Jaarverslag 2011 1 Jaarverslag 2011 Amsterdam Mei 2012 INHOUD Inleiding 3 Een nieuwe realiteit 4 Strategische agenda 5 Uitgelicht 7 Activiteiten overzicht 2011 Collectieve belangenbehartiging 10 Dienstverlening 13 Bevordering van de podiumkunsten 16 De Vereniging 18 BIJLAGEN Bijlage 1 Samenstelling besturen en commissies per 31 december 2010 21 Bijlage 2 Samenstelling VSCD-bureau per 31 december 2010 25 Bijlage 3 Recente en ophanden zijnde ver- en nieuwbouw 28 Bijlage 4 Gemaks- en Voordeelwinkel overzicht 32 Bijlage 5 Beschikbare publicaties, handreikingen en brieven 35 Bijlage 6 Stichting Promotie Theater- en concertbezoek (SPTC) 36 3 Inleiding Nieuw Het sleutelwoord voor de vereniging in 2011 was ‘nieuw’. Er is een nieuwe realiteit ontstaan voor podia en festivals. Bezuinigingen van overheden en de btw-verhoging raken de podia en festivals. En voorts moeten we vaststellen dat er een gestage teruggang is van de publiekstoeloop bij voorstellingen. Ook is er een verandering in het aanbod waarneembaar. Waar toneel, dans, klassieke muziek qua bezoekersaantallen stabiel zijn gebleven, zijn deze bij musical en cabaret sterk teruggelopen. Het zware economische tij drukt daarom ook op de podia. Des te meer valt het op dat er geen podia gesloten zijn of festivals zijn beëindigd. Dat is positief in vergelijking met andere sectoren in de samenleving. De uitdaging bestond er in 2011 uit om een nieuw perspectief te vinden, zodat de positie van podia en festivals naar de toekomst wordt versterkt. Dat kunnen de leden van de VSCD niet alleen. Meer dan ooit zijn partnerships tussen publiek, producenten, podia en festivals van belang om de kracht van cultuur te laten zien. De VSCD neemt daarin al decennia haar positie in als belangenbehartiger, dienstverlener en bevorderaar van de podiumkunsten. In dit jaarverslag treft u een beschouwing aan over de nieuwe realiteit en de strategie in 2011, gevolgd door de resultaten van de activiteiten van de vereniging in het afgelopen jaar. Tevens past het woord ‘nieuw’ bij het jaar 2011 omdat een nieuw bestuur en nieuwe directeur zijn aangetreden. Wij realiseren ons dat het een opgave is om een duurzame basis voor podia en podiumkunsten naar de toekomst te garanderen. Dat zal niet altijd gemakkelijk gaan, maar podia en festivals zijn en blijven naar onze overtuiging belangrijk voor de presentatie van theater, dans, muziek. Zij hebben waarde voor het publiek als ontmoetingsplaats, huis van de stad of het dorp, locaties waar de toeschouwer mooie, leuke, inspirerende, confronterende ervaringen opdoet. Die waarde vinden wij van belang in de samenleving en daar zetten wij ons voor in. Jacques Wallage, Nynke Stellingsma, covoorzitters Martin van Ginkel, directeur 4 Een nieuwe realiteit dient zich aan Met volle kracht is ingezet op de lobby om de omvang van de komende tijd eens te meer nodig zijn, omdat gemeentelijke bezuinigingen te keren. Daaraan heeft de VSCD haar bijdrage bezuinigingen, de economische crisis en vermindering van geleverd. Vaak vanuit de Federatie Cultuur, waarin sponsoring bij elkaar opgeteld een nieuwe realiteit laten zien. Het werkgeversorganisaties in de kunsten zijn verenigd. We moeten met was wennen, maar podia schakelden om en zochten en zoeken spijt vaststellen dat de lobby, met uitzondering van de uitstel van de oplossingen. Het betreft immers gewoon ondernemingen die de btw-verhoging, in eerste instantie geen effect heeft gehad op de tering naar de nering moeten zetten. Zo zetten podia met een besluitvorming van het kabinet. In 2012 is hier verandering in vergelijkbaar bedrijfsprofiel uit onder meer Baarn, Culemborg, gekomen doordat de nieuwe coalitie van vijf partijen heeft Houten, Woerden en Zaltbommel erop in om vanuit nieuwe aangekondigd de btw op de podiumkunsten terug te brengen naar samenwerkingsverbanden de inhoud te versterken en de kosten te 6%. reduceren. Zij maken de sprong voorwaarts door intensief te gaan samenwerken. Andere podia en festivals zoeken samenwerking met In het jaarverslag over 2010 spraken wij over de storm die nog niet andere culturele organisaties in de directe omgeving op het gebied was gaan liggen. Wij kunnen nu zeggen dat het stormachtige weer in van inkoop bij uiteenlopende leveranciers. En er zijn podia met 2011 heeft aangehouden en in hevigheid is toegenomen. Tot op het pijnlijke ingrepen die de programmering en het personeel raken. In niveau van het kabinet, bij monde van de minister-president, zijn de 2011 varieerden de opgelegde bezuinigingen vanuit de gemeenten kunsten weggezet als niet ter zake doende. Dan gaat het niet meer van 0 tot 25%. Bij dat laatste percentage kan de kaasschaaf intern alleen over de negatieve effecten van de btw-verhoging of niet meer worden gehanteerd. Het gevolg is herijking van de publieksverlies, maar over de waarde van kunst voor de kerntaken. Des te opmerkelijker is het dat, evenals in 2010, er in samenleving. En dat zou je van een aantal politieke partijen niet 2011 geen theaters zijn gesloten. verwachten - dát heeft ons verrast. Wellicht hadden we het kunnen zien aankomen. Dat er geen gesprek meer mogelijk was. Wellicht ja, Dat alles relatief is, bleek aan het eind van het jaar. Een ramp was maar het past in de nieuwe realiteit die in de samenleving manifest het feit dat het Speeltheater in Helmond op 30 december 2011 wordt. Tegelijkertijd moeten we de hand in eigen boezem steken. afbrandde. Dramatisch voor het theater en de groep Montazuma’s Want deze tendens betekent dat wij kritisch naar onszelf moeten Revenge die een voorstelling zou geven. Een theaterbrand kijken – over hoe wijzelf het imago van de podiumkunsten in de associëren we vooral met vervlogen tijden. Helaas kan het dus ook afgelopen periode hebben versterkt of verzwakt. hier en nu gebeuren. Toch is er bij al het ongeluk ook een opsteker. Hoe dan ook, dergelijke ontwikkelingen doen een beroep op de Behulpzaamheid van collega’s in de omgeving die programma’s veerkracht die onze vereniging eigen is. Altijd al zijn, bij het runnen overnamen. Verheugend was - als dit woord gepast is binnen deze van theaters, concertgebouwen en festivals, bevlogenheid, context - verder dat de inwoners, bedrijven, politiek en bestuur van ondernemerschap en politieke inschatting een noodzakelijke de stad allen direct benadrukten dat het theater een cruciale plek in combinatie. Dat was in 2011 aan de orde van de dag en zal de de stad innam. Er komt een nieuw theater. 5 Strategische agenda 2011: actualiteit vraagt om focus In 2011 is de strategische agenda aangescherpt. Geconcludeerd Breed gedragen is het besef dat er gewerkt moet worden aan het werd dat het, gezien de politiek/maatschappelijke ontwikkelingen, imago van de kunsten bij het publiek. Hoewel de beeldvorming in de noodzakelijk was een nadere focus aan te brengen in de strategische media vooral benadrukt dat het publiek de podiumkunsten niet agenda1 door ons de komende periode in het bijzonder te richten meer van belang zou achten, blijkt uit het bezoek aan festivals dat op: de publieke opinie/legitimering én de bedrijfsvoering vanwege het publiek zich juist verbindt aan de voorstellingen. Festivals die bij de bezuinigingen. de VSCD zijn aangesloten hebben in 2011 gezamenlijk meer publiek Voor veel leden van de VSCD was 2011 een jaar waarbij het in de getrokken dan ooit (430.000 bezoekers). Dit kan dus evenzeer als bedrijfsvoering ging om twee hoofdvragen: een signaal worden opgevat dat het publiek nog altijd zijn ogen en hoe kan ik als podium/festival mijn inkomsten vergroten? oren openhoudt voor wat er op het gebied van dans, theater en hoe kan ik kosten terugbrengen? muziek wordt gebracht. Dat vraagt nieuwe verdienmodellen bij podia en festivals, gekoppeld Ten slotte bleek de vergelijking met het buitenland relevant. Is daar aan de keten van productie – distributie – afname. Zoals het dezelfde stemming over kunst en cultuur als bij ons het geval is, wat transparanter maken van de inkoopverhoudingen. Onderschreven is kunnen we daarvan leren? Moeten we ons richten op een dat dit alleen door samenwerking gerealiseerd kan worden. De veranderende samenleving zoals Alessandro Baricco in zijn boek ‘De gedachte heeft postgevat, de uitwerking is in 2011 gestart en vormt barbaren’ schetst? Het was dan ook geen toeval dat dit boek de een van de belangrijkste aandachtspunten voor 2012. leidraad vormde voor het congres podiumkunsten dat eind september plaatsvond. Het gaat om afstemming in de keten van productie, distributie en afname. Een continu gesprek is noodzakelijk over de vraag wat het publiek wenst (de voorkeuren en smaak veranderen sneller dan voorheen) en makers ontwikkelen. Dat kan alleen als producenten en podia de handen ineenslaan. 1 In de strategische agenda werden eerder de volgende onderwerpen uitgelicht: 1. publieke opinie / legitimatie voor de (podium)kunsten kalft af; 2. op handen zijnde bezuinigingen; 3. overaanbod, in het bijzonder uit rijksgesubsidieerde hoek; 4. beperkte / versnipperde marketing; 5. de dure voorstellingen verliezen het meeste publiek; 6. shophoppen van het publiek); 7. afnemende belangstelling bij publiek en bedrijfsleven (activiteiten en sponsoring); 8. verslechterde prijs/kwaliteit verhouding. 6 Uitgelicht Weet waar je koopt Steeds vaker worden kaarten van voorstellingen en concerten opgekocht om deze vervolgens door te verkopen met als enige doel het maken van winst. Ondanks gezamenlijke inspanningen met andere brancheorganisaties en de politiek is het nog niet gelukt om dit tegen te gaan door middel van een wetswijziging. Er is daarom in 2010 een brede publiekscampagne