Full Text Oral Presentations

4TH INTERNATIONAL REGIONAL DEVELOPMENT CONFERENCE

PROCEEDING BOOK

21-23 SEPTEMBER 2017 TUNCELİ / TURKEY

ORGANIZERS MUNZUR UNIVERSITY FIRAT DEVELOPMENT AGENCY

Editor Asst. Prof. Dr. Ekrem AKBULUT

Prepare for Printing Res. Asst. Faruk SERİN Asst. Prof. Dr. Muhammet GÜL

First Edition - 2017

Publisher Fırat Development Agency Malatya / Turkey www.fka.gov.tr

ISBN: 978-605-67754-0-6

CONTENTS CONTENTS ...... iii WELCOME TO IRDC’17! ...... x CONFERENCE CHAIRS...... xi CONFERENCE INFO ...... xv KEYNOTE SPEAKERS ...... xvi FULL TEXT ORAL PRESENTATIONS ...... 1 A Research on Examining Regional Development Agencies’ Corporate Identity Components ...... 2 A Study on Economic Crisis and Its Effects on Tourism ...... 18 Effects of Cutting Parameters on Surface Roughness Dimensional and Geometric Tolerance in Drilling of AL-5083 Alloy ...... 26 Animal Production, Development and Climate Change in Turkey ...... 34 The Relationship Between Bank’s Credits and Deposits and Regional Development: A Panel Data Application on the Northeast, Middle East and Southeast Anatolia Regions ...... 39 Determination of Potential Farmland by Using GIS and AHP in Bingöl Province ...... 52 Determining of Yield and Quality Characteristics of Some Wheat Cultivars Under Bingol Conditions...... 62 Investigation on Behavioral Finance of the Factors Directing Individual Investments to Financial Investment: Bingöl-Siirt Sample ...... 72 iii The Importance of Sustainable Energy Resources on Devolopment of Bitlis ...... 88 Management and Organization Problems and Solution Proposals for Textile Firms in Bitlis 103 Urban Refugees as A Regional Problem and Socio-Economic Perception Caused by Them: Mardin Sample ...... 118 Clustering in Regional Development and Neuromarketing Ecosystem ...... 133 Analysis of Regional Labor and Economic Activities with the Minimum Requirements Technique: A Case Study of TRB1 Region ...... 143 An Analysis on Social Development Policies in Regional Development Plans ...... 153 Role of Exports in Regional Development: Example of Elazığ Province ...... 167 The Importance of Fisheries in Regional Development and TRB1 Region ...... 182 The Role of Consumption Spaces in Regional Development Why Shopping Centers are Indispensable? ...... 200 Interests of Capital to Local and Regional Ones and Local Demands in the Process of Regional Capital Accumulation ...... 210 Effect on Weed Control of Soil Disinfection with Steam in Strawberry Farms ...... 226 General Problems Facing the Sme’s in the Growth Process: A Study on Elazıg City ...... 238 Capacity Building of TRB1 Region ...... 251 Economic Reflections of Vat Regulations Within Durable Consumer Goods ...... 254 The Impact of Demographic Variables on the Perception of Organizational Justice and Fatigue: A Field Survey ...... 268

Performance Measurement and Financial Assessment of Karacadağ Development Agencies with the Dicle Development Agencies ...... 284 The Most Marginal Economy in the Development of Eastern Anatolia: Muş ...... 295 Importance of Tourism Sector for Economic Development: TRB1 Region and Tunceli Example ...... 313 Evaluation of the Transition Infrastructures of the 4th Industrial Revolution of the Enterprises in Elazig Organized Industrial Zone ...... 321 On Energy Sector Resource Requirements: Use of Renewable Energy Potential in Turkey ...... 331 Ethical Problems Arose in Public Universities in Turkey and Usa: A Case Study Done at Firat and Sam Houston State Universities ...... 346 Economic and Social Impacts of Southeast Anatolia Project in the Region: Can It Be a “Precise Way” for the TRB1 Region? ...... 367 The Role of Regional Development Agnecies in Supporting Entrepreneurship ...... 390 Economic and Social Integration Procedures for Migrants ...... 407 The Danger of Ligula Intestinalis in Our Lakes ...... 424 Institutional Cooperation Support in Animal Production Training; DAP-Fırat University-TAHAM ...... 433 Determining the Macroeconomic Factors Affecting the Price of the Share: An Application of Bist 100 Index ...... 440 CIDEP: A Corporate Governance Based Proposal on City Development Plans ...... 447 iv Responsibilities of Public Workshops from Law on Occupational Health and Safety ...... 458 Analysis of Foreign Trade Structure of TRB1 Region ...... 467 The Potential and Usability of Muş Province's Solar Power ...... 481 Ministry of Development Social Support Program Analysis of Contribution of the Country Economy Culture, Arts and Sports Projects ...... 489 Energy Generation from Poultry Wastes Within the Framework of Sustainable Development: Case of Elaziğ Province ...... 500 Regional Situation Analysis of Egg Poultry Industry: Elazığ Sample ...... 505 The Importance of Entrepreneurship Training Programs for Women: A Qualitative Research for Malatya Kosgeb (Administration for the Development and Promotion of Small and Medium Sized Enterprises) Entrepreneurship Training Programs ...... 518 The Impacts of Dried Export on Regional Development and Economy: A Case Study from Malatya Province ...... 531 Comparison of Biochemical Parameters Having Economic Importance of Milk Obtained from Native and Dairy Cows Raised in Tunceli Province ...... 548 The Role of the Municipalities at the Local Development: The Example of Trabzon City ...... 551 Relation Between Development and Work Accident in TRB1 Region ...... 560 A Study on to Determine the Housewives’ Financial Perception Level in TRB1 Region ...... 572 The Research on the perceived Causes of School Failure in the Vocational and Technical High Schools: The Sample of the Tunceli City ...... 583 Pickle Production and Foreign Trade in Turkey ...... 594 Natural Disaster of Tunceli Province and Its Environment ...... 601 © International Regional Development Conference

Electrical Energy Production from Solid Waste; Bitlis Case Study ...... 608 Sugar Beet Production in TRB1 Region (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) and in the Province of Tunceli Between 1995-2015) ...... 616 Investigation of Sme's Financial Accounting with Cultural Chaid Analysis: An Application in Elaziğ ...... 619 Appearance of Economic Growth and Development in Turkey: Regional Comparisons ...... 636 Efficient Energy Consumption for Heating and Cooling Using Machine Learning ...... 645 A Study on General Structure and Beekeeping Activities of Tunceli Province Beekeeping Establishments ...... 652 Effect on Product Innovation of Organizational Culture and A Research ...... 658 Honey Production in the TRB1 Region (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) in the years 1995-2015 ...... 672 The Role of Rural Tourism and Geotourism in Sustainable Development – Harçik Valley Example - Tunceli, Turkey ...... 676 The Economical Importance and Contribution of Information Technologies to Rural and Regional Development: An Empirical Analysis ...... 684 Tunceli’s Marketing Problems: Marketing Barriers and Solution Proposals ...... 691 The Effects of Tax Incentives That are Implemented in Turkey on Regional Development by Creating Employment: The Case of Çanakkale ...... 699 Biotechnological Investment Evaluation for Sustainable Energy Resources in TRB 1 Region ...... 714 v Clustering of Provinces in Turkey With k-Means Method in Terms of Logistics Statistics ...... 732 Ecological Important Biotopes and Contributions in Tunceli ...... 743 Evaluation of Lean Manufacturing Techniques from the Perspective of Industry 4.0 ...... 758 Evaluation of Incorrect Practices in Terms of Worker Health and Work Safety: In Tunceli Province for Example ...... 767 Increasing Productivity on Agricultural Economy with a Mobile Application ...... 775 Turk Banking Sector Development, Bank Sector in the Province of Tunceli ...... 779 Governance Structures in Regional Development Strategies Based on Local Products ...... 793 Turkey’s Alignment Efforts to Regional Policy of the European Union ...... 802 Leachate Treatment of Mn and Cu Heavy Metals with Expanded Perlite: Case Study Bingöl Solid Waste Landfill ...... 821 Investigation of Land Consolidation Application in Terms of Some Development Indicators in Rural Areas ...... 833 Evaluations on the Cyberloafing: An Overview ...... 852 Ageless Condition of Rural Development: Cooperatives...... 873 On the Sectoral Specialization and Economic Growth in Turkey: How Dominant is the Location Quotient? ...... 883 The Effect of Educational Training Based on Psychological Counseling Theories on School Counselors’ Professional Information Levels ...... 900 Determining the Relationship between Recreation Experience, Destination Satisfaction and Destination Loyalty: A Case of Munzur Valley National Park ...... 906 © International Regional Development Conference

Reconsidering the Relationship Between Lifelong Learning, Employment and Development: On Opportunities of Democratic Citizenship and Human Development...... 914 External Effects of Common Goods...... 922 Sustainable Land Management: Karapınar Sample...... 937 Regional Economy Contributions of Sports Tourism ...... 943 Determinants of Accomodation Duration and Tourism Demand towards Turkey: A Cross-sectional Analysis ...... 951 Industry 4.0 Perception of Engineering Faculty Students ...... 960 NGOs and Local Development: The Case of Tunceli ...... 969 The Impact of Political and Administrative Cultures on Regional Development ...... 985 Agriculture and Animal Husbandry in Tunceli ...... 998 Development of Beekeeping in Bingol Province and Surveyable Beekeeping Possibilities ...... 1008 The Role of Women in Regional Development: The Case of Agri ...... 1015 Evaluation of the Influincing Factors of Entrepreneurship Intention by Using Mediation Tests: Eskişehir Osmangazi University Application ...... 1032 The Role of Entrepreneurial Women in Regional Development: An Analysis of Successful Women Entrepreneur with EEG Analysis Method ...... 1045 The Importance of Vocational Education in Development ...... 1058 Cultural Patterns of Behavior of Characters in Turkish and Ukrainian Folk Tales ...... 1061 vi Urbanization Effect of the Regional Development Project: Gap and Çukurova Sample ...... 1067 ABSTRACT ORAL PRESENTATIONS ...... 1080 A Model Suggestion for Establishment of Honey Exchange Market ...... 1081 The Phenomenon of Development in the Context of Development ...... 1082 The Measurement of the Service Quality of Gaziantep Light Rail Transportation System ...... 1083 Foreign Trade from the Perspective of Regional Development: A Review on TRC3 Region ...... 1084 Evaluation of the Student Expenditures to the City Economy in the Case of Munzur University ...... 1085 The Role of Home Women in Household-Based Development ...... 1087 An Examination of the Change in the Standard of Life As Indirectly in Turkey: An Application in Eastern Anatolia Region ...... 1088 A Ranking Model for the Cities of TRB1 Region in Terms of Regional Development by Using Topsis Methodology ...... 1089 Impact of Demographic Characteristics on Regional Planning and Development: Tunceli Sample ...... 1090 Regional Sustainable Fishing Strate ...... 1091 Viticulture and Grape Industry in Elaziğ in the Context of Rural Development ...... 1093 Determination of Genetic Similarities of Natural Growing Some Nepata Taxons in Bitlis with Rapd-Pcr Technique ...... 1094 Logistic Performances Evaluation of the Cities of TRB1 Region Using A Hybrid Decision Making Approach ...... 1096 © International Regional Development Conference

The Cultivation of Wild Mushrooms (Çarçur, Kinkor, Göbelek: Pleurotus Eryngii Var. Ferulae) Grown in the Vicinity of Tunceli for the Small Scale Enterprises ...... 1097 Referendum and Development Relationship: The Case of Mus Province ...... 1099 The Role of Development Agencies in Regional Development: DAKA Case ...... 1100 Public Diplomacy and Immigration As A Tool Foreign Policy ...... 1101 Geothermal Potential of East Anatolia ...... 1103 Smart Factory and Applications of Internet of Things ...... 1105 Biowastes As An Alternative Household Cooking Energy Source in TRA2 Region of Turkey ...... 1106 Big Social Networks Data and Sustainable Economic Development ...... 1107 Determination of Station Locations for Continuous Monitoring of Ovacık Basin Hydrology and Water Quality ...... 1108 Sustainability of Gender Budgeting in Local Administrations in Middle and East Anatolia ...... 1109 Evaluation of Tunceli Water Resources in Terms of The Sportive Fisheries ...... 1110 The Effects Of Global Economic And Political Uncertainties On Economic Growth: Time Series Analysis With Structural Breaks On The Turkey Economy (1985-2016) ...... 1111 A Descriptive View of The Socio-Economic and Environmental Impacts of Hydroelectric Power Plants (HEPP) in Regional Development ...... 1113 The Effects of Organizational Myopynine on Institutional Processing in Regional Enterprises ...... 1114 vii A Recommendation System Approach for Smart Agriculture ...... 1116 An Approach to Migration in Terms of Ethnic Identity: The Case of Kars ...... 1117 Determination of the Antibiotic Activity of the Natural Compounds Obtained from Senecio vernalis ...... 1118 Investigation of Some Sectors Providing Contribution to the Tunceli Province Economy ...... 1119 Theoretical Framework of Science, Technology and Innovation Policies ...... 1120 Innovation Ecosystems in Terms of Collaboration and Co-Creation of Value: Defence Industry Example and its Reflection to the TRB1 Region ...... 1121 Determination of the Effects of Ocimum Basilicum L. Essential Oil Components on Germination of Amaranthus Retroflexus L. Seeds ...... 1122 Eastern Anatolia Region Hpp Potential-Current Status And Future Perspective ...... 1123 Forecasting of Energy Demand in Turkey by Markov Model ...... 1124 Reconstruction Works in Tunceli and the Recycling of Electrostatic Powder Coating Waste 1125 Effects of School Administrators' Ways of Communication on Organizational Variables ...... 1126 Can Tourism Provide An Opportunity for the Development of Less Developed Regions? ...... 1127 Assesing of the City of Tunceli Tourism Potential in Terms of Destination Competitiveness ...... 1128 Organizational Socialization Levels of Personnel in Bankig Sector ...... 1129 Emergency Requirement in Tunceli: Fisheries Products Packing Unit...... 1130 The Impact of Regional Social Networks on Entrepreneurship ...... 1132 © International Regional Development Conference

Role of The Technology Transfer for Development of Turkey in Science, Technology and R&D ...... 1134 The Relationship between Social Expenditures and Economic Development: An Analysis for Turkey ...... 1135 The Relationship Between Taxation and Socio-Economic Development: The Case of Metropolitian Cities in Turkey ...... 1136 Investigation of the Contribution of the Dams to the Economic Development ...... 1138 Investigation the Effects of Vocational Schools of Technical Sciences on Regional Development for Qualified Employee Supply: Bingöl Sample ...... 1139 Climatic and Meteorological Parameters for Tunceli Province ...... 1140 Development Agency and Social Development; Northeast Anatolia Development Agencies (KUDAKA) Sample ...... 1141 Socio-Economic Determinants of Happiness in Tunceli ...... 1142 The Enhancement of Touristic Supply Potential Using Virtual Reality...... 1143 Examination of the Relationship Between Industrial Production and Employment Rate with KOSGEB Support in Turkey in Terms of Causality ...... 1144 Relationship Between Education and Wage In TRB1 Region ...... 1145 Human Development in terms of Capabilities and an Assessment on Turkey ...... 1146 Analysis of Biogas Production Potential in Eastern Anatolia Region ...... 1148 Early-Stage Entrepreneurial Activity In Turkey: Findings From The Global Entrepreneurship Monitor Data ...... 1149 viii Determination of Geothermal Potential of the Kars Plateau by Using Magnetic Anomaly Data-Preliminary Results ...... 1150 Maintaining A Healthy and Sustainable Development in Southeastern Turkey As An Instrument in the Fight Against Terrorism ...... 1151 European Commission’s Humanitarian Aid Operations and Beyond: A Comparative Analysis of Regional Studies in Europe and Turkey after EU- Turkey Statement ...... 1152 The Role of Software Sector and Software Engineering Education in Regional Development ...... 1153 The Effect of E-Commerce Practices and Personal Fabrication Culture on Development ...... 1154 The Pronatalist Policies of Governments to Increase Fertility Rates: A Comparative Analysis between France, Sweden, Norway and Turkey ...... 1156 FULL TEXT POSTER PRESENTATIONS ...... 1157 Assessment of Hydroelectric Power Plants in Regional Development of Turkey ...... 1158 The Past, Present and Future of Industry 4.0: Logistics Sector ...... 1163 Ergonomic Factors Influencing The Labor Turnover Tendency Of The Employees In Textile Companies (Bitlis Case) ...... 1174 Urbanization and Greenhouse Gas Problem: Landfills ...... 1188 Efficiency from Regional Development of Development Agencies: The Case of Firat Development Agency ...... 1194 Determination of Potential Farmland by Using GIS and AHP in Bingol Province ...... 1200 Increasing Employability with Adult Lifelong Learning ...... 1211

Smart Specialization and the Role of Universities in Regional Innovation Ecosystems: Fırat University Example In Ict Sector ...... 1219 The Development of Smart Tourism and Its Effect on Tourism in Turkey ...... 1231 Work Accidents in Male and Female Workers Between 2010-2015 in TRB1 Region (Malatya, Elaziğ, Bingöl, Tunceli) ...... 1236 The Potential Effect of Trabzon-Tabriz Commercial Transit Road on Black Sea Economy and An Overview for Its FuturE ...... 1240 ABSTRACT POSTER PRESENTATIONS ...... 1247 Café and the Youth: Suggestion to Build A Café Culture for Economic Development ...... 1248 The Swiss Example for the Development of Bingöl ...... 1249 Football Financial Literacy ...... 1250 Determination of Genetic Similarities of Natural Growing Some Lamium Taxons in Bitlis with RAPD-PCR Technique ...... 1251 In the Alternative Aquaculture Contribution to Regional Economy of Polyculture ...... 1253 Geotourism and Geoparks in Economic Development ...... 1254 The Effects of Foreign Direct Investment Inflows on Economic Growth and Employment: A New Generation Panel Data Analysis on G-7 and E-7 Countries (1992- 2016) 1255 Alternative Medicine and Alternative Aquaculture: Medicinal Leeches ...... 1256 Recirculating Systems in Aquaculture ...... 1258 Seafood Processing Sector Importance in Regional Development ...... 1259 ix Support to Local Development by Endemic Species (Mastacembelus Mastacembelus (Spiny Eel) Aquaculture) ...... 1261 Potential Role of Zeolite on Improvement of Aquaculture Sector ...... 1263 Decision Making Styles and Self-Respect of Associate Degree Students ...... 1265 Identifying Local Economic Development Indicators: Nuts II Regions in Turkey ...... 1267 Satisfaction Levels of Vocational School Students ...... 1269 Effects of information and communication technologies on development ...... 1271 Rethinking the Agriculture and Livestock Sector for Local Economic Development: An Assessment on the TRC3 Region ...... 1273 International Politics and International Political Economy ...... 1274 Analysis of Academic Entrepreneurship in the Framework of Smart Specialization and Fırat Technology Park Case ...... 1275 A Research on Assesing the Level of Exhibited Emotional Labour in Hotel Administration in Terms of Differences Between Employees ...... 1276 Biological Removal of Chemical Oxygen Demand from Bingol Municipal Landfill Leachate by Using Phanerochaete Chrysosporium ...... 1277 Characterization of Some Gene Zones of Ganoderma Lucidum Growing in Çukurova Region ...... 1278 Genetic Characterization of Salmo Trutta Macrostigma in Munzur River ...... 1279

WELCOME TO IRDC’17! The assessment of regional development practices about developments in the field of sustainable development; to which extent we comply with these developments and determination of actions to be taken for a healthier development in order to contribute to our region and our country's development have been gradually gaining more importance. The International Regional Development Conference held every two years in the TRB1 Region of the Fırat Development Agency (Bingöl, Elazığ, Malatya and Tunceli) contributes to the exchange of ideas and the establishment of a road map by bringing scientists, practitioners and researchers out of the universities together in the field of regional development. For this purpose, the first of our conference was held in Malatya in 2011, the second in Elazığ in 2013, the third in Bingöl in 2015, and the fourth of our conference will be held in Tunceli in cooperation with Munzur University and Fırat Development Agency.

In this context, we are pleased to invite you to this 4th International Regional Development Conference in Tunceli on the 21-23th of September, 2017.

CONFERENCE CHAIRS Asst. Prof. Dr. Ekrem AKBULUT Mesut ÖZTOP Munzur University General Secretary of Fırat Technology Transfer Office Development Agency

Coordinator Conference Honorary Chairs

Tuncay SONEL Tunceli Governor

Prof. Dr. Ubeyde İPEK Munzur University Rector

Executive Committee

Chairman Asst. Prof. Dr. Ekrem AKBULUT Munzur University, Coordinator of Technology Transfer Office

Members of Executive Committee Abdullah ŞAHİN Lecturer Munzur University xi Arzu AYTEKİN Asst. Prof. Dr. Munzur University Aygün KILIÇ Asst. Prof. Dr. Munzur University Bayram GÜNEŞ Ast. Prof. Dr. Munzur University Bilgin ZENGİN Ast. Prof. Dr. Munzur University Bülent KAR Asst. Prof. Dr. Munzur University Eray Utku ÖZEK Expert Fırat Development Agency Erkan ÇELİK Asst. Prof. Dr. Munzur University Faruk SERİN Research Assistant Munzur University Ferit AK Asst. Prof. Dr. Munzur University Gülçin BEKER AKBULUT Asst. Prof. Dr. Munzur University Gülderen Kurt KAYA Asst. Prof. Dr. Munzur University Muhammet GÜL Asst. Prof. Dr. Munzur University Murat KORUNUR Asst. Prof. Dr. Munzur University Osman SERDAR Research Assistant Munzur University Serkan GÜNDOĞDU Lecturer Munzur University Samet KAYA Expert Fırat Development Agency Sevgi TAŞAN Officer Munzur University Sibel KORUNUR Asst. Prof. Dr. Munzur University Süleyman METE Asst. Prof. Dr. Munzur University Şehmus KURTULUŞ Asst. Prof. Dr. Munzur University Tuğba BAYKARA Lecturer Munzur University Tuğba PARLAK AK Asst. Prof. Dr. Munzur University Vural BALIK Expert Fırat Development Agency Zülfü Murat DOĞAN Lecturer Munzur University Zülkif YALÇIN Asst. Prof. Dr. Munzur University

Science Committee

Chairman Prof. Dr. Bünyamin AKSAKAL Munzur University, Faculty of Engineering

Members of Science Committee

Ahmet YATKIN Fırat University Ajay Kumar SINGH Delhi School of Economics Alev Taşkın GÜMÜŞ Yıldız Technical University Ali ÇAĞLAR Hacettepe University Ali Fuat GÜNERİ Yıldız Technical University Aykut LENGER Ege University Bjorn Terje ASHEIM Lund University Burak GÜNALP Hacettepe University Cem KARAGÖZLÜ Ege University Chien-Kuo LEE National Taiwan University Christian BJORNSKOV Aarhus University Doğan Nadi LEBLEBİCİ Hacettepe University Ekrem AKBULUT Munzur University Elif Bascavusoglu MOREAU Cambridge University Emine TAHSİN İstanbul University Ephraim NIMNI Queen's University Belfast Ercan UYGUR Türkiye Ekonomi Kurumu xii Erdal YILDIRIM Munzur University Erdem IŞIK Munzur University Erinç YELDAN Bilkent University Erkan ÇELİK Munzur University Erkan ERDİL Ortadoğu Teknik University Erkan Turan DEMİREL Fırat University Erol TAYMAZ Ortadoğu Teknik University Ewa GLINSKA Bialystok University of Technology Fahrettin YÜKSEL Munzur University Fatma ONUR INCE Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Filiz KARTAL Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Fulya BENZER Munzur University Grace KIM Duke University Gülçin BEKER AKBULUT Munzur University Gülen ELMAS ARSLAN Gazi University Gülten GÜMÜŞTEKİN Çanakkale Onsekiz Mart University Hatice KARAÇAY Hacettepe University Helen THEODOROPOULOU Harokopio University of Athens Jason S.ENIA Sam Houston State University Jose R. Pires MANSO University of Beira Interior Kenan PEKER Fırat University Kestutis DUOBA Kauno Technologijos Universitetas Lale KABADAYI Ege University Lütfi ERDEN Hacettepe University Mete YILDIZ Hacettepe University Muhammet GÜL Munzur University Muharrem İNCE Munzur University © International Regional Development Conference

Muhittin ACAR Hacettepe University Mustafa DÖRÜCÜ Munzur University Muzaffer AŞKIN Munzur University Müjde Ker DİNÇER Ege University Nadir ÖCAL Ortadoğu Teknik University Neşe KUMRAL Ege University Nihal TUNCER TERREGROSSA İstanbul University Nilgün ONGAN İstanbul University Nor'ain Haji OTHMAN Universiti Teknologi Mara Numan YILDIRIM Munzur University Nuran CIKCIKOĞLU YILDIRIM Munzur University Olcay KAPLAN İNCE Munzur University Rahmi AYDIN Munzur University Rhonda L. CALLAWAY Sam Houston State University Robert HUGGINS Cardiff University Rosalind JONES University of Birmingham Ryan UNDERDOWN Lamar University Sadi UZUNOĞLU Trakya University Sedat KOLUKISA Munzur University Selim CEMALGİL Munzur University Serdar SAYAN TOBB Ekonomi ve Teknoloji University Shaya'a OTHMAN Universiti Teknologi Mara Shigeki YOKOI Nagoya University Süleyman YÜKÇÜ Dokuz Eylül University Szymon TRUSKOLASKI Poznan University Tamara WAGGENER Sam Houston State University xiii Teoman PAMUKÇU Ortadoğu Teknik University Türker SUSMUŞ Ege University Uğur ÖMÜR GÖNÜLŞEN Hacettepe University Ülkü ÖZBEY Munzur University Vikinta ROSINAITE American University of Middle East Vilmante KUMPIKAITE Kaunas University of Technology Wojciech PIOTROWICZ Said Business School Yahya TAŞGIN Munzur University Yaşar UYSAL Dokuz Eylül University Zülkif YALÇIN Munzur University

Session Moderators

Prof. Dr. Alaeddin YALÇINKAYA Prof. Dr. Ali Yılmaz GÜNDÜZ Prof. Dr. Asaf VAROL Prof. Dr. Aydın BÜYÜKSARAÇ Prof. Dr. Ayten ÖZTÜFEKÇİ ÖNAL Prof. Dr. Bülent EKER Prof. Dr. Bülent ŞEN Prof. Dr. Bünyamin AKSAKAL Prof. Dr. Ercan UYGUR Prof. Dr. Fulya BENZER Prof. Dr. İrfan KALAYCI Prof. Dr. Kenan PEKER Prof. Dr. Lutfiye ÖZDEMİR Prof. Dr. Mustafa DÖRÜCÜ Prof. Dr. Muzaffer AŞKIN Prof. Dr. Naim SAĞLAM Prof. Dr. Rahmi AYDIN Prof. Dr. Sedat KOLUKISA Doç. Dr. Sabit MENTEŞE Doç. Dr. Serpil KURT HABİBOĞLU

xiv

CONFERENCE INFO

Conference Venue

Aktuluk campus of Munzur University is compact and all facilities can be reached on foot. The opening session and the keynote talks on Thursday morning and Friday afternoon will take place in the Hall 1. Parallel sessions on Thursday and Friday will take place in the Hall 1, Hall 2, Hall 3, Hall 4 and Hall 5.

Adres / Addresses

Munzur University Technology Transfer Office 62000 Aktuluk, TUNCELİ / TURKEY

Web: www.bolgeselkalkinmakonferansi.org

Phone: +90 428 213 15 01

Faks / Fax: +90 428 213 18 61

KEYNOTE SPEAKERS

Prof. Dr. Ercan UYGUR Turkish Economic Association / Chairman of the Board Title: Household Income Distribution and Savings

Sanford G. Henry xvi Asset Solution / Senior Advisor Title: Developing Regional Power Concept: European Experience

Mehmet ÖĞÜTÇÜ Global Resources Partnership / Founder & CEO Title: International Dimension of Regional Development

KEYNOTE SPEAKERS

Prof. Dr. Şahin ALBAYRAK Berlin Technical University / Chief Executive Director of Advanced ICT Research Centre Title: Social and Economic Effects of Digital Transformation

Prof. Dr. Bülent EKER Namık Kemal University/ NKU TDZ General Manager xvii Title: Clustering Studies and Impacts on Development

Prof. Dr. Alaeddin Yalçınkaya Marmara University / Head of International Relations Department Title: Globalization in Spring 2017-Unconventional Developments in the Scope of Regionalization

KEYNOTE SPEAKERS

Prof. Dr. Ayşegül AKDOĞAN EKER Yıldız Technical University / Machine Material and Manufacturing Technology Title: The Effects of Engineering Materials Studies on Technological Development

xviii Mevlüt ÖZEN Central Black Sea Development Agency / General Secretary Title: Smart Specialization Strategy in Regional Development

KEYNOTE SPEAKERS

Orhan KARAL Karafırın Chairman of the Board Title: Enterprise in Rural Development

xix Zeki Cumhur DOĞAN Financial Adviser Title: The Role and Training of Youth in Regional Development

FULL TEXT ORAL 1 PRESENTATIONS

Development of Beekeeping in Bingol Province and Surveyable Beekeeping Possibilities Bingöl İlinde Arıcılığın Gelişim Seyri ve Sürdürebilir Arıcılık Olanakları

Beşir KOÇ1, Halim TATLI2, Mustafa NAİMOĞLU3

Özet-Bingöl’de 2016 itibariyle 315 köyde bal üretimi gerçekleştirilmiştir ve bal üretiminde 126.843 adet kovan kullanılmış olup 870 tonun üzerinde bal üretilmiştir. Bingöl’deki arıcıların büyük çoğunluğu gezici arıcılardan oluşmaktadır. Türkiye’nin bal üretiminin %0,83’nü ve Doğu Anadolu Bölgesi bal üretiminin ise % 6,55’i Bingöl ilinden karşılanmaktadır. Çalışmada Bingöl ili için 1995-2016 arası dönem incelenmiştir. Çalışmadaki veriler TÜİK veri tabanından derlenmiştir. Çalışmada kovan sayısı ve bal üretimi değişkenleri kullanılmıştır. Bu değişkenler kullanılarak bal verimi ve bal üretiminde artış hızı hesaplanmıştır. Bu çalışmanın temel amacı Bingöl’ ün 1995-2016 yılları arasındaki bal üretimini, bal verimini hesaplamak, üretim ve verim arasındaki ilişkiyi saptamaktır. Buna göre incelenen dönemde, kovan sayısında meydana gelen %7,05’lik yıllık ortalama artış hızı, kovan başına verimde %-12,15 ve toplam bal üretiminde ise % -5,96 oranında yıllık ortalama negatif artış hızına neden olduğu hesaplanmıştır. Ayrıca çalışmada Regresyon Analizi kullanılarak iki model oluşturulmuştur. İlk modelde bağımlı değişken bal üretimi, bağımsız değişken ise kovan sayısı olarak seçilmiş, elde edilen bulgularda kovan sayısının artışının bal üretimini artırdığı tahmin edilmiştir. İkinci modelde ise bağımlı değişken bal verimi, bağımsız değişken ise kovan sayısı olarak seçilmiştir ve elde edilen bulgularda kovan sayısının artışının bal verimine negatif etkisi olduğu saptanmıştır. Bunun yanında bal verim indeksi, basit indeks, zincirleme indeks hesaplanmış ve grafiklerle değerlendirilmemiştir. Bu çalışmanın sonuçları kovan sayısı arttırıldığında bal verimi arttırmadığını göstermektedir. Dolayısıyla bal verimi diğer faktörlere de bağlı olduğu ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler: Arıcılık, Bal Üretimi, Regresyon Analizi, Bingöl 1008 GİRİŞ Arıcılık faaliyeti, bitkisel üretime katkı sağlamakta, az bir sermaye ile kısa dönemde gelir getirmekte ve arazi varlığına bağlı olmaması gibi özellikleriyle tarımsal faaliyetler içinde özel bir yere sahiptir (Uzundumlu ve ark, 2011; Koç ve Ceylan, 2008; Erkan ve Aşkın, 2001).

Arıcılık faaliyeti Türkiye’de belli bölgeler örneğin, Muğla, Ordu illeri dışında küçük aile işletmeleri faaliyeti olup ikinci bir iş alanı olarak görülmüştür (Çakmak ve ark., 2003). Ancak Doğu Anadolu Bölgesinde ciddi anlamda arıcılık faaliyeti yapılmaktadır. Arıcılık faaliyeti varlığı ve üretimiyle floraya bağlıdır. Her yıl ülkemizde büyük bir nektar serveti kuruyup yok olmaktadır. Arıcılık faaliyeti söz konusu serveti çok değerli ürünlere çevirebilmektedir. Tarıma elverişli olmayan yüksek yaylalar ve dağlarla kaplı olan Türkiye arıcılığa oldukça elverişli bir yapıdadır (Erkan ve Aşkın, 2001; Fıratlı ve Gençer, 1995). Aynı şekilde, Bingöl ilide arıcılık yapmak için uygun floraya sahipken üretim ve verim bakımından Türkiye ve bölgede hak ettiği yerini alamamıştır (Uzundumlu ve ark, 2011) Günümüzde doğanın bilinçsizce kullanımı sonucu tahrip olması, polinasyon eksikliği dolayısıyla tarımsal ürünlerin verimliliğinde bir düşüşe neden olmuştur. Polinasyondaki bu eksiklik, bal arısı kolonileri ile giderilebilmektedir. Bal arılarının bitkisel üretime olan katkıları, arı ürünlerinden elde edilen gelirden kıyaslanamayacak kadar fazladır (Kumova ve Korkmaz, 2000).

Arıcılık tüm dünyada yapılan önemli bir tarımsal faaliyet koludur. Dünyada toplam 37 863.019 adet kovan ile 1 636 398,98 ton bal üretilmektedir. Kovan başına bal verimi ise ortalama 43.21 kg’dır. Dünya bal üretimi sıralamasında ilk sırada 8 850.000 kovan ile 446.089 ton bal üreten ve 50,40 kg

1 Bingöl Üniversitesi, İİBF Fakültesi, İktisat Bölümü, Beşir KOÇ , [email protected] 2 Bingöl Üniversitesi, İİBF Fakültesi, İktisat Bölümü, Halim TATLI, [email protected] 3 Bingöl Üniversitesi, İİBF Fakültesi, İktisat Bölümü Mustafa NAİMOĞLU, [email protected]

Kovan başına verim ile dünya ortalaması üzerindeki durumuyla da dikkat çeken Çin gelmektedir (Anonim 2011). Türkiye ise bal üretimi açısından dünya da ikinci sırada yer almasına rağmen kovan başına bal üretiminde 15.67 kg ile dünya ortalamasının altında yer almaktadır (Anonim, 2013). Söz konusu bu durumun nedenleri arasında arıcılar arasındaki iletişim kopukluğu, deneyimlerin aktarılmasında yaşanan sıkıntılar, arı hastalık ve zararlıları ile mücadelede kullanılan hatalı yöntemler olarak sıralanabilir (Çakmak ve ark. 2003; Sıralı ve Doğaroğlu, 2005). Sözkonusu olumsuz koşulların giderilmesinde arıcıların hastalıklarla mücadele konusunda bilinçlendirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bunun yanı sıra uygun arıcılık yerinin temini, bilgi donanımı, yüksek verimli arı ırkları ile modern donanımların kullanılması sayılabilir (Doğaroğlu, 1992; Soysal ve Gürcan, 2005 ).

Bu çalışma ile, Bingöl ilinde arıcılığın genel durumun ortaya konulmuş, sorunların belirlenmesi ve bazı önerilerin geliştirilmesi amaçlanmıştır.

MATERYAL VE YÖNTEM Çalışmada kullanılan veriler Türkiye İstatistik Kurumunun web sitesindeki istatistiki bilgiler ile Bingöl Tarım İl Müdürlüğünden elde edilmiştir. Konuyla ilgili makaleler ve bilimsel çalışmalardan yararlanılmıştır. Çalışmadaki veriler çizelge haline getirilmiş ve yorumlanmıştır. Çalışmada yer alan kovan sayısı, bal üretimi ve bal verimi gibi faktörlerin üretiminin basit indeksi; 푷 İ = ( İ ) ∗ ퟏퟎퟎ 푷ퟎ Zincirleme indeksi; 푷 İ = ( İ ) ∗ ퟏퟎퟎ 푷풊−ퟏ

1009 ve yıllık ortalama artış hızları ise (Koç ve Gül, 2001);

=(((Son yıl/ilk yıl)A(l/n))-l)*100

Formüllerine göre hesaplanmış ve konu daha iyi anlaşılabilir hale getirilmiştir. Çalışmada yapılan regresyon analizinde iki tür model oluşturulmuştur. Model 1’de Y: Yıllar itibariyle bal Üretimi ve bağımlı değişken X:Kovan sayısı ve bağımsız değişken olarak ele alındığında birinci model denklem birdeki gibi oluşturulmuştur.

풀 = 휷ퟎ + 휷ퟏ푿 (1) Y: Üretim ve bağımlı değişken X: Kovan sayısı ve bağımsız değişken Model 2’de ise Y: Kovan başına verim ve bağımlı değişken X:Kovan sayısı ve bağımsız değişken olarak ele alındığında ikinci model denklem birdeki gibi oluşturulmuştur.

풀 = 휷ퟎ + 휷ퟏ푿 (2) 푌: 푉푒푟푖푚 푣푒 푏푎ğ횤푚푙횤 푑푒ğ푖ş푘푒푛 푋: 퐾표푣푎푛 푠푎푦횤푠횤 푣푒 푏푎ğ횤푚푠횤푧 푑푒ğ푖ş푘푒푛

ARAŞTIRMA BULGULARI Bingöl İlinde Arıcılık Faaliyetinin Mevcut Yapısı 2016 yılı itibariyle, Doğu Anadolu Bölgesi bal üretiminin %6,55 i, Türkiye’nin ise %0,83’ü Bingöl ilinden karşılanmıştır. Bingöl ilinde, 2007 yılında hem bölgesel (%17,16) hem de Türkiye genelinde(%3,07) üretilen bal son 22 yılın en yüksek oranına ulaşmıştır. Bal üretimi il düzeyinde incelendiğinde, 2006 yılında 1.796 tonla incelenen dönem de en yüksek pay elde edilirken sonraları zaman zaman artış ve azalış şeklinde seyretmiştir (Çizelge 1).

Çizelge 1. Bingöl ili Genelinde Yıllar İtibariye Bal Üretimi Bingöl İl Genelinde Yıllar İtibariyle Bal Üretimi

Yıllar Kovan Sayısı Bal Üretimi (Ton) Bingöl /Türkiye Bingöl /Doğu Anad. Bölg. 1995 33490 582 0,85 5,66 1996 36145 744 1,18 9,15 1997 38885 673 1,06 9,79 1998 36695 673 1,00 8,46 1999 38650 716 1,06 7,98 2000 45556 1029 1,68 13,3 2001 42882 805 1,34 9,47 2002 43477 796 1,07 7,60 2003 43057 775 1,11 8,07 2004 50409 823 1,11 9,07 2005 52675 1005 1,22 9,63 1010 2006 77782 1796 2,14 17,21 2007 126875 2272 3,07 17,16 2008 82468 1524 1,87 12,86 2009 82384 784 0,96 6,89 2010 84269 1264 1,56 10,41 2011 96958 1494 1,56 11,00 2012 94952 1523 1,71 14,00 2013 110043 1294 1,37 11,82 2014 111778 1288 1,24 10,32 2015 120730 1071 1,00 7,65 2016 126843 874 0,83 6,55

Faktörlerin Yıllık Ortalama Artış Hızları İle Basit Ve Zincirleme İndeks Analizleri 1995-2000 döneminde %12,07 olarak gerçekleşen bal üretimindeki yıllık ortalama artış oranı, %6,34 oranında gerçekleşen kovan sayısındaki yıllık ortalama artış hızının iki katı olarak gerçekleşmiş ve kovan başına verimdeki yıllık artış oranı ise %5,34 olarak gerçekleşmiştir. Ancak bundan sonraki dönemlerde kovan başına verimdeki artışlar hep negatif olarak gerçekleşmiştir. İncelenen bütün dönemlerde kovan sayısındaki artışın aynı düzeyde bal üretimindeki artışa paralellik göstermediği kovan başına düşen verimin ise yıllık ortalama artış hızının azalarak gerçekleştiği gözlemlenmiştir (Çizelge 2).

Çizelge 2. Bazı Faktörlerin Yıllık Ortalama Artış Hızlan % Dönemler Bal Üretimi Kovan Sayısı Verim 1995-2000 12,07 6,34 5,38 2000-2005 -0,47 2,94 -3,31 2005-2010 4,69 9,85 -4,69 2010-2016 -5,96 7,053 -12,15

Basit indekste baz alınan döneme göre, zincirleme indekste ise bir önceki döneme göre, bal üretiminde zaman zaman yükseliş ve düşüşler meydana gelmiştir. 1995 baz yılına göre, 2006 ve 2007 yıllarında bal üretiminde üç kattan fazla üretimde artışlar yaşanmıştır. 2016 yılında ise bal üretimindeki bu artış %50 oranında gerçekleştiği söylenebilir. Zincirleme indeksine göre 2007 yılına göre 2008 yılında ve 2008 yılına göre 2009 yılında bal üretiminde çok önemli düşüşlerin gerçekleştiği hesaplanmıştır. Söz konusu dönemde yaşanan kuraklığın önemli bir etkisinin olduğu söylenebilir (Çizelge 3).

Çizelge 3. Bal Üretiminin Basit ve Zincirleme İndeksi Yıllar Basit İndeks Zincirleme İndeks 1995 100,00 1996 127,84 127,84 1997 115,64 90,46 1998 115,64 100,00 1999 123,02 106,39 1011 2000 176,80 143,72 2001 138,32 78,23 2002 136,77 98,88 2003 133,16 97,36 2004 141,41 106,19 2005 172,68 122,11 2006 308,59 178,71 2007 390,38 126,50 2008 261,86 67,08 2009 134,71 51,44 2010 217,18 161,22 2011 256,70 118,20 2012 261,68 101,94 2013 222,34 84,96 2014 221,31 99,54 2015 184,02 83,15 2016 150,17 81,61

Baz alınan yıla göre, kovan başına düşen verimin genellikle (2004 yılı hariç) 2008 yılına kadar baz alınan yıla göre aynı kalmış veya artışlar gerçekleştiği görülmüştür. Verimdeki bu artışlar %30 ile %3 arasında değiştiği söylenebilir. 2009 yılından itibaren baz alınan yıla göre sürekli düşüşlerin gerçekleştiği hesaplanmıştır. Baz yıla göre 2016 yılında verimde gerçekleşen düşüş %60 oranında gerçekleşmiştir. Zincirleme indeksine göre ise verimdeki hesaplamalar genellikle yüzün altında

gerçekleşmiştir. Meydana gele artış ve azalışlar ise çoğunlukla küçük oranlarda gerçekleşmiştir (Çizelge 4).

Çizelge 4. Kovan Başına Bal Veriminin İndeksi Verim Basit Yıllar (Kovan/Kg) İndeks Zincirleme İndeks 1995 17,38 100,00 1996 20,58 1,18 1,18 1997 17,31 1,00 0,84 1998 18,34 1,06 1,06 1999 18,53 1,07 1,01 2000 22,59 1,30 1,22 2001 18,77 1,08 0,83 2002 18,31 1,05 0,98 2003 18,00 1,04 0,98 2004 16,33 0,94 0,91 2005 19,08 1,10 1,17 2006 23,09 1,33 1,21 2007 17,91 1,03 0,78 2008 18,48 1,06 1,03 2009 9,52 0,55 0,51 2010 15,00 0,86 1,58 1012 2011 15,41 0,89 1,03 2012 16,04 0,92 1,04 2013 11,76 0,68 0,73 2014 11,52 0,66 0,98 2015 8,87 0,51 0,77 2016 6,89 0,40 0,78

Bal Üretimi, Kovan Sayısı ve Verim Arasındaki İlişki Model 1: Bal Üretimi (bağımlı) ve Kovan Sayısı (bağımsız) Arasındaki İlişki Bu modele göre yapılan regresyon analizi sonucunda kovan sayısında meydana gelen %1’lik bir artış karşısında anlamlı bir biçimde yıllar itibariyle bal üretimini %58 artırmaktadır.. (Çizelge ). Bu model yıllar itibariyle bal üretimindeki değişmenin %57’sini açıklamaktadır (R2=0,57). Bu model normallik varsayımı (Jargua-Bera, p=0,138) sağlamakta olup, otokorelasyon (Breusch-Godfrey Serial Correlation LM Test ki kare değeri P=0,103) ve değişen varyans (ARCH Ki kare testi P=0,07), problemi bulunmamaktadır (Çizelge 5).

Çizelge 5.Bal Üretimi ve Kovan Sayısı arasındaki İlişki

Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.

LOG(KOVAN) 0.582623 0.112098 5.197464 0.0000 C 0.467867 1.242420 0.376577 0.7105

R -squared 0.574591 Mean dependent var 6.919624 Adjusted R-squared 0.553321 S.D. dependent var 0.365469 S.E. of regression 0.244258 Akaike info criterion 0.105323 Sum squared resid 1.193238 Schwarz criterion 0.204509 Log likelihood 0.841446 Hannan-Quinn criter. 0.128688 F-statistic 27.01363 Durbin-Watson stat 1.000355 Prob(F-statistic) 0.000044

Model 2:Kovan Başına Verim (bağımlı) ve Kovan Sayısı (Bağımsız) Arasındaki İlişki

Bu modele göre yapılan regresyon analizi sonucunda kovan sayısında meydana gelen %1’lik bir artış karşısında anlamlı bir biçimde kovan başına verimi %0,41 azaltmaktadır. (Çizelge ). Bu modele göre kovan başına verimdeki değişmenin yaklaşık olarak %41’ni açıklamaktadır (R2=0,41). Bu model normallik varsayımı (Jargua-Bera, p=0,138) sağlamakta olup, otokorelasyon (Breusch-Godfrey Serial Correlation LM Test ki kare değeri P=0,103) ve değişen varyans (ARCH Ki kare testi P=0,06),probleme bulunmamaktadır.

Çizelge 6.Kovan Başına Verim ve Kovan Sayısı Arasındaki İlişki 1013 Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.

LOG(KOVAN) - 0.417377 0.112098 - 3.723340 0.0013 C 7.375622 1.242420 5.936498 0.0000

R -squared 0.409389 Mean dependent var 2.753737 Adjusted R-squared 0.379859 S.D. dependent var 0.310172 S.E. of regression 0.244258 Akaike info criterion 0.105323 Sum squared resid 1.193238 Schwarz criterion 0.204509 Log likelihood 0.841446 Hannan-Quinn criter. 0.128688 F-statistic 13.86326 Durbin-Watson stat 1.000355 Prob(F-statistic) 0.001342

SONUÇ VE ÖNERILER Bingöl ili bal üretiminde Türkiye bal üretimindeki payı 1995 yılında %0,85 iken bu oran 2007 yılında en yüksek orana ulaşarak %3,07 olarak hesaplanmıştır. Ancak 2016 yılında %0,83’e düşerek 1985 yılındaki oranı yakalamıştır. Bingöl ilinin Doğu Anadolu Bölgesi bal üretimi içindeki payında da bir istikrar yakalanamamıştır. Buna göre 1995yılında bölge bal üretimi içindeki payı %5,66 iken bu oran 2006-2007 döneminde %17’nin üstünde gerçekleşmiştir. Ancak sonraki yıllarda bu pay giderek düşmüş yine 1995 yılındaki seviyesine gerilemiştir. Dolayısıyla Bingöl ilinde mevcut üretim teknikleriyle yapılan arıcılık faaliyetinde bal üretimi ile verim açısından yerinde saydığı söylenebilir. Yapılan analizde arıcılık faaliyetinde kovan sayısında yapılan bir birimlik artışın bal üretiminde kendini artış olarak gösterdiğini ancak kovan başına verim için aynı artışın sağlanamadığı hesaplanmıştır. Arıcılık faaliyetinde gelişme sağlanmasının iki temel faktöre bağlı olduğu söylenebilir. Birinci faktör arıcıların mesleki yeterlilikleridir. Buna göre arıcıların deneyimleri, sahip oldukları bilgi ve bilinç

düzeylerinin sürekli artırılması, mesleklerini severek yapmalarını sağlayacak motivasyon kurslarına alınması gibi unsurlar mesleki yeterliliği etkileyen faktörlerdir. İkinci temel faktör ise arıcılık faaliyetinde kullanılan alet ve edevatlardır. Bunlardan en önemlisi kullanılan kovanlardır. Kovanlar arıyı yormayacak şekilde dizayn edilmeleri durumunda bal üretimine daha çok yoğunlaşabilecekleri söylenebilir. Buna göre kovanların dikey ve çok katlı değil, yatay ve uzunlamasına tek katlı olarak dizayn edilmeleri gerektiği söylenebilir.

KAYNAKLAR

Adam, B., 1987. In Search of the Best Strains of Bees, Northern Bee Boks, West Yorkshire UK. Anonim, 2013. Arıcılık.(www.ordutb.org.tr) (Erişim Tarihi:14.06.2014) Anonymous, 2008. Tuik hayvancılık istatistikleri, www.tuik.gov.tr (giriş: 19 09. 2008). Anonymous, 2008a. Tanm ve Köyişleri Bakanlığı, Türkiye’nin Bitki Flora Haritası, Van îli Ballı Bitki Mera Dağılımı, www.tarim.gov.tr (giriş 22 Eylül 2008). Anonymous, 2008b. Van Tanm II Müdürlüğü Kayıtları, www.vantarim.gov.tr (Giriş: 20 Ekim 2008). Bodenheimer, F.S., 1942. Türkiye’de Bal Ansı ve Ancılık Hakkında Etüdler, Numune Matbaası, İstanbul. Çakmak, İ., Aydın, L., Seven, S., Korkut, M., 2003. Güney Marmara Bölgesinde Ancılık Anket Sonuçlan, Uludağ Ancılık Dergis, 3(1 ):31-36. Bursa. Erkan, C., Aşkın, Y., 2001. Van İli Bahçesaray İlçesi’nde Analığın Yapısı ve Ancılık Faaliyetleri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tanm Bilimleri Dergisi, 2001, Fıratlı, Ç. ve H.V. Gençer, 1995. Dünya Arıcılığı ve Türkiye’nin Yeri. Türkiye II. Teknik Arıcılık Kongresi (8-9 Şubat 1994), T.C. Ziraat Bankası Kültür Yayınları No: 28: 20-28, Ankara. Gençer, H.V., Karacaoğlu, M., 2003. Kafkas ırkı (Apis mellifera caucasica) ve Kafkas Irkı ile Anadolu Ansı- Ege Ekotipi (Apis mellifera anatoliaca)’mn Karşılıklı Melezlerinin Ege Bölgesi Koşullannda Yavru Yetiştirme Etkinlikleri ve Bal Verimleri, Y.Y.Ü, Ziraat Fakültesi, Tanm Bilimleri Dergisi, 2003,13 (1): 61-65 Güneş ve Ankan, 1988. Tarım Ekonomisi İstatistiği, Ankara Üniversitesi YayınlanKoç ve ‘Gül, 2001. Doğu Anadolu Bölgesinde Tanmsal Nüfus ve Yapısal Dönüşüm, Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 1014 2001,16 (3),95-104. Kaygan, A.T., Yıldız, Y., 2006. Bartın Yöresi Bal Ansı (Apis mellifera L.) Zararlılan, ZKÜ, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, Yıl: 2006, Cilt: 8, Sayı: 10. Koç, B., Ceylan, M., 2008. Van İlinde Arıcılığın Gelişim Seyri ve Sürdürülebilir Arıcılık Olanakları, 1. Muğla Arıcılık ve Çam Balı Kongresi, 25-27 Kasım 2008, Sayfa:199-207. Muğla. Kumova, U., Korkmaz, A., 2000. Türkiye An Yetiştiriciliğinde Çukurova Bölgesinin Yeri ve Önemi, Hayvansal Üretim, 41:48-54 (2000). Parlakay, O., Esengün, K., 2005. Tokat İli Merkez İlçede Ancılık Faaliyetinin Ekonomik Analizi ve İşletmecilik Sorunlan, GOÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi, 2005,22(1), 21-30. Ruttner, F., 1988. Biogeography and Taxonomy of Honeybees, Springer-Verlag, Berlin. Doğaroğlu, M., 1992. Ancılık Ders Notlan, Trakya Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Ders Notu, No:36, Yayın No: 42 Tekirdağ, 1992. Sıralı, R., Doğaroğlu, M., 2005. Trakya Bölgesi An Hastalıklan ve Zararlılan Üzerine Anket Sonuçlan, Uludağ Bee Journal May 2005-5. Soysal, M.İ., Gürcan, E.K., 2005. Tekirdağ İli An Yetiştiriciliği Üzerine Bir Araştırma, Tekidağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2005 2(2). Şahinler, N„ Gül, A., 2003. Hatay İlinde Analığın Yapısal Analizi, Sorunlan ve Çözüm Önerileri, MKU, Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(1-2): 105-118,2003. Topçu, B., Arslan, M.Ö., 2004. Kars Yöresindeki Bal Arılarında Nosemosıs’in Yaygınlığı, Uludağ Ancılık Dergisi, Kasım 2004. Uzundumlu, A. S., Aksoy, A., Işık, H. B., 2011. Arıcılık İşletmelerinde Mevcut Yapı ve Temel Sorunlar; Bingöl İli Örneği, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 42 (1): 49-55, 2011