Uluslararası Sempozyum - International Symposium
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Uluslararası Sempozyum - International Symposium Uluslararası Sempozyum OSMANLI’DA İLİMLER SEMPOZYUMU DİZİSİ - III OSMANLI’DA İLM-İ TASAVVUF SEMPOZYUMU Alimler, Eserler, Meseleler DÜZENLEME KURULU Ercan Alkan Hacı Bayram Başer Osman Sacid Arı Serhan Afacan Ali İhsan Kılıç M.Âkif Koç Abdullah Rıdvan Gökbel Furkan Mehmed International Symposıum ISAR SYMPOSIUM SERIES ON OTTOMAN SCHOLARSHIP - III OTTOMAN SUFISM Scholars, Works, Problems 8-9-10 Aralık 2017 8-9-10 December, 2017 Istanbul, Turkey Osmanlı’da İlimler Sempozyumu Dizisi - III Sempozyumu Alimler, Eserler, Meseleler 8-9-10 Aralık 2017 İstanbul, Türkiye slâm kültür ve medeniyetine dair akade- mik çalışmalara hâkim olan yerleşik anla- yış,İ İslâm düşüncesinin ortaçağlardan itibaren üretkenliğini yitirdiği varsayımına dayanmak- tadır. Bu bakış açısının bir neticesi olarak, or- taçağlardan modern dönemlere kadar süren Osmanlı devrinin İslâmî ilimler alanında en iyimser ifade ile durağan bir periyot olduğu ka- bulü yaygınlaşmıştı. Ancak son yıllarda yapılan revizyonist/eleştirel çalışmalar bu kabulleri sor- gulamaya başlamıştır. Osmanlı dönemi İslâm bilgi ve kültür birikimi üretkenlik ve durağanlık gibi indirgemeci kavramsallaştırmaların ötesin- de bu geleneği kendi bağlamından anlamaya dönük çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. İSAR, bu yaklaşımın bir uzantısı olmak üzere Osman- lı ilim geleneğini çok katmanlı bir anlayışla ele alarak onun hem İslâmî ilimler geleneğinde hem de dünya düşünce tarihi bağlamında yeri- ni yeniden tanımlamayı hedefleyen ilmî toplan- tılar serisi tasarlamıştır. Serinin ilk iki sempoz- yumu, kelam ve fıkıh ilimlerine tahsis edilmişti. Serinin üçüncü toplantısı Osmanlı dönemi ta- savvuf geleneğine odaklanacaktır. Tasavvuf, Allah-insan ilişkisini içtenlik ve doğruluk açısından konu edinen, bunu ya- parken ahlakı yeni baştan inşa ettiği gibi me- tafiziğin meselelerini de yeniden yorumlayan, dolayısıyla İslâmî ilimlerin oluşturduğu yekûn içerisinde farklı bakış açılarına kaynaklık eden bir faaliyet sahasıdır. Tarikatların yaygınlaşma- sıyla birlikte sosyal yapının ayrılmaz unsuru ha- line gelen tasavvuf, kendisine yönelen toplum kesimlerinin çok yönlü beklentilerini cevap- lama refleksi geliştirmiş, böylelikle gündelik ilişkilerde olduğu kadar siyasî bağlantılarda da, dindarlık biçimlerinde olduğu kadar İslâm na- zarî mirasına ait sorunlarda da etkinlik göster- miştir. Bütün kültürel tezahürlerde iz bırakan tasavvufî tecrübe, İslâmî ilimler tarihi açısından çeşitli evreleri göz önünde bulundurulmak su- retiyle yeniden okunmaya elverişli bir araştır- ma alanı olarak karşımızda durmaktadır. İslâmî ilimler tarihinin Osmanlı evresi ise teorik ve pratik yönleriyle tasavvufa özgü temel karakte- ristikleri çok yönlü olarak yansıtan bir tarihsel aralığa denk düşmektedir. Nitekim Osmanlı sûfîleri bir yandan yazdıkları eserlerle nazarî mirasın kavramsal dağarcığını canlı tutmuşlar, diğer yandan kurumsal kimliklerini tekkelerde bulan bir eğitim alanı oluşturarak tasavvufun insan hakkındaki perspektifine fiilen örneklik etmişlerdir. Bugünden bakıldığında gerek kav- ramsal uzanımları gerekse tarih içerisinde bul- duğu uygulama alanlarıyla Osmanlı tasavvuf geleneğinin değerlendirilmesi, disiplinlerarası bir çabayı gerektirmektedir. Bu çaba tasavvuf çalışmalarına önemli katkılarda bulunmakla kalmayacak aynı zamanda tasavvufun yaygın bir etkiye sahip olduğu Osmanlı tarihini ince- leyen araştırmacıların perspektifine de genişlik kazandıracaktır. Bu nedenle Osmanlı’da tasav- vuf ilminin dini ve toplumsal boyutlarının kap- sayıcı olarak incelenmesi ancak tarih, edebiyat, felsefe gibi farklı disiplinlerin ortak çabasıyla mümkün olacaktır. İSAR Symposium Series on Ottoman Scholarship - III Scholars, Works, Problems 8-9-10 December, 2017 Istanbul, Turkey he established understanding dominated by academic studies on Islamic culture andT civilization rests on the assumption that Is- lamic thought had lost its productivity from the middle ages onwards. As a result of this per- spective, it became widely accepted that the field of Islamic sciences during the Ottoman epoch which spanned from the middle ages continuing on until the modern era was, with the most optimistic of expressions, a stationary period. In recent years, however, revisionist/ critical studies have begun to question these assumptions. Beyond reductionist conceptu- alizations as in productivity and stagnation of the knowledge and cultural heritage of the Ot- toman period, there is a need for studies which aim to understand the Ottoman tradition in its own context. ISAR put together a series of scholarly forums aimed at redefining the place of the Ottoman scientific tradition by consider- ing the Ottoman scholarly tradition as an exten- sion of this approach with a multi-layered un- derstanding. The first two symposiums of the series were devoted to the sciences of kalām and fiqh. The third forum of the series will fo- cus on the sufi tradition of the Ottoman peri- od. Sufism (Taṣawwuf) is a sphere of activity that reinterprets issues of metaphysics as well as reconstructs morality from the viewpoint of sincerity and rectitude in relation to the rela- tionship between God and the human being, and is thus a source of different perspectives within the aggregate formed by Islamic scienc- es. Sufism which has become an integral part of social structure with the spread of the ṭarīqa- hs (Sufi currents), and has developed reflexes in response to the multi-faceted expectations of the social segments oriented towards itself, and thus has been active in political relations as much as in everyday relations alongside in the forms of religiousness and the issues of Islamic theoretical heritage. The Sufi experience which has left a mark in all cultural manifestations stands as an area of research that is suitable for rereading, taking into consideration various stages in the history of Islamic sciences. The Ot- toman phase in the history of Islamic sciences corresponds to a historical range which reflects the fundamental characteristics of sufism in a multi-faceted way with its theoretical and prac- tical aspects. As a matter of fact, Ottoman Sufis have on the one hand kept alive the concep- tual repertoire of the theoretical heritage with the works they wrote, and on the other hand created an educational field that found their in- stitutional identities in the tekkes (Sufi lodges) and practically exemplified sufi perspective of the human being. From today’s perspective, whether with its conceptual expansions or its discovered areas of application in history, evaluating the Ottoman Sufi tradition requires an interdisciplinary effort. This study does not stop at simply making an important contribu- tion to Sufi studies, but will also broaden the perspective of researchers who study Ottoman history by noting the widespread influence su- fism has. For this reason, the examination of the religious and social dimensions of sufism in the Ottoman Empire can only be possible through the joint efforts of different disciplines such as history, literature, and philosophy. PROGRAM 8 ARALIK - CUMA Friday - December 8 14:00-14:20 Selamlama Konuşmaları 2:00-2:20 PM Welcome Speeches 14:20-15:00 Açılış Konuşması 2:20-3:00 PM Opening Speech Essay on Sufi Works in Ms. Torok Ahmet T. Karamustafa 15:00–15:30 Ara / 3:00-3:30 PM 15:30-16:30 1. Oturum / 3:30-4:30 PM - Session 1 Oturum Başkanı / Chair: Mustafa Tahralı Bir Metni Tasavvufî Kılan Nedir? / What Makes a text Sufi? - İlhan Kutluer Fusûs Şerhlerindeki Ana Problematik Neydi? Bir Kitabın Serüveni ve Şârihler Döneminde Metafizik Düşünce / What was the Main Problematic in Fuṣūṣ al-ḥikam Commentaries? Adventure of a Book and Metaphysical Thought in the Period of Commentators, Ekrem Demirli Seyyid Şerîf el-Cürcânî’nin Vahdet-i Vücûd Savunusu ve Osmanlı Dönemi Vahdet-i Vücûd Tartışmaları / Al- Jurjānī’s Wahdat al-Wujūd Defense and Wahdat al- Wujūd Discussions in the Ottoman Period, Ömer Türker 16:30-17:00 Ara / 4:30-5:00 PM - Break Time 17:00-18:00 2. Oturum / 5:00-6:00 PM - Session 2 Oturum Başkanı / Chair: İlhan Kutluer Nazarî Disiplinlerin Birleşme Noktasında Dâvûd-i Kayserî’nin Fizik Teorisi / Dāwud al-Qaysarī’s Theory of Physics in the Intersection of Naẓarī Disciplines, Osman Demir Dışın İçe Hayâlâtı, İçin Dışa Zuhûrâtı: Dâvûd-i Kayserî’de Hayal ve Gerçeklik / Imagination and Reality in Dāwud al-Qaysarī, Mehmet Zahit Tiryaki Varlığa Dair Dört Alternatif: Seyyid Şerif ve Nûru’l-Arabî’ye Göre Varlığın Hakikati ve Birliği / Four Alternatives to Being: Truth and Unity of Being According to al-Jurjānī and Nūr al-‘Arabī, Eşref Altaş 9 ARALIK - CUMARTESİ Saturday - December 9 09:00-09:30 Açılış ve İkram / 9:00-9:30 AM - Opening 09:30-10:30 3. Oturum / 9:30-10:30 AM - Session 3 Oturum Başkanı / Chair: Semih Ceyhan Osmanlı Dönemi Vahdet-i Vücûd Müdâfaaları / Wahdat al-Wujūd Defenses in the Ottoman Empire, Muhammed Bedirhan Osmanlı Düşünce Geleneğinde Vahdet-i Vücûd Tartışmaları: Ebû Saîd el-Hâdimî’nin Vahdet-i Vücûd Risâlesi Bağlamında Bir İnceleme / Discussions of Wahdat al-Wujūd in the Ottoman Thought: A Review in the Context of Abu Sa’id al-Khādimi’s Epistle of Wahdat al-Wujūd, Bilal Taşkın Vahdet Fikrinin Osmanlı Tasavvuf Literatüründeki Yansımalarına Bir Örnek: Hasan Ünsî’nin Sırr-ı Ahadiyyet’i / An Example of the Reflections of Wahdat Idea in Ottoman Sufi Literature: Hasan Ünsî’s Sırr-ı Ahadiyyet , M. Nedim Tan 10:30-11:00 Ara / 10:30-11:00 AM - Break Time 11:00-12:30 4. Oturum / 11:00 AM-12:30 PM - Session 4 Oturum Başkanı / Chair: Reşat Öngören Osmanlı Şeyhülislâmlarının Tasavvuf Literatürüne