RUCHU PROMETEJSKIEGO Centralne Archiwum Wojskowe Im

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

RUCHU PROMETEJSKIEGO Centralne Archiwum Wojskowe Im II RZECZPOSPOLITA WOBEC RUCHU PROMETEJSKIEGO Centralne Archiwum Wojskowe im. mjr. Bolesława Waligóry Archiwum Akt Nowych Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce WOJSKOWE TEKI ARCHIWALNE Tom 4 II Rzeczpospolita wobec RUCHU PROMETEJSKIEGO Tom 4 WOJSKOWE TEKI ARCHIWALNE WOJSKOWE Warszawa 2013 Redakcja naukowa, wstęp, wybór i opracowanie Paweł Libera Recenzent dr hab Marek Kornat Indeksy Łukasz Przybyło, Tadeusz Zawadzki Korekta Agnieszka Jaskuła, Paweł Libera Projekt graficzny Teresa Oleszczuk DTP Piotr Hibner, Tadeusz Zawadzki Na okładce i na stronie tytułowej: Karta pocztowa wydana przez Ligę narodów uciskanych przez Moskwę: Prometeusza (Ligue des nations opprimées par Moscou: Promethée). (CAW) Copyright © 2013 by Centralne Archiwum Wojskowe im. mjr. Bolesława Waligóry Druk i oprawa Sowa http://www.sowadruk.pl/ ISSN 2084-1337 ISBN 978-83-64475-00-9 (CAW) ISBN 978-83-63374-21-1 (Tetragon) Żonie Barbarze Spis treści Wstęp ........................................................................15 Paweł Libera, Zarys historii ruchu prometejskiego...........................31 I. Geneza idei prometejskiej (do 1921 roku) ................................................31 II. Powstanie ruchu prometejskiego (1921–1926) ............................................39 III. Tworzenie struktur ruchu prometejskiego 1926–1932 ......................................43 IV. Kryzys ruchu prometejskiego 1932–1935 ...............................................52 V. Reformy ruchu prometejskiego w latach 1936–1939 ........................................56 Dokumenty ..................................................................67 1. 1922, 6 lutego, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Sztabu Generalnego, o rozmowie z Konstantynem Gwardżaladze, przedstawicielem rządu emigracyjnego Republiki Gruzińskiej w Konstantynopolu, w sprawie kontaktów z Komitetem Zbawienia Ukrainy, nr 119/22. ...............................................67 2. 1922, 4 marca, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Sztabu Generalnego o powstaniu w Gruzji, nr 187/22. .....................................68 3. 1922, 4 marca, Konstantynopol. Pismo attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Sztabu Generalnego w sprawie oficerów gruzińskich kandydatów do szkół wojskowych w Polsce, nr 190/22. 69 4. 1922, 22 kwietnia, Warszawa. Pismo szefa Sztabu Generalnego, gen. Władysława Sikorskiego do attaché wojskowego RP w Konstantynopolu płk. Leona Bobickiego, w sprawie niemożności przyjęcia oficerów gruzińskich do szkół wojskowych w Polsce, nr 10432/II./Inf./II.A. ................................77 5. 1922, 3 czerwca, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Oddziału II Sztabu Generalnego o sytuacji w Gruzji, nr 549/22. ...........................78 6. 1922, 8 czerwca, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Sztabu Generalnego w sprawie niemożności przyjęcia oficerów gruzińskich do szkół wojskowych w Polsce, nr 571/22. .................................................81 6 Spis treści 7. 1922, 10 czerwca, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Sztabu Generalnego, o sytuacji w Gruzji, nr 578/22. ...................81 8. 1922, 10 czerwca, Konstantynopol. Pismo attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Sztabu Generalnego, w sprawie polityki polskiej wobec państw kaukaskich, nr 579/22.....................................................84 9. 1922, 1 lipca, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Sztabu Generalnego, o ruchu powstańczym na Kaukazie................84 10. 1922, 3 lipca, Warszawa. Pismo gen. Władysława Sikorskiego, szefa Sztabu Generalnego do płk. Leona Bobickiego, attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, w sprawie przyjęcia oficerów gruzińskich do szkół wojskowych w Polsce, nr 17742/II/Inf./II.A..........................................87 11. 1922, 9 października, Warszawa. Pismo zastępcy szefa Oddziału II Sztabu Generalnego, mjr. Władysława Sokołowskiego do attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, w sprawie kontaktów z Tatarami Krymskimi i aide mémoire Władysława de Bondy, w sprawie Tatarów Krymskich, nr 26253/II.Inf./II.A.5. ................................................................88 12. 1922, 21 października, Konstantynopol. Pismo attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, do Władysława Baranowskiego, ministra pełnomocnego i delegata RP w Konstantynopolu, w sprawie wniosku do Sztabu Generalnego o przyjęcie oficerów azerbejdżańskich na kurs w Wojsku Polskim, nr 846/22. ...................................................90 13. 1922, 7 listopada, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Sztabu Generalnego, o podróży gen. Aleksandra Zachariadze, szefa sztabu armii gruzińskiej, do Polski. .................................................90 14. 1922, 10 listopada, Konstantynopol. Meldunek attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, do Dowództwa Dworca Niepołokowce, o wyjeździe oficerów gruzińskich do Polski, nr 911/22. ....91 15. 1922, 21 listopada, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Sztabu Generalnego w sprawie sytuacji na Kaukazie. ..................92 16. 1922, 29 grudnia, Warszawa. Pismo ppłk. Ignacego Matuszewskiego, p.d. szefa Oddziału II Sztabu Generalnego do attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, w sprawie odmowy przyjęcia oficerów ormiańskich do Wojska Polskiego, nr 31676/II.Inf./II.A. ................................94 17. 1923, 11 stycznia, Konstantynopol. Odpowiedź attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, do szefa Sztabu Generalnego w sprawie przyjazdu gen. Aleksandra Zachariadze do Polski. ..................................................94 18. 1923, 16 lutego, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Sztabu Generalnego o sytuacji na Kaukazie. ........................95 19. 1923, 20 marca. Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, do szefa Oddziału II Sztabu Generalnego o spotkaniu z Dżaferem Sejdametem. ......97 20. 1923, 18 kwietnia, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Sztabu Generalnego, w sprawie dyslokacji Samodzielnej Armii Kaukaskiej i spraw gruzińskich, nr 340/23. ................................................98 21. 1923, 19 kwietnia, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Sztabu Generalnego, w sprawie przyjęcia oficerów azerbejdżańskich do szkół wojskowych w Polsce, nr 344/23. ................................................ 101 22. 1923, 24 kwietnia, Warszawa. Instrukcja szefa Sztabu Generalnego, Marszałka Józefa Piłsudskiego, dla attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego w sprawie przyjęcia oficerów Azerbejdżańskich na szkolenie do szkół wojskowych w Polsce, nr 7818/II.Inf./II.A.5. ..................104 7 II Rzeczpospolita wobec ruchu prometejskiego 23. 1923, 8 czerwca, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Sztabu Generalnego, w sprawie przyjęcia oficerów azerskich do szkół wojskowych w Polsce, nr 473/23. ................................................104 24. 1923, 8 lipca, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Oddziału II Sztabu Generalnego, w sprawie propozycji Emina Rasul Zade o prowadzeniu propagandy antysowieckiej................................................105 25. 1923, 8 lipca, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Sztabu Generalnego, w sprawie sytuacji na Kaukazie, nr 521/23...........105 26. 1923, 14 września, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Oddziału II Sztabu Generalnego w sprawie sytuacji na Kaukazie, nr 616/23. 109 27. 1923, 14 września, Konstantynopol. Raport płk. Leona Bobickiego, attaché wojskowego RP w Konstantynopolu dla szefa Oddziału II Sztabu Generalnego, w sprawie przyjęcia oficerów Górskiej Republiki Północnego Kaukazu do szkół wojskowych w Polsce, nr 615/23.................................. 111 28. 1923, 5 października, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Sztabu Generalnego o sytuacji na Kaukazie, nr 650/25. ................ 111 29. 1923, 31 grudnia, Warszawa. Pismo szefa Oddziału II Sztabu Generalnego, płk. Michała Bajera do attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, w sprawie przyjęcia oficerów gruzińskich do szkół wojskowych w Polsce, nr 27122 II Inf./II.A. ......................... 113 30. 1923, Warszawa. Notatka Sztabu Głównego zawierająca rys historyczny kwestii oficerów gruzińskich w Polsce i projekt dalszego ich szkolenia, nr 15313/II/Inf/II.A................................... 114 31. 1924, 8 czerwca, Konstantynopol. Raport attaché wojskowego RP w Konstantynopolu, płk. Leona Bobickiego, dla szefa Sztabu Generalnego, w sprawie planowanego powstania na Kaukazie, nr 136/24...................................................... 116 32.
Recommended publications
  • Wywiad I Kontrwywiad II Rzeczpospolitej Wobec Groźby Wybuchu Wojny W 1939 R
    Wywiad i kontrwywiad II Rzeczpospolitej wobec groźby wybuchu wojny w 1939 r. pod redakcją Dariusza Gregorczyka Katowice–Warszawa 2020 Zespół redakcyjny Anna Przyborowska (redaktor naczelna) Elżbieta Dąbrowska (sekretarz Redakcji) Aneta Olkowska, Grażyna Osuchowska, Izabela Paczesna Anna Przyborowska (redakcja językowa, korekta) Agnieszka Dębska (skład i łamanie) Recenzent dr hab. prof. UJD Robert Majzner Redaktor merytoryczny dr Dariusz Gregorczyk Projekt okładki Aleksandra Bednarczyk © Copyright by Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego Centralny Ośrodek Szkolenia i Edukacji im. gen. dyw. Stefana Roweckiego „Grota” Emów 2020 © Copyright by „ŚLĄSK” Sp. z o.o. Wydawnictwo Naukowe Katowice 2020 ISBN 978-83-8183-059-1 Wszystkie artykuły zamieszczone w publikacji wyrażają poglądy autorów Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego Centralny Ośrodek Szkolenia i Edukacji im. gen. dyw. Stefana Roweckiego „Grota” w Emowie ul. Nadwiślańczyków 2, 05-462 Wiązowna tel. (+48) 22 58 58 613; fax. (+48) 22 58 58 645 e-mail: [email protected] www.abw.gov.pl „ŚLĄSK” Sp. z o.o. Wydawnictwo Naukowe ul. Ligonia 7, 40-036 Katowice tel. (+48) 32 25 80 756 e-mail: [email protected] www.slaskwn.com.pl Zamknięto i oddano do druku w październiku 2020 r. Druk i oprawa MAZOWIECKIE CENTRUM POLIGRAFII ul. Ciurlionisa 4, 05-270 Marki Projekt realizowany w ramach stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości SPIS TREŚCI Słowo wstępne Szefa ABW 5 Od Redakcji 7 Tomasz Sypniewski Działania kontrwywiadowcze prowadzone przez Policję Państwową w 1922
    [Show full text]
  • Eastern Europe: on the Centenary of the Political Project Mezhevich, Nikolai M
    www.ssoar.info Eastern Europe: on the centenary of the political project Mezhevich, Nikolai M. Veröffentlichungsversion / Published Version Zeitschriftenartikel / journal article Empfohlene Zitierung / Suggested Citation: Mezhevich, N. M. (2016). Eastern Europe: on the centenary of the political project. Baltic Region, 1, 17-32. https:// doi.org/10.5922/2079-8555-2016-1-2 Nutzungsbedingungen: Terms of use: Dieser Text wird unter einer Free Digital Peer Publishing Licence This document is made available under a Free Digital Peer zur Verfügung gestellt. Nähere Auskünfte zu den DiPP-Lizenzen Publishing Licence. For more Information see: finden Sie hier: http://www.dipp.nrw.de/lizenzen/dppl/service/dppl/ http://www.dipp.nrw.de/lizenzen/dppl/service/dppl/ Diese Version ist zitierbar unter / This version is citable under: https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0168-ssoar-51403-9 N. Mezhevich This article describes the characteris- EASTERN EUROPE. tics of Eastern Europe as a political pro- ject. The author considers the genesis of ON THE CENTENARY Eastern Europe as a political region and OF THE POLITICAL identifies several periods in its history. The author analyses key features of sovereigni- PROJECT zation — desovereignization of the region and examines geopolitical projects of Inter- marium. It is shown that Eastern Europe as such is an objective reality, whose history N. Mezhevich* has not ended. At the same time, the author advances and proves the thesis that various ‘Baltic/Black Sea’ cooperation models aimed at isolating Russia act against the interests of all participants of the political process. A number of methods, including the his- torical and structural functional analyses and the system approach are used in the study.
    [Show full text]
  • Intelligence Infiltration of the Polish Ministry of Foreign Affairs by Soviet Intelligence
    258 INTERNAL SECURITY REVIEW 20/19 Marek Świerczek Intelligence infiltration of the Polish Ministry of Foreign Affairs by Soviet intelligence Introduction In 2009 a set of documents by L.F. Sockow1, entitled Секреты польской политики. Сборник документов was issued in Moscow. It contained selected materials from the SVR archive (Служба Внешней Разведки Российской Федерации, СВР2) that come from the INO GUGB NKVD (Иностранный отдел Главного управления государственной безопасности Народного комиссариата внутренних дел СССР, INO GUGB NKVD3) and that referred to the foreign politics of the Second Republic of Poland 1935‒1945. Both the editor of the work, i.e. the Foreign Intelligence Service (SVR) and the set of documents with a clear-cut introduction by gen. Lev Filipovich Sockow leave no room for doubt about the propaganda nature of the work. And it was received exactly so by the Polish side. Polish historians and journalists tried to discredit the paper by proving that the thesis suggested there about the alleged politics of rapprochement between the Second Republic of Poland and Nazi Germans to establish that probable alliance against the USSR is in reality a manipulation. Probably it was only Władysław Bułhak who admitted that gen. Sockow’s work proves the thesis that the Soviets had an agent in the Polish MoFA. He developed a hypothesis that the documents of the Polish MoFA published in the set could have been the result of a disinformation operation carried out by the II Department of the Polish General Staff (further: II Department) against INO GUGB NKVD.4 Apart from the short discussion storm the work did not seriously change the way the intelligence infiltration of the state institutions of the II Republic of Poland by the Soviet intelligence.
    [Show full text]
  • Wydawnictwa Drugiego Obiegu W Zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej W Toruniu
    Wydawnictwa drugiego obiegu w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu Lista druków zwartych, wydanych w latach 1976-1990 poza kontrolą władz cenzorskich PRL dostępnych w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu. Podstawę księgozbioru stanowiły trzy biblioteki niezależnych instytucji: Toruńskiej Oficyny, Toruńskiego Klubu Książki Nieocenzurowanej oraz Niezależnej Biblioteki i Archiwum w Toruniu. Zostały one uzupełnione o liczne dary krajowych instytucji naukowych, a przede wszystkim książki od osób prywatnych, często związanych z działalnością opozycyjną lat 1981-1989. Kolekcja obejmuje całokształt polskiej niezależnej produkcji wydawniczej poza kontrolą władz PRL. Dokumentuje zarówno dzieje podziemnego ruchu wydawniczego po 1976 roku, jak również reprezentuje całą gamę tematyczną ówczesnego niezależnego życia intelektualnego kraju. Wydawnictwa drugiego obiegu wydawniczego udostępniane są na miejscu w Czytelni Głównej. Stan na 21.11.2018 roku. 11 listopada 1918-1988. [Wrocław] : Wolni i Solidarni : Solidarność Walcząca, [1988]. (Wrocław 1. : druk: Agencja Informacyjna Solidarności Walczącej). 11 Listopada 1918. Wkład Chełmszczyzny w dzieło Niepodległości. Śpiewnik pieśni patriotycznej i legionowej / Komisja Zakładowa Pracowników Oświaty i Wychowania NSZZ 2. "Solidarność" Regionu Chełmskiego. Chełm : Komitet Organizacyjny Obchodów Święta Niepodległości, 1981. 11 listopada : śpiewniczek pieśni patriotycznej. [Warszawa : Biblioteka Historyczna i 3. Literacka], 1979. 11 listopada : śpiewniczek pieśni patriotycznych. Warszawa ; Gdańsk : Biblioteka Historyczno- 4. Literacka, 1981. 11 listopada : śpiewniczek pieśni patriotycznych. Warszawa ; Gdańsk : Biblioteka Historyczno- 5. Literacka, 1981. 6. 12 lat katorgi / Adolf Popławski. [Toruń] : Kwadrat, 1988. 13. Brygada Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego / Adam Walczak ps. "Nietoperz". [S.l. : 7. s.l., ca 1985]. 8. 13 dni nadziei / Sandor Kopacsi. [S.l. : s. n., 1981]. 13 dni nadziei : Węgry 1956 / Sandor Kopăcsi. [Warszawa] : Oficyna Wydawnicza Post 9. Scriptum, [1983]. 13 dni nadziei : Węgry 1956 / Sandor Kopăcsi.
    [Show full text]
  • Turcja W Koncepcjach Polskiego Sztabu Generalnego W Okresie Konferencji Lozańskiej (1922–1923)
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej ■ XLIX (z. 2) Joanna Gierowska–Kałłaur, Marek Kornat (oprac.) Instytut Historii im. T. Manteuffla PAN Turcja w koncepcjach polskiego Sztabu Generalnego w okresie Konferencji Lozańskiej (1922–1923). Nieznane memorandum Tadeusza Schaetzla Zarys treści: W artykule przedstawiony został memoriał Tadeusza Schaetzla z 26 grudnia 1922 r., pisany jako analiza pierwszej części obrad konferencji w Lozannie. Mjr Schaetzel przygotował go dla Sztabu Generalnego, powróciwszy do Warszawy z Lozanny, gdzie obserwował obrady konferencji pokojowej. Tekst dokumentu przepełniony jest nadziejami na pozyskanie w przy- szłości Turcji dla antysowieckiej polityki II RP. Outline of content: The article presents Tadeusz Schaetzel's memorandum from 26 December 1922, containing his analysis of the first round of negotiations at the Lausanne Conference. It was prepared on request of the General Staff, following Schaetzel's return from Lausanne, where he assumed the duties of observer at the peace conference. The document proves strong hopes for a future involvement of Turkey in the anti-Soviet policies of the Second Polish Republic. Słowa kluczowe: II Rzeczpospolita, Turcja, Mustafa Kemal Atatürk, Tadeusz Schatzel, polsko–tureckie stosunki wojskowe i polityczne w okresie międzywojennym, konferencja pokojowa w Lozannie Keywords: second Republic of Poland, Turkey, Mustafa Kemal Atatürk, Tadeusz Schatzel, Polish– Turkish military and political relations in the interwar period, Conference of Lausanne Konferencja pokojowa w Lozannie (listopad 1922–czerwiec 1923 r.) stanowiła jedno z najważniejszych wydarzeń politycznych w procesie kształtowania tery- torialnego ładu dla Europy po Wielkiej Wojnie. Po zakończonej przytłaczającym zwycięstwem Turcji wojnie z Grecją (wspieraną przez mocarstwa sprzymierzone) przygotowano i podpisano nowy i ostateczny traktat pokojowy z Turcją1.
    [Show full text]
  • INTERWAR PROMETHEAN MOVEMENT Caucasian Emigration in Paris
    STUDIUM EUROPY WSCHODNIEJ UW, POLAND AND CENTRE D’ETUDES DES MONDES RUSSE, CAUCASIEN ET CENTRE-EUROPÉEN (CNRS-EHESS), FRANCE IN COOPERATION WITH THE POLISH ACADEMY OF SCIENCES SCIENTIFIC CENTRE IN PARIS AND EMBASSY OF THE REPUBLIC OF POLAND IN PARIS have the honour to invite to THE INTERNATIONAL CONFERENCE INTERWAR PROMETHEAN MOVEMENT Caucasian Emigration in Paris 11TH OF THE PROMETHEAN SESSIONS XI The banquet given at the signing of the Caucasus Confederation Pact in Paris, July 14, 1934 PARIS 8-9.X.2018 EkslibrisEkslibris WłodzimierzaWłodzimierza Bączkowskiego.Bączkowskiego. Dewiza ruchuruchu prometejskiegoprometejskiego w otoczeniu hherbówerbów naronarodówdów prometejsprometejskich.kich. International conference Interwar Promethean Movement – Caucasian Emigration in Paris eleventh of the promethean sessions Paris Monday, October 8 5.00 PM Embassy of the Republic of Poland in Paris (1, rue de Talleyrand, Paris) Opening of the Conference Tomasz MŁYNARSKI, Ambassador of the Republic of Poland in Paris Rafał POBORSKI, Deputy Director, Eastern Department, Ministry of Foreign Affairs of Poland Claire MOURADIAN, director, Centre d’Etudes des Mondes Russe, Caucasien et Centre-Européen CNRS-EHESS, Paris Jan MALICKI, director, Studium Europy Wschodniej UW, Warsaw Session I (5.30-7.00 PM) Moderation: David KOLBAIA Georges MAMOULIA, Centre d’Etudes des Mondes Russe, Caucasien et Centre-Européen CNRS-EHESS, Paris Newly Discovered Documents from the French Archives on the Promethean Movement and the Caucasian Prometheans Jan MALICKI, Studium Europy Wschodniej UW, Warsaw Tadeusz Hołówko and his Concept of Independence of the States of Eastern Europe and Caucasus towards the Bolshevics Participation in this session only for registered guests. To register – confi rm your presence by e-mail at [email protected] by October 4.
    [Show full text]
  • The Ambiguities of Soviet “Piedmonts”: Soviet Borderland
    THE AMBIGUITIES OF SOVIET “PIEDMONTS”: SOVIET BORDERLAND POLICIES IN THE UKRAINIAN SSR AND THE MOLDOVAN ASSR, 1922-1934 Alexandr Voronovici A DISSERTATION in History Presented to the Faculties of the Central European University in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy Budapest, Hungary 2016 CEU eTD Collection Supervisor: Professor Alexei Miller ii Copyright in the text of this dissertation rests with the author. Copies by any process, either in full or part, may be made only in accordance with the instructions given by the Author and lodged in the Central European Library. Details may be obtained by the librarian. This page must form a part of any such copied made. Further copies made in accordance with such instructions may not be made without the written permission of the Author. I hereby declare that this dissertation contains no materials accepted for any other degrees and no materials previously written and/or published by another person unless otherwise noted. CEU eTD Collection iii Abstract The dissertation analyzes Soviet borderland policies in the Ukrainian SSR and the Moldovan ASSR in the 1920s and early 1930s. Adopting the situational approach, I explore the Soviet struggle for borderlands on the Western border and the role of the cross-border cultural ties in it. The dissertation argues that the negotiations, different interpretations and the interplay between actors on both sides of the Soviet Western border influenced and framed the evolution of borderland policies in the Ukrainian SSR and the Moldovan ASSR in 1920s. Although, the Soviet Union was a centralized state with a disciplined party, there was still considerable space for conflicting interpretations of Moscow's directives and the promotion of personal agenda by Soviet leaders and activists.
    [Show full text]
  • Several Documents on German and Georgian Cooperation During the Interwar Period and World War II Are Kept in the Polish Archives in London — Part II1
    SENSUS HISTORIAE ISSN 2082–0860 Vol. XXXIV (2019/1) s. 25-48 Przemysław Adamczewski Polish Academy of Sciences Several documents on German and Georgian cooperation during the interwar period and World War II are kept in the Polish archives in London — Part II1 he first signs that social democrats wanted to remove their political Topponents from the Polish Army could be observed as early as in the late 1920s. We see such signs, for example, in a note drawn up by a Polish agent, Lieutenant Stanisław Zaćwilichowski, who at the beginning of June 1929 arrived in Paris, where he talked to N. Ramishvili. Then he informed his superiors that A. Zakhariadze would probably demand to discharge an officer (an opponent of social democrats) from the Polish Army. At the same time S. Zaćwilichowski pointed out that the Polish party would most probably accept such a solution because “the other one is unthinkable.”2 Thus, as early as the late 1920s, an opportunity arose to discharge Georgian officers from the Polish Army, and what is significant for further consideration, not because of the collaboration with foreign intelligence service but due to political reasons — the aim of Georgian social democrats was to limit the number of their opponents in the ranks of the Polish Army. The key events took place after the assassination of N. Ramishvili in 1930. Then, in order to oppose social democrats, some Georgian officers from the Polish Army did not take part in a memorial service for the former Prime Minister. As a result, A. Zakhariadze appealed to the Second Department of the General Staff of the Polish Army3 to discharge those who were absent 1 The first part of the paper was published in „Sensus Historiae” No.
    [Show full text]
  • Początki Współpracy Brytyjskich Instytucji Zajmujących Się Operacjami Specjalnymi Z Polskim Wywiadem Wojskowym W 1939 R.*
    Dzieje Najnowsze, Rocznik LI – 2019, 4 PL ISSN 0419–8824 STUDIA I ARTYKUŁ Y Jacek Tebinka, Anna Zapalec https://orcid.org/0000-0003-3000-2499 Instytut Politologii Uniwersytetu Gdańskiego Anna Zapalec https://orcid.org/0000-0002-4976-9537 Instytut Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie Początki współpracy brytyjskich instytucji zajmujących się operacjami specjalnymi z polskim wywiadem wojskowym w 1939 r.* Abstrakt: Celem artykułu jest analiza początków współpracy brytyjskich instytucji zajmują- cych się operacjami specjalnymi: General Staff Research [GS(R)], a następnie Military Intelli- gence Research (MIR) ze stroną polską w 1939 r. w przededniu II wojny światowej i w trakcie kampanii polskiej. S ł owa kluczowe: operacje specjalne, General Staff Research [GS(R)], Military Intelligence Research (MIR), polski wywiad, Colin McVean Gubbins, wybuch II wojny światowej. Abstract: The aim of the article is to analyse the origins of cooperation between British insti- tutions responsible for special operations: the General Staff Research – GS(R), later renamed Military Intelligence Research (MIR) with the Polish side in 1939 on the eve of the war and during the Polish campaign. The basis of research are archival materials from Great Britain and Poland as well as memoirs and the scholarly literature on the subject. Keywords: special operation, General Staff Research [GS(R)], Military Intelligence Research (MIR), Polish intelligence, Colin McVean Gubbins, beginning of World War II. * Tekst powstał w ramach projektu naukowego fi nansowanego przez Narodowe Centrum Nauki, zatytułowanego „Polska w brytyjskiej strategii wspierania ruchu oporu. Historia sekcji polskiej Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE)”, realizowanego pod kierownic- twem Jacka Tebinki (grant nr 2015/19/B/HS3/01051).
    [Show full text]
  • Polish Culture Yearbook 2017
    2017 POLISH CULTURE YEARBOOK 2017 POLISH CULTURE YEARBOOK Warsaw 2018 TENETS OF CULTURAL POLICY FOR 2018 2017 Prof. Piotr Gliński, Minister of Culture and National Heritage 5 REFLECTIONS ON CULTURE FROM AN INSTITUTIONAL PERSPECTIVE Prof. Rafał Wiśniewski, Director of the National Centre for Culture 13 TABLE O CONTENTS TABLE 1. CENTENARY CELEBRATIONS OF THE REPUBLIC OF POLAND REGAINING INDEPENDENCE 17 THE MULTI-ANNUAL GOVERNMENTAL ‘NIEPODLEGŁA’ PROGRAM (Ed. Office of the ‘Niepodległa’ Program) 18 2. FIELDS OF CULTURE AND NATIONAL HERITAGE 27 POLISH STATE ARCHIVES (Ed. Head Office of Polish State Archives) 28 LIBRARIES (Ed. The National Library) 38 CULTURAL CENTRES (Ed. Centre for Cultural Statistics, Statistical Office in Kraków) 52 POLISH CULTURE YEARBOOK POLISH CULTURE CINEMATOGRAPHY (Ed. Polish Film Institute) 60 MUSEUMS (Ed. National Institute for Museums and Public Collections) 69 MUSIC (Ed. Institute of Music and Dance) 82 PUBLISHING PRODUCTION - BOOKS AND MAGAZINES (Ed. The National Library) 90 BOOK MARKET – THE CREATIVE ECONOMY (Ed. Book Institute) 98 ART EDUCATION (Ed. Centre for Art Education) 104 DANCE (Ed. Institute of Music and Dance) 113 THEATRE (Ed. Zbigniew Raszewski Theatre Institute) 118 HISTORICAL MONUMENTS: THE STATE OF CONSERVATION (Ed. National Heritage Board of Poland) 128 3. POLISH CULTURE ABROAD 141 POLISH CULTURAL HERITAGE ABROAD (Ed. Ministry of Culture and National Heritage Department of Cultural Heritage Abroad and Wartime Losses ) 142 NATIONAL MEMORIAL SITES ABROAD (Ed. Ministry of Culture and National Heritage Department of Cultural Heritage Abroad and Wartime Losses ) 162 RESTITUTION OF CULTURAL PROPERTY (Ed. Ministry of Culture and National Heritage Department of Cultural Heritage Abroad and Wartime Losses) 169 4.
    [Show full text]
  • Szymanowicz Artykul Ekspozytura Jangielski Wersja Ostateczna Nowa
    ZESZYTY NAUKOWE WSOWL Nr 1 (155) 2010 ISSN 1731-8157 ∗ Adam SZYMANOWICZ ∗∗ Artur GOŁ ĘBIOWSKI ACTIVITIES OF BRANCH NO. 2 OF DIVISION II OF CHIEF OF STAFF HR OF POLISH ARMY AGAINST MASURIAN POPULATION IN THE 1930S Formed in the year 1930, Branch no. 2 of Division II of the Chief of Staff HR of the Polish Army located in Warsaw, unlike other branches, did not function as a country branch of Division II but it was engaged in organizing subversion and sabotage in the event of the war in neighbour- ing countries. A very important part of its activity constituted the area of East Prussia. At the end of 1930 there appeared a working plan of Branch no.2 in Masuria which was developing in the two following directions: a) awakening and organizing a Polish and Philolopolish element, b) building technical subversive centres based on the organized Polish element. In order to regulate issues of the Polish minority being used by the Branch no. 2, in April 1934 an agreement with the Ministry of Foreign Affairs was reached. It was established that political directives related to all socio-political issues of the Polish minority abroad would be dealt with by the MFA. In return for the agreement to use the Polish minority in its activities, Branch no. 2 pledged to provide the MFA with access to possessed contacts in order to perform political actions. Subsection A of Branch no. 2 created the working plan concerning Masuria (providing close cooperation with agendas of the MFA) divided into legal and illegal parts.
    [Show full text]
  • Pro-Contra VOL 1 (1-624).Indd
    FUNDAfiIA EUROPEANÆ TITULESCU Pro øi Contra T I T U L E S C U Lucrare apærutæ cu sprijinul Administrafliei Fondului Cultural Naflional Pro øi Contra T I T U L E S C U ediflia a II°a revæzutæ øi adæugitæ Ediflie îngrijitæ, selecflie, cuvânt înainte øi postfaflæ, note biografice, adnotæri øi explicaflii, indice de GEORGE G. POTRA Volumul I FUNDAfiIA EUROPEANÆ TITULESCU Bucureøti, 2012 Redactor: Ana Potra Coperta: Victor Potra Culegere computerizatæ: Ana Potra Tehnoredactare: Ofelia Coøman Descrierea CIP a Bibliotecii Naflionale a României Pro øi contra Titulescu / ed. îngrijitæ, selecflie, cuvânt înainte øi postfaflæ, note biografice, adnotæri øi explicaflii, indice de George G. Potra. ­ Ed. a 2­a, rev. ­ Bucureøti : Editura Fundaflia Europeanæ Titulescu, 2012 3 vol. ISBN 978­606­8091­13­6 Vol. 1. ­ 2012. ­ Bibliogr. ­ Index. ­ ISBN 978­606­8091­15­0 I. Potra, George G (ed. øt.) 94(498)”19” Titulescu,N. ISBN GENERAL: 978°606°8091°13°6 ISBN: 978°606°8091°15°0 © Toate drepturile asupra prezentei ediflii aparflin autorului Eu care sunt pæmântean, adânc pæmântean, eu care particip de atâflia ani la viafla internaflionalæ, færæ a uita nici mæcar o clipæ cæ sunt român, eu care sunt un soldat al flærii mele în tranøeele pæcii øi care n°a cunoscut încæ demobilizarea, eu care am væzut toate flærile la ele acasæ sau la muncæ spre a ajunge la concluzia cæ nimic nu poate preflui mai mult ca glia pærinteascæ, eu care sunt adânc uman, dar care am curajul de a spune public cæ umanitatea nu mæ intereseazæ dacæ România nu°øi gæseøte locul în sânul ei! Nicolae Titulescu CUVÂNT ÎNAINTE – la ediflia I – În 1966, mai timid, în 1982, mai îndræznefl, am fæcut cunoscute publicului românesc – øi nu doar – mærturii ale ecourilor pe care viafla øi opera lui Nicolae Titulescu le°au avut în rândurile contemporanilor.
    [Show full text]