33(2): 40-44 Tap chf SINH HOC 6-2011

DAN LI$U yi THANH PHAN LOAI VA PHAN B6 CUA 6c CAN () 6 NUI VOI, HUY$N AN LAO, HAI PHONG

D6 VAN NHUONG, NG6 THI MINH TrUdng dgi hpc Suphgm Hd Ndi

Chdn bung (Gastropoda) la Idp ddng vdt ldn Nam 2005, Nguyin Xuan Ddng vd cdng su co nhd't trong nganh Thdn mim, cd sd Iugng lodi dl cdp din 2 loai d'c nui khu vuc nui Ba Den rd't phong phu, da dang va phan bd rdng. Chan (Tdy Ninh) [6]. Ddn lieu mdi nhdt (2007) ciia bung d can Id nhung ddng vat sd'ng trong mdi M. Maassen vd E. Gotenberger cdng bd 3 loai trudng can d vung nui vd ddng bang, trong hang dc can mdi d Pu Ludng (TTianh Hda) va Cat Ba ddng, tren mat ddt vd tren cac thuc vat d can. (Hai Phdng) [10]. Day la nhdm ddng vat Than mim bao gdm cdc Vdi nhung Iy do tren, chung tdi dd lua chon loai d'c Cd phdi () va Cd mang khu vuc Nui Voi gin thdnh phd Hai Phdng d^ (Prosobranchia) rdt da dang, cd d nhilu noi, nghien cflu. nhung tdm quan trgng cua chung vl khoa hgc vd thuc tiln trong mdi trudmg thien nhien cho tdi Phia Bdc nui Voi (huyen An Lao, nay chua dugc nghien cflu ddy du, dac biet vl y Hai Phdng) giap qudn Kie'n An, phfa Nam giap nghTa thuc tiln chi thi tinh trang mdi trudng nhu Tien Lang, phfa tdy gidp Thanh Ha (Hai nhiing sinh vat chi thi (bioindicator). Duong), phfa Ddng gidp Kiln Thuy. Nfli Voi khd rdng, cd tga dd 20°50'40,51"N O Viet Nam vd vflng Ddng Duomg ndi I06°33'46,00"E, vi tri cao nhdt len din 108 m chung, cflng vdi d'c nudc nggt, d'c d can cung da so vdi mat nudc bien. dugc dilu tra nghien cflu tfl gifla thl ky XIX. Nfli Voi chia 2 phin: Nui da vdi va nui dit Iheo tai lieu da bie't, cdc ddn lieu ddu tien vl d'c (ddt feralit vdng dd). Do qua trtnh boat ddng can d Viet Nam cd trong cdc cdng trirtii khao sat cacxto, nfli dd vdi dang dugc chfl y vi y nghia vl trai d'c d can vflng Ddng Duong cua Souleyet thuc tiln, ddy Id vung cd phong canh dep, nhilu trong thdi gian tfl 1841 - 1842, trong dd da ghi hang ddng, la khu di tich da dugc Nha nudc xip nhdn mdt sd lodi d'c can d miln Trung Viet Nam hang, do dd chiu tdc ddng nhilu cua khach du (Armam) tim thd'y d Touranne (Da Ndng) nhu lich. Lugng mua tuong dd'i cao, trung binh nam Streptaxis aberratus, S. deflexus, Eulota tfl 1.600 mm 1.800 mm. Dd dm ldn. trung binh touranenis.... tfl 80% - 85%, cao nhdt vdo thdng 7, tiidng 8. Cdc cdng trinh nghien cflu vl Than mim He thuc vat d phdn nui dd vdi chu ylu la cac phia Bdc Viet Nam xudt hien nhilu trong nfla cdy tiidn thdo, cdy bui, tiidm tiiuc vdt tiiu5ng sau the' ky XIX. Cd thl thdy nhung cdng trinh quan trgng cua nhung chuyen gia dugc bilt de'n xanh. Id rdng. Id kim hodc hdn giao Id rdng, la nhilu nhu: Morlet (1886, 1891, 1892); kim. 6 phdn nui dd't dugc ngudi ddn tdn dung Dautzenberg vd Hamonville (1887); trdng sdn {Manihot esculenta), di {Psidium Dautzenberg (1893); Bavay vd Dautzenberg guyjava), che {Camellia sinensis), khoai (1899, 1900, 1901, 1903); Fischer (1848); {Ipomoea batatas)... hodc trdng bach dan MoUendorff (1901); Dautzenberg et Fisher {Eucalyptus spp.), keo tai tugng {Acacia (1905)... [1,2, 3, 5]. mangium). Cho d^n nay, cac cdng trinh nghien cflu vl dc can d Viet Nam cdn rd't ft. Ndm 2003, I. PHl/ONG PHAP NGHlfeN COtJ Vermeulen cd ddn lieu vl nhilu lodi d'c can da gap d Pu Ludng, Cflc Phuang vd Ha Long [15]. Thdi gian tiiu mdu tfl thdng 08/2008 din 04/2009.

40 Mdu dugc tiiu tiieo 2 suih cdnh Id nfli dd, Miu dugc dinh loai dua vdo cdc tdi Ueu cua nui dd't vd tiiu tiieo 3 dd cao Id chdn nui, lung Bavay vd Dautzenberg, 1899 din 1904; G. W chflng nfli, dinh nui. Mdu dinh tuJi tiiu td't cd Tryon, 1885, 1886 [1,2, 3,7, 8]. cdc mdu bat gap (ne'u mdu nhilu thu dai dien). Mdu dinh lugng tiiu trong d vudng 1 ml Dinh Miu sdp xip theo he thd'ng phan loai cfla hmh vd bdo quan mdu trong cdn 90°, vd chit Bouchet va Rocroi, 2005 [4]. Luu Uii mdu tai Bd dugc tdch rieng vd dugc bao qudn khd. mdn Ddng vat hgc, Khoa Suih hgc, trudng dai hgc Su pham Ha Ndi.

106°33'«J8" Hinh 1. So dd khu vuc Nfli. Voi (Hdi Phdng)

n. KET QUA NGHlfeN CtfU vay viec so sdnh vdi cdc din Ueu trudc day cua cdc tdc gia trong vd ngodi nudc cin phai dugc 1. Thanh phan loai Chan bung a khu vtfc ti^p tuc nghien cflu them. nghien curu Trong sd ndy, lodi Ellobium aurismidae Da phdt hien d khu vuc nfli Voi cd 36 lodi thudc rJidm dc Cd phdi, sdng d vflng ven biln tfl dc can (bang 1), tiiudc 2 phdn ldp, 4 bd, 14 hg Trung Qudc dlh Singapore, khu vuc nfli Voi Id vd 28 gidng. Vl cd'u tnic phdn loai hgc, cdc hg vflng ven biln cho nen cd lodi ndy. cd sd lodi nhilu nhdt la Cyclophoridae, Nhin chung thanh phdn loii dc can khu vuc , Camaetudae vd Subulinidae nfli Voi cd nhflng lodi chung vdi vflng ddo chilm tdi 70% (25/36) sd lodi da gap. Dilu ndy nhu Opeas pyrgula, Opeas gracilia, Opeas phfl hgp vdi dac dilm chung cua dc can vflng filare, Diplommatina herziana (d dao Ddng Sa, nhiet ddi ndng dm phong phfl cdc hg ndy. Trong Kiang Su, Hai Nam, Trung Qudc), Coniglobus thaiih phdn lodi, da sd thudc nhdm dc Cd phdi albius (d Ddi Loan), Cyclophorus siamensis (Pulmonata) 26 lodi tirong tdng sd 36 lodi, nhdm (d PhiUppine) vd mdt vdi lodi chung vdi dc Cd mang (Prosobranchia) chiirn ty le nhd Nhdt Bin, Malaysia, dac biet Clausilia hom. Gidng cd sd lodi nhilu Id Cyclophorus (5 ardouiniana da gap d vinh Ha Long [10]. Nhan lodi), cdc gidng khdc chi cd tfl 1 dlh 2 lodi. Cdn dinh budc diu cd thl thanh phdn loai d'c can dd luu y trong he thdng phan loai bdc gidng cua dc gap d nui Voi cd xu hudmg gin vdi khu he d'c can hien nay itiiay ddi rd't nhilu so vdi trudc ddy can mdt sd ddo phia tdy Thdi Binh Duomg gin tiieo xu hudng hinh tiianh nhilu gidng mdi, vi Viet Nam.

41 Bdngl Thanh phdn lodi, sd lugng cd thl (n), dd phong phii (n%) ciia nhom Chdn bung trin can theo sinh cdnh o' khu vtfc nghiin ciru Ntii da Nui dat s Thanh phdn loai TT n n(%) n n(%) Prosobranchia Ncritopsina 1. Hydrocenidae 552 45,13 1. Georissa sulcata fMoUendeirIT, 1884) 5.52 45,13 2. Helicinidae 34 2,78 2. Pseudotrochatella nogieri Daut. el d'llam., 1887 34 2,78 Architaenioglossa 3. Cyclophoridae 78 6,38 110 46,42 3. Cvclophorus diplochilus (MeiUendejrlf, 1894) 22 1,80 12 5,06 4. Cyclophorus siamensis (Sowerby, 1850) 9 0,74 4 1,69 7. Cyclophorus zebrinus (13enson, 1836) 17 1,39 15 6,33 5. Cyclophorus sp. 1 4 0,33 5 2,11 6. Cyclophorus sp.2 12 0,98 5 2,11 8. Spirostoma sp. 14 1,14 69 29,12 4. Pupinidae 37 3,03 56 23,63 9. Pseudopomatias amoneus (MoUendorff, 1885) 37 3,03 56 23,63 5. Diplommatinidae 194 15,86 10. Diplommatina herziana MoUendorff, 1886 194 15,86 Pulmonata Archaeopulmonala 6. EUobiidae 29 2,37 11. Ellobium aurismidae Linnaeus, 1758 29 2,37 7. Vertiginidae 95 7,77 12. Gyliolrachela salpinx Benthem-Juttuig, 1961 94 7,69 13. Vertigo sp. 1 0,08 8. Achatinidae 8 0,65 27 11,39 14. Achatina julica Bov^dich, 1822 8 0,65 27 11,39 9. Ariophantidae 89 7,28 15. Ariophanta inferrupta (Benson, 1834) 1 0,08 16. Euplecta sp. 1 5 0,41 17. Euplecta sp.2 17 1,39 18. Indrella ampulla (Benson, 1850) 2 0,16 19. Macrochlamys sp. 2 0,16 20. Microcystis sp. 5 0,41 21. Trochomorpha haenseli Schmacker et Boetlger, 1891 57 4,66 10. Camaenidae 50 4,09 35 14,77_ 22. Camaena sakishimana T. Kuroda, 1960 2 0,16 23. Chloritis balantensis Korbelt, 1896 13 1,06 25 10,5^ 24. Chloritis sp. 1 0,08 25. Coniglobus albidus (H. Adams, 1870) 3 0,25 2 0,84 26. Mollendorjfia spurca Bavay et Daut., 1899 28 2,29

42 27. Satsuma mercatoria (Pfeiffer, 1845) 3 0,25 8 3,38 11. Clausiliidae 18 1,47 28. Clausilia ardouiniana Heuse, 1882 18 1,47 12. Helicarionidae 6 0,49 29. Sasakina sp. 6 0,49 13. Streptaxidae 1 0,08 30. Oophana thamnophila Van Benthem, 1954 1 0,08 14. Subulinidae 32 2,62 9 3,79 31. Allopeas gracilis {}\\xllor\, 1834) 4 0,33 32. Allopeas pyrgula (Schmacker et Boetlger, 1891) 5 0,41 33. Opeas filare {Heude, 1882) 5 0,41 2 0,84 34. Pseudopeas douvillei (Dautz. et Fisch) 9 0,74 5 2,11 35. Pseudopeas lavillei Dautz. et Fisch, 1908 3 0,25 36. Tortaxis erectus (Benson, 1842) 6 0,49 2 0,84 Tdng 1.223 100 237 100 Tyle 83,7% 16,2%

Hg Hyeirocenidae cd sd' lugng cd thl cao chia thanh 3 vdnh dai: nhdt khoang hom 1/3 sd cd till (37,81%), tiifl 2 6 gin dinh nfli gap 12 loai (33,33%) trong Id Diplonunatuudae (13,29%), tilp tiieo la tdng sd cdc lodi thu dugc, uu thl rJidt la Cyclophoridae (12,88%). Cdc hg cdn lai diu cd Georissa sulcata vd Pseudopomatias amoneus sd lugng cd thl dudi 1%, thdm chi cdn 2 hg dudi (chilm 71,5 %). 1% (HeUcarionidae vd Achatuiidae). Hg Ariophantidae cd sd' gid'ng nhilu nhdt 6 lung chiing nfli gap du ca 36 loai, trong dd vdi 6 gidng (21,43%), thfl 2 Id Camaenidae vdi 5 loai uu thl nha't la Georissa sulcata, Spirostoma gid'ng (17,86%), tiifl 3 Id SubuUnidae vdi 4 sp. va Diplommatina herziana chilm tdi 44,8%,. gidng (14,29%), thfl 4 la Cyclophoridae vd CJ chan nui gap 9 lodi chiirn 25%; trong dd Vertigirudae vdi 2 gid'ng chilm 7,14%, vd cac cac loai uu thl la Achat ina fulica, hg cdn lai chi cd 1 gidng chiirn 3,57%. Gyliolrachela salpinx, Satsuma mercatoria vd Hg Ariophantidae cd sd lodi nhilu nhdt vdi Cyclophorus diplochilus (73,08%). 7 lodi (19,44%), tiifl 2 Id SubuUnidae, Vl sinh khdi, cdc lodi gap d chan nui thucmg Cyclophoridae vd Camaerudae vdi 6 lodi cd kich thudc va trgng lugng ldm hom cdc sinh (16,67%), tiifl 3 Id Vertiguiidae vdi 2 lodi canh khdc. (5,56%) vd cdc hg cdn lai chi cd 1 lodi chie'm 2,78%. VI mat suih thdi, Ariophantidae cung Id III. K£T LUAN hg tiiudng phan bd d vung dm va thfch nghi vdi nai cd tham tiiuc vat ddy. Da phat hien d khu vuc nui Voi (Hdi Phdng) Lodi Georissa sulcata cd sd lugng cd till 36 lodi dc can thudc 28 gid'ng, 14 hg vd 4 bd. nhilu nhdt chil^m 37,81% tdng sd cd till; Trong dd, Hydrocerudae, Diplommatinidae, Oophana thamnophila, Ariophanta inferrupta, Cyclophoridae chilm uu tiie'. Hydrocenidae cd Chloritis sp. vd Vertigo sp. cd sd lugng cd thl ft sd lugng ca thl nhilu nhdt chilm 38,71%, cd sd nhdt, chilm 0,07%. luomg cd thl It nhd't Id hg Streptaxidae chi chie'm 0,08%. 2. Dac trtfng phan bo Phan bd cua d'c can theo sinh canh cd su Sutii canh nfli da vdi phong phu hom, chil^m khac biet rd ret gifla nui dd vdi vd nui ddt. O nui 83,77% tdng sd cd till vd 36/36 sd loai da phdt dd vdi thanh phin lodi phong phfl rJiilu hem han hien d khu vuc ndy. Siitii cdnh nfli ddt dd phong nfli ddt, cd tdi 83,7% ttdn tdng sd loai. d lung phfl tiidp han'chil^m 16,23% sd cd thl vd chi gap chflng nfli cd sd lodi phong phfl nhdt, d chdn nfli 14 lodi (bang 1). Theo dd cao cua nfli, cd thl vd dinh nfli cd sd lodi it hom.

43 TAI LIEU THAM KHAO 9. Hsieh, Bo Chuan, Hwang, Chung Chl Wu, Shu Ping, 2006: Landsnails of Taiwan. Bavay et Dauzenberg, 1899: Description Forestry Bureau Council of Agriculture des Coquilles nouvellcs de LTndo Chine. Executive Yuan, Taipei Taiwan, R. O. C. Extrait du Joumal de Conchyliologie. |o W. .1. IM. Maassen, E. Gottenberger, 2007: Bavay et Dauzenberg, 1908: Extrait du Three new Clausiliid land snails from Joumal de Conchyliologie. Temkin, northem Vietnam (Gasfl-opoda: Bavay et Dauzenberg, 1909: Extrait du Pulmonata: Clausiliidae). Zoologische Joumal de Conchyliologie, vol. LVII: 5-32. Mededelingen, 81-1. 81-105,163-206,279-288. IL J. E. Morton and J. Machin, 1949: A key to the land snails of the flatford area, Bouchet P. & Rocroi J. P.. 2005: Suffolk. Department of Zoology, Queen Malacologia: International Journal of Mary College, University of London. Malacology. 47(1-2). Teng Chien Yen, 1939: Die chinesischen Dautzenberg et Fischer, 1908: Extrait du 12. Land und Susswas.ser Gastropexien des Joumal de Conchyliogie. vol. LVI. P.: 169- Natur Museum Senchenberg. Alle Rechte 217. vorbehalten Printed in Germany. Nguyin Xudn Dong, Nguyin Quy Tudn, Dang Nggc Thanh, 2008: Tap chi Sinh hoc, Hoang Diifc Dat, 2005: Din lieu sinh hgc 2 13. lodi dc nui Ba Den tinh Tay Ninh. Nhung 30(4): 1-15. vdn dl CO ban trong khoa hgc su sd'ng. 14, Van Benthem Jutting W. S. S., 1954: The Nxb. Khoa hgc va Ky thuat. Ha Ndi. Malayan Streptaxidae of the genera Discartemon and Oophana. The BuUetin of George W. Tryon, 1885: Manual of the Raffles Museum, 25: 71-106. Conchology. Vol. I. Philadelphia: Academy of Natural Sciences, 6-364. 15 J. J. Vermeulen and W. J. M.. 2003: The non-marine MoUusca fauna of the Pu 8. George W. Tryon, 1886: Manual of Luong, Cue Phuong, Phu Ly, and Ha Long Conchology. Vol. II. Philadelphia: Academy regions in Northem Viemam. A survey for of Natural Sciences, 6-265. the Vietnam Programme of FFI. 1-26.

DATA ON SPECIES COMPOSITION AND DISTRIBUTION OF LAND SNAIL'S FAUNA (GASTROPODA) ON NUI VOI HILL, AN LAO DISTRICT, HAI PHONG PROVINCE DO VAN NHUONG, NGO THI MINH

SUMMARY In this report, we provide information about composition species, distribution of land snails and difference of them about habitats and topographies on Nui Voi, Hai Phong. Based on analysis of land snail samples collected from Nui Voi hill in Hai Phong province, research results show that land snail fauna has 36 species belong to 28 genera, 14 families, 4 orders (Neritopsinai Architaenioglossa, Archaeopulmonala and Stylommatophora) and 2 subclasses Prosobranchia and Puhnonata. In which, I^llmonata occupied 72.2% of total recorded species in survey area. The most in number of species in Cyclophoridae, Ariophantidae, Camaenidae and Subulinidae. Distribution about habitat is very different. Number of landsnail species on the limestone mountains is more abundant than on feralit soil mountains. In this species composition, some species {Opeas pyrgula, 0. gracilia, O. filare, Diplommatina herziana, Coniglobus albius and Cyclophorus siamensis) were also recorded on many islands in the Westem Pacific Ocean region. Preliminary comments show that the landsnails fauna on this area close to fauna of many islands in the westem Pacific Ocean (Hainan island, the PhUippines, Malaysia...). Ngdy nhgn bdi; 16-7-2009

44