Olonia PJOURNAL
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Przegląd Polsko-Polonijny 7/2018 Półrocznik olonia PJOURNAL Semiannual Bielsko-Biała, 2018 Rada Wydawnicza: Jerzy Dec – redaktor naczelny Elżbieta Jaszczurowska – konsultant języka angielskiego Michał Śleziak – asystent wydawniczy Marzena Naglik – sekretarz Tomasz Sekunda – layout i skład (www.wydawnictwoscriptum.pl) Stanisław Ciupka – redaktor naukowy Aleksander Sapiński – zastępca redaktora naukowego Rada Naukowa: Stanisław Ciupka (Bielsko-Biała, Polska) – przewodniczący Rady Naukowej, Anny Atanassova (Błagojewrad, Bułgaria), Ewa Borkowska (Gliwice, Polska), Andrzej Chodubski (Gdańsk, Polska), Elżbieta Chrzanowska-Kluczewska (Kraków, Polska), Jolanta Chwastyk-Kowalczyk (Kielce, Polska), Anzor Devadze (Batumi, Gruzja), John Anthony Dee (Melbourne, Australia), Francesco Echeriva (Granada, Hiszpania), Janina Falkowska (Bielsko-Biała, Polska), Keiki Fujita (Tokio, Japonia), Suren Gevorgyan (Erywań, Armenia), Badri Gechbaia (Batumi, Gruzja), Roger Gilabert-Guerrero (Barcelona, Hiszpania), Lubomir Hampl (Bielsko-Biała, Polska), Marek Jabłoński (Chorzów, Polska), Czesław Karkowski (Nowy Jork, USA), Tomasz Kubiczek (Watykan), Vyara Kyurova (Błagojewrad, Bułgaria), Elżbieta Mańczak-Wohlfeld (Kraków, Polska), Wacław Osadnik (Edmonton, Kanada), Yurij Pachkowdkyy (Lwów, Ukraina), Danuta Piątkowska (Nowy Jork, USA), Wiesława Piątkowska-Stepaniak (Opole, Polska), Marek Rembierz (Cieszyn, Polska), Olena Sadchenko (Odessa, Ukraina), Sabina Sanetra-Półgrabi (Kraków, Polska), Eva Sikorova (Karwina, Czechy), Gabriele Simoncini (Rzym, Włochy), Ewa Stachura (Bielsko-Biała, Polska), Monika Štrbova (Nitra, Słowacja), Marek S. Szczepański (Katowice/Opole, Polska), Marek Szczerbiński (Gorzów Wielkopolski, Polska), Wojciech Werpachowski (Warszawa, Polska) Redakcja tomu: Stanisław Ciupka, Aleksander Sapiński Projekt okładki: Katarzyna Kośmider Koncepcja okładki: Jerzy Dec Ilustracja na okładce: „Poland Country Flag Turning Page” autorstwa gubh83/fotolia Czasopismo recenzowane Wydawca: Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna ul. gen. Wł. Sikorskiego 4, 43-300 Bielsko-Biała, tel. 33 81 65 170 e-mail: [email protected] ISSN: 2083-3121 © Copyright by Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna, Bielsko-Biała 2018 olonia nr 7 /2018 PJOURNAL SPIS TREŚCI Od redakcji 5 Humanizm Stanisław Cader Sakralna architektura drewniana na terenach przygranicznych Zaolzia 11 Stanisław Ciupka Dialogiczność wiary w poglądach Thomáša Halika 31 Justyna Meissner-Łozińska Podstawy teoretyczne idei powszechnego kształcenia Jana Amosa Komeńskiego 47 Paweł Tobiczek, Anna Grzybek Ideał duchownego – Cyryl i Metody. Analiza etyczna 55 Bezpieczeństwo Ryszard Bełdzikowski Wywiad skarbowy w ochronie bezpieczeństwa systemu podatkowego w latach 1992–2013 i jego kontakty z partnerami zagranicznymi 67 Tomasz Czura Czuwanie jako forma zdobywania poczucia bezpieczeństwa w ujęciu Thomáša Halika 85 Łukasz Illuk Przymus państwowy kontra konstytucyjna wolność pokojowych zgromadzeń. Czy bierny opór jest formą przemocy? Studium przypadku w tle z niemieckim procesem o zgromadzeniach 101 4 OdSpis redakcji treści Janusz Mika Śląsk Cieszyński w wizjach własnych państwowości przed i w trakcie czechosłowacko-polskiego konfliktu 117 Tarek Abo Saeid Teoria i rzeczywistość terroryzmu ze szczególnym uwzględnieniem realiów Polski i Czech oraz międzynarodowej myśli prawnej 141 Dariusz Szydłowski Międzynarodowa współpraca policjantów w ramach międzynarodowego Stowarzyszenia policji na przykładzie regionu Bielsko-Biała 165 Dariusz Wasilewski Analiza porównawcza Sił Zbrojnych RP oraz Republiki Czeskiej – zagadnienia wybrane 179 Różnorodność pogranicza Tomasz Czura Kompatybilność współczesnej myśli chrześcijańskiej z wybranymi elementami nauczania Kościoła katolickiego w zakresie relacji zarządzania do pracy 201 Lubomir Hampl Polska mniejszość narodowościowa w Republice Czeskiej 219 Joanna Jarczak Pojęcie dobra wspólnego w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka 241 Sabina Sanetra Półgrabi Proces kształtowania transgranicznych produktów turystycznych na przykładzie koncepcji polsko-czeskich produktów w regionie Trójstyku. Wybrane problemy 259 Aleksander Sapiński Współpraca religijna na pograniczu polsko-czeskim – przyczynek do refleksji 283 olonia nr 7 /2018 PJOURNAL OD REDAKCJI Przekazujemy do rąk czytelników i środowiska naukowego kolej- ny, pojedynczy numer czasopisma „Polonia Journal” z tego roku. Pół- rocznik, dla którego zresztą został powołany, ma za zadanie ukazywanie w ramach perspektywy historycznej i współczesnej, losy tych Polaków i Polek, którzy z różnych przyczyn przebywali i przebywają na Obczyź- nie, w tak licznych częściach świata. Zależy nam, związanym ze środo- wiskiem naukowym tego czasopisma na zachowaniu pamięci o Pola- kach, ich losach, dramaturgiach życiowych, po opuszczeniu Ojczyzny. Aktualny numer „Polonii Journal” poświęcony został problematy- ce czeskiej. Potrzeba opublikowania numeru naszego naukowego czasopisma poświęconego tej problematyce, wynika z faktu, że łączy ten region, w którym żyjemy i działamy, bogate dziedzictwo kulturowe pograni- cza polsko-czeskiego oraz zrozumiałe kulturowe trendy do integracji i współpracy transgranicznej, które dzisiaj dostrzegamy. W Euroregio- nie Śląsko-Cieszyńskim występuje wysoka aktywność działających na tym terenie licznych instytucji i organizacji kulturalnych, jak też i ich atrakcyjna i różnorodna oferta, stąd chęć, choćby w części, ukazania tych rozwijających się tutaj procesów. Sektor kultury pogranicza pol- sko-czeskiego, z początkiem XXI wieku, rozwija się bardzo intensywnie w ramach przeróżnych ofert, odpowiadając tym samym na zapotrze- bowanie odbiorców o różnych upodobaniach i oczekiwaniach. Coraz częściej mamy do czynienia z profesjonalizacją zarządzania w kulturze, 6 Od redakcji jak również świadomym wykorzystywaniem innowacyjnych strategii marketingowych, w tym różnorodnych instrumentów promocji, a rzecz jasna problematyka zarządzania i marketingu leży na sercu środowiska naukowego, związanego z Wyższą Szkołą Ekonomiczno-Humanistycz- ną w Bielsku-Białej. Obserwujemy, coraz intensywniejszą tendencję do inicjatyw współpracy sieciowej, które rozwijają się, szczególnie po prze- mianach demokratycznych w Czechach i Polsce, w ramach kontaktów transgranicznych. Bogactwo propozycji ze strony kultury, tegoż regio- nu, jest wynikiem licznych relacji między odbiorcami owej kultury oraz tymi, którzy ją proponują, propagują. Propozycje kulturalne Eurore- gionu są skierowane do mieszkańców, turystów krajowych i zagranicz- nych – tak licznie ostatnio przybywających do Bielska-Białej, Cieszyna polskiego i czeskiego, Żywca – a także do przedsiębiorców, pozyskanie których, jako potencjalnych inwestorów dla sektora kultury, i ich chęć współpracy z instytucjami kultury, stanowią szansę na rozwój innowa- cyjności i kreatywności w tym zakresie. Prezentowana publikacja przy- bliża zagadnienia dotyczące uwarunkowań oraz perspektyw rozwoju sektora kultury w Euroregionie Śląska Cieszyńskiego, jak i wprowa- dzenia w sektor kultury, środowisk związanych z działalnością ekono- miczno-gospodarczą. Opublikowane opracowania naukowe w ramach tegoż numeru „Polonii Journal”, zostały skoncentrowane wokół trzech przewodnich tematów: humanistyka, bezpieczeństwo, różnorodność pogranicza. Wyrażamy przekonanie, że prezentowany numer – tegoż nauko- wego czasopisma – spotka się z żywym zainteresowaniem, życzliwością ze strony odbiorców i będzie przyczynkiem do własnych przemyśleń i uwag, na kanwie zaprezentowanych artykułów. Ponawiamy, zarówno ze strony Wydawcy, jak i Rady Naukowej Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, pro- pozycje nadsyłania swoich opracowań odnośnie do tematyki polonijnej, Od redakcji 7 jak i ważnych zagadnień, które mieszczą się w obrębie zagadnień, który- mi jest zainteresowana Uczelnia i czasopismo „Polonia Journal”. Wielkie słowa podziękowania kierujemy do wszystkich osób zwią- zanych z powstaniem tego numeru „Polonii Journal”, na czele z panem Jerzym Decem, redaktorem naczelnym czasopisma, za jego znaczące i różnorodne wsparcie, recenzentom za inspirujące uwagi, które pozwo- liły, aby artykuły mogły byś dopuszczone do druku. Redaktorzy naukowi HUMANIZM olonia nr 7 /2018 P JOURNAL Stanisław Cader Beskidzki Instytut Nauk o Człowieku SAKRALNA ARCHITEKTURA DREWNIANA NA TERENACH PRZYGRANICZNYCH ZAOLZIA SACRAL WOODEN ARCHITECTURE IN THE BORDER AREAS OF ZAOLZIE ABSTRAKT Zaolzie to specyficzny teren zamieszkiwany przez mniejszość polską. Polacy znaleźli się na obszarze Republiki Czeskiej nie w wyniku migracji, ale z powodu ad- ministracyjnego przesunięcia granic. Poddawani przez lata bohemizacji, teraz cieszą się swobodą w posługiwaniu się językiem polskim, kultywowaniem tradycji oraz pie- lęgnowaniem swojej tożsamości religijnej. Świadectwem przywiązania do polskości oraz katolicyzmu są kościoły, zwłaszcza te z XVIII i XIX wieku, o które Polacy dbają ze szczególną troską. ABSTRACT Zaolzie is a specific area inhabited by the Polish minority. The Poles found themselves in the territory of the Czech Republic, not as a result of migration, but because of the administrative shift of borders. Subjected to years of bohemization, they now enjoy the ease of using Polish language, cultivating tradition and nurturing their religious identity. Testimony of attachment to Polishness and Catholicism are churches, especially those from the eighteenth and nineteenth centuries, for which Poles care with special care. 12 Stanisław Cader Słowa kluczowe: Zaolzie, architektura drewniana, budynki sakralne, tożsamość religijna Keywords: Zaolzie,