berria asteazkena, 2008ko apirilaren 2a PLaza 47

Bertsolaritza »Gai librean

Baldintzak Amaia Agirre

aldintzak ez dira banu, da, bai, hori ere, baina geroz eta tzailea, ordea, kobratu nahi bazu- inoiz izango, eta «honek dizkik ho- nuke koberturarik gabe geratuko balego ta balitz soilik. Ho- profesionalago edo geroz eta ber- ten zerbait kantatzeko esanez ol- nek!» pentsatuz jaitsi nintzen er- banintz. Benetan. Bertso-saioa riek alferrikakoak dira. tsolariago, edo geroz eta esperien- dartu zitzaien. mita aurreko oholtza txiki harta- egin, eta han bertan, beste bertso- B Horiek iraganeko da- tzia handiagoa izan baldintzak Ni behin egon nintzen horrela- tik. Geroztik, ordea, sentitu dut kideen ondoan zaudenean, askoz muaren lehengusu baino ez dira. ere ez al dira hobeak izaten? Di- ko egoera batean. Aspaldi. Duela horrelakoren bat egiteko premia, errazagoa da. Ondoko bertsola- Sustraik aurreko astean idatzi ruaren kontuan geroago sartuko hamar urte inguru. Gaur egun ez gogoa, beharra. Neure buruari riari galdetzeko esan eta kito, ez- zuen hari heldu nahi diot. Hariari naiz. Orduan eta ezagunagoa ezik, orduan ere puntako bertso- zor diodan errespetuagatik. Bai- ta? Erreparorik eta konplexurik tiraka nator. Ez dakit korapiloa izan, eta jende aurrean ohituagoa laria zen bat nuen bertso-lagun. na egia da beti dagoela entzuleren gabe esan beharko litzateke, ados, egingo diodan. Ez dakit jostorra- eta konsagratuagoa, ez al dira oro Ni, haren ondoan aritzeak zeka- bat bertso-gose. Eta hari ere erres- baina nik ez dut momentu hori tzatik sartuko dudan. Ez dakit er- har baldintza hobeak egokitzen? rren konpromiso eta ezinegona- petua zor. Txalo eta aupada arte- maite. Horretan ere eskarmentua ditik ebakiko dudan, baina bal- Kepa Urbietaren liburua ira- rekin, eta hura lasai baina beste an hartzen gaituzte ia beti, eta es- hartzen da, noski, eta beti ez dugu dintzen inguruan harilkatu nahi kurtzen ari nintzela atentzioa ezinegon batekin. Bertsotan ha- kerrak ez garen oroitzen horrela- berdin jokatzen, noski, ezta de- dut. eman zidan Azpeitiko bertsolari mar minutu ere ez genituen egin ko une garratzekin. nok ere. Batzuetan inbidia ema- Sustraik idatzia da «egia da pla- baten pasarteak. Inor entzuten nire kantu lagunak azken agurra Bestetik, zer pentsatua eta une ten didate zenbait bertsolarik. za jatera atera behar duela bertso- ari ez zen plaza batean bertsotan bota zuenean. Bertsoa bukatu or- deseroso bat baino gehiago sorra- Oraindik bertso-eskoletan ere lariak». Baina plaza jatera atera egitera derrigortu omen zituen duko hala esan zidan belarrira: razi didan beste kontu bat dirua- irakasle asko dabiltza orduak eta eta burua jaten aritu beharra ez hango antolatzaileak. Plaza hu- goazen hemendik, hemen ez dago rena da. Antolatzaileren batek orduak sartuz xentimorik poltsi- da samurra izaten, ezta? «Profe- tsik eta almazena beteta, baina, kantatzerik. Kobratu eta etxera. saio baterako deitzen dizunean, koratu gabe. Baldintza duinak sionaltasuna ez du diruak egi- entzulerik ez bada, beste zerbait Nik horrelakorik egiteko au- eta azken galdera «zenbat kobra- bai, baina militantzia duinik ba- ten», irakurri nuen hurrena. Egia hustea nahiago izaten da. Antola- sardiarik eta ahalmenik ez nuela tzen duzu(e)» denean... nahiago da?

Euskarazko Aranzadiko idazkari hamar film labur zinemagilea hil da, nagusia izango da emango dituzte Belaunaldi Galduko azkenetakoa berriro Juantxo Agirre

38 herritan ERAKUNDEAK ≠ Juantxo Agirre Mau- ‘’, ‘Night leon (Tolosa, 1965) Aranzadiko ERREDAKZIOA idazkari nagusia izango da 2012 ar- Donostia and The City’, ‘’ eta tean. Datorren asteleheneko ba- Egile eta formatu berrien aldeko ‘Topkapi’ filmen egileak tzarrean izendatuko dute berriro apustua egin du Topaguneak Eus- Sorginen Ehiza pairatu zuen kargu horretan. 1999tik dago kar- karazko Film Laburren Zirkuitua- guan Agirre Mauleon. Jose Miguel ren bosgarren urteko egitarauan. Larrañagak, berriz, presidente Hala, Euskara Elkarteen Federa- XABIER MARTIN kargua utziko du. Haren lekua zioaren babesean eskainiko dituz- Donostia Juan Manuel Ormazabalek hartu ten lanen erdia baino gehiago egile Jules Dassin zinema zuzendari, du. berrienak dira. Ekimenari esker, ekoizle, aktore eta gidoilaria hil da euskarazko hamar film labur ikus- 96 urterekin, gaixotasun labur ba- teko aukera izango da Euskal He- ten ondotik. Dassin aspaldian ze- Tintorettoren obra bat rriko 38 herritan. Gainera, 17 ema- goen erretiratua. Ondo merezita naldiren ondoren, solasaldiak zuen erretiroa ia 40 urteko ibilbide- egongo da Arte Eder egingo dituzte egileekin. Zirkui- an 25 film zuzendu ondoren; tarte- Museoan ekaina arte tua bihar hasiko da Usurbilen (Gi- an Jamais le dimanche (1960) Oscar puzkoa), eta maiatzaren 15ean sari baten irabazlea, Rififi (1955) ARTEA ≠ Jacobo Robusti Tintoretto amaituko da Izuran (Nafarroa Be- eta Topkapi (1964). Melina Mercuri pintore italiarraren 1955eko Gizon herea). aktore greziarraren alarguna zen baten erretratua margolana izan- Dassin eta Joe Dassin abeslari go da Bilboko Arte Eder Museoko EUSKARAZKO SORKUNTZA ZABALTZEKO. frantziarraren aita. obra gonbidatua, ekainaren 29a Aurten lehen aldiz Topaguneak AEBetan (Connecticut) jaio zen arte. Lehen aldia da Arte Eder Mu- berak antolatzen duen Euskal He- Dassin, 1918an, eta jaioterrian ga- seoan Tintorettoren obra bat jar- rriko Ikus-entzunezkoen Rallyan ratu zuen zinemarekiko gazterik Jules Dassin zinemagilea, 60ko hamarkadan. MANUEL LOPEZ CONTRERAS / EFE tzen dutena. saritutako hiru lan ere emango di- izan zuen kezka. Hark ekarriko tuzte: Anteojonudoak, Zeruari eta zion geroago erbestea Ed Dmytryk (1947), The Naked City (1948) eta ziara joan zen bizitzera. Aro horre- Bestaldean. Bestetik, Logela mul- zuzendariak bere ildo komunista Thieves Highway (1949). takoa da Jamais le dimanche. Arte bilduma eman dio timediak sortutako film bat ere salatu zuenean. 40ko hamarkada- 1960an zuzendari onenaren Oscar ikusteko aukera izango da: Ar- ko amaieratik 50eko hasierara, INGALATERRA, FRANTZIA ETA GREZIA. sarirako hautagai izatea lortu Huartek Nafarroako dauaren negarra, ardoa oinarri McCarthy senatariaren sorgin ehi- XX. mendeko bigarren erdian jada zuen, eta emazteari, Melina Mer- Unibertsitateari hartuta sortutako kanta eta iru- za izan zuen atzean. Azkenean ja- bere lanak Europan izan zuen segi- cuoriri, aktore onenaren hautagai diak. Eskainiko dituzten beste sei zarpen politikoa gibelean utzi nahi da. Ingalaterran ondu zuen Night izatea. Halaber, ordukoak dira ARTEA ≠ Maria Josefa Huartek arte film laburrak honakoak dira: Un- izan zuen AEBetatik alde eginez. and The City (1950); eta Frantzian, Phaedra (1962) eta Topkapi (1964) garaikideko bilduma eman dio Na- rest, All about eves, Azken trena, Belaunaldi Galduaren ordezkaria Rififi (1954), Celui qui doit mourir filmak, guztiak senar-emaztearen farroako Unibertsitateari. 50 es- Columba Palumbus, Momorro eta zen, hortaz, azkenetakoa. (1957) eta La loi (1958). 1960an Gre- Melina Films ekoiztetxeak eginda- kultura eta margolan inguruk osa- Itzalak. Metro Goldwing Meyerrek kon- koak. tzen dute bilduma. Oteiza, Tapies, Helburua euskarazko sorkun- tratatu aurretik irrati gidoilari ari- ‘Jamais le dimanche’ filmari 1968an jaioterrira itzuli zen Up- Palazuelo, Picasso eta Rothoren la- tza zabaltzea da; zinemazaleei eus- tu zen Dassin. Alfred Hitchcocken tight, Israeli buruzko Hamilchama nak daude bilduman, besteak bes- karaz egindako lanak ezagutara- laguntzaile gisa abiatu zuen bidea esker, zuzendari onenaren al hashalom dokumentala filma- te. Obra guztiekin erakusketa pu- ziz eta sortzaileak lanean jarraitze- zinemaren barruan. Universalen- Oscar sarirako hautagai tzera. 1980an filmatu zuen azken blikoa egingo dute. ra animatuz. tzat filmatu zituen Brute Force izatea lortu zuen 1960an lana: Circle of Two. 48 PLaza ostirala, 2008ko apirilaren 11 berria

Huarte bildumako Madness taldea ariko Sustraietatik etorkizunera obrak Nafarroako da BBK Live jaialdiaren Unibertsitateari hirugarren egunean eman dizkiote MUSIKA ≠ Madness ska taldea izan- Noa musikari israeldarrak go da BBK Live jaialdiaren hiruga- gaur aurkeztuko du disko rren eguneko talde nagusia, anto- berria Tolosan. Kontzertuak ERREDAKZIOA latzaileek atzo jakinarazi zutenez. Iruñea Uztailaren 6an ariko da Madness, eztabaida piztu du Maria Josefa Huartek Nafarroako igandearekin, ZZ Top, The Blues Unibertsitateari eman dizkio Brothers Band, Tequila eta Riders Huarte bilduma osatzen duten 46 On The Storm taldeekin batera. ERREDAKZIOA artelan garaikideak. Rafael Moneo 1976an sortu zen Madness, eta ska Donostia arkitekto nafarrak arte garaikide- musika jorratzen zuten taldeen ar- Noa musikari israeldarra Tolosa- ko zentroa eraikiko du unibertsita- tean arrakasta handienetakoa ko Leidor antzokian ariko da gaur; tean, eta han jarriko dituzte ikus- izan zuen luzaz. Genes and Jeans plazan jarri berri gai Huarte bildumako lanak. 29 duen diskoa aurkeztuko du. Sarre- margolanek, 14 eskulturak, ma- rarik ez da geratzen dagoeneko; rrazki bik eta collagebatek osatzen Robert Cray ariko da, agortu dira guztiak. Genes and Je- dute Huarte bilduma. ans lanean, sustraietara bidaia Margolanak honako artista ekainean, Getxo&Blues egin du Noak. Yemendarrak ditu hauenak dira: Pablo Picasso, Mark nazioarteko jaialdian gurasoak, baina Tel Aviven jaio Rothko, Gerardo Rueda, Rafael zen Noa, 1969an. Ume-umerik AE- Noa, iazko urrian, Madrilgo Alcazar antzokian. ZIPI / EFE Ruiz Balerdi, Eusebio Sempere, Jo- MUSIKA ≠ Robert Cray (Columbus, Betara joan zen bizitzera, eta ha- se Antonio Sistiaga, Antonio Ta- Georgia, AEB, 1953) blues musika- mazazpi urterekin itzuli zen Israe- eta jean erako prakak janzteko es- Israeldarra izaki, Noaren kon- pies, Jaime Burguillos, Luis Feito, ria Erromoko (Bizkaia) Santa Eu- lera. Diskoan, horrenbestez, ba- kubide osoa duela sinetsita dago. tzertura ez joateko deia egin die he- Manolo Gomez Raba, Manuel Her- genia plazan ariko da ekainaren rru-barruan daramatzan hiru kul- Horregatik jarri dio Genes and Je- rritarrei Askapenak. Palestinako nandez Mompo, Cesar Manrique, 7an, larunbatarekin, Getxo&Blues turen osagaiak uztartu ditu Noak. ans izenburua diskoari . herri mugimenduko 117 elkartek Manuel Millares, Pablo Palazuelo nazioarteko jaialdiko egitaraua- Yemengo, AEBetako eta Israelgo Israelekin lotutako ekimen edota eta Manu Muniategiandikoetxea- ren barruan. Blues musika ez ezik, doinu eta hitzekin osatu du diskoa BOIKOTERAKO DEIA.Gitarra, pianoa pertsona orori boikot egiteko deia renak. Eskulturak, berriz, Jorge rocka, rhythm&bluesa eta soula musikari eta abeslariak. eta perkusioa jotzen ditu Noak. egin zuten, eta ekimen horrekin Oteizak, Eduardo Txillidak, Jean ere jorratzen ditu Robert Crayk. Genes and Jeans lanarekin, ha- Eta, Euskal Herrira, bikotekide ar- bat egitea erabaki du Askapenak. Ipoustegik, Pablo Palazuelok eta Getxo&Blues jaialdia ekainaren laber, emakume modernoa dela al- tistikoa duen Gil Dorrekin etorri Horrenbestez, elkarretaratzea Eusebio Semperek sortutakoak di- 6an hasi eta 8an amaituko da. darrikatu nahi du artistak. Ama, da musikari israeldarra. 60ko ha- egingo du Leidorren kanpoaldean. ra. Horretaz gain, Vassili Kandins- emaztea eta ameslaria da Noa. Be- markadako konpositoreek indar Haatik, kontzertuaren antolatzai- ki eta Pablo Palazueloren marraz- re familiaren kultur ondasuna eza- handia dute Noaren musikan, hala leek esan dutenez, «Noak Israelgo ki bana daude bilduman. Baita Ge- Donostiako Jazzaldiko gutzen eta ametitzen du. Alabaina, nola Paul Simon, Joni Mitchell eta armadaren jarduera arbuiatzen rardo Ruedaren collage bat ere. egungo emakumea da Noa; askata- Leonard Cohenek. Dorrek, berriz, du eta Palestinarekin bake akor- Angel Gomez Montoro Nafarro- sarrerak astelehenean sunez ibili nahi du mundu osoan, jazza eta rocka menderatzen ditu. dioa sinatzearen aldekoa da». ako Unibertsitateko errektoreak jarriko dira salgai eta Maria Josefa Huarte bilduma- ren sortzaile eta jabeak atzo sinatu MUSIKA ≠ Donostiako 43. Jazzaldiko zuten obrak unibertsitateari ema- emanaldietarako sarrerak apirila- teko hitzarmena. Ekitaldiak Nafa- ren 14an, astelehenarekin, jarriko rroako Unibertsitateko arduradu- dira salgai, hala Viktoria Eugenia nak eta Nafarroako agintariak bil- antzokiko leihatiletan nola Kutxa- du zituen; haien artean, Miguel ren salmenta sistemetan. Sanz Nafarroako Gobernuko presi- dentea, Elena Torres Nafarroako Parlamentuko presidentea eta Yo- Antzerkirako testuen landa Barcina Iruñeko alkatea. idazketaz ikastaroa JENDE GUZTIARENTZAKO MUSEOA. Hitza egingo dute Donostian hartzen lehena Huarte izan zen. Unibertsitatearekin sinatutako hi- ANTZERKIA ≠ Jordi Galceran antzer- tzarmenak Beaumont fundazioa- ki idazleak antzerkirako testuen ren helburu nagusiari bidea zabal- idazketa tailerra zuzenduko du, tzen diola esan zuen. «Bilduma era- maiatzaren 5, 6 eta 7an, Donostiako kusteko museoa sortzea izan da Viktoria Eugenia antzokiko pren- fundazioaren helbururik behine- tsa aretoan. Lan bat idatzia duten na, 1997an sortu zenetik hona». edo idazteko prozesuan dauden an- Museoa jende guztiarentzako za- tzerkigileentzat da tailerra. Parte balik egotea nahi du Huartek, ha- hartzeko, apirilaren 24a baino le- laber. Baita hezkuntza jarduerak hen eman behar da izena. izatea eta aldi baterako erakuske- tak antolatzea ere. Bilduma osatzen duten obra Jose Mari Igoak herri guztiak dohaitzan eman dizkio Huartek Nafarroako Unibertsita- arkitekturaz egindako teari; alabaina, obra horiek noize- azterlana kaleratu dute an behin museotik ateratzea eta nazioartean egiten diren erakus- ARKITEKTURA ≠ Jose Maria Igoak Baz- ketetan jartzea gustatuko litzaio- tango eta Bidasoaldeko herri arki- ke Huarteri. Hitzarmenak, orobat, tekturaz 1969 eta 1978 artean egin- Felix Huarte Estetika eta Arte Ga- dako azterketa lana eman du argi- raikide katedra bultzatzeko balio- tara Irungo Luis Uranzu elkarte- ko duela pentsatzen du bildumagi- ak, Arquitectura popular vasca leak. Angel Gomez Montoro errek- (Baztán-Bidasoa) izenburuarekin, toreak Huarteren «eskuzabalta- Estudios del Boletín de Estudios sun ikaragarria» goratu zuen eki- del Bidasoa bildumaren barruan. taldiari amaiera emateko.