PDF Chopin Express

Home , Bella Davidovich, Ingolf Wunder, Lev Oborin, Yulianna Avdeeva

XVI MIĘDZYNARODOWY KONKURS PIANISTYCZNY IM. FRYDERYKA CHOPINA THE 16TH INTERNATIONAL FRYDERYK CHOPIN PIANO COMPETITION

Ingolf Wunder, Austria, podczas próby | rehearsing, 19.10.2010 and the winner is... chopin express wygrali | and the winners are

I Nagroda | 1st Prize II Nagroda | 2nd Prize II Nagroda | 2nd Prize

Yulianna Ingolf Lukas Geniušas Avdeeva Rosja | Russia Wunder Austria Rosja-Litwa | Russia-Lithuania Yulianna Avdeeva (ur. 1985), absolwentka Ingolf Wunder (ur. 1985), absolwent Uni- Lukas Geniušas (ur. 1990), studiuje u Very Hochschule der Künste w Zurichu, obec- versität für Musik und Dartellende Kunst Gornostaevej w Konserwatorium im. Piotra nie jest asystentką Konstantina Scherbakova. w Wiedniu. Obecnie studiuje pod kierunkiem Czajkowskiego w Moskwie. Jego repertuar Zdobyła II nagrodę International Concours Adama Harasiewicza. Koncertował w Eu- jest rozległy i obejmuje utwory od baroku po de Genève w 2006 roku, podobny sukces ropie i Argentynie. W Polsce wystąpił z Or- muzykę współczesną, zarówno solową jak odniosła na Międzynarodowym Konkursie kiestrą Kameralną Polskiego Radia “Ama- i kameralną. W Polsce wystąpił w Filharmonii Pianistycznym im. I. J. Paderewskiego w Byd- deus” pod batutą Agnieszki Duczmal w Fil- Narodowej z towarzyszeniem Litewskiej goszczy. Koncertowała w Europie i Japonii, harmonii Poznańskiej (2006). Występował Orkiestry Symfonicznej oraz w Bydgoszczy w 2008 roku wystąpiła na festiwalu „Cho- też w Berlin Konzerthaus, Wiener Musikve- z towarzyszeniem Orkiestry Filharmonii pin i jego Europa” w Warszawie. rein i w Tonhalle w Zurichu. Pomorskiej. h h h Yulianna Avdeeva (b 1985) She graduated Ingolf Wunder (b 1985) a graduate of Uni- Lukas Geniušas (b 1990) is currently a stu- from Hochschule der Künste in Zurich whe- versität für Musik und Dartellende Kunst dent of Vera Gornostaeva at Moscow’s re she is now an assistant to Professor Kon- in Vienna. He currently continues his stu- Tchaikovsky Conservatory. He has a vast stantin Scherbakov. She won the second pri- dies under Adam Harasiewicz. He has appe- repertoire covering music from Baroque to zes at the International Concours de Gèneve ared in concerts in Europe and in Argentina. contemporary, both solo and chamber. In in 2006 and in 2007 at the Paderewski In- In Poland he has performed in Poznań with Poland he has performed at the National ternational Piano Competition in Bydgoszcz. the Amadeus Chamber Orchestra conduc- Philharmonic with the Lithuanian Sympho- She has performed across Europe and in Ja- ted by Agnieszka Duczmal (2006). He has ny Orchestra and the Pomeranian Sympho- pan; in 2008 she appeared at the “Chopin also played at the Berlin Konzerthaus, Wiener nic Orchestra in Bydgoszcz. and His Europe” festival in Warsaw. Musikverein and Tonhalle in Zurich. chopin express 15 chopin express 13 chopin express 15 recenzja | review recenzja | review recenzja | review osyjsko-litewski pianista Lukas ajpierw roztacza przed nami czar yrazy wielkiego uznania nale- RGeniušas Mazurki op. 59 zagrał Nwiedeńskiego salonu (op. 34 nr 1), Wżą mu się za dostrzeżenie cu- spontanicznie, Barkarolę zaś nasycił następnie w Fantazji f-moll zagłębia się downych szczegółów Mazurków, za ich mrocznym pięknem. Poloneza fis-moll w rozmyślaniach o bohaterskiej prze- rytm, wdzięk i melancholię. Czyżby w sposób przemyślany, zdecydowanie. szłości; finałowe akordy brzmią trium- udało mu się chwycić rąbek szaty | The Russian-Lithuanian Lukas falnie. | She first painted the charm of Chopina? | He deserves praise for no- Geniušas brought spontaneity to a Viennese drawing room (Op 34, ticing the magnificent minutiae in the his Op 59 Mazurkas and dusky No 1), then, in the Fantasy in F minor, mazurkas, their rhythm, charm, and beauty to the Barcarolle. His F sharp reflected on a heroic past; her final melancholy. Has he, in fact, grasped minor Polonaise was very powerfully chords resounded with triumph. a thread of Chopin’s cloak? conceived and projected. — Jan Popis — Kacper Miklaszewski — John Allison

2 | XVI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina | dzień dwudziesty p i e r w s z y | 21 października 2010 r.

III Nagroda | 3rd Prize IV Nagroda | 4th Prize V Nagroda | 5th Prize

Daniil Evgeni Bozhanov François Trifonov Rosja | Russia Bułgaria | Bulgaria Dumont Francja | France Daniil Trifonov (ur. 1991), absolwent kla- Evgeni Bozhanov (ur. 1984) studiuje pod kie- François Dumont (ur. 1985) absolwent sy Tatiany Zelikman w Szkole Muzycznej runkiem Georga Friedriecha Schencka w Ro- klasy Bruno Rigutto w Konserwatorium im. Gniesinych w Moskwie. Obecnie stu- bert Schumann Musikhochschule w Düssel- w Paryżu. Doskonalił swe umiejętności diuje w Cleveland Institute of Music u Ser- dorfie oraz prywatnie u Dmitri Bashkirova. w Międzynarodowej Akademii Pianistycznej gieja Babayana. Laureat licznych konkur- Jest laureatem wielu prestiżowych konkur- Lago di Como we Włoszech. Jest laureatem sów m.in. Międzynarodowego Konkursu im. sów. W ubiegłym roku był finalistą Konkursu trzeciej nagrody Konkursu im. Królowej Skriabina w Moskwie. Także komponuje. Od- Vana Cliburna; otrzymał tam nagrodę w ka- Elżbiety Belgijskiej (2007). Występował był tournées po Kanadzie, USA i Włoszech. tegorii muzyki kameralnej (za wykonanie w Europie i Stanach Zjednoczonych. Nagrał Ma w dorobku nagrania dla stacji radiowych Kwintetu fortepianowego Francka z Takacs płytę dla wytwórni Diapason d’Or. i telewizyjnych. Quartett). W 2010 roku występował na fe- h h stiwalu „Chopin i jego Europa”. François Dumont (b 1985) is a graduate Daniil Trifonov (b 1991) graduated from h of the Conservatoire National Supérieur Tatiana Zelikman’s class at the Gnesin School Evgeni Bozhanov (b 1984) studies at the de Musique et de Danse in Paris where he of Music in Moscow. Currently he continues Robert Schumann Musikhochschule in studied under Bruno Rigutto. He continued his studies at the Cleveland Institute of Düsseldorf with Georg Friedrich Schenck his studies at the International Piano Music under Sergei Babayan, where he is and as a private student with Dmitri Bashkirov. Academy Lago di Como in Italy. He won third also studying composition. He is the laureate He is a laureate of many competitions. In prize at the Concours Musical International of numerous music contests including the 2009 he was a finalist in the Van Cliburn Reine Elizabeth de Belgique (2007). He has International Scriabin Competition in International Piano Competition (Fort Worth) performed in Europe and the USA and has Moscow. He has toured Canada, the USA and was decorated in the chamber category recorded a CD for Diapason d’Or. and Italy and recorded for radio and TV (for a perfomance of Cesar Franck’s Piano broadcasting stations. Quintet with the Takács Quartet). This year he has been invited to perform at the “Chopin chopin express 17 and His Europe” festival in Warsaw. chopin express 19 recenzja | review recenzja | review rançois Dumont wykorzystał chopin express 12 Fpastelowe barwy fortepianu Fazioli rugi w finale grał Daniil Trifonov. recenzja | review – grał ostrożnie, ale na swój sposób DWprawdzie w Romazy czarował przekonująco. | François Dumont, ciepłymi kolorami, łagodnie i ze łody Bułgar nie ma też playing with the more subdued colours spokojem snutym cantabile… | Mnajmniejszych trudności of the Fazioli, also held back yet his In the finals Daniil Trifonov played z przekazaniem wizji interpretacyjnej, performance was convincing on its second. He enchanted us with dodajmy – bardzo osobistej. | The own terms. warm colours in Romance and the young Bulgarian has no trouble — John Allison Larghetto and with a gentle, peaceful communicating his vision, either – mecenas ro ku chopinowskiego cantabile… quite a personal one at that. m a i n s p o n s o r o f the c h o p i n year — Daniel Cichy — Marcin Majchrowski

21 October, 2010 | d ay t w e n t y o n e | The 16th International Fryderyk Chopin Piano Competition | 3

chopin express rozmowa | interview bella davidovich

grał Sonatę b-moll Chopina po pogrzebie swo- Maybe 40, and no one from Asia. We had two jej matki. Nigdy tego nie zapomnę, do końca or three from Brazil. There was a strong Polish życia. Słyszałam tu wiele Sonat b-moll, ale nikt group and a strong Russian group. nigdy nie płakał. »»I remember reading (in James Meth- »»W tym Konkursie niewiarygodne uen-Campbell’s book on the history of znaczenie ma historia, gdyż tak wielu Chopin playing) your Chopin described członków Jury jest zwycięzcami as having more heart than Sviatoslav poprzednich konkursów. Fascynuje Richter’s and being more directly com- mnie to, w jaki sposób ta historia jest municative than that of Emil Gilels. przekazywana dalej. Pani była jedną What was the secret of your success? z ostatnich studentek Igumnowa, a on This was due to the very good Russian school uczył w Konserwatorium Moskiewskim – which means, first of all, singing with the piano. od 1899 r. ... The piano is not a percussion instrument. It’s I uczył Lwa Oborina, pierwszego zwycięzcę. about sound and imagination. I studied with »»Jaki on był? Miał opinię osoby bardzo Flier and Igumnov. And Igumnov taught Flier. niedostępnej. That was one school. But I remember many Faktycznie taki był, miałam bliższy kontakt years ago, in the early 1960s, how Gilels played Liczy się dźwięk z Flierem i innymi. Do mnie Igumnow odnosił the B flat minor Sonata after his mother’s funeral. się bardzo oficjalnie, ale lekcje były fantastycz- I will never forget it, not until my last moment. | It's about sound ne. Rok przed II wojną światową miałam z nim Here I have heard many B flat minor Sonatas, lekcję, podczas której pracowaliśmy wyłącznie but no one was crying. nad partią lewej ręki w Nokturnie f-moll. Nikt »»This Competition has an incredible nie mógł się z nim równać. sense of history, with so many »»John Allison: W Jury zasiada Pani dru- »»Mówiła Pani o stylu rosyjskim. Jaka members of the Jury being past gi raz, a na Konkursie jest po raz trzeci. jest różnica między polskim i rosyjskim winners, and I’m fascinated by the way Jakie są największe różnice między sposobem grania Chopina? in which that history is passed on. You współczesnymi edycjami, a tą z 1949 Obecnie wyczuwa się różnicę, ponieważ ro- were one of Igumnov’s last students, roku? syjskie konserwatoria straciły wielu sławnych and he had been at the Moscow Bella Davidovich: Obecnie należy wy- nauczycieli. Ale w 1949 roku nie było prawie Conservatory since 1899... konać większy, dłuższy i trudniejszy program. żadnej. Pamiętam Basię Hesse-Bukowską. And he taught Lev Oborin, the first winner. »»What was he like? He had a reputation ČČWIZYTÓWKA W moich czasach było inaczej. Mieliśmy inny A Halina [Czerny-Stefańska] cudownie grała CHOPINA kłopot. Pierwszy konkurs po wojnie odby- mazurki. Wszystko brzmiało bardzo natural- as quite a distant character. Multimedialna wy- wał się w Sali Koncertowej Teatru Roma. Jury nie. Tak samo było z polonezami. Obecnie gra Yes he was, I was closer to Flier and others. stawa autografów nas nie widziało. Przez to byliśmy jeszcze bar- się polonezy głośno, czasem nawet brzydkim To me Igumnov was official, but lessons were kompozytora czynna do 11 listopada 2010; dziej zdenerwowani. Podczas losowania ko- dźwiękiem, i w szybszych tempach. Zapomina fantastic. The year before World War II, I had Biblioteka Narodowa lejności uczestników wyciągaliśmy zamknięte się o specjalnym polskim kostiumie, w którym a lesson with him when all we worked on was (Pałac Rzeczypospo- koperty. tańczy się poloneza. Dzisiejsze tempa nie nada- the left-hand part of the Nocturne in F minor. litej, plac Krasińskich »»Czy wtedy było więcej czy mniej wałyby się na otwarcie balu u monarchy. Dziś Nobody could match him. 3/5); wstęp wolny, »» bezpłatny katalog uczestników? za dużo słychać karaoke. You were talking about the Russian wystawy z płytą Może 40 i żadnego z Azji. Było dwóch lub h style. What’s the difference between CD/MP3 trzech z Brazylii. Najliczniejsza była ekipa pol- the Polish and Russian ways of playing h ska i ekipa rosyjska. »»John Allison: This is your second time Chopin? ČČWIZYTÓWKA »»Pamiętam opinie (w książce Jamesa on the Jury, and third time at the Com- There’s a difference these days, because the CHOPINA Methuen-Campbella o historii chopeni- petition. What are the biggest differen- A multimedia Russian conservatoires have lost many famo- exhibition of the styki), że w Pani interpretacjach Chopi- ces between the modern editions and us teachers. But in 1949, I felt no big difference composer’s works; na było więcej serca niż u Światosława that of 1949? at all. I remember Basia Hesse-Bukowska. And until November 11, Richtera, i że były bardziej komunika- Bella Davidovich: National Now the programme Halina [Czerny-Stefańska] played mazurkas Library (Pałac tywne niż wykonania Emila Gilelsa. Na is bigger, heavier and longer. In my time it was wonderfully. It all sounded very natural. The Rzeczypospolitej, czym polegał sekret Pani sukcesu? different. We had different problems. As the same was true about the polonaises. Now pe- plac Krasińskich 3/5); Zawdzięczałam to dobrej szkole rosyjskiej, first post-war Competition, it was held at the ople play polonaises with big sound, sometimes Admission free, complimentary która odznacza się, przede wszystkim, śpiew- Roma Theatre Concert Hall. And the Jury could even ugly sound, and faster tempos. They for- exhibition catalog nym tonem. Fortepian nie jest instrumentem not see us. That made us more nervous. When get about the special Polish costume in which and CD/MP3 disc perkusyjnym. Liczy się dźwięk i wyobraźnia. we drew our numbers, we simply drew closed you have to dance a polonaise. Today’s tem- Studiowałam u Fliera i Igumnowa. A Igumnow envelopes. pos wouldn’t do for opening the emperor’s ball. uczył Fliera. To była jedna szkoła. Ale pamiętam, »»Were there more or fewer competitors Nowadays we hear too much karaoke. h jak wiele lat temu, na początku lat 60., Gilels then? — rozmawiał/interview by John Allison

4 | XVI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina | dzień dwudziesty p i e r w s z y | 21 października 2010 r.

współorganizator par tner par tnerzy

patroni o f i c j a l ny h o te l dla nas | exclusive chopin express Szukamy talentów

| An ear for talent Ian Gillan onkurs Chopinowski to najprawdo- Kpodobniej najważniejszy konkurs mu- Deep Purple zyczny na świecie. W przeszłości objawiały się tu niesamowite talenty – pianiści, któ- rzy przez wiele lat nagrywali następnie dla Znamy się ze słyszenia Perfect Strangers? Deutsche Grammophon. Wysłuchawszy występów w finale jestem bardzo cieka- wielbiam różnorodność w życiu. love doing different things and new things. wa, jaka będzie decyzja Jury. Mam przy- Dlatego zgodziłem się wystąpić ja- So I am going to narrate a documentary najmniej dwa własne typy. Jury ma jednak Uko narrator w filmie o Chopine. Iabout Chopin’s life. I’ve seen a DVD of it – wszelkie kompetencje, by podjąć właści- Widziałem już DVD. Wygląda wspaniale, the visual aspect is fantastic, and it is a lovely wą decyzję. a sama historia jest wzruszająca. story. Niemniej podpisanie kontraktu ze zwy- Świat muzyki klasycznej i heavy metalu The worlds of classical and heavy metal mu- cięzcą nie jest decyzją automatyczną, ani nie są sobie obce. Naprawdę nie: mamy tu sic are not opponents. Not really: it’s evolution, nikt nie powinien wywierać w tym wzglę- do czynienia z ewolucją. W każdej epoce by- I think. There have been in every era some dzie presji. Kontrakt płytowy z młodym ar- ły kreatywne jednostki. To wspaniałe, kiedy that were creative. It is a startling thing when tystą wiąże się z dużą odpowiedzialnością ktoś posiada naturalny talent, dzięki któ- people have natural gifts and they put them i trzeba wiedzieć co jest najważniejsze – na- remu tworzy muzykę, która nie przemija. into a form of music that is remembered fore- leży poświęcić odpowiedni czas na dogra- Myśląc o muzyce klasycznej, zastanawiamy ver. It is makes you wonder about ethical stan- nie szczegółów, respektować oczekiwania się nad wartościami obowiązującymi w na- dards that we are trying to keep ourselves. artysty i otoczyć go należytą opieką. szym świecie. Luciano Pavarotti said to me that he was je- Luciano Pavarotti powiedział mi kiedyś, alous that I can sing “Smoke on the Water” so że zazdrości mi, że „Smoke on the Water” many times and every time it’s different. He mogę zaśpiewać na tyle sposobów, za każ- said: “If I was to change the interpretation of dym razem inaczej. I dodał: „Jeśli ja zmie- ‘Nessun dorma’ by that much, they would cru- niłbym tak Nessun dorma, nie darowaliby cify me. It’s not allowed in the world of ope- mi. W świecie opery to zabronione”. Czyż ra.” Wouldn’t it be wonderful to hear a slight nie byłoby jednak cudownie posuchać cza- variation if you are going to do a famous aria, sem znanej arii w nieco zmienionej wersji, especially if you are as good as Pavarotti? Ute Fesquet zwłaszcza w wykonaniu tak wytrawnego Chopin used to change his interpretations artysty jak Pavarotti? every time he performed his works. So per- he Chopin Competition is huge – per- Chopin za każdym razem nieco ina- haps he was closer in his approach to a rock Thaps the most important music com- czej grał swoje utwory. Może więc bliżej musician than to a modern pianist. He was petition in the world. In the past, incredible mu w istocie było do dzisiejszego rockma- probably the most highly respected pianist talent has come from the Competition, tal- na, a nie pianisty klasycznego? Był bez wąt- that ever lived. There are two elements to ent that, over many years, has worked with pienia najbardziej szanowanym pianistą a musical instrument: one is the craft and the Deutsche Grammophon to release a won- wszechczasów. W przypadku gry na instru- other is the art. Once you have learned the derful legacy of piano recordings. mencie liczą się dwie rzeczy: umiejętności craft of the instrument, you can be expressi- Having listened to the finalists over the techniczne i wyraz artystyczny. Kiedy opa- ve and your personality can become part of it. past few days I am very curious to find out nuje się technikę gry, można wyrażać swoje And when you are that good, that young, whe- what the Jury decides in the end. I have at uczucia i osobowość. Jak to się jednak dzie- re does it come from? Obviously, from your least two personal favourites, but we will je, że tak młodzi ludzie są tak dobrzy? Gdzie surroundings. But to be that adept at such an see. The Jury has a wide range of competen- się tego nauczyli? Taka biegłość w muzyce early age and express that personality in your ce: it brings together not only the greatest w tak młodym wieku to rzecz bardzo rzadka. music is a rare thing. I can certainly say that concert pianists but also great teachers of Można powiedzieć, że muzyka jest wiecz- the music will live forever, through one instru- immense experience who have served on na, żyje niezależnie od pokolenia i od in- ment or another. When it’s that innovative, the Jury for a long time so represent con- strumentu. Zapisuje się w historii dzięki then it goes down as something special in hi- tinuity in terms of quality. innowacyjnym artystom. Jak Chopin. h story. Just like Chopin. h However, signing the winner is not an automatic decision, nor one to take under k ró t ko | in brief pressure. It is a great responsibility to sign a young artist, and you need to have the right priorities – to spend time to find an ČČKatarzyna Kucia jako pierwsza prawidłowo wytypowała ČČKatarzyna Kucia was the first to indicate five names of agreement that suits them and their expec- pięciu finalistów Konkursu Chopinowskiego i zwyciężyła the finalists of the Competition. She won in the compe- tations, and gives them the attention they w konkursie ogłoszonym w 7 numerze Chopin Expressu tition we launched in our 7th issue. The award, funded deserve. h przez dyrektora Instytutu Adama Mickiewicza Pawła by Paweł Potoroczyn, director of the Adam Mickiewicz Potoroczyna, który w nagrodę ufundował Komplet „Dzieł” Institute, is a complete edition of the works of Adam — Ute Fesquet (vice president, a&r, Adama Mickiewicza i Płynną Nagrodę Niespodziankę. Mickiewicz and a liquid surprise. deutsche grammophon)

»»Daniel Cichy, Jakub Puchalski: Czy dla Pana Profesora Chopin nie tknął średniowiecza, które jest jeszcze tajemnicą? było dla romantyków ołtarzem, Mieczysław Tomaszewski: Oczywiście. Mógłbym wyliczyć wiele nie doszedł do tego, aby pisać rzeczy, które czekają na odkrycie. Ale jeśli pyta Pan o tajemnicę, pewnie pieśni, które były gatunkiem nie chodzi o fakty, których jeszcze nie znamy z zakresu muzyki czy życia numer jeden w XIX wieku. Chopina. Raczej o to, co można nazwać fenomenem. Fenomen zaś ma Chopin był idolem romanty- to do siebie, że nie jest rozkładalny na czynniki pierwsze. Podobnie jak zmu, stojąc wszakże na grun- idiom, który polega na tym, że zespolonych, zrośniętych synkretycznie jest cie klasycznym, który stanowił dla niego autocenzurę. kilka różnych elementów. U Chopina jest to o tyle dziwne, że te elemen- »»A czy Chopin był także idolem dla polskich kompozytorów ty są ze sobą sprzeczne. W grę wchodzi koncepcja oksymoronu. W wy- XX wieku? powiedziach osób, które bezpośrednio słyszały Chopina nie tylko jako W minionym stuleciu podstawowe opinie na temat Chopina wygła- kompozytora, ale także jako wykonawcę, które były z nim blisko, Liszta, szał Karol Szymanowski. Ale nie tylko jego teksty są euforyczne, rów- Heinego, Balzaca, Nietzschego, pojawia się seria określeń ,,gorzkie szczę- nież w swojej twórczości od Chopina wychodził, chociażby w preludiach. ście”, ,,bolesna rozkosz”, „uśmiech przez łzy”, „heroizm klęski”. Potem zaś, począwszy od „Słopiewni” – czyli powrotu do słowiańszczy- »»Podobne określenia nasuwają myśl nie tylko o chopinowskim zny i ludowości, wszystko działo się przez Chopina. W drugiej połowie stylu, ale także o micie Chopina. Jakie nieprawdziwe opinie wieku z kolei admiratorem Chopina był Witold Lutosławski. Proszę wziąć krążą na jego temat? pod uwagę to, co jest rozproszone w wypowiedziach Lutosławskiego. Wbrew sugestii, która pojawia się w biografistyce od czasów Hoesicka, Wspominał, że będąc dzieckiem, Scherza b-moll op. 31 słuchał pod sto- Chopin nie był ateistą. George Sand w „Dziejach mojego życia”, w któ- łem, żeby ukryć łzy. Potem mówił o powrotach do Chopina, dodając, że rych opisuje Chopina – pomimo rozdźwięku, jakim zakończyła się ich następowały one zawsze w złych chwilach życia. Chopin przynosił mu przyjaźń – jako postać wspaniałą, stwierdza: „Ale jednego mu nie mo- ukojenie, ułatwiał dojście do siebie, a że był niezłym pianistą – sam mógł gę darować – dogmatycznego katolicyzmu.” Istnieje też mit Chopina, utwory Chopina grywać. O pierwszych akordach Sonaty b-moll powie- który w głowie miał tylko klawisze. Chopin nie był kimś kto przejmo- dział, że są jak kute w skale, a Preludium fis-moll nazwał cudem. Nie moż- wał obiegowe opinie filozoficzne. Raczej miał własne poglądy na świat na więcej! Kiedyś stwierdził wręcz, że za niektórymi jego utworami stoi ukształtowane przez swoje doświadczenie. Jego wypowiedzi pokazują, właśnie Chopin, że mamy do czynienia z palimpsestem. I choć to trudno że był przede wszystkim człowiekiem głęboko myślącym, refleksyjnym. udowodnić, wypowiedź kompozytora rozwiewa wątpliwości. Ojciec, główny nauczyciel czyli W latach 70. czasopismo ,,Polska” zrobiło ankietę wśród kompozy- Elsner oraz Linde, dyrektor li- torów. Było tam m.in. pytanie o stosunek do muzyki Chopina. Oprócz ceum warszawskiego, przeka- Chopin był idolem romantyzmu, Lutosławskiego wypowiedzieli się Wojciech Kilar, Włodzimierz Kotoński, zali mu oświeceniowy model stojąc wszakże na gruncie Bogusław Schaeffer, którego słowa – tego absolutnego awangardzisty – „myślę, więc jestem”, tę kon- najbardziej mnie zadziwiły. Powiedział, że Chopin to jest najbardziej kretność, rzeczowość. Widać klasycznym, który stanowił stężona ekspresja człowieka, jaka się w muzyce kiedykolwiek pojawiła. to w listach, które Chopin pi- dla niego autocenzurę. Schaeffer zwrócił uwagę na podstawową wartość Chopina, dzięki której sze do domu. Czasami ma się ta muzyka jest znana w świecie – nie dlatego, że jest przykładem wspa- wrażenie, że chce zagadać to, niałej ekwilibrystyki, znakomitej techniki, ale dlatego, że nie tylko zaska- co istotne. Podaje wiele szczegółów, bo przypuszcza, że to może zainte- kuje i zdumiewa, ale porywa, pociąga, porusza i wzrusza. resować matkę, to ojca, to Ludwikę. W listach do przyjaciół również jest »»Chopin był jednak hołubiony nie tylko przez kompozytorów. ta drobiazgowość, ale od czasu do czasu widać, jak „puszcza farbę”. Pisze: Lubię przytaczać jedną z wypowiedzi Fryderyka Nietzschego – bar- „Dziś skończyłem Fantazją – i niebo piękne, smutno mi na sercu – ale dzo zresztą nieprzyzwoitą. Powiedział: „za jednego Chopina mogę od- to nic nie szkodzi. Żeby inaczej było, może by moja egzystencja nikomu dać całą resztę muzyki”. Napisał to w „Ecce homo”. Co to oznacza? Że na nic się nie przydała. Schowajmy się na po śmierci”. Albo w liście do za Chopina sprzedaje Bacha, Mozarta, Beethovena, Brahmsa? Już nie Fontany znajdujemy słowa ,,niebo piękne jak twoja dusza, a ziemia czar- wspomnę o Wagnerze. Nie do wiary! Został porwany przez Chopina! na jak moje serce”. W innym liście stwierdza: „Męką dla mnie pisać, tyle, Podobnie było z Julianem Tuwimem. W ,,Wiadomościach Literackich” tyle rzeczy za piórem zostaje”. Wspaniałe określenie, które mówi, że ma z 1936 roku czytamy, że jeśli miałby zabrać na bezludną wyspę tylko dużo więcej do powiedzenia, że ma mnóstwo refleksji. jedną książkę lub płytę, albo gdyby ktoś mu przystawił rewolwer do Innym mitem jest twierdzenie, że Chopin jest tylko romantykiem. głowy i kazał wybierać, to dla Chopina poświęca Mickiewicza z rozpa- Wystarczy zajrzeć do książki o Chopinie Franciszka Liszta, w której Liszt czą, Słowackiego z żalem. To nie może być tylko podziw dla biegłości... pisze, że wprawdzie Chopin stał na czele ruchu romantycznego, ale jed- I wreszcie Tołstoj, który powiedział, że z powodu Chopina może nawet nocześnie stwierdza, że walczył przeciwko romantykom, którzy gubi- pokochać Polaków... li formę, fantazjowali, wchodzili w ilustracyjność. Przecież on w ogóle h

6 | XVI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina | dzień dwudziesty p i e r w s z y | 21 października 2010 r. Ryszard Stryjecki: Potret Chopina, polski marmur I Portrait of Chopin, Polish marble, 2010 WWW.STRYJECKI.NET

» Daniel Cichy, Jakub Puchalski: Does » And was Chopin also an idol of Polish Chopin remain a mystery for you? composers of the 20th century? MIECZYSŁAW TOMASZEWSKI: Certainly. During the past century, Karol Szymanowski I could name a number of things that are still was known to voice fundamental opinions on awaiting discovery. But as you’re speaking of the subject of Chopin. Not only that he was mysteries and not mere facts about Chopin’s euphoric about Chopin in his texts, but also life or his works, it’s rather to do with some- in his own works – he would take his cue thing like a phenomenon. But a phenomenon from Chopin; for example in the Preludes. cannot be deciphered so simply. is is much like Later, beginning from “Słopiewni” – the an idiom, which is based on groupings of syncreti- return to Slav and folk themes – this all cally interconnected elements that are essentially qu- came to pass by way of Chopin. In the ite diff erent. With regard to Chopin, the situation gets second half of the th century, Witold even stranger as these elements are in opposition to one Lutosławski proved to be a great admirer of another, with oxymorons coming into place. e responses of Chopin. But it’s important to note everything that those who listened to Chopin not just as a composer, but as Lutosławski said at diff erent times. He spoke of a performer too – those who were close to him, such as how he would listen to the Scherzo in B fl at Liszt, Heine, Balzac, Nietzsche – are dotted with such Chopin was an Romantic idol, minor Op  from underneath the table in or- expressions as “bittersweet happiness”, “painful pleasure”, nonetheless standing on Classical der to hide his tears. Later he spoke of recour- “laughter through tears”, “heroism of catastrophe”. ses to Chopin, adding that how they would al- » Similar expressions bring to mind not only the ground, which served as an ways take place during the tougher times in his style of Chopin, but the composer’s myth as well. automatic medium for censure. life. Chopin brought him peace, allowed him to What sort of opinions are truly in circulation? come back to his senses, added to the fact that In spite of the suggestion that arose in his biogra- he was a brilliant pianist – well, he could play phy from the time of Hoesick, Chopin was not an atheist. In Histoire de Chopin’s pieces himself. From its fi rst chords, he described the Sonata ma vie, in which George Sand describes Chopin – in spite of the false no- in B fl at minor as etched in stone, and the Prelude in F sharp minor he te upon which their friendship ended – as a wonderful personality, she referred to as a miracle. You can’t say any more than that! He once said writes: “But I can’t forgive him for one thing – his dogmatic Catholicism”. that Chopin is behind several of his own compositions, that we are de- ere is the myth, too, of a Chopin whose head was fi lled with nothing aling with a palimpsest. And even though it’s diffi cult to prove, all the but piano keys. Chopin was not one to take on the general cloud of phi- words he said leave you with no doubt. losophical opinions that fl oated around. Instead, he held his own views In the s, Polska magazine conducted a poll among composers. One about a world shaped by his own experience. His statements demon- of the questions related to their particular stance towards Chopin’s music. strate that he was, above all, a thinking man, a refl ective soul. His father, Besides Lutosławski, there was Wojciech Kilar, Włodzimierz Kotoński, his masters Elsner and Linde, the director of the Warsaw Lycée, they all Bogusław Schaeff er, whose statement – from an absolute avant-gardist transferred on to him the enlightenment-era model of “cogito ergo sum”, – suprised me the most. He said that Chopin holds the largest concen- of substance and material form. is is apparent in the letter Chopin tration of human expression that has ever come to pass in music. For me, wrote home to his parents. this is particularly important because Schaeff er pointed out the funda- At times, one has the impression that his intention is to speak of on- mental value of Chopin, which is why he is known all over the world – ly that which is essential. He provides much detail because he assumes not because he is an example of a wonderful equilibrium, a brilliant tech- it will interest his mother, his father, Ludwika. is attention to detail is nique, but because he does not only surprise and amaze, but captivates, also evident in his letters to his friends, but from time to time he ends electrifi es, excites and stirs. up “spilling the beans”. He writes: “Today I completed the Fantaisie, and » Chopin was admired not just by composers. the sky is beautiful, and my heart is sad, but that doesn’t matter. If it were I like to bring up a statement by Freidrich Nietzsche – it’s quite irre- otherwise, my existence wouldn’t be of use to anyone. Let us save ourse- verent, actually. He said, “For one Chopin, I could trade all other music”. lves until after death”. Or in his letter to Julian Fontana, we fi nd the words He wrote this in Ecce Homo. What does this mean? at he would sell “the sky is beautiful, as is your soul, and the ground as black as my heart”. Bach, Mozart, Beethoven, Brahms in exchange for Chopin? I won’t even In another letter he says: “It’s painful for me to write; so, so many things mention Wagner. Incredible! His heart stolen by Chopin! It was much are left behind by the pen.” A wonderful phrase that says a great deal, the same with Julian Tuwim. In a  edition of Wiadomości Literackie contains a great deal of refl ection. we can read that his choice of a book or record to take along on a de- Another myth is the idea that Chopin is strictly a Romantic. All one sert island, or if someone were to put a gun to his head and force him has to do is open Liszt’s book on Chopin, where he writes that in truth to choose, then he would sorrowfully have to sacrifi ce Mickiewicz and Chopin stood at the forefront of the Romantic movement, but at the Słowackiego in favour of Chopin. is cannot only be an admiration ba- same time he claims that he battled those Romantics who lost their grasp sed on fl uency or dexterity… And fi nally Tolstoy, who once said that he of form, who fantasised, who went into too many minute details. After might even be able to love the Poles thanks to Chopin. h all, he never even touched upon the Middle Ages, which were a holy al- — rozmawiali/interview by tar for the Romantics, he never managed to write a song that would be D C, J P considered fi rst class in the th century. Chopin was an Romantic idol, nonetheless standing on Classical ground, which served as an automa- Wszystkie wydania | All issues Chopin Express: culture.pl b tic medium for censure.

21 October, 2010 | DAY TWENTY ONE | The 16TH International Fryderyk Chopin Piano Competition | 7 chopin express

Ch o p i n Express o f i c j a l ny dziennik XVI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w y d a w c a | publisher Instytut Adama Mickiewicza Polska culture.pl | iam.pl & Gramophone music magazine gramophone.co.uk redaktor n a c ze l ny | e d i to r-in-chief Aleksander Laskowski redakcja angielska | english language e d i to r Emma Baker (Gramophone music magazine) ze s p ó ł | e d i to rs Bartosz Kamiński, Krzysztof Komarnicki, Dominik Skurzak, Małgorzata Wende fo to | p h o to Wojciech Grzędziński, Bartosz Sadowski p ro j e kt | design Marek Zalejski l ayo u t & prepress Studio Q

Organizator XVI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina Narodowy Instytut Fryderyka Chopina Ch o p i n Express o f i c j a l ny dziennik XVI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina Organiser of the 16th International Fryderyk Chopin Piano Competition The Fryderyk Chopin Institute w y d a w c a | publisher Instytut Adama Mickiewicza Polska culture.pl | iam.pl & Gramophone music magazine gramophone.co.uk nifc.pl

8 | The 16th International Fryderyk Chopin Piano Competition | d ay t w e n t y o n e | 21 October, 2010