno ści przerobu instalacji do unieszkodliwiania odpadów

Po sektorowej analizie dotycz ącej stanu środowiska w powiecie, zwrócono uwag ę na tendencje, jakie si ę zarysowuj ą w poszczególnych komponentach środowiska i wyeksponowano rodzaje i typy zagadnie ń, jakimi nale Ŝy si ę zaj ąć w przyszłej działalno ści organów gmin, powiatu i innych jednostek organizacyjnych poło Ŝonych na terenie gmin i powiatu. Przy omawianiu pakietu zagadnie ń zwrócono tak Ŝe uwag ę na zagro Ŝenia płyn ące ze strony zjawisk powodziowych i innych zdarze ń o charakterze kryzysowym. Po tym okre ślono środki i metody, jakimi powinno si ę operowa ć, aby osi ągn ąć popraw ę stanu środowiska. Ze wzgl ędu na perspektywy czasowe oznaczono w Programie cele krótkoterminowe i średniookresowe. Dla poszczególnych cz ęś ci środowiska zaproponowano grupy zada ń pozainwestycyjnych i inwestycyjnych, okre ślaj ąc nazwy niektórych zada ń, nakłady finansowe i harmonogram czasowy, jednostki realizuj ące i mo Ŝliwe źródła finansowania. Dla zada ń wychodz ących poza 2012 rok ( średnioterminowych) nie okre ślano wielko ści nakładów sygnalizuj ąc wył ącznie konieczno ść ich kontynuacji lub proponuj ąc rozpocz ęcie nowych przedsi ęwzi ęć . W Programie Ochrony Środowiska scharakteryzowano równie Ŝ metody, jakimi powinno si ę uzyskiwa ć popraw ę stanu aktualnego i grupy kosztów, jakie pojawi ą si ę przy realizacji poszczególnych celów i zada ń w tych celach. Omówiono metody realizacji Programu i zasady monitorowania Programu. W bie Ŝą cym dokumencie dokonano tak Ŝe porównania głównych celów strategicznych okre ślonych w „Programie zrównowa Ŝonego rozwoju i ochrony województwa dolno śląskiego”, podkre ślaj ąc zgodno ść obu dokumentów w

121 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotoryjskiego-aktualizacja zasadniczych celach strategicznych i okre ślanych kierunkach. W ostatniej cz ęś ci Programu zamieszczono niniejszy skrót i powołano si ę na źródła i opracowania, które zostały wykorzystane podczas realizacji i opracowania Programu.

13. Materiały wykorzystane

Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31.12.2007 rok. Pa ństwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 2007.
Rocznik Statystyczny Województwa Dolno śląskiego 2007
Województwo Dolno śląskie – Podregiony, Powiaty, Gminy WUS 2007
Gilewska S. Geomorfologia Polski. PWN Warszawa, 1972.
Kondracki J. Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001.
Program Ochrony Środowiska Województwa Dolno śląskiego do 2004 roku oraz cele długoterminowe do roku 2015. Urz ąd Marszałkowski.
Stan środowiska w województwie dolno śląskim w latach 1999-2007. Inspekcja Ochrony Środowiska. Biblioteka Monitoringu Środowiska. Wrocław
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gmin
Strategia modernizacji Odrza ńskiego Sytemu Wodnego Program dla Odry 2006, oprac. prof. Janusz Zalewski, Wrocław 1999r.

122