ZBIERANIE I OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW NA TERENACH ZNAJDUJACYCH SIĘ POZA WYZNACZONYMI AGLOMERACJAMI

ANDRZEJ WÓJTOWICZ, KAZIMIERZ STACHYRA

Gdańsk,Gdańsk, 4 4 października października 2018 2018 ŚRODOWISKO – POBÓR WODY 5 483 287 m3

STUDNIE GŁĘBINOWE W ZLEWNI KRÓTKA PREZENTACJA SPÓŁKI STUDNIE GŁĘBINOWE W ZLEWNI UJĘĆ MIASTA SŁUPSK – 21 SZT. UJĘĆ GMINY KOBYLNICA – 26 SZT. Czysta Woda Czysta Energia Czyste Środowisko UJĘCIE UJĘCIE UUĘCIE UJĘCIA GŁOBINO WESTERPLATTE LEGIONÓW GMINY KOBYLNICA ZAKRES DZIAŁALNOŚCI 2017

2 RUROCIĄGI TECHNOLOGICZNE • Powierzchnia operacyjna: 534,4 km 339 286 m3 20 szt. 5 144 001 m3 • Ludność obsługiwana: 120 000 M SUW I HYDROFORNIE SUW GM. KOBYLNICA WESTERPLATTE • Punkty rozliczeniowe: 18,3 tys. SPRZEDAŻ HURTOWA WODY DO GM. SŁUPSK • Sieć wod-kan: 882 km 4 832 269 m3 110 484 m3 263 475 m3 (1 207 km przewodów) SIEĆ WODOCIAGOWA SIEĆ WODOCIAGOWA MIASTA SŁUPSKA GMINY KOBYLNICA 3 • Produkcja wody: 5,5 mln m 308,8 km wraz z przyłączami 182,6 km wraz z przyłączami 4 016 400 m3 • Ilość ścieków: 6,7 mln m3 461 400 m3 3 ~850 szt. ODBIORCY USŁUG WOD-KAN. 4 412 500 m ODBIORCY USŁUG • Ładunek: 200 000 RLM MIASTA SŁUPSKA PRZEPOMPOWNIE PRZYDOMOWE WOD-KAN. GM. KOBYLNICA • Odpady: 12,3 tys. Mg ODBIORCY USŁUG KANALIZACYJNYCH 212,5 km • Zużycie energii 9,2 GWh GMINY SŁUPSK SIEĆ KANALIZACYJNA GMINY KOBYLNICA • Produkcja energii: 3,8 GWh 358 880 m3 SIEĆ KANALIZACYJNA PRZEPOMPOWNIE • 39 przedmiotów działalności GMINY SŁUSPK SIECIOWE OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW 3 ~85 SZT • Majątek netto: 256,4 mln zł 261,4 km 671 510 m 241,3 km KCZEWO 160 RLM

• Obroty : ca. 45 mln zł SIEĆ KANALIZACYJNA PRZELEWY BURZOWE 2 546 700 m3 MIASTA SŁUSPKA BY-PASY AWARYJNE 0 m3 • Wydatki inwestycyjne ca 10 mln zł WODY nie zarejestrowano PRZYPADKOWE • Zatrudnienie: 206 etatów ZLEWNIA RZEKI WIEPRZY OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW 3; SŁUPSK 200 000 RLM ZLEWNIA RZEKI SŁUPI ŚCIEKI OCZYSZCZONE 3 816 m 1 598 Mg ŚCIEKI OCZYSZCZONE 7 989 973 m3; INNE ZAKŁADY PRZETWARZANIA 10 221 Mg ODPADÓW KOMPOSTOWNIA KOMPOST: 4 713 Mg ODPADY ZIELONE I INNE RIPOK ŚRODOWISKO BIOODPADY 4 110 Mg

Gdańsk, 4.10.2018 Załącznik do Uchwały Nr 560/XXVII/13 Sejmiku Województwa AGLOMERACJA SŁUPSKA Pomorskiego z dnia 25 lutego 2013 r Karzcino OPERATOR SIECI KANALIZACYJNEJ - „WODOCIĄGI SŁUPSK” sp. z o.o. 201 M 253 M Wrzeście 404 M 258 M Kukowo 215 M SŁUPSK Gałęzinowo 468 M km 313 M Swochowo 675 Włynkowo Bukówka 124 M 250 M 321 M 256 M Włynkówko Łączna długość przewodów kanalizacyjnych 171 M 618 M 602 M Jezierzyce Grąsino w tym 150 km przyłączy i 525 km sieci Wierzbięcin 1479 M 518 M 92 M Krzemienica Bruskowo OCZYSZCZALNIA 141 M ŚCIEKÓW Siemianice 334 M Małe 1731 M 95 M

Swołowo 238 M MIASTO 1532 M Gmina Słupsk 964 M 207,7 47,6 SŁUPSK Gać 95 779 M 186 M Głobino 266 M Redęcin 538 M 236 M Stanięcino Zębow Kobylnica 156 M 2724 M o Bolesławice 75 M 277 M Warblewo 156,8 47,29 Kusowo 246 M 709 M 311 M Płaszewko 1050 M 534 M 99 M Łosino 480 M

Runowo Sławieńskie Krępa Słupska Komorczy 174 M 708 M n Miasto Słupsk 25,5 135 55,1 110 M Dobrzęcino Sierakowo Sł. Zajączkowo 168 M 241 M Słonowice 168 M 168 M Lubuń 205 M

Kończewo 678 M Kwakowo Kczewo 579 M 0 50 100 150 200 250 300 151 M Słonowiczki Bzowo 66 M 157 M Komiłowo 56 M Kanalizacja ogólnospławna Kanalizacja sanitarna Przyłącza Wrząca 109 M 475 M Żelkówko 62 M Ściegnica 462 M 117 M Zagórki Kruszyna 198 M 211 M Żelki GMINA 52 M KOBYLNICA Płaszewo >99 % 214 M stopień skanalizowania Aglomeracji Słupsk spełnione wymogi KPOŚK

3 Gdańsk, 4.10.2018 358 880 m3 • W dużym programie dofinansowanym z UE zrealizowano budowę systemu kanalizacyjnego wg wskaźników aglomeracyjnych – z uwzględnieniem obszarów Natura 2000. • Spowodowało to, że część obszaru gminy musiała być wyłączona z programu i rozwiązania systemowego, również ze względów taryfowych (realny poziom możliwości płatniczych mieszkańców i gminy – dopłaty). • Powstała istotna z punktu widzenia zarządzania i realizacji zobowiązań formalnych dysproporcja społeczna, ekonomiczna, techniczna i organizacyjna, której nie można rozwiązać dostępnymi dla samorządu środkami prawnymi i finansowymi.

OCZYSZCZALNIA SZAMBO ZBIORCZE "SZAMBA" LOKALNA OCZYSZCZALNIA 3% INDYWIDUALNE PRZYDOMOWA 16% KANALIZACJA INDYWIDUALNA CIŚNIENIOWA Z 1% PRZEPOMPOWNIĄ 26%

KANALIZACJA GRAWITACYJNA 35% >85 % KANALIZACJA Odsetek ludności Gminy Kobylnica korzystający z CIŚNIENIOWA usług kanalizacyjnych 17%

4 Gdańsk, 4.10.2018 RÓŻNE SYSTEMY ZBIERANIA I OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW W GMINIE I ICH KOSZT

Właściciela lub Wodociągów Przepompownia

ZBIOROWE Gminy

Granica Granica główna A ~11 zł/m3 nieruchomości TARYFA A i B Granica B ~14 zł/m3 Kanalizacja Oczyszczalnia Studnia grawitacyjna Ścieków Słupsk Poza aglomeracją Przepompownia Kanalizacja ok. 25 zł/m3 ciśnieniowa rozprężna ZBIOROWE przydomowa Przepompownia główna TARYFA C C ~11 zł/m3 Kanalizacja Przyłącze grawitacyjne grawitacyjna Oczyszczalnia Ścieków Słupsk Zbiorcza kanalizacja ZBIOROWE Zbiorczy zbiornik grawitacyjna 3 TARYFA D bezodpływowy D ~29 zł/m Oczyszczalnia ścieków bezpośrednio lub przez pkt. zlewny Kończewo okresowy wywóz osadów OS Słupsk

ZBIOROWE Zbiorcza kanalizacja 3 TARYFA E grawitacyjna Lokalna oczyszczalnia E ~16 zł/m Oczyszczalnia Ścieków Słupsk Ścieki oczyszczone do odbiornika INDYWIDUALNE Indywidualny zbiornik F ~35-40 zł/m3 TARYFA F bezodpływowy Transport kołowy ścieków Oczyszczalnia ścieków bezpośrednio lub przez pkt. zlewny Kończewo 2 razy do roku wywóz osadów z Oczyszczalnia INDYWIDUALNE oczyszczalni przydomowej 3 TARYFA G przydomowa G~ 20 zł/m Ścieki oczyszczone do gruntu Oczyszczalnia ścieków 5 Gdańsk, 4.10.2018 W POSZUKIWANIU EFEKTYWNEGO ZBIERANIA I OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW AKCEPTOWANEGO W KATEGORIACH SPOŁECZNYCH I ŚRODOWISKOWYCH

TRWAŁOŚĆ ŚRODOWISKO SZACUNKOWE KOSZTY ZBIERANIA I OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW NA TERENIE POZA AGLOMERACJĄ SŁUPSK [zł/m3] SYSTEM kanalizacja do dużej oczyszczalni > 25 km 25 ++ ++ kanalizacja i oczyszczalnie lokalne ok. 200 RLM 16 + + oczyszczalnia przydomowa indywidualna 20 0 ─ szczelne szambo zbiorcze 29 0 ─ szczelne szambo indywidualne i wywóz do duzej oczyszczalni 40 ─ ─ nieszczelne szambo 1 ─ ─ ─ ─

Najlepiej nic nie robić (?) – to powszechny pogląd wśród części władz gminnych zniechęconych koniecznością podejmowania uchwały taryfowej zatwierdzającej coraz większe opłaty za ścieki; Obecny system prawny wspiera działania polegające na „dobrym” wójcie/radnym, który „przymyka oko” na nieszczelne szamba, tym samym chroni mieszkańców przed „represyjnym” systemem wynikającym z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że system oparty na oczyszczalniach przydomowych jest nieefektywny i istnieje duże zagrożenie trwałości tego rozwiązania, nie wszędzie można je zainstalować, co powoduje trudności w zbudowaniu rozwiązania systemowego

Gdańsk, 4.10.2018 ZAŁOŻENIA DO BUDOWY KOMPLETNEGO GMINNEGO SYSTEMU ZBIERANIA I OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW

OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW W SŁUPSKU PKT ZLEWNY 11 878 955,88 zł KANALIZACJA 15 mln zł GMINA KOBYLNICA REBLINO SŁUPSK Całkowity koszt kompleksowego rozwiązania gospodarki ul. ściekowej w na obszarze poza aglomeracją w Gminie Kobylnica 6 miejscowości KOSZALIŃSKA 32M ZĘBOWO-73M ZĘBOWO KOBYLNICA KOLONIA -75M d. 1 900 000 zł WIDZINO Dopłata Dzierżawa, p.7 500 000 zł 5zł/m3 aport majątku MIEDZNO -6M SYCEWICE REBLINO ŁOSINO WFOŚiGW Gdańsk WYKONAWCY RUNOWO SŁ. Dotacja, pożyczka 172M 110M ZAJĄCZKOWO d. 600 000 zł DOBRZĘCINO p. 2 4000 000 zł 156M SIERAKOWO WODOCIĄGI SŁUPSK SŁONOWICE 137M KOŃCZEWO 2 miejscowości, KCZEWO-160M do skanalizowania i podłączenia do aglomeracji. przygotowanie i nadzór SŁONOWICE KWAKOWO ROZŁĘKA -4M MASZKOWO - wszystkich projektów 3 193 382,06 zł WYBUDOWANIA -28M do skanalizowania z LOŚ SŁONOWICZKI - 12M 56M CIECHOMICE - skanalizowane będące w aglomeracji Słupsk BZOWO-94M TARYFA 5M LULEMINO KRUSZYNA GIEŁDOŃ -10M do PBOŚ i ZB 3 BZOWO < 15 zł/m WRZĄCA-476M KULESZEWO WYBUDOWANIA LOŚ– lokalne oczyszczalnie ścieków - 64M KRUSZYNA WYBUDOWANIA ODBIORCA USŁUG 12M ŚCIĘGNICA- ZAGÓRKI - PŁASZEWO- 104M 218M 199M ŻELKOWIEC -1M ZBYSZEWO - 9M

Gdańsk, 4.10.2018 OCZYSZCZALNIA PILOTOWA – KCZEWO 163 RLM • Uruchomienie 2013 rok ; • Seria zauważonych błędów: • Zbyt mała ilość biomasy; • Zbyt duża gęstość nośnika biomasy; • Zły rodzaj i rozmieszczenie dyfuzorów względem złoża; • Nieprawidłowy dobór dmuchawy; • Brak możliwości wyczyszczenia osadnika wstępnego z osadów; • Wadliwe rozwiązanie odprowadzenia ścieków oczyszczonych; • Brak rozwiązań funkcjonowania oczyszczalni w warunkach awaryjnych; • Inne względy pragmatyczne • Główne problemy usunięto – oczyszczalnia od 2014 roku funkcjonuje prawidłowo choć nieoptymalnie (energia, osady, retencja) • Wyniki ścieków oczyszczonych potwierdzają stabilność procesu przez cały rok; Projekt finansowany z programu PBOŚ NFOŚiGW • Doświadczenia z eksploatacji były podstawa do przygotowania SIWZ na projekty kolejnych LOS w gm. Kobylnica

Gdańsk, 4.10.2018 Gdańsk, 4.10.2018 PARAMETRY PROJEKTOWE - rekomendacje

MAŁE OCZYSZCZALNIE WYMAGAJA DUŻEJ WIEDZY I ZAANGAŻOWANIA PROFESJONALNEGO PRZEDSIEBIORSTWA WOD-KAN

• Obciążenie biomasy - • Gęstość nośnika – 150 m2/m3 • Retencja ogólna – 1 d • Konstrukcja - beton, tworzywo? • Rozwiązania redundantne – np. pompy ścieku surowego; • System nadzoru (AKPiA i personel); • Gospodarka osadowa na dużej oczyszczalni;

LOS BZOWO 178 RLM

Gdańsk, 4.10.2018 Gdańsk, 4.10.2018 GOSPODARKA OSADOWA NA MAŁYCH OCZYSZCZALNIACH

• Wymagana kontrola poziomu osadu w osadniku wstępnym i wtórnym; • Wymagana odpowiednia wielkość i rozwiązanie techniczne osadnika wstępnego; • Wywóz co 2-3 tygodnie; • 3-5% s.m. • Organizacja transportu osadów – 2-4 obiektów za 1 kursem; • Współpraca z duża oczyszczalnią!

BUDOWA LOS ZĘBOWO 163 RLM

Gdańsk, 4.10.2018 Gdańsk, 4.10.2018 Serwis kanalizacyjny Transport 0,73 0,25 WSKAŹNIKI INWESTYCYJNE BUDOWY LOKALNYCH OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW 5% 2% (bez kosztów kanalizacji) Przeróbka osadów Energia 1,55 Wielkość LOŚ Ilość ścieków Koszt LOŚ WSKAŹNIK 2,5 12% LOŚ 19% RLM m3/rok PLN zł/RLM zł/m3/d Koszty badań i nadzoru Kczewo 160 3 440 250 000 1 563 0,20 0,58 Ścięgnica 126 2 492 659 064 5 231 0,72 4% Zagórki 245 3 716 683 651 2 790 0,50 Amortyzacja/czynsz Dobrzęcino 381 5 920 971 241 2 549 0,45 3,47 Serwis utrzymaia Wrząca 546 10 168 869 895 1 593 26% ruchu 0,23 0,64 Bzowo 178 2 461 565 214 3 175 0,63 5% Materiały Runowo 203 3 599 644 899 3 177 0,49 1,60 Płaszewo 237 4 903 643 394 2 715 0,36 12% Koszty ogólne Zębowo 163 5 510 575 121 3 528 0,29 1,96 Suma/średnia 2 239 42 209 5 862 479 2 618 0,38 15%

SZACOWANA STRUKTURA KOSZTÓW TARYFOWYCH DLA ŚCIEKÓW Koszty od-inwestycyjne (w tym spłata rat kapitałowych wraz z Z TERENU GM. KOBYLNICA POZA AGLOMERACJĄ SŁUPSKĄ odsetkami)i stanowi ważny element kosztów taryfowych – (z kosztami kanalizacyjnymi ) ważna rola funduszy!!!

Gdańsk, 4.10.2018 ENERGOCHŁONNOŚĆ LOS

• Rzeczywiste wartości: 2,5 – 7 kWh/m3 • dla nowych obiektów średnio ok. 4-5 kWh/m3 • Czynniki energochłonności – rekomendacje dla małych obiektów: • rodzaj i ilość nośnika biomasy – złoże zanurzone; • sterowanie napowietrzaniem – sekwencja czasowa z okresową kontrolą tlenomierzem i oceną biomasy lub sonda samoczyczyszcząca na większych obiektów; • dobór dmuchawy i falownika

LOS ZAGÓRKI 245 RLM

Gdańsk, 4.10.2018 Gdańsk, 4.10.2018 Efekty oczyszczania w uruchomionych LOS

Pozwolenie Wylot LOS Wskaźnik Wlot [mg/dm3] redukcja wod-praw. [mg/dm3] BZT 75% 698 2,1 99,70% ZAGÓRKI ChZT 90% 1356 52,8 96,11% Zaw.og. 70-90% 274 10 96,35% BZT 25 345 8 97,68% KCZEWO ChZT 125 670 71,9 89,27% Zaw.og. 35 102 8,1 92,06% BZT 40 720 6 99,17% BZOWO ChZT 150 1212 52,1 95,70% Zaw.og. 50 264 5,2 98,03% BZT 40 454 13 97,14% ChZT 150 894 75,6 91,54% ŚCIĘGNICA Zaw.og. 50 116 10,2 91,21% Nog - 102 38,6 62,16% Pog - 14,7 10,8 26,53% Wyniki ścieków oczyszczonych na LOS Ścięgnica 126 RLM

Gdańsk, 4.10.2018 Gdańsk, 4.10.2018 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

www.wodociągi.slupsk.pl

E-mail a.wojtowicz@wodociągi.slupsk.pl

Telefon 59 841 83 01

SZCZEGÓLNE PODZIĘKOWANIA DLA WFOŚIGW GDAŃSK ZA POMOC FINANSOWĄ W REALIZACJI ZADANIA