Szablon Dokumentacji Projektu Planu

SZABLON DOKUMENTACJI PROJEKTU PLANU

Dokumentacja Planu Zada ń Ochronnych obszaru Natura 2000 Dolina Białki PLH120024 w woj. małopolskim

1. Etap wst ępny pracy nad Planem 1.1. Informacje ogólne

Nazwa obszaru Dolina Białki Kod obszaru PLH120024 Opis granic obszaru Zał ącznik nr 1 SDF Plik PDF SDF stanowi ący zał ącznik nr 2 Poło żenie Obszar poło żony jest w województwie małopolskim, powiatach nowotarskim i tatrza ńskim, na terenie trzech gmin: Bukowina Tatrza ńska, Nowy Targ i Łapsze Ni żne. Powierzchnia obszaru (w ha) 716 ha Status prawny Obszar maj ący znaczenie dla Wspólnoty (OZW), 12.12.2008 Informacja na podstawie pkt 1.8 SDF przekazanego przez Zamawiaj ącego. Termin przyst ąpienia do 10.2011 sporz ądzenia Planu Termin zatwierdzenia Planu Plan niezatwierdzony Koordynator Planu Joanna Perzanowska , [email protected] , tel. 12 370 35 534; Instytut Ochrony Przyrody PAN, 31- 120 Kraków, al. Mickiewicza 33 Planista Regionalny Małgorzata Michna tel. 012 61-98-146, 0 509-900-726, fax. 012 61-98-122 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie Plac Na Stawach 3, 30-107 Kraków Sprawuj ący nadzór Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Krakowie, Plac Na Stawach 3, 30-107 Kraków oraz Dyrektor Tatrza ńskiego Parku Narodowego, ul. Ku źnice 1, 34-500 Zakopane

1.2 Ustalenie terenu obj ętego Planem 1.2.1 Zestawienie dokumentów planistycznych mog ących mie ć wpływ na powierzchni ę obszaru Natura 2000 obj ętą PZO L.p. Nazwa krajowej formy ochrony Dokument planistyczny Uzasadnienie wył ączenia Powierzchnia przyrody lub nadle śnictwa, cz ęś ci terenu ze sporz ądzania krajowej formy pokrywaj ącej/go si ę z obszarem, PZO ochrony przyrody lub która/e mo że powodowa ć nadle śnictwa wył ączenie cz ęś ci terenu ze pokrywaj ąca si ę z sporz ądzania Planu obszarem [ha] 1 Rezerwat przyrody „Przełom Białki Plan ochrony rezerwatu „Przełom Nie proponuje si ę wył ączenia 8,51 pod Krempachami” (8,51 ha, 1959) Białki pod Krempachami” na lata fragmentów terenu ze 1999 do 2018 – aktualnie nie sporz ądzania Planu obowi ązuje 2 Tatrza ński Park Narodowy Plan ochrony parku narodowego – Nie proponuje si ę wył ączenia 0,92 w przygotowaniu fragmentów terenu ze sporz ądzania Planu 3 Nadle śnictwo Kro ścienko Plan urz ądzania lasu dla Nie podlega wykluczeniu Nadle śnictwa Kro ścienko zgodnie z ustaw ą z dnia 13 opracowanego na lata 2008-2017 lipca 2012 r. o zmianie ustawy wraz z prognoz ą oddziaływania o ochronie przyrody oraz projektu planu na środowisko niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 31 sierpnia 2012 r. poz. 985) 4 Nadle śnictwo Nowy Targ Plan urz ądzania lasu dla Nie podlega wykluczeniu Nadle śnictwa Nowy Targ zgodnie z ustaw ą z dnia 13 opracowanego na lata 2010-2019 lipca 2012 r. o zmianie ustawy wraz z prognoz ą oddziaływania o ochronie przyrody oraz projektu planu na środowisko niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 31 sierpnia 2012 r. poz. 985)

Teren obj ęty PZO: Dolina Białki PLH120024 o powierzchni 716 ha.

1.3. Mapa obszaru Natura 2000

Mapa obszaru zamieszczona w zał ączniku nr 3

1.5. Ustalenie przedmiotów ochrony obj ętych Planem Opinia Nazwa polska Nazwa % Populacja Populacja Populacja Ocena Ocena stanu Ocena Ocena Lp. Kod dotycz ąca gatunku łaci ńska pokrycia osiadła lęgowa migruj ąca populacji zachowania izolacji ogólna wpisu Powierzchnia Stan Siedlisko Reprezent wzgl ędna (w Ocena zachowani przyrodnicze atywno ść stosunku do ogólna a krajowej) % pokrycia Pionierska wymaga ro ślinno ść na weryfikacji, S1 3220 kamie ńcach 13 A B A A prawdopodob górskich nie jest znacznie potoków wy ższy Zaro śla wrze śni na kamie ńcach i żwirowiskach Aktualny stan górskich ochrony – do S2 3230 potoków 0,3 A A A A uzupełnienia (Salici- w wybranych Myricarietum punktach cz ęść z przewag ą wrze śni) Zaro śla wierzby siwej Aktualny stan na ochrony – do S3 3240 5,7 A A A A uzupełnienia kamie ńcach i w wybranych żwirowiskach punktach górskich

potoków (Salici- Myricarietum cz ęść z przewag ą wierzby) Zaro śla jałowca Znikoma pospolitego w powierzchnia, murawach identyfikacja S4 5130 0,03 D raczej jako nawapiennych stanowiska lub na gatunku w wrzosowiskac murawie h Murawy % pokrycia, kserotermiczn stan ochrony S5 6210 0,01 B C B C e ( Festuco- wymaga Brometea ) weryfikacji, Ziołoro śla Wyst ępuje w górskie kompleksie z (Adenostylion zaro ślami, alliariae ) i wydzielenie PS6 6430 D jako osobnego ziołoro ślą siedliska nadrzeczne obarczone (Convolvuleta du żym lia sepium ) bł ędem Zmiana Ekstensywnie definicji użytkowane siedlisk 6510 i ni żowe ł ąki 6520, S7 6510 0,01 D świe że kwalifikacja (Arrhenatheri wi ększo ści płatów jako on ) 6520

Górskie ł ąki konietlicowe % pokrycia, użytkowane stan ochrony S8 6520 1,2 B C B C ekstensywnie wymaga (Polygono- weryfikacji, Trisetion ) Siedlisko zaproponowa Wapienne ne po sezonie ściany skalne bada ń do PS9 8210 ze zb. D wł ączenia, Potentillatalia wymaga caulescentis potwierdzenia wyst ępowania i oceny stanu Podgórskie i wy żynne Siedlisko rumowiska wyst ępuje marginalnie w S10 8160 0,00 D wapienne ze kompleksie z zbiorowiskam 6210 i i ze Stipion zaro ślami calamagrostis Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum % pokrycia, stan ochrony S11 91E0 20,2 B C B C albae, wymaga Populetum weryfikacji albae, Alnenion glutinoso- incanae i olsy źródliskowe)

Górskie Siedlisko reliktowe wyst ępuje marginalnie, S12 91Q0 0,01 D laski sosnowe na bardzo (Erico- małej Pinion ) powierzchni Obecno ść , ew. liczebno ść – wymaga Barbus oszacowania Z1 1138 Brzanka meridion P C A C C jak równie ż alis 1 zasi ęg wyst ępowania gatunku i jego siedliska Bombina liczebno ść pZ2 1193 Kumak górski variegat C C C C wymaga a oszacowania S – siedliska, R – ro śliny, Z – zwierz ęta (w tym ptaki) p – propozycje nowych wpisów do SDF

1.6. Opis procesu komunikacji z ró żnymi grupami interesu

W trakcie pierwszego spotkania konsultacyjnego w grudniu 2012 w Bukowinie Tatrza ńskiej, powołany został Zespół Lokalnej Współpracy (ZLW), zło żony z przedstawicieli grup lokalnych i regionalnych interesariuszy. Członkowie tego zespołu oraz ka żdy zainteresowany mo że składa ć uwagi i wnioski dotycz ące tworz ącego si ę planu do koordynatora i Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Krakowie oraz uczestniczy ć w spotkaniach konsultacyjnych na ka żdym etapie tworzenia PZO. Przewidziano komunikowanie si ę za pomoc ą poczty internetowej i kontaktów telefonicznych – adresy i numery telefonów do planisty regionalnego i koordynatora planu, udost ępniono uczestnikom spotka ń. Daty i miejsca spotka ń zostały zaproponowane na pierwszym spotkaniu, na którym został te ż przedstawiony harmonogram prac; ka żdorazowo potwierdzano termin i miejsce kolejnego spotkania.

1 zgodnie z danymi zamieszczonymi na portalu referencyjnym obecnie uznawana nazwa naukowa brzanki to 5264 Barbus carpathicus Kotlík, Tsigenopoulos, Ráb & Berrebi, 2002; taksonomicznie jest to gatunek wyró żniony ze wskazanego w dyrektywie siedliskowej gatunku 1138 Barbus meridionalis

Daty i miejsca wszystkich spotka ń: XII 2011 Bukowina Tatrza ńska, 2 spotkania w Krempachach: VI i IX 2012, 24.IX 2012 Bukowina Tatrza ńska – wizja terenowa, spotkanie 26 IX 2012 Białka Tatrza ńska. W zał ączeniu – pliki sprawozda ń z odbytych spotka ń (zał ączniki nr 8-14). Ka żdorazowo informacja o spotkaniu była rozsyłana mailem i poczt ą, wizja terenowa została uzgodniona telefonicznie. Brali w niej udział: koordynator planu, przedstawiciel RZGW i wójt Bukowiny Tatrza ńskiej. Uwagi do przedło żonego ZLW projektu planu zostały przesłane droga mailow ą na adres planisty regionalnego i koordynatora planu.

Oprócz zaplanowanych spotka ń dyskusyjnych, odbywaj ących si ę na ka żdym etapie tworzenia PZO, proces komunikacji z ZLW odbywa się także za pomoc ą Platformy Informacyjno-Konsultacyjnej (www. pzo.gdos.gov.pl). Celem sprawnej komunikacji z zainteresowanymi podmiotami jest: − wymiana informacji, − budowanie świadomo ści społecznej i poparcia dla idei i potrzeby ochrony obszaru Natura 2000 b ędącego przedmiotem dyskusji, − pozyskanie opinii ró żnych grup interesu oraz ich wizji dotycz ących obecnego jak i przyszłego zagospodarowania danego obszaru, − identyfikacja punktów spornych oraz rozwi ązywanie konfliktów poprzez wprowadzanie kompromisów uwzgl ędniaj ących wymogi ochronne, − uzgodnienie planów i działa ń niezb ędnych dla ochrony przedmiotów ochrony, − uzgodnienie sposobów i form prowadzenia zrównowa żonej działalno ści gospodarczej na obszarze obj ętym PZO, − uzgodnienie ewentualnych zmian do istniej ących dokumentów planistycznych, − uzgodnienie zapisów powstaj ącego projektu PZO.

1.7. Kluczowe instytucje/osoby dla obszaru i zakres ich odpowiedzialno ści

Instytucja/osoby Zakres odpowiedzialno ści Adres siedziby Kontakt instytucji/osoby Marszałek 1. redystrybucja uzyskanych wpływów na rzecz funduszy URZ ĄD MARSZAŁKOWSKI tel: +48 12 63 03 107, 63 03 Województwa/Urz ąd ochrony środowiska i gospodarki wodnej, WOJEWÓDZTWA 507 fax: +48 12 63 03 126 Marszałkowski 2. zatwierdzanie projektów prac geologicznych i działania w MAŁOPOLSKIEGO e-mail: sprawach okre ślonych w art. 45 ust.1 i 1a ustawy Prawo 30-017 Kraków, [email protected] geologiczne i górnicze, dotycz ących m. in.,: ul. Racławicka 56. - złó ż kopalin podstawowych, - uj ęć wód podziemnych, w tym uj ęć źródeł naturalnych i odwodnie ń budowlanych, - bada ń geologiczno-in żynierskich na potrzeby planów zagospodarowania przestrzennego Województwa, - warunków hydrogeologicznych w zwi ązku z

projektowaniem inwestycji mog ących zanieczy ści ć wody podziemne 3. sprawowanie nadzoru i kontroli w zakładach górniczych eksploatuj ących kopaliny ze złó ż na podstawie udzielonych koncesji, 4. popularyzowanie zada ń ochrony przyrody, 5. udzielanie pomocy organizacjom społecznym w ich działalno ści na rzecz ochrony środowiska, 6. opiniowanie powiatowych programów ochrony środowiska, 7. opiniowanie powiatowych i gminnych planów gospodarki odpadami, 8. prowadzenie spraw dotycz ących pozwole ń wodnoprawnych Starostwo Powiatowe w 1.Udzielanie koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie i Starostwo Powiatowe Nowy Tel. 018 266 70 34, fax. Nowym Targu wydobywanie kopalin pospolitych Targ. 018 266 70 46 2. wydawanie pozwole ń wodnoprawnych Al. Tysi ąclecia 35, 34-400 e-mail. [email protected] ustalenie linii brzegu dla wód innych ni ż wody graniczne Nowy Targ 3. nadzór nad gospodark ą le śną w lasach niestanowi ących własno ści Skarbu Pa ństwa 4. udzielanie zlece ń na wykonanie uproszczonego planu urz ądzenia lasu 5. zatwierdzanie i nadzorowanie wykonania zatwierdzonych uproszczonych planów urz ądzenia lasów nie stanowi ących własno ści Skarbu Pa ństwa 6. wydawanie karty w ędkarskiej oraz karty łowiectwa podwodnego 7. sporz ądzenie powiatowego programu ochrony środowiska 8. opiniowanie gminnych programów ochrony środowiska 9. sprawowanie kontroli przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie swojej wła ściwo ści 10. prowadzenie obserwacji terenów zagro żonych ruchami masowymi ziemi oraz terenów, na których wyst ępuj ą te ruchy, a tak że rejestr zawieraj ący informacje o tych terenach 11. przeciwdziałanie niekorzystnym przeobra żeniom środowiska mog ącym powsta ć lub powstaj ącym w nast ępstwie budowy lub utrzymania dróg Starostwo Powiatowe w j.w. Starostwo Powiatowe tel. 018 201 71 00 fax. 201 71 Zakopanem Zakopane. 04

ul. Chramcówki 15, 34-500 e-mail. Zakopane [email protected] Gmina Bukowina 1.sprawowanie nadzoru nad realizacj ą przez wła ścicieli Urz ąd Gminy Bukowina tel. 018 207 70 01, fax. Tatrza ńska nieruchomo ści obowi ązków w zakresie utrzymania czysto ści i Tatrza ńska. 018 200 08 79 porz ądku ul. Długa 144, e-mail. 2. zatwierdzanie planu zagospodarowania i regulaminu 34-530 Bukowina Tatrza ńska [email protected] użytkowania gruntów i urz ądze ń spółki do zagospodarowania lasów i gruntów wiejskich i urbarialnych 3. wyznaczanie miejsc wydobywania kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów w granicach powszechnego korzystania z wód 4. wydawanie opinii w sprawie decyzji w sprawach rekultywacji i zagospodarowania 5. opiniowanie uznania lasu za ochronny lub pozbawienia go tego charakteru 6. wydawanie opinii o projekcie listy obszarów Natura 2000 7. uchwalanie gminnego programu ochrony środowiska 8. wydawanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przedsi ęwzi ęć , o ile wydanie decyzji nie zostało zastrze żone dla innego organu 9. kierowanie działaniami prowadzonymi w celu zapobie żenia skutkom kl ęski żywiołowej, je żeli stan kl ęski żywiołowej wprowadzono tylko na obszarze gminy 10. uchwalanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 11. ustalanie warunków zabudowy terenu 12. udzielanie zezwolenia na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wod ę lub zbiorowego odprowadzania ścieków Gmina Nowy Targ j.w. Urz ąd Gminy Nowy Targ tel. 018 266 36 34, fax. ul. Bulwarowa 9, 34-400 018 266 21 52 Nowy Targ e-mail. [email protected] Gmina Łapsze Ni żne j.w. Urz ąd Gminy Łapsze Ni żne tel. 018 265 93 19, fax 018 265 ul. Jana Pawła II 20, 34-442 93 15 Łapsze Ni żne e-mail. [email protected] Zarz ąd Zlewni Górnego Opracowywanie projekty planów robót zwi ązanych z Regionalny Zarz ąd tel./fax: (0-18) 266-54-36 Dunajca z siedzib ą w utrzymaniem wód i usuwaniem skutków powodzi. Gospodarki Wodnej w (0-18) 266-30-97

Nowym Targu Krakowie, Inspektorat w e-mail: Nowym Targu [email protected] ul. Lud źmierska 34, 34-400 Nowy Targ Regionalny Zarz ąd 1. sporz ądzanie identyfikacji znacz ących oddziaływa ń Regionalny Zarz ąd Tel. 012 628 4100 fax. 012 423 Gospodarki Wodnej w antropogenicznych i ocen ich wpływu na stan wód Gospodarki Wodnej w 21 53 Krakowie powierzchniowych i podziemnych, w regionie wodnym; Krakowie e-mail. 2. opracowywanie warunków korzystania z wód regionu Al. Piłsudskiego 22, 31-109 [email protected] wodnego; Kraków 3. sporz ądzanie i prowadzenie wykazów obszarów chronionych na podstawie przepisów ustawy oraz przepisów odr ębnych; 4. opracowywanie projektów planów zarz ądzania ryzykiem powodzi regionu wodnego; 5. koordynowanie działa ń zwi ązanych z ochron ą przed powodzi ą oraz susz ą w regionie wodnym, w szczególno ści prowadzenie ośrodków koordynacyjno-informacyjnych ochrony przeciwpowodziowej; 6. prowadzenie katastru wodnego dla regionu wodnego; 7. wykonywanie kontroli gospodarowania wodami; 8. opiniowanie projektów gminnych, powiatowych i wojewódzkich planów gospodarki odpadami w zakresie ochrony zasobów wodnych. 9. Zarz ądzanie potokiem Białka w imieniu Skarbu pa ństwa Okr ęg PZW Nowy S ącz Ochrona wód (Społeczna Stra ż Rybacka), sprzeda ż licencji, ul. Inwalidów Wojennych 14, Tel. +48 (0) 18- 441 42 40 zarybienia 33-300 Nowy Sącz Fax +48 (0) 18- 441 23 93

Regionalna Dyrekcja Lasów Inicjowanie, koordynacja oraz nadzór nad działalno ści ą Regionalna Dyrekcja Lasów tel.: (012) 63 05 200 fax: (012) 63 Pa ństwowych nadle śnictw i zakładów na terenie RDLP Pa ństwowych w Krakowie 31 351 Plany urz ądzania lasu na gruntach Skarbu Pa ństwa w zarz ądzie 31-159 Kraków, e-mail.: [email protected] LP. Al. Słowackiego 17a Nadle śnictwo Nowy Targ Plany urz ądzania lasu na gruntach Skarbu Pa ństwa w zarz ądzie Nadle śnictwo Nowy Targ tel. 018 266 29 25 LP ul. Kowaniec 70, 34-400 e-mail. Nowy Targ [email protected] Nadle śnictwo Kro ścienko Plany urz ądzania lasu na gruntach Skarbu Pa ństwa w zarz ądzie Nadle śnictwo Kro ścienko Tel. 018 262 30 03 LP ul. Trzech Koron 4, e-mail. [email protected]

34-450 Kro ścienko

Regionalna Dyrekcja 1.udział w strategicznych ocenach oddziaływania na RDO Ś Kraków, ul. Plac na Ochrony Środowiska w środowisko; Stawach 3, 30-107 Kraków Krakowie 2.przeprowadzanie ocen oddziaływania przedsi ęwzi ęć na środowisko lub udział w tych ocenach; 3.ochrona i zarz ądzanie obszarami Natura 2000 i innymi formami ochrony przyrody, na zasadach i w zakresie okre ślonych ustaw ą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody; 4. wydawanie decyzji na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Wspólnota Le śna Urbarialna Zarz ądzanie gruntami Wspólnota Le śna Urbarialna w Nowej Białej Nowa Biała

Wspólnota Le śna Urbarialna Zarz ądzanie gruntami Wspólnota Le śna Urbarialna Krempachy Krempachy Zarz ąd Spółki do Zarz ądzanie gruntami Zarz ąd Spółki do Zagospodarowania Zagospodarowania Wspólnot Wspólnot Wiejskich w Wiejskich w D ębnie, D ębno Dębnie Le śna Wspólnota Urbarialna Zarz ądzanie gruntami Le śna Wspólnota Urbarialna we Frydmanie we Frydmanie Le śna Wspólnota Urbarialna Zarz ądzanie gruntami Le śna Wspólnota Urbarialna w [email protected] w Trybszu Trybszu, ul Polanki 23 34-442 Trybsz Zarz ąd Melioracji i 1.programowanie i planowanie zada ń w zakresie Małopolski Zarz ąd Melioracji i Centrala tel. 12 618 80 00 Urz ądze ń Wodnych gospodarowania wod ą, melioracji wodnych, zarz ądzania Urz ądze ń Wodnych ul. Szlak Sekretariat tel. 12 618 80 11 ryzykiem powodzi oraz małej retencji, 73 , 31-153 Kraków fax. 012 618 80 10 2. nadzorowania wykonywania urz ądze ń melioracji wodnych e-mail: SEKRETARIAT podstawowych, urz ądze ń melioracji wodnych szczegółowych [email protected] oraz urz ądze ń wodnych, 3.przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie cieków naturalnych, urz ądze ń melioracji wodnych podstawowych oraz urz ądze ń wodnych, 4. współpracy z jednostkami administracji publicznej oraz

innymi podmiotami w zakresie profilaktyki przeciwpowodziowej i ochrony przed powodzi ą oraz likwidacji szkód powodziowych, 5.wykonuje uprawnienia i obowi ązki Marszałka Województwa Małopolskiego z zakresu gospodarowania gruntami pokrytymi wodami, o których mowa w ust. 1, w tym dokonuje czynno ści cywilnoprawnych oraz wyst ępuje przed wła ściwymi s ądami oraz urz ędami w sprawach dotycz ących regulowania stanu prawnego nieruchomo ści, na podstawie udzielonego pełnomocnictwa. Przedstawiciele lokalnego Podmioty korzystające z wód na podstawie pozwole ń wodno biznesu prawnych (pobór wody na cele przemysłowe, na śnie żanie stoków, komunalno-bytowe) Powiatowy Zarz ąd Dróg w Remonty i przebudowa dróg i mostów Powiatowy Zarz ąd Dróg w tel. (0-18) 26-628-88 Nowym Targu Nowym Targu fax. (0-18) 26-497-70 ul. Szaflarska 102, 34 - 400 e-mail: [email protected] Nowy Targ Zarz ąd Dróg Wojewódzkich Remonty i przebudowa dróg i mostów Zarz ąd Dróg Wojewódzkich w Tel. (12) 637-28-79 w Krakowie Krakowie Fax: (12) 638-26-63 ul. Głowackiego 56 e-mail: 30-085 Kraków [email protected] Sołtysi wsi Gospodarowanie w obr ębie sołectw Wsie: D ębno, Frydman, Nowa Biała, Krempachy, Trybsz, Białka Tatrza ńska , Bukowina Tatrza ńska, Jurgów, Brzegi

1.8. Zespól Lokalnej Współpracy

Z uwagi na ochron ę danych osobowych pozostali członkowie ZLW znajduj ą si ę na listach deklaracji zbieranych w trakcie spotka ń konsultacyjnych. Kontakt Lp Nazwa instytucji /grupy interesu, któr ą Imi ę i nazwisko Funkcja . reprezentuje e-mail telefon

tel. 012 61-98- Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w [email protected] 146, 0 509-900- 2. Małgorzata Michna Planista Regionalny Krakowie 726, fax. 012 61-98-122 Instytut Ochrony Przyrody PAN – 3. Joanna Perzanowska Koordynator Planu [email protected] 12 370 35 534 Wykonawca Ekspert ds. Instytut Ochrony Przyrody PAN – 4. Antoni Amirowicz [email protected] 12 37035 543 ichtiofauny Wykonawca [email protected] 12 37035 544 5. Grzegorz Cierlik Moderator Instytut Ochrony Przyrody PAN

6. Wojciech Trzop Przedstawiciel Starostwo Tatrza ńskie [email protected] ; 018 2023921 7. Tomasz Paturej Przedstawiciel ON Kotelnica [email protected] ; 693459801 Wiceprzewodnicz ący 8. Jan Budz Rady Powiatu Starostwo Tatrza ńskie [email protected] ; 607094364 Tatrza ńskiego ochronasrodowiska@bukowinatatrz 9. 18 2077202, Alina Poray-Zbro żek Przedstawiciel UG Bukowina Tatrza ńska anska.pl ; 604 526 466

10. Stanisław Łukaszczyk Wójt Gmina Bukowina Tatrza ńska [email protected] ; 18 2077202 11. Małgorzata Szczepka Przedstawiciel RZGW w Krakowie [email protected] ; 12 6284306 12. [email protected] ; Jan Hodorowicz Przedstawiciel Usługi Wodoci ągowe 601 500 346

13. ul. Ko ściuszki 106, 34-530 Andrzej Czernik Sołtys Bukowina Tatrza ńska 18 2077239 Bukowina Tatrza ńska

[email protected] ; 14. RZGW w Krakowie – Zarz ąd zlewni Krzysztof Bobek specjalista ds. techniki 18 2665436 Górnego Dunajca z/s w Nowym Targu –

15. kierownik nadzoru RZGW w Krakowie – Zarz ąd zlewni [email protected] ; Jacek Pacholski 18 2665436 wodnego Górnego Dunajca z/s w Nowym Targu – [email protected] 16. [email protected] ; Maria Haładyna Sołtys wie ś Brzegi 663737355

17. Marta Sołtys Sołtys wie ś Jurgów [email protected] ; 660 740 757

18. [email protected] ; 18 2659319 w. Marta Kubasek Przedstawiciel UG Łapsze Ni żne [email protected] ; 20

19. Zarz ąd Spółki do zagospodarowania wspólnot Ul. Długa 2 18 2751727, Andrzej Warmuz Przedstawiciel wiejskich D ębno 34-434 D ębno 504 44 19 82 20. wie ś Krempachy, Ul. Kamieniec 36, 34-433 Józef Pietraszek Sołtys [email protected] ; 607044436 Krempachy 21. Józef Majerczak Sołtys wie ś Nowa Biała [email protected] ; 695897247

22. Rolnik Krempachy

23. Trybsz ul. Św. El żbiety 57, 34-442 Łapsze Trybsz, ul. Św. El żbiety 57, 34-442 18 2856448, Marek Gogola Przedstawiciel Ni żne, Wspólnota Le śna Urbarialna Łapsze Ni żne 697 338 806 Trybsz 24. Rolnik Frydman

25. Rolnik Czarna Góra

26. ul. Długa 58, 34-530 Bukowina Stanisław Budzy ński Przedstawiciel Tatrza ńska Fala sp. Z o.o. 600 811 308 Tatrza ńska 27. 18 441 42 40 [email protected] ; Leszek Augustyn Przedstawiciel Okr ęg PZW Nowy S ącz wewn. 23,

605087498 28. [email protected] ; 182662947, Józef Łapka Inżynier nadzoru Nadle śnictwo Nowy Targ [email protected] ; 601 496 411

29. Naczelnik wydziału [email protected] ; Danuta Wojnarska Starostwo Tatrza ńskie 18 2023945 OŚ 30. [email protected] ; Władysław Piszczek Sołtys Wie ś Białka Tatrza ńska 693459802

31. [email protected] ; Janusz G ąsecki Przedstawiciel Urz ąd Gminy w Nowym Targu 18 26 14 107 [email protected] ; 32. Waldemar Wojtaszek Prezes Zarz ądu Spółka z o. o. Rusin – Ski [email protected]; 660 564 878

33. Monika Kotulak Przedstawiciel Członek Klubu Przyrodników [email protected];

34. Piotr Rutkowski Przedstawiciel ARiMR woj. małopolskie [email protected]; 12 629 81 16

35. 18-20-152-05, Włodzimierz Cichocki Przedstawiciel Muzeum Tatrza ńskie [email protected]; wewn. 22 36. Małgorzata Mordarska - Wojewoda Małopolski – Delegatura w 18 443 70 02, Przedstawiciel [email protected]; Duda Nowym S ączu ul. Jagiello ńska 52 503 035 091 37. Paweł Wiatr Przedstawiciel ARiMR woj. małopolskie [email protected] ;

jolanta.miskiewicz- 38. [email protected] ; Jolanta Mi śkiewicz - Przedstawiciel ARiMR woj. małopolskie [email protected] ; - w 12 629 80 69 Bąkowska razie wysyłania wi ększych plików 39. Paweł Długi Radny Nowa Biała [email protected] ;

31-026 40. Przewodnicz ący Oddział Akademicki PTTK w Krakowie Kraków, ul. Piotr D ąbrowski Komisji Ochrony [email protected] ; Radziwiłłowska Przyrody 21/4 41. GDO Ś [email protected] ;

42. Oddział Akademicki PTTK w Krakowie Marta Wantuch Przedstawiciel [email protected] ; Komisja Ochrony Przyrody 43. Małgorzata Skoczylas Przedstawiciel RZGW w Krakowie [email protected] ; 12 6284306

44. 34-433 Nowa Biała Józef Długi Przedstawiciel Wspólnota Urbarialna Nowa Biała 18 28 51 612 ul. Św. Floriana 28

2. Etap II Opracowanie projektu Planu

Moduł A 2.1. Informacja o obszarze i przedmiotach ochrony

Lp. Typ informacji Dane referencyjne Zakres informacji Warto ść informacji Źródło dost ępu do danych 1. Materiały Augustyn L. 2006. Ichtiofauna dorzecza Dane o ichtiofaunie Ogólne dane o rybostanie Pa ństwowa Wy ższa Szkoła publikowane Dunajca na pocz ątku XXI w. Wyd. dorzecza Dunajca dorzecza Dunajca, bez Zawodowa w Nowym S ączu. Pa ństwowej Wy ższej Szkoły Zawodowej szczegółów dotycz ących w Nowym S ączu. Białki – warto ść średnia 2. Grodzi ńska K. 1976. Ro śliny naczyniowe Spis gatunków ro ślin wraz Dane sprzed 30 lat, Powszechnie dost ępne Skalic Nowotarskich i Spiskich z lokalizacj ą stanowisk stanowi ące jedynie punkt czasopismo (Pieni ński Pas Skałkowy). Fragm. Flor. odniesienia dla Geobot. 22: 149-246. aktualnych bada ń – warto ść mała 3. Grodzi ńska K. 1979. Mapa zbiorowisk Mapa zbiorowisk Daje mo żliwo ść Powszechnie dost ępne ro ślinnych rezerwatu Przełom Białki pod ro ślinnych na terenie porównania ze stanem czasopismo Krempachami. Ochr. Przyr. 42: 29-73. rezerwatu sprzed 30 lat – ocena rodzaju i tempa przemian zbiorowisk – warto ść du ża 4. Materiały Gołaszewska M., Śliwi ńska J., Szewczyk Opis walorów Warto ść du ża RDO Ś Kraków niepublikowane A. 1988. Projekt rezerwatu przyrody przyrodniczych rzeki „Rzeka Białka Tatrza ńska”. Nowy S ącz. Białki Msc. Małopolski Konserwator Przyrody, Kraków. 5. Romanek W. 2006. Charakterystyka Materiał fitosocjologiczny Okre ślenie typowego AR Wydział Le śny fitosocjologiczna lasów ł ęgowych w dotycz ący jednego z składu gatunkowego górnej cz ęś ci zlewni Dunajca. Praca siedlisk przyrodniczych siedliska w magisterska, AR Wydział Le śny, Kraków (91E0) opracowywanym rejonie – warto ść du ża 6. Plany/programy Szel ąg Z. (red.). 1999. Plan ochrony Opis walorów Propozycje działa ń RDO Ś Kraków /strategie/proje rezerwatu przyrody „Przełom Białki pod przyrodniczych rezerwatu ochronnych dla

kty Krempachami” na lata 1999-2018. Msc. przyrody wraz z fragmentu obszaru Małopolski Konserwator Przyrody, zaplanowaniem działa ń N2000, wymagaj ące Kraków. ochronnych jednak uzupełnie ń pod wzgl ędem przedmiotów ochrony N2000 - warto ść bardzo du ża 7. Program współpracy na szczeblu Opis walorów Propozycje działa ń IOP PAN, Kraków. lokalnym na rzecz ochrony obszaru przyrodniczych Białki wraz ochronnych do Natura 2000 „Dolina Białki”- z zaplanowaniem działa ń wykorzystania w PLH120024. ochronnych bie żą cym planie – 2006. red. Joanna Perzanowska warto ść średnia 8. Program „Natura 2000 w Karpatach”: Opis walorów Propozycje działa ń IOP PAN, Kraków. Strategia zarz ądzania obszarem Natura przyrodniczych Białki wraz ochronnych do 2000 – „Dolina Białki”. z zaplanowaniem działa ń wykorzystania w 2009. ochronnych bie żą cym planie – warto ść średnia 9. Koncepcja ochrony przeciwpowodziowej Plany ochrony ppow. , ale Dane dotycz ące zakresu RZGW Kraków Białki bez odniesienia si ę do planowanych prac w przedmiotów ochrony dolinie rzeki – koncepcja obszaru jest aktualnie uzupełniana o III wariant. Rozwa żanie jej b ędzie celowe w odniesieniu do wersji ko ńcowej – warto ść du ża 10. Raporty M. Gromiec 2009. Ocena stanu wód Ocena stanu wód Dane o stanie wód – Wojewódzki Inspektorat powierzchniowych w zlewni pilota żowej powierzchniowych warto ść średnia Ochrony Środowiska w Dunajca z wykorzystaniem wyników Krakowie, 31-011 Kraków, bada ń prowadzonych w ramach projektu Plac PL 0302 oraz narz ędzi informatycznych Szczepa ński 5 wykonanych w ramach projektu 11. G. Cie śla 2006. Ocena stanu jako ści wód Ocena stanu jako ści wód Dane o stanie wód - Wojewódzki Inspektorat powierzchniowych płyn ących przez teren powierzchniowych warto ść średnia Ochrony Środowiska w Gminy Nowy Targ na podstawie bada ń Krakowie, 31-011 Kraków,

przeprowadzonych w 2005 roku Plac Szczepa ński 5, Delegatura w Nowym S ączu 12. Waloryzacja Monitoring siedlisk przyrodniczych Ocena stanu ochrony Podanie metodyki IOP PAN, Kraków, internetowa przyrodnicza (3220, 3230, 3240). Baza danych. wybranych siedlisk monitoringu siedlisk i baza danych: (województwa, http://www.iop.krakow.pl/cn2000/Monito przyrodniczych ocena ich stanu ochrony http://www.iop.krakow.pl/cn20 gminy) ring na wybranych odcinkach 00/Monitoring Białki - warto ść średnia

2.2. Ogólna charakterystyka obszaru

Wg podziału geobotanicznego (Szafera i Pawłowskiego 1964), teren ten nale ży do podprowincji karpackiej, Działu: Karpaty Zachodnie, dwóch okr ęgów: Pienin oraz Beskidów, podokr ęgu: Śląsko – Babiogórskiego. Wg regionalizacji przyrodniczo-le śnej Tramplera (1990) jest to Kraina VIII Karpacka, dzielnica 8-Podhale i 8-Gorce i Beskidy (mezoregion Pienin). Wg. Matuszkiewicza: Dział: Zachodniokarpacki Kraina: Kraina Karpat Zachodnich Podkraina: Zachodniobeskidzka (Pogórze Gubałowskie Bory Nowotarskie) Tatrza ńska – Okr ęg Tatr (Regli Tatrza ńskich), Okr ęg Pienin (Pas Skalic Spiskich)

Dolin ę Białki wypełniaj ą utwory czwartorz ędowe, zło żone z ró żnej mi ąż szo ści osadów żwirów z wkładkami piasków i mułów. Ciekawa jest budowa fragmentu przełomu Białki, która jest typowa dla Pieni ńskiego Pasa Skałkowego. Wzniesienia Kramnicy i Obłazowej s ą zbudowane ze skalistych wapieni jurajskich serii czorszty ńskiej, przy niewielkim udziale skał młodszych (górnokredowych i paleoge ńskich). Główny element osłony skałkowej stanowi ą margle puchowskie, osłon ę tworz ą tak że mi ękkie łupki i piaskowce o du żej zawarto ści wapnia. Skał ę macierzyst ą gleb stanowi ą w przełomie Białki: zwietrzelina wapienna o ró żnym stopniu przekształcenia oraz piaszczysto-żwirowo-kamieniste aluwia w dolinie Białki. Wyst ępuj ące tu gleby zaliczane s ą do dwóch typów: r ędzin (inicjalne, r ędziny wła ściwe i brunatne, próchniczne r ędziny górskie – w przełomowym odcinku rzeki) i mad.

Białka Tatrza ńska – to najwi ększa rzeka Tatr obejmuj ąca swym dorzeczem cały obszar północnych zboczy Tatr Wysokich. Jej źródła le żą w wysoko poło żonych dolinach górskich na obszarze polskich Tatr – Pi ęciu Stawów Polskich, Roztoki i Morskiego Oka, oraz w Dolinie Białej Wody i Dolinie Jaworowej po stronie słowackiej. Doliny po stronie Słowackiej obfituj ą w skały wapienne. Wła śnie dopływy z tych obszarów zasilaj ą Białk ę w wod ę wapienn ą np. potok Koperszadzki wypływaj ący ze zboczy Tatr Bielskich. Białka powstaje w Tatrach na wysoko ści około 1075 m n.p.m. z poł ączenia Rybiego Potoku spływaj ącego z polskiej cz ęś ci Tatr z Biał ą Wod ą, spływaj ącą z słowackiej cz ęś ci Tatr. Rzeka ma długo ść 41 km (wraz ze źródłowym potokiem Biała Woda) i powierzchni ę dorzecza ok. 230 km². Spadek w górnym biegu wynosi 72 ‰,

w dolnym poni żej 20 ‰ , średni przepływ przy uj ściu to 5 m 3/s, a podczas wiosenno-letnich wezbra ń nawet 200-300m 3/sek. Białka jest zasilana przez szereg dopływów. Lewostronne dopływy to: Rybi Potok, Roztoka, Waksmundzki Potok, Zawiersza ński Potok, Brzegowski Potok, Podgórzy ński Potok, Odewsia ński Potok, Kaniowski Potok, Czerwonka; Do prawostronnych dopływów nale żą : Biała Woda Białcza ńska, Jaworowy Potok, Suchy Potok, Jurgowczyk, Szynkowski Potok, Trybska Rzeka, Ki źlinkowy Potok. Białka nale ży do najczystszych rzek Podhala. Jako ść jej wody w ocenie fizyko-chemicznej i bakteriologicznej, na znacznych odcinkach ust ępuje nieco normom klasy I, w innych natomiast, bezpo średnio poni żej miejscowo ści jest zanieczyszczona ściekami. Generalnie, warto ści wska źników jako ści wody nie wskazuj ą na silny wpływ oddziaływa ń antropogenicznych. Wody Białki Tatrza ńskiej spełniaj ą wymagania do bytowania ryb karpiowatych, a powinny zarówno dla karpiowatych jak i łososiowatych. Obszar zlokalizowany jest na jednolitej cz ęś ci wód Białka od Jaworowego do uj ścia europejski kod JCWP: PLRW2000142141549. Zgodnie z „Planem gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły” (M. P. z 2011r. Nr 49 poz. 549) Białka stanowi naturaln ą cz ęść wód, nale żą cą do typu 14 - mała rzeka fliszowa. Wskazana JCWP nie jest zagro żona nieosi ągni ęciem celów środowiskowych. W 2010r. WIO Ś w Krakowie ocenił stan ekologiczny Białki jako bardzo dobry.

Obszar Natura 2000 Dolina Białki obejmuje koryto potoku wraz z nadbrze żnymi lasami ł ęgowymi i zaroślami wierzbowymi. W rejonie Czarnej Góry (na prawym orograficznie brzegu potoku) wł ączono do obszaru tak że strome stoki góry wraz z osuwiskami, w cz ęś ci poro śni ęte lasem. Jest to typowa dolina karpackiej rzeki, z korytem i w ąskim pasem gruntów – lasów ł ęgowych, podlegaj ących okresowo zalewom. Szybki nurt wody, nagłe i obfite wezbrania wody, zwłaszcza wiosn ą (w okresie topnienia śniegów), czy letnich deszczy (np. tzw. deszcze świętoja ńskie) powoduj ą, że materiał skalny jest przenoszony z du żą sił ą na du że odległo ści i tworzy nowe wyspy, narzuty wzdłu ż brzegów, a rzeka zmienia wci ąż swoje koryto. Powoduje to stałe odnawianie siedlisk nadrzecznych i umo żliwia rozpoczynanie procesów ich zasiedlania na nowo. Niemniej jednak, siedliska te układaj ą si ę pasowo wzdłu ż rzeki – „naj świe ższe” kamie ńce – le żą ce bezpo średnio wzdłu ż nurtu, i na wyspach pomi ędzy ramionami rzeki, s ą zasiedlane przez pionierskie gatunki ro ślin, których nasiona spływaj ą z pr ądem rzeki, zwykle jednoroczne, lub byliny rozmna żaj ące si ę wegetatywnie. Zwarcie ro ślinno ści jest tutaj niewielkie, poszczególne ro śliny s ą niskie, dominuj ą otoczki granitowe i ławice żwirków naniesionych przez wod ę. Nieco „starsze” kamie ńce, silniej ustalone i odsuni ęte nieco od nurtu rzeki, porośni ęte s ą ju ż wy ższ ą ro ślinno ści ą, o wi ększym zwarciu, a oprócz gatunków zielnych obecne s ą krzewy. Najciekawszym z nich jest wrze śnia pobrze żna, gatunek znany w Polsce tylko z Karpat, a dokładniej znad biegów górskich rzek i potoków, o zachowanym naturalnym charakterze. Regulacja rzek i zakłócenie naturalnych procesów powoduje jego wycofywanie si ę. Ponadto pojawiaj ą si ę tu ró żne gatunki krzewiastych wierzb, w tym wierzby siwej, równie ż gatunku zwi ązanego z kamie ńcami górskich potoków. Nast ępny pas tworz ą ju ż zwarte zaro śla wierzb, w których dominuj ą: wierzba siwa, purpurowa, krucha, a światłolubne byliny s ą tu rzadsze, ze wzgl ędu na wzrastaj ące ocienienie. Wycofuje si ę st ąd tak że wrze śnia, jako krzew światłolubny. Okres kształtowania si ę tych zaro śli – przynajmniej kilka do kilkunastu lat, zbiega si ę z długo ści ą życia osobników tego krzewu, ocenian ą na ok. 10 lat. Najstarsze kamie ńce i obszar gruntów nadrzecznych porastaj ą lasy ł ęgowe, z dominacj ą wierzb drzewiastych, zwłaszcza kruchej i jesionem, a miejscami przez olszynki nadrzeczne, zwłaszcza na odcinku w wy ższym biegu rzeki (powy żej Trybsza). W górnym biegu, gdzie rzeka płynie jednym korytem, przy du żym spadku, a dno zbudowane jest z płyt skalnych tworz ących progi, bezpo średnio nad rzek ą, na stromych, cz ęsto podci ętych przez wod ę stokach, ro śnie bór świerkowy. Miejscami, w odlesionych miejscach, do brzegu dochodz ą pola uprawne czy te ż ł ąki i pastwiska, zajmuj ąc jednak niewielkie powierzchnie w obszarze.

W dolinie, szczególne znaczenie przyrodnicze ma przełom Białki pomi ędzy Kramnic ą i Obłazow ą, gdzie grupuje si ę ro ślinno ść wapieniolubna, skupiona na obu tych osta ńcach. Wyst ępuj ą tu gatunki zarówno muraw naskalnych, szczelinowe paprocie, jak i wykształciły si ę charakterystyczne reliktowe laski sosnowe. Białka przepływa przez kilka miejscowo ści lub w najbli ższym ich s ąsiedztwie. S ą to: Jurgów, Bukowina Tatrza ńska, Czarna Góra, Białka Tatrza ńska, Nowa Biała, D ębno, Krempachy, Trybsz, Frydman, Brzegi.

Dolina Białki stanowi wa żny korytarz ekologiczny o przebiegu północ-południe, ł ącz ący Tatry z Gorcami i Pieninami (Korytarze ekologiczne w Małopolsce (2005). Na s ąsiaduj ącym z dolin ą terenie Podhala i Spisza obserwuje si ę du że zag ęszczenie osad, które stanowi ą barier ę dla migruj ących organizmów, zwłaszcza wi ększych zwierz ąt. Mimo braku prawnej ochrony tego korytarza, nale ży zabezpieczy ć jego dro żno ść , nie dopuszczaj ąc do izolacji wa żnych centrów bioró żnorodno ści.

− istniej ących form ochrony przyrody, w tym s ąsiaduj ących obszarów Natura 2000, je śli jest to istotne dla obszaru Cało ść obszaru Natura 2000 znalazła si ę w obr ębie utworzonego w 1997 roku Obszaru Chronionego Krajobrazu Województwa Nowos ądeckiego – obecnie jest to Południowomałopolski Obszar Chronionego Krajobrazu (Uchwała Sejmiku Województwa Małopolskiego Nr XVIII/299/12 w sprawie Południowomałopolskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Małopol. poz. 1194 z dnia 20 marca 2012r.) Niewielki fragment obszaru stanowi rezerwat przyrody „Przełom Białki pod Krempachami” (8,51 ha, 1959) (zwany powszechnie „Przełomem Białki”). Górny bieg Białki, ju ż poza obszarem Dolina Białki, stanowi granice obszaru Natura 2000 Tatry. Na krótkim odcinku – kilkudziesi ęciu metrów, południowa granica obszaru Dolina Białki pokrywa si ę z granic ą Tatrza ńskiego Parku Narodowego i zarazem obszaru Natura 2000 Tatry (obszary przylegaj ą do siebie).

Aluwia rzeczne wykazuj ą specyficzne warunki mikroklimatyczne. Rozwijaj ące si ę obok siebie poszczególne stadia sprawiaj ą, że łatwo mo żemy zaobserwowa ć mozaikowato ść mikroklimatu. Na rozległych, płaskich „wierzchowinach” żwirowisk stadium inicjalnego panuje wysoka temperatura gleby i powietrza, spowodowana brakiem ocienienia oraz odbijaj ącym działaniem białych otoczaków, na skutek czego w dzie ń żwirowisko silnie si ę nagrzewa, a noc ą szybko traci ciepło przez wypromieniowanie. Na w ąskich skrawkach żwirowisk rozci ągaj ących si ę w małych dolinkach ro ślinno ść podlega ocieniaj ącemu działaniu zboczy i drzewostanów, panuje wysoka wilgotno ść , a dobowe amplitudy temperatur s ą niewielkie (Zarzycki 1956).

Zasadnicz ą cz ęść obszaru stanowi koryto potoku Białka. S ą w nim prowadzone dora źne działania: w razie losowych wydarze ń – po przej ściu zwi ększonych przepływów, po przej ściu fali powodziowej, praktykuje si ę umo żliwienie naturalnego spływu wód przez usuni ęcie ew. przeszkód (odsypisk). RZGW prowadzi działania zwi ązane z lokalnym zabezpieczeniem brzegów, remontem istniej ących ubezpiecze ń, a tak że pracami konserwacyjno-utrzymaniowymi, okre ślonych w art. 22 Prawa wodnego. Koryto potoku jest u żytkowane rekreacyjnie i sportowo, cho ć w umiarkowany sposób (na ogół tylko na niektórych odcinkach): w ędkarstwo, spływy kajakowe, rekreacja (pikniki). Miejscem intensywnej rekreacji jest przełom rzeki, na terenie rezerwatu „Przełom Białki pod

Krempachami” (dawna nazwa „Przełom Białki”), gdzie odbywaj ą si ę pikniki oraz wspinaczka skałkowa (nielegalna na terenie rezerwatu). W sąsiedztwie rezerwatu zostały te ż przygotowane parkingi, co zapobiega niekontrolowanemu niszczeniu terenu przez wje żdżaj ące samochody. Na lewym brzegu potoku, na terenie dzier żawionym od Wspólnoty Le śnej Urbarialnej Nowa Biała zlokalizowany jest camping, przewidziany na kilkadziesi ąt miejsc/samochodów. W miejscowo ści D ębno przy Białce znajduje si ę O środek rekreacyjno-wypoczynkowy z ponad 60 domkami i punktem gastronomicznym, przewiduje si ę dalszy rozwój infrastruktury gastronomicznej i wypoczynkowej. W uj ściowym odcinku, na prawym brzegu potoku na gruntach Le śnej Wspólnoty Urbarialnej we Frydmanie znajduje si ę pole campingowe i namiotowe. W Nowej Białej (na odnodze potoku – pobór wody z Białki) znajduje si ę prywatna elektrownia wodna. Po drugiej stronie Białki w okolicy Kramnicy znajduje si ę uj ęcie wody pitnej dla mieszka ńców Nowa Biała i Krempach. W Bukowinie Tatrza ńskiej i Jurgowie na bocznych, sztucznych odnogach potoku zlokalizowane s ą tartaki nap ędzane sił ą wodn ą (poło żone s ą poza granicami obszaru). Skanalizowane miejscowo ści to: cz ęść gminy Bukowina (oczyszczalnia w Czarnej Górze), Trybsz, D ębno – kanalizacja i oczyszczalnia. obecnie jest w opracowaniu dokumentacja do pozwolenia na budow ę kanalizacji sanitarnej w m. Nowa Biała i Krempachy wraz z oczyszczalni ą ścieków w m. Krempachy, pozostałe – brak aktualnych danych o stopniu skanalizowania. W Białce Tatrza ńskiej znajduje si ę punkt poboru wody (do na śnie żania stoków narciarskich), istniej ą te ż inne uj ęcia, w tym wody pitnej, jak równie ż plany utworzenia kolejnych takich punktów. Prawdopodobnie tak że uj ęcia w Jurgowie, Bukowinie Tatrza ńskiej i Czarnej Górze. W bezpo średnim s ąsiedztwie obszaru wyst ępuj ą zło ża surowców pospolitych: żwiry, kruszywo naturalne. Funkcjonuje tu zakład pod nazw ą KruszGeo zajmuj ący si ę wydobywaniem i przetwarzaniem pozyskanego materiału (na lewym brzegu Białki, na gruntach wsi D ębno, znajduje si ę zakład przeróbczy. Na prawym brzegu (we Frydmanie) funkcjonuje Zakład Eksploatacji Kruszywa "Frydman" Przedsi ębiorstwa Produkcji Kruszywa i Usług Geologicznych "KRUSZGEO" S.A. We Frydmanie równie ż rozpocz ął wła śnie działalno ść zakład przeróbczy kruszywa). Białka jest okresowo zarybiana przy u życiu materiału z O środka Hodowli Pstr ąga w Łopusznej. Zgodnie z pogl ądem mieszka ńców, stan i jako ść wody podwa ża sens zarybiania rzeki brzank ą.

2.3. Struktura własno ści i u żytkowania gruntów (Dane u żytkowania i pokrycia terenu z programu CORINE Land Cover 2006) Typy użytków gruntowych Typ własno ści Powierzchnia u żytków w ha % udział powierzchni w obszarze Lasy Własno ść prywatna/ Własno ść Ok. 200 88 komunalna Grunty orne Własno ść prywatna 15 2 Łąki trwałe Własno ść prywatna 7,5 1 Pastwiska trwałe Własno ść prywatna 7,5 1 Tereny rolnicze z udziałem Własno ść prywatna 30 4 elementów naturalnych Zło żone systemy upraw i Własno ść prywatna 30 4 działek

Wody płyn ące Skarb pa ństwa XX (prawdopodobnie ok. 300 Brak danych wg. Corine land cover – ha) poni żej progu rozdzielczo ści

UWAGA: Z uwagi na kształt obszaru i typów u żytków nie jest mo żliwe podanie wła ściwych warto ści na podstawie Corine Land cover. Odczyt jest obarczony du żym bł ędem z uwagi na liniowy charakter obszaru i wielko ść jednostki.

2.4. Zagospodarowanie terenu i działalno ść człowieka

Rodzaj dopłaty Typy u żytków Typ własno ści Powierzchnia obj ęta dopłatami UE w ha działania/priorytetu/programu Lasy Lasy Pa ństwowe Brak dopłat wg jednostek wdra żaj ących Lasy komunalne Brak dopłat Lasy prywatne Brak dopłat Sady Brak dopłat Trwałe u żytki zielone Brak dopłat Wody Brak dopłat Tereny zadrzewione Brak lub zakrzewione Inne Brak Brak działek obj ętych dopłatami.

2.5. Istniej ące i projektowane plany/programy/projekty dotycz ące zagospodarowania przestrzennego

Tytuł opracowania Instytucja Ustalenia planu/programu/projektu mog ące mie ć Przedmioty Ustalenia dotycz ące działa ń odpowiedzialna za wpływ na przedmioty ochrony ochrony obj ęte minimalizuj ących lub przygotowanie wpływem kompensuj ących planu/programu/ opracowania wdra żanie projektu Plan Gmina Łapsze Projekt z 1988 roku, utworzenia rezerwatu Siedliska Ochrona bierna – rezerwat zagospodarowania Ni żne przyrody „Białka”, obejmuj ącego koryto rzeki przyrodnicze przyrody przestrzennego: poni żej istniej ącego rezerwatu przyrody 3220, 3230, gmina Łapsze Ni żne „Przełom Białki...” – niezrealizowany, cho ć 3240, 91E0,

umieszczony w obowi ązuj ącym planie oraz kumak zagospodarowania przestrzennego gminy Łapsze górski Ni żne: § 6. USTALENIA DLA TERENÓW ZIELENI I WÓD ... Punkt 8. Tereny rezerwatu "Rzeka Białka Tatrza ńska", na odcinku od granicy Tatrza ńskiego Parku Narodowego, po uj ście do Zbiornika Czorszty ńskiego, oznaczone symbolem 4.ZN - pow. 116,93 ha. Obowi ązuj ą nast ępuj ące zasady zagospodarowania terenów: 1) Utworzenie rezerwatu przyrodniczego obejmuj ącego koryto rzeki Białki z bezpo średnim otoczeniem (równin ę aluwialn ą na terenie miejscowo ści: Trybsz i Frydman), na zasadach okre ślonych w przepisach odr ębnych; 2) Obowi ązuje zakaz zmiany zagospodarowania terenów do czasu utworzenia rezerwatu, z wyj ątkiem zwi ązanego z technicznym umocnieniem brzegów w miejscach intensywnej erozji bocznej zagra żaj ącej zabudowie lub drogom pod warunkiem zaprojektowania rozwi ąza ń zbli żonych do naturalnego z utrzymaniem i uzupełnieniem zespołów ł ęgowych zapewniaj ących ci ągło ść obudowy biologicznej. Plan Gmina Bukowina Projekt utworzenia rezerwatu przyrody „Białka”, Siedliska Ochrona bierna – rezerwat zagospodarowania Tatrza ńska obejmuj ącego koryto rzeki– niezrealizowany, przyrodnicze przyrody przestrzennego gminy cho ć umieszczony w obowi ązuj ącym planie 3220, 3230, Bukowina Tatrza ńska zagospodarowania przestrzennego gminy 3240, 91E0, oraz kumak górski Studium Gmina Nowy Nie dotyczy obszaru Natura 2000 - - uwarunkowa ń Targ Uchwała Rady Gminy Nowy Targ nr i kierunków XIV/115/2012 z dnia 20 marca 2012r.”

zagospodarowania przestrzennego gminy Uproszczone Plany miejscowo Brak planów - - Urz ądzenia Lasu odpowiednie starostwa Program ochrony RZGW Kraków Zaproponowany przebieg obwałowa ń, Siedliska Mo żliwe po przedstawieniu przeciwpowodziowej przedstawione warianty nie wpływaj ą przyrodnicze kompletu wariantów doliny potoku Białka prawdopodobnie na stan przedmiotów ochrony 3220, 3230, na odcinku w km w sposób istotny. W 1 z wariantów proponowane 3240, 91E0, 00+000 – 24+500 na zapory przeciwrumoszowe w formie palisady. terenie powiatu Prawdopodobny jej wpływ przej ściowo na nowotarskiego i siedlisko 3220; III wariant – tzw. społeczny - .w tatrza ńskiego przygotowaniu. Mo żliwy jego wpływ na województwa siedlisko 91E0 małopolskiego

2.6. Informacja o przedmiotach ochrony obj ętych Planem wraz z zakresem prac terenowych – dane zweryfikowane Por. mapa rozmieszczenia siedlisk przyrodniczych zał. 4 Przedmiot ochrony Ocena ogólna Powierzchnia Liczba stanowisk Rozmieszczenie Stopie ń Zakres prac terenowych w obszarze rozpoznania uzupełniaj ących/ Uzasadnienie do wył ączenia z prac terenowych 3220 Pionierska A 196,3 ha 6 - 1 płat Wg Mapy Weryfikacja Zweryfikowanie ro ślinno ść na rozmieszczenia terenowa rozmieszczenia; ocena stanu siedlisk – zał. 4, aktualnego; sposobu ń kamie cach górskich na całej długo ści identyfikacji siedliska; potoków biegu termin: V-IX 2012 3230 Zaro śla wrze śni na A 6,9 ha 1 stanowisko, Wg Mapy Weryfikacja Weryfikacja rozmieszczenia; kamie ńcach i obejmuj ące ok. 32 rozmieszczenia terenowa Ocena stanu aktualnego w ń żwirowiskach górskich płaty siedlisk – zał. 4; zgrupowa płatach; termin: VI 2012 głównie potoków (Salici- w dolnym Myricarietum cz ęść z i środkowym przewag ą wrze śni) biegu 3240 Zaro śla wierzby A 53,7 ha 1 stanowisko, Wg Mapy Weryfikacja Weryfikacja rozmieszczenia; siwej na kamie ńcach i obejmuj ące ok. 86 rozmieszczenia terenowa Ocena stanu aktualnego w żwirowiskach górskich płatów siedlisk – zał. 4; zgrupowa ń płatach; termin: VI 2012 potoków (Salici- na całej długo ści Myricarietum cz ęść z biegu przewag ą wierzby) 5130 Zaro śla jałowca D pospolitego w murawach nawapiennych lub na wrzosowiskach 6210 Murawy C 1,2 ha 2 stanowiska – 4 Wg Mapy Dane literaturowe Ocena stanu aktualnego w kserotermiczne ( Festuco- płaty rozmieszczenia potwierdzone płatach, identyfikacja Brometea ) siedlisk – zał. 4; wyst ępowanie w zagro żeń; termin: VI 2012 w przełomie terenie Białki – teren rezerwatu

6430 Ziołoro śla górskie D (Adenostylion alliariae ) i ziołoro ślą nadrzeczne (Convolvuletalia sepium ) 6510 Ekstensywnie D użytkowane ni żowe ł ąki świe że ( Arrhenatherion ) 6520 Górskie ł ąki C 7,2 ha 2 stanowiska – 7 Wg Mapy Weryfikacja Ocena stanu aktualnego w konietlicowe u żytkowane płatów rozmieszczenia terenowa płatów płatach, identyfikacja siedlisk – zał. 4; zagro żeń; termin: VI-VII ekstensywnie (Polygono- w południowej 2012 Trisetion ) cz ęś ci obszaru 8210 Wapienne ściany D skalne ze zb. Potentillatalia caulescentis 8160 Podgórskie i D wy żynne rumowiska wapienne ze zbiorowiskami ze Stipion calamagrostis 91E0 Ł ęgi wierzbowe, C 159,2 ha 1 stanowisko, Wg Mapy Weryfikacja Ocena stanu aktualnego w topolowe, olszowe i obejmuj ące ok. 66 rozmieszczenia terenowa płatach, identyfikacja jesionowe (Salisetum płatów siedlisk – zał. 4; zgrupowa ń zagro żeń; termin: VI-VIII albae, Populaetum albae, na całej długo ści 2012 Alnenion glutinoso- biegu incanae i olsy źródliskowe) D 91Q0 Górskie reliktowe laski sosnowe (Erico-

Pinion )

Gatunki zwierz ąt 1138 Brzanka Barbus NP Poszukiwania gatunku: VII- meridionalis 2 X 2012 1193 Kumak górski C Brak danych o Liczne miejsca Wg Mapy Weryfikacja Inwentaryzacja wst ępna; Bombina variegata liczebno ści rozrodu na całej rozmieszczenia terenowa miejsc Ocena stanu aktualnego długo ści obszaru; gatunków – zał. rozrodu termin: VI 2012 4; głównie w dolnym i środkowym biegu

2 zgodnie z danymi zamieszczonymi na portalu referencyjnym obecnie uznawana nazwa naukowa brzanki to 5264 Barbus carpathicus Kotlík, Tsigenopoulos, Ráb & Berrebi, 2002; taksonomicznie jest to gatunek wyró żniony ze wskazanego w dyrektywie siedliskowej gatunku 1138 Barbus meridionalis

2.6.1. Typy siedlisk przyrodniczych

Autor zdj ęć : J. Perzanowska, z wyj ątkiem fot. Brzanki – P. Sobieszczyk

3220: Pionierska ro ślinno ść na kamie ńcach górskich potoków Charakterystyka siedliska : Za siedlisko 3220 uwa ża si ę odcinek koryta wraz z kamie ńcami odkładaj ącymi si ę w postaci łach i wysp w nurcie. Siedlisko charakteryzuje si ę bardzo du żą dynamik ą, zmienia swój kształt i poło żenie nawet kilkukrotnie w ci ągu roku, musi by ć odnawiane przynajmniej co kilka lat, w przeciwnym razie przekształca si ę w zaro śla. Wyznacznikami fitosocjologicznymi s ą otwarte zbiorowiska pionierskich, zielnych gatunków ro ślin, ze znacznym udziałem gatunków górskich, kolonizuj ące żwirowiska nad potokami górskimi. Charakterystyczne dla siedliska jest wyst ępowanie wysokich, wiosennych lub letnich stanów wody. Podstawowe cechy warunków siedliskowych to: niestabilny materiał skalny o ró żnej średnicy ziarna, zmienne uwilgotnienie, du że nasłonecznienie. Tworz ąca si ę tu gleba charakteryzowana jest jako inicjalna mada górska. W miejscach tych rozwijaj ą si ę pionierskie zbiorowiska, stanowi ące wczesne stadia sukcesyjne prowadz ące w kierunku zaro śli wierzbowych (3230, 3240). Skład gatunkowy jest silnie zró żnicowany.

Ocena siedliska w sieci Natura 2000 wg GIO Ś: stan badanych stanowisk w Karpatach jest dosy ć zró żnicowany. Blisko 70% stanowisk uzyskało oceny niewła ściwe, w tym a ż 11 stanowisk (30%) – ocen ę zł ą U2. Generalnie, mimo istniej ących zagro żeń i bardzo silnej presji ludzkiej na to siedlisko, w regionie alpejskim zaproponowano ocen ę ogóln ą - U1. Na obni żenie oceny ogólnej wpłyn ęły równomiernie wszystkie trzy parametry, natomiast spo śród wska źników specyficznej struktury i funkcji najgorzej oceniano: gatunki ekspansywnych ro ślin zielnych, szeroko ść kamie ńców, obce gatunki inwazyjne, obecno ść kompleksu siedlisk nadrzecznych: 3220, 3230, 3240, 91E0.

Siedlisko w obszarze : Siedlisko wyst ępuje wzdłu ż całego biegu Białki, na żwirowiskach i kamie ńcach, na odcinkach o nieuregulowanym korycie, podlegaj ących okresowym zalewom i zmianom poziomu wody. Oprócz gatunków żwirowiskowych, pojawiaj ą si ę tu gatunki górskie: naskalne, ł ąkowe a nawet zaro ślowe, cz ęsto przynoszone wraz z fal ą powodziow ą z Tatr. Zwarcie ro ślinno ści jest niewielkie, zwykle 5%-30%, cho ć niekiedy mo że osi ąga ć wy ższe warto ści, nawet do 70-80%. Najwi ększe płaty siedliska poło żone s ą w środkowym i dolnym biegu Białki. Nieco mniejsze w górnym biegu i tam, gdzie warunki fizjograficzne w naturalny sposób ograniczaj ą tworzenie si ę kamie ńców.

Stan ochrony : Nad Białk ą siedlisko ma w pełni naturalny charakter, jest wzorcowo wykształcone – ocena stanu ochrony w 2012 roku: FV. Uznano, że koryto Białki wraz z kamie ńcami tworzy cało ść , zarówno fizyczn ą jak i funkcjonaln ą na cało ści obszaru Natura 2000 i stanowi jedno stanowisko. Jako oddzielne stanowiska wyró żniono te odcinki koryta, gdzie ma miejsce ingerencja ludzka – materiał skalny jest uformowany w wał, s ą wykonane umocnienia brzegu lub poprzeczne progi wzmacniaj ące posadowienie mostów (wszystkie one głównie w bezpo średnim sąsiedztwie mostów oraz przy elektrowni w Nowej Białej), a ich stan został oceniony jako niewła ściwy U1. Odcinki te s ą niewielkie, obejmuj ą ok. 20% powierzchni siedliska w obszarze, ale nie proponuje si ę dla nich działa ń zmierzaj ących do jego poprawy, lecz tylko utrzymanie stanu aktualnego.

Ranga w obszarze: Wg danych GIO Ś stan ochrony siedliska został oceniony (2010 r) jako stan wła ściwy FV. Obecno ść tego siedliska była jednym z głównych motywów utworzenia tego obszaru. Siedlisko jest tu najlepiej wykształcone spo śród rzek w regionie alpejskim, zajmuj ąc tu równocze śnie najwi ększe powierzchnie.

Zagro żeniem dla siedliska jest przede wszystkim działalno ść człowieka maj ąca na celu regulacj ę rzeki, nielegalny pobór kamienia, nadmierny pobór wody ograniczaj ący mo żliwo ść transportu materiału skalnego, a w małym stopniu czynniki naturalne, jak sukcesja (tylko okresowo) i ekspansja gatunków, w tym tak że obcych, inwazyjnych (tylko lokalnie).

Zalecane działania ochronne to utrzymanie naturalnych procesów i dynamiki potoku Białka, z wyj ątkiem koniecznych działa ń ochrony przeciwpowodziowej, a w szczególno ści udra żnianie koryta na tych odcinkach tak, aby wody Białki kierowa ć pomi ędzy filary mostów, nie tworz ąc jednak na kamie ńcach wałów, lecz odsypy kamienne na granicy ło ża rzeki. Ze wzgl ędu na nadrz ędny interes społeczny i bezpiecze ństwo publiczne, akceptuje si ę obni żon ą ocen ę stanu ochrony krótkich odcinków koryta, zmienionych w ramach umocnienia brzegu i przyczółków mostów. Postuluje si ę w tym wypadku utrzymanie aktualnego stanu ochrony i w razie uzasadnionej potrzeby, po kolejnym wezbraniu, dopuszcza ponown ą ingerencj ę w korycie (j.w.) w granicach od 100 do 300 m (patrz mapa) powyżej i poni żej mostów, na dystansie uzale żnionym od uwarunkowa ń lokalnych (patrz mapa) oraz w okolicy innych wa żnych obiektów – uj ęć wody dla celów bytowych i p.po ż, oczyszczalni ścieków, elektrowni wodnej. Pozostałe działania ochronne dotycz ą dora źnego usuwania ewentualnych gatunków obcych, inwazyjnych, przede wszystkim rdestowca japo ńskiego i barszczu sosnowskiego (patrz mapa) oraz śmieci gromadz ących si ę na kamie ńcach.

Fot. Siedlisko 3220 w dolnym biegu Białki

3230: Zaro śla wrze śni na kamie ńcach i żwirowiskach górskich potoków ( Salici-Myricarietum cz ęść – z przewag ą wrze śni) Charakterystyka siedliska : Siedlisko ma posta ć zaro śli wierzbowych Salix eleagnos z udziałem wrze śni pobrze żnej Myricaria germanica , S ą to stosunkowo niskie zaro śla ( średnio 1-1,5 maksymalnie 2-2,5 m) z dobrze wykształcon ą warstw ą krzewów (jej skład jest ustabilizowany), o zmiennym zwarciu ( śr. 20-40%). Warstwa zielna zawiera wilgociolubne gatunki przechodz ące z okolicznych zbiorowisk i spływaj ące z wod ą z wy ższych poło żeń. Zarówno jej skład florystyczny jak i zwarcie s ą zmienne w czasie (od kilku do 80 %). Wyst ępuje w postaci niewielkich płatów – skupie ń wrze śni o znacznym zwarciu i towarzysz ących im lu źno rosn ących krzewów, na kamie ńcach wzdłu ż koryta, lub na wysepkach i łachach żwirowych, w miejscach o w miar ę wyrównanych stosunkach wodnych (z corocznymi, wiosennymi/letnimi zalewami) i ustalonym składzie mechanicznym podło ża. Gleba charakteryzowana jest jako inicjalna mada górska lub mada słabo wykształcona, ju ż wzbogacona w próchnic ę, o odczynie oboj ętnym lub słabo alkalicznym. Lu źne zaro śla wrze śni poprzedzaj ą stadium zaro śli wierzbowych z wrze śnią, a nast ępnie przekształcaj ą si ę w zaro śla wierzbowe, potem w ł ęgi . Florystycznie i siedliskowo zbiorowiska te s ą do siebie bardzo zbli żone, a przej ście mi ędzy nimi płynne. Naturalna dynamika cieku – wezbrania wody i nanoszenie materiału skalnego - powoduj ą odnawianie si ę zbiorowiska. Siedlisko 3230 charakteryzuje si ę du żą dynamik ą, i musi by ć odnawiane co kilka lat, w przeciwnym razie przekształca si ę w zaro śla wierzbowe. Czas życia krzewów wrze śni to ok. 10 lat, co zakre śla ramy czasowe trwania zbiorowiska.

Siedlisko w obszarze : siedlisko wyst ępuje nad Białk ą w postaci płatów - kęp o ró żnej wielko ści lub w ąskich pasów pomi ędzy łęgiem a nurtem, wzdłu ż koryta, cz ęsto na wi ększych, utrwalonych wysepkach i łachach żwirowych. Siedlisko zajmuje stosunkowo niewielkie powierzchnie – od kilku metrów kwadratowych do kilku arów. Najwi ększe płaty siedliska poło żone s ą w dolnym i środkowym biegu Białki, gdzie kamie ńce s ą najszersze. Poniewa ż stwierdzone płaty s ą od siebie oddalone nie wi ęcej ni ż kilkaset metrów i utrzymywana jest pomi ędzy nimi komunikacja (ci ągło ść funkcjonalna) uznano, że stanowi ą one jedno stanowisko, tym bardziej że nie ró żni ą si ę pod wzgl ędem stanu ochrony.

Fot. Zaro śla wrze śni. Siedlisko 3230.

Ocena siedliska w sieci Natura 2000 wg GIO Ś: Siedlisko wyst ępuje jedynie w Karpatach. Powierzchnia płatów siedliska na poszczególnych stanowiskach jest zmienna, najcz ęś ciej waha si ę od kilkunastu (minimum kilka metrów) do maksymalnie kilkunastu arów. Najwi ększe powierzchnie siedlisko zajmuje nad Białk ą, Czarnym Dunajcem, Biał ą Tarnowsk ą, a najmniejsze nad Kamienic ą S ądeck ą, Jasiołk ą, Wisłok ą. Ogólnie, stan siedliska uznaje si ę w regionie biogeograficznym za niewła ściwy U1, co wynika z oceny parametru specyficznej struktury i funkcji. O obni żeniu oceny tego parametru decydowały najcz ęś ciej: uproszczona struktura przestrzenna i wiekowa zaro śli, brak lub słabe odnowienie, udział gatunków inwazyjnych, obecno ść budowli hydrotechnicznych. Perspektywy zachowania siedliska we wła ściwym stanie ochrony nie s ą dobre, gdy ż w wi ększo ści tereny jego wyst ępowania le żą poza dotychczas ustanawianymi formami ochrony i w świadomo ści lokalnych społeczno ści nie funkcjonuj ą jako cenne przyrodniczo. Ranga w obszarze: Wg danych GIO Ś stan ochrony siedliska został oceniony (2009 r) jako stan wła ściwy FV. Obecno ść tego siedliska była jednym z głównych motywów utworzenia tego obszaru. Nad Białk ą siedlisko ma w pełni naturalny charakter, jest wzorcowo wykształcone, najlepiej spo śród rzek w regionie alpejskim, zajmuj ąc tu równocze śnie najwi ększe powierzchnie.

Stan ochrony : Stan ochrony został potwierdzony w roku 2012 jako stan wła ściwy FV.

Zagro żeniem dla siedliska jest przede wszystkim działalno ść człowieka maj ąca na celu regulacj ę rzeki, nielegalny pobór kamienia, potencjalnie nadmierny pobór wody ograniczaj ący mo żliwo ść transportu materiału skalnego, a w mniejszym stopniu – tak że potencjalnie czynniki naturalne, jak sukcesja w kierunku zaro śli wierzby siwej i ekspansja gatunków obcych, inwazyjnych.

Fot. Siedliska 3230 – zaro śla wrze śni i 3240 zaro śla wierzbowy siwej nad Białk ą.

Zalecane działania ochronne dotycz ą utrzymania naturalnych procesów i dynamiki Białki, z wyj ątkiem koniecznych działa ń w ramach ochrony przeciwpowodziowej. W razie pojawienia si ę w okresie obowi ązywania PZO gatunków obcych, inwazyjnych (barszcz, rdestowiec) oraz śmieci gromadz ących si ę na kamie ńcach, nale ży je usunąć . Naturalne procesy sukcesji w kierunku zaro śli wierzbowych s ą akceptowane, ze wzgl ędu na du żą powierzchni ę siedlisk potencjalnych dla zaro śli wrze śni i mo żliwo ści ich dyspersji. Wskazuje na to obecno ść siewek wrze śni w wielu miejscach, na odsłoni ętych kamie ńcach (siedlisko 3220). Ponadto, pojawiaj ące si ę nowe, tak że chronione siedliska, tworz ą naturalny ci ąg sukcesyjny.

3240: Zaro śla wierzby siwej na kamie ńcach i żwirowiskach górskich potoków ( Salici-Myricarietum cz ęść – z przewag ą wierzby) Charakterystyka siedliska : Siedlisko wyst ępuje w postaci wydłu żonych pasów i du żych k ęp wzdłu ż koryta, na żwirowych łachach i ustalonych wysepkach w miejscach o w miar ę wyrównanych stosunkach wodnych (z corocznymi, letnimi zalewami), i stałym dost ępie do wody. Gleby, to inicjalne mady górskie, lub mady wzbogacone w próchnic ę, o odczynie oboj ętnym lub słabo alkalicznym. Zbiorowisko ma posta ć zaro śli z bezwzgl ędn ą dominacj ą wierzby siwej Salix eleagnos i domieszk ą innych gatunków wierzb (głównie wierzby purpurowej i wierzby kruchej), olchy szarej, rzadko brzozy oraz wrze śni pobrze żnej Myricaria germanica . Zaro śla maj ą zró żnicowane zwarcie, na ogół jednak zbli żaj ące si ę do pełnego. Wysoko ść krzewów jest równie ż zmienna, wahaj ąca si ę w zakresie od 1,5 do ok. 4-5 m. W zaro ślach tych wyst ępuj ą te ż pojedyncze drzewa. Siedlisko charakteryzuje si ę mniejsz ą dynamik ą, ni ż pozostałe siedliska z tego kompleksu, niemniej musi by ć odnawiane co jaki ś czas, w przeciwnym razie przekształca si ę w ł ęgi.

Siedlisko w obszarze : Nad Białk ą siedlisko ma w pełni naturalny charakter, jest wzorcowo wykształcone - najlepiej spo śród rzek w regionie alpejskim, zajmuj ąc zarazem najwi ększe wśród nich powierzchnie. Najwi ększe płaty siedliska poło żone s ą w dolnym i środkowym biegu Białki, gdzie w miarę ju ż ustalone kamie ńce s ą najszersze. Poniewa ż poszczególne płaty s ą od siebie oddalone nie wi ęcej ni ż kilkadziesi ąt do kilkuset metrów, i utrzymywana jest pomi ędzy nimi komunikacja (ci ągło ść funkcjonalna) uznano, że stanowi ą one jedno stanowisko, tym bardziej że nie ró żni ą si ę pod wzgl ędem stanu ochrony.

Ocena siedliska w sieci Natura 2000 wg GIO Ś: Siedlisko wyst ępuje jedynie w Karpatach, od Beskidu Żywieckiego po Beskid Niski. Powierzchnia płatów siedliska na poszczególnych stanowiskach jest zmienna, najcz ęś ciej waha si ę od kilku do maksymalnie kilkunastu arów. Najwi ększe powierzchnie siedlisko zajmuje nad Białk ą, Czarnym Dunajcem, Biał ą Tarnowsk ą, a najmniejsze nad Kamienic ą S ądeck ą, Wisłok ą. Ogólnie, stan siedliska uznaje si ę w regionie biogeograficznym za niewła ściwy U1, co wynika z oceny parametru specyficznej struktury i funkcji. O obni żeniu oceny tego parametru decydowały najcz ęś ciej: uproszczona struktura przestrzenna i wiekowa zaro śli, udział gatunków inwazyjnych, obecno ść budowli hydrotechnicznych. Perspektywy zachowania siedliska we wła ściwym stanie ochrony nie s ą dobre, gdy ż w wi ększo ści tereny jego wyst ępowania le żą poza dotychczas ustanawianymi formami ochrony i w świadomo ści lokalnych społeczno ści nie funkcjonuj ą jako cenne przyrodniczo.

Ranga w obszarze : Wg danych GIO Ś stan ochrony siedliska został oceniony (2010) jako stan wła ściwy FV. Obecno ść tego siedliska była jednym z głównych motywów utworzenia tego obszaru. Nad Białk ą siedlisko ma w pełni naturalny charakter, jest wzorcowo wykształcone, najlepiej spo śród rzek w regionie alpejskim, zajmuj ąc tu równocze śnie najwi ększe powierzchnie.

Stan ochrony : Wła ściwy stan ochrony został potwierdzony w roku 2012.

Zagro żeniem dla siedliska jest potencjalnie działalno ść człowieka maj ąca na celu regulacj ę rzeki, jak równie ż obserwowany, nielegalny pobór kamienia, prowadz ące do mechanicznego niszczenia zaro śli. Z czynników naturalnych, obserwuje si ę procesy sukcesji prowadz ące w kierunku ł ęgów, ale ze wzgl ędu na fakt, że siedliska te stanowi ą ci ąg sukcesyjny, a łęgi to siedlisko priorytetowe, nie uznaje si ę tego procesu za zagro żenia istotnie wpływaj ące na stan ochrony siedliska 3240. Ponadto, du ża powierzchnia siedlisk potencjalnych dla zaro śli wierzbowych w obszarze i mo żliwo ści ich rozwoju w nowych miejscach (wskazuj ą na to liczne siewki wierzby siwej pojawiaj ące si ę na kamie ńcach (w obr ębie siedlisk 3220 i 3230) gwarantuj ą utrzymanie si ę siedliska w dłu ższej perspektywie czasowej. Kolejnym zagro żeniem (aktualnym i potencjalnym) jest ekspansja gatunków obcych, inwazyjnych, a w przyszło ści ich rozprzestrzenianie si ę.

Zalecane działania ochronne to utrzymanie naturalnych procesów i dynamiki Białki, z wyj ątkiem koniecznych działa ń w ramach ochrony przeciwpowodziowej (por. zalecenia dla siedliska 3220). Ponadto, działania ochronne obejmuj ą usuwanie obecnie wyst ępuj ących i ewentualnie pojawiaj ących si ę gatunków obcych, inwazyjnych oraz śmieci gromadz ących si ę w zaro ślach (wysypywanych lub nanoszonych z pr ądem wody).

Fot. Zaro śla wierzby siwej. Siedlisko 3240.

6210 *Murawy kserotermiczne ( Festuco-Brometea ) Charakterystyka siedliska : Murawy kserotermiczne to ciepłolubne zbiorowiska trawiaste, z du żym udziałem ro ślin dwuli ściennych; ich wyst ępowanie uwarunkowane jest warunkami klimatycznymi, glebowymi i orograficznymi. S ą to zbiorowiska maj ące posta ć barwnych muraw, o bogatej i zró żnicowanej florze, cz ęsto z udziałem rzadkich gatunków. Murawy kserotermiczne rozwijaj ą si ę na płytkich parar ędzinach i rędzinach, na suchym podło żu o odczynie zasadowym lub oboj ętnym, bogatym w w ęglan wapnia. Wyst ępuj ą w miejscach o du żym nasłonecznieniu, przy ekspozycji południowej, przy wysokich temperaturach powietrza i gleby.

Siedlisko w obszarze : W dolinie Białki wyst ępuj ą na utrwalonych piar żyskach u podnó ża skał wapiennych (w przełomie Białki, a tak że na półkach i ścianach skalnych skał Kramnicy i Obłazowej. Murawy kserotermiczne w obszarze obejmuj ą zarówno pionierskie zbiorowiska naskalne, o lu źnym zwarciu i strukturze k ępowej, z dominacj ą traw (zespół Festucetum pallentis ) – podtyp 6210-1, jak i bujniejsze zbiorowiska o charakterze mezofilnym, z du żym udziałem bylin dwuli ściennych - zbiorowisko ziołoro ślowo-murawowe Origano-Brachypodietum , wyst ępuj ące w niewielkiej ilo ści w otoczeniu skał wapiennych Kramnicy i Obłazowej) – podtyp 6210-3. Charakteryzuje si ę ono tu pełnym zwarciem i zawiera wiele gatunków ł ąkowych.

Ocena siedliska w sieci Natura 2000 wg GIO Ś: Ogólna ocena stanu ochrony w regionie kontynentalnym to U1/U2 (pomi ędzy stanem niezadowalaj ącym a złym), natomiast dla regionu alpejskiego – stan zły (U2). Najwi ęcej spo śród badanych stanowisk muraw kserotermicznych uzyskało ocen ę ogóln ą U1 (stan niezadowalaj ący, 56% stanowisk), na 28% stanowisk stan ochrony został uznany za zły (U2), natomiast wła ściwy stan ochrony (FV) okre ślono jedynie na 14 % stanowisk monitoringowych. Do głównych czynników oddziaływuj ących na murawy kserotermiczne na badanych stanowiskach zaliczono: zarzucenie pasterstwa, wypalanie, wypas i koszenie, zalesianie (ochrona przed erozj ą stromych zboczy, poprawa lesisto ści kraju), nawo żenie (spływ nawozów z pól), eutrofizacja (zwi ązana np. z tworzeniem dzikich wysypisk śmieci, niekontrolowana turystyka (niszczenie mechaniczne). Mo żliwo ści ochrony były najlepiej oceniane dla badanych stanowisk muraw ostnicowych, znacznie gorzej oceniono perspektywy ochrony muraw kwietnych. W przypadku muraw naskalnych, nale żą cych do podtypu 6210- 1, wła ściwy stan ochrony odnotowano tylko na 5 stanowiskach. Najwi ęcej stanowisk muraw naskalnych otrzymało ocen ę po średni ą – U1 (niezadowalaj ący). Podstawowym wnioskiem z tych bada ń jest konieczno ść pilnego podj ęcia lub rozwini ęcia dotychczasowych działa ń ochronnych w celu zachowania muraw kserotermicznych, prowadz ących w pierwszej kolejno ści do poprawy stanu zachowania muraw w obszarach Natura i na stanowiskach, których stan uznano za zły.

Ranga w obszarze: Brak oceny stanu ochrony siedliska w monitoringu GIO Ś, w okresie 2006-2011. Obszar nie ma wielkiego znaczenia dla ochrony tego siedliska w regionie alpejskim, wyst ępuje ono tylko na dwóch osta ńcach skalnych – Obłazowej i Kramnicy w przełomie Białki. Odbiega te ż charakterem od pozostałych, chronionych w obszarze siedlisk.

Stan zachowania: W trakcie prac w roku 2012 oceniono stan siedliska na U1, ze wzgl ędu na post ępujący proces sukcesji (głównie zwi ększaj ące si ę zwarcie drzew i krzewów) i zaproponowano stosowne zabiegi ochronne. Ewentualne umo żliwienie turystycznej penetracji skał jako punktów

widokowych z jednej strony b ędzie prowadziło do zniszczenia pewnej, niewielkiej cz ęś ci powierzchni siedliska, z drugiej jednak skanalizuje „dziki” dotychczas ruch i ograniczy wydeptywanie ście żek w chronionych siedliskach.

Zagro żenia : Głównym zagro żeniem dla istnienia i funkcjonowania muraw kserotermicznych jest sukcesja wtórna. Utrzymanie pełnej zmienno ści zbiorowisk i zachowanie bogactwa florystycznego tych siedlisk wymaga podj ęcia zabiegów ochrony czynnej polegaj ącej na przywracaniu i utrzymywaniu dawnych, ekstensywnych form u żytkowania takich jak wypas lub koszenie. Ro ślinność muraw (podtypu 6210-3) w du żej mierze kształtowana jest i utrzymywana w wyniku ekstensywnej gospodarki ł ąkarskiej i pasterskiej. Natomiast naskalne murawy s ą do ść stabilne, zagra ża im jednak sukcesja i ocienianie skał przez drzewa i krzewy – wymagaj ą one podejmowania działa ń ochrony czynnej – odkrzaczania i prze świetlania koron drzew. Zagro żeniem dla muraw w obszarze Dolina Białki jest przede wszystkim sukcesja naturalna, w mniejszym stopniu działalno ść człowieka (wydeptywanie) silnie ograniczona wskutek obj ęcia terenu ochron ą w formie rezerwatu przyrody i naturalnymi warunkami fizjograficznymi (strome ściany skalne). Zabiegi ochronne powinny dotyczy ć utrzymania zwarcia krzewów i młodych drzew na poziomie nie przekraczaj ącym 30% powierzchni potencjalnie stanowi ącej areał muraw (o odpowiednich warunkach abiotycznych).

Fot. Murawa naskalna – siedlisko 6210, w rezerwacie przyrody

Fot. Skały (Kramnica) w przełomie Białki – miejsce wyst ępowania muraw kserotermicznych 6210 oraz innych siedlisk zwi ązanych z tym typem podło ża: 8160, 91Q0, 5130.

6520: Górskie ł ąki konietlicowe u żytkowane ekstensywnie Charakterystyka siedliska : siedlisko 6520 obejmuje bogate w gatunki, mezofilne ł ąki wyst ępuj ące w terenach podgórskich i górskich, koszone po zakwitni ęciu traw – raz w roku i umiarkowanie nawo żone, tradycyjnie obornikiem, a po pokosie przepasane.

Siedliska w obszarze : Siedliska ł ąkowe s ą bardzo rozpowszechnione w rejonie Spiszu i Podhala, cho ć w granicach obszaru zajmuj ą marginalne powierzchnie. Najwi ęcej jest ich w okolicach Jurgowa i Brzegów. Są to ł ąki świe że, wielogatunkowe, do ść bujne. Średnia wysoko ść runi to ok. 50-60 cm (do ść zmienna w zale żno ści od ł ąki). Użytkowane łąki zostały zidentyfikowane jako ł ąka mieczykowo-mietlicowa Gladiolo- Agrostietum lub mietlicowa. Wyst ępuj ą one w kompleksach z innymi typami ł ąk (np. ziołoro ślowymi lub mokrymi (zw. Calthion ), a niekiedy pojedynczymi polami uprawnymi. Łąki te s ą u żytkowane ko śnie, a nast ępnie przepasane (z utrzymaniem niewielkiej obsady krów – pojedynczo lub w stadkach po kilka sztuk, lub niewielkie kierdle owiec – średnio do 10 szt.). Jesieni ą ł ąki s ą nawo żone obornikiem. Na cz ęś ci areału tych ł ąk, w ostatnich latach zarzucono użytkowanie. Efektem jest pocz ątkowo wzrost bujno ści, przy równoczesnym spadku ró żnorodno ści gatunkowej – wycofuje si ę np. mieczyk

dachówkowaty Gladiolus imbricatus , przywrotniki Alchemilla spp. Dominuje na ogół, tworz ąca łany, mietlica. Najwi ęcej takich ł ąk odnaleziono nad Białk ą w górnym jej biegu. W niższych poło żeniach s ą rzadsze, gdy ż brzegi poro śni ęte s ą zaro ślami i lasami. Natomiast pozostałe ł ąki spotykane w obszarze, nie s ą przedmiotem zainteresowania programu Natura 2000, bo nie odpowiadaj ą przyj ętej definicji siedliska. S ą to np. ł ąki porastaj ące wilgotniejsze fragmenty terenu, które uległy procesowi sukcesji w kierunku ł ąk ziołoro ślowych lub nale żą do zw. Calthion . Na terenie obszaru Natura 2000 Dolina Białki nie stwierdzono istotnych, typowo wykształconych płatów drugiego podtypu siedliska, reprezentowanego przez do ść pospolity w Polsce typ ł ąki: Arrhenatheretum elatioris . Rajgras wyniosły jest wprawdzie obecny, ale najczęś ciej tylko w ni ższych poło żeniach gdzie stanowi domieszk ę na ł ąkach podsiewanych wysokoplennymi gatunkami traw, jak: wyczyniec ł ąkowy Alopecurus pratensis, tymotka ł ąkowa Phleum pratense, kupkówka pospolita Dactylis glomerata . Ł ąki te s ą znacznie ubo ższe gatunkowo ni ż łąki mieczykowo-mietlicowe, z mniejszym udziałem gatunków dwuli ściennych, wy ższe i znacznie bujniejsze.

Ocena siedliska w sieci Natura 2000 wg GIO Ś: W regionie kontynentalnym na żadnym z monitorowanych obszarów Natura 2000 stan ochrony siedliska nie został okre ślony jako wła ściwy. W przypadku stanowisk rozkład ocen przedstawia si ę nast ępuj ąco: FV – 17%, U1 – 65%, U2 – 18%. W regionie alpejskim wi ększo ść obszarów (80%) i stanowisk (58%) została oceniona na U1 z powodu niskiej oceny „Specyficznej struktury i funkcji” i/lub „Perspektyw ochrony”. Najlepiej zachowane ł ąki górskie wyst ępuj ą w Ostoi Ja śliskiej oraz poza obszarami Natura 2000 na Podhalu (Pogórze Gubałowskie, Rów Podtatrza ński) i na Polanie Biały Potok w Tatrach. Bior ąc pod uwag ę oceny dla poszczególnych stanowisk najlepiej zachowane s ą ł ąki górskie we wschodniej i środkowej cz ęś ci regionu alpejskiego (od Gorców na wschód). Najniżej oceniono stan ochrony ł ąk w Ostoi Gorcza ńskiej.

Ranga obszaru : Obszar Dolina Białki nie ma wi ększego znaczenia dla ochrony ł ąk. Zajmuj ą one zaledwie kilka hektarów, co stanowi niewielki % w stosunku do wielko ści obszaru. Łąki w obszarze Dolina Białki nie były przedmiotem monitoringu GIO Ś, brak wi ęc oceny stanu ochrony siedliska w monitoringu GIO Ś, w okresie 2006-2011.

Fot. Ł ąka (6520) z gatunkami ciepłolubnymi u stóp Obłazowej.

Stan zachowania : Płaty siedliska są niewielkie, cz ęść z nich ma przekształcony skład gatunkowy w wyniku zaprzestania u żytkowania. W trakcie prac w roku 2012 oceniono ich stan jako U1 ze wzgl ędu na niewielk ą powierzchni ę, struktur ę przestrzenn ą płatów (izolowane od siebie) i ekspansj ę drzew i krzewów. Płaty, których u żytkowanie zarzucono, charakteryzuj ą si ę obecno ści ą odło żonego wojłoku (utrudnienia w kiełkowaniu, zmiana wilgotno ści i warunków mikroklimatycznych) zmian ą składu gatunkowego – wkraczaj ą gatunki ziołoro ślowe, jak np. dzi ęgiel le śny Angelica sylvestris , starzec gajowy Senecio nemorensis , oraz maliny Rubus idaeus , Obserwuje si ę te ż zachwianie równowagi ilo ściowej poszczególnych gatunków i tendencje do tworzenia płatów z dominacj ą jednego gatunku, np. Holcus mollis, Scirpus sylvaticus itp.

Zagro żenia: najcz ęściej podawane zagro żenia tego typu ł ąk, to zabudowa rekreacyjna polan górskich, zanik tradycyjnego u żytkowania, sukcesja wtórna, zarastanie przez krzewy i podrost drzew. Trzy ostatnie odnosz ą si ę aktualnie do siedliska w obszarze. Brak użytkowania rolnego przez dłu ższy czas, skutkuje zwykle je śli nie samoistnym zalesieniem, to zmian ą charakteru cało ści płatów i w konsekwencji zamian ą na inny typ u żytkowania – dawne ł ąki s ą zalesiane, przeorywane lub zmienia si ę przeznaczenie gruntów z rolnego na budowlane.

Proponowane zabiegi ochronne to przywrócenie tradycyjnego użytkowania, tj. jeden pokos rocznie, nawo żenie nawozem naturalnym i o ile jest taka potrzeba lub mo żliwo ść , przepasanie bydłem lub owcami po pokosie. W przypadku braku zapotrzebowania na siano, i trudno ści w realizacji nawo żenia, wydaje si ę dopuszczalne koszenie mechaniczne z równoczesnym rozdrobnieniem materiału i pozostawieniem go na miejscu. Działanie to powinno zapewni ć lepsze rezultaty, ni ż koszenie i konsekwentne usuwanie siana przy braku nawo żenia, co stopniowo prowadziłoby do ubo żenia zbiorowiska i przekształce ń składu gatunkowego w kierunku muraw bli źniczkowych. Przywrócenie lub utrzymanie u żytkowania na cało ści areału ł ąk w obszarze, powinno poprawi ć stan chronionego siedliska w ci ągu kilku lat.

Fot. Ekstensywnie u żytkowana ł ąka (6520) w okolicach Jurgowa

91E0 *Ł ęgi wierzbowe, topolowe olszowe i jesionowe ( Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) Charakterystyka siedliska : Nadrzeczne ł ęgi wykształcaj ą si ę na terasach zalewowych rzek i potoków górskich. Podobnie jak pozostałe siedliska kompleksu nadrzecznego, podlegaj ą okresowym zalewom wodami rzecznymi, które s ą podstawowym czynnikiem warunkuj ącym stan podło ża i struktur ę ro ślinno ści. Rozwijaj ą si ę na madach górskich: słabo wykształconych, czarnoziemnych i brunatniej ących. Cechami tych gleb są: du ży udział cz ęś ci szkieletowych (kamieni i żwiru), dobre uwilgotnienie, bardzo du ża zasobno ść i odczyn zbli żony do oboj ętnego lub lekko zasadowy. Mi ąż szo ść poziomu próchnicznego jest ró żna i zale ży od stopnia zaawansowania procesu glebotwórczego (wieku gleby). W typowych płatach drzewostan jest jednowarstwowy i całkowicie zdominowany przez wierzby – głównie kruch ą Salix fragilis i biał ą Salix alba oraz olsz ę szar ą Alnus incana . Najstarsze okazy osi ągaj ą około kilkana ście m wysoko ści i wiek 30-40 do 60-70 lat (co wynika z długo ści życia wymienionych gatunków drzew). W warstwie drzew występuj ą niekiedy w domieszce inne gatunki wierzb, a tak że jesion wyniosły Fraxinus excelsior , wi ąz górski i klon jawor Acer pseudoplatanus (na glebach o gł ębszym profilu, na skrzydłach dolin), czy nawet świerk. Zwarcie drzewostanów waha si ę zwykle od 70% do 90%. Warstwa krzewów na ogół jest słabo zaznaczona, rzadko osi ąga powy żej 30% pokrycia. Rosn ą w niej, poza młodymi okazami wierzb i olszy szarej: jesion, jawor, leszczyna pospolita Corylus avellana , malina wła ściwa Rubus idaeus , czeremcha zwyczajna Padus avium , wiciokrzew suchodrzew Lonicera xylosteum , kalina Viburnum opulus , bez czarny Sambucus nigra i inne. Runo jest bardzo bogate florystycznie, silnie zwarte i wielowarstwowe. Obficie współwyst ępuj ą ro śliny le śne i ziołoro ślowe.

Fot. Ł ęgi nad Białk ą powy żej rezerwatu przyrody

Siedlisko w obszarze : Łęgi zidentyfikowane w obszarze Natura 2000 Białka reprezentowane s ą przez 2 zbiorowiska ro ślinne: głównie nadrzeczn ą olszyn ę górsk ą i ł ęgi wierzbowe. Łęgi, wykształcaj ą si ę na terasach zalewowych Białki. Podobnie jak one, podlegaj ą okresowym zalewom wodami rzecznymi, które s ą podstawowym czynnikiem warunkuj ącym stan podło ża i struktur ę ro ślinno ści. W typowych płatach drzewostan jest jednowarstwowy i całkowicie zdominowany przez olsz ę szar ą Alnus incana lub miejscami przez wierzb ę kruch ą S alix fragilis. Najstarsze okazy osi ągaj ą kilkana ście m wysoko ści i wiek zaledwie ok. 50-60 lat, co wi ąż e si ę z biologi ą tych gatunków. W wi ększo ści płatów olsze i wierzby maj ą wysoko ść do 10 - 15 m. W warstwie drzew wyst ępuj ą w domieszce: wierzba purpurowa Salix purpurea i krucha Salix fragilis (w wariancie „przykorytowym”, na glebach młodych), a tak że jesion wyniosły Fraxinus excelsior , świerk Picea abies i klon jawor Acer pseudoplatanus (na glebach o gł ębszym profilu, na skrzydłach dolin). Zwarcie drzewostanów waha si ę zwykle od 70% do 90%. Z reguły s ą one widne ze wzgl ędu na boczne o świetlenie. Generalnie, w lasach w dolnym biegu rzeki wzrasta udział sosny. Na najwy ższych w odniesieniu do nurtu rzeki, najrzadziej zalewanych terasach olszyna górska przekształca si ę w bory z dominacj ą świerka (górne partie, bli żej Tatr) lub sosny (ni ższe odcinki, bli żej Zbiornika Czorszty ńskiego). Warstwa krzewów na ogół jest słabo zaznaczona, rzadko osi ąga powy żej 30% pokrycia. Rosn ą w niej, poza młodymi okazami olszy szarej: jesion, jawor, leszczyna pospolita Corylus avellana , malina wła ściwa Rubus idaeus , czeremcha zwyczajna Padus avium , wiciokrzew suchodrzew Lonicera xylosteum , dziki bez koralowy Sambucus racemosa i inne. Runo jest bardzo bogate florystycznie, silnie zwarte i wielowarstwowe. Obficie współwyst ępuj ą ro śliny le śne i ziołoro ślowe, spo śród których na uwag ę zasługuj ą: bodziszek żałobny Geranium phaeum, żywokost sercowaty Symphytum cordatum, wilczomlecz migdałolistny Euphorbia amygdaloides, oset łopianowaty Carduus personata, lepi ęż nik ró żowy Petasites hybridus, lepi ęż nik wyłysiały P. kablikianus i podbiał pospolity Tussilago farfara . Warstwa mszysta zwykle jest słabo rozwini ęta. Najcz ęś ciej notowanym mchem jest Plagiomnium undulatum . Nad Białk ą olszyny wyst ępuj ą wzdłu ż koryta tworz ąc szereg płatów, najwi ększe powierzchnie, jednostkowo nawet do kilkunastu hektarów, zajmuj ą w środkowym i dolnym biegu rzeki, od Czarnej Góry do Nowej Białej.

Ocena siedliska w sieci Natura 2000 wg GIO Ś: Stan ochrony ł ęgów w regionie kontynentalnym okre ślono na U1/U2, natomiast w regionie alpejskim na U2. Blisko 55 % stanowisk w regionie kontynentalnym uzyskało ocen ę U1, 23 % - U2, natomiast tylko na 21 % stanowisk stan ochrony uznano za wła ściwy. Podobny rozkład ocen stanu ochrony obserwowano w regionie alpejskim – 53 % FV, 21 % U1 oraz 26 % FV. Badania terenowe wskazuj ą na nieco lepszy stan tego siedliska przyrodniczego ni ż to zakładano w raporcie z 2007 roku (opracowanym na podstawie oceny eksperckiej przed przeprowadzeniem cyklu bada ń terenowych). Pomimo tego nadal blisko ¼ stanowisk uzyskała ocen ę ogóln ą zł ą, wynika to przede wszystkim z zaburzenia „struktury i funkcji siedliska” – w wyniku np. ekspansji gatunków obcych w runie, zbytniego odmłodzenia drzewostanu; fragmentacji zadrzewie ń nadrzecznych i nadpotokowych. Spo śród wska źników specyficznej struktury i funkcji najgorzej oceniano: naturalno ść koryta rzecznego, obce gatunki inwazyjne, wiek drzewostanu, naturalne odnowienie. Za główne zagro żenia uznano regulacj ę koryt rzecznych, budowle hydrotechniczne, konserwacj ę wałów przeciwpowodziowych oraz inwazj ę obcych gatunków ro ślin zielnych.

Ranga w obszarze : Ł ęgi w obszarze s ą typowo wykształcone, i stanowi ą zwarty kompleks i poka źna cz ęść zasobów w rejonie Spisza i Podhala tego typu siedliska. Jest to wi ęc wa żne ogniwo ochrony tego typu siedliska w regionie. Brak oceny stanu ochrony siedliska w monitoringu GIOŚ, w okresie 2006-2011.

Stan ochrony : W trakcie prac w roku 2012 oceniono stan ł ęgów jako U1. Parametr powierzchnia siedliska został oceniony jako stan wła ściwy – jego powierzchnia jest wystarczaj ąca do funkcjonowania ekosystemu, podobnie jak wielko ść i kształt poszczególnych płatów nie decyduj ą o szczególnie du żej podatno ści na wpływy zewn ętrzne. Parametr struktura i funkcja oceniono na U1, ze wzgl ędu na brak martwego drewna (wielkowymiarowego – grubizny, obecne s ą jedynie gał ęzie - zalecana ilo ść to >20 m 3/ha a w przypadku grubizny (dł. 3 m, średnica >50 cm) >5 szt./ha), i gatunki obce, inwazyjne, (oba wska źniki kardynalne), wiek drzewostanów i inne zniekształcenia, tj. lokalnie du ży udział świerka w drzewostanie. Wydaje si ę jednak, że w przypadku ł ęgów nad górskimi potokami, nie nale ży stosowa ć tak ostrych kryteriów dotycz ących wieku drzewostanu, jak w proponowanej przez GIO Ś metodyce, ze wzgl ędu na specyfik ę dynamiki tych zbiorowisk i docelowo nie nale ży d ąż yć do podniesienia go do wymaganych ok. 100 lat (gdy ż jest to nierealne: olsza szara osi ąga wiek 50-70 lat, maksymalnie do 90-100; wierzba biała do 85, czeremcha – podobnie; w zwi ązku z tym drzewostany łęgowe w tym rejonie ju ż w wieku ok. 35-40 lat powinny by ć uznawane za całkowicie dojrzałe) – czyli nale ży uzna ć, że mimo i ż wska źnik ten w tym konkretnym przypadku odbiega od wskazanych przez GIO Ś warto ści, nie powinien prowadzi ć do modyfikacji ł ęgów. Decyduje o tym zarówno pełne zró żnicowanie klas wiekowych ł ęgów, jak i obecno ść starszych wiekowo drzewostanów na znacznych powierzchniach obszaru. Tak że wymiary osi ągane przez takie gatunki jak olsza szara czy wierzba krucha, powinny by ć podstaw ą do modyfikacji warto ści wska źników zwi ązanych z martwym drewnem – tj. obni żenie ich dla ł ęgów w rejonach górskich. przynajmniej o 30-40%. Perspektywy ochrony siedliska s ą dobre, na co wskazuje umiarkowana presja na zagospodarowanie rekreacyjne i prowadzona gospodarka. Pozytywn ą ocen ę ł ęgów potwierdza obecno ść gatunków chronionych, w tym górskich, których stanowiska stwierdzono w trakcie bada ń w 2012 r., Są to np.: parzydło le śne Aruncus sylvestris , orlik pospolity Aquilegia vulgaris , pierwiosnek wyniosły Primula elatior , kopytnik pospolity Asarum europaeum , tojad dziubaty Aconitum variegatum , tojad mocny Aconitum firmum , naparstnica zwyczajna Digitalis grandiflora , ciemi ęż yca zielona Veratrum lobelianum , powojnik prosty Clematis recta , omieg górski Doronicum austriacum .

Zagro żenia : Łęgi nad Białk ą nie s ą aktualnie zagro żone w istotny sposób; pewnym problemem s ą gatunki obce, inwazyjne, pojawiaj ące si ę lokalnie w nielicznych miejscach oraz śmieci (gruz, odpadki, komunalne, opony, zebrane siano, odpadki z pól) wysypywane niekiedy w zagł ębienia terenu w lesie, przy drogach gruntowych. Potencjalnie natomiast, zagra ża temu siedlisku intensyfikacja gospodarki lub prowadzenie jej niezgodnie z ekologicznymi zasadami gospodarki le śnej, np. nasadzenia niezgodne z siedliskiem, jak np. modrzew (na obrze żach kompleksu w dolnym biegu Białki). Naturalne, wywołane przez wezbrania ubytki powierzchni ł ęgów s ą tu traktowane jako cz ęść naturalnego procesu, niezb ędnego dla utrzymania najwa żniejszych w tym obszarze siedlisk zwi ązanych z kamie ńcami nadrzecznymi, a wi ęc uznaje si ę, że nie stanowi ą istotnego zagro żenia dla warto ści przyrodniczej ł ęgów.

Celem ochrony siedliska w obszarze jest wi ęc utrzymanie areału ł ęgów w granicach wytyczonych przez odpowiadaj ące im warunki abiotyczne (na terasach zalewowych), przyjmuj ąc za naturalne i akceptowalne zró żnicowanie klas wiekowych tego zbiorowiska i składu gatunkowego, nieco zmodyfikowanego w stosunku do średniej krajowej.

Zalecenia ochronne dla ł ęgów to ochrona bierna, w tym ograniczenie pozyskania drzew starszych (jak również całkowitego wyci ęcia lasu), pozostawienie cz ęś ci martwego drewna (proponowana ilo ść to, po modyfikacji >12m3/ha a w przypadku grubizny (dł. 2-3 m, średnica >30 cm) >5 szt./ha). Konieczne jest utrzymanie odpowiednich warunków hydrologicznych, tj. zalewów; nale ży zadba ć, aby partie drzewostanów nie zostały odci ęte od rzeki np. w wyniku jej obwałowania.

Fot. Ł ęgi nad boczn ą odnog ą Białki

6430 Ziołoro śla górskie (Adenostylion alliariae ) i nadrzeczne (Convolvuletalia sepium )

Charakterystyka siedliska : Ziołoro śla nadrzeczne (podtyp 6430-2 - górskie, nadpotokowe ziołoro śla lepi ęż nikowe) wyst ępuj ą głównie w formie zwartych, nadpotokowych ziołoro śli lepi ęż nikowych – lepi ęż nika wyłysiałego Petasites kablikianus lub w mozaice z innymi typami siedlisk nadbrze żnych. S ą to jedne z najbardziej rozpowszechnionych i pospolicie wyst ępuj ących zbiorowisk ro ślinnych wzdłu ż niemal wszystkich cieków w regionie alpejskim. Wyst ępuj ą w rozproszeniu, nie tworz ąc wi ększych płatów, na całej szeroko ści terasy zalewowej, bardzo cz ęsto w mozaice z innymi fitocenozami, np. ł ęgami, zaro ślami wierzbowymi. Dobrze reaguj ą na okresowe zalewy rzeki. Kluczowe czynniki odpowiedzialne za rozwoju siedliska, to naturalna dynamika cieku (cykliczne wezbrania i opadanie poziomu wód), naturalne ukształtowanie koryta cieku w strefie poddanej okresowym zalewom i podtopieniom, obecno ść kamienistego lub żwirowego podło ża.

Siedlisko w obszarze : W ramach prac terenowych w roku 2012 stwierdzono nad Białk ą tak że płaty ziołoro śli nadrzecznych w postaci płatów zespołu Petasitetum kablikiani . Spo śród innych gatunków charakterystycznych, w ziołoro ślach tych stwierdzono starzec górski Senecio subalpinus , świerz ąbek orz ęsiony Chaerophyllum hirsutum , oset łopianowaty Carduus personata , zaraza żółta Orobanche lutea , gwiazdnica gajowa Stellaria nemorum , rze żucha gorzka Cardamine Amara. Płaty siedliska wyst ępuj ą w mozaice z zaro ślami wierzbowymi 3240 i ł ęgami 91E0 (cz ęsto tak że jako warstwa runa w tych siedliskach) na utrwalonych kamie ńcach i terasach zalewowych. Na ogół nie tworz ą jednak samodzielnych, wyra źnych płatów, wyró żnienie ich i okre ślenie ostrej granicy tych płatów, jest wi ęc w zwi ązku z tym niemo żliwe. Poniewa ż stanowi ą one stadia po średnie w procesie zarastania kamie ńców, a sposób ochrony nie ró żni si ę od ochrony wymienionych siedlisk zaro ślowych i le śnych, a wi ęc zalecana jest dla nich ochrona bierna, nie proponuje si ę ich jako oddzielnego przedmiotu ochrony i modyfikacji SFD. Na mapie siedlisk zostały one przedstawione w formie punktowej.

Fot. Ziołoro śla lepi ęż nikowi. Siedlisko 6430.

Ocena siedliska w sieci Natura 2000 wg GIO Ś: W regionie kontynentalnym zaledwie nieco ponad 50% stanowisk uzyskało ocen ę wła ściw ą FV. Wynika z tego, że istniej ą znaczne zagro żenia dla zachowania ziołoro śli zwi ązane głównie z mechanicznym niszczeniem w czasie przekształcania naturalnych ekosystemów nadrzecznych i nadpotokowych. Zniszczenie ro ślinno ści nadrzecznej ułatwia wkraczanie gatunków inwazyjnych (w tym równie ż gatunków obcych) i nieodwracalne cz ęsto zaburzenia struktury i funkcji siedlisk przyrodniczych. W regionie alpejskim około 2/3 stanowisk oceniono na FV. Jest to w przypadku tak wra żliwego na zmiany siedliska dosy ć dobry wynik, ale głównie dotyczy to ziołoro śli górskich. Wi ększo ść gorzej ocenionych stanowisk znajduje si ę na terenach niechronionych, wi ęc prawdopodobnie ich degradacja b ędzie post ępowa ć. Jednak przy stosunkowo du żych zasobach zabezpieczonych w obszarach chronionych zachowanie karpackich ziołoro śli nie jest istotnie zagro żone. W obu regionach najgorzej oceniane wska źniki specyficznej struktury i funkcji to: gatunki charakterystyczne, bogactwo gatunkowe, gatunki synantropijne, naturalny kompleks siedlisk.

Ranga w obszarze: Siedlisko nie było przedmiotem monitoringu GIO Ś w obszarze w okresie 2006-2011. W obszarze wyst ępuje na stosunkowo niewielkiej powierzchni.

Stan zachowania: W 2012 roku, w trakcie prac nad PZO wskazano jedynie wi ększe płaty siedliska; drobnopowierzchniowe płaty, wyst ępuj ące w mozaice z innymi siedliskami nie ma potrzeby wyróżnia ć, zwłaszcza że nakre ślenie ostrej granicy tych płatów, byłoby jedynie umowne., poniewa ż ziołoro śla te stanowi ą stadia po średnie w procesie zarastania kamie ńców, a sposób ochrony nie ró żni si ę od ochrony pozostałych siedlisk zaro ślowych i le śnych.

Zagro żenia: Do głównych zagro żeń wskazywanych dla tego typu siedliska nale żą : inwazja gatunku, eutrofizacja, melioracje i przekształcanie koryt rzek i potoków, wydeptywanie oraz zabudowa rozproszona. W Dolinie Białki jedynym stwierdzonym zagro żeniem, jest potencjalnie pojawianie si ę gatunków obcych.

2.6.2. Gatunki ro ślin i ich siedliska wyst ępuj ące na obszarze

Brak potwierdzonego wyst ępowania gatunków ro ślin z Dyrektywy Siedliskowej na obszarze Natura 2000 Dolina Białki. Był st ąd podawany w latach 70. XX wieku obuwik pospolity Cypripedium calceolus . Nie odnaleziony jednak w okresie pó źniejszym, tak że w wyniku podj ętych specjalnie poszukiwa ń w 2009 i 2012 roku.

2.6.3. Gatunki zwierz ąt i ich siedliska wyst ępuj ące na obszarze

1138 Brzanka Barbus meridionalis (5264 B. carpathicus ) podana w pierwotnej wersji SFD obszaru, zasiedla podgórskie rzeki i potoki, zaliczane do krainy lipienia i brzany. Preferuje odcinki o dnie kamienistym i żwirowym. Na odcinku Białki od Jurgowa do uj ścia stwierdzano jej wyst ępowanie na stanowiskach o średniej szeroko ści około 9 m (±5 m; SDF) i gł ęboko ści maksymalnej 90 ±60 cm, gdzie spadek koryta wynosił 11–13‰. (rok 1962). Brak oceny stanu ochrony gatunku i jego siedliska w monitoringu GIO Ś, w okresie 2006-2011. Wyniki bada ń naukowych wykonanych w roku 1962 (Solewski 1965 The ichthyofauna of the Białka Tatrza ńska stream with special respect to the characteristics of brown trout ( Salmo trutta m. fario L.). Acta Hydrobiol., 7 (2–3): 197–224.) i 1997 (Starmach J. 1998. Ichthyofauna of the River Dunajec in the region of the Czorsztyn-Niedzica and Sromowce Wy żne dam reservoirs (southern Poland). Acta Hydrobiol., 40 (3): 199–205.) dokumentuj ą istnienie w dorzeczu Białki populacji brzanki o rozległym zasi ęgu (od uj ścia do Dunajca do Jurgowa) i umiarkowanej liczebno ści (zag ęszczenie do 0,07 ind. m −2, przy udziale w zespole ryb w zakresie od kilku do kilkunastu procent). Opieraj ąc si ę na opublikowanych wynikach tych bada ń mo żna oszacowa ć wielko ść populacji brzanki w Białce w tym okresie na kilka tysi ęcy dorosłych osobników. W trakcie wykonanych w sierpniu 2002 r. bada ń (Augustyn L. (red.), 2006. Ichtiofauna dorzecza Dunajca na pocz ątku XXI wieku. Pa ństw. Wy ż. Szkoła Zaw. w Nowym S ączu, Nowy S ącz, ss. 80) odłowiono w Białce jedynie 4 osobniki brzanki (na stanowiskach w Nowej Białej i Krempachach). Pó źniejszy, aktualny stan tej populacji nie jest znany, poniewa ż od tego czasu nie wykonano kolejnych, kompleksowych bada ń ichtiofauny Białki. Niemniej, odłowy wykonane w 4 punktach: D ębno, Krempachy, Rez. Przełom Białki i Jurgów, w pa ździerniku 2012 r, nie przyniosły pozytywnych rezultatów, i brzanka nie została odłowiona. Według opinii Polskiego Zwi ązku W ędkarskiego (L. Augustyn, inf. ustna) po napełnieniu Zbiornika Czorszty ńskiego, wskutek czego Białka utraciła poł ączenie z Dunajcem, brzanka stopniowo zanikła w tej rzece. Nie mo żna jednak wykluczy ć, że brzanka mo że wci ąż jeszcze wyst ępowa ć w Białce lub jej dopływach, ale w takim przypadku, zapewne jest skrajnie nieliczna. Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, wł ączaj ąc obserwacje i odłowy przeprowadzone w roku 2012, brzanka powinna by ć okre ślona jako gatunek nie wykazywany aktualnie, nie b ędący przedmiotem ochrony, ale ze wzgl ędu na jego zanik w obszarze od momentu wej ścia w życie dyrektywy siedliskowej, nale ży ten fakt odnotowa ć w SFD przez wpisanie znaku „x” w kolumnie „NP”. Obecny stan środowiska rzecznego Białki (czyli morfologia koryta rzeki i jako ść wody) nie odbiega od stanu w latach 1960. i 1990. i dlatego nie ma podstaw do stwierdzenia, że siedliska istniej ące w tej rzece stały si ę nieodpowiednie dla brzanki. Bariera, któr ą stanowi Zbiornik Czorszty ński nie jest du ża: odległo ść pomi ędzy przyuj ściowymi odcinkami koryt Białki i Dunajca nie przekracza 1200 m, a w okresach kiedy poziom pi ętrzenia zbiornika jest obni żony mo że ulega ć znacznemu zmniejszeniu, a by ć mo że nawet, teoretycznie dochodzi ć do odtworzenia

poł ączenia obu rzek. Poniewa ż takie wydarzenia umo żliwiłyby rekolonizacj ę obszaru dawnego zasi ęgu rozerwanego przez zbiornik zaporowy, to jest prawdopodobne że brzanka mo że w przyszło ści odtworzy ć populacj ę w Białce. Wobec tego, że ten gatunek utracił w drugiej połowie XX wieku znaczn ą cz ęść swojego zasi ęgu na skutek regulacji rzek karpackich i budowy zbiorników, zgodnie z zasad ą przezorno ści nale ży zapewni ć mu t ą mo żliwo ść poprzez zachowanie odpowiadaj ących mu warunków siedliskowych w Białce. Miar ą jako ści środowiska brzanki jest stopie ń antropogenicznej modyfikacji (1) morfologii koryta rzeki (okre ślanej zgodnie z normami PN-EN 14614:2008 – Wytyczne do oceny hydromorfologicznych cech rzek, i PN-EN 15843:2010 – Wytyczne do okre ślania stopnia modyfikacji hydromorfologii rzek) oraz (2) fizykochemicznych parametrów wody. Dlatego ochrona siedlisk brzanki w praktyce oznacza ograniczanie lub całkowite zaniechanie ingerencji hydrotechnicznych i pobierania kruszywa z rzeki, oraz usuwanie źródeł zanieczyszczenia wody. Osi ągni ęcie tego przy okazji realizacji działa ń ochronnych dotycz ących innych przedmiotów ochrony w obszarze PLH120024 zwi ększy prawdopodobie ństwo zachowania w Białce populacji brzanki (je śli ta populacja wci ąż istnieje), lub jej odtworzenia w przyszło ści (je śli nast ąpi ą sprzyjaj ące okoliczno ści, a rzeczywi ście całkowicie zanikła w ci ągu ostatniej dekady). W szczególno ści, wa żne jest wykluczenie tworzenia kolejnych barier migracyjnych oraz doprowadzenie do udra żniania barier istniej ących (takich jak próg na Białce, poni żej mostu Dębno– Frydman): nale ży mie ć przy tym na uwadze znaczenie zapewnienia naturalnego przebiegu transportu przez rzek ę substratu dennego dla tych przedmiotów ochrony, które s ą zwi ązane z kamie ńcami, bowiem sztuczna bariera ograniczaj ąca mo żliwo ść migracji organizmów zaburza b ądź przerywa równie ż transport rumowiska formuj ącego kamie ńce, a tym samym wywiera niekorzystny wpływ na bie żą cy stan i dalsze istnienie tego siedliska. Potencjalnymi zagro żeniami dla tego gatunku w Białce, o ile ponownie zasiedli ten potok, mog ą by ć: bariery migracyjne, przez które ryba ta tylko w wyj ątkowych okolicznościach mo że si ę przedosta ć, co powoduje izolacj ę populacji brzanki i przyczynia si ę do stopniowego wymierania osobników gatunku. A tak że wzrastaj ące zanieczyszczenie rzeki, zwłaszcza w okresie ni żówek, jak równie ż prace w korycie w ramach ochrony przeciwpowodziowej, prowadz ące do zmiany struktury dna i utrat ę miejsc odpowiednich do żerowania, schronienia i tarła. Zaproponowane działania ochronne dla przedmiotów ochrony w obszarze (siedlisk przyrodniczych) skierowane s ą zarazem na zachowanie odpowiedniego siedliska dla tej ryby. Nie proponuje si ę natomiast zasilania populacji osobnikami hodowanymi w niewoli, gdy ż de facto, Białka stanowi marginalny pod wzgl ędem warunków siedliskowych brzanki rodzaj cieku, a po odci ęciu od populacji z Dunajca przez zalew, wymagałaby stałego zasilania osobnikami hodowanymi. Fot. Brzanka (fot. P. Sobieszczyk)

1193 Kumak górski Bombina variegata

Charakterystyka gatunku: Niewielki płaz bezogonowy, wyst ępuje jedynie w górach. Gatunek ciepłolubny, wykorzystuj ący do rozrodu niewielkie, nasłonecznione zbiorniki wodne, zwykle nieco zamulone. Kryjówkami dla osobników tego gatunku s ą mikrosiedliska w zbiorowiskach le śnych i zaro ślowych.

Gatunek w obszarze: W 2012 r. stwierdzono obecno ść gatunku na całej długo ści obszaru, głównie w rozlewiskach potoku, a tak że na drogach gruntowych. Za stanowisko w tym przypadku uznano cały obszar, gdy ż miejsca stwierdzenia gatunku i siedliska odpowiednie dla niego tworz ą jedn ą cało ść ; nie ma wi ęc podstaw, aby rozdziela ć populacj ę na poszczególne stanowiska. Wskazania ochronne musz ą odnosi ć si ę do poligonów obejmuj ących potencjalne i rzeczywiste siedliska gatunku.

Ranga obszaru: Stan kumaka w obszarze nie był badany w ramach monitoringu GIO Ś, w latach 2006-2011. Wyst ępuje na całym terenie Podhala i Spisza, gdzie przewa żnie jest nieliczny (obserwacje pojedynczych osobników); liczniej stwierdzany tylko w enklawach, gdzie siedliska maj ą odpowiedni dla niego charakter. Dolina Białki stanowi istotny korytarz ekologiczny, ł ącz ący Tatry z Gorcami i s ąsiaduj ącymi pasmami górskimi, mo żliwy do wykorzystania tak że przez kumaka.

Stan ochrony: Gatunek ma stosunkowo korzystne warunki siedliskowe na obszarze Dolina Białki – du żo potencjalnych miejsc rozrodu, jak rozlewiska, odci ęte koryta, zastoiska wody wzdłu ż koryta, a tak że nietrwałe zbiorniki wodne pochodzenia antropogenicznego, jak kału że i koleiny. Paradoksalnie, poruszanie si ę na obszarze ci ęż kich pojazdów (np. ci ągników), żłobi ących zagł ębienia w gruncie, sprzyja ochronie tego gatunku (cho ć z drugiej strony mo że by ć jednym z czynników śmiertelno ści). Obszar obejmuje równie ż siedliska wa żne dla życia kumaka w lądowej fazie życia (urozmaicona struktura siedlisk l ądowych daje liczne mo żliwo ści ukrycia si ę). Teren jest stosunkowo zwarty, cho ć maj ący kształt w ąskiego, wydłu żonego pasa, tylko w kilku miejscach (przejazdy przez mosty) przeci ęty asfaltowymi drogami.

Zagro żenia : Czynnikiem niekorzystnie wpływaj ącym na stan siedlisk gatunku jest odwadnianie terenu, lub drastyczna zmiana charakteru siedlisk l ądowych, a tak że zanieczyszczenia wody. Dlatego utrzymanie aktualnego stanu kompleksu siedlisk nadrzecznych sprzyja zachowaniu gatunku.

Działania ochronne obejmuj ą utrzymanie miejsc rozrodu, a wi ęc m. in. du żych kału ż, trwale wypełnionych wod ą. W przypadku prac zmierzaj ących do utwardzenia le śnych dróg gruntowych, nale ży wykona ć na poboczach (mi ędzy drog ą a Białk ą) zagł ębienia terenu, gdzie stagnowałaby woda i mo żliwy był rozród tego gatunku. Powinny one mie ć gł ęboko ść 30-50 cm i le żeć w odległo ści 200-300 m od siebie, w miejscach prze świetlonych, gdzie do dna lasu dociera du ża ilo ść światła. Mimo, że aktualnie trudno jest jednoznacznie powi ąza ć stan sanitarny wód Białki z ich oddziaływaniem na ten gatunek, to generalnie, im lepsza jako ść wody, tym lepsze warunki siedliskowe dla kumaków. Dlatego jednym z zasadniczych zada ń w celu poprawy stanu siedliska, w ci ągu najbli ższych kilku lat jest uko ńczenie prac nad kanalizacj ą miejscowo ści le żą cych w zlewni Białki i budowa stosownych oczyszczalni.

Fot. Kumak górski

Moduł B 3. Stan ochrony przedmiotów ochrony obj ętych Planem

Przedmioty ochrony obj ęte Planem Ocena stanu Ocena stanu Ogólna ocena ochrony na ochrony stanu ochrony Kod podstawie Siedliska Parametr po weryfikacji siedliska/gatun przedmiotu Stanowisko Wska źnik dost ępnych Uwagi przyrodnicze stanu terenowej ku ochrony danych wg wg skali FV, UI, wg skali FV, skali FV, UI, U2 UI, U2 U2 Pionierska 3220 3220 -1, Powierzchni Pow. zaj ęta FV FV FV Gatunki inwazyjne ro ślinno ść na Białka a siedliska mimo, że obecne, nie kamie ńcach Gatunki ekspansywne U1 FV stanowi ą na razie górskich potoków Obce gatunki inwazyjne U1 U1 istotnego zagro żenia i nie Szeroko ść kamie ńców FV FV wpływaj ą na obni żenie Pokrycie przez ro ślinno ść FV FV oceny stanu ochrony zieln ą całego siedliska Struktura Wysoko ść warstwy zielnej FV FV i funkcje Gatunki krzewów FV FV Zwarcie krzewów FV FV Udział gatunków FV FV drzewiastych Obecno ść kompleksu FV FV siedlisk Perspektywy FV FV ochrony Pionierska 3220 3220-2, Powierzchni Pow. zaj ęta FV FV U1 Ochrona mostu b ędzie ro ślinno ść na Jurgów a siedliska wymagała kamie ńcach Gatunki ekspansywne FV FV powtarzaj ących si ę górskich potoków Obce gatunki inwazyjne FV FV ingerencji w siedlisku Szeroko ść kamie ńców FV U1 3220 ci ęż kiego sprz ętu i Pokrycie przez ro ślinno ść FV FV powodowała Struktura zieln ą mechaniczne zniszczenia i funkcje Wysoko ść warstwy zielnej FV FV siedliska Gatunki krzewów FV FV Zwarcie krzewów FV FV Udział gatunków FV FV drzewiastych

Obecno ść kompleksu FV U1 siedlisk Perspektywy FV U1 ochrony Pionierska 3220 3220-3, Powierzchni Pow. zaj ęta FV U1 U1 Ochrona mostu b ędzie ro ślinno ść na Bukowina a siedliska wymagała kamie ńcach Tatrza ńska Gatunki ekspansywne FV FV powtarzaj ących si ę górskich potoków Obce gatunki inwazyjne FV FV ingerencji w siedlisku Szeroko ść kamie ńców FV FV 3220 ci ęż kiego sprz ętu i Pokrycie przez ro ślinno ść FV FV powodowała zieln ą mechaniczne zniszczenia Struktura Wysoko ść warstwy zielnej FV FV siedliska i funkcje Gatunki krzewów FV FV Zwarcie krzewów FV FV Udział gatunków FV FV drzewiastych Obecno ść kompleksu FV FV siedlisk Perspektywy FV U1 ochrony Pionierska 3220 3220-4, Powierzchni Pow. zaj ęta FV U1 U1 Ochrona elektrowni i ro ślinno ść na Nowa Biała a siedliska uj ęcia wody na prawym kamie ńcach – poni żej Gatunki ekspansywne FV FV brzegu b ędzie wymagała górskich potoków rezerwatu- Obce gatunki inwazyjne FV FV powtarzaj ących si ę elektrownia Szeroko ść kamie ńców FV FV ingerencji w siedlisku Pokrycie przez ro ślinno ść FV FV 3220 ci ęż kiego sprz ętu i zielną powodowała Struktura Wysoko ść warstwy zielnej FV FV mechaniczne zniszczenia i funkcje Gatunki krzewów FV FV siedliska Zwarcie krzewów FV FV Udział gatunków FV FV drzewiastych Obecno ść kompleksu FV FV siedlisk Perspektywy FV U1 ochrony Pionierska 3220 3220-5, Powierzchni Pow. zaj ęta FV FV U1 Ochrona mostu b ędzie ro ślinno ść na Nowa Biała a siedliska wymagała kamie ńcach - most Struktura Gatunki ekspansywne FV FV powtarzaj ących si ę

górskich potoków i funkcje Obce gatunki inwazyjne FV FV ingerencji w siedlisku Szeroko ść kamie ńców FV FV 3220 ci ęż kiego sprz ętu i Pokrycie przez ro ślinno ść FV FV powodowała zieln ą mechaniczne zniszczenia Wysoko ść warstwy zielnej FV FV siedliska Gatunki krzewów FV FV Zwarcie krzewów FV FV Udział gatunków FV FV drzewiastych Obecno ść kompleksu FV FV siedlisk Perspektywy FV U1 ochrony Pionierska 3220 3220-6, Powierzchni Pow. zaj ęta FV FV U1 Ochrona mostu b ędzie ro ślinno ść na Dębno - a siedliska wymagała kamie ńcach most Gatunki ekspansywne FV FV powtarzaj ących si ę górskich potoków Obce gatunki inwazyjne FV FV ingerencji w siedlisku Szeroko ść kamie ńców FV FV 3220 ci ęż kiego sprz ętu i Pokrycie przez ro ślinno ść FV FV powodowała zieln ą mechaniczne zniszczenia Struktura Wysoko ść warstwy zielnej FV FV siedliska i funkcje Gatunki krzewów FV FV Zwarcie krzewów FV FV Udział gatunków FV FV drzewiastych Obecno ść kompleksu FV FV siedlisk Perspektywy FV U1 ochrony Zaro śla 3230 3230-1, Powierzchni FV FV FV Zaro śla mimo, że wrze śniowe na Rzeka a siedliska zmieniaj ą swoje kamie ńcach i Białka Gatunki krzewów FV FV poło żenie w czasie, co żwirowiskach Wysoko ść krzewów FV FV wynika z szybkiego górskich potoków Zwarcie krzewów FV FV wzrostu krzewów (Salici- Struktura i Struktura przestrzenna FV FV wrze śni i krótkotrwałego Myricarietum funkcje płatów czasu jej życia, nie sa cz ęść z przewag ą Udział gatunków FV FV obecnie zagro żone w wrze śni) drzewiastych obszarze Gatunki ekspansywne FV FV

Odnowienie krzewów FV FV Szeroko ść kamie ńców FV FV Obce gatunki inwazyjne FV FV Obecno ść kompleksu FV FV siedlisk Perspektywy FV FV ochrony Zaro śla 3240 3240-1, Powierzchni FV FV FV Zaro śla dzi ęki wierzbowe na Rzeka a siedliska szybkiemu wzrostowi kamie ńcach i Białka Gatunki krzewów FV FV krzewów wierzby siwej i żwirowiskach Wysoko ść krzewów FV FV łatwemu odnawianiu si ę górskich potoków Zwarcie krzewów FV FV jak równie ż du żej, (Salici- Struktura przestrzenna FV FV potencjalnej powierzchni Myricarietum płatów siedliska, nie s ą obecnie cz ęść z przewag ą Struktura i Udział gatunków FV FV zagro żone w obszarze wierzby) funkcje drzewiastych Odnowienie wierzby FV FV Gatunki ekspansywne FV FV Obce gatunki inwazyjne FV FV Obecno ść kompleksu FV FV siedlisk Perspektywy FV FV ochrony Murawy 6210 6210-s1, Powierzchni FV FV U1 Silna presja na nielegaln ą kserotermiczne Obłazowa a siedliska penetracj ę siedliska, brak (Festuco- Gat. charakterystyczne FV FV mo żliwo ści poprawy Brometea ) tego stanu; szybko zachodz ące procesy sukcesji Struktura i Gat. Obce, inwazyjne FV FV funkcje Gatunki ekspansywne FV FV Ekspansja krzewów i drzew FV U1 Liczba gat. storczykowatych U2 U2 Zachowanie strefy FV FV ekotonowej Perspektywy U1 U1 ochrony Murawy 6210 6210-s2, Powierzchni FV FV U1 Silna presja na nielegaln ą kserotermiczne Kramnica a siedliska penetracj ę siedliska, brak (Festuco- Struktura i Gat. charakterystyczne FV FV mo żliwo ści poprawy

Brometea ) funkcje Gat. Obce, inwazyjne FV FV tego stanu; szybko Gatunki ekspansywne FV FV zachodz ące procesy Ekspansja krzewów i drzew FV U1 sukcesji Liczba gat. storczykowatych U1 U2 Zachowanie strefy FV FV ekotonowej Perspektywy U1 U1 ochrony Górskie ł ąki 6520 6520-1, Powierzchni U1 U1 U1 Niewielki areał i brak konietlicowe Jurgów a siedliska warunków użytkowane Struktura przestrzenna U1 U1 środowiskowych do ekstensywnie płatów zwi ększenia (Polygono- Gatunki charakterystyczne FV FV powierzchni, decyduj ą o Trisetion ) Gatunki dominuj ące XX FV marginalnym znaczeniu Struktura i Gatunki obce, inwazyjne XX FV obszaru dla tego funkcje Gatunki ekspansywne XX FV siedliska Ekspansja drzew i krzewów XX U1 Strefa ekotonowa XX FV Wojłok XX FV Perspektywy XX FV ochrony Górskie ł ąki 6520 6520-2, Powierzchni U1 FV FV Łąki stanowi ą cz ęść konietlicowe Brzegi a siedliska wi ększego kompleksu, z użytkowane Struktura przestrzenna FV FV którego wi ększo ść jest ekstensywnie płatów poza obszarem. Sposób (Polygono- Gatunki charakterystyczne FV FV użytkowania jest taki jak Trisetion ) Gatunki dominuj ące XX FV w obszarze Struktura i Gatunki obce, inwazyjne XX FV funkcje Gatunki ekspansywne XX FV Ekspansja drzew i krzewów XX U1 Strefa ekotonowa XX FV Wojłok XX FV Perspektywy XX FV ochrony Górskie ł ąki 6520 6520-3, Powierzchni U1 U1 U1 Skrawki ł ąk na konietlicowe Białka a siedliska obrze żach rezerwatu, nie użytkowane Struktura przestrzenna U1 FV maj ące wi ększego Struktura i ekstensywnie płatów znaczenia, cho ć funkcje (Polygono- Gatunki charakterystyczne FV FV pozostaj ące w kontakcie

Trisetion ) Gatunki dominuj ące XX FV z otaczaj ącymi je Gatunki obce, inwazyjne XX FV kompleksami ł ąk poza Gatunki ekspansywne XX FV obszarem Ekspansja drzew i krzewów XX U1 Strefa ekotonowa XX FV Wojłok XX U1 Perspektywy XX FV ochrony Łęgi wierzbowe, 91E0 91E0-1, Powierzchni FV FV U1 Oceny wska źników topolowe, Dolina a siedliska wynikaj ą z metodyki olszowe i Białki Gat. charakterystyczne FV FV GIO Ś, cho ć wobec jesionowe Gat. dominuj ące FV FV specyfiki obszaru (Salicetum albae, Gat. obce w drzewostanie FV FV nale żałoby je Populetum albae, Gat. obce, inwazyjne w runie U1 U1 zmodyfikowa ć. Alnenion Gat. ekspansywne FV FV Proponuje si ę uzna ć, że z glutinoso-incanae Martwe drewno XX FV wyj ątkiem obcych i olsy Martwe drewno XX U1 gatunków, inne źródliskowe) wielkowymiarowe wska źniki odpowiadaj ą Struktura i Naturalno ść koryta FV FV warto ściom funkcje Re żim wodny FV FV referencyjnym, patrz: Wiek drzewostanu XX U2 punkt charakterystyka łęgów Pionowa struktura FV FV Naturalne odnowienie FV FV Zniszczenia zwi ązane z FV FV pozyskaniem drewna Inne zniekształcenia XX U1 Stan gatunków kluczowych FV FV Perspektywy FV FV ochrony

Kumak górski 1193 1193-1, Liczba zbiorników, w XX FV FV Mimo braku Cały obszar których stwierdzono rozród bezpo średniego Parametry - Dolina gatunku przeło żenia stanu populacji Białki Liczba zbiorników, w XX FV sanitarnego wód na stan

których stwierdzono siedliska kumaka, obecno ść gatunku wska źnik „stan czysto ści Parametry Liczba wszystkich XX FV wód” jest istotny dla siedliska zbiorników oceny stanu cało ści gatunku Liczba zbiorników stałych XX FV ekosystemu

Stan czysto ści wody XX U1 Szanse XX FV zachowania gatunku

Ocena stanu wszystkich siedlisk została przeprowadzona w trakcie prac terenowych – inwentaryzacji siedlisk na całej długo ści obszaru – od jego południowych granic do zalewu Czorszty ńskiego. Brak podstaw, aby wyznacza ć odr ębne stanowiska dla płatów siedlisk przenikaj ących si ę wzajemnie lub oddalonych od siebie nie wi ęcej ni ż najwy żej kilkaset metrów, gdy ż pozostaj ą one w ł ączno ści funkcjonalnej ze sob ą, a w przypadku siedliska 3220 s ą 1 płatem tego samego siedliska. Nie zaobserwowano te ż, aby na badanym odcinku rzeki siedliska ró żniły si ę mi ędzy sob ą stanem ochrony. Dlatego uznano, że ka żde z nich posiada 1 stanowisko, zło żone z 1 lub wielu odr ębnych płatów. Wyj ątkiem jest siedlisko 3220, dla którego wyznaczono odcinki, gdzie jego struktura jest zaburzona i b ędzie w przyszło ści podlegała okresowym zaburzeniom w wyniku prac zabezpieczaj ących mosty, elektrownie i uj ęcie wody przed powodzi ą. Do oceny stanu siedlisk u żyto wska źników monitoringu GIO Ś, nie stosuj ąc jednak pełnej metodyki monitoringu. Przedstawiona ocena wska źników jest średni ą ocen ą wyci ągni ętą na podstawie obserwacji w terenie, z uwzgl ędnieniem cz ęsto ści zaobserwowanych odst ępstw od stanu wła ściwego. Tak że zakresy warto ści poszczególnych wska źników zostały przyj ęte zgodnie z metodyk ą GIO Ś i stanowi ą uzasadnienie podanych ocen. Waloryzacja wska źników jest dost ępna w publikacjach z lat 2010 i 2012 „Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny” pod red. W. Mroza, tomy I-III i „Monitoring gatunków zwierz ąt. Przewodnik metodyczny” pod red. M. Makomaskiej -Juchiewicz, tom III. Jedno- lub najwy żej kilkukrotne zaobserwowane odst ępstwo od stanu FV dla wska źnika, pozwalało na ocen ę FV w obszarze. Je śli jednak zjawisko powtarzało si ę cz ęsto, na wi ęcej ni ż ok. 40% obserwowanych miejscach, powodowało obni żenie oceny dla obszaru. Podane w tabeli oceny wska źników z okresu poprzedniego pochodz ą z monitoringu GIO Ś z lat 2006-2011.

Oceny stanu ochrony poszczególnych przedmiotów ochrony w obszarze Dolina Białki Przedmiot ochrony Ocena dla obszaru Natura 2000 Dolina Białki 3220 Pionierska ro ślinno ść na kamie ńcach FV górskich potoków 3230 Zaro śla wrze śniowe na kamie ńcach i FV żwirowiskach górskich potoków (Salici- Myricarietum cz ęść z przewag ą wrze śni) 3240 Zaro śla wierzbowe na kamie ńcach i FV żwirowiskach górskich potoków (Salici- Myricarietum cz ęść z przewag ą wierzby) 6210 Murawy kserotermiczne ( Festuco- U1 Brometea ) 6520 Górskie ł ąki konietlicowe u żytkowane U1 ekstensywnie (Polygono-Trisetion ) 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i U1 jesionowe ( Salicetum albae, Populetum albae, Alnion glutinoso-incanae i olsy źródliskowe) 1193 Kumak górski FV

4. Analiza zagro żeń

Lokalizacja zagro żeń por. mapa – zał. 5. Przedmiot Numer Zagro żenia Lp. ochrony stanowiska Istniej ące Potencjalne 1 3220 Pionierska 3220-1, C01.01 Wydobywanie piasku i żwiru – nielegalny H01 Zanieczyszczenie wód powierzchniowych – ro ślinno ść na Białka pobór (niszczenie struktury dna) ścieki, odpadki itp. kamie ńcach J02.03 Regulowanie koryt rzecznych i zmiana J02.03 Regulowanie koryt rzecznych i zmiana górskich potoków przebiegu koryt rzecznych – Działania z zakresu przebiegu koryt rzecznych - plany regulacji rzeki, ochrony przeciwpowodziowej (umocnienia niezgodne z dobr ą praktyk ą regulacji rzek i potoków brzegów, prostowanie koryta, wyrównywanie górskich* i utwardzanie kamie ńców) i zabezpieczenia mostu – (zmiana struktury kamie ńców, niszczenie mechaniczne ro ślinno ści nadbrze żnej w trakcie wykonywania prac). K04.01 Konkurencja - Ekspansja gatunków obcych, inwazyjnych (konkurencja o miejsce, składniki od żywcze i światło z gatunkami rodzimymi – typowymi dla siedliska) 2 3220 Pionierska 3220-2, J02.03 Regulowanie koryt rzecznych i zmiana J02.03 Regulowanie koryt rzecznych i zmiana ro ślinno ść na Jurgów przebiegu koryt rzecznych – Działania z zakresu przebiegu koryt rzecznych - plany regulacji rzeki, kamieńcach ochrony przeciwpowodziowej (umocnienia niezgodne z dobr ą praktyk ą regulacji rzek i potoków górskich potoków brzegów, prostowanie koryta, wyrównywanie górskich* i utwardzanie kamie ńców) i zabezpieczenia mostu K04.01 Konkurencja - Ekspansja gatunków obcych, (zmiana struktury kamie ńców, niszczenie inwazyjnych – rozprzestrzenianie się gatunków mechaniczne ro ślinno ści nadbrze żnej w trakcie wykonywania prac.) K04.01 Konkurencja - Ekspansja gatunków obcych, inwazyjnych (konkurencja o miejsce, składniki od żywcze i światło z gatunkami rodzimymi – typowymi dla siedliska) 3 3220 Pionierska 3220-3, J02.03 Regulowanie koryt rzecznych i zmiana J02.03 Regulowanie koryt rzecznych i zmiana ro ślinno ść na Bukowina przebiegu koryt rzecznych – Działania z zakresu przebiegu koryt rzecznych - plany regulacji rzeki, kamie ńcach Tatrza ńska ochrony przeciwpowodziowej (umocnienia niezgodne z dobr ą praktyk ą regulacji rzek i potoków

górskich potoków brzegów, prostowanie koryta, wyrównywanie górskich* i utwardzanie kamie ńców) i zabezpieczenia mostu K04.01 Konkurencja - Ekspansja gatunków obcych, - zmiana struktury kamie ńców, niszczenie inwazyjnych – rozprzestrzenianie si ę gatunków mechaniczne ro ślinno ści nadbrze żnej w trakcie wykonywania prac. 4 3220 Pionierska 3220-4, J02.03 Regulowanie koryt rzecznych i zmiana J02.03 Regulowanie koryt rzecznych i zmiana ro ślinno ść na Nowa Biała – przebiegu koryt rzecznych – Działania z zakresu przebiegu koryt rzecznych - plany regulacji rzeki, kamie ńcach poni żej ochrony przeciwpowodziowej (umocnienia niezgodne z dobr ą praktyk ą regulacji rzek i potoków górskich potoków rezerwatu, brzegów, prostowanie koryta, wyrównywanie górskich* elektrownia i utwardzanie kamie ńców) i zabezpieczenia mostu K04.01 Konkurencja - Ekspansja gatunków obcych, - zmiana struktury kamie ńców, niszczenie inwazyjnych – rozprzestrzenianie si ę gatunków mechaniczne ro ślinno ści nadbrze żnej w trakcie wykonywania prac. 5 3220 Pionierska 3220-5, J02.03 Regulowanie koryt rzecznych i zmiana J02.03 Regulowanie koryt rzecznych i zmiana ro ślinno ść na Nowa Biała przebiegu koryt rzecznych – Działania z zakresu przebiegu koryt rzecznych - plany regulacji rzeki, kamie ńcach Most ochrony przeciwpowodziowej (umocnienia niezgodne z dobr ą praktyk ą regulacji rzek i potoków górskich potoków brzegów, prostowanie koryta, wyrównywanie górskich* i utwardzanie kamie ńców) i zabezpieczenia mostu K04.01 Konkurencja - Ekspansja gatunków obcych, - zmiana struktury kamie ńców, niszczenie inwazyjnych – rozprzestrzenianie si ę gatunków mechaniczne ro ślinno ści nadbrze żnej w trakcie wykonywania prac. 6 322 0 Pionierska 3220-6, J02.03 Regulowanie koryt rzecznych i zmiana J02.03 Regulowanie koryt rzecznych i zmiana ro ślinno ść na Dębno przebiegu koryt rzecznych – Działania z zakresu przebiegu koryt rzecznych - plany regulacji rzeki, kamie ńcach ochrony przeciwpowodziowej (umocnienia niezgodne z dobr ą praktyk ą regulacji rzek i potoków górskich potoków brzegów, prostowanie koryta, wyrównywanie i górskich* utwardzanie kamie ńców) i zabezpieczenia mostu - K04.01 Konkurencja - Ekspansja gatunków obcych, zmiana struktury kamie ńców, niszczenie inwazyjnych – rozprzestrzenianie si ę gatunków mechaniczne ro ślinno ści nadbrze żnej w trakcie wykonywania prac. K04.01 Konkurencja - Ekspansja gatunków obcych, inwazyjnych (konkurencja o miejsce, składniki od żywcze i światło z gatunkami rodzimymi – typowymi dla siedliska) 7 3230 Zaro śla 3230-1, J02.03 Regulowanie koryt rzecznych i zmiana wrze śniowe na Białka przebiegu koryt rzecznych – Działania z zakresu kamie ńcach ochrony przeciwpowodziowej (umocnienia brzegów,

i żwirowiskach prostowanie koryta, wyrównywanie i utwardzanie górskich potoków kamie ńców) i zabezpieczenia mostu - niszczenie (Salici- mechaniczne ro ślinno ści nadbrze żnej w trakcie Myricarietum cz ęść wykonywania prac. z przewag ą Tylko lokalnie – w okolicach mostów - ochrony wrze śni) przeciwpowodziowej i zabezpieczenia mostu K04.01 Konkurencja - Ekspansja gatunków obcych, inwazyjnych 8 3240 Zaro śla 3240-1, J02.03 Regulowanie koryt rzecznych i zmiana K04.01 Konkurencja - Ekspansja gatunków obcych, wierzbowe na Białka przebiegu koryt rzecznych – Działania z zakresu inwazyjnych - Dalsza ekspansja gatunków obcych, kamie ńcach ochrony przeciwpowodziowej (umocnienia inwazyjnych i żwirowiskach brzegów, prostowanie koryta, wyrównywanie i górskich potoków utwardzanie kamie ńców) i zabezpieczenia mostu (Salici- (zmiana struktury kamie ńców, niszczenie Myricarietum cz ęść mechaniczne ro ślinno ści nadbrze żnej w trakcie z przewag ą wykonywania prac.) wierzby) K04.01 Konkurencja - Ekspansja gatunków obcych, inwazyjnych (konkurencja o miejsce, składniki od żywcze i światło z gatunkami rodzimymi – typowymi dla siedliska) 9 6210 Murawy 6210-s1, G01.04. Nielegalna wspinaczka skałkowa D01.01 ście żki, szlaki piesze, szlaki rowerowe kserotermiczne Obłazowa (zmiana struktury siedliska, powstawanie agregacji gruntowe drogi le śne – Ew. udost ępnienie (Festuco-Brometea ) gatunków, wkraczanie nalotu, zamiana na siedliska turystyczne – zniszczenie cz ęś ci areału siedliska zaro ślowe i le śne; wspinaczka powoduje mechaniczne niszczenie ro ślinno ści na drodze przej ść ) K02 Ewolucja biocenotyczna, sukcesja naturalna

10 6210 Murawy 6210-s2, K02 Ewolucja biocenotyczna, sukcesja naturalna D01.01 ście żki, szlaki piesze, szlaki rowerowe kserotermiczne Kramnica Nielegalna wspinaczka skałkowa gruntowe drogi le śne - Udost ępnienie turystyczne – (Festuco-Brometea ) (zmiana struktury siedliska, powstawanie agregacji zniszczenie cz ęś ci areału siedliska gatunków, wkraczanie nalotu, zamiana na siedliska zaro ślowe i le śne; wspinaczka powoduje mechaniczne niszczenie ro ślinno ści na drodze przej ść )

11 6520 Górskie ł ąki 6520-1, A03.03 Zaniechanie, brak koszenia Zmiana sposobu u żytkowania gruntów – konietlicowe Jurgów K02 Ewolucja biocenotyczna, sukcesja naturalna A02 zmiana sposobu uprawy - zamiana na pola, użytkowane (zmiana struktury siedliska, powstawanie agregacji B01 zalesienie terenów otwartych, ekstensywnie gatunków, wkraczanie nalotu, zamiana na siedliska E01.04 inne typy zabudowy – zamiana na działki (Polygono- zaro ślowe i le śne) budowlane Trisetion ) 12 6520 Górskie ł ąki 6520-2, A03.03 Zaniechanie, brak koszenia Zmiana sposobu u żytkowania gruntów – konietlicowe Brzegi K02 Ewolucja biocenotyczna, sukcesja naturalna A02 zmiana sposobu uprawy - zamiana na pola, użytkowane K0201 – zmiana składu gatunkowego B01 zalesienie terenów otwartych, ekstensywnie K0202 – nagromadzenie materii organicznej E01.04 inne typy zabudowy – zamiana na działki (Polygono- (zmiana struktury siedliska, powstawanie agregacji budowlane Trisetion ) gatunków, wkraczanie nalotu, zamiana na siedliska zaro ślowe i le śne) 13 6520 Górskie ł ąki 6520-3, A03.03 Zaniechanie, brak koszenia K02 Ewolucja biocenotyczna, sukcesja naturalna – konietlicowe Białka K02 Ewolucja biocenotyczna, sukcesja naturalna proces obserwowany aktualnie, prawdopodobnie użytkowane K0201 – zmiana składu gatunkowego będzie te ż trwał nadal ekstensywnie K0202 – nagromadzenie materii organicznej (Polygono- (zmiana struktury siedliska, powstawanie agregacji Trisetion ) gatunków, wkraczanie nalotu, zamiana na siedliska zaro ślowe i le śne) 13 91E0 Łęgi 91E0-1, B02.04 usuwanie martwych i umieraj ących drzew - B02.02 Wycinka lasu wierzbowe, Białka Tradycyjny sposób gospodarowania – usuwanie B02.01.02 odnawianie lasu po wycince (drzewa topolowe, martwego drewna (grubizny) z lasu zwykle po nierodzime) - odnowienie gatunkami niezgodnymi olszowe i wiatrołomach lub powodzi z siedliskiem jesionowe (zanikanie siedlisk odpowiednich dla organizmów, K04.01 Konkurencja - Zwi ększenie areału zaj ętego głównie bezkr ęgowców i ro ślin ni ższych, co przez gatunki obce, w tym gatunki w drzewostanie (np. (Salicetum albae, wpływa na ubo żenie ekosystemu i upo śledza klon jesionolistny) Populetum albae, naturalne procesy) Alnenion glutinoso-incanae i olsy źródliskowe) 14 91E0 Łęgi patrz punkty z K04.01 Konkurencja - Ekspansja gatunków K04.01 Konkurencja - Ekspansja gatunków obcych, wierzbowe, inwentaryzacji obcych, inwazyjnych (konkurencja o miejsce, inwazyjnych - Zwi ększenie areału zaj ętego przez topolowe, gatunków składniki od żywcze i światło z gatunkami gatunki obce olszowe i obcych wg. rodzimymi) mapy

jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae i olsy źródliskowe) 15 1193 Kumak górski 1193-1, H01 Zanieczyszczenie wód powierzchniowych – D01.01 ście żki, szlaki piesze, szlaki rowerowe Białka cały ścieki, odpadki itp. (pogorszenie jako ści wody – gruntowe drogi le śne -Utwardzanie dróg le śnych bez obszar środowiska życia gatunku) tworzenia zast ępczych zbiorników wodnych

Wskazane zagro żenia dotycz ą elementów oddziałuj ących negatywnie na stan siedlisk gatunków lub zaburzaj ą struktur ę i funkcj ę siedlisk przyrodniczych, oddziałuj ąc na cechy uj ęte w dobranych wska źnikach stanu siedliska, wymienionych w p. 3 (moduł B) . W nawiasach podano sposób oddziaływania wymienionego zagro żenia. Najistotniejsze zagrożenia zostały opisane w cz ęś ci opisowej, p. 2.6.1;

* Bojarski A., Jele ński J., Jelonek M., Litewka T., Wy żga B. 2005. Zasady dobrej praktyki w utrzymaniu rzek i potoków górskich. Ministerstwo Środowiska, Warszawa: 1-138.

5. Cele działa ń ochronnych

Przedmiot ochrony Numer stanowiska Stan Cele działa ń ochronnych Perspektywa osi ągni ęcia ochrony wła ściwego stanu ochrony 3220 Pionierska ro ślinno ść 3220-1, FV Utrzymanie aktualnego stanu ochrony – zachowanie Okres obowi ązywania PZO na kamie ńcach górskich Białka naturalnego charakteru koryta na 80% powierzchni potoków siedliska,

3220-2, U1 Utrzymanie aktualnego stanu ochrony Okres obowi ązywania PZO Jurgów 3220-3, U1 Utrzymanie aktualnego stanu ochrony Okres obowi ązywania PZO Bukowina Tatrza ńska 3220-4, U1 Utrzymanie aktualnego stanu ochrony Okres obowi ązywania PZO Nowa Biała – poni żej rezerwatu, elektrownia 3220-5, U1 Utrzymanie aktualnego stanu ochrony-; Okres obowi ązywania PZO Nowa Biała Most 3220-6, U1 Utrzymanie aktualnego stanu ochrony- Okres obowi ązywania PZO Dębno 3230 Zaro śla wrze śniowe na 3230-1, FV Utrzymanie aktualnego stanu ochrony - zachowanie Okres obowi ązywania PZO kamie ńcach i żwirowiskach Białka naturalnego charakteru koryta górskich potoków (Salici- Myricarietum cz ęść z przewag ą wrze śni) 3240 Zaro śla wierzbowe na 3240-1, FV Utrzymanie aktualnego stanu ochrony- zachowanie Okres obowi ązywania PZO kamie ńcach i żwirowiskach Białka naturalnego charakteru koryta górskich potoków (Salici- Myricarietum cz ęść z przewag ą wierzby) 6210 Murawy 6210-1, U1 Poprawa stanu ochrony- poprawa warunków świetlnych 3. rok obowi ązywania PZO kserotermiczne ( Festuco- Obłazowa siedliska -uzyskanie zwarcia krzewów nie wi ększego ni ż Brometea ) 25% 6210-2, U1 Poprawa stanu ochrony - poprawa warunków świetlnych 3. rok obowi ązywania PZO Kramnica siedliska- uzyskanie zwarcia krzewów nie wi ększego ni ż 25%

6520 Górskie ł ąki 6520-1, U1 Poprawa stanu ochrony- przywrócenie tradycyjnego 4. rok obowi ązywania PZO konietlicowe u żytkowane Jurgów użytkowania, poprawa wska źników struktury i funkcji ekstensywnie (Polygono- siedliska Trisetion ) 6520-2, FV Utrzymanie aktualnego stanu ochrony – kontynuacja Okres obowi ązywania PZO Brzegi tradycyjnego u żytkowania 6520-3, U1 Poprawa stanu ochrony- przywrócenie tradycyjnego 4. rok obowi ązywania PZO Białka użytkowania, poprawa wska źników struktury i funkcji siedliska 91E0 Łęgi wierzbowe, 91E0-1, U1 Utrzymanie aktualnego stanu ochrony – ochrona bierna Okres obowi ązywania PZO topolowe, olszowe i Białka jesionowe ( Salicetum albae, Populetum albae, Alnion glutinoso-incanae i olsy źródliskowe) 1193 Kumak górski 1193-1, FV Utrzymanie aktualnego stanu ochrony 5. rok obowi ązywania PZO Białka populacji/poprawa warunków siedliskowych – stanu czysto ści wód

Zgodnie z wymogami Dyrektywy Siedliskowej mo żna utrzyma ć aktualny stan ochrony przedmiotu ochrony lub podj ąć działania w celu jego poprawy. W przypadku siedlisk naturalnych, gdy stan ochrony jest oceniony jako stan wła ściwy, nie ma potrzeby wytyczania dodatkowych celów i podejmowania działa ń, gdy ż zasadniczo wystarczaj ącą, skuteczn ą form ą ochrony jest ochrona bierna. W przypadku siedlisk półnaturalnych (ocenionych na FV) konieczne jest kontynuowanie dotychczasowego sposobu gospodarowania, co mo że by ć te ż uznane za działanie ochronne.

Poprawa stanu ochrony siedliska 3220 nie jest mo żliwa na wskazanych odcinkach (o ocenie stanu zachowania U1) bez podwa żenia celowo ści wykonania i odnawiania istniej ącej infrastruktury przeciwpowodziowej. Działanie takie, jako zagra żaj ące bezpiecze ństwu publicznemu, nie uzyska te ż aprobaty mieszka ńców. W zwi ązku z tym, na wybranych odcinkach, stanowi ących ł ącznie ok. 20% powierzchni siedliska, nie proponuje si ę poprawy stanu ochrony, lecz jego utrzymanie na aktualnym poziomie, co jednak nie rzutuje na stan ochrony siedliska na poziomie całego obszaru Natura 2000. Pozostała cz ęść siedliska została oceniona jako stan FV (dla niej tak że zaleca si ę utrzymanie aktualnego stanu ochrony).

Natomiast siedliska 6210 i 6520, jako siedliska półnaturalne, uzale żnione od tradycyjnego u żytkowania, proponowane s ą do poprawy stanu ochrony z oceny U1 na FV. Zostały w tym celu wskazane stosowne działania ochronne, tj. przywrócenie tradycyjnej gospodarki ł ąkarskiej oraz – dla 6210 – usuwanie krzewów i drzew ocieniaj ących murawy.

Ocena stanu siedliska 91E0 wynika w du żej mierze ze specyfiki regionu oraz tradycyjnej gospodarki; wobec własno ści prywatnej lasu i zwyczajowo prowadzonej gospodarki przez wła ścicieli gruntów, aktualnie zmiana podej ścia do problemu pozostawiania martwego drewna - grubizny w lesie jest prawdopodobnie niemo żliwa bez wdro żenia programów le śno środowiskowych. Z drugiej strony, specyfika siedlisk górskich ogranicza mo żliwo ści osi ągni ęcia zarówno wieku drzewostanu jak i wymiarów, okre ślonych jako średnia dla wszystkich ł ęgów w kraju. Ponadto, w siedlisku pozostawiana jest stosunkowo du ża ilo ść drewna o mniejszych gabarytach, które stanowi pewną rekompensat ę pod wzgl ędem ekologicznym. W zwi ązku ze specyfik ą ł ęgów w regionie alpejskim, proponuje si ę zmian ę sposobu oceny wska źników kardynalnych w tym obszarze, w celu dostosowania do warunków górskich, a nie proponuje si ę aktualnie poprawy stanu ochrony siedliska 91E0.

W przypadku kumaka górskiego, aktualnie poprawy wymaga stan sanitarny wód Białki, mo żliwy do osi ągni ęcia jedynie poprzez skanalizowanie miejscowo ści i oczyszczanie ścieków.

Moduł C

6. Ustalenie działa ń ochronnych

Mapa działa ń ochronnych: zał ącznik numer 6. Działania ochronne Przedmiot ochrony Szacunkowe Podmiot Termin Numer i nazwa Zakres prac Miejsce realizacji koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

3220, 3230, Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą 3240 Kompleks A Usuwanie Termin – jesienny (sierpie ń - Wg mapy działa ń Od I roku 0,2-0,3 tys RDO Ś Kraków siedlisk 1 gatunków pa ździernik); główny nacisk na ochronnych – zał. 6: obowi ązyw zł/1 ar nadrzecznych: obcych, barszcz Sosnowskiego i Jurgów- rdestowiec ania planu , Areał: Ok. 3 pionierska inwazyjnych rdestowiec japo ński; usuwanie japo ński kontynuacja ary ro ślinno ść na niecierpka gruczołowatego i N491956,5 E w roku rdestowca, kamie ńcach , nawłoci z uwagi na mał ą 20833,5 nast ępnym poj. os. zaro śla wrze śni efektywność jest dodatkowe N492005,0 E w kolejnych barszczu i zaro śla (opis metody usuwania gatunków 20820,6 - wierzby siwej został zamieszczony pod tabel ą) N492006,7 E sukcesywni na kamie ńcach 200817 e w miar ę N492040,5 E pojawiania 20080,1 si ę nowych N491959,8 stanowisk E200828,5

Dębno - Barszcz sosnowskiego N 492040,6 E 200759,9

Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania

B1 Utrzymanie Powstrzymanie si ę przed 0 RZGW, naturalnych pracami zmieniaj ącymi Wła ściwe czynników warunki hydrotechniczne miejscowo kształtuj ących koryta. Egzekwowanie zakazu Urz ędy siedlisko poboru żwiru z koryta i Gmin, Okres wyci ąganie konsekwencji wła ściciele Cały obszar obowi ązywa wobec osób łami ących zakaz. gruntów nia PZO Niedopuszczenie do zmniejszenia powierzchni siedliska poprzez zasypywanie, zabudowanie itp. działania.

Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych

1C1 Weryfikacja Pó źne lato – jesie ń w roku Jurgów- rdestowiec Od 3. roku 0,3 tys RDO Ś, skuteczno ści nast ępnym po wykonaniu japo ński PZO, potem zł samorz ądy usuwania działania – wizja terenowa N491956,5 E co 3 lata gatunków w okresie kwitnienia gatunków 20833,5 obcych w miejscach przeprowadzenia N492005,0 E działania 20820,6 N492006,7 E 200817 N492040,5 E 20080,1 N491959,8 E200828,5

Dębno - Barszcz sosnowskiego N 492040,6 E 200759,9

Działania ochronne Przedmiot ochrony Szacunkowe Podmiot Termin Numer i nazwa Zakres prac Miejsce realizacji koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

6210 Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą Murawy kserotermiczne A Wycinka Usunięcie krzewów i drzew Wg mapy działa ń I i II rok 3 tys zł za RDO Ś Kraków 2 drzew i ocieniaj ących i porastaj ących ochronnych – zał. 6: obowi ązyw hektar krzewów murawy do uzyskania ich zwarcia Obłazowa, Kramnica ania planu, Areał: 1,2 maksymalnie 20-25%; wykona ć (skały w rezerwacie a nast ępnie ha prace wczesna wiosn ą lub pó źną przyrody), min. 50% co 5 lat jesieni ą; jednorazowo; tarnina, pow. siedliska dere ń powinny zosta ć wykarczowane (wyrwane z korzeniami) lub przynajmniej wyci ęta szyja korzeniowa (lub zaprawiona herbicydem np. randapem); działania powtarza ć w miar ę potwierdzenia potrzeby w efekcie monitoringu

Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania

Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych

C Weryfikacja Wizja terenowa co 3 lata, w celu Obłazowa, Kramnica 3. rok PZO, 0,3 tys RDO Ś 2 skuteczno ści oceny efektów wykonanego nast ępnie co zł Kraków odkrzaczania działania A1– ocena stopnia 3 lata zakrzaczenia terenu murawy – zwarcia i wysoko ści krzewów

ocieniaj ących muraw ę.

Działania ochronne

Przedmiot ochrony Szacunkowe Podmiot Termin Numer i nazwa Zakres prac Miejsce realizacji koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

6520 Górskie ł ąki konietlicowe Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania użytkowane ekstensywnie B Utrzymanie Prowadzenie gospodarki ko śnej Wg mapy działa ń Okres - Wła ściciele 2 siedliska lub ko śno-pastwiskowej. ochronnych – zał. 6 obowi ązyw gruntów (działanie Niedopuszczenie do pogorszenia ania PZO obligatoryjne) stanu siedliska i zmiany sposobu użytkowania.

B Przywrócenie Przywróci ć koszenie ł ąk; raz w Wg mapy działa ń I rok 0,8 tys zł za RDO Ś 3 użytkowania roku, w terminie II połowa ochronnych – zał. 6: obowi ązyw hektar ko śnego czerwca – 30 wrze śnia; ze Jurgów, Brzegi, ania planu i Areał ok.2 (działanie zbiorem siana; dopuszczone Obłazowa (wg. potem ha fakultatywne) przepasanie po zbiorze siana mapy – poligony o corocznie stanie zachowania U1 i U2)

B Koszenie Koszenie ł ąk; raz w roku, w Wg mapy działa ń I rok 0,8 tys zł za RDO Ś 4 (działanie terminie II połowa czerwca – 30 ochronnych – zał. 6: obowi ązywa hektar fakultatywne) wrze śnia; ze zbiorem siana; Jurgów, Brzegi nia planu, i Areał ok. 5 dopuszczone przepasanie po (poligony o stanie potem ha zbiorze siana zachowania FV) corocznie

B Niedopuszczen Zachowanie gruntów w obecnym Okres 0 gminy, RDO Ś Cały obszar 5 ie do użytkowaniu poprzez: obowi ązywa

zmniejszenia niedopuszczenie do nia PZO powierzchni przekształcania trwałych u żytków siedliska zielonych w grunty orne lub poprzez przeznaczanie ich pod zabudow ę, zmian ę zaniechanie zalesie ń. sposobu użytkowania oraz lokalizowanie konstrukcji

Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych

C3 Weryfikacja Wizja terenowa za 3 lata, w celu Jurgów, Brzegi, 3. rok PZO, 0,3 tys RDO Ś skuteczno ści oceny efektów wykonanego Obłazowa (wg. zł Kraków wprowadzoneg działania – ocena stopnia mapy – poligony o o koszenia zakrzaczenia ł ąki oraz wysoko ści i stanie zachowania rodzaju runi U1 i U2)

Działania ochronne

Przedmiot ochrony Szacunkowe Podmiot Termin Numer i nazwa Zakres prac Miejsce realizacji koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

91E0 Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą Lasy ł ęgowe i nadrzeczne A Usuwanie Termin – jesienny (sierpie ń - Wg mapy działa ń I rok 0,2-0,3 tys RDO Ś Kraków zaro śla 3 gatunków pa ździernik); główny nacisk na ochronnych – zał. 6: obowi ązyw zł/1 ar wierzbowe obcych, barszcz Sosnowskiego i Jurgów- rdestowiec ania planu, Areał: Ok. 3 inwazyjnych rdestowiec japo ński; usuwanie japo ński kontynuacja ary niecierpka gruczołowatego i N491956,5 E w roku rdestowca, nawłoci z uwagi na mał ą 20833,5 nast ępnym poj. os. efektywność jest dodatkowe. N492005,0 E w kolejnych barszczu

Dotyczy miejsc zlokalizowanych 20820,6 - w roku 2012, a nast ępnie w miar ę N492006,7 E sukcesywni pojawiania si ę nowych stanowisk 200817 e w miar ę N492040,5 E pojawiania 20080,1 si ę nowych N491959,8 stanowisk E200828,5

Dębno - Barszcz sosnowskiego N 492040,6 E 200759,9

Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania

B6 Pozostawienie Cała powierzchnia siedliska w Od I roku 250 zł/m3 Wła ściciele martwego obszarze: Pozostawienie średnio Wg mapy obowi ązyw Na areale gruntów drewna w lesie 12 m 3 drewna na 1 ha, na ¼ rozmieszczenia ania planu, 160 ha, powierzchni siedliska siedlisk zał. 4: W przez cały razem: 120 płatach ł ęgu o okres tys. zł szeroko ści >20 m obowi ązyw ania PZO

B7 Podniesienie Pozostawienie cz ęś ci drzew do Cała powierzchnia Wła ściciele wieku starszych klas wieku ( średnio 35- siedliska w Od I roku gruntów drzewostanu 40 lat); Zaprzestanie wycinki obszarze; obowi ązywa zaro śli wierzbowych i dr ągowiny Szczególnie w nia planu, zaro ślach przez cały wierzbowych okres sklasyfikowanych obowi ązywa jako inicjalne stadia nia PZO łęgu

B6 Utrzymanie Nasadzanie wył ącznie gatunków Wg. mapy siedlisk Okres - Wła ściciele

składu zgodnych z siedliskiem (wierzby, zał. 4.- cały obszar obowi ązywa gruntów gatunkowego olsze, jawor) nia PZO łęgów

B7 Utrzymanie W razie budowy wałów Wg. mapy siedlisk zatwierdzen - RZGW zalewów przeciwpowodziowych nie nale ży przyrodniczych, zał. ie projektu prowadzi ć ich pomi ędzy rzek ą a 4.; Dolny bieg – zbiorowiskami le śnymi Białki prawdopodo bnie 2013 – wybór wła ściwego wariantu

B8 Niedopuszczen gminy, RDO Ś ie do zmniejszenia powierzchni siedliska Okres poprzez Cały obszar obowi ązywa zmian ę nia PZO sposobu użytkowania oraz lokalizowanie konstrukcji

Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych

C Weryfikacja Pó źne lato – jesie ń w roku Jurgów- rdestowiec Od 3. roku 0,3 tys RDO Ś, 4 skuteczno ści nast ępnym po wykonaniu japo ński PZO, potem zł samorz ądy usuwania działania – wizja terenowa w N491956,5 E co 3 lata gatunków okresie kwitnienia gatunków w 20833,5 obcych miejscach przeprowadzenia N492005,0 E działania A 7 20820,6

N492006,7 E 200817 N492040,5 E 20080,1 N491959,8 E200828,5

Działania ochronne

Przedmiot ochrony Szacunkowe Podmiot Termin Numer i nazwa Zakres prac Miejsce realizacji koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą 8210 Wapienne ściany skalne Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania ze zb. Potentillatalia

caulescentis

Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych

Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony

DPotwierdzenie Inwentaryzacja szczegółowa - Kramnica i Od II roku 0,5 tys zł RDO Ś D wyst ępowania wyodr ębnienie płatów siedliska Obłazowa PZO Kraków 1 siedliska wraz z ocen ą ich stanu zachowania

Przedmiot ochrony Działania ochronne

Szacunkowe Podmiot Termin Numer i nazwa Zakres prac Miejsce realizacji koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

1193 Kumak Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą górski Bombina variegata

Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania

B Poprawa Skanalizowanie miejscowo ści w Cały obszar Od 5 roku - Urz ędy Gmin 9 jako ści wody gminach: Bukowina Tatrza ńska, obowi ązywa Łapsze Ni żne, Nowy Targ nia planu, przez cały okres obowi ązywa nia PZO

Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych

C Badanie Regularne pomiary stanu Wg mapy działa ń Od 5 roku - Urz ędy Gmin, 5 skuteczno ści czysto ści wód ochronnych – zał. 6: PZO, WIO Ś kanalizacji Próby pobierane corocznie , poni żej przede miejscowo ści: wszystkim Bukowina w okresie Tatrza ńska, Białka, ni żówek Nowa Biała, przy uj ściu do Zalewu Czorszty ńskiego

Działania ochronne wynikaj ą z zaobserwowanych w obszarze zagro żeń dla poszczególnych typów siedlisk i metod (sposobów) kształtowania tych siedlisk. Odpowiadaj ą warunkom utrzymania wła ściwego stanu siedliska, zgodnie z publikacj ą „Siedliska przyrodnicze. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podr ęcznik metodyczny”. pod red. prof. J. Herbicha (2004).

Metody eliminacji gatunków obcych: Rdestowiec japo ński: Tempo ekspansji i brak skutecznej metody zwalczania czyni ą rdestowca gatunkiem bardzo trudnym do eliminacji. Powszechnie stosowan ą, mechaniczn ą metod ą usuwania jest wycinanie cz ęś ci nadziemnej ro śliny, wykopywanie korzeni, a nast ępnie usuwanie cz ęś ci gruntu zawieraj ącego jej kł ącza. Najskuteczniejsz ą maszyn ą wykorzystywan ą do wyrywania bogato ukorzenionych rdestowców jest koparka igłowa. Igły koparki podsadzaj ą ro ślin ę razem z cz ęś ci ą podziemn ą. Stosuje si ę równie ż chemiczne formy zwalczania, polegaj ące na regularnych opryskach herbicydami. Najwi ększ ą skuteczno ść wykazuj ą migruj ące herbicydy: glikofosforan i 2,4-D amina. Przy zachowaniu ostro żno ści, poza obszarami chronionymi i o wysokiej ró żnorodno ści biologicznej, mo żna tak że stosowa ć picloram, triclopyr i imazapyr. Zastosowanie środków chemicznych przynosi oczekiwane efekty dopiero po kilku latach ich aplikacji minimum dwukrotnie w ci ągu roku. Jednak najefektywniejsze jest poł ączenie tych dwóch metod – wyrywanie poł ączone z opryskiem herbicydami. Niestety zastosowanie środków chemicznych, zwłaszcza w środowiskach nadwodnych, jest ograniczone, ze wzgl ędu na ich destrukcyjny wpływ równie ż na inne elementy środowiska. Obiecuj ącą formą walki z gatunkami obcymi, w tym z rdestowcem japo ńskim są metody biologiczne. Przełomem mo że by ć rezultat bada ń naukowców angielskich, którzy przetestowali wpływ naturalnych wrogów rdestowca japo ńskiego z pierwotnego obszaru wyst ępowania na przyrod ę we wtórnym zasi ęgu. Badania pozwoliły wytypowa ć owada Aphalaria itadori , który szkodzi samemu rdestowcowi nie wpływaj ąc negatywnie na rodzim ą flor ę i faun ę. W 2010 r. owad ten został wprowadzony do środowiska naturalnego w Wielkiej Brytanii. Tradycyjn ą metod ą kontroli rdestowca mo że by ć wypas owiec, bydła lub koni. Wypas zazwyczaj ogranicza rozprzestrzenianie si ę ro śliny, nie eliminuj ąc jej jednak całkowicie. Mo że on by ć prowadzony jedynie wiosn ą, gdy p ędy rdestowca s ą młode, gdy ż latem szybko rosn ące łodygi silnie drewniej ą. Tak jak w przypadku kontroli wszystkich obcych ro ślin, podstawowym elementem programów powinny by ć akcje edukacyjne, demonstruj ących negatywny wpływ rdestowca na rodzim ą przyrod ę. Akcje takie powinny mie ć na celu zniech ęcanie do wykorzystywania tego gatunku w celach ozdobnych, a tak że informowanie o wła ściwych sposobach utylizacji pozostało ści ro ślin (zakaz ich wyrzucania na „dzikich” wysypiskach śmieci). Barszcz Sosnowskiego: Barszcz jest gatunkiem silnie inwazyjnym i niebezpiecznym dla zdrowia człowieka, dlatego powinien by ć bezwzgl ędnie t ępiony. Najskuteczniejsz ą metod ą zwalczania, wypróbowan ą ju ż w Pieni ńskim oraz Wigierskim Parku Narodowym jest wykopanie i niszczenie ro ślin wraz z korzeniami (ze wzgl ędu na jego zdolno ści regeneracyjne). Innym skutecznym sposobem jest obcinanie kwiatostanu z pocz ątkiem owocowania ro śliny i jego niszczenie. Bardzo wa żne jest, aby wszystkie pędy generatywne zostały usuni ęte na krótko przed wysiewem nasion (wcze śniejsze usuni ęcie kwiatostanów powoduje ich regeneracj ę – powtórne kwitnienie). Prost ą metod ą kontroli gatunku jest tak że wypas i cz ęste koszenie. Eliminacj ę małych populacji gatunku mo żna równie ż prowadzi ć przy u życiu środków chemicznych (np. preparat Roundap). Kontrol ę gatunku nale ży prowadzi ć z du żą ostro żno ści ą, poniewa ż istnieje ryzyko poparze ń spowodowanych sokiem barszczu. Szczególn ą

ostro żno ść nale ży równie ż zachowa ć w środowiskach nadrzecznych, ze wzgl ędu na mo żliwo ść ska żenia wody. Konieczne jest prowadzenie akcji informuj ących o negatywnym wpływie tego gatunku na rodzim ą przyrod ę, zniech ęcaj ące do jego uprawy, a tak że informuj ące o wła ściwych sposobach utylizacji pozostało ści ro ślin (zakaz ich wyrzucania na komposty i „dzikie” wysypiska śmieci).

7. Ustalenie działa ń w zakresie monitoringu stanu ochrony przedmiotów ochrony

Lokalizacja działa ń – por. mapa zał. 7 Szacowany Zakres prac Terminy Podmiot Cel Parametr Wska źnik Miejsce koszt monitoringowych /cz ęstotliwo ść odpowiedzialny (w tys. zł) Utrzymanie Struktura i Lista 7 stanowisk Co 6 lat, od Wg mapy GIO Ś/RDO Ś 2,5 /1 okres aktualnego stanu funkcja wska źników 2016 roku monitoringu – zał. monitoringo ochrony siedliska Perspektywy wg. metodyki 7: Okolice wy 3220* ochrony GIO Ś** mostów i elektrowni w N. Białej Utrzymanie Struktura i Lista 2 stanowiska Co 6 lat, od Wg mapy GIO Ś/RDO Ś 1/1 okres aktualnego stanu funkcja wska źników 2016 roku monitoringu – zał. monitoringo ochrony siedliska Perspektywy wg. metodyki 7: Poni żej wy 3220 ochrony GIO Ś** Bukowiny Tatrza ńskiej, Poni żej Nowej Białej Utrzymanie Struktura i Lista 2 stanowiska Co 6 lat, od Wg mapy GIO Ś/RDO Ś 1/1 okres aktualnego stanu funkcja wska źników monitoringowe; 2015 roku monitoringu – zał. monitoringo ochrony siedliska Perspektywy wg. metodyki inwentaryzacja 7: Powy żej wy 3230* ochrony GIO Ś** siedliska raz na 10 Dębna, Powy żej lat Nowej Białej Utrzymanie Struktura i Lista 3 stanowiska Co 6 lat, od Wg mapy GIO Ś/RDO Ś 1,5/1 okres aktualnego stanu funkcja wska źników 2016 roku monitoringu – zał. monitoringo ochrony siedliska Perspektywy wg. metodyki 7: Jurgów, Białka, wy 3240 ochrony GIO Ś** Dębno

Utrzymanie Struktura i Lista 3 stanowiska Co 6 lat, od Wg mapy GIO Ś/RDO Ś 1,5/1 okres aktualnego stanu funkcja wska źników 2014 roku monitoringu – zał. monitoringo ochrony Perspektywy wg. metodyki 7: Bukowina wy siedliska 91E0 ochrony GIO Ś** Tatrza ńska, Białka, Krempachy Poprawa stanu Struktura i Lista 2 stanowiska Co 3 lata, od Wg mapy GIO Ś/RDO Ś 1/1 okres ochrony siedliska funkcja wska źników 2014 roku monitoringu – zał. monitoringo 6210 Perspektywy wg. metodyki 7: Kramnica, wy ochrony GIO Ś** Obłazowa Poprawa stanu Powierzchnia Lista 2 stanowiska, Co 6 lat, od Wg mapy GIO Ś/RDO Ś 1,5/1 okres ochrony siedliska Struktura i wska źników wizja terenowa – 2015 roku monitoringu – zał. monitoringo 6520 funkcja wg. metodyki ocena stanu co 10 7: Jurgów, Brzegi wy Perspektywy GIO Ś** lat ochrony Utrzymanie Stan populacji Lista 6 - Stanowisk Co 6 lat, od Losowo wybrane GIO Ś/RDO Ś 1,5/1 okres aktualnego stanu Stan siedliska wska źników (liczba zbiorników 2014 roku odcinki o dł. 1 km monitoringo populacji Perspektywy wg. metodyki wodnych zgodnie z z cało ści długo ści wy kumaka ochrony GIO Ś** metodyka GIO Ś) biegu koryta górskiego

* Metodyka GIO Ś monitoringu siedlisk 3220, 3230 zakłada jedynie wyznaczenie odcinka rzeki, lokalizacja transektu do bada ń jest zmienna w czasie – nie mo żna wi ęc poda ć konkretnych współrz ędnych geograficznych. **Szczegółowy zakres monitoringu i jego metodyka jest okre ślona w Przewodnikach metodycznych: Monitoring siedlisk przyrodniczych i Monitoring gatunków zwierz ąt - w tomach I, II i III pod. red. odpowiednio: W. Mroza i M. Makomaskiej-Juchiewicz (2009 oraz 2012).

Daty rozpocz ęcia monitoringu wynikaj ą z cykli przyj ętych przez GIO Ś dla monitoringu poszczególnych siedlisk. Koszt jednostkowy badania stanowiska monitoringowego dla siedlisk przyrodniczych wynosi 500 zł/1 stanowisko/1 okresie monitoringowym. Koszt badania monitoringowego stanowisk kumaka górskiego był wyceniony na 250 zł/1 odcinek/w 1 okresie monitoringowym.

Stanowiska monitoringu GIO Ś: Siedlisko 3220 Białka Frydman: 20 12 20,7; 49 27 31,7

Białka Trybsz: 20 06 53,6; 49 24 51,6 Siedlisko 3230: Białka 1: 20 12 37,8; 49 27 35,2 Białka 2: 20 12 19,3; 49 27 27,2 Białka 3: 20 11 29,5; 49 27 11,9 Siedlisko 3240: Białka Trybsz: 20 06 52,9; 49 24 51,5 Białka Frydman: 20 12 20,7; 49 27 31,7

8. Wskazania do dokumentów planistycznych

Dokumentacja planistyczna Wskazania do zmian w dokumentach planistycznych niezb ędne do utrzymania b ądź odtworzenia wła ściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków ro ślin i zwierz ąt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000 ( art. 28 ust. 10 pkt 5 ustawy o ochronie przyrody ) Program ochrony przeciwpowodziowej Wskazanie dotyczy wyboru wariantu do realizacji – do utrzymania ł ęgów konieczne jest doliny potoku Białka na odcinku w km pozostawienie ł ęgów w strefie zalewów, nie odcinanie ich obwałowaniem od rzeki 00+000 – 24+500 na terenie powiatu nowotarskiego i tatrza ńskiego, województwa małopolskiego

9. Przesłanki sporz ądzenia planu ochrony

Nie ma potrzeby sporz ądzania planu ochrony dla obszaru N2000; plan zada ń ochronnych identyfikuje przedmioty ochrony, ich stan ochrony, zagro żenia i cele ochrony. Zapisy umieszczone w planie zada ń ochronnych pozwol ą na utrzymanie lub uzyskanie wła ściwego stanu siedlisk przyrodniczych, dla których ochrony został utworzony obszar Natura 2000.

10. Projekt weryfikacji SDF obszaru i jego granic

Lp. Zapis Proponowany Uzasadnienie do zmiany SDF zapis SDF 1. Brak 6430 Ziołoro śla Siedlisko wykazane w trakcie prac terenowych w 2012 r. górskie (Adenostylion alliariae ) i ziołoro ślą nadrzeczne (Convolvuletalia sepium ) D 2. 6510 Nie stwierdzono wyst ępowania siedliska w trakcie prac terenowych w 2012 r., wyst ępuj ące ł ąki w Ekstensy - obszarze s ą zakwalifikowane do siedliska 6520 (wynik zmiany definicji siedliska) wnie

użytkowa ne ni żowe łąki świe że (Arrhenat herion ) D

3. Brak 8210 Wapienne Wyst ępowanie siedliska zgłoszone zostało przez Klub Przyrodników. Zbiorowiska mog ące by ć ściany skalne ze zaliczone do siedliska 8210 to prawdopodobnie tylko skrajnie niewielkie fragmenty, o nieustalonym zbiorowiskami składzie florystycznym. Potentilletalia caulescentis D 4. Brzanka: Brzanka Wynikiem prac w 2012 roku jest okre ślenie wyst ępowania brzanki w Białce jako nieistniej ąca lub tylko CCCC NP (nie wyst ępuje sporadycznie i usuni ęcie jej z listy przedmiotów ochrony w SFD obszaru w obszarze) 5. Brak Kumak górski Odnalezienie istotnej populacji gatunku na terenie obszaru CCCC 6. Obuwik Obuwik pospolity W trakcie inwentaryzacji nie stwierdzono wyst ępowania w obszarze obuwika pospolitego. pospolity NP (nie wyst ępuje Potencjalnym miejscem wyst ępowania gatunku jest siedlisko 6210, jednak jego obecny stan wyklucza D w obszarze) obecno ść obuwika pospolitego.

Lp. Proponowany przebieg Uzasadnienie do zmiany granicy na tle istniej ących granic obszaru Nie proponuje si ę zmian granic obszaru

11. Zestawienie uwag i wniosków

Lp. Uwagi i wnioski Podmiot zgłaszaj ący Sposób rozpatrzenia / odpowied ź

Moduł A 1 Klub Przyrodników Siedliska na wi ększo ści powierzchni skałek Świebodzin były klasyfikowane jako zespół Festucetum pallentis wg. dokumentacji z planu ochrony rezerwatu. Zbiorowiska mog ące by ć zaliczone Zamiana oceny siedliska 8210 z D na C w SFD do siedliska 8210 to prawdopodobnie tylko skrajnie niewielkie fragmenty, o nieustalonym składzie florystycznym. Kwestia ta wymagałaby wdro żenia bada ń inwentaryzacyjnych. Propozycja bada ń dopisana do odp. Tabeli. 2 Klub Przyrodników Zweryfikowano zapisy (poprawne pod Świebodzin wzgl ędem prawnym słownictwo) z wyj ątkiem Weryfikacja zapisów tabeli 1.6 bł ędnych wskaza ń (dot. nadzoru nad lasami prywatnymi) 3 Dopisanie w tab. 1.6 danych o Le śnej Wspólnocie Le śna Wspólnota Wprowadzono zapis w tabeli Urbarialnej w Trybszu Urbarialna w Trybszu 4 Zmiana zapisu o ochronie przeciwpowodziowej na Klub Przyrodników Wprowadzono poprawiony zapis w tab. 1.6 zarz ądzanie ryzykiem powodzi, zgodnie z obowi ązuj ącym Świebodzin brzmieniem Ustawy 7. Dopisa ć dane o jednolitej cz ęś ci wód i celach Klub Przyrodników Dopisano w charakterystyce obszaru środowiskowych Świebodzin 8. Klub Przyrodników Nie analizowano tego zagadnienia, gdy ż plan Świebodzin nie ma wpływu na ju ż wydane pozwolenia Sugestia wł ączenia do planu sumy poborów wody i analiza wodno-prawne, a przepływ nienaruszalny nie ich wpływu na przepływ – odniesienie do przepływów ma bezpo średniego odniesienia do nienaruszalnych przedmiotów ochrony w Białce (nie ma tu chronionych żadnych gatunków wodnych) a

przede wszystkim na dost ępno ść wody dla ludno ści miejscowej i z tego wzgl ędu podlega kontroli odpowiednich słu żb 9. Klub Przyrodników Plan nie jest odpowiednim miejscem do Sugestia wprowadzenia do planu zapisów, Świebodzin cytowania kodeksu cywilnego, karnego itp. przypominaj ących o obowi ązuj ących przepisach prawnych Prawo powinno by ć przestrzegane i na jego stra ży maj ą sta ć odpowiednie słu żby 10. Klub Przyrodników Poprawiono mało precyzyjne zapisy. Istotnie, Świebodzin zalew aktualnie jest barier ą dla tego gatunku. W wyj ątkowych przypadkach, przy znacznym obni żeniu poziomu wody, istnieje teoretyczna mo żliwo ść , że bariera ta b ędzie mogła by ć pokonana przez brzanki wyst ępuj ące w Dunajcu. Ze wzgl ędu na brak potwierdzenia Zapisy dotycz ące brzanki (bariery migracyjne, mo żliwo ść brzanki w Białce od wielu lat zaproponowano zasiedlenia Białki przez brzank ę) odnotowanie tego faktu w SFD przez wpisanie znaku „x” w kolumnie „NP”. Nikt odpowiedzialnie nie mo że jednak stwierdzi ć, że nie bytuje tam jeszcze jaka ś szcz ątkowa populacja. Nie jest to jednak powód, aby utrzymywa ć brzank ę jako przedmiot ochrony w obszarze 11. Urz ąd Gminy Nowy Targ wprowadzono uwag ę w punkcie 2.6 (tab. 1.4 W p. 1.4 nale ży wykre śli ć brzank ę podaje przedmioty ochrony z SFD)

12. Urz ąd Gminy Nowy Targ nie ma takiej mo żliwości – gatunki i siedliska Na mapach nie zaznacza ć wyst ępowania kumaka górskiego stwierdzone w trakcie wizji terenowej musz ą zosta ć uj ęte w odpowiednich tabelach 13. W p. 1.6 zakres odpowiedzialno ści dla gmin w podp. 2 Urz ąd Gminy Nowy Targ wprowadzono nale ży poprawi ć na: „zatwierdzanie planu zagospodarowania i regulaminu u żytkowania gruntów i urz ądze ń spółki do zagospodarowania lasów i gruntów wiejskich i urbarialnych”.

14. Urz ąd Gminy Nowy Targ wprowadzono tekst: Białka nale ży do najczystszych rzek Podhala. Jako ść jej wody w W p. 2.2 zamiast „Białka nale ży do najczystszych rzek ocenie fizyko-chemicznej i bakteriologicznej, Podhala”, nale ży wpisa ć: „Białka jest zanieczyszczona na znacznych odcinkach ust ępuje nieco ściekami na znacznym odcinku” normom klasy I, w innych natomiast, bezpo średnio poni żej miejscowo ści, jest zanieczyszczona ściekami. 15. W punkcie 2 nale ży wykre śli ć stwierdzenie: „które polegaj ą Urz ąd Gminy Nowy Targ wprowadzono na wycince zakrzacze ń i zadrzewie ń tamuj ących swobodny spływ wód w korycie oraz na obszarach nara żonych na niebezpiecze ństwo powodzi” – gdy ż brak było wycinki zakrzacze ń i zadrzewie ń. 16. W punkcie 2 nale ży doda ć: „W miejscowo ści D ębno przy Urz ąd Gminy Nowy Targ wprowadzono Białce znajduje si ę O środek rekreacyjno-wypoczynkowy z ponad 60 domkami i punktem gastronomicznym, przewiduje si ę dalszy rozwój infrastruktury gastronomicznej i wypoczynkowej” 17. W punkcie 2 nale ży doda ć: „Po drugiej stronie Białki w Urz ąd Gminy Nowy Targ wprowadzono okolicy Kramnicy znajduje si ę uj ęcie wody pitnej dla mieszka ńców Nowa Biała i Krempachy” 18. W punkcie 2 nale ży doda ć: „Obecnie w opracowaniu Urz ąd Gminy Nowy Targ wprowadzono dokumentacja do pozwolenia na budow ę kanalizacji sanitarnej w m. Nowa Biała i Krempachy wraz z oczyszczalni ą ścieków w m. Krempachy” 19. Urz ąd Gminy Nowy Targ wprowadzono tekst: Zgodnie z pogl ądem W punkcie 2 nale ży doda ć: „Stan i jako ść wody podwa ża mieszka ńców, stan i jako ść wody podwa ża sens zarybiania rzeki” sens zarybiania rzeki brzank ą. 20. W p. 2.5 Dla Gminy Nowy Targ – w ustaleniach planu Urz ąd Gminy Nowy Targ wprowadzono zamiast „Nie dotyczy obszaru Natura 2000” nale ży wpisa ć: „Uchwała Rady Gminy Nowy Targ nr XIV/115/2012 z dnia 20 marca 2012r.”

21. Urz ąd Gminy Nowy Targ tabela zawiera dane zweryfikowane, oznaczenie NP, które oznacza, zanik gatunku w obszarze i komentarz: Brak potwierdzenia W p. 2.6 Gatunki zwierz ąt – wykre śli ć „Brzanka Barbus” – wyst ępowania brzanki w obszarze; dane nie stwierdzono jej wyst ępowania uzyskane z wywiadów oraz przegl ądu terenowego odpowiednich siedlisk; termin VII 2012 22. W p. 2.6.1 nie zgadzamy si ę z sugesti ą „Zagro żeniem dla Urz ąd Gminy Nowy Targ działanie jest niezgodne z prawem wodnym – siedliska jest przede wszystkim działalno ść człowieka nie mo żna tego zapisa ć maj ąca na celu regulacj ę rzeki, pobór kamienia”. Uwa żamy że powinno by ć wpisane „przy racjonalnej eksploatacji pobór kruszywa po powodzi nie spowoduje zagro żenia dla siedlisk”. 23. Nale ży doda ć „Zalecane jest dalsze umocnienie brzegu rzeki Urz ąd Gminy Nowy Targ to jest plan dotycz ący ochrony przyrody, nie w celu zabezpieczenia mieszka ńców miejscowo ści przez zabezpieczenia przeciwpowodziowego powodzi ą 24. Nale ży doda ć po słowach „uj ęć wody” – „dla celów Urz ąd Gminy Nowy Targ wprowadzono bytowych i przeciwpo żarowych.” 25. Urz ąd Gminy Nowy Targ Nie uwzgl ędniono tej uwagi. Regulacja rzeki Nale ży wykre śli ć: „Zagro żeniem dla siedlisk jest działalno ść stanowi powa żne zagro żenie, gdy ż w jej wyniku człowieka maj ąca na celu regulacj ę rzeki, czy pobór niszczone s ą kamie ńce, a wi ęc siedlisko, które kamienia” ma by ć chronione. 26. Urz ąd Gminy Nowy Targ jednym z głównych zalece ń ochronnych dla łęgów jest utrzymanie zalewów przez rzek ę. Nale ży wykre śli ć zdanie: „Nale ży zadba ć, aby partie W przeciwnym razie łęg zmienia swój drzewostanów nie zostały odci ęte od rzeki np. w wyniku jej charakter i przestaje by ć ł ęgiem. Nie widz ę obwałowania” mo żliwo ści wpisania tego do planu, jedynie w formie postulatów mieszka ńców. 27. Urz ąd Gminy Nowy Targ był podany w pierwotnej wersji SFD obszaru, tu jest miejsce gdzie si ę tłumaczy dlaczego Nale ży w p. 2.6.3 wykre śli ć „Brzanka” gdy ż nie teraz nie jest przedmiotem ochrony. Poni żej, w stwierdzono wyst ępowania tego gatunku tek ście jest zdanie: „Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, wł ączaj ąc obserwacje i

odłowy przeprowadzone w roku 2012, brzanka powinna by ć okre ślona jako gatunek nie wykazywany aktualnie, nie b ędący przedmiotem ochrony, ale ze wzgl ędu na jego zanik w obszarze od momentu wej ścia w życie dyrektywy siedliskowej, nale ży ten fakt odnotowa ć w SFD przez wpisanie znaku „x” w kolumnie „NP”. 28. Urz ąd Gminy Łapsze poprawiono W punkcie 1.6 bł ędny adres e-mail Ni żne 29. Urz ąd Gminy Łapsze poprawiono W punkcie 1.6 pomini ęta Wspólnota Urbarialna w Trybszu Ni żne 30. Urz ąd Gminy Łapsze Nie ma przeszkód z punktu widzenia PZO do Zapisa ć w PZO konieczno ść wykonania urz ądze ń Ni żne wykonania takich zabezpiecze ń. Inwestycja i technicznych ograniczaj ących ilo ść wody kierowanej do tak powinna przej ść stosown ą procedur ę potoku Młynówka – stanowi ących zagro żenia dla uzgodnie ń, pod k ątem wyboru sposobu oczyszczalni wykonania zabezpieczenia. 31. Urz ąd Gminy Łapsze Wyznaczono odcinek koryta, gdzie dopuszcza Zapisa ć w PZO konieczno ść udro żnienie koryta powy żej Ni żne si ę tego rodzaju prace w razie zaistnienie mostu D ębno-Frydman przesłanek, że stan koryta b ędzie stanowił zagro żenie w przypadku powodzi 32. Urz ąd Gminy Łapsze Aktualny (obecnie uzupełniany) projekt Ni żne ochrony przeciwpowodziowej nie jest Zapisa ć w PZO konieczno ść dopuszczalno ści budowy sprzeczny z celami ochrony obszaru N2000; z obwałowa ń punktu widzenia PZO nie ma przeszkód w jego realizacji 33. Urz ąd Gminy Łapsze Regulacja cało ści potoku jest sprzeczna z Ni żne celem ochrony siedlisk stanowi ących podstaw ę wyznaczenia obszaru N2000. Zapisać w PZO konieczno ść systematycznej regulacji Zostały wyznaczone odcinki koryta, potoku i oczyszczenie jego koryta (podniesienie rz ędnej) newralgiczne z punktu widzenia ochrony ludzi i ich mienia, gdzie odpowiednie prace zabezpieczaj ące s ą dopuszczalne.

34. Urz ąd Gminy Łapsze Ście żka rowerowa i in. infrastruktura nie maj ą Ni żne bezpo średniego wpływu na przedmioty ochrony, i zgodnie wymogami prawa, Zapisa ć w PZO możliwo ść wykonania ście żek rowerowych zamierzenia te, jak wszystkie inne inwestycje i infrastruktury wypoczynkowej będą wymagały niezale żnego opracowania – OO Ś, który okre śli warunki realizacji takiego przedsi ęwzi ęcia. Zgodnie z PZO, podj ęcie takiej inwestycji nie jest zabronione. 35. Urz ąd Gminy Łapsze Postulat przekazano do instytucji Wyznaczenie granic obszaru N2000 w terenie Ni żne odpowiedzialnej za sie ć N2000 w województwie

Moduł B 36. Dopisa ć dodatkowe zagro żenie dla siedlisk 8210 i 6210 - Klub Przyrodników Dopisano w tabeli zagro żeń nielegalna wspinaczka skałkowa Świebodzin 37. Klub Przyrodników W ostatnich 2 latach zostały zbudowane Świebodzin (przebudowane) 2 mosty – PZO ma Propozycja zapisu o konieczno ści przebudowy mostów na obowi ązywa ć przez 10 lat, postulat przebudowy wisz ące tych mostów jest nierealny , nie ma sensu wi ęc zapisywa ć go w PZO 38. Klub Przyrodników Odcinki zostały wskazane, ich wielko ść jest Świebodzin dyskusyjna – aktualnie wynosi 20% Wskazanie odcinków na których jest mo żliwe prowadzenie powierzchni siedliska 3220, po konsultacjach prac utrzymaniowych w korycie społecznych, co pozwoli utrzyma ć jeszcze ocen ę FV siedliska w obszarze 39. Klub Przyrodników Za rezerwat odpowiedzialny jest RDO Ś i Świebodzin zgodnie z procedurami ka żdorazowo ma by ć Zapis o braku akceptacji prac w korycie Białki w rezerwacie powiadamiany o planach jakichkolwiek prac przyrody na jego terenie. PZO nie jest miejscem, żeby okre śla ć zakresy uprawnie ń 2 instytucji 40. Zapis dotycz ący przebiegu wałów przeciwpowodziowych w Klub Przyrodników Poprawiono bł ędny zapis kontek ście zabiegów ochronnych dla 91E0 Świebodzin

41. Le śna Wspólnota Prace zabezpieczaj ące na potoku Młynówka Urbarialna w Trybszu nie wchodz ą w zakres PZO – generalnie, nie Zabezpieczenie potoku Młynówka - zapis w pzo jest sprzeczny z zapisami planu, projekt dopuszczaj ący wykonanie tych prac konkretnego przedsi ęwzi ęcia powinien przej ść stosowne procedury 42. Le śna Wspólnota Nie ma przeszkód dla wła ściwego osadzenia i Zabezpieczenie słupa wysokiego napi ęcia - zapis w pzo Urbarialna w Trybszu zabezpieczenia słupa – nie ma podstaw, aby dopuszczaj ący wykonanie tych prac Urz ąd Gminy Łapsze odnosi ć si ę do tej kwestii w PZO Ni żne 43. Dla stanowisk 4-Nowa Biała rezerwat, 5-Nowa Biała Most i Urz ąd Gminy Nowy Targ Obecny zapis daje mo żliwo ść regulacji, przy 6-Dębno nale ży wykre śli ć jako zagro żenia potencjalne: zachowaniu pewnych warunków. Bez niego „Plany regulacji rzeki niezgodne z dobr ą praktyk ą regulacji regulacja b ędzie w ogóle niemo żliwa rzek i potoków górskich” gdy ż przy racjonalnej eksploatacji nie stanowi to zagro żenia, 44. Urz ąd Gminy Nowy Targ Są wyznaczone odcinki do tych prac, w tym rozebrania łach zgodnie z życzeniami na W zakresie prac dopuszczalnych w korycie rzeki należy spotkaniu w Białce. Umawiali śmy si ę na 20, dopisa ć: „Rozebranie istniej ących łach” – miejsce realizacji: max 25% długo ści rzeki, obecnie te odcinki od przełomu Białki do uj ścia przeznaczone do prac obejmuj ą dokładnie 20% powierzchni siedliska. 45. Do p. 10 Wnioski: nale ży dopisa ć: Urz ąd Gminy Nowy Targ pogł ębianie koryta potoku górskiego jest - Nale ży obni żyć rz ędn ą posadowienia rzeki Białka poprzez niezgodne z w/w dobr ą praktyk ą i zostani e udro żnienie koryta – przywrócenie do stanu pierwotnego z odrzucone przez ka żdego recenzuj ącego PZO lat 50 i 60 46. Nale ży wybudowa ć obwałowanie rzeki (od przełomu Białki Urz ąd Gminy Nowy Targ Do um ieszczenia w postulatach mieszka ńców, do tartaku) w celu ochrony m. Nowa Biała, Krempachy i powinno si ę znale źć w przygotowywanym powy żej o środka wypoczynkowego do uj ścia rzeki – w celu wariancie projektu ochrony ppow. RZGW. ochrony m. D ębno

Moduł C 45. 1. Umo żliwienie poboru żwiru na cele prywatne i/lub Mieszka ńcy w ramach 1. Konieczna zmiana prawa – problem społeczne, poprzez zmian ę odpowiednich przepisów spotka ń konsultacyjnych, zgłoszony miejscowym posłom Prawa Wodnego. w tym wójtowie gmin 2. Konieczna zmiana prawa – problem

2. Powrót do wcze śniej (do lat 90.XX wieku) Bukowina Tatrza ńska, zgłoszony miejscowym posłom obowi ązuj ących przepisów dotycz ących wyznaczania Łapsze Ni żne, Nowy 3. Długo ść odcinków wyznaczonych do prac miejsc przeznaczonych na pobór żwiru. Targ, sołtysi, utrzymaniowych b ędzi e wynikała z potrzeb 3. Wyznaczenie dłu ższych ni ż w PZO odcinków koryta przedstawiciele ochrony życia i mienia ludzi (nawet do 30% długo ści rzeki), w których dopuszcza si ę Wspólnot 4. i 5. Ustalanie procedur le ży w gestii RZGW ingerencj ę ci ęż kiego sprz ętu. – zapis z PZO zostanie przekazany do 4. Usprawnienie procesu przyznawania odszkodowa ń przez odpowiedniego oddziału RZGW za grunty „zabrane” przez rzek ę (uproszczenie 6. Brak drogi proceduralnej dla zgłoszenia procedury, pomiary geodezyjne po stronie RZGW). takiego wniosku. 5. Przygotowanie schematu wniosku dochodzenia 7. Regulacje ruchu turystycznego, w tym odszkodowa ń od RZGW. ście żka r owerowa nie maj ą bezpo średniego 6. Ułatwienia w uzyskiwaniu środków na budow ę wpływu na przedmioty ochrony i zgodnie z oczyszczalni ścieków i kanalizacji wsi – dodatkowe wymogami prawa zamierzenia te, jak punkty za poło żenie gminy w zlewni obszaru rzecznego wszystkie inne inwestycje b ędą wymagały obj ętego obszarem Natura 2000. niezale żnego opracowania – OO Ś, który 7. Uregulowanie zagadnie ń dotycz ących ruchu okre śli warunki realizacji takiego turystycznego na terenie obszaru Natura 2000, zarówno przedsi ęwzi ęcia. Zgodnie z PZO, pod jęcie w rezerwacie jak i pod wzgl ędem umo żliwienia budowy takiej inwestycji nie jest zabronione. ście żek rowerowych, wraz z infrastruktur ą wzdłu ż Białki. 8. Wniosek przedstawiony w RDO Ś, 8. Zwi ększenie udziału społeczno ści lokalnej w procesie odpowiedzialnej za obszar Natura 2000. planowania wszelkich prac w obszarze Natura 2000.

12. Literatura

Augustyn L. 2006. Ichtiofauna dorzecza Dunajca na pocz ątku XXI w. Wyd. Pa ństwowej Wy ższej Szkoły Zawodowej w Nowym S ączu. Baumgart-Kotarba M. 1983. Kształtowanie koryt i teras rzecznych w warunkach zró żnicowanych ruchów tektonicznych na przykładzie wschodniego Podhala. Prace Geogr. IG PAN 145. Gołaszewska M., Śliwi ńska J., Szewczyk A. 1988. Projekt rezerwatu przyrody „Rzeka Białka Tatrza ńska”. Nowy S ącz. Msc. Małopolski Konserwator Przyrody, Kraków. Grodzi ńska K. 1976. Ro śliny naczyniowe Skalic Nowotarskich i Spiskich (Pieni ński Pas Skałkowy). Fragm. Flor. Geobot. 22: 149-246. Grodzi ńska K. 1979. Mapa zbiorowisk ro ślinnych rezerwatu Przełom Białki pod Krempachami. Ochr. Przyr. 42: 29-73. Herbich J. (red.) 2004. Siedliska przyrodnicze. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podr ęcznik metodyczny. Ministerstwo Środowiska, Warszawa. Hess M., Le śniak B., Rauczy ńska-Olecka D. 1984. Stosunki klimatyczno-bonitacyjne obszaru Podhala. Prace Geogr. UJ 58. Małecka D. 1981. Hydrogeologia Podhala. Prace Hydrogeologiczne 14. Romanek W. 2006. Charakterystyka fitosocjologiczna lasów ł ęgowych w górnej cz ęś ci zlewni Dunajca. Praca magisterska, AR Wydział Leśny, Kraków. Studnik-Wójcikowska B., Werblan-Jakubiec H. (red.) 2004. Gatunki ro ślin. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podr ęcznik metodyczny. Ministerstwo Środowiska, Warszawa. Szel ąg Z. (red.). 1999. Plan ochrony rezerwatu przyrody „Przełom Białki pod Krempachami” na lata 1999-2018. Msc. Małopolski Konserwator Przyrody, Kraków. Valde-Nowak P. 1995. Jaskinia w Obłazowej. Osadnictwo, sedymentacja, fauna kopalna. Pieniny – Przyroda i Człowiek 4: 5-23. IOP PAN, Kraków. Monitoring siedlisk przyrodniczych (3220, 3230, 3240). Baza danych. http://www.iop.krakow.pl/cn2000/Monitoring Perzanowska J. (red.) 2006. Program współpracy na szczeblu lokalnym na rzecz ochrony obszaru Natura 2000 „Dolina Białki”- PLH120024. 2011. Strategia zarz ądzania obszarem Natura 2000 – „Dolina Białki”. Program „Norweski” IOP PAN, Kraków. WIO Ś w Krakowie. 2011. Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2010 roku (Biblioteka Monitoringu Środowiska)