Budowa Stacji Elektroenergetycznej 220/110/30 Kv Nowe Czarnowo Raport O Oddziaływaniu Na Środowisko

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Budowa stacji

elektroenergetycznej 220/110/30 kV

Nowe Czarnowo

Raport o oddziaływaniu na środowisko

Zamawiający: Wiatromill Sp. z o.o.

Warszawa,

grudzień 2013 r. Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Informacje o dokumencie

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Dokument: Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Wersja: Ostateczna

Autorzy: Zespół autorski został wskazany w rozdziale 1.6.

Krzysztof Mielniczuk Sprawdził: Wiceprezes Zarządu

Maciej Stryjecki Zatwierdził: Prezes Zarządu

Wiatromill Sp. z o.o. Zamawiający: ul. Abrahama 1A 80-307 Gdańsk

Doradztwo Inwestycyjne Sp. z o.o Wykonawca: Al. Wilanowska 208/4 02-765 Warszawa

Data zlecenia: 01.10.2013 r.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Spis treści:

1. Wstęp...... 8 1.1. Cel opracowania ...... 8 1.2. Kwalifikacja prawna do oceny oddziaływania na środowisko ...... 8 1.2.1. Stacja elektroenergetyczna ...... 9 1.2.2. Zjazdy i drogi wewnętrzne ...... 9 1.3. Ocena konieczności przeprowadzenia OOŚ dla przedsięwzięcia ...... 10 1.4. Metodyka i forma opracowania ...... 10 1.5. Inwestor ...... 12 1.6. Zespół autorski ...... 12 2. Opis planowanego przedsięwzięcia ...... 13 2.1. Charakterystyka przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu ...... 13 2.1.1. Cel przedsięwzięcia ...... 13 2.1.2. Opis przedsięwzięcia ...... 13 2.1.3. Lokalizacja przedsięwzięcia ...... 15 2.1.4. Potencjalne oddziaływania skumulowane ...... 16 2.1.5. Warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji ...... 17 2.1.6. Zgodność inwestycji z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego ...... 18 2.2. Główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych ...... 18 2.3. Przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń ...... 18 3. Opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia ...... 20 3.1. Elementy abiotyczne środowiska ...... 20 3.1.1. Położenie fizjograficzne i ukształtowanie terenu ...... 20 3.1.2. Budowa geologiczna utworów powierzchniowych oraz złoża kopalin ...... 20 3.1.3. Warunki hydrogeologiczne ...... 21 3.1.4. Wody powierzchniowe ...... 22 3.1.5. Pokrywa glebowa ...... 24 3.1.6. Warunki klimatu lokalnego i stan aerosanitarny ...... 25 3.1.7. Charakterystyka klimatu akustycznego ...... 27 3.1.8. Charakterystyka klimatu elektromagnetycznego ...... 28 3.2. Elementy biotyczne środowiska ...... 29 3.2.1. Siedliska i gatunki roślin ...... 29 3.2.2. Fauna ...... 30 3.2.3. Elementy środowiska objęte ochroną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody ...... 31

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

4. Opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych ...... 36 5. Opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia ...... 39 6. Opis analizowanych wariantów ...... 40 6.1. Pierwszy alternatywny wariant lokalizacyjny GPZ...... 40 6.2. Wariant proponowany przez wnioskodawcę do realizacji ...... 41 6.3. Wariant najkorzystniejszy dla środowiska ...... 42 7. Oddziaływanie na środowisko analizowanych wariantów ...... 44 7.1. Identyfikacja potencjalnych oddziaływań na środowisko ...... 44 7.2. Metodyka oceny oddziaływania na środowisko...... 45 7.3. Oddziaływania na etapie budowy ...... 49 7.3.1. Wody powierzchniowe i podziemne ...... 49 7.3.2. Powietrze ...... 51 7.3.3. Klimat akustyczny ...... 63 7.3.4. Pole i promieniowanie elektromagnetyczne ...... 64 7.3.5. Powierzchnia ziemi ...... 65 7.3.6. Warunki życia i zdrowie ludzi ...... 67 7.3.7. Flora i fauna ...... 68 7.3.8. Krajobraz...... 69 7.3.9. Dobra materialne...... 69 7.3.10. Obiekty zabytkowe ...... 69 7.4. Oddziaływania na etapie eksploatacji ...... 70 7.4.1. Wody powierzchniowe i podziemne ...... 70 7.4.2. Powietrze ...... 70 7.4.3. Klimat akustyczny ...... 70 7.4.4. Pole i promieniowanie elektromagnetyczne ...... 71 7.4.5. Powierzchnia ziemi ...... 71 7.4.6. Warunki życia i zdrowie ludzi ...... 73 7.4.7. Flora i fauna ...... 73 7.4.8. Krajobraz, krajobraz kulturowy i zabytki ...... 73 7.4.9. Dobra materialne...... 74 7.4.1. Obiekty zabytkowe ...... 74 7.5. Oddziaływania na etapie likwidacji ...... 74 7.5.1. Wody powierzchniowe i podziemne ...... 74 7.5.2. Powietrze ...... 75 7.5.3. Klimat akustyczny ...... 75 7.5.4. Pole i promieniowanie elektromagnetyczne ...... 75 7.5.5. Powierzchnia ziemi ...... 75

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

7.5.6. Warunki życia i zdrowie ludzi ...... 77 7.5.7. Flora i fauna ...... 78 7.5.8. Krajobraz...... 78 7.5.9. Dobra materialne...... 78 7.5.1. Obiekty zabytkowe ...... 78 7.6. Wpływ projektu na wzajemne oddziaływania między elementami środowiska ...... 79 7.7. Analiza możliwości wystąpienia poważnej awarii i wpływ jej skutków na środowisko ...... 79 7.8. Analiza możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko ...... 81 8. Uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu ...... 82 9. Znaczące oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko i metodyka prognozowania ...... 84 9.1. Prognoza oddziaływania akustycznego ...... 84 9.2. Prognoza oddziaływania w zakresie pola i promieniowania elektromagnetycznego ...... 85 9.3. Metodyka inwentaryzacji przyrodniczej...... 85 10. Zapobieganie, ograniczanie i kompensacja przyrodnicza negatywnych oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko ...... 87 11. Porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143 ustawy Prawo ochrony środowiska ...... 90 11.1. Stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń ...... 90 11.2. Efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii ...... 90 11.3. Zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw ...... 91 11.4. Stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku powstających odpadów ...... 91 11.5. Rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji ...... 91 11.6. Postęp naukowo-techniczny ...... 91 12. Analiza potrzeby ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania ...... 92 13. Analiza możliwych konfliktów społecznych ...... 92 14. Monitoring przedsięwzięcia ...... 95 14.1. Monitoring na etapie budowy ...... 95 14.2. Monitoring na etapie eksploatacji ...... 95 14.2.1. Monitoring w zakresie PEM ...... 95 14.2.2. Monitoring akustyczny ...... 96 14.2.3. Monitoring wpływu przedsięwzięcia na obszary Natura 2000 ...... 96 15. Wskazanie trudności w opracowaniu raportu ...... 96 16. Streszczenie niespecjalistyczne ...... 96 17. Podsumowanie raportu. Propozycje zapisów w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach ...... 97 17.1. Rodzaj i miejsce realizacji przedsięwzięcia ...... 97 17.2. Warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji lub użytkowania, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony cennych wartości przyrodniczych, zasobów naturalnych i zabytków oraz ograniczenia uciążliwości dla terenów sąsiednich...... 97

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

17.3. Wymagania dotyczące ochrony środowiska konieczne do uwzględnienia w dokumentacji wymaganej do wydania pozwolenia na budowę ...... 97 17.4. Zalecenia w zakresie analizy porealizacyjnej ...... 97 18. Spis tabel, rysunków oraz lista załączników ...... 98 19. Źródła informacji stanowiących podstawę do sporządzenia raportu ...... 100

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Skróty używane w raporcie: DSU, decyzja środowiskowa – decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach

Dyrektywa OOŚ – Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 roku w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (Dz.U.UE.L.2012.26.1)

GPZ – elektroenergetyczna stacja transformatorowa (Główny Punkt Zasilania)

KŁSM – kruszywa łamane stabilizowane mechanicznie mpzp – miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

OCHK – Obszar Chronionego Krajobrazu

OOŚ – ocena oddziaływania na środowisko

PEM – pole elektromagnetyczne

PK – park krajobrazowy

RDOŚ – regionalny dyrektor ochrony środowiska raport – raport o oddziaływaniu na środowisko

Rozporządzenie OOŚ – rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. Nr 213, poz. 1397, ze zm.)

SN – średnie napięcie

UE – użytek ekologiczny

Uooś –Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. Nr 199, poz. 1227, ze zm.)

Upoś – Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2013.1232 -j.t.)

WIOŚ – Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska

WN – wysokie napięcie

NN – najwyższe napięcie

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

1. Wstęp

1.1. Cel opracowania Celem niniejszego raportu o oddziaływaniu na środowisko („raport”) jest określenie wpływu na środowisko planowanego przedsięwzięcia polegającego na budowie stacji elektroenergetycznej Nowe Czarnowo („GPZ”, „Przedsięwzięcie”) o napięciu znamionowym 220/110/30 kV, a także przedstawienie rozwiązań technicznych i działań minimalizujących w przypadku stwierdzenia jego negatywnego oddziaływania na środowisko. Raport jest podstawowym dokumentem w postępowaniu w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach („DSU”) dla przedsięwzięcia. Zgodnie z art. 74 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. Nr 199, poz. 1227, ze zm., „Uooś”), dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (I grupy), wskazanych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397, ze zm.), do wniosku o wydanie DSU załącza się raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

1.2. Kwalifikacja prawna do oceny oddziaływania na środowisko Kwalifikacja została przeprowadzona w oparciu o:  Ustawę z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko ), (Dz.U. Nr 199, poz. 1227, ze zm.), nazywaną dalej Uooś;  Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397, ze zm.), zwane dalej Rozporządzeniem OOŚ;  Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 roku w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia prywatne i publiczne na środowisko (Dz.U.UE L z dnia 28 stycznia 2012 r.), określaną dalej Dyrektywą OOŚ. Przeanalizowano poszczególne elementy przedmiotowej inwestycji i ich ewentualną kwalifikację do oceny oddziaływania na środowisko w przepisach Rozporządzenia OOŚ i Dyrektywy OOŚ. Przepisy w zakresie OOŚ dzielą planowane przedsięwzięcia na 2 grupy:

 grupa I – przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, dla których OOŚ jest obligatoryjna (art. 59 ust. 1 pkt 1 Uooś, art. 2 Rozporządzenia OOŚ);  grupa II – przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla których OOŚ jest fakultatywna (art. 59 ust. 1 pkt 2 Uooś, art. 3 Rozporządzenia OOŚ). Rozporządzenie OOŚ wymienia rodzaje przedsięwzięć z I grupy w § 2, a z grupy II – w § 3. Dyrektywa OOŚ zawiera podobną klasyfikację przedsięwzięć. Przedsięwzięcia z I grupy zostały wskazane w Aneksie I, natomiast przedsięwzięcia z II grupy – w Aneksie II.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

1.2.1. Stacja elektroenergetyczna Rozporządzenie OOŚ – grupa I „stacje elektroenergetyczne lub napowietrzne linie elektroenergetyczne, o napięciu znamionowym nie mniejszym niż 220 kV, o długości nie mniejszej niż 15 km” (§ 2 ust. 1 pkt 6)

Rozporządzenie OOŚ – grupa II „stacje elektroenergetyczne lub napowietrzne linie elektroenergetyczne, o napięciu znamionowym nie mniejszym niż 110 kV, inne niż wymienione w § 2 ust. 1 pkt 6” (§ 3 ust. 1 pkt 7)

Dyrektywa OOŚ – II grupa Stacje elektroenergetyczne nie zostały wymienione w Dyrektywie OOŚ.

Parametry inwestycji: planowana jest budowa stacji elektroenergetycznej o napięciu znamionowym 220/110/30 kV.

Kwalifikacja przedsięwzięcia – grupa I na podstawie § 2 ust.1 pkt. 6 Rozporządzenia OOŚ.

1.2.2. Zjazdy i drogi wewnętrzne Rozporządzenie OOŚ – grupa I „autostrady i drogi ekspresowe” (§ 2 ust. 1 pkt 31) „drogi inne niż wymienione w pkt 31, o nie mniej niż czterech pasach ruchu i długości nie mniejszej niż 10 km w jednym odcinku oraz zmiana przebiegu lub rozbudowa istniejącej drogi o dwóch pasach ruchu do co najmniej czterech pasów ruchu na długości nie mniejszej niż 10 km w jednym odcinku” (§ 2 ust. 1 pkt 32); „przedsięwzięcia polegające na rozbudowie, przebudowie lub montażu przedsięwzięć realizowanych lub zrealizowanych wymienionych w:

 § 2 ust. 1, jeżeli ta rozbudowa, przebudowa lub montaż osiąga progi określone w ust. 1, o ile progi te zostały określone; (§ 2 ust. 2 pkt 1),  § 3 ust. 1, jeżeli ta rozbudowa, przebudowa lub montaż spowoduje osiągnięcie progów określonych w ust. 1, o ile progi te zostały określone. (§ 2 ust. 2 pkt 2)”. Rozporządzenie OOŚ – II grupa „drogi o nawierzchni twardej o całkowitej długości przedsięwzięcia powyżej 1 km inne niż wymienione w § 2 ust. 1 pkt 31 i 32 oraz obiekty mostowe w ciągu drogi o nawierzchni twardej, z wyłączeniem przebudowy dróg oraz obiektów mostowych, służących do obsługi stacji elektroenergetycznych i zlokalizowanych poza obszarami objętymi formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-5, 8 i 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody” (§ 3 ust. 1 pkt 60); Dyrektywa OOŚ – grupa I „Budowa autostrad i dróg szybkiego ruchu” (Aneks I, pkt 7 b) „Budowa nowej drogi o czterech lub większej liczbie pasów bądź wyrównanie lub poszerzenie istniejącej drogi złożonej z najwyżej dwóch pasów do co najmniej czterech pasów, w przypadku gdy taka nowa droga lub wyrównywana lub poszerzana część drogi miałaby co najmniej 10 kilometrów długości w jednym odcinku” (Aneks I, pkt 7c).

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Dyrektywa OOŚ – grupa II „Budowa dróg, portów i urządzeń portowych, łącznie z portami rybackimi (przedsięwzięcia niewymienione w załączniku I” (Aneks II, pkt 10 e) Parametry inwestycji: w ramach projektu planowana jest budowa zjazdu (lub zjazdów) do GPZ Nowe Czarnowo z istniejącej drogi gruntowej a także budowa dróg wewnętrznych na terenie stacji; drogi wewnętrzne będą miały nawierzchnię betonową, jednak ich długość będzie mniejsza od 1 km, a tym samym nie podlegają one OOŚ; Kwalifikacja przedsięwzięcia – nie kwalifikuje się do OOŚ.

1.3. Ocena konieczności przeprowadzenia OOŚ dla przedsięwzięcia Obligatoryjnej ocenie oddziaływania na środowisko podlega stacja elektroenergetyczna 220/110/30 kV. Rozpatrywana inwestycja została zaliczona do mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia OOŚ.

1.4. Metodyka i forma opracowania Zakres raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko został określony w art. 66 ust. 1 Uooś. Zgodnie z tym przepisem opracowanie powinno zawierać: 1) opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności: a) charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji lub użytkowania, b) główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych, c) przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia; 2) opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, w tym elementów środowiska objętych ochroną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody; 3) opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami; 4) opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia; 5) opis analizowanych wariantów, w tym: a) wariantu proponowanego przez wnioskodawcę oraz racjonalnego wariantu alternatywnego, b) wariantu najkorzystniejszego dla środowiska wraz z uzasadnieniem ich wyboru; 6) określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym również w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko; 7) uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w szczególności na: a) ludzi, rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze, wodę i powietrze, b) powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz, c) dobra materialne;

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

7.1. zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków; 7.2. wzajemne oddziaływanie między elementami, o których mowa w lit. a-d; 8) opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawcę oraz opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko, wynikające z: a) istnienia przedsięwzięcia, b) wykorzystywania zasobów środowiska, c) emisji; 9) opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru; 10) dla dróg będących przedsięwzięciami mogącymi zawsze znacząco oddziaływać na środowisko:  określenie założeń do: o ratowniczych badań zidentyfikowanych zabytków znajdujących się na obszarze planowanego przedsięwzięcia, odkrywanych w trakcie robót budowlanych, o programu zabezpieczenia istniejących zabytków przed negatywnym oddziaływaniem planowanego przedsięwzięcia oraz ochrony krajobrazu kulturowego;

 analizę i ocenę możliwych zagrożeń i szkód dla zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w szczególności zabytków archeologicznych, w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia; 11) jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji, porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska; 12) wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, oraz określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich; nie dotyczy to przedsięwzięć polegających na budowie drogi krajowej; 13) przedstawienie zagadnień w formie graficznej; 14) przedstawienie zagadnień w formie kartograficznej w skali odpowiadającej przedmiotowi i szczegółowości analizowanych w raporcie zagadnień oraz umożliwiającej kompleksowe przedstawienie przeprowadzonych analiz oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko; 15) analizę możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem; 16) przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji lub użytkowania, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru; 17) wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowując raport;

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

18) streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie, w odniesieniu do każdego elementu raportu; 19) nazwisko osoby lub osób sporządzających raport; 20) źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu. Ponadto:

 Informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 4-8, powinny uwzględniać przewidywane oddziaływanie analizowanych wariantów na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność i spójność tego obszaru.

 W razie stwierdzenia możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko, informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 1-16, powinny uwzględniać określenie oddziaływania planowanego przedsięwzięcia poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

 Jeżeli dla planowanego przedsięwzięcia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania, do raportu powinna być załączona poświadczona przez właściwy organ kopia mapy ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic obszaru, na którym jest konieczne utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania. Nie dotyczy to przedsięwzięć polegających na budowie drogi krajowej.  Jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji objętej obowiązkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego, raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać porównanie proponowanej techniki z najlepszymi dostępnymi technikami.

 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien uwzględniać oddziaływanie przedsięwzięcia na etapach jego realizacji, eksploatacji lub użytkowania oraz likwidacji.

1.5. Inwestor Inwestorem przedsięwzięcia jest Wiatromill Sp. z o.o., ul. Abrahama 1A, 80-307 Gdańsk.

1.6. Zespół autorski Raport o oddziaływaniu na środowisko wykonał zespół autorski w składzie:

 mgr Justyna Biegaj,  mgr Diana Kłos,  mgr inż. Krzysztof Mielniczuk,  mgr inż. Maciej Stryjecki.

Inwentaryzacja przyrodnicza wraz z oceną oddziaływania przedsięwzięcia na florę i siedliska przyrodnicze (załącznik nr 3) została wykonana przez Małgorzatę Zimnicką - Pluskotę, Damiana Spieczyńskiego oraz Pawła Plucińskiego, Biuro Konserwacji Przyrody S.C., Szczecin.

Analiza oddziaływania akustycznego (załącznik nr 4) została wykonana przez inż. Krzysztofa Kręciprocha, Prosilence, Opole.

Analiza oddziaływania pola i promieniowania elektromagnetycznego (załącznik nr 5) została opracowana przez inż. Krzysztofa Kręciprocha, Prosilence, Opole.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

2. Opis planowanego przedsięwzięcia

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt. 1) Uooś raport powinien zawierać opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności: a) charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji lub użytkowania, b) główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych, c) przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia.

2.1. Charakterystyka przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu 2.1.1. Cel przedsięwzięcia Przedsięwzięcie będzie polegało na budowie i eksploatacji stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo.

2.1.2. Opis przedsięwzięcia Podstawowe obiekty stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo:

 rozdzielnia napowietrzna 110 kV i 220 kV,  dwa stanowiska (auto)transformatorów 220/110/30 kV o mocy do 160 MVA każdy,

 stanowiska dławików i baterii kondensatorów do kompensacji mocy biernej SN lub 110 kV,  budynek stacyjny z rozdzielnią wnętrzową SN, nastawnią i pomieszczeniami pomocniczymi,

 podziemne zbiorniki na wodę do celów przeciwpożarowych o pojemności 100 m3,  szczelny zbiornik na wodę pitną,

 szczelny, bezodpływowy zbiornik wód opadowych,  szczelny, bezodpływowy zbiornik ścieków sanitarnych,

 separator olejowy,

 odwodnienie szczelnych stanowisk autotransformatorów i dławików,  oświetlenie terenu,

 zjazdy, drogi wewnętrzne i ciągi piesze,  ogrodzenie z bramami wjazdowymi i furtkami,

 iglice odgromowe i system uziemień powierzchniowych,  zieleń urządzona. Projektowany plan zagospodarowania terenu stacji stanowi załącznik nr 2a do raportu. Oszynowanie rozdzielni 110kV i 220kV przewiduje się wykonać przewodem roboczym stalowo- -aluminiowym oraz za pomocą przewodów rurowych. Odległość przewodów roboczych od powierzchni ziemi w najniższym punkcie wynosi dla rozdzielni 110 kV około 3,5 m a dla pól rozdzielni 220 kV ok. 5 m.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Dla możliwości zdalnego nadzoru stacji kontrolującego jej pracę, reagowania w stanach awaryjnych i decyzji ruchowych przewiduje się stały monitoring. Przewidywany system nadzoru współpracuje z zainstalowanymi na stacji urządzeniami i poprzez transmisję on-line z systemem nadrzędnym u dysponenta obiektu. Stację zaprojektowano jako obiekt bezobsługowy. Pod stanowiskami transformatorów i dławików usytuowanych w odpowiedniej odległości od budynku i ogrodzenia przewiduje się szczelnie wyizolowane misy olejowe o pojemności ponad 125% zawartości oleju w transformatorze i dławiku. Pojemność misy olejowej pozwala w wypadku awarii transformatora lub dławika na zatrzymanie całej ilości oleju. Odwodnienie mis olejowych odbywać się będzie poprzez separator do szczelnego, bezodpływowego zbiornika lub studni chłonnej zlokalizowanej na terenie stacji. Konstrukcje wysokie, takie jak wolnostojące iglice odgromowe oraz konstrukcje wsporcze pod aparaturę WN będą posadowione na prefabrykowanych betonowych fundamentach, które zagłębione są od 1,35 m do maksymalnie 2,0 m. Natomiast fundamenty transformatorów i dławików wraz z misami oraz fundament budynku stacyjnego i przegrody przeciwpożarowe będą zbrojone i wylewane „na mokro” na terenie stacji. Oświetlenie i ogrzewanie (około 70 kW) przewiduje się zasilić z własnych transformatorów SN/0,4 kV zlokalizowanych na terenie stacji i zasilanych z własnej rozdzielnicy SN. Planuje się zasilanie rezerwowe na poziomie SN lub nN z niezależnej sieci. Obiekt będzie ogrodzony, a powierzchnie niezabudowane obsiane trawą. Na etapach budowy i ewentualnej likwidacji, na działce przeznaczonej pod stację znajdować się będzie również plac składowy (zaplecze budowy) o przewidywanej powierzchni ok. 400 m2. Będzie to obiekt tymczasowy. Zostanie zabudowany kontenerami. W ramach projektu planowana jest budowa zjazdów do stacji z przebiegającej obok drogi gruntowej. Planuje się także budowę wewnętrznego układu komunikacyjnego stacji. Wewnętrzny układ komunikacyjny umożliwi dojazd do poszczególnych obiektów stacji. Droga dojazdowa pod stanowiska (auto)transformatorów, ze względu na uwarunkowania eksploatacyjne będzie miała szerokość od 5 m do 9 m. Po wytyczeniu i korytowaniu drogi na warstwie 15 - 20 cm gruntu stabilizowanego RM=2,5 MPa, przy transformatorach ułożona będzie 20 cm warstwa z betonu C30/37. Nawierzchnie pozostałych dróg wewnętrznych okalających rozdzielnię 110 kV, o szerokości 4 m, wykonane będą z kostki betonowej (Polbruk) na podsypce cementowo-piaskowej. Pod kostką znajdować się będzie 25 cm podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowana mechanicznie oraz geowłóknina o własnościach separacyjnych. Drogi wykorzystane będą do transportu urządzeń elektroenergetycznych, jak również jako drogi pożarowe. Szacunkowa maksymalna powierzchnia dróg wewnętrznych i zjazdu to ok. 4 000 m2. Od furtki wejściowej do budynku stacyjnego oraz wokół budynku zaprojektowano chodnik szerokości ok. 1 m wykonany z kostki betonowej na podsypce piaskowo-cementowej. Szacunkowa maksymalna powierzchnia ciągów pieszych to ok. 250 m2. Zjazdy na teren stacji przewiduje się wykonać z istniejącej gminnej drogi gruntowej, biegnącej wzdłuż działki. Zapotrzebowanie na materiały konstrukcyjne (piasek stabilizowany cementem, podsypka piaskowo - cementowa, żwir, beton cementowy, kruszywo łamane itp.) zostanie dokładnie określone na etapie

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

prac projektowych. Obecnie szacuje się, że niezbędne będą następujące ilości podstawowych materiałów budowlanych:

 cement: 750 m3 (1500 Mg),

 piasek: 750 m3 (1500 Mg),  geowłóknina: 1500 m2 (0,2 Mg),

 kruszywo łamane stabilizowane mechanicznie („KŁSM”): 300 m3 (600 Mg),  kostka betonowa (np. Polbruk): 2500 m 2 (350 Mg),

 płyty betonowe (np. Eko): 400 m2 (45 Mg). 2.1.3. Lokalizacja przedsięwzięcia Przedsięwzięcie będzie zlokalizowane na działce nr 20/6, obręb Nowe Czarnowo, w gminie Gryfino, w powiecie gryfińskim, w województwie zachodniopomorskim.

Rysunek 1. Lokalizacja GZP Nowe Czarnowo

Gmina Gryfino jest to gmina miejsko-wiejska znajdująca się w północnej części powiatu gryfińskiego, w województwie zachodniopomorskim. Sąsiaduje z gminami: Szczecin (powiat grodzki), Banie, Stare Czarnowo i Widuchowa (powiat gryfiński), Kołbaskowo (powiat policki) oraz Bielice (powiat pyrzycki). Gmina graniczy także z powiatem Uckermark (land Brandenburgia) znajdującym się na terenie Republiki Federalnej Niemiec. Znajduje się również w pobliżu dużej aglomeracji miejskiej – Szczecina.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Siedzibą gminy jest miasto Gryfino. Gmina Gryfino stanowi ok. 13,6% powierzchni powiatu gryfińskiego. Całkowita powierzchnia miasta i gminy Gryfino pod względem użytkowania terenu charakteryzuje się dość znacznym udziałem obszarów rolnych oraz leśnych, gdyż na ponad połowie jego powierzchni znajdują się lasy i użytki rolne. Ogólna powierzchnia ewidencyjna gminy wg danych Urzędu Miasta i Gminy Gryfino wynosi 253,65 km2, w tym: użytki rolne – 13 883 ha, grunty leśne oraz grunty zadrzewione i zakrzewione – 5 541 ha, pozostałe – 5 941 ha.1 Teren miasta i gminy Gryfino jest rozwinięty również pod względem przemysłowym. Jednym z największych zakładów przemysłowych jest Elektrownia „Dolna Odra” w Nowym Czarnowie, która jest elektrownią cieplną, kondensacyjną. Stacja elektroenergetyczna 220/110/30 kV zostanie zbudowana na terenach o przeciętnej gęstości zaludnienia. Zgodnie z danymi zamieszczonymi na stronie Głównego Urzędu Statystycznego (stan na 1.01.2013), gmina Gryfino posiada średnią gęstość zaludnienia wynoszącą 127 os/km2, z czego 2254 os/km2 wynosi gęstość zaludnienia miasta Gryfino, a 43 os/km2 jest to gęstość zaludnienia obszarów wiejskich. Dla powiatu gryfińskiego wskaźnik ten wynosi 45 osoby na km2, dla województwa zachodniopomorskiego 75 os/km2, natomiast średnia krajowa wynosi 123 osoby na km2.2 Stacja zostanie usytuowana poza obszarem miasta Gryfino, a wiec na terenach o mniejszej gęstości zaludnienia. Przedsięwzięcie nie znajduje się na obszarach wodno-błotnych ani obszarach o płytkim zaleganiu wód podziemnych. W pobliżu planowanej inwestycji nie występują uzdrowiska, ani obszary ochrony uzdrowiskowej. Na terenie województwa zachodniopomorskiego status uzdrowiska posiadają miejscowości zlokalizowane poza zasięgiem oddziaływania przedmiotowego przedsięwzięcia3. Lokalizację planowanej inwestycji przedstawiono na mapie topograficznej stanowiącej załącznik nr 2b raportu. Stacja elektroenergetyczna będzie zlokalizowana ok. 6 km na wschód od granicy polsko – niemieckiej. Pod teren stacji wybrano obszar obecnie zajmowany przez nieużytki. Bezpośrednio przy północnej granicy działki 20/6 obręb Nowe Czarnowo, na której będzie wybudowany GPZ, znajduje się kompleks leśny. Na południe od tej działki, w odległości ok. 0,8 km również znajduje się większy kompleks leśny. W odległości ok. 0,3 km na południe od granic tej działki przepływa rzeka Pniewa. Najbliższa zabudowa mieszkalna znajduje się w odległości minimalnej ok. 0,3 km od granic działki. 2.1.4. Potencjalne oddziaływania skumulowane Na etapie budowy GPZ Nowe Czarnowo mogą potencjalnie wystąpić dwa rodzaje oddziaływań skumulowanych:

a) związanych z realizacją poszczególnych elementów Przedsięwzięcia np. emisje związane z budową GPZ oraz zjazdu z istniejącej drogi gruntowej, jeśli te obiekty będą realizowane w tym samym czasie; mogą one spowodować skumulowane oddziaływania na receptory w otoczeniu przedsięwzięcia;

1 „Program ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Gryfino na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019”, projekt, ABRYS Technika Sp. z o. o., 2 „Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013”, Główny Urząd Statystyczny, 2013 http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_L_powierzchnia_ludnosc_teryt_2013.pdf 3 Na podstawie informacji uzyskanych ze strony internetowej Ministerstwa Zdrowia http://www.mz.gov.pl/wwwmz/index?mr=m8&ms=625&ml=pl&mi=625&mx=0&ma=10282, 18.11.2013

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

b) związanych z realizacją innych przedsięwzięć w jego sąsiedztwie; należy do nich zaliczyć budowę podziemnych linii elektroenergetycznych WN i NN (110 i 220 kV), nie będących częścią Przedsięwzięcia, które będą doprowadzały i wyprowadzały energię elektryczną z GPZ.

Podobnie, oddziaływania skumulowane mogą wystąpić w wypadku ewentualnej likwidacji poszczególnych obiektów Przedsięwzięcia oraz wspomnianych linii elektroenergetycznych.

Ze względu na lokalizację stacji oraz technologię ułożenia linii WN i NN nie przewiduje się natomiast wystąpienia oddziaływań skumulowanych na etapie eksploatacji GPZ Nowe Czarnowo.

Szczegółowa analiza oddziaływań Przedsięwzięcia na środowisko, w tym oddziaływań skumulowanych została przeprowadzona w rozdziale 7 niniejszego raportu. 2.1.5. Warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji Analizowany teren obejmuje części gruntów wsi Nowe Czarnowo. Na działce przeznaczonej pod budowę stacji znajdują się obecnie nieużytki. W sąsiedztwie tej działki występują pola uprawne, kompleksy leśne oraz tereny, przez które przebiegają linie wysokiego napięcia posiadające wyznaczone strefy ochronne. Występują tu również ugory porolne oraz rozległe pokrzywiska. Lokalizacja stacji, ze względu na niewielką powierzchnię działki, jaka zostanie zajęta, nie wpłynie na istotną zmianę dotychczasowej struktury zagospodarowaniu gruntów (a zarazem struktury przyrodniczej obszaru). Stacja będzie znajdowała się na terenach wolnych od zabudowy mieszkaniowej oraz od użytkowania rolniczego, nie nastąpi więc odczuwalne uszczuplenie istniejącej przestrzeni mieszkaniowej i produkcyjnej. 2.1.5.1. Etap budowy Etap budowy inwestycji trwać będzie około 4 - 5 miesięcy. W związku z realizacją przedsięwzięcia konieczne będzie wykonanie prac wpływających na dotychczasowe wykorzystanie terenu. Na budowę stacji elektroenergetycznej składają się typowe prace budowlano – montażowe, takie jak:

 prace ziemne, wykopy, niwelacje,  budowa zjazdów i dróg dojazdowych, placu składowego i zaplecza budowy,

 prace betoniarskie – montaż stanowisk transformatorów mocy, potrzeb własnych i dławików oraz fundamentu pod budynek (fundamenty będą wylewane na mokro, beton zamawiany u wytwórcy),

 montaż fundamentów prefabrykowanych, gotowych konstrukcji stalowych oraz montaż budynku stacyjnego o konstrukcji prefabrykowanej,

 montaż aparatury i połączeń wysokiego napięcia. Realizacja planowanego przedsięwzięcia nie wymaga wykonania wycinki drzew. Dokładna ilość oraz rodzaje pojazdów i maszyn używanych podczas budowy GPZ na terenie MiG Gryfino zostaną określone na etapie projektu. Do prac budowlanych zakłada się użycie maszyn typu: koparka, dźwig, podnośnik. 2.1.5.2. Etap eksploatacji Działka pod planowaną stację, ze względu na występowanie gleb o niskiej jakości, stanowiła nieużytek. Budowa inwestycji spowoduje rozpoczęcie użytkowania tego terenu.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

2.1.6. Zgodność inwestycji z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego Dla terenów przeznaczonych pod inwestycję nie obowiązuje obecnie miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Obowiązują natomiast zapisy „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Gryfino, zmiana 2013”, uchwalonego Uchwałą Rady Miejskiej w Gryfinie Nr XXIII/290/13 z dnia 25 kwietnia 2013 r.

Obszar planowanej lokalizacji GPZ Nowe Czarnowo wskazany jest w ww. studium jako „tereny lasów oraz tereny objęte dopuszczeniem wprowadzania zalesień”.

2.2. Główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych Rolą stacji elektroenergetycznej będzie odebranie energii elektrycznej dostarczonej za pomocą podziemnej linii elektroenergetycznej wysokiego napięcia („WN”) 110 kV i przekształcenie jej na najwyższy poziom napięcia („NN”) 220 kV w celu dalszego przesyłu za pomocą podziemnej linii elektroenergetycznej NN 220 kV. Należy zaznaczyć, że wspomniane linie WN i NN nie wchodzą w zakres Przedsięwzięcia omawianego w raporcie.

Z funkcjonowaniem inwestycji nie wiążą się więc żadne procesy produkcyjne.

2.3. Przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń Celem projektowanej stacji elektroenergetycznej będzie transformowanie dostarczonej energii na wyższy poziom napięcia. Nie będzie więc to działalność typowo produkcyjna, tak więc ilość zanieczyszczeń uwalnianych podczas eksploatacji tej inwestycji będzie znikoma. Z większymi emisjami (przede wszystkim zanieczyszczeń powietrza i hałasu) należy się liczyć podczas budowy tej instalacji. Będzie się ona bowiem wiązała ze zużyciem paliwa przez środki transportu (ciężarówki) oraz maszyny budowlane (koparka, dźwig, podnośnik i inne). Ilość wykorzystanego paliwa będzie zależna od rodzaju środków transportu i maszyn budowlanych. Dla potrzeb obsługi zostanie ustawione pomieszczenie techniczne (kontenery biurowe z dokumentacją budowy, szatnia i umywalnia dla pracowników oraz magazyn narzędzi i sprzętu). Wokół stacji powstanie utwardzony plac składowy dla prefabrykatów, osprzętu i aparatury, co w znacznym stopniu będzie chronić wody powierzchniowe i podziemne przed zanieczyszczeniem. Woda na potrzeby socjalno – bytowe pracowników będzie dowożona beczkowozami, bądź pobierana z własnego ujęcia lub wodociągu. Szacowane zużycie wody na etapie funkcjonowania stacji elektroenergetycznej będzie wynosić ok. 15 m3/rok (głównie zużycie do celów sanitarnych). Zaplecze powinno być usytuowane na terenie działki przewidzianej pod stację w miejscu wolnym od przyszłej zabudowy. Na placu budowy stacji powinny zostać ustawione przenośne toalety wyposażone w rezerwuar i zbiornik na ścieki sanitarne, które będą serwisowane przez wyspecjalizowane firmy. Do typowych zanieczyszczeń, które mogą wystąpić na etapie budowy planowanego przedsięwzięcia należy zaliczyć:  odpady budowlane,

 ścieki sanitarne z przenośnych toalet,

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

 potencjalne zanieczyszczenia gleby, wód powierzchniowych i podziemnych powstałe wskutek awaryjnych wycieków paliwa lub płynów eksploatacyjnych z maszyn i urządzeń budowlanych oraz środków transportu (substancje ropopochodne, płyny eksploatacyjne i oleje),

 hałas i zanieczyszczenie powietrza (pyłowe i gazowe) pochodzące z maszyn i urządzeń budowlanych oraz środków transportu. Do typowych zanieczyszczeń na etapie eksploatacji planowanego przedsięwzięcia należy zaliczyć:

 substancje ropopochodne i płyny eksploatacyjne pochodzące z urządzeń serwisu GPZ,  substancje ropopochodne pochodzące z transformatorów znajdujących się w GPZ (zanieczyszczone ścieki deszczowe podlegające oczyszczeniu w separatorach, zawartość separatorów),

 pole i promieniowanie elektromagnetyczne,

 hałas,  odpady z eksploatacji i remontów,

 zanieczyszczenia powietrza (spaliny) emitowane przez pojazdy serwisu GPZ. Do typowych zanieczyszczeń, które mogą wystąpić na etapie likwidacji inwestycji należy zaliczyć:

 substancje ropopochodne i płyny eksploatacyjne pochodzące z maszyn i urządzeń budowlanych oraz środków transportu,  odpady z demontażu elementów inwestycji,

 spaliny i pył ze środków transportu oraz maszyn i urządzeń budowlanych. Przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, emisji i innych uciążliwości, które będą powstawały podczas budowy, eksploatacji i likwidacji planowanego GPZ zostały szczegółowo opisane w rozdziale 7 raportu.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

3. Opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt. 2) Uooś, raport powinien zawierać opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, w tym elementów środowiska objętych ochroną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody4.

3.1. Elementy abiotyczne środowiska

3.1.1. Położenie fizjograficzne i ukształtowanie terenu Zgodnie z fizycznogeograficzną regionalizacją Polski wg Kondrackiego5 obszar miasta i gminy Gryfino pod względem ukształtowania terenu dzieli się na dwa zróżnicowane mezoregiony tj. Dolinę Dolnej Odry oraz Równinę Wełtyńską, które wchodzą w skład podprowincji Pobrzeży Południowobałtyckich. Na terenie tych jednostek występują obszary o wysokich walorach krajobrazowych, na które składają się: urozmaicona rzeźba terenu, zróżnicowana roślinność i wody powierzchniowe. Mezoregion Równiny Wełtyńskiej jest to strefa moreny dennej zlodowacenia bałtyckiego. Stanowi ona zachodni kraniec Niziny Pyrzyckiej. Równina Wełtyńska jest lekko sfalowana, z licznymi nieregularnymi wzniesieniami o łagodnych stokach i przeciętnej wysokości 30 - 50 metrów nad poziomem morza. Występują tu liczne jeziora rynnowe i niewielka ilość lasów. Północna część gminy zamknięta jest pagórkami morenowymi pochodzenia glacjalno – tektonicznego. Mezoregion Dolina Odry jest erozyjnie wcięty w osady plejstoceńskie. Odra (po regulacji) płynie dwoma ramionami tworząc szerokie na 2 - 3 kilometry Międzyodrze. Większe połacie Doliny zajęte są przez zabagnioną terasę zalewowo – denną (dolinową), wyższe partie stanowią terasę środkową przechodzącą stopniowo w terasę wyższą. Teren urozmaicony jest miejscami przez strome krawędzie dolin Tywy i Pniewy powstałe w skutek erozji i meandrowania tych rzek przebijających się przez morenowe wzgórza do Odry. Najwyższym punktem gminy jest wzgórze leżące na zachód od Włodkowic, na granicy gminy - 70 m n.p.m. Najniżej położone są łąki w północnej części Międzyodrza. Podczas gdy poziom Odry wynosi tu 0,1 m n.p.m., to na łąkach tych notuje się depresję sięgającą - 0,3 m. Średnia wysokość terenu gminy wynosi około 30 m n.p.m. 6

3.1.2. Budowa geologiczna utworów powierzchniowych oraz złoża kopalin Pod względem geomorfologicznym cały obszar miasta i gminy Gryfino jest dość urozmaicony. Powierzchnia gminy została ukształtowana w wyniku nakładania się szeregu procesów morfogenetycznych głównie w plejstocenie i holocenie. Oznacza to, że ukształtowanie powierzchni ma charakter poligenetyczny o specyficznym dla gminy przestrzennym układzie form terenu. Gmina położona jest w obrębie Niecki Szczecińskiej (Synklinarium Szczecińskie), która wypełniona jest osadami jurajskimi i kredowymi. Obszar gminy zajmuje najdalej na zachód wysuniętą część niecki. Na nią przedłuża się antyklina Choszczna, która przechodzi słabo zaznaczając się w synklinę wzdłuż

4 Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 92, poz. 880, ze zm.) 5 Kondracki J., „Geografia regionalna Polski”, PWN, Warszawa, 2002 6 „Program ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Gryfino na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019”, projekt, ABRYS Technika Sp. z o. o

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

osi Pyrzyce - Gryfino. Miąższość osadów podłoża maleje na południe od Gryfina i tam napotyka się na coraz starsze stratygraficznie piętra kredy - alb, ceramon i turon. Najstarszymi są osady kredowe występujące niekiedy wprost pod czwartorzędem (okolice Pniewa). Przeważają młodsze piętra kredy - koniak, kampon, mastyrycht. Najpłycej utwory kredowe występują na terenie Gryfina, gdzie być może były nawet eksploatowane w istniejących tu przed kilkudziesięciu laty kamieniołomach. W kierunkach północnym, wschodnim i południowym obserwuje się obniżenie powierzchni stropowej kredy w podłożu utworów czwartorzędowych. W kierunkach tych na osadach kredowych zalegają utwory oligoceńskie, później mioceńskie (północno-wschodnia i południowa część regionu). Oligocen wykształcony jest przeważnie w postaci iłów septariowych i piasków glaukonitowych o miąższości 2 - 40 metrów (oligocen dolny). Iły septariowe są utworami kulistymi iłów tłustych. Septarie, będące wytworem wód krążących w iłach są z zewnątrz zwarte, wewnątrz zaś mają liczne szczeliny ułożone promieniście, na których występują kryształy gipsu, niekiedy kalcytu i pirytu. Ił septariowy oznacza maksymalną głębokość Morza Oligoceńskiego. Leżące na ile piaski oznaczają spłycenie tego morza, ustępującego z tego terenu. W piaskach glaukonitowych występują liczne soczewkowate konkrecje fosforanowe. Miocen reprezentowany jest głównie przez osady frakcji limnicznej burowęglowej. Aktualnie na terenie gminy eksploatacja surowców mineralnych nie jest prowadzona.7 Miasto i gmina Gryfino należy do ubogich pod względem różnorodności surowców mineralnych występujących w jej obrębie. Na jej obszarze znajdują się podkłady piasków i żwirów. W gminie występują 3 złoża piasków i żwirów o zasobach rozpoznanych szczegółowo (kategorie A + B + C1), tj. złoże Daleszewo, Radziszewo i Wełtyń. Łączne zasoby wydobywano – bilansowe wszystkich ww. złóż na terenie miasta i gminy Gryfino wynoszą 6 276 Mg. Obszar gminy Gryfino pokrywają utwory czwartorzędowe, co wpływa na brak wartościowszych surowców mineralnych.8

3.1.3. Warunki hydrogeologiczne Zgodnie z projektem Programu ochrony środowiska gminy Gryfino9 obszar miasta i gminy Gryfino położony jest na dwóch podregionach hydrogeologicznych (podregion doliny Dolnej Odry oraz podregion Gryfino - Żelisławiec - Banie). Na terenie gminy wody podziemne ujmowane są z dwóch pięter wodonośnych: trzeciorzędowego oraz czwartorzędowego. Najistotniejsze znaczenie pod względem użytkowo-gospodarczym ma pierwszy poziom wodonośny w utworach czwartorzędowych, który kształtuje się nawiązując do ukształtowania powierzchni, geologii i sieci wód powierzchniowych. Głębokość występowania warstwy wodonośnej waha się najczęściej od 10 - 60 m lokalnie do 100 m. Zdarza się brak warstwy wodonośnej do głębokości 120 - 160 m. Wydajność typowego otworu studziennego waha się od 10 do 120 m3/h. Obszar miasta i gminy Gryfino swym zasięgiem nie obejmuje żadnych Głównych Zbiorników Wód Podziemnych, z tego względu potrzebne zasoby gminne generują:

 Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 134 Dębno posiadający szacunkowe zasoby oceniane na 29 tys. m3/d. Jest to zbiornik o genezie międzymorenowej, pochodzenia trzeciorzędowego,

7 Powołując się na dane Państwowego Instytutu Geologicznego (stan na dzień 31.12.2011r.) 8 „Program ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Gryfino na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019”, projekt, ABRYS Technika Sp. z o. o 9 „Program ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Gryfino na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019”, projekt, ABRYS Technika Sp. z o. o

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

 Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 122 Dolina Kopalna Szczecin posiadający zatwierdzone zasoby dyspozycyjne w wielkości 35 812 m3/d. Położony jest w ośrodku porowym w piętrze i obejmuje zbiorniki o rożnej genezie: doliny kopalnej i międzymorenowy. Na terenie miasta i gminy Gryfino zlokalizowanych jest 17 ujęć wód podziemnych. GPZ Nowe Czarnowo nie znajduje się w zasięgu żadnej strefy ochronnej istniejących ujęć wód10. Jakość wód podziemnych Do głównych czynników wpływających na pogorszenie stanu wód podziemnych należy eutrofizacja powierzchniowych warstw litosfery, związana z nadmiernym nawożeniem i intensyfikacją gospodarki rolnej. Spływające związki azotu (amonowego, azotynowego) przenikają zwłaszcza do płycej położonych zasobów wód podziemnych powodując ich degradację. Ponadto na typowe antropogeniczne zanieczyszczenia nakładają się zanieczyszczenia typowo naturalne np. podwyższone stężenia chlorków. Ocena jakości wód podziemnych wykonanych przez Państwowy Instytut Geologiczny w 2010 roku na terenie miasta i gminy Gryfino wykazała, iż we wszystkich badanych punktach pomiarowych znajdowały się wody dobrej jakości. Ponadto podobnie jak w latach poprzednich w 2010 roku dość znaczący wpływ na kształtowanie się jakości wód miały związki żelaza oraz manganu. Przekroczenie dopuszczalnych zawartości żelaza dla wód dla celów pitnych stwierdzono w trzech punktach pomiarowo - kontrolnych. Dodatkowo, we wszystkich badanych punktach monitoringowych stwierdzono, iż zawartość azotanów w wodach podziemnych odpowiadała I klasie jakości wód, czyli nie przekraczała stężenia 10 mg NO3/l.

3.1.4. Wody powierzchniowe Zgodnie z projektem Programu ochrony środowiska gminy Gryfino11 do najważniejszych cieków występujących na terenie Gminy Gryfino zalicza się rzeki takie jak Odra, Tywa, Omulna oraz Pniewa. Rzeka Odra to druga co do wielkości (po Wiśle) rzeka Polski będąca bardzo ważnym elementem przyrodniczym, który ma duży wpływ na kształtowanie środowiska przyrodniczego. Całkowita długość rzeki Odry w granicach Polski wynosi 741,9 km, w tym całkowita długość rzeki na terenie gminy Gryfino wynosi 24,9 km. Powierzchnia dorzecza rzeki Odry na terytorium Polski wynosi 106,05 tys. m2. W miejscowości Widuchowa rzeka dzieli się na dwa główne ramiona: Odrę Wschodnią i Odrę Zachodnią. Odra Zachodnia stanowi pierwotne koryto rzeki, natomiast Odra Wschodnia na odcinku od Widuchowej do Gryfina powstała jako sztucznie wykopany przekop. Obecnie większość wód płynie Odrą Wschodnią, która od przekopu Klucz zwana jest Regalicą. Regalica natomiast ma długość 19,2 km w granicach gminy. Długość Odry Zachodniej znajdującej się w granicach gminy wynosi natomiast 5,7 km, rzeka ta nie posiada dla gminy większego znaczenia. Obszar pomiędzy Odrą Wschodnią, a Odrą Zachodnią pocięty jest gęstą siecią starorzeczy, kanałów i rozlewisk o łącznej długości ponad 200 km. Obszar ten nosi nazwę Międzyodrza. Na terenie Międzyodrza wyróżniono trzy poldery zalewowe: południowy, środkowy i północny. Środkowy to polder Gryfiński tzw. „4-ty”. Jego powierzchnia wynosi 2 331 ha. Teren Międzyodrza zadrzewiony jest w 6%. Wody zajmują tutaj 241 ha, a wały 101 ha. Polder jest wyniesiony nieznacznie ponad poziom morza (0,2–0,6m n.p.m.)

10 Na podstawie „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Gryfino”, zmiana, 2013 11 „Program ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Gryfino na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019”, projekt, ABRYS Technika Sp. z o. o

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

stanowiąc tzw. półdepresję. Obszar polderu jest licznie poprzecinany siecią kanałów, jezior i rozlewisk. Podstawową sieć rzeczną gminy oprócz rzeki Odry tworzą dopływy Odry Wschodniej, tj. rzeka Tywa, Pniewa, Omulna (Struga Wełtyńska), Krzekna oraz Bielica. Rzeka Tywa jest prawym dopływem Odry i znajduje się w północno - zachodniej części Polski. Jej źródło znajduje się w rejonie wsi Góralice, w gminie Trzcińsko – Zdrój. Całkowita długość rzeki wynosi 47,9 km, a powierzchnia jej zlewni wynosi 264,5 km2. Rzeka Tywa przepływa przez szereg jezior, z których największe to jezioro Długie i Bańskie. Ujściowy odcinek rzeki to kanał zrzutowy wód pochłodniczych z Elektrowni „Dolna Odra” w pobliżu Gryfina. Rzeka Pniewa bierze swój początek niedaleko miejscowości Gajki, około 1km na wschód od jeziora Trzemeszno, przez które przepływa. Jej długość wynosi około 10 km i wpływa do Odry Wschodniej. Rzeka ta przepływa w odległości ok. 0,2 km na południe od planowanego GPZ Nowe Czarnowo. Rzeka Omulna (Struga Wełtyńska) to kolejna rzeka, która przepływa przez obszar MiG Gryfino. Długość tego cieku nie jest dokładnie znana. Zgodnie z danymi Urzędu Miasta i Gminy Gryfino powierzchnia zlewni tej rzeki wynosi 75,4 km2. Jeziora Na terenie gminy znajduje się około 50 jezior, a 23 z nich mają powierzchnię powyżej 1 ha i powstały na skutek obecności lodowca na tym obszarze. Do największych jezior znajdujących się na terenie gminy należą: Jezioro Wełtyńskie oraz Jezioro Steklno a także Jezioro Borzymskie, Wirów, Zamkowe, Gierland, Chwarstnica, Prusino Duże, Sobieradz, Trzemeszno. W okolicy planowanego przedsięwzięcia nie występują jeziora. Na terenie gminy znajdują się kąpieliska strzeżone i niestrzeżone. Największe z nich to kąpielisko Wełtyń, Wirów oraz Steklno. Stawy Na terenie gminy znajdują się także stawy i zbiorniki wodne wykorzystywane do hodowli ryb. Obszar gminy charakteryzuje także dobrze rozwinięta sieć kanałów, które odprowadzają nadmiar wód z terenów podmokłych. Jakość wód powierzchniowych - stan czystości rzek Stan ekologiczny wód rzecznych na terenie miasta i gminy Gryfino w 2011 roku został poddany ocenie. We wszystkich punktach, gdzie prowadzono badania, klasa elementów biologicznych, klasa elementów hydromorfologicznych oraz klasa elementów fizykochemicznych została opisana symbolem klasy II, tj. stan dobry. Dodatkowo jakość wód rzeki Tywy został przebadana pod względem zawartości elementów fizykochemicznych – specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych. Po względem tego wskaźnika jakość rzeki Tywy została oceniona jako bardzo dobra. Nawiązując do powyższych dobrych wyników jakości wód dla poszczególnych klas elementów, stan/potencjał ekologiczny dla wszystkich punktów monitoringu kontrolnego został opisany jako dobry i powyżej dobrego. Stan ekologiczny i chemiczny w obszarach chronionych w jednolitych części wód (JCW) na terenie Gminy Gryfino w 2011 roku został również poddany badaniom. Potencjał ekologiczny został zaklasyfikowany do stanu dobrego i poniżej dobrego. Ponadto stan/potencjał ekologiczny w obszarach chronionych dla JCW Tywa od dopływu z Tywic do ujścia został oceniony jako dobry i poniżej dobrego, natomiast w JCW Odra od Odry Zachodniej do Parnicy jako umiarkowany.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

W konsekwencji stan chemiczny w JCW Odra od Odry Zachodniej do Parnicy, opisano symbolem PSD1, tj. poniżej stanu dobrego, a ocena została wykonana na podstawie ograniczonej liczby wskaźników. Reasumując, ogólny stan JCW w tym punkcie oceniono jako zły. W JCW Tywa od dopływu z Tywic do ujścia ocena stanu chemicznego oraz ogólnego stanu JCW nie była wykonana. Podobnie do lat poprzednich w roku 2011 wykonana została ocena eutrofizacji wód. Ocena eutrofizacji wód rzecznych miasta i gminy Gryfino w latach 2008-2010 wykazała, iż wody rzeki Odry Zachodniej nie są zeutrofizowane, natomiast wody rzeki Odry wykazały eutrofizację. Z przeprowadzanych corocznie ocen wynika, iż jakość wód rzecznych na terenie miasta i gminy obniżają głownie zanieczyszczenia organiczne, biogenne oraz procesy eutrofizacji. Jakość wód powierzchniowych - stan czystości jezior Badaniami objęto 11 jezior, w tym także jezioro Wełtyńskie zlokalizowane w granicach gminy Gryfino. Na podstawie badań jezioro Wełtyńskie zostało zaliczone do dobrego stanu ekologicznego (II klasa). Pozostałe wskaźniki biologiczne spełniały wartości graniczne dla stanu bardzo dobrego (I klasa). Nie stwierdzono przekroczeń wartości normatywnych. Gmina Gryfino położona jest w obszarze zagrożenia powodziowego. Zagrożenie to występuje na skutek zachowań wód w ciekach wodnych oraz rzeki Odry, która stanowi największe zagrożenia dla analizowanego terenu. Pozostałe cieki z uwagi na ich przebieg w terenie, wysokość obwałowań, przepustową charakterystykę wód, nie stanowią zagrożenia dla ludności, zwierząt i mienia. Mogą tu jednak wystąpić lokalne zalania i podtopienia użytków rolnych po intensywnych opadach atmosferycznych i spływie wód roztopowych. Przy stanach alarmowych w obszarze gminy woda rzeki Odry utrzymuje się w zasadzie w korycie rzeki, wpływa jedynie na niżej położone tereny międzywala. Odcinek Odry na terenie gminy Gryfino jest chroniony częściowo przez wały przeciwpowodziowe, których łączna długość wynosi 13,015 km w tym powierzchni chronionej jest 1 010 ha. Ponadto w celu ochrony analizowanego terenu na obszarze gminy zbudowano wały przeciwpowodziowe. Wały te chronią miejscowości: Żabnica, Czepino, Dębce, Daleszewo, Radziszewo i częściowo Gryfino. W przypadku ich przerwania lub przelania się przez koronę wód Odry ww. miejscowości mogą być podtopione lub zalane. Na pozostałym obszarze Odra jest nieobwałowana. Planowana stacja znajduje się w odległości ok. 6 km na wschód od koryta Odry (Regalicy), poza terenami zalewowymi.

3.1.5. Pokrywa glebowa Zgodnie z projektem Programu ochrony środowiska gminy Gryfino12, na terenie gminy Gryfino występują prawie wszystkie klasy gleb, za wyjątkiem pierwszej, dla gruntów ornych oraz pierwszej i drugiej dla użytków zielonych. Wśród gruntów ornych dominują gleby średnie (IVa, IVb) i dobre (IIIa, IIIb) zajmujące łącznie około 83% powierzchni. Wśród użytków zielonych przeważają gleby średnie i słabe (IV, V) – 40% powierzchni użytków zielonych. Użytki zielone dobrej jakości nie występują. Ogólne warunki przyrodniczo – glebowe są korzystne dla produkcji rolnej.

12 „Program ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Gryfino na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019”, projekt, ABRYS Technika Sp. z o. o.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Gleby regionu Gryfina wykształciły się głównie z tworów morenowych, są utworami młodymi, powstałymi z materiałów polodowcowych. Największą powierzchnię zajmują gleby bielicowo – piaskowe występujące w dolinie Odry, które zostały wytworzone z piasków luźnych, słabo gliniastych oraz gliniastych a także bielice powstałe z utworów pyłowych wodnego pochodzenia. Mniejszą powierzchnię Gminy zajmują gleby wytworzone z piasków luźnych oraz słabogliniastych, oraz gleby brunatne powstałe z glin zwałowych i piasków nadgliniastych. Pierwsza grupa bielic zajęta jest w znacznej mierze przez lasy. Równinę Wełtyńską pokrywają cięższe gleby bielicowe i częściowo gleby brunatne leśne na glinie piaszczystej. W dolinie Odry i basenach pojeziernych występują gleby bagienne powstałe zazwyczaj w wyniku procesów torfotwórczych, a po odwodnieniu torfowisk - procesów murszotwórczych (gleby torfowe, torfowo - murszowe, murszowe). Gleby pozostają w ścisłym związku z użytkowaniem ziemi. Ma to swój wyraz w określeniu gleb wg klas bonitacyjnych. Gleby na terenie gminy pod względem odczynu mają charakter obojętny i zasadowy. Gleby tego typu zajmują około 52% powierzchni. Wyniki prowadzonych badań gleb w 2011 roku wskazują na fakt, iż gleby lekko kwaśne i kwaśne zajmują także dość znaczą powierzchnię analizowanego terenu, bo około 46 %. Kwasowość to ważny wskaźnik degradacji gleb uprawnych. Nadmierna kwasowość najczęściej powodowana jest przez naturalne czynniki klimatyczno – glebowe, w mniejszym stopniu przez zanieczyszczenia kwasotwórcze powstające przez zanieczyszczenia przemysłowe i komunikacyjne lub przez niektóre nawozy. Na zakwaszenie gleb wpływają również związki siarki i azotu z atmosfery oraz fizjologiczne kwaśne nawozy sztuczne. GPZ Nowe Czarnowo będzie zlokalizowany na dz. 20/6 obrębu Nowe Czarnowo, na której zgodnie z mapą ewidencyjną, występują gleby klas bonitacyjnych V oraz VI i VIz. Gleby klasy V i VI są to gleby orne słabe i najsłabsze. Do tej klasy należą gleby kamieniste lub piaszczyste o niskim poziomie próchnicy, ubogie w substancje organiczne, posiadające bardzo niski poziom próchnicy. Do tej klasy zaliczane są również gleby orne słabe położone na terenach nie zmeliorowanych albo takich, które do melioracji się nie nadają. Próba uprawy roślin na glebach tej klasy niesie ze sobą duże ryzyko uzyskania bardzo niskich plonów. Klasa VIz nadaje się tylko do zalesienia.

3.1.6. Warunki klimatu lokalnego i stan aerosanitarny Warunki klimatyczne kształtuje szereg czynników m.in. położenie geograficzne, rozmieszczenie wód, charakter rzeźby terenu, typ gleb, typ zbiorowisk roślinnych, jak i stopień przekształceń pochodzenia antropogenicznego. Zgodnie z projektem Programu ochrony środowiska gminy Gryfino13 gmina pod względem klimatycznym zaliczana jest do Szczecińskiej Dzielnicy Klimatu Dziedziny Bałtyckiej. Znaczny wpływ na kształtowanie się klimatu na terenie gminy ma bliskość morza oraz obecność dużych zakładów produkcyjnych i przemysłowych znajdujących się w jej otoczeniu (25 km od Szczecina). Obszar gminy ma dość swoisty charakter, z klimatem należącym do najcieplejszych w Polsce. Warunki meteorologiczne panujące na terenie Powiatu Gryfińskiego na którego terenie zlokalizowane jest miasto i gmina Gryfino, bada Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska na stacji znajdującej się w miejscowości Widuchowa oraz Marwice (stacje pomiarowe zanieczyszczeń powietrza WIOŚ w Szczecinie). Charakterystyczne parametry klimatyczne dla stacji w Widuchowej z 2011 są następujące:

13 „Program ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Gryfino na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019”, projekt, ABRYS Technika Sp. z o. o

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

 Średnia roczna temperatura powietrza 9,5oC,  Ciśnienie atmosferyczne 1009 hPa,

 Wilgotność powietrza 83%,  Średnia prędkość wiatru 0,73 m/s (dane z 6 m-cy, od lipca do grudnia). Najzimniejszym miesiącem w 2011 roku był miesiąc luty, dla którego średnia temperatura powietrza atmosferycznego wynosiła -2,2°C. Pory letnie na terenie gminy są dość ciepłe, na ogół suche i nie trwają zbyt długo (poniżej 100 dni). Liczba dni w których temperatura przewyższa 25°C utrzymuje się od około 25 do 30 dni. Średnia temperatura lipca wynosi od 18 do 18,1°C. Zimy na analizowanym obszarze są niezbyt mroźne, krótkie, dość mżyste i trwają około 50 dni, a liczba dni mroźnych waha się od 20 do 25 dni. Pokrywa śnieżna utrzymuje się nie dłużej niż 35 dni, a średnia temperatura w miesiącu styczniu wynosi od 0,9 do -1°C. Średni roczny opad na terenie gminy wynosi 515 mm i jest to jeden z bardziej suchych obszarów na niżu polskim. Największe zachmurzenie występuje w miesiącach letnich szczególnie w lipcu, natomiast najmniejsze w marcu, maju i październiku. W dolinie Odry rośliny mają najdłuższy okres wegetacyjny wynoszący około 230 dni. Nasłonecznienie i temperatura w czasie okresu wegetacyjnego są wystarczające dla uprawianych tutaj roślin. Stan aerosanitarny Z punktu widzenia źródeł emisji wyszczególnia się emisję ze źródeł punktowych (emitory zakładów przemysłowych), powierzchniowych (sektor bytowo-gospodarczy) oraz liniowych (transport samochodowy). Biorąc pod uwagę ocenę jakości powietrza pod kątem ochrony zdrowia oraz pod kątem ochrony roślin wykonaną w latach 2010 - 2011, miasto i gmina Gryfino zaliczana jest do strefy zachodniopomorskiej o ogólnej powierzchni 22 508 km2, posiadającej kod PL3203. Dla większości zanieczyszczeń, zgodnie z oceną jakości powietrza w latach 2010 - 2011, strefa zachodniopomorska została zaklasyfikowana do klasy A, tj. stężenia związków nie przekraczają poziomów dopuszczalnych i docelowych. Wyjątek stanowi stężenie BaP oraz pyłu zawieszonego PM10. W latach 2010-2011 strefa zachodniopomorska otrzymała klasę C ze względu na stwierdzone na obszarze strefy przekroczenia standardu jakości powietrza przez 24-godzinne stężenia pyłu zawieszonego PM10. Należy jednak podkreślić, iż większość przekroczeń, która występowała na stanowiskach pomiarowych w województwie, miała miejsce w okresach grzewczych, tj. styczeń - marzec, październik - grudzień. W rocznej ocenie jakości powietrza za rok 2011, WIOŚ nie wskazał Gminy Gryfino jako obszaru z przekroczeniami stężeń pyłu zawieszonego PM10. Jednak miasto Gryfino zostało wskazane jako potencjalny obszar z ponadnormatywnymi stężeniami pyłu PM10 w rocznej ocenie za rok 2010. Liczba dni w roku z przekroczeniem dopuszczalnego poziomu (50 μg/m3) przy dopuszczalnej częstości 35 dni, wyniosła 37 dni w Gryfinie. Zgodnie z przeprowadzoną oceną zanieczyszczeń z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych dla ochrony roślin z uwzględnieniem poziomów dopuszczalnych oraz docelowych, dla wszystkich zanieczyszczeń strefa zachodniopomorska do której należy miasto i gmina Gryfino została opisana symbolem klasy A. Ocena nie wykazała przekroczeń poziomów normatywnych dla dwutlenku siarki i tlenków azotu (NOx). Zgodnie z prowadzonymi pomiarami ze względu na ochronę zdrowia – na stanowisku pozamiejskim w Widuchowie, liczba dni ze stężeniami ozonu ośmiogodzinnymi wyższymi niż 120 μg/m3 wynosiła

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

25 dni. Poziom docelowy nie został więc przekroczony. Na podstawie wyników badań stężenia ozonu, mierzonego w 2010 i 2011 roku przez stacje zlokalizowane na terenie województwa zachodniopomorskiego określono, że przekroczony został natomiast poziom celu długoterminowego określony dla ozonu ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ze względu na ochronę roślin. Poziom celu długoterminowego określony dla ozonu pod kątem ochrony zdrowia, jako wartość maksymalna stężeń 8-godz. wynosi 120 μg/m3. Podobnie jak w latach poprzednich, również w 2010 i w 2011 roku poziom został przekroczony na wszystkich stanowiskach pomiarowych w województwie. Dodatkowo w strefie zachodniopomorskiej do której należy obszar miasta i gminy Gryfino przekroczony został również poziom celu długoterminowego określony ze względu na ochronę roślin (klasa D2), który wynosił 6000 μg/m3h. Na terenie miasta i gminy Gryfino jednym z większych zakładów przemysłowych, którego eksploatacja powoduje emisję zanieczyszczeń do powietrza to Elektrownia Dolna Odra. Dodatkowo w gminie występują skupiska źródeł niskiej emisji gazów i pyłów. Głównym źródłem zanieczyszczeń jest emisja z sektora ciepłowniczego i emisja niezorganizowana z transportu drogowego i indywidualnych gospodarstw domowych. 3.1.7. Charakterystyka klimatu akustycznego

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) definiuje hałas jako: dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do 16 000 Hz. Podstawowym wskaźnikiem klimatu akustycznego jest sumaryczny poziom hałasu danego obszaru. Zgodnie z projektem Programu ochrony środowiska gminy Gryfino14 na obszarze miasta i gminy Gryfino największe i główne zagrożenie hałasem komunikacyjnym występuje wzdłuż największych szlaków drogowych jakim są droga krajowa nr 31, droga ekspresowa S3 oraz autostrada A - 6, a w dalszej kolejności drogi wojewódzkie. Ruch pojazdów na terenie niektórych miejscowości gminy przechodzi przez wsie położone wzdłuż tras, przyczyniając się do powstawania hałasu komunikacyjnego będącego dokuczliwym problemem. Znajdujące się na terenie Gryfina zakłady przemysłowe i towarzyszące im procesy technologiczne są źródłem hałasu. Funkcjonująca na terenie Gminy Gryfino w miejscowości Nowe Czarnowo, Elektrownia Dolna Odra jest poważnym źródłem emisji hałasu na terenie gminy. Na mocy rozporządzenia Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 14.11.2006 r. nr 121/2006 ustanowiono w obrębie Elektrowni Dolna Odra obszar ograniczonego użytkowania, z uwagi na poziom emitowanego hałasu. W ostatnich latach na terenie elektrowni wykonano szereg działań mających zapewnić odpowiedni stan klimatu akustycznego. Spośród źródeł hałasu komunalnego najistotniejsze znaczenie ma hałas towarzyszący obiektom sportu, rekreacji i rozrywki. Negatywnie odbierany jest również tzw. hałas osiedlowy. Na terenie miasta i gminy Gryfino z tego typu hałasem mamy do czynienia na terenach zwartej zabudowy w większych miejscowościach. Na potrzeby niniejszego raportu, w ramach analizy akustycznej przeprowadzono pomiary i obliczenia hałasu w celu scharakteryzowania stanu klimatu akustycznego w rejonie planowanej inwestycji. Jak wynika z tego opracowania, poziom tła akustycznego w rejonie projektowanej lokalizacji stacji transformatorowej kształtowany jest w całości przez ruch samochodowy drogi krajowej nr 31.

14 „Program ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Gryfino na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019”, projekt, ABRYS Technika Sp. z o. o

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Okresowo duży wpływ na poziom tła akustycznego mają również zjawiska naturalne (szum liści). Poziom oddziaływania zmierzony w dniu 21.09.2013 r. w pobliżu projektowanej stacji wynosił 37,4 dB(A).

3.1.8. Charakterystyka klimatu elektromagnetycznego Ustawa Prawo ochrony środowiska15 definiuje pole elektromagnetyczne jako pole elektryczne, magnetyczne, elektromagnetyczne, o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz. Zgodnie z art. 121 ww. aktu prawnego ochrona przed polami elektromagnetycznymi (PEM) polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska, poprzez utrzymywanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczanych, lub co najmniej na tych poziomach, a w przypadku ich przekroczenia zmniejszenie do poziomów co najmniej dopuszczalnych. Wyróżniamy dwa rodzaje źródeł PEM występujące w środowisku: naturalne (promieniowanie Ziemi, Słońca i jonosfery) oraz sztuczne. Szczególnie interesujące, ze względu na swą powszechność, są sztuczne źródła PEM o częstotliwości 50 Hz – głównie urządzenia elektryczne. Do pozostałych należą radiowo-telewizyjne stacje nadawcze, stacje bazowe telefonii komórkowej, urządzenia radiolokacyjne używane w sektorze wojskowym oraz urządzenia radionawigacyjne portów lotniczych oraz morskich, a także radiokomunikacja amatorska, w tym stacje fal długich i nadajniki CB16. Głównym źródłem promieniowania elektromagnetycznego na terenie gminy Gryfino17 są stacje i linie elektroenergetyczne. Są to:

 stacja transformatorowa Gryfino zasilana dwustronnie liniami wysokiego napięcia z GZP Dąbie i z elektrowni „Dolna Odra”. Zainstalowana moc tej stacji to 2x16 MVA, z czego stopień wykorzystania to około 30%. Energia elektryczna dostarczana jest na poziomie napięcia SN - 15 kV;

 stacja elektroenergetyczna 400/220 kV, w miejscowości Krajnik. Ze stacji elektroenergetycznej Krajnik wychodzą linie relacji: Krajnik -Poznań 400 kV, Krajnik - GPZ Dunowo 400 kV, Krajnik - Vierraden 400 kV, Krajnik - Glinki 220 kV, Krajnik - Gorzów 220kV oraz Krajnik - Morzyczyn 220 kV. Eksploatatorem linii elektrycznych oraz elektromagnetycznych na terenie miasta i gminy Gryfino jest ENEA S.A. Wokół elektrowni, stacji elektroenergetycznej i linii najwyższych napięć rozciągają się strefy ochronne. Strefy te ograniczają budowę i rozbudowę domów mieszkalnych wypoczynkowych i innych przeznaczonych na stały pobyt ludzi. Tak więc jego natężenie nie stwarza zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi. Na terenie miasta i gminy Gryfino zlokalizowane są stacje telefonii komórkowej będące emitorami pola elektromagnetycznego. Wpływ promieniowania elektromagnetycznego zależy od wysokości jego natężenia oraz częstotliwości, dlatego dopuszczalne wartości poziomów pól elektromagnetycznych (mierzone składową elektryczną, składową magnetyczną i gęstością mocy) dla terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz dla miejsc dostępnych dla ludności określane są w kolejnych pasmach częstotliwości. Na podstawie sprawozdań z pomiarów natężenia pól elektromagnetycznych emitowanych przez stacje bazowe telefonii komórkowej, przeprowadzonych przez inwestorów

15 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62 poz. 627 ze zm.) 16 Stryjecki M., Mielniczuk K. Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływań na środowisko farm wiatrowych, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2011 r. 17 „Program ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Gryfino na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019”, projekt, ABRYS Technika Sp. z o. o.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

(operatorów sieci) i udostępnionych WIOŚ w Szczecinie, nie odnotowano przekroczeń poziomów dopuszczalnych pól elektromagnetycznych w miejscach dostępnych dla ludności.

3.2. Elementy biotyczne środowiska Na terenie miasta i gminy Gryfino w strukturze użytkowania dominują przede wszystkim użytki rolne oraz leśne, które zajmują odpowiednio około 75 % powierzchni całej gminy. Zgodnie z wykonaną inwentaryzacją przyrodniczą terenu pod planowaną inwestycję18 teren między Pniewem i Nowym Czarnowem, to przede wszystkim ubogie troficznie ugory porolne, pokrzywiska powstałe na miejscu niekoszonych łąk na murszach oraz tereny zurbanizowane i przemysłowe związane z sąsiedztwem elektrowni „Dolna Odra” oraz linii kolejowej. Monotonną przyrodę tego odcinka urozmaica miejscami roślinność wrzosowisk (pod linią energetyczną wysokiego napięcia na wschód od drogi wojewódzkiej 121) oraz suchych muraw napiaskowych, których liczne płaty rozrzucone są w obrębie całego terenu na uboższych, piaszczystych wyniesieniach.

3.2.1. Siedliska i gatunki roślin W wyniku nałożenia na czynniki naturalne (rzeźba terenu, specyfika gleb i stosunków wodnych) intensywnego i długotrwałego oddziaływania czynników antropogenicznych wzdłuż dróg i przy osadach (użytkowanie rolnicze, infrastruktura techniczna i transportowa, prace ziemne) na terenie planowanej inwestycji utworzył się stosunkowo jednolity układ zbiorowisk roślinnych z dominacją ilościową i jakościową zbiorowisk synantropijnych i ruderalnych w krajobrazie rolniczym. W związku z realizacją inwestycji, dla terenu planowanej inwestycji oraz jej okolic została przeprowadzona inwentaryzacja przyrodnicza. Raport z wykonanych badań pn.: „Inwentaryzacja przyrodnicza wraz z oceną oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Budowa stacji elektroenergetycznej Nowe Czarnowo 220/110/30 kV na terenie gminy Gryfino”, opracowany przez Biuro Konserwacji Przyrody S.C., Szczecin, 2013 stanowi załącznik nr 4 do niniejszego raportu. Teren między Pniewem i Nowym Czarnowem, gdzie planowana jest budowa stacji, to przede wszystkim ubogie troficznie ugory porolne, pokrzywiska powstałe na miejscu niekoszonych łąk na murszach oraz tereny zurbanizowane i przemysłowe związane z sąsiedztwem elektrowni „Dolna Odra” i linii kolejowej. Przyrodę tego odcinka urozmaica miejscami roślinność wrzosowisk (pod linią energetyczną wysokiego napięcia na wschód od drogi wojewódzkiej 121) oraz suchych muraw napiaskowych, których liczne płaty rozrzucone są w obrębie całego terenu na uboższych, piaszczystych wyniesieniach. Obszar badań, charakteryzuje się bardzo mało urozmaiconą rzeźbą terenu. Gdzieniegdzie, szczególnie na piaszczystych pagórkach i antropogenicznego pochodzenia piaszczyskach o dobrej insolacji wytworzyły się płaty murawy napiaskowych, głownie szczotlichowych. Zgodnie z ww. opracowaniem, na badanym terenie stwierdzono 18 gatunków roślin naczyniowych, nie stwierdzono natomiast mszaków. Zdecydowaną większość gatunków naczyniowych stanowią gatunki segetalne i ruderalne.

18„Inwentaryzacja przyrodnicza wraz z oceną oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Budowa stacji elektroenergetycznej Nowe Czarnowo 220/110/30 kV na terenie gminy Gryfino”, Biuro Konserwacji Przyrody S.C, Szczecin, 2013

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Na badanym terenie nie stwierdzono siedlisk wymienionych w I Załączniku Dyrektywy Siedliskowej19, ani gatunków roślin wymienionych w załączniku II tej dyrektywy, jak i gatunków roślin wymienionych w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin. Stwierdzono natomiast 2 gatunki roślin naczyniowych objętych są ochroną częściową. Są to:  Helichrysum arenarium (Kocanki piaskowe) – pospolity gatunek, charakterystyczny dla muraw napiaskowych, związany z otwartymi miejscami piaszczystymi. Występuje również licznie w sąsiedztwie planowanego przedsięwzięcia, w obrębie wrzosowisk, muraw kserotermicznych, na ugorach, poboczach piaszczystych dróg, brzegach lasów. Jeden z najpospolitszych gatunków chronionych, objęty ochroną częściową ze względu na pozyskanie zielarskie. Gatunek jest pospolity i powszechny, szczególnie na piaszczystych fragmentach ugorów, a także na inicjalnych postaciach użytków zielonych tworzących się w wyniku wykaszania ugorów. Wzmożona działalność człowieka wydaje się sprzyjać temu gatunkowi, poprzez tworzenie nowych, piaszczystych mikrosiedlisk.  Carex arenaria (Turzyca piaskowa) – gatunek pod ochroną częściową stosunkowo częsty na Pomorzu Zachodnim w płatach ciepłolubnych muraw, okrajkach borów, suchych i piaszczystych poboczach i skarpach. W obrębie terenu badań stwierdzony na obszarze przeznaczonym pod planowaną stację GPZ Nowe Czarnowo, w związku z czym należy uzyskać zgodę Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie na odstępstwa od zakazów (niszczenie) stanowisk roślin chronionych częściowo. W okolicy planowanego Przedsięwzięcia występują specjalne obszary ochrony siedlisk Natura 2000:

 Dolna Odra PLH320037 - oddalony ok. 2 km na południowy zachód od miejsca planowanej inwestycji,  Dolina Tywy PLH320050 - oddalony ok. 3 km na północ od miejsca planowanej inwestycji. Żaden z elementów przedsięwzięcia nie znajduje się na terenach chronionych. Na badanym terenie odnotowano występowanie zbiorowisk roślinnych takich jak Molinio- Arrhenatheretea R.Tx. 1937 - zbiorowiska łąkowe oraz Sedo-Scleranthetea Br. - Bl. 55 em. Muell. 1961 - zbiorowiska muraw piaskowych.

3.2.2. Fauna W trakcie prac terenowych20 dla obszaru przeznaczonego pod lokalizację przedsięwzięcia oraz jego okolic stwierdzono występowanie wielu pospolitych gatunków bezkręgowców, nie napotkano natomiast na gatunki uznane za rzadkie. Wiąże się to z silną synantropizacją zbiorowisk i niewielką naturalnością siedlisk. Z rzędu motyli Lepidoptera na obserwowanych kwiatach stwierdzono kilka dosyć pospolitych gatunków takich jak: rusałka pawik Inachis io, a w obrębie muraw napiaskowych polowiec szachownica Melanargia galathea. W związku z brakiem całorocznych zbiorników wodnych nie stwierdzono na badanym terenie płazów.

19 Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.U. L 206 z 22.7.1992) 20 „Inwentaryzacja przyrodnicza wraz z oceną oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Budowa stacji elektroenergetycznej Nowe Czarnowo 220/110/30 kV na terenie gminy Gryfino”, Biuro Konserwacji Przyrody S.c, Szczecin, 2013

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Mało istotnym komponentem fauny terenu planowanej inwestycji są gady. Stwierdzono na obrzeżach terenu jedynie jaszczurkę zwinkę Lacerta agilis. W celu poznania składu gatunkowego i zagęszczeń poszczególnych gatunków ptaków wykorzystujących teren planowanej inwestycji, wykorzystano dane z opracowań terenowych z okresu lęgowego 2012. Na podstawie zebranych danych należy stwierdzić że na obszarze opracowania dominują pod względem liczebności gatunki pospolite, typowe dla krajobrazu rolniczego (np. skowronek, trznadel, potrzeszcz, szczygieł) oraz gatunki zaroślowe (np. cierniówka). Dane te jednoznacznie wskazują, że teren projektowanego przedsięwzięcia jest niewyróżniający się w skali regionu i poddany silnej antropopresji. W trakcie kontroli terenowych stwierdzono także obecność gatunków ssaków typowych dla agrocenoz i obrzeży środowisk leśnych, takich jak nornik polny (Microtus arvalis) czy nornica ruda (Myodes glareolus). Z grupy ssaków kopytnych na skrajach drzewostanów obserwowano sarny Capreolus capreolus, gatunek łowny. Spośród przedstawicieli rzędu owadożernych stwierdzono obecność jeża Erinaceus concolor, który znajduje się pod ścisłą ochroną.

3.2.3. Elementy środowiska objęte ochroną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Zgodnie z art. 6. ust 1. ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody21 („Uop”) wyróżnia się następujące formy ochrony przyrody:

 parki narodowe,  rezerwaty przyrody,  parki krajobrazowe,  obszary chronionego krajobrazu,  obszary Natura 2000,  pomniki przyrody,  stanowiska dokumentacyjne,  użytki ekologiczne,  zespoły przyrodniczo-krajobrazowe,  ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów. Poniżej przedstawiono zestawienie obszarów chronionych na mocy Uop znajdujących się w sąsiedztwie planowanej inwestycji (podano minimalną odległość od granic danej formy ochrony przyrody): Żaden z ww. wymienionych obszarów chronionych, ani pozostałych form ochrony przyrody nie znajduje się w zasięgu znaczącego oddziaływania GPZ Nowe Czarnowo. Charakterystykę istniejących i projektowanych form ochrony przyrody przedstawiono poniżej: 1) Parki narodowe W promieniu 10 km od planowanej inwestycji nie znajduje się żaden z polskich parków narodowych.

21 Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj.: Dz.U. z 2013 r. nr 627, ze zm.)

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

2) Rezerwaty przyrody W promieniu 2 km brak jest istniejących jak i proponowanych rezerwatów przyrody. 3) Parki krajobrazowe Najbliższym istniejącym parkiem krajobrazowym jest Park Krajobrazowy Doliny Dolnej Odry – znajduje się na terenie gminy Gryfino, w odległości ok. 3,5 km w kierunku zachodnim od planowanej stacji. Park Krajobrazowy Doliny Dolnej Odry to największe w Europie Zachodniej i Środkowej fluwiogeniczne torfowisko niskie z florą i fauną nie spotykaną już w dolinach innych, wielkich rzek europejskich. Został utworzony 1 kwietnia 1993 roku. Park leży między dwoma ramionami Odry, Odry Zachodniej i Odry Wschodniej, obejmuje obszar tak zwanego Międzyodrza. Powierzchnia parku wynosi obecnie 6009 ha. Otulina zajmuje obszar 1 149 ha. Park jest miejscem bytowania przyrody związanej ze środowiskiem wodnym i bagiennym. Na terenie gminy Gryfino znajduje się 2 307 ha Parku, co stanowi około 32,23 % tego obszaru. Obszar Parku pocięty jest gęstą siecią starorzeczy, kanałów, rowów i rozlewisk o łącznej długości ponad 200 km. Przedmiotem ochrony na terenie parku jest nie tylko torfowisko, ale także rzadkie i ginące zespoły i gatunki roślin, oraz fauna, w tym licznie tu występujące gatunki ptaków. Najważniejszą grupę zwierząt w Parku stanowią ptaki (ok. 250 gatunków). 4) Obszary chronionego krajobrazu W rejonie rozpatrywanej inwestycji nie znajdują się istniejące obszary chronionego krajobrazu. Natomiast w okolicy inwestycji znajduje się proponowany na obszarze gminy Gryfino Obszar Chronionego Krajobrazu o nazwie „Dolina Pniewy”, w którym celem ochrony jest zachowanie ekosystemów wodno-leśnych oraz krajobrazu doliny22. Projektowane przedsięwzięcie zlokalizowane jest w odległości ok. 700 m na wschód od projektowanego przedsięwzięcia. 5) Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe W rejonie rozpatrywanej inwestycji nie znajdują się istniejące ani projektowane zespoły przyrodniczo krajobrazowe. 6) Obszary Natura 2000 Do obszarów Natura 2000 zaliczono również zatwierdzone przez Komisję Europejską obszary mające znaczenie dla Wspólnoty (OZW), posiadające status obszaru Natura 2000 i podlegające ochronie w ramach prawa wspólnotowego23. Charakterystykę obszarów przygotowano w oparciu o dane ze Standardowych Formularzy Danych Obszarów Natura 2000 (SDF)24. Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków

 Dolina Dolnej Odry PLB320003 – oddalony o ok. 2 km na południowy zachód Obszar ten znajduje się w odległości ok. 2 km w kierunku południowo- zachodnim Obejmuje dolinę Odry pomiędzy Kostrzynem a Zalewem Szczecińskim wraz z Jeziorem Dąbie. Jezioro Dąbie jest płytkim, deltowym zbiornikiem o urozmaiconej linii brzegowej. Z południowo-wschodnim brzegiem

22 Waloryzacja przyrodnicza gminy Gryfino, 1997 23 Zgodnie z art. 27a ust. 4 Uop, specjalne obszary ochrony siedlisk minister właściwy do spraw środowiska wyznacza po uzgodnieniu z Komisją Europejską w terminie 6 lat od dnia zatwierdzenia obszaru przez Komisję Europejską jako obszar mający znaczenie dla Wspólnoty 24 http://natura2000.gdos.gov.pl/natura2000/index.php?lang=pl

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

jeziora sąsiadują łąki i mokradła Rokiciny, Sadlińskie i Trzebuskie Łęgi. Brzegi jeziora zajmuje szeroki pas szuwarów (głównie trzcinowych i oczeretów), za którymi wykształcają się ziołorośla nadrzeczne. Duże powierzchnie zajmują łęgi i zarośla wierzbowe. W części ujściowej Odra posiada dwa główne rozgałęzienia – Odra Wschodnia i Regalica. Obszar pomiędzy głównymi odnogami (Międzyodrze) jest płaską równiną z licznymi jeziorkami i mniejszymi kanałami, jest on zabagniony, posiada okresowo zalewane łąki i fragmenty nadrzecznych łęgów. Obszar poniżej Cedyni nosi nazwę Kotliny Freienwaldzkiej, w obrębie której szczególne znaczenie dla ptaków posiada tzw. Rozlewisko Kostrzyneckie. Po stronie niemieckiej wzdłuż Odry rozciąga się Park Narodowy Dolina Dolnej Odry. W części środkowej i południowej obszaru włączono doń fragmenty przylegających do doliny lasów o największym zagęszczeniu ptaków drapieżnych. Jest to ostoja ptasia o randze europejskiej E 06. Występują tu co najmniej 34 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 14 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Bardzo ważny teren szczególnie dla ptaków wodno-błotnych w okresie lęgowym, wędrówkowym i zimowiskowym. Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk – Obszary o Znaczeniu Wspólnotowym  Dolna Odra PLH320037 - oddalony ok. 2 km na południowy zachód Obszar obejmuje Międzyodrze wraz z Odrą Zachodnią i Regalicą (Odrą Wschodnią) i rozciąga się od Kostrzyna do Szczecina. Międzyodrze to wyspa torfowa – największe w Europie torfowisko fluwiogeniczne o miąższości złoża dochodzącej do 10 m, poprzecinane siecią kanałów, starorzeczy, rowów i rozlewisk o łącznej długości ok. 200 km. W tych szczególnych warunkach, przy bardzo ograniczonym gospodarowaniu, wykształciła się charakterystyczna szata roślinna reprezentowana przez ok. 450 gatunków roślin naczyniowych i blisko 110 zespołów roślinnych. W kanałach Międzyodrza optymalne warunki do rozwoju znajduje salwinia pływająca. Do niedawna występował tu też grzybieńczyk wodny. Pośród przestrzennie dominujących turzycowisk, mannowisk i trzcinowisk, występują płaty cennych siedlisk: zmiennowilgotnych łąk trzęślicowych, łąk rajgrasowych, starorzeczy, zalewanych mulistych brzegów rzek, ziołorośli, łęgów i olsów. Na zboczach doliny płaty ciepłolubnych dąbrów o naturalnym charakterze chronione są na jedynym w Polsce stanowisku – w rezerwacie przyrody Bielinek. Wysokie do 70 m, strome krawędzie doliny starego koryta Odry porastają buki i dęby, w tym dąb omszony, z gatunkami kserotermicznymi w runie (m.in. nawrot czerwonobłękitny, pajęcznica liliowata, ostnice powabna i włosowata, wężymord stepowy). Na zboczach doliny pośród kwaśnych i żyznych buczyn oraz grądów, znajdziemy płaty suchych wrzosowisk, ciepłolubnych, śródlądowych muraw napiaskowych i kserotermicznych muraw ostnicowych. Ostoja posiada wybitne walory krajobrazowe. Malownicze panoramy widokowe można podziwiać w wielu miejscach rozmieszczonych wzdłuż wysoko wyniesionych krawędzi doliny. Najcenniejsze tereny obszaru Doliny Odry wraz z rozciągającym się po niemieckiej stronie Parkiem Narodowym Dolina Dolnej Odry, mają tworzyć w przyszłości jeden transgraniczny obszar chroniony – Międzynarodowy Park Dolina Dolnej Odry. Zaniechanie od kilkudziesięciu lat tradycyjnego użytkowania łąkowo-pastwiskowego, jak również wtórne zabagnienie spowodowane brakiem konserwacji urządzeń hydrotechnicznych, skutkują szybką sukcesją, prowadzącą do zaniku mozaikowatości siedlisk. Otwarte krajobrazy roślinne – głównie ekosystemy wodne, szuwarowe, łąkowe, ziołoroślowe oraz zbiorowiska terofitów namuliskowych – są zastępowane przez zamknięte krajobrazy, zbudowane z ekosystemów zaroślowych i leśnych. Tereny otaczające ostoję są użytkowane rolniczo. Gospodarka łąkowa oraz wypas bydła są też prowadzone na niewielkim fragmencie obszaru. Dolna Odra otoczona jest przez tereny wykorzystywane rolniczo, zlokalizowano tu także wiele zakładów przemysłowych oraz składowiska odpadów, a na samej Odrze prowadzona jest intensywna żegluga – niestety wiąże się to z zanieczyszczeniami wód produktami pochodzenia rolniczego, przemysłowego i komunalnego. Ze względu na bardzo wysoką atrakcyjność obszaru,

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

siedliska są intensywnie penetrowane w celach turystycznych (ostoja znajduje się w granicach Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Puszczy Bukowej i Goleniowskiej).

 Dolina Tywy PLH320050 - oddalony ok 3 km na północ Obszar "Dolina Tywy" jest dość mocno zróżnicowany geomorfologicznie, poczynając od typowego krajobrazu pojeziernego i strefy moreny czołowej w części południowej (południowa część gminy Banie) do równiny o falistej rzeźbie w części północnej (gmina Gryfino). Osią ostoi jest rzeka Tywa, płynąca początkowo z południa na północ w rynnie lodowcowej (tzw. bańskiej), w krajobrazie obfitującym we wzgórza pokryte lasami liściastymi, jeziora, źródliska, torfowiska, następnie skręcająca na zachód, w krajobrazie równinnym moreny dennej, pozbawionym jezior, obfitującym w pola uprawne i użytki zielone, by ostatecznie na kilkukilometrowym odcinku koło Gryfina płynąć w głębokiej i wąskiej rynnie o stromych zboczach porośniętych żyznymi lasami liściastymi. Dominującym typem siedlisk są lasy liściaste (głównie żyzne buczyny niżowe oraz łęgi olszowe i jesionowo-olszowe) oraz naturalne eutroficzne zbiorniki wodne. Znajdują się tu także rozległe kompleksy szuwarów i zarośli wierzbowych (skupione głównie w środkowej części obszaru). Tywa na całej swojej długości wykazuje duże zróżnicowanie zarówno w kształcie szerokości koryta, a także głębokości i szybkości przepływu wody. Taki układ powoduje powstawanie odcinków cieku o charakterze typowej rzeki górskiej, jak i odcinków wody praktycznie niepłynącej, zastoiskowej. Wpływ na charakter rzeki mają także liczne jeziora, przez które Tywa przepływa. Różnorodność powstałych w ten sposób biotopów wpływa pozytywnie na liczbę gatunków występujących w tym cieku. Stwierdzono tu występowanie 16 typów siedlisk przyrodniczych, w tym 3 priorytetowych. 7) Pomniki przyrody W rejonie rozpatrywanej inwestycji (ok. 100 m) nie znajdują się istniejące ani proponowane pomniki przyrody. 8) Użytki ekologiczne Najbliższym istniejącym użytkiem ekologicznym jest znajdujący się na terenie gminy Gryfino użytek o nazwie „Dolina Storczykowa” – w odległości ok. 4 km na północ od planowanego przedsięwzięcia. Użytek ekologiczny powołany został Rozporządzeniem Wojewody Szczecińskiego Nr 20/98 z dnia 24 sierpnia 1998 roku. Powierzchnia doliny wynosi 5,96 ha i jest miejscem bytowania oraz gniazdowania wielu gatunków ptaków wodno – błotnych. Użytek ten powołany został w celu ochrony trzcinowiska z bogatą roślinnością przywodną25. Ponadto w waloryzacji przyrodniczej Województwa Zachodniopomorskiego zaproponowano utworzenie użytku ekologicznego pod nazwą „Wrzosowiska Pod Linią” (UE 6). Są to płaty suchych wrzosowisk, muraw napiaskowych o wysokich walorach krajobrazowych i biocenotycznych. Proponowany użytek zlokalizowany jest w rejonie wsi Pniewo26 oddalony ok 500 m od planowanego przedsięwzięcia. 9) Strefy ochrony rozrodu i stałego przebywania gatunków chronionych Zgodnie z Uop, ochrona gatunkowa obejmuje okazy gatunków oraz siedliska i ostoje roślin, zwierząt i grzybów (art. 46 ust. 1). W promieniu 5 km brak jest stref ochrony rozrodu i stałego przebywania gatunków chronionych.

25 Program ochrony środowiska miasta i gminy Gryfino, aktualizacja I, 2010 26 Waloryzacja przyrodnicza województwa zachodniopomorskiego, 2010

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Na poniższej mapie przedstawiono system istniejących obszarów chronionych w otoczeniu planowanej inwestycji.

Rysunek 2. Obszary chronione w otoczeniu planowanej inwestycji

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

4. Opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt. 3) Uooś raport powinien zawierać opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Zgodnie z ustawą z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568, ze zm.), zabytek to „nieruchomość lub rzecz ruchoma, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową”. Ustawa ta definiuje również m.in. podstawowe pojęcia z zakresu ochrony i opieki nad zabytkami oraz przedmiot, zakres, formy i sposób ich ochrony. Zgodnie z art. 6 ww. ustawy, ochronie i opiece podlegają (bez względu na stan zachowania): 1) zabytki nieruchome będące w szczególności: a) krajobrazami kulturowymi, b) układami urbanistycznymi, ruralistycznymi i zespołami budowlanymi, c) dziełami architektury i budownictwa, d) miejscami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji. 2) zabytki ruchome będące w szczególności: a) dziełami sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego i sztuki użytkowej, b) kolekcjami stanowiącymi zbiory zgromadzonych przedmiotów i uporządkowanych według koncepcji osób, które tworzyły te kolekcje, c) numizmatami oraz pamiątkami historycznymi, a zwłaszcza militariami, sztandarami, pieczęciami, odznakami, medalami i orderami, d) wytworami techniki, a zwłaszcza urządzeniami, środkami transportu oraz maszynami i narzędziami świadczącymi o kulturze materialnej, charakterystycznymi dla dawnych i nowych form gospodarki, dokumentującymi poziom nauki i rozwoju cywilizacyjnego, e) materiałami bibliotecznymi, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz. U. Nr 85, poz. 539 z późn. zm.), f) instrumentami muzycznymi, g) wytworami sztuki ludowej i rękodzieła oraz innymi obiektami etnograficznymi, h) przedmiotami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji. 3) zabytki archeologiczne będące w szczególności: a) pozostałościami terenowymi pradziejowego i historycznego osadnictwa, b) cmentarzyskami, c) kurhanami. Ponadto ochronie mogą podlegać nazwy geograficzne, historyczne lub tradycyjne nazwy obiektu budowlanego, placu, ulicy lub jednostki osadniczej.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Ustawa w art. 7 określa także formy i sposób ochrony zabytków. Formami ochrony zabytków są: • wpis do rejestru zabytków, • uznanie za pomnik historii, • utworzenie parku kulturowego, • ustalenie ochrony w miejscowym planie zagospodarowania. Do rejestru zabytków wpisuje się zabytek nieruchomy na podstawie decyzji wydanej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków z urzędu bądź na wniosek właściciela zabytku nieruchomego lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje się zabytek nieruchomy. Do rejestru może być również wpisane otoczenie zabytku wpisanego do rejestru, a także nazwa geograficzna, historyczna lub tradycyjna tego zabytku (art. 9 Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). Do rejestru wpisuje się zabytek ruchomy na podstawie decyzji wydanej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków na wniosek właściciela tego zabytku. Wojewódzki konserwator zabytków może wydać z urzędu decyzję o wpisie zabytku ruchomego do rejestru w przypadku uzasadnionej obawy zniszczenia, uszkodzenia lub nielegalnego wywiezienia zabytku za granicę (art. 10 w/w ustawy). Zgodnie ze „Studium uwarunkowań…”27 większość miejscowości gminy stanowią stare wsie o średniowiecznym rodowodzie i ich kolonie, nieznaczną grupę tworzą także pojedyncze folwarki i osady leśne. Znajduje się w nich szereg obiektów o walorach zabytkowych, wpisanych do rejestru zabytków wojewody zachodniopomorskiego i gminnej ewidencji zabytków. Dominującym typem układu przestrzennego wielu wsi są owalnice o zróżnicowanej wielkości i kształcie. Układy owalnicowe w niektórych z tych miejscowości podlegały z czasem ewolucji w bardziej skomplikowane układy wielodrożne. Unikatowym w skali regionu przykładem wsi targowej jest Wełtyń, który rozwinął na przestrzeni wieków układ zabudowy zbliżony do cech miasta średniowiecznego. Wśród obiektów o wysokich walorach zabytkowych, stanowiących jednocześnie ważny element dziedzictwa kulturowego, znajdują się cmentarze, położone w dwudziestu pięciu miejscowościach w gminie. Obok użytkowanych na ogół cmentarzy komunalnych, wiele z nich jest pozostałością po przedwojennych mieszkańcach tych ziem. Ważną grupę zajmują, znajdujące się na ogół w złym stanie nieużytkowane cmentarze ewangelickie. Obszar gminy Gryfino posiada znaczne zasoby archeologiczne, chronione ustanowieniem wokół nich stref ochrony konserwatorskiej: 1) strefy „W.I” - pełnej ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych, 2) strefy „W.II” - częściowej ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych, 3) strefy „W. III” - ograniczonej ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych. W okolicy planowanej inwestycji znajdują się oznaczone na rysunku planu do ww. studium strefy ochrony konserwatorskiej W.III - ograniczonej ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych. Są to strefy:  165 Nowe Czarnowo, stanowisko 8 (AZP: 35-05/35) – ok. 0,2 km na północny wschód od granic działki, na której będzie zlokalizowana planowana inwestycja;

27 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Gryfino”, zmiana, 2013,

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

 163 Nowe Czarnowo, stanowisko 1 (AZP: 35-05/28) – ok. 0,2 km od wschód od granic działki na której będzie zlokalizowana planowana inwestycja;

 164 Nowe Czarnowo, stanowisko 6 (AZP: 35-05/33) – ok. 0,4 km południowy zachód od granic działki na której będzie zlokalizowana planowana inwestycja. Wskazane strefy ochronne stanowisk archeologicznych znajdują się poza zasięgiem oddziaływania planowanej inwestycji.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

5. Opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt. 4) Uooś raport powinien zawierać opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia, czyli tzw. wariantu zerowego. Ponadto informacje, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 4-8, powinny uwzględniać przewidywane oddziaływanie analizowanych wariantów na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru. Budowa stacji elektroenergetycznej to typowe przedsięwzięcie z dziedziny budownictwa elektroenergetycznego o niewielkiej skali prac budowlano – montażowych, a w rezultacie minimal- nym oddziaływaniu na środowisko. Wykonywanie prac ziemnych oraz budowlano-montażowych o niewielkim zakresie, prowadzonych w znacznej części na ogrodzonym terenie stacji, nie spowoduje zauważalnego wpływu na żaden z elementów środowiska. Wyjątkiem w tym względzie może być okresowe, nieznaczne zwiększenie poziomu hałasu w sąsiedztwie miejsc wykonywania prac budowlanych spowodowane koniecznością użycia maszyn budowlanych (koparka, dźwig) i środków transportu. Zgodnie z raportem z inwentaryzacji przyrodniczej, ze względu na wykrycie na terenie planowanym pod budowę stacji elektroenergetycznej gatunków roślin częściowo chronionych: turzycy piaskowej i kocanki piaskowej – niezbędne jest uzyskanie zgody Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie na odstępstwa od zakazów (niszczenie) stanowisk roślin chronionych częściowo. Pomimo tego, autorzy raportu z inwentaryzacji przyrodniczej wskazują, że projektowana stacja elektroenergetyczna na etapie realizacji i eksploatacji w wariancie inwestycyjnym, przy odpowiedniej organizacji prac budowlanych nie będzie miała znaczącego negatywnego oddziaływania na środowisko przyrodnicze. Nie będzie zatem wywierać odczuwalnego negatywnego wpływu na florę czy faunę terenu, na którym będzie się znajdowała. Niepodejmowanie przedsięwzięcia będzie oznaczało brak interwencji w teren, a tym samym nie zajęcie powierzchni pod stację elektroenergetyczną oraz brak konieczności uzyskania odpowiedniej zgody na niszczenie siedlisk. Należy się spodziewać, że w takiej sytuacji i przy założeniu, że inne czynniki nie wpłyną na obecny stan przyrodniczy obszaru, siedliska i flora naturalnie tam występująca będzie kontynuować swój rozwój i ulegać sukcesji naturalnej. Nie wystąpią również oddziaływania związane ze zwiększeniem ruchu transportowego oraz oddziaływań akustycznych podczas etapu budowy oraz ewentualnej likwidacji inwestycji. Rozpatrywane warianty „inwestycyjne” będą powodowały pewne uciążliwości, przede wszystkim w zakresie emisji hałasu. Obecnie teren przeznaczony pod lokalizację stacji elektroenergetycznej nie jest w żaden sposób wykorzystywany gospodarczo. Ze względu na występujące tu grunty o słabej jakości nie są prowadzone na nim uprawy rolne, teren ten nie posiada również szczególnych walorów krajobrazowych, przyrodniczych czy turystycznych. Stanowi on niezagospodarowaną przestrzeń, jako nieużytek bez większej wartości. Bez budowy stacji sytuacja ta trwałaby zapewne w stanie niezmienionym. Ewentualnie, istnieje możliwość, że działka ta, zgodnie z zapisami studium uwarunkowań gminy Gryfino zostałaby zalesiona.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

6. Opis analizowanych wariantów

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt. 5) Uooś raport powinien zawierać opis analizowanych wariantów, w tym: a) wariantu proponowanego przez wnioskodawcę oraz racjonalnego wariantu alternatywnego, b) wariantu najkorzystniejszego dla środowiska wraz z uzasadnieniem ich wyboru. Ponadto informacje, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 4-8, powinny uwzględniać przewidywane oddziaływanie analizowanych wariantów na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, co zostało przedstawione w załączniku nr 8 do raportu. Wariant proponowany przez wnioskodawcę do realizacji został szczegółowo opisany w rozdziale 2 raportu. Z tego powodu w niniejszym rozdziale opisano dokładniej jedynie racjonalny wariant alternatywny. Za racjonalny wariant alternatywny przedsięwzięcia należy uznać taki, który jest możliwy do wykonania z ekonomicznego punktu widzenia i wypełnia założony przez wnioskodawcę cel, który w przypadku omawianej stacji elektroenergetycznej polega na odebraniu wytworzonej mocy o niższym poziomie napięcia, poniesieniu jej do wyższego poziomu i dalszym jej przesłaniu. Obowiązujące przepisy nie nakładają ograniczeń, jeśli chodzi o wybór wariantu/wariantów, który zostanie zaprezentowany w raporcie, jako racjonalny wariant alternatywny. Może być to wariant lokalizacyjny (inna lokalizacja GPZ), technologiczny (np. zastosowanie odmiennych rozwiązań technologicznych) czy nawet czasowy (budowa tylko poza sezonem wegetacyjnym, budowa tylko w porze dziennej). Dla planowanej stacji elektroenergetycznej wariantowanie dotyczyło miejsca lokalizacji.

6.1. Pierwszy alternatywny wariant lokalizacyjny GPZ Na etapie prac koncepcyjnych wytypowano pierwszy obszar, na którym zaplanowano lokalizację GPZ. Pod uwagę wzięto dostępność terenu, konieczność lokalizacji inwestycji poza terenami chronionymi i w bezpiecznej odległości od zabudowy mieszkalnej (ze względu na zachowanie norm akustycznych oraz promieniowania elektromagnetycznego). Zgodnie ze wstępną analizą uwarunkowań, stacja 220/110/30 kV miała być zrealizowana w gminie Gryfino, na działce nr 529 w obrębie Pniewo. Działka ta zlokalizowana jest w sąsiedztwie dz. 20/6, obręb Nowe Czarnowo. Parametry techniczne GPZ w tym wariancie były takie same, jak w wariancie wybranym do realizacji, opisanym w rozdziale 2 niniejszego raportu. W ten sposób powstał pierwszy alternatywny wariant lokalizacyjny GPZ.

Lokalizacja stacji w pierwszym wariancie lokalizacyjnym, wybranym przez inwestora, została zaprezentowana na poniższym rysunku.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Rysunek 3. Pierwsza planowana lokalizacja GPZ Nowe Czarnowo

Pierwszy wariant lokalizacyjny został poddany szczegółowej analizie, między innymi zbadana została zgodność planowanej inwestycji z zapisami obowiązującego na tym terenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy, uchwalonego Uchwałą Nr X/90/11 Rady Miejskiej w Gryfinie z dnia 25 sierpnia 2011 r. W wyniku przeprowadzonej analizy okazało się, że budowa GPZ na tej działce jest niezgodna z ustaleniami zawartymi w ww. mpzp.

Dlatego też konieczna okazała się rezygnacja ze wstępnie wybranej przez inwestora lokalizacji w tym wariancie.

6.2. Wariant proponowany przez wnioskodawcę do realizacji

Kolejną zaproponowaną lokalizacją pod budowę GPZ okazała się dz. 20/6 w obrębie Nowe Czarnowo, w gminie Gryfino. Podobnie jak poprzednio, kryteriami uwzględnionymi przez inwestora przy wyborze tej lokalizacji były m.in. kwestie przyrodnicze oraz odległość od zabudowy mieszkalnej. Dla tej działki nie obowiązuje obecnie miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Obowiązują natomiast zapisy „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Gryfino, zmiana 2013”, uchwalonego Uchwałą Rady Miejskiej w Gryfinie Nr XXIII/290/13 z dnia 25 kwietnia 2013 r. Obszar działki 20/6 jest w ww. studium wskazany jako „tereny lasów oraz tereny objęte dopuszczeniem wprowadzania zalesień”. Lokalizacja stacji nie stoi zatem w sprzeczności z zapisami tego dokumentu planistycznego, nie ma bowiem obowiązku zalesienia dz. 20/6, na której planowana

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

jest budowa stacji 220/110/30 kV. Studium uwarunkowań, w przeciwieństwie do mpzp, nie stanowi aktu prawa miejscowego. Dla wskazanej lokalizacji przeprowadzono analizy specjalistyczne, takie jak analiza akustyczna, analiza pola i promieniowania elektromagnetycznego oraz inwentaryzacja przyrodnicza terenu. Wyniki tych analiz wykazały, że nie ma przeciwwskazań do budowy stacji na działce nr 20/6. W związku z tym, nie było konieczności dalszych poszukiwań odpowiedniej lokalizacji i wariant ten został uznany za ostateczny. Wariant ten został szczegółowo opisany w rozdziale 2 niniejszego raportu. Lokalizacja stacji w ostatecznym wariancie lokalizacyjnym została zaprezentowana na poniższym rysunku.

Rysunek 4. Ostateczny wariant lokalizacyjny GPZ Nowe Czarnowo 6.3. Wariant najkorzystniejszy dla środowiska

W opinii autorów raportu wariantem najkorzystniejszym dla środowiska jest wariant wybrany przez wnioskodawcę do realizacji, wskazany w rozdziale 6.2. powyżej i opisany szczegółowo w rozdziale 2 raportu. Pozwala on na odebranie przez planowaną stację wytworzonej mocy na poziomie napięcia 110 kV, jej transformowanie poprzez transformator 220/110/30 kV na poziom napięcia 220 kV i dalsze jej przesłanie, przy jednoczesnym zachowaniu wszelkich wymogów w zakresie ochrony środowiska. Wybór tego wariantu jest uzasadniony również ekonomicznie.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Wpływ na środowisko wariantu wybranego do realizacji i wariantu odrzuconego został szczegółowo opisany w rozdziale 7 i załącznikach do raportu, natomiast skutki niezrealizowania przedsięwzięcia opisano w rozdziale 5.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

7. Oddziaływanie na środowisko analizowanych wariantów

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt. 6) Uooś raport powinien zawierać określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym również w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko. Ponadto informacje, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 4-8, powinny uwzględniać przewidywane oddziaływanie analizowanych wariantów na spójność, integralność oraz przedmiot ochrony obszarów Natura 2000. W niniejszym rozdziale przedstawiono analizę wpływu na środowisko wariantu wybranego do realizacji przez inwestora, polegającego na lokalizacji GPZ 220/110/30 kV na działce nr 20/6 w obrębie Nowe Czarnowo. Zbadano również wpływ na środowisko racjonalnego wariantu alternatywnego, polegającego na lokalizacji GPZ 220/110/30 kV na działce nr 529 w obrębie Pniewo, opisanego w rozdziale 6.1. Analiza została wykonana dla normalnego trybu pracy stacji elektroenergetycznej. W oddzielnym rozdziale przeanalizowano możliwość wystąpienia sytuacji awaryjnych, w tym poważnych awarii i ich wpływu na środowisko.

7.1. Identyfikacja potencjalnych oddziaływań na środowisko Stwierdzono, że projekt (na etapie budowy, eksploatacji i likwidacji) może oddziaływać (lub powodować ryzyko powstania oddziaływania) na następujące komponenty środowiska:

Tabela 1. Rodzaje potencjalnych oddziaływań na środowisko

Komponent środowiska Oddziaływanie wody powierzchniowe i podziemne  zanieczyszczenie wód  pobór wody powietrze  zanieczyszczenie powietrza powierzchnia ziemi  zmiana dotychczasowego sposobu użytkowania  przemieszczanie mas ziemnych  zanieczyszczenie gleby  wytwarzanie odpadów klimat akustyczny  emisja hałasu i drgań krajobraz  powodowanie zmian w krajobrazie (w tym w krajobrazie kulturowym) zabytki  szkody w obiektach zabytkowych dobra materialne  szkody w dobrach materialnych  korzyści materialne rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze  zniszczenie siedlisk  zakłócenie funkcjonowania populacji ludzie  hałas  zanieczyszczenie powietrza  pobór wody  zanieczyszczenie wód

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

 zanieczyszczenie gleby  powodowanie zmian w krajobrazie kulturowym  korzyści materialne  szkody w obiektach zabytkowych  zakłócenie dotychczasowych warunków życia Źródło: opracowanie własne 7.2. Metodyka oceny oddziaływania na środowisko

W niniejszym rozdziale oceniono oddziaływania Przedsięwzięcia po zastosowaniu środków zapobiegawczych i minimalizujących potencjalne negatywne oddziaływania.

Kryteria, które zostały uwzględnione i przeanalizowane podczas oceny oddziaływania na środowisko dla przedmiotowego przedsięwzięcia zostały opisane w tabeli poniżej.

Tabela 2. Kryteria brane pod uwagę podczas oceny oddziaływania na środowisko

Skala możliwych oddziaływań (po zastosowaniu środków zapobiegawczych i minimalizujących) Kryteria Symbol w tabeli Opis oddziaływania podsumowującej OOŚ prawdopodobieństwo 0 brak wystąpienia* 1 małe 2 średnie 3 duże 4 bardzo duże Bd brak danych lub dane niewystarczające do oceny charakter (+) pozytywne – poprawa w porównaniu z sytuacją wyjściową (-) negatywne – zmiana niekorzystna w porównaniu z sytuacją wyjściową stopień ryzyka PL planowane – oddziaływanie oczekiwane podczas realizacji projektu NPL nieplanowane – oddziaływanie będące wynikiem nieplanowanego zdarzenia wielkość i złożoność NZł niezłożone – możliwy jeden rodzaj oddziaływania na dany komponent środowiska na danym etapie inwestycji, np. wyłącznie pobór wód podziemnych na cele socjalno – bytowe Zł złożone – możliwe wiele rodzajów oddziaływań na dany komponent środowiska na danym etapie inwestycji, np. pobór wód podziemnych na cele socjalno – bytowe oraz możliwość zanieczyszczenia wód Bd brak danych lub dane niewystarczające do oceny zasięg P punktowe – ograniczone do miejsca powstania danego oddziaływania (np. wyciek niewielkiej ilości substancji z pojazdu) M miejscowe – ograniczone do placu budowy (etap budowy/likwidacji)/miejsca eksploatacji (etap eksploatacji) oraz jego najbliższego otoczenia L lokalne – ograniczone do obszaru gminy/gmin, na której

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Skala możliwych oddziaływań (po zastosowaniu środków zapobiegawczych i minimalizujących) zlokalizowana jest inwestycja Pl ponadlokalne – dotyczące zasobów środowiska ważnych w skali regionu lub kraju TR transgraniczne – odczuwalne w innym kraju niż kraj realizacji inwestycji Bd brak danych lub dane niewystarczające do oceny czas trwania K krótkoterminowe – ograniczone w czasie, ustanie po zakończeniu danego etapu prac (np. budowy) Ś średnioterminowe – odczuwalne przez dłuższy czas, również na kolejnych etapach rozwoju projektu (np. na etapie budowy i eksploatacji) D długoterminowe – odczuwalne przez dłuższy czas, ale ustępuje po zakończeniu eksploatacji przedsięwzięcia T trwałe – powodujące trwałe zmiany, odczuwalne również po zakończeniu eksploatacji przedsięwzięcia częstotliwość J Jednorazowe P powtarzalne – może wystąpić wielokrotnie C o charakterze ciągłym (na danym etapie realizacji inwestycji) O o charakterze odwracalnym – oddziaływanie przestanie być odwracalność odczuwalne natychmiast lub w krótkim czasie po zakończeniu działania, które było jego źródłem i/lub gdy mogą zostać podjęte działania pozwalające na przywrócenie stanu poprzedniego N o charakterze nieodwracalnym – oddziaływanie utrzymuje się i jest odczuwalne w dłuższym okresie czasu po zakończeniu działania, które było jego źródłem i/lub gdy nie mogą zostać podjęte żadne działania pozwalające na przywrócenie stanu poprzedniego kumulacja Kum oddziaływanie, które może się kumulować z oddziaływaniami na te same zasoby powodowanymi przez inne przedsięwzięcie - w takiej sytuacji oceniono oddziaływania skumulowane w oddzielnej kolumnie *Prawdopodobieństwo zostało określone na podstawie analiz wystąpienia danego oddziaływania w innych podobnych przedsięwzięciach, które zostały już zrealizowane.

Na podstawie wyników wielokryterialnej analizy oceniono skalę oddziaływań, dokonując ostatecznej klasyfikacji ich intensywności zgodnie z kategoriami opisanymi poniżej. Ocena ma charakter ekspercki i opiera się na wieloletnim doświadczeniu zespołu autorskiego w ocenach oddziaływania na środowisko.

brak oddziaływania

oddziaływanie nieznaczące (np. na progu wykrywalności, nie powodujące żadnych trwałych zmian w strukturze i funkcjonowaniu zasobu)

oddziaływanie umiarkowane (np. zauważalny wpływ na strukturę i funkcjonowanie zasobu)

oddziaływanie znaczące (np. długotrwałe zakłócenie struktury i funkcjonowania zasobu/przekroczenie norm)

oddziaływanie krytyczne (np. trwałe zakłócenie struktury i funkcjonowania zasobu/trwała degradacja/przekroczenie norm)

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Tabela 3. Ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko

Rodzaj oddziaływania Etap budowy Etap eksploatacji Etap likwidacji Wariant Wariant Kumulacja Wariant Wariant Kumulacja Wariant Wariant Kumulacja proponowany alternatywny proponowany alternatywny proponowany alternatywny do realizacji do realizacji do realizacji 1.1.Zanieczyszczenie 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; 0 0 0 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł;

wód powierzchniowych P; K; p; O; kum P; K; p; O; kum P; K; p; O; P; K; p; O; kum P; K; p; O; kum P; K; p; O;

1.2.Zanieczyszczenie 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; 0 0 0 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; wód podziemnych P; K; p; O; kum P; K; p; O; kum P; K; p; O; P; K; p; O; kum P; K; p; O; kum P; K; p; O; 1.3.Zużycie wody na cele 5; (-); PL; Zł; P; 5; (-); PL; Zł; P; 0 0 0 0 5; (-); PL; Zł; P; 5; (-); PL; Zł; P; 0

1. Wody Wody 1. technologiczne K; p; N; K; p; N; K; p; N; K; p; N;

i podziemne i 5; (-); PL; Zł; P; 5; (-); PL; Zł; P; 1; (-); PL; Zł; P; 5; (-); PL; NZł; 5; (-); PL; NZł; 0 5; (-); PL; Zł; P; 5; (-); PL; Zł; P; 1; (-); PL; Zł; P; powierzchniowe powierzchniowe 1.4.Zużycie wody na cele K; p; N; kum K; p; N; kum K; p; N; P; K; p; N P; K; p; N K; p; N; kum K; p; N; kum K; p; N; socjalno-bytowe

2. Powietrze 5; (-); PL; Zł; L; 5; (-); PL; Zł; P; 1; (-); PL; Zł; P; 0 0 0 5; (-); PL; Zł; L; 5; (-); PL; Zł; P; 1; (-); PL; Zł; P; K; p; O; kum L; p; O; kum L; p; O; kum K; p; O; kum L; p; O; kum L; p; O; kum 3. Klimat akustyczny 5; (-); PL; Zł; L; 5; (-); PL; Zł; L; 1; (-); PL; Zł; L; 0 0 0 5; (-); PL; Zł; L; 5; (-); PL; Zł; L; 1; (-); PL; Zł; L; K; p; O; kum K; p; O; kum K; p; O; K; p; O; kum K; p; O; kum K; p; O; 4. Pole i promieniowanie 0 0 0 0 0 0 0 0 0 elektromagnetyczne 5.1.Wyłączenie gruntu 5; (-); PL; NZł; 5; (-); PL; NZł; 5; (-); PL; NZł; 5; (-); PL; NZł; 5; (-); PL; NZł; 5; (-); PL; NZł; 5; (-); PL; NZł; 5; (-); PL; NZł; 5; (-); PL; NZł;

z dotychczasowego M; D/T; c; O; M; D/T; c; O; M; D/T; c; O; M; T; c; O; kum M; T; c; O; kum M; T; c; O; kum M; D/T; c; O; M; D/T; c; O; M; D/T; c; O; sposobu użytkowania kum kum kum kum 5.2.Przekształcenia 5; (-); PL; Zł; M; 5; (-); PL; Zł; M; 5; (-); PL; Zł; M; 0 0 0 5; (-); PL; Zł; M; 5; (-); PL; Zł; M; 5; (-); PL; Zł; M; powierzchni D/T; p; O; kum D/T; p; O; kum D/T; p; O; D/T; p; O; kum D/T; p; O; kum D/T; p; O; 5.3.Zanieczyszczenie 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; 0 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; środowiska gruntowo- P; K; p; O; kum P; K; p; O; kum P; K; p; O; kum P; K; p; O; P; K; p; O; P; K; p; O; kum P; K; p; O; kum P; K; p; O; kum

wodnego . Powierzchnia ziemi Powierzchnia .

5 5.4.Wytwarzanie 5; (-); PL; Zł; L; 5; (-); PL; Zł; L; 5; (-); PL; Zł; L; 1; (-); PL; Zł; L; 1; (-); PL; Zł; L; 0 5; (-); PL; Zł; L; 5; (-); PL; Zł; L; 5; (-); PL; Zł; L; odpadów K; p; O; kum K; p; O; kum K; p; O; K; p; O; K; p; O; K; p; O; kum K; p; O; kum K; p; O; 6. Warunki życia i zdrowia ludzi 1; (-); PL; Zł; L; 1; (-); PL; Zł; L; 1; (-); PL; Zł; L; 1; (-); PL; Zł; L; 1; (-); PL; Zł; L; 0 1; (-); PL; Zł; L; 1; (-); PL; Zł; L; 1; (-); PL; Zł; L; K; p; O; kum K; p; O; kum K; p; O D; c; O; D; c; O; K; p; O; kum K; p; O; kum K; p; O

7.1.Flora (gatunki 1; (-); PL; Zł; M; 1; (-); PL; Zł; M; 1; (-); PL; Zł; L; 0 0 0 1; (-); PL; Zł; M; 1; (-); PL; Zł; M; 1; (-); PL; Zł; L; i siedliska przyrodnicze) T/K; O; kum T/K; j; O; kum T/K; j; O; T/K; O; kum T/K; j; O; kum T/K; j; O;

Flora Flora 7.2. Fauna 1; (-); PL; Zł; M; 1; (-); PL; Zł; M; 1; (-); PL; Zł; M; 0 0 0 1; (-); PL; Zł; M; 1; (-); PL; Zł; M; 1; (-); PL; Zł; M;

. . i fauna i 7 T/K; p; O; kum T/K; p; O; kum T/K; p; O; T/K; p; O; kum T/K; p; O; kum T/K; p; O; 8. Obszary chronione (w tym 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

obszary Natura 2000) 9. Krajobraz 5; (-); PL; Zł; L; 5; (-); PL; Zł; L; 5; (-); PL; Zł; L; 5; (-); PL; NZł; L; 5; (-); PL; NZł; L; 5; (-); PL; NZł; L; 5; (-); PL; Zł; L; 5; (-); PL; Zł; L; 5; (-); PL; Zł; L; K; j; O; kum K; j; O; kum K; j; O; D; c; O; kum D; c; O; kum; D; c; O; K; j; O; kum K; j; O; kum K; j; O; 10. Zabytki 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; 0 0 0 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; 1; (-); NPL; Zł; M; K; j; O; kum M; K; j; O; kum M; K; j; O; M; K; j; O; kum M; K; j; O; kum M; K; j; O; 11. Dobra materialne 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

7.3. Oddziaływania na etapie budowy

7.3.1. Wody powierzchniowe i podziemne Negatywne oddziaływania na wody powierzchniowe i podziemne mogą być konsekwencją prowadzonych prac budowlanych. Wpływ ten dotyczy w szczególności dwóch aspektów: czasowego zaburzenia stosunków wodnych oraz jakości wód. Na etapie budowy planowanej inwestycji mogą wystąpić pośrednie, krótkoterminowe oddziaływania na wody podziemne, związane z odwodnieniami wykopów pod GPZ. Mogą one powodować jedynie krótkotrwałe obniżenie poziomu wód (efekt drenażu). Zaleca się w związku z tym, aby tak zaplanować prace inwestycyjne, aby fundamenty po wykonaniu i uzbrojeniu były niezwłocznie zalewane betonem. Niezwłoczne zasypanie wykopów powinno skutkować ustąpieniem zaburzeń stosunków wodnych na pobliskich terenach. W fazie realizacji inwestycji głównymi przyczynami zanieczyszczenia wód mogą być:

 spływy deszczowe i roztopowe z terenu budowy,

 nieodpowiednio składowane materiały budowlane,  niewłaściwa lokalizacja zapleczy budowy, w tym niewłaściwie przygotowane węzły sanitarne,

 zanieczyszczenia wód substancjami chemicznymi wyciekającymi w wyniku zaistniałych awarii maszyn lub urządzeń. Zaplecze budowy oraz plac składowy będą mieściły się na działce przeznaczonej pod stację transformatorową, w miejscu wolnym od przyszłej zabudowy. Dla potrzeb obsługi zostanie ustawione pomieszczenie techniczne (kontenery biurowe z dokumentacją budowy, szatnia i umywalnia dla pracowników oraz magazyn narzędzi i sprzętu). Trzeba podkreślić, że wokół stacji powstanie utwardzony plac składowy dla prefabrykatów, osprzętu i aparatury, co w znacznym stopniu będzie chronić wody powierzchniowe i podziemne przed zanieczyszczeniem. Woda na potrzeby socjalno - - bytowe pracowników będzie dowożona beczkowozami. Na placu budowy stacji powinny zostać ustawione przenośne toalety wyposażone w rezerwuar i zbiornik na ścieki sanitarne, które będą serwisowane przez wyspecjalizowane firmy. Nie będą natomiast instalowane stałe urządzenia sanitarne, nie będzie też miał miejsce pobór wody. Nie przewiduje się również istotnego zużycia wody na cele technologiczne. Beton będzie kupowany i dowożony z lokalnej wytwórni. Wody powierzchniowe i podziemne mogą zostać bezpośrednio zanieczyszczone substancjami ropopochodnymi (oleje napędowe, smary i benzyny) wyciekającymi z maszyn i urządzeń budowlanych np. w wyniku awarii. Najbardziej niebezpieczny może być wyciek w bezpośrednim sąsiedztwie cieków oraz w miejscach obniżeń terenowych, w których stagnuje woda. W takiej sytuacji możne nastąpić szybkie rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń z wodami powierzchniowymi i ich migracja poprzez grunt do wód gruntowych i wgłębnych. Oddziaływanie takie może mieć charakter krótkookresowy. Na rozpatrywanym terenie, przy właściwym zabezpieczeniu placu budowy oraz odpowiedniej organizacji pracy i obsłudze maszyn budowlanych prawdopodobieństwo takiego zdarzenia można uznać za niewielkie. Tego typu sytuacje należy eliminować poprzez odpowiedni nadzór nad ich pracą i utrzymanie ich w dobrym stanie technicznym. Ekipy budowlane powinny zostać zaopatrzone w sorbenty i podstawowy sprzęt do likwidacji drobnych wycieków. Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Oddziaływania na etapie budowy na wody powierzchniowe i podziemne będą miały podobny charakter w obu analizowanych wariantach lokalizacyjnych stacji. W przypadku jednoczesnej budowy GPZ oraz podziemnych linii elektroenergetycznych WN 110 i 220 kV (nie będących częścią Przedsięwzięcia), które będą doprowadzały i wyprowadzały energię elektryczną ze stacji Nowe Czarnowo istnieje możliwość wystąpienia kumulacji opisanych wyżej oddziaływań na wody powierzchniowe i podziemne. W takim wypadku należy zastosować zalecone wcześniej działania minimalizujące. Zgodnie z przepisami Ramowej Dyrektywy Wodnej („RDW”) planowanie gospodarowaniem wodami odbywa się w podziale na obszary dorzeczy. Zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (t.j.: Dz. U. z 2012 r., Nr 45, ze zm.) w chwili obecnej na obszarze Polski wyznaczonych jest 10 obszarów dorzeczy: Wisły, Odry, Dniestru, Dunaju, Jarftu, Łaby, Niemna, Pregoły, Świeżej i Ücker. Dla każdego obszaru dorzecza opracowuje się plan gospodarowania wodami. Analizowane przedsięwzięcie może potencjalnie wywierać wpływ na osiągnięcie celów środowiskowych dla wód powierzchniowych i podziemnych, zawartych w „Planie gospodarowania wodami w obszarze dorzecza Odry” z 2011 r. (M.P.2011.40.451) („PGW”). W związku z tym należało dokonać analizy tych celów oraz ocenić potencjalny wpływ realizacji inwestycji na te cele. Dla jednolitych części wód, będących obecnie w bardzo dobrym stanie/potencjale ekologicznym, celem środowiskowym będzie utrzymanie tego stanu/potencjału. Ponadto, ustalając cele uwzględniano także różnicę pomiędzy naturalnymi, a silnie zmienionymi oraz sztucznymi częściami wód. Dla naturalnych części wód celem będzie osiągnięcie co najmniej dobrego stanu ekologicznego, dla silnie zmienionych i sztucznych części wód - co najmniej dobrego potencjału ekologicznego. Ponadto, w obydwu przypadkach, w celu osiągnięcia dobrego stanu/potencjału konieczne będzie dodatkowo utrzymanie co najmniej dobrego stanu chemicznego. Dla obszarów chronionych funkcjonujących na obszarach dorzeczy, nie zostały podwyższone cele środowiskowe, z uwagi na częstokroć wyższe wymagania w stosunku do wartości granicznych wskaźników jakości wody przyjętych jako wartości graniczne dla dobrego stanu ekologicznego bądź dla dobrego lub powyżej dobrego potencjału ekologicznego wód, niż w poszczególnych aktach prawa, regulujących sposób postępowania i wymagania co do stanu wód w obrębie obszarów chronionych. Wyjątkiem w tym zakresie będą prawdopodobnie wymagania zgodne z wymogami wynikającymi z planów ochrony dla obszarów Natura 2000 wyznaczonych na podstawie dyrektywy 79/409/EWG oraz dyrektywy 92/43/EWG, jednak w cyklu planistycznym, gdy powstawał PGW z 2011 r., z uwagi na brak planów ochrony ww. obszarów, nie zostały zaostrzone cele środowiskowe dla części wód, na których takie obszary zostały wyznaczone. Celem środowiskowym dla tych obszarów będzie zatem osiągnięcie lub utrzymanie co najmniej dobrego stanu. Zgodnie z definicją umieszczoną w RDW, dobry stan wód podziemnych oznacza stan osiągnięty przez część wód podziemnych, jeżeli zarówno jej stan ilościowy, jak i chemiczny jest określony, jako co najmniej "dobry". RDW w art. 4 przewiduje dla wód podziemnych następujące główne cele środowiskowe: a) zapobieganie dopływowi lub ograniczenia dopływu zanieczyszczeń do wód podziemnych,

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

b) zapobieganie pogarszaniu się stanu wszystkich części wód podziemnych (z zastrzeżeniami wymienionymi w RDW), c) zapewnienie równowagi pomiędzy poborem a zasilaniem wód podziemnych, d) wdrożenie działań niezbędnych dla odwrócenia znaczącego i utrzymującego się rosnącego trendu stężenia każdego zanieczyszczenia powstałego w skutek działalności człowieka. Dla spełnienia wymogu niepogarszania stanu części wód, dla części wód będących w co najmniej dobrym stanie chemicznym i ilościowym, celem środowiskowym będzie utrzymanie tego stanu. Biorąc pod uwagę skalę i charakter przedsięwzięcia, nie przewiduje się, dla obu wariantów oraz uwzględniając kumulację oddziaływań, aby prace związane z jego budową mogły wpłynąć na wymienione wyżej cele środowiskowe, przy zastosowaniu przez inwestora opisanych w niniejszym raporcie działań zapobiegawczych i minimalizujących oddziaływania. 7.3.2. Powietrze

Oddziaływania etapu budowy na atmosferę można podzielić na:

 emisję związaną z transportem,  emisję związaną z pracami budowlanymi. 7.3.2.1. Wpływ transportu na emisję zanieczyszczeń do powietrza

Poniżej przedstawiono szacunkową skalę ruchu pojazdów, związanego z transportem materiałów budowlanych, ścieków i odpadów na etapie budowy inwestycji. W wykonanych poniżej obliczeniach przyjęto, że 1 m3 ziemi bądź kruszyw waży ok. 2 Mg (zgodnie z powszechnie dostępnymi informacjami handlowymi). Nie jest obecnie możliwe określenie rodzajów pojazdów jakie będą używane w trakcie budowy ani dokładnej trasy, jaką pokonają. Należy jednak założyć, że wszystkie pojazdy budowy będą się poruszały lokalnie, tj. będą przebywały trasę do 30 km (60 km w obie strony). Zużycie paliwa przez ww. pojazdy uzależnione będzie od ich rodzaju (modelu), stanu wyeksploatowania, rozwijanej prędkości oraz rzeczywistej drogi, jaką będą pokonywać. Można założyć, że zużycie paliwa przez jeden pojazd na 100 km będzie w przybliżeniu wynosić ok. 25 l oleju napędowego. Jednak uzależnienie od tak wielu czynników nie pozwala na obecnym etapie na wyliczenie zużycia paliwa (a co za tym idzie - poziomu emisji zanieczyszczeń do powietrza) w wiarygodny sposób. Założono również, że transport będzie odbywał się pojazdami samowyładowczymi (ciężarówkami) o przeciętnej ładowności 10 Mg, pojazdami do przewozu betonu o przeciętnej pojemności 7 m3. W przypadku transportu materiałów służących do budowy dróg oraz placów składowych oparto się na danych przekazanych przez projektanta. Poniższe wyliczenia mają więc charakter przybliżony, ale z pewnością dość dokładnie obrazują skalę transportu na etapie budowy przedsięwzięcia. Należy zauważyć, że budowa GPZ potrwa ok. 4 -5 miesięcy, więc oddziaływania te rozłożą się proporcjonalnie w tym czasie (w zależności od warunków pogodowych).

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Niezbędne będzie:  wywiezienie z placu budowy maksymalnie 6 000 m3 (12 000 Mg) ziemi z wykopów m.in. pod konstrukcję zjazdu i dróg wewnętrznych, ciągów pieszych, fundamenty budynku stacji, transformatorów, dławików i pozostałe obiekty GPZ;

 dostarczenie na plac budowy maksymalnie 600 m3 betonu z lokalnej wytwórni m.in. przeznaczonego do budowy dróg wewnętrznych wokół transformatorów, fundamentów budynku stacji, transformatorów, dławików (ok. 85 kursów pojazdów do przewozu betonu);

 dostarczenie na plac budowy maksymalnie 35 Mg stali zbrojeniowej przeznaczonej do uzbrojenia fundamentów;  dostarczenie na plac budowy prefabrykowanych fundamentów oraz obiektów i urządzeń stacji (ok. 200 kursów pojazdów samowyładowczych);

 dostarczenie na plac budowy materiałów do budowy zjazdu, dróg wewnętrznych, ciągów pieszych, tymczasowego placu składowego: o cement: 750 m3 (1500 Mg), o piasek: 750 m3 (1500 Mg), o geowłóknina: 1500 m2 (0,2 Mg), o kruszywo łamane stabilizowane mechanicznie („KŁSM”): 300 m3: (600 Mg), o kostka betonowa (np. Polbruk): 2500 m 2 (350 Mg), o płyty betonowe (np. Eko): 400 m2 (45 Mg). W wypadku realizacji wariantu alternatywnego podane powyżej dane byłyby takie same. Podsumowując, ruch związany z budową inwestycji można oszacować na maksymalnie ok. 1900 kursów pojazdów specjalistycznych o przeciętnej ładowności 10 Mg /7 m3 +- ok. 10%. Jednak należy podkreślić, że ruch ten rozłożony będzie na okres ok. 4 - 5 miesięcy i będzie odbywał się w dużej mierze w oddaleniu od siedzib ludzkich a uciążliwości zostaną istotnie zmniejszone przez działania minimalizujące i łagodzące. Należy również zauważyć, że wykonanie zjazdu z drogi do stacji oraz drogi wewnętrznej musi nastąpić przed rozpoczęciem budowy stacji, aby możliwy był dojazd na plac budowy. Tak więc oddziaływania związane z budową zjazdu i drogi nie będą kumulowały się z budową GPZ, ponieważ prace te będą wykonywane w innych okresach. Podobnie, najpierw zostaną wykonane fundamenty stacji, a dopiero na kolejnym etapie nastąpi dowóz urządzeń. Te oddziaływania również rozłożą się w czasie. Należy również zwrócić uwagę, że w wypadku jednoczesnej budowy podziemnych linii elektroenergetycznych WN i NN, doprowadzających i wyprowadzających energię elektryczną ze stacji Nowe Czarnowo może nastąpić zwiększony ruch samochodowy i kumulacja oddziaływań w zakresie transportu, na całym obszarze, gdzie będą trwały budowy. W związku z tym oszacowano również ruch związany z budową linii WN i NN. Planowana jest budowa łącznie kilkunastu kilometrów podziemnych linii 110 i 220 kV doprowadzających energię elektryczną do GPZ Nowe Czarnowo i wyprowadzających ją ze stacji.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Większość z planowanych linii kablowych ułożona będzie w otwartym wykopie. Tutaj nie będzie potrzeby wywozu ziemi, gdyż zostanie ona wykorzystana w większości do zasypania wykopów natomiast pozostała część rozplantowana na miejscu inwestycji. Potrzebne będzie dowiezienie piasku, na którego warstwie układane są kable. Można założyć, że będzie to ok. 2500 m3 piasku (5 000 Mg), co oznacza konieczność wykonania 500 kursów pojazdów samowyładowczych. Ponadto potrzebne będzie ok. 10 ciężarówek do dowiezienia na place budowy kabli na specjalnych bębnach. W przypadku kolizji linii podziemnych z drogami o nawierzchni twardej, rzekami itp. stosuje się najczęściej układanie kabli metodą przewiertu sterowanego. Na obecnym etapie inwestycji nie jest możliwe precyzyjne określenie ilości powstałego urobku i zużycia płuczki. Zakładając, że liczba kolizji, przy których stosowana będzie metoda przewiertu wyniesie 20, średnią długość przewiertu 20 m i średnicę otworu 0,5 m, ilość urobku z jednego przewiertu można określić na ok. 4 m3 a ilość płuczki na 12 m3 (80 m3 urobku i 240 m3 płuczki na całą budowę). Zużyta płuczka wiertnicza po separacji urobku będzie transportowana wozami asenizacyjnymi do oczyszczalni ścieków. Urobek będzie zbierany na placu montażowym lub składowym a następnie wywożony na składowisko odpadów. Do ich wywozu niezbędne będzie wykonanie ok. 50 kursów ciężarówek. Podsumowując, ruch związany z budową linii kablowych (oddziaływanie skumulowane) można oszacować na maksymalnie ok. 600 kursów pojazdów specjalistycznych o przeciętnej ładowności 10 Mg /7 m3 +- 10%. 7.3.2.2. Wpływ prac budowlanych na emisję zanieczyszczeń do powietrza

Podczas prac budowlanych wystąpi niezorganizowana emisja spalin i pyłów z maszyn budowlanych (np. koparki, spycharki, ładowarki, dźwigi, podnośniki, wiertnie i inne). Źródłem zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego będzie również rozładunek i przeładunek materiałów sypkich stosowanych do budowy oraz spawanie elementów zbrojenia fundamentów. Metodyka obliczeń Obliczenia rozprzestrzeniania się substancji w powietrzu przeprowadzono zgodnie z metodyką obliczeniową zawartą w rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu [Dz. U. z 2010 r. Nr 16, poz. 87] z wykorzystaniem programu komputerowego OPERAT FB. W celu realizacji obliczeń parametrów stężeń zanieczyszczeń atmosferycznych określono wielkość emisji maksymalnej uśrednionej do 1 godziny, oraz emisję roczną. Wartości odniesienia substancji w powietrzu Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu [Dz. U. z 2010 r. Nr 16, poz. 87] oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 18 września 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu [Dz. U. z 2012 r. poz. 1031] standardy jakości powietrza przedstawiają się następująco:

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Tabela 4. Zestawienie wartości odniesienia i dopuszczalnych poziomów emitowanych substancji

Wartości odniesienia w mikrogramach na metr 3 Lp. Nr Nazwa substancji sześcienny (g/m ) w odniesieniu do okresu

1 godziny (D1) 1 roku (Da) 1. 137 PM10 (cas: -) 280 40 2. 70 Dwutlenek azotu (cas: 10102-44-0) 200 40 3. 72 Dwutlenek siarki (cas: 7446-09-5) 350 20 4. 150 Tlenek węgla (cas: 630-08-0) 30.000 - 5. 164 Węglowodory alifatyczne (cas: -) 3 000 1 000 6. 165 Węglowodory aromatyczne (cas: -) 1 000 43 7. - PM2,5 (cas: -) - 26

Zgodnie z ww. rozporządzeniem, wartości odniesienia substancji w powietrzu lub dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu uważa się za dotrzymane, jeżeli częstość przekraczania wartości D1 przez stężenia uśrednione dla jednej godziny jest nie większa niż 0,274% czasu w roku w przypadku

SO2, a 0,2% czasu w roku dla pozostałych substancji. Dane meteorologiczne Obliczenia przeprowadzono z wykorzystaniem rocznej róży wiatrów dla miasta Szczecin.

Tabela 5. Zestawienie udziału poszczególnych kierunków wiatru [%]

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 NNE ENE E ESE SSE S SSW WSW W WNW NNW N 4,62 4,91 7,26 10,86 8,34 7,30 7,26 10,89 17,02 9,99 6,24 5,32

Tabela 6. Zestawienie częstości poszczególnych prędkości wiatru [%]

1 m/s 2 m/s 3 m/s 4 m/s 5 m/s 6 m/s 7 m/s 8 m/s 9 m/s 10 m/s 11 m/s

11,78 16,64 18,95 16,20 12,90 9,08 6,35 5,19 1,50 0,72 0,70

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Rysunek 5. Roczna róża wiatrów dla miasta Szczecin

Źródła i wielkość emisji Na etapie budowy głównymi źródłami emisji substancji do powietrza będą:  spalanie ON w silniach maszyn,

 spalanie ON w silniach pojazdów,  prace związane z przygotowaniem wykopu pod fundamenty (prace ziemne). Spalanie ON będzie źródłem emisji do powietrza tlenków azotu, dwutlenku siarki tlenku węgla, węglowodorów, pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5. Roboty związane z przygotowaniem wykopu pod fundamenty będą źródłem emisji pyłów różnej granulacji w tym frakcji o średnicy aerodynamicznej ziarna poniżej 10 µm. Spalanie ON w silniach maszyn Wielkość emisji określono w oparciu o wskaźniki emisji dla silników diesla (pozycja: pojazdy wolnobieżne, ciągniki, maszyny robocze) zawarte w publikacji: podstawy Inżynierii Ochrony Atmosfery”, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1993 r. Publikacja nie różnicuje węglowodorów na alifatyczne i aromatyczne, w związku z powyższym obliczenia wykonano zarówno dla węglowodorów alifatycznych jaki aromatycznych. Obliczenia emisji wykonano przy następujących założeniach:

 zużycie ON w okresie budowy na poziomie 1 000 l,  czas emisji 280 godzin/rok,

 rodzaj źródła - źródło powierzchniowe,

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

 skład emitowanego pyłu przyjęto zgodnie z danymi bazy CEIDARS (California Emission Inventory Development and Reporting System) PM2,5 - 98%, PM10 - 2%.

Tabela 7. Wielkości emisji – spalanie ON w silnikach maszyn na etapie budowy – emitor E1

Lp. Substancja Wskaźnik Wielkość emisji

g/kg [kg/h] [Mg/rok]

1. tlenki azotu jako NO2 39,1 0,1173 0,0328 2. tlenek węgla 47,9 0,1437 0,0402 3. węglowodory alifatyczne 9,6 0,0288 0,00806 4. węglowodory aromatyczne 9,6 0,0288 0,00806 5. pył ogółem 4,1 0,0123 0,00344 - w tym pył do 2,5 µm - 0,01132 0,00317 - w tym pył do 10 µm 4,1 0,0123 0,00344 6. dwutlenek siarki 47,9 0,018 0,00504

Spalanie ON w silniach pojazdów

Obliczenia wielkości emisji wykonano przy założeniach:  dobowy ruch pojazdów ciężarowych - 2 pojazdy/dobę,

 czas emisji 280 h/rok,  rodzaj źródła - źródło liniowe,

 skład emitowanego pyłu przyjęto zgodnie z danymi bazy CEIDARS (California Emission Inventory Development and Reporting System) PM2,5 - 98%, PM10 - 2%. Wielkość emisji obliczono w oparciu o moduł w programie OPERAT FB z zastosowaniem metodyki EMEP/CORINAIR B710 i B760 oraz metodyki B770. Pojazdy zostały podzielone na 6 grup, każda grupa na kilka rodzajów w zależności od pojemności lub masy . Ponadto pojazdy są podzielone ze względu na zgodność emisji z normami Euro. Obliczana jest emisja gorąca, zimna i emisja odparowania oraz emisja pyłu ze ścierania opon, hamulców i powierzchni drogi wg. metodyki B770. Wielkości emisji przedstawiono poniżej.

Tabela 8. Wielkość emisji - spalanie paliw w pojazdach E2

Wielkość emisji Lp. Nazwa substancji kg/h Mg/rok 1. tlenek węgla 0,0002593 0,0000726 2. tlenki azotu jako NO2 0,001562 0,000437 3. pył ogółem 0,0001034 0,00002895 - w tym pył do 2,5 µm 0,0000951 0,00002664 - w tym pył do 10 µm 0,0001034 0,00002895 4. dwutlenek siarki 8,05E-6 2,25E-6

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Wielkość emisji Lp. Nazwa substancji kg/h Mg/rok 5. węglowodory alifatyczne 0,00002906 8,14E-6 6. węglowodory aromatyczne 0,00001554 4,35E-6

Prace związane z przygotowaniem wykopu pod fundamenty (prace ziemne) Obliczenia wielkości unosu zanieczyszczeń pyłowych związanego z robotami ziemnymi (zdejmowanie humusu, przemieszczanie mas ziemi) przeprowadzono z wykorzystaniem metodyki opisanej w AP-42

"Heavy construction operations". Wielkość emisji określono na podstawie wskaźnika ETSP =2,69 Mg/hektar/miesiąc, udział PM 10 stanowi 11%, udział PM 2,5 wynosi 2,2%. Przyjęto założenie, że obszar z którego będzie następowała emisja ma powierzchnię 0,5 ha. Czas emisji: 280 h. Przy wyżej opisanych założeniach wielkość emisji pyłu przedstawia się następująco:

Tabela 9. Wielkość emisji pyłu podczas robót ziemnych E3

Wielkość emisji Lp. Nazwa substancji kg/h Mg/rok 1. pył ogółem 4,8 1,345 - w tym pył do 2,5 µm 0,1057 0,02959 - w tym pył do 10 µm 0,634 0,1775

Określenie zakresu obliczeń Stężenia maksymalne w poszczególnych okresach, µg/m3.

Tabela 10. Stężenia maksymalne tlenków azotu jako NO2 w poszczególnych okresach D1 = 200 maks. suma Smm = 1828 > 0,1*D1

Symbol Nazwa 1 okres E1 Ruch maszyn 1791 E2 Ruch pojazdów 37,3 Razem 1828

Tabela 11. Stężenia maksymalne tlenku węgla w poszczególnych okresach D1 = 30000 maks. suma Smm = 2200 < 0,1*D1

Symbol Nazwa 1 okres E1 Ruch maszyn 2194 E2 Ruch pojazdów 6,2 Razem 2200

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Tabela 12. Stężenia maksymalne węglowodorów alifatycznych w poszczególnych okresach D1 = 3000 maks. suma Smm = 440 > 0,1*D1 Symbol Nazwa 1 okres E1 Ruch maszyn 440 E2 Ruch pojazdów 0,694 Razem 440

Tabela 13. Stężenia maksymalne węglowodorów aromatycznych w poszczególnych okresach D1 = 1000 maks. suma Smm = 440 > 0,1*D1

Symbol Nazwa 1 okres E1 Ruch maszyn 440 E2 Ruch pojazdów 0,371 Razem 440

Tabela 14. Stężenia maksymalne pyłu PM-10 w poszczególnych okresach D1 = 280 maks. suma Smm = 4936 > 0,1*D1

Symbol Nazwa 1 okres E1 Ruch maszyn 93,9 E2 Ruch pojazdów 1,235 E3 Roboty konstrukcyjne 4841 Razem 4936

Tabela 15. Stężenia maksymalne dwutlenku siarki w poszczególnych okresach D1 = 350 maks. suma Smm = 275 > 0,1*D1

Symbol Nazwa 1 okres E1 Ruch maszyn 274,9 E2 Ruch pojazdów 0,1924 Razem 275

Tabela 16. Liczba emitorów podlegających klasyfikacji: 3

Zakres pełny Zakres skrócony

tlenki azotu jako NO2 tlenek węgla węglowodory alifatyczne węglowodory aromatyczne pył PM-10 dwutlenek siarki

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Wyniki obliczeń stężeń substancji w powietrzu – zakres pełny W ramach przeprowadzonej analizy nie stwierdzono częstości występowania stężeń maksymalnych

60 min. wyższych od poziomu D1 powyżej 0,2 % roku oraz stężeń średniorocznych wyższych od poziomu Da – R. Na podstawie przeprowadzonych obliczeń należy uznać, że w zakresie analizowanych substancji wartości odniesienia substancji w powietrzu oraz wartości dopuszczalne substancji na etapie robót budowlanych będą dotrzymane w tym również poza terenem do którego inwestor będzie miał tytuł prawny.

Tabela 17. Zestawienie wielkości otrzymanych stężeń substancji w powietrzu oraz wielkości normatywnych

Stężenie 3 P(D1) [%] średnioroczne Sa P(D1) [%] Da-R µg/m Lp. Substancja 3 obliczone [µg/m ] dopuszczalne dopuszczalne obliczone

1. pył zawieszony PM 10 0,01 0,483 0,200 20,0

2. dwutlenek siarki 0,00 0,027 0,274 16,0

3. tlenki azotu jako NO2 0,00 0,176 0,200 30,0

4. węglowodory aromatyczne 0,00 0,043 0,200 38,7

5. węglowodory alifatyczne 0,00 0,043 0,200 900,0

6. pył zawieszony PM 2,5 - 0,088 - 14,0

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Rysunek 6. Prognozowane stężenia substancji w powietrzu wokół placu budowy – pył zawieszony PM 10

Rysunek 7. Prognozowane stężenia substancji w powietrzu wokół placu budowy – dwutlenek siarki

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Rysunek 8. Prognozowane stężenia substancji w powietrzu wokół placu budowy – dwutlenek azotu

Rysunek 9. Prognozowane stężenia substancji w powietrzu wokół placu budowy – węglowodory aromatyczne

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Rysunek 10. Prognozowane stężenia substancji w powietrzu wokół placu budowy – węglowodory alifatyczne

Rysunek 11. Prognozowane stężenia substancji w powietrzu wokół placu budowy – pył zawieszony PM 2,5

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Dane wejściowe i wyniki obliczeń stężeń zanieczyszczeń powietrza na etapie budowy stanowią załącznik nr 6 do raportu. Emisja zanieczyszczeń będzie miała charakter niezorganizowany, o niedużym zasięgu przestrzennym, oraz czasowym (będzie występować okresowo z różnym natężeniem, ale w sposób krótkotrwały i przemijający). Znaczna najczęściej odległość terenu, na którym będą prowadzone prace budowlane od zabudowań mieszkalnych sprawia, iż uwalnianie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego na etapie budowy nie będzie uciążliwe dla okolicznych mieszkańców. Proponuje się następujące działania łagodzące negatywne oddziaływania etapu budowy stacji elektroenergetycznej na powietrze atmosferyczne:

 należy tak zaprojektować trasy ewentualnego transportu ziemi z wykopów pod fundamenty, podsypki piaskowej, odpadów budowlanych oraz zużytej płuczki, aby przebiegały one w możliwie jak najmniejszej części przez tereny zabudowane;

 należy maksymalnie ograniczyć czas budowy poprzez odpowiednie zaplanowanie procesu budowlanego;

 ograniczenie ilości uwalnianych pyłów można uzyskać poprzez transport materiałów sypkich przez samochody wyposażone w plandeki, natomiast gazów spalinowych poprzez właściwą organizację robót, eliminującą pracę maszyn na biegu jałowym;

 w przypadku wystąpienia ewentualnych konfliktów społecznych na tym etapie, czas prac budowlanych należy uzgadniać z zainteresowanymi stronami;

 prace należy wykonywać z wykorzystaniem sprawnego sprzętu budowlanego, prowadzić regularne przeglądy techniczne stosowanego sprzętu i nadzorować ich sprawność techniczną;  w celu ograniczenia uciążliwości akustycznej należy stosować sprzęt w dobrym stanie technicznym zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska (Dz. U. nr 263, poz. 2202);

 należy lokalizować zaplecza budowy możliwie najdalej od terenów zabudowanych;  należy przestrzegać zasady wyłączania silników w czasie przerw w pracy. W przypadku jednoczesnej budowy GPZ oraz podziemnych linii elektroenergetycznych WN 110 i 220 kV (nie będących częścią Przedsięwzięcia), które będą doprowadzały i wyprowadzały energię elektryczną ze stacji Nowe Czarnowo istnieje możliwość wystąpienia kumulacji opisanych wyżej oddziaływań na wody powierzchniowe i podziemne. W takim wypadku należy zastosować zalecone wcześniej działania minimalizujące. Emisja zanieczyszczeń powietrza w obu rozpatrywanych wariantach lokalizacji GZP będzie podobna. 7.3.3. Klimat akustyczny

Podczas prac budowlanych źródłem hałasu będą środki transportu oraz maszyny budowlane (np. koparki, dźwigi i inne). Na potrzeby raportu została opracowana analiza oddziaływania akustycznego (załącznik nr 4).

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Stwierdzono w niej, iż etap budowy nie będzie czynnikiem mogącym zagrażać klimatowi akustycznemu. Pomimo, że etap budowy charakteryzuje się relatywnie wysoką emisją hałasu, należy pamiętać, iż czas jego trwania w stosunku do czasu eksploatacji inwestycji ma charakter epizodyczny, a po zakończeniu prac budowlanych stan klimatu akustycznego wraca do stanu pierwotnego. Oddziaływanie na klimat akustyczny na etapie budowy będzie podobne w każdym z rozpatrywanych wariantów (zastosowany będzie podobny sprzęt, w zależności od rozpatrywanego wariantu mogą wystąpić jedynie różnice w ilości godzin pracy poszczególnych maszyn i urządzeń). Należy przestrzegać stosowania działań minimalizujących i łagodzących negatywne oddziaływania akustyczne, wskazanych poniżej:

 należy tak zaprojektować trasy ewentualnego transportu ziemi z wykopów pod fundamenty i materiałów budowlanych aby przebiegały one w możliwie jak najmniejszej części przez tereny zabudowane;

 należy maksymalnie ograniczyć czas budowy poprzez odpowiednie zaplanowanie procesu budowlanego;

 prace budowlane oraz transport materiałów budowlanych należy prowadzić wyłącznie w porze dziennej, tj. w godzinach od 600 do 2200 z wyłączeniem okresów budowy gdzie z technologicznego punktu widzenia wymagana jest ciągłość prowadzenia prac;

 prace należy wykonywać z wykorzystaniem sprawnego sprzętu budowlanego, prowadzić regularne przeglądy techniczne stosowanego sprzętu i nadzorować ich sprawność techniczną;

 w celu ograniczenia uciążliwości akustycznej należy stosować sprzęt w dobrym stanie technicznym zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska (Dz. U. nr 263, poz. 2202);

 należy lokalizować zaplecza budowy możliwie najdalej od terenów zabudowanych;  należy przestrzegać zasady wyłączania silników w czasie przerw w pracy;

 miejsca postojowe ciężkiego sprzętu, zaplecze budowy oraz miejsca składowania materiałów budowlanych należy zlokalizować w jak największej odległości od zabudowy mieszkaniowej. W przypadku jednoczesnej budowy GPZ oraz podziemnych linii elektroenergetycznych WN 110 i 220 kV (nie będących częścią Przedsięwzięcia), które będą doprowadzały i wyprowadzały energię elektryczną ze stacji Nowe Czarnowo istnieje możliwość wystąpienia kumulacji opisanych wyżej oddziaływań. W takim wypadku należy zastosować zalecone wcześniej działania minimalizujące. 7.3.4. Pole i promieniowanie elektromagnetyczne

Na etapie budowy i w fazie montażu aparatury, osprzętu i instalacji nie notuje się oddziaływania pól elektromagnetycznych (PEM). Na potrzeby raportu wykonano analizę oddziaływania promieniowania i pola elektromagnetycznego (załącznik nr 5). Stwierdzono w niej, iż w czasie realizacji przedsięwzięcia nie będą wykorzystywane żadne urządzenia, których praca mogłaby powodować zagrożenie dla środowiska w zakresie emisji pola

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

lub promieniowania elektromagnetycznego. Ewentualne urządzenia elektryczne będą zasilane za pomocą przenośnych agregatów prądotwórczych i będą pracowały przy napięciu zasilania 220 V lub 400 V, tj. przy napięciu niskim, podobnie jak wszystkie urządzenia domowe, stąd też generowane przez nie pola elektromagnetyczne będą pomijalne w stosunku do panującego tła elektromagnetycznego. Jedynym źródłem promieniowania elektromagnetycznego w zakresie fal średnich i mikrofal mogą być stacjonarne urządzenia geodezyjne, wykorzystywane do dokładnych pomiarów geodezyjnych z wykorzystaniem standardu GPS, takie jak np. radiowe punkty referencyjne. Ze względu na bardzo małą moc tych urządzeń, zasięg ich oddziaływania jest niewielki, ograniczony do kilkucentymetrowego obszaru wokół anteny nadawczej. Nie przewiduje się możliwości kumulowania się oddziaływań w zakresie PEM powstających na etapie budowy inwestycji z oddziaływaniami innych przedsięwzięć. Stwierdza się brak oddziaływania na etapie budowy inwestycji w zakresie PEM w obu analizowanych wariantach. 7.3.5. Powierzchnia ziemi

W przypadku budowy stacji elektroenergetycznej, oddziaływania na powierzchnię ziemi w większości przypadków polegać będą na zajęciu powierzchni terenu oraz zmianach struktury gruntu (usunięcie warstwy humusu itp.) w bezpośrednim sąsiedztwie inwestycji. Oddziaływania o takim charakterze mogą również wynikać z konieczności składowania materiałów budowlanych czy elementów konstrukcyjnych. W czasie prowadzenia robót budowlanych wystąpią następujące bezpośrednie przekształcenia pokrywy glebowej:

 niewielkie mechaniczne naruszenie profili glebowych podczas prac ziemnych,

 częściowe zmiany przepuszczalności i pojemności wodnej w otoczeniu budowanych obiektów, spowodowane naciskiem mechanicznym sprzętu technicznego na grunty. Niekorzystne, okresowe oddziaływanie na powierzchnię ziemi może być wynikiem poruszania się ciężkiego sprzętu po terenie. Po pewnym czasie, zależnym od odporności gleb na degradację, może nastąpić odbudowa naturalnej struktury gleby. Część terenu inwestycji zostanie wyłączona trwale z dotychczasowego sposobu użytkowania (teren pod GPZ, stałymi drogami wewnętrznymi), a część czasowo (tymczasowe place składowe, zaplecze budowy). W przypadku nie utrzymania odpowiedniego reżimu technologicznego może dojść również do skażenia gruntu (pośrednio lub bezpośrednio również do zanieczyszczenia wód) wyciekami paliw z maszyn budowlanych. Jednak przy właściwym zabezpieczeniu miejsca robót i odpowiedniej organizacji pracy prawdopodobieństwo takiego zdarzenia można uznać za niewielkie. Na etapie budowy mogą wystąpić pośrednie oddziaływania na pokrywę glebową, związane z odwodnieniami wykopów pod fundamenty stacji elektroenergetycznej. Mogą one powodować krótkotrwałe obniżenie poziomu wód (efekt drenażu) prowadzące do nadmiernego przesuszenia gleby.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Pośrednim oddziaływaniem na glebę może być też powstawanie odpadów. Na etapie budowy stacji elektroenergetycznej przewiduje się powstanie przede wszystkim odpadów ujętych w grupie 17 - odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej załącznika do rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów28. W poniższej tabeli wskazano ich rodzaje i wstępne szacowane ilości.

Tabela 18. Odpady na etapie budowy

Przewidywana ilość [Mg/rok] Kod Grupa lub rodzaj odpadu Wariant Wariant realizacyjny alternatywny Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury 17 - - drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych) Odpady materiałów i elementów budowlanych 17 01 oraz infrastruktury drogowej (np. beton, cegły, - - płyty, ceramika) Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek 17 01 01 10 10 i remontów Odpady innych materiałów ceramicznych 17 01 03 0,1 0,1 i elementów wyposażenia Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, 17 01 06 5 5 odpadowych materiałów ceramicznych Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych 17 01 07 5 5 i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06 17 01 81 Odpady z remontów i przebudowy dróg 5 5 17 01 82 Inne niewymienione odpady 5 5 17 02 Odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych - - 17 02 01 Drewno 1 1 17 02 03 Tworzywa sztuczne 2 2 17 03 Odpady asfaltów, smół i produktów smołowych - - 17 03 01* Asfalt zawierający smołę 0,2 0,2 17 03 02 Asfalt inny niż wymieniony w 17 03 01 0,2 0,2 17 03 80 Odpadowa papa 0,8 0,8 17 04 Odpady i złomy metaliczne oraz stopów metali - - 17 04 01 Miedź, brąz, mosiądz 0,02 0,02 17 04 05 Żelazo i stal 0,1 0,1 17 04 11 Kable inne niż wymienione w 17 04 10 0,4 0,4 Gleba i ziemia (włączając glebę i ziemię z terenów 17 05 - - zanieczyszczonych oraz urobek z pogłębiania) Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż 17 05 04 700 700 wymienione w 17 05 03

28 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr 112, poz. 1206)

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Przewidywana ilość [Mg/rok] Kod Grupa lub rodzaj odpadu Wariant Wariant realizacyjny alternatywny 17 09 Inne odpady z budowy, remontów i demontażu - - Inne odpady z budowy, remontów i demontażu 17 09 03* (w tym odpady zmieszane) zawierające substancje 0,2 0,2 niebezpieczne Zmieszane odpady z budowy, remontów 17 09 04 i demontażu inne niż wymienione w 17 09 01, 17 0,2 0,2 09 02 i 17 09 03 *odpady niebezpieczne

Ziemia z wykopów pod fundamenty na terenie GPZ będzie gromadzona na placu budowy i zostanie wykorzystana do zasypania wykopów lub rozplantowana w miejscu realizacji przedsięwzięcia. Zgodnie z art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2013 r. Nr 21, ze zm.), jej przepisów nie stosuje się do niezanieczyszczonej gleby i innych materiałów występujących w stanie naturalnym, wydobytych w trakcie robót budowlanych, pod warunkiem, że materiał ten zostanie wykorzystany do celów budowlanych w stanie naturalnym na terenie, na którym został wydobyty. Tak więc masy ziemne spełniające powyższe warunki nie będą klasyfikowane jako odpady. Warstwa humusowa ziemi zostanie odpowiednio zabezpieczona. Jej ochrona będzie polegała na zdjęciu wierzchniej warstwy gleby i spryzmowaniu na placu budowy (po uzgodnieniu z właściwymi organami administracji), a następnie, po zakończeniu robót – rozplantowaniu w miejscu realizacji przedsięwzięcia, za wyjątkiem terenów trwale zajętych. Odpady budowlane będą gromadzone w specjalnym kontenerze, ustawionym na placu budowy. W oddzielnym kontenerze, ustawionym również na placu budowy będą zbierane odpady metali. Po wypełnieniu kontenerów odpady będą przekazywane posiadającym odpowiednie pozwolenia firmom, do odzysku lub unieszkodliwiania. Wszelkie odpady niebezpieczne będą gromadzone w osobnym kontenerze, ustawionym na placu budowy, fabrycznie przystosowanym do tego typu odpadów. Po wypełnieniu kontenera odpady będą przekazywane posiadającym odpowiednie pozwolenia firmom, do odzysku lub unieszkodliwiania. Wykonawca robót budowlanych powinien postępować z wytworzonymi odpadami zgodnie z wymaganiami ustawy o odpadach oraz związanych z nią aktów wykonawczych. Przy założeniu, że gospodarka odpadami w trakcie realizacji inwestycji będzie prowadzona zgodnie z obowiązującymi przepisami, bez względu na ilość powstających odpadów nie przewiduje się istotnego zagrożenia dla środowiska. W przypadku jednoczesnej budowy GPZ oraz podziemnych linii elektroenergetycznych WN 110 i NN 220 kV (nie będących częścią Przedsięwzięcia), które będą doprowadzały i wyprowadzały energię elektryczną ze stacji Nowe Czarnowo istnieje możliwość wystąpienia kumulacji opisanych wyżej oddziaływań. W takim wypadku należy zastosować zalecone wcześniej działania minimalizujące.

7.3.6. Warunki życia i zdrowie ludzi W fazie budowy na terenie objętym projektem wystąpią nieznaczne, zmienne w czasie i przestrzeni emisje hałasu i zanieczyszczeń powietrza. Nie przewiduje się, aby te emisje były istotnie uciążliwe

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

dla ludności zamieszkującej pobliskie tereny. Stacja będzie bowiem budowana na terenie oddalonym od najbliższych zabudowań. Większą uciążliwość dla ludzi od samej budowy może stanowić ewentualny transport ziemi z wykopów oraz materiałów budowlanych, który będzie się odbywał w znacznej części po drogach publicznych. Pojazdy typu ciężkiego dowożące materiały i wywożące nadmiar ziemi będą powodowały okresowy wzrost hałasu, natężenia ruchu oraz inne niedogodności. Podczas okresów suszy może nastąpić lokalny wzrost zapylenia, natomiast w trakcie okresów deszczowych mogą wystąpić niedogodności związane z nanoszeniem błota na ulice (trasy przejazdy pojazdów budowlanych). By zminimalizować negatywne skutki należy m.in. wyznaczyć optymalne trasy przewozu materiałów oraz ograniczyć przejazdy i pracę maszyn do pory dziennej. Wszystkie proponowane działania minimalizujące wskazano w rozdziałach dotyczących hałasu i wpływu inwestycji na powietrze atmosferyczne. W przypadku jednoczesnej budowy GPZ oraz podziemnych linii elektroenergetycznych WN 110 i 220 kV (nie będących częścią Przedsięwzięcia), które będą doprowadzały i wyprowadzały energię elektryczną ze stacji Nowe Czarnowo istnieje możliwość wystąpienia kumulacji opisanych wyżej oddziaływań. W takim wypadku należy zastosować zalecone wcześniej działania minimalizujące. 7.3.7. Flora i fauna

Na potrzeby raportu wykonano kompleksową analizę przyrodniczą, której wyniki zawarto załączniku nr 3 do raportu. Celem inwentaryzacji przyrodniczej było rozpoznanie i opisanie siedlisk przyrodniczych występujących na terenie planowanego przedsięwzięcia i w strefie jego bezpośredniego wpływu oraz stwierdzenie, czy planowane przedsięwzięcie może znacząco negatywnie wpływać na te siedliska, a tym samym na gatunki roślin i zwierząt, dla których stanowią one środowisko życia. Podczas inwentaryzacji wskazano tylko najważniejsze, z punktu widzenia ekologii opisywanych siedlisk, gatunki zwierząt na nich występujące. Na podstawie analiz przeprowadzonych w raporcie stwierdzono, że wpływ przedsięwzięcia na elementy przyrodnicze środowiska na etapie budowy może polegać na:  bezpośrednim zniszczeniu szaty roślinnej na terenie, gdzie zaplanowano budowę GPZ, dróg, placów składowych. Oddziaływanie to może się wiązać ze zniszczeniem stanowisk turzycy piaskowej oraz kocanki piaskowej, na które potrzebne jest zezwolenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Może wiązać się również ze zniszczeniem lęgowisk, miejsc odpoczynku lub żerowania lokalnych gatunków zwierząt;

 pogorszenie stanu siedlisk w wyniku emisji zanieczyszczeń (powietrza, hałasu);  płoszeniu zwierząt wskutek zwiększonego ruchu pojazdów, hałasu i penetracji terenu przez pracowników budowy;

 możliwości wpadania małych zwierząt do wykopów pod fundamenty. Bezpośrednie zniszczenie lub uszczuplenie siedlisk przyrodniczych w wyniku realizacji inwestycji będzie miało minimalną skalę. Szata roślinna zostanie po zakończeniu budowy (w ciągu kilku miesięcy) przywrócona do stanu poprzedniego, za wyjątkiem terenów zajętych trwale pod stację elektroenergetyczną oraz drogę wewnętrzną.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Płoszenie zwierząt będzie miało charakter krótkotrwały, a po zakończeniu budowy powinien nastąpić powrót zwierząt do terenów lęgowych, miejsc odpoczynku lub żerowania. Należy zapobiegać wpadaniu małych zwierząt do rowów kablowych i wykopów pod fundamenty poprzez ich niezwłoczne zasypywanie lub zalewanie betonem. Pracownicy budowlani powinni zostać zobowiązani do kontroli wykopów, a w razie stwierdzenia w nich zwierząt, do ich uwolnienia, z zachowaniem należytej staranności. Oddziaływania na etapie budowy na florę i faunę będzie miało podobny charakter w obu analizowanych wariantach. W przypadku jednoczesnej budowy GPZ oraz podziemnych linii elektroenergetycznych 110 i 220 kV (nie będących częścią Przedsięwzięcia), które będą doprowadzały i wyprowadzały energię elektryczną ze stacji Nowe Czarnowo istnieje możliwość wystąpienia kumulacji opisanych wyżej oddziaływań. W takim wypadku należy zastosować zalecone wcześniej działania minimalizujące. 7.3.8. Krajobraz

W fazie budowy stacji elektroenergetycznych nastąpi czasowe obniżenie walorów estetycznych krajobrazu w wyniku prowadzenia prac i organizacji zaplecza robót. Oddziaływania na etapie budowy na krajobraz będą miały podobny charakter w obu analizowanych wariantach. Nie przewiduje się działań minimalizujących. W przypadku jednoczesnej budowy GPZ oraz podziemnych linii elektroenergetycznych 110 i 220 kV (nie będących częścią Przedsięwzięcia), które będą doprowadzały i wyprowadzały energię elektryczną ze stacji Nowe Czarnowo istnieje możliwość wystąpienia kumulacji opisanych wyżej oddziaływań. 7.3.9. Dobra materialne

Budowa inwestycji nie spowoduje spadku wartości działki, na której będzie zlokalizowana, nie obniży również w wysokim stopniu walorów turystycznych czy użytkowych tego terenu. Nie będzie zatem oddziaływać na dobra materialne mieszkańców gminy Gryfino. Sytuacja taka będzie miała miejsce w przypadku w obu analizowanych wariantów. 7.3.10. Obiekty zabytkowe

Na etapie budowy, w trakcie wykopów pod fundamenty GPZ istnieje możliwość natknięcia się na zabytki archeologiczne. W tej sytuacji należy przerwać prace budowlane i skontaktować się ze służbami ochrony zabytków w celu uzgodnienia dalszych działań. Nie przewiduje się natomiast wpływu inwestycji na etapie budowy na inne zabytki chronione. Żaden z nich nie znajduje się bowiem w bezpośrednim sąsiedztwie inwestycji. W przypadku jednoczesnej budowy GPZ oraz linii WN 110 kV oraz 220 kV, istnieje możliwość wystąpienia kumulacji opisanych powyżej oddziaływań na obiekty zabytkowe, o ile przy budowie każdej z tych inwestycji zostałyby wykryte nieznane dotąd obiekty zabytkowe. Oddziaływania na etapie budowy na zabytki będzie miało podobny charakter w obu analizowanych wariantach. W wariancie alternatywnym oddziaływanie mogłoby być potencjalnie wyższe ze względu na częściową lokalizację stacji w granicach strefy „W. III” - ograniczonej ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych nr 165 Nowe Czarnowo, stanowisko 8 (AZP: 35-05/35).

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

7.4. Oddziaływania na etapie eksploatacji

7.4.1. Wody powierzchniowe i podziemne

Na stacji elektroenergetycznej zakłada się jedynie czasowe pobyty służb eksploatacyjnych, w trakcie których przewiduje się znikome zużycie wody do celów socjalnych. Obiekt ten projektuje się jako bezobsługowy, bez węzła sanitarnego i pomieszczenia socjalnego. Wodę planuje się dowozić beczkowozami i przechowywać w szczelnym zbiorniku umieszczonym na terenie stacji. Ścieki socjalne powstające podczas pobytu ekip eksploatacyjnych zostaną odprowadzone do szczelnego zbiornika zlokalizowanego na terenie stacji i wywożone będą przez specjalistyczne firmy posiadające odpowiednie pozwolenia, z którymi Inwestor podpisze stosowne umowy. Eksploatacja stacji elektroenergetycznej w warunkach normalnych (pracy bezawaryjnej) nie będzie wywierała wpływu na wody powierzchniowe i podziemne, w żadnym z rozpatrywanych wariantów. Nie przewiduje się wystąpienia oddziaływania skumulowanego. Biorąc pod uwagę skalę i charakter przedsięwzięcia, nie przewiduje się, aby eksploatacja przedsięwzięcia, w obu wariantach, przy zastosowaniu przez inwestora opisanych w niniejszym raporcie działań zapobiegawczych i minimalizujących oddziaływania, mogła wpłynąć na wymienione w Ramowej Dyrektywie Wodnej oraz Planie gospodarowania wodami w obszarze dorzecza Odry cele środowiskowe. 7.4.2. Powietrze

Eksploatacja stacji elektroenergetycznej nie będzie powodowała zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego. Takiego oddziaływania nie będzie w żadnym z rozpatrywanych wariantów. Nie przewiduje się wystąpienia oddziaływania skumulowanego. 7.4.3. Klimat akustyczny

Na potrzeby raportu została wykonana analiza akustyczna, która stanowi załącznik nr 4 do raportu. Analiza akustyczna zawiera rozkład hałasu dla:

 wariantu wybranego do realizacji,  wariantu alternatywnego. Hałas emitowany przez stacje transformatorowe wynika z dwóch rodzajów zjawisk: ulotu (zachodzącego na elementach przewodzących) oraz przebicia (na strukturach izolacyjnych). Ich główną przyczyną są zabrudzenia występujące na tych elementach, oraz zmiana ich własności fizycznych w związku z panującymi warunkami meteorologicznymi. Największa emisja hałasu ma miejsce w czasie trwania niesprzyjających zjawisk pogodowych, szczególnie mżawki, kiedy na przewodach roboczych skrapla się woda zawarta w powietrzu. Nie przewiduje się wystąpienia oddziaływania skumulowanego. Oddziaływania akustyczne na etapie eksploatacji będzie porównywalne w odrzuconym wariancie alternatywnym.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

7.4.4. Pole i promieniowanie elektromagnetyczne

Na potrzeby raportu została wykonana analiza pola i promieniowania elektromagnetycznego (PEM), która stanowi załącznik nr 5 do raportu. Jak wynika z powyższej ekspertyzy, eksploatacja GPZ w wariancie wybranym do realizacji będzie powodowała stałą emisję pola i promieniowania elektromagnetycznego. Jego oddziaływanie będzie jednak znikome i nie przekroczy obowiązujących w tym zakresie norm. Nie wystąpią również oddziaływania skumulowane z innymi tego typu przedsięwzięciami. Dotyczy to każdego z analizowanych wariantów przedsięwzięcia. 7.4.5. Powierzchnia ziemi

Normalna eksploatacja stacji elektroenergetycznych nie będzie miała bezpośredniego wpływu na powierzchnię ziemi, z wyjątkiem sytuacji awaryjnej (potencjalne oddziaływania w wypadku awarii opisano w dalszej części raportu). Inwestycja pośrednio może przyczynić się do zanieczyszczenia gleby, poprzez stałe powstawanie odpadów z eksploatacji. Przewiduje się powstawanie odpadów z 4 grup, określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów29. Poniżej wskazano ich przewidywane rodzaje i ilości.

Tabela 19. Odpady na etapie eksploatacji

Przewidywana ilość [Mg/rok] Kod Grupa lub rodzaj odpadów Wariant Wariant realizacyjny alternatywny Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem 13 - - olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19) 13 01 Odpadowe oleje hydrauliczne - - Mineralne oleje hydrauliczne niezawierające związków 13 01 05* 2,0 2,0 chlorowcoorganicznych 13 02 Odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe - - Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 13 02 05* 2,0 2,0 niezawierające związków chlorowcoorganicznych 13 05 Odpady z odwadniania olejów w separatorach - - 13 05 02* Szlamy z odwadniania olejów w separatorach 0,04 0,04 13 05 06* Olej z odwadniania olejów w separatorach 0,02 0,02 13 05 07* Zaolejona woda z odwadniania olejów w separatorach 0,04 0,04 Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, 15 materiały filtracyjne i ubrania ochronne nieujęte w innych - - grupach Odpady opakowaniowe (włącznie z selektywnie 15 01 gromadzonymi komunalnymi odpadami - - opakowaniowymi) 15 01 10* Opakowania zawierające pozostałości substancji 0,5 0,5

29 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Przewidywana ilość [Mg/rok] Kod Grupa lub rodzaj odpadów Wariant Wariant realizacyjny alternatywny niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania 15 02 - - i ubrania ochronne Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, 15 02 02* 0,02 0,02 ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. 15 02 03 szmaty, ścierki) 0,02 0,02 i ubrania ochronne inne niż wymienione w 15 02 02 16 Odpady nieujęte w innych grupach - - Zużyte lub nienadające się do użytkowania pojazdy (włączając maszyny pozadrogowe), odpady z demontażu, 16 01 - - przeglądu i konserwacji pojazdów (z wyłączeniem grup 13 i 14 oraz podgrup 16 06 i 16 08) 16 01 07* Filtry olejowe 0,06 0,06 16 02 Odpady urządzeń elektrycznych i elektronicznych - - 16 02 09* Transformatory i kondensatory zawierające PCB 0,004 0,004 Zużyte urządzenia zawierające PCB albo nimi 16 02 10* 0,004 0,004 zanieczyszczone inne niż wymienione w 16 02 09 Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne 16 02 13* 0,03 0,03 niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 Zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 16 02 14 0,004 0,004 13 Niebezpieczne elementy lub części składowe usunięte 16 02 15* 0,004 0,004 z zużytych urządzeń Elementy usunięte z zużytych urządzeń inne niż wymienione 16 02 16 0,004 0,004 w 16 02 15 Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów 17 budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając - - glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych) Odpady materiałów i elementów budowlanych oraz 17 01 - - infrastruktury drogowej (np. beton, cegły, płyty, ceramika) 17 01 01 Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 0,6 0,6 Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych 17 01 07 materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne 0,6 0,6 niż wymienione w 17 01 06 17 04 Odpady i złomy metaliczne oraz stopów metali - - 17 04 01 Miedź, brąz, mosiądz 0,2 0,2 17 04 05 Żelazo i stal 0,2 0,2 17 04 11 Kable inne niż wymienione w 17 04 10 0,2 0,2 * odpady niebezpieczne

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Wszelkie odpady, jakie powstaną na tym etapie projektu będą pochodziły z serwisowania stacji elektroenergetycznej lub jej ewentualnego remontu. Nie ma więc konieczności ustawiania specjalnych kontenerów do gromadzenia odpadów, ponieważ po wykonaniu serwisu urządzeń wszelkie odpady będą zabierane na bieżąco przez posiadającą odpowiednie pozwolenia firmę serwisującą, a następnie przekazywane do odzysku lub unieszkodliwiania. Jedynie w wypadku remontów o większej skali może zaistnieć konieczność ustawienia specjalnych kontenerów na odpady. W takim wypadku będą one lokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie remontowanego odcinka. Oddziaływania na etapie eksploatacji na powierzchnię ziemi będą miały podobny charakter w obu analizowanych wariantach. Nie przewiduje się wystąpienia oddziaływania skumulowanego. 7.4.6. Warunki życia i zdrowie ludzi

Eksploatacja stacji elektromagnetycznej nie będzie wywierała znaczącego negatywnego wpływu na warunki życia i zdrowie ludzi. Najistotniejsze uciążliwości związane z funkcjonowaniem przedmiotowej inwestycji dotyczą emisji hałasu lub promieniowania elektromagnetycznego. Emisja hałasu i PEM nie przekroczy jednak obowiązujących norm, co potwierdzają wykonane na potrzeby raportu analiza akustyczna i PEM (załączniki nr 4 i 5). Nie przewiduje się wystąpienia oddziaływania skumulowanego. Oddziaływania na etapie eksploatacji na warunki życia i zdrowie ludzi będzie podobne dla odrzuconego wariantu alternatywnego. 7.4.7. Flora i fauna

Na etapie eksploatacji inwestycji wyklucza się jej oddziaływanie na florę i faunę w każdym z wariantów. Nie przewiduje się również wystąpienia oddziaływań skumulowanych.

7.4.8. Krajobraz, krajobraz kulturowy i zabytki

Zgodnie z definicją przyjętą w Europejskiej Konwencji Krajobrazowej30 krajobraz oznacza obszar, postrzegany przez ludzi, którego charakter jest wynikiem działania i interakcji czynników przyrodniczych i/lub ludzkich. Konwencja ta została również przyjęta przez Polskę z dniem 24 czerwca 2004 r., stąd też niewątpliwie wzrost znaczenia ochrony krajobrazu i konieczność jego uwzględniania, zwłaszcza na etapie dokonywania ocen oddziaływania na środowisko poszczególnych przedsięwzięć. W dokumencie tym ochrona krajobrazu rozumiana jest jako „działania na rzecz zachowania i utrzymywania ważnych lub charakterystycznych cech krajobrazu tak, aby ukierunkować i harmonizować zmiany, które wynikają z procesów społecznych, gospodarczych i środowiskowych”. Wpływ budowy stacji elektroenergetycznych na walory fizjonomiczne krajobrazu jest zjawiskiem trudnym do zmierzenia. Ich odbiór przez obserwatora jest kwestią całkowicie subiektywną. Co więcej, nie istnieją obecnie przepisy prawne, które by to zagadnienie regulowały. Stacja elektroenergetyczna będzie wybudowana na terenach stanowiących nieużytki, oddalonych od najbliższych zabudowań mieszkalnych. Nie są to tereny atrakcyjne krajobrazowo czy turystycznie,

30 Europejska Konwencja Krajobrazowa, Florencja, 20 października 2000 roku (Dz. U. 2006 Nr 14 poz. 98)

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

jednak stacja będzie widoczna z pobliskiej drogi gminnej oraz sąsiedniej zabudowy. Będzie zatem posiadać większy lub mniejszy (w zależności od subiektywnej oceny obserwatora) wpływ na krajobraz. W pobliżu stacji przebiegają napowietrzne linie WN, w związku z czym oddziaływania wizualne obu inwestycji będą się kumulować. Oddziaływania na etapie eksploatacji na walory krajobrazowe każdego z wariantów są porównywalne. 7.4.9. Dobra materialne

Nie przewiduje się istotnego wpływu inwestycji w fazie eksploatacji na dobra materialne. Nie przewiduje się wystąpienia kumulacji opisanych powyżej oddziaływań na dobra materialne. 7.4.1. Obiekty zabytkowe

Eksploatacja stacji elektroenergetycznej nie będzie wywierała wpływu na obiekty zabytkowe w żadnym z rozpatrywanych wariantów. Z uwagi na odległość stacji od zabytków oraz stref ochrony archeologicznej wyklucza się jego wpływ na zabytki, również w kontekście oddziaływań skumulowanych. 7.5. Oddziaływania na etapie likwidacji

Na obecnym etapie nie planuje się likwidacji przedmiotowego przedsięwzięcia. W przypadku podjęcia takiej decyzji powinien być opracowany program postępowania z uwzględnieniem zagadnień ochrony środowiska. 7.5.1. Wody powierzchniowe i podziemne

Prace rozbiórkowe mogą mieć ujemny wpływ na wody powierzchniowe i podziemne jedynie w sytuacji awaryjnego wycieku z maszyn i urządzeń budowlanych stosowanych w trakcie likwidacji przedsięwzięcia. Oleje napędowe, smary i benzyny stanowią źródło zanieczyszczenia substancjami ropopochodnymi. Najbardziej niebezpieczny może być wyciek w bezpośrednim sąsiedztwie cieków oraz innych podmokłości. Na rozpatrywanym terenie, przy właściwym zabezpieczeniu placu budowy oraz odpowiedniej organizacji pracy i obsłudze maszyn budowlanych prawdopodobieństwo takiego zdarzenia można uznać za niewielkie. Tego typu sytuacje należy eliminować poprzez odpowiednią organizację pracy i obsługę maszyn budowlanych, a także używanie sprzętu znajdującego się w dobrym stanie technicznym oraz zaopatrzenie ekip budowlanych w sprzęt do likwidacji drobnych wycieków. W związku z krótkotrwałą fazą wykopów mogą wystąpić czasowe zaburzenia stosunków wodnych, które po ukończeniu prac i rekultywacji terenu powinny zaniknąć. Oddziaływania na etapie likwidacji na wody powierzchniowe i podziemne będą miały podobny charakter w obu analizowanych wariantach. W przypadku jednoczesnej likwidacji GPZ oraz linii 110 kV i 220 kV, istnieje możliwość wystąpienia kumulacji opisanych powyżej oddziaływań na wody powierzchniowe i podziemne. Biorąc pod uwagę skalę i charakter przedsięwzięcia, nie przewiduje się, aby prace związane z jego likwidacją w obu wariantach, nawet biorąc pod uwagę oddziaływania skumulowane, przy zastosowaniu przez inwestora opisanych w niniejszym raporcie działań zapobiegawczych i minimalizujących oddziaływania, mogły wpłynąć na wymienione w Ramowej Dyrektywie Wodnej oraz Planie gospodarowania wodami w obszarze dorzecza Odry cele środowiskowe

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

7.5.2. Powietrze

Podczas likwidacji inwestycji wystąpi niezorganizowana emisja spalin i pyłów ze środków transportu oraz maszyn użytych to demontażu infrastruktury (np. koparka, dźwig, podnośnik i inne). Ze względu na krótkotrwały i lokalny charakter tych emisji nie przewiduje się istotnego oddziaływania na środowisko atmosferyczne. Oddziaływanie na powietrze na etapie likwidacji będzie podobne w każdym z rozpatrywanych wariantów (zastosowany będzie identyczny sprzęt, w zależności od rozpatrywanego wariantu mogą wystąpić jedynie różnice w ilości godzin pracy poszczególnych maszyn i urządzeń). Oddziaływania inwestycji na etapie likwidacji na powietrze atmosferyczne będą porównywalne w każdym z analizowanych wariantów inwestycji. W przypadku jednoczesnej likwidacji GPZ oraz linii WN 110 kV i 220 kV, istnieje możliwość wystąpienia kumulacji opisanych powyżej oddziaływań na powietrze. 7.5.3. Klimat akustyczny

Oddziaływania na klimat akustyczny w fazie likwidacji będzie miało podobny charakter, jak w fazie budowy. Podczas prac rozbiórkowych źródłem hałasu będą środki transportu oraz maszyny budowlane (np. koparki, dźwigi, podnośniki i inne). Pomimo, że etap likwidacji charakteryzuje się relatywnie wysoką emisją hałasu, należy pamiętać, iż ma ona charakter epizodyczny, a po zakończeniu prac rozbiórkowych stan klimatu akustycznego wraca do stanu pierwotnego. Oddziaływanie na klimat akustyczny na etapie likwidacji będzie podobne w każdym z rozpatrywanych wariantów (zastosowany będzie identyczny sprzęt, w zależności od rozpatrywanego wariantu mogą wystąpić jedynie różnice w ilości godzin pracy poszczególnych maszyn i urządzeń). Oddziaływania inwestycji na etapie likwidacji na klimat akustyczny będą porównywalne w każdym z analizowanych wariantów inwestycji. W przypadku jednoczesnej likwidacji GPZ oraz linii 110 kV i 220 kV, istnieje możliwość wystąpienia kumulacji opisanych powyżej oddziaływań na klimat akustyczny otoczenia. 7.5.4. Pole i promieniowanie elektromagnetyczne

Na etapie likwidacji inwestycji wyklucza się wystąpienie oddziaływania pól elektromagnetycznych (PEM). Oddziaływania etapu likwidacji inwestycji w zakresie PEM nie wystąpią w obu analizowanych wariantach. Wyklucza się również wystąpienie oddziaływań skumulowanych. 7.5.5. Powierzchnia ziemi

Niekorzystne, okresowe oddziaływanie na powierzchnię ziemi w trakcie likwidacji inwestycji może być wynikiem poruszania się ciężkiego sprzętu po terenie. W fazie wykopów nastąpią odwracalne, krótkotrwałe oddziaływania na rzeźbę terenu W przypadku nie utrzymania odpowiedniego reżimu technologicznego może dojść również do skażenia gruntu (pośrednio lub bezpośrednio również do zanieczyszczenia wód) wyciekami paliw z maszyn budowlanych. Jednak przy właściwym zabezpieczeniu miejsca robót i przy zastosowaniu sprawnego sprzętu prawdopodobieństwo takiego zdarzenia można uznać za niewielkie.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Pośrednim oddziaływaniem na glebę, mającym największą skalę w fazie likwidacji będzie powstawanie odpadów w postaci wyeksploatowanych urządzeń i obiektów. Przewiduje się powstanie odpadów ujętych w grupie 17 załącznika do rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów31. W poniższej tabeli wskazano ich rodzaje i szacowane ilości.

Tabela 20. Odpady na etapie likwidacji Przewidywana ilość [Mg/rok] Kod Grupa lub rodzaj odpadów Wariant Wariant realizacyjny alternatywny Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem 13 - - olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19) 13 02 Odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe - - Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 13 02 05* 8 8 niezawierające związków chlorowcoorganicznych Odpadowe oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz 13 03 - - nośniki ciepła Mineralne oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz 13 03 07* 68 68 nośniki ciepła niezawierające związków chlorowcoorganicznych 13 05 Odpady z odwadniania olejów w separatorach - - 13 05 02* Szlamy z odwadniania olejów w separatorach 2 2 13 05 06* Olej z odwadniania olejów w separatorach 0,01 0,01 13 05 07* Zaolejona woda z odwadniania olejów w separatorach 0,8 0,8 Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, 15 materiały filtracyjne i ubrania ochronne nieujęte w innych - - grupach Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania 15 02 - - ochronne Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) 15 02 02* 10 10 i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. 15 02 03 szmaty, ścierki) 10 10 i ubrania ochronne inne niż wymienione w 15 02 02 16 Odpady nieujęte w innych grupach - -

16 02 Odpady urządzeń elektrycznych i elektronicznych - -

16 02 09* Transformatory i kondensatory zawierające PCB 2 2 Zużyte urządzenia zawierające PCB albo nimi zanieczyszczone 16 02 10* 2 2 inne niż wymienione w 16 02 09 Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż 16 02 13* 2 2 wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 16 02 14 Zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 13 3 3

31 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr 112, poz. 1206)

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Przewidywana ilość [Mg/rok] Kod Grupa lub rodzaj odpadów Wariant Wariant realizacyjny alternatywny Niebezpieczne elementy lub części składowe usunięte z zużytych 16 02 15* 1 1 urządzeń Elementy usunięte z zużytych urządzeń inne niż wymienione 16 02 16 1 1 w 16 02 15 Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów 17 budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę - - i ziemię z terenów zanieczyszczonych) Odpady materiałów i elementów budowlanych oraz 17 01 - - infrastruktury drogowej (np. beton, cegły, płyty, ceramika) 17 01 01 Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 100 100 Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów 17 01 03 10 10 wyposażenia Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych 17 01 06 100 100 materiałów ceramicznych Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych 17 01 07 materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż 100 100 wymienione w 17 01 06 17 04 Odpady i złomy metaliczne oraz stopów metali - -

17 04 01 Miedź, brąz, mosiądz 0,2 0,2

17 04 05 Żelazo i stal 10 10

17 04 11 Kable inne niż wymienione w 17 04 10 10 10 * odpady niebezpieczne

Po zakończeniu robót teren powinien być uporządkowany i doprowadzony do stanu przed rozpoczęciem demontażu. Wykonawca robót powinien postępować z wytworzonymi odpadami zgodnie z wymaganiami ustawy o odpadach oraz związanych z nią aktów wykonawczych. Przy założeniu, że gospodarka odpadami w trakcie realizacji likwidacji będzie prowadzona zgodnie z obowiązującymi przepisami, bez względu na ilość powstających odpadów nie przewiduje się istotnego zagrożenia dla środowiska. Oddziaływania na etapie likwidacji na glebę będą podobne w każdym z analizowanych wariantów inwestycji. W przypadku jednoczesnej likwidacji GPZ oraz linii WN 110 kV i 220 kV, istnieje możliwość wystąpienia kumulacji opisanych powyżej oddziaływań na powierzchnię ziemi.

7.5.6. Warunki życia i zdrowie ludzi W fazie likwidacji na terenie objętym projektem wystąpią nieznaczne, zmienne w czasie i przestrzeni emisje hałasu, zanieczyszczeń powietrza i wibracji. Nie przewiduje się, aby te emisje były istotnie uciążliwe dla ludności zamieszkującej pobliskie tereny. Większą uciążliwość dla ludzi od samej budowy może stanowić transport materiałów budowlanych, który będzie się odbywał w znacznej części po drogach publicznych.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Pojawią się także zagrożenia dla zdrowia ludzi w związku z prowadzonymi pracami demontażowymi i ziemnymi oraz ruchem i manewrowaniem pojazdów na placach budowy. Prawidłowa organizacja robót, oznakowanie terenów prowadzenia prac, przestrzeganie zasad BHP i przepisów drogowych pozwolą zminimalizować ryzyko zajścia niekorzystnych oddziaływań dla zdrowia i życia ludzi. Oddziaływania na etapie budowy na warunki życia i zdrowie ludzi będą miały podobny charakter w obu analizowanych wariantach. W przypadku jednoczesnej likwidacji GPZ oraz linii 110 kV i 220 kV, istnieje możliwość wystąpienia kumulacji opisanych powyżej oddziaływań na warunki życia i zdrowie ludzi.

7.5.7. Flora i fauna Oddziaływanie na etapie likwidacji inwestycji będzie krótkotrwałe i odwracalne, a jego źródłem będzie praca maszyn i sprzętu oraz ruch pojazdów ciężkich. W fazie tej może dojść do lokalnego pogorszenia stanu siedlisk w wyniku emisji zanieczyszczeń (powietrza, hałasu), płoszenia zwierząt z terenów przyległych lub wpadania małych zwierząt do wykopów. Oddziaływania na etapie likwidacji na florę i faunę będą miały podobny charakter w obu analizowanych wariantach. W przypadku jednoczesnej likwidacji GPZ oraz linii 110 kV i 220 kV, istnieje możliwość wystąpienia kumulacji opisanych powyżej oddziaływań na warunki życia i zdrowie ludzi.

7.5.8. Krajobraz W fazie likwidacji stacji elektroenergetycznej nastąpi czasowe obniżenie walorów estetycznych krajobrazu w wyniku prowadzonych prac. Oddziaływania na etapie likwidacji na krajobraz będzie miało jednakowy charakter, niezależnie od tego który wariant zostałby wybrany. W przypadku jednoczesnej likwidacji GPZ oraz linii WN 110 kV i 220 kV, istnieje możliwość wystąpienia kumulacji opisanych powyżej oddziaływań na krajobraz.

7.5.9. Dobra materialne Likwidacja przedsięwzięcia nie będzie miała istotnego wpływu na dobra materialne. Dotyczy to obu analizowanych wariantów. W przypadku jednoczesnej likwidacji GPZ oraz linii 110 kV i 220 kV, istnieje możliwość wystąpienia kumulacji opisanych powyżej oddziaływań na dobra materialne.

7.5.1. Obiekty zabytkowe Likwidacja stacji elektroenergetycznych nie będzie wpływać na obiekty zabytkowe w żadnym z rozpatrywanych wariantów. Nie przewiduje się wystąpienia oddziaływań skumulowanych oddziaływań na obiekty zabytkowe podczas tego etapu.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

7.6. Wpływ projektu na wzajemne oddziaływania między elementami środowiska Wskazanie wpływu przedsięwzięcia na wzajemne oddziaływania między elementami środowiska jest trudne. Eksploatacja inwestycji nie powoduje zanieczyszczeń do atmosfery, które mogłyby przyczyniać się do powstawania kwaśnych deszczy, a w konsekwencji do zakwaszenia środowiska. Planowana inwestycja budowlana nie spowoduje trwałego zaburzenia stosunków wodnych, które mogłyby doprowadzić do degradacji siedlisk wodnych czy wodno-błotnych. Dlatego też można stwierdzić, że realizacja przedsięwzięcia nie przyczyni się do znaczących, wzajemnych oddziaływań poszczególnych elementów środowiska. W odniesieniu do przedmiotowej inwestycji można mówić jedynie o krótkotrwałych, odwracalnych oddziaływaniach o bardzo małym natężeniu, przede wszystkim na etapie realizacji, które mogą wpływać na wzajemne powiązania między elementami środowiska. Emisja zanieczyszczeń pyłowych towarzysząca robotom ziemnym będzie negatywnie wpływać na jakość powietrza, a ta z kolei może pogorszyć kondycję szaty roślinnej na obszarze sąsiadującym z terenem budowy (zatykanie aparatów szparkowych przez pyły obniża wydajność fotosyntezy). Pracom polegającym na odwodnieniu wykopów może towarzyszyć czasowe obniżenie wód gruntowych, a to z kolei może powodować przesuszenie gleby, co może przekładać się ujemnie na stan roślinności w rejonie inwestycji. Proces ten może przebiegać w odwrotnym kierunku: zamieranie pokrywy roślinnej powodujące odsłanianie wierzchniej warstwy gruntu może prowadzić do zmiany jego właściwości fizyko-chemicznych, uruchamiających zjawisko erozji gleby. Kolejnym niekorzystnym czynnikiem towarzyszącym pracom budowlanym jest emisja hałasu prowadząca do pogorszenia klimatu akustycznego, w następstwie czego może dojść do niekorzystnej zmiany warunków siedliskowych. Płoszenie zwierząt, które przenoszą się na odleglejsze tereny może odbić się niekorzystnie na stan lokalnych populacji, zmuszonych do poszukiwania lepszych siedlisk, bądź korzystania z mniej zasobnych obszarów. Realizacji inwestycji towarzyszyć będzie mechaniczne niszczenia szaty roślinnej na skutek pracy ciężkiego sprzętu. Degradacja roślinności może prowadzić do utraty potencjalnych kryjówek, miejsc żerowania czy rozrodu i w ten sposób odbijać się niekorzystnie na stan lokalnych populacji zwierząt. Wzajemne oddziaływanie elementów środowiska mogłoby być zakłócone przez niekontrolowany wyciek substancji niebezpiecznymi np. w wyniku awarii. Szczególnie groźne jest skażenie ropopochodnymi np. w wyniku wycieku oleju z niesprawnego sprzętu budowlanego. Migracja zanieczyszczeń w środowisku może prowadzić do degradacji gleby, następnie wód powierzchniowych oraz podziemnych. To z kolei może pośrednio wpłynąć negatywnie na rośliny, zwierzęta i ludzi. Analiza skali poszczególnych oddziaływań planowanego przedsięwzięcia, skłania do stwierdzenia, że ogólny bilans wpływu jego realizacji na środowisko, w ujęciu długofalowym, będzie pozytywny. 7.7. Analiza możliwości wystąpienia poważnej awarii i wpływ jej skutków na środowisko

Opisane we wcześniejszej części rozdziału 7 oddziaływania inwestycji na środowisko dotyczą jej pracy w normalnym trybie. Natomiast w niniejszym rozdziale przeanalizowano możliwość wystąpienia awarii stacji elektroenergetycznej oraz potencjalny wpływ takich sytuacji na środowisko. Analiza dotyczy zarówno wariantu wybranego do lokalizacji jak i odrzuconego wariantu alternatywnego.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Zgodnie z art. 3 ust. 23 UPoś, pod pojęciem poważnej awarii rozumie się zdarzenie, w szczególności emisję, pożar lub eksplozję, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem. Projektowane przedsięwzięcie nie zalicza się do zakładów o zwiększonym, ani dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, według kryteriów jakościowych i ilościowych określonych w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki w sprawie w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej32. Nie istnieje zatem ryzyko wystąpienia poważnej awarii przemysłowej w rozumieniu przepisów prawa ochrony środowiska. Potencjalne zagrożenie dla środowiska mogą stanowić substancje niebezpieczne uwalniane w sytuacji awaryjnej. Na etapie budowy (i ewentualnej likwidacji stacji) może wystąpić wyciek substancji ropopochodnych z pojazdów oraz maszyn i urządzeń budowlanych. Skutkiem takiego zdarzenia jest skażenie gleby oraz wód powierzchniowych i podziemnych. Na wypadek konieczności likwidacji awaryjnego wycieku oleju należy wyposażyć ekipy budowlane i serwisowe w sorbent chłonący substancje ropopochodne, a pracowników budowlanych zobligować do stałej likwidacji zauważonych drobnych wycieków. Zużyty sorbent powinien być następnie zebrany i przekazany do odzysku lub unieszkodliwiania przez firmę serwisującą stację. Firma taka musi posiadać odpowiednie pozwolenia, zgodnie z przepisami ustawy o odpadach. Na terenie GPZ użytkowane będą transformatory oraz dławiki w związku z czym istnieje możliwość awaryjnego wycieku oleju, bądź skażenia gleby oraz wód powierzchniowych i podziemnych wodami opadowymi zanieczyszczonymi substancjami ropopochodnymi. Na wypadek zajścia takiego zdarzenia zaprojektowano specjalne zabezpieczenia. Źródła zanieczyszczenia środowiska na GPZ 220/110/30 kV Nowe Czarnowo mogą stanowić: o dwa (auto)transformatory 220/110/30kV o mocy do 160 MVA zawierające 50 Mg oleju (nie zawierającego PCB), co odpowiada ok. 56 m3; o jedno stanowisko dławika do kompensacji mocy biernej 110 kV lub 30 kV zawierające ok. 18 Mg oleju, tj. ok. 20 m3. W celu zabezpieczenia terenu stacji elektroenergetycznych przed awaryjnym wyciekiem oleju, pod stanowiskami transformatorów i dławików przewiduje się wykonanie szczelnie wyizolowanych mis olejowych o pojemności umożliwiającej zebranie 125 % zawartości oleju w transformatorze. Dodatkowym zabezpieczeniem stanowiska ww. urządzeń, uniemożliwiającym przedostaniem się oleju do kanalizacji deszczowej jest planowany układ odwodnienia stacji, do których podłączony będą wysokosprawny separator. Zadaniem separatora jest oddzielenie oleju i przekazywanie oczyszczonej wody do szczelnego zbiornika lub studni chłonnej. Przy wysokim poziomie oleju

32 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz. U. Nr 58, poz. 535 z późn. zm.)

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

w separatorze następuje automatyczne zamknięcie przepływu i zatrzymanie zaolejonej warstwy w misie olejowej. Zamknięcie zostaje odblokowane po odpompowaniu oleju. Zagrożenie środowiskowe mogą stanowić pożary na terenie stacji elektroenergetycznych. Ochrona przeciwpożarowa (auto)transformatorów i dławików na terenie projektowanych stacji elektroenergetycznych realizowana będzie przez usytuowanie podziemnych zbiorników wodnych dla celów przeciwpożarowych o pojemności 100 m3 oraz sprzęt gaśniczy ulokowany w pomieszczeniu przeciwpożarowym w budynku. Dla możliwości reagowania w stanach awaryjnych przewiduje się stały monitoring terenu stacji. Przewidywany system nadzoru współpracuje z zainstalowanymi na stacji urządzeniami i poprzez transmisję on-line z systemem nadrzędnym u dysponenta obiektu. 7.8. Analiza możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko

Uwzględniając fakt, że minimalna odległość planowanej inwestycji od granicy niemieckiej wynosi ok. 6 km, a przedsięwzięcie będzie źródłem jedynie lokalnych emisji, nie przewiduje się wystąpienia transgranicznego oddziaływania inwestycji na środowisko.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

8. Uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt. 7) Uooś raport powinien zawierać uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w szczególności na: a) ludzi, rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze, wodę i powietrze, b) powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz, c) dobra materialne, d) zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków, e) wzajemne oddziaływanie między elementami, o których mowa w lit. a-d. Ponadto informacje, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 4-8, powinny uwzględniać przewidywane oddziaływanie analizowanych wariantów na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru. Wariant wybrany do realizacji przez inwestora polega na budowie GPZ 220/110/30 kV Nowe Czarnowo na działce nr 20/6 obręb Nowe Czarnowo. Szczegółowy opis poszczególnych jego elementów oraz parametrów technicznych został przedstawiony w rozdziale 2 niniejszego raportu. Przewidywany wpływ na środowisko wariantu proponowanego przez wnioskodawcę do realizacji został dokładnie opisany w rozdziale 7 raportu, a także w jego następujących załącznikach:

 Załącznik nr 4. Raport z inwentaryzacji przyrodniczej,

 Załącznik nr 5. Analiza oddziaływania akustycznego,  Załącznik nr 6. Analiza oddziaływania w zakresie pola i promieniowania elektromagnetycznego. Oddziaływanie inwestycji będzie najsilniejsze na etapie budowy, aczkolwiek jego charakter będzie identyczny jak dla realizacji każdego innego przedsięwzięcia budowlanego. W fazie tej wystąpią niekorzystne, krótkotrwałe uciążliwości dla środowiska i zdrowia ludzi powodowane przede wszystkim emisją hałasu oraz zanieczyszczeń powietrza, a także przekształceniem powierzchni ziemi, produkcją odpadów i obniżeniem walorów krajobrazu towarzyszące pracom ziemnym, nieuniknionych w trakcie realizacji tego typu inwestycji. Na etapie eksploatacji oddziaływanie ujawni się w postaci emisji pola i promieniowania elektroenergetycznego oraz hałasu (nie przekroczy obowiązujących norm), a także spowoduje trwałe obniżenie walorów krajobrazowych i powstanie niewielkiej ilości odpadów. Wariant inwestycji opisany w rozdziale 2 raportu został wybrany przez wnioskodawcę z następujących przyczyn:

 wariant ten jest zlokalizowany w odpowiedniej odległości od terenów zabudowanych;

 jego realizacja nie wywrze znaczącego negatywnego oddziaływania na elementy przyrodnicze środowiska (w tym na cele i przedmiot ochrony pobliskich obszarów Natura 2000 oraz

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

integralność), przy zastosowaniu środków zapobiegawczych i ograniczających negatywne oddziaływania, zaproponowanych w raporcie;

 wariant ten jest zlokalizowany poza obszarami chronionymi na mocy przepisów ustawy o ochronie przyrody33;

 lokalizacja stacji jest zgodna z zapisami obowiązujących dokumentów planistycznych gminy. Należy zauważyć, że wybór wariantu w danej lokalizacji został podyktowany względami formalnymi – w pierwotniej lokalizacji stacji budowę uniemożliwiły niekorzystne zapisy w obowiązującym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy. Pod względem środowiskowym obydwa warianty lokalizacyjne były porównywalne.

33 Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j.: Dz.U. z 2013 r. nr 627, ze zm.)

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

9. Znaczące oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko i metodyka prognozowania

Bardzo szeroki i interdyscyplinarny zakres oceny oddziaływania na środowisko powoduje, że w trakcie jej wykonywania stosuje się różnorodne metody prognozowania. Przygotowując niniejszy raport autorzy posługiwali się metodami, które wg klasyfikacji zaproponowanej przez A. Sas – Bojarską34 można podzielić następująco: 1) Opis stanu środowiska:

 metody analityczne,  metody indukcyjno - opisowe,

 badania wybranych elementów środowiska,  programy graficzne,

 kartowanie terenowe (jako punkt wyjścia do ekstrapolacji w przyszłość). 2) Ocena oddziaływania na środowisko na poszczególnych etapach projektu (budowa, eksploatacja, likwidacja):

 metody prognozowania przez analogię,  metody prognozowania eksperckiego,

 metody analiz kartograficznych,  modelowanie matematyczne,

 klimatu akustycznego przy pomocy programu Leq Professional,

 pola i promieniowania elektromagnetycznego przy pomocy programu RPLN 2009. 9.1. Prognoza oddziaływania akustycznego

Obliczenia rozkładu poziomu hałasu w środowisku zostały wykonane z zastosowaniem programu komputerowego Leq Professional, zgodnie z normami powołanymi w Dyrektywie 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002r. odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku35, tj. PN-ISO 9613-2:2002. Metodologia prac związanych z budową modelu obliczeniowego obejmowała:

 przygotowanie cyfrowego modelu terenu na podstawie informacji hipsometrycznych zawartych na dostarczonych przez zamawiającego mapach topograficznych (odwzorowanie ukształtowania terenu przeprowadzono na podstawie linii hipsometrycznych o dokładności co 10 m),

34 Metody stosowane w ocenach oddziaływania na środowisko, A. Sas – Bojarska w: Problemy ocen środowiskowych nr 2, 1999 r. 35 Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku (Dz. U. L 189 z 18.7.2002)

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

 przygotowanie danych dotyczących pokrycia terenu (a w konsekwencji danych dotyczących parametrów pochłaniania dźwięku przez grunt) na podstawie informacji zawartych na mapach topograficznych,  przygotowanie danych dotyczących klasyfikacji terenów chronionych, na podstawie wizji lokalnej oraz informacji zawartych na ortofotomapach oraz obowiązujących dokumentach planistycznych,  przygotowanie danych dotyczących elementów inwestycji,

 przygotowanie danych charakteryzujących parametry akustyczne inwestycji,

 wykonanie obliczeń rozkładu poziom hałasu w środowisku. 9.2. Prognoza oddziaływania w zakresie pola i promieniowania elektromagnetycznego

Prognozę wykonano przy użyciu programu komputerowego RPLN 2009. Autorami aplikacji są dr inż. J. Galoch, dr inż. A. Wira oraz inż. A. Klimczak. Program ten realizuje obliczenia rozkładu pola elektrycznego i magnetycznego pod liniami energetycznymi oraz w ich otoczeniu w oparciu o prawa fizyczne wykorzystywane w elektrotechnice. Algorytm obliczeniowy, pozwalający na wyznaczenie rozkładu poziomu pola elektrycznego w sąsiedztwie linii energetycznych, obejmuje swym zakresem cztery podstawowe etapy: 1) skompletowanie danych: konfiguracja linii, napięcia przewodów względem ziemi, 2) obliczenie rozkładu ładunku elektrycznego na przewodach, 3) obliczenie potencjału w wybranym punkcie wokół linii na podstawie rozkładu ładunku na przewodach i geometrii linii, 4) obliczenie natężenia pola elektrycznego w danym punkcie wokół linii. 9.3. Metodyka inwentaryzacji przyrodniczej

Celem inwentaryzacji przyrodniczej było rozpoznanie i opisanie siedlisk przyrodniczych oraz stanowisk chronionych gatunków roślin, grzybów i zwierząt występujących na terenie planowanego przedsięwzięcia i w strefie jego bezpośredniego wpływu oraz stwierdzenie, czy planowane przedsięwzięcie może znacząco negatywnie wpływać na te elementy. Zakres przestrzenny terenu badań obejmuje obszar w województwie zachodniopomorskim, na terenie powiatu gryfińskiego na terenie gminy z gminy Gryfino (obręb: Pniewo, Nowe Czarnowo). Przedmiotem inwentaryzacji były siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt chronione prawem polskim i międzynarodowym. W celu określenia zasobów przyrodniczych inwentaryzowanego terenu została przeprowadzona:

 analiza uwarunkowań środowiska fizyczno-geograficznego wraz ze strukturą przestrzenną krajobrazu i ekologicznym systemem przestrzennym;

 analiza i waloryzacja siedlisk przyrodniczych, zwłaszcza pod kątem występowania siedlisk chronionych zgodnie z Dyrektywą Siedliskową oraz Rozporządzeniami Ministra Środowiska: w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 200036, Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną37 oraz Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej roślin38;  waloryzacja fauny ze szczególnym uwzględnieniem gatunków chronionych i rzadkich oraz ostoi fauny w rozumieniu Dyrektywy Ptasiej i Siedliskowej oraz Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt39;  waloryzacja gatunków roślin zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 81);  wykonanie dokumentacji fotograficznej wybranych elementów środowiska.

36 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz.U.nr 77, poz. 510) 37 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz.U.2004.168.1765) 38 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 81); 39 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. Nr 237, poz. 1419);

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

10. Zapobieganie, ograniczanie i kompensacja przyrodnicza negatywnych oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt. 9) Uooś raport powinien zawierać opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru. Zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko, realizowane za pomocą środków łagodzących, powinno mieć na celu minimalizację lub całkowitą eliminację negatywnego oddziaływania przedsięwzięcia na etapie jego realizacji, eksploatacji lub likwidacji. Łagodzenie negatywnego oddziaływania może być realizowane poprzez:

 zapobieganie oddziaływaniu u jego źródła,  redukowanie oddziaływania u źródła,

 zmniejszenie oddziaływania na obszarze docelowym,

 zmniejszenie oddziaływania na poziomie receptorów. Najbardziej preferowanym rozwiązaniem jest oczywiście zapobieganie oddziaływaniu u jego źródła. W dalszej części rozdziału przedstawione zostaną sposoby minimalizacji ujemnego wpływu inwestycji poprzez zastosowanie odpowiednich technik lub nowoczesnych technologii. Działania mające na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko zostały szczegółowo opisane w rozdziale 7 raportu oraz w następujących załącznikach:  Załącznik nr 3. Raport z inwentaryzacji przyrodniczej,

 Załącznik nr 4. Analiza oddziaływania akustycznego,  Załącznik nr 5. Analiza oddziaływania w zakresie pola i promieniowania elektromagnetycznego. W odniesieniu do przedmiotowej inwestycji w projekcie przewidziano lub planowane jest zastosowanie następujących działań zapobiegawczych oraz środków łagodzących jej potencjalne oddziaływanie na środowisko: Na etapie planowania:  wykonanie specjalistycznej analizy oddziaływania akustycznego inwestycji potwierdzającej, że wykluczone jest ponadnormatywne oddziaływanie przedsięwzięcia w tym zakresie;

 przeprowadzenie prognozy oddziaływania inwestycji w zakresie pola i promieniowania elektromagnetycznego i upewnienie się w ten sposób, że nie przekroczy ono obowiązujących norm;  przeprowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej terenu, na którym będzie wybudowana stacja w celu zidentyfikowania cennych zasobów środowiska ożywionego;

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

 wielokryterialna analiza opcji inwestycji, która poprzedziła wybór wariantu przeznaczonego do realizacji;

 odpowiednie oddalenie inwestycji od siedzib ludzkich i wybór technologii, gwarantującej brak przekroczeń obowiązujących norm emisji, w szczególności hałasu i pól elektromagnetycznych. Na etapie budowy i likwidacji:  organizacja placu i zaplecza budowy z uwzględnieniem zasady minimalizacji zajętości terenu i przekształcenia jego powierzchni oraz środowiska przyrodniczego, w tym zbiorowisk roślinnych (nienaruszanie powierzchni gruntów poza terenem wyznaczonym do prowadzenia prac), a po zakończeniu prac doprowadzenie go do stanu pierwotnego;

 ograniczenie liczby przejazdów ciężkich samochodów i maszyn, transportowanie sprzętu, ludzi oraz materiałów istniejącymi drogami;  właściwe gospodarowanie warstwą humusową, należy ją odpowiednio zdeponować w pryzmach na placu budowy i zabezpieczyć do wtórnego wykorzystania w celu rekultywacji terenu;

 utrzymywanie porządku na terenie budowy i jej zaplecza, uporządkowanie terenu po zakończeniu budowy;  właściwy nadzór i organizacja robót budowlanych, utwardzenie placów składowych, dbanie o stan techniczny użytkowanych maszyn i sprzętu budowlanego, ich właściwą eksploatację i konserwację, co powinno zapobiec zanieczyszczeniu środowiska przez składowane materiały budowlane lub wycieki substancji ropopochodnych z maszyn i urządzeń budowlanych;

 na wypadek konieczności likwidacji awaryjnego wycieku oleju wyposażenie ekip budowlanych i serwisowych w sorbent chłonący substancje ropopochodne i zobligowanie pracowników budowlanych do stałej zauważonych drobnych wycieków oleju;

 zastosowanie systemów odbioru i odprowadzania ścieków bytowych – zaplecze budowy zostanie wyposażone w szczelne sanitariaty, których zawartość będzie usuwana przez uprawnione podmioty;

 właściwa organizacja pracy ograniczająca możliwość niekontrolowanego poruszania się pojazdów lub wystąpienia kolizji;

 ograniczenie oddziaływania akustycznego w czasie realizacji inwestycji poprzez wykorzystywanie sprawnych technicznie maszyn o możliwie niskiej emisji dźwięku, wyłączanie silników urządzeń nie pracujących w danej chwili, prowadzenie prac budowlanych w sąsiedztwie zabudowy mieszkalnej tylko w porze dnia (od 6.00 do 22.00),  w celu zmniejszenia emisji spalin dbanie o prawidłową eksploatację i właściwą konserwację maszyn budowlanych i środków transportu, ograniczenie czasu pracy silników spalinowych, maszyn i samochodów na biegu jałowym;  uzyskanie odpowiednich zezwoleń na niszczenie siedlisk, ograniczenie prac do niezbędnego minimum;

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

 właściwa lokalizacja placów składowych, dróg dojazdowych oraz składowanie odpadów poza zasięgiem koron drzew;

 niezwłoczne zasypywanie rowów kablowych po ułożeniu kabli oraz zalewanie fundamentów betonem, w jak najkrótszym czasie po ich wykonaniu, a także ich kontrolowane na wypadek wpadania do nich zwierząt (zwłaszcza drobnych ssaków, płazów), w przypadku uwięzienia ostrożne uwolnienie i umożliwienie ucieczki, przeniesienie poza plac budowy;  organizacja robót w taki sposób, aby minimalizować ilość powstających odpadów;

 postępowanie z odpadami, które powstaną na etapie budowy, eksploatacji i likwidacji zgodne z przepisami ustawy o odpadach, w szczególności gromadzenie poszczególnych rodzajów odpadów w przystosowanych do tego celu kontenerach, przekazywanie odpadów do transportu, odzysku lub unieszkodliwiania jedynie wyspecjalizowanym firmom, posiadającym odpowiednie pozwolenia;  w przypadku ujawnienia znalezisk archeologicznych niezwłoczne zawiadomienie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, a jeśli nie jest to możliwe, Burmistrza MiG Gryfino oraz zabezpieczenie znaleziska w miejscu ujawnienia i wstrzymanie prac mogących je uszkodzić;

 wykonywanie robót zgodnie z obowiązującymi przepisami BHP, wytycznymi, normami, uzgodnieniami oraz zgodnie z zasadami sztuki inżynierskiej. Na etapie eksploatacji:

 wyposażanie stacji elektroenergetycznych w urządzenia zapewniające zabezpieczenie terenu przed awaryjnym wyciekiem olejów: o szczelne misy olejowe pod stanowiskami transformatorów oraz dławików, o układ odwodnienia zaopatrzony w wysokosprawny separator, odprowadzanie oczyszczonych wód do szczelnego, bezodpływowego zbiornika lub studni chłonnej, o system stałego monitoringu stacji;

 zastosowanie środków ochrony przeciwpożarowej na terenie stacji elektroenergetycznej: o podziemne zbiorniki wodne dla celów przeciwpożarowych o pojemności 100 m3, o sprzęt gaśniczy.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

11. Porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143 ustawy Prawo ochrony środowiska

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt. 11) Uooś jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji, raport powinien zawierać porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska40. Zgodnie z art. 143 UPoś, technologia stosowana w nowo uruchamianych lub zmienianych w sposób istotny instalacjach i urządzeniach powinna spełniać wymagania, przy których określaniu uwzględnia się w szczególności:  stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń,

 efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii,  zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw,

 stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku powstających odpadów,

 rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji,

 wykorzystywanie porównywalnych procesów i metod, które zostały skutecznie zastosowane w skali przemysłowej,

 postęp naukowo-techniczny. Wymienione powyżej uwarunkowania odnoszą się, przede wszystkim, do instalacji i urządzeń przemysłowych, które stanowią źródło zanieczyszczeń.

11.1. Stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń Z funkcjonowaniem stacji elektroenergetycznych wiąże się ryzyko awaryjnego wycieku oleju z transformatorów i zanieczyszczenia substancjami ropopochodnymi środowiska wodno-gruntowego. W przypadku planowanego przedsięwzięcia zastosowano specjalne zabezpieczenia (szczelne misy olejowe oraz układ odwodnienia wyposażony w separator) gwarantujące właściwą ochronę środowiska. W sytuacji awaryjnego wycieku szczelne misy olejowe przejmują olej oraz ewentualnie wody użyte do gaszenia (gdyby awaria połączona była z pożarem) eliminując możliwość zanieczyszczenia gruntów i wód.

11.2. Efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii Zmiana napięcia w stacjach elektroenergetycznych pozwala na znaczne ograniczenie strat energii. W czasie przesyłania energii elektrycznej powstają pewne straty związane z rezystancją przewodów (nagrzewanie się) oraz indukcyjnością i pojemnością obwodu elektrycznego, jakim jest linia. W porównaniu z ilością przesyłanej energii, są one niewielkie, rzędu ułamka procenta. Jednakże dąży

40 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2013.1232 j.t.)

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

się do ich minimalizacji. Bardziej opłacalne jest zatem uprzednie podniesienie energii do napięcia o wyższym poziomie i dopiero po takiej transformacji jej przesył.

11.3. Zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw Zużycie wody, surowców, materiałów i paliw będzie zachodziło jedynie w fazie budowy przedmiotowej inwestycji oraz wyjątkowo w trakcie okresowych prac konserwacyjno – remontowych. Są one jednak związane ze starzeniem się elementów instalacji, a nie procesem technologicznym. Należy podkreślić, że w trakcie funkcjonowania przedmiotowej inwestycji nie będzie zachodziła potrzeba zużycia wody, surowców, materiałów czy paliw, jak w typowej działalności produkcyjnej.

11.4. Stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku powstających odpadów W czasie budowy inwestycji stosowane będą głównie technologie bezodpadowe lub małoodpadowe. Podstawowe elementy konstrukcyjne są wytwarzane w warunkach przemysłowych i dostarczane na miejsce budowy w formie gotowej do montażu. Na miejscu budowy GPZ wytwarzane są jedynie tzw. fundamenty terenowe, wylewane w miejscu budowy stacji. Zostanie zapewniona taka organizacja robót, aby minimalizować ilość powstających odpadów. Niewielkie ilości odpadów, jakie powstaną w czasie budowy i eksploatacji obiektu zostały szczegółowo opisane w rozdziale 7.3.5 oraz 7.4.5. Powstające odpady zostaną w odpowiedni sposób zagospodarowane lub przekazane do ponownego wykorzystania, bądź utylizacji przez specjalistyczne firmy.

11.5. Rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji Z przeprowadzonych analiz wynika, że emisje związane z eksploatacją przedmiotowej instalacji (głownie hałas i PEM) nie będą ze względu na ich rodzaj, zasięg oraz wielkość powodowały znaczącego negatywnego oddziaływania na środowisko.

11.6. Postęp naukowo-techniczny Wszystkie obiekty planowane do realizacji w ramach projektu będą zaprojektowane zgodnie z obowiązującymi standardami, sztuką inżynierską, obowiązującymi przepisami oraz wymaganiami ochrony środowiska. W budowie stacji elektroenergetycznych, podobnie jak w innych dziedzinach techniki, poszukiwane są nowe, lepsze rozwiązania, które potrafią sprostać rosnącym wymaganiom. Należy stwierdzić, że proponowane w projekcie technologie spełniają wymagania określone w art. 143 UPoś.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

12. Analiza potrzeby ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt. 12) Uooś raport powinien zawierać wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska41, oraz określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich; nie dotyczy to przedsięwzięć polegających na budowie drogi krajowej. Zgodnie z art. 135 Upoś: Art. 135. 1. Jeżeli z przeglądu ekologicznego albo z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymaganej przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, albo z analizy porealizacyjnej wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu, to dla oczyszczalni ścieków, składowiska odpadów komunalnych, kompostowni, trasy komunikacyjnej, lotniska, linii i stacji elektroenergetycznej oraz instalacji radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej i radiolokacyjnej tworzy się obszar ograniczonego użytkowania. Najważniejsze emisje wytwarzane przez stacje elektroenergetyczne to hałas oraz pole elektromagnetyczne. W związku z tym wykonano specjalistyczne analizy: akustyczną i PEM (załączniki nr 4 i 5). Przeprowadzona analiza oddziaływania akustycznego przedsięwzięcia wykazała, iż funkcjonowanie przedsięwzięcia nie będzie powodowało naruszenia standardów akustycznych środowiska. Również z przeprowadzonej analizy oddziaływania inwestycji w zakresie emisji pola i promieniowania elektromagnetycznego wynika, iż nie będzie ona stanowiła uciążliwości dla środowiska w tym zakresie, a natężenie pola elektrycznego i magnetycznego w środowisku nie przekroczy wartości normatywnych. Po analizie raportu oraz załączników nr 4 i 5 należy stwierdzić, że poza terenem objętym inwestycją będą dotrzymywane standardy jakości środowiska. W związku z tym nie występuje konieczność utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla omawianej stacji elektroenergetycznej.

13. Analiza możliwych konfliktów społecznych

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt. 15) Uooś raport powinien zawierać analizę możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem. Konflikty społeczne, które mogą wystąpić w związku z budową i eksploatacją stacji elektroenergetycznej można podzielić ze względu na ich źródło na następujące grupy:

41 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2013.1232-j.t.)

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

 związane z niechęcią właścicieli działek sąsiednich,  wynikające z poglądów ekologicznych,

 związane z niechęcią do zmian w najbliższym otoczeniu. Potencjalne wpływ planowanego przedsięwzięcia na okoliczną ludność jest pochodną oddziaływania na poszczególne komponenty środowiska naturalnego. Każde z negatywnych wpływów na glebę, wody, powietrze atmosferyczne czy klimat akustyczny jest przenoszone automatycznie na człowieka jako użytkownika tych dóbr. Taka zależność powoduje powstawanie sytuacji konfliktowych związanych z procesem inwestycyjnym. Biorąc pod uwagę wyjątkowo korzystny wariant, polegający na budowie stacji, na terenie już przekształconym przez człowieka, gdzie w pobliżu znajdują się istniejące stacje i linie elektroenergetyczne, wydaje się, że planowana do wybudowania stacja nie będzie źródłem poważniejszych konfliktów społecznych. Budowa stacji na obszarze nieużytków, w odpowiedniej odległości od zabudowy mieszkalnej, eliminuje uciążliwości takie jak hałas czy obniżenie walorów krajobrazowych, usuwa także obawy mieszkańców dotyczące oddziaływania akustycznego oraz pól elektromagnetycznych na zdrowie i warunki życia ludzi. Właściwy etap konsultacji społecznych przewidziany jest w ramach postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, gdzie zainteresowanym stronom zostanie udostępniony raport środowiskowy. Uwagi i wnioski będą mogły zostać wniesione po rozpoczęciu 21-dniowej procedury udziału społeczeństwa w ramach prowadzonego postępowania. Do złożonych w trakcie konsultacji społecznych uwag należy odnieść się w uzasadnieniu decyzji. Działka, na której będzie lokalizowana inwestycja pozostanie nadal własnością dotychczasowego właściciela. Wykonawca uzyska na rzecz Inwestora ograniczone prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowy i eksploatacji stacji elektroenergetycznej. Należy podkreślić, że inwestor podjął działania mające na celu uniknięcie konfliktów społecznych, do których należą: 1) odpowiednia lokalizacja przedsięwzięcia:

 na terenach nieużytków,  na terenach, na których istnieją już podobne do planowanej stacji inwestycje (GPZ Krajnik, linie WN),  na terenie znajdującym się w bezpiecznej odległości od zabudowy mieszkalnej,

 na terenie nie posiadającym szczególnej wartości przyrodniczej, użytkowej, turystycznej ani krajobrazowej; 2) przeprowadzenie specjalistycznych analiz przedrealizacyjnych, do których należą:

 inwentaryzacja przyrodnicza terenu,  analiza akustyczna przedsięwzięcia,

 analiza pola i promieniowania elektromagnetycznego przedsięwzięcia; Raporty z ww. analiz stanowią załączniki no niniejszego raportu (załącznik 3, 4 i 5).

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

3) zaproponowanie działań minimalizujących oddziaływania przedsięwzięcia – działania te zostały wskazane w rozdziale 10 niniejszego raportu. Działania podjęte przez inwestora w dużym stopniu powinny zminimalizować ryzyko wystąpienia konfliktów społecznych związanych z przedsięwzięciem, które mogłyby zablokować lub opóźnić jego realizację. Należy zauważyć, że w na terenie gminy Gryfino już istnieją stacje elektromagnetyczne o wysokich napięciach a nawet elektrownia „Dolna Odra”. Świadczy to o tym, że gmina jest nastawiona na rozwój i zależy jej na realizacji nowych inwestycji. W związku z powyższym, nie przewiduje się, aby analizowane przedsięwzięcie stało się źródłem konfliktów społecznych.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

14. Monitoring przedsięwzięcia

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt. 16) Uooś raport powinien zawierać przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji lub użytkowania, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru.

14.1. Monitoring na etapie budowy Nie przewiduje się konieczności prowadzenia monitoringu projektu na etapie jego budowy. Uciążliwości wynikające z prowadzenia prac budowlanych będą miały charakter przejściowy i krótkoterminowy. Taki monitoring nie jest również wymagany prawem. Należy jednak zaznaczyć, że w fazie realizacji inwestycji wymagany jest stały nadzór budowlany. W trakcie etapu budowy należy:

 kontrolować przebieg prac budowlano-montażowych, w szczególności pod kątem zagrożeń zanieczyszczenia gleby oraz wód powierzchniowych i podziemnych substancjami ropopochodnymi z maszyn, urządzeń budowlanych i środków transportu;

 dopilnować natychmiastowego zalewania betonem fundamentów zaraz po ich wykopaniu, co zmniejszy ryzyko wpadania do nich zwierząt oraz efekt drenażu;  monitorować wykonanie wykopów pod fundamenty pod kątem ewentualnych znalezisk archeologicznych;  monitorować wysokość emisji hałasu.

14.2. Monitoring na etapie eksploatacji

14.2.1. Monitoring w zakresie PEM Z uwagi na to, że wyniki analizy PEM wykazały, że prognozowane poziomy pola elektrycznego i magnetycznego są niższe od wartości dopuszczalnych ustalonych w obowiązujących przepisach, nie ma konieczności dokonywania ciągłego, ani okresowego monitoringu tych wielkości w sąsiedztwie analizowanej inwestycji. Za zadowalające należy uznać wykonanie pomiarów kontrolnych po zakończeniu budowy. Zasady prowadzenia pomiarów kontrolnych i monitoringowych stanu środowiska w zakresie pola elektromagnetycznego określono w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz.U. Nr 192, poz. 1883)42. Zgodnie z punktem 33 załącznika nr 1 do w/w rozporządzenia pomiary poziomów pól elektromagnetycznych wykonuje się w otoczeniu stacji i linii energetycznych, których napięcie znamionowe jest równe lub wyższe niż 110 kV. Zgodnie z art. 147a UPoś prowadzący instalację jest obowiązany zapewnić wykonanie pomiarów przez laboratorium posiadające certyfikat akredytacji.

42 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz.U. Nr 192, poz. 1883)

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

14.2.2. Monitoring akustyczny Po uruchomieniu przedsięwzięcia Inwestor powinien przeprowadzić badania poziomu hałasu przenikającego do środowiska, generowanego przez stację transformatorową. Badania powinny być przeprowadzone zgodnie z metodyką referencyjną prowadzenia pomiarów hałasu zawartą w załączniku 6 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz ilości pobieranej wody (Dz. U. z 2008r. nr 206, poz. 1291) lub też z aktualnie obowiązującą w tym zakresie metodyką referencyjną.

14.2.3. Monitoring wpływu przedsięwzięcia na obszary Natura 2000 Nie stwierdza się konieczności monitoringu oddziaływania przedsięwzięcia na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000. Jak wynika z wykonanej na omawianym terenie inwentaryzacji przyrodniczej, przedsięwzięcie nie będzie wywierało znaczącego negatywnego wpływu na okoliczne obszary Natura 2000. W związku z tym, nie ma konieczności dokonywania monitoringu oddziaływań omawianego przedsięwzięcia na obszary Natura 2000.

15. Wskazanie trudności w opracowaniu raportu

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt. 17) Uooś raport o oddziaływaniu na środowisko powinien zawierać wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowując raport. Do trudności napotkanych w trakcie opracowywania raportu należy zaliczyć:

 dokładność modelu obliczeniowego w modelowaniu akustycznym – wynikające z zakładanych uproszczeń i błędu metody;

 luki we współczesnej wiedzy dotyczące zagadnień związanych z powstawaniem i propagacją drgań i wibracji. W pozostałych badanych obszarach nie napotkano trudności w ocenie wpływu inwestycji na środowisko.

16. Streszczenie niespecjalistyczne

Streszczenie w języku niespecjalistycznym raportu stanowi załącznik nr 1.

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

17. Podsumowanie raportu. Propozycje zapisów w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach

17.1. Rodzaj i miejsce realizacji przedsięwzięcia Przedsięwzięcie będzie polegało na budowie stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV (GPZ) Nowe Czarnowo, zlokalizowanej na działce nr 20/6, obręb Nowe Czarnowo, w gminie Gryfino, w powiecie gryfińskim w województwie zachodniopomorskim. Celem budowy stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV będzie odebranie wytworzonej mocy na poziomie napięcia 110 kV, jej transformowanie poprzez transformator 220/110/30 kV na poziom napięcia 220 kV i dalszy przesył.

17.2. Warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji lub użytkowania, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony cennych wartości przyrodniczych, zasobów naturalnych i zabytków oraz ograniczenia uciążliwości dla terenów sąsiednich Proponowane metody zapobiegające i ograniczające negatywne oddziaływania oraz kompensacje przyrodnicze na etapie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia wskazano w rozdziale 10 raportu.

17.3. Wymagania dotyczące ochrony środowiska konieczne do uwzględnienia w dokumentacji wymaganej do wydania pozwolenia na budowę Należy również określić warunki i sposób zagospodarowania mas ziemnych, usuwanych albo przemieszczanych podczas prowadzonych prac ziemnych, w związku z realizacją inwestycji oraz niepowodujących przekroczeń standardów jakości gleby i ziemi.

17.4. Zalecenia w zakresie analizy porealizacyjnej Po uruchomieniu przedsięwzięcia Inwestor powinien przeprowadzić pomiary poziomu hałasu w środowisku, w ramach analizy porealizacyjnej. Badania należy przeprowadzić zgodnie z metodyką referencyjną prowadzenia pomiarów hałasu zawartą w załączniku 8 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2004r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji (Dz. U. nr 283, poz. 2842) lub z aktualnie obowiązującą w tym zakresie metodyka referencyjną. Ponadto, po zrealizowaniu przedsięwzięcia inwestor jest zobowiązany do wykonania pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych w otoczeniu inwestycji. Zasady prowadzenia pomiarów kontrolnych i monitoringowych stanu środowiska w zakresie pola elektromagnetycznego określono w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów [Dz.U. nr192, poz. 1883].

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

18. Spis tabel, rysunków oraz lista załączników

Spis tabel

Tabela 1. Rodzaje potencjalnych oddziaływań na środowisko ...... 44 Tabela 2. Kryteria brane pod uwagę podczas oceny oddziaływania na środowisko ...... 45 Tabela 3. Ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko ...... 47 Tabela 4. Zestawienie wartości odniesienia i dopuszczalnych poziomów emitowanych substancji .... 54 Tabela 5. Zestawienie udziału poszczególnych kierunków wiatru [%] ...... 54 Tabela 6. Zestawienie częstości poszczególnych prędkości wiatru [%] ...... 54 Tabela 7. Wielkości emisji – spalanie ON w silnikach maszyn na etapie budowy – emitor E1 ...... 56 Tabela 8. Wielkość emisji - spalanie paliw w pojazdach E2 ...... 56 Tabela 9. Wielkość emisji pyłu podczas robót ziemnych E3 ...... 57 Tabela 10. Stężenia maksymalne tlenków azotu jako NO2 w poszczególnych okresach ...... 57 Tabela 11. Stężenia maksymalne tlenku węgla w poszczególnych okresach ...... 57 Tabela 12. Stężenia maksymalne węglowodorów alifatycznych w poszczególnych okresach ...... 58 Tabela 13. Stężenia maksymalne węglowodorów aromatycznych w poszczególnych okresach ...... 58 Tabela 14. Stężenia maksymalne pyłu PM-10 w poszczególnych okresach ...... 58 Tabela 15. Stężenia maksymalne dwutlenku siarki w poszczególnych okresach ...... 58 Tabela 16. Liczba emitorów podlegających klasyfikacji: 3 ...... 58 Tabela 17. Zestawienie wielkości otrzymanych stężeń substancji w powietrzu oraz wielkości normatywnych...... 59 Tabela 18. Odpady na etapie budowy ...... 66 Tabela 19. Odpady na etapie eksploatacji ...... 71 Tabela 20. Odpady na etapie likwidacji ...... 76

Spis rysunków

Rysunek 1. Lokalizacja GZP Nowe Czarnowo ...... 15 Rysunek 2. Obszary chronione w otoczeniu planowanej inwestycji ...... 35 Rysunek 3. Pierwsza planowana lokalizacja GPZ Nowe Czarnowo ...... 41 Rysunek 4. Ostateczny wariant lokalizacyjny GPZ Nowe Czarnowo ...... 42 Rysunek 5. Roczna róża wiatrów dla miasta Szczecin ...... 55

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

Rysunek 6. Prognozowane stężenia substancji w powietrzu wokół placu budowy – pył zawieszony PM 10 ...... 60 Rysunek 7. Prognozowane stężenia substancji w powietrzu wokół placu budowy – dwutlenek siarki ...... 60 Rysunek 8. Prognozowane stężenia substancji w powietrzu wokół placu budowy – dwutlenek azotu ...... 61 Rysunek 9. Prognozowane stężenia substancji w powietrzu wokół placu budowy – węglowodory aromatyczne ...... 61 Rysunek 10. Prognozowane stężenia substancji w powietrzu wokół placu budowy – węglowodory alifatyczne...... 62 Rysunek 11. Prognozowane stężenia substancji w powietrzu wokół placu budowy – pył zawieszony PM 2,5 ...... 62

Spis załączników

Załącznik nr 1. Streszczenie niespecjalistyczne „Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo. Streszczenie niespecjalistyczne raportu o oddziaływaniu na środowisko”, Doradztwo Inwestycyjne Sp. z o.o., Warszawa, grudzień 2013 r. Załącznik nr 2. Załączniki graficzne  Załącznik nr 2a. Plan zagospodarowania terenu stacji elektroenergetycznej

 Załącznik nr 2b. Mapa lokalizacji przedsięwzięcia Załącznik nr 3. Raport z inwentaryzacji przyrodniczej  „Inwentaryzacja przyrodnicza wraz z oceną oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Budowa stacji elektroenergetycznej Nowe Czarnowo 220/110/30 kV na terenie gminy Gryfino”, Biuro Konserwacji Przyrody s.c, Szczecin, wrzesień 2013 r. Załącznik nr 4. Analiza akustyczna

 „Analiza oddziaływania na klimat akustyczny. Budowa stacji transformatorowej GPZ Nowe Czarnowo 220/110/30 kV na działce 20/6 obręb Nowe Czarnowo, w gminie Gryfino”, ProSilence, Opole, 2013 r. Załącznik nr 5. Analiza pola i promieniowania elektromagnetycznego  „Analiza oddziaływania w zakresie emisji pola i promieniowania elektromagnetycznego. Budowa stacji transformatorowej GPZ Nowe Czarnowo 220/110/30 kV na działce 20/6 obręb Nowe Czarnowo, w gminie Gryfino”, ProSilence, Opole, 2013 r. Załącznik nr 6. Stężenia zanieczyszczeń powietrza na etapie budowy – dane wejściowe i wyniki obliczeń

Budowa stacji elektroenergetycznej 220/110/30 kV Nowe Czarnowo Raport o oddziaływaniu na środowisko

19. Źródła informacji stanowiących podstawę do sporządzenia raportu

1. Kondracki J., Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN, 2002 2. Metody stosowane w ocenach oddziaływania na środowisko, A. Sas – Bojarska w: Problemy ocen środowiskowych nr 2, 1999 3. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013, Główny Urząd Statystyczny, 2013 4. Program ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Gryfino na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019, projekt, ABRYS Technika Sp. z o. o 5. Program ochrony środowiska dla powiatu gryfińskiego na lata 2008-2011, październik 2009 6. Projekt aktualizacji Program ochrony środowiska miasta i gminy Gryfino, 2013 7. Projekt aktualizacji Programu ochrony środowiska dla powiatu gryfińskiego, 2009 8. Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w latach 2008-2009, praca zbiorowa, Inspekcja Ochrony Środowiska, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie, Biblioteka Monitoringu Środowiska, 2010 9. Stryjecki M., Mielniczuk K. Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływań na środowisko farm wiatrowych, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2011 10. Standardowe Formularze Danych obszarów Natura 2000 (SDF) 11. Waloryzacja przyrodnicza gminy Gryfino, 1997 12. Waloryzacja przyrodnicza województwa zachodniopomorskiego, 2010 13. Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Gryfino, 2013

100