Gmina Suchy Las Studium Uwarunkowań I Kierunków

GMINA SUCHY LAS STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO CZ ĘŚĆ A

Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego

Zał ącznik nr 1 do uchwały ...... Rady Gminy Suchy Las z dnia ...... roku w sprawie uchwalenia Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Suchy Las wraz z rysunkiem nr 1 „Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego gminy Suchy Las”

Suchy Las, 2011 r . 1

ZESPÓŁ AUTORSKI STUDIUM:

Główny Projektant mgr in ż. arch. Marian Kopli ński (POIU Nr G-083/2002)

Projektanci mgr in ż. Maciej Smółka mgr in ż. Katarzyna Deptuła in ż. Monika Osowska

Opracowanie wykonano w:

BDK-INPLUS Sp. z o.o. 10-686 Olsztyn ul. Wilczy ńskiego 25E/215 [email protected]

SPIS TRE ŚCI

I. Wst ęp ...... 7 1. Podstawa prawna opracowania ...... 7 2. Cel i zakres opracowania ...... 7 3. Forma opracowania ...... 8 II. Poło żenie i ogólna charakterystyka gminy ...... 8 1. Powi ązania funkcjonalne ...... 9 2. Powi ązania komunikacyjne ...... 10 3. Powi ązania infrastrukturalne ...... 11 III. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu środowiska przyrodniczego, w tym stanu rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej, wielko ści i jako ści zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego ...... 12 1. Struktura przyrodnicza oraz stan i funkcjonowanie środowiska naturalnego gminy ....12 1.1 Regionalizacja fizycznogeograficzna gminy ...... 12 1.2 Budowa geologiczna ...... 12 1.3 Rze źba terenu ...... 13 1.4 Gleby ...... 13 1.5 Wody powierzchniowe ...... 14 1.6 Klimat ...... 15 1.7 Flora ...... 16 1.8 Fauna ...... 16 2. Obszary i obiekty obj ęte prawnymi formami ochrony przyrody ...... 17 2.1 Obszar chronionego krajobrazu ...... 17 2.2 Obszar Natura 2000 ...... 20 2.3 Pomniki przyrody ...... 22 2.4 Rezerwat przyrody ...... 27 3. Obszary prawnie chronione zlokalizowane poza granicami gminy Suchy las ...... 28 4. Korytarz ekologiczny ...... 29 5. Tereny zieleni urz ądzonej ...... 29 6. Rolnicza przestrze ń produkcyjna ...... 30 6.1 Użytkowanie gruntów ...... 30 6.2 Gospodarka indywidualna ...... 30 6.3 Ochrona gruntów rolnych ...... 32 7. Le śna przestrze ń produkcyjna ...... 32 7.1 Lasy ochronne ...... 32

IV. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków dóbr kultury współczesnej ...... 33 1. Rys historyczny ...... 33 2. Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków dóbr kultury ...... 34 3. Rejestr zabytków ...... 35 4. Wojewódzka ewidencja zabytków ...... 38 5. Gminna ewidencja zabytków ...... 43 6. Wykaz zabytkowych cmentarzy ...... 48 7. Stanowiska archeologiczne...... 48 V. Uwarunkowania wynikaj ące z warunków i jako ści życia mieszka ńców, w tym ochrony ich zdrowia ...... 49 1. Demografia ...... 49 1.1 Liczba ludno ści ...... 49 1.2 Ruch naturalny ...... 52 1.3 Migracje ...... 55 1.4 Przyrost rzeczywisty ...... 57 1.5 Struktura płci i wieku ...... 59 1.6 Wykształcenie ...... 62 2. Strefa gospodarcza ...... 63 2.1 Działalno ść gospodarcza ...... 63 2.2 Rynek pracy (bezrobocie) ...... 67 2.3 Pracuj ący ...... 68 3. Sfera społeczna ...... 70 3.1 Sytuacja mieszkaniowa ...... 70 3.2 Oświata i wychowanie...... 73 3.3 Ochrona zdrowia i opieka społeczna ...... 74 3.4 Kultura ...... 75 3.5 Sport i rekreacja ...... 76 VI. Uwarunkowania wynikaj ące z zagro żenia bezpiecze ństwa ludno ści i jej mienia w tym obszary szczególnego zagro żenia powodzi ą ...... 77 1. Zagro żenia naturalne ...... 77 1.1 Obszary zagro żenia powodzi ą ...... 77 1.2 Obszary predysponowane do wyst ępowania ruchów masowych ziemi ...... 77 2. Zagro żenia antropogeniczne ...... 77 2.3 Zanieczyszczenie powietrza ...... 77 2.4 Zagro żenie powa żnymi awariami przemysłowymi ...... 78 2.5 Zagro żenie hałasem ...... 79 4

2.6 Zagro żenie zwi ązane z wyst ępowaniem infrastruktury technicznej ...... 80 2.7 Zanieczyszczenie gleb ...... 80 2.8 Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i wód podziemnych ...... 81 VII. Uwarunkowania wynikaj ące z potrzeb i mo żliwo ści rozwoju gminy ...... 82 VIII. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu prawnego gruntów ...... 83 IX. Uwarunkowania wynikaj ące z wyst ępowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odr ębnych ...... 85 X. Uwarunkowania wynikaj ące z wyst ępowania obszarów naturalnych zagro żeń geologicznych ...... 86 XI. Uwarunkowania wynikaj ące z wyst ępowania udokumentowanych złó ż kopalin oraz zasobów wód podziemnych ...... 86 1. Udokumentowane zło ża kopalin ...... 86 2. Wody podziemne ...... 87 XII. Uwarunkowania wynikaj ące z wyst ępowania terenów górniczych i obszarów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odr ębnych ...... 88 XIII. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu systemu komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporz ądkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami ...... 88 1. Gminny system komunikacji ...... 88 1.1 Infrastruktura drogowa ...... 88 1.2 Infrastruktura kolejowa ...... 90 1.3 Infrastruktura lotnicza...... 90 1.4 Komunikacja autobusowa ...... 90 1.5 Szlaki turystyczne ...... 91 2. Gospodarka wodno-ściekowa ...... 92 2.1 Zaopatrzenie w wod ę ...... 92 2.2 Kanalizacja sanitarna i deszczowa ...... 93 2.3 Urz ądzenia melioracyjne ...... 95 3. Gospodarka odpadami ...... 95 4. Elektroenergetyka ...... 95 4.1 Elektroenergetyczna sie ć przesyłowa ...... 95 4.2 Elektroenergetyczna sie ć dystrybucyjna ...... 96 4.3 Odnawialne źródła energii ...... 96 5. Gazyfikacja ...... 97 6. Ruroci ąg naftowy ...... 97 7. Telekomunikacja ...... 97 7.1 Wojskowa sie ć telekomunikacyjna ...... 98 5

XIV. Uwarunkowania wynikaj ące z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu ...... 98 1. Gmina Suchy Las w planie zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego ...... 98 2. Istniej ąca struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy ...... 100 2.1 Strefa zurbanizowana ...... 100 2.2 Strefa rolnicza ...... 101 2.3 Tereny zamkni ęte – obszar wojskowy Biedrusko ...... 101 3. Bilans terenów ...... 102 4. Uwarunkowania planistyczne ...... 103 4.1 Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego ...... 103 4.2 Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego ...... 104 4.3 Decyzje o warunkach zabudowy oraz decyzje o ustaleniu lokalizacja inwestycji celu publicznego...... 119 XV. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony 120 XVI. Uwarunkowania słu żą ce realizacji ponadlokalnych celów publicznych ...... 121 XVII. Uwarunkowania wynikaj ące z wymaga ń ochrony przeciwpowodziowej ...... 122 XVIII. SPIS TABEL...... 123 XIX. SPIS RYSUNKÓW ...... 124

I. Wst ęp

1. Podstawa prawna opracowania

Podstaw ę prawn ą studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Suchy Las stanowi ą: ° uchwała nr XLVII/429/10 Rady Gminy Suchy Las z dnia 25 marca 2010 roku w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Suchy Las, ° ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z pó źn. zmianami), ° rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233).

2. Cel i zakres opracowania

Studium okre śla polityk ę przestrzenn ą gminy, w tym lokalne zasady zagospodarowania przestrzennego, a jego zawarto ść jest zgodna z zakresem przedmiotowym wskazanym w art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz Rozporz ądzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Przyj ęte zało żenia strategicznych kierunków zagospodarowania przestrzennego słu żyć b ędą pomoc ą organom samorz ądowym gminy przy podejmowaniu wszelkich decyzji rozwojowych. Uchwalenie ww. dokumentu umo żliwi organom samorz ądowym gminy sprawne zarz ądzanie, poniewa ż: ° studium jest najwa żniejszym materiałem źródłowym informacji koordynuj ących dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, ° z uwagi na zawarty w opracowanym dokumencie szeroki zestaw informacji na temat środowiska, gospodarki i społeczno ści gminnej, mo że on by ć podstaw ą dla sporz ądzenia programów inwestycyjnych i gospodarczych w okre ślonym czasie, ° materiał zawarty w studium mo że by ć pomoc ą przy opracowaniu ofert dla potencjalnych inwestorów na obszarze gminy Suchy Las.

3. Forma opracowania

Opracowanie zostało wykonane w formie tekstowej i graficznej. Cz ęść tekstow ą stanowi niniejszy dokument zatytułowany: „Gmina Suchy Las. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Cz ęść A. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego” wraz z rysunkiem nr 1 „Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego gminy Suchy Las, skala 1:10 000” oraz dokument „Gmina Suchy Las. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Cz ęść B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego” wraz z rysunkiem nr 2: „Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy Suchy Las, skala 1:10 000”.

II. Poło żenie i ogólna charakterystyka gminy

Gmina Suchy Las poło żona jest w północnej cz ęś ci powiatu pozna ńskiego, w województwie wielkopolskim. Od południa graniczy z miastem Pozna ń, od wschodu z gmin ą Czerwonak i gmin ą Murowana Go ślina, a od zachodu z gmin ą Rokietnica. Od północy s ąsiaduje natomiast z gmin ą Oborniki w powiecie obornickim. Według danych z roku 2010 gmina Suchy Las zajmuje powierzchni ę 11 605 ha, co stanowi 6,1% powierzchni powiatu pozna ńskiego oraz 1,4% powierzchni województwa wielkopolskiego.

Lokalizacja gminy Suchy Las

Rysunek 1. Poło żenie gminy na tle województwa wielkopolskiego i powiatu pozna ńskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie www.gminypolskie.pl

W skład gminy wchodzi 8 jednostek: Biedrusko, Chludowo, Gol ęczewo, Jelonek, Suchy Las, Ziel ątkowo, Złotkowo oraz Złotniki. Ponadto powołano 10 jednostek pomocniczych o nazwach równoznacznych z nazwami jednostek administracyjnych, dziel ąc jednocze śnie Złotniki na 3 jednostki: Złotniki - Wie ś, Złotniki - Osiedle i Osiedle Grzybowe. W obr ębie jednostek pomocniczych wyró żniono 5 sołectw: Chludowo, Gol ęczewo, Ziel ątkowo, Złotkowo i Złotniki-Wie ś oraz 5 osiedli: Suchy Las, Biedrusko, Złotniki-Osiedle, Osiedle Grzybowe i Jelonek. Ośrodek gminny mie ści si ę w miejscowo ści Suchy Las i le ży w południowej cz ęś ci gminy, przy jej granicy z miastem Pozna ń. Na podstawie wielko ści zaludnienia, zainwestowania wsi, aktywizacji gospodarczej oraz uwzgl ędniaj ąc poło żenie wsi, dost ępno ść komunikacyjn ą i układ ci ąż eń – okre śla si ę planistyczny układ osadniczy w gminie: ° ośrodek gminny - wie ś Suchy Las, ° ośrodki ponadpodstawowe - wsie Chludowo, Biedrusko, ° ośrodki podstawowe - wsie Gol ęczewo, Jelonek, Złotniki-Osiedle, i Złotniki-Wie ś i Osiedle Grzybowe, ° ośrodki elementarne - wsie Złotkowo, Ziel ątkowo. Głównym szlakiem komunikacyjnym gminy jest droga krajowa nr 11 relacji Kołobrzeg - Koszalin - Pozna ń – Ostrów Wielkopolski – Bytom, wzdłu ż której obserwuje si ę intensyfikacj ę procesów urbanizacyjnych. Droga krajowa uzupełniona jest o drogi powiatowe i liczne drogi gminne. Ponadto przez teren gminy przebiega linia kolejowa nr 354 relacji Pozna ń-Piła.

Gmina Suchy Las z powodu swojego poło żenia na obszarze Pojezierza Wielkopolskiego jest gmin ą bardzo atrakcyjn ą pod wzgl ędem przyrodniczym i krajobrazowym. Jej najbardziej atrakcyjne i wartościowe tereny zostały obj ęte ochron ą poprzez utworzenie w zachodniej cz ęś ci gminy: Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina Samicy” oraz zaliczenie tego obszaru do europejskiej sieci Natura 2000, jako tzw. obszar specjalnej ochrony ptaków o nazwie „Dolina Samicy’. Wa żną jednostk ę przestrzenn ą na terenie gminy tworzy poligon wojskowy, który zajmuje 62 % powierzchni gminy. Na obszarze poligonu wykształciły si ę cenne siedliska przyrodnicze. Stanowi on równie ż schronienie dla ró żnorodnych gatunków zwierz ąt i w cało ści został obj ęty ochron ą prawn ą, jako „Obszar Chronionego Krajobrazu Biedrusko”.

1. Powi ązania funkcjonalne

Gmina Suchy Las z racji usytuowania w bezpo średnim s ąsiedztwie o środka wojewódzkiego m. Poznania wykazuje wiele ró żnorodnych powi ąza ń społecznych, gospodarczych i administracyjnych. 9

Miasto Pozna ń z racji swej hierarchii, rangi i potencjału demograficznego, społecznego, kulturowego oraz gospodarczego słu ży mieszka ńcom strefy podmiejskiej, wojewódzkiej, regionu, jako: ° ośrodek rozwoju społeczno-gospodarczego równie ż o znaczeniu europejskim tzw. europol, ° ośrodek usługowy najwy ższego rz ędu, o koncentracji usług w zakresie lecznictwa szkolnictwa ponadpodstawowego i wy ższego, usług kultury wy ższego rz ędu, usług biznesu i administracji, usług sportu i rekreacji, ° ośrodek koncentracji miejsc pracy, o środek najwy ższej przedsi ębiorczo ści i innowacyjno ści gospodarczej, ° ośrodek stowarzysze ń pozarz ądowych, m.in. Stowarzyszenie Gmin Regionu Wielkopolski, Krajowy Sejmik Samorz ądu Terytorialnego, Wielkopolski O środek Kształcenia i Studiów Samorz ądowych. Gmina Suchy Las wykazuje tak że zwi ązki z otoczeniem poprzez działalno ść placówek i obiektów o znaczeniu ponadgminnym, poło żonych na terenie gminy. Do ponadgminnych funkcji pełnionych przez gmin ę Suchy Las zalicza si ę: ° funkcje nauki o charakterze badawczo-dydaktycznym – pełnione przez Rolnicze Gospodarstwo Do świadczalne w Złotnikach, ° funkcje rekreacyjne – to funkcje pełnione przez kompleksy Rodzinnych Ogrodów Działkowych w Biedrusku, Złotkowie, Złotnikach i Suchym Lesie oraz obiekty sportowo-rekreacyjne w Złotnikach i w Suchym Lesie (nowa hala sportowa, Park Wodny „Octopus”), ° funkcje specjalne – zwi ązane z obronno ści ą pa ństwa na terenie obr ębu Biedruska, ° funkcje komunalne – pełnione przez składowisko odpadów zlokalizowane na terenie obr ębu Biedrusko zarz ądzane przez Zakład Zagospodarowania Odpadów, ° funkcje mieszkaniowe – zaplecze mieszkalne dla miasta Poznania.

2. Powi ązania komunikacyjne

Przez obszar gminy przebiega droga krajowa Nr 11 o znaczeniu mi ędzyregionalnym będącą jedyn ą drog ą rangi krajowej ł ącz ącą Wielkopolsk ę z Pomorzem Środkowym. Powi ązania komunikacyjne uzupełnia przecinaj ąca zachodni ą cz ęść gminy linia kolejowa nr 354 relacji Pozna ń-Piła. Ni żej wymienione drogi powiatowe ł ącz ą gmin ę Suchy Las z nast ępuj ącymi gminami powiatu pozna ńskiego i z miastem Pozna ń: ° droga nr 2061P relacji Wargowo-Gol ęczewo ł ączy gmin ę Suchy Las z gmin ą Oborniki, 10

° droga nr 2400P relacji Napachanie-Złotkowo –z gmin ą Rokietnica, ° droga nr 2406P relacji Bolechowo-Radojewo (Pozna ń) –z gmin ą Czerwonak i m. Pozna ń, ° droga nr 2427P relacji Żydowo-Chludowo – z gmin ą Rokietnica, ° droga nr 2428P relacji Gol ęczewo-Sobota – z gmin ą Rokietnica, ° droga nr 2430P relacji Psarskie-Złotniki – z m. Pozna ń, ° droga nr 2431P relacji Radojewo-Pozna ń – z m. Pozna ń.

3. Powi ązania infrastrukturalne

Powi ązania infrastrukturalne na terenie gminy Suchy Las tworz ą: ° linie elektroenergetyczne - przez południowy obszar gminy przebiega linia 220 kV relacji GPZ Plewiska-Czerwonak oraz linia 110 kV Piątkowo-Kiekrz, ° gazoci ągi przesyłowe - przez obszar gminy przebiega gazociąg wysokiego ci śnienia, średnicy 350 mm, stanowi ący obwodnic ę m. Poznania oraz gazoci ąg średniego ci śnienia średnicy 250 mm ł ącz ący stacj ę redukcyjno-pomiarow ą w Złotnikach z sieci ą średniopr ęż ną miasta Poznania, ° ruroci ąg naftowy - przez południow ą cz ęść gminy przebiega ruroci ąg naftowy „Przyja źń ”, dla którego obowi ązuj ą strefy bezpiecze ństwa zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami, ° sie ć wodoci ągowa podł ączona do Pozna ńskiego Systemu Wodoci ągowego oraz sie ć kanalizacji sanitarnej ze wzgl ędu na podł ączenie do kolektora pozna ńskiego. ° telekomunikacja - poł ączenia telekomunikacyjne stanowi kabel telekomunikacji mi ędzymiastowej Pozna ń-Oborniki-Chodzie ż-Piła.

III. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu środowiska przyrodniczego, w tym stanu rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej, wielko ści i jako ści zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego

1. Struktura przyrodnicza oraz stan i funkcjonowanie środowiska naturalnego gminy

1.1 Regionalizacja fizycznogeograficzna gminy

Według podziału na jednostki fizycznogeograficzne J. Kondrackiego z 1994 roku obszar gminy Suchy Las nale ży do dwóch mezoregionów. Granica pomi ędzy dwoma mezoregionami: Pojezierzem Pozna ńskim i Pozna ńskim Przełomem Warty przebiega przez centraln ą cz ęść gminy. Zachodnia cz ęść gminy nale ży do mezoregionu Pojezierze Pozna ńskie (315.51), a wschodnia cze ść gminy poło żona jest w zasi ęgu mezoregionu - Pozna ński Przełom Warty (315.52). Gmina Suchy Las poło żona jest w nast ępuj ących jednostkach: ° megaregion: Pozaalpejska Europa Środkowa (3), ° prowincja: Ni ż Środkowoeuropejski (31), ° podprowincja: Pojezierza Południowobałtyckie (314 - 316), ° makroregion: Pojezierze Wielkopolskie (315.5), ° mezoregion: Pojezierze Pozna ńskie (315.51), Pozna ński Przełom Warty (315.52).

1.2 Budowa geologiczna

Obszar gminy charakteryzuje si ę skomplikowan ą budow ą geologiczn ą, co zwi ązane jest z czwartorz ędowymi procesami glacjalnymi, interstadialnymi i interglacjalnymi oraz tektonik ą wgł ębn ą. Przebiega tu, bowiem strefa dyslokacji Szamotuły – Ole śnica, maj ąca charakter rowu tektonicznego, który w tym odcinku nazwano Rowem Poznania. Rów Poznania tworz ą osady oligocenu, miocenu i pliocenu. Miąż szo ść wymienionych osadów waha si ę od 300 do 400 m. W obr ębie Rowu wyst ępuj ą wi ększe pokłady mioce ńskich w ęgli brunatnych, mułków, iłów i piasków drobnych. Podło że ilaste w tym rejonie osi ąga rz ędne od 80 do 90 m n.p.m. W granicach rz ędnych terenu od 90 do 120 m n.p.m. formacj ę czwartorz ędow ą stanowi ą wył ącznie gliny pylaste i gliny piaszczyste. Obok glin zwałowych

12 wyst ępuj ą piaski i żwiry, zarówno akumulacji wodno-lodowcowej jak i moren czołowych oraz piaski i mady rzeczne.

1.3 Rze źba terenu

Najwy ższym wzniesieniem młodoglacjalnych pagórków, na terenie bezpo średnio przyległym do gminy jest Góra Moraska – 153,9 m n.p.m., zlokalizowana na terenie rezerwatu „Meteoryt Morasko”. Wzgórze to jest zarazem najwy ższym wzniesieniem Wielkopolski. Rze źba terenu gminy jest zró żnicowana. Wi ększo ść terenu gminy zajmuje wysoczyzna morenowa falista. Obszar gminy Suchy Las wzniesiony jest średnio na wysoko ści od około 90 do około 110 m. Najni żej poło żone obszary to obni żenie Jeziora Glinnowieckiego – 67,2 m n.p.m. oraz dolina rz. Warty 49,2 m. Deniwelacje osi ągaj ą około 90 m. Charakterystycznymi dominantami naturalnymi w krajobrazie s ą wzgórza moreny czołowej, zlokalizowane na terenie poligonu wojskowego, od Złotkowa w kierunku północno – wschodnim do Warty - Góra D ąbrowskiego 108,8 m n.p.m., Wzgórze Sobieskiego 106,7 m n.p.m., Wzgórze Batorego 101,2 m n.p.m. oraz Wzgórze Jagiełły 98,7 m n.p.m. Pagórki moreny czołowej znajduj ą si ę s ą na terenie gminy mi ędzy innymi na północ i północny - wschód od osiedla Złotkowo oraz wzdłu ż południowej granicy poligonu wojskowego, na północ od osiedli: Złotniki - Wie ś i Aleksandrowo. Materiały buduj ące moreny czołowe to głównie żwiry, piaski, gliny, iły, cz ęsto mozaikowo uło żone. Charakterystycznym elementem rze źby terenu południowej cz ęś ci gminy jest sandr utworzony w czasie stadiału pozna ńskiego zlodowacenia bałtyckiego z wód roztopowych lądolodu z rejonu Góry Moraskiej. Z uwagi na budow ę geomorfologiczn ą obszaru poligonu Biedrusko mo żna wyró żni ć trzy główne jednostki na jego terenie. W południowej cz ęś ci dominuj ą pagórki moreny czołowej, zbudowane głównie z piasków i żwirów pochodzenia wodnolodowcowego. Środkowy, najwi ększy obszar, to wysoczyzna morenowa, falista i pagórkowata, z przewag ą piasków i glin zwałowych. Od północnego wschodu i wschodu w obr ęb ostoi wchodzi Pozna ński Przełom Warty - południkowy odcinek doliny rzecznej powstały przez przekształcenie rynny polodowcowej.

1.4 Gleby

Gleby na terenie gminy s ą odzwierciedleniem warunków litologicznych, a wi ęc posiadaj ą zró żnicowan ą przydatno ść w odniesieniu do rolniczego wykorzystania. Ponad połowa powierzchni gminy stanowi tereny zamkni ęte. W pozostałej cz ęś ci gminy u żytki rolne 13 zajmuj ą około 1/3 powierzchni, z czego znaczn ą cz ęść ogólnej powierzchni gruntów ornych zajmuj ą gleby dobre klasy III. Najwi ększe powierzchnie obejmuj ą kompleksy gleb 5 i 6 – żytnie dobre i żytnie słabe. Są to gleby przesychaj ące, wymagaj ące nawodnie ń, nawo żeń i doboru upraw dla uzyskania lepszych plonów. Północn ą cz ęść gminy cechuje wyst ępowanie znacznych powierzchni kompleksów gleb pszenno-buraczanych. S ą to głównie kompleksy żytnie bardzo dobre klasy III. Na terenie gminy Suchy Las przewa żaj ą gleby brunatne i bielicowe, wytworzone z piasków gliniastych lekkich lub słabogliniastych na glinie, rzadziej z gliny. Doliny rzek zwi ązane s ą z wyst ępowaniem kompleksów trwałych u żytków zielonych (1-3z), którym towarzysz ą cz ęsto mokradła, oczka wodne i zatorfione fragmenty dolin. Najsłabsze gleby wyst ępują we wschodniej i południowej cz ęś ci gminy – w okolicach Biedruska i Suchego Lasu. Gleby lepsze jako ściowo wyst ępuj ą w północno-zachodniej i zachodniej cz ęś ci gminy we wsiach: Chludowo, Ziel ątkowo, Gol ęczewo, Złotniki i Złotkowo.

1.5 Wody powierzchniowe

Obszar gminy poło żony jest na pograniczu zlewni rzeki Samicy Kierskiej (cz ęść zachodnia), zlewni Bogdanki (cz ęść południowa) i bezpo średnich zlewni rzeki Warty (cz ęść wschodnia z terenem poligonu). Najwi ększymi ciekami na terenie gminy s ą: rzeka Warta i rzeka Samica Kierska. Pozostałe, cho ć liczne, cz ęsto płyn ą okresowo lub nios ą bardzo małe ilo ści wody. O bilansie wodnym obszaru decyduj ą w znacznym stopniu strefy wododziałowe o charakterze akumulacyjnym, które na terenie gminy przebiegaj ą w znacznym swym odcinku na obszarach le śnych. Strefy te spełniaj ą swoj ą wła ściw ą funkcj ę retencyjn ą i ochronn ą. Tylko na obszarze Suchego Lasu, Złotnik i cz ęś ciowo poligonu przebiegaj ą terenami zabudowanymi lub u żytkami rolnymi. Rzeka Warta płynie dolin ą o układzie południkowym wzdłu ż wschodniej granicy gminy Suchy Las i odwadnia poprzez południkowo uło żone dolinki wschodni ą cz ęść gminy. W granicach opracowania, rzek ę zasila dopływ o charakterze stałym, tj. Rów Północny (tzw. Pstr ągowy) oraz dopływ płyn ący okresowo z Jeziora Glinnowieckiego. Rejon Biedruska odwadniany jest przez mniejsze cieki maj ące charakter okresowy oraz system rowów melioracyjnych. Szczególnie podmokłe s ą tereny obejmuj ące zlewnie: Rowu Północnego oraz cieku w rejonie jezior Glinnowieckiego i Łysego Młyna odwadniaj ących stref ę Pagórków Pozna ńskich.

Zachodnia cz ęść gminy odwadniana jest przez rzek ę Samica Kierska, która ma uj ście do rzeki Warty poza obszarem gminy. Samica Kierska płynie rozległ ą dolin ą, która szczególnie, w rejonie Ziel ątkowa, jest silnie zabagniona i zatorfiona. Zlewnia Samicy Kierskiej charakteryzuje si ę g ęst ą sieci ą rzeczn ą, z czego wi ększo ść cieków to rowy melioracyjne o charakterze okresowym. Najwi ększym zbiornikiem jeziornym jest Jezioro Glinnowieckie o pow. 18 ha, gł ęboko ści średniej 3,5 m., które usytuowane jest na terenie zamkni ętym. Z uwagi na walory przyrodnicze jest to obszar predysponowany do utworzenia u żytku ekologicznego. Na terenie gminy znajduje si ę równie ż Jezioro Chludowskie posiadaj ące powierzchni ę 5,3 ha oraz Jezioro Gol ęczewskie – 1,0 ha - silnie zarastaj ące, otoczone terenami bagiennymi. Na terenie gminy brak jest posterunków wodowskazowych oraz mierz ących przepływy wód powierzchniowych.

1.6 Klimat

Klimat Gminy Suchy Las znajduje si ę pod przewa żaj ącym wpływem mas powietrza polarno-morskiego napływaj ącego z nad Atlantyku. Wpływ mas powietrza polarno- kontynentalnego jest znacznie mniejszy. Warunki klimatyczne na terenie gminy kształtuj ą si ę równie ż w wyniku oddziaływania miasta Pozna ń, poniewa ż na skutek zmian urbanistycznych do atmosfery dopływają sztucznie wytworzone masy ciepłego powietrza. Oddziaływanie miasta wpływa w szczególno ści na klimat lokalny w rejonach: Suchego Lasu, Jelonka i Złotnik. Gmina Suchy Las nale ży do jednych z najbardziej suchych miejsc w Polsce. Średnia roczna suma opadów dochodzi do 500 mm. Najwilgotniejszym miesi ącem jest lipiec ze średni ą sum ą opadów wynosz ącą około 75 mm. Do najbardziej suchych miesi ęcy zalicza si ę luty (opady poni żej 30 mm). W ci ągu roku notuje si ę od 140 – 160 dni z opadami deszczu poni żej 0,1 mm i 35 dni z opadami śniegu. Z danych meteorologicznych wynika, że średnia temperatura powietrza w ci ągu roku wynosi 8,1 oC. Najcieplejszym miesi ącem, ze średni ą temperatur ą wynosz ącą 18,5 oC - jest lipiec. Najni ższe temperatury wynosz ące średnio – 1,5 oC odnotowuje si ę w styczniu. Zimy s ą na ogół łagodne, lata umiarkowanie ciepłe. Okres wegetacji trwa ok. 210 dni. Typowe cechy klimatu to du że wahania i zmienno ść typów pogody. Charakterystycznymi wska źnikami s ą: 253 dni ciepłe i upalne, 32 mro źne i 80 dni z przymrozkami.

1.7 Flora

Szata ro ślinna gminy Suchy Las jest znacznie zró żnicowana. Najbardziej warto ściowe fitokompleksy krajobrazowe znajduj ą si ę w dolinach rzek: Warty i Samicy Kierskiej. Północna cz ęść gminy, poza Obszarami Chronionego Krajobrazu, charakteryzuje si ę krajobrazem o małej warto ści przyrody o żywionej. S ą to krajobrazy gruntów ornych, ł ąkowo- polnych z licznymi zadrzewieniami śródpolnymi i przydro żnymi, z obecno ści ą zakrzewie ń i zadrzewie ń przywodnych. Południowa cz ęść gminy to tereny zdominowane przez krajobraz osadniczy. Są to obszary z przewag ą nietrwałej ro ślinno ści ruderalnej. Wyst ępuj ą tu liczne ogródki przydomowe, ogrody działkowe, fragmenty wysp le śnych, zadrzewie ń, zakrzewie ń. Ten mozaikowy układ zieleni przeplata si ę z zabudow ą mieszkaniow ą, usługow ą i techniczno- produkcyjn ą. Na terenie gminy kompleksy le śne stanowi ą około 29% jej powierzchni. Wi ększa cz ęść lasów poło żona jest w Obszarze Chronionego Krajobrazu Biedrusko. S ą to ró żnowiekowe drzewostany, na ró żnych siedliskach. Przewa żaj ą tu siedliska lasu mieszanego świe żego z drzewostanami sosnowymi lub d ębowymi. Znaczne powierzchnie zajmuj ą te ż siedliska boru mieszanego świe żego z monokultur ą sosny lub lasu świe żego z ró żnorodnym drzewostanem: d ębami, sosn ą, grabem. Wzdłu ż doliny Warty wyst ępuj ą lasy d ębowo-grabowe oraz głównie w rejonie starorzeczy, ł ęgi wierzbowe. Nad Jeziorem Glinnowieckim oraz w dolinie Rowu Północnego wyst ępuj ą ł ęgi jesionowo-olszowe. Lasy wzdłu ż doliny Warty pełni ą funkcj ę ekologiczn ą – są to lasy ochronne.

1.8 Fauna

Doliny rzeki Warty i Samicy Kierskiej tworz ą obszary o wysokich walorach ornitologicznych. S ą to ostoje ptaków wodno-błotnych rangi regionalnej. Stanowi ą miejsca lęgowe dla wielu gatunków chronionych oraz pełni ą funkcje w okresie przelotów. Żyj ą tam równie ż bobry, traszki oraz żaby. Wśród chronionych i rzadkich gatunków fauny na Obszarze Chronionego Krajobrazu w rejonie Biedruska wyró żnia si ę wyst ępowanie m.in. ° ryby złotawej – strzebli błotnej, ° ptaków: żurawia, czapli siwej, łab ędzia niemego, dzi ęcioła średniego, ° zimorodka, remiz, kani rdzawej, kani czarnej.

2. Obszary i obiekty obj ęte prawnymi formami ochrony przyrody

Gmina Suchy Las nale ży do cennych przyrodniczo terenów województwa wielkopolskiego. O wadze walorów przyrodniczych i krajobrazowych świadcz ą zlokalizowane terenie gminy nast ępuj ące formy ochrony przyrody: ° Obszar Chronionego Krajobrazu „Biedrusko”, ° Obszar Chronionego Krajobrazu „Doliny Samicy Kierskiej”, ° Obszar ochrony siedlisk Natura 2000 „Biedrusko” [PLH300001], ° Obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 „Dolina Samicy” [PLB300013], ° Rezerwat przyrody „Gogulec”, ° Pomniki przyrody.

2.1 Obszar chronionego krajobrazu

Zgodnie z Ustaw ą o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku art. 23 „obszar chronionego krajobrazu obejmuje tereny chronione ze wzgl ędu na wyró żniaj ący si ę krajobraz o zró żnicowanych ekosystemach, warto ściowe ze wzgl ędu na mo żliwo ść zaspokajania potrzeb zwi ązanych z turystyk ą i wypoczynkiem lub pełnion ą funkcj ą korytarzy ekologicznych”.

2.1.1 Obszar Chronionego Krajobrazu „Biedrusko”

Obszar chronionego krajobrazu „Biedrusko” został ustanowiony uchwał ą nr XXV/138/95 Rady Gminy Suchy Las z dnia 7 sierpnia 1995 r. Zmiana granic obszaru nast ąpiła w uchwale nr LI/491/2001 Rady Gminy Suchy Las z dnia 13 grudnia 2001 r. Obszar Chronionego Krajobrazu „Biedrusko” został zajmuje powierzchni ę około 7554,8 ha. Swym zasi ęgiem obejmuje znaczn ą cze ść gminy Suchy Las i rozci ąga si ę na terenie poligonu Biedrusko, na północ od Poznania, a ż po rzek ę Wart ę. Obszar Chronionego Krajobrazu Biedrusko pokrywa si ę cz ęś ciowo z obszarem Natura 2000 – Biedrusko, a na jego terenie le żą dwa rezerwaty: Torfowisko Gogulec (5,29 ha) oraz poło żony na terenie gminy Murowana Go ślina Śnie życowy Jar (2,89 ha). O wyj ątkowym charakterze tego obszaru świadczy du że zró żnicowanie krajobrazu. Dominuje krajobraz naturalny i półnaturalny. Ukształtowanie rze źby jest zró żnicowane – znaczny obszar zajmuje wysoczyzna morenowa falista poprzecinana sieci ą rowów, drobnych potoków, w dolinach których ukształtowały si ę torfowiska i trz ęsawiska.

W zachodniej cz ęś ci poligonu wyst ępuj ą lasy, głównie gr ądowe i kwa śne d ąbrowy z udziałem d ąbrów świetlistych oraz zbiorowisk ł ęgowych i olsowych. Siedliska ł ęgowe wyst ępuj ą głównie w dolinie Rowu Północnego oraz w obni żeniu Jeziora Glinnowieckiego. W granicach obszaru chronionego krajobrazu ochronie podlegaj ą mi ędzy innymi: suche wrzosowiska, murawy kserotermiczne i napiaskowe, ł ąki trz ęś licowe i ko śne, ziołoro śla, torfowiska przej ściowe, trz ęsawiska i młaki. Na terenie obszaru chronionego krajobrazu stwierdzono równie ż wyst ępowanie około 550 gatunków ro ślin naczyniowych. Wśród nich znalazło si ę 36 gatunków obj ętych ochron ą prawn ą. Nale żą do nich przede wszystkim: storczyk krwisty, storczyk szerokolistny, go ździk pyszny, rosiczka okr ągło listna, kruszczyk szerokolistny, kruszczyk błotny, goryczka błotna, bluszcz pospolity, purchawica olbrzymia (grzyb), lilia złotogłów, widlak jałowcowaty, widlak go ździsty, piestrzenica (grzyb), gr ąż el żółty, storczyk kukawka, długosz królewski, sromotnik bezwstydny (grzyb) szmaciak gał ęzisty (grzyb), kłokoczka południowa, pełnik europejski, barwinek pospolity. Fauna na Obszarze Chronionego Krajobrazu Biedrusko została poznana w słabym stopniu. Najbardziej zbadano awifaun ę, w śród której wyró żni ć nale ży ptaki drapie żne, a w szczególno ści bielika. Na terenach nadwarcia ńskich corocznie gniazduj ą równie ż dwa gatunki kani: rdzawa i czarna. W dolinie Warty znajduj ą si ę l ęgowiska myszołowa, którego populacj ę szacuje si ę na 20 - 25 par. Stwierdzono tak że pojedyncze gniazda sokołów: kobuza i pustułki. Tereny te s ą tak że miejscem gniazdowania goł ębiarza. W zbiorowiskach szuwarowych napotkano pary l ęgowe błotniaka stawowego. Nocne kontrole umo żliwiły wykrycie sowy: puszczyka, uszatki i błotnej. W pobli żu starorzeczy Warty k. Goł ębiewa zlokalizowano tak że koloni ę czapli siwej, bociana czarnego, żurawia i b ączka. Zbiorniki wodne stanowi ą z kolei dogodne warunki l ęgowe i bytowania takich ptaków jak: łab ędź niemy, g ęś g ęgawa, kaczki: krzy żówka, krakwa i cyraneczka oraz głowienka. Z chru ścieli spotykano: łysk ę, kokoszk ę wodn ą, wodnika i zielonk ę. Obok nich spotka ć mo żna perkozy: dwuczubego i rdzawoszyjnego. Znad Warty znane s ą stanowiska czajki, bod źca piskliwego i kszyka. Na uwag ę zasługuj ą te gatunki ptaków, które zwi ązane s ą z zanikaj ącymi ekosystemami o charakterze ł ęgowym. Nale żą do nich: dzi ęcioł średni, remiz, dro ździk, strumieniówka oraz dziwonia. Z płazów rozpoznano: traszk ę zwyczajn ą, traszk ę grzebienist ą, kumaka nizinnego, grzebiuszk ę ziemn ą, ropuch ę szar ą i ziemn ą, rzekotk ę drzewn ą, żaby zielone: wodn ą, jeziorkow ą i śmieszk ę oraz żaby brunatne: trawn ą i moczarow ą. Z kolei do najcz ęś ciej obserwowanych gadów nale żały: padalec zwyczajny, jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, zaskroniec, żmija zygzakowata i gniewosz plamisty.

Wśród gatunków łownych mo żna zaobserwowa ć: dzika, daniela, sarn ę i jelenia europejskiego. Cz ęsto spotka ć mo żna: lisa, królika, zaj ąca, borsuka, kun ę le śną, gronostaja, łasic ę i bobra europejskiego.

2.1.2 Obszar Chronionego Krajobrazu „Doliny Samicy Kierskiej”

Obszar chronionego krajobrazu „Doliny Samicy Kierskiej” został ustanowiony uchwał ą nr L/479/2001 Rady Gminy Suchy Las z dnia 29 listopada 2011 r. Obszar ten zlokalizowany jest w części północno – zachodniej gminy obejmuj ąc tereny o ł ącznej powierzchni około 378,1 ha. Przez obszar przepływa rzeka Samica wraz z dopływami i systemem rowów melioracyjnych. Przy południowej granicy analizowanego terenu zlokalizowane s ą liczne oczka wodne o charakterze wytopiskowym oraz liczne torfianki i stawy rybne. Cechą charakterystyczn ą opisywanych terenów jest du ży udział lasów. Przy południowej granicy gminy nad teras ą denn ą dopływu Samicy stwierdzono sporej wielko ści las d ębowo-grabowy w typie niskiego gr ądu. Istotnym elementem krajobrazu są tak że rozległe zabagnione obni żenia na terasach Samicy i jej dopływów, poro śni ęte ro ślinno ści ą szuwarow ą i zaro ślami. Najwi ększe areały zajmuje z nich szuwar turzycy błotnej i brzegowej oraz zakrzewienia z wierzb ą łoz ą, lokalnie przechodz ące w żyzne olsy porzeczkowe. Flora naczyniowa Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Samicy Kierskiej liczy około 443 gatunków. Stwierdzono wyst ępowanie 121 zespołów ro ślinnych. Reprezentuj ą one rozmaite formacje, a do tego ró żne grupy pod wzgl ędem wymaga ń ekologicznych. Zanotowano 7 asocjacji leśnych, 6 zaro ślowych (krzewiastych), 42 wodne i bagienne, 2 terofitów namulnych, 2 murawowe, 18 zwi ązanych z u żytkami zielonymi, 21 ziołoro śli okrajkowych oraz 23 segetalne (czyli chwastów polnych) i ruderalne. Sie ć hydrograficzna na terenie obszaru jest bogato rozwini ęta, a co za tym idzie rozwin ęła si ę tu ro ślinno ść wodna i bagienna. Z gatunków ści śle chronionych s ą to: kukułka (storczyk) plamista, bluszcz pospolity, gr ąż el żółty oraz pełnik europejski. Bluszcz został znaleziony w runie gr ądu, przy południowej granicy gminy oraz na cmentarzu w Gol ęczewie, natomiast gr ąż el w śródle śnym jeziorze, za ś pełnik i storczyk rosn ą na ł ące przy torach kolejowych. Ro śliny cz ęś ciowo chronione wyst ępuj ą rzadko, w rozproszeniu po całym obszarze. Nale żą do nich: konwalia majowa przywi ązana do so śnin uprawianych na siedliskach kwa śnej d ąbrawy, kruszynka pospolita rosn ąca w podszycie i oszyjkach so śnin na wilgotniejszych glebach wspomnianej d ąbrawy, kocanki piaskowe bytuj ące w niewielkiej populacji na piaszczystym nieu żytku w pobli żu północno-wschodniej granicy, ciepłolubna pierwiosnka lekarska lokalnie liczna w runie lasów i na trawiastych skarpach, porzeczka czarna spotykana na brzegach So śnicy i w olsach oraz kalina koralowa wyst ępuj ąca na 19 brzegach naturalnych śródle śnych oczek wodnych w południowej cz ęś ci analizowanego terenu.

2.2 Obszar Natura 2000

Sie ć obszarów Natura 2000 to spójna funkcjonalnie europejska sie ć ekologiczna, tworzona w celu zachowania rodzajów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków wa żnych dla Wspólnoty Europejskiej. Obowi ązek podj ęcia takich działa ń wynika z postanowie ń Konwencji o ró żnorodno ści biologicznej (tzw. Konwencja z Rio, sporz ądzona w Rio de Janeiro w 1992 r.). Podstaw ą prawn ą tworzenia sieci Natura 2000 s ą dwa akty prawne: Dyrektywa w sprawie ochrony dzikich ptaków, zwana Dyrektyw ą Ptasi ą (Dyrektywa Rady 79/409/EWG z 2 kwietnia 1979 roku) oraz Dyrektywa w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, zwana Dyrektyw ą Siedliskow ą (92/43/EWG z 21 maja 1992 roku). Przewiduj ą one stworzenie systemu obszarów poł ączonych korytarzami ekologicznymi, czyli fragmentami krajobrazu zagospodarowanymi w sposób umo żliwiaj ący migracj ę, rozprzestrzenianie i wymian ę puli genetycznej gatunków. Zadaniem sieci jest utrzymanie ró żnorodno ści biologicznej przez ochron ę nie tylko najcenniejszych i najrzadszych elementów przyrody, ale te ż najbardziej typowych, wci ąż jeszcze powszechnych układów przyrodniczych charakterystycznych dla regionów biogeograficznych. Jej tworzenie jest obowi ązkiem ka żdego kraju członkowskiego UE, a wybór sposobu ochrony poszczególnych elementów sieci pozostawia si ę danemu pa ństwu.

2.2.1 Specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 „Biedrusko” [PLH300001],

Specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 „Biedrusko” [PLH300001], obejmuje teren poligonu Biedrusko (z wył ączeniem miejscowo ści Biedrusko). Obszar w wi ększo ści poło żony na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Biedrusko”, obejmuje dwa rezerwaty przyrody: Torfowisko Gogulec i poło żony w s ąsiedniej gminie Śnie życowy Jar. Rozci ąga si ę na około 60% obszaru gminy Suchy Las od jej południowej granicy do północnej i wschodniej granicy, któr ą wyznacza rzeka Warta. Wody płyn ące w obr ębie obszaru tworz ą interesuj ący, rozgał ęziony, układ niewielkich cieków wodnych - lewobrze żnych dopływów rzeki Warty. Charakterystyczn ą cech ą obszaru jest sie ć licznych rowów z okresowo zanikaj ącą wod ą. Obecne s ą równie ż małe i średniej wielko ści jeziora, starorzecza, a tak że liczne drobne oczka wodne w bezodpływowych zagł ębieniach pochodzenia wytopiskowego. Wi ększo ść zbiorników wód stoj ących ma

20 charakter eutroficzny i intensywnie zarasta, np. Jez. Podkowa. Do najcenniejszych nale ży bardzo dobrze zachowany kompleks starorzeczy nadwarcia ńskich w okolicy Goł ębowa oraz śródle śne Jez. Gogulec wraz z przyległym torfowiskiem przej ściowym. Ro ślinno ść centralnej cz ęś ci poligonu zdominowana jest przez rozległe połacie muraw psammofilnych (Koelerio-Corynephoretea) oraz zaro śla z Cytisus scoparius i czy żnie Pruno-Crataegetum. Wyst ępuj ą one w kompleksie przestrzennym z psiarami i wrzosowiskami oraz ł ąkami ziołoro ślowymi. Lasy wyst ępuj ą głównie na zachodnich obrze żach poligonu. S ą to przewa żnie kompleksy gr ądowe i kompleksy kwa śnych d ąbrów z udziałem d ąbrów świetlistych oraz zbiorowisk ł ęgowych i olsowych (w obni żeniach terenu). Dolina Warty to obszar potencjalnie przynale żny do ł ęgu wierzbowo-topolowego oraz wi ązowego. Tego typu lasy zostały jednak przewa żnie zniszczone, a ich siedliska cz ęś ciowo obsadzone sosn ą. Dobrze zachowane fragmenty ł ęgów zboczowych zachowały si ę w parku podworskim w Radojewie. Pas przykorytowy Warty zajmuj ą bujnie rozwijaj ące si ę wikliny nadrzeczne. Na specjalnym obszarze ochrony siedlisk Natura 2000 „Biedrusko” stwierdzono 170 ró żnych zbiorowisk ro ślinnych rangi podstawowej. Lasy i zaro śla licz ą 21 fitocenonów. Ro ślinno ść wodna, szuwarowa, źródliskowa, niskoturzycowatych ł ąk oraz torfowisk przej ściowych i niskich – reprezentowana jest przez 50 syntaksonów. Zidentyfikowano 12 zbiorowisk normalnych, przy czym wi ększo ść z nich koncentruje si ę na terenach aluwialnych Warty. W śród trwałych u żytków zielonych, muraw i wrzosowisk znaleziono ok. 30 zespołów. Niemal równo liczne były ziołoro ślinowe zbiorowiska okrajkowe i por ębowe (po blisko 30 synteksonów). Ro ślinno ść synontropijn ą charakteryzowało zaledwie 26 fitocenonów, z czego tylko 4 zwi ązane z siedliskami najbardziej antropogenicznymi przekształconymi, a mianowicie z polami uprawnymi. Szczegółowo faun ę ostoi omówiono w punkcie dotycz ącym obszaru chronionego krajobrazu „Biedrusko”.

2.2.2 Obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 „Dolina Samicy”

[PLB300013].

Obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 „Dolina Samicy” [PLB300013] obejmuje górny i środkowy bieg rzeki Samicy, która jest lewym dopływem Warty. Rzeka Samica rozcina płaski obszar moreny dennej wznosz ącej si ę na wysoko ść 70-90 m n.p.m., jedynie we wschodniej cz ęś ci wysoko ść przekracza 90 m n.p.m. Dominuj ącym elementem krajobrazu s ą pola uprawne. Jedynie w bezpo średnim s ąsiedztwie rzeki znajduj ą si ę wilgotne łąki, trzcinowiska oraz naturalne i sztuczne oczka wodne. Wyst ępuj ą tutaj równie ż niewielkie kompleksy le śne, głównie w postaci borów mieszanych, a tak że fragmenty d ąbrów, gr ądów i olsów. 21

Na terenie gminy Suchy Las, Ostoja ma południkowy układ i rozci ąga si ę wzdłu ż zachodniej granicy gminy. Dużą cz ęść obszaru Ostoi, w granicach omawianej gminy, zajmuje Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Samicy”, którego zachodni ą granic ę tworzy droga przebiegaj ące od Ziel ątkowa go Gol ęczewa. Na obszarze „Doliny Samicy Kierskiej” stwierdzono wyst ępowanie gatunków ści śle chronionych s ą to: kukułka (storczyk) plamista, bluszcz pospolity, gr ąż el żółty oraz pełnik europejski. Bluszcz został znaleziony w runie gr ądu, przy południowej granicy gminy oraz na cmentarzu w Gol ęczewie, natomiast gr ąż el w śródle śnym jeziorze, za ś pełnik i storczyk rosn ą na ł ące przy torach kolejowych. Szczegółowo flor ę ostoi opisano równie ż w punkcie dotycz ącym Obszaru Chronionego Krajobrazu „Doliny Samicy Kierskiej”.

2.3 Pomniki przyrody

Zgodnie z Ustaw ą o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku art. 40 „pomnikami przyrody s ą pojedyncze twory przyrody żywej i nieo żywionej lub ich skupiska o szczególnej warto ści przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczaj ące si ę indywidualnymi cechami, wyró żniaj ącymi je w śród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie”. Celem ochrony pomników przyrody jest zachowanie warto ści przyrodniczych, krajobrazowych, kulturowych drzew ze wzgl ędu na indywidualne cechy wyró żniaj ące je spo śród otaczaj ącego krajobrazu, w szczególno ści s ędziwy wiek i okazałe rozmiary. Tabela nr 1 przedstawia istniej ące pomniki przyrody na obszarze gminy Suchy Las.

Tabela 1. Wykaz pomników przyrody w gminie Suchy Las.

Rodzaj Gatunki Obwód Wysoko ść Ilo ść Forma l.p. obiektu drzew Miejscowo ść Lokalizacja Podstawa prawna drzew drzew drzew własno ści pomnikowego w pomniku Orzeczenie Prezydium Wojewódzkiej Własno ść Rady Narodowej Skarbu Dąb w Poznaniu z Pa ństwa pod szypułkowy 1 Drzewo 650 25 1 Chojnica Brak danych dnia 15 lutego zarz ądem (Quercus 1957r. o uznaniu Komendy sp.) za pomniki Poligonu w przyrody (Dz.U. Biedrusku Wojewódzkiej Rady Narodowej

Rodzaj Gatunki Obwód Wysoko ść Ilo ść Forma l.p. obiektu drzew Miejscowo ść Lokalizacja Podstawa prawna drzew drzew drzew własno ści pomnikowego w pomniku w Poznaniu Nr 7, poz. 22). Własno ść Decyzja Ro śnie w oddz. Skarbu prezydium 145c le śnictwa Pa ństwa pod Dąb Wojewódzkiej Łagiewniki, zarz ądem szypułkowy Rady Narodowej 2 Drzewo 327 19 1 Złotkowo Nadle śnictwo Okr ęgowego (Quercus w Poznaniu z Biedrusko, w Zarz ądu robur) dnia 30 listopada pobli żu osady Lasów 1965r. Nr RL VI – nadle śnictwa. Pa ństwowych 5/735/65 w Poznaniu Własno ść Decyzja Ro śnie w oddz. Skarbu prezydium 145c le śnictwa Pa ństwa pod Dąb Wojewódzkiej Łagiewniki, zarz ądem szypułkowy Rady Narodowej 3 Drzewo 313 17 1 Złotkowo Nadle śnictwo Okr ęgowego (Quercus w Poznaniu z Biedrusko, w Zarz ądu robur) dnia 30 listopada pobli żu osady Lasów 1965r. Nr RL VI – nadle śnictwa. Pa ństwowych 5/734/65 w Poznaniu Własno ść Decyzja Ro śnie w oddz. Skarbu prezydium 145c le śnictwa Pa ństwa pod Dąb Wojewódzkiej Łagiewniki, zarz ądem szypułkowy Rady Narodowej 4 Drzewo 319 18 1 Złotkowo Nadle śnictwo Okr ęgowego (Quercus w Poznaniu z Biedrusko, w Zarz ądu robur) dnia 30 listopada pobli żu osady Lasów 1965r. Nr RL VI – nadle śnictwa. Pa ństwowych 5/733/65 w Poznaniu Własno ść Decyzja Ro śnie w oddz. Skarbu prezydium 145c le śnictwa Pa ństwa pod Dąb Wojewódzkiej Łagiewniki, zarz ądem szypułkowy Rady Narodowej 5 Drzewo 202 18 1 Złotkowo Nadle śnictwo Okr ęgowego (Quercus w Poznaniu z Biedrusko, przy Zarz ądu robur) dnia 30 listopada drodze do Lasów 1965r. Nr RL VI – Chludowa. Pa ństwowych 5/732/65 w Poznaniu Dąb Ro śnie w oddz. Decyzja Własno ść 6 Drzewo szypułkowy 249 18 1 Złotkowo 145c le śnictwa prezydium Skarbu (Quercus Łagiewniki, Wojewódzkiej Pa ństwa pod

Rodzaj Gatunki Obwód Wysoko ść Ilo ść Forma l.p. obiektu drzew Miejscowo ść Lokalizacja Podstawa prawna drzew drzew drzew własno ści pomnikowego w pomniku robur) Nadle śnictwo Rady Narodowej zarz ądem Biedrusko, w w Poznaniu z Okr ęgowego pobli żu osady dnia 30 listopada Zarz ądu nadle śnictwa, 1965r. Nr RL VI – Lasów przy drodze do 5/731/65 Pa ństwowych Chludowa. w Poznaniu Ro śnie w oddz. Własno ść Decyzja 145c le śnictwa Skarbu prezydium Łagiewniki, Pa ństwa pod Dąb Wojewódzkiej Nadle śnictwo zarz ądem szypułkowy Rady Narodowej 7 Drzewo 306 18 1 Złotkowo Biedrusko, w Okr ęgowego (Quercus w Poznaniu z pobli żu osady Zarz ądu robur) dnia 30 listopada nadle śnictwa, Lasów 1965r. Nr RL VI – przy drodze do Pa ństwowych 5/730/65 Chludowa. w Poznaniu Ro śnie w oddz. Własno ść 105c Le śnictwo Decyzja Skarbu Marianowo, prezydium Pa ństwa pod Dąb Nadle śnictwo Wojewódzkiej zarz ądem szypułkowy Biedrusko, 8 Drzewo 412 28 1 Biedrusko Rady Narodowej Okr ęgowego (Quercus samotne w Poznaniu z Zarz ądu robur) drzewo na dnia 30 listopada Lasów zalesionym RL VI – 5/729/65 Pa ństwowych zr ębie w Poznaniu zupełnym Decyzje Wydziału Rolnictwa i Le śnictwa Prezydium Własno ść Wojewódzkiej Skarbu Ro śnie w oddz. rady Narodowej Pa ństwa pod Dąb 217d, w Poznaniu z dn. zarz ądem szypułkowy Brak Le śnictwo 15, 16, 17, 18, 9 Drzewo 450 25 1 Okr ęgowego (Quercus danych Marianowo, 19, 21 sierpnia Zarz ądu robur) nadle śnictwo 1972r. o uznaniu Lasów Biedrusko za pomniki Pa ństwowych przyrody (Dz.U. w Poznaniu Woj. Rady Narodowej w Poznaniu Nr 1, poz. 13).

Rodzaj Gatunki Obwód Wysoko ść Ilo ść Forma l.p. obiektu drzew Miejscowo ść Lokalizacja Podstawa prawna drzew drzew drzew własno ści pomnikowego w pomniku Rozporz ądzenie Nr 8/00 Wojewody Wielkopolskiego z dn. 12 wrze śnia Ro śnie w lesie Własno ść 20000r. w w oddz. 191 m, Skarbu Dąb sprawie uznania Le śnictwo Pa ństwa pod szypułkowy Poligon za pomniki 10 Drzewo 330 24 1 Złotkowo, na zarz ądem PGL (Quercus Biedrusko przyrody i terenie LP. robur) uchylenia poligonu, dz. nr Nadle śnictwo ochrony nad 396. Czerwonak niektórymi tworami przyrody (Dz.U. Woj. Wielkopolskiego Nr 63, poz. 837). Rozp. Woj. Wlkp. Lipa nr 39/2001 drobnolistna 5.11.2001 r. Dz. 11 Drzewo 270 35 1 Ziel ątkowo Brak danych b.d. (Tilia Urz. Woj Wlkp nr cordata) 136, poz. 2665, 2001r. Rozp. Woj. Wlkp. nr 39/2001 Morwa biała 5.11.2001 r. Dz. 12 Drzewo (Morus 220 25 1 Ziel ątkowo Brak danych b.d. Urz. Woj Wlkp nr alba) 136, poz. 2665, 2001r. Rozp. Woj. Wlkp. Morwa nr 39/2001 czarna 5.11.2001 r. Dz. 13 Drzewo 155 20 1 Ziel ątkowo Brak danych b.d. (Morus Urz. Woj Wlkp nr nigra) 136, poz. 2665, 2001r.

Rodzaj Gatunki Obwód Wysoko ść Ilo ść Forma l.p. obiektu drzew Miejscowo ść Lokalizacja Podstawa prawna drzew drzew drzew własno ści pomnikowego w pomniku Rozporz ądzenie Nr 2/2003 Wojewody Wielkopolskiego Własno ść z dn. 9 stycznia Rosn ą w odd. Skarbu Dąb 0d 2003r. w sprawie 202a.b, Pa ństwa pod szypułkowy 166 Od 10 do Biedrusko - uznania za 14 Drzewa 92 Le śnictwo zarz ądzeniem (Quercus do 29 Marianowo pomniki przyrody Marianowo, dz PGL LP robur) 514 oraz uchylenia nr 297 Nadle śnictwo uznania za Czerwonek. pomniki przyrody Dz. U. Woj. Wielkopolskiego Nr 1 poz. 2. Rozporz ądzenie Nr 2/2003 Wojewody Wielkopolskiego Własno ść z dn. 9 stycznia Skarbu Dąb 380, Rosn ą w lesie, 2003r. w sprawie Pa ństwa pod szypułkowy 432, Biedrusko - oddz. 231, uznania za 15 Drzewa 30 5 zarz ądzeniem (Quercus 451, Łagiewniki Le śnictwo pomniki przyrody PGL LP robur) 517 Morasko. oraz uchylenia Nadleśnictwo uznania za Czerwonek. pomniki przyrody Dz. U. Woj. Wielkopolskiego Nr 1 poz. 2. Rozporz ądzenie Własno ść Nr 2/2003 Skarbu Wojewody Pa ństwa pod Wielkopolskiego zarz ądzeniem Ro śnie w lesie z dn. 9 stycznia PGL LP Dąb w oddz. 216a, 2003r. w sprawie Nadle śnictwo szypułkowy 16 Drzewo 404 23,5 1 Biedrusko Le śnictwo uznania za Czerwonek. (Quercus Marianowo, dz. pomniki przyrody robur) nr 254/2 oraz uchylenia uznania za pomniki przyrody Dz. U. Woj. Wielkopolskiego

Rodzaj Gatunki Obwód Wysoko ść Ilo ść Forma l.p. obiektu drzew Miejscowo ść Lokalizacja Podstawa prawna drzew drzew drzew własno ści pomnikowego w pomniku Nr 1 poz. 2.

Rozporz ądzenie Własno ść Nr 2/2003 Skarbu Wojewody Pa ństwa pod Wielkopolskiego zarz ądzeniem z dn. 9 stycznia PGL LP Ro śnie w lesie Dąb 2003r. w sprawie Nadle śnictwo w oddz. 216a, szypułkowy uznania za Czerwonek. 17 Drzewo 421 24 1 Biedrusko Le śnictwo (Quercus pomniki przyrody Marianowo, dz. robur) oraz uchylenia nr 254/2 uznania za pomniki przyrody Dz. U. Woj. Wielkopolskiego Nr 1 poz. 2. Ogłoszenie Dyrektora Wydziału Rolnictwa Le śnictwa i Skupu Urz ędu Własno ść Ro śnie w parku Dąb Wojewódzkiego Kombinatu przed szypułkowy w Poznaniu z dn. PGR Pozna ń – 18 Drzewa 385 20 1 Morasko Zakładem (Quercus 17 lutego 1979r. Naramowice Ogrodniczym w robur) w sprawie (stan na Morasku uznania za 1975r.) pomniki przyrody (Dz.U.Woj. Rady Narodowej w Poznaniu Nr 5, poz. 76. Źródło: Program ochrony środowiska gminy Suchy Las.

2.4 Rezerwat przyrody

Zgodnie z Ustaw ą o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku art. 13 ust.1 „rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a tak że siedliska ro ślin, siedliska zwierz ąt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieo żywionej, wyró żniaj ące si ę 27 szczególnymi warto ściami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi”. Na terenie gminy Suchy Las zgodnie z rozporz ądzeniem nr 41/2001 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 7 listopada 2001 r. został ustanowiony Rezerwat Przyrody „Gogulec”. Rezerwat ten poło żony jest na północny wschód od Złotkowa, w granicach specjalnego obszaru ochrony siedlisk: Natura 2000 "Biedrusko" [kod PLH 300001]. Obejmuje cz ęść oddz. 181 w le śnictwie Złotkowo, w którym znajduje si ę małe bezodpływowe jezioro, stara torfianka oraz dość rozległe, śródle śne torfowisko przej ściowe. W rezerwacie stwierdzono wyst ępowanie 6 gatunków obj ętych prawn ą ochron ą. S ą nimi: gr ąż el żółty, rosiczka okr ągłolistna oraz cz ęś ciowo chronione: kruszyna konsolia majowa, kalina koralowa i porzeczka czarna. Z innych osobliwo ści florystycznych wymieni ć mo żna m. in. osok ę aloesow ą, pływacza zwyczajnego, cibor ę brunatn ą, żabie ńca lancetowatego, wi ąz szypułkowy, paj ęcznic ę gał ęzist ą, czerwie ń błotn ą, bobrka trójlistnego oraz kostrzew ę sin ą. W rezerwacie stwierdzono wyst ępowanie ponad 150 gatunków ro ślin naczyniowych. Interesuj ąca jest flora mchów zło żona z 4 gatunków torfowców, a tak że typowych gatunków torfowisk mszarnych. Najcenniejszym zbiorowiskiem ro ślinnym w rezerwacie s ą: zespół lilii wodnych, pływacza zwyczajnego, pło szalejowe, mszar z turzyc ą dziobkowat ą i ols torfowcowy. To ostatnie zbiorowisko znajduje si ę w fazie inicjalnej, charakteryzuj ącej si ę młodym drzewostanem z przewag ą brzóz i bujnym podszytem utworzonym przez wierzby oraz kruszyn ę. W otulinie rezerwatu wyst ępuj ą dorodne kwa śne d ąbrowy oraz fragmenty młodszych drzewostanów pochodz ących najprawdopodobniej z naturalnego odnowienia. Obiektem ochrony jest głównie ro ślinno ść wodna i bagienna towarzysz ąca jeziorku oraz zbiorowiska torfowiska przej ściowego.

3. Obszary prawnie chronione zlokalizowane poza granicami gminy Suchy las

Poza granicami gminy Suchy Las, ale w bezpo średnim jej s ąsiedztwie zlokalizowane są nast ępuj ące obszary chronione na podstawie ustawy o ochronie przyrody: • Obszar Chronionego Krajobrazu Pawłowicko – Sobocki - obszar ustanowiony uchwał ą nr XXIII/232/2000 Rady Gminy Rokietnica z dnia 19 maja 2000 r. Obszar ten zlokalizowany przy zachodniej granicy gminy Suchy Las, która s ąsiaduje tu z gmin ą Rokietnica. Obszar Chronionego Krajobrazu Pawłowicko – Sobocki stanowi kontynuacj ę obszaru Natura 2000 „Dolina Samicy” zlokalizowanego na terenie gminy.

° Rezerwat „Meteoryt Morasko” – rezerwat le ży poza obszarem opracowania. Na terenie gminy Suchy Las obowi ązuj ą jednak niektóre przepisy dotyczące tego rezerwatu z uwagi na jej poło żenie w otulinie. Wła ściwe przepisy dotycz ące otuliny rezerwatu „Meteoryt Morasko” zawarte s ą w Rozporz ądzeniu Nr 3/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 10 stycznia 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Meteoryt Morasko”.

4. Korytarz ekologiczny

Ustawa o ochronie przyrody z dn. 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880 z pó ź. zm.) definiuje korytarz ekologiczny jako „obszar umo żliwiaj ący migracj ę ro ślin, zwierz ąt lub grzybów” (art. 5, pkt. 2). Stanowi on istotny, z punktu widzenia funkcjonowania środowiska, element przestrzeni, gwarantuj ący (poprzez zachowanie warunków migracji organizmów) utrzymanie mo żliwo ści wymiany i istnienia okre ślonej puli genetycznej, liczebno ści osobników i gatunków, a w konsekwencji zachowanie ró żnorodno ści biologicznej środowiska. W zwi ązku z tym, że korytarze ekologiczne poza przestrzeni ą bytowania stanowi ą w rzeczywisto ści korytarze migracyjne, mo żna w śród nich wyró żni ć kilka typów – ze wzgl ędu na zasi ęg i sposób migracji oraz rodzaj gatunków migruj ących. Wzdłu ż rzeki Warty oznaczono korytarz ekologiczny o randze krajowej zwi ązany z dolin ą rzeki – Pozna ński Warty. Korytarz ten ma du ży zasi ęg i na terenie omawianej gminy obejmuje znaczn ą cz ęść poligonu „Biedrusko. Oprócz korytarza o randze krajowej na terenie gminy Suchy Las wyst ępuje równie ż korytarz ekologiczny rangi regionalnej zlokalizowany wzdłu ż doliny rzeki Samica Kierska. Ponadto na obszarze gminy Suchy Las wyró żni ć mo żna lokalne korytarze ekologiczne wzdłu ż mniejszych cieków wodnych i rowów melioracyjnych.

5. Tereny zieleni urz ądzonej

Ziele ń urz ądzona jest to taka, która została zaplanowana, a jej układ, fizjonomia i ró żnorodno ść s ą efektem przemy ślanych działa ń człowieka. Do form zieleni urz ądzonej zalicza si ę: parki miejskie, parki wiejskie, parki podworskie, ziele ńce, skwery, cmentarze, kwietniki, aleje, szpalery, klomby, ogrody działkowe, ziele ń przy obiektach sportowych, zielone dachy. Na terenie gminy Suchy Las wyst ępuj ą tereny zieleni urz ądzonej. Do najwa żniejszych ze wzgl ędu na znaczenie historyczne i kulturowe zaliczy ć nale ży parki podworskie zlokalizowane Chludowie, Biedrusku i Złotnikach. Parki podworskie pełni ą te ż funkcje ekologiczne, wzbogacaj ąc i urozmaicaj ąc środowisko przyrodnicze.

Istotn ą rol ę odgrywaj ą tereny zieleni cmentarnej, szczególno ści o charakterze zabytkowym zlokalizowane w Biedrusku, Chludowie, Chojnicy, Golęczewie, Suchym Lesie i Złotkowie. Pozostałe tereny zieleni urz ądzonej wyst ępuj ą przede wszystkim na południu gminy Suchy Las, który zdominowany jest przede wszystkim przez krajobraz osadniczy. Obszar ten charakteryzuje si ę przewag ą nietrwałej ro ślinno ści ruderalnej. Ponadto istotnym elementem tych terenów s ą liczne ogródki przydomowe, a tak że ogrody działkowe.

6. Rolnicza przestrze ń produkcyjna

6.1 Użytkowanie gruntów

Cech ą charakterystyczn ą w u żytkowaniu gruntów gminy Suchy Las jest bardzo niski udział u żytków rolnych oraz stosunkowo wysoki udział lasów. Użytki rolne zajmuj ą bowiem 3178 ha, co stanowi ok. 27,4% powierzchni gminy Suchy Las. Z kolei lasy zajmuj ą powierzchni ę 3340 ha, co odpowiada ok. 28,8% powierzchni gminy Struktura użytków rolnych na obszarze gminy Suchy Las przedstawia si ę w nast ępuj ący sposób: ° grunty orne – 2748 ha – 23,7% powierzchni gruntów gminy, ° łąki trwałe – 205 ha – 1,8% powierzchni gruntów gminy, ° pastwiska trwałe – 42 ha – 0,4% powierzchni gruntów gminy, ° sady – 76 ha – 0,7% powierzchni gruntów gminy, ° pozostałe pod rowami, stawami i grunty rolne zabudowane – 107 ha – 0,9% powierzchni gruntów gminy. Ze wzgl ędu niewielk ą powierzchni ę gruntów ornych pokrywaj ących teren gminy, rolnictwo odgrywa niewielk ą rol ę w gospodarce gminy Suchy Las. Sytuacja ta zwi ązana jest równie ż z przeci ętnymi warunkami glebowymi na jej terenie. Niemiej jednak wysokie klasy bonitacyjne gleb wyst ępuj ące we wsiach le żą cych w północno-zachodniej i zachodniej cz ęś ci gminy wskazuj ą na mo żliwo ść rozwoju gospodarki rolnej.

6.2 Gospodarka indywidualna

We władaniu rolników indywidualnych jest ok. 1775,7 ha u żytków rolnych. Z roku na rok ubywa u żytków rolnych, głównie na cele inwestycyjne. Specyficznymi wsiami, gdzie nie wyst ępuj ą prawie wcale lub w ograniczonym zakresie indywidualne gospodarstwa rolne jest

30 obr ęb Biedrusko z terenami wojskowymi oraz Złotniki, w których gospodaruje Rolnicze Gospodarstwo Do świadczalne Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Tabela 2. Struktura indywidualnych gospodarstw rolnych w 2009 r.

Grupy gospodarstw wg Ogólna liczba Udział % liczby Powierzchnia w ha powierzchni w ha gospodarstw gospodarstw

1-5 223 493,4 67,8

5-10 53 401,1 16,1

10-15 37 448,8 11,2

Powy żej 15 16 432,4 4,9

Razem 329 1775,7 100,0

Źródło: Urz ąd Gminy

Dane zawarte w powy ższej tabeli wskazuj ą na du że rozdrobnienie gospodarstw rolnych, co zwi ązane jest ze znacznym, wynosz ącym prawie 68%, udziałem gospodarstw małych od 1-5 ha. Na terenie gminy wyst ępuj ą 53 średnie gospodarstwa o powierzchni od 5-10 ha, co stanowi 16,1% ogółu gospodarstw. Grup ę gospodarstw wi ększych powy żej 10 ha reprezentuj ą równie ż 53 gospodarstwa, co stanowi 16,1% ogólnej liczby gospodarstw. Najwi ększa liczba gospodarstw indywidualnych, jak równie ż najwi ększa liczna małych gospodarstw rolnych znajduje si ę obecnie w Chludowie i Gol ęczewie. Gospodarstwa wi ększe, powy żej 10 ha, prowadzone s ą przez rolników indywidualnych w wi ększo ści we wsiach: Chludowo i Ziel ątkowo. Mał ą liczb ę indywidualnych gospodarstw rolnych posiadaj ą Złotniki, co spowodowane jest użytkowaniem gruntów rolnych przez Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. Gospodarstwa indywidualne zajmuj ą si ę produkcj ą polow ą, ogrodnicz ą oraz hodowl ą zwierz ąt gospodarskich. W ostatnich latach obserwuje si ę w gminie wyra źną tendencj ę zmniejszenia liczby gospodarstw, co spowodowane jest wył ączaniem gruntów z u żytkowania rolniczego, głównie na rzecz budownictwa mieszkaniowego i działalno ści gospodarczej. Powy ższa tendencja wynika z poło żenia gminy Suchy Las w strefie intensywnych procesów urbanizacyjnych. Przestrze ń rolnicza w tej strefie, w tym zarówno tereny upraw jak i wsie, stopniowo podlegała będzie presji urbanistycznej, poprzez przekształcenia na osiedla mieszkaniowe, tereny działalno ści gospodarczej i usług oraz tereny zieleni wypoczynkowej. Poło żenie gminy Suchy Las w bezpo średnim s ąsiedztwie Poznania wi ąż e si ę z du żą presja na wykupywanie gruntów na cele inwestycyjne, co w konsekwencji zmniejsza areał u żytków rolnych. Szczególnie podatne na to zjawisko s ą tereny południowe gminy, granicz ące z Poznaniem (Suchy Las,

Złotniki). W zwi ązku z powy ższym struktura własno ściowa gruntów rolnych zmienia si ę w bardzo szybkim tempie. Nast ępuje wykupywanie i scalanie gruntów przez osoby prywatne, które nie zajmuj ą si ę rolnictwem, na cele nierolnicze.

6.3 Ochrona gruntów rolnych

Grunty rolne stanowi ące u żytki rolne klasy III zwartych kompleksów – stanowi ą najbardziej urodzajne gleby w gminie (na terenie gminy Suchy Las nie wyst ępuj ą użytki rolne klasy I i II). Zmiana użytkowania dopuszczalna jedynie w uzasadnionych przypadkach. Na obszarach wiejskich wymagana jest zgoda Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi stosownie do przepisów Ustawy z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (t.j. Dz.U. 2004r. Nr 121, poz. 1266) na zmian ę przeznaczenia obszaru o zwartej powierzchni powy żej 0,5 ha.

7. Le śna przestrze ń produkcyjna

Udział lasów jest stosunkowo wysoki i wynosi ok. 28,8% powierzchni gminy Suchy Las. Są to lasy poło żone na terenach Skarbu Pa ństwa administrowane przez Lasy Pa ństwowe oraz w ok. 2% – lasy prywatne. Wi ększa cz ęść kompleksów le śnych poło żona jest w granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu Biedrusko. Wi ększe kompleksy le śne wyst ępuj ą równie ż w południowo-zachodniej cz ęś ci gminy Suchy Las – pomi ędzy Obszarem Chronionego Krajobrazu Biedrusko a rzek ą Warta – naturaln ą wschodni ą granic ą gminy. W lasach tych wyró żnia si ę ró żnowiekowe drzewostany, na ró żnych siedliskach. Dominuj ą tu siedliska lasu mieszanego świe żego z drzewostanami sosnowymi lub d ębowymi. Znaczne powierzchnie zajmuj ą te ż siedliska boru mieszanego świe żego z monokultur ą sosny lub lasu świe żego z ró żnorodnym drzewostanem: d ębami, sosn ą, grabem. Wzdłu ż doliny Warty występuj ą lasy d ębowo-grabowe, natomiast głównie w rejonie starorzeczy - łęgi wierzbowe. Nad Jeziorem Glinnowieckim oraz w dolinie Rowu Północnego wyst ępuj ą ł ęgi jesionowo- olszowe. Lasy wzdłu ż doliny Warty pełni ą funkcj ę ekologiczną – są to lasy ochronne.

7.1 Lasy ochronne

Wszystkie grunty le śne oraz rolne, podlegaj ą ochronie. Lasy ochronne, zgodnie z art. 15 ustawy o lasach, s ą lasami chronionymi w sposób szczególny. Na terenie gminy Suchy Las uznano lasy za szczególnie chronione, poniewa ż poło żone s ą w odległo ści do 10 km od granic administracyjnych miast licz ących ponad 50 tys. mieszka ńców. Ponadto wśród lasów ochronnych mo żna wyró żni ć: ° lasy wodochronne (lasy wzdłu ż doliny rzeki Warty), 32

° lasy glebochronne (niewielki fragment wokół Jeziora Ginnowieckiego), ° lasy, które maj ą szczególne znaczenia dla obronno ści i bezpiecze ństwa pa ństwa (lasy poło żone w granicach poligonu Biedrusko, w okolicach Wzgórza Jagiełły), ° lasy, które wykazuj ą uszkodzenia drzewostanów na skutek gazów i pyłów emitowanych przez zakłady przemysłowe, objawiaj ące si ę ubytkiem li ści w ponad 25% oraz zniekształceniem koron, lub lasy, w których drzewostany przewidziane s ą do przebudowy.

IV. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków dóbr kultury współczesnej

1. Rys historyczny

Tereny dzisiejszej gminy Suchy las, podobnie jak cała środkowa Wielkopolska, znalazły si ę w X wieku w pa ństwie Mieszka I. Prawdopodobnie w XI lub XII wieku powstała pierwsza parafia we wsi Chojnica, która to w średniowieczu była główną osad ą zwi ązku ponad dwudziestu wsi. Pierwsze wzmianki o poło żonych na terenie gminy miejscowo ściach pojawiaj ą si ę w dokumentach z XIII w. Wówczas miejscowo ść Chludowo, a pó źniej Biedrusko zostały nadane klasztorowi cysterek z Owińsk. Suchy Las został przyznany Joannitom z Poznania. Nazwa Suchy Las w brzmieniu „Zuchilez” pojawiła si ę w źródłach pisanych po raz pierwszy w 1218 roku. W dokumencie z 30 listopada, wydanym przez biskupa pozna ńskiego Pawła, „Zuchilez” został wymieniony, jako wie ś, stanowi ąca uposa żenie niemieckich joannitów. W XVI wieku przy ko ściołach w Chludowie i w Chojnicy funkcjonowały szkoły parafialne, a pod koniec tego wieku w Chojnicy tak że szpital. Przemarsze wojsk w okresie potopu szwedzkiego zniszczyły okolice zahamowuj ąc równocze śnie rozwój regionu. W okresie rozbiorów Polski teren dzisiejszej gminy wraz z cał ą Wielkopolsk ą dostał si ę pod zabór pruski. Panowanie pruskie trwało, z kilkuletnia przerw ą, kiedy pozna ńskie znalazło si ę w granicach Ksi ęstwa Warszawskiego, a ż do ko ńca I wojny światowej. W 1797 roku maj ątki cysterek i wiele ich posiadło ści zostało skonfiskowanych przez władze pruskie. Natomiast zakon Joannitów władał Suchym Lasem do czasu swej kasacji przez pruskiego zaborc ę w 1810 roku. Przełom XIX i XX wieku był okresem szczególnie intensywnego osadnictwa niemieckiego. Utworzono wówczas wsie wzorcowe w Golęczewie oraz w Morasku, skolonizowano te ż Suchy Las, Chludowo i Złotniki. W 1897 roku zbudowano i oddano do użytku lini ę kolejow ą Pozna ń – Piła, co wpłyn ęło istotnie na rozwój gospodarczy okolicy. Na

33 terenie dzisiejszej gminy zacz ął si ę wówczas rozwija ć drobny przemysł i przetwórstwo, powstały m.in. cegielnia w Jelonku, mleczarnia w Chludowie, młyn parowy w Suchym Lesie. Na pocz ątku XX wieku maj ątek w Biedrusku wraz z czterema okolicznymi wsiami został zakupiony przez armi ę prusk ą, co zapocz ątkowało budow ę „obozu wojskowego” i koszar, a tak że warunkowało rozwój regionu. Po odzyskaniu niepodległo ści utworzono polsk ą administracj ę. Prawie cały teren dzisiejszej gminy Sychy Las w okresie mi ędzywojennym nale żał do gminy Pi ątkowo. Istnienie poligonu wyró żniało gmin ę spo śród innych, le żą cych wokół Poznania. Pozostałe tereny w gminie nadal miały charakter rolniczy. W okresie II wojny światowej teren gminy był zaj ęty przez wojska niemieckie. Do lat siedemdziesi ątych XX wieku okolice Suchego Lasu utrzymały swój rolniczy charakter. Przemiany społeczno-gospodarcze po roku 1989 przyspieszyły rozwój gminy. Obecnie Suchy las to pr ęż nie rozwijaj ący si ę region, czerpi ący korzy ści z blisko ści Poznania.

2. Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków dóbr kultury

Du ża cz ęść historii kraju jest zwi ązana z terenami gminy Suchy Las. Świadcz ą o tym wyst ępuj ące tutaj miejsca pami ęci narodowej i pomniki. Wła ściwe wyeksponowanie i dbało ść o ich zachowanie jest jednym z wa żniejszych zada ń samorz ądu lokalnego. Rozpoznane zasoby warto ści historyczno-kulturowe w obszarze gminy w poszczególnych jednostkach osadniczych reprezentuj ą: • we wsi Chludowo, jednej z najstarszych wsi w dolinie Warty: − Muzeum Etnograficzne mieszcz ące si ę w pałacu zajmowanym przez Klasztor Misjonarzy Słowa Bo żego − popiersie R. Dmowskiego, polityka i przyrodnika (wraz z I. Paderewskim podpisał traktat wersalski), który tu mieszkał − groby żołnierzy II Armii LWP oraz żołnierzy poległych w 1946 r. − grób patronki dru żyny harcerskiej Małgosi Silmanowicz − grób kierownika szkoły, który zgin ął w obozie, • we wsi Gol ęczewo zamienionej w pocz. XX w. przez Niemców we wzorcow ą wie ś kolonizacyjn ą mamy najwi ększe skupisko domów mieszkalnych uj ętych w rejestrze zabytków, • we wsi Ziel ątkowo: − miejsce urodzenia działaczki i pisarki Biblianny Moraczewskiej, • we wsi Złotniki – siedzibie gminy w czasie II wojny światowej: − zespół pałacowy z parkiem krajobrazowym, • we w obr ębie Biedrusko, ju ż dzi ś nie istniej ące: 34

− wie ś Łagiewniki z pałacem zabytkowym na gruzach, którego w roku 1968 odsłoni ęto tablic ę – „Pomnik ofiar faszyzmu”. Corocznie w tym miejscu odbywaj ą si ę manifestacje antywojenne ludno ści gminy z udziałem wojska − wie ś Chojnice, z której zachowały si ę ruiny dawnego ko ścioła z XVI w. − wie ś Glinno – miejsce urodzenia Wojciecha Bogusławskiego. Od 1966 r. stoi tu głaz-pomnik ku jego czci. W lesie, nad jeziorem, zlokalizowane jest grodzisko wczesno średniowieczne wpisane do rejestru zabytków, • na obszarze cz ęś ci osiedle ńczej Biedruska istniej ą: − pałac z XVIII 4 ćw. XIX w., który wraz z parkiem krajobrazowym pozostaje we władaniu wojska − pomnik żołnierzy 7-go pułku strzelców konnych − pomnik bohaterów lat 1939-45 • we wsi Suchy Las: − pomnik ku czci stra żaków z terenu gminy pomordowanych w latach 1939-1945 − izba pami ęci narodowej

3. Rejestr zabytków

W granicach administracyjnych gminy Suchy Las znajduj ą si ę zabytki wpisane do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu. Poni żej zostały wymienione obiekty uj ęte w tym że rejestrze zgodnie ze stanem na dzie ń 2 grudnia 2010r:

° Biedrusko − zespół pałacowy, 2 poł. XIX, nr rej.: 1778/A z 19.01.1978: - pałac - park − kasyno oficerskie, pocz. XX, nr rej.: 2209/A z 02.08.1991 − wodoci ągowa wie ża ci śnie ń, ul. Pozna ńska, k. XIX, nr rej.: 534/Wlkp/A z 24.08.2007

° Chludowo − ko ściół par. p.w. Wszystkich Świ ętych, drewn., 1765, nr rej.: 2397/A z 21.12.1932 − park, XIX, nr rej.: 2004/A z 14.06.1985

° Chojnica (Biedrusko) − ko ściół p.w. św. Jana Chrzciciela (ruina), XVI, XVIII, nr rej.: 2398/A z 21.12.1932

° Gol ęczewo − stacja kolejowa, szach., 1902-06, nr rej.: 1893/A z 21.07.1981 − dom gminny ze szkoł ą, ob. szkoła, ul. Dworcowa 40 (ob. 55), 1905, nr rej.: 1889/A z 21.07.1981 − zajazd „Pod Złot ą Gwiazd ą”, ul. Dworcowa 35 (ob. 46), 1904-1906: - ober ża z salą taneczn ą, nr rej.: 1890/A z 21.07.1991 - stajnia, nr rej.: 1886/A z 21.07.1981 − d. ła źnia, ob. OSP, ul. Dworcowa 50, 1904-06, nr rej.: 1892/A z 21.07.1981 − dom, ul. Dworcowa 25 (d. 22, 11), 1902-06, nr rej.: 1886/A z 27.01.1981 − zagroda osadnicza, ul. Dworcowa 26 (d. 15), 1902-06, nr rej.: 1855/A z 09.06.1981 − dom, ul. Dworcowa 27 (d 25/27, 10), 1902-06, nr rej.: 1858/A z 09.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Dworcowa 28 (d. 17), 1902-06, nr rej.: 1854/A z 09.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Dworcowa 29/31 (d. 14), 1902-06, nr rej.: 1856/A z 09.06.1981 − dom, ul. Dworcowa 30 (d. 19), 1902-1906, nr rej.: 1864/A z 10.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Dworcowa 32/34 (d. 21), 1902-1906, nr rej.: 1877/A z 15.06.1981 − dom, ul. Dworcowa 33 (d. 16), 1902-06, nr rej.: 1857/A z 09.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Dworcowa 35 (d. 18), 1902, 1934, nr rej.: 1849/A z 08.05.1981 − dom, ul. Dworcowa 36 (dawniej 25), 1902-1906, nr rej.: 1870/A z 12.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Dworcowa 38 (d. 27), 1902-1906, nr rej.: 1861/A z 10.06.1981 − dom, ul. Dworcowa 39 (dawniej 20), 1902-1906, nr rej.: 1880/A z 30.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Dworcowa 40 (d. 29), 1902-1906, nr rej.: 1863/A z 10.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Dworcowa 42 (d. 31), 1902-1906, nr rej.: 1859/A z 10.06.1981 − dom, ul. Dworcowa 43 (d. 24), 1902-1906, nr rej.: 1867/A z 12.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Dworcowa 44 (d. 33), 1902-1906, nr rej.: 1875/A z 12.06.1981 − dom, ul. Dworcowa 45 (d. 26), 1902-1906, nr rej.: 1866/A z 10.06.1981 i 743/Wlkp/A z 21.04.2009

− zagroda osadnicza, ul. Dworcowa 47 (d. 28), 1902-1906, nr rej.: 1876/A z 15.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Dworcowa 48 (d 37), 1902-1906, nr rej.: 1881/A z 30.06.1981 − dom, ul. Dworcowa 49 (d. 30), 1902-1906, nr rej.: 1865/A z 10.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Dworcowa 53 (d. 34), 1902-1906, nr rej.: 1860/A z 30.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Dworcowa 57 (d. 38), 1902-1906, nr rej.: 1885/A z 30.06.1981 − dom, ul. Dworcowa 61 (d. 42), 1902-1906, nr rej.: 1869/A z 12.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Kr ęta 3 (d. 39), 1902-1906, nr rej.: 1878/A z 17.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Kr ęta 15 (d. 4, 41), 1902-1906, nr rej.: 1874/A z 12.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Lipowa 2 (d. 1), 1902-1906, nr rej.: 1891/A z 02.07.1981 − zagroda osadnicza, ul. Lipowa 3, 1902-1906, nr rej.: 1883/A z 30.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Lipowa 4 (d. 2), 1902-1906, nr rej.: 1853/A z 09.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Lipowa 5, 1902-1906, nr rej.: 1851/A z 09.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Lipowa 6 (d. 4), 1902-1906, nr rej.: 1852/A z 09.06.1981 − dom, ul. Tysi ąclecia 2a (d. 1), 1902-1906, nr rej.: 1868/A z 12.06.1981 − dom, ul. Tysi ąclecia 3/3a (d. 4), 1902-1906, nr rej.: 1872/A z 12.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Tysi ąclecia 4 (d. 3), 1904-1906, nr rej.: 1862/A z 10.06.1981 − dom, ul. Tysi ąclecia 7 (d. 6), 1902-1906, nr rej.: 1871/A z 12.06.1981 − zagroda osadnicza, ul. Tysi ąclecia 8, 1902-1906, nr rej.: 1873/A z 12.06.1981 − dom, ul. Tysi ąclecia 13 (d. 12), 1902-1906, nr rej.: 1884/A z 30.06.1981

° Jelonek − dwór, ul. Obornicka 2, nr rej.: 2128/A z 15.08.1987

° Złotniki − zespół dworski, k. XIX, nr rej.: 2197/A z 31.08.1990: - dwór - park

4. Wojewódzka ewidencja zabytków

Na terenie gminy oprócz zabytków wpisanych do rejestru zabytków istniej ą zabytki uj ęte w ewidencji wojewódzkiego konserwatora zabytków. Wykaz zabytków z terenu gminy Suchy Las znajduj ące si ę w ewidencji wielkopolskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków przedstawia poni ższe zestawienie:

° Biedrusko − szkoła, mur. – szach., pocz. XX w. − przedszkole, ul. 1 Maja, mur. – szach., pocz. XX w. − poczta, mur. – szach., pocz. XX w. − zespół pałacowy: - pałac, mur., 1877 – 1880 r., arch. L. Huhn, - kasyno, mur. - drewn., 1. 80 XIX w., - spichlerz, mur., 1 ćw. XX w., - magazyn, mur., pocz. XX w., - altana, drewn., pocz. XX w., - park krajobrazowy, 4 ćw. XIX w. − dom nr 70, ul. 1 Maja, mur., 4 ćw. XIX w. − dom nr 76, ul. Wolno ści, mur., 1 ćw. XX w. − wie ża ci śnie ń, ul. Wolno ści, mur., pocz. XX w. − cmentarz prawosławny, ul. Wolno ści, pocz. XX w. − cmentarz, ul. Wolno ści, XIX/XX w.

° Chludowo − zespół ko ścioła par. p.w. Wszystkich Świ ętych: - ko ściół, drewn., 1736 r., restaur. 1765 r., 1968 – 1970 r., - dzwonnica, drewn., 1932 r., - plebania, ul. Ko ścielna 4, mur., 4 ćw. XIX w. − pastorówka, ob. przedszkole, ul. Pozna ńska 12, mur., ok. 1910 r. − zespół szkoły, ul. Szkolna: - szkoła, mur., ok. 1910, rozbud. 1. 20 XX w., - budynek gospodarczy, mur. – szach., ok. 1910 r. − zespół pałacowy, ul. Ko ścielna 2: - pałac, ob. klasztor, mur., ok. 1875 r., spalony 1952 r., odbud. ok. 1960 r. z zatarciem bryły i elewacji, 38

- ogrodzenie z bram ą, mur. - żel., k. XIX w., - park krajobrazowy, pocz. XX w. − stacja PKP, ul. Dworcowa, mur., 1905 r. − zajazd, ob. dom, ul. Pozna ńska 11, mur., ok. 1910 r. − dom nr 9, ul. Dworcowa, mur., pocz. XX w. − dom nr 16, ul. Dworcowa, mur., 2 poł. XIX w. − dom nr 30, ul. Dworcowa, mur., 1900 - 1910 r. − dom nr 34, ul. Dworcowa, mur., 1905 r. − dom nr 36, ul. Dworcowa, mur., 1905 r. − dom nr 44, ul. Dworcowa, mur., 1905 r., cz ęś ciowo przebud. − dom nr 10, ul. Obornicka , mur., ok. 1900 r. − dom nr 25, ul. Obornicka , mur., ok. 1912 r. − dom, ob. przedszkole, ul. Pozna ńska, mur., ok. 1910 r. − budynek mieszkalno - gospodarczy nr 13, ul. Pozna ńska, mur., ok. 1910 r. − zagroda nr 24, ul. Pozna ńska: - budynek mieszkalno - gospodarczy, mur., ok. 1910 r., - stodoła, mur., ok. 1910 r. − dom nr 3, Rynek, mur. - szach., 1910 – 1920 r. − dom nr 5, Rynek, mur., 1.10 XX w. − dom nr 8, Rynek, mur., 1910 – 1920 r. − budynek mieszkalno-gospodarczy nr 1, ul. Wodna, mur. – szach., ok. 1910 r. − budynek mieszkalno-gospodarczy nr 4, ul. Wodna, mur., ok. 1910 r. − zagroda nr 5, ul. Wodna: - dom, mur. – szach., 1910 r., - stodoła, szach, ok. 1910 r. − budynek mieszkalno-gospodarczy nr 7, ul. Wodna, mur., ok. 1910 r. − mleczarnia, ul. Dworcowa 6, mur., ok. 1910 r. − stodoła, Rynek 2, mur., 1 ćw. XX w. − cmentarz, rz.-kat., 1 poł. XIX w.

° Chojnica − zespół ko ścioła rz.-kat., p.w. Ścięcia Jana Chrzciciela: - ruina ko ścioła, mur., 1 poł. XVI w., 1 poł. XIX w., od 1946 r. nieu żytkowany, - dzwonnica, mur, 1846 r. − cmentarz, rz.-kat. 1 poł. XIX w.

° Gol ęczewo − kapliczka, mur., 1928 r. − ko ściół ewangelicki, ob. Szkoła Podstawowa, ul. Dworcowa 40, mur. – szach., 1902 – 1906 r., rozbud. 1993 r. − stacja kolejowa, mur. - szach., pocz. XX w. − zajazd, ob. dom, ul. Dworcowa 46, mur., 1902 r. − ła źnia, ob. OSP, mur., 1904 – 1906 r., przebud. − dom nr 25/27, ul. Dworcowa, mur. − dom nr 26, ul. Dworcowa, mur. – szach. − dom nr 28 z cz ęś ci ą gospodarcz ą, ul. Dworcowa, mur. − dom nr 29/31, ul. Dworcowa, mur. − dom nr 30, ul. Dworcowa, mur. – szach. − dom nr 32/34, ul. Dworcowa, mur. − dom nr 33 z cz ęś ci ą gospodarcz ą, ul. Dworcowa, mur. − dom nr 35 z cz ęś ci ą gospodarcz ą, ul. Dworcowa, mur. – szach. − dom nr 36 z cz ęś ci ą gospodarcz ą, ul. Dworcowa, mur. − dom nr 38 z cz ęś ci ą gospodarcz ą, ul. Dworcowa, mur. − dom nr 40, ul. Dworcowa, mur. – szach. − dom nr 42, ul. Dworcowa, mur. – szach. − dom nr 43 z cz ęś ci ą gospodarcz ą, ul. Dworcowa, mur. – szach., − dom nr 44, ul. Dworcowa, mur. – szach. − dom nr 45, ul. Dworcowa, mur. – drewn. − dom nr 47 z cz ęś ci ą gospodarcz ą, ul. Dworcowa, mur. − dom nr 48, ul. Dworcowa, mur. – szach. − dom nr 49, ul. Dworcowa, mur. − dom nr 53 z cz ęś ci ą gospodarcz ą, ul. Dworcowa, mur. − dom nr 57, ul. Dworcowa, mur. – drewn. − dom nr 61 z cz ęś ci ą gospodarcz ą, ul. Dworcowa, mur. − dom nr 39, ul. Kr ęta, mur., 2 poł. XIX w. przebud. − dom nr 41, ul. Kr ęta, mur., 2 poł. XIX w. − dom nr 2, ul. Lipowa, mur. – szach. − dom nr 3, ul. Lipowa, mur. – szach. − dom nr 4 z cz ęś ci ą gospodarcz ą, ul. Lipowa, mur. – szach. − dom nr 5 z cz ęś ci ą gospodarcz ą, ul. Lipowa, mur. – szach. − dom nr 6 z cz ęś ci ą gospodarcz ą, ul. Lipowa, mur. – szach.

− dom nr 2, ul. Tysi ąclecia, mur., 1904-1906 r. − dom nr 3/3A, ul. Tysi ąclecia, mur., 1904-1906 r. − dom nr 4, ul. Tysi ąclecia, mur., 1904 – 1906 r. − dom nr 7, ul. Tysi ąclecia, mur., 1904 – 1906 r. − dom nr 10, ul. Tysi ąclecia, mur., 2 poł. XIX w. − dom nr 13, ul. Tysi ąclecia, mur., 2 poł. XIX w. − cmentarz, ewangelicki, pocz. XX w.

° Jelonek − willa, mur., 1.10 XX w. − cegielnia, ul. Obornicka, mur., pocz. XX.

° Suchy Las − szkoła, ul. Stra żacka 2, mur., 1862 r., rozbud. 1905 r. − dom nr 12, ul. Bogusławskiego, mur., 1903 r. − dom nr 13, ul. Bogusławskiego, glin. – drew., 4 ćw. XIX w. − dom nr 24, ul. Bogusławskiego, mur., pocz. XX w. − dom nr 37, ul. Bogusławskiego, mur., pocz. XX w. − dom nr 1, ul. Forteczna, mur., 1910 r. − dom nr 27, ul. Le śna, mur., 1.20 XX w. − dom nr 3, ul. Młodzie żowa, mur., pocz. XX w. − dom nr 65, ul. Obornicka, mur., 1.20 XX w. − dom nr 85, ul. Obornicka, mur., 1910 – 1920 r. − dom nr 94, ul. Obornicka, mur., 1. 20 XX w., przebud. − dom nr 104, ul. Obornicka, mur., 1. 20 XX w., przebud. − dom nr 9, ul. Rolna, mur. – drew., 4 ćw. XIX w. − dom nr 12, ul. Rolna, mur., 1886 r. − dom nr 14, ul. Rolna, mur., 1897 r. − dom nr 16a, ul. Rolna, mur., 1900 - 1910 r. − dom nr 18, ul. Rolna, szach., XIX w. − dom nr 20, ul. Rolna, szach. – mur., 1799 r. − dom nr 26, ul. Rolna, mur. – szach., 4 ćw. XIX w. − dom nr 34, ul. Rolna, mur., pocz. XX w., przebud. − dom nr 39, u. Rolna, mur., 1 ćw. XX w. − dom nr 1, ul. Stara Droga, mur., 1907 r., przebud. − Młyn, ul. Obornicka, mur., 1.20/30 XX w. 41

− cmentarz, ewangelicki, 2 poł. XIX w.

° Ziel ątkowo − szkoła, ul. Szkolna 1, mur., 1910 – 1920 r. − pozostało ści zespołu dworskiego: - dwór, ob. dom, ul. Ł ąkowa 2, mur., 1834 r., - sze ściorak, ul. Dworcowa 2/3, mur., pocz. XX w., - budynek mieszkalno - gospodarczy, ul. Kr ęta 3, mur., 4 ćw. XIX w., - budynek mieszkalno - gospodarczy, ul. Kr ęta, 4 ćw. XIX w., przebud., - stodoła I, ul. Le śna, mur., 2 poł. XIX w., - stodoła II, ul. Le śna, mur., 2 poł. XIX w. − dom nr 11, ul. Dworcowa, mur., 1910 – 1920 r. − dom nr 21, ul. Dworcowa, mur., 1900 – 1910 r. − zagroda nr 3, ul. Le śna: - dom, mur., 1912 r., - obora, mur., 1912 r. − budynek mieszkalno - gospodarczy nr 10, ul. Le śna, mur., 1910 – 1920 r. ° Złotkowo − szkoła, ob. dom, mur., pocz. XX w. − dom nr 2, ul. Złota, mur., 1 ćw. XX w. − dom nr 5, ul. Złota, mur., pocz. XX w. − dom nr 6, ul. Złota, drew. - glin., 4 ćw. XIX w. − dom nr 7, ul. Złota, mur. – drewn., pocz. XX w. − dom nr 14, ul. Złota, mur., 1.30 XX w. − stodoła nr 10, ul. Złota, mur., ok. 1900 r. − cmentarz, ewangelicki, 2 poł. XIX w.

° Złotniki − szkoła, mur., 1885 r., 1910 – 1920 r. − zespół stacji PKP, ul. Dworcowa: - stacja, mur, pocz. XX w., - budynek mieszkalny, mur., 1900 – 1910 r., - budynek mieszkalny, ul. Dworcowa 31, mur., 1900 – 1910 r., - budynek mieszkalny, ul. Dworcowa 33, mur., 1900 – 1910 r., - budynek dró żnika, mur., pocz. XX w. − zespół pałacowy: - pałac, mur., 1885 r., 42

- dom ogrodnika, mur., 1893 r., - ruina pawilonu ogrodowego, mur., k. XIX w., - park krajobrazowy, k. XIX w. − zespół folwarczny: - rz ądcówka, mur., 1 ćw. XIX w., - budynek mieszkalny nr 2, mur. – kam., pocz. XX w., - budynek mieszkalny b. nr, ul Słoneczna, mur., 1909 r., - budynek mieszkalno - gospodarczy, ob. biura, mur. – kam., 4 ćw. XIX w., - stajnia, ob. owczarnia, mur., 1 ćw. XX w., - obora nr 15, mur., 4 ćw. XIX w., - stodoła I, ob. magazyn, mur., 4 ćw. XIX w., - stodoła II, kam. - mur., 4 ćw. XIX w., - stodoła III, kam. - mur., 4 ćw. XIX w., - spichlerz, mur., 1881 r., - ogrodzenie, mur., k. XIX w.

5. Gminna ewidencja zabytków

Gmina Suchy Las posiada zało żon ą gminn ą ewidencj ę zabytków. Zabytki uj ęte w ewidencji przedstawione zostały poni żej:

° Biedrusko − szkoła, ul. Świerczewskiego, mur. (cz. pruski mur), pocz. XX w. − przedszkole, ul. 1 Maja, mur. (cz. pruski mur), pocz. XX w. − poczta, ul. 1 Maja, mur. (cz. pruski mur), pocz. XX w. − zespół pałacowy: - pałac, mur., 1877 - 1880, arch. L. Huhn - kasyno, mur., pocz. XX w. - spichlerz, mur., 1 ćw. XX w. - altana, drewn., pocz. XX w. - brama, mur. pocz. XX w. - park krajobrazowy, 4 ćw. XIX w. − dom nr 64, ul. 1 Maja, mur., pocz. XX w. − dom nr 76, u l. Wolno ści, mur., 1 ćw. XX. − wie ża ci śnie ń, u l. Wolno ści, mur., k. XIX w.

° Chludowo 43

− zespół ko ścioła par. p.w. Wszystkich Świ ętych: - ko ściół, drewn., 1736 r. - dzwonnica, drewn., 1932 r. - cmentarz przyko ścielny, XVIII w. - plebania, ul. Ko ścielna 4, mur., 4 ćw. XIX w. − cmentarz rzymskokatolicki, ul. Obornicka, XIX w. − pastorówka, ob. dom mieszkalny, ul. Pozna ńska 12, mur., ok. 1910 r. − zespół szkoły, ul. Szkolna: - szkoła, mur., ok. 1910, rozbud. l. 20 XX w. - budynek gospodarczo-mieszkalny, mur., ok. 1910 r. − zespół pałacowy, ul. Ko ścielna: - pałac, ob. klasztor, mur., ok. 1875 r., spalony 1952 r., odbud. ok. 1960 r. - ogrodzenie z bram ą, mur. - żel., k. XIX w. - park krajobrazowy, 2 poł. XIX w. − zespół stacji kolejowej, ul. Dworcowa: - stacja, mur., 1905 r. - dom pracowników kolei, mur., pocz. XX w. - dom dró żnika, mur., pocz. XX w. - budynek gospodarczy, mur., pocz. XX w. − zajazd, ob. dom, ul. Pozna ńska 11, mur., ok. 1910 r. − dom nr 9, ul. Dworcowa, mur., pocz. XX w. − dom nr 34, ul. Dworcowa, mur., 1905 r. − dom nr 36, ul. Dworcowa, mur., 1905 r. − dom nr 44, ul. Dworcowa, mur., 1905 r. − budynek mieszkalno-gospodarczy nr 10, ul. Obornicka , mur., ok. 1900 r. − dom nr 25, ul. Obornicka , mur., ok. 1912 r. − budynek mieszkalno - gospodarczy nr 13, ul. Pozna ńska, mur., ok. 1910 r., − dom nr 20, ul. Pozna ńska, mur., pocz. XX w. − zagroda nr 24, ul. Pozna ńska: - budynek mieszkalno - gospodarczy, mur., ok. 1910 r. - stodoła, mur., ok. 1910 r. − dom nr 5, Rynek, mur., pocz. XX w. − dom nr 8, Rynek, mur., pocz. XX w. − stodoła w zagrodzie nr 2, Rynek, mur., 1 ćw. XX w. − dom nr 4, ul. Szkolna, mur., pocz. XX w. − zagroda nr 1, ul. Wodna: 44

- dom, mur. (cz. pruski mur), ok. 1910 r. - stodoła, mur., ok. 1910 r. − zagroda nr 5, ul. Wodna: - a. dom, mur. (cz. pruski mur), 1910 r. - b. stodoła, szach, ok. 1910 r. − dom nr 7, ul. Wodna , mur., ok. 1910 r. − mleczarnia ob. restauracja, ul. Dworcowa 6, mur., ok. 1910 r.

° Chojnica − zespół ko ścioła p.w. Ści ęcia Jana Chrzciciela: - ruina ko ścioła, mur., 1 poł. XVI w., od 1946 nie u żytkowany, - dzwonnica, mur, 1846 r. - cmentarz, XIX w.

° Gol ęczewo − kapliczka, mur., 1928 r. − cmentarz ewangelicki, pocz. XX w. − stacja kolejowa, pruski mur, pocz. 1902-1906 r. − dom gminny ob. szkoła, mur., 1905 r. − zespół zajazdu „Pod Złot ą Gwiazd ą”, ul Dworcowa 46: - ober ża z sal ą taneczn ą, mur., 1904-1906 r. - stajnia, mur. (pruski mur), 1904-1906 r. − ła źnia, ob. remiza stra żacka, mur., 1904 – 1906 r. − dom nr 25 (d. 22, 11), ul. Dworcowa, mur. (cz. pruski mur), 1902-1906 r. − dom nr 27 (d. 25/27; 10), ul. Dworcowa, mur. (cz. pruski mur), 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 26 (d. 26), ul. Dworcowa, mur. (cz. pruski mur), 1902-1906r. − zagroda osadnicza nr 28 (d. 17), ul. Dworcowa, mur. (cz. pruski mur), 1902-1906r. − zagroda osadnicza nr 29/31 (d. 14), ul. Dworcowa, mur., 1902-1906 r. − dom nr 30 (d. 19), ul. Dworcowa, pruski mur, 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 32/34 (d. 21), ul. Dworcowa, mur., 1902-1906 r. − dom nr 33 z cz ęś ci ą gospodarcz ą (d. 16), ul. Dworcowa, mur., 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 35 (d. 18), ul. Dworcowa, mur. (cz. pruski mur), 1902-1906r. − dom nr 36 (d. 25), u l. Dworcowa, mur., 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 38 (d. 27), ul. Dworcowa, mur., 1902-1906 r. − dom nr 39 (d. 20), ul. Dworcowa, mur., 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 40 (d. 29), ul. Dworcowa, mur. (cz. pruski mur), 1902-1906r.

− zagroda osadnicza nr 42 (d. 31), ul. Dworcowa, mur. (cz. pruski mur), 1902-1906r. − dom nr 43 (d. 24), ul. Dworcowa, mur., 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 44 (d. 33), ul. Dworcowa, mur. (cz. pruski mur), 1902-1906r. − zagroda osadnicza nr 45 (d. 26), ul. Dworcowa, mur., 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 47 (d. 28), ul. Dworcowa, mur., 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 48 (d. 37), ul. Dworcowa, mur. (cz. pruski mur), 1902-1906r. − dom nr 49 (d. 30), ul. Dworcowa, mur., 1902-1906 r. − dom nr 51 (d. 32), ul. Dworcowa, mur., 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 53 (d. 34), ul. Dworcowa, mur., 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 57 (d.38), ul. Dworcowa, mur.-drew., 1902-1906 r. − dom nr 61 (d.42), u l. Dworcowa, mur., 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 3 (d. 39), ul. Kr ęta, mur., 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 15 (d. 41), u l. Kr ęta, mur., 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 2, ul. Lipowa, mur. (cz. pruski mur), 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 3, ul. Lipowa, mur. (cz. pruski mur), 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 4, ul. Lipowa, mur. (cz. pruski mur), 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 5, ul. Lipowa, mur., 1902-1906 r. − zagroda osadnicza nr 6, ul. Lipowa, mur., 1902-1906 r. − dom nr 2a, ul. Tysi ąclecia, mur., 1906 r. − dom nr 3/3a, ul. Tysi ąclecia, mur., 1902 – 1906 r. − zagroda osadnicza nr 4, ul. Tysi ąclecia, mur., 1904 – 1906 r. − dom nr 7, ul. Tysi ąclecia, mur., 1902 – 1906 r. − zagroda osadnicza nr 8, u l. T y s i ą c l e c i a, mur., 1902-1906 r. − dom nr 13, ul. Tysi ąclecia, mur., 1902-1906 r.

° Jelonek − dwór (rz ądcówka, willa) (?), ul. Obornicka 2, mur., 1920 r.

° Suchy Las − szkoła ob. dom mieszkalny, ul. Stra żacka 2, mur., 1862 r., rozbud. 1905 r. − dom nr 12, ul. Bogusławskiego, mur., 1903 r. − dom nr 37, ul. Bogusławskiego, mur., pocz. XX w. − dom nr 3, ul. Młodzie żowa, mur., pocz. XX w. − dom nr 85, ul. Obornicka, mur., 1910 – 1920 r. − dom nr 104, ul. Obornicka , mur., l. 20 XX w. − dom nr 9, ul. Rolna, mur., 4 ćw. XIX w. 46

− dom nr 34, ul. Rolna, mur., pocz. XX w. − dom nr 1, u l. Stara Droga , mur., 1907 r.

° Ziel ątkowo − szkoła ob. dom mieszkalny, ul. Szkolna 1, mur., pocz. XX w. − pozostało ści zespołu dworskiego: - dwór, ob. dom, ul. Ł ąkowa 2, mur., 1834 r. - ośmiorak, ul. Dworcowa 2/3, mur., pocz. XX w. - budynek mieszkalno - gospodarczy, ul. Kr ęta 3, mur., 4 ćw. XIX w. − dom nr 11, u l. Dworcowa, mur., 1 ćw. XX w. − dom nr 19, u l. Dworcowa, mur., 1 ćw. XX w. − dom nr 21, u l. Dworcowa, mur., 1 ćw. XX w. − budynek mieszkalno - gospodarczy nr 10, u l. Le śna, mur., 1910 – 1920 r.

° Złotkowo − cmentarz ewangelicki, XIX w.

° Złotniki − szkoła ob. dom mieszkalny, mur., 1885 r. − dworzec kolejowy, ul. Dworcowa 2, mur., pocz. XX w. − dom dró żnika, ul. Dworcowa 5, mur., pocz. XX w. − zespół pałacowo-folwarczny: - pałac, mur., 1895 r., - rz ądcówka, mur., 4 ćw. XIX w. - park krajobrazowy, k. XIX w. - budynek mieszkalno - gospodarczy, ob. biuro, mur., 4 ćw. XIX w. - stajnia, mur., 1 ćw. XX w. - stodoła I, mur., 4 ćw. XIX w. - stodoła II, mur., 4 ćw. XIX w. - stodoła III, mur., 4 ćw. XIX w. - spichlerz, mur., 1881 r. - budynek gospodarczy, mur., k. XIX w. - budynek gospodarczy, mur., k. XIX w. - ogrodzenie, mur., k. XIX w.

6. Wykaz zabytkowych cmentarzy

Na terenie gminy Suchy Las znajduje si ę nast ępuj ące zabytkowe cmentarze, przedstawione w tabeli nr 3.

Tabela 3. Zabytkowe cmentarze wg wykazu Wojewódzkiego Konserwator Zabytków

Lp. Miejscowo ść Obiekt Czas powstania

1 Biedrusko cmentarz bezwyznaniowy XIX/XX w

2 Biedrusko cmentarz prawosławny XX w

3 Chludowo cmentarz rzymsko-katolicki I poł. XIX w

4 Chojnica cmentarz rzymsko-katolicki I poł. XIX w

5 Glinno cmentarz rzymsko-katolicki XIX w

6 Gol ęczewo cmentarz ewangelicki XX w.

7 Suchy Las cmentarz ewangelicki 2 poł. XIX w

8 Złotkowo cmentarz ewangelicki 2 poł. XIX w

9 Złotniki cmentarz ewangelicki XX w

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Wojewódzkiego Urz ędu Ochrony Zabytków w Poznaniu

7. Stanowiska archeologiczne

Na terenie gminy Suchy Las zlokalizowanych jest 15 stanowisk archeologicznych, wśród których nale ży wyró żni ć grodzisko średniowieczne w miejscowo ści Biedrusko wpisane do rejestru zabytków województwa pozna ńskiego po numerem rejestru 2265/A, decyzj ą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznania z dnia 16 grudnia 1992 r. (AZP 50- 27/30).

V. Uwarunkowania wynikaj ące z warunków i jako ści życia mieszka ńców, w tym ochrony ich zdrowia

1. Demografia

1.1 Liczba ludno ści

Liczba ludno ści gminy Suchy Las wg danych GUS, na dzie ń 31.XII.2009 r. wynosiła 14 737 mieszka ńców, co stanowiło 4,6% ludno ści powiatu pozna ńskiego oraz 0,4% ludno ści województwa wielkopolskiego. Liczba ludno ści w gminie Suchy Las sukcesywnie wzrasta. W ci ągu 9 lat liczba mieszka ńców zwi ększyła si ę a ż o 45%, co świadczy o du żej atrakcyjno ści gminy. Analogicznie wzrosła równie ż g ęsto ść zaludnienia. W roku 2009 wynosiła ona 126 osób/km 2 i była wy ższa od g ęsto ści zaludnienia województwa wielkopolskiego, bior ąc pod uwag ę zarówno wszystkie gminy jak i tylko te wiejskie. W powiecie pozna ńskim gmina uzyskała status g ęsto zaludnionej gminy wiejskiej. Liczba ludno ści i zarazem g ęsto ść zaludnienia wynikaj ą z poło żenia gminy Suchy Las w bliskim s ąsiedztwie miasta Pozna ń - w strefie intensywnych procesów urbanizacyjnych. Sypialniany charakter gminy w poł ączeniu z atrakcyjnymi warunkami przyrodniczymi i spowodował znaczny napływ ludno ści (głównie ludno ści z Poznania) na te tereny. Dodatkowym atutem gminy zach ęcaj ącym do osiedlania si ę jest równie ż bardzo dobra obsługa komunikacyjna i usługowa.

Tabela 4. Sytuacja demograficzna gminy Suchy Las na tle województwa wielkopolskiego i powiatu pozna ńskiego w roku 2000 i 2009

Liczba ludno ści Współczynnik Wyszczególnienie Lata Ludno ść na feminizacji Ogółem Męż czy źni Kobiety 2 km

2000 3 345 316 1 623 661 1 721 655 112,2 106,0 Województwo wielkopolskie 2009 3 408 281 1 653 354 1 754 927 114,3 106,1

2000 1 409 191 703 113 706 078 47,2 100,4 Województwo wielkopolskie (gminy wiejskie) 2009 1 495 451 744 953 750 498 50,1 100,7

Współczynnik Wyszczególnienie Lata Liczba ludno ści feminizacji

2000 260 518 127 452 133 066 137,1 104,4 Powiat pozna ński 2009 319 258 155 383 163 875 168,0 105,5

2000 10 129 4 991 5 138 86,6 102,9 Gmina Suchy Las 2009 14 737 7 188 7 549 126,0 105,0

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Prognozuje si ę, że w 2015 roku gmin ę Suchy Las zamieszkiwa ć b ędzie ok. 18 000 osób, a w samym Suchym Lesie ponad 7000 osób. Na rozwój ludno ści gminy decyduj ący wpływ będą miały procesy gospodarcze społeczne, charakterystyczne dla gmin podmiejskich jak: ° ożywienie gospodarcze w postaci silnej aktywizacji podmiotów gospodarczych, ° tworzenie mo żliwo ści terenowych dla realizacji budownictwa mieszkaniowego, ° zwi ększona intensywno ść ruchu budowlanego, ° ci ągła poprawa i udoskonalenie ju ż aktualnie korzystnych warunków życia i zamieszkania ludno ści. W zwi ązku z powy ższym nale ży monitorowa ć przyrost ludno ści w gminie i przeznacza ć stosowne środki finansowe na zadania własne gminy. Przewiduje si ę, że najwi ększe nakłady finansowe b ędzie trzeba poczyni ć na rozwój o światy i infrastruktur ę techniczn ą. Wielko ści zaludnienia b ędą korygowane przez uwarunkowania szczegółowe, w trakcie opracowywania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, okre ślaj ących przeznaczenie terenu pod zabudow ę mieszkaniow ą, które zdecyduj ą o faktycznym tempie i czasie przyrostu ludno ści.

Rysunek 2. Liczba ludno ści oraz g ęsto ść zaludnienia w gminie Suchy Las w latach 2000 – 2009

16 000 140,0 126,0 122,8 130,0 14 000 118,5 110,3 115,1 120,0 ętś aunei (os/km2)zaludnieniagęstość 99,8 103,9 110,0 12 000 95,3 86,6 90,4 100,0 10 000 90,0 80,0 8 000 70,0 60,0 6 000 liczba ludności liczba 50,0 40,0 4 000 30,0 2 000 20,0 10,0 0 0,0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

ludność gęstość zaludnienia

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

W gminie Suchy Las od dłu ższego czasu mo żna zaobserwowa ć nadwy żkę liczby kobiet nad liczb ą m ęż czyzn. Tendencja taka wyst ępowała zarówno w powiecie pozna ńskim jak i całym województwie wielkopolskim. W latach 2000 - 2009 najmniejsza ró żnica pomi ędzy ilo ści ą kobiet i m ęż czyzn wyst ępowała w roku 2000 i wynosiła 147 osób, natomiast najwi ększa ró żnica miała miejsce w roku 2007 i si ęgała 421 osób. Od roku 2007 proporcje pomi ędzy liczb ą kobiet i m ęż czyzn zmierzaj ą do wyrównania si ę. Wysoki współczynnik feminizacji, tak nietypowy dla gmin wiejskich, ma zwi ązek z funkcj ą gminy i jej podmiejskim charakterem. Nale ży przypuszcza ć, że w przeci ągu najbli ższych kilku lat w strukturze populacyjnej gminy Suchy Las notowana b ędzie dalsza nadwy żka kobiet.

Rysunek 3. Liczba m ęż czyzn i kobiet oraz współczynnik feminizacji w latach 2000 - 2009

8 000 107,0 106,3 7 000 106,0 105,3 105,3

6 000 105,0 współczynnik feminizacji 105,0 5 000 104,5 104,0 mężczyźni 4 000 104,0 103,2 103,3 kobiety 102,9 103,0 liczba ludności liczba 3 000 współczynnik feminizacji 103,0 2 000 102,0 1 000

0 101,0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Najwa żniejszym miernikiem ukazuj ącym struktur ę płci jest jednak wska źnik feminizacji liczony dla grup ludno ści w wieku rozrodczym (15 – 39 lat). W gminie Suchy Las wynosi on 104 kobiety na 100 m ęż czyzn. Oznacza to istnienie do ść du żych liczebnych dysproporcji płci, co wpływa na zahamowanie rozwoju demograficznego ze wzgl ędu na fakt, że grupy te skupiaj ą najwi ększy odsetek liczby zawieranych mał żeństw i urodze ń.

1.2 Ruch naturalny

Wielko ść ruchu naturalnego okre ślaj ą dwa podstawowe wska źniki - urodze ń i zgonów oraz b ędący ich pochodn ą - wska źnik przyrostu naturalnego, czyli ró żnica pomi ędzy ilo ści ą urodze ń i zgonów.

Tabela 5. Ruch naturalny gminy Suchy Las w latach 2000 - 2009

Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Urodzenia 96 86 96 121 153 159 157 167 215 165

Zgony 84 47 70 66 75 63 78 89 66 70

Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Przyrost naturalny 12 39 26 55 78 96 79 78 149 95

Urodzenia na 1000 9,5 8,1 8,6 10,4 12,6 12,3 11,7 12,0 15,0 11,2 mieszka ńców Zgony na 1000 8,3 4,4 6,3 5,7 6,2 4,9 5,8 6,4 4,6 4,7 mieszka ńców Przyrost naturalny na 1000 1,2 3,7 2,3 4,7 6,4 7,4 5,9 5,6 10,4 6,4 mieszka ńców Źródło opracowanie własne na podstawie danych GUS

Od roku 2002 na terenie gminy Suchy Las liczba urodze ń systematycznie wzrastała. Tendencja ta uległa zmianie w roku 2009, kiedy to liczba urodze ń w stosunku do roku 2008 zmniejszyła si ę o 50. W przypadku zgonów nie mo żna jednoznacznie zdefiniowa ć trendu okre ślaj ącego ich liczb ę na przestrzeni lat, gdy ż liczba ta z roku na rok ulegała wahaniom. Jednocze śnie nale ży zauwa żyć, że liczba zgonów w latach 2000 – 2009 nigdy nie przewy ższyła swoj ą warto ści ą liczby urodze ń. Rzutowało to na przyrost naturalny, który w badanym okresie przyjmował zawsze warto ści dodatnie. Najwy ższ ą warto ść przyrostu naturalnego odnotowano w roku 2008, kiedy to plasowała si ę na poziomie 149, najni ższ ą natomiast zarejestrowano w roku 2000 – na poziomie 12. Ruch naturalny w gminie Suchy Las warunkowany jest znacz ącą ilo ści ą czynników. Przede wszystkim nale ży wzi ąć pod uwag ę fakt, że zauwa żalny przyrost liczby urodze ń w latach 2000 – 2009 spowodowany jest zakładaniem rodzin przez ludno ść urodzon ą na pocz ątku lat 80. XX wieku, czyli ludno ść ostatniego wy żu demograficznego. Wzrost liczby urodze ń ma ponadto zwi ązek z systematycznie polepszaj ącą si ę sytuacj ą społeczno – gospodarcz ą w powiecie pozna ńskim i samej gminie oraz z osiedlaniem si ę młodych mał żeństw na terenie gminy, zach ęconych perspektyw ą mieszkania w spokojnej i urokliwej okolicy, z dala od zgiełku Poznania, a jednocze śnie na tyle blisko, by korzysta ć z jego dóbr. Wska źnikiem opisuj ącym ruch naturalny w gminie Suchy Las jest równie ż przyrost naturalny na 1000 mieszka ńców. Wska źnik ten w gminie w roku 2009 plasował si ę na poziomie 6,4 i znacznie przewy ższał swoj ą warto ści ą przyrost naturalny w województwie wielkopolskim, który z kolei wynosił 2,7 (wg danych GUS). Mo żna si ę spodziewa ć, że w najbli ższych latach przyrost naturalny w gminie Suchy Las w dalszym ci ągu b ędzie przyjmował dodatnie warto ści.

Rysunek 4. Urodzenia, zgony oraz przyrost naturalny przeliczony na 1000 mieszka ńców gminy Suchy Las w latach 2000 – 2009

15,0 16,0

12,6 14,0 12,3 12,0 11,7 11,2 12,0 10,4 10,4 9,5 10,0 8,6 8,1 7,4 8,0 6,2 6,4 6,4 8,3 5,7 5,8 6,0 4,4 6,3 6,4 4,0 5,9 5,6 4,7 4,9 4,6 4,7 1,2 2,0 3,7 2,3 0,0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

urodzenia na 1000 mieszkańców

zgony na 1000 mieszkańców

przyrost naturalny na 1000 mieszkańców

Żródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Wa żnym czynnikiem wpływaj ącym na rozwój demograficzny jest ilo ść zawieranych mał żeństw na obszarze gminy Suchy Las.

Tabela 6. Liczba mał żeństw oraz współczynnik zawieranych mał żeństw w gminie Suchy Las w latach 2000 - 2009

współczynnik zawieranych mał żeństw lata ilo ść mał żeństw (mał żeństwa na 1000 mieszka ńców)

2000 53 5,2

2001 45 4,3

2002 54 4,8

2003 64 5,5

2004 64 5,3

2005 73 5,7

współczynnik zawieranych mał żeństw lata ilo ść mał żeństw (mał żeństwa na 1000 mieszka ńców)

2006 79 5,9

2007 87 6,3

2008 72 5,0

2009 100 6,8 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Liczba zawieranych mał żeństw w badanym okresie w gminie Suchy Las z roku na rok stopniowo si ę zwi ększała. Nieznaczny spadek mo żna zaobserwowa ć w roku 2008, gdy zwi ązek mał żeński zawarły 72 pary, czyli o 15 par mniej ni ż w roku 2007. Zaistniały w latach 2000 – 2009 przyrost mał żeństw jest efektem wej ścia w „wiek mał żeński” ludno ści ostatniego wy żu demograficznego (urodzonej w pierwszej połowie lat 80-tych ubiegłego wieku). Liczba zawieranych mał żeństw w najbli ższych latach powinna nadal systematycznie rosn ąć .

1.3 Migracje

Tabela 7. Migracje w gminie Suchy Las w latach 2000 - 2009

Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Zameldowania ogółem 435 497 713 632 641 725 714 609 548 495

Zameldowania z zagranicy 0 0 1 0 0 1 0 0 0 1

Wymeldowania ogółem 113 116 132 150 193 173 241 284 226 222

Wymeldowania za granic ę 0 0 2 3 0 0 0 0 0 0

Saldo migracji 322 381 581 482 448 552 473 325 322 273

Zameldowania na 1000 43 47 64 54 53 56 53 44 38 34 mieszka ńców

Wymeldowania na 1000 11 11 12 13 16 13 18 20 16 15 mieszka ńców

Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Saldo migracji na 1000 31,8 36,0 52,1 41,3 36,9 42,8 35,1 23,4 22,4 18,5 mieszka ńców

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Zmiany stałego miejsca zamieszkania i miejsca czasowego pobytu okre ślane s ą jako wędrówki lub migracje ludno ści. Generalnie migracje mo żemy podzieli ć na wewn ętrzne, odbywaj ące si ę w granicach administracyjnych danego kraju i zewn ętrzne, zwi ązane z wyjazdem poza granice kraju (tzw. emigracja) lub napływem do danego kraju (tzw. imigracja). Migracje stałe s ą wraz z ruchem naturalnym głównymi czynnikami wywołuj ącymi zmiany w stanach zaludnienia, strukturze zaludnienia oraz innych strukturach demograficznych. Gmina Suchy Las charakteryzowała si ę bardzo wysokim dodatnim przyrostem migracyjnym w latach 2000 - 2009, który swoje ekstremum osi ągn ął w roku 2002. Od roku 2005 obserwuje si ę znaczny spadek zameldowa ń, podczas gdy ilo ść wymeldowa ń plasuje si ę od dłu ższego czasu na zbli żonym poziomie. Wysoki wska źnik przyrostu migracyjnego warunkuje bliskie s ąsiedztwo gminy z miastem Pozna ń. Pozna ń jako miasto wojewódzkie cechuje si ę du żą intensywno ścią zabudowy wielorodzinnej. Ze wzgl ędu na brak terenów w centrum miasta, zabudowa jednorodzinna zacz ęła si ę kształtowa ć na jego peryferiach, w tym równie ż na obszarze gminy Suchy Las, co skutkowało wysok ą liczb ą zameldowa ń. Liczb ę wymeldowa ń mo żna natomiast wytłumaczy ć pod ąż aniem młodych ludzi za wykształceniem i prac ą.

Rysunek 5. Ruch migracyjny na obszarze gminy Suchy Las w latach 2000 - 2009

70 64

60 56 54 53 53 50 47 43 52,1 44 38 40 41,3 42,8 35,1 34 30 36,0 36,9 31,8 23,4 22,4 20 18,5 20 18 10 16 16 13 13 15 11 11 12 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

zameldowania na 1000 mieszkańców

wymeldowania na 1000 mieszkańców

saldo migracji na 1000 mieszkańców

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

1.4 Przyrost rzeczywisty

Pełny obraz zmian liczby mieszka ńców gminy Suchy Las daje przyrost rzeczywisty stanowi ący sum ę wielko ści przyrostu naturalnego i salda migracji.

Tabela 8. Zestawienie ruchu naturalnego oraz ruchu migracyjnego w gminie Suchy Las w latach 2000 - 2009

Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

przyrost naturalny na 1,2 3,7 2,3 4,7 6,4 7,4 5,9 5,6 10,4 6,4 1000 mieszka ńców

saldo migracji na 31,8 36,0 52,1 41,3 36,9 42,8 35,1 23,4 22,4 18,5 1000 mieszka ńców

przyrost rzeczywisty na 33,0 39,7 54,4 46,0 43,3 50,2 41,0 29,1 32,8 25,0 1000 mieszka ńców

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Rysunek 6. Przyrost naturalny, saldo migracji oraz przyrost rzeczywisty liczby mieszka ńców w gminie Suchy Las w latach 2000 - 2009

60,0 54,4 52,1 50,2 50,0 46,0 43,3 42,8 39,7 41,3 41,0 40,0 36,0 36,9 35,1 31,8 33,0 32,8 29,1 30,0 23,4 25,0 22,4 18,5 20,0

10,4 10,0 7,4 5,9 5,6 6,4 6,4 4,7 1,2 3,7 2,3 0,0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

przyrost naturalny na 1000 mieszkańców saldo migracji na 1000 mieszkańców przyrost rzeczywisty na 1000 mieszkańców

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Gmina Suchy Las charakteryzuje si ę zró żnicowanym przyrostem rzeczywistym. W latach 2000 – 2002 mo żna zaobserwowa ć wzrost warto ści powy ższego wska źnika, który nast ępnie w ciągu kolejnych 4 lat przyjmował warto ści na poziomie 40 – 50, aby od 2006 roku sukcesywnie zmniejsza ć si ę. W trakcie analizowanego okresu najni ższy przyrost rzeczywisty odnotowano w roku 2009, co miało zwi ązek ze spadkiem liczby urodze ń oraz liczby zameldowa ń. Najwy ższ ą warto ść przyrost rzeczywisty osi ągn ął natomiast w roku 2002. Gmina Suchy Las jest gmin ą rozwijaj ącą si ę dynamicznie. Zaobserwowany w ostatnich 3 latach spadek przyrostu rzeczywistego spowolnił proces wzrostu liczby ludno ści na terenie gminy, jednak nie został on zahamowany. Gmina powinna, zatem racjonalnie wykorzystywa ć swoje atuty, aby zach ęci ć ludno ść do osiedlania si ę na jej obszarze, poniewa ż to gwarantuje jej dalszy rozwój.

1.5 Struktura płci i wieku

Struktura płci i wieku jest udziałem różnych grup wiekowych w populacji z uwzgl ędnieniem podziału na płe ć. Udział ten przedstawia si ę w postaci graficznej za pomoc ą schematu zwanego piramid ą płci i wieku. Wszystkie wcze śniej omówione elementy ruchu naturalnego tworz ą struktur ę płci i wieku społecze ństwa. Wykonana na podstawie danych GUS piramida płci i wieku dla gminy Suchy Las przedstawia: ° wyra źny spadek liczebno ści ludno ści w wieku powy żej 65 roku życia, ° dwa wy że demograficzne (pierwszy z przełomu lat 50. i 60. XX w., drugi z pocz ątku lat 80. XX w.), ° rozpocz ęcie trzeciego wy żu demograficznego b ędącego wynikiem zakładania rodzin przez ludno ść pochodz ącą z wy żu demograficznego z lat 80. XX wieku, ° wysoki udział w strukturze mieszka ńców gminy osób w wieku produkcyjnym, głównie pomi ędzy 30 a 40 rokiem życia, ° nadwy żkę kobiet nad m ęż czyznami w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym, ° nadwy żkę m ęż czyzn nad kobietami do 24 roku życia. Aktualny typ struktury płci i wieku społecze ństwa jest form ą po średni ą miedzy kształtem dzwonu i wrzeciona, która wykazuje trend regresywny.

Rysunek 7. Struktura płci i wieku w gminie Suchy Las w roku 2009

>80 0,2 0,2 0,4 80-84 Mężczyźni 0,3 0,3 0,4 Kobiety 75-79 0,6 0,6 0,5 70-74 0,8 0,8 0,4 65-69 1,1 1,1 60-64 0,2 2,8 2,8 55-59 nadwyżka 3,6 3,6 0,6 mężczyzn 50-54 3,5 3,5 0,2 45-49 2,9 2,9 0,1

wiek 40-44 0,4 3,3 3,3 35-39 4,7 4,7 0,2 30-34 4,7 4,7 0,5 25-29 3,9 3,9 0,4 20 -24 0,1 3,3 3,3 15-19 0,1 2,9 2,9 10-14 0,4 2,7 2,7 nadwyżka 5-9 2,9 2,9 kobiet 0-4 0,1 3,3 3,3

-6 -4 -2 0 2 4 6

% liczby mieszkańców

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Struktura wiekowa społecze ństwa bezpo średnio przekłada si ę na struktur ę wieku ekonomicznego ludno ści gminy Suchy Las, która z kolei ma bardzo du ży wpływ na lokaln ą gospodark ę.

Tabela 9. Ludno ść według ekonomicznych grup wieku w gminie Suchy Las w latach 2000 - 2009

Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Przedprodukcyjny 2 544 2 537 2 534 2 568 2 644 2 785 2 903 2 985 3 147 3 209

Produkcyjny 6 564 6 997 7 545 8 013 8 378 8 939 9 295 9 528 9 775 9 979

Poprodukcyjny 1 021 1 045 1 076 1 099 1 133 1 183 1 263 1 356 1 446 1 549

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS 60

W gminie Suchy Las w ci ągu całego badanego okresu najwi ększy udział w strukturze wieku ekonomicznego posiadała ludno ść w wieku produkcyjnym. Udział ten wahał si ę pomi ędzy 65 a 69%. Najwy ższy procent osób w wieku od 18 do 65 lat odnotowano w roku 2006. Jednocze śnie od roku 2000 do 2003 systematycznie zmniejszał si ę udział osób w wieku przedprodukcyjnym, aby po roku 2003 ustabilizowa ć si ę na poziomie średnio 21,7%. Nale ży zauwa żyć, że od roku 2000 zwi ększyła si ę liczba ludno ści w ka żdym z poszczególnych przedziałów ekonomicznych, a największy wzrost zaobserwowano w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym.

Rysunek 8. Ludno ść według ekonomicznych grup wieku w gminie Suchy Las w latach 2000 – 2009 (w%)

100% 10,1 9,9 9,6 9,4 9,3 9,2 9,4 9,8 10,1 10,5 90%

80%

70%

60% 64,8 66,1 67,6 68,6 68,9 69,3 69,1 68,7 68,0 67,7 poprodukcyjny 50% produkcyjny 40% przedprodukcyjny

30%

20% 25,1 10% 24,0 22,7 22,0 21,8 21,6 21,6 21,5 21,9 21,8

0% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Wska źniki obci ąż enia demograficznego ukazuj ą, ile osób w wieku nieprodukcyjnym, czyli przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym, przypada na 100 osób w wieku produkcyjnym. W analizowanym okresie w gminie Suchy Las wska źniki te kształtowały si ę na równomiernym poziomie, a ró żnice w poszczególnych latach wynosiły do 10 osób. Najwy ższy wska źnik obci ąż enia demograficznego wyst ępował w roku 2000 i wynosił 54 osoby w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym, natomiast najni ższy miał miejsce w roku 2005 z wynikiem 44,4 osób w wieku nieprodukcyjnym przypadaj ących

61 na 100 osób w wieku produkcyjnym. Po wyró żnieniu z ludno ści w wieku nieprodukcyjnym osób w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym zaznacza si ę wyra źna przewaga liczby osób w wieku przedprodukcyjnym nad osobami w wieku poprodukcyjnym. Taka zale żno ść ma zwi ązek z du żą umieralno ści ą w gminie osób w wieku powy żej 70 roku życia oraz z nadchodz ącym wy żem demograficznym.

Rysunek 9. Wska źniki obci ąż enia demograficznego w gminie Suchy Las w latach 2000 - 2009

60 54,3 51,2 47,8 47,7 50 45,7 45,1 44,4 44,8 45,6 46,9

38,7 40 36,3 33,6 32,0 31,6 31,2 31,2 31,3 32,2 32,2 30

Liczbaludności 20 15,6 14,9 14,3 13,7 13,5 13,2 13,6 14,2 14,8 15,5

0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym

Ludność w wieku przedprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

1.6 Wykształcenie

Bezpo średnio z rynkiem pracy oraz bezrobociem wi ąż e si ę wykształcenie mieszka ńców gminy.

Tabela 10. Wykształcenie mieszka ńców gminy Suchy Las za rok 2002

Liczba osób Płe ć Wykształcenie ogółem w % męż czy źni kobiety

wy ższe 1 885 20,9 934 951

Wykształcenie Liczba osób Płe ć

policealne 347 3,8 116 231

średnie ogólnokształc ące 1 088 12,0 417 671

średnie zawodowe 1 579 17,5 793 786

zasadnicze zawodowe 2 018 22,3 1 235 783

podstawowe uko ńczone 1 919 21,2 805 1 114

podstawowe nieuko ńczone i bez wykształcenia 201 2,2 103 98

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Z danych Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku wynika, i ż w gminie Suchy Las najwi ększa grupa osób posiadała uko ńczon ą szkoł ę zasadnicz ą zawodow ą. Taki poziom wykształcenia zadeklarowało 2018 osób, z których większo ść , bo a ż 61,2%, stanowili męż czy źni. Powy ższy stan rzeczy ma zwi ązek przede wszystkim ze specyfikacj ą szkół zawodowych i rodzajem kierunków kształcenia. Kolejną liczn ą grup ą mieszka ńców gminy Suchy Las były osoby posiadaj ące wykształcenie podstawowe. Podczas Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku 1919 osób zadeklarowało posiadanie tego wykształcenia. W grupie tej ok. 58% stanowiły kobiety. Du ża cz ęść mieszka ńców gminy posiada równie ż wykształcenie wy ższe – 1885 osób i średnie - łącznie 2667 osób. Średnie wykształcenie mo żna podzieli ć na średnie ogólnokształc ące, charakteryzuj ące si ę przewag ą kobiet i średnie zawodowe z minimaln ą przewag ą m ęż czyzn. Zdecydowana mniejszo ść ludno ści uko ńczyła szkoł ę policealn ą b ądź te ż nie posiada żadnego wykształcenia (odpowiednio 3,8% i 2,2% wszystkich badanych). W gminie Suchy Las mo żemy zaobserwowa ć w wi ększo ści równomiernie rozło żone poziomy wykształcenia mieszka ńców. Ma to zwi ązek ze zró żnicowanym charakterem gminy, która przy granicy z Poznaniem i w okolicy miejscowo ści Biedrusko przybiera form ę miejskiego osiedla, natomiast obszary o ni ższej intensywno ści zabudowy charakteryzuj ą si ę typowym rolniczym zagospodarowaniem.

2. Strefa gospodarcza

2.1 Działalno ść gospodarcza

W latach 2000 – 2009 gmina Suchy Las charakteryzowała si ę bardzo du żym przyrostem podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w rejestrze REGON, szczególnie tych nale żą cych do sektora prywatnego. W stosunku do roku 2000 w ci ągu 9 lat liczba 63 przedsi ębiorstw zwi ększyła si ę o 81%, co w porównaniu ze wzrostem przedsi ębiorstw w województwie wielkopolskim i powiecie pozna ńskim ukazuje dynamik ę rozwoju gminy. Dynamika ta zwi ązana jest przede wszystkim z rozbudow ą sektora prywatnego, gdzie liczba podmiotów od roku 2000 zwi ększyła si ę o 82,3%. Sytuacja ta znacznie ró żni si ę od nastrojów panuj ących w województwie, gdzie sektor prywatny rozwija si ę w takim samym tempie jak sektor publiczny. Jest to uwarunkowane bliskim położeniem z miastem Pozna ń i wpływem jego gospodarki na tereny s ąsiaduj ące.

Tabela 11. Jednostki zarejestrowane w rejestrze REGON w województwie wielkopolskim, powiecie pozna ńskim oraz gminie Suchy Las w roku 2000 i 2009

ogółem sektor publiczny sektor prywatny Wyszczególnienie rok zmiana zmiana zmiana ilo ść ilo ść ilo ść w % w % w %

2000 294 362 - 7 966 - 286 396 - Województwo wielkopolskie 2009 359 350 22,1 9 655 21,2 349 695 22,1

2000 28 279 - 388 - 27 891 - powiat pozna ński 2009 43 868 55,1 479 23,5 43 389 55,6

2000 1 496 - 22 - 1 474 - gmina Suchy Las 2009 2 715 81 28 27,3 2 687 82,3

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Rysunek 10. Przedsi ębiorstwa przypadaj ące na 1000 mieszka ńców w województwie wielkopolskim, powiecie pozna ńskim oraz gminie Suchy Las w latach 2000 - 2009

210 184,2 190 175,6 179,2 165,0 168,4 169,4 161,2 170 153,6 147,7 144,0 150 134,5 137,4 127,1 130,4 121,5 121,8 123,4 130 116,9 108,5 111,3 110

106,3 90 99,9 99,4 101,2 102,3 104,0 105,4 92,3 96,5 70 88,0

50 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

województwo wielkopolskie powiat poznański gmina Suchy Las

Źródło: opracowanie wł ąsne na podstawie danych GUS 64

Kolejnym wska źnikiem ukazuj ącym dynamik ę rozwoju przedsi ębiorczo ści na danym obszarze jest liczba podmiotów gospodarczych przypadaj ąca na 1000 mieszka ńców. Dla gminy Suchy Las warto ść powy ższego wska źnika w roku 2009 wyniosła 184,2, a dla porównania ten sam wska źnik dla powiatu pozna ńskiego oraz województwa wielkopolskiego plasował si ę odpowiednio na poziomie 137,4 i 105,4 przedsi ębiorstw na 1000 mieszka ńców. Ogólnie w badanym okresie mo żna zauwa żyć we wszystkich trzech jednostkach tendencj ę wzrostow ą. Wysoka liczba podmiotów gospodarczych przypadaj ących na 1000 osób w gminie Suchy Las jest warunkowana wspomnianym wcze śniej s ąsiedztwem gminy z miastem Pozna ń i jego wpływem na charakter i gospodark ę gminy, szczególnie na obszarze przygranicznym. Można si ę spodziewa ć, że podobna sytuacja ma miejsce w pozostałych gminach le żą cych na peryferiach Poznania, co jednocze śnie wpływa na pozycj ę całego powiatu pozna ńskiego. Niski status województwa wielkopolskiego w porównaniu z gmin ą Suchy Las wynika zatem z braku znacz ących o środków gospodarczych na miar ę Poznania i z obecno ści du żej ilo ści obszarów rolniczych.

Tabela 12. Przedsi ębiorstwa zarejestrowane w rejestrze REGON według sekcji PKD 2007 na terenie gminy Suchy Las w roku 2009

Wyszczególnienie wg sekcji PKD 2007 liczba udział w %

A - rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo i rybactwo 53 2,0

B - górnictwo i wydobywanie 3 0,1

C - przetwórstwo przemysłowe 311 11,5

D - wytwarzanie i zaopatrywanie w energi ę elektryczn ą, gaz, par ę 2 0,1 wodn ą, gor ącą wod ę i powietrze do układów klimatyzacyjnych

E - dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz 11 0,4 działalno ść zwi ązana z rekultywacj ą

F - budownictwo 298 11,0

G - handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, 694 25,6 wł ączaj ąc motocykle

H - transport i gospodarka magazynowa 193 7,1 I - działalno ść zwi ązana z zakwaterowaniem i usługami 59 2,2 gastronomicznymi J - informacja i komunikacja 93 3,4

K - działalno ść finansowa i ubezpieczeniowa 84 3,1

L - działalno ść zwi ązana z obsług ą rynku nieruchomo ści 133 4,9

M - działalno ść profesjonalna, naukowa i techniczna 365 13,4

Wyszczególnienie wg sekcji PKD 2007 liczba udział w %

N - działalno ść w zakresie usług administrowania i działalno ść 89 3,3 wspieraj ąca

O - administracja publiczna i obrona narodowa; obowi ązkowe 6 0,2 zabezpieczenia społeczne

P - edukacja 52 1,9

Q - opieka zdrowotna i pomoc społeczna 148 5,5

R - działalno ść zwi ązana z kultur ą, rozrywk ą i rekreacj ą 26 1,0

S - pozostała działalno ść usługowa 95 3,5 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

W roku 2009 najwi ększy udział w ogólnej liczbie podmiotów działalno ści gospodarczej w gminie Suchy Las miały przedsi ębiorstwa zaklasyfikowane do sekcji G – handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, wł ączaj ąc motocykle (25,6%), sekcji M - działalno ść profesjonalna, naukowa i techniczna (13,4%), sekcji C – przetwórstwo przemysłowe (11,5%) oraz sekcji F – budownictwo ( 11%). Sekcje te dominuj ą nad pozostałymi wyznaczaj ąc zarazem główny kierunek rozwoju gminy – działalność usługow ą z nastawieniem na handel. Najmniejszy odsetek udziału w ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych przypadł przedsi ębiorstwom nale żą cym do sekcji D - wytwarzanie i zaopatrywanie w energi ę elektryczn ą, gaz, par ę wodn ą, gor ącą wod ę i powietrze do układów klimatyzacyjnych (0,1%), sekcji B - górnictwo i wydobywanie (0,1%) oraz sekcji O - administracja publiczna i obrona narodowa; obowi ązkowe zabezpieczenia społeczne (0,2%). Aktywizacja działalno ści gospodarczej post ępuj ąca od pocz ątku lat 90-tych jako wynik przemian gospodarczych w kraju, spowodowała równie ż zmiany w układzie funkcjonalno- przestrzennym gminy Suchy Las. Aktywizacja działalno ści gospodarczej spowodowała równie ż zmiany w układzie funkcjonalno-przestrzennym gminy Suchy Las. Wiod ąca funkcja gminy: działalno ść przemysłowo-usługowa zmienia swój charakter na mieszkaniowo-usługowy. Z uwagi na du ży udział zabudowy mieszkaniowej, zlokalizowanej w południowej cz ęś ci gminy, rozwój działalno ści gospodarczej jest jednak ograniczony. Ze wzgl ędu na istnienie poligonu wojskowego, gmina nie posiada znacznych terenów rozwojowych dla tej działalno ści. Du ża cz ęść istniej ących zakładów usługowych zlokalizowana jest w obszarach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i siedliskowej. Powoduje to wzrost uci ąż liwo ści i stwarza zagro żenie dla istniej ącej zabudowy mieszkaniowej. Poprzez wprowadzenie ścisłych ogranicze ń dla prowadzonej działalno ści oraz zmian ę form działalno ści

66 z produkcyjnej na usługow ą typu handel, hurtownie, nast ąpi poprawa warunków zamieszkania. Warunkiem rozwoju działalno ści gospodarczej b ędzie równie ż zapewnienie odpowiednich standardów obsługi komunikacyjnej, oraz bezwzgl ędne przestrzeganie przepisów i zasad chroni ących środowisko przyrodniczo-kulturowe.

2.2 Rynek pracy (bezrobocie)

W gminie Suchy Las od roku 2003 do 2008 systematycznie spadała liczba osób bezrobotnych, głównie m ęż czyzn. Liczba kobiet bez pracy wahała si ę do roku 2005 mi ędzy 190 a 200 osobami, by po 2005 roku zacz ąć drastycznie male ć. Ma to swoje odzwierciedlenie w stopie bezrobocia b ędącej procentowym udziałem bezrobotnych w grupie osób w wieku produkcyjnym. Wska źnik ten pozwala na porównanie gminy Suchy Las pod kątem bezrobocia z sytuacj ą w powiecie i województwie. Okazuje si ę, że wska źnik ten dla gminy jest znacznie ni ższy od wska źnika okre ślaj ącego województwo wielkopolskie. Ponownie ma to zwi ązek z obecno ści ą miasta Pozna ń i tamtejszymi miejscami pracy, jak i równie ż z miejscami pracy tworz ącymi si ę w samej gminie w zwi ązku z rozwojem poszczególnych przedsi ębiorstw, głównie usługowych.

Rysunek 11. Liczba bezrobotnych z podziałem na płe ć oraz stopa bezrobocia w gminie Suchy Las w latach 2003 – 2009

350 4,5 4,1 3,9 4,0 300 3,5 3,5 250

3,0 stopa bezrobocia % 2,6 200 2,5 ogółem mężczyźni 1,8 150 2,0 liczba osób liczba kobiety

1,4 1,5 stopa bezrobocia 100 0,9 1,0 50 0,5

0 0,0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Rysunek 12. Stopa bezrobocia w województwie wielkopolskim, powiecie pozna ńskim oraz gminie Suchy Las w latach 2003 - 2009

14,0

11,6 12,0 10,8 9,7 10,0 7,7 8,0 6,4 6,2 6,0 5,6 5,1 6,0 4,2 4,1

stopa bezrobocia stopa % 4,0 2,3 4,1 3,9 2,1 3,5 2,0 1,1 2,6 1,4 1,8 0,0 0,9 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

województwo wielkopolskie powiat poznański gmina Suchy Las

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

W roku 2009 zaobserwowano ponowny przyrost liczby bezrobotnych i zwi ększenie stopy bezrobocia do 1,8%, czyli o 0,9% wi ęcej w stosunku do poprzedniego roku. Mo że to mie ć zwi ązek ze zmianami zachodz ących w strukturze wiekowej mieszka ńców gminy, b ądź te ż z ruchem migracyjnym ludno ści.

2.3 Pracuj ący

Liczba osób pracuj ących w głównym miejscu pracy w gminie Suchy Las w latach 2000 – 2002 wykazywała tendencj ę spadkow ą, jednak ju ż od roku 2003 sukcesywnie si ę zwi ększa. W roku 2008 w gminie pracowało 5 869 osób, z czego 41,9% stanowiły kobiety. Nale ży zauwa żyć, że w badanym okresie w ogólnej liczbie pracuj ących kobiety zawsze zajmuj ą mniejszy odsetek udziału ni ż m ęż czy źni. Udział ten nie przekracza 46%, a jego najni ższ ą warto ść mo żna było zaobserwowa ć w roku 2001, gdzie wynosił 39,3%.

Tabela 13. Liczba osób pracuj ących w głównym miejscu pracy w gminie Suchy Las z podziałem na płe ć w latach 2000 - 2008

Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

ogółem 3 593 3 147 3 094 3 426 3 814 4 051 4 426 5 748 5 869

męż czy źni 1 926 1 910 1 765 1 973 2 214 2 245 2 463 3 302 3 411

kobiety 1 667 1 237 1 329 1 453 1 600 1 806 1 963 2 446 2 458

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

W roku 2008 zdecydowana wi ększo ść pracuj ących mieszka ńców gminy trudniła si ę prac ą zwi ązan ą z działalno ści ą usługow ą, b ądź te ż przemysłow ą i budownicz ą (odpowiednio 50% i 49%). Niecały 1% pracuj ących mieszka ńców było zatrudnionych w sektorze rolniczym, co potwierdza nierolniczy charakter gminy Suchy Las. Ponadto nale ży zaznaczy ć, że rynek pracy w gminie opiera si ę głównie na sektorze prywatnym, gdzie w 2008 roku pracowało ponad 91% osób. Na stan zatrudnienia wpływa równie ż lokalizacja obiektów handlowo- hurtowych i magazyny obsługuj ące mieszka ńców Poznania.

Rysunek 13. Ludno ść pracuj ąca w głównym miejscu pracy w gminie Suchy Las z podziałem na płe ć w latach 2000 – 2008 (%)

100%

90%

80% 39,3 43,0 42,4 42,0 42,6 41,9 46,4 44,6 44,4 70%

60%

50%

40%

30% 60,7 53,6 57,0 57,6 58,0 55,4 55,6 57,4 58,1 20%

10%

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

kobiety mężczyźni

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS 69

Rysunek 14 . Pracuj ący według sektora ekonomicznego w gminie Suchy Las w roku 2008.

rolnictwo, leśnictwo i łowiectwo; rybactwo przemysł i budownictwo 50% 49% usługi

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Nadal istniej ą i w perspektywie równie ż wyst ępowa ć b ędą dojazdy do pracy do Suchego Lasu z uwagi na tworzenie si ę nowych miejsc pracy z udziałem kapitału zagranicznego. Inwestorzy poszukuj ąc atrakcyjnych terenów ta ńszych, dost ępniejszych, poza granicami miasta Poznania, lokuj ą swoje inwestycje na terenach podmiejskich, co powoduje i nadal b ędzie powodowa ć przyrost miejsc pracy na terenie gminy.

3. Sfera społeczna

3.1 Sytuacja mieszkaniowa

Na sytuacj ę mieszkaniow ą oddziałuje wiele czynników, w śród których do najwa żniejszych zalicza si ę zasoby mieszkaniowe, powierzchni ę u żytkow ą mieszka ń, tempo rozwoju budownictwa mieszkaniowego oraz powierzchnię mieszkania przypadaj ąca na 1 mieszka ńca. Zasoby mieszkaniowe w gminie Suchy Las w roku 2008 wynosiły 4 601 mieszka ń, w których znajdowało si ę 20 785 izb o ł ącznej powierzchni u żytkowej 488 874 m 2. Przeci ętna powierzchnia u żytkowa jednego mieszkania wynosiła 106,3 m 2, a na jedn ą osob ę przypadały 34m 2. Po porównaniu sytuacji mieszkaniowej z 2008 i 2000 roku okazuje si ę, że ta uległa znacznemu polepszeniu. W ci ągu 8 lat w gminie przybyło 1371 mieszka ń i 6687 izb, 70 a przeci ętna powierzchnia mieszkania wraz z powierzchni ą przypadaj ącą na 1 mieszka ńca wzrosły o odpowiednio 9,4m 2 i 6m 2.

Tabela 14. Sytuacja mieszkaniowa na obszarze województwa wielkopolskiego, powiatu pozna ńskiego oraz gminy Suchy Las w roku 2002 i 2008.

Przeci ętna Powierzchnia Powierzchnia powierzchnia mieszkania Wyszczególnienie Rok Mieszkania Izby użytkowa mieszkania przypadaj ąca na 1 mieszka ń (w m 2) mieszka ńca (w m 2)

3 796 2002 962 461 72 859 169 75,7 21,7 województwo 801 wielkopolskie 4 258 2008 1 077 101 83 525 372 77,5 24,6 746

2002 73 619 311 956 6 470 836 87,9 24,0 powiat pozna ński 2008 94 628 406 133 8 791 252 92,9 28,2

2002 3 230 13 914 312 854 96,9 28,0 gmina Suchy Las 2008 4 601 20 601 488 874 106,3 34,0

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Nale ży zauwa żyć, że sytuacja mieszkaniowa uległa poprawie nie tylko w gminie Suchy Las, ale równie ż w powiecie jak i całym województwie wielkopolskim. Jest ona elementem wpływaj ącym na jako ść życia mieszka ńców, atrakcyjno ść gminy, a tym samym na wzrost gospodarczy. Niemniej jednak wska źniki okre ślaj ące warunki mieszkaniowe gminy Suchy Las s ą bardzo korzystne na tle gmin s ąsiednich, jak równie ż na tle pozostałych gmin miejskich i wiejskich województwa sytuuj ąc j ą na równi z takimi gminami jak: Tarnowo Podgórne, Duszniki, Ka źmierz i Ostroróg. Szczególnie wyró żnia gmin ę wysoki wska źnik powierzchni u żytkowej mieszka ń oddanych do u żytku na osob ę w budownictwie indywidualnym. Na wysok ą ocen ę warunków zamieszkania wpływa równie ż stan uzbrojenia gminy w infrastruktur ę techniczn ą. Przeprowadzona analiza stanu zasobów mieszkaniowych wykazała, że większo ść stanowi ą mieszkania wybudowane 25 lat temu i wi ęcej. Nale ży jednak podkre śli ć, że nast ępuje dynamiczny przyrost nowych mieszka ń.

3.1.1 Chłonno ść terenów mieszkaniowych

Dynamika rozwoju funkcji mieszkaniowej wynikaj ąca z dost ępno ści komunikacyjnej i wyposa żenia w infrastruktur ę oraz pozamiejskim charakterem gminy powoduj ą, że atrakcyjno ść tych terenów dla mieszka ńców m. Poznania w ostatnich latach znacznie wzrosła. W zwi ązku z powy ższym istotne jest okre ślenie potencjalnej chłonno ści terenów mieszkaniowych, która pozwoli na prowadzenie wła ściwej polityki przestrzennej. Okre ślaj ąc potencjaln ą chłonno ść terenów mieszkaniowych uwzgl ędniono: ° chłonno ść terenów wyznaczonych w obowi ązuj ących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, ° mo żliwo ści realizacji wniosków składanych przez organizacje samorz ądowe i indywidualnych inwestorów z obszaru gminy, ° szanse uwarunkowa ń technicznych, zwi ązanych z uzbrojeniem terenu, ° tendencje poszukiwania przez mieszka ńców m. Poznania terenów pod indywidualne budownictwo mieszkaniowe spowodowane kryzysem spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego. Chłonno ści docelowe okre ślono ustalaj ąc charakter projektowanej zabudowy. Przy zało żonych standardach: jednorodzinna niska, wielorodzinna niska i średnio wysoka, min. wielko ść działek pod zabudow ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą wynosz ąca 600 m2 z maksymalnym wska źnikiem zabudowy – 30%. Docelowy stan – chłonno ść terenów mieszkaniowych z uwzgl ędnieniem jednostek osadniczych przedstawiony zostało w tabeli poni żej:

Tabela 15. Rozwój ludno ści oraz chłonno ść terenów mieszkaniowych

Przewidywany stan Docelowy stan – chłonno ść L.p. Nazwa jednostki ludno ści – 2015 r. terenów mieszkaniowych

1. Suchy Las 7.300 9.500 2. Biedrusko 6.000 10.500 3. Chludowo 1.500 2.800 4. Gol ęczewo 1.100 3.100 5. Ziel ątkowo 450 2.100 6. Złotkowo 600 800 Złotniki-Wie ś 7. 4.000 6.200 Osiedle Grzybowe Złotniki-Osiedle 8. 300 500 i Jelonek Ogółem 21.250 35.500 Źródło: Urz ąd Gminy Suchy Las 72

Z uwagi na s ąsiedztwo gminy z m. Poznaniem wyst ępuje zwi ększone zapotrzebowanie na działki budowlane. Konieczne jest sterowanie rozwojem budownictwa mieszkaniowego w celu wstrzymania żywiołowego jego rozwoju.

3.2 Oświata i wychowanie

3.2.1 Przedszkola

Opieka przedszkolna w gminie Suchy Las odbywa si ę za pomoc ą zaj ęć organizowanych w 10 placówkach, z których 4 maj ą status przedszkoli publicznych, a 6 prywatnych: ° Przedszkole przy Zespole Szkół im. 7 Pułku Strzelców Konnych Wlkp. w Biedrusku, ° Przedszkole przy Zespole Szkół im. o. Mariana Żelazka w Chludowie, ° Przedszkole przy Zespole Szkół im. o. Mariana Żelazka w Chludowie - filia w Gol ęczewie, ° Przedszkole „Le śnych Ludków” w Suchym Lesie, ° Prywatne przedszkole „Piraciki” w Suchym Lesie, ° Prywatne przedszkole „Stumilowy Las” w Suchym Lesie, ° Prywatne przedszkole „Wesoły Delfinek” w Suchym Lesie, ° Niepubliczne przedszkole dwuj ęzyczne „Zaczarowany Park” w Suchym Lesie, ° Niepubliczne przedszkole angloj ęzyczne „Kraina Elmo” w Suchym Lesie. Ponadto przez mieszka ńców gminy pracuj ących w Poznaniu wykorzystywana jest mo żliwo ść zapisywania dzieci do placówek poło żonych na terenie miasta.

3.2.2 Szkoły podstawowe

Na terenie gminy Suchy Las działa 5 szkół podstawowych, z czego jedna jest szkoła prywatn ą, odpłatn ą: ° Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół im. 7 Pułku Strzelców Konnych Wlkp. w Biedrusku, ° Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół im. o. Mariana Żelazka w Chludowie, ° Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół im. o. Mariana Żelazka w Chludowie - filia w Gol ęczewie ( klasy I – III), ° Szkoła Podstawowa im. Wojciecha Bogusławskiego w Suchym Lesie, ° Prywatna Szkoła Podstawowa w Biedrusku. Łącznie do wszystkich szkół podstawowych 2009 roku ucz ęszczało 997 dzieci.

3.2.3 Szkoły gimnazjalne

W gminie funkcjonuj ą 4 szkoły gimnazjalne, w tym jedna prywatna: ° Gimnazjum w Zespole Szkół im. 7 Pułku Strzelców Konnych Wlkp. w Biedrusku, ° Gimnazjum w Zespole Szkół im. o. Mariana Żelazka w Chludowie, ° Gimnazjum im. Jana Pawła II w Suchym Lesie, ° Prywatne Gimnazjum w Biedrusku. W roku 2009 do szkół gimnazjalnych ucz ęszczało w sumie 572 dzieci.

3.2.4 Szkoły średnie i ponadgimnazjalne

W gminie nie funkcjonuje żadna szkoła średnia czy ponadgimnazjalna. Uczniowie w celu dalszej edukacji musz ą doje żdżać do szkół zlokalizowanych na terenie gmin sąsiednich lub miasta Pozna ń.

3.3 Ochrona zdrowia i opieka społeczna

Ochrona zdrowia wraz z opiek ą społeczn ą w znacznym stopniu wpływa na jako ść życia mieszka ńców. W gminie Suchy Las obsług ę w zakresie usług zdrowotnych pełni 6 przychodni medycznych, z których 2 zlokalizowane s ą w Suchym Lesie, 2 w Biedrusku i po jednej w Chludowie i na Osiedlu Grzybowym. W placówkach tych przyjmuj ą lekarze podstawowej opieki medycznej: po 3 w Suchym Lesie i Złotnikach, 5 w Biedrusku i 1 w Chludowie. Ponadto w gminie zatrudnieni s ą lekarze stomatolodzy: po 2 w Suchym Lesie i Biedrusku oraz 1 w Chludowie. W samym Suchym Lesie z usług dentystycznych mo żna skorzysta ć równie ż w 4 prywatnych gabinetach stomatologicznych. Obecnie w gminie funkcjonuje tak że 5 aptek. Opieka społeczna na terenie gminy realizowana jest poprzez O środek Pomocy Społecznej w Suchym Lesie. O środek ten prowadzi zorganizowan ą działalno ść maj ącą na celu pomoc osobom potrzebuj ącym zamieszkałym w gminie. W ramach swoich działa ń OSP oprócz zwyczajowej pomocy dla rodzin o niskich dochodach wprowadził w życie program wsparcia dla matek samotnie wychowuj ących dzieci i zagro żonych wykluczeniem społecznym oraz program wsparcia dla kobiet znajdujących si ę w trudnej sytuacji życiowej. Dodatkowo kilka razy w tygodniu odbywaj ą si ę zaj ęcia utworzonego w 2009 roku klubu seniora „D ębowy Li ść ”, a w okresie wakacyjnym i zimowym – półkolonie letnie i zimowiska dla dzieci.

Ilo ść osób, które korzystaj ą z opieki społecznej, uznaje si ę za wska źnik ukazuj ący poziom życia w gminie. Od kilku lat wska źnik ten stopniowo si ę zmniejsza, co oznacza popraw ę sytuacji finansowej mieszka ńców gminy.

Tabela 16. Liczba podopiecznych OPS w gminie Suchy Las w latach 2006 - 2009

Rok Liczba rodzin, którym udzielono pomocy

2006 159

2007 138 2008 138

2009* 85 * do czerwca 2009 Źródło: Urz ąd Gminy Suchy Las

3.4 Kultura

W gminie Suchy Las główn ą instytucj ą prowadz ącą działalno ść z zakresu kultury jest Ośrodek Kultury Gminy Suchy Las. Został on zało żony w 1991 roku i z braku odpowiedniego budynku swoj ą siedzib ę dzieli z publiczn ą bibliotek ą. Działania O środka ukierunkowane są w pierwszej kolejno ści na edukacj ę dzieci i młodzie ży. To wła śnie do nich adresowane s ą takie formy zaj ęć jak: warsztaty dziennikarskie, taneczne, teatralne i plastyczne oraz lektoraty j ęzykowe, czy indywidualne nauki gry na poszczególnych instrumentach. Dodatkowo O środek bierze udział w organizacji wszelkiego rodzaju imprez kulturalnych tj. Dni gminy Suchy Las, Świ ęta Niepodległo ści, Dni seniora i do żynek, podczas których jego podopieczni mog ą zaprezentowa ć swoje talenty i nabyte umiej ętno ści. Coroczn ą inicjatyw ą Ośrodka Kultury jest "Kino na magistracie", czyli seanse pod gołym niebem wy świetlane na budynku Urz ędu Gminy. Ze wzgl ędu na rozwijaj ącą si ę działalno ść O środka Kultury jak i wzrastaj ące potrzeby mieszka ńców gminy istnieje konieczno ść przeniesienia tej że instytucji do oddzielnego budynku, który w pełni zaspokoiłby wymagania zwi ązane z ilo ści ą sal i ich zaopatrzeniem. Usytuowanie nowej siedziby O środka planowane jest w s ąsiedztwie Parku Wodnego „Octopus” w Suchym Lesie. Funkcje kulturotwórcze gminy wypełnia równie ż Biblioteka Publiczna Gminy im. Jerzego Ma ńkowskiego w Suchym Lesie, b ędąca cz ęś ci ą wy żej wspomnianego O środka Kultury. Na terenie gminy funkcjonuj ą 3 placówki biblioteczne: 1 główna w Suchym Lesie, otwarta w 1948 roku, oraz 2 filie w Chludowie i Złotnikach, powstałe odpowiednio w 1975 i 1990 roku. Na jedn ą placówk ę przypada 4789 osób, a zgromadzony ksi ęgozbiór liczy ponad 54 tysi ące woluminów. W roku 2008 odnotowano 3210 czytelników wypo życzaj ących

75 przeci ętnie 15,9 woluminów, co jednak stawia gmin ę w rz ędzie gmin o przeci ętnym stopniu czytelnictwa. Biblioteka wraz z O środkiem Kultury koordynowała powstanie Gazety Sucholeskiej, opisuj ącej najwa żniejsze wydarzenia w gminie oraz życie mieszka ńców gminy. Ponadto w gminie wychodzi Magazyn Sucholeski wchodz ący w skład Magazynów Gminnych przeznaczonych dla mieszka ńców gmin Aglomeracji Pozna ńskiej.

3.5 Sport i rekreacja

Gmina Suchy Las jest gmin ą, w której kładzie si ę du ży nacisk na propagowanie czynnych form wypoczynku. Tej idei podporz ądkowywane s ą wszelkie przedsi ęwzi ęcia i inwestycje powstaj ące na obszarze gminy. Obecnie na terenie gminy istnieje ju ż kompleks sportowy przy Szkole Podstawowej w Suchym Lesie, zaopatrzony w pełn ą infrastruktur ę sportow ą umo żliwiaj ącą trenowanie ró żnego rodzaju dyscyplin. Ponadto naprzeciwko szkoły funkcjonuje nowoczesna hala sportowo – widowiskowa, w której oprócz typowych zaj ęć sportowych odbywaj ą si ę zaj ęcia klubu fitness i wi ększe wydarzenia kulturalno – sportowe, a w s ąsiedztwie hali – nowopowstały Aquapark „Octopus”, który przyci ąga tak że mieszka ńców miasta Pozna ń. Gmina zach ęca do uprawiania sportu poprzez tworzenie klas sportowych (2 klasy o specjalizacji piłka no żna i lekkoatletyka w Zespole Szkół im. o. Mariana Żelazka w Chludowie) oraz klubów sportowych, gdzie młodzie ż mo że trenowa ć koszykówk ę, piłk ę no żną, strzelectwo i pływanie. Piłka no żna jest obiektem bardzo du żego zainteresowania ze strony mieszka ńców, którzy na własn ą r ękę zakładaj ą amatorskie dru żyny piłkarskie i rozgrywaj ą mecze w ramach turnieju dru żyn niezrzeszonych. Poligon wojskowy zajmuj ący jedn ą z najbardziej warto ściowych cz ęś ci gminy w znacznym stopniu ogranicza rozwój turystyki. Dlatego te ż gmina kieruje swoje działania promuj ące aktywny wypoczynek na wykorzystanie pozostałych obszarów, które równie ż wykazuj ą si ę posiadaniem warto ści kulturowych i przyrodniczych. Obszary te sprzyjaj ą przede wszystkim turystyce weekendowej, a zwłaszcza rowerowej. Z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Gminy Suchy Las powstało w 1997 roku profesjonalne opracowanie „Koncepcja dróg rowerowych na terenie gminy Suchy Las”, które jest stopniowo realizowane. Do tej pory wytyczono i oznakowano w pełni jedn ą ście żkę rowerow ą z Poznania do Chludowa. Oprócz rodzinnych wycieczek pasjonaci tej formy sp ędzania czasu mog ą równie ż pokaza ć swoje umiej ętno ści na organizowanych w całej gminie rajdach i wy ścigach rowerowych.

VI. Uwarunkowania wynikaj ące z zagro żenia bezpiecze ństwa ludno ści i jej mienia w tym obszary szczególnego zagro żenia powodzi ą

1. Zagro żenia naturalne

1.1 Obszary zagro żenia powodzi ą

Zagro żenie dla środowiska oraz zdrowia i życia ludzi stanowi mo żliwo ść wyst ąpienia kl ęsk żywiołowych, które w Gminie najcz ęś ciej mog ą by ć zwi ązane z powodzi ą, podtopieniami, dopływem zanieczyszcze ń lub po żarami kompleksów le śnych. Zagro żenia powodziowe mog ą wyst ąpi ć w przypadku niekorzystnych zjawisk hydrologicznych – powodzi opadowych i roztopowych czy powstaniem zatorów. Potencjalne zagro żenia mo że stanowi ć rzeka Warta płyn ąca wzdłu ż wschodniej granicy gminy. Na rzece Warta wyst ępuje obszar szczególnego zagro żenia powodzi ą, które zgodnie z ustaw ą z z dnia 18 lipca 2001r. Prawo Wodne uwzgl ędnia przede wszystkim obszar na którym prawdopodobie ństwo wyst ąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat oraz obszar, na którym prawdopodobie ństwo wyst ąpienia powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10 lat. Dla terenu gminy Suchy Las studium okre ślaj ące obszar bezpo średniego zagro żenia powodzi ą dla rzeki Warty wykonane przez RZGW w Poznaniu okre śla, zasi ęg zalewu powodziowego o prawdopodobie ństwie wyst ąpienia powodzi p = 1%. Na terenie gminy Suchy Las obszary bezpo średniego zagro żenia powodzi ą stanowi ą tereny niezabudowane wzdłu ż doliny rzeki Warty w wi ększo ści zalesione. Potencjalne zagro żenie mo że wyst ąpi ć na terenach w okolicach Biedruska.

1.2 Obszary predysponowane do wyst ępowania ruchów masowych ziemi

Na terenie gminy Suchy Las nie zinwentaryzowano obszarów predysponowanych do wyst ępowania ruchów masowych ziemi.

2. Zagro żenia antropogeniczne

2.3 Zanieczyszczenie powietrza

Zanieczyszczenie powietrza w gminie zwi ązane jest z powierzchniowym odprowadzaniem substancji zanieczyszczaj ących: 77

° zorganizowane, powoduj ące tzw. emisje niskie pochodz ące z rozproszonych małych źródeł punktowych – z ró żnych urz ądze ń technologicznych i wentylacyjnych, małych zakładów, lokalne kotłownie komunalne, paleniska domowe, ° niezorganizowane czyli składowiska odpadów, oczyszczalnie ścieków, przeładunek i transport materiałów sypkich lub substancji lotnych, przeładunek materiałów, zabiegi agrotechniczne, pojazdy samochodowe i inne. O jako ści powietrza decyduje wielko ść i przestrzenny rozkład emisji ze wszystkich źródeł z uwzgl ędnieniem przepływów transgranicznych i przemian fizykochemicznych zachodz ących w atmosferze. Na terenie województwa wielkopolskiego głównym problemem jest jako ść powietrza w miastach. Jednak nie tylko na ich terenie podejmowane s ą działania w celu poprawy stanu jako ści powietrza. Podstawowym celem podejmowanych działa ń w zakresie ochrony powietrza jest osi ągni ęcie takiego jego stanu, który b ędzie spełnia ć wymagania prawne w zakresie jako ści powietrza i norm emisyjnych, a tym samym nie b ędzie zagra żać zdrowiu ludzi i środowisku.

2.4 Zagro żenie powa żnymi awariami przemysłowymi

Potencjalne zagro żenie antropogeniczne mo że wynika ć równie ż z awarii na skutek uszkodze ń w zakładach przemysłowych. Wszystkie jednostki gospodarcze, których działalno ść potencjalnie mo że si ę sta ć przyczyn ą powstania powa żnej awarii, nadzorowane są przez Pa ństwow ą Stra ż Po żarn ą i Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska, w kwestii: ° stworzenia realnego zabezpieczenia przed wyst ąpieniem powa żnych awarii, ° weryfikacji stanu technicznego zastosowanych zabezpiecze ń, ° planów zabezpiecze ń i gotowo ści słu żb zakładowych do przeprowadzania akcji ratunkowych, w przypadku wyst ąpienia powa żnej awarii. Zapobieganie powa żnym awariom przemysłowym regulowane jest przez ustaw ę z 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska (Dz.U. nr 62, poz. 627 z pó źniejszymi zmianami) oraz Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilo ści substancji niebezpiecznych, których znajdowanie si ę w zakładzie decyduje o zaliczeniu do zakładu o zwi ększonym ryzyku albo zakładu o du żym ryzyku wyst ąpienia powa żnej awarii przemysłowej (Dz.U. nr 58 z dnia 17.05.2002 r., poz. 535). Odno śnie wspomnianych przepisów, na terenie gminy Suchy Las nie stwierdza si ę obecnie wyst ępowania zakładów, stanowi ących potencjalne źródło awarii przemysłowych.

2.5 Zagro żenie hałasem

Do ść du żym zagro żeniem dla ludno ści jest stan klimatu akustycznego. Jest on jednym z najistotniejszych czynników okre ślaj ących jako ść środowiska, bezpo średnio odczuwalnym przez człowieka i maj ącym fundamentalne znaczenie dla mo żliwo ści odpoczynku i regeneracji sił. Nara żenie na hałas mo że stwarza ć zagro żenie dla zdrowia. Spo śród wielu rodzajów hałasu (komunikacyjny, przemysłowy i komunalny) najtrudniejszy problem, ze wzgl ędu na obszar i liczb ę osób obj ętych jego oddziaływaniem oraz praktyczne mo żliwo ści ograniczania, stanowi aktualnie hałas komunikacyjny, w szczególno ści drogowy. Głównym źródłem hałasu na terenie gminy Suchy Las jest transport samochodowy, przede wszystkim na drodze krajowej nr 11. Wyniki pomiarów hałasu komunikacyjnego w dwóch punktach Gminy Suchy Las rozmieszczonych wzdłu ż drogi krajowej Nr 11 umieszczono w tabeli nr 3.

Tabela 17. Wyniki pomiarów hałasu komunikacyjnego w wybranych punktach Gminy Suchy Las – droga krajowa Nr 11. Równowa żny poziom Nat ęż enie ruchu Lokalizacja punktu Termin hałasu Laeq (dB) Lp. pomiarowego pomiaru pojazdy dzie ń noc ogółem ci ęż kie VIII. 2005 67,5 67,9 Suchy Las 1 22 801 2 434 ul. Młodzie żowa X. 2005 68,8 67,2

VIII. 2005 72,3 69,2 Chludowo 2 17 210 2 008 ul. Gol ęczwska X. 2005 72,5 69,1

Źródło: Program Ochrony Środowiska gminy Suchy Las.

Z danych wynika, poziom hałasu mierzonego w Suchym Lesie w ci ągu dnia nie ró żnił si ę bardzo od pomiaru uzyskanego w nocy. Wi ększe ró żnice wykazały pomiary w punkcie pomiarowym w Chludowie. W tym ostatnim punkcie poziom hałasu był najwy ższy. Presja hałasu przemysłowego staje si ę w ostatnich latach mniejsza. Oddawane do użytkowania zakłady s ą prawidłowo projektowane pod k ątem minimalizacji emisji hałasu do środowiska, co zapewniaj ą (wymuszaj ą) obowi ązuj ące przepisy. Zakłady istniej ące podejmuj ą w wi ększo ści niezb ędne działania organizacyjne i techniczne ograniczające emisj ę hałasu do warto ści zapewniaj ących wła ściwy standard jako ściowy środowiska. Spo śród źródeł hałasu komunalnego najistotniejsze znaczenie ma hałas towarzysz ący obiektom sportu, rekreacji i rozrywki. Negatywnie odbierany jest równie ż tzw. hałas osiedlowy.

2.6 Zagro żenie zwi ązane z wyst ępowaniem infrastruktury technicznej

Potencjalne zagro żenie stanowi równie ż wyst ępowanie na terenie gminy elementów systemu elektroenergetycznego, a co za tym idzie wyst ępuj ącego wraz z nimi pola elektromagnetycznego. System elektroenergetyczny jest głównym źródłem promieniowania elektromagnetycznego o niskiej cz ęstotliwo ści. Promieniowanie, przewy ższaj ące dopuszczalne normy generowane jest w otoczeniu stacji i linii elektroenergetycznych, których napi ęcie znamionowe wynosi 110kV lub wi ęcej. Przez teren gminy Suchy Las przebiega linia elektroenergetyczne o napi ęciu równym 110kV relacji Pi ątkowo-Kiekrz oraz linia 220 kV relacji GPZ Plewiska-Czerwonak. Energia dostarczana jest na teren gminy równie ż sieciami średniego napi ęcia, w otoczeniu których wielko ść nat ęż enia pola elektrycznego nie przekracza 0,3kV/m. Potencjalne zagro żenia antropogeniczne zwi ązane z wyst ępowaniem sieciowej infrastruktury technicznej wynika równie ż z przebiegaj ącego przez gmin ę Suchy Las gazoci ągu wysokiego ci śnienia o średnicy 350 mm oraz średniego ci śnienia średnicy 250 mm i ruroci ągu „Przyja źń ”. Uszkodzenia gazoci ągu i ruroci ągu mo że nast ąpi ć w wyniku ukrytych wad fabrycznych rur, zm ęczenia materiału, działania osób trzecich b ądź nieprawidłowo działaj ącej instalacji ochronnej, Nale ży podkre śli ć, że w ci ągu ostatnich lat wyst ępowały awarie ruroci ągu „Przyja źń ”, zwi ązane m.in. z rozszczelnieniem instalacji po mrozach. Niemniej jednak przebiegaj ące przez obszar gminy linie energetyczne wysokiego napi ęcia, gazoci ąg, ropoci ąg „Przyja źń ” posiadaj ą wyznaczone strefy bezpiecze ństwa i przy codziennej eksploatacji nie stanowi ą zagro żenia dla środowiska i ludzi.

2.7 Zanieczyszczenie gleb

Z uwagi na fakt, i ż gmina Suchy Las s ąsiaduje z aglomeracj ą pozna ńsk ą zanieczyszczenia gleb zwi ązane b ędą głównie z działalno ścią człowieka (presja zwi ązana z ch ęci ą osiedlania si ę mieszka ńców Poznania – zabudowa mieszkaniowa). Cz ęść gleb została silnie przeobra żona na skutek mechanicznych przekształce ń powodowane s ą przez zabudow ę terenu, utwardzenie i ubicie podło ża, zdj ęcie pokrywy glebowej lub jej wymieszanie z elementami obcymi (np. gruzem budowlanym) oraz w wyniku formowania wykopów, nasypów i wyrówna ń. Przekształceniom gleby zwi ązanym z zabudow ą towarzysz ą przekształcenia zwi ązane z budowa niezb ędnej infrastruktury. Do czynnika degraduj ącego gleby nale ży zaliczy ć równie ż metale ci ęż kie. Ich koncentracja ma miejsce na gruntach w strefie przylegaj ącej do tras komunikacji drogowej. Zanieczyszczenie metalami ci ęż kimi powoduje zachwianie równowagi biologicznej,

80 zanieczyszczenia z gruntu przedostaj ą si ę do wód podziemnych, nios ąc za sob ą ryzyko ska żenia wód. Wa żną rol ę odgrywa emisja zanieczyszcze ń powietrza i opad zanieczyszcze ń oraz procesy chemicznego degradowania gleb przez niewła ściwie prowadzon ą gospodark ę ściekow ą i odpadow ą.

2.8 Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i wód podziemnych

Do podstawowych źródeł zanieczyszcze ń wód na terenie gminy Suchy Las trzeba zaliczy ć przede wszystkim punktowe źródła zanieczyszcze ń, a w śród nich: wprowadzanie do wód nieoczyszczonych lub niedostatecznie oczyszczonych ścieków komunalnych i przemysłowych; zanieczyszczenia obszarowe pochodzenia rolniczego, b ędące wynikiem nieprawidłowo prowadzonej gospodarki na obszarach użytkowanych rolniczo; nielegalne punkty składowania odpadów. W 2009 roku, program monitoringu wód na terenie województwa wielkopolskiego realizowano zgodnie z zakresem i cz ęstotliwo ści ą okre ślon ą w rozporz ądzeniu Ministra środowiska z dnia 13 maja 2009 roku w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych i podziemnych. Monitoringiem przeprowadzonym w 2009 roku nie obj ęto jednak wód znajduj ących si ę na terenie gminy Suchy Las. Na stan jako ści wód podziemnych, podobnie jak na wody powierzchniowe, ma wpływ presja antropogeniczna zwi ązana z zanieczyszczeniami ró żnego pochodzenia, w zale żno ści od rejonów gminy. S ą to zanieczyszczenia zwi ązane z procesami zabudowy powierzchni (m.in. zanieczyszczenia wzdłu ż dróg), u żytkowaniem rolniczym (stosowanie nawozów i środków ochrony ro ślin – głównie azotany, fosforany, chlorki; nawadnianie pól ściekami i osadami itp.) oraz rozwojem innych form działalności gospodarczej (metale ci ęż kie). Cała strefa rolnicza gminy ulega systematycznemu zmniejszeniu na skutek zachodz ących intensywnych procesów urbanizacyjnych. Zanieczyszczenia pochodz ące z tego sektora gospodarki b ędą miały znaczenie marginalne. Zwi ązki metali ci ęż kich dostaj ą sie do wód wraz ze ściekami, odpadami wyniku spływu z pól, a tak że w wyniku przenikania z powietrza w strefie intensywnego ruchu komunikacyjnego. Wody podziemne, w rejonie gminy, zawieraj ą ponadnormatywn ą zawarto ść zwi ązków żelaza. Pozostałe składniki odpowiadaj ą normom stawianym dla wody pitnej.

VII. Uwarunkowania wynikaj ące z potrzeb i mo żliwo ści rozwoju gminy

W celu okre ślenia uwarunkowa ń wynikaj ących z potrzeb i mo żliwo ści rozwoju gminy Suchy Las sporz ądzono analiz ę SWOT. Przyj ęta metoda pozwala na zebranie i uszeregowanie informacji o potencjale rozwojowym gminy oraz o dostrzeganych barierach. Zwraca jednocze śnie uwag ę na pojawiaj ące si ę wewn ętrzne i zewn ętrzne szanse i zagro żenia. W gminie Suchy Las skoncentrowano si ę na ocenie wewn ętrznych zasobów Gminy, jej atutów i problemów, przyjmuj ąc z definicji zewnętrzne ograniczenia zwi ązane z poło żeniem geograficznym, obowi ązuj ącym w Polsce systemem legislacyjnym, poziomem rozwoju gospodarczego, czy te ż stanem finansów publicznych.

Mocne strony gminy

° Poło żenie w s ąsiedztwie Poznania – strefie aglomeracji pozna ńskiej, ° Dobre skomunikowanie gminy z sąsiednimi terenami, ° Dobry stan infrastruktury technicznej, ° Wzrost liczby podmiotów gospodarczych działaj ących w sferze usług, ° Rozbudowany system tras rowerowych, ° Bogata historia gminy i regionu oraz liczne zabytki, ° Działalno ść O środka Kultury Gminy Suchy Las, ° Niskie bezrobocie, ° Wolne tereny pod inwestycje oraz budownictwo mieszkaniowe, ° Skuteczno ść działania samorz ądu, ° Atrakcyjno ść inwestycyjna gminy i regionu, ° Atrakcyjno ść turystyczna gminy i regionu, ° Dost ępno ść usług dla ludno ści, ° Aktywna i efektywna działalno ść Ośrodka Pomocy Społecznej, ° Dost ęp do podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej oraz aptek, ° Dobre warunki nauczania w wi ększo ści szkół.

Słabe strony gminy

° Wyst ępowanie o znacznej powierzchni terenów zamkni ętych, ° Brak szkół ponadgimnazjalnych, 82

° Niekorzystny stan akustyczny wzdłu ż drogi krajowej, ° Nierównomierny rozwój gminy, ° Stan zabytków, ° Brak wystarczaj ącego zaplecza hotelowego.

Szanse dla rozwoju gminy

° Wykorzystanie środków pomocowych z Unii Europejskiej, ° Rozwój agroturystyki i turystyki kwalifikowanej (w tym np. rowerowej) wraz z towarzysz ącą infrastruktur ą, ° Zagospodarowania terenów wzdłu ż realizowanej drogi ekspresowej S-11, ° Otwarcie wojskowych terenów zamkni ętych i wykorzystanie tych terenów na rozwój turystyki i rekreacji, ° Realizacja dróg rowerowych.

Zagro żenia dla rozwoju gminy

° Niekontrolowany rozwój zabudowy mieszkaniowej, ° Niedostateczne wyposa żanie terenów przeznaczonych pod zabudow ę w urz ądzenia infrastruktury technicznej, ° Zagro żenie hałasem i zanieczyszczeniami wzdłu ż realizowanej drogi ekspresowej oraz składowiska odpadów, ° Niemo żliwo ść pełnego wykorzystania przez turystów walorów przyrodniczych ze wzgl ędu na ich poło żenie w granicach terenów zamkni ętych.

VIII. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu prawnego gruntów

W strukturze własno ści gminy Suchy Las dominuj ą grunty b ędące własno ści ą Skarbu Pa ństwa, z wył ączeniem gruntów przekazanych w u żytkowanie wieczyste. Zajmuj ą one powierzchni ę 7 839 ha, co stanowi 67,5% wszystkich gruntów znajduj ących si ę w granicach administracyjnych gminy. Du ży udział w ogólnym zestawieniu własno ściowym gruntów maj ą równie ż grunty nale żą ce do osób fizycznych – 21,9%. Pozostałe grunty zajmuj ą znacznie mniejsz ą powierzchni ę w porównaniu z ww. Dokładn ą struktur ę władania gruntami na terenie gminy Suchy Las przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 18. Studium władania

Gmina

L.p. Wyszczególnienie Powierzchnia Udział % [ha]

Grunty SP z wył ączeniem gruntów przekazanych 1. 7839 67,5 w użytkowanie wieczyste

2. Grunty SP przekazane w u żytkowanie wieczyste 109 0,9

Grunty spółek SP, przedsi ębiorstw pa ństwowych 3. 579 5,0 i innych pa ństwowych osób prawnych

Grunty gmin i zwi ązków mi ędzygminnych 4. z wył ączeniem gruntów przekazanych w u żytkowanie 263 2,3 wieczyste

Grunty gmin i zwi ązków mi ędzygminnych przekazanych 5. 99 0,9 w u żytkowanie wieczyste

Grunty, które s ą własno ści ą samorz ądowych osób 6. 0 0,0 prawnych oraz grunty, których wła ściciele s ą nieznani

7. Grunty osób fizycznych 2539 21,9

8. Grunty spółdzielni 15 0,1

9. Grunty ko ściołów zwi ązków wyznaniowych 15 0,1

10. Wspólnoty gruntowe 0 0,0 Grunty powiatów z wył ączeniem gruntów przekazanych 11. 0 0,0 w u żytkowanie

12. Grunty powiatów przekazane w u żytkowanie wieczyste 0 0,0

Grunty województw z wył ączeniem gruntów 13. 0 0,0 przekazanych w u żytkowanie Grunty województw przekazane w u żytkowanie 14. 0 0,0 wieczyste

Grunty b ędące przedmiotem własno ści i władania osób 15. 147 1,3 innych ni ż wymienione wy żej

16. Razem: 11605 100,0

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Głównego Urz ędu Geodezji i Kartografii, stan na 01.01.2010r

IX. Uwarunkowania wynikaj ące z wyst ępowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odr ębnych

Działalno ść gospodarcza opiera si ę na wykorzystaniu zasobów naturalnych, co nie mo że dominowa ć nad wymogami ochrony środowiska. Prowadzi to do konieczno ści prawnego wyodr ębnienia obszarów, na których obowi ązywa ć b ędą ró żnego rodzaju ograniczenia w ich u żytkowaniu z uwagi na wymagania ochrony środowiska przyrodniczego. Istotn ą rol ę w krajobrazie gminy odgrywaj ą równie ż zasoby dziedzictwa kulturowego, które powinny by ć zachowane. W zwi ązku z powy ższym na terenie gminy Suchy Las ochronie podlegaj ą: ° na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody: - Obszar Chronionego Krajobrazu „Biedrusko”, - Obszar Chronionego Krajobrazu „Doliny Samicy Kierskiej”, - Obszar ochrony siedlisk Natura 2000 „Biedrusko” [PLH300001], - Obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 „Dolina Samicy” [PLB300013], - Rezerwat przyrody „Gogulec”, - Pomniki przyrody.

° na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 wrze śnia 1991 r, o lasach: - na terenie gminy Suchy Las uznano lasy za szczególnie chronione. Wśród lasów ochronnych mo żna wyró żni ć: - lasy wodochronne (lasy wzdłu ż doliny rzeki Warty), - lasy glebochronne (niewielki fragment wokół Jeziora Ginnowieckiego), - lasy chroni ące środowisko przyrodnicze wokół miast (poło żone w odległo ści do 10 km - od granic administracyjnych miast), - lasy, które maj ą szczególne znaczenia dla obronno ści i bezpiecze ństwa pa ństwa (lasy poło żone w granicach poligonu Biedrusko, w okolicach Wzgórza Jagiełły), - lasy, które wykazuj ą uszkodzenia drzewostanów na skutek gazów i pyłów emitowanych przez zakłady przemysłowe, objawiaj ące si ę ubytkiem li ści w ponad 25% oraz zniekształceniem koron, lub lasy, w których drzewostany przewidziane s ą do przebudowy.

° na podstawie przepisów ustawy z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych:

- grunty rolne stanowi ące u żytki rolne klas I – III, zlokalizowane w zwartym obszarze przekraczaj ącym 0,5ha, w przypadku przeznaczenia ich na cele nierolnicze, wymagaj ą uzyskania zgody Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, - grunty le śne b ędące własno ści ą Skarbu Pa ństwa, w przypadku przeznaczenia ich na cele niele śne, wymagaj ą uzyskania zgody Ministra Ochrony Środowiska.

° na podstawie ustawy z dnia 23 lipca 2003r . o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami: - zabytki na terenie gminy Suchy Las wpisane do rejestru zabytków oraz gminnej ewidencji zabytków. - stanowiska archeologiczne

° na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne: - uj ęcia wody ze strefami ochronnymi zlokalizowane na terenie gminy Suchy Las, - obszar szczególnego zagro żenia powodzi ą, - wody podziemne, ze szczególnym uwzgl ędnieniem ochrony GZWP nr 150.

X. Uwarunkowania wynikaj ące z wyst ępowania obszarów naturalnych zagro żeń geologicznych

Na terenie gminy Suchy Las nie wyst ępuj ą obszary naturalnych zagro żeń geologicznych (osuwiska, obrywy, spływy gruzowe i błotne, itp.).

XI. Uwarunkowania wynikaj ące z wyst ępowania udokumentowanych złó ż kopalin oraz zasobów wód podziemnych

1. Udokumentowane zło ża kopalin

W granicach obszaru gminy Suchy Las, a ści ślej na terenie poligonu wojskowego, istnieje udokumentowane zło że kruszywa naturalnego „Glinienko” o zasobach bilansowych 75 tys. ton i powierzchni 1,61 ha. Obecnie nie jest ono jednak eksploatowane.

2. Wody podziemne

Uwarunkowania budowy geologicznej wpłyn ęły na powstanie uprzywilejowanych struktur hydrogeologicznych. Główny u żytkowany poziom wodono śny w granicach gminy wyst ępuje w obr ębie utworów czwartorz ędowych oraz cz ęś ciowo trzeciorz ędowych. Istniej ą ponadto mioce ńskie poziomy wodono śne w piaskach drobnych i pylastych. W obr ębie pasm struktur wodono śnych (ró żnowiekowych dolin kopalnych) zlokalizowane s ą cztery najwi ększe uj ęcia wody w gminie Suchy Las: ° Ujecie w Złotnikach - posiada zatwierdzone zasoby eksploatacyjne w kat. "B" z utworów czwartorz ędowych w ilo ści Q = 31,0 m3/h oraz trzeciorz ędowych w ilo ści Q = 72,0 m3/h decyzj ą wydan ą przez Urz ąd Wojewódzki w Poznaniu, Wydział Ochrony Środowiska z dnia 17.02.1986 r. – nr OS-X-Hg-85302-4/86. W dniu 30 czerwca 2011 roku uj ęcie wody w Złotnikach zostało formalnie zamkni ęte. ° Uj ęcie w Ziel ątkowie - posiada zatwierdzone zasoby eksploatacyjne w kat. "B" z utworów czwartorz ędowych w ilo ści Q = 58,0 m3/h decyzj ą wydan ą przez Urz ąd Wojewódzki w Poznaniu, Wydział Ochrony Środowiska z dnia 09.11.1990 r. – nr OS-X-Hg-85302-59/90, ° Ujecie w Biedrusku - posiada zatwierdzone zasoby eksploatacyjne w kat. „B” 100,0 m3/h przy depresji 4,7-6,4 m decyzj ą PWRN w Poznaniu znak: PL-G-P-b- 102/67 z dnia 29 sierpnia 1967 r. ° Uj ęcie w Chludowie - posiada zatwierdzone zasoby eksploatacyjne z utworów czwartorz ędowych w ilo ści: Q = 24,0 m 3/h. Wysoko ść zwierciadła wód podziemnych powi ązana jest z budow ą geologiczn ą i rze źbą danego terenu. Na obszarze wysoczyzn morenowych głęboko ść do zwierciadła wynosi z reguły do 5 m p.p.t. W strefie doliny Warty i Samicy gł ęboko ść do zwierciadła wynosi najcz ęś ciej do 1 m p.p.t. Specyficzne warunki wyst ępuj ą na obrze żach doliny Warty, gdzie wody wypływaj ą na powierzchni ę w formie źródeł i wysi ęków. Wahania zwierciadła wód podziemnych dla Chludowa s ą charakterystyczne dla strefy wysoczyzny morenowej zbudowanej w przewadze z gliny zwałowej. Utwory te s ą słabo przepuszczalne i ograniczaj ą infiltracj ę wód opadowych. Na terenie gminy znajduje si ę obszar specjalnego znaczenia wód wgł ębnych wyst ępuj ący pod nazw ą Główny Zbiornik Wód Podziemnych (GZWP) nr 150 – pradolina warszawsko-berli ńska. Przebiega on południkowo i zwi ązany jest z dolin ą rzeki Warty. Obszary wyst ępowania zbiornika wód podziemnych wymagaj ą ochrony w skali regionalnej i zwi ązane s ą głównie z lokalizacj ą i ochron ą uj ęć wody.

XII. Uwarunkowania wynikaj ące z wyst ępowania terenów górniczych i obszarów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odr ębnych

Na terenie gminy Suchy Las nie wyst ępuj ą tereny i obszary górnicze, o których mowa w ustawie z dnia 4 lutego 1994r. Prawo górnicze i geologiczne.

XIII. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu systemu komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporz ądkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami

1. Gminny system komunikacji

Sie ć transportu i komunikacji zajmuje szczególne miejsce w problematyce prawidłowego i dynamicznego rozwoju regionów zarówno miejskich jak wiejskich. Dzi ęki łatwemu, bezpiecznemu oraz szybkiemu poł ączeniu poszczególnych terenów sieci ą drogow ą, kolejow ą i ewentualnie powietrzn ą (lotniska) mo żliwy staje si ę szybki kontakt (przepływ towarów, ludzi, informacji) z innymi środkami, co wpływa korzystnie na potencjał społeczny i gospodarczy danego obszaru.

1.1 Infrastruktura drogowa

Sie ć drogowa na terenie gminy Suchy Las administrowana jest przez trzy zarz ądy: Generaln ą Dyrekcj ę Dróg Krajowych i Autostrad, Zarz ąd Dróg Powiatowych oraz Zakład Gospodarki Komunalnej. Przez gmin ę przebiegaj ą, bowiem drogi: ° krajowa, ° powiatowe, ° gminne. Uwarunkowania komunikacyjne gminy Suchy Las wyró żniaj ą si ę rozbudowanym system drogowym. Układ dróg umo żliwia dogodne poł ączenie wewn ętrzne i zewn ętrzne. Do układu nadrz ędnego ł ącz ącego obszar gminy z systemem drogowym kraju nale ży zaliczy ć drog ę krajow ą nr 11. W układzie podstawowym obsługuj ącym gminy powiatu pozna ńskiego, znajduj ą si ę drogi powiatowe. Z kolei układ uzupełniaj ący tworz ą drogi gminne pełni ące funkcje dojazdowe do jednostek osadniczych i poszczególnych nieruchomo ści. Struktura przestrzenna dróg w gminie Suchy Las jest rozwini ęta w stopniu zadowalaj ącym. 88

1.1.1 Droga krajowa

Główn ą o ś komunikacyjn ą gminy Suchy Las stanowi droga krajowa nr 11 relacji Kołobrzeg – Koszalin – Piła – Oborniki – Pozna ń – Ostrów Wielkopolski – Bytom. Droga ta pełni rol ę korytarza transportowego o znaczeniu mi ędzyregionalnym, co jednocze śnie wpływa na rozwój gospodarczy gminy. Na terenie gminy Suchy Las droga posiada przekrój jednojezdniowy, a jej parametry odpowiadaj ą klasie technicznej GP.

1.1.2 Drogi powiatowe

Drogi powiatowe stanowi ą wa żny ł ącznik pomi ędzy poszczególnymi gminami, ale równie ż maj ą istotne znaczenie przy obsłudze terenów zlokalizowanych w granicach gminy. Przez obszar gminy Suchy Las przebiega 7 dróg powiatowych o ł ącznej długo ści 23,2 km, administrowanych przez Zarz ąd Dróg Powiatowych. Zestawienie poszczególnych dróg wraz z ich numerami znajduje si ę w poni ższej tabeli.

Tabela 19. Drogi powiatowe w gminie Suchy Las

Lp. Nr Nazwa drogi Przebieg drogi Długo ść (km) Klasa

1. 2400P Napachanie - Złotkowo granica gminy - Złotkowo 1,435 G granica gminy - Biedrusko - 2. 2406P Bolechowo – Radojewo 5,896 G granica powiatu granica powiatu – Suchy 3. 2431P Radojewo - Pozna ń 2,280 G Las – granica powiatu granica powiatu – 4. 2427P Żydowo-Chludowo 3,860 Z Ziel ątkowo - Chludowo Gol ęczewo – granica 5. 2428P Gol ęczewo - Sobota 2,295 Z gminy granica powiatu – 6. 2061P Wargowo - Gol ęczewo 4,460 Z Ziel ątkowo - Gol ęczewo 7. 2430P Psarskie - Złotniki granica powiatu - Złotniki 3,000 Z Razem 23,226 Źródło: Zarz ąd Dróg Powiatowych w Poznaniu

Drogi nr 2428P, nr 2427P, nr 2061P, nr 2061P i nr 2430P nie spełniaj ą definicji dróg powiatowych. W zwi ązku z powy ższym zaleca si ę ich przekwalifikowanie do kategorii dróg gminnych.

1.1.3 Drogi gminne

Drogi gminne wymienione s ą w zał ącznikach 1-7 do Uchwały Nr XIV/124/2003 Rady Gminy Suchy Las z dnia 28 sierpnia 2003 r. w sprawie zaliczenia do kategorii dróg

gminnych (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 153, poz. 2901). Stan techniczny wi ększo ści dróg gminnych jest dobry, nale ży jednak zwróci ć uwag ę, na zbyt wysoki udział dróg gminnych o nawierzchni gruntowej. Powy ższa sytuacja ulega stałej poprawie dzi ęki uruchomieniu specjalnego programu DROGA 3000, którego zasadniczym celem jest kompleksowa poprawa jako ści dróg gminnych, co nale ży rozumie ć przez ich modernizacj ę oraz budow ę nowych ci ągów komunikacyjnych.

1.2 Infrastruktura kolejowa

Przez teren gminy przebiega jedna linia kolejowa nr 354 pierwszorz ędowa o pa ństwowym znaczeniu relacji Pozna ń – Piła. Poci ągi tej linii zatrzymuj ą si ę w granicach administracyjnych gminy na 3 stacjach: w Złotnikach, Gol ęczewie i Chludowie obsługuj ące tereny zainwestowane znajduj ące si ę w najbli ższym poło żeniu. Ponadto przy południowej granicy gminy biegnie linia magistralna – północna ł ącznica kolejowa.

1.3 Infrastruktura lotnicza

Gmina Suchy Las, a dokładniej osiedle Suchy Las, le ży w strefie oddziaływania Portu Lotniczego Pozna ń – Ławica oraz 31. Bazy Lotnictwa Taktycznego Pozna ń – Krzesiny. W zwi ązku z powy ższym na terenie obr ębu Złotniki (Suchy Las) obowi ązuj ą nieprzekraczalne ograniczenia wysoko ści zabudowy, okre ślone w dokumentacji rejestracyjnej lotniska cywilnego Pozna ń-Ławica. Z kolei obszar ograniczonego u żytkowania dla lotniska wojskowego Pozna ń-Krzesiny tworz ą trzy strefy. Południowy skraj obr ębu Złotniki, le ży w strefie III, której obszar wyznaczaj ą: linia b ędąca zewn ętrzn ą granic ą strefy II, stanowi ąca wewn ętrzn ą granic ę strefy III oraz granica obszaru ograniczonego u żytkowania. W strefie III brak ogranicze ń w zakresie przeznaczenia terenu.

1.4 Komunikacja autobusowa

Gmina jest całkowitym udziałowcem prowadz ącego działalno ść na jej obszarze Zakładu Komunikacji Publicznej. Zakład ten obsługuje 5 autobusowych linii komunikacyjnych, które ł ącz ą centrum Poznania i jego północne dzielnice z nast ępuj ącymi miejscowo ściami: Biedrusko, Chludowo, Gol ęczewo, Ziel ątkowo, Złotkowo, Złotniki i Suchy Las. Cz ęste i wzgl ędnie szybkie kursy w oczywisty sposób przyczyniaj ą si ę do budowania i poprawy funkcjonalno ści komunikacji aglomeracyjnej.

1.5 Szlaki turystyczne

Gmina Suchy Las posiada bardzo dobre warunki do rozwoju turystyki czynnej, głównie rowerowej. Ukształtowanie terenu wraz z atrakcyjnymi walorami przyrodniczymi oraz dziedzictwem kulturowym tworz ą podstaw ę do przeprowadzenia przez teren gminy tras i dróg rowerowych. Ze wzgl ędu na to, że obie formy komunikacji si ę pokrywaj ą, w dalszej cz ęś ci b ędą one okre ślane mianem tras rowerowych. Trasy rowerowe dzi ęki współpracy gminy z okolicznymi jednostkami samorz ądowymi tworz ą szlaki turystyczne o randze nie tylko lokalnej, ale równie ż regionalnej. W roku 1997 Towarzystwo Przyjaciół Gminy Suchy Las zainicjowało powstanie profesjonalnego opracowania „Koncepcja dróg rowerowych na terenie gminy Suchy Las”, sfinansowanego z funduszu PHARE „Dialog społeczny”. Trasy rowerowe zaprojektowane w w/w opracowaniu są stopniowo realizowane. Na dzie ń dzisiejszy wytyczono nast ępuj ące trasy: • Pozna ń – Suchy Las – Złotniki – Złotkowo – Chludowo – gm. Oborniki – jest to w tym momencie jedyna trasa wytyczona w terenie i oznakowana w cało ści, • gm. Rokietnica – Gol ęczewo – Ziel ątkowo – gm. Oborniki, • gm. Rokietnica – Złotniki – Suchy Las – Pozna ń-Pi ętkowo – gm. Czerwonak – Biedrusko – gm. Murowana Go ślina, • gm. Rokietnica - Złotniki – Biedrusko – gm. Murowana Go ślina – trasa wchodz ąca w skład Wielkiego Pier ścienia Poznania, biegn ąca przez teren poligonu wojskowego, w zwi ązku z tym przejazd jest mo żliwy głównie dla zorganizowanej grupy rowerowej za zezwoleniem Komendanta Poligonu. Taka praktyka w pewnym stopniu utrudnia korzystanie z trasy, co jednak nie umniejsza jej warto ści, • Transwielkopolska Trasa Rowerowa – przebiegaj ąca przez niewielki obszar na zachodzie gminy, przy jej granicy z gmin ą Rokietnica. • Nadwarcia ński Szlak Rowerowy - przebiega w cało ści wzdłu ż rzeki Warty na terenie województwa wielkopolskiego Trasy rowerowe umo żliwiaj ą nie tylko aktywne sp ędzanie wolnego czasu i rozwój turystyki, ale równie ż bezpieczn ą komunikacj ę mieszka ńców gminy Suchy Las z pobliskim Poznaniem i s ąsiednimi gminami. Naturaln ą granic ą dziel ącą gmin ę Suchy Las z gmin ą Czerwonak i Murowana Go ślina jest rzeka Warta, coraz bardziej doceniana pod względem turystycznym. Rzeka ta jest wykorzystywana pod wzgl ędem ró żnych form turystyki wodnej, pocz ąwszy od kajakarstwa, poprzez żeglarstwo i sporty motorowowodne. Na poszczególnych odcinkach Warty powstaj ą obecnie nowe przystanie, porty i mariny, jednak w samej gminie Suchy Las pomimo przebiegaj ącego Nadwarcia ńskiego Szlaku Rowerowego nie istnieje jeszcze żadna infrastruktura zwi ązana z turystyk ą wodn ą. 91

2. Gospodarka wodno-ściekowa

2.1 Zaopatrzenie w wod ę

Stan sieci wodoci ągowej w gminie Suchy Las mo żna okre śli ć jako zadowalaj ący, gdy ż podł ączone do niej s ą wszystkie jednostki osadnicze w gminie. Długo ść wodoci ągów w roku 2008 wynosiła 95,9 km, a z samej sieci korzystało ok. 96% odbiorców. Nale ży jednak wzi ąć pod uwag ę fakt, że stale zwi ększaj ące si ę zarówno potrzeby mieszka ńców jak i potrzeby wynikaj ące z powstaj ących i planowanych inwestycji, wymuszaj ą na gminie konieczno ść ci ągłej rozbudowy sieci. W granicach administracyjnych gminy Suchy Las działaj ą cztery wodoci ągi, w tym dwa grupowe: ° Stacja wodoci ągowa w Złotnikach – zaopatruje w wod ę Złotniki, Złotkowo i Suchy Las (zaopatrywane w wod ę równie ż z Poznańskiego Systemu Wodoci ągowego). Ujęcie znajduje si ę pomi ędzy Złotnikami a Jelonkiem w odległo ści 600m na wschód od drogi krajowej nr 11 z Poznania w kierunku Piły. Aktualnie uj ęcie to składa si ę z 5 studni gł ębinowych bazuj ących na zasobach trzeciorz ędowego poziomu wodono śnego, a trzy – bazuj ące na zasobach czwartorz ędowego poziomu wodono śnego. Studnia trzeciorz ędowa nr 3 wył ączona jest z eksploatacji. Dla uj ęcia ustanowiono stref ę ochronn ą (strefa ochrony bezpo średniej i po średniej) decyzj ą wydan ą przez Urz ąd Wojewódzki w Poznaniu nr OS.IV-7211/49-7/92 z dnia 15.05.1992 r. ° Stacja wodoci ągowa w Ziel ątkowie – zaopatruje w wod ę miejscowo ści Ziel ątkowo oraz Gol ęczewo. Uj ęcie usytuowane jest w Ziel ątkowie na działce 163/2 nale żą cej do Urz ędu Gminy Suchy Las. Aktualne uj ęcie składa si ę z dwóch studni gł ębinowych ujmuj ących czwartorz ędow ą warstw ę wodono śną. Dla uj ęcia ustanowiono stref ę ochronn ą (strefa ochrony bezpo średniej i po średniej) na podstawie decyzji wydanej przez Starost ę Pozna ńskiego nr OS XII-6210-15-1/99 z dnia 27.10.1999 r. ° Stacja wodoci ągowa w Chludowie – zrealizowana dla zaspokojenia potrzeb wsi Chludowo, bez mo żliwo ści rozbudowy uj ęcia. Sie ć wodoci ągowa Chludowa poł ączona jest z sieci ą wodoci ągow ą Ziel ątkowa tworz ąc zamkni ęty pier ście ń. Wodoci ągi te mog ą ze sob ą współpracowa ć. ° Stacja wodoci ągowa w Biedrusku – zaopatruje w wod ę mieszka ńców Biedruska i koszary. Uj ęcie wody zlokalizowane jest w północno – zachodniej cz ęś ci wsi przy ul. Zjednoczenia. Dla uj ęcia ustanowiono stref ę ochronn ą (strefa ochrony bezpo średniej i po średniej) decyzj ą wydan ą Urz ąd Wojewódzki w Poznaniu nr OS.IV-2-74410/2000 z dnia 12.10.2003 r.

Sieci wodoci ągowe usytuowane na terenie gminy Suchy Las znajduj ą si ę w posiadaniu spółki AQUANET.

2.2 Kanalizacja sanitarna i deszczowa

Długo ść sieci kanalizacyjnej w gminie Suchy Las wynosiła 2008 roku 42,8 km. W tym samym roku z kanalizacji korzystało ok. 62% odbiorców. Stan infrastruktury kanalizacyjnej w gminie poprawiła si ę w ci ągu ostatnich kilku lat, jednak nadal jej stan nie jest wystarczaj ąco zadowalaj ący i wymaga rozbudowy. Ma to zwi ązek z do ść pó źnym rozpocz ęciem procesu skanalizowania gminy, który rozpocz ął si ę dopiero w roku 1993. Nale ży zaznaczy ć, że sie ć wybudowana na pocz ątku lat 90. nadal pozostaje w dobrym stanie technicznym. Za pomoc ą zorganizowanej sieci kanalizacyjnej odprowadzane są ścieki komunalne z cz ęś ci wsi Suchy Las, Złotniki oraz Biedrusko. W Suchym Lesie i Złotnikach kanalizacja sanitarna wykonana została połowicznie i podlega ciągłej realizacji. W Suchym Lesie obejmuje ona tereny centralne le żą ce w grawitacyjnej zlewni Kolektora Podola ńskiego wraz ze zlewni ą istniejącej przepompowni, natomiast w Złotnikach ścieki komunalne odprowadzane s ą do Kolektora Złotnickiego i dalej przez przepompowni ę do sieci Suchego Lasu. Sytuacja w Biedrusku przedstawia si ę w sposób korzystny, gdy ż podstawowa sie ć kanalizacji sanitarnej ł ącznie z nowymi osiedlami została ju ż wybudowana. Osiedla zlokalizowane przy ul. Zjednoczenia odprowadzaj ą ścieki sieci ą kanalizacyjn ą poprzez przepompowni ę do Szlach ęcina. Osiedle przy ul. Rubinowej z przyległymi ulicami odchodzi od korzystania z indywidualnych zbiorników ścieków na rzecz przepompowni usytuowanej przy ul. Zjednoczenia i ul. Rubinowej. Ścieki z miejscowo ści Biedrusko odprowadzane s ą do oczyszczalni Szlach ęcin w gminie Czerwonak. Skanalizowane nie zostały jeszcze miejscowo ści Złotkowo, Gol ęczewo i Ziel ątkowo. Ścieki bytowe s ą tam odprowadzane do urz ądze ń indywidualnych, zbiorników szczelnych i wywo żone do oczyszczalni ścieków komunalnych w Chludowie. We wsi Chludowo ze wzgl ędu na lokalizacj ę w/w oczyszczalni sie ć kanalizacji sanitarnej ulega systematycznej rozbudowie. Rozbudowie podlega równie ż sie ć kanalizacji deszczowej, która obecnie istnieje jedynie w Suchym Lesie i Złotnikach (przy przepompowni ścieków w Suchym Lesie znajduje sie zbiornik retencyjny). Sieci kanalizacji sanitarnej wraz z oczyszczalni ą ścieków usytuowane na terenie gminy Suchy Las znajduj ą si ę w posiadaniu spółki AQUANET.

2.2.1 Aglomeracja Pozna ń

Zgodnie z art. 43 ust. 2a ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz.U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019) oraz rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji (Dz.U. Nr 283, poz. 2841) w wyznaczony został obszar aglomeracji ściekowej Pozna ń o równowa żnej liczbie mieszka ńców 1 200 000. Powy ższa aglomeracja ustalona została Rozporz ądzeniem Wojewody Wielkopolskiego Nr 201/06 z dnia 18 pa ździernika 2006 r. w sprawie wyznaczenia aglomeracji Pozna ń (Dz. U. Nr 176, poz. 4061, z dnia 18 pa ździernika 2006 r.). Aglomeracji Pozna ń obejmuje swym zasi ęgiem tereny obj ęte systemem kanalizacji zbiorczej zako ńczonej oczyszczalni ą ścieków zlokalizowan ą w miejscowo ści Koziegłowy, gmina Czerwonak, poło żone w mie ście Pozna ń oraz w powiecie pozna ńskim, w gminach: Czerwonak, Lubo ń, Mosina, Pobiedziska, Suchy Las, Swarz ędz, Tarnowo Podgórne. W gminie Suchy Las obszar aglomeracji Pozna ń obejmuje nast ępuj ące miejscowo ści: Suchy Las, Złotniki, Złotkowo. Oprócz powy ższych miejscowo ści w gminie Suchy las obszar aglomeracji Pozna ń wyznaczono równie ż w: ° mie ście Pozna ń; ° gminie Czerwonak: Annowo, Czerwonak, D ębogóra, Kicin, Kliny, Koziegłowy, Mielno, Mi ękowo, Mi ękówko; ° mie ście Lubo ń; ° gminie Mosina: Babki, Czapury, Wiórek; ° gminie Pobiedziska: miasto Pobiedziska, Barcinek, Biskupice, Borówko, Bugaj, Głowienka, Główna, Gołu ń, ° w gminie Pobiedziska: Gorzkie Pole, Góra, Jankowo, Jerzykowo, Jerzyn, Kapalica, Kocanowo, Kocialkowa Górka, Kolata, Kolatka, Kowalskie, Krze ślice, Latalice, Łagiewniki, Nadro żno, Podarzewo, Polska Wie ś., Pomarzanki, Pomarzanowice, Promienko, Promno, Pruszewiec, Stara Górka, St ęszewice, St ęszewko, Tuczno, Uzarzewo Huby, W ęglewko, W ęglewo, Wójtostwo, Wronczyn, Wronczynek, Zbierkowo, Złotniczki ° gminie Swarz ędz: miasto Swarz ędz, Bogucin, Garby, Gortatowo, Gruszczyn, Janikowo, Jasin, Karlowice, Kobylnica, Kruszewnia, Łow ęcin, Paczkowo, Rabowice, Sarbinowo, Sokolniki Gwiazdowskie, Uzarzewo, Wierzenica, Wierzonka, Zalasewo; ° gminie Tarnowo Podgórne: Baranowo, Chyby, Prze źmierowo, Wysogotowo.

2.3 Urz ądzenia melioracyjne

Na terenie gminy znajduj ą si ę urz ądzenia melioracyjne tj.: cieki melioracji podstawowej i rowy melioracji szczegółowej oraz urządzenia drenarskie.

3. Gospodarka odpadami

Gmina Suchy Las obsługiwana jest przez Zakład Gospodarki Komunalnej z siedzib ą w Suchym Lesie. Zakład ten zobowi ązany jest do przewo żenia zebranych odpadów i nieczysto ści na teren Zakładu Zagospodarowania Odpadów (do roku 2006 funkcjonuj ącego jako Wysypisko Odpadów Komunalnych) zlokalizowanego w granicach administracyjnych gminy Suchy Las przy jej granicy z miastem Pozna ń. W odległo ści 1,2 km od składowiska nie wyst ępuje zabudowa mieszkaniowa oraz brak jest wszelkiego rodzaju upraw ro ślinnych. W celu ochrony mieszka ńców wysypisko pozostało otoczone naturaln ą ro ślinno ści ą le śną i trawiast ą, aby zminimalizowa ć szkodliwe i uci ąż liwe dla ludzi skutki jego działalno ści. Składowisko odpadów w Suchym Lesie okre śla si ę jako składowisko odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne. Jest ono przeznaczone do zbierania odpadów wytworzonych w gospodarstwach domowych na terenie gminy Suchy Las i miasta Pozna ń. Ponadto na jego teren trafiaj ą odpady z instytucji publicznych, skr ętki, zawarto ść piaskowników, osady z oczyszczalni ścieków, odpady z oczyszczania ulic i placów oraz gruz wraz z ziemi ą. Odbiór odpadów zgromadzonych na danej nieruchomo ści nast ępuje na mocy umowy cywilnej zawartej pomi ędzy wła ścicielem tej nieruchomo ści a jednostk ą wywozow ą. Cz ęstotliwo ść wywozu odpadów waha si ę od codziennego do raz na dwa tygodnie w zale żno ści od rejonu gminy. Dodatkowo w gminie prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów. Odbywa si ę ona w dwóch formach: poprzez składowanie wyselekcjonowanych odpadów w osobnych workach zbieranych nieodpłatnie przez Zakład Gospodarki Komunalnej, b ądź te ż poprzez rozmieszczenie pojemników do selektywnej zbiórki w strategicznych punktach na terenie całej gminy.

4. Elektroenergetyka

4.1 Elektroenergetyczna sie ć przesyłowa

Na terenie gminy znajduje si ę fragment elektroenergetycznej linii jednotorowej o napi ęciu 220 kV relacji Plewiska-Czerwonak. Wzdłu ż tej linii wyst ępuje pas technologiczny o szeroko ści 50 m (po 25 m od osi linii w obu kierunkach), dla którego obowi ązuj ą ograniczenia zagospodarowania i u żytkowania jego terenu. Linia ta jest wa żnym elementem 95 sieci przesyłowej krajowego systemu elektroenergetycznego, pozwalaj ąca na przesył energii elektrycznej z tego systemu poprzez transformacj ę 220/110 kV, do sieci dystrybucyjnej (obiekty o napi ęciu 110 kV i ni ższym).

4.2 Elektroenergetyczna sie ć dystrybucyjna

Równolegle do trasy linii elektroenergetycznej 220kV po zachodniej stronie gminy, a nast ępnie do terenów kolejowych, biegnie linia wysokiego napi ęcia 110kV relacji Pi ątkowo – Kiekrz. Zasilanie odbiorców znajduj ących si ę na terenie gminy odbywa si ę za pomoc ą linii średniego napi ęcia 15kV ze stacji energetycznych 110/15kV w Kiekrzu i Pi ątkowe.

4.3 Odnawialne źródła energii

Gmina Suchy Las jest gmin ą otwart ą na rozwi ązania umo żliwiaj ące pozyskiwanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, przyjaznych środowisku. Jednym z zada ń istniej ącego na terenie gminy Zakładu Zagospodarowania Odpadów jest produkcja oraz sprzeda ż energii elektrycznej i energii cieplnej wytwarzanej z biogazu. Ok. 30% wyprodukowanej energii przeznaczana jest na zaspokojenie potrzeb własnych składowiska, tj. o świetlenie, zasilanie pomp odcieków i zespołu oczyszczania odcieków czy potrzeby biurowe. Pozostałe niewykorzystane zasoby podlegaj ą sprzeda ży odpowiednim zakładom energetycznym. Kolejn ą form ą pozyskiwania energii stosowan ą w gminie jest wykorzystanie pomp cieplnych. Pompa ciepła to jedyne urz ądzenie umo żliwiaj ące wykorzystanie energii cieplnej ze źródeł o niskich temperaturach. Jej rola polega na pobieraniu ciepła ze źródła o ni ższej temperaturze i przekazywaniu go do źródła o temperaturze wy ższej. Takie pompy cieplne pracuj ą w miejscowo ści Jelonek (własno ść prywatna, wykorzystuje ciepło geotermalne) oraz w Złotnikach (własno ść Rolniczego Zakładu Do świadczalnego Akademii Rolniczej, wykorzystuje ciepło biologicznego rozkładu „wysokiej ściółki” w świniarni i ciepło geotermalne). Ponadto w Gol ęczewie funkcjonuje niewielka elektrownia wiatrowa. Energia z niej pozyskana zostaje przeznaczona w cało ści na cele prywatne. Gmina Suchy Las cz ęś ciowo znajduje si ę w zasi ęgu oddziaływania stacji radarowej, b ędącej elementem systemu radarów meteorologicznych POLRAD, którego prac ę mo że zakłóca ć lokalizacja pojedynczych turbin wiatrowych lub farm wiatrowych.

5. Gazyfikacja

Przez gmin ę Suchy Las przebiega gazoci ąg wysokiego ci śnienia DN 350 – obwodnica miasta Poznania. Na terenie gminy w miejscowo ści Złotniki została wybudowana w 1995 r. stacja redukcyjno-pomiarowa pierwszego stopnia o przepustowo ści Q = 12.000 m3n/h. Stacja w Złotnikach jest równie ż poł ączona z istniej ącą sieci ą gazow ą średniopr ęż ną miasta Pozna ń za pomoc ą gazoci ągu średniego ci śnienia DN 250, wykorzystywanego do zasilania sieci gazowej gminy. Sie ć gazowa mierz ąca ok. 100 km doprowadzona jest do ka żdej miejscowo ści na terenie gminy. Mimo tak du żego zaopatrzenia w infrastruktur ę gazow ą z mo żliwo ści podł ączenia do sieci korzysta ok. 60% u żytkowników, co wynika z ch ęci zmniejszenia kosztów i poszukiwania ta ńszych źródeł gazu.

6. Ruroci ąg naftowy

W południowej cz ęś ci gminy, na jej granicy z miastem Pozna ń, przebiegaj ą dwa ruroci ągi dalekosi ęż ne wysokiego ci śnienia o średnicach DN 520 i DN 820 oraz kabel światłowodowy. Uło żone są one poza obszarami zabudowanymi. Dla sieci przesyłowych dalekosi ęż nych: ruroci ągów naftowych i kabla światłowodowego wyst ępuj ą strefy bezpiecze ństwa zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami. Oba w/w ruroci ągi przesyłowe dalekosi ęż ne podlegaj ą Przedsi ębiorstwu Eksploatacji Ruroci ągów Naftowych „Przyja źń ” w Płocku.

7. Telekomunikacja

Gmina Suchy Las obsługiwana jest przez sie ć Telekomunikacji Polskiej S.A. Ponadto cały obszar w pełni pokrywaj ą swym zasi ęgiem operatorzy telefonii komórkowej: Plus, Era, Orange oraz Play. Na terenie gminy Suchy Las została uło żona kanalizacja teletechniczna, składaj ąca si ę infrastruktury teletechnicznej: ze studni kablowych i rurarzu światłowodowego. Podstaw ą funkcjonowania sieci jest tzw. szkielet światłowodowy. Sie ć gwarantuje mo żliwo ść dost ępu do szerokopasmowego Internetu, telewizji i telefonu. Jednostk ą odpowiedzialn ą za zrealizowanie ww. inwestycji oraz administrowanie sieci ą jest Gminne Centrum Informatyczne sp. z o.o. Gmina Suchy Las le ży na trasie przebiegu linii radiowej Pozna ń (Pi ątkowo) – Szamotuły – Szczecin. Wokół linii wyznaczono pas ochronny o szeroko ści 100m (po 50m w ka żdą stron ę) ograniczaj ący wysoko ść zabudowy. Pas ten ma na celu zapewnienie niezakłóconej pracy linii radiowej. Rozmieszczenie w/w linii radiowej nie wi ąż e si ę 97 z jakimkolwiek zagro żeniem dla mieszka ńców gminy czy środowiska przyrodniczego i kulturowego.

7.1 Wojskowa sie ć telekomunikacyjna

Na obszarze gminy Suchy Las wyst ępuj ą urz ądzenia teletechniczne wykorzystywane przez wojsko zlokalizowane w nast ępuj ących miejscowo ściach: ° Suchy Las (ul. Obornicka i Forteczna) – kable telekomunikacyjne doziemne dalekosi ęż ne wojskowej ł ączno ści specjalnej, ° Jelonek (ul. Obornicka) – kable telekomunikacyjne dalekosi ęż ne wojskowej ł ączno ści specjalnej, ° Złotniki (ul. Obornicka) – kable telekomunikacyjne doziemne dalekosi ęż nej wojskowej łączno ści specjalnej, ° Złotkowo (ul. Obornicka i Lipowa) – kable telekomunikacyjne doziemne dalekosi ęż ne wojskowej ł ączno ści specjalnej.

XIV. Uwarunkowania wynikaj ące z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu

1. Gmina Suchy Las w planie zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego

Uwarunkowania wynikaj ące z usytuowania gminy Suchy Las na terenie województwa wielkopolskiego, scharakteryzowane zostały w planie zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego uchwalonego uchwał ą nr XLVI/690/10 sejmiku województwa wielkopolskiego z dnia 26 kwietnia 2010 r. Powi ązania komunikacyjne stanowi ą „szkielet” dla struktury przestrzennej województwa, a najwa żniejsze korytarze komunikacyjne tworz ą główne osie rozwoju województwa. Korzystne poło żenie Wielkopolski w zachodniej cz ęś ci kraju, a tak że powi ązania komunikacyjne z Europ ą stanowi ą korzystne warunki dla rozwoju regionu. Efektem tej lokalizacji jest wyodr ębnianie si ę w strukturach regionalnych obszarów, które potencjałem rozwoju gospodarczego, wyposa żeniem w infrastruktur ę techniczn ą i komunikacyjn ą oraz dynamik ą rozwoju wyró żniają si ę na tle regionu. Za najistotniejsze pasmo rozwoju uznaje si ę europejskie korytarze transportowe II i VIa, ł ącz ące w układzie równole żnikowym Europ ę Zachodni ą i Wschodni ą. Kolejn ą stref ę przyspieszonego rozwoju stanowi obszar oparty o połączenia o randze krajowej drogami ekspresowymi S5, S8, S10 i S11. Przyspieszony rozwój oparty o autostrad ę A2, drogi

98 ekspresowe i krajowe, mi ędzynarodowe linie kolejowe jest trwałym zjawiskiem, którego poziom b ędzie nadal rósł w stosunku do pozostałej cz ęś ci regionu. Analiza zmian przestrzeni osadniczej wykazała, że najwi ększe zmiany na terenie województwa wielkopolskiego zachodz ą w jego centralnej cz ęś ci, w obr ębie powiatu pozna ńskiego, gdzie proces intensywnej urbanizacji dotyczy wi ększo ści gmin. Centralna cze ść województwa to obszar o wyj ątkowych i wyró żniaj ących go z cało ści regionu cechach, utworzony przez miasto Pozna ń oraz s ąsiaduj ący z nim obszar funkcjonalny – zespół jednostek osadniczych, powi ązanych trwałymi zwi ązkami funkcjonalno-przestrzennymi. Maksymalny promie ń zasi ęgu tego obszaru, licz ąc od centrum Poznania wynosi około 60 km, obejmuj ąc tym samym obszar gminy Suchy Las. Obszar ten stanowi ący przestrze ń bezpo średnich zwi ązków funkcjonalno-przestrzennych Poznania i jego bezpo średniego otoczenia, zamieszkuje ok.1 354,8 tys. osób, co stanowi ok. 40% ogólnej liczby ludno ści województwa wielkopolskiego. Miasto Pozna ń, jako ośrodek rangi krajowej i europole, skupia zdecydowan ą wi ększo ść potencjału województwa w zakresie usług wy ższego rz ędu, tj. szkolnictwa wy ższego i nauki, specjalistycznej opieki medycznej, placówek kultury, mediów, placówek otoczenia biznesu, usług informatycznych, usług wystawienniczych. W zwi ązku z powy ższym obszar ten wyró żnia si ę wysok ą koncentracj ą potencjału gospodarczego, skupiaj ąc ponad 52 % ogółu podmiotów gospodarczych województwa zarejestrowanych w systemie REGON. Wysoki potencjał gospodarczy potwierdza równie ż wysoka aktywno ść zawodowa ludno ści, poniewa ż pracuje tu niemal 51% ogółu pracuj ących w gospodarce województwa (poza rolnictwem indywidualnym). Miasto Pozna ń wraz ze strukturalnie poł ączonymi z nimi obszarami zwartej urbanizacji i trwałych przekształce ń tworzy stref ę intensywnych procesów urbanizacyjnych. Strefa ta jest miejscem najbardziej dynamicznych zmian w zagospodarowaniu przestrzennym, a co za tym idzie nagromadzenia konfliktów przestrzennych. Dominuj ąca rol ę odgrywaj ą tu funkcje charakterystyczne dla wielkich miast oraz towarzysz ące im cechy charakterystyczne dla obszarów silnie zurbanizowanych. W zwi ązku z powy ższym za najistotniejsze na tym obszarze uznaje si ę: ° Utworzenie zintegrowanej komunikacji publicznej zapewniaj ącej popraw ę dost ępno ści do centrów miast, ° Dąż enie do wielofunkcyjno ści rozumianej, jako integracja przestrzenna i funkcjonalna obszarów o ró żnym przeznaczeniu, ° Kształtowanie zrównowa żonej struktury przestrzennej, uwzgl ędniaj ącej du ży popyt na tereny budowlane, przy ograniczonym zasobie wolnych terenów. Za istotne uznaje si ę wykorzystanie przestrzeni zurbanizowanych, które wymagaj ą rewitalizacji lub zmiany funkcji (tereny przemysłowe, tereny pomilitarne), 99

° Ochron ę walorów środowiska przyrodniczego. Dynamika rozwoju obszaru zale żeć b ędzie od wielu czynników, w tym czynników niewynikaj ących bezpo średnio z planowania przestrzennego. Niezwykle istotne jest odpowiednie przygotowanie formalne i techniczne oraz aktywno ść lokalnych społeczno ści.

2. Istniej ąca struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy

Podstaw ę kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej stanowi ą poziom zainwestowania gminy oraz istniej ące i potencjalne uwarunkowania przyrodnicze, ekologiczne, demograficzne, techniczne i komunikacyjne. W szczególno ści na struktur ę przestrzenn ą wpływa uzbrojenie terenu, które warunkuje procesy urbanizacyjne. Istotn ą rol ę w tym procesach odgrywa wł ączenie miejscowo ści gminy Suchy Las do aglomeracji Pozna ń, dzi ęki czemu gmina mo że pozyskiwa ć dodatkowe środki na budow ę sieci kanalizacyjnej. W zwi ązku z powy ższym ukształtowały si ę nast ępuj ące strefy funkcjonalne: ° strefa zurbanizowana, w tym: - strefa osadnicza, - strefa działalno ści gospodarczej, ° strefa rolnicza, w tym: - strefa tradycyjnej produkcji rolnej, - strefa rolnictwa do świadczalnego i nauki, - tereny zamkni ęte – obszar wojskowy Biedrusko.

2.1 Strefa zurbanizowana

Strefa zurbanizowana obejmuje tereny zainwestowane o przemieszanej zabudowie mieszkaniowo-usługowej wraz z licznymi podmiotami prowadz ącymi działalno ść gospodarcz ą, w tym o charakterze produkcyjno-usługowym. Głównymi funkcjami tej strefy są: ° zabudowa mieszkaniowa, ° zró żnicowane funkcje usługowe ogólno gminne i ponadlokalne a zwłaszcza – usługi administracji, zdrowia, kultury, nauki i szkolnictwa, usługi handlu, usługi bytowe, usługi ł ączno ści i sportu; ° ró żnorodna działalno ść gospodarcza o charakterze produkcyjno – wytwórczo - naprawczym i obsługowym, obsługa podró żnych oraz usługi turystyki.

100

2.1.1 Strefa osadnicza

Strefa osadnicza stanowi tereny zainwestowane o funkcjach mieszkaniowo – usługowo - produkcyjnych oraz tereny urz ądze ń infrastruktury technicznej i komunalnej. Zlokalizowana jest przede wszystkim w otoczeniu drogi krajowej nr 11 oraz dróg powiatowych i gminnych.

2.1.2 Strefa działalno ści gospodarczej

Strefa działalno ści gospodarczej obejmuje tereny poło żone w środkowej i północnej cz ęś ci gminy pomi ędzy drog ą krajow ą K-11 a torem kolejowym Pozna ń-Piła, w kierunku na północ i południe od w ęzła „Złotkowo”. Strefa ta nie jest obecnie całkowicie wykształcona. Zachodz ące procesy inwestycyjne wskazuj ą na rozwój działalno ści gospodarczej z ukierunkowaniem na obsług ę ruchu i podró żnych przy drodze krajowej.

2.2 Strefa rolnicza

Strefa rolnicza stanowi drug ą wyró żniaj ącą si ę struktur ę funkcjonalno-przestrzenn ą gminy. Powy ższa strefa zajmuje północn ą cz ęść gminy, fragmentarycznie areał w środkowej cz ęś ci oraz znaczny areał w południowo-zachodniej cz ęś ci gminy. Strefa w północnej cz ęś ci gminy charakteryzuje si ę u żytkami rolnymi o wysokiej bonitacji gleb oraz gospodark ą indywidualn ą o charakterze rozdrobnionym. W południowo-zachodniej cz ęś ci gminy wyst ępuje rolnictwo o charakterze do świadczalno-naukowym. Kierunek specjalistyczny produkcji rozwija si ę w oparciu o areał rolny wysokiej kultury, kadry naukowe i techniczne Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Cała strefa rolnicza gminy ulega systematycznemu zmniejszeniu na skutek zachodz ących intensywnych procesów urbanizacyjnych.

2.3 Tereny zamkni ęte – obszar wojskowy Biedrusko

W gminie Suchy Las znajduje si ę rozległy teren wojskowy Biedrusko o ł ącznej powierzchni 6318,77 ha, stanowi ący teren zamkni ęty, o którym mowa w ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne z dnia 17 maja 1989 r. oraz rozporz ądzeniu Ministra Obrony z dnia 18 lipca 2003 r. w sprawie terenów zamkni ętych niezb ędnych dla obronno ści pa ństwa.

101

3. Bilans terenów

Bilans terenów o ró żnym sposobie u żytkowania funkcjonalno – przestrzennego w gminie Suchy Las przedstawia tabela nr 19.

Tabela 20. Użytkowanie funkcjonalno-przestrzennie na terenie gminy Suchy Las

Udział w powierzchni L.p Sposób u żytkowania Powierzchnia (ha) gminy (%)

1. Użytki rolne: 3178 27,4

1.1 - grunty orne 2748 23,7 1.2 - sady 76 0,7 1.3 - łąki 205 1,8

1.4 - pastwiska 42 0,4

1.5 - grunty rolne zabudowane 70 0,6

1.6 - grunty pod stawami 8 0,1

1.7 - grunty pod rowami 29 0,2

2. Grunty le śne oraz zadrzewione i zakrzewione: 3355 28,9

2.1 - lasy 3340 28,8 2.2 - grunty zadrzewione i zakrzewione 15 0,1

3. Grunty zabudowane i zurbanizowane: 703 6,1

3.1 - tereny mieszkaniowe 258 2,2

3.2 - tereny przemysłowe 11 0,1

3.3 - inne tereny zabudowane 90 0,8

3.4 - zurbanizowane tereny niezabudowane 32 0,3

3.5 - tereny rekreacyjno-wypoczynkowe 15 0,1

4. Tereny komunikacyjne: 296 2,6

4.1 - drogi 258 2,2

4.2 - tereny kolejowe 38 0,3

5. Użytki kopalne 1 0,01

6. Grunty pod wodami: 92 0,8

102

Udział w powierzchni L.p Sposób u żytkowania Powierzchnia (ha) gminy (%)

6.1 - powierzchniowymi płyn ącymi 55 0,5

6.2 - powierzchniowymi stoj ącymi 37 0,3

7. Nieu żytki 260 2,2

8. Tereny ró żne 4017 34,6

9. Razem 11605 100,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Głównego Urz ędu Geodezji i Kartografii, stan na 01.01.2010r

Powy ższy wykaz nie ukazuje jednego dominuj ącego sposobu u żytkowania gruntów gminy Suchy Las. Najwi ększy obszar stanowi ą tereny ró żne, które mo żemy w wi ększo ści identyfikowa ć z terenami poligonu wojskowego. Zajmuj ą one powierzchni ę 4 017ha, czyli 34,6% powierzchni gminy. Obszar 28,9% powierzchni gminy, zajmuj ą grunty le śne oraz zadrzewione i zakrzewione. Niewiele mniej, bo 27,4% powierzchni gminy zajmuj ą u żytki rolne. Grunty zabudowane i zurbanizowane wyst ępuj ą na 6,1% powierzchni gminy, natomiast grunty rolne zabudowane stanowi ą 0,6% powierzchni gminy. Pozostałe grunty stanowi ą niewielki odsetek powierzchni gminy.

4. Uwarunkowania planistyczne

4.1 Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z 1999 r. Nr 15, poz. 139 z pó źn. zm.) ustanowiła wymóg opracowania i uchwalenia studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin przed upływem 1999 roku. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego zostało, wi ęc sporz ądzone w 1998 roku i uchwalone Uchwał ą Nr LXV/349/98 Rady Gminy Suchy Las z dnia 18 czerwca 1998 r. W 2001 roku została sporządzona zmiana Studium, któr ą uchwalono uchwał ą Nr XLIV/424/2001 Rady Gminy Suchy Las z dnia 12 lipca 2001 r. Do kolejnej zmiany Studium przyst ąpiono po wej ściu w życie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z pó źn. zm.), na mocy uchwały Nr XV/125/2003 Rady Gminy Suchy Las z dnia 11 wrze śnia 2003 r. W rezultacie Rady Gminy Suchy Las podj ęła uchwał ę Nr L/428/2006 z dnia 23 lutego 2006 r.

103 w sprawie zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Suchy Las. Prace planistyczne nad kolejn ą zmian ą studium rozpocz ęto po podj ęciu uchwały Nr LIII/456/2006 Rady Gminy Suchy Las z dnia 18 maja 2006 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Suchy Las. Uchwalenie zmiany studium nast ąpiło na Sesji Rady Gminy Suchy Las w dniu 2 wrze śnia2009 r. (Uchwała Nr XXXVIII/351/2009). W zwi ązku z post ępuj ącym rozwojem społeczno-gospodarczym Gminy zaistniała konieczno ść zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Suchy Las, do której przyst ąpiono na podstawie Uchwały Nr XLVII/429/10 Rady Gminy Suchy Las z dnia 25 marca 2010 roku.

4.2 Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego

Powierzchnia obj ęta planami wynosi ok. 8 500 ha, co stanowi ok. 73,3 % powierzchni gminy Suchy Las. Wszystkie, obowi ązuj ące na terenie Gminy Suchy Las, plany, s ą aktualne pod warunkiem uchwalenia, sporz ądzanych obecnie, fragmentarycznych zmian kilku z tych planów i nowych planów na cz ęś ci terenów obj ętych obowi ązuj ącymi planami. Obserwuje si ę znacz ący post ęp w pracach planistycznych w trakcie ostatnich kilku lat., zarówno w zakresie uchwalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na znacznym obszarze jak i w zakresie przyst ąpienia do sporz ądzenia nowych planów. Intensyfikacja prac planistycznych przyczyniła si ę znacz ąco do rozwoju gminy pod wzgl ędem społeczno--gospodarczym, co wprowadziło gminę Suchy Las do czołówki gmin w notowaniach regionalnych i krajowych.

Tabela 21. Wykaz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i ich zmian na terenie gminy Suchy Las Dziennik urz ędowy Uchwała Rady Lp. Nazwa planu Wojewody Gminy Suchy Las Wielkopolskiego 1997 r. Uchwała nr L/257/97 Dz. Urz. Woj. Pozn. Nr miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wsi Rady Gminy Suchy 1. 11 z dn. 02.06.1997 r. Chludowo działki nr ewid. 360/1, 360/2 i 360/3 Las z dnia 10.04.1997 poz. 84 r zmiana miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gm. Suchy Las we Uchwała nr L/258/97 Dz. Urz. Woj. Pozn. Nr wsi Złotniki działki nr ewid. 214/64 i 158/4 i zmiana Rady Gminy Suchy 2. 11 z dn. 02.06.1997 r. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Las z dnia 10.04.1997 poz. 85 wsi Suchy Las, rej. ul. Le śnej i Sprzecznej działki nr r. ewid. 172 i 173/3 104

Dziennik urz ędowy Uchwała Rady Lp. Nazwa planu Wojewody Gminy Suchy Las Wielkopolskiego Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Pozn. miejscowy plan zagospodarowania LII/272/97 Rady Nr 13 z dn. 3. przestrzennego Suchego Lasu, rejon ul. Gminy Suchy Las z 23.06.1997 r. poz. Jagodowej i Rolnej dnia 15.05 1997 r. 96 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Pozn. miejscowy plan zagospodarowania LIII/276/97 Rady Nr 14 z dn. 4. przestrzennego wsi Złotniki, rejon ul. Gminy Suchy Las z 23.07.1997 r. poz. Kochanowskiego dnia 26.06.1997 r. 107 zmiana miejscowego planu szczegółowego zagospodarowania przestrzennego terenu Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Pozn. budownictwa mieszkaniowego indywidualnego LIII/277/97 Rady Nr 14 z dn. 5. we wsi Złotniki w rejonie ul. Bluszczowej, gm. Gminy Suchy Las z 23.07.1997 r. poz. Suchy Las i miejscowego planu ogólnego dnia 26.06.1997 r. 108 zagospodarowania przestrzennego gm. Suchy Las we wsi Złotniki Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Pozn. zmiana miejscowego planu zagospodarowania LV/291/97 Rady Nr 20 z dn. 6. przestrzennego gminy Suchy Las we wsi Gminy Suchy Las z 15.10.1997 r. poz. Gol ęczewo działka nr ewid. 375/13 dnia 18.09.1997 r. 170 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Pozn. zmiana miejscowego planu zagospodarowania LVI/299/97 Rady Nr 22 z dn. 7. przestrzennego gminy Suchy Las we wsi Gminy Suchy Las z 30.10.1997 r. poz. Złotkowo działki nr ewid. 7/3 i 7/4 dnia 16.10.1997 r. 188 1998 r. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenów zabudowy Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Pozn. mieszkaniowej jednorodzinnej przy ul. Mokrej – LIX/317/98 Rady Nr 4 z dn. 8. dz. nr ewid. 894. Zmiana planu ogólnego Gminy Suchy Las z 13.03.1998 r. poz. zagospodarowania przestrzennego Gminy Suchy dnia 12.02.1998 r. 50 Las zmiana miejscowego planu szczegółowego zagospodarowania przestrzennego Suchy Las, Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Pozn. rejon ul. Le śnej i Sprzecznej – dla działek nr LXIII/331/98 Rady Nr 11 z dn. 9. ewid. 838/7, 838/8, 838/9, 838/10, 839/2, 839/6 Gminy Suchy Las z 15.06.1998 r. poz. oraz cz ęś ci działek nr ewid. 840/2, 841/2 przy ul. dnia 14.05.1998 r. 104 Stara Droga miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Pozn. przestrzennego terenów zabudowy LXIV/339/98 Rady Nr 17 z dn. 10. mieszkaniowej jednorodzinnej i aktywizacji Gminy Suchy Las z 03.08.1998r. poz. gospodarczej w Złotnikach, gm. Suchy Las dnia 4.06.1998 r. 222 zmiana miejscowego planu szczegółowego Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Pozn. zagospodarowania przestrzennego terenów LXV/350/98 Rady Nr 15 z dn. 11. mieszkaniowo-usługowych Suchy Las – Gminy Suchy Las z 20.07.1998 r. poz. Południowy Zachód ( cz ęść działki nr ewid. 572) dnia 18.06.1998 r. 186 1999 r. miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. 12. przestrzennego terenów zabudowy XIV/129/99 Rady Nr 65 z dn. mieszkaniowej jednorodzinnej w Suchym Lesie Gminy Suchy Las z 15.09.1999 r. poz.

105

Dziennik urz ędowy Uchwała Rady Lp. Nazwa planu Wojewody Gminy Suchy Las Wielkopolskiego przy ul. Mokrej – ul. Le śnej, dz. nr ewid. 896, dnia 05.08.1999 r. 1319 stanowi ący zmian ę planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Suchy Las zmiana miejscowego planu zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego Suchego Lasu – rejon ul. XIV/130/99 Rady Nr 61 z dn. 13. Sprzecznej i Mokrej dla działek o nr ewid. Gminy Suchy Las z 03.09.1999 r. poz. 891/33, 891/34, 891/35, 891/36 dnia 5.08.1999 r. 1286 zmiana miejscowego planu zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego terenów zabudowy XV/143/99 Rady Nr 65 z dn. 14. mieszkaniowej jednorodzinnej w Suchym Lesie Gminy Suchy Las z 15.09.1999 poz. przy ul. Mokrej – ul. Le śnej dz. nr ewid. 896 dnia 26.08.1999 r. 1320 miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla miejscowo ści Złotniki, rejon Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. mi ędzy ulicami Nektarow ą, Sosnow ą, Złotnick ą i XVI/145/99 Rady Nr 73 z dn. 15. lini ą kolejow ą Pozna ń – Piła, do granicy miasta Gminy Suchy Las z 20.10.1999 r. poz. Poznania - zmiana planu ogólnego dnia 09.09.1999 r. 1441 zagospodarowania przestrzennego gminy Suchy Las zmiana miejscowego planu zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego terenów zabudowy XIX/171/99 Rady Nr 84 z dn. 16. mieszkaniowej jednorodzinnej i aktywizacji Gminy Suchy Las z 26.11.1999 r. poz. gospodarczej Złotniki , gm. Suchy Las dnia 19.11.1999 r. 1592 2000 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XXIV/213/2000 Nr 28 z dn. 17. przestrzennego Biedruska rejon ul. Zjednoczenia Rady Gminy Suchy 04.05.2000 r. poz. i Chludowskiej, gm. Suchy Las Las z dnia 324 23.03.2000 r. kolejna zmiana uchwały nr LXIV/339/98 Rady Gminy Suchy Las z dnia 4 czerwca 1998 r., Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. dotycz ąca miejscowego planu XXIV/217/2000 Nr 28 z 18. zagospodarowania przestrzennego terenów Rady Gminy Suchy dn.04.05.2000 r. zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i Las z dnia poz. 325 aktywizacji gospodarczej w Złotnikach, gmina 23.03.2000 r. Suchy Las miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenów aktywizacji Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. gospodarczej w Złotkowie gm. Suchy Las – XXV/227/2000 Rady Nr 35 z dn. 19. działki 41/4 i 41/2 – zmiana miejscowego planu Gminy Suchy Las z 26.05.2000 r. poz. ogólnego zagospodarowania przestrzennego dnia 27.04.2000 r. 408 gminy Suchy Las Uchwała nr zmiana miejscowego planu zagospodarowania Dz. Urz. Woj. Wlkp. XXVII/245/2000 przestrzennego miejscowo ści Suchy Las, rejon Nr 43 z dn. 20. Rady Gminy Suchy ulic Jagodowej i Rolnej dla obszaru działki nr 19.06.2000 r. poz. Las z dnia ewid. 533/1 507 1.06.2000 r. miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. 21. przestrzennego Chludowo – Południowy XXIX/274/2000 Nr 61 z dn. 106

Dziennik urz ędowy Uchwała Rady Lp. Nazwa planu Wojewody Gminy Suchy Las Wielkopolskiego Wschód, rejon pomi ędzy ulicami: Poln ą, Rady Gminy Suchy 14.09.2000 r. poz. Zapłocie, Łagiewnick ą wraz z terenami Las z dnia 821 przyległymi do tych ulic a granic ą poligonu 17.08.2000 r. Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 73 z dn. miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr 25.10.2000 r. poz. przestrzennego w Chludowie, na terenie działek XXXI/286/2000 982 22. o nr ewid. 385/3, 385/4 i cz ęś ci działki o nr ewid. Rady Gminy Suchy Dz. Urz. Woj. Wlkp. 388 – zmiana planu ogólnego zagospodarowania Las z dnia Nr 81 z dn. przestrzennego gminy Suchy Las 5.10.2000 r. 28.11.2000 r. poz. 1077 zmiana „ Miejscowego planu szczegółowego Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. zagospodarowania przestrzennego terenów XXXI/287/2000 Nr 73 z dn. 23. mieszkaniowo-usługowych Suchy Las – Rady Gminy Suchy 25.10.2000 r. poz. Południowy Zachód” na terenie działki o nr ewid. Las z dnia 983 461/1w Suchym Lesie 5.10.2000 r. Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania Nr 73 z dn. przestrzennego w miejscowo ści Złotkowo rejon Uchwała nr 25.10.2000 r. poz. pomi ędzy ul. Pawłowick ą, torami PKP, XXXI/288/2000 984 24. południow ą granic ą działki nr ewid. 72 i drog ą Rady Gminy Suchy Dz. Urz. Woj. Wlkp. krajow ą K 11 – zmiana planu ogólnego Las z dnia Nr 83 z dn. zagospodarowania przestrzennego gminy Suchy 05.10.2000 r. 30.11.2000 r. poz. Las 1098 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XXXII/307/2000 Nr 79 z dn. 25. przestrzennego miejscowo ści Suchy Las, rejon Rady Gminy Suchy 14.11.2000 r. poz. ulic Polnej i Mokrej Las z dnia 1057 26.10.2000 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XXXIII/319/2000 Nr 85 z dn. 26. przestrzennego w Gol ęczewie, na terenie działek Rady Gminy Suchy 04.12.2000 r. poz. o nr ewid. 421/1, 421/3, 421/5 Las z dnia 1137 23.11.2000 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. zmiana miejscowego planu zagospodarowania XXXIII/320/2000 Nr 85 z dn. 27. przestrzennego Suchego Lasu – rejon ul. Rady Gminy Suchy 04.12.2000 r. poz. Sprzecznej i Mokrej dla działki nr ewid. 891/7 Las z dnia 1138 23.11.2000 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XXXIV/327/2000 Nr 89 z dn. 28. przestrzennego Biedrusko – rejon II, gm. Suchy Rady Gminy Suchy 15.12.2000r. poz. Las Las z dnia 1181 07.12.2000 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XXXV/343/2000 Nr 2 z dn. 29. przestrzennego w Złotnikach dla działek o nr Rady Gminy Suchy 12.01.2001 r. poz. ewid. 104/3, 104/4, 105/2, 104/4 i 105/5 Las z dnia 21 21.12.2000 r. 107

Dziennik urz ędowy Uchwała Rady Lp. Nazwa planu Wojewody Gminy Suchy Las Wielkopolskiego Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XXXV/344/2000 Nr 2 z dn. 30. przestrzennego w Gol ęczewie dla działki o nr Rady Gminy Suchy 12.01.2001 r. poz. ewid. 361 Las z dnia 22 21.12.2000 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XXXV/345/2000 Nr 2 z dn. 31. przestrzennego w Chludowie dla działki o nr Rady Gminy Suchy 12.01.2001 r. poz. ewid. 176 Las z dnia 23 21.12.2000 r. Uchwała nr zmiana miejscowego planu zagospodarowania Dz. Urz. Woj. Wlkp. XXXV/346/2000 przestrzennego terenów mieszkaniowo- Nr 2 z dn. 32. Rady Gminy Suchy usługowych w Złotnikach, rej. Jelonek, na terenie 12.01.2001 r. poz. Las z dnia działki o nr ewid. 238/4 24 21.12.2000 r. 2001 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XXXVIII/371/2001R Nr 9 z dn. 33. przestrzennego w Gol ęczewie dla działki o nr ady Gminy Suchy 08.02.2001 r. poz. ewid. 281 Las z dnia 122 25.01.2001 r. zmiana Uchwały nr XXXVIII/371/2001 Rady Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. Gminy Suchy Las z dnia 25 stycznia 2001r., XL/385/2001 Rady Nr 30 z dn. 34. dotycz ącej miejscowego planu Gminy Suchy Las z 29.03.2001 r. poz. zagospodarowania przestrzennego w dnia 15.03.2001 r. 474 Gol ęczewie dla działki o nr ewid. 281 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XL/382/2001Rady Nr 30 z dn. 35. przestrzennego dla działek o nr ewid. 111/2, Gminy Suchy Las z 29.03.2001 r. poz. 111/3 i 111/6 w Chludowie dnia 15.03.2001 r. 472 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XL/383/2001Rady Nr 30 z dn. 36. przestrzennego dla działek o nr ewid. 63/5, 63/8, Gminy Suchy Las z 29.03.2001 r. poz. 63/10, 63/12, 63/14, 63/16 w Złotkowie dnia 15.03.2001 r. 473 miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego w miejsc. Suchy Las na XLII/401/2001 Rady Nr 47 z dn. 37. obszarze działki nr ewid. 493/2 i cz ęś ci działki nr Gminy Suchy Las z 04.05.2001 r. poz. ewid. 494 przy ulicy Jagodowej i Powsta ńców dnia 26.04.2001 r. 793 Wielkopolskich Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XLII/402/2001Rady Nr 48 z dn. 38. przestrzennego na terenie działki o nr ewid. 626 Gminy Suchy Las z 07.05.2001 r. poz. w Suchym Lesie dnia 26.04.2001 r. 815 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XLII/403/2001 Rady Nr 48 z dn. 39. przestrzennego w miejsc. Złotkowo na terenie Gminy Suchy Las z 07.05.2001 r. poz. działek o nr ewid. 33/2, 34/7, 34/8 dnia 26.04.2001 r. 816

108

Dziennik urz ędowy Uchwała Rady Lp. Nazwa planu Wojewody Gminy Suchy Las Wielkopolskiego zmiana Uchwały nr XXXIV/327/2000 Rady Gminy Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. Suchy Las z dnia 7 grudnia 2000 r., dotycz ącej XLIII/414/2001 Rady Nr 77 z dn. 40. miejscowego planu zagospodarowania Gminy Suchy Las z 25,06.2001 r. poz. przestrzennego Biedrusko – rejon II, gm. Suchy dnia 15.06.2001 r. 1402 Las zmiana Uchwały nr XXXV/346/2000 Rady Gminy Suchy Las z dnia 21 grudnia 2000 r., dotycz ącej Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. zmiany miejscowego planu szczegółowego XLIII/415/2001 Rady Nr 77 z dn. 41. zagospodarowania przestrzennego terenów Gminy Suchy Las z 25.06.2001 r. poz. mieszkaniowo-usługowych w Złotnikach, rej. dnia 15.06.2001 r. 1403 Jelonek, na terenie działki o nr ewid. 238/4 zmiana miejscowego planu zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego wsi Złotniki, rejon ul. XLIII/416/2001Rady Nr 77 z dn. 42. Kochanowskiego w Gminie Suchy Las, na Gminy Suchy Las z 25.06.2001 r. poz. terenie działki o nr ewid. 411/1 dnia 15.06.2001 r. 1404 miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego na obszarze działek o nr ewid. XLIII/417/2001 Rady Nr 77 z dn. 43. 520/1 i 520/2 w miejscowo ści Chludowo – gmina Gminy Suchy Las z 25.06.2001 r. poz. Suchy Las dnia 15.06.2001 r. 1405 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XLIV/425/2001 Nr 89 z dn. 44. przestrzennego miejscowo ści Ziel ątkowo, rejon Rady Gminy Suchy 30.07.2001 r. poz. ulic Szkolnej, Le śnej i Dworcowej Las z dnia 1762 12.07.2001 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XLVIII/449/2001Rad Nr 139 z dn. 45. przestrzennego miejscowo ści Suchy Las, rejon y Gminy Suchy Las 15.11.2001 r. poz. Aleksandrowo-Północny Wschód z dnia 18.10.2001 r. 2789 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XLVIII/450/2001Rad Nr 139 z dn. 46. przestrzennego Złotkowo – Południowy Wschód y Gminy Suchy Las 15.11.2001 r. poz. z dnia 18.10.2001 r. 2788 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XLVIII/451/2001 Nr 139 z dn. 47. przestrzennego w Ziel ątkowie dla działek o nr Rady Gminy Suchy 15.11.2001 r. poz. ewid. 210/3 i 210/4 Las z dnia 2790 18.10.2001 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XLIX/466/2001Rady Nr 149 z dn. 48. przestrzennego w miejsc. Złotniki, na terenie Gminy Suchy Las z 03.12.2001 r. poz. działki o nr ewid. 429/7 dnia 15.11.2001 r. 3111 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XLIX/467/2001 Nr 149 z dn. 49. przestrzennego w miejscowo ści Suchy Las – Rady Gminy Suchy 03.12.2001 r. poz. rejon ulicy Nektarowej Las z dnia 3112 15.11.2001 r. zmiana miejscowego planu szczegółowego Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. 50. zagospodarowania przestrzennego Suchego LI/488/2001 Rady Nr 4 z dn. Lasu, rejon ul. Le śnej i Sprzecznej, na terenie Gminy Suchy Las z 10.01.2002 r. poz. 109

Dziennik urz ędowy Uchwała Rady Lp. Nazwa planu Wojewody Gminy Suchy Las Wielkopolskiego działek o nr ewid. 860/23, 860/24, 860/25 oraz dnia 13.12.2001 r. 179 cz ęś ci działek o nr ewid. : 860/26, 843/11 i 844/2 2002 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania LII/502/2002 Rady Nr 32 z dn. 51. przestrzennego Gol ęczewo –Północ Gminy Suchy Las z 28.02.2002 r. poz. dnia 07.02.2002 r. 989 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania LII/503/2002 Rady Nr 32 z dn. 52. przestrzennego w miejscowo ści Złotkowo na Gminy Suchy Las z 28.02.2002 r. poz. terenie działek o nr ewid.: 55/2 i 55/3 dnia 07.02.2002 r. 988 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania LV/525/2002 Rady Nr 77 z dn. 53. przestrzennego w miejscowo ści Chludowo na Gminy Suchy Las z 05.06.2002 r. poz. terenie działki o nr ewid. 264/5 dnia 28.03.2002 r. 1995 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania LX/563/2002 Rady Nr 118 z dn. 54. przestrzennego w miejscowo ści Chludowo na Gminy Suchy Las z 27.09.2002 r. poz. terenie działki o nr ewid. 404 dnia 22.08.2002 r. 3301 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania LX/564/2002 Rady Nr 118 z dn. 55. przestrzennego w miejscowo ści Gol ęczewo, Gminy Suchy Las z 27.09.2002 r. poz. rejon ul. Lipowej dnia 22.08.2002 r. 3302 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania LX/562/2002 Rady Nr 118 z dn. 56. przestrzennego w miejscowo ści Biedrusko na Gminy Suchy Las z 27.09.2002 r. poz. terenie cz ęś ci działki o nr ewid. 47/2 dnia 22.08.2002 r. 3300 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania LXI/572/2002 Rady Nr 121 z dn. 57. przestrzennego w miejscowo ści Biedrusko na Gminy Suchy Las z 08.10.2002 r. poz. terenie cz ęś ci działki o nr ewid. 52 dnia 12.09.2002 r. 3381 zmiana miejscowego planu zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego Suchego Lasu , rejon ul. LXIII/588/2002 Rady Nr 128 z dn. 58. Jagodowej i Rolnej, na terenie działek o nr ewid. Gminy Suchy Las z 21.10.2002 r. poz. 247/2, 248/5, 253/2 i 253/3 dnia 10.10.2002 r. 3544 2003 r. zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w Suchym Lesie Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przy ul. Mokrej – Le śnej, dz. nr ewid. 896, oraz V/45/2003 Rady Nr 30 z dn. 59. miejscowego planu zagospodarowania Gminy Suchy Las z 28.02.2003 r. poz. przestrzennego Suchego Lasu rejon ul. dnia 30.01.2003 r. 572 Sprzecznej i Mokrej dla działki nr ewid. 891/7 – na terenie działek o nr ewid. 891/40 i 896/1 w Suchym Lesie miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. 60. przestrzennego w Chludowie, na terenie działek V/46/2003 Rady Nr 30 z dn. o nr ewid.115,116, 123 i cz ęś ci działek o nr ewid. Gminy Suchy Las z 28.02.2003 r. poz. 110

Dziennik urz ędowy Uchwała Rady Lp. Nazwa planu Wojewody Gminy Suchy Las Wielkopolskiego 108, 114, 117, 122 i 124 – zmiana miejscowego dnia 30.01.2003 r. 573 planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Suchy Las miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w Złotnikach, rej. Jelonek, na Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. terenie działek o nr ewid. 252, 258/2, 259 i 260 – V/47/2003 Rady Nr 30 z dn. 61. zmiana miejscowego planu szczegółowego Gminy Suchy Las z 28.02.2003 r. poz. zagospodarowania przestrzennego terenów dnia 30.01.2003 r. 574 mieszkaniowo usługowych wsi Złotniki, rej. Jelonek Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania V/48/2003 Rady Nr 30 z dn. 62. przestrzennego na terenie Obszaru Chronionego Gminy Suchy Las z 28.02.2003 r. poz. Krajobrazu – Biedrusko dnia 30.01.2003 r. 575 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania VII/58/2003 Rady Nr 60 z dn. 63. przestrzennego w Suchym Lesie na terenie Gminy Suchy Las z 14.04.2003 r. poz. działek o nr ewid. 860/16 i 860/17 dnia 20.03.2003 r. 1118 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. zmiana miejscowego planu zagospodarowania IX/79/2003 Rady Nr 110 z dn. 64. przestrzennego Suchego Lasu rejon ul. Gminy Suchy Las z 27.06.2003 poz. Jagodowej i Rolnej dnia 22.05.2003 r. 2033 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania IX/80/2003 Rady Nr 110 z dn. 65. przestrzennego w miejscowo ści Złotniki, rejon ul. Gminy Suchy Las z 27.06.2003 poz. Granicznej dnia 22.05.2003 r. 2034 miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w obr ębie Biedrusko, na terenie Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. działek o nr ewid.: 219L/6, 219L/7, 219L/8, IX/81/2003 Rady Nr 110 z dn. 66. 219L/9, 210L/10, 219L/11, 219L/12, 219L/13, Gminy Suchy Las z 27.06.2003 poz. 219L/14, 219L/15, 219L/16, 219L/17, 219L/18, dnia 22.05.2003 r. 2035 219L/19 oraz cz ęś ci działek o nr ewid. 9 i 219L/5 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania IX/82/2003 Rady Nr 110 z dn. 67. przestrzennego gminy Suchy Las na terenie Gminy Suchy Las z 27.06.2003 poz. działek o nr ewid.: 325/19 i 325/14 w Gol ęczewie dnia 22.05.2003 r. 2036 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania X/90/2003 Rady Nr 121 z dn. 68. przestrzennego Suchego Lasu, rejon ul. Gminy Suchy Las z 09.07.2003 r. poz. Aroniowej i Malinowej dnia 12.06.2003 r. 2259 zmiana miejscowego planu zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego dla miejscowo ści Złotniki, rejon X/91/2003 Rady Nr 121 z dn. 69. mi ędzy ulicami: Nektarow ą, Sosnow ą, Złotnick ą i Gminy Suchy Las z 09.07.2003 r. poz. lini ą kolejow ą Pozna ń – Piła, do granicy miasta dnia 12.06.2003 r. 2260 Poznania zmiana miejscowego planu zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego terenów zabudowy XII/103/2003 Rady Nr 155 z dn. 70. mieszkaniowej jednorodzinnej w Suchym Lesie Gminy Suchy Las z 01.10.2003 r. poz. przy ul. Mokrej – ul. Le śnej, działka nr ewid. 896, dnia 17.07.2003 r. 2915 111

Dziennik urz ędowy Uchwała Rady Lp. Nazwa planu Wojewody Gminy Suchy Las Wielkopolskiego na terenie działek o nr ewid. 896/91, 896/92, 896/93, 896/94 i 896/95

miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego w miejscowo ści Suchy Las na XIV/111/2003 Rady Nr 163 z dn. 71. terenie działki o nr ewid. 471/5 – zmiana Gminy Suchy Las z 17.10.2003 r. poz. miejscowego planu ogólnego zagospodarowania dnia 28.08.2003 r. 3045 przestrzennego gminy Suchy Las miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego w Chludowie na terenie działki o XIV/112/2003 Rady Nr 163 z dn. 72. nr ewid. 101/3 i cz ęś ci działki o nr ewid. 101/4 Gminy Suchy Las z 17.10.2003 r. poz. (rejon ul. Cmentarnej) dnia 28.08.2003 r. 3046 Uchwała nr Uchwała nr zmiana miejscowego planu zagospodarowania XIV/113/2003 Rady XIV/113/2003 Rady 73. przestrzennego wsi Złotniki, rejon ul. Gminy Suchy Las z Gminy Suchy Las z Kochanowskiego w gminie Suchy Las dnia 28.08.2003 r. dnia 28.08.2003 r. miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego w miejscowo ści Suchy Las na XIV/114/2003 Rady Nr 163 z dn. 74. terenie działek o nr ewid. 561/13, 561/14 oraz Gminy Suchy Las z 17.10.2003 r. poz. cz ęś ci działek o nr ewid.: 562/4, 599, 600 dnia 28.08.2003 r. 3048 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XIV/115/2003 Rady Nr 163 z dn. 75. przestrzennego Złotniki, rejon ul. Azaliowej Gminy Suchy Las z 17.10.2003 r. poz. dnia 28.08.2003 r. 3049 miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego w miejscowo ści Gol ęczewo na XIV/116/2003 Rady Nr 163 z dn. 76. terenie działek o numerach ewidencyjnych 435/4, Gminy Suchy Las z 17.10.2003 r. poz. 435/8, 435/9, 435/10, 436/2 dnia 28.08.2003 r. 3050 miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego w miejscowo ści Złotniki na XIV/117/2003 Rady Nr 163 z dn. 78. terenie pomi ędzy: ulicami Obornick ą, Złotnick ą, Gminy Suchy Las z 17.10.2003 r. poz. torami PKP, działk ą nr ewid. 276/13 i ulic ą dnia 28.08.2003 r. 3051 Łagiewnick ą 2004 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XXI/181/2004 Rady Nr 21 z dn. 79. przestrzennego Suchy Las – Nowy Rynek Gminy Suchy Las z 24.02.2004 r. poz. dnia 15.01.2004 r. 616 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XXII/200/2004 Rady Nr 52 z dn. 80. przestrzennego Suchy Las, rejon ulic Stara Gminy Suchy Las z 21.04.2004 r. poz. Droga i Wierzbowa dnia 11.03.2004 r. 1210 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XXV/211/2004 Rady Nr 100 z dn. 81. przestrzennego w miejscowo ści Suchy Las na Gminy Suchy Las z 30.06.2004 poz. terenie działki o nr ewid. 1 03 dnia 13.05.2004 r. 2012 miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. 82. przestrzennego terenów aktywizacji XXIX/245/2004 Nr 143 z dn. gospodarczej i usług komunikacyjnych Rady Gminy Suchy 28.09.2004 poz. 112

Dziennik urz ędowy Uchwała Rady Lp. Nazwa planu Wojewody Gminy Suchy Las Wielkopolskiego w Chludowie Las z dnia 2953 26.08.2004 r. 2005 r. Uchwała nr zmiana miejscowego planu zagospodarowania XXXVIII/330/2005 Dz. Urz. Woj. Wlkp. 83. przestrzennego wsi Złotniki, rejon ulicy Rady Gminy Suchy Nr 108 z dn. 18 lipca Kochanowskiego w gminie Suchy Las Las z dnia 19 maja 2005 r. poz. 2998 2005r. Uchwała nr zmiana miejscowego planu zagospodarowania XXXVIII/329/2005 Dz. Urz. Woj. Wlkp. 84. przestrzennego Suchego Lasu rej. ul. Jagodowej Rady Gminy Suchy Nr 108 z dn. 18 lipca i Rolnej Las z dnia 19 maja 2005 r. poz. 2997 2005r. Uchwała nr zmiana miejscowego planu zagospodarowania XXXVIII/328/2005 Dz. Urz. Woj. Wlkp. 85. przestrzennego wsi Chludowo, działki nr 360/1, Rady Gminy Suchy Nr 108 z dn. 18 lipca 360/2, 360/3 Las z dnia 19 maja 2005 r. poz. 2996 2005r. Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania XXXIX/341/2005 Dz. Urz. Woj. Wlkp. 86. przestrzennego w miejscowo ści Suchy Las dla Rady Gminy Suchy Nr 113 z dn. 26 lipca działki o nr ewid. 312/14 Las z dnia 16 2005 r. poz. 3059 czerwca 2005 r. Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania XXXIX/340/2005 Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego w miejscowo ści Chludowo na 87. Rady Gminy Suchy Nr 113 z dn. 26 lipca terenie działek o nr ewid.: 521/1, 521/2, 522, 523, Las z dnia 16 2005 r. poz. 3058 524/1, 524/2 czerwca 2005 r. Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania XXXIX/339/2005 Dz. Urz. Woj. Wlkp. 88. przestrzennego w Gol ęczewie dla działki o nr Rady Gminy Suchy Nr 113 z dn. 26 lipca ewid. 281 Las z dnia 16 2005 r. poz. 3057 czerwca 2005 r. Uchwała nr zmiana miejscowego planu zagospodarowania Dz. Urz. Woj. Wlkp. XL/353/2005 Rady przestrzennego na obszarze działek o nr ewid. Nr 137 z dn. 6 89. Gminy Suchy Las z 520/1 i 520/2 w miejscowo ści Chludowo – gmina wrze śnia 2005 r. dnia 18 sierpnia Suchy Las, obejmuj ącej działk ę o nr ewid. 520/2 poz. 3822 2005r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XLI/354/2005 Rady Nr 139 z dn. 22 90. przestrzennego w Złotnikach na terenie działek o Gminy Suchy Las z wrze śnia 2005 r. nr ewid. 895/1, 895/2, 896, 897 dnia 18 sierpnia poz. 3857 2005r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XLI/352/2005 Rady Nr 154 z dn. 7 91. przestrzennego Suchy Las, rejon ul. Gminy Suchy Las z listopada 2005 r. Diamentowej dnia 18 sierpnia poz. 4198 2005 r.

113

Dziennik urz ędowy Uchwała Rady Lp. Nazwa planu Wojewody Gminy Suchy Las Wielkopolskiego Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. zmiana miejscowego planu zagospodarowania XLIII/362/2005 Rady Nr 160 z dn. 22 92. przestrzennego Suchego Lasu, rejon ulic Gminy Suchy Las z listopada 2005 r. Jagodowej i Rolnej, dla działki o nr ewid. 543/10 dnia 6 pa ździernika poz. 4311 2005r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XLV/372/2005 Rady Nr 174 z dn. 14 93. przestrzennego w miejscowo ści Suchy Las na Gminy Suchy Las z grudnia 2005 r. poz. terenie działki o nr ewid. 533/4 dnia 17 listopada 4665 2005 r. 2006 r. Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania XLVIII/410/2006 Dz. Urz. Woj. Wlkp. 94. przestrzennego Suchy Las, rejon ulic Stra żackiej Rady Gminy Suchy Nr 36 z dn. 16 marca i D ębowej Las z dnia 19 2006 r. poz. 1002 stycznia 2006 r. Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania XLVIII/411/2006 Dz. Urz. Woj. Wlkp. 95. przestrzennego Suchy Las na terenie cz ęś ci Rady Gminy Suchy Nr 36 z dn. 16 marca działki o nr ewid. 561/11 Las z dnia 19 2006 r. poz. 1003 stycznia 2006 r. Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania LI/433/2006 Rady Dz. Urz. Woj. Wlkp. 96. przestrzennego Suchy Las – rejon ulic Gminy Suchy Las z Nr 70 z dn. 12 maja Stefa ńskiego i Szkółkarskiej dnia 16 marca 2006 2006 r. poz. 1765 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania LIII/455/2006 Rady Nr 141 z dn. 8 97. przestrzennego w Gol ęczewie dla działek o nr Gminy Suchy Las z wrze śnia 2006 r. ewid. 418/1 i 418/2 dnia 18 maja 2006 r. poz. 3443 Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania Dz. Urz. Woj. Wlkp. LIV/465/2006 Rady przestrzennego w miejscowo ści Suchy Las na Nr 142 z dn. 11 98. Gminy Suchy Las z terenie działek o nr ewid.: 91/1, 91/2, 91/3, 91/4, wrze śnia 2006 r. dnia 22 czerwca 91/5 poz. 3472 2006 r. zmiana miejscowego planu zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego miejscowo ści Ziel ątkowo, rejon LIV/466/2006 Rady Nr 176 z dn. 20 99. ulic Szkolnej, Le śnej i Dworcowej na terenie Gminy Suchy Las z listopada 2006 r. działki o nr ewid. 67/2 oraz cz ęś ci działek o nr dnia 22 czerwca poz. 4066 ewid.: 64/6, 65, 66 i 67/10. 2006 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania LV/477/2006 Rady Nr 142 z dn. 20 100. przestrzennego w Suchym Lesie na terenie Gminy Suchy Las z listopada 2006 r. działki o nr ewid. 404/2. dnia 20 lipca 2006 r. poz. 3475 Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania Dz. Urz. Woj. Wlkp. LVI/489/2006 Rady przestrzennego w Złotkowie na terenie działek o Nr 46 z dn. 2 101. Gminy Suchy Las z nr ewid.: 41/1, 41/2, 41/4, 41/5 oraz cz ęś ci działki kw ietnia 2007 r. poz. dnia 31 sierpnia o nr ewid. 40. 1135 2006 r. 114

Dziennik urz ędowy Uchwała Rady Lp. Nazwa planu Wojewody Gminy Suchy Las Wielkopolskiego Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. zmiana miejscowego planu zagospodarowania LVI/490/2006 Rady Nr 156 z dn. 9 102. przestrzennego Biedruska rejon ul. Zjednoczenia Gminy Suchy Las z pa ździernika 2006 r. i Chludowskiej, gm. Suchy Las. dnia 31 sierpnia poz. 3716 2006 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. LVII/499/2006 Rady miejscowy plan zagospodarowania Nr 180 z dn. 24 103. Gminy Suchy Las z przestrzennego Biedrusko – POD listopada 2006 r. dnia 21 wrze śnia poz. 4212 2006 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania LVII/500/2006 Rady Nr 180 z dn. 24 104. przestrzennego w miejscowo ści Chludowo na Gminy Suchy Las z listopada 2006 r. terenie działki o nr ewid. 231/2. dnia 21 wrze śnia poz. 4213 2006 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania LVII/501/2006 Rady Nr 172 z dn. 14 105. przestrzennego w miejscowo ści Biedrusko na Gminy Suchy Las z listopada 2006 r. terenie działki o nr ewid. 27/4 dnia 21 wrze śnia poz. 3973 2006 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania LVII/502/2006 Rady Nr 172 z dn. 14 106. przestrzennego Suchy Las - rejon ulicy Gminy Suchy Las z listopada 2006 r. Fortecznej II dnia 21 wrze śnia poz. 3974 2006 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania LVIII/508/2006 Rady Nr 187 z dn. 5 107. przestrzennego w miejscowo ści Chludowo na Gminy Suchy Las z grudnia 2006 r. poz. terenie działek o nr ewid.: 107 i 109. dnia 19 pa ździernika 4393 2006 r. 2007 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania X/75/2007 Rady Nr 121 z dn. 16 108. przestrzennego Gol ęczewo - Południe I Gminy Suchy Las z sierpnia 2007 r. poz. dnia 31 maja 2007 r. 2819 miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego w Gol ęczewie na terenie działek X/76/2007 Rady Nr 128 z dn. 6 109. o nr ewid.: 428/1, 428/2, 429/1 i 429/2 oraz w Gminy Suchy Las z wrze śnia 2007 r. Złotkowie na terenie działek o nr ewid.: 83/2 i dnia 31 maja 2007 r. poz. 2927 85/1. Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania Dz. Urz. Woj. Wlkp. XI/79/2007 Rady przestrzennego w miejscowo ści Biedrusko na Nr 128 z dn. 6 110. Gminy Suchy Las z terenie działek o nr ewid.: 35,36/1, 36/2 i cz ęś ci wrze śnia 2007 r. dnia 28 czerwca działki o nr ewid. 34. poz. 2935 2007 r. zmiana miejscowego planu zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego dla miejscowo ści Złotniki, rejon XII/91/2007 Rady Nr 152 z dn. 26 111. mi ędzy ulicami: Nektarow ą, Sosnow ą, Złotnick ą i Gminy Suchy Las z pa ździernika 2007 r. lini ą kolejow ą Pozna ń-Piła, do granicy miasta dnia 30 sierpnia poz. 3343 115

Dziennik urz ędowy Uchwała Rady Lp. Nazwa planu Wojewody Gminy Suchy Las Wielkopolskiego Poznania. 2007 r.

Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XII/93/2007 Rady Nr 162 z dn. 15 112. przestrzennego w miejscowo ści Suchy Las na Gminy Suchy Las z listopada 2007 r. terenie działki nr ew. 104/1. dnia 30 sierpnia poz. 3504 2007 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XII/92/2007 Rady Nr 200 z dn. 14 113. przestrzennego Suchy Las – rejon ulicy Gminy Suchy Las z grudnia 2007 r. poz. Fortecznej I dnia 30 sierpnia 4582 2007 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. zmiana miejscowego planu zagospodarowania XII/94/2007 Rady Nr 201 z dn. 17 114. przestrzennego miejscowo ści Suchy Las – rejon Gminy Suchy Las z grudnia 2007 r. poz. ulicy Nektarowej dla działki o nr ew. 366/8. dnia 30 sierpnia 4612 2007 r. Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania XVI/122/2007 Rady Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego w miejscowo ści Suchy Las na 115. Gminy Suchy Las z Nr 6 z dn. 6 lutego terenie działek nr ew. 140/15, 140/16, 131/12, dnia 29 listopada 2008 r. poz. 116 131/13, 136/11, 136/12. 2007 r. 2008 r. Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania XIX/155/2008 Rady Dz. Urz. Woj. Wlkp. 116. przestrzennego w miejscowo ści Gol ęczewo – Gminy Suchy Las z Nr 75 z dn. 12 maja rejon ul. Spokojnej dnia 28 lutego 2008 2008 r. poz. 1440 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XXI/179/2008 Rady Nr 104 z dn. 117. przestrzennego w miejscowo ści Suchy Las na Gminy Suchy Las z 27.06.2008 r. poz. terenie działki nr ew. 191/13 dnia 24 kwietnia 1939 2008 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. zmiana miejscowego planu zagospodarowania XXIV/196/2008 Nr 168 z dn. 118. przestrzennego w miejscowo ści Suchy Las - Rady Gminy Suchy 6.10.2008 r. poz. rejon ulicy Nektarowej dla działki o nr ew. 379/6 Las z dnia 28 2816 sierpnia 2008 r. miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr przestrzennego w miejscowo ści Biedrusko dla Dz. Urz. Woj. Wlkp. XXVI/220/2008 działek o nr ewid.: 89/1, 14/1, 19, 89/3, 89/4, Nr 228 z dn. 119. Rady Gminy Suchy 89/5, 89/6, 89/7, 89/8, 89/9 oraz dla cz ęś ci 9.12.2008 r. poz. Las z dnia 30 działek o nr ewid.: 3/6, 10, 16, 34, 39, 89/2 3814 pa ździernika 2008 r. i 89/10 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. zmiana miejscowego planu zagospodarowania XXVII/227/2008 Nr 255 z dn. 120. przestrzennego Suchy Las, rejon ul. Rady Gminy Suchy 29.12.2008 r. poz. Diamentowej dla działki o nr ew. 621/2 Las z dnia 20 4660

116

Dziennik urz ędowy Uchwała Rady Lp. Nazwa planu Wojewody Gminy Suchy Las Wielkopolskiego listopada 2008 r.

Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. zmiana miejscowego planu zagospodarowania XXVII/228/2008 Nr 255 z dn. 121. przestrzennego Suchego Lasu, rejon ul. Rady Gminy Suchy 29.12.2008 r. poz. Jagodowej i Rolnej dla działki nr ew. 255 Las z dnia 20 4661 listopada 2008 r. 2009 r. Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania XXX/264/2009 Rady Dz. Urz. Woj. Wlkp. 122. przestrzennego w miejscowo ści Złotniki na Gminy Suchy Las z Nr 54 z dn. 26 marca terenie działki nr ew. 362 dnia 29 stycznia 2009 r. poz. 752 2009 r. Uchwała nr zmiana miejscowego planu zagospodarowania XXXII/287/2009 Dz. Urz. Woj. Wlkp. 123. przestrzennego w miejscowo ści Chludowo na Rady Gminy Suchy Nr 103 z dn. 20 maja terenie działek nr ew. 107 i 109 Las z dnia 26 marca 2009 r. poz. 1634 2009 r. Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania Dz. Urz. Woj. Wlkp. XXXIV/298/2009 przestrzennego w miejscowo ści Złotkowo na Nr 122 z dn. 22 124. Rady Gminy Suchy obszarze pomi ędzy ulicami: Lipow ą, Złot ą, czerwca 2009 r. poz. Las z dnia 23 Sobock ą i Obornick ą 1982 kwietnia 2009 r. Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania XXXV/308/2009 Dz. Urz. Woj. Wlkp. 125. przestrzennego w miejscowo ści Złotniki dla Rady Gminy Suchy Nr 138 z dn. 16 lipca działek o nr ew.: 214/66, 214/67 i 214/90 Las z dnia 28 maja 2009 r. poz. 2311 2009 r. Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania Dz. Urz. Woj. Wlkp. XXXVI/320/2009 przestrzennego w miejscowo ści Suchy Las w Nr 157 z dn. 26 126. Rady Gminy Suchy rejonie ulic: Szkółkarskiej, Jagodowej, sierpnia 2009 r. poz. Las z dnia 25 Stefa ńskiego i Zachodniej 2694 czerwca 2009 r. Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania Dz. Urz. Woj. Wlkp. XXXVII/332/2009 przestrzennego w miejscowo ści Złotniki dla Nr 168 z dn. 15 127. Rady Gminy Suchy działek o nr ew.: 214/13, 214/15, 214/19, 214/21 wrze śnia 2009 r. Las z dnia 16 lipca oraz cz ęś ci działek o nr ew.: 217 i 219 poz. 2864 2009 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XXXIX/353/2009 Nr 199 z dn. 19 128. przestrzennego w miejscowo ści Biedrusko dla Rady Gminy Suchy listopada 2009 r. działki o nr ew. 45/2 Las z dnia 17 poz. 3401 wrze śnia 2009 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XXXIX/354/2009 Nr 189 z dn. 5 129. przestrzennego w miejscowo ści Biedrusko dla Rady Gminy Suchy listopada 2009 r. działki o nr ew. 13/10 Las z dnia 17 poz. 3251 wrze śnia 2009 r.

117

Dziennik urz ędowy Uchwała Rady Lp. Nazwa planu Wojewody Gminy Suchy Las Wielkopolskiego Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XL/357/2009 Rady Nr 203 z dn. 19 130. przestrzennego w miejscowo ści Jelonek dla Gminy Suchy Las z listopada 2009 r. działki o nr ew. 263. dnia 24 wrze śnia poz. 3484 2009 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XL/358/2009 Rady Nr 209 z dn. 26 131. przestrzennego w miejscowo ści Złotniki – rejon Gminy Suchy Las z listopada 2009 r. ulic Radosnej i Zielonej dnia 24 wrze śnia poz. 3597 2009 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XL/359/2009 Rady Nr 203 z dn. 19 132. przestrzennego w miejscowo ści Złotkowo – rejon Gminy Suchy Las z listopada 2009 r. ulic: Złotej i Gogulcowej dnia 24 wrze śnia poz. 3485 2009 r. miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr przestrzennego w miejscowo ści Suchy Las dla Dz. Urz. Woj. Wlkp. XLI/369/09 Rady działek o nr ewid.: 1052/1, 1052/3, 1052/4, Nr 4 z dnia 12 133. Gminy Suchy Las z 1052/5, 1052/6, 1052/7, 1052/8, 1052/9, stycznia 2010 r. poz. dnia 29 pa ździ ernika 1052/10, 1052/11, 1052/12, 1053, 1064, 1065, 94 2009 r. 1066 oraz dla cz ęś ci działki o nr ewid. 1067 Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. zmiana miejscowego planu zagospodarowania XLI/370/09 Rady Nr 4 z dnia 12 134. przestrzennego Gol ęczewo Północ dla działki o Gminy Suchy Las z stycznia 2010 r. poz. nr ewid. 248 i cz ęś ci działki o nr ewid. 246/7 dnia 29 pa ździernika 95 2009 r. Uchwała nr zmiana miejscowego planu zagospodarowania Dz. Urz. Woj. Wlkp. XLIII/384/2009 Rady przestrzennego Biedrusko – rejon II, gm. Suchy Nr 24 z dnia 12 135. Gminy Suchy Las z Las dla działki o nr ewid. 14/8 oraz dla cz ęś ci lutego 2010 r. poz. dnia 26 listopada działki o nr ewid. 15. 699 2009r. 2010 r. zmiana miejscowego planu zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego w miejscowo ści Suchy Las – XLV/408/10 Rady Nr 74 z dnia 16 136. rejon ulicy Nektarowej dla działek o nr ewid.: Gminy Suchy Las z kwietnia 2010 r. poz. 328/1, 328/2, 327/11, 327/12, 328/16, 328/19, dnia 28 stycznia 1493 328/20, 328/21 2010 r. Uchwała nr Dz. U. Woj. Wlkp. zmiana miejscowego planu zagospodarowania XLV/409/10 Rady nr 74 z 137. przestrzennego Suchy Las – rejon ulicy Gminy Suchy Las z dnia 16 kwietnia 201 Diamentowej dla działek o nr ew.: 785/1 i 786/3 dnia 28 stycznia 0r r. poz. 1494 2010 r. Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania XLVI/417/10 Rady Dz. Urz. Woj. Wlkp. 138. przestrzennego Chludowo - rejon ulicy Za Gminy Suchy Las z Nr 95 z dnia 13 maja Parkiem dnia 25 lutego 2010 2010 r. poz. 1821 r. miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. 139. przestrzennego Gol ęczewo - Południe XLVI/418/10 Rady Nr 95 z dnia 13 maja 118

Dziennik urz ędowy Uchwała Rady Lp. Nazwa planu Wojewody Gminy Suchy Las Wielkopolskiego Gminy Suchy Las z 2010 r. poz. 1822 dnia 25 lutego 2010 r. Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. miejscowy plan zagospodarowania XLIX/454/10 Rady Nr 156 z dnia 6 140. przestrzennego Suchy Las – rejon ulic Gminy Suchy Las z sierpnia 2010 r. poz. Obornickiej, Nektarowej i Fortecznej dnia 27 maja 2010 r. 2962 zmiana miejscowy plan zagospodarowania Uchwała nr Dz. Urz. Woj. Wlkp. przestrzennego Suchego Lasu, rejon ul. XLIX/455/10 Rady Nr 156 z dnia 6 141. Jagodowej i Rolnej dla działek nr ew.: 534/5, Gminy Suchy Las z sierpnia 2010 r. poz. 534/6, 540, 541, 542/1, 545/7, 545/10, 545/11 dnia 27 maja 2010 r. 2963 zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miejscowo ści Ziel ątkowo, rejon Uchwała nr L/464/10 Dz. U. Woj. Wlkp. nr ulic Szkolnej, Le śnej i Dworcowej na terenie Rady Gminy Suchy 142. 174 poz. 3277 z dnia pomi ędzy ulic ą Dworcow ą, działk ą o nr ewid. 18, Las z dnia 24 31 sierpnia 2010 r. północn ą granic ą planu oraz granic ą sołectw czerwca 2010 r. Ziel ątkowo i Chludowo. Uchwała nr miejscowy plan zagospodarowania LIV/513/10 rady Dz. U. Woj. Wlkp. nr 143. przestrzennego w miejscowo ści Suchy Las na gminy suchy las z 269 poz. 5247 z dnia terenie działek o nr ewid.: 533/4, 545/4, 545/5. dnia 28 pa ździernika 31 grudnia 2010 r. 2010 r. Uchwała nr III/13/10 Dz. U. Woj. Wlkp. nr zmiana miejscowego planu zagospodarowania Rady Gminy Suchy 144. 16 poz. 366 z dnia przestrzennego Złotniki, rejon ul. Azaliowej. Las z dnia 9 grudnia 28 stycznia 2011 r. 2010 r. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Suchy Las

4.3 Decyzje o warunkach zabudowy oraz decyzje o ustaleniu lokalizacja inwestycji celu publicznego

Sytuacj ę planistyczn ą na terenie gminy Suchy Las obrazuj ą równie ż wydawane decyzje o warunkach zabudowy. Do 30 wrze śnia 2006 r. wydane były, przez wójta gminy, 134 decyzje o warunkach zabudowy i 63 decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Natomiast w okresie od 1 pa ździernika 2006 r. do 30 wrze śnia 2010 r. wójt gminy Suchy Las wydał 254 decyzje o warunkach zabudowy i 107 decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

119

XV. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony

Przez ład przestrzenny zgodnie z definicj ą zawart ą w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nale ży rozumie ć takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijn ą cało ść oraz uwzgl ędnia w uporz ądkowanych relacjach uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno - gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno – estetyczne. Na tle powy ższej definicji analiza stanu ładu przestrzennego na terenie gminy Suchy Las uwzgl ędnia nast ępuj ące czynniki: ° struktur ę przestrzenn ą, ° struktur ę zainwestowania. Struktur ę przestrzenn ą obszaru gminy kształtuje wyst ępowanie terenów zamkni ętych stanowi ących poligon wojskowy oraz poło żenie gminy w ci ągu drogi krajowej nr 11. Dodatkowo na struktur ę przestrzenn ą maj ą wpływ obszary prawnie chronione, które jednak w znacznej cz ęś ci pokrywaj ą si ę z terenami zamkni ętymi. Takie poło żenie stanowi barier ę rozwoju przestrzennego i uniemo żliwia wykorzystanie walorów środowiskowych, co w konsekwencji hamuje rozwój funkcji turystycznych i rekreacyjnych. W przypadku struktury zainwestowania w gminie Suchy Las jednoznacznie mo żna stwierdzi ć, i ż do najbardziej zainwestowanych obszarów nale ży wielofunkcyjny o środek gminny Suchy Las. Mieszcz ą si ę tu podstawowe usługi publiczne dla mieszka ńców gminy, ale równie ż usługi o charakterze ponadlokalnym. Pozostałe tereny zainwestowane stanowi ą przede wszystkim tereny wsi sołeckich, gdzie oprócz zabudowy mieszkaniowej, dost ępne s ą równie ż podstawowe usługi publiczne. Wi ększo ść zainwestowanych terenów zlokalizowanych jest wzdłu ż głównych szlaków komunikacyjnych: drogi krajowej oraz dróg powiatowych. Zabudowa rozwija si ę w sposób regulowany i harmonijny. Niestety zauwa żalne jest zjawisko lokalizowania rozproszonej zabudowy, która cz ęsto nie jest wyposa żona w niezb ędn ą infrastruktur ę techniczn ą. Struktura przestrzenna wraz ze struktur ą zainwestowania gminy Suchy Las jest czytelna, a pokrycie terenu miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego jest znaczne, co przekłada si ę na ści śle okre ślone regulacje zwi ązane z wymogami ładu przestrzennego. Zapisy obowi ązuj ących planów na terenie gminy Suchy Las pozwalaj ą na kształtowanie ładu przestrzennego w sposób gwarantuj ący jego odpowiedni ą jako ść . Przy sporz ądzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego nale ży jednak wzi ąć pod uwag ę, że ochrona ładu przestrzennego zwi ązana jest z wyeksponowaniem najbardziej warto ściowych elementów krajobrazu przyrodniczego i kulturowego, eliminowaniem dysharmonizuj ących elementów zagospodarowania oraz prowadzeniem rewitalizacji

120 i rehabilitacji obszarów zdegradowanych o niskiej atrakcyjno ści funkcjonalnej i architektonicznej. Ze wzgl ędu na presj ę budowlan ą na terenie gminy Suchy Las, nale ży w planach miejscowych uwzgl ędnia ć nowe obszary rozwoju budownictwa mieszkaniowego zapewniaj ąc jednocze śnie odpowiednie wyposa żenie tych obszarów w infrastruktur ę techniczn ą. Nale ży podkre śli ć, że zbyt mała ilo ść miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na terenach, na których wzmaga si ę ruch budowlany, powoduje tworzenie si ę chaosu budowlanego i zachwianie zasad ładu przestrzennego. Kształtowanie nowej zabudowy powinno uwzgl ędnia ć równie ż charakter i styl stosowany w danej miejscowo ści.

XVI. Uwarunkowania słu żą ce realizacji ponadlokalnych celów publicznych

Uwarunkowania dotycz ące zagospodarowania terenu wynikaj ące z realizacji ponadlokalnych celów publicznych na poziomie województwa i kraju okre śla mi ędzy innymi Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego. W zwi ązku z powy ższym na terenie gminy Suchy Las przewiduje si ę: ° wł ączenie do sieci transportowej TEN –T planowanej drogi ekspresowej S11 oraz istniej ącej linii kolejowej nr 354 relacji Pozna ń – Piła, ° budow ę obwodnicy zachodniej miasta Poznania na odcinku od Złotkowa do w ęzła autostradowego „Głuchowo” na autostradzie A-2, ° zmiana parametrów istniej ącego odcinka drogi krajowej Nr 11 od wł ączenia obwodnicy zachodniej m. Poznania (w ęzeł „Złotkowo”) w kierunku północnym na drog ę klasy ekspresowej, ° zmiana parametrów istniej ącego odcinka drogi Nr 11 od „w ęzła Złotkowo” w kierunku południowej granicy gminy na drog ę klasy głównej, ° budow ę północnego fragmentu Zewn ętrznego Pier ścienia Drogowego Aglomeracji Pozna ńskiej, ° przystosowanie do pr ędko ści ≥120 km/h (dla poci ągów osobowych) linii kolejowej nr 354 oraz jej wł ączenie do sieci kolejowych o znaczeniu pa ństwowym, ° odbudowanie regionalnej drogi wodnej Warta dla wykorzystania w regionie konkurencyjnego, taniego i ekologicznego szlaku transportowego, ° przystosowanie dróg wodnych rzeki Warty dla celów turystycznych. ° realizacj ę poł ączenia pomi ędzy obiektami radiowymi RTCN Gniezno W ągrowiec – SLR Pozna ń – Pi ątkowo, ° budow ę linii elektroenergetycznej o napi ęciu 400 kV relacji Pozna ń-Bydgoszcz Zachód.

121

XVII. Uwarunkowania wynikaj ące z wymaga ń ochrony przeciwpowodziowej

Cze ść terenu gminy obj ęta jest zasi ęgiem oddziaływania wód powodziowych. Na rzece Warta wyst ępuje obszar szczególnego zagro żenia powodzi ą, które zgodnie z ustaw ą z dnia 18 lipca 2001r. Prawo Wodne uwzgl ędnia przede wszystkim obszar, na którym prawdopodobie ństwo wyst ąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat oraz obszar, na którym prawdopodobie ństwo wyst ąpienia powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10 lat. Dla terenu gminy Suchy Las studium okre ślaj ące obszar bezpo średniego zagro żenia powodzi ą dla rzeki Warty wykonane przez RZGW w Poznaniu określa, zasi ęg zalewu powodziowego o prawdopodobie ństwie wyst ąpienia powodzi p = 1%. Na terenie gminy Suchy Las obszary bezpo średniego zagro żenia powodzi ą stanowi ą tereny niezabudowane wzdłu ż doliny rzeki Warty w wi ększo ści zalesione. Potencjalne zagro żenie mo że wyst ąpi ć na terenach w okolicach Biedruska.

122

XVIII. SPIS TABEL

Tabela 1. Wykaz pomników przyrody w gminie Suchy Las...... 22 Tabela 2. Struktura indywidualnych gospodarstw rolnych w 2009 r...... 31 Tabela 3. Zabytkowe cmentarze wg wykazu Wojewódzkiego Konserwator Zabytków ...... 48 Tabela 4. Sytuacja demograficzna gminy Suchy Las na tle województwa wielkopolskiego i powiatu pozna ńskiego w roku 2000 i 2009 ...... 49 Tabela 5. Ruch naturalny gminy Suchy Las w latach 2000 - 2009 ...... 52 Tabela 6. Liczba mał żeństw oraz współczynnik zawieranych mał żeństw w gminie Suchy Las w latach 2000 - 2009 ...... 54 Tabela 7. Migracje w gminie Suchy Las w latach 2000 - 2009 ...... 55 Tabela 8. Zestawienie ruchu naturalnego oraz ruchu migracyjnego w gminie Suchy Las w latach 2000 - 2009 ...... 57 Tabela 9. Ludno ść według ekonomicznych grup wieku w gminie Suchy Las w latach 2000 - 2009 ...... 60 Tabela 10. Wykształcenie mieszka ńców gminy Suchy Las za rok 2002 ...... 62 Tabela 11. Jednostki zarejestrowane w rejestrze REGON w województwie wielkopolskim, powiecie pozna ńskim oraz gminie Suchy Las w roku 2000 i 2009 ...... 64 Tabela 12. Przedsi ębiorstwa zarejestrowane w rejestrze REGON według sekcji PKD 2007 na terenie gminy Suchy Las w roku 2009 ...... 65 Tabela 13. Liczba osób pracuj ących w głównym miejscu pracy w gminie Suchy Las z podziałem na płe ć w latach 2000 - 2008 ...... 69 Tabela 14. Sytuacja mieszkaniowa na obszarze województwa wielkopolskiego, powiatu pozna ńskiego oraz gminy Suchy Las w roku 2002 i 2008 ...... 71 Tabela 15. Rozwój ludno ści oraz chłonno ść terenów mieszkaniowych ...... 72 Tabela 16. Liczba podopiecznych OPS w gminie Suchy Las w latach 2006 - 2009 ...... 75 Tabela 17. Wyniki pomiarów hałasu komunikacyjnego w wybranych punktach Gminy Suchy Las – droga krajowa Nr 11...... 79 Tabela 18. Studium władania ...... 84 Tabela 19. Drogi powiatowe w gminie Suchy Las ...... 89 Tabela 20. U żytkowanie funkcjonalno-przestrzennie na terenie gminy Suchy Las ...... 102 Tabela 21. Wykaz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i ich zmian na terenie gminy Suchy Las ...... 104

123

XIX. SPIS RYSUNKÓW

Rysunek 1. Poło żenie gminy na tle województwa wielkopolskiego i powiatu pozna ńskiego .. 8 Rysunek 2. Liczba ludno ści oraz gęsto ść zaludnienia w gminie Suchy Las w latach 2000 – 2009 ...... 51 Rysunek 3. Liczba m ęż czyzn i kobiet oraz współczynnik feminizacji w latach 2000 - 2009 ..52 Rysunek 4. Urodzenia, zgony oraz przyrost naturalny przeliczony na 1000 mieszka ńców gminy Suchy Las w latach 2000 – 2009 ...... 54 Rysunek 5. Ruch migracyjny na obszarze gminy Suchy Las w latach 2000 - 2009 ...... 57 Rysunek 6. Przyrost naturalny, saldo migracji oraz przyrost rzeczywisty liczby mieszka ńców w gminie Suchy Las w latach 2000 - 2009 ...... 58 Rysunek 7. Struktura płci i wieku w gminie Suchy Las w roku 2009 ...... 60 Rysunek 8. Ludno ść według ekonomicznych grup wieku w gminie Suchy Las w latach 2000 – 2009 (w%) ...... 61 Rysunek 9. Wska źniki obci ąż enia demograficznego w gminie Suchy Las w latach 2000 - 2009 ...... 62 Rysunek 10. Przedsi ębiorstwa przypadaj ące na 1000 mieszka ńców w województwie wielkopolskim, powiecie pozna ńskim oraz gminie Suchy Las w latach 2000 - 2009 ...... 64 Rysunek 11. Liczba bezrobotnych z podziałem na płe ć oraz stopa bezrobocia w gminie Suchy Las w latach 2003 – 2009 ...... 67 Rysunek 12. Stopa bezrobocia w województwie wielkopolskim, powiecie pozna ńskim oraz gminie Suchy Las w latach 2003 - 2009 ...... 68 Rysunek 13. Ludno ść pracuj ąca w głównym miejscu pracy w gminie Suchy Las z podziałem na płe ć w latach 2000 – 2008 (%) ...... 69 Rysunek 14. Pracuj ący według sektora ekonomicznego w gminie Suchy Las w roku 2008 ..70

124