The Position and Goals of the Islamic Resistance from the Perspective of Commentators; Emphasizing the Verses of Jihad
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
The position and goals of the Islamic resistance from the perspective of commentators; Emphasizing the verses of jihad Received: 2020-02-10 Accepted: 2020-06-15 Mohammad sadegh yousefi moqaddam *1 The purpose of this study is to explain the position and goals of Islamic resistance from the perspective of commentators to clarify the holistic view of Islam on the subject of resistance. This research has been done using descriptive-analytical method. According to the obtained results, the set of goals of Islamic resistance in the Holy Quran (establishment of Islamic government; defense of established Islamic system; deterrence of the enemy from military, political and economic actions against the Islamic Ummah; defense of the oppressed; security and religious freedom and social justice) are not only interconnected and they form a truth, but some goals (such as the establishment of the Islamic system) also have a prior and Vol 23, No. 91, Atumn 2020 23, No. Vol instrumental aspect over others. Therefore, the Resistance Front must strive to achieve all goals at the same time in order to be safe from extremism. In addition, the incompatibility of the views and actions of the Takfiri movements with the teachings of the Qur'an and the truth of Islam based on the above-mentioned view can be clearly proven. Keywords: Holy Quran, Jihad, Islamic Resistance, Resistance Front, Takfiri movements. * Associate Professor, Islamic Sciences and Culture Academy, ([email protected]). (DOI): 10.22081/psq.2019.67718 جایگاه و اهداف مقاومت اسﻻمی از دیدگاه مفسران؛ با تاکید بر آیات جهاد تاریخ دریافت: 12/22/89 تاریخ تأیید: 88/3/12 محمدصادق یوسفی مقدم * هدف پژوهش حاضر، تبیین جایگاه و اهداف مقاومت اسﻻمی از نگاه مفسران است تا نگاه هم گرایانه ی اسﻻمی به موضوع مقاومت روشن گردد. اینن پنژوهش بنا اسندفاده از رو توصیفی-تحلیلی انجام گرفده است. بنابر ندایج به دستآمده، مجمو ی اهنداف مقاومنت اسﻻمی در قرآن کریم )اسدقرار حکومت اسﻻمی؛ دفاع از نظام اسﻻمی مسدقر؛ بازدارندگی جا اهیگ دشمن از اقدامات نظامی، سیاسی و اقدصادی علیه امت اسﻻمی؛ دفاع از مسدضعفان؛ تامین امنیت و آزادی دینی و عدالت اجدماعی( نه تنها به هم پیوسده انند و ین حقیقنت را شنک می دهند، بلکه برخی اهداف )مانند اسدقرار نظام اسﻻمی( نسبت به برخن ی دیگنر، جنبنه ی مقدمی و ابزاری دارند. لذا جبهه ی مقاومت باید هم زمان برای تحقق همهی اهداف تنﻻ وا اهداف مقاومتسﻻم ی کند تا از افراط و تفریط مصون بماند. مضاف بر این، براساس دیدگاه یادشنده وضنو می توان ناسازگاری دیدگاه ها و اقدامات جریان های تکفیری را با آمو زههای قرآن و حقیقت از د اهیدگ اسﻻم اثبات کرد. مفسران؛ با کلیدواژ هها: قرآن کریم، جهاد، مقاومت اسﻻمی، جبههی مقاومت، جر یانهای تکفیری. کتا ید ر آب یات ادجه * دانشیار، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسﻻمی، قم، ایران )[email protected](. 95 مقدمه بی تردید شکل گیری جبههی مقاومتت بته صتورت هت منتد و بتا باورهتا و ارز هتای انگیت ت هبختت ، مردمتتی و پتتی برنتتده در منهقت تهی غتترآ آستتیا و فراتتتر از آن، یکتتی از دست آوردهای ارزشمند انقﻻآ اسﻻمی است؛ دستت آوردی کته بتا توستوه و تقویتت آن می توان از کیان و جغرافیای جهان اسﻻم دفاع کرد و دشمنان امتت استﻻمی را وادار بته تسلیم نمود. تقویت جبههی مقاومتت نیازمنتد تقویتت »فرهنتگ مقاومتت « در مقابتل »فرهنتگ استکبار« و نظام سلهه است. روشن است که تقویت فرهنگ جبهته ی مقاومتت از مستیر تقویت باورها و ارز های مشترک مسلمانان و حامیان مقاومت و پتی گیتری از افتتادن آنان در دام جریانهای بهظاهر اسﻻم خواهی تحقق پیدا میکنتد کته در بتامن ماریتان سیاستهای استوماری و تفرقهافکنا نهی جبهه استکبار وجود دارد. برایناساس تقویت باور جاموهی اسﻻمی در جهت اهداف قرآنی مقاومتت و مفتاهیم ستوادت بخت آن )استتقرار حاکمیت الهی، دفاع از مبقات محروم و مستضوف جاموه، تامین امنیت و عدالت اجتماعی ل ساب ستی و آزادی و ...( در توسوه و تومیق فرهنگ مقاومت و تضویف فرهنگی جبههی نظام سلهه و جریانهای تکفیری بسیار موثر است. امت اسﻻمی باتوجه به شرایط عصر حاضر به دلیل حضور اشغالگرانه ی ن ظ ا م س ت ل ه ه د ر ب ت ﻻ د ا س ت ﻻ م ی ، ب ت ی ا ز ه ت ر ز م ت ا ن د ی گ ت ر ی ن ی ا ز م ن ت د همگرایی براساس باورها و ارز های مقاومت اسﻻمی هستند. اره نود شم وو /سوم مقاله حاضر با رو توصیفی-تحلیلی در پی تبیین جایگاه و اهداف مقاومت اسﻻمی یمک پا/ از نگاه مفسران و تبیین نگاه همگرایا نهی استﻻمی بته موضتوع مقاومتت و جلتوگیری از ییز افتادن در دام جریانهای منحرف مدعی استﻻم ختواهی استت تتا بتا نشتان دادن اهتداف 9955 مشترک بیا نشده در قرآن کریم، مسلمانان به صورت متحد در جبهه ی مقاومت، هم چتون سدی محکم، در برابر اقدامات نظامی و سیاسی و اقتصادی دشمن ایستادگی کنند. 1. مفهومشناسی مقاومت مقاومت از »قامَ« به مونای استواری و استقامت )ا بنمنظتور، 2424ق، ج21، ص. 488 و بستتانی، 2891م، ص. 23 1( آمده استت . بتاآ مفاعلت هی آن )یونتی مقاومتت( بته مونتای پایتداری و ایستادگی جموی انسا نها با ی کدیگر در راه حق است که در قرآن کریم بهکار نرفته است. مقاومت بهمونای اصهﻻحی آن، از امر به صبر )آلعمران، 122(، امر به استقامت )شورا، 21 و 06 هود، 221( و امر به ثبات قدم )بقره، 112؛ آلعمران، 241 و انفال، 22و 41( بهدست میآید. »استتتقامت«بت تهمونتتای پایتتداری انستتان و متتﻻزم راه راستتت و حتتق بتتودن، استتت. )راغب اصفهانی، 2421ق، ص. .282( مفسران ذیل آیته ی »فَاسْتتَقممْ کمتا أُممترتتَ وَ مَتنت تتاآَ مَوَ ک« )هود، 221(، استقامت را به: ملب قیام، ثبات، دوام استمرار قیام انستان بتر ایمتان و امتثال امر خدا )ابوحیتان، 2412ق، ج2، ص. 112( و حرکت بدون انحتراف در جهتت مستتقیم )قرمبی، 2324، ج22، ص. 221( با تمام توان و استوداد تفسیر کردهاند. ثبات در مقابل زوال )راغب اصفهانی، 2421ق، ص. 212( مونتای: دوام، استتقرار، عتدم تفتتر ق )مریحتت ، 2311 ، ج1، ص. 281(، ایستتتادگی )هاشتتمی شتتاهرودی، 2412ق، ج1، ص. 298( است. این مونا در قرآن، در اشاره به استواری و پایداری مومنان به کتار رفتته و »کنایته از تشایع و تقویت دل هاست« )تقی زاده اکبری، 2392، ج1، ص. 189(. این واژه راب ههی مونتایی ن دیکی با استقامت دارد )میرحسینی، 2398، ص. 184(. هرچند برختی ثبتات را ی امتور مادی، و استقامت را مربوط به امور مونوی دانسته اند )قرمبی، 2324، ج4، ج9، ص. 142(، ولی در آیات قرآن، از جمله در آیهی 41 انفال: »یا أَیهَا الَّذمینَ آمَنُوا إِذا لَقمیتُمْ فِئَة ً فَتاثتبتتُوا « بته جا اهیگ ثبات قدم امر شده است )قاسمی، 2429ق، ج1، ص. .324( در آیته ی 112 ست ی مبار ی بقره: »رَبَّنا أَفترِغت عَلَینا صَبْراً وَ ثَبِّتْ أَقتدامَنا وَ انتصترتنا عَلَ التقَوْمِ التکافمرِ ین« مومنان از ختدای متوال درخواست صبر، ثبتات قتدم و پیتروزی متی کننتد. در آیته ی 1 ست ی مبار ی محمد نی »یا أَیهَا الَّذمینَ آمَنُوا إِنت تَنتصترُوا اللَّهَ ینتصترتکمْ وَ یثَبِّتْ أَقتدامَکمْ« چنتین بیتان وا اهداف مقاومتسﻻم ی میشود که ثبات قدم، پادا یاری دین خداست. این موانی بر اعم از ثبات مادی و مونوی دﻻلت دارند. مقارنت مفاهیم سهگا نهی »صبر، ثبات قدم و پیروزی« نشا نهی پیوند و ترت ب از د اهیدگ آنهاست )بیضاوی، 2429ق ، ج2، ص. 211(. َ د »جهاد« از ریشه ی » جهد ب« دهمعندای خدی و ج جهد ج ش ادت اخد )راغتب اصتفهانی، مفسران؛ با 2421ق، ص. 129(. مراد از مجاه ه نیز عبارت اخ از بهشاربردن تمام تﻻش در برابدر دادم کتا ید )همان(. گاهو مف سران، ج اژهی »جهاد« را به معنای مقاجم تفسیر شردهان . چنا نشه جصاص ر آب د َّ َّ یات )5041ق( جهداد را در یی دهی 594 خد ر هی مبارش دهی بقدره »َ ج قداتُ ا فدو َخدبی الُده الددیی َ َ ل ل َ ل ل ل ل د َ َ د و و َ و د و َ ادجه لیقاتُ ن کمج« در ی یهی 05 خ ر هی مبار شهی ت به »ج لجاهد جا لبدَم لال کم ج أنف لس دکم لفدو خ لدبی َّ َ ول الُه« به مقاجم تفسیر شرده اخ )ج4، ص. 322(. زحیُو )5051ق( در تفسیر عبارت »َج ث ِّبد َ و أق َامنا« مون یس »ما را بر جهاد، نیرجمن فرما! ج هنگام مقاجم ، ما را م زلدز نکد « )ج 1، ص. 411(. حقو ) بیتا( نیز مون یس »مجاه ه )جهداد( در لتد ، همدان م ار بده ج )جندو ج مقاجم ( اخ )ج1، ص.122(. 09 شُ مهی »مقاجم « جانشی ج یا دخ شم همنشی ج اژهی »جهاد« اخ . ای همنشینو را َ د از معنای ج اژهی جهاد در ی یهی 15 خ ر هی مبار شهی فرقدان مدوتد ان فهدم شدرد » فدﻻ ت لطد ل و َ َ و د و ال لکاف لری ج لجاه هم لب ل ه لجهدادا لشب یدرا«. خ اجند از پیدامبر مدوخ اهد در برابدر خ اخد هی شافران ثبات داا ه باا ج از خ د نرمو نشان ن ه )ا بنعاشور، بتی تتا، 28، ص. 11 و مبرستی، 2421ق/2881م، ج1، ص. 323(. جهاد در ای ییه، مفه مو جز مقاجم را القا نمدوشند . همدی ییه دلی بر ای اخ شه مقاجم تنها در عرصدهی ق دا ، جهداد نامید ه نمدواد د، بُکده بدر مقاجم در عر صهی فرهنو نیز موت ان جاژه ی جهاد را اطﻻق شرد. هم چنی ی یهی یاداد ه برتری دلی بر مهمترب دن جهداد ج مقاجمد فرهنگدو بدرای حد ادبهات گمدراه شنند گان ج دامنان دی اخ )همان؛ ص. 122(؛ زیرا ین را ن عن ان »جهاد شبیر« تعبیر شرده اخ . در دﻻل ییه بر مقاجم فرهنگو ج در گسد رهای جخدی تدر، بدر جهداد ج مقاجمد تمد نو، فرقو نموشن شه ضمیر )به( به » قدرین« برگدردد یدا بده مفهد م »ﻻ تطد «؛ زیدرا منبد اصدُو مقاجم فرهنگو ج تم نو یم زههای قرین شریم اخ .