Zał ącznik nr 1 do uchwały nr XXXVII/250/2014 Rady Gminy z dnia 15 pa ździernika 2014 r.

WÓJT GMINY GOMUNICE

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY GOMUNICE

Gomunice - 2014

NAZWA OPRACOWANIA: STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY GOMUNICE

ORGAN SPORZ ĄDZAJ ĄCY:

WÓJT GMINY GOMUNICE

AUTOR: mgr in ż. arch. Zenon Kału ża - uprawnienia urbanistyczne nr 282/88 członek Okr ęgowej Izby Urbanistów z siedzib ą w Warszawie – WA-076 mgr in ż. arch. Piotr Kału ża - asystent projektanta

2 SPIS TRE ŚCI

WST ĘP, PODSTAWA, CEL, ZAKRES I METODYKA OPRACOWANIA 5 I. UWARUNKOWANIA GMINY 1.1. UWARUNKOWANIA HISTORYCZNE 10 1.2. UWARUNKOWANIA PRZESTRZENNE 11 1.2.1. Poło żenie geograficzne gminy 11 1.2.2. U żytkowanie ziemi 12 1.3. UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE W SKALI KRAJU 13 1.4. UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 14 1.4.1.Ukształtowanie terenu 14 1.4.2. Budowa geologiczna 15 1.4.3. Surowce mineralne i zło ża kopalin 17 1.4.4. Stosunki wodne 18 1.4.5. Klimat 19 1.4.6. Flora i fauna 20 1.4.7. Rolnicza przestrze ń produkcyjna 21 1.4.8. Warunki podło ża budowlanego 22 1.4.9. Podatno ść środowiska na degradacj ę 22 1.4.10. Zagro żenie i degradacja środowiska 23 1.5. OBSZARY I OBIEKTY PRAWNIE CHRONIONE 23 1.5.1. Ochrona krajobrazu 23 1.5.2. U żytki ekologiczne 24 1.5.3. Pomniki przyrody 24 1.5.4. Parki 24 1.6. UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA KULTUROWEGO 24 1.6.1. Zasoby kulturowe 24 1.6.2. Strefy ochrony konserwatorskiej 26 1.7. SPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY 26 1.7.1. Demografia 26 1.7.2. Zatrudnienie i bezrobocie 27 1.7.3. Działalno ść produkcyjna i usługowa 28 1.8. WARUNKI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW - INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA 30 1.8.1. Mieszkalnictwo 30 1.8.2. Edukacja 30 1.8.3. Ochrona zdrowia 31 1.8.4. Kultura 31 1.8.5. Administracja i ł ączno ść 31 1.8.6. Turystyka i rekreacja 31 1.9. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCA Z ZAGRO ŻENIA BEZPIECZE ŃSTWA 32 LUDNOSCI I JEJ MIENIA 1.10. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z POTRZEB I ROZWOJU GMINY 33 1.11. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU PRAWNEGO GRUNTÓW 34 1.12. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA OBSZARÓW 34 NATURALNYCH ZAGRO ŻEŃ GEOLOGICZNYCH 1.13. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA 35 UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓ Ż KOPALIN 1.14. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA TERENÓW GÓRNICZYCH WYZNACZONYCH N A PODSTAWIE PRZEPISÓW 35 ODREBNYCH

3 1.15. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA 35 1.15.1. Gospodarka odpadami 35 1.15.2. Gospodarka wodno-ściekowa 38 1.15.3. Elektroenergetyka 40 1.15.4. Gazownictwo 41 1.15.5. Ropoci ąg produktów naftowych 41 1.15.6. Ciepłownictwo 41 1.15.7. Telekomunikacja 42 1.15.8. Komunikacja 42 1.16. OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA 43 1.17. ZADANIA SŁU ŻĄ CE REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW 44 PUBLICZNYCH II. KIERUNKI ROZWOJU GMINY USTALENIA OGÓLNE 45 2.1. KIERUNKI ROZWOJU W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA 47 PRZYRODNICZEGO GMINY 2.2. KIERUNKI POLITYKI PRZESTRZENNEJ W ZA KRESIE OCHRONY 50 I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA 2.3. KONCEPCJA KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU EKOLOGICZNEGO 53 2.4. KIERUNKI POLITYKI PRZESTRZENNEJ DOTYCZ ĄCE DZIEDZICTWA 56 KULTUROWEGO 2.5. KIERUNKI ROZWOJU I ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 61 GMINY GOMUNICE 2.5.1. Główne kierunki rozwoju gospodarczego 61 2.5.2. Ekorozwój 63 2.5.3. Obszary rozwoju funkcjonalno-przestrzennego 64 2.5.4. Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej 68 III. USTALENIA ZASAD POLITYKI ZAGOSPODAROWANIA

PRZESTRZENNEGO 3.1. ZASADY POLITYKI PRZESTRZENNEJ 79 3.2. POLITYKA ROZWOJU GMINY 102 3.3. USTALENIA STUDIUM 106

4 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY GOMUNICE

Podstawa formalno-prawna

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zwane dalej Studium jest elementem systemu planowania przestrzennego ustalonego przepisami ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zmian.) Zmiana studium - obligatoryjne opracowanie planistyczne dotycz ące gminy w jej granicach administracyjnych sporz ądzane jest na podstawie uchwały Nr XXXII/181/2010 Rady Gminy Gomunice z dnia 19 marca 2010 r. oraz uchwały Nr XX/123/2012 Rady Gminy z dnia 26 pa ździernika 2012 r. Zakres merytoryczny zmiany studium obejmuje zagadnienia wymienione w art. 10 wymienionej wy żej ustawy.

Cel i zadania studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Podstawowym zało żeniem ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym jest to, że zagospodarowanie przestrzeni, niezale żnie od rodzaju, znaczenia i rozmiaru inwestycji lub przedsięwzi ęcia jak równie ż ich realizatora, odbywa si ę zawsze na obszarze gminy. W opracowanym studium gmin ą jest obszar gminy Gomunice. Oczywi ście realizacja tych przedsi ęwzi ęć jest mo żliwa jedynie na terenach przeznaczonych na ten cel bowiem, zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego, wła ściciel mo że korzysta ć z nieruchomo ści zgodnie z jej społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. Tak wi ęc, w przepisach prawnych ustalono kompetencje w zakresie decydowania o przeznaczeniu terenów. Stosownie do przepisów ustawy o samorz ądzie terytorialnym jak i ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, kompetencje w zakresie kształtowania ładu przestrzennego przez okre ślania przeznaczenia terenów oraz sposobu ich zabudowy i zagospodarowania, powierzono gminom. To tylko rada gminy przez uchwalenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego stanowi o społeczno-gospodarczym przeznaczeniu terenów, które wraz z innymi przepisami prawa kształtuj ą sposób wykonywania prawa własno ści.

5 To dopiero po ustaleniu przeznaczenia terenów i warunków ich zabudowy i zagospodarowania uzyskano pozwolenia na budow ę mog ą by ć realizowane okre ślone przedsi ęwzi ęcia. Przedsi ęwzi ęcia takie planowane są, oczywi ście, w ró żnym czasie i na ró żnych, cz ęsto odległych od siebie terenach. Tak wi ęc dla ich realizacji niezb ędnym b ędzie wyprzedzaj ące sporz ądzenie odpowiednich miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Wychodz ąc z zało żenia, że zagospodarowanie terenów odbywa ć si ę mo że w oparciu o wiele miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, nale żało w ustawie znale źć rozwi ązanie problemu koordynacji wszystkich planów, decyzji i przedsi ęwzi ęć realizacyjnych. Opracowaniem, które b ędzie pełni ć rol ę koordynacyjn ą a zarazem opracowaniem okre ślaj ącym polityk ę gminy w zakresie gospodarki przestrzennej jest studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Na uwag ę zasługuje fakt, że jest to opracowanie obligatoryjne i cz ęsto b ędzie ono jedynym opracowaniem planistycznym obejmuj ącym obszar całej gminy. Tu, stosownie do nazwy opracowania, nale ży: - rozpozna ć i zarejestrowa ć wszystkie, wyst ępuj ące na obszarze gminy, uwarunkowania rozwoju zagospodarowania przestrzennego, - okre śli ć zale żne od uwarunkowa ń, kierunki rozwoju zagospodarowania na obszarze gminy - okre śli ć polityk ę władz gminy w zakresie realizacji zało żonych celów i kierunków rozwoju zagospodarowania przestrzennego. Wszystkie wymienione wy żej zagadnienia staj ą si ę przedmiotem studium i podlegaj ą uchwaleniu przez rad ę gminy. Uchwalenia zmiany studium sprawia, że studium to, cho ć nie stanowi bezpo średniej podstawy decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach, staje si ę aktem o du żym znaczeniu dla dalszego post ępowania organów gminy. I tak, zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest podstaw ą dla:

- podejmowania uchwał o przyst ąpieniu do sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, - wewn ętrznej kontroli uchwał o miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego pod k ątem ich spójno ści z wcze śniej uchwalonym studium,

6 - ofertowej działalno ści organów gminy, - posługiwania si ę przepisami ustaw szczególnych, które maj ąc swój aspekt przestrzenny na obszarze gminy wpływaj ą na ustalenia studium i wi ążą organy w post ępowaniu administracyjnym. Zmiana studium pozwoli na prawidłowe, usankcjonowane fizyczn ą warto ści ą przestrzeni oraz przepisami prawa, działania gminy zwi ązane z podejmowaniem prac planistycznych. Posiadaj ąc sporz ądzon ą zmian ę studium władze gminy mog ą odpowiedzialnie podchodzi ć do sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które w konsekwencji wpływaj ą na kształt przestrzeni gminy.

Opracowanie składa si ę z cz ęś ci opisowej i graficznej – 2 plansze w skali 1: 25 000:

1. Uwarunkowania rozwoju gminy 2. Kierunki polityki przestrzennej

Oznaczenia graficzne ustale ń na rysunkach dostosowano do skali mapy, co oznacza i ż dopuszcza si ę uszczegółowienie przebiegu granic poszczególnych terenów oraz przebiegu dróg i sieci infrastruktury technicznej na etapie sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, pod warunkiem utrzymania zamierzonej dyspozycji przestrzennej. Głównym celem opracowania zmiany studium jest przeznaczenie terenów przewidzianych pod zabudow ę mieszkaniow ą, usługi, przemysł, infrastruktur ę techniczn ą w tym odnawialne źródła energii oraz planowanie znacznych obszarowo terenów przewidzianych pod dolesienia oraz zaktualizowanie uwarunkowa ń zewn ętrznych i wewn ętrznych w zakresie interdyscyplinarnym i wytyczenie kierunków ekorozwoju tj. rozwoju zrównowa żonego zagospodarowania obszaru gminy, okre ślenie celów rozwoju gminy odnosz ących si ę do gospodarki przestrzennej. Studium ma za zadanie uwzgl ędnienie nast ępuj ących celów: • cel ekonomiczny - zakładaj ący popraw ę bytu mieszka ńców gminy Gomunice; • cel społeczny - zakładaj ący popraw ę istniej ących standardów; • cele przyrodnicze - hierarchiczne uporz ądkowanie cało ści przyrody w obszarach istniej ących systemów ekologicznych; • cele kulturowe - ochrona tradycji, kultury materialnej, zabytków, miejsc pami ęci historycznej;

7 • cele przestrzenne - traktuj ące przestrze ń jako dobro publiczne. W opracowaniu wykorzystano: 1) zło żone do Urz ędu Gminy Gomunice wnioski dotycz ące uwarunkowa ń i kierunków rozwoju gminy, 2) informacje przedstawione w strategii rozwoju gminy Gomunice, 3) oraz dane bie żą ce z referatów w gminie, uwagi i postulaty zgłoszone na kilku konsultacyjnych spotkaniach roboczych w urz ędzie gminy Gomunice, 4) cz ęść opisów, ocen, rozwi ąza ń dotychczasowego „Studium…” (uchwalonego w 1999 r..) pozostaje aktualna i jest uwzgl ędniona w niniejszym, ujednoliconym zapisie „Studium…”, st ąd podaje si ę generalnego projektanta studium 1999 - mgr in ż. arch. Mirosława Łaszek.

Wprowadzenie

Gmina Gomunice granicz ąca z gminami: , Dobryszyce, Kamie ńsk, Gorzkowice i Kodr ąb, zajmuje obszar 6 245 ha, z czego 60% (3 727 ha) stanowi ą u żytki rolne a 33,5% (tj. 2 172 ha) stanowi ą lasy. Na terenie gminy zamieszkuje 5 977 osób, a wi ęc 96 osób na 1 km 2. Głównym źródłem utrzymania jest tu rolnictwo. Funkcjami uzupełniaj ącymi jest obsługa rolnictwa i przemysł. Obsługa ludno ści odbywa si ę głównie w o środku gminnym w Gomunice ale jest w znacznym stopniu uzupełniana przez pobliskie o środki miejskie: Radomsko, Bełchatów i Piotrków Trybunalski. Fragment gminy Gomunice obejmuje utworzony Obszar Chronionego Krajobrazu ,,Doliny Widawki", który obejmuje tereny o du żych warto ściach krajobrazowych, przyrodniczych i historyczno-krajobrazowych. Wraz z wprowadzeniem samorz ądno ści w gminach obraz gminy Gomunice zmienia si ę w kierunku umocnienia znaczenia gminy jako o środka rolniczego, a zarazem o środka obsługi ludno ści, dla której planuje si ę podniesienie standardu życia przez stworzenie podstaw dla zaspakajania potrzeb w zakresie zamieszkiwania, pracy i wypoczynku. Osi ągni ęcie tych celów mo żliwe b ędzie przez wieloaspektow ą i aktywn ą działalno ść władz gminy w wielu dziedzinach życia społecznego i gospodarczego. Jedn ą z takich dziedzin jest gospodarka przestrzenna. Działania w zakresie gospodarowania przestrzeni ą, realizowane w oparciu o obowi ązuj ące regulacje prawne a tak że z uwzgl ędnieniem zewn ętrznych i wewn ętrznych uwarunkowa ń rozwoju zagospodarowania

8 przestrzennego prowadzi ć będą do realizacji kolejnych zada ń własnych gminy, ustalanie zasad korzystania z prawa własno ści przez wła ścicieli i u żytkowników nieruchomo ści w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, a tak że realizacji ponad lokalnych celów publicznych, aktywizuj ących okre ślone obszary gminy.

W celu okre ślenia kierunków a nast ępnie ustalenia polityki gminy w zakresie zagospodarowania przestrzennego, nale ży rozpozna ć uwarunkowania rozwoju tego zagospodarowania. Stosownie do przepisów art. 10 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy uwzgl ędnia si ę uwarunkowania determinuj ące rozwój zagospodarowania przestrzennego. Dlatego te ż analizuj ąc ka żde z ni żej przedstawionych i analizowanych uwarunkowa ń zwraca si ę uwag ę na: - uwarunkowania wykluczaj ące procesy urbanistyczne, - uwarunkowania ograniczaj ące procesy urbanistyczne, konflikty przestrzenne i bariery rozwojowe, - potrzeby w zakresie zagospodarowania przestrzennego, - predyspozycje terenów do przeznaczenia ich na ró żne funkcje niezb ędne dla zagospodarowania przestrzennego gminy.

Materiały wyj ściowe 1) Plan zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego - 2010 r., 2) Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Gomunice - Biuro Studiów i Projektów "KNTAKT" w Piotrkowie Trybunalskim, 3) Studium dla obszarów nieobwałowanych nara żonych na niebezpiecze ństwo powodzi - rzeka Widawka, 4) Program ochrony środowiska powiatu radomszcza ńskiego - 2003 r., 5) Plan gospodarki odpadami powiatu radomszcza ńskiego - 2008 r., 6) Plan Rozwoju lokalnego gminy Gomunice na lata 2004 - 2013 - Stowarzyszenie Dolina Pilicy, 7) Podstawowe informacje z Narodowego Spisu Powszechnego Ludno ści i Mieszka ń oraz Powszechnego Spisu Rolnego 2010, 8) Mapa topograficzna w skali 1:25 000, MODGiK Łód ź.

9 I. UWARUNKOWANIA GMINY

Poło żenie gminy, jej s ąsiedztwo, powi ązania zewn ętrzne i wewn ętrzne, uwarunkowania przyrodnicze i społeczno-gospodarcze okre ślaj ą miejsce gminy w układzie gospodarczym i przestrzennym kraju.

1.1. UWARUNKOWANIA HISTORYCZNE Na XVIII w. dokumentach ikonograficznych (mapy i plany), w przestrzeni dzisiejszej gminy, wyst ępuj ą jedynie tereny rolne i le śne - brak nazwy „Gomunice" czy „Gumnice". Rozwój jednostek osiedle ńczych tego regionu datuje si ę od połowy XIX w. Znamienn ą dat ą dla Gomunic jest rok 1846, kiedy to rozpocz ęto budow ę linii kolejowej „Warszawsko - Wiede ńskiej". Powstał wówczas przystanek „Kamie ńsk", a nazwa ta w zmienionej formie „Stary Kamieńsk" przetrwała do czasów powojennych. W drugiej połowie XIX w. zacz ęły w Gomunicach powstawa ć nowe zakłady pracy; - cegielnie, tartaki i placówki handlowe. W latach 90-tych ubiegłego wieku do Gomunic przeniesiono z Wojciechowa na Lubelszczy źnie fabryk ę mebli oraz wybudowano osiedle robotnicze składaj ące si ę z 10 drewnianych domków wielorodzinnych. Z pocz ątkiem XX w. w Gomunicach i okolicy zacz ęły powstawa ć pensjonaty do których przyje żdżały na odpoczynek całe rodziny bogatych mieszczan i fabrykantów oraz żydowska inteligencja z Łodzi, Warszawy i Cz ęstochowy. Wi ększo ść tych pensjonatów uległa zniszczeniu w czasie wojny. Rozwój Gomunic po II Wojnie Światowej dokonywał si ę za spraw ą rozwoju fabryki ceraty w dzielnicy Gomunic - Wojciechowie. Powstał stadion i osiedle mieszkaniowe oraz wiele domów jednorodzinnych. Zatrudnienie na Śląsku i pobliskim szybko rozwijaj ącym si ę Radomsku oraz przede wszystkim w istniej ącym i rozbudowywanym kompleksie paliwowo-energetycznym „Bełchatów", powodowało wzrost zamo żno ści mieszka ńców praktycznie we wszystkich miejscowo ściach gminy. Symptomatyczne, że na rozwój miejscowo ści, tak jak w XIX w - kolej, w XX w. ma droga krajowa w śladzie przyszłej autostrady A-1. W panoramie gminy w latach 70-dzisi ątych pojawiła si ę sztuczna góra (w s ąsiedniej gminie Kamie ńsk) - składowisko nadkładu KWB „Bełchatów". Dzisiaj zalesiona - zmieniła krajobraz du żej cz ęś ci gminy.

10 Od kilkudziesi ęciu lat na obszarze gminy dominuje budownictwo mieszkalne i usługowe nawi ązuj ące funkcj ą, form ą i konstrukcj ą do analogicznych realizacji na obrze żach małych miast.

1.2. UWARUNKOWANIA PRZESTRZENNE 1.2.1. Poło żenie geograficzne gminy Gomunice jest gmin ą wiejsk ą poło żon ą w południowej częś ci województwa łódzkiego, pod wzgl ędem administracyjnym wchodzi w skład powiatu radomszcza ńskiego, zajmuje obszar o powierzchni 62,45 km², stanowi 4,3% powierzchni powiatu radomszcza ńskiego. Graniczy z gminami: Od północy – gmina Kamie ńsk, od północnego-wschodu – , od południowego-wschodu - gmina Kodr ąb, od południa – , od zachodu – Ludno ść gminy Gomunice wynosi 5 977 osób (stan na 31.12.2011 r.). Zajmuje powierzchni ę 6 245 ha. Gmina liczy 10 sołectw, w których skupione jest 22 miejscowo ści. Średnia g ęsto ść zaludnienia gminy wynosi 96 osób/km 2.

Liczba Liczba Lp. Nazwa sołectwa Nazwa wsi mieszka ńców mieszka ńców we wsiach w sołectwach 1. Chru ścin Chru ścin 134 166 32 2. Chrzanowice Chrzanowice 734 801 Pudzików 127 3. Gertrudów Gertrudów 98 134 Zygmuntów 36 4. Gomunice Gomunice 1 898 2 281 Wielki Bór 23 Wojciechów 350 5. Karkoszki Karkoszki 39 164 Borowiecko Kol. 125 6. Kletnia Kletnia 917 1 001 Hucisko 71 Wójcik 13 7. Kocierzowy 338 338 8. Piaszczyce 236 288 Piaszczyce kol. 48 Marianka 4

11 9. Słostowice Słostowice 383 603 58 Kosówka 58 10. Wąglin Wąglin 141 141 Razem 5 977 5 977

W s ąsiedztwie gminy znajduj ą si ę trzy du że o środki miejskie i zarazem przemysłowe: Radomsko - w odległo ści 10 km, Bełchatów - 27 km, Piotrków Trybunalski – 33 km i Cz ęstochowa - 47 km. W odległo ści 79 km znajduje si ę stolica województwa - Łód ź, a w odległo ści 170 km stolica kraju - Warszawa. Gmina ma dobr ą dost ępno ść komunikacyjn ą i dogodne poł ączenie praktycznie z całym krajem. Przez teren gminy przebiega droga krajowa Nr 1 (projektowana autostrada A1) prowadz ąca z Gda ńska do Cieszyna oraz Nr 91 relacji Piotrków Trybunalski - Radomsko. Przebiega równie ż wa żna magistrala kolejowa relacji Koluszki – Zawiercie. Obecnie gmina posiada charakter rolniczo-przemysłowy. Obok terenów rolniczych wyst ępuj ą tu obszary, gdzie eksploatowane s ą równie ż zło ża surowców naturalnych. Istnienie dobrego stanu środowiska przyrodniczego niezdegradowanego przez uci ążliwy przemysł oraz kompleksów le śnych w poł ączeniu ze zbiornikiem wód otwartych stwarzaj ą mo żliwo ści rozwoju gminy w oparciu o ró żnorodne formy działalno ści gospodarczo-usługowej, agroturystykę. Znaczna cz ęść gminy znajduje si ę w granicach OCHK Doliny Widawki.

1.2.2. U żytkowanie ziemi Użytkowanie gruntów na terenie gminy w 2011 roku przedstawia si ę nast ępuj ąco:

Użytkowanie gruntów powierzchnia Powierzchnia ogółem 6 245 ha Użytki rolne razem 3 727 ha w tym: grunty orne 2 475 ha sady 31 ha łąki i pastwiska 937 ha Lasy i grunty le śne 2 172 ha Pozostałe grunty i 1 078 ha nieu żytki

12 Użytkowanie gruntów na terenie gminy w gospodarstwach indywidualnych w 2010 roku przedstawia si ę nast ępuj ąco:

Użytkowanie gruntów Powierzchnia ha Powierzchnia ogółem 2 109 Użytki rolne razem 1 572 w tym: grunty orne 1 097 Sady 4 łąki i pastwiska trwałe 392 inne grunty 79

Lasy i grunty le śne 407 Pozostałe grunty 130 i nieu żytki

1.3. UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE W SKALI KRAJU Polityka przestrzenna wynikaj ąca z uwarunkowa ń i dyspozycji środowiska została przedstawiona w „Studium” na tle powi ąza ń przyrodniczo-funkcjonalnych gminy Gomunice z terenami otaczaj ącymi w skali województwa i kraju, w tym Koncepcji Krajowej Sieci Ekologicznej (EKONET - Polska). Dotyczy to głównie istniej ących i przes ądzonych planistycznie uwarunkowa ń i ustale ń w zakresie kształtowania ekologicznego systemu obszarów chronionych, w tym głównych jego ogniw jak obszary w ęzłowe, korytarze i ci ągi ekologiczne. Na terenie gminy wyznaczony jest Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Widawki” który wchodzi w skład systemów obszarów chronionych - krajowej sieci ekologicznej ECONET-POLSKA. (Uchwała Nr XIV/237/11 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 30 sierpnia 2011r w sprawie: Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Widawki poprzedzona rozporz ądzeniem wojewody Łódzkiego Nr 59/2007 z dnia 4 grudnia 2007r, zmienionym rozporz ądzeniami Wojewody Łódzkiego Nr 37/2008 z dnia 17 listopada 2008r oraz Nr 13/2009 z dnia 16 lipca 2009r oraz uchwał ą Sejmiku Województwa Łódzkiego Nr LXI/1685/10 z dnia 10 pa ździernika 2010r.)

13 W zakresie ochrony środowiska na terenie gminy obowi ązuj ą zasady prowadzenia polityki ekologicznej zgodnej z zało żeniami polityki krajowej, wojewódzkiej i lokalnej w oparciu o obowi ązuj ące ustawy i przepisy szczegółowe, b ądź zarz ądzenia dotycz ące: a) ochrony i kształtowania terenów le śnych; b) ochrony wód powierzchniowych i podziemnych uj ęć wody; c) ochrony gleb; d) ochrony przyrody; e) ochrony dóbr kultury;

1.4. UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 1.4.1.Ukształtowanie terenu Wg podziału fizyczno –geograficznego Polski ( Kondracki 2001r.), poło żona jest w obr ębie dwóch podprowincji: Ni żu Środkowoeurpoejskiego i Wy żyn Polskich. Do prowincji Nizin Środkowopolskiego, nale ży podprowincja Niziny Środkowopolskie, w jej obr ębie makroregiony: Wzniesienia Południowo-mazowieckie (mezoregion Wysoczyzna Bełchatowska) i Nizina Południowowielkoplska (mezoregion Kotlina Szczercowska). Południowa cze ść gminy przynale ży do podprowincji Wy żyny Małopolskiej (Prowincja Wy żyny Polskie) i wchodzi w skład makroregionu Wy żyny Przedborskiej i mezoregionu Wzgórz Radomszcza ńskich. Wysoczyzna Bełchatowska poło żona jest na obszarze wododziału mi ędzy dorzeczem Warty i Pilicy, obj ęta była zasi ęgiem stadiału mazowiecko-podlaskiego. Jest to obszar urozmaicony morfologicznie, zbudowany z osadów lodowcowych, wykształconych w postaci pagórków, zwi ązanych z maksymalnym zasi ęgiem zlodowacenia warcia ńskiego. Wzgórza Radomszcza ńskie s ą przedłu żeniem struktur mezozoicznych obrze żenia Gór Świ ętokrzyskich na zachód od Pilicy. Buduj ą je piaskowce kredowe i wapienie jurajskie przykryte na znacznym obszarze piaskami i glinami czwartorz ędowymi. W obni żeniach wyst ępuj ą zabagnienia, piaski i wydmy. Kotlina Szczercowska jest równin ą o charakterze misy ko ńcowej lodowca warcia ńskiego, wy ściełan ą iłami wst ęgowymi i piaskami, cz ęś ciowo uformowanymi w wydmy. Dno doliny jest podmokłe i zalesione. Kotlina ulegała i nadal ulega znacznym przekształceniom antropogenicznym wskutek eksploatacji złó ż w ęgla brunatnego. Budowa odkrywkowej kopalni „Bełchatów” wymagała zmiany biegu Widawki, spowodowała powstanie wielkiego leja depresyjnego i zanik wody w okolicznych studniach. Znaczna cz ęść gminy Gomunice znajduje si ę w zasięgu tego leja depresyjnego.

14 1.4.2. Budowa geologiczna, morfologiczna (źródło: „Obja śnienia do map geo środowiskowych Polski, arkusz: Radomsko, Kamie ńsk, Gorzkowice, Rzejowice, PIG, Warszawa 2004r) Rze źba gminy jest wynikiem działalno ści l ądolodu stadiału zlodowace ń północnopolskich, południowopolskich i środkowopolskich. Obszar pd.-zach. gminy poło żony jest w południowej cz ęś ci synklinorium szczeci ńsko- łódzko-miechowskiego, le ży w obr ębi ę elewacji radomszcza ńskiej, natomiast cz ęść południowa tego obszaru zaliczana jest do niecki miechowskiej. Najstarszymi utworami s ą osady górnopaleozoiczne reprezentowane przez piaskowce oraz iłowce karbonu, na których zalegaj ą osady permskie (anhydryty, dolomity, wapienie i sole kamienne). Jura dolna i środkowa reprezentowana jest przez osady piaskowcowo-mułowcowo–ilaste. W jurze górnej deponowane były wapienie i margle. Na utworach górno jurajskich le żą niezgodnie piaski oraz piaskowce kredy dolnej, które w miar ę pogł ębiania si ę zbiornika w kredzie górnej przechodz ą w margle, opoki, wapienie, gezy. W dolnym trzeciorz ędzie panowały warunki lądowe. Powstały wtedy gliny zwietrzelinowe i rumosze. Górny trzeciorz ęd reprezentowany jest przez utwory piaszczysto – mułowcowi - ilaste, które powstały w warunkach jeziornych. Utwory czwartorz ędowe lodowcowe, pokrywaj ą niemal cał ą powierzchni ę obszaru pd.-zach. gminy. S ą to piaski i żwiry lodowcowe oraz wodnolodowcowe, iły i mułki zastoiskowe, gliny zwałowe, piaski i żwiry ozów, kemów oraz moren czołowych. Najstarszymi utworami na terenie pn.-zach. gminy są osady dolnojurajskie, piaskowce, mułowce i łupki oraz środkowo jurajskie piaskowce, iłowce wapienie piaszczyste. W morfologii terenu pn.-zach. gminy dominuj ą ró żne formy pochodzenia wodnolodowcowego i antropogenicznego. Najni żej poło żone s ą obszary w dolinie Widawki, maj ą wysoko ść około 180 m n.p. m. Najwy ższe wzniesienia naturalne to osta ńcowe wzgórza moren czołowych o wysoko ściach ponad 267 m n. p. m.. Najwi ększe powierzchnie zajmuj ą równiny przykryte glinami zwałowymi i osadami wodnolodowcowymi o rz ędnych 205-210 m n.p.m. Osady trzeciorz ędu wyst ępuj ą pod 10-300 m nadkładem utworów czwartorz ędowych, zwi ązanych ze zlodowaceniami: południowopolskimi i środkowopolskim. Osady zwi ązane z okresami zlodowace ń reprezentowane s ą przez: piaski, iły i mułki zastoiskowe, piaski wodnolodowcowe i gliny zwałowe. Najmłodszymi utworami czwartorz ędowymi (holocen) są piaski rzeczne rozprzestrzenione w dolinie Widawki torfy i namuły torfiaste w dolinach rzek, cieków i lokalnych zagł ębieniach.

15 Najstarszymi utworami na obszarze pn.-wsch. gminy są zlepie ńce karbo ńskie, wyst ępuj ące na gł ęboko ści około 4000 - 4100 m. Nad nimi zalegaj ą zlepie ńce czerwonego sp ągowca oraz zlepie ńce, anhydryty, wapienie, dolomity, sole kamienne i iły cechu cechsztynu o kilkusetmetrowej mi ąż szo ści. Utwory triasu mi ędzy innymi: piaskowce, mułowce, iłowce, ,margle i dolomity pstrego piaskowca, mułowce kajpru, osi ągaj ą mi ąż szo ść około 2000 m. Nad nimi zalegaj ą piaskowce iłowce i mułowce, margle jury dolnej, środkowej, górnej. Mi ąż szo ść tych utworów jest zmienna – 1400-1500 m. Osady kredy reprezentowane s ą przez klasyczne skały albu i w ęglanowe skały górnej kredy o mi ąż szo ści od kilkunastu do około 90 m. Osady trzeciorz ędowe wykształcone s ą jako utwory zwietrzelinowe zwi ązane z erozj ą i denudacj ą w paleogenie oraz utwory zwi ązane z akumulacj ą w śródl ądowym zbiorniku wodnym jakim był rów Bełchatowa. Osady czwartorz ędowe pokrywaj ą prawie cał ą powierzchni ę pn.-wsch. gminy. W okolicach Huciska mi ąż szo ść utworów czwartorz ędu waha si ę od 8,0 – 9,0 m. S ą to mułki i iły zastoiskowe, gliny zwałowe zlodowacenia Warty, piaski ze żwirami lodowcowe i wodnolodowcowe, piaski i gliny moren czołowych mułki zastoiskowe zlodowace ń Odry i Warty. Odsady holocenu to: piaski rzeczne, humusowe i mułki tarasów zalewowych, piaski i namuły zagł ębie ń bezodpływowych oraz torfy i namuły torfiaste. Teren pd.-wsch. gminy le ży na obszarze b ędącym wypi ętrzeniem utworów jurajskich oddzielaj ących Nieck ę Łódzk ą od Niecki Miechowskiej. Najstarszymi utworami s ą osady cechsztynu, wykształcone jako iłowce, anhydryty, wapienie i dolomity. Utwory triasu środkowego, górnego wyst ępuj ą na całym obszarze tego arkusza, wykształcone s ą w postaci wapieni margli, dolomitów z przewarstwieniami iłowców, mułowców, piaskowców. Mi ąż szo ści tych osadów jest zró żnicowana i zmienna od 40 do 800 m. Nad tym osadami s ą utwory jury dolnej środkowej, górnej. Utwory kredy dolnej wykształcone s ą w postaci piaskowców, piasków glaukonitowych i gez. Kreda górna wykształcona jest w postaci margli, wapieni, opok, wapieni marglistych i gez. Trzeciorzęd reprezentowany jest iły, mułki, piaski i rumosze zwietrzelinowe, wyst ępuje lokalnie w obni żeniach i lejach krasowych pod grubym nakładem osadów czwartorz ędowych. Osady czwartorz ędowe pokrywaj ą około 90% powierzchni. Plejstocen wykształcony jest w postaci glin zwałowych, piasków i żwirów lodowcowych, wodnolodowcowych, ozów, kemów, piasków rzecznych i eolicznych. Holocen reprezentowany jest przez piaski humusowe, mady, torfy i namuły torfiaste. Utwory te wyst ępuj ą w wi ększo ści dolin rzecznych. Najwi ększe torfowiska niskie rozwin ęły si ę w dolinie Widawki.

16 1.4.3. Surowce mineralne i zło ża kopalin Wa żnym elementem środowiska przyrodniczego s ą zło ża surowców mineralnych. Ochrona i racjonalne wykorzystanie oraz rekultywacja terenów poeksploatacyjnych to jeden z podstawowych celów w zakresie ochrony środowiska. Potencjalne zło ża kopalin wyst ępuj ą w obr ębie wsi Chrzanowice – są to zło ża piaskowców, żwirów oraz glin zwałowych. Wymagaj ą one udokumentowania. Zło ża powy ższe wyst ępuj ą si ę tak że we wsi Kletnia i kol. Kletnia, Piaszczyce i Fryszerka. Na terenie gminy, aktualnie wydobywane s ą torfy we wsi Piaszczyce.

Najistotniejszymi jednak s ą tutaj udokumentowane zasoby surowcowe o du żym znaczeniu dla gospodarki, przedstawione w poni ższej tabeli.

ZŁO ŻA (wg „Bilansu złó ż surowców mineralnych i wód podziemnych w Polsce – stan na 31.12.2012 r.”, PIG Warszawa) Stan Zasoby Zasoby Wydobycie Nazwa Rodzaj kopaliny zagospodaro geologiczne przemysłowe (tys. t) Zło ża wania zło ża bilansowe (tys. t) (tys. t) Piaszczyce I Piaski i żwiry R 403 - -

Piaszczyce torfy T 96 - -

R - zło że o zasobach rozpoznanych szczegółowo (w kat. A+B – C1) T - zło że zagospodarowane, eksploatowane okresowo

Piaszczyce I: rodzaj kopaliny – piaskowce, wiek Q (czwartorz ęd), w kategorii C 1. Zło że w trakcie przygotowania do eksploatacji, wykorzystanie – do celów budowlanych. Piaszczyce : rodzaj kopaliny – torfy, wiek Q (czwartorz ęd), w kategorii C1. Zło że eksploatowane okresowo, wykorzystanie – do celów rolniczych i ogrodniczych.

17 1.4.4. Stosunki wodne Wody powierzchniowe Przez teren gminy przepływa rzeka Widawka oraz Kamionka i Świ ętojanka. W dolinie Widawki znajduj ą si ę liczne stawy – Stawy Kocierzowskie. Dolina rzeki Widawki wchodzi skład krajowej sieci ekologicznej ECONET – POLSKA charakteryzuj ącej si ę wysokim stopniem ró żnorodno ści biologicznej i krajobrazowej oraz korzystnymi uwarunkowaniami dla zachowania siedlisk i ostoi gatunków o znaczeniu krajowym i europejskim, powi ązanych korytarzami ekologicznymi. W rozlewiskach rz. Widawki na terenach bagiennych wyst ępuj ą rzadkie okazy flory i fauny. Rzeka Widawka ma 95,8 km długo ści, uchodzi do Warty w okolicy wsi Zamo ście. Dolina Widawki to obszar cenny przyrodniczo, charakteryzuj ący si ę znacznym zalesieniem. Dolina Widawki to korytarz ekologiczny ł ącz ący dolin ę Warty z dolin ą Pilicy. Na 80 km rzeki Widawki zlokalizowany jest zbiornik Fryszerka, przeznaczony do retencji wody i rekreacji. Obszar doliny rzeki Widawki b ędącej korytarzem ekologicznym nale ży obj ąć zakazem zabudowy, tworzenia siedlisk, pozostawi ć w dotychczasowym u żytkowaniu rolnym i le śnym.

Wody podziemne Zgodnie z rys. mapy geosozologicznej dla gminy Gomunice, ponad połowa obszaru gminy wchodzi w obr ęb głównego zbiornika wód podziemnych (GZWP) nr 408 – Niecka Miechowska. Jest to górnokredowy zbiornik typu szczelinowo-porowego o zmiennym zawodnieniu. Średnia gł ęboko ść uj ęć wynosi od 20- do 60m. Wyst ępuj ą tu wody czyste i bardzo czyste przeznaczone do u żytku bez uzdatniania (klasa Ia i Ib), generalnie jako ść wód podziemnych jest dobra. Pogorszenie si ę jej mo że by ć wywołane zmianami jako ści wód opadowych, lokalnie mo że by ć tak że zwi ązane z oddziaływaniem składowisk odpadów w Jadwinówce gm. Radomsko. Poziom wodono śny zasilany jest poprzez infiltracj ę przez utwory czwartorz ędu, jak równie ż wodami z warstw wodono śnych czwartorz ędu. Poziom kredy górnej jest intensywnie drenowany przez studnie odwodnieniowe KWB „Bełchatów”. Wynikiem tego był lej depresyjny obejmuj ący swym zasi ęgiem znaczne obszary gminy Gomunice. Zasi ęg powierzchniowy leja depresji ustalony jest wył ącznie na podstawie depresji zmierzonej czwartorz ędowym poziomie wodono śnym według zasady, i ż stwierdzenie obni żenia lustra wody w którejkolwiek warstwie wodono śnej czwartorz ędu kwalifikuje dany obszar jako obj ęty lejem depresji. Wyznaczony w ten sposób dla potrzeb

18 kopalni zasi ęg leja depresji nie odpowiada rzeczywistemu zasi ęgowi leja, gdy ż w zdecydowanej wi ększo ści depresja w warstwach wodono śnych trzeciorz ędu i mezozoiku jest wi ększa. (wg. Obja śnie ń do mapy geosozologicznej Polski). W zasi ęgu leja depresji nast ąpiło osuszenie terenów podmokłych i stawów naturalnych, znikła woda w studniach gospodarskich. Nast ąpiły du że ubytki wody w rzekach i ciekach. Pozostały obszar gminy poło żony jest w fragmentem łódzkiego regionu hydrogeologicznego (rejon wsi Kletni), podregionu piotrkowskiego, z głównym poziomem u żytkowym w marglach, wapieniach i opokach kredy górnej. Poziom ten wyst ępuje na gł ęboko ści od kilku do 60m. Zwierciadło tego poziomu wodono śnego ma charakter swobodny, w rejonie skał zbiornikowych lub napi ęty pod ci śnieniem do 3 MPa na obszarach gdzie wyst ępuj ą one pod wi ększym nakładem.

1.4.5. Klimat Obszar gminy, podobnie jak województwa i całego kraju znajduje si ę w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przej ściowego. Suma rocznych opadów atmosferycznych wynosi ok. 600mm rocznie, przewa żaj ą wiatry zachodnie. Średnie roczne temperatury powietrza wynosz ą od 7,6º do 8,0ºC. Okres wegetacji ro ślin trwa na obszarze województwa 210 dni. Od kilku lat widoczny jest stały wzrost temperatury powietrza, co mo żna wi ąza ć z ocieplaniem klimatu w skali globu. Charakterystyka klimatu: − średnia temperatura dla stycznia -3,0 °C, − średnia temperatura dla lipca 17,6 °C, 17,6 − średnia temperatura roczna 7,6 °C, − średnie zachmurzenie w skali od 0 do 8,7, − średnia pr ędko ść wiatru w m/s 2,5 (na omawianym terenie dominuj ą wiatry z kierunku zachodniego), − okres wegetacyjny trwa 200 - 210 dni. Pod wzgl ędem mikroklimatycznym obszar jest zró żnicowany zale żnie od rze źby terenu, zalesienia, układu dolin i zabudowy. Szczególnie korzystne warunki wyst ępuj ą w obr ębie kompleksów le śnych. Najmniej korzystne w dolinach cieków wodnych. Panuj ą tu złe warunki wilgotno ściowe oraz cz ęste inwersje termiczne, złe przewietrzanie i zaleganie mgieł. Pozostałe tereny posiadaj ą korzystne warunki bioklimatyczne. Szczególnie odnosi si ę to do ekspozycji południowej. Tereny te s ą najbardziej preferowane pod lokalizacj ę budownictwa mieszkaniowego oraz upraw ę ro ślin.

19 1.4.6. Flora i fauna Gmina Gomunice zalicza si ę do średniozalesionych. Powierzchnia lasów i gruntów le śnych w gminie wynosi 2 130 ha (21,30 km 2), tj. 33,5%, w wi ększo ści zarz ądzanych przez Administracj ę Lasów Pa ństwowych – Nadle śnictwa Radomsko. W posiadaniu rolników indywidualnych jest 909 ha (9,09 km 2), co stanowi 42,7% ogółu.

Głównym gatunkiem tworz ącym drzewostany jest sosna. Jej udział w lasach wynosi ok. 86%. Gleby i siedliska na terenie nadle śnictwa Radomsko (lasy gminy wchodz ą w skład nadle śnictwa Radomsko) zaliczane s ą do żyznych. (wg ”Planu urz ądzania lasów dla nadle śnictwa Radomsko na lata 2010-2016, Wa-wa 2010 r.) Zadrzewie ń śródpolnych w regionie jest dosy ć du żo. To dobrze, bowiem pełni ą one bardzo wa żne funkcje ochronne. Zasi ęg zadrzewie ń powoduje ograniczenie transpiracji ro ślin uprawnych oraz zmniejszenie parowania gleby, co w konsekwencji przyczynia si ę do zwi ększenia zapasów wody w glebie, a tym samym do wzrostu plonów rozmaitych ro ślin. S ą one ponadto oaz ą dla dziko żyj ących, drobnych zwierz ąt, ptaków i owadów, które pełni ą po żyteczn ą rol ę wobec ochrony naturalno ści ekosystemów biocenotycznych.

Na obszarze gminy Gomunice na szczególn ą uwag ę zasługuje teren "Torfowiska Wójcik" proponowany w latach osiemdziesi ątych ubiegłego wieku do obj ęcia ochron ą rezerwatow ą. Zgodnie z przygotowan ą w roku 1988 dokumentacj ą dokumentow ą rezerwatu "Torfowiska Wójcik" jako przedmiot ochrony proponowano wyst ępuj ące stanowiska rzadkich gatunków ro ślin, takich jak: turzycy strunowej, turzycy błotnej, turzycy pchlej i ponikła sk ąpokwiatowego.

Wyst ępowanie fauny na obszarze gminy zwi ązane jest z rozmieszczeniem podstawowych siedlisk o charakterze naturalnym lub półnaturalnym i obecnym stanem środowiska przyrodniczego. Wyst ępuje fauna polna, le śna, ł ąkowo-zaro ślowa i wodno-błotna. Stwierdzono wyst ępowanie ciekawszych gatunków, takich jak: bóbr europejski Castor fiberi , wydra Lutra lutra . W obr ębie terenów le śnych wyst ępuje także gruba zwierzyna reprezentowana przez dzika Sus scrofa , jelenia Cervus elaphus , sarn ę Capreolus capreolusi lisa Vulpes vulpes . Na terenach polnych i ł ąkowych grupa zwierz ąt kr ęgowych posiada równie ż swoich przedstawicieli, np.: zaj ące Lepus europaeus i kuropatwy Perdix perdix . Na obszarze gminy spotykamy mi ędzy innymi nast ępuj ące gatunki ptaków obj ęte ochron ą: bąk Botaurus stellaris , bocian biały Ciconia ciconia , dzi ęcioł czarny Dryocopus martius, lerka Lullula arborea , g ąsiorek Lanius collurio ,

20 W starorzeczach i potorfiach wyst ępuj ą ró żne gatunki płazów, na uwag ę zasługuje wyst ępowanie ropuchy zwyczajnej Bufo bufo i rzekotki drzewnej Hyla arborea .

1.4.7. Rolnicza przestrze ń produkcyjna W planie zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego, powiat radomszcza ński według rejonizacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej - to obszar oznaczony symbolem III o mało korzystnych warunkach dla rozwoju rolnictwa, charakteryzuj ący si ę gorszymi warunkami środowiska przyrodniczego, z przewag ą gleb słabej jako ści. Wska źnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej nie przekracza 60 pkt. w skali IUNG.W gminie Gomunice wska źnik ten wynosi 50,8 pkt. Gospodarka rolna ma charakter ekstensywny, w produkcji ro ślinnej przewa żaj ą zbo ża i ziemniaki, na ni ższym poziomie jest tak że produkcja zwierz ęca. Gospodarska indywidualne s ą znacznie rozdrobnione, najwi ększy jest udział gospodarstw do 5,0 ha. Gospodarstwa mające od 1,0 -2,0 ha stanowi ą 41,28% wszystkich gospodarstw w gminie. Do najcz ęś ciej uprawianych ro ślin zaliczy ć mo żna: żyto, pszenic ę, j ęczmie ń, ziemniaki, rzepak. W produkcji zwierz ęcej dominuje chów trzody chlewnej i bydła. Najbardziej korzystne obszary rolnicze wyst ępuj ą Piaszczycach, W ęglinie, Chrzanowicach, Koloni Kletnia. Wi ększe kompleksy gleb chronionych kl.III bonitacyjnej s ą we wsi Kolonia Piaszczyce i Kolonia Chrzanowice. Udział poszczególnych klas gruntów ornych wg klas bonitacyjnych przedstawia si ę na terenie gminy Gomunice nast ępuj ąco: IIIa i III b 51 ha IVa i IV b 650 ha V 719 ha VI 883 ha VIz 172 ha Razem 2475 ha

Gleby wyst ępuj ące na obszarze gminy typologicznie to: - gleby brunatne, pseudobielicowe oraz czarne ziemie, zaliczane do kompleksów uprawnych pszennych o klasach bonitacyjnych IlIa i IIIb, - gleby bielicowe, pseudobielicowe i rzadziej brunatne, wytworzone z piasków, glin piaszczystych i iłów - zaliczane do kompleksów uprawnych żytnich dobrych

21 i fragmentami bardzo dobrych, oraz kompeksu zbo żowo -pastewnego mocnego, w klasach bonitacyjnych IVb i IVa, - gleby bielicowe i pseudobielicowe wytworzone na ogół w piaskach słabostrukturalnych, naglinowych i naiłowych, zaliczane do kompleksu żytniego słabego lub zbo żowo - pastewnego, w klasach bonitacyjnych IVb, - gleby bielicowe, pseudobielicowe, murszowe i fragmentami torfiaste, wytworzone z piasków lu źnych, żwirów i piasków nawapiennych, zaliczane do kompleksów żytnio - łubinowego i żytniego słabego i rzadziej do kompleksu zbo żowo - pastewnego słabego o bonitacjach ni ższych od kl. IV.

1.4.8. Warunki podło ża budowlanego Warunki geologiczno – in żynierskie korzystne dla budownictwa wyst ępuj ą na obszarach gruntów spoistych zwartych, półzwartych i twardoplastycznych, gruntów niespoistych średniozagęszczonych i skał, na których nie wyst ępuj ą zjawiska geodynamiczne, a gł ęboko ść wody gruntowej jest wi ększa ni ż 2,0m p.p.t. Takie kryteria spełniaj ą małoskonsolidowane gliny zwałowe i utwory wytopiskowe zlodowacenia Warty, a tak że niektóre fragmenty tarasów nadzalewowych. Rejony o warunkach geologiczno-in żynierskich niekorzystnych i utrudniaj ących budownictwo to obszary wyst ępowania gruntów słabono śnych: organicznych, spoistych w stanie plastycznym i mi ękkoplastycznym, a tak że grunty niespójne, lu źne, podmokło ści, zabagnienia. Zwierciadło wody gruntowej wyst ępuje na gł ęboko ści mniejszej ni ż 2,0m. Grunty organiczne obejmuj ą torfowiska wykształcone w dolinach rzek. Obszary takie wyst ępuj ą na tarasach zalewowych doliny Widawki i jej dopływów, a tak że na płaskich terenach w pobli żu tych dolin. Charakteryzuj ą si ę one podło żem zbudowanym ze słabono śnych osadów rzecznych (namułów, torfów) i innych osadów organicznych. Tereny te zagro żone s ą zalaniem, podtopieniami w okresach przyboru wód w rzekach.

1.4.9. Podatno ść środowiska na degradacj ę Południowo-wschodnia cz ęść gminy podatna jest na degradacj ę antropogeniczn ą uwarunkowan ą wyst ępuj ącymi utworami powierzchniowymi, a tak że trwaj ącą i planowan ą eksploatacj ą surowców (przemysł wydobywczy). Wyst ępuj ące na znacznej powierzchni gminy gleby wytworzone z piasków podatne są na infiltracj ę zanieczyszcze ń do wód gruntowych. Zagro żenie to jest uzale żnione od wielko ści zanieczyszcze ń atmosferycznych i komunikacyjnych, a tak że zanieczyszcze ń pochodzenia antropogenicznego.

22 1.4.10. Zagro żenie i degradacja środowiska Powietrze atmosferyczne i hałas Na stan sanitarny powietrza atmosferycznego obszaru gminy ma lokalna emisja pyłów i gazów z indywidualnych kotłowni i zakładów produkcyjnych. Źródłem emisji spalin i hałasu s ą środki transportu, emisja taka koncentruje si ę w s ąsiedztwie tras komunikacyjnych. Kolejnymi wi ększymi źródłami emisji zanieczyszcze ń do atmosfery i hałasu s ą: tartaki, stolarnie i piekarnie.

Warunki klimatyczne W obszarach s ąsiaduj ących z trasami komunikacyjnymi oraz w dolinach rzek przy szczególnie niekorzystnych warunkach atmosferycznych mo że wyst ąpi ć okresowe pogorszenie warunków aerosanitarnych, jednak generalnie na terenie gminy warunki pod tym wzgl ędem s ą korzystne i od czasu zmniejszenia zagro żenia środowiska od strony ośrodków przemysłowych Bełchatowa, Radomska i Piotrkowa Tryb. nie wyst ępuj ą stany krytyczne.

Gleby Z uwagi na wyst ępowanie na terenie gminy złó ż surowców mineralnych i ich wydobycie będzie nast ępowała degradacja powierzchni terenu. Konieczna jest planowa rekultywacja po zako ńczeniu działalno ści ww. kopalni i pojedynczych „dzikich” wyrobisk poeksploatacyjnych.

Wody powierzchniowe i gruntowe Degradacj ę wód powierzchniowych i gruntowych powoduj ą niekontrolowane zrzuty ścieków i nieszczelne szamba (co spowodowane jest brakami w kanalizacji na terenie gminy). Szczególn ą degradacj ę terenów o wysokich warto ściach przyrodniczych powoduj ą ścieki na terenach poło żonych w rejonie dolin rzek oraz w s ąsiedztwie otwartych zbiorników wodnych. Rejony te wymagaj ą jak najszybszego uregulowania gospodarki ściekowej.

1.5. OBSZARY I OBIEKTY PRAWNIE CHRONIONE

1.5.1. Ochrona krajobrazu W zachodniej, południowo-zachodniej i południowej cz ęść gminy wyznaczony jest Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Widawki”, który wchodzi w skład systemów obszarów chronionych - krajowej sieci ekologicznej ECONET - POLSKA. Charakteryzuje

23 si ę wysokim stopniem ró żnorodno ści biologicznej i krajobrazowej oraz korzystnymi uwarunkowaniami dla zachowania siedlisk i ostoi gatunków o znaczeniu krajowym i europejskim, powi ązanych korytarzami ekologicznymi. W rozlewisku rzeki Widawki wyst ępuj ą rzadkie okazy flory i fauny, mi ędzy innymi ro śliny bagienne i ptaki wodne.

1.5.2. U żytki ekologiczne W gminie Gomunice w my śl rozporz ądzenia Nr 57/2001 Wojewody Łódzkiego z dnia 17 grudnia 2001 r. (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego z 2001 r. Nr 272, poz. 4779) uznane zostały nast ępuj ące u żytki ekologiczne: Nadle śnictwo L.p. Nazwa obiektu Oddział Pow. w ha Le śnictwo 1. bagno Radomsko 2g 0,35 Kocierzowy 2. bagno Radomsko 2bx 0,48 Kocierzowy

1.5.3. Pomniki przyrody Na terenie gminy Gomunice za pomniki przyrody uznano dąb o obwodzie pnia 377 cm, rosn ący w miejscowo ści Fryszerka oraz dąb o obwodzie pnia 333 cm, rosn ący w miejscowo ści Słostowice.

1.5.4. Parki Park podworski we wsi Piaszczyce chroniony jest jako obiekt wpisany do rejestru zabytków. Jest to zało żenie ogrodowe o walorach kompozycyjnych i przyrodniczych o czytelnej kompozycji ogrodowej i zachowanym w do ść dobrym stanie drzewostanie, charakteryzuj ącym si ę bogactwem gatunkowym.

1.6. UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA KULTUROWEGO 1.6.1. Zasoby kulturowe

Jako warto ści kulturowe maj ące wpływ na kształtowanie polityki przestrzennej gminy Gomunice uznano: • układy przestrzenne historycznych wsi: Gomunice, Pudzików i Fryszerka, • obiekty architektury wpisane do rejestru zabytków i ewidencji konserwatorskiej, • historyczne zespoły zieleni formowanej, • cmentarze,

24 • stanowiska archeologiczne. Pełny wykaz obiektów w zał ączeniu.

WYKAZ ZASOBÓW KULTUROWYCH: 1. Historyczne zespoły wiejskie NAZWA WSI FORMA ROZPLANOWANIA Fryszerka Przysiółek Gomunice zło żony układ przestrzenny Pudzików Ulicówka

2. Obiekty w rejestrze i ewidencji zabytków WIE Ś OBIEKT DATA POWSTANIA Piaszczyce zespół dworsko-parkowy XIX w. Gomunice ko ściół rzym.-kat. p.w. 1911-1915 r. NMP Wspomo żenia Wojciechów zespół fabryczny XIX w. Wojciechów domy familijne 1911 r. Kletnia teren cmentarza - kaplica 1917 r. rzym.-kat. rodziny Kamockich Pudzików kaplica rzym.-kat. śś . poł. XIX w. Jana Nepomucen i Dominika

3. Cmentarze wpisane do ewidencji konserwatorskiej znajduj ą si ę w miejscowo ściach: • Gomunice/Kletnia - cmentarz rzym.- kat. • Piaszczyce - cmentarz rzym.- kat.

4. Stanowiska archeologiczne Na terenie gminy wyst ępuje szereg stanowisk archeologicznych znanych z prac wykopaliskowych, przekazów archiwalnych oraz Archeologicznego Zdj ęcia Polski. Dominuj ą ślady osad z okresu od paleolitu do pó źnego średniowiecza. Pełny wykaz i lokalizacj ę stanowisk podano w zał ączeniu.

25 1.6.2. Strefy ochrony konserwatorskiej Aktualnie na terenie gminy Gomunice wobec braku obowi ązuj ącego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obowi ązuj ą jedynie strefy ochrony konserwatorskiej wynikaj ące z wpisu obiektów i obszarów do rejestru zabytków i jest to: • strefa ochrony konserwatorskiej zespołu dworsko-parkowego w m-ci Piaszczyce.

1.7. SPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY 1.7.1. Demografia

Poni ższe tabele przedstawiaj ą podstawowe dane dotycz ące liczby mieszka ńców, przyrostu naturalnego, migracji i g ęsto ści zaludnienia. Dane aktualne na dzie ń 31.12.2012 r. (opracowano na podstawie danych GUS).

Struktura ludno ści pod wzgl ędem wieku i płci: GRUPA 0-9 10-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70 i Razem WIEKU – 10 lat lat lat lat lat lat lat wi ęcej lat lat Płe ć Męż czyzna 312 386 444 467 392 438 304 220 2 963 Kobieta 313 332 411 442 394 415 341 410 3 058 Razem 625 718 855 909 786 853 645 630 6021

Przyrost naturalny w latach 2004 - 2008 kształtował si ę na poziomie zró żnicowanym: Rok Urodzenia Zgony Przyrost naturalny 2004 51 60 - 9 2005 65 78 - 13 2006 52 59 - 7 2007 65 84 - 19 2008 51 46 5 2009 68 65 3 2012 58 69 - 13

Saldo migracji w 2004 i 2009 roku jest ujemne, jednak w 2012 roku jest dodatnie. Jego kształtowanie si ę w ostatnich latach przedstawia poni ższa tabela:

26 Rok Zameldowania Wymeldowania Saldo 2004 72 95 - 23 2005 65 90 - 25 2006 49 64 - 15 2007 59 85 -26 2008 63 65 0 2009 70 86 - 16 2012 90 70 20

Dane te świadcz ą o przypływie ludno ści na teren gminy. Jest to zjawisko korzystne. Z zebranych danych wynika, że wi ększo ść mieszka ńców gminy wykazuje ch ęć pozostania w dotychczasowym miejscu zamieszkania i nie jest zainteresowana migracj ą. Kolejnym wska źnikiem demograficznym jest współczynnik feminizacji, wyra żaj ący proporcje ilo ści kobiet do ilo ści m ęż czyzn w poszczególnych grupach wiekowych (dane za rok 2012): Wiek (lata) Ilo ść kobiet Ilo ść m ęż czyzn Ró żnica 0 – 19 645 698 + 53 M 20 – 40 853 911 + 58 M 40 – 60 809 830 + 21 M 60 i wi ęcej 751 524 + 227 K Razem 3 058 2 963 + 95 K

M- liczba m ęż czyzn K - liczba kobiet

1.7.2. Zatrudnienie i bezrobocie Informacje na temat zatrudnienia i istniej ącego bezrobocia s ą bardzo wa żne dla oceny sytuacji na rynku pracy i potencjalnych mo żliwo ści rozwoju gospodarki rynkowej. Poni ższe dane podano na podstawie danych GUS (stan na dzie ń 31.12.2012 r.) W wieku produkcyjnym 3 771 osoby, w tym 2 030 męż czyzn i 1741 kobiety. Powiat radomszcza ński – 15,8 % bezrobotnych w stosunku do czynnych zawodowo.

Struktura zarejestrowanych bezrobotnych wg UG Gomunice (stan na 31.12.2012 rok): Liczba bezrobotnych Męż czy źni Kobiety 365 158 207

27 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym Ogółem Męż czy źni Kobiety % % % 9,7 7,8 11,9

Analiza aktualnego rynku pracy na terenie gminy prowadzi do generalnego wniosku, że konieczne jest stworzenie nowych miejsc pracy, gdy ż restrukturyzacja rolnictwa w Polsce w zwi ązku z wst ąpieniem do Unii Europejskiej spowoduje dalszy wzrost bezrobocia na terenach gmin rolniczych, a tak ą jest niew ątpliwie gmina Gomunice. Liczba osób aktywnych zawodowo wynosi 3771 osób.

1.7.3. Działalno ść produkcyjna i usługowa 1.7.3.1. Produkcja rolna Rolnictwo jest podstawow ą funkcj ą gminy Gomunice (obok przemysłu i usług). Użytki rolne zajmuj ą powierzchni ę 3727 ha. Na rozwój rolnictwa ma du ży wpływ wielko ść i charakter gospodarstw rolnych oraz ilo ść osób utrzymuj ących si ę z pracy w tym że gospodarstwie. W gminie dominuj ą gospodarstwa o powierzchni poni żej 5,0 ha (87% wszystkich gospodarstw). Średnia powierzchnia gospodarstwa na terenie gminy wynosi 5,42 ha. S ą to gospodarstwa o małej opłacalno ści. Nie s ą one w stanie ponie ść kosztów modernizacji i unowocze śnienia sprz ętu rolniczego, a tak że zmieni ć charakteru produkcji na bardziej opłacalny. Wg. najnowszych bada ń dopiero gospodarstwa o powierzchni powy żej 15 ha mogą podj ąć ci ęż ar przekształcania gospodarki do obecnie stawianych wymogów przed rolnictwem Unii.

Struktura gospodarstw indywidualnych (stan na dzień 31.12.2012 r.): Wielko ść gospodarstwa rolnego Ilo ść gospodarstw Do 1,0 ha wł ącznie 312 1 - 5 ha 285 5 - 10 ha 71 10 - 15 ha 16 15 ha i wiecej 3 ogółem 687

28 1.7.3.2. Działalno ść wytwórcza i usługowa Działalno ść gospodarcza wytwórcza i usługowa na terenie gminy jest rozwini ęta w średnim stopniu. Najwi ększymi firmami obecnie s ą: zakłady wydobywaj ące surowce naturalne oraz produkuj ące ceramik ę budowlan ą. Podmioty gospodarcze na terenie gminy Gomunice: Gmina Gomunice 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2012 Liczba osób 212 224 210 198 199 189 212 216 230 prowadz ących działalno ść gospodarcz ą Wynika z tego, że sytuacja na terenie gminy pod wzgl ędem ilo ści osób przypadaj ących na liczb ę zarejestrowanych podmiotów gospodarczych ma tendencj ę rosn ącą i jest to zjawisko korzystne. Wykaz poszczególnych bran ży w roku 2009: Charakter działalno ści Ilo ść podmiotów 1. Produkcja 35 • piekarnie 1 • wytwarzanie elementów budowlanych 9 • inne 15 2. Handel 73 • stały 45 • okr ęż ny 28 3. Gastronomia 5 4. Usługi (ogółem) 103 • transportowe 7 • towarowe 5 • osobowe 24 • budowlane 30 • kowalskie i ślusarskie 1 • naprawa sprz ętu AGD 1 • motoryzacyjne 9 • elektroniczne i elektrotechniczne 1 • naprawy maszyn rolniczych - • fryzjerskie 5 • inne 50 Razem 216 Zmiany w ewidencji firm s ą niewielkie i świadcz ą o relatywnej stabilno ści istniej ących podmiotów gospodarczych.

29 1.8. WARUNKI ŻYCIA MIESZKA ŃCÓW - INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA

1.8.1. Mieszkalnictwo Mieszkania, izby i powierzchnia u żytkowa mieszka ń stan na podstawie danych GUS ( stan na 31.12.2012 r.): • mieszkania ogółem - 2181 • izby ogółem - 8260 • powierzchnia u żytkowa mieszkań – 162 841 m2 • budynki mieszkalne w gminie ogółem - 1667 • przeci ętna powierzchnia u żytkowa mieszkania - 1 mieszkania - 74,7 m 2 - na 1 osob ę - 27,0 m 2

1.8.2. Edukacja 1.8.2.1. Szkoły Na terenie gminy znajduj ą si ę 2 szkoły podstawowe w miejscowo ści Gomunice i Chrzanowice oraz Gimnazjum w Gomunicach.

Szkoła Liczba uczniów Liczba Liczba sal Liczba sal oddziałów lekcyjnych gimnastycznych SP w Gomunicach 265 13 14 2 SP w 110 8 8 1 Chrzanowicach Gimnazjum 193 9 7 - Razem 568 30 29 3

1.8.2.2. Przedszkola Na terenie gminy wychowanie przedszkolne realizowane jest w punktach przedszkolnych zorganizowanych w wymienionych szkołach podstawowych. W Gomunicach funkcjonuje o środek przedszkolny z dwoma oddziałami w budynku własnym.

1.8.2.3. Biblioteki Funkcjonuje Gminna Biblioteka Publiczna w Gomunicach i Filia Biblioteczna w Chrzanowicach.

30 1.8.3. Ochrona zdrowia Mieszka ńcy maj ą do dyspozycji Gminny O środek Zdrowia w Gomunicach i Gminny O środek Pomocy Społecznej w Gomunicach.

1.8.4. Kultura Na terenie gminy do o środków kultury zaliczy ć nale ży: • świetlice wiejskie w budynkach OSP, • świetlica wiejskie w miejscowo ści Chrzanowice i W ąglin oraz planowana budowa w miejscowo ści Chru ścin Działalno ść sportow ą organizuje Gminny O środek Sportu i Rekreacji, LKS Gomunice, Ludowy Uczniowski Klub Sportowy i Uczniowski Klub Sportowy ,,Kadet" przy Publicznym Gimnazjum w Gomunicach.

1.8.5. Administracja i ł ączno ść Na terenie gminy znajduj ą si ę nast ępuj ące obiekty administracji: - Urz ąd Gminy w Gomunicach; - Urz ąd Pocztowo-Telekomunikacyjny; Istniej ą stacje telefonii komórkowej: PLUS GSM, ERA GSM i PLAY abonentów z terenu gminy obsługuje równie ż Telefonia Pilicka.

1.8.6. Turystyka i rekreacja Gmina Gomunice nie posiada bogatych tradycji turystycznych, jednak południowy fragment obszaru gminy spełnia wymogi stawiane potencjalnym terenom rekreacyjnym, szczególnie obszar miejscowo ści Fryszerka w otoczeniu lasów i sztucznym zbiornikiem wodnym na rzece Widawce cieszy si ę ogromn ą popularno ści ą (pi ękny krajobraz, kompleksy le śne) stanowi ą doskonałe miejsca dla rozwoju agroturystyki i rekreacji przy jednoczesnej dobrej dost ępno ści komunikacyjnej. Aby jednak tereny te mogły pełnić funkcje letniskowe winna by ć odpowiednio przygotowana baza turystyczna.

Tereny letniskowe Tereny letniskowe na terenie gminy wyst ępuj ą w miejscowo ści Borowiecko Kolonia i w sołectwie Kletnia. Działki te s ą cz ęś ciowo uzbrojone w sie ć wodoci ągow ą i energi ę elektryczn ą. Z uwagi na rosn ący popyt na tego typu tereny oraz mał ą opłacalno ść rolnictwa mieszka ńcy gminy proponuj ą nowe tereny pod lokalizacj ę budownictwa letniskowego.

31 Tereny te uwzgl ędniono w „Studium”. Z uwagi na lokalizacj ę terenów na obszarach, gdzie wyst ępuj ą gleby najsłabszej bonitacji w s ąsiedztwie lasów.

Agroturystyka Zorganizowanie terenów letniskowych, w tym gospodarstw agroturystycznych, na terenach poło żonych w rejonie rzeki Widawki jest celem rozwoju gminy Gomunice. Wykorzystuj ąc naturalne walory przyrodnicze regionu (obszar chronionego krajobrazu), zasoby kulturowe oraz niski stopie ń uprzemysłowienia, gmina Gomunice wi ąż e swój rozwój gospodarczy z rozwojem usług agroturystycznych oraz towarzysz ącym im. To w konsekwencji zach ęci inwestorów prywatnych do inwestowania w lokaln ą gospodark ę.

Gastronomia Gmina posiada baz ę gastronomiczn ą, w tym 2 restauracje.

Obiekty rekreacyjne Obecnie mieszka ńcy gminy maj ą do dyspozycji 2 boiska sportowe oraz hal ę sportow ą w Gomunicach i sale gimnastyczn ą przy SP w Gomunicach i Chrzanowicach.

Punkty informacji turystycznej Urz ąd Gminy w Gomunicach i Biblioteka Gminna.

Poziom bezpiecze ństwa Nad poziomem bezpiecze ństwa czuwa Komisariat Policji w Kamie ńsku. Realizuje on plany i działania maj ące na celu podniesienie poczucia bezpiecze ństwa obywateli, ograniczenia przest ępstw, rozwijania działa ń maj ących na celu zmniejszenie zjawisk patologicznych, a tak że chuliga ństwa w miejscach publicznych i w czasie imprez masowych. Teren gminy Gomunice zasadniczo nie odbiega pod wzgl ędem przest ępczo ści od poziomu na terenie całego powiatu radomszcza ńskiego. Przest ępstwa najcz ęś ciej popełniane to kradzie że, kradzie że z włamaniem i przest ępstwa drogowe.

1.9. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCA Z ZAGRO ŻENIA BEZPIECZE ŃSTWA LUDNOSCI I JEJ MIENIA Za jeden z najwa żniejszych czynników wpływaj ących na stan bezpiecze ństwa uznaje si ę ochron ę zdrowia i życia ludzi oraz zasobów przyrody przed zagro żeniami zwi ązanymi z zanieczyszczeniami wody, powietrza, gleby, w których została naruszona równowaga.

32 Do zagro żeń charakteryzuj ących si ę nagłym przebiegiem zaliczy ć nale ży kl ęski o charakterze naturalnym jak: powodzie, huragany, trz ęsienia ziemi, katastrofy i wypadki zwi ązane z uwalnianiem si ę niebezpiecznych substancji chemicznych, wybuchy, katastrofy komunikacyjne. Skutki mog ą by ć zapewnione poprzez zapewnienie opracowania wcze śniej wła ściwych planów ratowniczych, procedur post ępowania, przygotowania systemów powiadamiania i ewakuacji ludno ści. Na terenie gminy nie funkcjonuj ą zakłady przemysłowe, w których wyst ępowałyby rodzaje i ilo ści substancji niebezpiecznych pozwalaj ące zakwalifikowa ć je do zakładów o du żym ryzyku wyst ępowania awarii przemysłowych jak i zakładów o zwi ększonym ryzyku wyst ępowania powa żnej awarii przemysłowej. Innym powa żnym zagro żeniem na terenie gminy mog ą wyst ępowa ć podczas transportu na drodze krajowej substancji niebezpiecznych.

1.10. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z POTRZEB I ROZWOJU GMINY

Na rozwój gminy maj ą wpływ uwarunkowania zewn ętrzne – niezale żne od samorz ądu lokalnego i wewn ętrzne b ędące sfer ą jego działania. Dotychczas rozwój gminy był oparty przede wszystkim na działalno ści rolniczej. Z uwagi na atrakcyjno ść terenów zacz ęła si ę wykształca ć polityka stworzenia w gminie miejsc wypoczynku weekendowego oraz wakacyjnego. Prognozuje si ę rozwój produkcji materiałów budowlanych na bazie złó ż kruszywa naturalnego. Jako cele strategiczne gminy okre ślono: • poprawa jako ści życia mieszka ńców - podniesienie jako ści i efektywno ści kształcenia, - integracja lokalnej społeczno ści, - zwi ększenie dost ępu do usług medycznych i opieki społecznej, - rozwój i modernizacja infrastruktury technicznej, - wzrost poczucia bezpiecze ństwa mieszka ńców. • stworzenie korzystnych warunków dla rozwoju przedsiębiorczo ści - stymulowanie rozwoju lokalnej przedsi ębiorczo ści i infrastruktury otoczenia biznesu, - rozwój spółdzielczo ści i grup producentów - tworzenie dobrowolnych zwi ązków producenckich w zakresie produkcji zbó ż, poprzemysłowych, hodowli, upraw

33 owoców i warzyw,

- rozwój przetwórstwa rolno-spo żywczego, - rozwój rolnictwa ekologicznego i agroturystyki na obszarach i ni ższych klasach bonitacyjnych i korzystnych walorach przyrodniczo-krajobrazowych, • potencjał turystyczny i kulturowy szans ą na rozwój gminy - kształtowanie warunków zrównowa żonego rozwoju, ochrona zasobów środowiska przyrodniczego i kulturowego, - wspieranie rozwoju turystyki na terenie gminy, - rozbudowa bazy kulturalnej i sportowo-rekreacyjnej.

1.11. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU PRAWNEGO GRUNTÓW

Gmina Gomunice zajmuje powierzchni ę 6 245 ha. Zdecydowana wi ększo ść gruntów poło żonych na terenie gminy Gomunice znajduje si ę w r ękach prywatnych (72%) oraz Skarbu Pa ństwa (23%), w sumie jest to blisko 95% gruntów. W strukturze własno ści gruntów, Skarb Pa ństwa reprezentowany jest przez szereg jednostek od zarz ądców dróg poprzez Agencji Nieruchomo ści Rolnych (ANR) ko ńcz ąc na Lasach Pa ństwowych, które s ą najwi ększym wła ścicielem gruntów na terenie gminy Gomunice. Blisko 80% gruntów Skarbu Pa ństwa nale ży do Lasów Pa ństwowych. Kolejnymi znacz ącymi w strukturze wła ścicielami reprezentuj ącymi Skarb Pa ństwa s ą: - Agencja Nieruchomo ści Rolnych z przeszło 68 ha – 5,0%, - Powiat radomszcza ński z przeszło 30 ha gruntów – 2,0%, - reszta podmiotów (zarz ądcy dróg publicznych i pozostali) 175 ha – 12%. Grunty pozostałe (sp. prawa handlowego i inne) 14 ha – 1% Ok. 188 ha gruntów stanowi własno ść gminy Gomunice, s ą to przede wszystkim grunty pod drogami oraz budynkami u żyteczno ści publicznej (szkoły, urz ędy, boiska itp.).

1.12. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA OBSZARÓW NATURALNYCH ZAGRO ŻEŃ GEOLOGICZNYCH

Na terenie gminy Gomunice nie wyst ępuj ą naturalne zagro żenia geologiczne.

34 1.13. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓ Ż KOPALIN

Na terenie gminy Gomunice kryteria kopalin u żytecznych spełniaj ą czwartorz ędowe piaski i żwiry, mułki ilaste oraz gliny zwałowe zaliczane do kopalin pospolitych. 1. Piaszczyce I:

• rodzaj kopaliny – piaskowce, wiek Q (czwartorz ęd), w kategorii C 1. Zło że w trakcie przygotowania do eksploatacji, wykorzystanie - do celów budowlanych. 2. Piaszczyce:

• rodzaj kopaliny – torfy, wiek Q (czwartorz ęd), w kategorii C 1. Zło że eksploatowane okresowo, wykorzystanie - do celów rolniczych i ogrodniczych.

1.14. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA TERENÓW GÓRNICZYCH WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODR ĘBNYCH

Na terenie gminy wyznaczono nast ępuj ące tereny górnicze: • teren i obszar górniczy „Piaszczyce I” ustanowiony został w koncesji Starosty Powiatu Radomszcza ńskiego z dnia 28.04.2011 r., znak P Ś.I.6522.1.1.2011 na okres wydobywania kruszywa naturalnego – piasku do dnia 30.03.2021 r., dla którego został utworzony obszar górniczy o powierzchni 19 896,25 m² oraz teren górniczy o powierzchni 24 791,5 m², poło żony na powierzchni cz ęś ci działek nr 419 i 420 w miejscowo ści Piaszczyce; • teren i obszar górniczy „Piaszczyce” ustanowiony został w koncesji Marszałka Województwa Łódzkiego z dnia 05.01.2011 r., znak RO.V-AR-7513-56/10/11 na okres eksploatacji torfu do dnia 31.12.2017 r., poło żony w obr ębie cało ści lub cz ęś ci działek: nr 257, 258, 259, 260 i 261 w miejscowo ści Piaszczyce;

1.15. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Stan infrastruktury technicznej okre ślony na podstawie inwentaryzacji gminy przedstawia si ę nast ępuj ąco:

1.15.1. Gospodarka odpadami Stan aktualny w zakresie świadczenia usług komunalnych w gminie Gomunice Zbiórka odpadów mieszanych jest na dzie ń dzisiejszy podstawowym systemem zbierania odpadów komunalnych na terenie gminy Gomunice. Wszystkie sołectwa w obr ębie

35 gminy s ą obj ęte zorganizowan ą zbiórk ą odpadów. Zbieraniem i transportem odpadów komunalnych z terenu gminy Gomunice zajmuj ą si ę Przedsi ębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o. o. w Radomsku. Do gromadzenia odpadów stosowane s ą dwa rodzaje pojemników o ró żnej pojemno ści (110, 120 i 240 m³) dostosowane do rodzaju i charakteru zabudowy. Pojemniki dzier żawione s ą wytwórcom przez firmy zajmuj ące si ę zbieraniem odpadów. Cz ęstotliwo ść wywo żenia odpadów jest ustalona i odbywa si ę w poszczególnych sołectwach według ustalonego harmonogramu. Odpady komunalne z terenu gminy Gomunice odbierane od wytwórców przez uprawnion ą Firm ę, składowane s ą na składowisku odpadów w miejscowo ści Jadwinówka na terenie gminy Radomsko. Ilo ść przekazanych odpadów na składowisko przedstawi si ę nast ępuj ąco (dane GUS na dzie ń 31.12.2012 r.:

Liczba Liczba ludno ści obj ętej Odpady przekazane na Gospodarstwa domowe mieszka ńców w zbiórk ą odpadów składowisko [Mg] gminie

Gmina Gomunice 6021 Około 65 % ogółu 859 ludno ści

Nie da si ę porówna ć ilo ści wytworzonych i faktycznie przekazanych odpadów na składowisko. Ilo ść odpadów wytworzonych i wywo żonych z obszarów wiejskich jest rozbie żna. Odpady zebrane stanowi ą niekiedy 50 – 80 % ilo ści wytworzonej, bowiem cz ęść jest wykorzystywana jako pasza dla zwierz ąt lub spalana w przydomowych kotłowniach, cz ęść trafia w przypadkowe miejsca, na tzw. „dzikie wysypiska”.

Selektywna zbiórka odpadów Selektywna zbiórka odpadów na terenie gminy Gomunice jest dopiero w pocz ątkowej fazie. Segregacja dotyczy plastiku, szkła i makulatury. W 2012 r. w wyniku prowadzonej selektywnej zbiórki odpadów zebrano: papier – 29,2 Mg, tworzywa sztuczne – 34,1 Mg i szkło – 83,6 Mg.

Odpady wytwarzane w sektorze handlowym i publicznym Odpady z sektora handlowego i publicznego s ą podobne do odpadów powstaj ących w zabudowie mieszkaniowej, jednak że charakteryzuj ą si ę innym składem morfologicznym – zawieraj ą w wi ększo ści odpady opakowaniowe, przy niewielkim udziale

36 odpadów organicznych. Dane o ilo ści wytwarzanych odpadów z tych źródeł s ą w zasadzie nieosi ągalne. Na ogół odpady te s ą zbierane razem z pozostałymi odpadami komunalnymi. Nie prowadzi si ę szczegółowej ewidencji.

Odpady opakowaniowe Głównym wytwórc ą odpadów opakowaniowych na terenie gminy Gomunice jest sektor handlu i usług. Przez odpady opakowaniowe – według ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, rozumie si ę wszystkie opakowania, w tym wielokrotnego u żytku wycofane z ponownego u życia, stanowi ące odpady w rozumieniu przepisów o odpadach, z wyj ątkiem odpadów powstaj ących w procesie produkcji opakowa ń. Odzysk odpadów opakowaniowych odbywa si ę w niewielkim procencie. Odpady opakowaniowe s ą cz ęś ciowo oddawane, sprzedawane lub zagospodarowywane we własnym zakresie.

Komunalne osady ściekowe Odpady powstaj ące w oczyszczalni ścieków to osady ściekowe, skratki, odpady z piaskowników. Na terenie gminy Gomunice funkcjonuje oczyszczalni ścieków w Gomunicach. Odwodnione osady ściekowe okresowo przekazywane s ą na składowisko odpadów. Gmina przyjmuje taki wła śnie sposób zagospodarowywania osadów ściekowych.

Odpady ulegaj ące biodegradacji W sektorze komunalnym odpady ulegaj ące biodegradacji, to przede wszystkim odpady kuchenne (pochodzenia ro ślinnego i zwierz ęcego), odpady zielone, papier i tektura oraz cz ęś ciowo tekstylia. Na terenie gminy, w du żym stopniu odpady kuchenne i inne ulegaj ące biodegradacji s ą wykorzystywane i zagospodarowywane we własnym zakresie, min. s ą kompostowane i wykorzystywane w przydomowych ogrodach. Cz ęść jest deponowana na składowiskach wraz ze strumieniem odpadów komunalnych.

Odpady niebezpieczne wytworzone w sektorze komunalnym. Jak wynika z analizy zebranych materiałów na terenie gminy w śród odpadów niebezpiecznych wytworzonych w gospodarstwach domowych dominuj ą baterie, akumulatory, lampy fluorescencyjne, zu żyte oleje, przeterminowane leki i środki chemiczne. Odpady te nie s ą ewidencjonowane, brak jest kompleksowego systemu zbierania i unieszkodliwiania odpadów. Na ogół trafiaj ą one do strumienia odpadów komunalnych i wraz z nimi s ą deponowane na składowiskach. Okresowo zbierane s ą przeterminowane leki

37 w aptece. Zu żyte akumulatory zbierane s ą przez sklepy z cz ęś ciami i akcesoriami samochodowymi. Na terenie gminy nie jest prowadzona zorganizowana zbiórka odpadów niebezpiecznych wytworzonych w gospodarstwach domowych.

Odpady wielkogabarytowe Na terenie gminy Gomunice nie prowadzi si ę zbiórki odpadów wielkogabarytowych w sposób zorganizowany. Odpady wielkogabarytowe to przede wszystkim stare meble, urz ądzenia A.G.D. itp. Szacunkowa ilo ść wytworzonych odpadów wielkogabarytowych wyliczona w oparciu o wska źniki w sektorze komunalnym, w roku 2003 wyniosła 98 Mg/r czyli 14,9 kg/mieszka ńca /rok.

1.15.2. Gospodarka wodno-ściekowa Instalacje wodne Gmina jest zwodoci ągowana w około 92,3%. Sie ć wodoci ągowa na terenie gminy wynosi ok. 83,9 km i przebiega przez wszystkie wi ększe miejscowo ści. W chwili obecnej istniej ą 2 udokumentowane uj ęcia wody i zlokalizowane s ą one w miejscowo ści: Pudzików i Słostowice. Poło żone na terenie głównego zbiornika wód podziemnych (GZWP) nr 408 – Niecka Miechowska. Są to wody wodorowo-węglanowo-wapniowe o średniej mineralizacji 300mg/dm³, bezbarwne 2 - 40mg/ dm³ Pt, zazwyczaj twarde z minimaln ą zawarto ści ą chlorków i siarczanów. Zawarto ść żelaza jest zmienna i waha si ę od 0,7 do 3,6mg/ dm³. Wody górnokredowe nawiercono na gł ęboko ści 20-60m p.p.t. Stan sieci okre ślany jest jako dobry. Aktualny stan zasobów wód gł ębinowych i wydajno ść uj ęć zaspokaja potrzeby mieszka ńców gminy. Ze wzgl ędu na przepuszczalno ść podło ża wokół uj ęć wymagane jest opracowanie stref ochrony po średniej. Na koniec roku 2012 ilo ść przył ączy wodoci ągowych prowadz ących do budynków mieszkalnych wynosiły 1753 szt., z których korzystało 6000 osób (1703 gospodarstwa domowe. Wielko ść zasobów wodnych w poszczególnych uj ęciach wynosi: • Pudzików - 2 studnie

- głęboko ść : S1 - 100 m, S 2 - 100 m - kredowy poziom wodono śny, - wielko ść zasobów: Q = 300 m³/h, - wydajno ść : śr. 1370 m³/ d, max. 2020 m³/ d,

- statyczne zw. wody: S1 - 15,2 m, S 2 - 17,65 m,

38 - pobór wody: 313 470 m³/ rok, 85,9 m³/ d • Słostowice – 2 studnie

- głęboko ść : S1 - 120 m, S2 - 140 m - czwartorz ęd jurajski poziom wodono śny, zalega na gł ęboko ści 7,0 p.p.t., tj. na rz ędnej 171,0 m n.p.m., - wielko ść zasobów: Q = 158,0 m ³/h, - wydajno ść - śr. 135 m³/ d, max. 400 m³/ d,

- statyczne zw. wody: S1 - 16,69 m, S 2 - 20,25 m - pobór wody - 14 693 m³/ rok, 40 m³/ d

Bezpo średnie strefy ochronne uj ęć wody znajduj ą si ę w granicach działek 20x20 m, pozostałe strefy ochrony po średniej przyjmuje si ę w granicach wyst ępowania lokalnych lejów depresyjnych od uj ęć wody.

Instalacje ściekowe Gospodarka ściekami bytowymi odbywa si ę poprzez odprowadzenie ścieków do szamb przydomowych, które s ą opró żniane przez firmy prywatne i przewo żone do oczyszczalni zlokalizowanych w s ąsiednich miastach, cz ęść zanieczyszcze ń trafia bezpo średnio do lokalnych oczyszczalni. Ścieki gospodarcze w poszczególnych miejscowo ściach zagospodarowane s ą przez gospodarstwa na własnych gruntach i generalnie nie stanowi ą zagro żenia dla środowiska. Istotne zagro żenie dla środowiska przyrodniczego stanowi ą zbiorniki z gnojowic ą. Powszechnie wyst ępuje odprowadzenie ścieków do szamb, które w przypadku nieszczelno ści stanowi ą ogromne zagro żenie dla wód powierzchniowych i podziemnych. Oczyszczalnia ścieków w Gomunicach o przepustowo ści 666 m3/d. Na koniec 2011 r. gmina była skanalizowana w 30,9%, długo ść sieci kanalizacyjnej wynosiła – 9,9 km, przył ącza kanalizacji sanitarnej prowadz ące do budynków mieszkalnych wynosiły 370 szt., z których korzystały 2 379 osoby.

Instalacje deszczowe Wg opracowa ń bran żowych ci ągi komunikacyjne odwadniane b ędą powierzchniowo. Z uwagi na charakter Gomunic celowym byłaby w przyszło ści budowa instalacji deszczowej dla całej wsi gminnej.

39 1.15.3. Elektroenergetyka W północno - zachodniej cz ęś ci gminy przez tereny le śne, na zachód od wsi Słostowice przebiegaj ą napowietrzne linie elektroenergetyczne wysokich napi ęć : dwutorowa linia 400kV relacji Joachimów - Rogowiec, Tucznawa - Rogowiec, linia 220kV Joachimów - Rogowiec 1, linia 220kV Joachimów - Rogowiec 2. Na wschód od wsi Słostowice (mi ędzy wsiami: Słostowice i Gomunice) przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna 110 kV. Energia elektryczna dostarczana jest do odbiorców w gminie Gomunice magistralnymi napowietrznymi liniami 15 kV wyprowadzonymi z głównych źródeł zasilania ze stacji 110/15 kV: - "Radomsko Młodzowy" zlokalizowanej przy ul. Sucharskiego w Radomsku, - "Komuna Paryska" zlokalizowanej przy ul. Świ ętej Rozalii w Radomsku, - "Gorzkowice" zlokalizowanej przy ul. Przemysłowej w Gorzkowicach. Sie ć elektroenergetyczna na terenie gminy tj. napowietrzna linia średniego napi ęcia 15 kV, stacje transformatorowo-rozdzielcze 15/0,4 kV (57 stacji) i zasilane z nich linie niskiego napi ęcia 0,4/0,231V zabezpieczaj ą obecne zapotrzebowanie na energi ę elektryczn ą. Poszczególne wsie zasilane s ą liniami niskiego napi ęcia. Źródłem zasilania jest stacja transformatorowa rozdzielcza 110/15 kV. Aktualnie sie ć rozdzielcza gminy pokrywa w pełni jej zapotrzebowanie na energi ę elektryczn ą, sie ć ta zapewnia wymagane, standardowe parametry w zakresie ci ągło ści dostawy energii elektrycznej. Dalsze zapotrzebowanie gminy na energi ę elektryczn ą dla okre ślonych w niniejszym studium kierunków rozwojowych, kształtowa ć si ę b ędzie przede wszystkim pod wpływem ekonomicznego oddziaływania poziomu cen energii, a tak że tendencji do zast ępowania dotychczasowych cz ęsto mało ekonomicznych urz ądzeń przez nowe energooszcz ędne. Istniej ący system zasilania gminy liniami średniego napi ęcia 15 kV i liniami niskiego napi ęcia 230/400V powinien by ć zmodernizowany w celu zaspokojenia obecnych i perspektywicznych potrzeb elektroenergetycznych. wymaga to znacznych nakładów finansowych na remonty sieci i zwi ększenie mocy transformatorów. Wynika to ze znacznego zu życia urz ądze ń w latach 60- i 70-tych. Budowa nowych linii i stacji elektroenergetycznych dla zasilania nowych terenów budowlanych winna zosta ć uwzgl ędniona na etapie sporz ądzania planu miejscowego. Na terenie gminy usytuowane s ą 2 turbiny wiatrowe o mocy przekraczaj ącej 100 kW w sołectwie Chrzanowice.

40 1.15.4. Gazownictwo Na terenie gminy w chwili obecnej z gazu przewodowego korzystaj ą mieszka ńcy Gomunic, Kletni i Kolonii Kletnia oraz kilka gospodarstw domowych w Słostowicach. Na koniec 2011 r. gmina była zgazyfikowana w 24,3%. Gazyfikacja przewodowa gminy jest elementem infrastruktury technicznej, który w znacznym stopniu poprawiłby mo żliwo ści rozwoju gospodarczego i warunki życia mieszka ńców (mo żliwo ść wykorzystania gazu dla potrzeb socjalnych i bytowych) przy jednoczesnej ochronie środowiska naturalnego. Studium zakłada mo żliwie maksymaln ą rozbudow ę sieci gazowej, w tym celu konieczne jest opracowanie bran żowego opracowania dot. gazyfikacji gminy. W chwili obecnej zapotrzebowanie w gaz zaspokajane jest z butli lub zbiorników napełnianych w odpowiednich punktach. Dystrybucja gazu propan - butan prowadzona jest przez kilku prywatnych po średników. Przez obszar gminy przebiegaj ą trasy istniej ącego oraz planowanego gazoci ągu wysoko ci śnieniowego Wolbórz- Piotrków Tryb. - Cz ęstochowa. Na terenie gminy znajduj ą si ę zlikwidowane odwierty poszukiwawcze: Gomunice-1, Gomunice-2 i Kamie ńsk-1.

1.15.5. Ruroci ąg produktów naftowych Na terenie gminy Gomunice uło żony jest dalekosi ęż ny ruroci ąg paliwowy DN 300 i kabel światłowodowy wzdłu ż drogi krajowej Nr 1. Dla istniej ącego ruroci ągu paliwowego nale ży zachowa ć stref ę bezpiecze ństwa o szeroko ści minimum 30 m, której środek stanowi o ś ruroci ągu. Nie nale ży sadzi ć pojedynczych drzew w odległo ści mniejszej ni ż 5 m od ruroci ągu i kabla światłowodowego.

1.15.6. Ciepłownictwo Spółdzielnia Mieszkaniowa w Gomunicach i Wspólnota Mieszka ńców w Wojciechowie korzysta z własnych kotłowni gazowych. Budynek przedszkola w Gomunicach i Urz ąd Gminy w Gomunicach oraz Biblioteka Gminna tak że zostały wyposa żone w kotłownie gazowe. W gminie nie ma sieci ciepłowniczej, gospodarstwa domowe korzystaj ą z własnych systemów grzewczych. S ą to najcz ęś ciej piece CO na paliwa stałe tj. w ęgiel i koks lub drewno. Sytuacja taka nie jest wła ściwa z uwagi na ochron ę środowiska. Nale ży d ąż yć do modernizacji kotłowni i przej ścia na paliwa płynne (olej opałowy i gaz).

41 1.15.7. Telekomunikacja Przez teren gminy przebiega trasa kabla światłowodowego oraz trasa planowanego kabla telekomunikacyjnego ( światłowód) Piotrków Tryb. - Radomsko. Nie nale ży sadzi ć pojedynczych drzew w odległo ści mniejszej ni ż 5 m od kabla. Stworzy to możliwo ści dobrego dost ępu mieszka ńców do ł ączy krajowych i mi ędzynarodowych. W zakresie telefonii komórkowej istniej ą stacje przeka źnikowe sieci PLUS, GSM, ERA, GSM i PLAY. Dodatkowo na teren gminy wchodzi Pilicka Telefonia.

1.15.8. KOMUNIKACJA Układ sieci drogowej na terenie gminy Gomunice tworz ą: drogi publiczne krajowe, drogi powiatowe i gminne oraz drogi niepubliczne wewn ętrzne, które nie posiadaj ą uregulowanego statusu prawnego.

DROGI KRAJOWE: L.p. Klasa drogi Nr drogi Przebieg 1. autostrada A-1 Gda ńsk - Cieszyn główna ruchu przyspieszonego 2. droga krajowa Nr 91 Piotrków - Radomsko (GP)

DROGI POWIATOWE: L.p. Klasa drogi Nr drogi Nazwa drogi 1. zbiorcza (Z) 3922E Kletnia - Kodr ąb 2. zbiorcza (Z) 3929E Kuchary - Piaszczyce - Fryszerka do drogi krajowej Nr 91 3. zbiorcza (Z) 3931E Pytowice - Gomunice - Kletnia - Gorz ędów 4. zbiorcza (Z) 3928E Dobryszyce - Słostowice 5. zbiorcza (Z) 3930E Okrajszów - Płoszów - Piaszczyce

Drogi powiatowe w cz ęś ci nie spełniaj ą wymaganych warunków technicznych m.in. co do szeroko ści pasów drogowych w liniach rozgraniczaj ących, stanu technicznego nawierzchni, szeroko ści poboczy i odwodnie ń. DROGI GMINNE: L.p Klasa drogi Nr drogi Nazwa odcinka (przebieg) 1. lokalna (L) 110118E Chru ścin - gr. gm. Gorzkowice (Szczukocice) 2. lokalna (L) 112008E Borowiecko - gr. gm. Dobryszyce - Kolonia Borowiecko 3. lokalna (L) 112101E Chrzanowice - Wąglin

42 4. lokalna (L) 112102E Kol. Kletnia - Fryszerka 5. lokalna (L) 112103E Piaszczyce - gr. gm. Kodr ąb (Ku źnica) 6. lokalna (L) 112104E Kol. Piaszczyce - gr. gm. Kodr ąb (Gosławice) 7. lokalna (L) 112105E Gomunice - gr. gm. Kamie ńsk (Kamie ńsk ul. Wrzosowa)

Drogi gminne wymagaj ą modernizacji, cz ęść z nich wymaga poło żenia nawierzchni bitumicznej, są to w chwili obecnej drogi o odcinkach tłuczniowych b ądź gruntowych. Zwi ększenie corocznie nakładów bud żetowych na utrzymanie i budow ę dróg poprawia systematycznie ich standard. Ruch na drogach powiatowych i gminnych jest w chwili obecne wyra źnie ni ższy od ich mo żliwo ści przepustowych po wymaganych modernizacjach, natomiast znaczne zwi ększenie nat ęż enia ruchu obserwuje si ę na drodze krajowej. Na terenie gminy funkcjonuje komunikacja autobusowa PKS. Gmina Gomunice posiada poł ączenia autobusowe m. in. Radomskiem, Piotrkowem Trybunalskim i Łodzi ą.

UKŁAD KOMUNIKACJI KOLEJOWEJ Przez teren gminy przebiega wa żna magistrala kolejowa pierwszorz ędna, zelektryfikowana relacji Koluszki - Zawiercie, która zachowała swoj ą wa żno ść z przystankiem na terenie miejscowo ści Gomunice.

1.16. OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA Na terenie gminy Gomunice okre ślono obszary szczególnego zagro żenia powodzi ą na podstawie opracowania "Studium ochrony przeciwpowodziowej rzeki Widawki", b ędącego w posiadaniu RZGW w Poznaniu. Dla obszarów bezpo średniego (szczególnego) zagro żenia powodzi ą obowi ązuj ą wymagania wynikaj ące z przepisów odr ębnych zakazuj ące mi ędzy innymi: • lokalizowania na obszarach bezpo średniego zagro żenia powodzi ą nowych inwestycji zaliczanych do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko; • gromadzenia ścieków, odchodów zwierz ęcych, środków chemicznych, a tak że innych materiałów, które mog ą zanieczy ści ć wody; • prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w tym w szczególno ści ich składowania; • wykonywania urz ądze ń wodnych oraz wznoszenia innych obiektów budowlanych; • sadzenia drzew lub krzewów;

43 • zmiany ukształtowania terenu; • składowania materiałów oraz wykonywania innych robót i czynno ści, które mogłyby utrudni ć ochron ę przed powodzi ą oraz wpłyn ąć na pogorszenie jako ści wód.

1.17. ZADANIA SŁU ŻĄ CE REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH Wypis z Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego - w zakresie komunikacji: 1) autostrada A-1 - przebudowa drogi krajowej klasy GP do parametrów autostrady, 2) przebudowa Linii Kolei Warszawsko - Wiede ńskiej, - w zakresie infrastruktury technicznej: 1) modernizacja i utrzymanie linii elektroenergetycznych: - dwutorowej 400kV relacji Joachimów - Rogowiec, Tucznawa - Rogowiec, - 220kV Joachimów - Rogowiec 1, - 220kV Joachimów - Rogowiec 2, 2) projektowana magistrala tranzytowa gazoci ągu wysokiego ci śnienia Wolbórz - Piotrków Trybunalski - Cz ęstochowa, 3) utrzymanie ruroci ągu paliwowego DN 300. Zadaniami słu żą cymi realizacji ponadlokalnych celów publicznych b ędą te ż: - przebudowa drogi krajowej Nr 91 do lasy GP, - modernizacja i utrzymanie linii elektroenergetycznej 110kV.

44 II. KIERUNKI ROZWOJU GMINY Ustalenia ogólne 1. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Gomunice zwane dalej „studium” dotyczy obszaru w granicach administracyjnych gminy. Studium przyjmuje powierzchni ę obszaru gminy - 6245 ha. Studium zakłada wielko ść ludno ści gminy Gomunice na ~ 6100 mieszka ńców w 2015 roku. 2. Ustalenia studium s ą zawarte w niniejszym tek ście oraz w rysunkach w skali 1: 25 000: • nr 1 – Uwarunkowania rozwoju przestrzennego gminy Gomunice • nr 2 – Kierunki rozwoju gminy Gomunice Plansza nr 2 „Kierunki rozwoju gminy Gomunice” stanowi zał ącznik do uchwały o zatwierdzeniu studium. 3. Ustalenia „studium” dotycz ą funkcji i głównych kierunków polityki przestrzennej gminy. 3.1. Gmina Gomunice pełni nast ępuj ące funkcje: • wiod ące: rolnictwo, • inicjuj ące rozwój: przemysł przetwórczy i wydobywczy, rozwój drobnej wytwórczo ści, usługi, specjalistyczne wielofunkcyjne ponadlokalne, turystyka agroturystyka i rekreacja • uzupełniaj ące: mieszkalnictwo i funkcje usługowo-administracyjne. Ośrodkiem administracyjno-usługowym dla gminy jest wie ś gminna Gomunice. Jednostki osadnicze podstawowe na terenie gminy to wsie: Chrzanowice, Kletnia, Kocierzowy, Słostowice. 3.2. Jako kierunki rozwoju gminy „Studium” uznaje: • dokonywanie stopniowych przekształce ń w gospodarce rolnej polegaj ących głównie na tworzeniu wi ększych obszarowo gospodarstw specjalizuj ących si ę w produkcji głównie na zaopatrzenie lokalnych rynków, na poziomie standardów europejskich, • rozbudow ę i unowocze śnienie infrastruktury technicznej (budow ę uzupełniaj ących odcinków dróg, budow ę sieci kanalizacyjnej), systemów oczyszczania ścieków i gospodarki odpadami, rozbudow ę systemu ł ączno ści, budow ę systemu deszczowni, • ukierunkowanie na produkcj ę wysokowydajnych mieszanek zbo żowych, chów bydła mlecznego, produkcj ę warzyw, w tym równie ż pod osłonami, • budowie zakładów produkcyjnych nieuci ąż liwych dla środowiska i niewodochłonnego, • budowie zakładów specjalistycznych usług wielofunkcyjnych obsługi o środków turystyki i rekreacji

45 • rozbudowie niewielkich firm i zakładów zajmuj ących si ę przetwórstwem, składowaniem, przechowalnictwem i obrotem produktów rolniczych, świadczeniem usług dla ludno ści rolniczej, • porz ądkowanie i rozwijanie zespołów zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej, • rozwijanie sieci podstawowych urz ądze ń usługowych w poszczególnych wsiach, • tworzenie warunków dla rozwoju terenów aktywizacji gospodarczej, • tworzenie nowych miejsc pracy, • podniesienie atrakcyjno ści turystyczno-rekreacyjnej gminy w celu stworzenia dodatkowych źródeł dochodu gminy i jej mieszka ńców, • ochron ę warto ści przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych, • ochron ę kompleksów le śnych, dolesienia na terenach o glebach marginalnych i słabych bonitacjach, • rozwój budownictwa letniskowego, 3.3 . Zadania ponadlokalne celu publicznego na terenie gminy Gomunice. Do zada ń, których realizacja dotyczy bezpo średnio obszaru gminy Gomunice nale żą : • przebudowa autostrady A-1 relacji Gda ńsk - Cieszyn, • utrzymanie i rozbudowa istniej ącej linii telekomunikacji, • planowana budowa gazoci ągu wysokopr ęż nego Dn 500, • ochrona środowiska przyrodniczego i kulturowego wg zapisów okre ślonych w ustawach i przepisach szczególnych.

4. Ustalenia, o których mowa w pkt. 3 dot. ustale ń ogólnych, odnosz ące si ę do podstawowych obszarów funkcjonalnych, wyró żnionych stosownie do zró żnicowania cech poszczególnych fragmentów gminy, dotycz ą : a) terenów zabudowy i urz ądze ń, o zró żnicowanych uwarunkowaniach rozwoju, istniej ącym zagospodarowaniu, pełnionych funkcjach oraz kierunkach zagospodarowania, w tym : • tereny zabudowy jednorodzinnej - MN • tereny przemieszanej zabudowy zagrodowej i jednorodzinnej - MR/MN • tereny zabudowy mieszkaniowej i rekreacji indywidualnej - MNL

• tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej - U/MN • tereny usług - U

46 • tereny usług sportu - US • tereny usług turystyki - UT • tereny usług zwi ązanych z obsług ą komunikacji - KS • tereny produkcyjno-usługowe, składy, magazyny - P - U • tereny powierzchniowej eksploatacji surowców - PE b) terenów otwartych, o zró żnicowanych uwarunkowaniach i kierunkach zagospodarowania, w tym : • tereny le śne - lasy gospodarcze - ZL • tereny dolesie ń - ZLD • użytki zielone - ZN • rolnicza przestrze ń produkcyjna - RP • tereny obsługi produkcji rolniczej - RPU • teren obsługi produkcji gospodarki rybackiej - RRU

• tereny cmentarzy - ZC

4.1. Ustalenia, o których mowa w pkt. 3 ustale ń ogólnych, dotycz ą kierunków rozwoju: A-1, K91 KDZ, KDL, • układu komunikacyjnego dróg - KDD • systemu zaopatrzenia w wod ę - WZ • systemu odprowadzenia ścieków sanitarnych i deszczowych - NO • systemów elektroenergetycznych - symbol graficzny • odnawialne źródła energii - EW, PV

2.1. KIERUNKI ROZWOJU W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO GMINY KIERUNKI POLITYKI PRZESTRZENNEJ DOTYCZ ĄCE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Za podstaw ę wszelkich działa ń planistycznych, zgodnie z przepisami ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, studium przyjmuje zasad ę rozwoju zrównowa żonego tj. godz ącego ochron ę przyrody z prawami rozwoju gospodarki. W polityce ekologicznej pa ństwa, ochron ę środowiska uznaje si ę za spraw ę o najwy ższej doniosło ści. Fakt ten,

47 przenosi na organy samorz ądowe szczególn ą odpowiedzialno ść przy kreowaniu polityki przestrzennej na swoim terenie. 1. Wzmocnienie potencjału biologicznego Za podstawowe kierunki działa ń na rzecz utrzymania i wzmocnienia potencjału biologicznego gminy nale ży uzna ć: I. ochron ę terenów le śnych bez wzgl ędu na rodzaj własno ści, II. ochron ę wyst ępuj ących na terenie gminy walorów przyrodniczych podlegaj ących ochronie prawnej: - Obszar Chronionego Krajobrazu ,,Dolina Widawki", - główny zbiornik wód podziemnych (GZWP) - Zbiornik wodny Fryszerka, - planowany zbiornik wodny o powierzchni 1 ha w miejscowo ści Karkoszki wg. „Programu małej retencji dla województwa łódzkiego” opracowanej przez Wojewódzki Zarz ąd Melioracji i Gospodarki Wodnej w Łodzi, - Zło ża surowców naturalnych: Piaszczyce I i Piaszczyce, III. ochron ę wyst ępuj ących na terenie gminy pomników przyrody, parków, u żytków ekologicznych, zieleni w jednostkach osadniczych, zieleni śródpolnej oraz przydro żnej, IV. ochron ę dolin rzecznych i trwałych u żytków zielonych, V. zagospodarowanie gruntów marginalnych, odłogowanych i nieprzydatnych rolnictwu poprzez ich zalesianie, VI. przeciwdziałanie zakwaszeniu gleb, VII. porz ądkowanie i kontrola gospodarki odpadami oraz gospodarki ściekowej na terenach jednostek osadniczych, VIII. preferowanie form rolnictwa ekologicznego.

Ochrona wód W kierunkach polityki dotycz ącej ochrony wód powierzchniowych obok działa ń skierowanych na ich magazynowanie (mała retencja) szczególny akcent winien by ć poło żony na popraw ę stanu ich czysto ści oraz utrzymaniu ich jako ści na wymaganym poziomie. Potrzeby te wynikaj ą z układu przyrodniczych powi ąza ń zewn ętrznych, bowiem gminny układ hydrograficzny nale ży do zlewni rzeki Widawki wi ęc tereny dolinne z nim zwi ązane maj ą wpływ na pozagminne systemy przyrodnicze, a w tym:

48 − zanieczyszczone wody powierzchniowe obni żaj ą potencjał ekologiczny (i tak ju ż zachwiany) zespołów przyrodniczych z nimi zwi ązanych, jak równie ż stanowi ą powa żne ograniczenie w wykorzystaniu ich dla rozwoju innych funkcji, realizacji zbiorników małej retencji jako jednego z form poprawy stanu gospodarki wodnej. Osi ągni ęcie poprawy stanu czysto ści wód powierzchniowych to przede wszystkim działania zmierzaj ące do uporz ądkowania gospodarki wodno-ściekowej poprzez budow ę systemu kanalizacji sanitarnej w Gomunicach oraz lokalnych oczyszczalni i lokalnych systemów w pozostałych jednostkach osadniczych. Równie wa żne są działania ograniczaj ące wpływy powierzchniowe z terenów rolnych ( osłony biologiczne, ekologiczne formy gospodarki rolnej). − prowadzenia wzmo żonego nadzoru sanitarnego i rozwa żnej polityki lokalizacyjnej w rejonach uj ęć wód konsumpcyjnych, − przechodzenia na ekologiczne formy gospodarki rolnej pozwalaj ącej ograniczy ć przenikanie do wód gruntowych wraz z wodami opadowymi niepo żą danych substancji. Ochrona wód podziemnych powinna by ć równie ż realizowana poprzez ustanowienie stref ochronnych GZWP nr 408 - Niecka Miechowska. Jest to górnokredowy zbiornik typu szczelinowo-porowego o zmiennym zawodnieniu. Średnia gł ęboko ść uj ęć wynosi od 20- do 60m. Poziomy u żytkowe wód podziemnych słu żą ce do zbiorowego zaopatrzenia w wod ę powinny by ć poddane ochronie. Konieczne jest wi ęc uporz ądkowanie gospodarki ściekowej, zwłaszcza w rejonach zwodoci ągowanych. Ochrona wód podziemnych musi by ć realizowana przez maksymalne ograniczenie zrzutów zanieczyszczeń, szczególnie biogennych organicznych i toksycznych oraz poprzez budow ę, rozbudow ę, sieci kanalizacyjnej, deszczowej na terenach przewidzianych pod zabudow ę. Nale ży d ąż yć do uporz ądkowania gospodarki wodno – ściekowej, budow ę kanalizacji sanitarnej, lokalnych oczyszczalni, przeprowadza ć nadzory sanitarne w rejonach uj ęć wód konsumpcyjnych, ograniczy ć zrzuty zanieczyszcze ń, szczególnie biogennych. Ochrona środowiska powinna polega ć na wyprzedaj ącej lub równoległej realizacji uzbrojenia urz ądzenia infrastruktury technicznej w stosunku do nowego zainwestowania. Realizacja uzbrojenia, budowa urz ądze ń z zakresu infrastruktury technicznej ma ogromne znaczenie w ochronie wód powierzchniowych i podziemnych. Jest gwarancj ą zachowania ich w niezmiennym stanie. Nale ży zakaza ć odprowadzania ścieków sanitarnych wprost do gruntu. W celu eliminacji negatywnego oddziaływania na środowisko wodne wa żne jest spełnienie wymogów w zakresie gospodarki odpadami (selektywne gromadzenie odpadów , nało żenie

49 obowi ązku zapewnienia na ka żdej nieruchomo ści miejsca gromadzenia odpadów). Ma to szczególne znaczenie z uwagi na poło żenie ponad 50% obszaru gminy na terenie GZWP. Nieuporz ądkowana gospodarka wodno – ściekowa powoduje zagro żenia zanieczyszczenia wód gruntowych i powierzchniowych.

Ochrona zasobów glebowych − rejony wyst ępowania gleb o wy ższych bonitacjach (III i IV klasy) generalnie powinny by ć zachowane dla efektywnej rolniczej przestrzeni produkcyjnej z preferencj ą dla ekologicznych form produkcji. Procesy integracyjne rynku żywno ściowego wymuszaj ą bowiem zmian ę charakteru produkcji z ilo ściowego na jako ściowy. Przy kulej ącym dzi ś rolnictwie, a ponadto przy obni żonym potencjale produkcyjnym gruntów zarysowuje si ę konieczno ść szukania mo żliwo ści dla wielofunkcyjnego rozwoju. − grunty marginalne, o najni ższych klasach bonitacyjnych nale ży zagospodarowa ć poprzez ich zalesienie b ądź przeznaczy ć na potrzeby rozwoju innych funkcji nie koliduj ących z otoczeniem. Tereny te mogłyby by ć baz ą dla kształtowania nowych powierzchni le śnych, jako przygotowania si ę do wykreowania funkcji rekreacyjnej w tym rejonie, w dalszej perspektywie.

Wykorzystanie zasobów surowcowych Gospodarka zasobami surowców winna by ć poprzedzona wnikliwymi badaniami w zakresie oceny skutków oddziaływania na środowisko i winna spełnia ć wymogi w zakresie obowi ązuj ących ustaw i przepisów szczególnych.

2.2. KIERUNKI POLITYKI PRZESTRZENNEJ W ZAKRESIE OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA Bezwzgl ędnej ochronie podlegaj ą wszystkie obiekty i obszary systemu konserwatorskiej ochrony przyrody wyst ępuj ące na obszarze gminy. Do najwa żniejszych zaliczy ć nale ży: 1) Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Widawki” który wchodzi w skład systemów obszarów chronionych - krajowej sieci ekologicznej ECONET- POLSKA. (Uchwała Nr XIV/237/11 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 30 sierpnia 2011r w sprawie: Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Widawki poprzedzona rozporz ądzeniem wojewody Łódzkiego Nr 59/2007 z dnia 4 grudnia 2007r, zmienionym rozporz ądzeniami Wojewody Łódzkiego Nr 37/2008 z dnia

50 17 listopada 2008r oraz Nr 13/2009 z dnia 16 lipca 2009r oraz uchwał ą Sejmiku Województwa Łódzkiego Nr LXI/1685/10 z dnia 10 pa ździernika 2010r.) 2) użytki ekologiczne i pomniki przyrody.

Dla Obszaru Chronionego Krajobrazu ,,Dolina Widawki" obowi ązuj ą nast ępuj ące zakazy: 1) zabijania dziko wyst ępuj ących zwierz ąt, niszczenia ich nor, legowisk, innych miejsc schronisk i miejsc rozrodu oraz tarlisk, z wyj ątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynno ści zwi ązanych z racjonaln ą gospodark ą le śną, ryback ą i łowieck ą; 2) realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko w rozumieniu przepisów ustawy o udost ępnianiu informacji o środowisku, jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko; zakaz ten nie dotyczy realizacji przedsięwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, dla których przeprowadzona ocena oddziaływania na środowisko wykazała brak znacz ąco negatywnego wpływu na ochron ę przyrody obszaru chronionego krajobrazu; 3) likwidowania i niszczenia zadrzewie ń śródpolnych i nadwodnych, je żeli nie wynikaj ą one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpiecze ństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urz ądze ń wodnych; 4) wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu oraz skamieniało ści, w tym kopalnych szcz ątków ro ślin i zwierz ąt, a tak że minerałów i bursztynu; 5) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcaj ących rze źbę terenu, z wyj ątkiem prac zwi ązanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym, przeciwpowodziowym lub przciwosuwiskowym lub budowa, odbudow ą, utrzymaniem, remontem lub napraw ą urz ądze ń wodnych; 6) dokonywania zmian stosunków wodnych, je żeli zmiany te nie słu żą ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce le śnej, wodnej lub rybackiej; 7) budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szeroko ści 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyj ątkiem obiektów słu żą cych turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej; 8) likwidowani, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych.

51

Wyró żniono nast ępuj ące grupy obszarów o okre ślonych parametrach w zakresie polityki na rzecz racjonalnej ochrony i kształtowania środowiska: • Obszary wykluczone dla urbanizacji - obszary prawnie chronione oraz wykluczone do zabudowy z uwagi na uwarunkowania przyrodnicze. Do obszarów tych zaliczono: lasy, wszystkie tereny zieleni urz ądzonej i nieurz ądzonej, parki zabytkowe, tarasy zalewowe rzek, tereny wyst ępowania złó ż surowców i źródlisk. • Obszary rekonstruowane i przekształcane przestrzenie i funkcjonalnie w celu przywrócenia walorów przyrodniczo-kulturowych i poprawy warunków życia mieszka ńców. Do obszarów tych zaliczamy wszystkie tereny w granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu ,,Dolina Widawki". Działania w tym zakresie polega ć winny głównie na ograniczeniu zanieczyszcze ń terenów poprzez stosowanie ró żnego typu zabezpiecze ń środowiskowych. W stosunkowo mało zdegradowanym obszarze dolinnym nale ży utrzyma ć ł ąkowe formy użytkowania gruntów oraz zachowywa ć naturalne ukształtowania doliny z systemami zadrzewie ń i zakrzewie ń. Otwarte i uwolnione od wszelkiej zabudowy dolin rzek pełni ć będą znacz ące funkcje w przewietrzaniu obszaru gminy oraz popraw ę funkcjonowania jako istotne ogniwo systemu ekologicznego województwa i kraju. • Diagnoza stanu warunków sanitarnych i istniej ących zagro żeń pozwoliła okre śli ć obszary o relatywnie najwi ększych zagro żeniach, co stanowi podstaw ę wyznaczenia terenów z wadliwymi lokalizacjami (kolizje) okre ślonych elementów zagospodarowania, w tym szczególnie obszarów zamieszkiwania ludno ści. S ą to tereny wzdłu ż dróg o du żym nat ęż eniu ruchu kołowego oraz tereny zabudowy mieszkaniowej w dolinach rzek z nieuregulowan ą gospodark ą kanalizacyjn ą. Drogi te nale ży mo żliwie szybko ekranowa ć przy pomocy ro ślinno ści izolacyjnej. • Obszary przekształcane przy u życiu instalacji technicznych w celu ograniczenia zagro żeń dla warunków przyrodniczo-sanitarnych. Do obszarów wskazanych do szczególnych działa ń w zakresie ograniczenia wszelkiego rodzaju zagro żeń przy niezb ędnym u życiu urz ądze ń i instalacji technicznych zaliczono: stref ę ograniczenia emisji do atmosfery z lokalnych kotłowni, stref ę wskazan ą do realizacji kanalizacji w jak najszybszym okresie (wyst ępowanie GZWP), wysypiska odpadów, etc. • W celu wyeliminowania konfliktów środowiskowo-przestrzennych istotny problem stanowi ą tak że: obiekty u żytku publicznego zlokalizowane w strefach szczególnie uci ąż liwych akustycznie i zagro żonych aerosanitarnie. Zaliczono do nich tereny wzdłu ż tras komunikacyjnych. Konieczne jest tu stosowanie ro ślinno ści izolacyjnej i poprawa

52 komfortu blisko poło żonych budynków poprzez stosowanie zabezpiecze ń technicznych (prawidłowa wentylacja i jonizacja powietrza, d źwi ękoszczelne drzwi i okna, etc.). Wśród zaplanowanych inwestycji na terenie gminy Gomunice, które b ędą wpływa ć na warunki środowiska i życia mieszka ńców nale ży zaliczy ć: budow ę systemu kanalizacji, budowa ście żek rowerowych (szczególnie przy drogach o bardzo dużym ruchu samochodowym uniemo żliwiaj ącym bezpieczny ruch dla rowerzystów), popraw ę stanu dróg lokalnych, wyznaczenie nowych terenów pod budownictwo mieszkaniowe i letniskowe, porz ądkowanie terenu po „dzikich” wyrobiskach poeksploatacyjnych.

2.3. KONCEPCJA KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU EKOLOGICZNEGO

1. Ochrona ekosystemów cennych przyrodniczo Obszary chronionego krajobrazu Na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu ,,Dolina Widawki" najcenniejsze przyrodniczo tereny zostały obj ęte ochron ą prawn ą lub s ą wskazane do ochrony.

Użytki ekologiczne Oddz Pow. Lp. Nazwa obiektu Nadle śnictwo Leśnictwo Akty prawne iał w ha Rozporz ądzenie Nr 57/2001 Wojewody Łódzkiego z dnia 17 grudnia 2001 r. w sprawie 1. bagno Radomsko Kocierzowy 2g 0,35 uznania za u żytki ekologiczne (Dz. Urz. W. Ł. Nr 272 poz. 4779 z dnia 29 grudnia 2001 r.) 2. bagno Radomsko Kocierzowy 2bx 0,48 jw.

Na terenie u żytków obowi ązuj ą zakazy wymienione w akcie ustanawiaj ącym u żytki ekologiczne (Rozporz ądzenie Nr 57/2001 Wojewody Łódzkiego z dnia 17 grudnia 2001 r.)

Pomniki przyrody Parametry Przedmiot Lp. Powiat Gmina Miejscowo ść Lokalizacja obwód ochrony w cm

Radomszcza przy skrzy żowaniu 1. Gomunice Fryszerka 1 d ąb 377 ński dróg

Radomszcza 2 Gomunice Słostowice działka nr 98 1 d ąb 333 ński

53

W odniesieniu do pomników przyrody będą obowi ązywa ć ustalenia zawarte w ustawie o ochronie przyrody z 2004 r.

Dla terenów wymagaj ących wzmo żonej ochrony polegaj ącej na specjalnych działaniach (ekosystemy le śne, niele śne, wodno-torfowiskowe, doliny): proponuje si ę utrzymanie dotychczasowego sposobu u żytkowania terenu. Dopuszcza si ę: - realizacje obiektów zwi ązanych z gospodark ą le śną na terenach Lasów Pa ństwowych, - realizacje szlaków turystycznych i ście żek dydaktycznych oraz ławek w miejscach zatrzyma ń na szlaku.

Zakres działa ń ochronnych: 1. Przy planowaniu inwestycji wyeliminowa ć zajmowanie terenów zieleni wysokiej tj. drzewostanów le śnych i zadrzewi eń zbudowanych z gatunków rodzimych i introdukowanych oraz wszelkiego rodzaju swobodnych k ęp ro ślinno ści (w tym zadrzewie ń śródpolnych) oraz alei. Ro ślinno ść ta oprócz innych walorów stanowi cenny element krajobrazowy i jednocze śnie stwarza naturalne warunki l ęgów oraz bytowania dla zwierzyny drobnej i ptactwa. 2. W trakcie planowania budowli technicznych ró żnego przeznaczenia nale ży ochron ą obj ąć wszystkie rodzaje ro ślinno ści przywodnej i przydro żnej. Wszelkie inwestycje winny by ć tak zaprojektowane i zrealizowane, aby nie powodowały degradacji środowiska przyrodniczego, nie kontrastowały z otoczeniem i wzbogacały krajobraz. 3. Roboty wodno-melioracyjne winny by ć tak planowane i prowadzone, by nie naruszały w sposób trwały rze źby terenu, jak równie ż nie powodowały niszczenia istniej ących zadrzewie ń śródpolnych, śródł ąkowych i przydro żnych. 4. Ochron ą obj ąć śródle śne naturalne zbiorniki wodne stanowi ące zbiorniki wody pitnej dla dzikiej zwierzyny. 5. W terenach przeznaczonych pod rozbudow ę zaplecza rekreacyjnego i turystycznego zachowa ć w stanie nienaruszonym istniej ące obszary bagienne i podmokłe, torfowiska i ł ąki. 6. Na terenie gminy znajduj ą si ę wa żne dla zachowania lokalnej ró żnorodno ści biologicznej tereny wilgotnych ł ąk, torfowisk i lasów bagiennych, zwi ązanych z dolinami rzek, a tak że mniejszych strumieni. Ze wzgl ędu na podstawow ą rol ę, jak ą pełni ą ww. tereny dla utrzymania ró żnorodno ści siedliskowej i gatunkowej wskazane byłyby naturalne formy ekstensywnej gospodarki.

54 7. Wokół terenów letniskowych postuluje si ę ustanowienie stref ciszy, w których obowi ązywa ć b ędzie zakaz wszelkich nagło śnie ń i urz ądzania polowa ń, co zwi ększy komfort wypoczynku i umo żliwi bli ższy kontakt z przyrod ą. 8. W budownictwie kultywowa ć tradycyjne formy o cechach regionalnych, harmonizuj ących z cechami naturalnymi krajobrazu. 9. Tereny w s ąsiedztwie cennych przyrodniczo obszarów przeznaczone na cele letniskowe nale ży zagospodarowywa ć bez wprowadzania nowych, zbyt licznych podziałów w rozumieniu wyznaczania działek rekreacyjnych. Zbytnie zag ęszczenie działek poci ąga ć będzie za sob ą naruszenie struktury przyrodniczej i trwał ą degradacj ę krajobrazu, spowodowane przekroczeniem naturalnej pojemno ści rekreacyjnej

System ekologiczny gminy b ędący składow ą systemu wojewódzkiego i krajowego ma za zadanie ochron ę istniej ących walorów przyrodniczych oraz zapewnienie równowagi biocenotycznej. Zawiera on nast ępuj ące elementy przestrzenne: • korytarze ekologiczne o znaczeniu powi ąza ń regionalnych • ci ągi ekologiczne - powi ązania o znaczeniu lokalnym, to przede wszystkim osie mniejszych w mie ście dolin rzek i cieków wodnych. Wł ączenie tych cho ćby najmniejszych cieków w system ekologiczny zapewni ich ochron ę hydrologiczn ą • obszary w ęzłowe to miejsca przeci ęcia si ę korytarzy i ci ągów ekologicznych, powierzchniowe strefy o du żym bogactwie biocenotycznym wpływaj ące na równowag ę terenów przyległych. Obszary te obok korytarzy i dolin wykluczone s ą dla zabudowy i wskazane do obj ęcia ochron ą. W celu uaktywnienia biologicznego ww. systemu oraz dopełnienia go strukturami przyrodniczo czynnymi proponuje si ę dolesienia w obr ębie gleb marginalnych, zadrzewienia śródpolne, przydro żne i przywodne, szczególnie na terenach o spadkach >5 °, a wi ęc nara żonych na pływy powierzchniowe. W studium wskazuje si ę jedynie strefy tych zadrzewie ń, szczegółowy projekt winien by ć opracowany w skalach szczegółowszych z uwzgl ędnieniem własno ści i topoklimatu (rynny spływu zimnego powietrza, zastoiska zanieczyszczonego powietrza etc.). W studium zało żono nast ępuj ące funkcje zadrzewie ń: • dla ochrony terenów rolnych przed erozj ą gleb; • dla ochrony obszarów źródliskowych; • dla rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych; • w celu stworzenia systemu zieleni izolacyjnej wzdłuż ci ągów komunikacyjnych; • w celu ochrony dolin rzek przed pływami powierzchniowymi;

55 • w celu ekranowania terenów szczególnie uci ąż liwych dla otoczenia.

Reasumuj ąc wnioski z opracowanego „Studium” nale ży podkre śli ć, że w polityce dotycz ącej ochrony i kształtowania środowiska na terenie gminy Gomunice za szczególnie wa żne uznano nast ępuj ące kierunki działa ń realizacyjnych: 1. ochrona istniej ących walorów i zasobów przyrodniczych z szczególnym uwzgl ędnieniem wszystkich obiektów prawnie chronionych; 2. ochrona zwartych kompleksów gleb o najwy ższej bonitacji oraz gleb pochodzenia organicznego przed zmian ą u żytkowania na nierolnicze; 3. podniesienie stopnia lesisto ści poprzez zagospodarowanie gleb marginalnych; 4. przekształcenia przestrzenne i funkcjonalne zmierzaj ące do poprawy warunków sanitarno- zdrowotnych; 5. realizacja nowych zamierze ń inwestycyjnych, zmian i przekształce ń obecnego układu przestrzennego z udziałem urz ądze ń i instalacji technicznych w celu wyeliminowania b ądź ograniczenia zagro żeń dla środowiska; 6. respektowanie w rozwoju przestrzennym gminy Gomunice koncepcji kształtowania systemu ekologicznego uwzgl ędniaj ąc Koncepcj ę Krajowej Sieci Ekologicznej (EKONET - Polska), którego systematyczne tworzenie zapewni korzystne warunki dla zrównowa żonego rozwoju całej gminy Gomunice i całego regionu; 7. ochrona wód powierzchniowych; 8. ochrona wód podziemnych przed zanieczyszczeniem zgodnie z obowi ązuj ącym prawem wodnym; 9. inwentaryzacja i likwidacja istniej ących źródeł zanieczyszcze ń; 10. budowa sieci kanalizacyjnych zako ńczonych wysokosprawnymi oczyszczalniami ścieków koniecznie z systemami redukcji zwi ązków azotu i fosforu; 11. popularyzacja małych oczyszczalni przydomowych na terenach o zabudowie rozproszonej; 12. kompleksowa ochrona krajobrazu w my śl konwencji o ochronie bioró żnorodno ści.

2.4. KIERUNKI POLITYKI PRZESTRZENNEJ DOTYCZ ĄCE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 1. Udokumentowanie, zachowanie i wła ściwe wykorzystywanie dziedzictwa kulturowego jest obowi ązkiem władz pa ństwowych, samorz ądowych i społecze ństwa. Działalno ść ta stanowi istotny element rozwoju społecze ństwa i rozbudzania poczucia narodowej

56 to żsamo ści. Koniecznym jest taka gospodarka przestrzeni ą i zasobami materialnymi, aby potrzeby w zakresie współczesnego rozwoju gminy nie kolidowały z ochron ą walorów kulturowych. 2. Ochrona dóbr kultury w procesie planowania przestrzennego realizowana jest poprzez wprowadzenie stref ochronnych. Propozycje granic i ustale ń dla poszczególnych stref ochrony konserwatorskiej sformułowano w stopniu adekwatnym do zakresu przedmiotowego i skali „Studium”. 3. „Studium” ustala za konieczne zapisanie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego gminy Gomunice stref ochrony konserwatorskiej bezpo średniej, po średniej, widokowej i archeologicznej ze szczegółowymi ustaleniami dotycz ącymi wymogów przy planowaniu nowej zabudowy i zakresu prac konserwatorskich. W dokumencie tym podane ni żej propozycje stref ochronnych nale ży zweryfikowa ć i uszczegółowi ć w zakresie zasi ęgu i ustale ń. Znale źć si ę tam winny szczegółowe warunki realizacji nowej zabudowy i zagospodarowania terenu, jak równie ż przekształce ń stanu istniej ącego. Okre śli ć nale ży mi ędzy innymi: mo żliwo ści podziałów własno ściowych oraz postulowane wielko ści działek, linie zabudowy, nieprzekraczalne gabaryty nowych budynków, charakter brył (wolnostoj ące, zwarte), formy i k ąty nachylenia dachów, materiały wyko ńczeniowe, mo żliwo ść wznoszenia i charakter ogrodze ń, sposoby utwardzenia nawierzchni, udział zieleni w zagospodarowaniu terenu i sposób jej kształtowania, zasady dopuszczalnych przekształce ń istniej ącej zabudowy. Takie opracowanie planów miejscowych posłu ży znacznemu uproszczeniu i przyspieszeniu procedur formalnych zwi ązanych z realizacj ą inwestycji, eliminuj ąc konieczno ść uzgodnie ń konserwatorskich inwestycji o niewielkim znaczeniu dla ochrony układu przestrzennego i gwarantuj ąc zarazem zachowanie najcenniejszych walorów przestrzennych i krajobrazowych miejscowo ści. 4. Miejscowo ści: Gomunice, Chrzanowice, Kocierzowy i Wojciechów winny by ć poddane na etapie opracowywania planów zagospodarowania przestrzennego szczegółowej analizie pod k ątem zachowania walorów kulturowych m.in. w zakresie układów rozplanowania, rozłogu pól, rozplanowania zagród, zabudowy, a w przypadku stwierdzenia ich wyst ępowania obj ęte ochron ą. 5. Dla miejscowo ści z historycznymi układami przestrzennymi istnieje obowi ązek opracowania planów miejscowych o szczegółowej problematyce, uwzgl ędniaj ących potrzeby ochrony historycznych obiektów oraz układów przestrzennych. W szczególno ści plany te nale ży sporz ądzi ć dla miejscowo ści: Gomunice i Wojciechów.

57 6. W niniejszym studium uznaje si ę za konieczne zachowanie obecnie obowi ązuj ących stref ochrony konserwatorskiej na podstawie wpisu do rejestru zabytków i wprowadzenie nowych, obejmuj ących tereny posiadaj ące warto ści kulturowe i krajobrazowe. Miejscowo ści wymagaj ące wprowadzenia stref ochrony konserwatorskiej przedstawiono na planszy „Studium gminy Gomunice, skala 1: 25 000”. Propozycja ta ma charakter wst ępny i oparta jest na dotychczas zgromadzonej wiedzy w tej dziedzinie - dost ępnych materiałach ewidencyjnych, opracowaniach studialnych, planistycznych i badaniach terenowych, bez wykonania szczegółowych studiów w zakresie rozwoju osadnictwa, sieci drogowej czy podziałów administracyjnych popartych archiwaliami i szczegółowym rozpoznaniu w terenie. Powy ższy zapis nale ży traktowa ć jako obowi ązek wprowadzenia stref ochronnych w przyszłych planach zagospodarowania przestrzennego oraz zwi ązanych z tym ogranicze ń (głównie w zakresie lokalizacji i wielko ści nowej zabudowy).

Przewiduje si ę wprowadzenie nast ępuj ących stref ochrony konserwatorskiej: Strefa A - ścisłej ochrony konserwatorskiej obiektów Obejmuje obszary najcenniejszych zabytków i zespołów zabytkowych wraz z najbli ższym otoczeniem - zabytkowy zespół dworsko-parkowy w miejscowo ści Piaszczyce.

Na terenach obj ętych stref ą „A” obowi ązuje : • zachowanie i konserwacja zabytkowej zabudowy • zachowanie historycznego układu rozplanowania - układ ulic, dróg, placów • zachowanie historycznych podziałów własno ściowych • zachowanie warto ściowych elementów naturalnych - rze źba terenu, ziele ń, układ wodny • zakaz wprowadzania nowej zabudowy z wyj ątkiem obiektów, które b ędą stanowiły rekonstrukcje lub historycznie uzasadnione dopełnienie kompozycji przestrzennej chronionego obszaru • usuni ęcie dysharmonizuj ących nawarstwie ń • w przypadku wszelkich prac ziemnych - wymagane jest uzyskanie pozwolenia konserwatorskiego na prace archeologiczne i wykopaliskowe zgodnie z przepisami odr ębnymi. Strefa A1 - ochrony konserwatorskiej układu przestrzennego obejmie układ urbanistyczny wsi o zachowanym historycznym rozplanowaniu, historycznej zabudowie i warto ściowych

58 walorach naturalnych - zgodnie z wpisem do rejestru zabytków. Na terenach obj ętych stref ą „A1” obowi ązuje: • zachowanie i konserwacja zabudowy zabytkowej i posiadaj ącej walory kulturowe • zachowanie historycznego układu rozplanowania - układ ulic, dróg, placów • zachowanie historycznych podziałów własno ściowych • zachowanie warto ściowych elementów naturalnych - rze źba terenu, ziele ń, układ wodny • dostosowanie nowej zabudowy w zakresie lokalizacji, skali i formy architektonicznej do lokalnej tradycji budowlanej lub lokalnie zakaz nowej zabudowy (do sprecyzowania w planie miejscowym) • usuni ęcie dysharmonizuj ących nawarstwie ń • przekształcenie formy zabudowy istniej ącej oraz lokalizacji, skali i formy nowej zabudowy nale ży realizowa ć zgodnie z warunkami przepisów odr ębnych • w zakresie ochrony układów rozplanowania historycznych wsi nale ży przeprowadzi ć stosowne analizy i badania w celu precyzyjnego wyznaczenia strefy „B” w miejscowo ściach Gomunice, Wojciechów oraz przeanalizowa ć potrzeby ustanowienia takiej strefy dla pozostałych historycznych wsi. Na tej podstawie wcze śniejszych bada ń nale ży sformułowa ć stosowane zapisy dla ww. strefy na etapie sporz ądzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Strefa K - ochrony krajobrazu kulturowego. Strefa ta winna obj ąć tereny z krajobrazem o wysokich naturalnych, warto ściach przyrodniczych, zwi ązanym z zespołami zabytkowymi lub posiadaj ącymi walory kulturowe - postulowany obszar chronionego krajobrazu kulturowego i strefa parkowa krajobrazu kulturowego.

Na terenach obj ętych stref ą „K” obowi ązuje : • zachowanie i konserwacja warto ściowych elementów naturalnych - rze źba terenu, ziele ń, układ wodny • rekultywacja terenów zdegradowanych • dostosowanie nowej zabudowy w zakresie lokalizacji, skali i formy architektonicznej do lokalnej tradycji budowlanej lub lokalnie zakaz nowej zabudowy (do sprecyzowania w „Studium historycznym”) • usuni ęcie dysharmonizuj ących nawarstwie ń

59 • działania naruszaj ące elementy chronione (np. komponowane układy ro ślinne) nale ży stosowa ć zgodnie z przepisami odr ębnymi.

Strefa E - ochrony ekspozycji obejmuje obszary stanowi ące zabezpieczenie wła ściwego eksponowania zespołów lub obiektów zabytkowych - wraz ze stref ą K „otulina” widokowa dla układów przestrzennych wymienionych, historycznych miejscowo ści z dominant ą ko ścióła p.w. NPM Wspomo żenia w Gomunicach oraz zespołu dworsko-parkowego w Piaszczycach. Zasi ęg tej strefy nale ży ustali ć na etapie sporz ądzania planów miejscowych. Na terenach obj ętych stref ą „E” obowi ązuje : • zakaz nowej zabudowy (E1) • ustalenie nieprzekraczalnych gabarytów nowej zabudowy (E2) • ewentualne odst ępstwa od powy ższych rygorów, jak równie ż na temat podziałów własno ściowych (ustalenie wielko ści działek), nasadze ń, zmian ukształtowania terenu, nale ży realizowa ć zgodnie z przepisami odr ębnymi.

Ze wzgl ędu na bogactwo stanowisk archeologicznych istnieje konieczno ść ustalenia zasi ęgu stref ochrony archeologicznej. Winny by ć one opracowane przez specjalist ę z zakresu archeologii na etapie opracowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy.

Strefa W - ochrony zabytków archeologicznych obejmuje tereny o rozpoznanej zawarto ści stanowisk archeologicznych podlegaj ących ochronie konserwatorskiej. Na terenach obj ętych stref ą obowi ązuje: • realizacje inwestycji wymagaj ące prac ziemnych (wszelkich prac ziemnych naruszaj ących struktur ę gruntu poni żej warstwy ornej) nale ży przeprowadzi ć zgodnie z wymogami przepisów odr ębnych.

Strefa OW - obserwacji archeologicznej obejmuje tereny tworzące wyra źnie wyodr ębniaj ące si ę skupiska osadnicze o znacznej warto ści naukowej i historycznej podlegaj ących ochronie konserwatorskiej. Na terenach obj ętych stref ą obowi ązuje: • realizacje inwestycji wymagaj ące prac ziemnych nale ż przeprowadzi ć zgodnie z wymogami przepisów odr ębnych.

60 7. Ochronie konserwatorskiej podlegaj ą obiekty znajduj ące si ę w rejestrze zabytków. Wszelkie prace budowlane dotycz ące obiektów wpisanych do rejestru zabytków winny być prowadzone zgodnie z wymogami przepisów odr ębnych. Ochronie podlegaj ą równie ż obiekty znajduj ące si ę w ewidencji zabytków WUOZ w Łodzi Delegatura w Piotrkowie Trybunalskim (wykaz w zał ączeniu). Ochrona dotyczy okre ślonych budynków mieszkalnych, u żyteczno ści publicznej i gospodarczych, zabytków techniki, obiektów sakralnych oraz zespołów komponowanej zieleni, cmentarzy i stanowisk archeologicznych. 8. Na styku ochrony warto ści kulturowych i współczesnych potrzeb zagospodarowania przestrzennego gminy Gomunice nie wyst ępuj ą wi ększe napi ęcia. Nale ży jednak zapobiec realizacji nowych inwestycji konkuruj ących z s ąsiedztwem zabytkowych obiektów jak zespoły sakralne, czy wcze śniej wymienione zespoły zieleni. 9. Głównym walorem gminy jest pi ękny, harmonijny krajobraz. Nale ży przeciwdziała ć jego degradacji poprzez podziały i zabudow ę terenów o wybitnych warto ściach widokowych i przyrodniczych (w szczególno ści doliny rzek). Dla terenów letniskowych nale ży uzna ć za obowi ązkowe opracowywanie planów miejscowych gwarantuj ących odpowiedni standard budownictwa, przy promocji form architektonicznych nawi ązuj ących do tradycji regionu. 10. Nale ży prowadzi ć stały nadzór na stanem i sposobem zagospodarowania zabytkowych obiektów, w sytuacji, gdy warto ści te s ą nara żone na niebezpieczeństwo nale ży informowa ć słu żby konserwatorskie. 11. Dla inwestycji planowanych na terenach wpisanych do rejestru zabytku lub w najbli ższym sąsiedztwie obiektów wpisanych do rejestru zabytku oraz w wyznaczonych w planie zagospodarowania gminy strefach ochrony konserwatorskiej wymagane jest uzgodnienie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w celu okre ślenia zasi ęgu i zakresu niezb ędnej ochrony zabytków (np zapewnienie na koszt Inwestora stałych nadzorów archeologicznych lub przeprowadzenie ratowniczych bada ń wykopaliskowych).

2.5. KIERUNKI ROZWOJU I ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY GOMUNICE

2.5.1. Główne kierunki rozwoju gospodarczego Na podstawie przeprowadzonej analizy uwarunkowa ń społecznych, gospodarczych i przestrzennych gminy, zebranych wniosków do studium oraz przeprowadzonych rozmów

61 z Zarz ądem Gminy i bada ń ankietowych z mieszka ńcami okre ślone zostały kierunki rozwoju gminy Gomunice. S ą to: 1. Rozwój gospodarczy - promowanie rozwoju nowych form gospodarki rolnej, przetwórczej i stworzenie warunków dla rozwoju agroturystyki i rekreacji. Wymogiem chwili stało si ę znalezienie nowych kierunków gospodarki rolnej i hodowlanej z mo żliwo ści ą rozwini ęcia przetwórstwa. Rolnictwo na terenie gminy jest bowiem w chwili obecnej oparte na małych gospodarstwach ze słab ą specjalizacj ą. Nowe warunki polityczne wymuszaj ą istnienie gospodarstw specjalistycznych o du żym areale, daj ącym zatrudnienie całej rodzinie. Istnienie na terenie gminy małych kompleksów gleb dobrych klas bonitacyjnych (III i IV klasy) predystynuje j ą do rozwoju gospodarki hodowlanej i przetwórczej. Społeczno ść gminy wskazuje zainteresowanie świadczeniem usług agroturystycznych co sprzyja i czyni bardziej celowym rozwój rolnictwa ekologicznego. Oferta zdrowej żywno ści w gospodarstwach agroturystycznych wzbogaciłaby oferowane usługi dla go ści z du żych miast. 2. Rozwój przestrzenny - wielofunkcyjny rozwój obszaru gminy z pełnym programem nowoczesnej infrastruktury technicznej. Korzystne poło żenie terenów atrakcyjnych turystycznie i dobra dostępno ść komunikacyjna powoduj ą, i ż obszar gminy le ży w strefie zainteresowania rekreacj ą. Rozwój turystyki zorientowanej na rodziny z małymi dzie ćmi, w oparciu o pobyty w gospodarstwach produkuj ących tzw. zdrow ą żywno ść ma swój odpowiednik w promowaniu nowych form rolnictwa. Budowa tak modnych ostatnio ście żek rowerowych, ekologicznych szlaków poznawczych, miejsc zbieractwa, aeroterapii oraz bardziej kosztownych do zorganizowania o środków wypoczynkowych, mo że sta ć si ę prawdziwym magnesem dla turystyki krajowej. Nie mo żna zapomina ć o ogromnym walorze gminy, jakim jest istnienie zabytków architektury, które nie tylko decyduj ą o wyj ątkowo ści krajobrazu gminy, ale tak że daj ą podstawy do rozwoju turystyki. Aby wykorzysta ć now ą szans ę rozwoju gminy, konieczne jest wyznaczenie nowych terenów budownictwa letniskowego z bogatym programem rekreacyjnym. Tereny te musz ą by ć wyposa żone w doskonał ą infrastruktur ę techniczn ą umo żliwiaj ącą stworzenie warunków życia dla mieszka ńców i świadczenie usług dla go ści na wymaganym poziomie oraz zabezpieczaj ącą na przyszło ść ochron ę walorów przyrodniczych gminy. Nie wolno zapomina ć i ż teren najbardziej preferowany do rozwoju funkcji rekreacyjnych le ży na terenie obszarów predestynowanych do prawnej ochrony przyrody.

62 2.5.2. Ekorozwój Zrównowa żony rozwój gminy Gomunice uzale żniony jest od rozwoju: • rolnictwa biodynamicznego; • agroturystyki; • nowoczesnej infrastruktury technicznej.

Rolnictwo biodynamiczne Wszystko wskazuje, że ta forma rolnictwa ma szanse sta ć si ę polska specjalno ści ą w ramach Unii Europejskiej. Atutem jest - paradoksalnie - dotychczasowe upo śledzenie, wyra żaj ące si ę niskim zu życiem nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony ro ślin. Efektem takiego stanu rzeczy jest naturalna, nieskażona jako ść gleb. Tego typu gleby znajduj ą si ę na terenie gminy Gomunice. Produkcja rolna prowadzona na tych terenach uzyska ć mo że niezwykle cenny atest. Szans ę rolnictwa biodynamicznego - ekologicznego znakomicie wzmacnia gwałtownie rosn ący popyt na „zdrow ą żywno ść ”. Zjawisko to jest trwale obecne w Europie Zachodniej, ale ostatnio badania nad zachowaniami i potrzebami konsumentów wskazuj ą na obecno ść i u nas podobnych trendów. Nale ży jednak pami ęta ć, że droga do zaistnienia rolnictwa ekologicznego jest w polskich warunkach do ść długa i niełatwa, gdy ż mamy do czynienia z szeregiem barier, z których najwa żniejsze to: finansowe, organizacyjne, edukacyjne, mentalno-świadomo ściowe. Wbrew pozorom bariera finansowa nie jest najistotniejsza, o ile wa żniejszymi s ą rozwi ązania organizacyjne: promocja, atestacja, szerokie i profesjonalne działania edukacyjne. Najtrudniej jednak przełama ć bariery mentalne u potencjalnych producentów. Znów nale ży przypomnie ć, że s ą to tereny, gdzie wyst ępuje „bezwzgl ędny drena ż demograficzny”. Do du żych miast odchodz ą ludzie młodzi, mobilni, cz ęsto lepiej wykształceni. Wyst ępuj ą tu te ż fatalne struktury demograficzne, które wyrażaj ą si ę znacznym odsetkiem ludno ści w wieku poprodukcyjnym oraz znaczn ą defeminizacj ą. Nadziej ę nale ży pokłada ć w tym, że na terenie gminy pojawia ć si ę b ędą ludzie przedsi ębiorczy, szukaj ący dla siebie dróg życiowych poza wielkimi o środkami miejskimi. Je śli spotkaj ą si ę oni z przychylno ści ą władz lokalnych mog ą odegra ć w śród społeczno ści gminy wiod ącą rol ę wzorotwórcz ą. Najszcz ęś liwsz ą byłaby sytuacja, gdyby w śród nich byli obecni reemigranci wracaj ący z wielkomiejskimi do świadczeniami na ojcowizn ę. Sytuacja ta nie wydaje si ę zbyt wydumana - ostatnia dekada znacznie obni żyła atrakcyjno ść miasta (szczególnie du żego) jako najlepszego miejsca zamieszkiwania. Koszty egzystencji, u świadomione złe warunki ekologiczne, gwałtowne zmniejszenie poczucia bezpiecze ństwa - to czynniki zniech ęcaj ące

63 do życia w mie ście. Decyzje opuszczenia miasta ułatwia rewolucyjny rozwój środków łączno ści: telefon (komórkowy), faks, telewizja satelitarna, komputer i internet, powszechnie dost ępny samochód, niweluj ą skutecznie dawne niedogodno ści życia na wsi.

Agroturystyka Termin nowy i modny, ale zjawisko znane i obecne dość powszechnie na wsi polskiej od lat. Novum polega na zaistnieniu usług turystycznych na terenach, gdzie wcze śniej nie wyst ępowało goszczenie za opłat ą. Jednak bariera psychiczna jest tu na pewno słabsza ni ż w przypadku rolnictwa ekologicznego. Pozostaj ą natomiast bariery finansowe i organizacyjne. Podstawow ą kwesti ą jest adaptacja i wyposa żenie domów rolników w dodatkowe urz ądzenia i sprz ęty. Wydatki poniesione mog ą zwróci ć si ę po kilku udanych sezonach. Istotna spraw ą jest budowa bazy obsługi ruchu turystycznego. Wyznaczenie ście żek rowerowych, punkty gastronomiczne, atrakcje krajobrazowe lub kulturowe - stanowi ą prawdziwy magnes w rozwoju tej gał ęzi gospodarki. Niezb ędne jest zatem wsparcie dla ch ętnych do podj ęcia działalno ści agroturystycznej. Inwestycja opłaci si ę przede wszystkim gminie, gdy ż dobrze prosperuj ąca agroturystyka i pensjonaty stanowi ą koło zamachowe generuj ące zapotrzebowanie na inne usługi jak: handel, gastronomia, rekreacj ę i wypoczynek.

2.5.3. Obszary rozwoju funkcjonalno-przestrzennego Kierunki rozwoju przestrzennego gminy wynikaj ą jednoznacznie z interdyscyplinarnych uwarunkowa ń zewn ętrznych i wewn ętrznych gminy, oraz funkcji, jak ą pełni gmina Gomunice: • rolniczej, • administracyjno-usługowej, • obsługi produkcji żywno ści, • obsługi produkcji przemysłowej, • rekreacyjnej, Podstaw ą rozwoju gminy b ędzie wielofunkcyjny rozwój rolnictwa, rozwój przedsi ębiorczo ści i przemysłu wydobywczego, ale tak że (na terenach o du żych warto ściach przyrodniczych) - turystyki i agroturystyki.

64 Studium przyjmuje zasad ę ci ągło ści planistycznej i kontynuowania kierunków rozwoju warto ści przyj ętych w dotychczas opracowywanych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego przez: • utrzymanie struktury przestrzennej układu sieci osadniczej i adaptacji terenów budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego zagrodowego i letniskowego, wyznaczonych w aktualnie obowi ązuj ących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego • wyznaczenie nowych terenów aktywno ści gospodarczej celem stworzenia mo żliwo ści rozwoju inwestycji na terenie gminy. Dla terenów tych nakłada si ę obowi ązek opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Studium przyjmuje zasad ę poprawy warunków życia mieszka ńców przez realizacje zada ń okre ślonych w strategii gminy Gomunice, popraw ę funkcjonowania komunikacji i realizacj ę pełnego wyposa żenia w urz ądzenia infrastruktury technicznej. Struktura osadnicza gminy odpowiada jej funkcjom. Wie ś Gomunice pełni rol ę wsi gminnej grupuj ącej wszystkie najwa żniejsze usługi. Pozostałe miejscowo ści to wsie elementarne.

2.5.3.1. Obszary zabudowy mieszkaniowej Pod mieszkalnictwo na terenie gminy Gomunice w studium wskazano tereny dotychczas przeznaczone na ten cel. Zgodnie z zaleceniami Zarz ądu Gminy w miejscach wskazanych przez mieszka ńców powi ększono tereny te o ile nie wyst ąpiły obiekty chronione, bądź warunki uniemo żliwiaj ące lokalizowanie zabudowy (lasy, doliny rzek, gleby chronione). Ustala si ę nast ępuj ące zasady w zakresie zabudowy mieszkaniowej: • Utrzymanie miejsc zainwestowania w istniej ących siedliskach zabudowy zagrodowej, jednorodzinnej z uzupełnieniem enklaw w ramach istniej ącej i projektowanej zabudowy. • Zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna mo że by ć projektowana w wyznaczonych ci ągach wzdłu ż dróg gminnych i powiatowych, pod warunkiem, że pozwalaj ą na to przepisy w zakresie zarz ądu dróg (w odpowiednich liniach rozgraniczaj ących) i je śli nie wyst ępuj ą tam gleby chronione, u żytki zielone, b ądź tereny dolinne lub mokradłowe. • Na glebach chronionych dopuszcza si ę jedynie lokalizacj ę zabudowy zagrodowej. Nale ży dąż yć do lokalizacji siedlisk zabudowy zagrodowej tak, by nie nast ępowało zbyt du że rozdrobnienie gruntów, nadmierne rozbudowanie systemu dróg lokalnych i konieczno ść nadmiernej rozbudowy sieci infrastruktury technicznej.

65 • Zabudowa letniskowa mo żliwa do realizacji tylko w terenach przewidzianych na ten cel w studium. Zalecana minimalna wielko ść działek 1000 m 2. Jako obowi ązuj ące opracowanie planów miejscowych dla obszarów letniskowych (pełny program infrastruktury technicznej).

2.5.3.2. Obszary przestrzeni usługowej W rejonach, gdzie zło żono wnioski o dopuszczenie lokalizacji usług, przewidziano mo żliwo ść ww. o ile nie b ędą to usługi uci ąż liwe wymagaj ące odr ębnej procedury. Ustala si ę nast ępuj ące zasady w zakresie obszarów usługowych: • Przygotowanie ofert i promowanie terenów aktywno ści gospodarczej (obsługa ruchu turystycznego, rekreacji i sportu) dla realizacji obiektów usługowych przy zachowaniu bezpiecze ństwa i ochrony terenów mieszkaniowych. • Lokalizacja terenów usługowych jest mo żliwa na terenach, których podstawow ą funkcj ą jest mieszkalnictwo o ile b ędą one nieuci ąż liwe dla środowiska i życia mieszka ńców. • W sytuacji, gdy wła ściciel działki zamierza przeznaczy ć j ą pod inwestycj ę stanowi ącą jak ąkolwiek uci ąż liwo ść , musi ona zmie ści ć si ę w granicach jego działki. • Nale ży d ąż yć do lokalizowania terenów uci ąż liwych w kompleksy i przewidywa ć rezerwy terenu dla wła ściwej ich izolacji. • Dla terenów usługowych nale ży przewidywa ć odpowiedni ą rezerw ę terenu dla komunikacji w tym parkingów. • Lokalizacja ww. działalno ści jest mo żliwa o ile teren zostanie wyposa żony w pełny program infrastruktury technicznej.

2.5.3.3. Obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej Du że kompleksy z udziałem gleb najwy ższej bonitacji (gleby chronione) przedstawiono jako obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Nie nale ży w ich obr ębie projektowa ć zabudowy (z wyj ątkiem zabudowy zagrodowej i obiektów bezpo średnio zwi ązanych z produkcj ą roln ą) b ądź terenów przemysłowych w celu pozostawienia spójno ści tych przestrzeni i ochrony ich potencjału dla rozwoju rolnictwa w oparciu o du że i stabilne gospodarstwa rolne. Studium przyjmuje kierunek utrzymania i rozwoju funkcji rolniczej poprzez: • ochron ę rolniczych przestrzeni produkcyjnych. • utrzymanie i rozwój zabudowy o funkcji rolniczej w pasmach istniej ącej zabudowy zagrodowej, z dopuszczeniem uzupełnie ń istniej ących enklaw.

66 • melioracj ę terenów okresowo zalewanych b ądź wykupienie ich i przeznaczenie pod trwałe użytki ekologiczne (w miejscach zasadnych z punktu widzenia tworzenia systemu ekologicznego gminy). • wspieranie procesu zwi ększania wielko ści gospodarstw rolnych, szczególnie na terenach o dobrych klasach bonitacji gleb. • zagospodarowanie gleb marginalnych poprzez zalesienia i zadrzewienia. • inwestowanie, modernizacj ę obiektów i urz ądze ń gospodarki rolnej.

2.5.3.4. Obszary rekreacji, szlaki turystyczne, ście żki rowerowe Rekreacja i turystyka pełni ą uzupełniaj ącą funkcj ę w rozwoju gminy Gomunice. Oprócz turystyki tranzytowej i agroturystyki na terenie gminy wskazano obszary dla lokalizowania terenów budownictwa letniskowego, wskazano je zgodnie z sugestiami Zarz ądu Gminy w s ąsiedztwie terenów ciesz ących si ę najwi ększ ą liczb ą go ści. S ą to obszary w s ąsiedztwie sztucznego zbiornika Fryszerka i kompleksów le śnych, o stosunkowo najlepszych warunkach klimatycznych i niezniszczonym krajobrazie. Dla tych terenów nale ży opracowa ć plany miejscowe okre ślaj ące zasady zagospodarowania, podziały geodezyjne, układ komunikacji i system infrastruktury oraz charakter zabudowy. Dla turystów wyznaczono regionalny szlak turystyczny wykorzystuj ący walory przyrodnicze i zasoby dziedzictwa kulturowego - Łódzki Szlak Konny. Dla turystów przewidziano budow ę ście żki rowerowej ł ącz ącej najciekawsze miejsca na terenie gminy (zabytki architektury i kompleksy zieleni w s ąsiedztwie wód otwartych). Docelowo zakłada si ę budow ę ście żek rowerowych (pasów dla rowerzystów) wzdłu ż dróg powiatowych, wojewódzkich i krajowych, w celu zwi ększenia bezpiecze ństwa ruchu.

2.5.3.5. Obszary wył ączone spod zabudowy Spod zabudowy wył ączono tereny w obr ębie dolin rzek, zbiorników i cieków wodnych (tereny ł ąk i pastwisk), kompleksy lasów (oraz tereny w odległo ści 50 m od granicy lasów pa ństwowych), tereny zagro żone powodziami, strefy ochronne wzdłu ż ci ągów infrastruktury, tereny przyległe do istniej ących b ądź projektowanych ci ągów sieci rozdzielczej, uzbrojenia wod-kan., elektroenergetycznej i gazowej oraz tereny o wysokich walorach przyrodniczych i kulturowych z oznaczonymi strefami ochrony konserwatorskiej.

67 2.5.3.6. Obszary o wysokich walorach przyrodniczych, prawnie chronione i wskazane do obj ęcia ochron ą Obszary o wybitnych warto ściach przyrodniczych to: Obszar Chronionego Krajobrazu ,,Dolina Widawki", 2 pomniki przyrody, 2 u żytki ekologiczne oraz kompleksy zieleni o charakterze dworsko-parkowym. Ochronie podlegaj ą równie ż obiekty kulturowe, których nagromadzenie na terenie gminy pretenduje do wyznaczenia obszaru chronionego krajobrazu kulturowego w celu ochrony unikalnych obiektów i naturalnego, niezniszczonego krajobrazu.

2.5.3.7. Dolesienia Zalesienie gruntów rolnych wymaga wła ściwego doboru drzewostanu do typu potencjalnego siedliska. Przy wprowadzaniu zalesie ń zaleca si ę tworzenie strefy ekotonowej (na styku pomi ędzy ekosystemami le śnymi i polnymi), która sprzyja podnoszeniu stabilności ekosystemu le śnego, tworz ąc pewnego rodzaju barier ę dla szkodliwych czynników zewn ętrznych oraz zwi ększenia ró żnorodno ść biologiczn ą. Na pozostałym terenie gminy, na dolesienia przewidziano gleby marginalne poło żone w s ąsiedztwie kompleksów le śnych, tak by utworzy ć w przyszło ści spójny ci ąg ekologiczny. Na podstawie map geologiczno-gospodarczych wyznaczono równie ż tereny niekorzystne dla lokalizacji budownictwa i tereny o najsłabszych glebach, dla których zalesienie b ędzie najwła ściwsz ą i najbardziej ekonomiczn ą form ą zagospodarowania. Tereny pod przyszłe zalesienia nale ży planowa ć w ten sposób, by nie niszczyły istniej ących urz ądze ń melioracji, ewentualnie przebudowa ć urz ądzenia te sposób wła ściwy, by nie zakłóca ć ich funkcjonowania. Konieczne jest przeciwdziałanie nadmiernemu rozdrobnieniu terenów le śnych i prowadzenie gospodarki maj ącej na celu tworzenie kompleksów le śnych w zgodzie z ochron ą gruntów rolnych gleb o najwy ższych klasach bonitacyjnych. Obszary wył ączone z zalesie ń Zaleca si ę wył ączenie z zalesie ń nast ępuj ących gruntów: - poło żonych w strefie terenów zalewowych, - poło żonych w strefie terenów zmeliorowanych, - śródle śnych ł ąk i mokradeł

2.5.4. Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej Nowo projektowane obiekty i urz ądzenia infrastruktury technicznej i komunikacyjnej powinny by ć lokalizowane poza istniej ącymi formami ochrony prawnej obejmuj ącej tereny

68 o najwy ższych walorach przyrodniczo – krajobrazowych. W przypadku braku mo żliwo ści ich omini ęcia nale ży do minimum ograniczy ć przewidywane skutki ich realizacji. Generalnie na terenie całego Obszaru Chronionego Krajobrazu ,,Dolina Widawki" ze wzgl ędu na ochron ę walorów krajobrazowych wprowadza si ę ograniczenia dla lokalizacji nowych masztów telefonii komórkowej. Lokalizacja projektowanej infrastruktury winna uwzgl ędnia ć zasad ę umiejscowienia obiektu o szczególnych walorach przyrodniczych i widokowych.

2.5.4.1. Kierunki rozwoju gospodarki wodno-ściekowej Gospodarka zaopatrzenia w wod ę opiera si ę na istniej ących uj ęciach wody. Uj ęcie wody Pudzików - 2 studnie ponad 300 m3/h. Uj ęcie wody we wsi Słostowice - 2 studnie ponad 158 m3/h. Uj ęcia wody nie wymagaj ą uzdatnienia i jako ść wody nie budzi zastrze żeń. Studium postuluje budow ę lokalnych systemów oczyszczania ścieków. Jako najwa żniejsze zadania w dziedzinie zwodoci ągowania gminy przewiduje si ę: • rozbudow ę sieci wodoci ągowej w gminie; • budow ę sieci wodoci ągowej w miejscowo ściach z wyznaczonymi terenami pod zabudow ę letniskow ą. Jako najwa żniejsze zadania w dziedzinie kanalizacji gminy przewiduje si ę: • opracowanie projektu kanalizacji na terenie gminy; • skanalizowanie gminy zgodnie z opracowanym programem; • budow ę indywidualnych oczyszczalni przydomowych.

2.5.4.2. Kierunki rozwoju gospodarki odpadami Gmina nie posiada własnego wysypiska, dlatego tez przewiduje si ę wywóz śmieci na mi ędzygminne składowisko w Jadwinówka gmina Radomsko. Osi ągni ęcie wyznaczonych celów w gospodarce odpadami wymaga podj ęcia szeregu działa ń systemowych, zarówno organizacyjnych jak i inwestycyjnych, a tak że zaanga żowania znacznych środków finansowych. Pomocnym w realizacji planu gospodarki odpadami b ędzie wł ączenie si ę do jego realizacji wszystkich mieszka ńców gminy. Poprzez działania edukacyjno – informacyjne nale ży wskazywać korzy ści z powtórnego wykorzystania surowców wtórnych. Akceptacja społeczna dla wprowadzenia segregacji odpadów w gospodarstwach domowych i utrwalenie tego nawyku b ędzie znacz ącym krokiem do efektywnego zagospodarowania odpadów.

69 Jednym z głównych celów powinno by ć udoskonalenie systemu selektywnej zbiórki odpadów wszystkich typów, ze szczególnym naciskiem na selekcj ę u źródeł i ponowne wykorzystanie, np. przez kompostowanie. Osi ągni ęcie wyznaczonego celu w gospodarce odpadami wymaga zrealizowania nast ępuj ących zada ń: − uporz ądkowania, gospodarki odpadami w gminie, w szczególno ści dotyczy to odpadów niebezpiecznych, − selektywne zbieranie odpadów, − wdro żenia procesów odzysku i unieszkodliwiania odpadów w ramach przewidywanych do osi ągni ęcia szczegółowych celów, krótko i długookresowych oraz zada ń dotycz ących: • sektora komunalnego, • sektora gospodarczego, • odpadów niebezpiecznych (w szczególno ści: oleje odpadowe, baterie i akumulatory, odpady zawieraj ące azbest, odpady pochodz ące ze stosowania środków ochrony ro ślin, zu żyte urz ądzenia elektryczne i elektroniczne, wycofane z eksploatacji pojazdy, odpady medyczne i weterynaryjne, przeterminowane leki, odpady z akcji ratowniczo – ga śniczych, kl ęsk żywiołowych), − inwentaryzacji i likwidacji „dzikich składowisk” oraz przeprowadzenia rekultywacji tych terenów, − budowy gminnych punktów zbierania odpadów niebezpiecznych, wprowadzenie zasad „Czystszej Produkcji”, − zbieranie oraz unieszkodliwianie odpadów zawieraj ących azbest, W ci ągu ostatnich lat obserwuje si ę w Polsce wyra źna zmian ę wska źników nagromadzenia odpadów komunalnych. Kierunek tych zmian polega na zwi ększaniu obj ęto ści odpadów, przy jednoczesnym zmniejszaniu ich g ęsto ści. Dlatego te ż przy wyznaczaniu ostatecznej ilo ści gromadzonych odpadów nale ży opiera ć si ę na aktualnych badaniach. W niniejszym programie proponuje si ę, aby na całym terenie gminy obj ętym systemem gromadzenia odpadów komunalnych, wprowadzi ć selektywn ą zbiórk ę i odzysk surowców wtórnych. Ka żde gospodarstwo winno mie ć własny pojemnik na odpady, a ich wywóz winien by ć uj ęty w kompleksowym programie obejmuj ącym wszystkie domostwa na terenie gminy. Program ten winien by ć obj ęty kontrol ą Urz ędu Gminy.

70 2.5.4.3. Kierunki rozwoju elektroenergetyki Przez teren gminy przebiegaj ą linie elektroenergetyczne b ędące w eksploatacji PSE - Południe S.A. relacji: - dwutorowa linia 400kV relacji Joachimów - Rogowiec, Tucznawa - Rogowiec, - linia 220kV Joachimów - Rogowiec 1, - linia 220kV Joachimów - Rogowiec 2. Przebiega równie ż linia 110kV b ędąca w eksploatacji PGE Dystrybucja S.A. Od wymienionych linii elektroenergetycznych obowi ązuj ą pasy technologiczne o szeroko ści 50 m ( po 25 m w obie strony od osi linii) dla linii 220 kV, 80 m (po 40 m w obie strony od osi linii) dla linii 400 kV, 36,0 m (po 18,0 m w poziomie, licz ąc od osi przebiegu linii) od linii 110 kV. Teren w pasie technologicznym nie mo że by ć kwalifikowany jako teren przeznaczony pod zabudow ę mieszkaniow ą lub jako teren zwi ązany z działalno ści ą gospodarcz ą przeznaczony na stały pobyt ludzi. Zalesienia terenów rolnych w pasach technologicznych mog ą by ć przeprowadzone w uzgodnieniu z wła ścicielem linii, który okre śli maksymaln ą wysoko ść drzew i krzewów. Dla zało żonych w niniejszym studium kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy przewiduje si ę sukcesywny wzrost zapotrzebowania na moc i energi ę elektryczn ą. Zaspokojenie potrzeb gminy na moc i energi ę elektryczn ą wymaga ć b ędzie modernizacji i rozbudowy istniej ącej sieci rozdzielczej i dystrybucyjnej średniego napi ęcia 15KV i lokalnych sieci niskiego napi ęcia 0,4 KV poprzez dobudow ę stacji tranformatorowo- rozdzielczych 15/0,4 KV. Jako najwa żniejsze zadania w dziedzinie elektroenergetyki gminy przewiduje si ę modernizacj ę istniej ącej sieci energetycznej. Planowany rozwój gminy wymaga ć b ędzie: • budowy nowych odcinków linii 15 kV, stacji transformatorowych 15/0,4 kV, linii rozdzielczych niskiego napi ęcia oraz przył ączy; • przebudowy niektórych odcinków sieci średniego i niskiego napi ęcia oraz stopniowej wymiany linii napowietrznych na kablowe; • budowy i modernizacja oświetlenia ulicznego na terenach istniej ącej i projektowanej zabudowy; • modernizacji sieci w celu zmniejszenia jej awaryjności.

71 Elektrownie słoneczne Studium dopuszcza na obszarach produkcji rolniczej lokalizacji obiektów i urz ądze ń wytwarzaj ących energi ę ze źródeł odnawialnych, lokalizowanie obiektów i urz ądze ń wykorzystuj ących energi ę słoneczn ą do produkcji energii elektrycznej. Proponuje si ę równie ż promowanie w śród mieszka ńców gminy energetyki odnawialnej ze źródeł słonecznych, a tak że umieszczanie kolektorów słonecznych na dachach budynków użyteczno ści publicznej i budynków produkcyjnych.

Elektrownie wiatrowe W studium uwzgl ędnia si ę rozwój energetyki wiatrowej na terenach gminy Gomunice , z ograniczeniem na terenach o wysokich walorach krajobrazowych, obj ętych ochron ą prawn ą, uwarunkowany mo żliwo ści ą odbioru wytworzonej energii przez system energetyczny. Dla potrzeb lokalizowania farm wiatrowych wyznaczono obszary lokalizacji obiektów i urz ądze ń wytwarzaj ących energi ę ze źródeł odnawialnych o mocy przekraczaj ącej 100 kW na terenie sołectwa Chrzanowice. Ponadto, na obszarze gminy dopuszcza si ę lokalizacj ę mniejszych urz ądze ń produkuj ących energi ę odnawialn ą.

2.5.4.4. Kierunki rozwoju gazownictwa Przez obszar gminy przebiegaj ą trasy istniej ącego oraz planowanego magistralnego gazoci ągu wysoko ci śnieniowego Wolbórz - Piotrków Trybunalski - Cz ęstochowa. Wzdłu ż gazoci ągu wysokopr ęż nego DN 500 ustala si ę stre fę kontrolowan ą o szeroko ści 8,0 m - po 4,0 m od osi gazoci ągu w obie strony, w której nale ży uwzgl ędni ć ograniczenia zgodnie z przepisami odr ębnymi: - zakaz lokalizacji wszelkiej zabudowy, - obowi ązek zapewnienia swobodnego dojazdu do sieci infrastruktury technicznej oraz swobodnego przemieszczania si ę wzdłu ż gazoci ągu, - dopuszcza si ę lokalizacje podziemnego uzbrojenia technicznego po uzgodnieniu i na warunkach okre ślonych przez operatora gazoci ągu, - zakaz sadzenia drzew i krzewów w pasie 4 m (po 2 m od osi gazoci ągu); dopuszcza si ę zagospodarowanie terenu zieleni ą nisk ą, - zakaz prowadzenia działalno ści mog ącej zagrozi ć trwało ści gazoci ągu podczas eksploatacji.

72 Na terenie gminy znajduj ą si ę zlikwidowane odwierty poszukiwawcze: Gomunice-1, Gomunice-2 i Kamie ńsk-1. Ustala si ę stref ę woln ą od zabudowy od zlikwidowanych odwiertów poszukiwawczych - o promieniu 5 m. Jako najwa żniejsze zadania w dziedzinie gazownictwa gminy przewiduje si ę: • opracowanie koncepcji gazyfikacji gminy; • budow ę sieci gazowej na terenie całej gminy; • przestrzeganie perspektywicznego programu wykorzystania gazu ziemnego jako podstawowego paliwa energetycznego dla przemysłu i gospodarstw domowych.

Biogazownie Na obszarze gminy Gomunice ustala si ę zakaz lokalizacji biogazowni.

2.5.4.5. Ruroci ąg produktów naftowych Na terenie gminy Gomunice uło żony jest dalekosi ęż ny ruroci ąg paliwowy DN 300 i kabel światłowodowy wzdłu ż drogi krajowej Nr 1. Dla istniej ącego ruroci ągu paliwowego nale ży zachowa ć stref ę bezpiecze ństwa o szeroko ści minimum 30 m, której środek stanowi o ś ruroci ągu. Nie nale ży sadzi ć pojedynczych drzew w odległo ści mniejszej ni ż 5 m od ruroci ągu i kabla światłowodowego.

2.5.4.6. Kierunki rozwoju ciepłownictwa W zwi ązku z faktem, że na terenie gminy nie istniej ą sieci ciepłownicze głównym źródłem zaopatrzenia w ciepło s ą kotłownie lokalne i indywidualne. Preferuje si ę w kierunkach rozwoju gminy propagowanie proekologicznych źródeł ciepła. Przewiduje si ę zaopatrzenie w ciepło w oparciu o lokalne kotłownie na paliwa płynne: gaz i olej opałowy. Gaz ziemny z gminnej sieci gazowej b ądź alternatywnie energia elektryczna - pod warunkiem uzyskania przydziału od wła ściwej jednostki.

2.5.4.7. Kierunki rozwoju telekomunikacji Przewiduje si ę, i ż dla okre ślonych w niniejszym studium kierunków rozwoju gminy, niezb ędny b ędzie istotny wzrost zapotrzebowania na usługi telekomunikacyjne, zarówno w sektorze gospodarstw domowych i rolnych, jak i w sektorach przemysłu oraz usług. Uwzgl ędniaj ąc powy ższe tendencje, w tym m.in. krajow ą prognoz ę zainstalowania telefonu w przynajmniej co drugim gospodarstwie wiejskim, przyj ęto, że docelowo powinno by ć około 35 abonentów sieci telefonicznej na 100 mieszka ńców gminy. Realizacja przyj ętego kierunku rozwoju usług telekomunikacyjnych wymaga ć b ędzie:

73 • dalsz ą rozbudow ę sieci telekomunikacyjnych zarówno w formie tradycyjnej jaki i wykorzystuj ąc nowe technologie, postuluje si ę rozbudow ę i modernizacj ę infrastruktury światłowodowej i obj ęcie całej gminy zintegrowanym systemem telekomunikacyjnym poł ączonym z systemem sieci wojewódzkiej i krajowej z zachowaniem w lokalizacji wymogów ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, • ustala si ę rozwój systemów telekomunikacyjnych i teleinformatycznych przewodowych i bezprzewodowych stosownie do wzrostu zapotrzebowania na usługi telekomunikacyjne i teleinformatyczne w gminie i regionie, • w zakresie telekomunikacji zakłada si ę pełn ą dost ępno ść do ł ączy telekomunikacyjnych, rozwoju sieci teleinformatycznych. Dla zwi ększenia dost ępno ści sieci internetowej i rozwoju społecze ństwa informatycznego, wskazuje si ę rozwój szerokopasmowego dost ępu do Internetu, urz ądzenie ogólnodost ępnych kawiarenek internetowych, rozwoju sieci bezprzewodowych – budow ę systemu nieodpłatnego dost ępu do Internetu – np. za pomoc ą Hotspotów, • rozbudowy central telefonicznych, z zastosowaniem urz ądze ń opartych na technice cyfrowej, • rozbudowy i modernizacji sieci telefonicznej, z zastosowaniem techniki światłowodowej. Źródłami finansowania tych przedsi ęwzi ęć powinny by ć środki pochodz ące z inwestycji własnych, z inwestycji przedsi ębiorstw zagospodarowuj ących tereny wyznaczone w planie zagospodarowania przestrzennego, a tak że z zysków i amortyzacji przedsi ębiorstw - operatorów sieci telekomunikacyjnej oraz z ewentualnych dotacji z funduszy celowych.

2.5.4.8. Kierunki rozwoju komunikacji Generalnie studium dla cało ści gminy postuluje modernizacj ę dróg i ulepszenie ich nawierzchni. Dla obsługi turystów zgodnie z zaleceniami Zarz ądu Gminy zakłada si ę realizacj ę ścieżek rowerowych wg. rysunku studium. Z uwagi na funkcje gminy, której rozwój przebiega oparcie si ę o rekreacj ę w cz ęś ci północnej i zachodniej gminy, konieczne będzie wybudowanie ście żek rowerowych wzdłu ż dróg, tam gdzie obecnie, w okresie letnim wyst ępuje najwi ększy ruch turystyczny. Inwestycja ta wymaga opracowania szczegółowej dokumentacji projektowej, uwzgl ędniaj ącej budow ę pasów zieleni izolacyjnej, miejsc postoju i punktów małej gastronomii. Jako najwa żniejsze zadania w dziedzinie komunikacji gminy przewiduje si ę: • modernizacj ę dróg;

74 • budow ę chodników we wszystkich miejscowo ściach; • pogł ębienie rowów przydro żnych; • utwardzenie dróg gminnych i stopniowa ich modernizacja. Przy modernizacji dróg nale ży d ąż yć do utrzymania umiarkowanych parametrów technicznych we wskazanej klasie w celu uspokojenia ruchu i nie zach ęcania do rozwijania wi ększych pr ędko ści. Szczególnie dotyczy to dróg, które przebiegają przez teren o wysokich walorach przyrodniczych. Drogi powiatowe docelowo winny osi ągn ąć parametry dróg klasy „Z”. Nale ży zakłada ć szeroko ść jezdni 6,0 m, a na terenach zabudowy mieszkaniowej nawet 7,0 m. Dla dróg gminnych przewiduje si ę klas ę „L” (szeroko ść jezdni 5,5 m, na terenach zabudowy 6,0 m), za ś pozostałych dróg klas ę „D” (szeroko ść jezdni 5,0 m, na terenach zabudowy 5,5m). Infrastruktura techniczna przebiegaj ąca wzdłu ż dróg poza terenami zabudowanymi winna by ć lokalizowana poza pasem drogowym, nowa infrastruktura nie mo że by ć prowadzona w pasie istniej ących jezdni b ądź ich poszerze ń. Dopuszcza si ę na terenach zabudowy prowadzenie infrastruktury podziemnej w pasie drogowym. Dla terenów budownictwa jednorodzinnego konieczne jest na etapie sporz ądzania planów miejscowych projektowanie wewn ętrznego układu komunikacyjnego z ograniczon ą ilo ści ą wł ącze ń do drogi krajowej oraz nie lokalizowanie urz ądze ń infrastruktury technicznej w pasie tej drogi (urz ądzenia te mog ą by ć lokalizowane na obrze żach linii rozgraniczaj ących). Generalnym celem polityki komunikacyjnej gminy winno by ć tworzenie poprawnych warunków podró żowania, zapewnienie wła ściwej obsługi komunikacyjnej mieszka ńcom gminy, stworzenie warunków do rozwoju przestrzennego i ekonomicznego gminy oraz kształtowanie ładu przestrzennego. Pochodnymi celami polityki winny by ć: • zapewnienie sprawnych powi ąza ń wewn ątrz obszaru gminy, a tak że układu drogowego gminy z układem drogowym zewn ętrznym, • dbało ść o odpowiednie kierowanie ruchem budowlanym, lokalizuj ąc now ą zabudow ę w bezpiecznej odległo ści od dróg publicznych, • przy podziałach gruntów wykorzystywa ć dost ępno ść do dróg o ni ższej klasie technicznej ni ż droga krajowa Nr 91, • nie wykonywa ć podziałów, je żeli po podziale tereny nie maj ą dost ępno ści do dróg publicznych przez system istniej ącej, b ądź projektowanej komunikacji lokalnej.

75

UKŁAD DROGOWY: Projektowany podstawowy układ drogowy gminy tworz ą nast ępuj ące drogi: Autostrada A-1 relacji Gda ńsk - Cieszyn. Minimalny pas terenu w liniach rozgraniczaj ących nale ży przyj ąć 70 m w oparciu o przepisy odr ębne. Najmniejsze zalecane odległo ści budynków z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi (wymagaj ące ochrony przed hałasem), od zewn ętrznej kraw ędzi jezdni autostrady: - 120 m dla budynków mieszkalnych (i u żyteczno ści publicznej) jednokondygnacyjnych, - 150 m dla budynków mieszkalnych (i u żyteczno ści publicznej) wielokondygnacyjnych. Droga krajowa Nr 91 - główna ruchu przyspieszonego (klasy GP), relacji Piotrków Tryb. – Cz ęstochowa. Minimalny pas terenu w liniach rozgraniczaj ących nale ży przyj ąć 25 m w oparciu o przepisy odr ębne. Najmniejsze zalecane odległo ści budynków z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi (wymagaj ące ochrony przed hałasem), od zewn ętrznej kraw ędzi jezdni drogi krajowej: - 50 m dla budynków mieszkalnych (i u żyteczno ści publicznej) jednokondygnacyjnych, - 70 m dla budynków mieszkalnych (i u żyteczno ści publicznej) wielokondygnacyjnych. Dla dróg powiatowych postuluje si ę modernizacj ę i zakłada si ę kategori ę dróg zbiorczych Z. Zalecane parametry to jezdnie szeroko ści 6-7 m, szeroko ść pasa drogowego w liniach rozgraniczaj ących 20,0 –25,0 m . Drogi gminne, które pełni ą wa żniejsz ą rol ę w układzie powi ąza ń komunikacyjnych zakwalifikowano do klas dróg lokalnych L. Winny posiada ć nast ępuj ące parametry, nawierzchni ę tward ą, szeroko ść jezdni 5 - 6 m, zalecana szeroko ść pasa drogowego w liniach rozgraniczaj ących 15,0 m. Uzupełnienie wy żej przedstawionego podstawowego układu drogowego stanowi ą pozostałe drogi gminne i drogi wewn ętrzne nie uwzgl ędnione w powy ższych układach. Winny one posiada ć parametry klasy drogi dojazdowej D, nawierzchni ę tward ą, szeroko ść jezdni min. 5,0 m. Zalecana szeroko ść pasa drogowego w liniach rozgraniczaj ących 10-12 m. Układ drogowy poprzez dost ępno ść i dogodno ść komunikacyjna wyznacza warto ść terenu, stymuluje jego rozwój stanowi ąc podstawowy element struktury przestrzennej obszaru gminy, stwarza warunki do rozwoju przestrzennego i ekonomicznego gminy. Dlatego głównym celem polityki komunikacyjnej jest tworzenie poprawnych warunków technicznych

76 funkcjonowania dróg i poprawa warunków bezpiecznego podró żowania i zapewnienie wła ściwej obsługi komunikacyjnej. Studium ustala: • aby przy modernizacji i przebudowie podstawowego układu dróg zalecane parametry techniczne realizowa ć w oparciu o przepisy odr ębne dotycz ące warunków technicznych jakim powinny odpowiada ć drogi publiczne i ich usytuowanie. • zachowa ć dbało ść o nieobudowywanie obustronnie wa żnych ci ągów drogowych lokalizacja nowej zabudowy w bezpiecznej odległo ści od dróg publicznych . Pozostałe drogi wewn ętrzne, nie uwzgl ędnione w powy ższych układach, winny one posiada ć parametry klasy drogi dojazdowej (D), nawierzchni ę tward ą, szeroko ść jezdni min. 5 m. Zalecana szeroko ść pasa drogowego w liniach rozgraniczaj ących 12 m.

UKŁAD KOMUNIKACJI KOLEJOWEJ W studium utrzymuje si ę istniej ący przebieg magistrali linii Kolei Warszawsko - Wiede ńskiej. Tereny kolejowe w my śl przepisów odr ębnych s ą terenami zamkni ętymi.

UKŁAD KOMUNIKACJI PUBLICZNEJ AUTOBUSOWEJ Zakłada si ę rozwój obsługi przewozów pasa żerskich poprzez istniej ący układ linii autobusowych PKS, oraz tzw. przewozy szkolne. Wskazane byłoby, po uprzednim doprowadzeniu parametrów technicznych dróg powiatowych do wymaganych norm, rozwini ęcie linii komunikacji zbiorowej, tak aby poprawi ć mieszka ńcom gminy mo żliwo ść podró żowania i wyjazdów z jej obszaru równie ż komunikacj ą zbiorow ą.

DROGI DLA ROWERÓW Proponuje si ę rozwój komunikacji rowerowej na obszarze gminy. W tym celu wyznaczono główne ci ągi ście żek rowerowych, ł ącz ące wie ś gminn ą Gomunice z rejonami rekreacji i turystyki. Generalnie ście żki winny przebiega ć wzdłu ż układu dróg pełni ących rol ę obsługuj ącą teren a nie tranzytow ą, główn ą w układzie i słu żyć zarówno celom dojazdowym jak i rekreacji. Proponowane przebiegi głównych ci ągów ście żek rowerowych pokazane zostały na rysunku studium.

77 ZAGADNIENIE PARKOWANIA Na terenie gminy powinna by ć zasada budowy miejsc postojowych przez poszczególnych inwestorów i prowadz ących działalno ść gospodarcz ą z własnych środków i na terenach pozostaj ących w ich dyspozycji.

Proponuje si ę poni ższe wska źniki parkowania:

l.p. Rodzaj obiektu Jednostka odniesienia Liczba miejsc parkingowych 1. Zabudowa mieszkaniowa liczba miejsc 1 miejsce/mieszkanie + parkingowych na jedno odpowiednia liczba miejsc mieszkanie parkingowych zgodnie z przeznaczeniem terenu pod usługi 2. Biura i urz ędy lokalne 100 zatrudnionych 15÷35 3. Obiekty handlowe 100 m² powierzchni 2÷3 i usługowe sprzeda ży 4. Zakłady produkcyjne 10 zatrudnionych 1÷3 5. Obiekty gastronomiczne 100 miejsc 12÷30 6. Hotele 10 miejsc hotelowych 2÷4 7. Cmentarze 10 000 m² powierzchni 15 cmentarza 8. Szkoły 10 zatrudnionych 1÷2 9. Składy – magazyny 1000 m² powierzchni 15÷40 magazynowej

78 III. USTALENIA ZASAD POLITYKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

3.1. ZASADY POLITYKI PRZESTRZENNEJ • Kierunki rozwoju przestrzennego gminy okre śla Studium, które wyznacza drogi dalszego rozwoju przestrzennego dla okre ślonych funkcji gminy. • Studium okre śla podstawowe cele polityki rozwoju przestrzennego s ą to: - rozbudowa sieci infrastruktury technicznej - modernizacja i przebudowa komunikacji - ochrona i kształtowanie warto ści przyrodniczych i kulturowych na obszarze gminy - tworzenie warunków do aktywnego zrównowa żonego wielofunkcyjnego rozwoju gospodarki ekoprzyjaznej - poprawa standardów życia mieszka ńcom gminy Gomunice.

Kierunki polityki, dotycz ące układu przestrzennego gminy – terenów zabudowy i urz ądze ń 1. Tereny, oznaczone na rys. „Studium” symbolem MW stanowi ą tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej 1.1. Kształtowanie przestrzeni na tych terenach wymaga: a) porz ądkowania istniej ącej zabudowy, wykorzystania rezerw terenowych do kształtowania estetycznych wn ętrz urbanistycznych, b) zaleca si ę lokalizowania funkcji usługowej jako nieuci ąż liwej usytuowanej w parterach budynków, c) preferencja dla sytuowania usług w formie obiektów wolnostoj ących wzdłu ż ulic sklasyfikowanych jako zbiorcze (Z), tak aby stanowiły one obudow ę architektoniczn ą dla ci ągów komunikacyjnych, pełni ąc jednocze śnie funkcj ę ochrony akustycznej dla zabudowy mieszkaniowej, d) urz ądzenia i porz ądkowania systemu dróg dojazdowych, e) wyposa żenia terenu w niezb ędne urz ądzenia i obiekty infrastruktury technicznej, f) ochrony lokalnych elementów systemu przyrodniczego i zieleni oraz obowi ązkowego urz ądzenia terenów zieleni i wypoczynku, g) postulowany standard zabudowy i zagospodarowania terenów: - minimalna wielko ść działki 2000 m², - udział powierzchni biologicznie czynnej co najmniej 30%,

79 - maksymalna wysoko ść nowej zabudowy - do 4 kondygnacji. 2. Tereny, oznaczone na rys. „Studium” symbolem MN stanowi ą tereny budownictwa jednorodzinnego brutto tzn. pełni ą funkcje mieszkaniowe z udziałem funkcji usług podstawowych. 2.1. Polityka przestrzenna na terenach oznaczonych symbolem MN, polega na realizowaniu zabudowy mieszkaniowej z uzupełniaj ącą funkcj ą usług podstawowych wbudowanych w budynek mieszkalny, po uprzednim przygotowaniu terenów pod t ę zabudow ę (podziale terenu na działki budowlane i wyposa żeniu ich w niezb ędne urz ądzenia towarzysz ące – komunikacja, infrastruktura techniczna, ziele ń). 2.2. Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego terenów MN : a) porz ądkowanie i modernizowanie, uzupełnianie zagospodarowania, a tak że wyposa żanie tych terenów w niezb ędne urz ądzenia towarzysz ące z zakresu infrastruktury technicznej, b) realizowanie nowej zabudowy z zachowaniem nast ępuj ących zasad: - przeznaczanie terenu wył ącznie do zabudowy mieszkaniowej nie zwi ązanej z rolnictwem, z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowo – usługowej i usługowej, z zachowaniem warunków dost ępu do drogi publicznej, - stosowanie niewielkich gabarytów zabudowy, zaleca si ę nie przekraczanie wysoko ści 2,5 kondygnacji naziemnych w budynkach mieszkalnych, - preferowanie form architektury tradycyjnej i tradycyjnych materiałów wyko ńczeniowych, c) wprowadzanie ro ślinno ści w otoczeniu zabudowy z du żym udziałem zadrzewie ń i zakrzewie ń, d) zapewnienie dost ępno ści komunikacyjnej poszczególnych działek i obiektów, w tym budowa układu ulic z wyznaczeniem pasów dla rowerzystów, urz ądzeniem chodników z przystosowaniem dla potrzeb niepełnosprawnych, e) pojazdy zwi ązane z u żytkowaniem poszczególnych działek powinny mie ć zapewnione miejsce parkowania b ądź gara żowania w obr ębie tych działek, f) zapewnienie wła ściwych standardów wyposa żenia w infrastruktur ę techniczn ą, ze szczególnym uwzgl ędnieniem odprowadzania i oczyszczania ścieków, uzupełnianiem istniej ących braków w tym zakresie, g) w szczegółowych opracowaniach planistycznych oraz decyzjach planistycznych nale ży uwzgl ędnia ć nieprzekraczalne granice terenów pod zabudow ę,

80 h) realizacja nowej zabudowy mieszkaniowej po uprzednim opracowaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, według oznacze ń na rys. studium, i) na terenach zmeliorowanych nale ży realizowa ć inwestycje zgodnie z przepisami odr ębnymi, j) postulowany standard zabudowy i zagospodarowania terenów: − średnia wielko ść działki: 800 – 1200 m², − udział powierzchni biologicznie czynnej co najmniej 70%, − maksymalna wysoko ść zabudowy – 10 m w najwy ższym punkcie kalenicy dachu. 3. Tereny, oznaczone na rys. „Studium” symbolem U/MN stanowi ą tereny budownictwa usługi, rzemiosło z dopuszczaln ą zabudow ą mieszkaniow ą jednorodzinn ą. 3.1. Polityka przestrzenna na terenach oznaczonych symbolem U/MN, polega na realizowaniu zabudowy usługowej, rzemiosła w formie obiektów integralnie zwi ązanych z budynkami mieszkalnymi lub obiektów wolnostoj ących, po uprzednim przygotowaniu terenów pod t ę zabudow ę (podziale terenu na działki budowlane i wyposa żeniu ich w niezb ędne urz ądzenia towarzysz ące – komunikacja, infrastruktura techniczna, ziele ń). 3.2. Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego terenów U/MN : a) porz ądkowanie i modernizowanie, uzupełnianie zagospodarowania, a tak że wyposa żanie tych terenów w niezb ędne urz ądzenia towarzysz ące z zakresu infrastruktury technicznej, b) realizowanie nowej zabudowy z zachowaniem nast ępuj ących zasad: c) przeznaczanie terenu wył ącznie do zabudowy usługowej, rzemiosła z dopuszczaln ą zabudow ą mieszkaniow ą jednorodzinn ą, z zachowaniem warunków dost ępu do drogi publicznej, d) stosowanie niewielkich gabarytów zabudowy, zaleca si ę nie przekraczanie wysoko ści 2,5 kondygnacji naziemnych w budynkach mieszkalnych, e) preferowanie form architektury tradycyjnej i tradycyjnych materiałów wyko ńczeniowych, f) wprowadzanie ro ślinno ści w otoczeniu zabudowy z du żym udziałem zadrzewie ń i zakrzewie ń,

81 g) zapewnienie dost ępno ści komunikacyjnej poszczególnych działek i obiektów, w tym budowa układu ulic z wyznaczeniem pasów dla rowerzystów, urz ądzeniem chodników z przystosowaniem dla potrzeb niepełnosprawnych, h) pojazdy zwi ązane z u żytkowaniem poszczególnych działek powinny mie ć zapewnione miejsce parkowania b ądź gara żowania w obr ębie tych działek, i) zapewnienie wła ściwych standardów wyposa żenia w infrastruktur ę techniczn ą, ze szczególnym uwzgl ędnieniem odprowadzania i oczyszczania ścieków, uzupełnianiem istniej ących braków w tym zakresie, j) w szczegółowych opracowaniach planistycznych oraz decyzjach planistycznych nale ży uwzgl ędnia ć nieprzekraczalne granice terenów pod zabudow ę, k) realizacja nowej zabudowy mieszkaniowej po uprzednim opracowaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, według oznacze ń na rys. studium, l) na terenach zmeliorowanych nale ży realizowa ć inwestycje zgodnie z przepisami odr ębnymi, m) postulowany standard zabudowy i zagospodarowania terenów: - średnia wielko ść działki: 800 – 1200 m², - udział terenu biologicznie czynnego co najmniej 50%, - maksymalna wysoko ść zabudowy – 11 m w najwy ższym punkcie kalenicy dachu.

4. Tereny oznaczone na rys. „Studium” symbolem MR/MN we wsiach poło żonych na obszarze gminy Gomunice , pełni ą funkcje mieszkaniowe i gospodarcze zwi ązane z rolnictwem, z udziałem towarzysz ącej funkcji usługowej i nieuci ąż liwej działalno ści gospodarczej. 4.1. Polityka przestrzenna na terenach, o których mowa w pkt. 2 polega na porz ądkowaniu, modernizowaniu i uzupełnianiu zagospodarowania, a tak że wyposa żaniu tych obszarów w niezb ędne urz ądzenia towarzysz ące. 4.2. Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego terenów MR/MN : a) ochrona historycznej struktury przestrzennej wraz z istniej ącymi obiektami, stanowi ącymi dobra kultury, a tak że zespołami zieleni i istniej ących cmentarzy, obejmuj ąca rewaloryzowanie historycznych zespołów i obiektów tradycyjnego budownictwa wiejskiego, z dostosowaniem standardów u żytkowych i wyposa żenia tych obiektów do współczesnych potrzeb, b) eliminowanie w obiektach istniej ących funkcji koliduj ących z funkcjami obszaru i adaptowania tych obiektów na cele z nimi niesprzeczne,

82 c) wprowadzenie na wolnych terenach nowej zabudowy, z zachowaniem nast ępuj ących zasad i standardów: − przeznaczenie terenu do zabudowy mieszkaniowej, zagrodowej i usługowej, z dopuszczeniem nieuci ąż liwej działalno ści gospodarczej, − stosowanie niewielkich gabarytów zabudowy, zaleca si ę nie przekraczanie wysoko ści 2,5 kondygnacji naziemnych w budynkach mieszkalnych, − preferowanie form architektury tradycyjnej i tradycyjnych materiałów wyko ńczeniowych, d) wprowadzenie i utrzymanie zieleni w otoczeniu zabudowy z udziałem zadrzewie ń i zakrzewie ń, wprowadzanie zieleni osłonowej przy obiektach dysharmonijnych w stosunku do otoczenia, e) zapewnienie dost ępno ści komunikacyjnej urz ądze ń i obiektów, modernizacja ulic, poszerzenie jezdni, urz ądzenie chodników, f) urz ądzenie ście żek rowerowych na wyznaczonych trasach (docelowo wzdłu ż dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych dla podniesienia bezpiecze ństwa ruchu dla wszystkich u żytkowników dróg), g) pojazdy zwi ązane z u żytkowaniem poszczególnych działek powinny mie ć zapewnione miejsce parkowania b ądź gara żowania w obr ębie tych działek, h) zapewnienie wła ściwych standardów wyposa żenia w infrastruktur ę techniczn ą, ze szczególnym uwzgl ędnieniem odprowadzania i oczyszczania ścieków, uzupełnianiem istniej ących braków w tym zakresie, i) na terenach przebiegu projektowanych i istniej ących urz ądze ń z zakresu infrastruktury technicznej tj. gazoci ągu wysokoci śnieniowego, zabudow ę nowoprojektowan ą i uzupełnienie istniej ącej nale ży realizowa ć zgodnie z przepisami odr ębnymi j) w szczegółowych opracowaniach planistycznych oraz decyzjach planistycznych nale ży uwzgl ędnia ć nieprzekraczalne granice terenów pod zabudow ę oznaczone na rys „Studium”, k) zapewni ć ochron ę cieków (utrzymanie cieków otwartych, odsuni ęcie budynków, pozostawienie pasów zieleni wzdłu ż cieków), l) tereny istniej ącej działalno ści gospodarczej zwi ązane z rolnictwem, s ąsiaduj ące z istniej ącą zabudow ą mieszkaniow ą, wymagaj ą utworzenia pasów zieleni izolacyjnej, z udziałem zadrzewie ń i zakrzewie ń od tej zabudowy,

83 m) użytkowanie terenu w korytarzach energetycznych istniej ących i projektowanych okre ślaj ą szczegółowe przepisy bran żowe, n) na terenach zmeliorowanych nale ży realizowa ć inwestycj ę zgodnie z przepisami odr ębnymi, o) postulowany standard zabudowy i zagospodarowania terenów: − średnia wielko ść działki: 1000 – 2000 m², − udział terenu biologicznie czynnego co najmniej 60%, − maksymalna wysoko ść zabudowy – 12 m w najwy ższym punkcie kalenicy dachu, − maksymalna wysoko ść zabudowy dla budynków gospodarczych zwi ązanych z obsług ą rolnictwa w najwy ższym punkcie kalenicy dachu – 12,0 m.

4. Tereny oznaczone na rys. „studium” MNL stanowi ą tereny pod zabudow ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą i rekreacji indywidualnej (letniskowej) brutto tzn. pełni ą funkcje zapisane powy żej z dopuszczeniem udziału funkcji usługowej nieuciąż liwej dla obsługi zabudowy na terenach MNL. 4.1. Polityka przestrzenna na terenach oznaczonych symbolem MNL polega na realizowaniu zabudowy zgodnie z jej przeznaczeniem w oparciu o m.p.z.p. Nale ży stosowa ć zasady zapisane wcze śniej w pkt . 1.1. 4.2. Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego terenów MNL : a) porz ądkowanie i modernizowanie, uzupełnianie zagospodarowania, a tak że wyposa żanie tych terenów w niezb ędne urz ądzenia towarzysz ące z zakresu infrastruktury technicznej, b) realizowanie nowej zabudowy z zachowaniem nast ępuj ących zasad : − przeznaczanie terenu wył ącznie do zabudowy mieszkaniowej i rekreacji indywidualnej z dopuszczeniem zabudowy o charakterze rezydencjonalnym nie zwi ązanej z rolnictwem, z dopuszczeniem zabudowy rekreacji indywidualnej o mniejszym gabarycie i usługowej, z zachowaniem warunków dost ępu do drogi publicznej, − stosowanie niewielkich gabarytów zabudowy, nie przekraczanie wysoko ści 2,5 kondygnacji naziemnych w budynkach mieszkalnych, − preferowanie form architektury tradycyjnej i tradycyjnych materiałów wyko ńczeniowych,

84 − wprowadzanie zieleni w otoczeniu zabudowy z udziałem zadrzewie ń i zakrzewie ń, c) zapewnienie dost ępno ści komunikacyjnej poszczególnych działek i obiektów, w tym budowa układu ulic z wyznaczeniem pasów dla rowerzystów, urz ądzeniem chodników z przystosowaniem dla potrzeb niepełnosprawnych, d) pojazdy zwi ązane z u żytkowaniem poszczególnych działek powinny mie ć zapewnione miejsce parkowania b ądź gara żowania w obr ębie tych działek, e) realizacja nowej zabudowy mieszkaniowej i zabudowy rekreacji indywidualnej po uprzednim opracowaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, według oznacze ń na rys. studium, dopuszcza si ę mo żliwo ść opracowania m.p.z.p. dla cz ęś ci terenu i etapowania w czasie opracowania w zale żno ści od dynamiki rozwoju gminy i zapotrzebowania na działki, f) na terenach zmeliorowanych nale ży realizowa ć inwestycje zgodnie z przepisami odr ębnymi, g) zakaz lokalizowania zabudowy na terenach le śnych, h) zakaz wycinania drzew, i) postulowany standard zabudowy i zagospodarowania terenów: − dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej zaleca si ę działki o pow. 1000 - 1500 m2, − dla terenów zabudowy rekreacji indywidualnej (letniskowej) zaleca si ę działki o pow. 1800 - 2500 m2, − udział terenu biologicznie czynnego co najmniej 50%, − maksymalna wysoko ść zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – 12 m w najwy ższym punkcie kalenicy dachu, − maksymalna wysoko ść zabudowy rekreacji indywidualnej – 10 m w najwy ższym punkcie kalenicy dachu,

5. Tereny oznaczone na rysunku „Studium” symbolem U poło żone we wsiach na obszarze gminy Gomunice pełni ą funkcje usług wielofunkcyjnych z dopuszczeniem rzemiosła usługowego nieuci ąż liwego. 5.1. Polityka przestrzenna na tych terenach, o których mowa w ust. 5, polega na: a) zagospodarowaniu go zgodnie z funkcj ą, przeznaczenia terenów b) wyposa żeniu tych terenów w niezb ędne urz ądzenia towarzysz ące (komunikacja, infrastruktura techniczna, ziele ń izolacyjna).

85 Polityka przestrzenna na terenach oznaczonych symbolem „ U” polega na ich adaptacji i rozbudowie. Na terenach wsi gminnej Gomunice polega na tworzeniu gminnego ośrodka usługowego drog ą porz ądkowania, rehabilitacji obszaru o warto ściach historycznych zmianie funkcji, budowie, przebudowie i modernizacji, istniej ącej struktury w kierunku koncentracji usług, a tak że wyposa żeniu tych obszarów w niezb ędne urz ądzenia towarzysz ące (komunikacja, infrastruktura techniczna, ziele ń izolacyjna). 5.2. Ustala się nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego obszarów U z zachowaniem nast ępuj ących zasad: a) przeznaczenie terenu wył ącznie do zabudowy, usług wielofunkcyjnych z dopuszczeniem usług o nieuci ąż liwej działalno ści rzemie ślniczej, b) stosowanie niewielkich gabarytów zabudowy nie przekraczanie wysoko ści 4 kondygnacji naziemnych w budynkach usługowych, c) preferowanie form architektury tradycyjnej i tradycyjnych materiałów wyko ńczeniowych na terenach centralnych obszarów jednostek osadniczych o warto ściach historycznych, d) wyprowadzenie zieleni izolacyjnej z udziałem zadrzewie ń i zakrzewie ń, z s ąsiaduj ącymi zespołami zabudowy mieszkaniowej, e) zapewnienie dost ępno ści komunikacyjnej poszczególnych działek, w tym budowa ulic, urz ądzeniem chodników z przystosowaniem dla potrzeb niepełnosprawnych, f) pojazdy zwi ązane z u żytkowaniem poszczególnych działek powinny mie ć zapewnione miejsce parkowania b ądź gara żowania w obr ębie tych działek, g) zapewnienie wła ściwych standardów wyposa żenia w infrastruktur ę techniczn ą ze szczególnym uwzgl ędnieniem odprowadzania i oczyszczania ścieków, h) na terenie przebiegu projektowanego gazoci ągu wysokoci śnieniowego, zabudow ę nowoprojektowan ą nale ży realizowa ć zgodnie z przepisami odrębnymi 5.3. Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego terenów U, o których mowa w ust. 5: a) adaptacja, porz ądkowanie, modernizowanie z mo żliwo ści ą dalszego rozwoju tych obiektów, b) wyposa żenie tych obiektów w niezb ędne urz ądzenia towarzysz ące z zakresu komunikacji, w tym parkingi oraz infrastruktury technicznej, z dopuszczeniem lokalnych rozwi ąza ń w zakresie zaopatrzenia w wod ę, odprowadzenia i oczyszczania ścieków oraz ogrzewania, z warunkiem przechodzenia na

86 nieuci ąż liwe dla środowiska media grzewcze i uzupełnienie istniej ących braków w tym zakresie, c) stosowanie małych gabarytów zabudowy, d) zagwarantowanie dla obiektów kubaturowych i urz ądze ń towarzysz ących odpowiedniej estetyki wyko ńczenia, a tak że formy wpisanej w otaczaj ący krajobraz, e) postulowany standard zabudowy i zagospodarowania terenów: − udział powierzchni biologicznie czynnej co najmniej 20%, − maksymalna wysoko ść zabudowy 12 m (nie dotyczy ko ściołów).

6. Tereny oznaczone symbolem na rysunku „Studium” UT na terenie gminy Gomunice pełni ą funkcje usług turystyki. Ustala si ę: a) zagospodarowanie przestrzenne terenów usług turystycznych zgodnie z ich przeznaczeniem, b) wykorzystanie terenu stosownie do jego predyspozycji, przy zachowaniu jego warto ści przyrodniczych i krajobrazowych, c) na terenach zmeliorowanych nale ży realizowa ć inwestycje pod warunkiem zgodno ści z przepisami odr ębnymi, d) dla obszarów nowego zainwestowania dotycz ącego funkcji rekreacyjnej, zgodnie z predyspozycjami terenu, e) wykorzystanie terenu na cele usług turystyki, z lokalizacj ą obiektów kubaturowych, małej gastronomii, sanitariatów a także o środków wypoczynkowych, klubów je ździeckich itp. lub niekubaturowych (tereny gier i zabaw, pole golfowe, ście żki zdrowia, pole biwakowe itp.) f) stosowanie małych gabarytów zabudowy, g) zagwarantowanie dla obiektów kubaturowych i urz ądze ń towarzysz ących odpowiedniej estetyki wyko ńczenia, a tak że formy wpisanej w otaczaj ący krajobraz, h) wyposa żenie terenu w niezb ędne urz ądzenia z zakresu komunikacji w tym parkingi, zapewnienie dost ępno ści komunikacyjnej, i) postulowany standard zabudowy i zagospodarowania terenów: − udział powierzchni biologicznie czynnej co najmniej 70%, − maksymalna wysoko ść zabudowy 12 m.

87

7. Tereny oznaczone na rysunku „studium” symbolem US przeznaczone s ą dla funkcji usług sportu. 7.1. Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego terenów US : a) modernizacja i rozbudowa oraz tworzenie nowych urz ądze ń i obiektów sportowych, z wykluczeniem zabudowy mieszkaniowej, b) stosowanie wył ącznie małych gabarytów zabudowy, kształtowanie brył obiektów w układzie horyzontalnym, c) wyposa żenie zespołów w ziele ń towarzysz ącą, d) wyposa żenie zespołów w niezb ędne urz ądzenia z zakresu komunikacji, w tym parkingi oraz w infrastruktur ę techniczn ą, e) zagospodarowanie terenu - po uprzednim opracowaniu obejmuj ącego cało ść obszaru miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, f) postulowany standard zabudowy i zagospodarowania terenów: − udział powierzchni biologicznie czynnej co najmniej 70%, − maksymalna wysoko ść zabudowy 12 m.

8. Tereny oznaczone na rysunku „studium” symbolem RPU przeznaczone są dla funkcji obsługi rolnictwa: a) istniej ące tereny usług oraz obsługi produkcji polowej, ogrodniczej i zwierz ęcej wraz z zieleni ą i niezb ędnymi urz ądzeniami infrastruktury technicznej. 8.1 Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego obszarów RPU : a) adaptacja, modernizacja i rozbudowa urz ądze ń, zgodnie z funkcj ą obszaru, b) zakaz lokalizacji inwestycji realizuj ących przedsi ęwzi ęcia mog ące zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, dla których obligatoryjnie wymagane jest sporz ądzenie raportu oddziaływania na środowisko, zgodnie z przepisami szczególnymi, c) zapewnienie wła ściwych standardów wyposa żenia w infrastruktur ę techniczna, ze szczególnym uwzgl ędnieniem odprowadzania i oczyszczania ścieków, wód powierzchniowych, d) pojazdy zwi ązane z prowadzeniem działalno ści na ww. terenach, powinny mie ć zapewnione miejsca parkowania b ądź gara żowania w obr ębie działek poszczególnych u żytkowników,

88 e) utrzymanie i wprowadzanie zieleni w otoczeniu zabudowy, tworzenie pasów zieleni izolacyjnej, zwłaszcza wzdłu ż granic poszczególnych obszarów, sąsiaduj ących z zespołami zabudowy mieszkaniowej, f) postulowany standard zabudowy i zagospodarowania terenów: − dopuszcza si ę 70% powierzchni działki jako maksymaln ą powierzchni ę zabudowy, − udział terenu biologicznie czynnego co najmniej 20%, − maksymalna wysoko ść zabudowy 15 m, obiektów technologicznych do 20 m.

9. Tereny oznaczone na rysunku „studium” symbolem RRU przeznaczone są dla funkcji gospodarki rybackiej: a) istniej ące tereny produkcji rybackiej wraz z niezb ędnymi urz ądzeniami infrastruktury technicznej, 9.1 Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego obszarów RRU: a) adaptacja, modernizacja i rozbudowa urz ądze ń, zgodnie z funkcj ą obszaru, g) zakaz lokalizacji inwestycji realizuj ących przedsi ęwzi ęcia mog ące zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, dla których obligatoryjnie wymagane jest sporz ądzenie raportu oddziaływania na środowisko, zgodnie z przepisami szczególnymi, h) zapewnienie wła ściwych standardów wyposa żenia w infrastruktur ę techniczna, ze szczególnym uwzgl ędnieniem odprowadzania i oczyszczania ścieków, wód powierzchniowych, i) pojazdy zwi ązane z prowadzeniem działalno ści na ww. terenach, powinny mie ć zapewnione miejsca parkowania b ądź gara żowania w obr ębie działek poszczególnych u żytkowników, j) utrzymanie i wprowadzanie zieleni w otoczeniu zabudowy, tworzenie pasów zieleni izolacyjnej, zwłaszcza wzdłu ż granic poszczególnych obszarów, sąsiaduj ących z zespołami zabudowy mieszkaniowej, k) postulowany standard zabudowy i zagospodarowania terenów: − dopuszcza si ę 70% powierzchni działki jako maksymaln ą powierzchni ę zabudowy, − udział terenu biologicznie czynnego co najmniej 20%, − maksymalna wysoko ść zabudowy 15 m, obiektów technologicznych do 20 m.

89

10. Tereny oznaczone na rysunku studium symbolem KS pełni ą funkcj ę usług zwi ązanych z obsług ą komunikacji. 10.1. Polityka przestrzenna na terenach o których mowa w ust. 8 polega na ich modernizacji, rozbudowie b ądź budowie zgodnie z przeznaczeniem pod warunkiem opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Sposób zagospodarowania terenu winien podwy ższy ć walory i standard usług turystyczno-krajoznawczych i obsługi podró żnych. Zakłada si ę wyposa żenie tych terenów w niezb ędne urz ądzenia w zakresie infrastruktury technicznej i powi ąza ń z podstawowym układem komunikacji w sposób eliminuj ący zagro żenia w ruchu pojazdów na drogach. Zagospodarowanie terenów „KS” winno spełnia ć wymogi w zakresie ochrony środowiska oraz przepisów szczególnych. Postulowany standard zabudowy i zagospodarowania terenów: − udział powierzchni biologicznie czynnej co najmniej 30%, − maksymalna wysoko ść zabudowy 12 m.

11. Tereny oznaczone na rysunku „Studium” symbolem P-U, pełni ą funkcj ę istniej ących, bądź projektowanych terenów produkcyjno-usługowych, składów i magazynów. 11.1 . Polityka przestrzenna na obszarach, o których mowa wy żej, polega na: ich adaptacji, modernizacji, rozbudowie i budowie, dla potrzeb obsługi rolnictwa i przemysłu w sposób niepowoduj ący uci ąż liwo ści w stosunku do otoczenia (dla zabudowy mieszkaniowej, usługowej) oraz niepowoduj ących degradacji terenów rolnych, le śnych oraz obni żaj ących walory krajobrazowe i wyposa żeniu tych obszarów w niezb ędne urz ądzenia z zakresu infrastruktury technicznej i komunikacyjnej. 11.2. Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego obszarów P-U : a) adaptacja, modernizacja i rozbudowa urz ądze ń, zgodnie z funkcj ą obszaru, b) zakaz lokalizacji inwestycji realizuj ących przedsi ęwzi ęcia mog ące zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, dla których obligatoryjnie wymagane jest sporz ądzenie raportu oddziaływania na środowisko, zgodnie z przepisami szczególnymi, c) zapewnienie wła ściwych standardów wyposa żenia w infrastruktur ę techniczna, ze szczególnym uwzgl ędnieniem odprowadzania i oczyszczania ścieków, wód powierzchniowych

90 d) pojazdy zwi ązane z prowadzeniem działalno ści na ww. terenach, powinny mie ć zapewnione miejsca parkowania b ądź gara żowania w obr ębie działek poszczególnych u żytkowników, e) utrzymanie i wprowadzanie zieleni w otoczeniu zabudowy, tworzenie pasów zieleni izolacyjnej, zwłaszcza wzdłu ż granic poszczególnych obszarów, sąsiaduj ących z zespołami zabudowy mieszkaniowej, f) obiekty (wie że, kominy, maszty, słupy itp.) o wysoko ści 50,00 m npt i wi ększej, wymagaj ą realizacji zgodnie z przepisami odr ębnymi, g) postulowany standard zabudowy i zagospodarowania terenów: − dopuszcza si ę 70% powierzchni działki jako maksymaln ą powierzchni ę zabudowy, − minimalna wielko ść działki: 3000 m², − udział terenu biologicznie czynnego co najmniej 10%, − maksymalna wysoko ść zabudowy 15 m, obiektów technologicznych do 50 m.

12. Tereny oznaczone na rysunku „Studium” symbolem EW , pełni ą funkcj ę projektowanych obszarów elektrowni wiatrowych. 12.1. Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego obszarów EW : a) turbina elektrowni wiatrowej nie mo że by ć zlokalizowana bli żej zabudowy zwi ązanej ze stałym pobytem ludzi (zabudowa mieszkaniowa) ni ż 500 m, odległo ść ta mo że zosta ć zmniejszona po przeprowadzeniu bada ń maj ących na celu okre ślenie strefy oddziaływania na środowisko, pod warunkiem, że poziom nat ęż enia d źwi ęku poza wyznaczon ą stref ą w ci ągu nocy nie mo że przekroczy ć warto ści 40 db zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami; dopuszcza si ę korekty granic lokalizacji na etapie sporz ądzania planów miejscowych, b) ochrona akustyczna powinna obejmowa ć ograniczenie ekspozycji na hałas oraz dźwi ęki niesłyszalne przez człowieka (infrad źwi ęki o cz ęstotliwo ści poni żej 20Hz); c) odległo ść turbiny od terenów przeznaczonych pod zabudow ę mieszkaniow ą powinna uwzgl ędnia ć ograniczenie oddziaływania na te tereny tzw. efektu światłocienia powodowanego przez obracaj ące si ę łopaty wirnika, d) strefa oddziaływania od turbiny wiatrowej nie mo że przekracza ć swym zasi ęgiem granicy gminy Gomunice i obejmowa ć obszaru gmin s ąsiednich,

91 e) lokalizacja turbin wiatrowych winna by ć poprzedzona wykonaniem bada ń dotycz ących migracji ptaków i nietoperzy, wyst ępowania niektórych gatunków ptaków, tzw. „kolizyjnych”, (np. ptaków drapie żnych, ptaków migruj ących noc ą, gatunków wykonuj ących w powietrzu pokazy godowe) oraz opracowaniem raportu/analizy skutków oddziaływania planowanej inwestycji na populacje w/w zwierz ąt oraz środowisko przyrodnicze, f) wyklucza si ę mo żliwo ść lokalizacji na obszarach znajduj ących si ę na trasie przelotów migracyjnych oraz obszarach l ęgowych, g) wyklucza si ę mo żliwo ść lokalizacji na terenach pełni ących funkcje korytarzy i w ęzłów ekologicznych, h) usytuowanie turbiny w odległo ści nie mniejszej ni ż 200 m od granic lasów i nieb ędących lasem skupie ń drzew o powierzchni 0,1 ha lub wi ększej (dotyczy siedlisk ptaków i nietoperzy), i) lokalizacja farm wiatrowych w bezpo średnim s ąsiedztwie stref ochronnych napowietrznych linii elektroenergetycznych wymaga uzgodnienia z wła ścicielem linii, j) lokalizacje elektrowni wiatrowych powinny uwzgl ędnia ć zachowanie powszechnego bezpiecze ństwa w zakresie ochrony życia i zdrowia ludzi, bezpiecze ństwa mienia i środowiska w sytuacjach: • uszkodzenia lub awarii turbiny, • powstania katastrofy budowlanej, • oblodzenia łopat wirnika, k) nale ży zastosowa ć rozwi ązania zapobiegaj ące powstawaniu zagro żeń zwi ązanych z oblodzeniem wirnika (zranienie osób lub zniszczenie mienia spowodowane odpadaniem lodu), l) na obszarze gminy mo żliwe jest uzyskiwanie energii pochodz ącej ze sło ńca, dopuszcza si ę lokalizacj ę instalacji solarnych - fotowoltaicznych oznaczonych w „Studium” symbolem PV , m) ustala si ę zamkni ęcie strefy oddziaływa ń na środowisko przyrodnicze elektrowni fotowoltaicznej w granicach nieruchomo ści obj ętej inwestycj ą do której inwestor (wła ściciel) ma tytuł prawny, n) umo żliwia si ę realizacj ę urz ądze ń fotowoltaicznych na obszarze całej gminy pod warunkiem zgodno ści tych inwestycji z przepisami szczególnymi i odr ębnymi.

92 Kierunki polityki, dotycz ące układu przestrzennego terenów otwartych na obszarze gminy 1. Obszary ZL , obejmuj ące tereny lasów, bez wzgl ędu na form ę własno ści. 1.1. Polityka przestrzenna na obszarach, o których mowa w ust. 1, polega na prowadzeniu gospodarki le śnej w oparciu o plan urz ądzania lasów, ochronie ich warto ści przyrodniczych i krajobrazowych oraz udost ępnianiu ich dla wypoczynku, w granicach umo żliwiaj ących zachowanie warto ści przyrodniczych, z wykluczeniem rozwoju funkcji osadniczych 1.2. Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego obszarów ZL : a) ochrona zasobów istniej ących, w tym wyst ępuj ących w ich obr ębie u żytków ekologicznych, b) powi ększenie terenów le śnych poprzez zalesianie gruntów marginalnych, nie wykorzystanych dla potrzeb rozwojowych gminy oznaczonych symbolem ZLD , c) realizacja obiektów kubaturowych, zgodnie z ustaw ą o lasach, d) wykorzystanie terenów dla potrzeb wypoczynku, przy zachowaniu nast ępuj ących zasad: - ruch turystyczny pieszy powinien odbywa ć si ę na wyznaczonych trasach, z okre śleniem przez zarz ądc ę lasów rejonów swobodnej penetracji terenu, - ruch turystyczny rowerowy i konny powinien by ć ograniczony do wyznaczonych przez zarz ądc ę lasów i odpowiednio urz ądzonych tras śródle śnych, - dopuszcza si ę urz ądzanie punktów widokowych i miejsc wypoczynku, - rozwój urz ądze ń zwi ązanych z turystyk ą, wypoczynkiem i sportem, a tak że niezb ędnych urz ądze ń z zakresu gospodarki le śnej oraz komunikacji i infrastruktury technicznej warunkuje si ę spełnieniem wymogów w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu, e) urz ądzanie tras rowerowych wg proponowanych przebiegów na rys. studium, f) wyklucza si ę wykorzystanie terenów ZL dla funkcji osadniczej, g) nale ży uregulowa ć granic ę rolno-le śną, proponuje si ę zalesienie wskazanych terenów zgodnie z rysunkiem „studium”,

93 h) rozwój niezb ędnych urz ądze ń zwi ązanych z zakresem gospodarki le śnej warunkuje si ę spełnieniem wymaga ń w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu,

2. Obszary ł ąk, wód i cieków rzek obejmuj ące doliny rzeczne, w tym trwałe u żytki zielone - łąki oznaczone symbolem ZN , wody otwarte, pełni ą funkcj ę lokalnych korytarzy ekologicznych. 2.1. Polityka przestrzenna na obszarach, o których mowa w ust. 2, polega na : - ochronie ich warto ści przyrodniczych i krajobrazowych, - udost ępnianiu tych obszarów dla turystyki i wypoczynku, w granicach umo żliwiaj ących zachowanie warto ści przyrodniczych, - wykluczeniu rozwoju funkcji osadniczych, z uwagi na ich okresowe zalewanie. 2.2. Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego obszarów dolin rzecznych: a) ochrona przyrodniczej struktury zieleni wysokiej, średniej i niskiej, cieków, użytków ekologicznych, w tym wszystkich terenów stanowi ących lub mog ących stanowi ć system lokalnych w ęzłów i korytarzy ekologicznych, maj ących wpływ na funkcjonowanie przyrody i odtwarzanie jej zasobów, b) ochrona powierzchni zmeliorowanych; przy zmianie ich przeznaczenia konieczna jest kompleksowa przebudowa sieci drenarskich, c) stosowanie biologicznej obudowy cieków, zabezpieczenie koryt przed erozj ą przez zabudow ę ro ślinn ą, d) tereny te s ą zapleczem gospodarki hodowlanej (ł ąki i pastwiska), e) tereny te mog ą by ć wykorzystywane dla funkcji rekreacyjnej czasowej, przy zachowaniu nast ępuj ących zasad : - ruch turystyczny pieszy, powinien odbywa ć si ę na wyznaczonych ście żkach, - ruch turystyczny rowerowy i konny, powinien by ć ograniczony do wyznaczonych i odpowiednio urz ądzonych tras, - dopuszcza si ę urz ądzanie punktów widokowych i miejsc odpoczynku, f) dopuszcza si ę niezb ędne urz ądzenia z zakresu gospodarki wodnej i rolniczej, g) adaptuje si ę istniej ące budownictwo zagrodowe wraz z modernizacj ą, a wyklucza si ę lokalizacj ę nowych siedlisk,

94 h) w obiektach istniej ących - uzupełnianie wyposa żenia w zakresie infrastruktury technicznej (z dopuszczeniem lokalnych rozwi ąza ń w zakresie zaopatrzenia w wod ę, odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz ogrzewania, z zaleceniem przechodzenia na nieuci ąż liwe dla środowiska media grzewcze), i) rozwój urz ądze ń zwi ązanych z turystyk ą, wypoczynkiem i sportem, a tak że niezb ędnych urz ądze ń z zakresu gospodarki wodnej i rolniczej oraz komunikacji i infrastruktury technicznej, warunkuje si ę spełnieniem wymaga ń w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu, zró żnicowanych w zale żno ści od poło żenia i cech poszczególnych fragmentów terenu, j) urz ądzanie tras rowerowych wg proponowanych przebiegów, zgodnie z rysunkiem „Studium”, k) przekroczenia rzek przez projektowane urz ądzenia liniowe, jak: wodoci ągi, kolektory, kable, ciepłoci ągi itp. nale ży realizowa ć pod warunkiem zgodno ści z przepisami odr ębnymi.

2.3. Wody powierzchniowe Gmina posiada sie ć rzeczn ą, któr ą tworz ą: rzeka Widawka ze sztucznym zbiornikiem wodnym Fryszerka wraz ze stawami Kocierzowskimi, rzeka Kamionka i Świ ętojanka z dopływami wi ększych i mniejszych strumieni. Studium przedstawia tereny wezbra ń powodziowych zgodnie z wnioskiem Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Poznaniu i zakazuje na nich zabudowy oraz działa ń mog ących spowodowa ć zagro żenie powodziowe gminy (np. zalesianie). Studium zaleca wprowadzenie zabudowy hydrotechnicznej w tym zbiornika małej retencji na dopływie rzeki Widawki w miejscowo ści Karkoszki. Zbiornik b ędzie miał znaczenie zarówno przyrodnicze, jak i gospodarcze. Dla pełnienia powy ższych funkcji jako zadanie równoległe winna i ść realizacja infrastruktury technicznej dla zapewnienia odpowiedniej czysto ści wód. Na terenie gminy Gomunice nale ży uwzgl ędni ć: - zakaz likwidacji starorzeczy, stawów, torfowisk, bagien i mokradeł w obr ębie gruntów le śnych, jak i na terenach do nich przyległych, - głównego zbiornika wód podziemnych (GZWP) nr 408 – Niecka Miechowska, dla których zaleca si ę opracowanie specjalnego programu działa ń zabezpieczaj ących ochron ę wód wgł ębnych,

95 - zgodnie z Prawem wodnym, zakaz grodzenia nieruchomo ści przyległych do powierzchniowych wód publicznych w odległo ści mniejszej ni ż 1,5 m od linii brzegu (za wyj ątkiem urz ądze ń hydrotechnicznych), - tereny zmeliorowane, na których zaleca si ę prowadzenie racjonalnej gospodarki poprzez zachowanie zró żnicowanych biocenoz polnych i ł ąkowych, - tereny wezbra ń powodziowych zgodnie z wnioskiem Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu i zakazuje na nich zabudowy oraz działa ń mog ących spowodowa ć zagro żenie powodziowe gminy (np. zalesianie).

3. Kierunki rozwoju rolnictwa 3.1. Obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej , pełni ą funkcje rolnicze, w tym : − obszary III i IV kl. – tereny rolne o wy ższych klasach bonitacyjnych gleb najbardziej przydatnych dla produkcji rolnej. W gminie Gomunice wiod ącą funkcj ą jest rolnictwo – produkcja żywno ści. Jako ść gruntów ogranicza mo żliwo ści produkcyjne gminy, dlatego ze wzgl ędu na du żą lesisto ść terenu gminy nale ży : • preferowa ć rozwój ekologiczny w gospodarce le śnej, który wspiera po średnio rolnictwo • wprowadza ć wielogatunkowe drzewostany • dąż yć do dolesienia gleb marginalnych Najwa żniejszymi kierunkami działa ń rozwoju rolnictwa winny by ć: • przeciwdziałanie wysuszaniu gleb przez wprowadzenie systemów małej retencji • podwy ższenie poziomu życia na wsi • rozwijanie sprawdzonych specjalizacji na terenie gminy • rozwijanie rolnictwa biodynamicznego. 3.2. Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego obszarów rolniczej przestrzeni produkcyjnej : a) utrzymanie ł ąk , pastwisk, zadrzewie ń oraz małych zbiorników wodnych, bagien, mokradeł i torfowisk, b) ochrona terenów u żytkowanych rolniczo w dolinie Widawki, c) wdro żenie programów rolno środowiskowych i zasad dobrej praktyki rolniczej, d) zwi ększenie powierzchni lasów poprzez zalesienie gruntów porolnych, nieu żytków,

96 e) zapewnienie dost ępności do wód, zakaz grodzenia do linii wody, f) wzmo żonej ochronie podlegaj ą: rolnicza przestrze ń produkcyjna oraz przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe warto ści terenu, g) wykorzystanie terenu na cele produkcji rolniczej, ze znacznym udziałem gospodarki polowej i ograniczaniu przeznaczania na cele nierolnicze, h) poprawianiu ich warto ści u żytkowej oraz zapobieganiu obni żania ich produkcyjno ści, i) utrzymanie istniej ącej, rozproszonej zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej, j) obowi ązuje zakaz nowej zabudowy mieszkaniowej, k) w przypadkach szczególnych, dopuszcza si ę zabudow ę obiektów zwi ązanych funkcjonalnie z podniesieniem efektywno ści gospodarki polowej, l) zapewnienie wła ściwych standardów wyposa żenia w infrastruktur ę techniczn ą, dopuszczeniem lokalnych rozwi ąza ń w zakresie zaopatrzenia w wod ę, odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz uzupełniania braków w tym zakresie, m) osłanianie istniej ącej zabudowy, uci ąż liwej dla środowiska, dysharmonijnej w krajobrazie pasmami zadrzewie ń i zakrzewie ń, n) utrzymanie tras komunikacyjnych i ci ągów infrastruktury technicznej, z dopuszczeniem ich uzupełnie ń w niezb ędnym zakresie, o) ochrona powierzchni zmeliorowanych przy zmianie ich przeznaczenia mo że by ć realizowana pod warunkiem zgodno ści z przepisami odr ębnymi, p) na terenach stref ochronnych od linii napowietrznych elektroenergetycznych 110 kV, 220 kV, 400 kV, przestrzega ć zakazu lokalizowania zabudowy do stałego pobytu człowieka, a tak że wprowadzania ro ślinno ści wysokopiennej, umieszczania składów, magazynów, parkingów samochodowych itp.

4. Tereny oznaczone symbolem ZC , stanowi ą tereny istniej ących cmentarzy. 4.1. Polityka przestrzenna na obszarach, o których mowa w ust. 4, polega na ochronie ich historycznego układu przestrzennego oraz zakłada si ę ewentualn ą rozbudowy umotywowan ą potrzebami i mo żliwo ściami terenowymi.

5. Tereny oznaczone na rys. studium symbolem PE pełni ą funkcje istniej ącej, planowanej lub zako ńczonej powierzchni eksploatacji surowców mineralnych . 5.1. Polityka przestrzenna na obszarach o których mowa w ust. 5 polega na utrzymaniu istniej ącej eksploatacji surowców i ich rekultywacji po jej zako ńczeniu, poprzez

97 zalesienie lub wykorzystanie dla rozwoju innych niekolizyjnych dla otoczenia funkcji. Eksploatacja nowych złó ż winna oprócz uzasadnienia ekonomicznego spełnia ć warunek eliminacji b ądź minimalizacji szkodliwego oddziaływania na środowisko naturalne. Prowadzenie eksploatacji winno by ć tak że uwarunkowane rozwi ązaniem problemów transportu i przyj ęciem zasady zminimalizowania jego uci ąż liwo ści. W przypadkach uzasadnionych ochron ą walorów przyrodniczych obszarów chronionych zaleca si ę odst ąpi ć od eksploatacji złó ż. Na terenie obszaru górniczego obowi ązuje zakaz wprowadzania nowej zabudowy nie zwi ązanej z działalno ści ą zakładu górniczego. Dla obiektów budowlanych lokalizowanych w pobli żu obszaru górniczego zaleca si ę ka żdorazowo uzyskanie opinii wła ściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego w dziedzinie górnictwa. 5.2. Kierunki zagospodarowania przestrzennego terenów PE winny odpowiadać zasadom polityki przestrzennej zapisanych powy żej w pkt. 5.1.

6. Obszary, na których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 6.1. W studium nie wskazuje si ę obszarów wymagaj ących przeprowadzenie scale ń i podziału nieruchomo ści. 6.2. W studium nie wskazuje si ę obszarów rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni powy żej 2000 m², dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. 6.3. Na terenie gminy wyst ępuj ą tereny górnicze, dla których zgodnie z przepisami odr ębnymi istnieje obowi ązek sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. 6.4. Obszary przestrzeni publicznej 1. Obszary przestrzeni publicznej o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb, poprawy jako ści życia i integracji mieszka ńców gminy powinny by ć rozpatrywane w nast ępuj ących kategoriach: 1) walorów funkcjonalno-przestrzennych, 2) poło żenia, 3) dost ępno ści, 4) własno ści.

98 2. Na obszarze gminy Gomunice są to przede wszystkim obszary, na których odbywaj ą si ę festyny, koncerty, a tak że miejsca wypoczynku i aktywnej rekreacji. 3. Obszarami spełniaj ącymi powy ższe postulaty s ą: 1) tereny gminne (place, parki, skwery, szkoły i o środki kultury z przyległymi terenami zielonymi oraz urz ądzenia i tereny sportu i rekreacji), 2) tereny zabytkowe o zró żnicowanych formach własno ści (zespoły dworskie wraz z przyległymi zespołami zieleni zabytkowej), 3) tereny b ędące we własno ści b ądź zarz ądzie wspólnot wyznaniowych (ko ścioły, sale parafialne), 4) tereny prywatne udost ępniane publicznie na okre ślonych zasadach (o środki rekreacyjno-sportowe i kulturalno-rozrywkowe).

7. Obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i niele śne 1. Obszarami, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego s ą obszary, dla których zostały podj ęte ju ż uchwały o przyst ąpieniu do sporz ądzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego lub zmian tych planów, w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i nie le śne. 2. Ponadto obszarami, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego i zmieni ć przeznaczenie gruntów rolnych na cele nierolnicze i niele śne b ędą obszary, dla których rada gminy podejmie kolejne uchwały o przyst ąpienie do sporz ądzenia planów miejscowych, po uprzednim zapoznaniu si ę z wynikami analiz, o których mowa w art. 14 ust. 5 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. 3. Plany te w odniesieniu do jednostek osadniczych powinny utrzymywa ć zasad ę regulowanej linii przyrostu osadniczego dla uzyskania spójno ści przestrzennego układu zabudowy oraz niezb ędnej ekonomiki rozwoju infrastruktury. Granice planów powinny by ć wynikiem wła ściwej polityki etapowania – niekoniecznie musz ą obejmowa ć całe obszary jednostek osadniczych.

99 8. Obszary nara żone na niebezpiecze ństwo powodzi oraz osuwania si ę mas ziemnych 1. Teren gminy bezpo średnio poło żony jest przy rzece Widawce wraz z jej dopływami i sztucznym zbiornikiem Fryszerka. Obszary bezpo średnio znajduj ące si ę w dolinach rzek i nad zbiornikiem wodnym nara żone s ą na niebezpiecze ństwo powodzi, zostały one okre ślone na rysunku zmiany studium na podstawie zalewów okre ślonych przez RZGW. 2. Na obszarach nara żonych na niebezpiecze ństwo powodzi ą zabrania si ę wykonywania robót oraz czynno ści, które mog ą utrudni ć ochron ę powodzi ą, a w szczególno ści: − lokalizowa ć inwestycji zaliczanych do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, − gromadzenia ścieków, odchodów zwierz ęcych, ścieków chemicznych a tak że innych materiałów mog ących zanieczy ści ć wody, − prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w tym w szczególno ści ich składowania, − sadzenia drzew i krzewów, z wyj ątkiem plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji wód oraz ro ślinno ści stanowi ących elementy zabudowy biologicznej dolin rzecznych lub słu żą cych do wzmacniania brzegów, obwałowa ń lub osypisk, − zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robót i czynno ści, które mogłyby utrudni ć ochron ę przed powodzi ą oraz wpłyn ąć na pogorszenie jako ści wód, z wyj ątkiem robót zwi ązanych z regulacj ą lub utrzymaniem wód. 3. Dyrektor RZGW mo że w drodze decyzji na obszarach nieobwałowanych, nara żonych na niebezpiecze ństwo powodzi: − zwolni ć od wy żej okre ślonych zakazów, − wskaza ć sposób upraw i zagospodarowania gruntów oraz rodzaje upraw wynikaj ące z wymaga ń ochrony przed powodzi ą, − nakaza ć usuni ęcie drzew i krzewów. 4. Na obszarze gminy nie stwierdzono obszarów nara żonych na niebezpiecze ństwo osuwania si ę mas ziemnych.

100 9. Obiekty lub obszary dla których wyznacza si ę w zło żu filar ochronny Zagospodarowanie obszarów górniczych poprzedza ć b ędzie opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, który powinien zapewni ć integracj ę wszelkich działa ń w celu: − wykonania uprawnie ń okre ślonych w koncesji, − zapewnienia bezpiecze ństwa powszechnego, − ochrony środowiska w tym obiektów budowlanych. Plany wyznacz ą filtry ochronne od gruntów rolnych, le śnych i obiektów infrastruktury technicznej, w granicach którego, ze wzgl ędu na ochron ę dóbr, wydobywanie mo że by ć prowadzone albo mo że by ć dozwolone tylko w sposób zapewniaj ący ochron ę tych dóbr. Plany wyznacz ą pasy ochronne dla terenów s ąsiednich nie obj ętych eksploatacj ą oraz okre ślą zasady zagospodarowania terenów i obszarów górniczych.

10. Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowi ązuj ące na nich ograniczenia prowadzenia działalno ści gospodarczej. Na terenie gminy nie wyst ępuj ą pomniki zagłady.

11. Obszary wymagaj ące przekształce ń, rehabilitacji i rekultywacji Na terenie gminy Gomunice przewidziano do rewitalizacji – rehabilitacji: 1) rejon ul. Fabrycznej poło żonej miejscowo ści Wojciechów,

W ramach rewitalizacji przewiduje si ę: − porz ądkowania struktury urbanistycznej poprzez zagospodarowanie pustych przestrzeni, dostosowuj ąc nowy sposób zagospodarowania do istniej ącej zabudowy i zagospodarowania, − renowacj ę istniej ących budynków oraz infrastruktury społecznej, − renowacj ę i adaptacj ę budynków o znaczeniu historycznym i o istotnych warto ściach architektury, z wykorzystaniem ich na cele gospodarcze, społeczne i kulturowe, − poprawy funkcjonowania ruchu kołowego, pieszego, rowerowego jak i jako ści przestrzeni publicznych oraz jej walorów estetycznych, − lokowanie na terenach rewitalizowanych funkcji publicznych o znaczeniu lokalnym. Rekultywacji podlega ć b ędą tereny eksploatacji kopalin zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami i w sposób okre ślony w udzielonej koncesji.

101 12. Kierunki zabezpieczenia wymogów obronno ści i obrony cywilnej Wymogi obronno ści i obrony cywilnej zabezpiecza si ę poprzez: − wskazanie potrzeby racjonalnej i oszcz ędnej eksploatacji wód gł ębinowych z uwzgl ędnieniem w sytuacji szczególnej, w bilansie potrzeb istniej ących studni wierconych, − powi ązanie sieci ulic tworz ących podstawowy układ komunikacyjny z drog ą krajow ą Nr 91, − zapewnienie stref ochronnych wzdłu ż magistralnych sieci uzbrojenia (linie energetyczne, gazoci ągi i ropoci ąg), − ograniczenie ilo ści skrzy żowa ń dróg lokalnych i dojazdowych z drog ą krajow ą Nr 91.

13. Granice terenów zamkni ętych i ich stref ochronnych Zgodnie z Decyzj ą Nr 45 Ministra Infrastruktury z dnia 17 grudnia 2009 r. w sprawie ustalenia terenów, przez które przebiegaj ą linie kolejowe, zasi ęg terenów zamkni ętych oznaczono na rysunku zmiany studium.

3.2. POLITYKA ROZWOJU GMINY Podstawowym aktem prawnym polityki przestrzennej jest ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym, która obliguje do: I. Prowadzenia zasad polityki zagospodarowania przestrzennego w zgodzie z obowi ązuj ącymi ustawami i przepisami szczególnymi. II. Kompleksowej realizacji rozwoju gospodarczego i gospodarki przestrzennej na zasadach zrównowa żonego rozwoju. III. Realizacji celów ponadlokalnych i polityki rozwoju zgodnej z wytyczonymi kierunkami w opracowanej strategii gminy i okre ślonymi w studium. IV. Prowadzenia polityki przestrzennej gminy w oparciu o miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Ogólne zasady polityki przestrzennej gminy regulowane s ą uwarunkowaniami oraz przepisami prawa rzeczowego. W odniesieniu do wyst ępuj ących na obszarze gminy głównych zada ń wyodr ębni ć nale ży m.in.: • OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE ZABYTKÓW Obowi ązkiem ustawowym organów sporz ądzaj ących m.p.z.p. jest ich uzgadnianie z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.

102

• OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE PRZYRODY I NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O LASACH Ze wzgl ędu na du że walory przyrodnicze gminy i zagro żenia zwi ązane z przemysłem wydobywczym konieczna jest dalsza ochrona rezerwatowa i wprowadzenie postulowanych w planach wy ższego rz ędu form ochrony. Wyst ępuj ące na obszarze gminy lasy, w przewa żaj ącej cz ęś ci maj ą status lasów ochronnych i poło żone s ą w granicach ESOCH (Ekologiczny System Obszarów Chronionych), którego fragmentem jest Obszar Chronionego Krajobrazu ,,Dolina Widawki". Ze wzgl ędów gospodarczych, kulturowych i ekologicznych w interesie gminy Gomunice jest utrzymanie statusu lasów ochronnych poło żonych w granicach obszaru chronionego krajobrazu oraz w miar ę mo żliwo ści powi ększenie lesisto ści obszarów poło żonych w gminie. Ewentualna uci ąż liwo ść inwestycji winna zamyka ć si ę granicach władania działka, na której jest ona prowadzona.

• OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE GRUNTÓW ROLNYCH I LE ŚNYCH Ze wzgl ędu na wyst ępuj ące w gminie Gomunice dobre gleby III zakłada si ę w obr ębach ich kompleksów, preferencje dla funkcji rolniczej. Okre ślono tereny rolniczej przestrzeni produkcyjnej, na obszarze której nale ży wprowadzi ć zakaz realizacji wszelkiej zabudowy nie zwi ązanej z utrzymaniem podstawowych funkcji. W rejonach dolin preferowane jest rolnictwo ekologiczne. W ramach opracowywanych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego nale ży uzyska ć stosowne zgody na przeznaczenie gruntów rolnych na cele nierolnicze stosownie do przepisów szczegółowych.

• OBSZARY SIECI DROGOWYCH Sie ć drogowa na obszarze gminy winna zosta ć sparametryzowana na etapie wykonywania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (m.p.z.p.) Na etapie „Studium” zało żono podstawowe kierunki i polityk ę przestrzenn ą w tym zakresie. Wykonuj ąc m.p.z.p. nale ży uwzgl ędnia ć przepisy w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiada ć drogi publiczne i ich usytuowanie, uwzgl ędniaj ąc tak że lokalne uwarunkowania jak np. zainwestowanie obszarów, topografi ę terenu, stan techniczny istniej ącej sieci drogowej, obci ąż enia ruchu.

103 • OBSZARY ZWI ĄZANE Z WYMOGAMI SŁU ŻBY CYWILNEJ Studium stawia wymóg w zakresie realizacji celów obrony cywilnej, które dokonuje si ę na etapie m.p.z.p. w oparciu o obowi ązuj ące uregulowania prawne w zakresie warunków technicznych obiektów budowlanych, ochrony środowiska przyrodniczego, BHP, ppo ż., PIP itp. Na etapie opracowywania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (m.p.z.p.) i projektów zagospodarowania terenu postuluje si ę: − rezerwowanie terenów wolnych od zabudowy stałej przy rzekach i zbiornikach wodnych, celem istnienia terenów rekreacyjnych mo żliwych do wykorzystania w sytuacjach szczególnych, − uwzgl ędnienie zabezpiecze ń ochronnych przed zalewem lub czasowym podtopieniem obszarów przyległych do wymienionych dolin cieków i zbiorników wodnych, − uwzgl ędnienie awaryjnych uj ęć wody i innych urz ądze ń infrastruktury technicznej (hydranty nadziemne dla celów ppo ż. z mo żliwo ści ą wykorzystania w sytuacji szczególnej).

Wyrazem d ąż enia w studium do osi ągni ęcia wyznaczonych ponadlokalnych celów publicznych i celów lokalnych jest przyj ęcie polityki i jej realizacja przez kolejne władze samorz ądowe gminy i jej organy wykonawcze. Przyj ęta uchwał ą Rady Gminy polityka przestrzenna, b ędzie podstaw ą do podejmowania kolejnych prac planistycznych w gminie.

Zadania ponadlokalne wprowadzone do studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Gomunice wynikaj ą: • z dokumentów planistycznych wy ższego rz ędu m.in. planu zagospodarowania województwa łódzkiego; • powi ąza ń funkcjonalno-przestrzennych gminy w układzie powiatu radomszcza ńskiego i województwa łódzkiego; • powi ąza ń komunikacyjnych krajowych, wojewódzkich i powiatowych; • przepisów szczególnych w tym ustaw: − o ochronie i kształtowaniu środowiska; − o ochronie przyrody; − o lasach; − o zagospodarowaniu przestrzennym;

104 − o ochronie gruntów; − o ochronie dóbr kultury; − prawa wodnego; − prawa geologicznego i górniczego. Są to: • Zadania ponadlokalne wprowadzone do studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy; • Rozwój i kształtowanie miejscowo ści: Gomunice, Wojciechów, Chrzanowice i Kocierzowy przy zachowaniu ogranicze ń stawianych przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, z uwagi na układy przestrzenne wymagaj ące ochrony układu rozplanowania; • wła ściwa gospodarka przestrzenna w obr ębie OCHK ,Dolina Widawki" (konieczno ść kompleksowej kanalizacji gminy); • ochrona obszarów wodono śnych; • ochrona uj ęć wody; • utworzenie obszarów chronionego krajobrazu kulturowego; • zwi ększenie lesisto ści gminy poprzez dolesienia w obr ębie gleb marginalnych; • ochrona obiektów i terenów zabytkowych; • ochrona pomników przyrody; • ochrona udokumentowanych złó ż surowców; • poprawa jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej m.in. poprzez planowane zadrzewienia śródpolne i przydro żne; • tworzenie systemu ekologicznego województwa; • wyznaczenie stref ochronnych dla obiektów uci ąż liwych i ich zagospodarowanie w celu wła ściwej izolacji; • wyznaczenie ścieżek dydaktycznych i rowerowych.

INWESTYCJE PONADLOKALNE O ZNACZENIU KRAJOWYM: W zakresie zada ń ponadlokalnych o znaczeniu krajowym „Studium” przyjmuje do ustale ń: - przebudowa drogi krajowej A-1 kalsy GP do parametrów autostrady, - budowa postulowanego magistralnego gazoci ągu wysokopr ęż nego Dn 500 Wolbórz - Piotrków Trybunalski - Cz ęstochowa, - modernizacja i utrzymanie linii elektroenergetycznych:

105 - dwutorowej linii 400kV relacji Joachimów - Rogowiec, Tucznawa - Rogowiec, - 220kV Joachimów - Rogowiec 1, - 220kV Joachimów - Rogowiec 2, - 100kV Radomsko - Gorzkowice - projektowana magistrala tranzytowa gazoci ągu wysokiego ci śnienia Wolbórz - Piotrków Trybunalski - Cz ęstochowa, - utrzymanie ruroci ągu paliwowego DN 300, - przebudowa linii Kolei Warszawsko-Wile ńskiej, - przebudowa drogi krajowej Nr 91 do parametrów klasy GP.

INWESTYCJE PONADLOKALNE O ZNACZENIU WOJEWÓDZKIM: W zakresie zada ń dotycz ących inwestycji ponadlokalnych o znaczeniu wojewódzkim „Studium” przyjmuje do ustale ń : - Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Widawki”

3.3. USTALENIA STUDIUM Realizacja zada ń ponadlokalnych b ędzie miała wpływ na rozwój zrównowa żony gminy Gomunice. Studium w granicach opracowania przyjmuje powierzchni ę gminy ogółem 6 245 ha. Zakłada si ę nieznaczny wzrost ludno ści do 6 100 osób na 2015 rok. Funkcje gminy wynikaj ą jednoznacznie z jej poło żenia geograficznego, historii, walorów kulturowych i przyrodniczych. Zalew Fryszerka, bogata rze źba terenu, istnienie kompleksów le śnych i rezerwatów przyrody sprzyjaj ą rozwojowi rekreacji jako uzupełniaj ącej funkcji gminy. Podstawow ą funkcj ę stanowi rolnictwo ze wskazaniem na specjalizacj ę w zakresie hodowli trzody, bydła i owiec. Lasy obok funkcji gospodarczych stanowi ą wa żny element krajobrazowy, a tak że wpływaj ą w istotny sposób na walory klimatu lokalnego. Realizacja zada ń lokalnych wynika z obsługi podstawowych funkcji gminy. Studium okre śla struktur ę sieci osadniczej na obszarze gminy. Zakłada si ę, że wie ś gminna Gomunice pełni ć b ędzie funkcj ę głównego o środka obsługi obszaru ci ąż enia i centrum obsługi administracyjno-usługowej całej gminy. Polityka kierunków rozwoju gminy ma na celu zapewnienie prawidłowego współdziałania wszystkich funkcji gminy na zasadzie rozwoju zrównowa żonego, w tym: − rozwój budownictwa mieszkaniowego i letniskowego,

106 − modernizacja i rozwój istniej ących zakładów wydobywczych i rzemie ślniczych oraz obiektów obsługi rolnictwa, − monitoring eksploatacji złó ż, − budowa o środków sportu i turystyki, − modernizacja i rozbudowa obiektów usługowych - bazy noclegowej, gastronomii i handlu.

Zaopatrzenie w wod ę z istniej ących uj ęć jest wystarczaj ące. Wszystkie jednostki osadnicze wyposa żone w wodoci ąg wymagaj ą wprowadzenia kanalizacji wraz z oczyszczaniem ścieków. Pozostałe tereny zainwestowania, które nie zostały przył ączone do wodoci ągu wymagaj ą jednoczesnej realizacji tej inwestycji wraz z kanalizacj ą. Dla pozostałych jednostek studium zakłada lokalne systemy oczyszczania w oparciu o małe oczyszczalnie ścieków o technologii proekologicznej oraz mo żliwo ść realizacji indywidualnych oczyszczalni ścieków. Jako niezb ędne ustala si ę opracowanie studium kanalizacji gminy rozwi ązuj ące kwestie kanalizacji w skali całej gminy z ustaleniem etapowania inwestycji. Poprawa wyposa żenia w infrastruktur ę techniczn ą i rozwój komunikacji stanowi ą podstawowy warunek rozwoju wiod ących funkcji gminy Gomunice i popraw ę warunków życia jej mieszka ńców.

WNIOSKI KO ŃCOWE Powy ższe studium wskazuje tereny, dla których niezb ędne jest sporz ądzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (D. U. Nr 80, poz. 717) „studium” daje samorz ądowi podstaw ę do procesu sporz ądzenia planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego w zale żno ści od potrzeb inwestycyjnych, oraz regulacji prawnych. Integraln ą cało ść studium stanowi ą tekst studium i cz ęść graficzna składaj ąca si ę z planszy podstawowej - Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy – kierunki rozwoju w skali 1: 25 000. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Gomunice stanowi materiał wej ściowy do sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla terenów gminy Gomunice. Dotychczasowa funkcja gminy, jak ą jest rolnictwo, nie mo że obecnie stanowi ć jedynego filaru rozwoju. Dzieje si ę tak za spraw ą politycznych, społecznych i ekonomicznych procesów, które od kilku lat okre śla si ę mianem transformacji. W wyniku transformacji zmienia si ę struktura zatrudnienia

107 w gospodarce - zmniejsza si ę zatrudnienie w przemy śle, wzrasta natomiast zdecydowanie zatrudnienie w sektorze usług.

Filary, na których mo żna i nale ży oprze ć rozwój zrównowa żony gminy Gomunice to: • ochrona walorów przyrodniczych i kulturowych gminy, w tym Obszaru Chronionego Krajobrazu ,,Dolina Widawki", rzek, cieków wodnych i dolin. • ochrona obszaru GZWP • rolnictwo biodynamiczne i dolesienia • agroturystyka z uwzgl ędnieniem działa ń proekologicznych • nowi mieszka ńcy aktywizuj ący rozwój gminy ze swoimi mo żliwo ściami i potrzebami • rozwój wielofunkcyjnych usług • rozwój edukacyjny młodzie ży • rozwój usług zwi ązanych z obsług ą komunikacji • działania proekologiczne przy powierzchniowej eksploatacji surowców mineralnych • rozbudowa infrastruktury technicznej • poprawa standardów życia mieszka ńców gminy Gomunice. W celu zapewnienia wła ściwych warunków środowiska przyrodniczego i odpowiedniego poziomu życia mieszka ńców gminy wszystkie ewentualne szkodliwe oddziaływania na środowisko winny si ę mie ści ć w granicach terenów, do których inwestorzy posiadaj ą tytuł prawny. Dlatego postuluje si ę obj ęciem stałym monitoringiem szczególnie oddziaływanie prac na obszarach powierzchniowej eksploatacji surowców mineralnych, w celu prowadzenia przez zakłady prowadz ące eksploatacj ę surowców wła ściwej polityki ochrony środowiska zaleca si ę prowadzenie: - monitoringu w zakresie ochrony powietrza - monitoringu w zakresie ochrony wód podziemnych i powierzchniowych - monitoringu w zakresie badania gleb. Celem monitoringu b ędzie dostarczenie informacji stanowi ących podstaw ę do podejmowania działa ń ograniczaj ących ewentualne uci ąż liwo ści, oceny skuteczno ści tych działa ń, a tak że do prowadzenia przez zakłady wła ściwej polityki ochrony. Realizacja monitoringu winna informowa ć społecze ństwo o bie żą cym stanie środowiska i rozstrzyga ć zasadno ść ewentualnych skarg - jak równie ż dostarcza ć o środkom decyzyjnym danych niezb ędnych do podejmowania działa ń.

108