Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Niegosławice, przyjęte Uchwałą Rady Gminy w Niegosławicach Nr XXI/100/2000 z dnia 30 października 2000r. Zmienione Uchwałą Rady Gminy w Niegosławicach Nr XXIX/149/2009 z dnia 26.10.2009 r.

Wprowadzone zmiany zostały wyróżnione przez zamieszczenie w ramce tekstu pisanego podkreśloną czcionką

II. UWARUNKOWANIA ROZWOJU

str. 1

1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

1.1 Geomorfologia i hydrografia.

Na terenie gminy Niegosławice wyróżniono dwa mezoregiony fizyczno – geograficzne. Są to : Góry Kocie w północnej części gminy i Równina Szprotawska w części południowej.

Góry Kocie – na obszarze gminy reprezentowane sa przez fragment Wzgórz Dalkowskich – moreny czołowej glacitektoniczne spiętrzonej wyznaczającej maksymalny zasięg Stadiału Warty zlodowacenia środkowopolskiego. W rejonie zimnej Brzeźnicy kulminacja osiąga wysokość 226,0 m n.p.m. Grzbietowe partie wykazują spłaszczenia i w ich obrębie nachylenia stoków wynoszą 5 %. Główny grzbiet rozcinają konsekwentnie dolinki, które na znacznych odcinkach maja charakter wciosów. Nachylenie stoków tych dolin wynosi do 20 %. Zasadnicze cechy rzeźby Gór Kocich zostały ukształtowane w wyniku długotrwałych procesów denudacyjnych w warunkach klimatu peryglacjalnego jaki panował na tym terenie w czasie ostatniego zlodowacenia. Stąd powszechność powierzchni zrównań.

Równina Szprotawska – dzieli się na dwa mikroregiony : Błota Przemkowskie i równinę moreny dennej zlodowacenia środkowopolskiego. Błota Przemkowskie – w początkowym okresie zagłębienie końcowe moren akumulacyjnych oscylacji chocianowskiej, a następnie w wyniku zatarasowania odpływu wód z południa pasmem Gór Kocich – zastoiska. Występujące tu poziomy terasowe świadczą, że w pewnych okresach w ich obrębie funkcjonował przepływ wód uchodzących do doliny Bobru. Teren płaski, bez deniwelacji wskutek holoceńskiej akumulacji torfu o znacznej miąższości. Równina moreny dennej – fragment moreny dennej ze zlodowaceń poprzedzających Stadiał Warty. Wykazuje niewielki spadek od Wzgórz Dalkowskich ku dolinie Szprotawy. Pierwotna rzeźba została zamaskowana i wyrównana przez akumulację osadów zdeponowanych procesami demidacyjnymi. Formy antropogeniczne – wymienić tu należy wyrobiska po eksploatacji surowców miejscowych, obwałowania rzeki Szprotawy, groble stawów istniejących i zdewastowanych oraz nasypy dróg i linii kolejowych. Wyrobiska poeksploatacyjne rozrzucone są po terenie całej gminy, a większość z nich uległa samoistnej rekultywacji.

str. 2

Hydrograficznie teren gminy Niegosławice położony jest w zlewni rzeki Szprotawy płynącej w południowej części gminy i będącej prawym dopływem Bobru. Niewielkie fragmenty terenów położonych w północnej części gminy : Zimna Brzeźnica, Mycielin, Bukowica należą do zlewni Białej Wody, będącej lewym dopływem Odry. Lokalnie występują niewielkie zbiorniki wodne, szczególnie w rejonie potoku Szprotawka, będącym prawym dopływem rzeki Szprotawy. Podmokłości stałe jak i okresowe związane są przede wszystkim z rozległym terenem określonym jako Błota Przemkowskie. Wody rzeki Szprotawy w granicach gminy mieszczą się w II i III klasie czystości, natomiast w rejonie ujścia do Bobru są pozaklasowe.

1.2 Warunki geologiczne i hydrogeologiczne

Gmina Niegosławice położona jest w obrębie Monokliny Przedsudeckiej. Morfologicznie jest to Wysoczyzna Głogowska jako jednostka wyższego rzędu. Podrzędnie są to Góry Kocie i Równina Szprotawska. Góry Kocie reprezentowane są przez Wzgórza Dalkowskie, występujące w północnej części gminy. Równina Szprotawska to południowa część gminy z Błotami Przemkowskimi i doliną rzeki Szprotawy. Góry Kocie są moreną spiętrzoną wyznaczającą maksymalny zasięg Stadiału Warty zlodowacenia środkowopolskiego. Równina Szprotawka powstała w czasie deglacjacji lądolodu zlodowacenia środkowopolskiego i z tego okresu pochodzą Błota Przemkowskie wciągnięte następnie w sieć odpływu. Podczas późniejszych okresów zlodowaceń jak i interglacjałów teren ten podlegał intensywnym procesom denudacji i erozji. Starsze podłoże mezozoiczne zbudowane jest z utworów triasowych. Na osadach triasowych położone są niezgodnie utwory trzeciorzędowe i czwartorzędowe (zaburzone glacitektonicznie). Trzeciorzęd zbudowany jest głównie z iłów z przewarstwieniami mułków, piasków i żwirów oraz węgli brunatnych. Osady czwartorzędowe zbudowane są z szeregu poziomów glin zwałowych lub odpowiadających im iłów o miąższościach zmiennych, od kilku do kilkunastu metrów. Poziomy gliniasto – ilaste przedzielone są kilkumetrowej miąższości warstwami piasków i żwirów wodnolodowcowych. Charakter wód gruntowych ma ścisły związek z budową geologiczną zasadniczych form morfologicznych. W związku z powyższym wydzielono dwa obszary : pozadolinny i współczesnych dolin rzecznych.

str. 3

Obszar pozadolinny zbudowany jest głównie z wodnolodowcowych piasków i żwirów oraz glin morenowych. Tereny zbudowane z gruntów przepuszczalnych lokalnie podścielonych glinami i iłami charakteryzują się swobodnym zwierciadłem wód gruntowych, występującym na głębokościach od jednego do kilkunastu metrów ppt. W rejonach zbudowanych z gruntów trudno przepuszczalnych wody gruntowej nie stwierdzono. Wydajność wód czwartorzędowych w zależności od miąższości warstwy wodonośnej kształtują się średnio od 2,0 do 50,0 m³/h. Obszary współczesnych dolin zbudowane są na ogół z przepuszczalnych piasków o swobodnym zwierciadle wody lub piasków przykrytych warstwą mad rzecznych i wówczas zwierciadło wód jest napięte hydrostatycznie nadległą warstwą gruntów trudno rozpuszczalnych. Poziom wód gruntowych na tych terenach występuje na głębokości 1,0 – 2,0 m ppt. Rejon ten charakteryzuje się stosunkowo dużymi wahaniami poziomu wód gruntowych, które mają ścisły związek z poziomem wody w rzece i mogą dochodzić do 2,0 m. Warunki hydrogeologiczne gminy są niekorzystne. Wpływają na to zaburzenia glacitektoniczne w północnej części terenu jak również miąższość poziomów wodonośnych położonych w dodatku na znacznych głębokościach ( kilkadziesiąt m ppt.) Poziomy wodonośne o znacznych miąższościach występują na dużych głębokościach (kilkadziesiąt m ppt) i związane są z utworami czwartorzędowymi. Warstwy wodonośne poziomów trzeciorzędowych występują na znacznych głębokościach rzędu kilkuset metrów (Gościeszowice 214,4 m). Analizując obszar gminy pod kątem przydatności do zabudowy, biorąc pod uwagę warunki gruntowo – wodne, korzystnie należy ocenić środkową i północną jej część (Przecław, Stara i Nowa Jabłona, Mycielin, Gościeszowice). Tereny te charakteryzują się nośnym choć zróżnicowanym podłożem gruntowym (gliny, piaski) i stosunkowo niskim poziomem wód gruntowych. Mniej korzystne warunki występują w rejonie Zimnej Brzeźnicy, Bukowicy i Rudzin gdzie płytki poziom wód gruntowych stanowi duże utrudnienie dla budownictwa. Niekorzystne warunki dla budownictwa to obszary dolinne rzeki Szprotawy i obszar Błot Przemkowskich, gdzie od powierzchni zalegają grunty słabonośne (mady, torfy) z płytko występującą wodą gruntową (obszary podmokłe i okresowo podmokłe).

1.3 Klimat

Gmina Niegosławice podobnie jak cała Polska Zachodnia posiada klimat umiarkowany z wyraźną dominacją cech klimatu oceanicznego.

str. 4

Zimy są tu na ogół łagodne, z częstymi odwilżami, lata chłodniejsze z większą liczbą opadów. Istotną cechą tego klimatu jest duża zmienność temperatur.

Charakterystyczne cechy klimatu : - średnia roczna temperatura powietrza - + 8,2 °C - średnia temperatura okresu wegetacyjnego - + 14,5 °C - roczna suma opadów - 620 mm - liczba dni z pokrywą śnieżną - 60 dni - przewaga wiatrów z kierunków zachodnich - 41,0 %

Klimat lokalny uzależniony jest od morfologii terenu i szaty leśnej. Generalnie najkorzystniejsze warunki występują na obszarach wysoczyznowych, które są wolne od inwersji termicznych i posiadają najkorzystniejsze warunki solarne. Mniej korzystne warunki występują w obrębie doliny rzeki Szprotawy oraz w dolinach jej odpływów, gdzie okresowo mogą powstawać inwersje termiczne sprzyjające takim niekorzystnym zjawiskom jak przymrozki, mgły i zamglenia, słabe mieszanie się mas powietrza. Lokalne warunki klimatyczne modyfikowane są przez kompleksy leśne, które powodują wyrównania drobnych przebiegów amplitud temperatury i wilgotności powietrza, osłaniają tereny przyległe od niekorzystnego oddziaływania wiatru.

1.4 Powietrze atmosferyczne

Stan higieny atmosfery gminy Niegosławice kształtuje się pod wpływem ogólnej cyrkulacji atmosfery i przenoszonych zanieczyszczeń, jak również pod wpływem lokalnych źródeł zanieczyszczeń i są to przeważnie zanieczyszczenia pochodzące ze spalania węgla. Stan higieny atmosfery należy uznać za korzystny, choć leśnicy obserwują osłabienie drzewostanów iglastych na skutek dalekiego oddziaływania Huty Miedzi w Głogowie. Wyznaczony przez służby leśne zasięg należy udokumentować pomiarami terenowymi.

1.5 Obszary podlegające ochronie

1. Na terenie gminy Niegosławice głównym elementem środowiska prawnie podlegającym ochronie jest obszar chronionego krajobrazu, ustanowiony „Rozporządzeniem nr 6 Wojewody Zielonogórskiego z dnia 10 lipca 1996 r. w sprawie wyznaczenia obszarów chronionego krajobrazu, Dz. Urz. Woj. Ziel. Nr 12, poz. 117”. Obszar ten położony jest w północno – wschodniej

str. 5

części gminy i obejmuje fragment Wzgórz Dalkowskich, interesujący teren pod względem krajoznawczym. 2. Ochroną objętą są parki podworskie z cennymi wielogatunkowymi zespołami roślinności drzewiastej w Przecławiu, Rudzinach, Suchej Dolnej, Gościeszowicach, Mycielinie, Zimnej Brzeźnicy i Międzylesiu gdzie zachowały się stare dęby liczące 150 –180 lat. 3. Podlegają ochronie : - gruntu orne II – IV klasy bonitacyjnej, - tereny leśne - ekosystemy dolinne jako ważny czynnik równowagi ekologicznej : dolina Szprotawy i potok Szprotawka, Błota Przemkowskie.

1.6 Flora i fauna

O bogactwie świata roślin i zwierząt decydują w znacznym stopniu zróżnicowanie terenu pod względem morfologicznym i użytkowania gruntów. W gminie Niegosławice największą powierzchnię zajmują użytki rolne – 64 %, a lasy – 21 %. Ubogie są zasoby wód powierzchniowych co powoduje, że flora i fauna jest uboższa i mniej liczna, aniżeli w innych obszarach województwa. Lasy tworzą głównie siedliska borowe z sosną jako gatunkiem panującym. W obniżeniach i dolinach rzecznych dominują olsy (przewaga olszy i brzozy w drzewostanie) i siedliska lasowe z drzewostanem liściastym. Podszyty i runo leśne jest dobrze rozwinięte. Obszar Błot Przemkowskich – były poligon to ostoja przyrody, stanowi ważne miejsce gnieżdżenia się rzadkich i zagrożonych gatunków ptaków głównie szuwarowych i łąkowych. Znajduje się tu m. in. Największe na Śląsku skupienie par żurawia, derkacza, kszyka i świerszczaka. Wobec znacznej wartości przyrodniczej tego obszaru, planowane przedsięwzięcia uwzględniać muszą ochronę jego walorów, dążąc do pogodzenia zadań gospodarki z ochroną przyrody. Przewiduje się obszar poligonu objąć ochroną prawną w formie rezerwatu lub użytku ekologicznego, obszar ten ma stanowić docelowo Park Krajobrazowy.

1.7 Złoża surowców mineralnych

Rozpoznanie zasobów naturalnych gminy istnieje jedynie na podstawie pojedynczych archiwalnych wierceń i kartowania geologicznego. Uważa się, że na terenie gminy występują następujące surowce : a) iły – w rejonie Zimnej Brzeźnicy, Bukowicy i Gościeszowic,

str. 6 b) gliny zwałowe – w rejonie Mycielina i Zimnej Brzeźnicy, c) piaski – w rejonie Niegosławic, Przecławia, Nowej Jabłony i Mycielina, d) żwiry i pospółki – w rejonie Suchej Dolnej i Zimnej Brzeźnicy, e) torfy – w rejonie Błot Przemkowskich, f) złoża żwiru i piasku - w Krzywczycach.

Szacunkowy czas wyczerpania posiadanych zasobów nie jest określany.

1.8 Obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej ( obszary gleb chronionych).

W gminie dominują gleby brunatne i bielicowe o zróżnicowanej przydatności rolniczej. Ich klasa bonitacyjna uzależniona jest od składu mechanicznego. Generalnie na płatach glin występują gleby lepsze. Skupiają się one głównie w północnej części gminy. Na luźnych piaskach występują słabe gleby V i VI klasy banitacyjnej, które są w zasadzie nieprzydatne lub mało przydatne dla rolnictwa. Łączna powierzchnia gleb chronionych, a więc klasy II, III i IV w ogólnej strukturze gleb według klas w gminie stanowi 65 % udziału. Jest to w warunkach woj. Lubuskiego stosunkowo wysoki wskaźnik, wskazujący na konieczność ochrony tych gleb dla rozwoju i intensyfikacji produkcji rolnej. Ochronie podlegają łąki i pastwiska III i IV klasy bonitacyjnej.

1.9 Stan środowiska

Obszar gminy Niegosławice należy do stosunkowo mało zdegradowanych. Powodem tego stanu rzeczy jest brak własnego przemysłu i mała gęstość zaludnienia (35 osób/km²). Nie mniej jednak problemem są ścieki odprowadzane z gospodarstw domowych i struktury gospodarczej do wód płynących, a także zalegalizowane i niezalegalizowane wysypiska odpadów, wykorzystujące na ogół tereny po przeszłej eksploatacji kruszywa naturalnego. Służą one także niekiedy do wylewania nieczystości płynnych. Taki stan zagraża skażeniem wód gruntowych i dostaniem się do obiegu troficznego niepożądanych substancji i pierwiastków. Stan higieny atmosfery należy uznać na korzystny, choć leśnicy obserwują osłabienie drzewostanów iglastych na skutek dalekiego oddziaływania Huty miedzi w Głogowie.

str. 7

W gminie Niegosławice rocznie produkowanych jest 65 tys. m² ścieków komunalnych (dane dotyczą budynków w administracji gminy. Do oczyszczalni odprowadzanych jest 730 m². Ścieków przemysłowych nie ma. Gmina nie posiada danych na temat emisji zanieczyszczeń do powietrza. W gminie Niegosławice znajduje się 4 zalegalizowane wysypiska śmieci o łącznej powierzchni 2,7 ha. Nie spełniają one jednak obecnych wymogów.

1.10 Ocena terenu i wnioski

Wnioski i zalecenia : - w rejonie wszystkich jednostek osadniczych na terenie gminy znajdują się tereny o korzystnych warunkach fizjograficznych pozwalające na rozwój tych jednostek, - znaczne kompleksy gleb dobrych i bardzo dobrych stwarzają perspektywy dla intensyfikacji rolnictwa, - szczególną ochroną należy objąć istniejące ekosystemy dolinne jako ważny czynnik równowagi ekologicznej, - teren gminy jest małozasobny w wodę pitną zarówno z ujęć podziemnych jak i powierzchniowych, - pożądana jest renowacja stawów rybnych oraz odtworzenie zbiorników zdewastowanych, - należy udokumentować złoże żwirów w Zimnej Brzeźnicy.

2. UWARUNKOWANIA SPOŁECZNO – GOSPODARCZE

Na uwarunkowania rozwoju społeczno – gospodarczego składają się uwarunkowania zewnętrzne, które wynikają z położenia gminy w województwie oraz uwarunkowania wewnętrzne, które wynikają z określonych funkcji oraz rozwoju sfery społecznej i gospodarczej.

2.1 Uwarunkowania zewnętrzne

Uwarunkowania wynikające z położenia gminy

Gmina Niegosławice położona jest w połudnuiowo – wschodniej części województwa lubuskiego w powiecie żagańskim. Sąsiaduje z gminami : Bytom Odrzański, Nowe Miasteczko, Szprotawa oraz z województwem Dolnośląskim – gminą Przemków i Gaworzyce. Na terenie gminy wyróżniono dwa mezoregiony fizyczno – geograficzne. Są to :

str. 8

Góry Kocie w północnej części gminy, będące fragmentem Wzgórz Dalkowskich i Równina Szprotawska w części południowej. Gmina zajmuje powierzchnię 136,1 km². W skład gminy wchodzi 11 wsi sołeckich i 7 przysiółków o łącznej liczbie ludności 4.828. Siedzibą władz gminy są Niegosławice. Przez północno – wschodnią część obszaru gminy przebiega droga krajowa Nr 3 (E-65) Świnoujście – Szczecin – Zielona Góra – Legnica – Jakuszyce, a w przyszłości przewidywana jest budowa autostrady (lub drogi ekspresowej) A-3 Szczecin – Lubawka. Przez gminę przebiega linia kolejowa relacji Tuplice – Łódź Kaliska. Gmina Niegosławice posiada połączenia PKS z takimi miastami regionu jak : Zielona Góra, Nowa Sól, Przemków, Szprotawa, Kożuchów i Głogów oraz połączenia PKP z Głogowem, Żaganiem, Żarami, Szprotawą i Tuplicami. Odległość 80 km dzieli gminę Niegosławice od granicy Polsko – Niemieckiej. Do Berlina jest około 230 km, a do Warszawy 460 km. Obsługę regionalną gminy sprawują stolice województwa : miasto Zielona Góra i Gorzów Wlkp. Ośrodki akademickie w najbliższym zasięgu gminy to : Zielona Góra Sulechów, Głogów i Legnica. Ośrodkami ponadwojewódzkimi w zakresie nauki akademickiej i wyspecjalizowanej opieki klinicznej są Poznań i Wrocław. Dostępność komunikacyjna oraz walory naturalne gminy, dobre warunki glebowo przyrodnicze, sprzyjać będą w rozwiązywaniu gospodarczych, społecznych i kulturalnych kontraktów gminy w ramach uczestnictwa i funkcjonowania Euroregionu Sprewa – Nysa – Bóbr.

2.2 Uwarunkowania wewnętrzne

Uwarunkowania wynikające ze stanu sieci osadniczej

Sieć osadniczą gminy tworzą : - wsie sołeckie - 11 - przysiółki - 7

Pod względem liczby mieszkańców grupują się w następujących przedziałach zaludnienia :  jednostki osadnicze o zaludnieniu do 100 osób Pustkowie - Bukowiczka 2 Nowa Bukowica 12 Zagóra 15 Wilczyce 47

str. 9

Nowy Dwór 62 Międzylesie 91 Krzywczyce 97

 jednostki osadnicze o zaludnieniu od 100 – 300 osób Bukowica 159 Rudziny 236 Stara Jabłona 269 Nowa Jabłona 299

 jednostki osadnicze o zaludnieniu od 300 – 500 osób Sucha Dolna 327 Zimna Brzeźnica 347 Mycielin 425

 jednostki osadnicze o zaludnieniu powyżej 500 osób Przecław 675 Gościeszowice 817 Niegosławice 948

Sieć osadnicza gminy charakteryzuje się znacznym rozdrobnieniem, przeważają wsie małe i przysiółki. Forma ta stwarza mniej korzystne warunki rozwoju. Funkcję ośrodka administracyjnego gminy oraz ośrodka obsługi ludności dla całego obszaru gminy pełni wieś Niegosławice.

Hierarchia ośrodków sieci osadniczej : - ośrodek podstawowy z pełnym zakresem usług : Niegosławice - ośrodki podstawowe z niepełnym zakresem usług : Gościeszowice, Przecław, Zimna Brzeźnica, Sucha Dolna - ośrodki elementarne : wsie pozostałe

Podział terytorialny gminy a) wsie (jednostki osadnicze) – 18 b) sołectwa - 11 - Niegosławice - Gościeszowice - Przecław - Zimna Brzeźnica - Sucha Dolna - Mycielin - Bukowica - Stara Jabłona

str. 10

- Nowa Jabłona - Rudziny - Krzywczyce

c) przysiółki - 7 - Międzylesie - Nowy Bukowiec - Bukowiczka - Nowy Dwór - Pustkowie - Wilczyce - Zagóra

 Uwarunkowania wynikające z funkcji gminy

Podstawową funkcją gminy jest rolnictwo. Z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych utrzymuje się większość mieszkańców. Uzupełniające funkcje to : mieszkalnictwo, administracja wewnętrzna i usługi publiczne na rzecz mieszkańców, rzemiosło, drobna wytwórczość i przemysł lokalny. W gminie Niegosławice struktura pracujących w gospodarce narodowej przedstawia się następująco : - sektor rolnictwa - 9,5 % - sektor przemysłu - 17 % - sektor usług (szeroko pojęty) - 73,5 %

2.3 Uwarunkowania wynikające z procesów demograficznych

Zjawiska i procesy demograficzne wiążą się z wieloma dziedzinami funkcjonowania gminy, wywierają wpływ na rozwój sieci osadniczej, strukturę zatrudnienia, rynek pracy, problemy bezrobocia, a także wyznaczają potrzeby w zakresie infrastruktury i sieci usług.

Rozmieszczenie ludności w gminie w 1999 r. (źródło : Urząd Gminy Niegosławice)

Migracje Wskaźnik Lp Nazwa wsi Liczba ludności Dodatnie ujemne przyrostu ludności 1. Bukowica 159 4 - 3 2. Bukowiczka 2 - - - 3. Gościeszowice 817 - 7 - 4. Krzywczyce 97 1 - 4

str. 11

5. Międzylesie 91 2 - - 6. Mycielin 425 - 5 2 7. Niegosławice 948 11 - 10 8. Nowy Bukowiec 12 - - 1 9. Nowa Jabłona 299 10 - - 10. Nowy Dwór 62 - 1 - 11. Przecław 675 - 10 - 12. Pustkowice - - - - 13. Rudziny 236 - 7 1 14. Stara Jabłona 269 - 3 - 15. Such Dolna 327 - 11 3 16. Wilczyce 47 3 - 2 17. Zagóra 15 - - - 18. Zimna Brzeźnica 347 - 10 - Razem 4.828 31 54 26

 Analiza procesów demograficznych

ludność gminy lata ogółem kobiety mężczyźni

1997 4.789 2.475 2.314 1998 4.808 2.489 2.319

Według danych gminy stan ludności w 1999 roku wynosił 4.828 osób.

Gminę Niegosławice na koniec roku 1998 zamieszkiwało 4.808 osób, z czego ponad połowę bo 51,7 % stanowią kobiety. Podobna prawidłowość jest charakterystyczna dla całego województwa, gdzie 51,1 % mieszkańców to kobiety.

Gęstość zaludnienia dla gminy Niegosławice wynosi 35 osób na 1 km². W całym powiecie żagańskim 1 km² zamieszkuje średnio 76 osób, w województwie lubuskim 73 osób na 1 km². W 1998 roku przyrost naturalny na 1000 mieszkańców w gminie wyniósł 2,88, w województwie 1,70. Saldo migracji wyniosło – 7. Liczba ludności w gminie utrzymuje się na poziomie 4.800 mieszkańców, przy niewielkiej tendencji wzrostowej, co świadczy o przywiązaniu mieszkańców do mieszkań i trudności związanych z podejmowaniem pracy poza miejscem zamieszkania.

 Struktura wiekowa ludności

str. 12

Strukturę wieku ludności gminy w rozbiciu na wiek przedprodukcyjny, produkcyjny i poprodukcyjny przedstawia poniższa tabela.

wyszczególnienie lata 1990 1997 grupa wieku w wieku przedprodukcyjnym do 17 roku życia 31,6 % 28 % w wieku produkcyjnym kobiety 18 – 59 lat 56,7 % 56 % mężczyźni 18 – 64 lat w wieku poprodukcyjnym kobiety 60 lat i więcej 11,7 % 16 % mężczyźni 65 lat i więcej

W 1999 r. ludność w wieku produkcyjnym wyniosła 56,48 %. Według danych z Urzędu Statystycznego (dane na koniec 1998 r.) struktura ludności według wieku w województwie lubuskim i powiecie żagańskim przedstawia się następująco :

wiek wiek wiek Wyszczególnienie przedprodukcyjny produkcyjny poprodukcyjny

województwo lubuskie 26,7 % 60,6 % 12,7 %

powiat żagański 27,1 % 59,2 % 13,7 %

Struktura wiekowa ludności gminy odbiega od średniej wojewódzkiej i średniej dla powiatu. W gminie mieszka relatywnie mniej osób w wieku produkcyjnym, zaś więcej w wieku poprodukcyjnym. Prognozy odnośnie struktury wiekowej mieszkańców województwa lubuskiego nie są zadowalające. W 2020 r. ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowić będzie 25,5 %, ludność w wieku produkcyjnym 56,4 %, zaś w wieku poprodukcyjnym aż 18,1 %. Ludność gminy ulega stopniowemu starzeniu. Te niekorzystne zmiany wiążą się z malejącą liczbą urodzeń, a coraz dłuższym życiem mieszkańców. W gminie Niegosławice najliczniejszą grupą osób jest grupa w wieku produkcyjnym, która stanowi blisko 56,5 % populacji gminy, co przy dużym

str. 13 strukturalnym bezrobociu w gminie stanowi o niskich dochodach, a przez to o jakości życia mieszkańców.

 Poziom wykształcenia mieszkańców gminy

Poziom wykształcenia w gminie w 1999 r.

wykształcenie liczba osób % wyższe 193 4 % średnie 1.207 25 % zawodowe 1.544 32 % podstawowe 1.884 39 %

Wysoki udział osób z wykształceniem podstawowym hamuje postęp w rozwoju gminy, postęp w rozwoju nowoczesnego rolnictwa i nie rokuje większej poprawy poziomu życia ludności. Ułatwienie młodzieży możliwości zdobycia wykształcenia i podniesienie poziomu edukacji to najefektywniejszy w skutkach proces dla zwiększania aktywności społeczności lokalnej i dla rozwoju przedsiębiorczości.

 Zatrudnienie

Zatrudnienie w gospodarce narodowej a) (dane z Urzędu Gminy Niegosławice za 1999 r.)

Wyszczególnienie Liczba pracujących Struktura w % przemysł 53 17,4 budownictwo - - rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo 30 9,8 handel i naprawy 6 2,0 transport, składowanie i łączność 27 8,8 pośrednictwo finansowe 3 1,0 administracja publiczna i obrona narodowa 103 33,8 edukacja 71 23,2 ochrona zdrowia i opieka socjalna 12 4,0 ogółem 305 100

str. 14 a) bez jednostek osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, spółek cywilnych, w których liczba pracujących wynosi 5 i mniej osób oraz bez rolników indywidualnych. prowadzący działalność gospodarczą 110 rolnicy indywidualni 287

Struktura pracujących w gospodarce narodowej a) w 1997 roku w %

Wyszczególnienie województwo zielonogórskie gmina Niegosławice

Sektor rolnictwa 3,5 9,5 Sektor przemysłu 36,0 17,0 Sektor usług 60,5 73,5

W gminie Niegosławice zatrudnionych jest relatywnie dużo osób w rolnictwie i bardzo mało w przemyśle. Szeroko pojęty sektor usług wraz z edukacją i administracją zatrudnia ponad 70 % ogółu pracujących.

 Bezrobocie

Dane z zakresu problemów bezrobocia w gminie Niegosławice obrazuje poniższa tabela.

Ilość bezrobotnych w gminie Niegosławice 1996 rok 1997 rok 1998 rok z prawem z prawem z prawem ogółem do zasiłku ogółem do zasiłku ogółem do zasiłku 527 247 479 138 533 129

W lutym 1999 roku bezrobocie w Niegosławicach wyniosło 558 osób. Wśród bezrobotnych większa część nie ma prawa do zasiłku. W 1996 roku 53 % bezrobotnych nie pobierało zasiłku, w 1997 roku stanowili 71 %, a w 1998 roku aż 76 % ogółu bezrobotnych. Stopa bezrobocia spadła minimalnie z poziomu 21,5 % w roku 1996 do 19,5 % w 1997 r., w 1998 r. wyniosła 21,7 %. Stopa bezrobocia w województwie lubuskim wynosiła w roku 1997 – 11,5 %, w 1998 r. – 13,1 %, a w marcu 1999 r. wyniosła 15,5 % (w tym 54,6 % bezrobotnych to kobiety). Bezrobocie w gminie, podobnie jak w całym województwie dotyka w znacznym stopniu kobiety.

str. 15

Największym problemem nie tylko w gminie Niegosławice ale w całym kraju jest bezrobocie wśród ludzi młodych. W województwie lubuskim około 30 % bezrobotnych to ludzie młodzi, którzy nie ukończyli 25 roku życia.

2.4 Uwarunkowania wynikające z infrastruktury społecznej

 Oświata i kultura

Na terenie gminy występują placówki oświatowe :

Lp Nazwa placówki Lokalizacja Liczba uczniów Zatrudnienie 1. Gimnazjum Przecław 235 21 2. Szkoła podstawowa Sucha Dolna 228 19 3. Szkoła podstawowa Gościeszowice 120 24 4. Szkoła podstawowa - nauczanie początkowe Niegosławice 15 5. Szkoła podstawowa Zimna - nauczanie początkowe Brzeźnica 7

W gminie Niegosławice od września 1999 r. istnieją dwie szkoły podstawowe, jedno gimnazjum, nauczanie początkowe odbywa się w dwóch placówkach w Niegosławicach i Zimnej Brzeźnicy. Brak jest przedszkola. Uzupełnieniem placówek dla mieszkańców gminy jest szkolnictwo na poziomie średnim w Żaganiu, Szprotawie, Nowej Soli, wyższym w Zielonej Górze. Reforma edukacji spowodowała nowe zobowiązania finansowe nałożone na budżet gminy. Jaj efektem jest również zmniejszenie ilości placówek szkolnych i wydłużenie drogi do szkoły. Celowym działaniem jest stworzenie systemu komunikacji szkolnej, który obejmuje nie tylko dowóz dzieci autobusami ale także wykonanie ścieżek rowerowych łączących wsie w dawnym obwodzie szkolnym.

Biblioteki Gmina posiada trzy biblioteki w Niegosławicach, Nowej Jabłonie i Gościeszowicach oraz Gminny Ośrodek Kultury w Gościeszowicach. Księgozbiór bibliotek z przeliczeniu na 1000 mieszkańców wyniósł w 1998 roku 9,244 woluminów. Był to jeden z najwyższych wskaźników w województwie, gdzie średnia dla gmin wiejskich wynosiła 4.792.

str. 16

Świetlice Świetlice wiejskie znajdują się w miejscowościach : Niegosławice, Mycielin, Sucha Dolna, Krzywczyce, Rudziny, Gościeszowice, Przecław, Stara Jabłona, Nowa Jabłona, Zimna Brzeźnica, Bukowica.

Obiekty sakralne Kościoły wyznania rzymsko – katolickiego znajdują się w miejscowościach : Niegosławice, Mycielin, Przecław, Nowa Jablona, Gościeszowice, Sucha Dolna, Bukowica, Zimna Brzeźnica. W przyszłości ma być wybudowana kaplica w Starej Jabłonie.

 Cmentarze

Cmentarze czynne znajdują się w miejscowościach : Bukowica, Gościeszowice, Międzylesie, Mycielin, Niegosławice, Przecław, Stara Jabłona, Zimna Brzeźnica, Nowa Jabłona.

 Zdrowie

W związku z reformą ochrony zdrowia aktualnie podstawową opiekę zdrowotną wszystkim mieszkańcom gminy zapewniają dwie placówki niepubliczne w Niegosławicach i Przecławiu oraz jedna apteka. Usługi w zakresie szpitalnictwa świadczą : Żagań, Szprotawa, Nowa Sól.

Liczba Lp. Nazwa Miejscowość Pow. w m² zatrudnionych

1. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Niegosławice 191 4 2. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przecław 4 3. Apteka Niegosławice 40 1

Na jakość życia mieszkańców gminy ma wpływ swobodny dostęp do służby zdrowia. W gminie Niegosławice dostęp do lekarza jest znacznie trudniejszy niż przeciętnie w pozostałych gminach wiejskich w powiecie czy województwie. W perspektywie należy dążyć do wzmocnienia opieki zdrowotnej, szczególnie do poprawienia dostępności usług.

 Handel, gastronomia i usługi

str. 17

Sieć tych placówek zapewnia zaspokojenie podstawowych potrzeb mieszkańców gminy.

Obiekty handlowe w poszczególnych wsiach :

Stan istniejący Lokalizacja Nazwa Ilość Powierzchnia Liczba za- podmiotów w m² trudnionych Przecław handel detaliczny 2 podmioty 37 m² - Rudziny handel detaliczny 1 podmiot 12 m² 1 osoba Zimna handel detaliczny 3 podmioty 110 m² 6 osób Brzeźnica Stara Jabłona handel detaliczny 2 podmioty 43 m² 1 osoba Sucha Dolna handel detaliczny 2 podmioty 38 m² 1 osoba Bukowica handel detaliczny 1 podmiot 22 m² - Mycielin handel detaliczny 5 podmiotów 201 m² 10 osób handel hurtowy 1 podmiot 98 m² 9 osób Niegosławice handel detaliczny 16 podmiotów 1.200 m² 18 osób handel hurtowy 1 podmiot 5 osób Gościeszowice handel detaliczny 12 podmiotów 312 m² 5 osób handel hurtowy 3 podmioty Nowa Jabłona handel detaliczny 5 podmiotów 73 m² - Krzywczyce handel detaliczny 1 podmiot 22 m² -

Lokalizacja obiektów gastronomicznych :

Stan istniejący Miejscowość Nazwa Powierzchnia Liczba w m² zatrudnionych Mycielin mała gastronomia 17 m² 2 osoby Stara Jabłona mała gastronomia 15 m² 1 osoba Gościeszowice mała gastronomia 20 m² 1 osoba Sucha Dolna mała gastronomia 15 m² 1 osoba

Działalność usługowa w poszczególnych wsiach :

Stan istniejący

str. 18

Lokalizacja Nazwa Ilość Powierzchnia Liczba za- podmiotów w m² trudnionych Przecław usługi 6 podmiotów 80 m² 6 osób Rudziny usługi 1 podmiot 30 m² - Zimna Brzeźnica usługi 1 podmiot - - Stara Jabłona usługi 3 podmioty - - Sucha Dolna usługi 3 podmioty - 1 osoba Międzylesie usługi 1 podmiot - - Mycielin usługi 3 podmioty - - Niegosławice usługi 8 podmiotów 85 m² 1 osoba Gościeszowice usługi 11 podmiotów 75 m² 4 osoby Nowa Jabłona usługi 5 podmiotów 15 m² 1 osoba Krzywczyce usługi 1 podmiot - -

Placówki Urzędów Pocztowo – Telekomunikacyjnych w miejscowościach :

Stan istniejący Lokalizacja Nazwa Powierzchnia Liczba w m² zatrudnionych Niegosławice Urząd Pocztowy 40 5 Nowa Jabłona Urząd Pocztowy 15 3

Gminę pod względem przeciwpożarowym zabezpiecza 6 jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych zlokalizowanych w następujących miejscowościach : Sucha Dolna Zimna Brzeźnica Mycielin Niegosławice Nowa Jabłona Przecław Dwie jednostki tj. OSP Sucha Dolna i Zimna Brzeźnica są włączone do Krajowego Systemu Ratowniczo – Górniczego.

W związku z tym, że wszystkie wsie są zwodociągowane i posiadają sieć hydrantową utworzono na terenie gminy 6 punktów gaśniczych wyposażonych w sprzęt przeciwpożarowy. Punkty te zlokalizowane są w następujących miejscowościach : Gościeszowice (2 punkty), Międzylesie, Rudziny, Stara Jabłona, Krzywczyce.

Usługi administracyjne :

str. 19

Lokalizacja Nazwa Liczba zatrudn. Potrzeby Niegosławice Urząd Gminy 23 modernizacja budynku Biuro Pracy 5

 Przemysł

Na terenie gminy brak jest zakładów przemysłowych o znaczeniu ponadlokalnym, nie działa żadna spółka prawa handlowego, nie ma również przedsiębiorstw państwowych. Działające powiaty w gminie to spółki cywilne i osoby fizyczne, które prowadzą działalność gospodarczą. Struktura branżowa firm w gminie Niegosławice : - działalność handlowa 60 58 % - działalność usługowa 34 32 % - działalność produkcyjna 11 10 %

Podmioty gospodarcze

Nazwa podmiotu Miejscowość Rodzaj działalności Liczba zatrudnionych GOTEX Gościeszowice 122 Produkcja 10 osób Spółka z o.o. grzejników żeliwnych Tabaka Marian Niegosławice 21 Produkcja opakowań 5 osób drewnianych Urbański Bogusław Niegosławice 188a Renowacja mebli 5 osób z drewna Wróblewski Dariusz Niegosławice Piekarnictwo 5 osób Piekarnia i sprzedaż wyrobów własnych Spółka Cywilno – Niegosławice 198 Sprzedaż paliwa oraz 20 osób Prawna POLTREM produkcja i zbyt Stacja Paliw K i W materiałów budowlanych Matląg Zbigniew Zimna Brzeźnica Produkcja Piekarsko 10 osób 62 - Ciastkarska Mazur Marzena Mycielin 5 Produkcja art. prze- 5 osób mysłowych z drewna, metalu i

str. 20

tworzyw sztucznych Kocik Leszek Gościeszowice 9 Sprzedaż środków 1 ochrony roślin i nawozów Przecław Tartak

Największymi firmami w gminie są firma POLTERM produkująca styropian oraz firma GOTEX produkująca grzejniki żeliwne. W gminie Niegosławice brak jest przedsiębiorstw komunalnych natomiast usługi komunalne świadczą podmioty prywatne. Wywozem nieczystości stałych zajmuje się firma SKOTMANN z Kożuchowa, nieczystości płynnych Zakład Transportowo – Sprzętowy z Małomic. Usługi kominiarskie w gminie świadczy Zakład Kominiarski Piotr Szarko w Przemkowa.

2.5 Uwarunkowania wynikające ze stanu rolnictwa i leśnictwa

 Rolnictwo i leśnictwo

Ogólna powierzchnia gminy Niegosławice wynosi 13.611 ha w tym : - użytki rolne 8.685 ha tj. 64 % powierzchni gminy - lasy 2.869 ha tj. 21 % powierzchni gminy

Użytkowanie gruntów, stan 31.05.2000 r. (dane Urzędu Gminy Niegosławice):

Powierzchnia gruntów (gminy) 13.611 ha 100 %  użytki rolne 8.685 ha 63,8 % w tym : - grunty orne 7.053 ha 51,8 % - sady 44 ha 0,3 % - łąki 989 ha 7,3 % - pastwiska 599 ha 4,4 ha  lasy – grunty leśne 2.869 ha 21,1 %  pozostałe 2.057 ha 15,1 %

Struktura własności gruntów : - powierzchnia ogółem 13.611 ha - zasoby własności Rolnej Skarbu Państwa 3.943 ha - grunty Państwowego Gospodarstwa Leśnego 2.914 ha - grunty komunalne 25 ha

str. 21

- gospodarstwa rolników 4.939 ha - pozostałe 1.790 ha

Użytkowanie gruntów przez indywidualne gospodarstwa rolne łącznie z indywidualnymi działkami rolnymi, ogrodami działkowymi, wspólnotami i gruntami gminnymi (dane Urzędu Gminy Niegosławice, stan 31.05.2000 r.)

Ogólna powierzchnia gruntów 7.581 ha 100 % użytki rolne 7.184 ha 94,8 % w tym : grunty orne 6.008 ha 79,2 % sady 44 ha 0,6 % łąki 673 ha 8,9 % pastwiska 459 ha 6,1 % lasy i grunty leśne 168 ha 2,2 % pozostałe grunty 229 ha 3,0 %

Około 83 % użytków rolnych jest w posiadaniu gospodarstw indywidualnych. W gminie funkcjonuje 687 gospodarstw. Gospodarstwa rolników posiadają 52 % użytków rolnych, a zajmują powierzchnię 4.939 ha w tym działki do 1 ha -–258 ha.

Struktura gleb według klas w gminie Niegosławice przedstawia się następująco :

klasa II 1 % klasa III 28 % klasa IV 36 % klasa V 24 % klasa VI 11 %

W gminie przeważają gleby IV i III klasy bonitacyjnej łącznie 64 % z ogólnej powierzchni użytków rolnych oraz gleby V klasy – 24 % udziału. W gminie dominują gleby brunatne i bielicowe o zróżnicowanej przydatności rolniczej. Ich klasa bonitacyjna uzależniona jest od składu mechanicznego : na płatach glin występują gleby lepsze, na luźnych piaskach gleby V i VI klasy, które są mało przydatne dla rolnictwa. Gleby lepsze, głównie IV i III klasy bonitacyjnej występują w północnej części gminy w sołectwach : Mycielin, Zimna Brzeźnica, Stara Jabłona, Gościeszowice, Przecław.

Rodzaje upraw dominujących w gminie

str. 22

(dane z Powszechnego Spisu Rolnego z czerwca 1996 r.)

Rodzaje upraw Udział procentowy żyto 29 % pszenica 22 % mieszanki 10 % jęczmień 8 % ziemniaki 7 % buraki 4 %

Hodowla bydła, trzody chlewnej, owiec i kur (dane z PSR z 1996 r.)

Hodowla zwierząt na 100 ha użytków rolnych w szt. obszar bydło trzoda owce kury chlewna Gmina Niegosławice 19 47 1 146 Byłe województwo zielonogórskie 19 87 1 343 Gminy wiejskie 21 85 2 340

Zestawienie powierzchni użytków rolnych w przeliczeniu na 1 mieszkańca, na gospodarstwo rolne, na 1 ciągnik (dane z PSR z 1996 r.)

Obszar Powierzchnia użytków rolnych w ha na 1 mieszkańca na 1 indywidualne na 1 ciągnik gospod. rolne Gmina Niegosławice 1,7 9,1 19,4 Byłe woj. zielonogórskie 0,5 10,1 26,0 Gminy wiejskie 1,0 10,4 22,8

Na terenie gminy działają następujące zakłady rolne :

Nazwa podmiotu Miejscowość Rodzaj Liczba działalności zatrudnionych EKOPOL Sp. z o.o. Przecław Przeds. Rolno Prod. Handl. Baza po PGR Produkcja rolna ok. 10 osób Gospodarstwo Rolne Gościeszowice JURJAN baza po PGR Produkcja rolna ok. 5 osób Gospodarstwo Rolne Stara Jabłona Ubojnia 15 osób

str. 23

Funkcjonowanie wsi i rolnictwa uległo zasadniczym zmianom w wyniku przejścia do systemu gospodarki rynkowej. Nastąpił głęboki regres w produkcji rolniczej i pogorszyły się warunki życia mieszkańców gminy Niegosławice.

Lasy zajmują 2.869 ha, co stanowi 21 % powierzchni gminy. Kompleksy leśne położone są w obrębie Śląskiej Krainy Przyrodniczo – Leśnej wykazując zróżnicowanie siedliskowe. Dominujące gatunki drzew w lasach to sosna i świerk, natomiast w zadrzewieniach : dąb i topola. Gospodarczym typem drzewostanu jest bór sosnowo – świerkowy o składzie : sosna 70 %, świerk 20 % i inne 10 %. Lasy stanowią naturalne zaplecze surowcowe dla zlokalizowanych na terenie gminy zakładów przetwórstwa drewna, a także źródło surowca dla przetwórstwa spożywczego (grzyby, jagody). Lasy są również potencjalnym obszarem dla rozwoju turystyki i wypoczynku.

2.6 Uwarunkowania wynikające z zasobów mieszkaniowych.

 Zasoby mieszkaniowe (źródło : Województwo Lubuskie w 1998 r. Urząd Statystyczny w Zielonej Górze) Zasoby mieszkaniowe w gminie Niegosławice ogółem : - mieszkania - 1.260 liczba osób / 1 mieszkanie – 3,82 średnia dla województwa lubuskiego – 3,31 średnia dla gmin wiejskich w woj. lubuskim – 3,73

- izby – 5.211 liczba osób / 1 izbę – 0,92 średnia dla woj. lubuskiego – 0,90 średnia dla gmin wiejskich w woj. lubuskim - 0,92

- powierzchnia użytkowa mieszkań w tys. m² - 100,7 - powierzchnia użytkowa mieszkania / 1 osobę w m² - 20,9 - średnia dla województwa lubuskiego – 18,9 - średnia dla gmin wiejskich w woj. lubuskim – 20,1

Warunki zamieszkania można ocenić jako średnie na tle innych gmin wiejskich w województwie. W gminie znajduje się 18 budynków komunalnych w tym 25 lokali mieszkalnych. Mieszkania oddane do użytku w 1998 r.

str. 24

(źródło : Urząd Statystyczny w Zielonej Górze)

- mieszkania 3 - izby 15 - powierzchnia użytkowa mieszkań w m² 311 - przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania w m² 103,7

Mieszkania w domach wielorodzinnych sprzedane przez Urząd Gminy osobom fizycznym w 1998 r. (źródło : Urząd Statystyczny w Zielonej Górze)

- mieszkania 7 - powierzchnia użytkowa mieszkań w m² 685 - wartość sprzedanych mieszkań w tys. zł. 44,3 - przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania w m² 97,9

Ruch budowlany

Liczba wy- Liczba wy- Liczba danych decy- danych obiektów Lp Wieś Rodzaj obiektu zji o warukach decyzji o oddanych zabudowy pozwoleniu do użytko- i z.t. na budowę wania 1. Niegosławice Kabel telefoniczny 7 6 2 Budynek gospodarczy Garaż 5 – boksowy Przebudowa ganku Kanalizacja N-ce Oczyszczalnia ścieków Ganek wejściowy 2. Stara Jabłona Kontener handlowy 3 3 2 Urządzenie sklepu Zbiornik na ścieki i przyłącze kanalizacyjne 3. Zimna Brzeźnica Przyłącze energetyczne 3 3 5 Budowa budynku mieszkalnego Nadajnik radiowy 4. Gościeszowice Rozbudowa bud. mie- 4 1 1 szkalnego Dobudow. pomieszcz. gospod. – socjalnego Budowa zasil. Gaz Płynny

str. 25

Adaptacja bud. gosp. na małą gastronomię 5. Mycielin Dobudowa piwiarni do 1 1 - istn. sklepu 6. Nowy Dwór Rozbudowa budynku 1 - - mieszkalnego 7. Rudziny Postawienie kontenera 2 2 1 handlowego Budowa wiaty hali rampy Łącznie - 20 16 11  Telekomunikacja

Usługi telekomunikacyjne obrazują jakość życia mieszkańców gminy. Stanowią także jedno z kryteriów atrakcyjności inwestycyjnej dla biznesu krajowego i zagranicznego.

Abonenci telefoniczni na 1000 ludności w 1998 r. (źródło : Województwo Lubuskie w 1998 r. Urząd Statystyczny w Zielonej Górze)

gmina Niegosławice 51,6 powiat żagański 123,9 województwo lubuskie 199,7 gminy wiejskie 103,1

Abonenci telefoniczni na 100 mieszkańców na koniec lipca 2000 r. (źródło : Telekomunikacja Polska S.A. Pion Sieci, Obszar w Zielonej Górze) gmina Niegosławice - 12,82 powiat żagański - 19,95 Obszar zielonogórski obejmujący powiaty : świebodziński, krośnieński, zielonogórski, żarski, nowosolski, żagański – 22,84 gminy wiejskie powiatu żagańskiego – 12,99 Nastąpił znaczny rozwój telefonizacji od roku 1998, co wyraża wskaźnik 12,82 abonamentów na 100 mieszkańców. W przyszłości Obszar Telekomunikacji w Zielonej Górze planuje uruchomić na terenie gminy Niegosławice nowoczesne telefoniczne systemy dostępowe.

2.7 Uwarunkowania wynikające ze stanu turystyki i wypoczynku

 Turystyka i wypoczynek

str. 26

Możliwości aktywnego spędzenia wolnego czasu określają istniejące obiekty rekreacyjne i sportowe.

Nazwa Lokalizacja Pow. w m² Boiska sportowe Gościeszowice 8.300 Mycielin 10.600 Niegosławice 9.400 Place go gier Nowa Jabłona 15.800 zespołowych Rudziny 6.000 Sucha Dolna 9.300 Zimna Brzeźnica 10.000 Przecław 13.500 Boiska i place zabaw Gimnazjum Przecław 17.000 Szkoła Podstawowa Gościeszowice 6.000 Stadnina Leśna Krzywczyce 26 15.000

W gminie Niegosławice nie istnieje baza turystyczna. Nie ma żadnej prywatnej kwatery agroturystycznej i ani jednego miejsca noclegowego, bardzo skromna jest baza gastronomiczna. Istnieje jeden ośrodek jazdy konnej w Suchej Dolnej, który oferuje wiele form rekreacyjnych, takich jak : jazda konna, nauka jazdy konnej, powożenie zaprzęgami, organizowanie imprez okolicznościowych w plenerze, hipoterapia. Ośrodek ten jest szansą na pobudzenie innych mieszkańców gminy na prowadzenie działalności związanych z agroturystyką.

2.8 Uwarunkowania wynikające z finansów samorządowych gminy

Budżet gminy w 1998 r.

Dochody ogółem 5.185.744

1. Dochody własne 1.023.614 2. Udziały w podatku dochod. 675.737 3. Subwencje 2.016.277 w tym : subwencja ogółem 1.920.553 subwencja drogowa 95.724 4. Dotacje celowe 1.291.203 w tym :

str. 27

na zadania zlecone 459.191 na zadania powierzone 57.438 na zadania własne gminy (bieżące i inwestycyjne) 774.574 5. Inne dochody (ze źródeł pozabudżetowych) 178.913 Wydatki ogółem 5.460.102 1. Wydatki bieżące 3.606.125 2. Wydatki inwestycyjne 1.853.977 Zaciągnięte kredyty 698.500 Zobowiązania (na 31.12.98) 374.163

Więcej informacji o dochodach i wydatkach gminy daje zestawienie dochodów i wydatków budżetów innych gmin powiatu żagańskiego na 1 mieszkańca.

Dochody i wydatki budżetów gmin na 1 mieszkańca w 1997 r. (w zł.)

Gmina Dochody na Wydatki na 1 mieszkańca 1 mieszkańca Powiat żagański 894 902 Miasto Gozdnica 1.133 1.096 Miasto Żagań 806 887 Gmina Brzeźnica 878 884 Gmina Iłowa 928 919 Gmina Małomice 807 792 Gmina Niegosławice 875 958 Gmina Szprotawa 847 842 Gmina Wymiarki 968 983 Gmina Żagań 1.315 1.072

Gmina osiąga niższe niż przeciętne w gminach powiatu żagańskiego dochody na 1 mieszkańca, wydatki są wyższe niż przeciętne w innych gminach powiatu. W gminie Niegosławice pracuje 18 radnych w tym 4 kobiety. Najstarszy radny ma 62 lata.

2.9 Uwarunkowania wynikające ze struktury własnościowej podmiotów gospodarczych

 Podmioty gospodarcze według sektorów w 1998 r. w systemie KRUPGN – REGON

(Źródło : Województwo lubuskie w 1998 r. US Zielona Góra) gmina ogółem 146

str. 28

sektor publiczny 4 sektor prywatny 142

 Podmioty gospodarcze według formy prawnej i rodzaju własności zarejestrowane w systemie KRUPGN-REGON w 1998 r.

Ogółem 146 w tym : - spółdzielnie 2 - spółki cywilne 7 - osoby fizyczne 126 - spółki prawa handlowego 4 w tym : - z ograniczoną odpowiedzialnością 4

W wyniku przekształceń własnościowych do sektora prywatnego należało 97,5 % podmiotów gospodarczych. W wyniku procesów restrukturyzacyjnych wzrosła liczba spółek.

3. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z ISTNIEJĄCEGO STANU ZAGOSPODAROWANIA TERENU

Na terenie gminy wykształcił się układ funkcjonalno – przestrzennej sieci osadniczej o cechach układu koncentrycznego z centralnie położoną wsią Niegosławice i położonym na wschód od niej Przecławiem. Pozostałe wsie w gminie połączone są z nimi komunikacyjnie. Przestrzenne ukształtowanie wiejskiej sieci osadniczej charakteryzuje się jej rozdrobnieniem oraz zabudową wzdłuż ciągów komunikacyjnych. Na 18 miejscowości łącznie z przysiółkami, w ośmiu liczba osób nie przekracza 100 osób. Największymi ośrodkami w tej strukturze są : Niegosławice, Gościeszowice, Przecław. Na wsiach program usługowy jest dość przypadkowy, głównie wzdłuż ciągów komunikacyjnych. Rozwiązaniem byłaby koncentracja usług podstawowych we wsiach rozwojowych : Niegosławicach, Gościeszowicach, Przecławiu, Zimnej Brzeźnicy i Suchej Dolnej. Gmina Niegosławice charakteryzuje się wysokim odsetkiem gleb chronionych w skali województwa. Tereny te predysponowane są do spełnienia roli strefy żywicielskiej dla aglomeracji zielonogórskiej. Zakłada się wysoką dynamikę rozwoju rolnictwa w gminie Niegosławice. Program zalesień, z uwagi na niski wskaźnik zalesienia wynoszący 21 % obszaru gminy powinien stać się ważnym czynnikiem w procesie jej

str. 29 zagospodarowania. Zalesieniami należy objęć grunty małoprzydatne dla rozwoju funkcji rolniczej. Do gminy przylega od północnego - wschodu rejon turystyczny obejmujący Wzgórza Dalkowskie. Południowa część gminy położona jest w dolinie Szprotawy, jest to teren gdzie brak jest większych zagrożeń zanieczyszczenia środowiska. Położenie geograficzne gminy ma wpływ na jej wielokierunkowy rozwój, obejmujący rolnictwo, leśnictwo, przemysł, turystykę i wypoczynek.

4. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z OCHRONY WARTOŚCI KULTUROWYCH

4.1 Historia gminy

Gmina zajmuje część terytorium dawnego księstwa głogowskiego. Wcześniej obszary te zamieszkiwało plemię Dziadoszan, a od czasu testamentu Bolesława znalazły się w dzielnicy śląskiej. Książęta głogowskie rządzili tutaj do końca XV wieku, a potem panowali nad Śląskiem królowie czescy z niemieckich dynastii Luksemburgów i Habsburgów, będący równocześnie cesarzami rzeszy niemieckiej. Od 1740 roku, w wyniku podboju, Śląsk włączony został do Prus. W rok później, po wprowadzeniu pruskiej reformy administracyjnej, powstał powiat szprotawski, w granicach którego znalazł się teren obecnej gminy Niegosławice. Z materiałów Archeologicznego Zdjęcia Polski wynika, że omawiane ziemie zasiedlone były już w czasach pradziejowych, a od VII wieku nowej ery napłynęło tutaj plemię słowiańskie Dziadoszan z grupy Ślężan. Za panowania Henryka Brodatego (1202-1238) na Śląsku przeprowadzone zostały wielkie przemiany gospodarcze. W ich wyniku reformie poddano także wieś. Rozproszone osadnictwo skomasowano, a osiedlom wiejskim nadano racjonalne plany. W XIII wieku wyrosła więc gęsta sieć zreformowanych wsi, z których większość powstała na bazie starszych osad, część zaś założona została na karczunkach leśnych. Starszą metrykę mają wsie, które w średniowiecznych źródłach występują pod nazwami polskimi (czasem zniekształconymi bądź zniemczonymi). Do takich miejscowości należą: Bukowica, Mycielin, Nowa Jabłona, Stara Jabłona, Rudziny, Sucha Dolna i Zimna Brzeźnica. Miejscowości, których nazwy zapisane już w XIV - XV wieku, wywodzą się od imienia sołtysa i mają brzmienie niemieckie, powstały w rezultacie akcji kolonizacyjnej. Założone zostały na porębach leśnych, przez osadników sprowadzonych z Niemiec. Taką genezę mają : Gościszowice, Niegosławice, Przecław, Krzywczyce oraz przysiółki Bukowiczka, Nowa Bukowica, Zagóra, Nowy Swór, Pustkowie i Wilczyce są osadami powstałymi w czasach nowożytnych.

str. 30

Udokumentowanie miejscowości należących do gminy Niegosławice w źródłach pisanych jest późne. W roku 1235 wzmiankowana jest Sucha Dolna, a w 1296 Mycielin, w 1300 Gościszowice i Przecław, w 1305 Nowa Jabłona, w 1310 Niegosławice, w 1319 Zimna Brzeźnica, w 1346 Rudziny, w 1349 Bukowica, w 1413 Stara Jabłona. Dokumenty pisane nie są jedynym źródłem datującym. W Gościszowicach, Mycielinie, Niegosławicach i Przecławiu istnieją kościoły, których architektura datowana jest na trzecią bądź czwartą ćwierć XIII wieku. Wynikiem z tego, że wspomniane miejscowości powstały w zreformowanych układach w pierwszej połowie XIII wieku. Taki sam czas założenia możemy przypisać także innym, wzmiankowanym w średniowieczu miejscowościom. Jeszcze w pierwszej połowie XIII wieku wszystkie miejscowości należały bezpośrednio do księcia i on otrzymywał z nich czynsze. Później większość wsi, w drodze nadań przeszła w lenne władanie różnych rodzin rycerskich. Dwie należały do kolegiaty głogowskiej, niektóre w różnych okresach do miasta Szprotawy.

4.2 Uwarunkowania kulturowe gminy

Bukowica

Historia Wieś wzmiankowana w 1375 roku, powstała najpewniej około połowy XIII wieku, w wyniku przeobrażenia wcześniejszej osady w łańcuchówkę. O takiej genezie wsi mówi jej słowiańska nazwa oraz obecność kościoła z końca XIII wieku. Archeologia Podczas powierzchniowych badań archeologicznych AZP zarejestrowano 46 stanowisk archeologicznych. Są to ślady i punkty osadnicze z neolitu, epoki kamiennej, kultury łużyckiej z epoki brązu, okresu rzymskiego i wczesnego i późnego średniowiecza. Krajobraz Wieś o charakterze zagrodowym z dominantą kościoła i folwarku położona jest w terenie pagórkowatym, w otoczeniu lasów. Rozplanowanie Wieś o planie łańcuchówki położona jest przy drugorzędnej drodze łączącej Niegosławice z Nowym Miasteczkiem. Wieś przecina strumień. Dominanty Kościół filialny wzniesiony w drugiej połowie XIII wieku, przebudowany w wieku XVI, XVII i drugiej połowie XIX wieku. Jest to budowla jednonawowa z prostokątnym prezbiterium z wieżą od zachodu. Drugą dominantę stanowi zespół folwarczny założony w drugiej połowie XIX

str. 31 wieku, po stronie zachodniej wsi, na planie czworoboku. Obecnie zachował się niepełny układ, uzupełniony dysharmonizującą zabudową. Zabudowa Zabudowa zagrodowa rozluźniona w układzie kalenicowo - szczytowym sięga od połowy XIX wieku po wiek XX-ty. W drugiej połowie XX wieku wzniesiono dysharmonizujące budynki. Na początku XX wieku wieś wzbogaciła się o szkołę, dom ludowy. Zieleń Do zieleni komponowanej należą dwa cmentarze. Jeden z nich położony wokół kościoła założony przed 1800 rokiem. Obecnie jest to tylko miejsce pocmentarne. Drugi cmentarz ewangelicy założyli na początku XX wieku poza wsią, przy drodze do Nowego Miasteczka. Założono go na planie prostokąta z aleją lipową na osi. Cmentarz ten zaadaptowano dla potrzeb wyznania rzymsko - katolickiego. To samo uczyniono z wieloma nagrobkami. Znaczenie kulturowe Największe znaczenie kulturowe wsi wiąże się z najcenniejszą architekturą, która figuruje w rejestrze zabytków, jest to kościół. Tutaj wszelkie prace remontowe muszą uzyskać zezwolenie służb konserwatorskich. Dotyczy to także otoczenia zabytku. We wsi jest też wiele obiektów o interesującej architekturze, zarówno w zespole folwarcznym jak i w zabudowy zagrodowej, którą należy objąć ewidencją konserwatorską. Obiekty te winny podlegać ochronie, a prace remontowe, modernizacyjne i adaptacyjne powinny być prowadzone w uzgodnieniu z LWKZ.

Gościeszowice

Historia Jest to typowa wieś tzw. łanów leśnych - łańcuchówka, założona na porębie w początkach XIII wieku, przez sprowadzonych z Niemiec kolonistów. W źródłach wzmiankowana dopiero w 1300 roku, lecz ma kościół z trzeciej ćwierci XIII wieku. Archeologia Archeologiczne badania powierzchniowe AZP zarejestrowały w okolicach wsi 9 stanowisk archeologicznych. Są to w większości ślady osadnicze z neolitu, wczesnego i późnego średniowiecza, a także kurhany niedatowane, cmentarzyska z epoki brązu, osady z późnego średniowiecza. Krajobraz Wieś o charakterze zagrodowym z dominantami kościoła, zboru i zespołu dworsko – parkowo - folwarcznego położona jest na terenie lekko falistym w otwartym krajobrazie. Rozplanowanie Wieś o planie łańcuchówki położona jest przy drugorzędnej drodze z Niegosławic.

str. 32

Dominanty Najstarszą dominantą wsi jest kościół wzniesiony w drugiej połowie XIII wieku w stylu gotyckim. Około 1800 roku dobudowano klasycystyczną kaplicę grobową. Murowany z kamienia i cegły, jako jednonawowa świątynia z prostokątnym prezbiterium, z czworoboczną wieżą przy południowej elewacji nawy. Po stronie północnej kaplica grobowa i zakrystia od północy. Kościół otacza kamienny mur z dwiema bramkami. W połowie XIX wieku wzniesiono zbór, który obecnie jest nie użytkowany. W XIX wieku w zachodniej części wsi założono na planie podkowy zespół dworsko – parkowo - folwarczny. Wśród zabudowy wyróżnia się dworek z połowy XIX wieku. Zabudowa folwarczna w większości datuje się na koniec XIX wieku. W drugiej połowie XX wieku wprowadzono dysharmonizującą zabudowę. Zabudowa Zabudowa zagrodowa rozproszona o układzie kalenicowo - szczytowym pochodzi z połowy XIX wieku. Większość jednak datuje się na drugą połowę XIX wieku. Liczne zagrody na planie czworoboku lub litery „L”. Wiele też powstało zabudowy dysharmonizującej w drugiej połowie XX wieku. Na początku XX wieku we wsi wzniesiono szkołę, a w latach 30-tych XX wieku wzniesiono dom ludowy i szkołę. Zieleń Przy rezydencji w drugiej połowie XIX wieku założono park wykorzystując stary drzewostan dębowy i grabowy. W południowej części założenia znajduje się niewielki staw połączony z rowami melioracyjnymi. Z zieleni komponowanej zachowała się enklawa zieleni związana z cmentarzem przykościelnym. Znaczenie kulturowe Wieś o znaczeniu kulturowym ze względu na zachowane dominanty, a także interesującą zabudowę zagrodową. Ochronie konserwatorskiej podlegają najcenniejsze obiekty wpisane do rejestru zabytków jak i objęte ewidencją konserwatorską. Prace remontowe, modernizacyjne, adaptacyjne przy tych obiektach wymagają uzgodnień ze służbami konserwatorskimi. Ze służbami konserwatorskimi należy także uzgodnić prace ziemne na obszarach stanowisk archeologicznych, które muszą być prowadzone pod nadzorem archeologa. Wszelkie prace w parku związane ze zmianą jego kompozycji, wycinką drzew, nasadzeniami, pracami pielęgnacyjnymi muszą uzyskać zezwolenie LWKZ. Należy zachować także enklawę zieleni dawnego cmentarza.

Krzywczyce

Historia Powstały po 1745 roku, w ramach kolonizacyjnej akcji Fryderyka II. Mają

str. 33 regularny układ przestrzenny ulicówki. Nazwę wzięły od założyciela wsi – hr. von, Eckartsberg (niemiecka nazwa wsi –Eckartswaldau) Archeologia Nie stwierdzono stanowisk archeologicznych. Krajobraz Wieś zagrodowa położona na terenie lekko falistym . Rozplanowanie Wieś o planie ulicówki położona przy drodze wiejskiej prowadzącej z Suchej Dolnej. Dominanty Brak Zabudowa Zabudowa zwarta, w większości szczytowa pochodzi z końca XIX wieku i pierwszej ćwierci XX wieku. Zieleń Nie stwierdzono istnienia zieleni komponowanej. Znaczenie kulturowe Wiele budynków o interesującej architekturze należy objąć ewidencją konserwatorską. Ze względu na interesujące położenie proponuje się wyznaczyć strefę ochrony ekspozycyjnej „E” od strony wsi Sucha Dolna.

Międzylesie

Historia Wieś powstała wraz z folwarkiem w XVI bądź XVII wieku, na miejscu wyciętego lasu. Obecnie przysiółek, ma pałac i folwark. Archeologia Brak informacji na temat stanowisk archeologicznych. Krajobraz Przysiółek wzbogacony dominantą zespołu pałacowo – parkowo - folwarcznego położony jest na płaskim terenie w otoczeniu lasów. Rozplanowanie Wieś o planie ulicówki rozwiniętej w pierwszej połowie XX wieku położona jest przy drodze lokalnej Gościszowice - Długie. Dominanty Dominantę przestrzenną wsi stanowi zespół pałacowo – parkowo - folwarczny założony w pierwszej połowie XIX wieku, w zachodniej części wsi, na planie podkowy. Zabudowa Zabudowa rozproszona kalenicowo - szczytowa pochodzi w większości z drugiej połowy XIX wieku. Zabudowa szczytowa zlokalizowana jest w najstarszej części wsi.

str. 34

Zieleń W końcu XVIII wieku założono barokowy park geometryczny, który w 1870 roku zmieniono na park krajobrazowy. W końcu XIX wieku ewangelicy założyli cmentarz na północ od wsi, przy leśnej drodze, na planie prostokąta wprowadzając aleję lipową. Cmentarz ten zaadaptowano na pochówki wyznania rzymsko - katolickiego. Stan nagrobków ewangelickich jest zły. Znaczenie kulturowe Największe wartości wsi prezentuje zespół pałacowo - folwarczny, który objęto ewidencją konserwatorską. We wsi zachowało się wiele budynków o interesującej architekturze, które należy objąć ewidencją konserwatorską. Przy adaptacjach, modernizacjach tych obiektów należy dokonać uzgodnień ze służbami konserwatorskimi.

Mycielin

Historia Stara osada w pierwszej połowie XIII wieku zreformowana przestrzennie i prawnie, otrzymała kształt łańcuchówki. Wzmiankowana w źródłach z 1290 i 1305 roku pod nazwą „ Mezlin”. Kościół z czwartek ćwierci XIII wieku wystawia jej wcześniejszą metrykę niż wspomnianą w źródłach pisanych. Archeologia W okolicach wsi podczas powierzchniowych badań archeologicznych AZP zewidencjonowano najwięcej w gminie stanowisk archeologicznych, bo aż 61. Są to w większości ślady i punkty osadnicze z epoki kamiennej, epoki brązu, okresu rzymskiego, wczesnego i późnego średniowiecza. Są też cmentarzyska ciałopalne kultury łużyckiej z epoki brązu. Krajobraz Wieś wzbogacona o dominantę wysokościową jaką jest kościół, położona jest na płaskim terenie w otwartym krajobrazie rolniczym. Rozplanowanie Wieś o planie łańcuchówki położona jest drodze głównej prowadzącej z Nowego Miasteczka do Niegosławic. W latach 1891-1898 wprowadzono tu linię kolejową. Wieś przecina strumień Biała. Są także liczne ślady po stawach. Dominanty Najstarszą dominantę stanowi kościół wzniesiony w drugiej połowie XIII wieku w stylu gotyckim. W 1550 roku przebudowany i rozbudowany o wieżę, a w XVII i XVIII wieku dobudowano kruchtę i mauzoleum. W 1882 roku zmieniono zwieńczenie wieży. Kościół jest murowaną z kamienia, jednonawową świątynią z prostokątnym prezbiterium z wieżą od zachodu zbudowaną. Po stronie północnej prezbiterium przylega zakrystia, a po południowej kruchta. W kamiennym murze otaczającym kościół stoi wieża

str. 35 obronna z XVI wieku, zwieńczona attyką. W elewacjach zachowały się okienka strzelnicze. Z historycznej dominanty jaką był zespół folwarczny założony w XVI i w drugiej połowie XIX wieku, w zachodniej części wsi, na planie wydłużonego prostokąta pozostała jedynie oficyna i resztki zabudowy gospodarczej. Oficyna o ceglanych elewacjach, wieloosiowa, piętrowa, zamknięta dwuspadowym dachem krytym ceramiczną dachówką, na planie prostokąta, usytuowana w pobliżu pałacu w XVI wieku, gruntownie przebudowana w pierwszej połowie XIX wieku. Zniknął pałac Zabudowa Zagrody rozproszone, na planie podkowy lub litery „L”, w większości w układzie szczytowym sięgają połowy XIX wieku. W najstarszej części wsi zabudowa zwarta. W pobliżu kościoła na przełomie XIX / XX wiek wzniesiono plebanię, a na początku XX wieku szkołę, remizę strażacką i kuźnię. Zieleń W XVIII wieku przy rezydencji założono geometryczny park, który w drugiej połowie XIX wieku przekształcono na park krajobrazowy, który znajduje się w bardzo złym stanie. Z zieleni komponowanej zachowała się enklawa zieleni jako relikt cmentarza przykościelnego założonego w XVII wieku na planie owalu. Na tym terenie zachowały się płyty nagrobne rodziny Glaubitzów i Haugwitzów. Pod koniec XIX wieku ewangelicy założyli drugi cmentarz na północ od wsi, na niewielkim wzniesieniu przy drodze do Nowego Miasteczka. Cmentarz na planie prostokąta, który obecnie zaadaptowano dla potrzeb wyznania rzymsko - katolickiego. Na terenie cmentarza zachowały się dość liczne relikty wolnostojących nagrobków . Znaczenie kulturowe Wieś o wysokich walorach kulturowych ze względu na zachowane rozplanowanie, dominanty i interesującą zabudowę zagrodową, a także zieleń komponowaną. Dlatego też proponuje się wyznaczenie strefy ochrony konserwatorskiej, a także wyznaczenie strefy ekspozycyjnej „E” od strony Niegosławic i opracowanie dla nich szczegółowych zasad kształtowania przestrzeni. Należy uzupełnić ewidencję konserwatorską o nowe budynki interesujące pod względem architektonicznym. Remonty, modernizacje i adaptacje prowadzone przy obiektach wpisanych do rejestru zabytków wymagają zezwolenia LWKZ, a obiekty objęte ewidencją konserwatorską uzgodnienia. Ochronie podlegają także stanowiska archeologiczne. Prace ziemne na ich obszarze wymagają uzgodnienia z LWKZ. Ochronie podlega także zieleń komponowana. Wszelkie prace tam prowadzone wymagają uzgodnień ze służbami konserwatorskimi.

Niegosławice

str. 36

Historia Wieś typu kolonialnego, założona na leśnym karczunku, w oparciu o obcy żywioł etniczny. Powstała zapewne w pierwszej połowie XIII wieku, wzmiankowana w źródłach w 1310 i 1376 roku jako „ Waltheri villa”. Kościół z XIII wieku, w obecnej postaci z XVI-wiecznej przebudowy. W niewielkim oddaleniu od wsi w latach 1846-1848, z chwilą założenia linii kolejowej, powstał przysiółek. Archeologia Podczas powierzchniowych badań archeologicznych zarejestrowano 6 stanowisk archeologicznych. Jest tu cmentarzysko z epoki brązu, osada o nieokreślonym jeszcze czasie powstania, a także ślady osadnicze z halsztatu i późnego średniowiecza. Krajobraz Wieś zagrodowa z dominantą kościoła położona jest na płaskim terenie w otwartym krajobrazie. W niewielkim oddaleniu, w tym samym krajobrazie, lecz nieco zdegradowanym poprzez wprowadzenie dysharmonizującej zabudowy, leży zespół stacji kolejowej Rozplanowanie Wieś o planie łańcuchówki położona przy drodze głównej prowadzącej z Nowego Miasteczka do Szprotawy. Wzdłuż wsi przepływa strumień. Dominanty Dominantą wsi jest kościół wzniesiony w drugiej połowie XIII wieku w stylu gotyckim, przebudowany w XVI wieku. W 1601 roku dostawiono wieżę, a w 1550 roku kaplicę. Przebudowywany w XVIII i XIX wieku. Murowany z kamienia polnego, jednonawowy z prostokątnym prezbiterium, do którego od północy przylega zakrystia i wieża zwieńczona ośmioboczną iglicą. Do nawy przylega kaplica. W pobliżu kościoła otoczonego murem kamiennym pochodzącym z XV wieku ustawiono w XVIII wieku grupę rzeźbiarską „Ukrzyżowanie”. Przy murze stoi dawna kostnica z XVIII wieku. Wśród zabudowy przysiółka tzw. Dworcowy Przysiółek wyróżnia się stacja kolejowa powstała w latach 1846 -1848 o rozczłonkowanej dwukondygnacyjnej bryle zamkniętej dwuspadowym dachem o bardzo niskim kącie nachylenia, która straciła obecnie swoją funkcję. Obok stoi wieża ciśnień. Zabudowa Zabudowa rozproszona o układzie kalenicowo - szczytowym sięga połowy XIX wieku. W części centralnej wsi, przy kościele zabudowa zwarta. Zagrody składają się z 3 - 4 budynków usytuowanych na planie podkowy lub litery „L”. Tutaj też wzniesiono w czwartej ćwierci XVIII wieku plebanię murowaną z cegły, piętrowa, na planie prostokąta, zamknięta wysokim dachem naczółkowym z powiekami. Na początku XX wieku wzniesiono szkołę. W okolicach dworca w drugiej połowie XX wieku wzniesiono dysharmonizujące budynki magazynowe.

str. 37

Zieleń W drugiej połowie XIX wieku ewangelicy, poza wsią, przy drodze do Przemkowa założyli cmentarz, na planie prostokąta z aleją lipową na osi. Cmentarz zaadaptowano dla potrzeb pochówków wyznania rzymsko- katolickiego. Zachowane nagrobki również zaadaptowano. Znaczenie kulturowe W miejscowości największe znaczenie kulturowe prezentuje interesująca architektura wpisana do rejestru zabytków sięgająca czasów średniowiecza i okresu baroku. Ponadto wiele jest obiektów zabudowy zagrodowej prezentującej architekturę wieku XIX - tego, którą objęto ewidencją konserwatorską. Prace remontowe, adaptacyjne i modernizacyjne przy tych wszystkich obiektach wymagają zezwolenia i uzgodnienia z LWKZ. Ochroną objęto także stanowiska archeologiczne, na obszarach których prace ziemne muszą być prowadzone pod nadzorem archeologa działającego w porozumieniu ze służbami konserwatorskimi.

Nowa Jabłona

Historia Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1305 roku. Powstała w układzie ulicowym w XIII wieku, na miejscu starszej osady. Kościół potwierdzony w średniowieczu, obecny z przebudowy w XVI i XIX wieku. Archeologia Osiem stanowisk archeologicznych zarejestrowano podczas powierzchniowych badań archeologicznych AZP. Są to ślady osadnicze z epoki kamiennej, kultury łużyckiej z epoki brązu, starożytności i późnego średniowiecza. Krajobraz Wieś wzbogacona dominantą kościoła i zespołu pałacowo – parkowo - folwarcznego położona jest na płaskim terenie, otoczona lasami. Rozplanowanie Wieś o planie wielodrożnicy powstałej z planu ulicowego położona jest przy drugorzędnej drodze prowadzącej z Niegosławic do Zimnej Brzeźnicy. Dominanty Najstarszą dominantą wsi jest kościół zbudowany w XVI wieku, gruntownie przebudowany w XIX wieku, z zatarciem cech stylowych. Wzniesiony z kamienia i cegły, salowy z prostokątna wieżą od zachodu i zakrystią usytuowaną po stronie północnej i kruchtą od strony południowej. Drugą dominantą jest zespół pałacowo - folwarczny datowany na drugą połowę XIX wieku. Założono go na planie czworoboku, w południowej części wsi. W drugiej połowie XX wieku wprowadzono współczesną dysharmonizującą zabudowę. Zabudowa Wieś o zwartej zabudowie, w większości w układzie szczytowym pochodzi z drugiej połowy XIX wieku. Na początku XX wieku, przy drodze

str. 38 do Przecławia, wzniesiono szkołę. Zieleń Za wsią, w lesie znajduje się cmentarz ewangelicki założony w drugiej połowie XIX wieku, na planie prostokąta. Znaczenie kulturowe Największą wartością kulturową wsi jest XVI - wieczny kościół wpisany do rejestru zabytków, w którym prace remontowe wymagają zezwolenia LWKZ. Ponadto wiele jest budynków o interesującej architekturze, które objęto ewidencją konserwatorską. Listę tę należy uzupełnić gdyż wiele obiektów bardzo interesujących nie objęto ochroną. Remonty przy tych obiektach Należy uzgodnić ze służbami konserwatorskimi. Uzgodnić także należy prace ziemne na obszarze stanowisk archeologicznych. Nowy Bukowiec

Historia Przysiółek założony zapewne w XVIII wieku lub XIX wieku, na planie rzędówki. Archeologia Brak informacji na temat stanowisk archeologicnych Krajobraz Przysiółek położony na falistym terenie, otoczony lasami. Rozplanowanie Przysiółek o planie rzędówki położony przy wiejskiej drodze. Dominanty Brak Zabudowa Pięć zagród datowanych na drugą połowę XIX wieku i 30-te XX wieku. Zieleń Nie stwierdzono występowania zieleni komponowanej. Znaczenie kulturowe Objąć ewidencją interesujące architektoniczne budynku, a prace remontowe przy nich uzgodnić ze służbami konserwatorskimi.

Nowy Dwór

Historia Osada folwarczna o amorficznym układzie planu, powstała w XVIII lub XIX wieku. Archeologia Podczas powierzchniowych badań archeologicznych zewidencjonowano 3 stanowiska archeologiczne. Są to ślady i punkty osadnicze z epoki kamiennej, kultury łużyckiej i późnego średniowiecza.

str. 39

Krajobraz Przysiółek położony na falistym terenie w otwartym krajobrazie rolniczym. Rozplanowanie Przysiółek o amorficznym rozplanowaniu. Dominanty Brak Zabudowa Zabudowa rozluźniona pochodzi w większości z końca XIX wieku. Zieleń Nie stwierdzono zieleni komponowanej Znaczenie kulturowe Największe znaczenie kulturowe prezentują stanowiska archeologiczne objęte ewidencją konserwatorska, na obszarze których prace ziemne muszą być prowadzone pod nadzorem archeologa działającego w porozumieniu z LWKZ.

Przecław

Historia Dzisiejszy Przecław powstał z dwóch odrębnych miejscowości, założonych w XIII wieku, w wyniku akcji kolonizacyjnej. Część wschodnia (Ottendorf) jest łańcuchówką, a zachodnia (Ulbersdorf) ulicówką. XIX-wieczna rozbudowa przestrzenna wsi spowodowała połączenie obu miejscowości. Kościół z XIII wieku został gruntownie przebudowany w nowszych czasach. Obok kościoła opuszczony zbór protestancki z 1769 roku. Archeologia Podczas powierzchniowych badań archeologicznych AZP zarejestrowano 12 stanowisk archeologicznych. Są o cmentarzysko z epoki brązu, osada prawdopodobnie z neolitu, halsztatu z epoki brązu, późnego średniowiecza, ślady osadnicze z latenu. Krajobraz Wieś zagrodowa wzbogacona dominantami kościoła i zboru, a także dwoma zespołami folwarcznymi położona jest na płaskim terenie w otwartym krajobrazie. Rozplanowanie Wieś o planie łańcuchówki położona przy drugorzędnej drodze z Niegosławic. W latach 1846-1848 wprowadzono tu linię kolejową. Dominanty Na początku XIV wieku wzniesiono tu kościół w stylu gotycki kilkakrotnie przebudowany w wiekach późniejszych. Jest to świątynia zbudowana z kamienia, jednonawowa z prostokątnym prezbiterium, wieżą od zachodu i przylegającą do prezbiterium zakrystią. W 1769 roku powstał tu zbór ewangelicki, będący obecnie w ruinie. Murowany z cegły, salowy od wschodu zamknięty trójbocznie. Od wschodu przylega zakrystia. Najstarszym zespołem

str. 40 folwarcznym jest folwark z gorzelnią założony w 1808 roku i w czwartej ćwierci XIX wieku. Zespół podzielony jest na trzy części tj. część pałacowo - parkową, podwórze gospodarcze oraz kolonię mieszkalną. Pałac obecnie całkowicie zniszczony. Budynki parterowe wzniesione z cegły. Drugi folwark założono w trzeciej ćwierci XIX wieku na planie zbliżonym do kwadratu. Brak dominant w zespole. Wiele budynków połączonych ze sobą. Zabudowa Zabudowa rozproszona, w większości w układzie kalenicowym sięga pierwszej połowy XIX wieku. Starsza zabudowa i to w układzie szczytowym skupia się w najstarszej części wsi. Większość zabudowy pochodzi jednak z drugiej połowy XIX wieku. W 1770 roku ewangelicy wznieśli plebanię. Murowana z kamienia i cegły, założona na planie prostokąta, parterowa o dachu mansardowym z naczółkami. W centralnej części facjata zwieńczona trójkątnie. W drugiej połowie XX wieku wprowadzono dysharmonizującą zabudowę wielorodzinną tzw. bloki. Na przełomie XIX / XX wiek zbudowano dom ludowy, a na początku XX wieku szkołę z budynkiem gospodarczym. Zachował się tylko budynek gospodarczy. Zieleń W XVIII wieku, przy dworze (zburzony po 1945 roku) założono park krajobrazowy zachowany reliktowo. Najstarszym elementem istniejącego założenia jest droga polna obsadzona starymi lipami (około 200 lat). W późniejszym okresie na wschód od pałacu usypano okrągłą platformę, którą obsadzono lipami. W parku rosną także lipy oraz klony. Poza wsią pod koniec XIX wieku ewangelicy założyli cmentarz na planie prostokąta. Znaczenie kulturowe Największe wartości kulturowe prezentują obiekty wpisane do rejestru zabytków przy, których prace remontowe wymagają zezwolenia LWKZ. Ochronie podlegają także obiekty objęte ewidencją konserwatorską, a prace remontowe, adaptacyjne i modernizacyjne wymagają uzgodnienia z LWKZ. Uzgodnienia wymagają także prace ziemne prowadzone na obszarach stanowisk archeologicznych. Należy także chronić relikty zieleni komponowanej.

Pustkowie

Historia Osada folwarczna z XVIII lub XIX wieku o amorficznym układzie. Archeologia Brak informacji o stanowiskach archeologicznych. Krajobraz Przysiółek położony na płaskim terenie w otwartym krajobrazie. Jedynie od strony południowej przylega las. Rozplanowanie Dwa gospodarstwa położone przy wiejskiej drodze.

str. 41

Dominanty Brak Zabudowa Dwa gospodarstwa wzniesione pod koniec XIX wieku. Zieleń Przy drogach prowadzących z Przecławia do Zimnej Brzeźnicy i do Nowego Dworu, w drugiej połowie XIX wieku ewangelicy założyli cmentarz na planie prostokąta z aleją lipową. Do obecnej chwili zachował się starodrzew oraz fragmenty wolnostojących nagrobków, a także żeliwne ogrodzenia grobów. Znaczenie kulturowe Istniejąca enklawa zieleni winna być zachowana, a zachowane fragmenty wolnostojących nagrobków czy krat żeliwnych winny być zabezpieczone w lapidarium.

Rudziny

Historia W dokumentach wzmiankowane w 1346 roku pod nazwą „Rutyn”, powstały zapewne w XIII wieku na miejscu starszego źrebia lub siodła. Pierwotny układ ulicowy został rozbudowany w XIX wieku w wielodrożnicę. Na obrzeżach wsi grodzisko - ślad rycerskiej siedziby z XIV wieku. Ruina dworu z XV wieku. Archeologia Podczas powierzchniowych badań archeologicznych AZP zarejestrowano 3 stanowiska archeologiczne. Jest to grodzisko z wczesnego średniowiecza, osady z halsztatu - epoka brązu, wczesnego i późnego średniowiecza. Krajobraz Wieś z dominantą zespołu dworsko – parkowo - folwarcznego położona jest na płaskim terenie. Rozplanowanie Wieś o planie ulicowym, który powstał w wyniku likwidacji zabudowy, położona jest przy drugorzędnej drodze łączącej Przemków z Niegoslawicami. Dominanty W połowie XVI wieku wzniesiono dwór, przebudowany w wieku XIX- tym.Opuszczony w latach 50-tych naszego stulecia popadł w ruinę. W zespole zachowała się brama pochodząca z 1698 roku. Folwark, z którego pozostało niewiele budynków, rozwinięto w końcu XIX wieku. Zabudowa Zabudowa zwarta szczytowa pochodzi z końca XIX i początku XX wieku. Wiele budynków wzniesiono z kamienia i rudy darniowej. Zieleń Z parku krajobrazowego założonego w XVIII - XIX wieku pozostały resztki starodrzewia. W południowej części wsi, na skraju lasu, przy drodze łączącej Niegosławice z Przemkowem położony jest cmentarz założony przez

str. 42 ewangelików, w pierwszej połowie XX wieku, na planie prostokąta, obecnie pozbawiony starodrzewia. Znaczenie kulturowe Największą wartością kulturową wsi są wpisane do rejestru zabytków stanowiska archeologiczne związane z grodziskiem i osadą. Wszelkie inwestycje na tym terenie muszą być poprzedzone badaniami archeologiczne, a wyniki badań zadecydują o inwestycji. Zezwolenia wymagają także prace ziemne na obszarach stanowisk objętych ewidencją konserwatorską. Dużą wartość kulturową prezentuje interesująca architektura objęta ochrona konserwatorską wpisana do rejestru zabytków i objęta ewidencją konserwatorską. Prace remontowe, adaptacyjne i modernizacyjne wymagają uzgodnienia ze służbami konserwatorskimi. Ochronie winna podlegać także większa ilość obiektów zabudowy zagrodowej, którą należy objąć ewidencją konserwatorską. Wartością kulturową jest także zieleń parkowa wpisana do rejestru zabytków, gdzie wszelkie prace wymagają zezwolenia LWKZ.

Stara Jabłona

Historia Początki wsi sięgają zapewne XII wieku, a w XIII została przekształcona w łańcuchówkę, bez udziału obcych kolonistów. W źródłach wzmiankowana dopiero w 1413 roku. Po średniowiecznym kościele pozostała tylko dzwonnica z 1826 roku, a po dwóch majątkach XIX - wieczny pałac. Archeologia 39 stanowisk archeologicznych zarejestrowano podczas prowadzonych powierzchniowych badań archeologicznych AZP. Są to ślady i punkty osadnicze z epoki kamiennej, kultury łużyckiej epoki brązu, okresu rzymskiego, wczesnego i późnego średniowiecza Krajobraz Wieś z dominantą zespołu dworsko - folwarcznego położona jest na terenie falistym w otwartym krajobrazie rolniczym. Rozplanowanie Wieś o planie łańcuchówki położona jest przy drugorzędnej drodze Szprotawa – Niegosławice. Dominanty Na początku XIX wieku wzniesiono zespół folwarczny składający się z dworu, czworaka i budynków gospodarczych. Wśród tej zabudowy wyróżnia się dwór zbudowany na początku XIX wieku w stylu klasycystycznym. Parterowy budynek założony na planie prostokąta, zamknięty dachem mansardowym. W części centralnej trójkątny naczółek. Pozostałe budynki parterowe, na planach wydłużonego prostokąta, niektóre wzniesione z kamienia. W 1826 roku przy kościele powstała dzwonnica murowana w parterze z kamienia polnego i cegły, w drugiej kondygnacji izbica o drewnianej konstrukcji, obita

str. 43 deskami, na planie zbliżonym do kwadratu o dachu czterospadowym, obecnie znajdująca się w stanie ruiny. Kościół rozebrano. Zabudowa Zabudowa rozproszona, w większości na planie czworoboku lub podkowy datuje się od połowy XIX wieku. Wiele jest budynków wcześniejszych wzniesionych na planie prostokąta o przysadzistych bryłach zamkniętych wysokimi dachami naczółkowymi, krytymi ceramiczną dachówką karpiówka. Zieleń Poza wsią, przy drodze prowadzącej do lasu w drugiej połowie XIX wieku ewangelicy założyli cmentarz na planie zbliżonym do trapezu z centralnie usytuowana aleją lipową. Znaczenie kulturowe Wartość kulturowa wsi wiąże się z najcenniejszymi obiektami wpisanymi do rejestru zabytków i objętymi ewidencją konserwatorska, którą należy uzupełnić. Obiekty te podlegają ochronie, dlatego też prace remontowe muszą uzyskać zezwolenie i uzgodnienie służb konserwatorskich. Uzgodnienia wymagają także prace ziemne prowadzone na obszarze stanowisk archeologicznych Ochronie winna polegać także zieleń związana z dawnym cmentarzem, które to miejsce należy traktować jako „sacrum”.

Sucha Dolna

Historia W źródłach odnotowana w 1295 roku pod nazwą „Sucha”. Powstała najpewniej w początkach XIII wieku, jako ulicówka na miejscu starszej osady. Już w średniowieczu rozwinięta o folwark. Pałac z 1681 roku stoi na miejscu starszego dworu. Przy pałacu park z XVIII wieku. Archeologia Jedno stanowisko archeologiczne zarejestrowano podczas powierzchniowych badań archeologicznych AZP. Jest to ślad osadniczy z epoki brązu i wczesnego średniowiecza. Krajobraz Wieś wzbogacona dominantą zespołu pałacowo – parkowo - folwarcznego położona jest na terenie lekko falistym otoczona lasami w pobliżu rzeki Szprotawy. Rozplanowanie Wieś o planie ulicowym położona jest przy drugorzędnej drodze Niegosławice - Szprotawa. Dominanty Zespół pałacowo – parkowo - folwarczny z XVIII – XIX - XX wieku położony jest w części centralnej części wsi, na planie czworoboku. Zespół składa się z trzech części .Jedna część to rezydencjonalno - gospodarcza o układzie dość

str. 44 regularnym. Wśród zabudowy folwarcznej wyróżnia się pałac wzniesiony w 1681 roku, przebudowany w końcu XVIII i w XIX wieku w stylu klasycystycznym. Jest to budynek piętrowy, założony na planie wydłużonego prostokąta zamknięty dachem czterospadowym z powiekami. Elewacje dzielą lizeny, a wzbogaca detal bogaty detal architektoniczny o motywach girland, medalionów. Oś fasady zaakcentowana ryzalitem pozornym zwieńczonym szczytem falistym. Przed wejściem portyk z tarasem w drugiej kondygnacji. Klasycystyczna zabudowa folwarczna datowana jest na 1820 roku składa się z budynków mieszkalnych, gospodarczych i gospodarczo - mieszkalnych. Jeden z budynków mieszkalnych, parterowy z przejazdem bramnym sklepionym kolebką, w fasadzie zaakcentowany trójkątnym naczółkiem. Inne parterowe o dachach naczółkowych lub mansardowych z dekoracyjnymi szczytami. Zabudowa Zabudowa zwarta, szczytowa pochodzi z końca XIX i początku XX wieku. Powstało tez kilka budynków dysharmonizujących w drugiej połowie XX wieku. Na początku XX wieku wzniesiono we wsi szkołę, a w latach 30-tych XX wieku dom ludowy, który obecnie pełni funkcje mieszkalne. Zieleń W XVIII wieku, przy rezydencji założono park, który na początku XX wieku przekształcono w park romantyczny, a w drugiej połowie XX wieku przedłużono go wprowadzając sad. Park jest obecnie zaniedbany. Zachowały się kasztanowce, lipy, buki, aleje grabowe. Na początku XX wieku ewangelicy założyli cmentarz na planie prostokąta podzielonego na dwie części . Znaczenie kulturowe Wieś o dużym znaczeniu kulturowym ze względu na zachowane rozplanowanie i dominanty, a także interesującą zabudowę zagrodową. Część zabudowy wpisano do rejestru zabytków, część objęto ewidencją konserwatorską. Zarówno jedne jak i drugie obiekty, przy wszelkich remontach wymagają zezwolenia i uzgodnienia ze służbami konserwatorskimi. Ze służbami należy także uzgodnić prace ziemne prowadzone na obszarach stanowisk archeologicznych. Ochronie podlega także park, gdzie wszelkie prace wymagają zezwolenia LWKZ. Zachowana enklawa zieleni związana z cmentarzem winna także być chroniona ze względu na „sacrum”. Wszystkie te elementy składają się na przestrzeń o dużych wartościach kulturowych, którą należy objąć ochroną wprowadzając strefy między innymi strefę ekspozycyjną „E” i opracowując dla nich zasady kształtowania przesterzeni.

Wilczyce

Historia Przysiółek koło Zimnej Brzeźnicy, założony zapewne w XIX wieku, w kształcie rzędówki, opodal tranzytowej drogi Wrocław-Zielona Góra.

str. 45

Archeologia Brak informacji na temat stanowisk archeologicznych. Krajobraz Przysiółek położony na terenie falistym, otoczony lasami. Rozplanowanie Przysiółek o planie małej ulicówki położonej przy wiejskiej drodze. Dominanta Brak Zabudowa Zabudowa zwarta, szczytowa pochodzi z końca XIX i początku XX wieku. Zieleń Na północ od wsi, na jej skraju w drugiej połowie XIX wieku ewangelicy założyli cmentarz na planie trapezu. Na nim zachowały się nieliczne fragmenty nagrobków wolnostojących. Znaczenie kulturowe Wieś o małym znaczeniu kulturowym. Interesujące obiekty należy objąć ewidencją konserwatorską.

Zagóra

Historia Osada o układzie amorficznym, powstała koło Bukowicy w XIX wieku. Archeologia Podczas powierzchniowych badań archeologicznych AZP zarejestrowano 3 stanowiska archeologiczne. Są to ślady osadnicze z halsztatu, latenu, starożytności i późnego średniowiecza. Krajobraz Przysiółek wsi Bukowica położony jest na terenie pagórkowatym, wśród lasów. Rozplanowanie Pięć zagród położonych przy polnej drodze z Bukowicy i z Zimnej Brzeźnicy. Dominanty Brak Zabudowa Pięć zagród na planie podkowy, w układzie kalenicowo - szczytowym pochodzi z końca XIX i początku XX wieku. Zieleń Nie stwierdzono zieleni komponowanej. Znaczenie kulturowe Wieś bez znaczenia kulturowego. Jedyną wartością są stanowiska archeologiczne, na obszarze których prace ziemne muszą być prowadzone pod nadzorem archeologa działającego w porozumieniu z LWKZ.

str. 46

Zimna Brzeźnica

Historia Wzmiankowana w 1319 roku pod nazwą „Kaldenbresnicz”. W nazwie tkwią człony niemiecki (kalten) i polski (brzeźnica). Wieś, w kształcie łańcuchówki, powstała więc zapewne w pierwszej połowie XIII wieku na miejscu starszej osady noszącej nazwę Zimnej Brzeźnicy. W zreformowanej w XIII wieku wsi osadnikami zostali najpewniej obcy, stąd zniemczenie nazwy. Po kościele pozostała dzwonnica z 1835 roku, a XVI-wieczny dwór popadł w ruinę. Archeologia 20 stanowisk archeologicznych zewidencjonowano podczas prowadzonych badaniach powierzchniowych AZP. Są to w większości ślady osadnicze z neolitu, epoki brązu, starożytności, późnego średniowiecza. Jest też cmentarzysko i cmentarzysko ciałopalne z epoki brązu oraz osady z późnego neolitu, epoki kamiennej, halsztatu - epoki brązu, starożytności, wczesnego i późnego średniowiecza, Krajobraz Wieś z dominantą przestrzenną zespołu pałacowo – parkowo - folwarcznego położona jest na terenie pagórkowatym, w krajobrazie otwartym. Jedynie od strony zachodniej przylega las. Rozplanowanie Wieś o planie łańcuchówki położona jest przy drugorzędnej drodze Niegosławice - Nowe Miasteczko. Część wsi Jurzyn znajduje się w granicach Zimnej Brzeźnicy. Dominanty Zespół folwarczny datuje się od XVII, pierwszej połowy XIX wieku, 20 - 30 XX wieku. Stracił on na wartości ze względu na stan zachowania dworu i zabudowy folwarcznej. Założenie folwarczne składa się z trzech zasadniczych części parkowo - pałacowej z dużym podwórzem gospodarczym, kolonii mieszkalnej i małego podwórza gospodarczego. Dwór będący obecnie w ruinie został wzniesiony w XVI wieku, przebudowany w 1603 i XVIII wieku. Nowy klasycystyczny pałac, otwiera się w stronę podwórza. Zachowała się dzwonnica wzniesiona na początku XIX wieku, która stała w pobliżu kościoła. Dzwonnica na planie czworoboku przechodząca w wyższej kondygnacji w ośmiobok, zamknięty wysokim ośmiopołaciowym dachem krytym ceramiczną dachówką karpiówką. Zabudowa Zabudowa rozproszona szczytowo - kalenicowa pochodzi w większości z drugiej połowy XIX wieku, chociaż nie brak budynków z połowy tego wieku. Wprowadzono także wiele budynków współczesnych, dysharmonizujących. Pod koniec XIX wieku we wsi wzniesiono dworek, młyn i szkołę, a na początku XX wieku dom ludowy. Pojedyncze budynki w konstrukcji szachulcowej.

str. 47

Zieleń Na początku XIX wieku, przy rezydencji założono park krajobrazowy o nieregularnym planie. Drzewostan parkowy dzieli się na trzy zasadnicze grupy wiekowe. Najstarszą grupę tworzą dęby znajdujące się w zachodniej części parku o wieku około 150 lat. Druga grupa to drzewa ograniczające założenie. Najmłodsze to świerki i drzewa owocowe. Na terenie parku znajdują się dwa naturalne stawy. Poza wsią, w jej wschodniej części katolicy około 1900 roku założyli cmentarz na planie leżącego prostokąta z aleją lipową prowadzącą do kaplicy. Na nim zachowało się wiele fragmentów wolnostojących nagrobków. Cmentarz ten jest miejscem pochówku wyznania katolickiego. Na wcześniejszym cmentarzu w 1835 roku wzniesiono murowaną dzwonnicę, kwadratową przechodzącą w ośmiobok, nakrytą dachem namiotowym. Znaczenie kulturowe Największe wartości kulturowe wsi wiążą się z architekturą rezydencjonalną wpisaną do rejestru zabytków. Wiele interesującej zabudowy zagrodowej objęto ewidencją konserwatorską. Wszelkie remonty, adaptacje i modernizacje przy tych obiektach wymagają zezwolenia i uzgodnienia ze służbami konserwatorskimi. Uzgodnienia wymagają także prace ziemne na obszarach stanowisk archeologicznych. Ochronie podlegają także park, w którym prace muszą uzyskać zezwolenie LWKZ i cmentarze stanowiące „sacrum” z jego zachowanymi elementami.

Znaczenie kulturowe gminy

O wartościach kulturowych gminy decyduje historia poszczególnych miejscowości oraz zachowane zabytki, do których należą nie tylko obiekty architektoniczne, lecz także układy planów wsi i zieleń komponowana oraz stanowiska archeologiczne. Uzupełnić ewidencje. Z układów przestrzennych największe wartości mają ulicówki : Nowa Jabłona, Sucha Dolna i Krzywczyce. Z zachowanych sześciu kościołów, cztery pochodzą z drugiej połowy XIII wieku (Gościszowice, Mycielin, Niegosławice, Przecław), jeden z XIV - XVI wieku (Bukowica) i jeden z XVI (Nowa Jabłona). Pozostałościami po zburzonych kościołach są dzwonnice - w Starej Jabłonie (1826) i Zimnej Brzeźnicy (1835). Po XVI - wiecznym dworze obronnym w Mycielinie pozostała tylko oficyna, a dwory z tego samego czasu w Rudzinach i Zimnej Brzeźnicy znajdują się w ruinie. Zachował się pałac w Suchej Dolnej zbudowany w 1681 roku i przekształcony w początkach XIX wieku, w duchu klasycystycznym. W Międzylesiu jest pałac z 1870 roku, a w Starej Jabłonie dwór z początku XIX wieku. Z jedenastu folwarków niektóre, jak w Zimnej Brzeźnicy, znajdują się w opuszczeniu i ruinie. Folwarki mają różne metryki - niektóre powstały już w średniowieczu, inne w okresie XVI - XVIII wieku. Ich obecna zabudowa jest

str. 48 późniejsza. Najstarsze budynki znajdują się w folwarkach Zimnej Brzeźnicy (pocz. XIX w.), Starej Jabłonie (pierwsza ćwierć XIX w.), Suchej Dolnej (1820) i Międzylesiu (1846). W Przecławiu jest gorzelnia z 1803 roku. Pozostałe zespoły mają budynki z drugiej połowy XIX wieku. Parki, z reguły w stanie zaniedbania i degradacji, znajdują się w ośmiu miejscowościach - najstarsze z XVIII wieku w Międzylesiu, Mycielinie, Przecławiu i Suchej Dolnej. Parki w Gościeszowicach, Nowej Jabłonie, Rudzinach i Zimnej Brzeźnicy powstały w XIX wieku. W wielu miejscowościach pozostały ślady po XIX - wiecznych cmentarzach. Niektóre z nich służą do wtórnych pochówków, inne stanowią kępy wysokiej zieleni wśród pól lub obrzeży leśnych.

Obok uwarunkowań wynikających z wartości kulturowych istnieją uwarunkowania wynikające z obowiązujących przepisów prawnych.

Podstawowym aktem prawnym ochrony wartości kulturowych jest ustawa o ochronie dóbr kultury z 15 lutego 1962 roku (Dz. U. z 1999r. Nr 98 poz. 1150). Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku (Dz. U. Nr również ochronę dziedzictwa kulturowego

Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków :

1. Bukowica - kościół filialny 2. Gościeszowice - kościół parafialny 3 Gościeszowice - park krajobrazowy 4. Międzylesie - park krajobrazowy 5. Mycielin - kościół parafialny 6. Mycielin - pałac 7. Niegosławice - kościół i brama cmentarna 8. Niegosławice - plebania 9. Niegosławice - wiatrak koźlak 10. Nowa Jabłona - kościół 11. Przecław - kościół parafialny 12. Przecław - plebania (ob. dom mieszkalny) 13. Przecław - park 14. Rudziny - pałac i brama pałacowa 15. Rudziny - park dworski 16. Stara Jabłona - dwór i zespół folwarczny 17. Stara Jabłona - dzwonnica 18. Sucha Dolna - pałac, zespół folwarczny 19. Sucha Dolna - park romantyczny 20. Zimna Brzeźnica - pałac 21. Zimna Brzeźnica - pałac - ruina

str. 49

22. Zimna Brzeźnica - park

Wykaz stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków :

Rudziny - grodzisko z VIII - IX wieku Rudziny - osada z VIII - IX wieku

5. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z UKŁADU KOMUNIKACYJNEGO

5.1 Komunikacja drogowa

 Rozpoznanie układu komunikacyjnego wraz z lokalizacją głównych urządzeń obsługi. Wstęp.

Reforma administracji publicznej, która weszła w życie 1.01.1999 r. objęła również administrację drogową. Wskutek wprowadzonych zmian w ustawie o drogach publicznych powstały, ze względu na funkcje w sieci drogowej, cztery kategorie dróg publicznych : - krajowe, - wojewódzkie, - powiatowe, - gminne. W podziale tym tylko drogi gminne nie zmieniły zarządcy (zarządu) i jest to ta sama sieć ustalona Uchwałą Nr XIII/91/86 z 28.04.1986r. (Dziennik Urzędowy Województwa Zielonogórskiego Nr 7 z 20.05.1986r.). Dotychczasowe drogi wojewódzkie stały się drogami powiatowymi, a obecne drogi wojewódzkie to część dawnych dróg krajowych (oznaczone trzycyfrowym numerem), które nie znalazły się w sieci dróg krajowych. Zaliczenia te nastąpiły na podstawie : Rozporządzenia Ministra Komunikacji z 14.07.1986 r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii dróg wojewódzkich (Dz. U. Nr 30 z 1986 r. poz. 151) i Rozporządzenia Rady Ministrów z 15.12.`1998r. w sprawie ustalenia wykazu dróg krajowych i wojewódzkich (Dz. U. Nr 160 poz. 1071 w zw. z Dz. U. 98.106.668). W niektórych przypadkach ze względu na zmiany ustrojowe i administracyjne zasadna będzie weryfikacja tych zaliczeń, po wszczęciu przewidzianych prawem procedur, zwłaszcza wśród dróg gminnych i powiatowych. Zarząd Gminy praktycznie już teraz zarządza większą siecią niż wynikałoby to z oficjalnych dokumentów, gdyż takie były potrzeby mieszkańców.

str. 50

 Istniejąca sieć drogowa

Drogi gminne Uchwałą, wyżej cytowaną, ustalono, że sieć dróg gminnych tworzyć będzie 19 dróg o łącznej długości 46,4 km. Drogi gminne, mimo nie najlepszego stanu, w większości o nawierzchni gruntowej, stanowią uzupełniającą sieć, służącą miejscowym potrzebom i nadzorowane są przez zarządy gmin.

Drogi i ulice zaliczone do kategorii dróg gminnych (Dz. Urz. Woj. Ziel. Nr 7 z 20.05.1986 r.)

Numer Nazwa drogi wg obowiązującego wykazu Długość km ewidencyjny urzędowego drogi 4924001 Międzylesie – granica gm. Szprotawa (Borowina) 2,42 4924002 od drogi woj. nr 560 - Gościeszowice 1,68 4924003 Międzylesie – granica gm. Szprotawa (Dzikowice) 0,37 4924004 od drogi kraj.328 – Gościeszowice - Międzylesie 6,46 4924005 przejście przez miejscowość Przecław 1,04 4924006 Przecław Dolny – Przecław Górny do drogi nr 024 3,96 4924007 Mycielin – Stara Jabłona 4,32 4924008 Przecław (PKP) – Nowy Dwór 1,53 4924009 Nowa Jabłona – Nowy Dwór 1,40 4924010 Sucha Dolna - Rudziny 3,87 4924011 Mycielin – stacja PKP Mycielin 0,85 4924012 Bukowica – Nowa Jabłona 2,98 4924013 Bukowica – Nowy Bukowiec 1,28 4924014 Bukowica – Zagóra – Zimna Brzeźnica 4,93 4924015 Nowa Jabłona - Zagóra 3,45 4924016 Zimna Brzeźnica – granica woj. legnickiego 0,95 Mieszków 4924017 przejście przez miejscowość Zimna Brzeźnica 0,5 4924018 od drogi kraj. nr 3 – Wilczyce – granica woj. 1,53 legnickiego (Góra św. Anny) 4924019 Gościeszowice - Mycielin 1,37 4924020 Międzylesie – granica gm. Szprotawa (Długie) 0,99 4924021 od drogi gm. nr 007 - Przecław 2,24 4924022 od drogi woj. nr 231- Przecław (PKP) 0,58 4924023 przejście przez miejsc. Nowa Jabłona 0,49 4924024 Rudziny - Przecław 4,84 4924025 przejście przez miejsc. Rudziny 0,95 4924026 przejście przez miejsc. Niegosławice 0,37

str. 51

4924027 przejście przez miejsc. Niegosławice 0,63 4924028 przejście przez miejsc. Niegosławice 0,92 4924029 przejście przez miejsc. Zimna Brzeźnica 0,27 Razem 57,77

Drogi powiatowe. Drogi powiatowe (dawne wojewódzkie) to 6 ciągów dróg, których przebieg określono w Rozporządzeniu Ministra Komunikacji Drogi zaliczone do kategorii dróg powiatowych (d. wojewódzkich) (Dz. U. Nr 30 z 1986 r. poz. 151)

Nr drogi Nazwa drogi 49231 Nowe Miasteczko – Bukowica – do drogi 49565 49554 Siecieborzyce – Długie – Mycielin 49560 Wiechlice – Dzikowice – Międzylesie – Mycielin – Szyba – Konin 49562 Stara Jabłona – Nowa Jabłona – granica woj. (Gaworzyce) 49565 Szprotawa – Niegosławice – Zimna Brzeźnica 49566 Mycielin – Sucha Dolna Krzywczyce

Drogi wojewódzkie Drogi wojewódzkie (dawne krajowe) to jedna droga Nowe Miasteczko – Przemków – Chocianów

Drogi zaliczone do kategorii dróg wojewódzkich (d. krajowe) (Dz. U. Nr 160 z 1998 r. poz. 1071)

Nr drogi Nazwa drogi 328 Nowe Miasteczko – Przemków – Chocianów – Chojnów - Złotoryja

Drogi krajowe Przez teren gminy przebiega jedna droga zaliczona do kategorii dróg krajowych, jest to droga nr 3 (E – 65) Świnoujście – Szczecin – Zielona Góra – Legnica – Jakuszyce. Drogi zaliczone do kategorii dróg krajowych (Dz. U. Nr 160 z 1998 r. poz. 1071)

Nr drogi Nazwa drogi 3 Świnoujście – Szczecin – Zielona Góra – Legnica - Jakuszyce

Stan techniczny

Drogi gminne i powiatowe posiadają bardzo niezadowalające parametry

str. 52 techniczne i geometryczne. Drogi gminne to 57,8 km dróg w większości o nawierzchni gruntowej tylko 16 km ma nawierzchnię twardą. Drogi powiatowe posiadają niedostateczną geometrię (zbyt małą szerokość, nienormatywne łuki), natomiast stan nawierzchni bitumicznej ze względu na bardzo liczne spękania i uszkodzenia wymaga pilnego remontu (odnowy) Droga wojewódzka posiada w zasadzie wystarczające parametry geometryczne, natomiast nawierzchnia wymaga interwencji, konieczne jest na wielu odcinkach wykonanie odnowy (wzmocnienia), również ze względu na upłynięcie okresu międzyremontowego. Droga ta posiada parametry klasy technicznej Z.

Lokalizacja głównych urządzeń obsługi

Na terenie Niegosławic znajdują się przystanki PKS (PKP już praktycznie nie funkcjonuje) jak i stacja paliw działająca na terenie zakładu Polterm – dostępne również dla mieszkańców gminy.

5.2 Komunikacja kolejowa

Przez teren gminy przebiegają dwie linie kolejowe niezelektryfikowane : - Żagań - Głogów (nr 14) o znaczeniu 1-szorzędnym, odbywa się ruch towarowy, przewozy pasażerskie przewidziane do zawieszenia - Kożuchów – Przemków (nr 303) o znaczeniu miejscowym, ruch towarowy i osobowy zawieszony, możliwość likwidacji linii.

5.3 Komunikacja lotnicza

Na terenie gminy brak czynnych obiektów związanych z lotnictwem, dostęp do tej komunikacji możliwy jest poprzez port lotniczy Zielona Góra (w Babimoście).

6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ

6.1 Zaopatrzenie w wodę

1. Ujęcia wody

Na terenie gminy Niegosławice istnieją dwa ujęcia grupowe wód podziemnych.

str. 53

● Ujęcie wody w Gościeszowicach. Jest to ujęcie grupowe stanowiące własność Urzędu Gminy w Niegosławicach. Usytuowane jest w południowo - zachodniej części wsi, poza obszarem zabudowanym. Eksploatowane są tu wody z utworów czwartorzędowych. Ujęcie składa się z dwóch działających studni wierconych A i B wykonanych w 1978 roku i jednej nieczynnej studni głębinowej b.SHR wykonanej w 1967 roku. Jest to studnia przejęta przez Urząd Gminy w Niegosławicach po likwidacji Stacji Hodowli Roślin. Ujęcie „Gościeszowice” posiada zatwierdzone zasoby eksploatacyjne kat.B w ilości: 3 Qśrh = 103 m /h, 3 Qśrd = 2000 m /d, 3 Qrok = 750 000 m /rok. Aktualnie pokrywa ono w pełni zapotrzebowanie na wodę wsi Gościeszowice oraz okolicznych miejscowości: Niegosławice, Międzylesie, Mycielin, Sucha Dolna, Rudziny, Krzywczyce i Przecław. Woda z tego ujęcia sprzedawana jest poza granice gminy Niegosławice do miejscowości Długie. Woda surowa z tego ujęcia wymaga procesów uzdatniających. Zastrzeżenia dotyczą znacznej mętności i barwy. Wynikają one głównie z obecności związków żelaza występujących w ubiegłych latach w ilości około 4 mg/dm3. W styczniu 1999 zaobserwowano gwałtowny wzrost związków żelaza w wodzie surowej ze studni „A” do 16 mg/dm3 i ze studni „B” do 12 mg/dm3. Pod względem bakteriologicznym woda z omawianego ujęcia nie budzi zastrzeżeń. Pracownia Badawczo – Projektowa „AQUAGEO” w sierpniu 1999 roku opracowała „Dokumentację hydrogeologiczną określającą warunki w celu ustanowienia stref ochronnych ujęcia wód podziemnych dla wodociągu grupowego „Gościeszowice”. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wyznaczono strefę bezpośrednią o promieniu 10m, przyjęto zasięg terenu ochrony pośredniej wewnętrznej odpowiadający 30–dniowej izochronie wg Wisslinga oraz strefę ochrony zasobowej ujęcia. Zasięg stref ochronnych został przedstawiony w części graficznej. Ze względu na korzystne warunki geologiczne i terenowe nie jest wymagane wyznaczenie zewnętrznego terenu ochrony pośredniej. Osady geologiczne (iły, gliny i gliny piaszczyste) tworzą naturalną osłonę użytkowanej warstwy wodonośnej i ograniczają możliwość przedostawania się zanieczyszczeń z powierzchni terenu w głąb ziemi. W strefie ochrony zasobowej omawianego ujęcia istnieją trzy nieczynne studnie typu szybowo – wierconego sprzed 1939 roku: studnia nr I, studnia nr II i zasypana studnia „Z”. Występowanie w sąsiedztwie ujęcia nieczynnych studni typu szybowo – wierconego stwarza potencjalne zagrożenie przedostawania się nieczystości do ujmowanej przez ujęcie warstwy wodonośnej.

str. 54

● Ujęcie wody w Starej Jabłonej. Właścicielem tego ujęcia jest Spółdzielnia Mieszkaniowa z Nowego Miasteczka. Gmina Niegosławice kupuje stąd wodę i doprowadza do odbiorców. Omawiane ujęcie zaopatruje w wodę do celów bytowo – gospodarczych miejscowości: Stara Jabłona, Nowa Jabłona, Bukowica, Zimna Brzeźnica. Ujęcie składa się z dwóch studni wierconych czerpiących wody podziemne z utworów czwartorzędowych. Na podstawie próbnych pompowań przeprowadzonych przez „WODROL” z Zielonej Góry w lipcu i sierpniu 1977 roku i na podstawie obliczeń hydrogeologicznych ustalono następujące zasoby eksploatacyjne wody podziemnej dla: 3 SW-I Qexp = 58 m /h, przy Se = 5,13m, 3 SW-II Qexp = 46 m /h, przy Se = 3,90m. Ponieważ konstrukcja otworu nr II ogranicza przepustowość filtra do 46 m3/h wnioskowano o zatwierdzenie zasobów eksploatacyjnych ujęcia w ilości jak dla SW-I zakładając, że będzie ona studnią podstawową, a SW-II awaryjną. Obecnie ujęcie wody w Starej Jabłonej posiada zatwierdzone zasoby eksploatacyjne w kat. B w ilościach: 3 Qexp = 58 m /h, 3 Qhmax = 23 m /h, 3 Qdśr = 160 m /d.

Jakość ujmowanej wody jest bardzo dobra i nie wymaga uzdatniania. Analizy wody wykonane w 1977 roku przez „WODROL” z Zielonej Góry wykazały, że zarówno pod względem bakteriologicznym jak i fizyko- chemicznym odpowiada ona wymaganiom sanitarnym. W wodzie nie wykryto 3 żelaza, manganu, amoniaku, azotynów, a mętność wynosiła 1 mg SiO2/dm . Wykonana ostatnia analiza wody przez TSSE w Żaganiu w dn.30.03.1998 roku potwierdziła ten stan jakości wody i wykazała brak w wodzie żelaza, azotynów, azotanów oraz pozostałe wskaźniki w ilościach pozwalających na jej używanie do celów pitnych i gospodarczych zgodnie z normami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 31.05.1977 roku. Do okresowej dezynfekcji sieci wodociągowej służy chlorator. Ujęcie w Starej Jabłonej nie posiada zatwierdzonych stref ochronnych pośrednich. Bezpośrednią strefę ochronną stanowi ogrodzenie z siatki w którym są dość znaczne ubytki. Studnie posiadają szczelne i zamknięte obudowy. Stan techniczny ujęcia wody oraz urządzeń do jej uzdatniania i rozpro- wadzania jest dobry i umożliwia dalszą ich eksploatację.

● Ujęcie wody w Przecławiu.

str. 55

Właścicielem tego ujęcia jest gmina Niegosławice, a użytkownikiem „EKOPOL” Sp. z o.o. Woda z tego ujęcia czerpana jest na potrzeby własne zakładu – Gorzelni. 3 Ujęcie składa się z dwóch studni o zasobach eksploatacyjnych Qexp=28 m /h, 3 nie więcej niż Qmax=352,3 m /d. Woda wymaga uzdatniania tj. odżelaziania i odmanganiania. Ujęcie jest w złym stanie technicznym i nie posiada stref ochronnych.

3 Sieć wodociągowa.

Stan techniczny sieci wodociągowej i urządzeń z nią związanych na terenie gminy jest dobry z wyjątkiem stacji uzdatniania wody w Gościeszowicach, która wymaga modernizacji. W eksploatacji znajduje się ok. 80 km sieci wodociągowej. Najstarsza sieć wodociągowa działa w Gościeszowicach. Została ona wybudowana w latach 1983-1984. W pozostałych miejscowościach na terenie gminy wodociągi pochodzą z lat 90-tych. Materiał z jakiego wykonana jest sieć wodociągowa to głównie: PCV (średnice 90-280 mm) i PE (średnice 40, 50, 60 mm). W Gościeszowicach występują również rury z azbestocementu, przyłącza z ocynku i kształtki żeliwne. Współczynnik strat wody jest wysoki i wynosi około 19 %. Zestawy hydroforowe zainstalowane są w miejscowościach: Gościeszowice, Bukowica, Sucha Dolna, Rudziny, Stara Jabłona, Przecław. W północnej części wsi Stara Jabłona ok. 150 m od drogi do Bukowicy zlokalizowany jest stalowy zbiornik wieżowy typu „Hydrostat”. Zbiornik produkcji „Prowodrol” w Sulechowie posiada pojemność 150m3. Współpracuje on z wodociągiem grupowym. W północnej części Zimnej Brzeźnicy zlokalizowane są dwa zbiorniki wyrównawcze wieżowe o pojemności po 100 m3. Jeden z nich współpracuje z siecią wodociągową, a drugi wyłączony jest z eksploatacji. Działające zbiorniki zapewniają pokrycie zapotrzebowania wody dla wszystkich odbiorców w godzinach maksymalnego rozbioru i odpowiednie ciśnienie wody w sieci oraz stanowią zapas wody przeciwpożarowej.

Ilość sprzedanej wody na cele bytowo – gospodarcze:

1998 rok 1999 rok

Ujęcie w Gościeszowicach: 95 800 m3 115 000 m3 Ujęcie w Starej Jabłonej: 9 400 m3 11 100 m3

Sprzedaż wody wzrosła w stosunku do roku poprzedniego co spowodowane jest wzrostem liczby przyłączy wodociągowych. W zwodociągowanych wsiach istnieją również gospodarstwa korzystające

str. 56 z własnych ujęć zagrodowych. W Gościeszowicach np. ok. 5% gospodarstw nie posiada przyłączy wodociągowych.

6.2 Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków.

Na terenie gminy Niegosławice żadna z miejscowości nie posiada zbiorowego systemu kanalizacyjnego i oczyszczalni ścieków. We wsi Niegosławice w bieżącym 2000 roku ukończona została budowa sieci kanalizacji sanitarnej. Eksploatacja tej sieci będzie możliwa po ukończeniu budowy gminnej oczyszczalni ścieków zlokalizowanej w zachodniej części wsi. Obecnie ścieki bytowo – gospodarcze odprowadzane są do dołów chłonnych lub zbiorników bezodpływowych (szamb) często nieszczelnych co stanowi poważne zagrożenie dla środowiska naturalnego. W niektórych wsiach w sposób nielegalny nie oczyszczone ścieki bytowo – gospodarcze odprowadzane są do powierzchniowych cieków wodnych powodując ich degradację. Kanalizacja deszczowa na terenie gminy istnieje tylko we wsi Sucha Dolna. Są to stare rury, które odprowadzają ścieki deszczowe bez oczyszczania do rzeki Szprotawa.

6.3 Usuwanie odpadów.

Gospodarka odpadami w gminie polega na systemie wywozu odpadów stałych na napowierzchniowe wysypiska gminne: - na południu od wsi Mycielin, ok. 300 m od zabudowań, o powierzchni działki 0,56 ha, - na północny – wschód od Przecławia , daleko od zabudowań, o powierzchni działki 0,90 ha, - na południe od wsi Rudziny, ok.600 m od zabudowań, o powierzchni działki 0,25 ha, - na północ od wsi Bukowica, ok. 250 m od zabudowań, o powierzchni działki 0,40 ha. Odpady wywożone są na wyżej wymienione wysypiska jeden raz w miesiącu przez firmę „SKOTMANN” z Kożuchowa. W gminie nie prowadzi się segregacji odpadów i ich wtórnego zagospodarowania. Wyjątkiem są tylko ustawione we wsiach pojemniki na szkło. Umowy na wywóz śmieci posiada 91,5% gospodarstw domowych wraz z podmiotami gospodarczymi. Kwartalnie z terenu gminy wywozi się ok. 570 m3 odpadów stałych.

str. 57

Składowiska nie posiadają projektów technicznych i nie są odpowiednio wyizolowane od gruntu ani ogrodzone. Posiadają natomiast tablice informacyjne. Na obszarze gminy występują również niewielkie dzikie wysypiska śmieci, zwłaszcza w lasach i przy drogach gospodarczych. Wysypisko w Nowej Jabłonej o pow. działki 0,45 ha zostało zniwelowane i zamknięte.

6.4 Gazownictwo.

Obecnie żadna z miejscowości należących do gminy Niegosławice nie jest zgazyfikowana. Przez obszar gminy od wschodu na zachód przebiega magistrala gazowa wysokiego ciśnienia relacji Kotowice - Olszyniec o parametrach DN 250 mm, Cn 6,3 MPa. We wsi Niegosławice znajduje się odgałęzienie tej magistrali w kierunku miasta Przemków. Jest to gazociąg o parametrach DN 80 mm i Cn 6,3 MPa. Gazociągi te przesyłają gaz zaazotowany (GZ-35) pochodzący ze złóż położonych w rejonie Szlichtyngowa – Góra – Rawicz – Ostrów Wielkopolski – Jarocin poprzez węzeł w Krobii.

6.5 Ciepłownictwo.

Na terenie gminy obiekty produkcyjne i usługowe oraz budynki mieszkalne posiadają indywidualne źródła ciepła. W ogrzewaniu mieszkań dominują indywidualne paleniska na paliwo stałe np. węgiel kamienny, miał węglowy, koks. Nielicznie stosowane są współczesne, proekologiczne nośniki energii do celów grzewczych jak olej opałowy czy gaz płynny. Kotłownie olejowe działają m.in. w Starej Jabłonej jako kotłownia osiedlowa i w Przecławiu jako kotłownia zakładowa Gorzelni.

6.6 Elektroenergetyka

Aktualnie gmina Niegosławice zasilana jest w energię elektryczną ze stacji elektroenergetycznej 110/20 kV „GPZ Szprotawa”. Na terenie gminy sieć rozdzielcza i przesyłowa SN 20 kV to 68 km linii napowietrznych. Odbiorcy energii elektrycznej z terenu gminy zasilani są z 36 stacji transformatorowych 20/0,4 kV. Linie przesyłowe 20 kV w torach głównych wykonane są przewodami AFL.70 mm2, odgałęzienia przeważnie przekrojami AFL.35 mm2 i AFL. 25 mm2. Stan techniczny sieci rozdzielczej SN 20 kV ogólnie uważany jest jako dość dobry, wymagana będzie wymiana poszczególnych odcinków starej sieci

str. 58 napowietrznej na terenie gminy z uwagi na małe przekroje przewodów, a także ze względu na znaczny stopień wyeksploatowania. Gmina Niegosławice zasilana jest z krajowego systemu energetycznego w układzie dwustronnego zasilania po stronie 110 kV. Cały zabudowany teren gminy pokryty jest siecią rozdzielczą SN 20 kV z możliwością doprowadzenia energii dla każdego przeciętnego, potencjalnego odbiorcy bytowo - komunalnego i drobnego przemysłu. Północno - wschodnia część gminy może być zasilana z sąsiedniego GPZ Bytom Odrz. Część istniejących odbiorców zasilana jest w układzie zasilania dwustronnego, większość odbiorców w układzie promieniowym. Zagrożeniami rozwoju może być stara, wyeksploatowana sieć SN 20 kV w części gminy, którą należy sukcesywnie wymieniać na nową o większych przekrojach. Przy pojawieniu się dużego odbiorcy przemysłowego konieczna będzie rozbudowa istniejącej sieci rozdzielczej 20 kV lub budowa nowej linii przesyłowej ze stacji 110/20 kV.

7 UWARUNKOWANIA ROZWOJU - SYNTEZA.

7.1 Możliwości rozwojowe. Preferencje

1. Położenie gminy w niewielkiej odległości od granicy z Niemcami i Zagłębia Miedziowego wyznacza kierunek poszukiwań atrakcyjnego rynku zbytu towarów i usług. 2. Dobre powiązanie z siecią dróg o znaczeniu wojewódzkim i krajowym. 3. Potencjał gospodarczy gminy, jej wielofunkcyjny charakter i dobry stan istniejącego zainwestowania. 4. Duże zasoby gruntów rolnych oraz stosunkowo dobre gleby umożliwiają osiągnięcie dobrych wyników w rolnictwie oraz rozwój produkcji zdrowej żywności. 5. Możliwość rozwoju przetwórstwa rolno – spożywczego w oparciu o miejscowe surowce. 6. Szczególny mikroklimat podnosi atrakcyjność gminy jako miejsce zamieszkania i wypoczynku. 7. Atrakcyjność terenów położonych w północno – wschodniej i południowej części gminy dla rozwoju funkcji turystyczno – rekreacyjnej. 8. Istniejący system zaopatrzenia w wodę gminy jest dobrze rozwinięty. 9. Gazociąg wysokiego ciśnienia przebiegający przez gminę, jest szansą w rozwoju gazyfikacji gminy.

str. 59

10. Duże, otwarte kompleksy terenów rolnych stwarzają dobre warunki dla lokalizacji elektrowni wiatrowych, jednocześnie zachowując ich rolniczą funkcję.

7.2 Ograniczenia rozwoju. Bariery.

1. Ogólnie zła kondycja rolnictwa decyduje w znacznym stopniu o niskim tempie rozwoju gminy, dla której rolnictwo jest wiodącą funkcją. 2. Teren gminy jest małozasobny w wodę zarówno z ujęć podziemnych jak i powierzchniowych. 3. Rozdrobniona struktura powierzchniowa indywidualnych gospodarstw rolnych oraz trudności w zagospodarowaniu i prywatyzacji państwowych gruntów rolnych. 4. Większość obiektów ośrodków produkcji rolnej i hodowli po byłych PGR- ach nie jest zagospodarowana. 5. Rozczłonkowanie i rozległość terenów zainwestowanych powoduje znaczne oddalenie części obszarów osiedlniczych od usług. 6. Poziom wykształcenia mieszkańców wpływa na poziom bezrobocia. 7. Istniejące na terenie gminy podmioty gospodarcze przejawiają cechy stagnacyjne. 8. Zły stan dróg gminnych i powiatowych, konieczność ich modernizacji. 9. Brak systemu kanalizacyjnego i oczyszczalni ścieków w gminie. 10. Gmina nie jest zgazyfikowana. 11. Brak zorganizowanego i odpowiednio przygotowanego wysypiska odpadów.

7.3 Konflikty i zagrożenia.

1. W miejscowościach zwodociągowanych, a ponadto usytuowanych w pobliżu ujęć wody pitnej należy w pierwszej kolejności podjąć budowę kanalizacji sanitarnych i oczyszczalni ścieków. 2. Z uwagi na ochronę wód podziemnych należy wyznaczyć strefy ochronne ujęcia w Starej Jabłonie i zagospodarowanie ich zgodnie z obowiązującymi wymaganiami w zakresie ochrony środowiska. 3. Wzrost bezrobocia i konieczność podwyższenia świadczeń socjalnych. 4. Brak możliwości racjonalnej gospodarki rolnej.

7.4 Uwarunkowania wynikające z potrzeb i aspiracji społeczeństwa.

Przystępując do opracowania studium Zarząd Gminy oprócz ogłoszeń i zawiadomień, zwrócił się do Rad Sołeckich z następującymi pytaniami :

str. 60

1. Co należałoby w pierwszej kolejności zrobić w Waszej wsi ? 2. Co najbardziej przyczyniłoby się do rozwoju gminy Niegosławice ( zwiększenie jej konkurencyjności) ?

Z dokonanego sondażu wynikają następujące potrzeby i aspiracje : - budowa we wsi Niegosławice Gimnazjum Gminnego i boiska sportowego, - utwardzenie dróg i modrnizacja chodników w miejscowościach : Niegosławice, Rudziny, Sucha Dolna, Stara Jabłona, Przecław, Bukowica, - gazyfikacja wsi Niegosławice, Zimna Brzeźnica, - realizacja urządzeń związanych z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków : Zimna Brzeźnica, - telefonizacja wsi : Zimna Brzeźnica, Stara Jabłona, Rudziny, - zwodociągowanie miejscowości Wilczyce - oraz zaspokojenie bieżących potrzeb mieszkańców

Pełny wykaz wniosków zgłoszonych przez sołectwa zamieszczono w części „Dokumentacja formalno – prawna”.

str. 61

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Niegosławice, przyjęte Uchwałą Rady Gminy w Niegosławicach Nr XXI/100/2000 z dnia 30 października 2000r. Zmienione Uchwałą Rady Gminy w Niegosławicach Nr XXIX/149/2009 z dnia 26.10.2009 r.

Wprowadzone zmiany zostały wyróżnione przez zamieszczenie w ramce tekstu pisanego podkreśloną czcionką

III. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

str. 1

1. CELE ROZWOJU GMINY

Podstawowym celem rozwoju gminy jest zapewnienie warunków umożliwiających wzrost jakości życia mieszkańców przy zachowaniu i rewaloryzacji środowiska przyrodniczego i kulturowego.

Cele ekonomiczne wyrażają się w kształtowaniu mechanizmów zapewniających obniżenie bezrobocia oraz rozwój : - lokalnego rynku pracy - małych i średnich przedsiębiorstw produkcyjnych - usług o znaczeniu lokalnym - produkcji rolnej i leśnej - systemu usług obsługi rolnictwa Polityka osiągania tych celów to, tworzenie systemu preferencji oraz przygotowanie terenów i ofert lokalizacyjnych dla różnego rodzaju działalności gospodarczej.

Cele społeczne ukierunkowane są na zapewnienie : - dogodnych warunków zamieszkania - rozwój zaplecza usługowego - dostęp do pełnej infrastruktury technicznej - sprawnej obsługi komunikacyjnej W polityce osiągania tych celów położono nacisk na zwiększenie i modernizowanie zasobów mieszkaniowych, tworzenie rezerw terenowych pod nową zabudowę, rozwój infrastruktury społecznej i technicznej oraz poprawę systemu komunikacji.

Cele przyrodnicze obejmują : - zachowanie istniejących wartości środowiska - ochronę gleb o niskich klasach bonitacyjnych - ochronę wód podziemnych i powierzchniowych - ochronę złóż surowców naturalnych Polityka osiągania tych celów to przede wszystkim racjonalna gospodarka zasobami takimi jak gleby, lasy, wody powierzchniowe i podziemne oraz ograniczenie negatywnych oddziaływań ze źródeł lokalnych.

Cele kulturowe polegają na : - zachowaniu dziedzictwa historycznego gminy poprzez działania konserwatorskie

str. 2

- kształtowanie ładu przestrzennego, a tworzących właściwy wizerunek gminy Polityka osiągania tych celów to ochrona istniejących obiektów zabytkowych oraz kształtowanie zabudowy układów wsi w nawiązaniu do tradycji. Cele przestrzenne ukierunkowane są na : - utworzenie struktury funkcjonalno – przestrzennej polepszającej ich funkcjonowanie - racjonalne wykorzystanie terenów i intensyfikacja ich zagospodarowania - podnoszenie ładu przestrzennego w zagospodarowaniu gminy - eliminowanie konfliktów wynikających z różnych sposobów użytkowania terenów Polityka osiągania tych celów, to przede wszystkim działalność zmierzająca do zmiany istniejącego zagospodarowania przestrzennego w stan oczekiwany i ochronę jego wartości.

2. KIERUNKI ROZWOJU SPOŁECZNO – GOSPODARCZEGO GMINY

2.1 Ludność i zatrudnienie

Prognozowany rozwój ludności w perspektywie do 2020 r. określono na podstawie danych GUS w 1997 r., Strategii Województwa Lubuskiego i przewidywanych ofertach polityki gospodarczej i społecznej państwa. Prognoza ta zakłada, że w latach 2001 – 2010 ludność wiejska na terenie województwa lubuskiego będzie wzrastała. Natomiast w latach późniejszych po 2010 roku zacznie maleć.

 Prognoza rozwoju ludności gminy na lata 2010 i 2020 : Rok 2005 - 4.970 osób Rok 2010 - 5.050 osób Rok 2020 - 4.990 osób

 Prognozowany przyrost w latach 1998 – 2020 - 162 osoby

Prognozy odnośnie struktury wiekowej mieszkańców województwa lubuskiego nie są zadowalające. W 2020 r. ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowić będzie 25,5 %, ludność w wieku produkcyjnym 56,4 %, w wieku poprodukcyjnym 18,1 %.

Zmiany w strukturze ludności spowodują : - wyraźny spadek liczby dzieci i młodzieży do 18 lat,

str. 3

- niewielki przyrost liczby ludności w wieku produkcyjnym, - znaczny wzrost ludności w wieku poprodukcyjnym.

Powyższe zmiany będą stanowiły problem z zapewnieniem zatrudnienia dla ludności w wieku produkcyjnym, przy bardzo wysokim bezrobociu oraz duże obciążenia związane z opieką społeczną i socjalną ludności w wieku emerytalnym. Zwiększenie ilości miejsc pracy nastąpi przede wszystkim w usługach i przemyśle który powinien zostać zlokalizowany na terenach ofertowych.

2.2 Mieszkalnictwo

Rozwój mieszkalnictwa ma za zadanie poprawę warunków zamieszkania ludności – mieszkanie dla każdej rodziny. Ustala się, że dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych przy zakładanej liczbie ludności wskaźnik powierzchni użytkowej powinien wynieś ok. 25 m² na jednego mieszkańca. Rezerwy terenowe pod budownictwo określa rysunek.

Aby osiągnąć zamierzony cel – poprawę warunków mieszkaniowych należy: - przygotować i udostępnić tereny pod budownictwo, - tworzyć preferencyjne systemy sprzedaży mieszkań na rzecz osób deklarujących remonty i modernizacje, - dążyć do stopniowej poprawy standardów zamieszkiwania poprzez modernizacje mieszkań i rozbudowę infrastruktury w gminie, - preferowania budownictwa jednorodzinnego poprzez np. obniżkę lokalnych podatków.

2.3 Rolnictwo i leśnictwo

W zakresie zagospodarowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej należy dążyć do: . restrukturyzacji rolnictwa poprzez powiększenia wielkości gospodarstw – min. wielkość ok. 20 ha, zmniejszanie zatrudnienia, . produkcji wyspecjalizowanej, ekologicznej, . likwidację nieopłacalnej produkcji na słabych glebach, . stworzenia lokalnych zakładów przetwórstwa rolnego, . zwiększenia lesistości, poprzez zalesiania najsłabszych gleb.

str. 4

Realizacja powyższych założeń zależy od czynników zewnętrznych polityki rolnej państwa i stworzenia własnych programów oraz ich wdrażania: . tworzenie grup produkujących i razem sprzedających płody rolne, . wykorzystywanie środków pomocowych krajowych i zagranicznych np. SAPARD, ISPA i PHARE, . szerokiej edukacji rolnej zachęcającej do produkcji i promocji sprzedaży tzw. zdrowej żywności .

2.4 Przemysł

Należy dążyć do utrzymania istniejących zakładów przemysłowych poprzez poszukiwania nowych rynków zbytu, ewentualną zmianę profilu produkcji do czego niezbędny jest inwestor strategiczny i przekształcenia prywatyzacyjne. Należy również tworzyć możliwości przestrzenne i terenowo prawne dla rozwoju funkcji przemysłowych gminy. Tereny takie powinny być dobrze skomunikowane i uzbrojone. W studium tereny te wyznaczono na rysunku „Kierunki zagospodarowania przestrzennego”.

2.5 Turystyka i wypoczynek

Turystyka na ogromne znaczenie jako sektor gospodarki krajowej, jest również kreatorem miejsc pracy i rozwoju ekonomicznego. Gmina Niegosławice ze względu na walory przyrodniczo – krajobrazowe i historyczne oraz dobrą dostępność komunikacyjną i położenie posiada dobre warunki do rozwoju turystyki i rekreacji. Stosunkowo mała odległość od granicy z Niemcami oraz możliwość skierowania konkretnej oferty agroturystycznej np. do mieszkańców zdegradowanego Górnego Śląska miałaby szansę na powodzenie tego rodzaju działalności. Rozwój turystyki i rekreacji na terenie gminy powinien być jednym z najdynamiczniej rozwijających się sektorów gospodarczych gminy, a osiągany będzie przez : - tworzenie warunków dla rozwoju agroturystyki, - kontynuację dotychczasowych form rekreacyjnych w Suchej Dolnej, - wzbogacenie funkcji o nowe formy zagospodarowania rekreacyjnego, - rozwój usług noclegowych, gastronomicznych oraz handlu, - rozwój podstawowej infrastruktury obsługi turystyki pieszej i rowerowej (organizowanie i opieka nad miejscami biwakowymi, możliwość wypożyczania rowerów, współpraca z organizacjami turystycznymi w wytyczaniu szlaków turystycznych, tworzenie punktów widokowych),

str. 5

- rozwój sieci tras turystyki pieszej i rowerowej, która połączy najatrakcyjniejsze miejsca i tereny w gminie - wykorzystanie terenów leśnych, jako zaplecza przyrodniczego i wypoczynkowo – rekreacyjnego, - aktywną promocję walorów gminy w prasie i innych mediach.

W północno – wschodniej części gminy w rejonie miejscowości Zimnej Brzeźnicy i Zagóry oraz w części południowo - zachodniej w rejonie Krzywczyc i Suchej Dolnej przewidziano ofertowe tereny mające na celu wzbogacenie i rozwijanie aktywnych form wypoczynku.

3. KIERUNKI ROZWOJU STRUKTURY FUNKCJONALNO – PRZESTRZENNEJ

W strukturze funkcjonalno – przestrzennej gminy wyodrębniono strefy o charakterystycznych cechach funkcjonalnych : - strefę o dominujących cechach rolnictwa, obejmującą środkową część gminy, - strefę turystyczno – wypoczynkową obejmującą północno – wschodnią i południowo – zachodnią część gminy

3.1. Strefy polityki przestrzennej

Kierunki przemian struktury funkcjonalno – przestrzennej gminy ustalone zostały przez : - wyznaczenie stref polityki przestrzennej, - wskazanie form użytkowania terenów jakie powinny przeważać w wydzielonych strefach, - określenie głównych kierunków działań w obrębie tych stref . Podział na strefy nastąpił z uwzględnieniem : - istniejącego zainwestowania - uwarunkowań rozwoju, - zapotrzebowania na tego typu tereny, wynikające z potrzeb aktywizacji ekonomicznej gminy.

1. Strefa osadniczo – rolna obejmująca wszystkie jednostki wiejskie z otaczającymi terenami. Jest to strefa o ekstensywnej zabudowie i charakterze wielofunkcyjnym, w granicach której oprócz zabudowy zagrodowej dopuszcza się lokalizację : - zabudowy mieszkaniowo – usługowej i obiektów administracyjnych

str. 6

- obiektów i urządzeń produkcyjno – technicznych w tym zakładów produkcyjnych oraz rzemiosła produkcyjnego wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną - obiektów i urządzeń związanych z funkcją rolniczą - obiektów i urządzeń związanych z rekreacją oraz terenów zieleni, w tym cmentarzy i boisk sportowych

Zakłada się adaptację istniejącej zabudowy z możliwością jej przebudowy, uzupełnień i zmiany funkcji. Podstawowym warunkiem wielofunkcyjnego charakteru strefy jest zasada bezkolizyjnego sąsiedztwa różnych funkcji.

2. Strefa upraw rolnych

Dominującą formą użytkowania i zagospodarowania terenów są uprawy rolne i sadownictwo z możliwością częściowych zalesień i urządzania ogródków działkowych. Dopuszcza się lokalizację obiektów i urządzeń produkcji rolnej i hodowli (siedliska zabudowy zagrodowej, fermy) oraz obsługi gospodarki rolnej i leśnej, a także obiektów i urządzeń związanych z rozbudową systemu telekomunikacji. Wyklucza się prowadzenie działalności rolniczej, a w szczególności hodowlanej w sposób zagrażający środowisku przyrodniczemu i stwarzający zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi. Dopuszcza się wykorzystanie dużych, otwartych terenów rolnych, z wyjątkiem użytków zielonych w dolinie Dłużca i jego dopływów, dla lokalizacji elektrowni wiatrowych, przy jednoczesnym zachowaniu ich rolniczej funkcji.

3. Strefa leśna

Obejmuje tereny istniejących lasów oraz dolesień. Dominującą formą użytkowania terenów jest gospodarka leśna z możliwością lokalizacji obiektów i urządzeń z nią związanych. Zasady polityki przestrzennej obejmują między innymi, zachowanie istniejących lasów, ze szczególnym uwzględnieniem ich ochrony oraz dążenie do urządzenia lasów, położonych w sąsiedztwie terenów mieszkaniowych, dla wypoczynku mieszkańców. Na terenach w odległości 100 m od granicy lasu zabrania się lokalizowania turbin elektrowni wiatrowych

str. 7

3.2 Tereny ofertowe

W strukturze funkcjonalno – przestrzennej gminy wyodrębniono obszary stanowiące rezerwy dyspozycyjne : są to tereny niezainwestowane i atrakcyjne dla zorganizowanej działalności inwestycyjnej. Funkcje przypisane tym terenom należy traktować jako propozycje mogące ulec zmianie w zależności od potrzeb inwestorów.

Istniejące rezerwy terenowe zakwalifikowano w sposób następujący :

1. Tereny o walorach dla lokalizacji produkcyjno – technicznej i usługowej. Tereny położone w bliskim sąsiedztwie istniejącego zainwestowania wsi Gościeszowice, Niegosławice, Przecław, Rudziny i tereny przy linii kolejowej na południe od Nowej Jabłony i na północny – wschód od Przecławia. Oferta ma na celu wzbogacenie form gospodarczej aktywizacji gminy poprzez wykorzystanie atrakcyjnych możliwości lokalizacyjnych. Tereny wymagają uzbrajania w infrastrukturę sanitarną i energetyczną.

2. Tereny o walorach dla lokalizacji funkcji mieszkaniowo – usługowej i usług rekreacyjnych. Tereny położone w granicach miejscowości Sucha Dolna, Stara Jabłona, Zimna Brzeźnica, Wilczyce, tereny na północ od Nowego Dworu i tereny położone w północno – wschodniej części gminy na północ od Bukowicy i północny – zachód od Zimnej Brzeźnicy. Warunki fizjograficzne i klimatyczne korzystne. Oferta ma na celu wzbogacenie funkcji mieszkaniowo – usługowej. Tereny wymagają uzbrojenia w infrastrukturę sanitarną i energetyczną.

3. Tereny o walorach dla lokalizacji funkcji usługowo – rekreacyjnej w powiązaniu z urządzeniami sportowymi. Tereny położone w granicach miejscowości Krzywczyce i Sucha Dolna oraz Zagóra i tereny na północny – wschód od Brzeźnicy, przy drodze krajowej. Warunki fizjograficzne i klimatyczne korzystne. Oferta ma na celu wzbogacenie funkcji turystyczno – wypoczynkowej gminy. Tereny wymagają uzbrojenia w infrastrukturę sanitarną i energetyczną. Zagospodarowanie terenów ofertowych powinno być poprzedzone działalnością promocyjną, mającą na celu znalezienie inwestorów gwarantujących racjonalne wykorzystanie ich walorów lokalizacyjnych.

str. 8

4. Tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą obejmujące obszar w rejonie wsi: Mycielin, Gościeszowice i Sucha Dolna. Tereny te posiadają korzystne warunki dla lokalizacji elektrowni wiatrowych ze względu na duże kompleksy terenów otwartych, rolnych, odpowiednią odległość od zabudowy mieszkaniowej wsi oraz dostęp do dróg i infrastruktury technicznej.

4. KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI

4.1 Komunikacja drogowa

W dzisiejszych czasach trudno sobie wyobrazić nowoczesne społeczeństwo bez rozwiniętej sieci dróg. Bardzo ważnym elementem infrastruktury drogowej są drogi lokalne, niezbędne dla odpowiedniego rozwoju regionalnego. W Polsce taką rolę spełniają m.in. drogi gminne, które ogółem (w skali kraju) stanowią około 50 % całej sieci drogowej. Właścicielami tych dróg są samorządy lokalne. W ostatnich latach w gminach można zauważyć ogromny postęp w zakresie rozwoju telekomunikacji, kanalizacji, wodociągów. Niestety, tym działaniom często nie towarzyszy dbałość o utrzymanie istniejącej sieci drogowej i jej rozwój. Z tego powodu stan dróg gminnych pogarsza się. Bardzo często brakuje systematycznych i niezbyt kosztownych zabiegów odnawiających drogi (uszczelnienie nawierzchni, oczyszczenie rowów itp.), które zdecydowanie wpływają na trwałość dróg. Brak takich działań prowadzi do szybszego zniszczenia dróg, co wiąże się z koniecznością prowadzenia kosztownych remontów. Konieczne jest zatem racjonalne gospodarowanie siecią dróg gminnych i wydatkowanie odpowiednich środków finansowych na utrzymanie i rozwój tych dróg. Uwagi powyższe dotyczą też (samorządowych) dróg powiatowych, pełniących podobną funkcję w sieci jak drogi gminne. Gmina będzie posiadała dostęp do planowanej autostrady A – 3 (lub drogi ekspresowej) poprzez węzły zlokalizowane poza terenem choć autostrada ta przebiegać będzie przez teren gminy. Gmina ma dostęp do dalekosiężnej europejskiej sieci drogowej. Pobliska droga krajowa nr 298 (odc. Żary – Żagań – Szprotawa – Bolesławiec) pełniłaby funkcję drogi alternatywnej dla płatnej autostrady A – 12 (Berlin – Wrocław). Wśród wad sieci drogowej (w skali kraju) obok braku sieci autostrad, podaje się m.in.: - przebieg tras drogowych o dużym natężeniu ruchu przez obszary śródmiejskie i zabudowane na znacznej długości,

str. 9

- zbyt mała liczba mostów przerzuconych orzez duże rzeki, - niedostosowanie parametrów geometrycznych dróg do wymagań obecnego ruchu i jego bezpieczeństwa, - wzrost zatłoczenia dróg, prowadzący m.in. do wzrostu liczby wypadków na drogach i spadku prędkości podróży. Ocenia się, że w skali kraju tylko 21 % nawierzchni jest w stanie dobrym (wg badań z 1998 r.), sytuacja w gminie Niegosławice nie odbiega od tej oceny. W latach 1992 – 1994 finansowanie dróg (krajowych i wojewódzkich) osiągnęło swój najniższy poziom, w tych i następnych latach powstały znaczne zaległości remontowe i modernizacyjne na sieci drogowej. W strategii rozwoju sieci drogowej zakłada się m.in. doprowadzenie stanu dróg i mostów do właściwego standardu i poprawę bezpieczeństwa. Określa się dwa poziomy realizacji : - minimalny, zachowawczy – ukierunkowany na utrzymanie, remont i zabezpieczenie istniejącej sieci drogowej przed dalszą dekapitalizacją, - pożądany – zapewniający modernizację sieci dróg głównych. W najbliższym okresie najważniejsze zadania w przekształceniu sieci drogowej sprowadzać się będą m.in. do optymalnego wykorzystania istniejącej sieci drogowej przez poprawę nośności i cech powierzchniowych nawierzchni drogowych, poprawę bezpieczeństwa ruchu, a także przebudowę i inne zabiegi zmierzające do poprawy przepustowości krytycznych elementów sieci w obszarach zabudowanych i poza nimi. W realizacji wyżej zadań konieczne jest uwzględnianie kryteriów środowiskowych, tj. uwarunkowań wynikających z oddziaływania dróg i ruchu drogowego na środowisko przyrodnicze oraz środowisko człowieka i z konieczności jego ochrony. Nie ma przeszkód aby te elementy strategii przyjąć w tej gminie (podobnie jak w województwie).

Z prognoz ruchu wynika, że obciążenie ruchu drogowego wzrośnie średnio ponad dwukrotnie (2,22 dla dróg regionalnych) w roku 2015 w stosunku do ruchu w 1995 roku.

Obciążenie ruchem drogowym w okolicy Niegosławic Rok 1990/1995 (prognoza 2015)

Droga Ruch śr. dobowy Udział % Udział % Udział % p/d sam. osobow. sam. ciężar. autobusów 328 Nowe Miasteczko 800/754 48/76 8/6 8/4 – Niegosławice (1719) 328 Niegosławice – 800/1658 48/79 8/4 8/6 gr. wojew. (3798)

str. 10

Nr 3 Nowe 3700/3665 52/63 31/21 4/2 Miasteczko – gr. woj. (8356)

„Obciążenie” ruchem rowerowym na drodze nr 328 do Nowego Miasteczka wynosi 187 p/d, do Przemkowa 194 p/d, a na drodze krajowej nr 3 tylko 3 p/d (przy średniej dla województwa 108 p/d na drogach regionalnych, która nie odbiega od średniej krajowej). Pomiary te nie obejmują dróg zaliczonych do kategorii powiatowych i gminnych, gdzie rower, choćby ze względu na bezpieczeństwo, jest częściej używany. W obszarze tym nie obserwuje się znaczącego przyrostu ruchu średniodobowego. Wg autorów opracowania „Ruch drogowy 1995”, w okolicach Niegosławic ruch ma charakter gospodarczy.

4.2 Komunikacja kolejowa

W zakresie komunikacji kolejowej zamierzenia obejmują :

- utrzymanie linii o znaczeniu 1-szorzędnym Żagań – Głogów - możliwość likwidacji linii o znaczeniu miejscowym Kożuchów – Przemków.

4.3 Ścieżki rowerowe

Dla zaspokojenia potrzeb stale wzrastającego ruchu rowerowego proponuje się utworzenie odrębnego układu ścieżek rowerowych o znaczeniu : - ponadlokalnym wyprowadzone z Niegosławic w kierunkach : Nowe Miasteczko, Szprotawa, Przemków, to trasy o charakterze turystycznym, - lokalnym wspomagające komunikację autobusową w dojazdach do pracy oraz dojazdach młodzieży do szkół.

Prawidłowa obsługa wymaga : - budowy miejsc obsługi podróżnych w atrakcyjnych miejscach krajobrazowych, - budowę wydzielonych ścieżek rowerowych, ciągów pieszo – rowerowych, - działań na rzecz bezpieczeństwa rowerzystów i pieszych.

Przedstawiony na planszy „Kierunki zagospodarowania przestrzennego” układ ścieżek nie jest obowiązujący i może podlegać zmianom.

str. 11

5. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ

5.1 Zaopatrzenie w wodę

Obecny system zaopatrzenia w wodę gminy Niegosławice jest dobrze rozwinięty. Nieliczne miejscowości, które nie posiadają wodociągów wiejskich to małe wioski lub przysiółki: Nowy Bukowiec, Wilczyce, Zagóra, Nowy Dwór.

W ramach dostawy wody zaleca się: - utrzymywać wymaganą jakość wody pitnej, - zwiększać niezawodność dostawy wody, - sukcesywnie wymieniać odcinki ulegające częstym awariom, - wymieniać odcinki sieci wykonane z azbestocementu, które mogą znajdować się w Gościeszowicach, - zmodernizować stację uzdatniania wody w Gościeszowicach, - nieczynną aktualnie studnię b.SHR znajdującą się w pobliżu ujęcia grupowego w Gościeszowicach zrekonstruować jako awaryjną studnię dla ujęcia bądź wykorzystać jako piezometr do pomiarów kontrolnych, - wyremontować i podłączyć do sieci drugi zbiornik wieżowy w Zimnej Brzeźnicy.

Aby zmniejszyć zużycie wody należy likwidować przecieki sieci wodociągowej oraz upowszechniać opomiarowanie zużywanej wody. Z uwagi na ochronę wód podziemnych należy wyznaczyć strefy ochronne ujęcia w Starej Jabłonej i zagospodarowanie ich zgodnie z obowiązującymi obecnie wymaganiami w zakresie ochrony środowiska. Dla ujęcia grupowego w Gościeszowicach zostały zatwierdzone w bieżącym 2000 roku wewnętrzne strefy ochrony pośredniej dla każdej studni oraz strefa ochrony zasobowej ujęcia. Korzystne warunki geologiczne i terenowe nie wymagają wyznaczania zewnętrznego terenu ochrony pośredniej.

Zgodnie z wytycznymi rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 5.11.1991 roku (Dz. U. NR 116) w strefie ochrony pośredniej zabrania się:

- odprowadzania ścieków do gruntu i wód powierzchniowych, - rolniczego wykorzystania ścieków, - budowli osiedli mieszkaniowych, - składowania materiałów i odpadów promieniotwórczych,

str. 12

- budowy dróg publicznych, - wydobywania kopalin, - lokalizowania magazynów produktów ropopochodnych i innych substancji chemicznych, - lokalizowania wysypisk i wylewisk, - urządzania parkingów i obozowisk, - lokalizowania cmentarzy i grzebowisk zwierząt. Ponadto zabrania się zrzutu ścieków do strumienia Sucha w granicach wsi Gościeszowice.

Zestawienie maksymalnego zapotrzebowania na wodę na okres perspektywiczny – 2020 rok.

L.p. Miejscowość Maksymalna ilość wody [m3/d] 1. Bukowica 45,92 2. Gościeszowice 274,30 3. Krzywczyce 28,00 4. Międzylesie 26,32 5. Mycielin 122,92 6. Niegosławice 318,50 7. Nowy Bukowiec 3,64 8. Nowa Jabłona 86,52 9. Nowy Dwór 17,92 10. Przecław 226,85 11. Rudziny 63,44 12. Stara Jabłona 77,84 13. Sucha Dolna 94,64 14. Wilczyce 13,72 15. Zagóra 4,48 16. Zimna Brzeźnica 100,24 Razem : 1505,25

Zapotrzebowanie na wodę określono według „Wytycznych do programowania zapotrzebowania wody ...” przyjmując wskaźnik na cele bytowo – gospodarcze dla miejscowości wiejskich w przedziale:

str. 13

- do 500 Mk q = 200 dm3/dMk przy współczynniku Nd = 1,4, - powyżej 500 Mk q = 250 dm3/dMk przy współczynniku Nd = 1,3. Ujęcia nie stanowią progu w rozwoju gminy. Dysponują one rezerwą w zasobach wody pitnej.

Zbiornik retencyjny.

Proponuje się lokalizację zbiornika retencyjnego w południowo – zachodniej części gminy, na południe od Krzywczyc, po obu stronach drogi. W sąsiedztwie projektowanego zbiornika retencyjnego znajduje się istniejąca stadnina koni oraz projektowane tereny o walorach dla lokalizacji funkcji usługowo – rekreacyjnej. Powstanie takiego zbiornika wodnego niewątpliwie podniesie walory gminy. W pobliżu zbiornika można będzie rozwijać funkcję rekreacyjną (sporty wodne, wędkarstwo itp.).

5.2 Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków.

System odprowadzania i oczyszczania ścieków wymaga wielu nakładów inwestycyjnych. Na terenie gminy żadna z miejscowości nie posiada uporządkowanej gospodarki ściekowej. Jedynie wieś Niegosławice posiada wykonaną, ale jeszcze nie oddaną do eksploatacji sieć kanalizacji sanitarnej. Jest to sieć grawitacyjno – ciśnieniowa. Obecnie trwa budowa gminnej oczyszczalni ścieków we wschodniej części wsi Niegosławice. Będzie to oczyszczalnia 3 mechaniczno – biologiczna o przepustowości docelowej Qśr = 400 m /d. Obliczeniowa liczba mieszkańców wynosi 4529 osób. Obliczeniowa ilość odpadów: - skratki 47 t/rok, - piasek 9,3 t/rok, - osad 78 t/rok. Odpady te powinny być wywożone na zorganizowane wysypisko śmieci. Skratki i piasek pakowane w skrzynie, a osad odwodniony i pakowany w workach. Schemat technologiczny oczyszczalni: 1. Przepompownia ścieków surowych. 2. Oczyszczanie mechaniczne (urządzenia umieszczone w budynku): - krata oczyszczana mechanicznie, - piaskownik pionowy. 3. Oczyszczanie biologiczne.

str. 14

- reaktor osadu czynnego do redukcji biologicznej związków azotu i fosforu, - osadnik wtórny pionowy do klarowania końcowego. Założony efekt oczyszczania ścieków jest zbieżny z aktualnie obowiązującymi normami. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków będzie rzeka Szprotawa poprzez rów melioracyjny nr 933 (ciek Niegosławice). Przyjmuje się zasadę, że w miejscowościach zwodociągowanych, a ponadto usytuowanych w pobliżu ujęć wody pitnej należy podjąć budowę kanalizacji sanitarnych. W poszczególnych wsiach powinny być sukcesywnie budowane sieci kanalizacji sanitarnej, a ścieki odprowadzane do budowanej aktualnie oczyszczalni ścieków sanitarnych w Niegosławicach. Proponuje się budowę kanalizacji sanitarnej dla wsi w następującej kolejności: Gościeszowice i Międzylesie, Przecław, Mycielin, Sucha Dolna, Rudziny, Stara Jabłona, Nowa Jabłona. Będzie to sieć kanalizacji grawitacyjno – ciśnieniowa. W pozostałych miejscowościach proponuje się własne oczyszczalnie przydomowe bądź szczelne, bezodpływowe zbiorniki ścieków (szamba) z wywozem ścieków do oczyszczalni. Docelowo wsie te mogą być sukcesywnie włączane do systemu kanalizacji sanitarnej. W budowanej oczyszczalni ścieków w Niegosławicach będzie funkcjonował punkt zlewny ścieków mogący przyjąć 30 – 40 m3 ścieków na dobę.

Zestawienie maksymalnych ilości ścieków na okres perspektywiczny (2020 rok) w jednostkach osadniczych uwzględniając współczynnik zmniejszający ze względu na wodę nie trafiającą do kanalizacji (np. podlewanie zieleni). L.p. Miejscowość Maksymalna ilość ścieków [m3/d] 1. Bukowica 41,33 2. Gościeszowice 246,87 3. Krzywczyce 25,20 4. Międzylesie 23,69 5. Mycielin 110,63 6. Niegosławice 286,65 7. Nowy Bukowiec 3,28 8. Nowa Jabłona 77,87 9. Nowy Dwór 16,13 10. Przecław 204,16 11. Rudziny 57,10

str. 15

12. Stara Jabłona 70,06 13. Sucha Dolna 85,18 14. Wilczyce 12,35 15. Zagóra 4,03 16. Zimna Brzeźnica 90,22 Razem 1354,75

Wody opadowe odprowadzane będą do okolicznych rowów melioracyjnych i cieków wodnych. Ścieki deszczowe z terenów zainwestowanych i z tras komunikacyjnych, gdzie nasilony jest ruch kołowy powinny być zbierane i oczyszczane. Zawierają one bowiem zarówno substancje mineralne (piasek, żwir, żużel, resztki nawierzchni) jak i metale ciężkie (głównie ołów), oleje, smary, osad ze spalin, chlorki, fenole itp.

5.3 Usuwanie odpadów.

Wysypiska aktualnie eksploatowane na terenie gminy nie spełniają wymogów w zakresie ochrony środowiska. W przyszłości powinno powstać na terenie gminy zorganizowane, odpowiednio przygotowane wysypisko. W 1994 roku Przedsiębiorstwo Dokumentacyjno – Projektowe „Akszak” z Wrocławia opracowało „Program gospodarki stałymi odpadami komunalnymi dla gm. Niegosławice”. Z opracowania tego wynika, że najlepsze warunki lokacyjne na budowę zorganizowanego wysypiska gminnego posiadają składowiska: w Rudzinach i w Mycielinie. Proponuje się dwa warianty rozwiązań.

WARIANT I

Budowa wysypiska w Rudzinach wspólnie z sąsiadującą gminą Przemków. Dla gminy Niegosławice takie rozwiązanie będzie ekonomiczne ze względu na koszty budowy i eksploatacji składowiska oraz odbioru i wywozu śmieci, którym mógłby zajmować się Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej z Przemkowa. Wadą będzie większa odległość dowozu odpadów z północnej części gminy.

Warunki jakie posiada lokalizacja wysypiska w Rudzinach: - wody gruntowe występują poniżej 4m pod poziomem terenu, - jest dobrze zamaskowane w terenie, - od wschodu i południa otoczone lasem, - sąsiaduje z polami o niskiej bonitacji gleby,

str. 16

- posiada drogę dojazdową gruntową o długości 500m, - dowóz odpadów z Przemkowa nie będzie odbywał się poprzez żadną wieś z gminy Niegosławice.

WARIANT II

Budowa wysypiska gminnego w rejonie wsi Mycielin obsługującego tylko gminę Niegosławice. Byłoby to mniejsze składowisko, ale gmina sama musiałaby ponieść koszty budowy i eksploatacji wysypiska oraz rozwiązać problem odbioru i dowozu odpadów. Warunki składowiska w Mycielinie: - teren po eksploatacji piasku, - woda gruntowa poniżej 4m pod poziomem terenu, - dobry dojazd, - od wsi oddzielone kilkumetrowym pagórem porośniętym lasem, - lokalizacja optymalna ze względu na dowóz odpadów z terenu gminy.

Przed przystąpieniem do budowy wysypiska po wybraniu wariantu należy opracować dokumentację hydrogeologiczną i geologiczną dla danego terenu. Wysypisko powinno być wyfoliowane od spodu, aby zapobiec ewentualnym przesiąkom odcieków do gruntu. Odcieki te powinny być zbierane drenażem do zbiornika, a następnie wywożone do oczyszczalni. Należy prowadzić gospodarkę odpadami tak, aby dążyć do minimalizacji ich powstawania. Dla ograniczenia ilości składowanych odpadów przewiduje się: - wdrożenie selektywnego gromadzenia odpadów, - odzysk możliwie licznych składników z nagromadzonych i wywiezionych odpadów, - wprowadzenie kompostowania odpadów organicznych.

Spowoduje to zmniejszenie ilości śmieci, wydłuży okres eksploatacji wysypiska i będzie zbieżne z aktualnymi tendencjami i zaleceniami ochrony środowiska w tym zakresie. Po skończonej eksploatacji poszczególnych kwater należy przeprowadzić ich rekultywację w kierunku leśnym.

5.4 Gazownictwo.

str. 17

Gazociąg wysokiego ciśnienia przebiegający przez gminę Niegosławice jest szansą w rozwoju gazyfikacji gminy. Przedsiębiorstwo Dokumentacyjno – Projektowe „Akszak” Sp. z o.o. z Wrocławia opracowało w 1997 roku „Koncepcję programową gazyfikacji gminy Niegosławice”. Obejmuje ona doprowadzenie i rozprowadzenie gazu na terenie 11 miejscowości gminy: Bukowica, Gościeszowice, Krzywczyce, Mycielin, Niegosławice, Nowa Jabłona, Sucha Dolna, Zimna Brzeźnica. Zgodnie z warunkami technicznymi wydanymi przez DOZG – Wrocław z dnia 10.07.1996 roku źródłem zasilania dla gminy może być gazociąg wysokiego ciśnienia DN 250, PN 6,3 MPa relacji Żukowice – Żary bądź gazociąg zasilający Przemków o parametrach DN 80 i Cn 6,3 MPa.

Przyjęto dwa warianty zasilania gminy gazem ziemnym GZ – 35.

WARIANT I Budowa jednej stacji redukcyjno – pomiarowej I° zlokalizowanej na terenie Niegosławic w pobliżu odgałęzienia gazociągu na Przemków.

WARIANT II Budowa dwóch stacji redukcyjno – pomiarowych I°. Pierwsza stacja o przepustowości 3000 m3/h zlokalizowana jak w wariancie I, zasilałaby zachodnią część gminy: Niegosławice, Rudziny, Suchą Dolną, Krzywczyce, Gościeszowice, Międzylesie, Mycielin. Druga stacja o przepustowości 1600 m3/h zlokalizowana w północnej części Przecławia zasilałaby wschodnią część gminy: Przecław, Starą Jabłoną, Bukowicę, Nową Jabłoną, Zimną Brzeźnicę.

Rozprowadzenie gazu na terenie miejscowości będzie odbywać się rurami PE pod średnim ciśnieniem. Inwestycja będzie przebiegać etapowo.

Ponadto, na terenie gminy projektowany jest gazociąg wysokiego ciśnienia o średnicy nominalnej DN 300 i ciśnieniu nominalnym MOP 5,5 MPa, relacji Polkowice-Żary.

Wprowadzenie gazu jako głównego nośnika energii w gminie wpłynie bardzo korzystnie na stan środowiska przyrodniczego.

5.5 Ciepłownictwo.

Zaopatrzenie w ciepło będzie odbywać się tak jak dotychczas ze źródeł lokalnych i indywidualnych. Obszar gminy pozbawiony jest sieci gazowej co utrudnia modernizację gospodarki cieplnej, która oparta jest obecnie

str. 18 przeważnie na paliwach stałych. Istnieje więc problem zanieczyszczenia powietrza poprzez emisję m.in. pyłów i dwutlenku węgla. Podmiana paliw stałych na gaz ziemny powoduje całkowitą eliminację emisji: pyłów, sadzy i cząstek smolistych oraz dwutlenku siarki i tlenku węgla. Emisja dwutlenku węgla (efekt cieplarniany) zostaje zmniejszona o ok. 70%. W zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami należy promować proekologiczne systemy grzewcze (gaz płynny, olej opałowy, energia elektryczna). Przyjmuje się jednak, że warunkiem radykalnych zmian w tej dziedzinie będzie gazyfikacja obszaru gminy.

5.6 Elektroenergetyka

Analizując możliwości rozwoju przestrzennego gminy Niegosławice, przy uwzględnieniu wielkości i chłonności terenów ofertowych z funkcją produkcyjno - techniczną (okolice wsi Niegosławice, Rudziny, Przecław, Gościszowice), terenów o funkcji rekreacyjno – usługowej (tereny okolic wsi Sucha Dolna, Zagórze, Zimna Brzeżnica) oraz terenów mieszkaniowo – usługowych (okolice wsi Stara Jabłonna, Bukowice, Nowa Jabłonna, Zimna Brzeźnica) można dojść do wniosku, że zasilanie gminy w energię elektryczną z istniejącego sieci elektroenergetycznej pokryje spodziewany wzrost zapotrzebowania. Należałoby jednak skupić wysiłki na poprawie niezawodności i pewności zasilania poprzez rozwój sieci rozdzielczej 20 kV. Należy dążyć do tego, aby sieć ta pracowała jako pętlowa lub magistralna zasilana dwustronnie z różnych transformatorów stacji 110/20 kV. Sieć istniejącą należy sukcesywnie wymieniać na sieć o przekrojach AFL 70 mm2 dla linii napowietrznych w torach głównych, przy wymaganej konfiguracji. Dla terenów przewidywanych dla zabudowy produkcyjno - technicznej nastąpić musi odpowiednia rozbudowa ciągów liniowych 20 kV jak i budowa niezbędnej ilości nowych stacji transformatorowych 20/0,4 kV. Równie niezbędny rozwój sieci elektronergetycznej nastąpić musi przy zagospodarowywaniu terenów mieszkaniowo - usługowych i usługowo - rekreacyjnych. Gmina z uwagi na posiadane duże, otwarte przestrzenie terenów rolnych, stanowi obszar o dobrych warunkach dla lokalizacji elektrowni wiatrowych. Budowa farm wiatrowych umożliwi dywersyfikację źródeł dostaw energii elektrycznej w regionie oraz przyczyni się do poprawy stanu środowiska.

6. OCHRONA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

Celem głównym rozwoju przestrzennego gminy jest dążenie do uzyskania takiej struktury, która w zrównoważony i harmonijny sposób zabezpieczy potrzeby społeczeństwa przy zachowaniu i rewaloryzacji najcenniejszych elementów środowiska przyrodniczego i kulturowego. Podstawową rolę

str. 19 w realizacji tego celu spełniać będą działania wynikające z konieczności ochrony wartości środowiska przyrodniczego oraz wspieranie inwestycji wykorzystujących odnawialne źródła energii, m.in. elektrowni wiatrowych.

6.1 Obszary objęte ochroną prawną

Obszary chronione, ich zasięg i zasady ich ochrony, stanowią uwarunkowania, które ograniczają i regulują możliwość zagospodarowania przestrzennego. Zasięg tych obszarów oraz zasady ich ochrony określają istniejące uregulowania prawne.

Na terenie gminy Niegosławice wyróżniono następujące obszary, które podlegają ochronie : - obszary chronionego krajobrazu (fragment Wzgórz Dalkowskich), - gleby wysokich klas bonitacyjnych II, III i IV klasy, - grunty leśne, - strefa ochrony zasobowej ujęć wody w Gościeszowicach, - strefy ochrony pośredniej w Gościeszowicach, - obszar projektowanego Parku Krajobrazowego.

Prawnej ochronie na podstawie ustawy o ochronie przyrody podlegają również : - ekosystemy dolinne jako ważny czynnik równowagi ekologicznej (dolina Szprotawy, Błota Przemkowskie), - parki podworskie, cenne wielogatunkowe zespoły roślinności drzewiastej, w : Przecławiu, Rudzinach, Suchej Dolnej, Gościeszowicach, Mycielinie, Zimnej Brzeźnicy, - pomniki przyrody.

6.2 Obszary i elementy środowiska przyrodniczego wymagające ochrony

1. Potrzeby ochrony wynikające z cech środowiska przyrodniczego obejmują : wody powierzchniowe, powietrze. Realizacja tych zamierzeń wymaga : - objęcia ochroną przed zanieczyszczeniem wód rzeki Szprotawy poprzez uregulowanie gospodarki ściekowej ( źródła zanieczyszczeń

str. 20

znajdują się w jej górnym biegu, poza granicami gminy) - gazyfikacja gminy . - ograniczenie presji energetyki konwencjonalnej na środowisko poprzez propagowanie kluczowych elementów polityki klimatycznej tj.: energooszczędność, ograniczenie emisji CO2 do atmosfery oraz wzrost udziału produkcji energii w odnawialnych źródłach m.in. energetyki wiatrowej.

2. Należy udokumentować złoża surowców naturalnych zwłaszcza złoża żwirów w Zimnej Brzeźnicy.

3. Należy wyznaczyć strefy ochronne ujęcia wody w Starej Jabłonie.

4. Zalesienie obszarów nieprzydatnych rolniczo V klasy i obszarów słabych gleb VI klasy z uwagi na stosunkowo niską lesistość obszaru gminy.

5. Infrastrukturę należy planować z uwzględnieniem istniejących siedlisk chronionych roślin i zwierząt

Odrębnym problemem, który należy rozwiązać, jest wpływ zanieczyszczeń gazowych pochodzących z Huty Miedzi w Głogowie na lasy w obrębie gminy.

7. OCHRONA WARTOŚCI KULTUROWYCH

Strategicznym kierunkiem rozwoju gminy winno być dążenie do harmonijnego kształtowania przestrzeni przy wykorzystaniu walorów kulturowych i przyrodniczych. Walory te należy także wykorzystać jako wartość ekonomiczną np. w rozwoju turystyki. Dlatego też należy dużą uwagę poświęcić ochronie wartościom kulturowym i przyrodniczym gminy. W tym celu należy sprecyzować zadania, które systematycznie realizowane, w długofalowej polityce pozwolą na osiągnięcie postawionych strategicznych celów. Do zadań tych należy: - ochrona obszarów, zespołów i obiektów prawnie chronionych (figurujących w rejestrze zabytków i ewidencji konserwatorskiej, a także w planach zagospodarowania przestrzennego), - wytyczenie obszarów, które należy chronić dla wsi : Krzywczyce z wyznaczeniem strefy „E”, Mycielina ze strefą „E”, Suchej Dolnej ze strefą „E” i opracowanie szczegółowych zasad kształtowania tych przestrzeni,

str. 21

- opracowanie polityki finansowej preferującej utrzymanie lokalnych walorów kulturowych oraz realizację obiektów o twórczych rozwiązaniach architektonicznych, - zachowanie zieleni komponowanej, - poprawienie jakości życia w obiektach zabytkowych dopuszczając ich adaptację i modernizację, - kształtowanie świadomości społecznej o konieczności ochrony wartości kulturowej każdej miejscowości. - do planów należy wprowadzić zapis o konieczności uwzględnienia tradycji budowlanych gminy przez ich twórcze przekształcenie . Nowa zabudowa winna być podporządkowana historycznemu rozplanowaniu, skali i gabarytom historycznej zabudowy, - dążyć, aby obiekty o wartościach kulturowych miały właścicieli lub użytkowników dbających o stan techniczny i estetyczny, - promować wartości kulturowe gminy poprzez foldery, - gromadzenie dokumentacji związanej z historią poszczególnych miejscowości, - przywrócenie wartości zdegradowanym obszarom, - ograniczenie inwestowania na obszarach o czytelnej i wypełnionej kompozycji przestrzennej, - przeprowadzić aktualizacje i weryfikacje obiektów objętych ewidencją konserwatorską.

8. KIERUNKI DZIAŁAŃ UWZGLĘDNIAJĄCYCH POTRZEBY OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Potrzeby w tym zakresie obejmują :

- likwidację istniejących barier urbanistycznych i architektonicznych, - uwzględnienie potrzeb osób niepełnosprawnych przy zagospodarowaniu nowych terenów i projektowaniu obiektów użyteczności publicznej i obiektów w których przewiduje się możliwość wystąpienia takich potrzeb, - ciągi piesze i pieszo – jezdne winny umożliwiać poruszanie się po nich osobom niepełnosprawnym

str. 22

9. GŁÓWNE CELE POLITYKI PRZESTRZENNEJ

Celem głównym rozwoju przestrzennego oraz społeczno – gospodarczego gminy jest dążenie do uzyskania takiej struktury, która w zrównoważony i harmonijny sposób pozwoli na wykorzystanie jej zasobów dla poprawy warunków życia mieszkańców, przy zachowaniu i rewaloryzacji najcenniejszych elementów środowiska przyrodniczego i kulturowego poprzez wykorzystanie następujących walorów : - dobry stan istniejącego zainwestowania - dobry stan środowiska przyrodniczego

Osiągnięcie tego celu obejmuje następujące sfery działań rozumianych jako przedsięwzięcia będące programami przeważnie o charakterze długoterminowym : 1. Stworzenie możliwości dla rozwoju gospodarczego. 2. Racjonalne wykorzystanie terenów oraz eliminowanie konfliktów wynikających z różnych form ich użytkowania 3. Ochrona zasobów środowiska przyrodniczego i kulturowego. 4. Realizacja programu obejmującego gazyfikację gminy. 5. Oddanie do eksploatacji sieci kanalizacyjnej w Niegosławicach i oczyszczalni ścieków oraz sukcesywna budowa sieci w miejscowościach : Gościeszowice i Międzylesie, Przecław, Mycielin, Sucha Dolna, Rudziny, Stara Jabłona, Nowa Jabłona. 6. Zakończenie realizacji zwodociągowania wiejskich jednostek osadniczych, a przede wszystkim wsi Zagóra i przysiółków : Nowy Bukowiec, Wilczyce, Nowy Dwór. 7. Realizacja programu związanego z budową zorganizowanego gminnego wysypiska odpadów. 8. Sukcesywne ulepszanie nawierzchni dróg gminnych i powiatowych. 9. Poprawa standardów zamieszkania, pracy i wypoczynku. 10. Modernizacja bazy usługowej w zakresie oświaty, kultury, zdrowia oraz sportu i rekreacji we wsiach : Niegosławicach, Gościeszowicach, Przecławiu, Zimnej Brzeźnicy, Suchej Dolnej. 11. Rozwój agroturystyki. 12. Sukcesywna realizacja systemu ścieżek rowerowych. 13. Realizacja programu zalesień gruntów małoprzydatnych dla upraw rolnych. 14. Wspieranie działań i inwestowanie w rozwój nowych technologii, np. elektrowni wiatrowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą i pozyskiwanie energii z odnawialnych źródeł energii.

str. 23

10. OBSZARY WYMAGAJĄCE SPORZĄDZENIA MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Stosownie do ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, warunkiem realizacji przedsięwzięć związanych z rozwojem gminy jest sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Obowiązek sporządzenia takich planów występuje ze względu na przepisy szczególne, istniejące uwarunkowania i realizację celów publicznych, a także dla obszarów przewidzianych do zorganizowanej działalności inwestycyjnej oraz dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej. Granice terenów, dla których wystąpi potrzeba sporządzenia planów miejscowych uwidocznione zostały na planszy „Kierunki zagospodarowania przestrzennego”. Kolejność opracowywanych planów powinna być traktowana elastycznie w nawiązaniu do aktualnej sytuacji. Granice terenów, dla których należy sporządzić plany miejscowe określone zostaną odpowiednimi uchwałami Rady Gminy Niegosławice.

str. 24