Rocznik Prasoznawczy
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ROCZNIK PRASOZNAWCZY INSTYTUT DZIENNIKARSTWA I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ ROCZNIK PRASOZNAWCZY ROK VI/2012 W Y D A A W N N Y I C C I Z F A O “ H ” S U A M A N I T WYŻSZA SZKOŁA HUMANITAS Sosnowiec 2012 Rada Naukowa: prof. dr hab.SlavomírMagál (Uniwersytet św. Cyryla i Metodego w Trnawie), prof. dr hab. Eugenia Korniłow (Sankt-Petersburski Humanistyczny Uniwersytet Związków Zawodo- wych), prof. dr hab. Aleksander Akopov (Południowy Federalny Uniwersytet w Rostowie nad Donem), prof. dr hab. Iwan Krupski (Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki), prof. dr hab. Libor Pavera (Wyższa Szkoła Hotelarska, Praga), prof. zw. dr hab. Dariusz Rott (Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu), prof. dr hab.Tomasz Mielczarek (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach), prof. dr hab. Jurij Łuczyński (Kubański Uniwersytet Państwowy, Krasnodar), prof. dr hab. Zofia Sokół (Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu) Lista recenzentów współpracujących: prof. dr hab. Ignacy Fiut, prof. zw. dr hab. Bogusława Dobek-Ostrowska, prof. dr hab. Kazimierz Wolny-Zmorzyński, prof. zw. dr hab. Iwona Hofman, prof. zw. dr hab. Stanisław Michalczyk, prof. dr hab. Ryszard Kowalczyk, prof. dr hab. Katarzyna Pokorna-Ignato- wicz, prof. dr hab. Zbigniew Oniszczuk, doc. dr Nadiya Dubrovina, prof. dr hab. Stefan Slavik, doc. dr Milan Mikulasztik; prof. dr hab. Dymitr Strovski, doc. ing. Rudolf Ryban- ský, CSc. mim. prof. Redakcja: Marian Gierula – redaktor naczelny (medioznawstwo) Michał Kaczmarczyk – sekretarz; redaktor tematyczny (komunikacja społeczna) Dariusz Rott – redaktor tematyczny (formy, gatunki dziennikarskie; historia mediów) Liliana Lakomy – redaktor tekstów w języku angielskim Danuta Dziewięcka – redaktor językowy Marcin Zawada – redaktor statystyczny Wersja podstawowa: wersja drukowana Copyright by Oficyna Wydawnicza „Humanitas” ul. Kilińskiego 43 41-200 Sosnowiec tel.: 32 363 12 25 e-mail: [email protected] [email protected] ISSN 1897-5496 Wydanie I. Sosnowiec 2012 Łamanie: Paweł Dziewięcki SPIS TREŚCI OD REDAKCJI ................................................................................................................ 7 ROZPRAWY I ARTYKUŁY Zofia Sokół Wizerunki kobiet na łamach tygodnika „Kobieta i Życie” w latach 1946–2002 ................ 11 Marek Jachimowski Wpływ konwergencji mediów na kształtowanie się przestrzeni medialnej ....................... 37 Marian Gierula Współczesna prasa religijna w Rosji. Próba typologii .....................................................59 KOMUNIKATY I MATERIAŁY Krzysztof Wasilewski Powstanie i rozwój gorzowskiego subregionu periodycznej komunikacji medialnej (1945– 1989) ................................................................................................. 77 Jolanta Dzierżyńska-Mielczarek Współczesna częstochowska radiofonia lokalna ............................................................. 93 Agnieszka Grzesiok-Horosz Dozwolony użytek utworu w celach informacyjnych .....................................................111 Katarzyna Walotek-Ściańska Spojrzenie Orfeusza .................................................................................................... 131 Paweł Sarna Aleksander Widera – dziennikarz, folklorysta. Szkic biograficzny .................................143 Iwona Łydek Polska prasa muzyczna i jej dziennikarze .................................................................... 149 Marlena Kaczmarek Geneza i rozwój prasy polonijnej oraz emigracyjnej .......................................................171 Sandra Hajduk Rzecznicy prasowi w działalności media relations ........................................................ 193 RECENZJE I SPRAWOZDANIA Zbigniew Oniszczuk Międzynarodowa konferencja w Bonn na temat przyszłości prasy codziennej (6 -7 listopada 2011 roku) ...........................................................................................207 Aleksander Koroczyński, Marian Gierula Międzynarodowa naukowo-praktyczna konferencja w Biełgorodzie (Rosja) ...................209 Krzysztof Wasilewski Tomasz Mielczarek, Raport o śmierci polskich gazet ......................................................... 211 Agnieszka Sikora Marcin Florian Gawrycki, Podglądając Innego. Polscy trawelebryci w Ameryce Łacińskiej ..................................................................................................216 Monika Jacenik Andrzej Rozesłaniec, Przewodnik literacki po Świecie. Śladami polskich pisarzy-podróżników .................................................................................................. 219 Patrycja Szostok „Media w edukacji. Przestrzenie globalności – obszary lokalności” – ogólnopolska konferencja Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach ................................................................................................................222 Paweł Sarna 15 lat nad studiów nad mediami w Preszowie ..............................................................224 Aleksander Ostaszewski Konferencja naukowa w mieście olimpijskim ............................................................... 226 Od redakcji Oddajemy do rąk Czytelników kolejny numer „Rocznika Prasoznaw- czego”, który zgodnie z tradycją zawiera szerokie spektrum refleksji doty- czących funkcjonowania środków masowego przekazu we współczesnym społeczeństwie. Jest to zgodne z założeniem pisma, gdyż jego publikacje mają nie tylko służyć dyskusji medioznawczej w naszym kraju, ale także być pomocne w procesie dydaktycznym kształcenia dziennikarzy. Numer otwiera dział rozpraw i artykułów, który składa się z trzech ma- teriałów. Zofia Sokół, uznany w środowisku badacz prasy kobiecej, pod- jęła się w swojej rozprawie próby przedstawienia zmian wizerunku kobiet w tygodniku „Kobieta i Życie”. Materiał oparty na bogatym materiale empi- rycznym bardzo dobrze oddaje zmienność tego wizerunku w zależności od okresu społeczno-politycznego w Polsce w latach 1946–2002. Artykuł Marka Jachimowskiego jest niejako kontynuacją jego rozwa- żań z poprzedniego numeru Rocznika, dotyczących przestrzeni medialnej. Tym razem autor koncentruje się na uwarunkowaniach jej zmian pod wpły- wem zjawiska konwergencji mediów masowych. Szczególnie cenne są roz- ważania nad społecznymi konsekwencjami dokonujących się przekształceń w przestrzeni medialnej. Konwergencja mediów, według autora, musi być postrzegana jako nadająca sens kulturze medialnej. Zaciera bowiem granice w przestrzeni medialnej między różnymi kanałami przepływu treści, forma- mi i formatami. Powoduje, iż granice między segmentami przedsiębiorstw medialnych są mniej czytelne. Dotyczy to także czynności produkcji i kon- sumpcji przekazów. Materiał jest istotnym głosem w dyskusji nad problemem kultury medialnej w warunkach dominacji technologii przekazu informacji. Próba typologicznego przedstawienia systemu prasy religijnej we współ- czesnej Rosji została zaprezentowana w artykule Mariana Gieruli. Autor koncentruje się na prasie Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej, która zbudowa- ła własny podsystem prasowy w rosyjskim systemie prasy. Materiał cha- rakteryzuje poszczególne rodzaje prasy wyznaniowej. Jest jednym z nielicz- nych w polskiej literaturze przedmiotu tak szerokim przedstawieniem tego typu wydawnictw w skali całego kraju. Publikacje zawarte w dziale komunikatów i materiałów koncentrują się zasadniczo wokół następujących zagadnień: dziennikarstwa lokalno-re- gionalnego (Krzysztof Wasilewski, Jolanta Dzierżyńska-Mielczarek); prawa autorskiego i medialnego (Agnieszka Grzesiok-Horosz); pracy dziennikar- skiej oraz grup typologicznych współczesnego polskiego systemu pra- sowego (Paweł Sarna, Iwona Łydek); polskiej prasy za granicą (Marlena 8 ROCZNIK PRASOZNAWCZY. ROK VI Kaczmarek) oraz czytelniczej percepcji współczesnych tekstów poetyckich (Katarzyna Walotek-Ściańska). Polecam Czytelnikom zapoznanie się ze sprawozdaniami z konferencji. Obecny numer przynosi w tym względzie informacje o tego typu spotka- niach medioznawczych w Rosji, Niemczech i Słowacji. Oprócz tego mamy sprawozdanie z konferencji krajowej. Zwłaszcza te pierwsze niezbyt czę- sto spotyka się w polskich periodykach medioznawczych. Godne uwagi są także recenzje książek zarówno medioznawczych, jak i tych z pogranicza literatury i świata mediów. ROZPRAWY I ARTYKUŁY Zofia Sokół* Wizerunki kobiet na łamach tygodnika „Kobieta i Życie” w latach 1946–2002 STRESZCZENIE Tematem prezentowanej pracy jest ukazanie 7 wizerunków kobiet na łamach poczytnego czasopisma dla kobiet, jakim była „Kobieta i Życie”, wychodząca przez 56 lat – cały okres Polski Ludowej i dekadę III Rzeczpospolitej. Czasopismo wydawane przez przeszło pół wieku wychowało co najmniej trzy pokolenia kobiet. To pozwala prześledzić, jakie wizerunki – wzory osobowe kobiet, w zależności od aktualnej polityki rządu wobec kobiet, propagowało to czasopismo. Jaki był stereotyp kobiety, jaki był status społeczny kobiet. Wizerunek ten zmieniał się kilkakrotnie w zależności od sytuacji społeczno- politycznej i narastającego nurtu feministycznego. SŁOWA KLUCZOWE: tygodnik „Kobieta i Życie”, czasopisma kobiece, magazyny ilustrowane, system prasowy, system polityczny Temat udziału kobiet w życiu publicznym był często podejmowany na łamach czasopisma „Kobieta i Życie” oraz – rzadziej – na łamach „Przy- jaciółki”. W okresie Polski Ludowej tylko te dwa periodyki były wydawane dla przeszło połowy społeczeństwa, jaką stanowiły kobiety1. Udział ten był zmienny, wynikał z ogólnej sytuacji społeczno-politycznej kraju, statusu społecznego kobiet i wzoru osobowego propagowanego przez prasę w po- szczególnych