HET GROENE GOLF CONGRES CONGRESKRANT 19 DEC 2020 LIVE VANUIT AHOY TE VOLGEN VIA YOUTUBE EN GROENLINKS.NL INHOUD

PRAKTISCHE INFORMATIE 3 ORDE VAN HET CONGRES 5 AGENDA VAN HET CONGRES 9 VERANTWOORDING INTERNE KANDIDATENCOMMISSIE 10 VOORDRACHT KANDIDATEN PARTIJBESTUUR 12 VOORDRACHT KANDIDATEN TOEZICHTRAAD 15 VOORDRACHT KANDIDATEN REFERENDUMCOMMISSIE 17 VERANTWOORDING PROGRAMMACOMMISSIE TWEEDE KAMER 18 VERANTWOORDING TWEEDE KAMER FRACTIE 20 VERANTWOORDING EERSTE KAMER FRACTIE 25 VERANTWOORDING FRACTIE EUROPEES PARLEMENT 28 VERANTWOORDING PARTIJBESTUUR 36 VERANTWOORDING TOEZICHTRAAD 42 VERANTWOORDING EGP 46 VERANTWOORDING KANIDATENCOMMISSIE TWEEDE KAMER 49 GOEDKEUREN JAARREKENING 2019 51 AMENDEMENTEN TI JD VOOR NIEUW REALISME 52 PRAKTISCHE INFORMATIE

40E GROENLINKS CONGRES / 19 DECEMBER 2020 / START LIVESTREAM: 9.30 UUR DE LIVESTREAM IS TE VOLGEN VIA DE WEBSITE VAN GROENLINKS EN VIA DE YOUTUBE PAGINA VAN GROENLINKS.

ORGANISATIE CONGRES Het congres is georganiseerd door het partijbestuur, en de orde van het congres is de verant- woordelijkheid van het congrespresidium. De leden van het presidium zijn: Jaap van der Heijden (voorzitter), Coos Hoebe, Jessica Kips, Gijs van der Kroef, Rik van der Laan, Prescillia van Noort, Nienke van Renssen, Willemijn Ruberg en Jaco van der Veen.

LIVESTREAM De livestream is te volgen via de website www..nl en via Youtube. Op onze site kun je je aanmelden voor een reminder, je krijgt dan vlak voor we beginnen een mailtje met een link naar de livestream.

CONGRESTOEGANKELIJKHEID Het congres is ook te volgen met een gebarentolk en schrijftolk. Deze livestream staat ook op de website (www.groenlinks.nl). Heb je nog vragen over het gebruik van de gebaren- en schrijf- tolk of wil je meer weten over deze techniek, stuur dan een mailtje naar [email protected].

Is er nog iets anders (bijvoorbeeld een extra tool) dat jij nodig hebt om mee te kunnen doen aan dit congres, laat het ons dan vooral weten! Dit kan ook via [email protected].

HOE GAAT ZO’N DIGITAAL CONGRES IN Z’N WERK? Het digitale congres is een livestream waar het stemmen over amendementen bij het verkie- zingsprogramma deel van uitmaakt. Stemmen gaat via een stemtool. Stemmen kan via een smartphone of op een computer.

MOET IK ME INSCHRIJVEN? Je hoeft je voor dit congres niet in te schrijven. Iedereen kan de livestream bekijken en alle stemgerechtigde leden kunnen stemmen. Op 16 december ontvangen leden hun inlogcode voor de stemtool.

HEB IK STEMRECHT? Je hebt stemrecht als je op 19 december minimaal drie maanden lid bent van GroenLinks en als je contributie betaald is.

3 CONGRESKRANT PRAKTISCHE INFORMATIE

IK WIL ME GRAAG GOED VOORBEREIDEN OP HET CONGRES. TIPS? • Je hebt een internetverbinding en een smartphone of laptop nodig. • In deze congreskrant staat beschreven waar we over stemmen en hoe het stemmen in zijn werk gaat. • Aanvullende informatie (bijvoorbeeld over de moties) publiceren we op 18 december in de dagkrant. • Op onze website vind je ook een stemformulier. Op dit formulier kun je aankruisen wat je wilt stemmen, zodat je tijdens het congres een geheugensteuntje hebt. (Dit stemformulier is geen officieel document, alleen een handig hulpmiddel om thuis bij de hand te houden.) • Op 16 december ontvang je een mail met de inlogcode voor de stemtool. Die inlogcode is pas op 19 december bruikbaar.

VOORBEREIDINGSAVONDEN In de aanloop naar het verkiezingscongres organiseren we ook een aantal voorbereidings- avonden. Deze avonden vinden plaats in de week voor het congres via Zoom Webinar. Tijdens deze avonden is er ruimte voor gesprek over een aantal amendementen waarover tijdens het verkiezingscongres gestemd zal worden. Per onderwerp houden we een kort debat, waarbij een aantal indieners van de amendementen het gesprek zullen aangaan met de programma- commissie. Via de Q&A kunnen leden vragen indienen. Daarnaast is er ruimte voor de verant- woordingen van het Partijbestuur, de Tweede Kamerfractie en de fractie van het Europees Parlement. Het is ook mogelijk om tijdens de avond vragen te stellen, maar je kunt je vraag ook van tevoren al indienen. Dit kan door een mail te sturen naar [email protected]. Meer infor- matie en de precieze amendementen waarover we in debat gaan zullen later bekend worden gemaakt. Houd de ledenmail hiervoor in de gaten!

LAATSTE INFORMATIE Je kunt de dagkrant vanaf 18 december downloaden via de website.

4 CONGRESKRANT ORDE VAN HET CONGRES

HET CONGRESPRESIDIUM HEET JE HARTELIJK WELKOM ALS DEELNEMER AAN HET GROEN- LINKS-CONGRES OP 19 DECEMBER 2020. DIT IS EEN DIGITAAL CONGRES. HIERDOOR GAAT VEEL NET IETS ANDERS DAN JE WELLICHT GEWEND BENT. EEN BELANGRIJK VERSCHIL MET EERDERE, FYSIEKE CONGRESSEN IS, DAT JE JE NIET VAN TEVOREN HOEFT AAN TE MELDEN. IEDEREEN KAN DE LIVESTREAM BEKIJKEN EN ALLE STEMGERECHTIGDE LEDEN KUNNEN STEMMEN. OP 16 DECEMBER ONTVANGEN STEMGERECHTIGDE LEDEN EEN E-MAIL HUN INLOGCODE VOOR DE STEMTOOL. IN DEZE E-MAIL STAAT OOK UITGELEGD HOE HET STEMMEN GAAT.

Hieronder vind je de spelregels voor dit over de gang van zaken. Meld in je e-mail ook congres. Deze vloeien zo goed mogelijk voort je telefoonnummer. uit bepalingen in de statuten en het huishou- Voor ICT gerelateerde vragen zal er een delijk reglement (HR) van GroenLinks. Lees aparte helpdesk zijn. Als er voorafgaande aan deze spelregels goed door, ook als je een het congres al vragen en/of opmerkingen zijn doorgewinterde congrestijger bent. Bij dit kun je contact opnemen met het presidium. digitale congres zijn sommige regels namelijk anders dan op fysieke congressen. Zie voor B. ORDEVOORSTELLEN ICT-gerelateerde vragen het hoofdstuk ‘Prakti- Als congresdeelnemer kun je ordevoorstellen sche informatie’ in deze congreskrant. doen, als je een belangrijke wijziging wilt aanbrengen in de voorgestelde vergaderorde. A. LEIDING VAN HET CONGRES Doe dit per e-mail het liefst ruim voor aan- De leiding van het congres is in handen van vang van het congres. Je kunt voorstellen de dagvoorzitters Rosalie Smit en Axel Boom- mailen naar congrespresidium2020@groen- gaars. Zij loodsen ons door de agenda en links.nl. Ook tijdens het congres kun je nog spreken uit welke besluiten het congres een ordevoorstel indienen. Meld in je e-mail neemt. ook je telefoonnummer.

Het congrespresidium is verantwoordelijk Het congrespresidium beslist of een orde- voor een ordelijk verloop van het congres. voorstel wel of niet in stemming wordt Vóór, tijdens en na het congres is het presidi- gebracht. Voorstellen die in strijd zijn met de um bereikbaar via: congrespresidium2020@ wet, de statuten en/of het huishoudelijk groenlinks.nl. Als je bij een agendapunt wilt reglement, voorstellen die beogen een spreken, moet je je altijd eerst bij ons melden, eerdere stemming opnieuw te doen of die via genoemd mailadres. Er zal ook een agendapunten willen afvoeren wegens telefoonnummer zijn van het congrespresidi- vermeend onvoldoende voorbereidings- um, dit nummer wordt in de dagkrant bekend mogelijkheden worden niet toegelaten. gemaakt. Ook kun je bij het congrespresidium terecht met vragen, opmerkingen of klachten

5 CONGRESKRANT ORDE VAN HET CONGRES

Over toegelaten ordevoorstellen stemt het ONDERSTEUNINGSVERKLARINGEN MOTIES EN congres onmiddellijk, tenzij op dat moment al AMENDEMENTEN een stemming gaande is. Als je géén indiener bent, maar wel wilt spreken over moties of over amendementen C. SPREKEN OP HET CONGRES in categorie drie heb je ondersteuningsverkla- Bij de meeste agendapunten hebben con- ringen nodig. Minimaal vijfentwintig leden gresdeelnemers spreekrecht. Voor uitoefe- moeten aangeven dat ze je verzoek om te ning van het spreekrecht gelden de volgende spreken ondersteunen. Het congrespresidi- regels. um zal dit controleren. Elk lid kan in totaal van het congres één spreker ondersteunen. TIJDIG AANMELDEN Meld in je e-mail ook je telefoonnummer. Als spreker moet je je aanmelden. Als je op het congres wilt spreken of als je een SPREEKTIJD vraag wilt stellen over een van de agendapun- Het congrespresidium beslist hoeveel spreek- ten, moet je je vóór aanvang van het congres tijd elke spreker krijgt. Minimaal 25 onder- melden bij het congrespresidium (behalve steuningsverklaringen zijn nodig om te voor ordevoorstellen en actuele moties). spreken, echter meer dan 25 ondersteunings- Vermeld in je e-mail duidelijk op welk agenda- verklaringen (of een veelvoud daarvan) punt je je mail betrekking heeft, wat je vraag leveren geen extra spreektijd op. Hierbij is en aan wie je de vraag stelt en geef je houden we rekening met de totaal beschikba- volledige naam en telefoonnummer door. re tijd per agendapunt en het aantal sprekers. Hieronder vind je een overzicht van de Houd hierbij rekening dat de spreektijd kort deadlines om je te melden als spreker of om is. Deze wordt in principe voor het agenda- een vraag te stellen. punt aan de orde is per e-mail meegedeeld. De voorzitter herhaalt je spreektijd. > De inschrijving voor alle agendapunten sluit dus al vóór de opening van het congres! D. STEMMINGEN Stemrecht is voorbehouden aan leden die OVERZICHT TERMIJNEN deelnemen aan het online congres, die op 19 > Indienen moties december 2020 minstens drie maanden lid woensdag 9 december 2020, 09.29 uur zijn van GroenLinks en die hun contributie > Spreken bij categorie 3 amendement hebben betaald. Besluiten worden genomen (geen indiener) bij gewone meerderheid van de uitgebrachte zondag 13 december 2020, 23.59 uur stemmen. Onthoudingen tellen niet mee in > Spreken bij moties (geen indiener) de uitslag. Stemmen gaat via een stemtool. zaterdag 19 december, 08.00 uur Stemmen kan via je computer of smartphone. > Indienen actuele moties In de e-mail van 16 december met daarin je zaterdag 19 december 2020, 11.29 uur inlogcode staat ook de uitleg hoe het stem- > Indienen ordevoorstel doorlopend, men werkt. bij voorkeur zo spoedig mogelijk Je kunt alleen stemmen tijdens het congres > Overige agendapunten op het moment dat het betreffende agenda- Vragen voor 13 december 2020, 23.59 uur punt behandeld wordt. Achteraf stemmen is dus niet mogelijk.

6 CONGRESKRANT ORDE VAN HET CONGRES

VASTSTELLING VAN UITSLAGEN G. VERKIEZING TOEZICHTSRAAD Het congrespresidium stelt de uitslagen van In deze congreskrant kun je lezen wie kandi- stemmingen vast en de congresvoorzitter daat is voor welke functie. Voor deze commis- deelt deze mee aan het congres. Bezwaren sie worden evenveel kandidaten voorgedra- tegen de uitslagen kun je mailen naar het gen als er vacante plaatsen zijn. Conform congrespresidium. Stuur de kern van je artikel 19 van het HR stemt het congres over bezwaar met een onderbouwing uiterlijk de voordracht als geheel (en niet per kandi- zaterdag 19 december 18.30 uur naar het daat). presidium. H. VERKIEZING LEDEN PARTIJBESTUUR E. MOTIES In het advies van de kandidatencommissie in De deadline voor het inleveren van moties is deze congreskrant staat bij de kandidaten woensdag 9 december, 09.29 uur. De indie- aangegeven voor welke portefeuille zij be- ners van de moties kunnen hun motie kort schikbaar zijn. Er zijn twee functies vacant in toelichten. Een motie moet minimaal door 25 het bestuur. Bij één functie draagt de kandi- leden zijn ondertekend. Andere leden dan de datencommissie twee kandidaten voor. Voor indieners kunnen spreektijd krijgen als ze elke post hebben meerdere kandidaten zich tijdig (d.w.z. 19 december voor 08.00 uur) beschikbaar gesteld minimaal vijfentwintig ondersteuningsverkla- ringen inleveren. De exacte spreektijd wordt De leden van het partijbestuur worden per op het congres bekendgemaakt. Zie verder functie verkozen. De kandidaat met de het kopje ‘C. Spreken op het congres’. meeste stemmen wordt verkozen, tenzij het aantal stemmen op ‘geen der kandidaten’ F. ACTUELE MOTIES meer is dan vijftig procent. In dat laatste geval Tot 19 december 2020, 11.29 uur kunnen blijft de functie onvervuld. actuele moties worden ingediend via congres- [email protected]. Voor een I. OVERIGE AGENDAPUNTEN actuele motie gelden dezelfde vereisten als Een vraag stellen over/aan… voor een reguliere motie. Zo moet een • Kandidaten voor het partijbestuur actuele motie door minimaal 25 leden zijn • Verantwoording 2019 Eerste Kamerfractie ondertekend. Actuele moties worden alleen • Verantwoording 2019 Toezichtraad in behandeling genomen als zij gaan over • Verantwoording 2019 EGP delegatie onderwerpen die pas ná 9 december 2020, • Verantwoording van de programma- 09.29 uur bekend zijn geworden. Bovendien commissie moet de motie een spoedeisend karakter • Verantwoording interne kandidaten- hebben. Het congrespresidium bepaalt of de commissie actuele motie in stemming wordt gebracht. • Verantwoording kandidatencommissie Tegen deze beslissing is geen bezwaar of Tweede Kamer beroep mogelijk. Omdat het een digitaal • Jaarrekening 2019 congres is, kunnen derden (niet zijnde indie- … kan door je vraag uiterlijk zondag 13 ners) in principe niet spreken over een december 23.59 uur te mailen naar het actuele motie. congrespresidium. De ingestuurde vragen

7 CONGRESKRANT ORDE VAN HET CONGRES

en de antwoorden worden voorafgaand aan mogen ook andere congresdeelnemers het congres online gepubliceerd. spreken. Sprekers (niet zijnde de indieners), over amendementen in categorie 3 moeten De fractie van de Tweede Kamer, de fractie zich uiterlijk zondag 13 december 23.59 uur van het Europees parlement en het Partijbe- melden bij het presidium via het mailadres stuur leggen verantwoording af over 2019 in [email protected], met een ledengesprek via Zoom, op 15 december. vijfentwintig ondersteuningsverklaringen. De exacte tijd van het gesprek wordt via email Voor het overige gelden dezelfde regels als met de leden gedeeld. uiteengezet in het kopje C. ‘Spreken op het congres’. J. AMENDEMENTEN Het leeuwendeel van het congres gaat over Mocht je nog vragen hebben schroom de behandeling van de ingediende amende- dan vooral niet om ons te benaderen via menten op het verkiezingsprogramma voor [email protected]. de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. We We wensen je veel plezier op het congres! raden aan om de amendementen van te voren door te nemen want tijdens het con- Het congrespresidium gres is daar geen tijd voor. Het bestuur heeft alle amendementen voorzien van een advies. Het presidium heeft deze amendementen conform artikel 4 van het huishoudelijk reglement ingedeeld in drie categorieën.

CATEGORIE 3: amendementen die beogen wezenlijke veranderingen aan te brengen in het voorliggende congresstuk; CATEGORIE 2: amendementen die wel op verschillen duiden, maar niet leiden tot herziening op hoofdpunten van het voorlig- gende congresstuk; CATEGORIE 1: amendementen van onderge- schikte betekenis.

De amendementen in categorie 1 worden niet behandeld op het congres. Evenmin wordt er over gestemd. Bij amendementen in categorie 2 die het bestuur adviseert niet over te nemen, kunnen indieners hun amen- dement mondeling toelichten. Het bestuur reageert vervolgens. Bij amendementen in categorie 3 geven indieners en eventueel het bestuur een toelichting. Bij categorie 3 amendementen

8 CONGRESKRANT AGENDA

09:30 1 WELKOM, UITLEG VAN DE DAG, TESTSTEMMING 09:40 1 VASTSTELLEN ORDE VAN HET CONGRES 09:45 1 JAARREKENING 2019, VERANTWOORDINGEN 09:50 1 REFERENDUMCOMMISSIE 09:55 1 PARTIJBESTUUR EN TOEZICHTRAAD 10:10 1 MOTIES 10:35 1 SPEECH SABINE SCHARWACHTER, DWARS 10:40 1 AMENDEREN HOOFDSTUK 1 'WE PAKKEN DE KLIMAATCRISIS AAN' 12:30 1 LUNCHPAUZE 13.00 1 AMENDEREN HOOFDSTUK 2 'WE VERSTERKEN ONZE PUBLIEKE SECTOR' 14:00 1 AMENDEREN HOOFDSTUK 3 'WE DELEN WERK EN INKOMEN EERLIJK' 14:30 1 INTERVIEW MET KATINKA EIKELENBOOM 14:40 1 AMENDEREN HOOFDSTUK 4 'WE BOUWEN AAN ÉÉN SAMENLEVING' 16:10 1 AMENDEREN HOOFDSTUK 5 'WE STAAN VOOR INTERNATIONALE SOLDA- RITEIT', VASTSTELLEN VERKIEZINGSPROGRAMMA 16:40 1 EVENTUEEL: ACTUELE MOTIES 17:00 1 GROENE GOLF LIVE MET O.A. ERIC CORTON, EVA CLEVEN, INTERVIEWS, MUZIEK EN DE SPEECH VAN JESSE 17:45 1 EINDE CONGRES VERANTWOORDING INTERNE KANDIDATEN- COMMISSIE

DE KANDIDATENCOMMISSIE INTERN (KCI) KREEG OP 5 SEPTEMBER 2020 TWEE OPDRACHTEN.

De eerste opdracht was van de toezichtraad besloten om beide kandidaten voor te dra- en betrof het opstellen van een voordracht gen. Het stond de commissie vrij om tot een voor de benoeming door het congres van een enkelvoudige of een meervoudige voordracht partijbestuurslid financieel beleid (penning- te komen. Gezien de hoge kwaliteit van beide meester) en een partijbestuurslid interne kandidaten is gekozen voor een meervoudige partijontwikkeling. In een gesprek met de voordracht aan het congres. voorzitter van de toezichtraad en de voorzit- ter van het partijbestuur werden de profiel- De tweede opdracht was van het partijbe- schetsen en de opdracht nader toegelicht. De stuur en betrof het opstellen van een voor- vacatures waren opengesteld tot 17 septem- dracht voor tenminste één of meer leden ber. Voor de functie van bestuurslid financieel voor de toezichtraad. Ook deze opdracht en beleid ontvingen we twee sollicitaties, voor de het profiel werden toegelicht in een gesprek functie van bestuurslid interne partijontwik- op 5 september met de voorzitters van keling ontvingen we vijf sollicitaties. Op 18 partijbestuur en toezichtraad. Daarnaast september vond de briefselectie plaats. Voor werd informatie uit de heidag van de toe- de vacature van penningmeester werd één zichtraad gedeeld, waarna definitief werd kandidaat uitgenodigd voor een gesprek. gekoerst op de voordracht van in principe Voor de vacature interne partijontwikkeling drie leden. Er was één vacature, maar statu- werden drie kandidaten uitgenodigd. tair ook nog ruimte voor een groei met twee leden naar zeven leden. Voor de functie van penningmeester werd één gespreksronde gehouden, waarna de We ontvingen acht sollicitatiebrieven voor de voordracht werd vastgesteld. vacatures in de toezichtraad. Daarvan hebben we vijf kandidaten geselecteerd voor een Voor de functie bestuurslid interne partijont- gesprek in de eerste ronde. Bij de briefselec- wikkeling werden na de eerste gespreksronde tie is niet alleen op de kwaliteit van de kandi- (op 25 en 26 september) twee kandidaten daten geselecteerd, maar ook gekeken naar geselecteerd voor een tweede ronde gesprek. de mate waarin hun kwalificaties complemen- Voorafgaand aan de tweede gespreksronde tair waren ten opzichte van de zittende leden zijn per kandidaat twee referenties opge- van de toezichtraad. Vier kandidaten werden vraagd en ingewonnen. De tweede gespreks- uitgenodigd voor een gesprek in de tweede ronde vond plaats op 3 oktober en daarna is ronde. Van hen zijn referenties ingewonnen

10 CONGRESKRANT VERANTWOORDING INTERNE KANDIDATENCOMMISSIE

die ook dienden als input voor het tweede gesprek. Na de tweede gespreksronde op 3 oktober is een voordracht van de drie kandidaten opgesteld.

DE INTERNE KANDIDATENCOMISSIE De interne kandidatencommissie bestond voor deze procedures uit vier personen: • Bart de Leede (voorzitter ad interim) • Marijn Bouwmeester • Marieke Wagter • Miguel Ririhena.

11 CONGRESKRANT VOORDRACHT KANDIDATEN PARTIJBESTUUR

DIT JAAR WORDEN ER DRIE MENSEN VOORGEDRAGEN VOOR HET PARTIJBESTUUR: JAAP WORTEL (FINANCIEEL BELEID), SAMIR BASHARA (INTERNE PARTIJONTWIKKELING) EN RACHEL HEIJNE (INTERNE PARTIJONTWIKKELING). EEN NIET VOORGEDRAGEN KANDIDAAT HANDHAAFT ZIJN KANDIDATUUR VOOR BEIDE FUNCTIES.

Tevens nemen we op dit congres afscheid van op te kunnen vangen. Ook beloofde ik om de Eva Groen-Reijman als partijbestuurslid. We ambities van het partijbestuur financieel willen haar graag bedanken voor haar inzet en mogelijk te maken. Het is daarnaast gelukt om energie de afgelopen jaren. geld vrij te maken voor versterking van de organisatie en vooral voor de permanente JAAP WORTEL campagne. In de contacten met lokale afdelin- kandidaat financieel beleid gen merk ik dat het een voordeel is dat ik zelf raadslid ben in een relatief kleine gemeente. Ik VOORDRACHT stel mij graag opnieuw beschikbaar voor een De kandidatencommissie is verheugd om periode van drie jaar als penningmeester. Jaap voor een tweede termijn als penning- meester te mogen vo