LLU – 4112-001-01/2014 S/14/002
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Tekst jednolity wyst ąpienia pokontrolnego po uwzgl ędnieniu zmian wprowadzonych uchwał ą Komisji Rozstrzygaj ącej z dnia 04 czerwca 2014 r. nr KPK/KPO-415-129/2014.
I. Dane identyfikacyjne kontroli
Numer i tytuł S/14/002 – Działalno ść organów gminy Fajsławice w zakresie planowania i wdra żania planu kontroli budowy zespołu elektrowni wiatrowych
Jednostka Najwy ższa Izba Kontroli przeprowadzaj ąca Delegatura w Lublinie kontrol ę
Kontroler Ewa Jastrz ębska, doradca ekonomiczny, upowa żnienie do kontroli nr 87600 z dnia 21 lutego 2014 r. (dowód: akta kontroli str. 1-2)
Jednostka Urz ąd Gminy Fajsławice (dalej: Urz ąd), Fajsławice 107, 21-060 Fajsławice kontrolowana
Kierownik Tadeusz Chru ściel, Wójt Gminy. jednostki (dowód: akta kontroli str. 3) kontrolowanej
II. Ocena kontrolowanej działalno ści
Ocena ogólna
Uzasadnienie Nielegalne było zawarcie przez Wójta Gminy porozumienia z przyszłym inwestorem oceny ogólnej siłowni wiatrowych (spółk ą z o.o. Elektrownia Wiatrowa Kresy I w Warszawie) i przeniesienie na niego kosztów sporządzenia zmian w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (dalej: Plan miejscowy), poniewa ż stanowiło naruszenie art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 1 (dalej: ustawa o planowaniu) i mogło prowadzi ć do nadmiernego wpływu Inwestora na decyzje w sprawie rozmiarów i lokalizacji siłowni wiatrowych. Nielegalne było zlecenie przez Wójta Zakładowi Projektowo-Budowlanemu EKO-PLAN, umow ą z 18 grudnia 2012 r., opracowania zmian w Planie miejscowym terenów poło żonych po zachodniej stronie drogi powiatowej (w obr ębie miejscowo ści Ignasin, Kosnowiec oraz w cz ęś ci miejscowo ści Fajsławice, Suchodoły i Siedliska Pierwsze), pomimo braku uchwały Rady Gminy o przyst ąpieniu do zmiany Planu na tych terenach.
III. Opis ustalonego stanu faktycznego Przestrzeganie przepisów i procedur obowi ązuj ących przy aktualizacji studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz tworzeniu lub zmianie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy.
Opis stanu 1. Działania organów gminy na rzecz zmiany dokumentów planistycznych faktycznego w sposób umo żliwiaj ący budow ę urz ądze ń energetyki wiatrowej prowadzone były od 2009 r. i w 2013 r. zostały przerwane na etapie opracowania projektu Studium, uwzgl ędniaj ącego t ę budow ę. Wstrzymanie działa ń nast ąpiło w zwi ązku ze stanowiskiem Rady Gminy z 29 listopada 2013 r. w sprawie dokonanych zmian w Studium. Rada stwierdziła, że opracowane zmiany miały umo żliwi ć budow ę farmy wiatrowej obejmuj ącej 36 turbin o całkowitej mocy 70 MW. Inwestycja przyniosłaby dodatkowe dochody dla bud żetu Gminy oraz pieni ądze dla mieszka ńców wydzier żawiaj ących swoje grunty. Do połowy
1 Dz. U. z 2012 r, poz. 647 ze zm.
2
2013 r. sprzeciw wobec planowanej inwestycji wyra żali jedynie mieszka ńcy sołectwa Dziecinin – Zosin. Od kilku miesi ęcy docieraj ą do Rady informacje o obawach wielu osób z innych wsi oraz o braku wyczerpuj ących informacji na temat tak wa żnego dla Gminy przedsi ęwzi ęcia. W tej sytuacji Rada Gminy wyraziła sprzeciw wobec budowy turbin wiatrowych we wskazanej ilo ści i odległo ści od zabudowa ń. Z 15 głosuj ących stanowisko to poparło 12 radnych, a trzech wstrzymało si ę od głosu (nie było głosów „przeciw”). Do czasu zako ńczenia nin. kontroli Studium uwzgl ędniaj ące budow ę farmy wiatrowej nie zostało przez Rad ę Gminy uchwalone. Nie opracowano te ż i nie uchwalono odpowiednich zmian w Planie miejscowym. Nie wszcz ęto i nie przeprowadzono post ępowania w sprawie oceny oddziaływania planowanej inwestycji na środowisko oraz nie wydano decyzji o jej środowiskowych uwarunkowaniach. [dowód: akta kontroli str. 4-8] 2. Koncepcje rozwoju na terenie gminy urz ądze ń wytwarzaj ących energi ę ze źródeł odnawialnych (wiatrow ą, solarn ą, biogazow ą) ulegały w badanym okresie kilkakrotnym zmianom, w tym tak że w zakresie rozmiarów i lokalizacji urz ądze ń energetyki wiatrowej. Urz ąd był w posiadaniu dokumentu pn. „Ekspertyza wpływu przył ączenia farmy wiatrowej
3
Rady takich informacji. We własnym imieniu Przewodnicz ący Rady o świadczył, że jako wła ściciel działki gruntu poło żonej w Woli Idzikowskiej, posiada umow ę ze Spółk ą EDP Renewables na wynajem cz ęś ci działki „pod usadowienie cz ęś ci fundamentu pod maszt i zachodz ące śmigło”. [dowód: akta kontroli str. 24-31] 3.2. Wnioski o zmianę Studium oraz Planu miejscowego wpłyn ęły te ż do Wójta Gminy odpowiednio w dniach: 23 lutego 2010 r. – od Nordex Polska spółka z o.o. w Warszawie oraz 17 marca 2010 r. – od Nordex Polska spółka z o.o. w Gda ńsku. Wnoszono w nich o przeznaczenie wskazanego terenu o ł ącznej powierzchni 414 ha pod budow ę w miejscowo ści Wola Idzikowska farmy wiatrowej obejmuj ącej 8 turbin o ł ącznej mocy 20 MW (maksymalna moc jednej turbiny 2,5 MW). Z tym wnioskodawc ą organy gminy nie nawi ązały formalnego stosunku zobowi ązaniowego w celu realizacji zło żonych wniosków. [dowód: akta kontroli str. 32-36] 3.3. Rada Gminy w dniu 26 marca 2010 r. podj ęła dwie uchwały: 1) nr XLV/177/10 w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany Studium w cz ęś ci dotycz ącej terenu zaznaczonego w zał ączniku graficznym, 2) nr XLV/178/10 w sprawie przyst ąpienia do zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy w cz ęś ci dotycz ącej terenu zaznaczonego w zał ączniku graficznym. Obszar, zaznaczony w zał ącznikach graficznych do obu powy ższych uchwał, odpowiadał obszarowi wskazanemu we wnioskach spółki Elektrownia Wiatrowa Kresy I i obejmował tereny miejscowo ści: Wola Idzikowska, Suchodoły, Zosin, Dziecinin, Siedliska Pierwsze. Uchwały Rady nie okre ślały planowanej do wybudowania liczby turbin, ani szczegółów dotycz ących ich lokalizacji. Tego rodzaju dane na ówczesnym etapie nie były organom gminy znane. Według wyja śnienia Wójta powy ższe uchwały zostały podj ęte z inicjatywy Rady Gminy, w oparciu o wnioski inwestorów. Wójt nie wnioskował (na pi śmie) do Rady o przyst ąpienie do zmiany Studium oraz Planu miejscowego. Przewodnicz ący Rady Gminy wyja śnił, że na etapie podejmowania powy ższych uchwał „planowana ilo ść turbin wiatrowych nie była znana nawet inwestorowi”. Rada nie dysponowała te ż wówczas szczegółow ą kalkulacj ą korzy ści i strat zwi ązanych z budow ą na terenie gminy urz ądze ń do produkcji energii wiatrowej – sporz ądzenie takiej kalkulacji „nie było wtedy mo żliwe”. Przewodnicz ący Rady Gminy stwierdził te ż w wyja śnieniu, że nie wie, jakimi przesłankami kierowali si ę poszczególni radni głosuj ąc za przyj ęciem uchwał w sprawie przyst ąpienia do zmiany Studium i Planu miejscowego w sposób umo żliwiaj ący budow ę urz ądze ń energetyki wiatrowej. On osobi ście, głosuj ąc za przyj ęciem tych uchwał, kierował si ę „ch ęci ą przyci ągni ęcia do gminy nowych inwestorów, co prowadziłoby do wzrostu poziomu rozwoju gminy Fajsławice oraz poziomu życia jej mieszka ńców”. [dowód: akta kontroli str. 37-40 i 31] 3.4. Wójt Gminy nie ogłosił faktu podj ęcia przez Rad ę powy ższych uchwał o przyst ąpieniu do sporz ądzenia zmian w Studium i w Planie miejscowym i nie zawiadomił o tym instytucji i organów wła ściwych do uzgadniania i opiniowania tych dokumentów. Po dwóch latach od ich podj ęcia, tj. w uchwale nr XVII/77/2012 z 15 marca 2012 r., Rada zdecydowała, że jedna z tych uchwał, dotycz ąca zmiany Studium, straciła moc, a zakres terytorialny zmian w Studium został now ą uchwał ą rozszerzony. Uchwała dotycz ąca zmian w Planie miejscowym do czasu nin. kontroli nie została przez Rad ę uniewa żniona ani zmieniona. Nie została te ż przez Wójta Gminy ogłoszona i uzgodniona. Mimo to Wójt podj ął działania w celu sporz ądzenia zmian w Planie miejscowym, co opisano w dalszej cz ęś ci nin. wyst ąpienia. Stosownie do art. 11 pkt 1 i 2 oraz art. 17 pkt 1 i 2 ustawy o planowaniu wójt, po podj ęciu przez rad ę gminy uchwały o przyst ąpieniu do sporz ądzenia studium oraz uchwały o przyst ąpieniu do sporz ądzania planu miejscowego, kolejno: 1) ogłasza w prasie miejscowej oraz przez obwieszczenie, a tak że w sposób zwyczajowo przyj ęty w danej miejscowo ści, o podj ęciu uchwały o przyst ąpieniu do sporz ądzania studium/planu miejscowego, okre ślaj ąc form ę, miejsce i termin składania wniosków dotycz ących studium/planu miejscowego – nie krótszy ni ż 21 dni od dnia ogłoszenia; 2) zawiadamia na pi śmie o podj ęciu uchwały o przyst ąpieniu do sporz ądzania zmiany studium/planu miejscowego instytucje i organy
4
wła ściwe do uzgadniania i opiniowania projektu studium/planu miejscowego; 3) sporz ądza projekt studium/planu miejscowego, rozpatruj ąc wnioski, o których mowa w pkt 1, wraz z prognoz ą oddziaływania na środowisko. Wójt Gminy wyja śnił, że: ustawa nie okre śla w jakim terminie wójt burmistrz albo prezydent miasta podejmuje działania proceduralne po podj ęciu przez rad ę uchwały o przyst ąpieniu do sporz ądzenia studium lub planu. Je śli wi ęc Rada Gminy nie zobowi ąż e organu wykonawczego do rozpocz ęcia działa ń w okre ślonym terminie, to ma on swobod ę co do terminu podj ęcia działa ń nad sporz ądzeniem studium lub planu. Pomimo tego Wójt za po średnictwem stosownej informacji przekazał mieszka ńcom, że przyst ąpiono do zmian Studium i Planu, lecz nie zawarł umowy z biurem planistycznym i nie wypełniał obowi ązków wynikaj ących z art. 11 pkt 1 i 2 oraz art. 17 pkt 1 i 2 ustawy z powodu tocz ących si ę spraw proceduralnych pomi ędzy potencjalnymi inwestorami: firm ą ‘Kresy’ i firm ą ‘Nordex’. Jako dowód prowadzonych na ówczesnym etapie konsultacji społecznych w sprawie koncepcji budowy farmy wiatrowej przedło żono kontrolerowi protokoły z zebra ń mieszka ńców wsi Dziecinin i Zosin (24.05.2010 r.) oraz Wola Idzikowska (15.08.2010 r.), a tak że o świadczenie sołtysa wsi Siedliska Pierwsze, potwierdzaj ące organizowanie zebra ń dotycz ących tej problematyki. Jako dowód prowadzonych działa ń informacyjnych okazano te ż protesty przeciwko planom budowy wiatraków z 26.06.2010 r. i 2.09.2010 r., zło żone przez mieszka ńców wsi Dziecinin i Zosin. Wyja śnienie Wójta stwierdzaj ące, że nie zawarł umowy z biurem planistycznym na opracowanie zmian w Studium i Planie miejscowym jest niezgodne z prawd ą, co wykazano w dalszej cz ęś ci nin. wyst ąpienia pokontrolnego (pkt 5). [dowód: akta kontroli str. 14-15 i 41-52] 3.5. Wójt Gminy sporz ądził (bez okre ślenia daty) analiz ę, o której mowa w art. 14 ust. 5 ustawy o planowaniu, dotycz ącą zasadno ści przyst ąpienia do sporz ądzenia zmian w Planie miejscowym oraz zgodno ści przewidywanych rozwi ąza ń z ustaleniami Studium. Stwierdzono w niej m.in., że: - zakres zmian w Planie b ędzie obejmował lokalizacj ę na terenie gminy urz ądze ń energetyki wiatrowej wraz z towarzysz ącymi urz ądzeniami i infrastruktur ą techniczn ą; - przewidywane rozwi ązania zmian Planu odpowiadaj ą ustaleniom opracowywanej aktualnie zmiany Studium; uchwalenie zmiany Planu dla lokalizacji farmy wiatrowej będzie mo żliwe po uprzednim uchwaleniu i wej ściu w życie opracowywanej zmiany Studium. Jako argumenty uzasadniaj ące przyst ąpienie do sporz ądzenia zmian w Planie miejscowym w analizie wskazano: - konieczno ść ograniczenia emisji CO2 do atmosfery, wynikaj ąca z unijnych dyrektyw obliguj ących Polsk ę do podj ęcia szybkich działa ń zmierzaj ących do wykorzystania źródeł energii odnawialnej; - wytworzony w siłowniach wiatrowych pr ąd trafi do systemu energetycznego, a tym samym przyczyni si ę do poprawy bezpiecze ństwa energetycznego; - powstałe w wyniku realizacji siłowni rezerwy energii elektrycznej pozwol ą na zlokalizowanie nowych firm; - inwestycja, po jej zrealizowaniu, przysporzy Gminie dochodów do bud żetu w postaci podatku od nieruchomo ści; - realizacja ustale ń Planu miejscowego nie b ędzie powodowała zaj ęcia nowych terenów pod drogi publiczne, a istniej ące drogi zostan ą wyremontowane przez inwestora, za ś drogi gruntowe zostan ą utwardzone. W podsumowaniu stwierdzono, że przyst ąpienie do sporz ądzenia zmiany Planu w celu okre ślenia zasad/warunków zagospodarowania terenu poprzez lokalizacj ę elektrowni wiatrowych jest zasadna. Według szacunkowej analizy ekonomicznej wpływu farmy wiatrowej na bud żet Gminy, opracowanej w Urz ędzie wg stanu na 30 pa ździernika 2013 r., roczne wpływy z tytułu podatku od nieruchomo ści (warto ści budowli) stanowiłyby sum ę 3.152.160 zł, a zmniejszenie subwencji ogólnej w cz ęś ci wyrównawczej o kwot ę 1.788.200 zł rocznie nast ąpiłoby od 3. roku funkcjonowania farmy. W okresie 10 lat dochody bud żetu Gminy, z uwzgl ędnieniem wzrostu z tytułu udziału
5
w podatku dochodowym od osób fizycznych (67.000 zł rocznie), uległyby zwi ększeniu o kwot ę 17.819.000 zł. [dowód: akta kontroli str. 53-54; 260-261] 4. W dniu 11 pa ździernika 2011 r. (ok. 1,5 roku po podj ęciu przez Rad ę Gminy uchwał o przyst ąpieniu do sporz ądzania zmiany Studium i Planu miejscowego), Wójt Gminy zawarł ze spółk ą Elektrownia Wiatrowa Kresy I porozumienie, maj ące na celu „konkretyzacj ę zasad współpracy w zwi ązku z realizacj ą przez Inwestora na terenie Gminy farmy wiatrowej pn. FW Krasnystaw o ł ącznej mocy przył ączeniowej 70 MW” 2.
W porozumieniu ustalono, że współpraca dotyczy ć b ędzie w szczególno ści sporz ądzenia projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego m.in. wsi Suchodoły, Siedliska Pierwsze i Wola Idzikowska, w zwi ązku z planowan ą realizacj ą FW, wraz z prognoz ą oddziaływania na środowisko oraz prognoz ą skutków finansowych uchwalenia planu miejscowego, okre ślonych w art. 36 ustawy o planowaniu (odszkodowania za szkody oraz rozliczenia z tytułu mo żliwego zmniejszenia lub zwi ększenia warto ści nieruchomo ści). Inwestor zobowi ązał si ę w porozumieniu do partycypacji w kosztach sporz ądzenia Planu miejscowego w cz ęś ci, w jakiej koszty te s ą bezpo średni ą konsekwencj ą zamiaru realizacji inwestycji, a w szczególno ści do: - poniesienia wszelkich kosztów zwi ązanych z technicznym opracowaniem Planu w kwocie 90.000 zł, w tym 45.000 zł płatne w ci ągu 30 dni od dnia podpisania porozumienia i 45.000 zł w ci ągu 30 dni od dnia wyło żenia do publicznej wiadomo ści projektu Planu, który b ędzie uwzgl ędniał projektowan ą FW; - wykonania na własny koszt i przekazania dla Gminy podkładów geodezyjnych wykonanych w formie elektronicznej oraz w postaci map zarejestrowanych w zasobach starostwa powiatowego – w terminie maksymalnie 5 miesi ęcy od dnia podpisania porozumienia; - wykonania na własny koszt i przekazania Gminie opracowania ekofizjograficznego oraz prognozy oddziaływania na środowisko i map glebowo-rolniczych dla celów prac planistycznych nad Planem. Na podstawie powy ższych ustale ń Spółka: - w dniu 14.11.2011 r. przekazała na rachunek Gminy kwot ę 45.000 zł, która zaksi ęgowana została w bud żecie Gminy jako wpływy z tytułu dochodów ró żnych, - bez formalnego dokumentu przekazania i bez okre ślenia daty przekazała Gminie nieodpłatnie: podkłady geodezyjne oraz sporządzone w 2013 r. przez firm ę Eko-Efekt spółka z o.o. w Warszawie dwa opracowania: „Ekofizjografia problemowa gminy Fajsławice ze szczególnym uwzgl ędnieniem terenu przeznaczonego pod budow ę elektrowni wiatrowych” oraz „Prognoza oddziaływania na środowisko ustale ń zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Fajsławice”. Stosownie do art. 21 ust. 1 ustawy o planowaniu koszty sporz ądzenia planu miejscowego obci ąż aj ą bud żet gminy, z zastrze żeniem m.in. ust. 2 pkt 4 stanowi ącym, że koszty sporz ądzenia planu miejscowego obci ąż aj ą inwestora realizuj ącego inwestycj ę celu publicznego – w cz ęś ci, w jakiej jest on bezpo średni ą konsekwencj ą zamiaru realizacji tej inwestycji. Wójt Gminy wyja śnił, że: - do zawarcia porozumienia z Inwestorem zobowi ązała go Rada Gminy podkre ślaj ąc, że koszty zwi ązane z wykonaniem studium i planu powinien pokry ć przyszły inwestor [jako dowód potwierdzaj ący to wyja śnienie przedło żono kontrolerowi projekt uchwały Rady Gminy z odr ęczn ą adnotacj ą ówczesnej przewodnicz ącej Rady oraz protokół z posiedzenia Rady w dniu 26 marca 2010 r. z zapisami w tej sprawie];
2 W Urz ędzie brak było zał ącznika do porozumienia, okre ślaj ącego granice obszaru przewidzianego pod budow ę turbin wiatrowych. Danych dotycz ących liczby i rozmieszczenia turbin nie okre ślono te ż w treści porozumienia.
6
- przy braku ustawy w sprawie odnawialnych źródeł energii zawsze istnieje ryzyko, że inwestycja nie zostanie zrealizowana lub że zainwestowane środki mog ą nie przynie ść po żą danych efektów, a gminy Fajsławice nie sta ć na zamro żenie środków bud żetowych; - zdaniem Wójta i radnych budowa farmy wiatrowej jest inwestycj ą celu publicznego o znaczeniu gminnym, poniewa ż podatki od turbin, dróg dojazdowych i przył ączy kablowych byłyby przeznaczone na cele publiczne; ponadto umowy dzier żawy zawarte z ok. 500 mieszka ńcami gminy zasiliłyby bud żety rodzinne, „a to te ż jest przestrze ń publiczna”. [dowód: akta kontroli str. 55-68 i 20] 5. W dniu 3 listopada 2011 r. Wójt Gminy ogłosił przetarg nieograniczony na sporz ądzenie projektu zmiany Studium oraz projektu zmiany Planu miejscowego, wraz z przeprowadzeniem strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, w tym opracowaniem prognozy oddziaływania na środowisko, dla celów lokalizacji elektrowni wiatrowych na terenach poło żonych w miejscowo ściach: Suchodoły, Siedliska Pierwsze i Wola Idzikowska. Czas realizacji zamówienia (zmian obu dokumentów) ustalono na 14 miesi ęcy od daty zawarcia umowy. W ogłoszeniu zaznaczono, że Zamawiający przewiduje udzielenie zamówie ń uzupełniaj ących, stanowi ących nie wi ęcej ni ż 50% warto ści zamówienia podstawowego, polegaj ących na powtórzeniu tego samego rodzaju zamówie ń. Jako podstaw ę prawn ą tego ustalenia bł ędnie wskazano art. 67 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówie ń publicznych 3 ( dalej: Pzp) - zamiast art. 67 ust. 1 pkt 6, według którego: zamawiaj ący mo że udzieli ć z wolnej r ęki zamówienia uzupełniaj ącego dotychczasowemu wykonawcy usług lub robót budowlanych, przy czym mo że to nast ąpi ć w okresie 3 lat od udzielenia zamówienia podstawowego oraz pod warunkiem, że zamówienie uzupełniaj ące stanowi nie wi ęcej ni ż 50% warto ści zamówienia podstawowego i polega na powtórzeniu tego samego rodzaju zamówie ń, oraz je żeli zamówienie podstawowe zostało udzielone w trybie przetargu nieograniczonego lub ograniczonego, a zamówienie uzupełniaj ące było przewidziane w ogłoszeniu o zamówieniu dla zamówienia podstawowego i jest zgodne z przedmiotem zamówienia podstawowego. [dowód: akta kontroli str. 69-73] 5.1. Stosownie do art. 40 ust. 1 i 2 ustawy Pzp ogłoszenie o zamówieniu usługi opracowania zmian w Studium i Planie miejscowym zostało, w dniu 3 listopada 2011 r., zamieszczone w Biuletynie Zamówie ń Publicznych, a tak że na tablicy ogłosze ń i na stronie internetowej Urz ędu (w okresie od 3 do 15 listopada 2011 r.). Warto ść zamówienia została oszacowana na kwot ę 110.000 zł (równowarto ść 27.366 euro). Przedmiot zamówienia szczegółowo opisano w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia , a wskazany w załączniku do SIWZ obszar podlegaj ący zmianom obejmował teren w granicach zgodnych z wnioskiem Inwestora oraz uchwałami Rady Gminy z 26 marca 2010 r. (miejscowo ści: Wola Idzikowska, Suchodoły, Siedliska Pierwsze, Dziecinin, Zosin). Komisja przetargowa nie została powołana. Według informacji zawartych w protokole post ępowania (druk ZP-PN) czynno ści zwi ązane z przygotowaniem oraz przeprowadzeniem post ępowania wykonywał Sekretarz Gminy. O świadczenia wymagane art. 17 ust. 2 ustawy Pzp zło żył Wójt, Zast ępca Wójta oraz Sekretarz Gminy. Z dwóch uzyskanych ofert wybrano ofert ę Zakładu Projektowo-Budowlanego EKO-PLAN z Lublina, która zaoferowała cen ę usługi (80.000 zł) niemal trzykrotnie ni ższ ą ni ż drugi oferent. Zatwierdzenie protokołu post ępowania nast ąpiło w dniu 15 grudnia 2011 r. [dowód: akta kontroli str. 74-123] 5.2. Przedmiot zamówienia okre ślony w SIWZ oraz przeprowadzone post ępowanie przetargowe obejmowały ł ącznie usług ę opracowania zmiany Studium oraz zmiany Planu miejscowego. Umowy z Pracowni ą Projektow ą EKO-PLAN z 15 grudnia 2011 r. zawarto odr ębnie na zmian ę Studium i na zmian ę Planu, dokonuj ąc podziału ustalonego w przetargu wynagrodzenia (80.000 zł) na dwie równe cz ęś ci: po 40.000 zł za opracowanie projektu Studium i projektu Planu miejscowego. Ustalono te ż ten sam termin wykonania obu projektów - 14 miesi ęcy od daty podpisania umów, a termin zapłaty – 14 dni od daty dostarczenia faktury Zamawiaj ącemu. Za opó źnienie w wykonaniu przedmiotu umowy
3 Dz. U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.
7
przewidziano kar ę w wysoko ści 0,2% umownego wynagrodzenia brutto, a za przekroczenie terminu usuni ęcia stwierdzonych w opracowaniu wad – 0,3% umownego wynagrodzenia brutto za ka żdy dzie ń opó źnienia. W obu umowach ustalono te ż m.in., że w przypadku odst ąpienia od umowy przez Zamawiaj ącego, bez winy Wykonawcy, Zamawiaj ący zapłaci Wykonawcy kar ę umown ą: w przypadku projektu Studium - w wysoko ści 10% ceny umownej brutto oraz warto ść poniesionych przez wykonawc ę kosztów zgodnie z zaawansowaniem opracowania do czasu odst ąpienia od umowy, w przypadku projektu Planu miejscowego – w wysoko ści 10% ceny umownej netto oraz warto ść poniesionych kosztów zgodnie z zaawansowaniem opracowania do czasu odst ąpienia od umowy. [dowód: akta kontroli str. 124-131] 6. W dniu 15 marca 2012 r. (3 miesi ące po zawarciu umów na opracowanie zmian w dokumentach planistycznych) Rada Gminy podj ęła now ą uchwał ę o przyst ąpieniu do zmiany Studium, postanawiaj ąc jednocze śnie, że uchwała w tej sprawie z 26 marca 2010 r. traci moc. Według nowej uchwały zmiany miały by ć dokonane w obr ębie miejscowo ści: Wola Idzikowska, Suchodoły, Siedliska Pierwsze, Zosin, Dziecinin (jak w uchwale z 26 marca 2010 r.) oraz Fajsławice i Marysin Kolonia (rozszerzenie w stosunku do uchwały z 26 marca 2010 r.). Uchwała z 26 marca 2010 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmian w Planie miejscowym nie została przez Rad ę uniewa żniona ani zmieniona. Wójt Gminy wyja śnił, że podj ęcie nowej uchwały o przyst ąpieniu do sporz ądzenia zmian w Studium nast ąpiło w zwi ązku ze zmian ą przepisu art. 10 ustawy o planowaniu, tj. dodaniu ust. 2a zobowi ązuj ącego do ustalenia w studium rozmieszczenia urz ądze ń wytwarzaj ących energi ę z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczaj ącej 100 kW, a tak że ich stref ochronnych zwi ązanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i u żytkowaniu terenu. W obszarze wskazanym w uchwale z 26 marca 2010 r. mie ściła si ę lokalizacja samych turbin, a nie mie ściły si ę strefy ochronne, co było niezgodne ze zmian ą wprowadzon ą w art. 10 ust. 2a ustawy o planowaniu – wyja śnił Wójt. [dowód: akta kontroli str. 132 i 17-18] Fakt podj ęcia przez Rad ę Gminy uchwały z 15 marca 2012 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmian w Studium został przez Wójta ogłoszony w lokalnym tygodniku „Nowy Tydzie ń” z 2-9 kwietnia 2012 r. oraz w obwieszczeniu z 30 marca 2012 r. zamieszczonym na stronach internetowych Biuletynu Informacji Publicznej Urz ędu i wywieszonym na tablicy ogłosze ń w dniach 30.03.-30.04.2012 r. – z informacj ą o mo żliwo ści składania wniosków w terminie do 27 kwietnia 2012 r. Zawiadomienia przesłano te ż do 36 adresatów instytucjonalnych wła ściwych do uzgadniania i opiniowania projektu studium. Wnioski i/lub zalecenia wpłyn ęły m.in. od: PGE Dystrybucja S.A. Oddział w Lublinie (zapewni ć zgodno ść planu z istniej ącymi urz ądzeniami elektroenergetycznymi), Urz ędu Marszałkowskiego w Lublinie (uwzgl ędni ć obszary wyst ępowania udokumentowanych złó ż kopalin oraz warunki hydrogeologiczne dla ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód podziemnych), Szefostwa Słu żby Ruchu Lotniczego (wymóg zgłoszenia obiektów o wysoko ści równej lub wi ększej od 50 m nad poziom terenu), Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Lublinie, PGNIG S.A. w Warszawie (zinwentaryzowa ć zlikwidowany odwiert poszukiwawczy gazu ziemnego), Zarz ądu Województwa Lubelskiego, Karpackiej Spółki Gazownictwa Zakład Gazowniczy w Lublinie (uwzgl ędni ć wymagania dotycz ące sieci gazowych), Wojewódzkiego Urz ędu Ochrony Zabytków w Lublinie (wykaz niezb ędnych materiałów do opracowania problematyki ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków). Stosownie do wymogów art. 53 ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko 4 (dalej: ustawa o udost ępnianiu informacji o środowisku) pismami z 30 marca 2012 r. zwrócono si ę do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Lublinie oraz Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Krasnymstawie o uzgodnienie stopnia szczegółowo ści informacji wymaganych w prognozie oddziaływania planowanych zmian na środowisko. W odpowiedzi oba organy wskazały przepisy prawa, które nale ży uwzgl ędni ć przy sporz ądzaniu zmian w Studium.
4 Dz. U. z 2013 r., poz. 1235 ze zm.
8
[dowód: akta kontroli str. 133-147] 7. W dniu 25 czerwca 2012 r. do Urz ędu wpłyn ął kolejny wniosek dotycz ący zmiany Studium dla potrzeb zwi ązanych z budow ą farmy wiatrowej. Był on firmowany przez EDP Renewables, działaj ącą (wg tre ści pisma) w imieniu i na rzecz spółki Elektrownia Wiatrowa Kresy I i skierowany był do Wójta Gminy oraz dotyczył zwi ększenia obszaru przeznaczonego pod budow ę siłowni wiatrowych w zwi ązku z planem realizacji 2. etapu przedsi ęwzi ęcia 5. W reakcji na ten wniosek Rada Gminy podj ęła kolejn ą uchwał ę w sprawie przyst ąpienia do zmiany Studium, nr XXI/98/2012 z 26 czerwca 2012 r., dotycz ącą zmian w obrębie miejscowo ści Ignasin i Kosnowiec oraz w cz ęś ci miejscowo ści Fajsławice, Suchodoły i Siedliska Pierwsze – poło żonych po zachodniej stronie drogi powiatowej. [dowód: akta kontroli str. 148-150] Fakt podj ęcia przez Rad ę Gminy powy ższej uchwały został przez Wójta ogłoszony w lokalnym tygodniku „Nowy Tydzie ń” z 13-19 sierpnia 2012 r. oraz w obwieszczeniu z 13 sierpnia 2012 r., zamieszczonym na stronach internetowych Biuletynu Informacji Publicznej Urz ędu i wywieszonym na tablicy ogłosze ń od 13 sierpnia do 10 wrze śnia 2012 r. – z informacj ą o mo żliwo ści składania wniosków w terminie do 7 wrze śnia 2012 r. Zawiadomienia z 14 sierpnia 2012 r. przesłano te ż do 33 adresatów instytucjonalnych wła ściwych do uzgadniania i opiniowania projektu Studium. Wnioski i/lub zalecenia wpłyn ęły m.in. od: Urz ędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego (uwzgl ędni ć w studium wyst ępowanie obszarów naturalnych zagro żeń geologicznych, udokumentowanych złó ż kopalin, zasobów wód podziemnych oraz wyznaczonych terenów górniczych), Karpackiej Spółki Gazownictwa w Tarnowie (uwzgl ędni ć wymagania dotycz ące sieci gazowych), PGNIG Warszawa (uj ęcie w studium działa ń proekologicznych ograniczaj ących emisje zanieczyszcze ń ora maksymalizacj ę wykorzystania energii zawartej w paliwie gazowym), PGE Dystrybucja S.A. Oddział Lublin (zapewni ć zgodno ść z istniej ącymi urz ądzeniami elektroenergetycznymi), WUOZ (zweryfikowa ć wykazy zabytków), GDDKiA Oddział Lublin, Zarz ądu Województwa Lubelskiego. Odr ębnymi pismami z 14 sierpnia 2012 r. Wójt Gminy zwrócił si ę do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Lublinie oraz do Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Krasnymstawie z wnioskiem o uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowo ści informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko. W odpowiedzi, uzyskanej odpowiednio w dniach: 27 lutego 2013 r. (RDO Ś) i 24 sierpnia 2012 r. (PPIS), oba organy wskazały przepisy prawa, które nale ży uwzgl ędni ć przy sporz ądzaniu zmian w Studium. [dowód: akta kontroli str. 151-166] 8. Pomimo że Rada Gminy nie podjęła nowej uchwały o przyst ąpieniu do sporz ądzenia zmian w Planie miejscowym, a jedynie uchwał ę dotycz ącą zmian w Studium, Wójt Gminy zawarł w dniu 17 grudnia 2012 r. porozumienie z Inwestorem w sprawie współpracy w zakresie sporz ądzenia zmian w Planie miejscowym w obr ębie miejscowo ści: Ignasin Kosnowiec, Fajsławice, Suchodoły i Siedliska Pierwsze. Analogicznie jak w porozumieniu z 11 pa ździernika 2011 r. Inwestor został w tym porozumieniu zobowi ązany m.in. do wykonania na własny koszt dokumentacji wymaganej do zmiany Planu (podkłady geodezyjne, opracowanie ekofizjograficzne, prognoza oddziaływania na środowisko), a tak że do poniesienia wszelkich kosztów zwi ązanych z technicznym opracowaniem Planu miejscowego. Koszty te zostały w porozumieniu ustalone na kwot ę 55.000 zł, z czego 25.000 zł Inwestor zobowi ązany był zapłaci ć w terminie 30 dni od daty podpisania porozumienia, a pozostałe 30.000 zł – w ci ągu 30 dni od dnia wyło żenia do publicznej wiadomo ści projektu Planu uwzgl ędniaj ącego projektowan ą farm ę wiatrow ą. Inwestor został te ż w porozumieniu zobowi ązany do zło żenia pisemnego wniosku do Rady Gminy o przyst ąpienie do opracowania Planu, a termin tego opracowania miał by ć ustalony w uzgodnionym przez Strony terminie – nie pó źniej jednak ni ż do ko ńca 2013 r. Na podstawie powy ższego porozumienia Spółka wpłaciła na rachunek Gminy w dniu 21 stycznia 2013 r. kwot ę 25.000 zł, która w bud żecie gminy została zaksi ęgowana jako „ środki na dofinansowanie własnych zada ń bie żą cych gminy”. [dowód: akta kontroli str. 167-172] 9. W dniu 18 grudnia 2012 r. Wójt Gminy zawarł z Pracowni ą Projektowo-Studialn ą „EKO-PLAN” umow ę rozszerzaj ącą zakres prac zleconych umow ą
5 W Urz ędzie brak było powołanego we wniosku zał ącznika graficznego okre ślaj ącego granice wnioskowanych zmian.
9
z 15 grudnia 2011 r. - stosownie do zwi ększonego obszaru okre ślonego w uchwale Rady Gminy z 26 czerwca 2012 r. W umowie zlecono opracowanie projektu zmian zarówno Studium jak i Planu miejscowego w obr ębie miejscowo ści: Ignasin, Kosnowiec oraz w cz ęś ci miejscowo ści Fajsławice, Suchodoły i Siedliska Pierwsze, poło żonych po zachodniej stronie drogi powiatowej. Termin zgłoszenia do uchwalenia projektu zmian w Studium ustalono na 14 miesi ęcy od podpisania umowy, a termin zgłoszenia do uchwalenia projektu zmian Planu miejscowego – na 16 miesi ęcy od podpisania umowy. Wynagrodzenie za opracowanie projektu zmian w obu dokumentach ustalono na kwot ę 55.000 zł brutto, tj. 50% warto ści zamówienia podstawowego, udzielonego umow ą z 15 grudnia 2011 r. Jak wykazano powy żej (pkt 5), zgodnie z art. 67 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp zamawiaj ący mo że udzieli ć z wolnej r ęki zamówienia uzupełniaj ącego dotychczasowemu wykonawcy usług, je żeli jego warto ść stanowi nie wi ęcej ni ż 50% warto ści zamówienia podstawowego. W wyja śnieniu dotycz ącym podstaw podj ęcia działa ń (zawarcia porozumienia z Inwestorem z 17 grudnia 2012 r. oraz umowy z Pracowni ą Projektowo-Studialn ą EKO-PLAN z 18 grudnia 2012 r.) w celu rozszerzenia zakresu zmian w Planie miejscowym o tereny poło żone po zachodniej stronie drogi powiatowej – w sytuacji braku w tej sprawie uchwały Rady Gminy – Wójt Gminy stwierdził, że: - porozumienie z 17 grudnia 2012 r. zostało zawarte z uwagi na konieczno ść zagwarantowania sfinansowania zmian w Planie przez Inwestora, tj. spółk ę Elektrownia Wiatrowa Kresy I. Do tego działania zobowi ązała Wójta Rada Gminy, która stała na stanowisku, ze zmiany w Planie nie powinny obci ąż ać bud żetu Gminy; - umowa z Pracowni ą Projektow ą EKO-PLAN z 18 grudnia 2012 r. dotyczyła zarówno zmian w studium jak i w planie z uwagi na fakt, że niezb ędne materiały planistyczne do opracowania tych dokumentów s ą takie same. Natomiast zakres opracowania projektu zmiany planu mo żna było uzna ć za znany, maj ąc na uwadze to, iż ustalenia studium s ą wi ążą ce dla organu sporz ądzaj ącego plan. Zatem ju ż na tym etapie gmina miała orientacj ę co do przewidywanych rozwi ąza ń przyszłego planu; - …zasadnym było podj ęcie kroków zmierzaj ących do jednoczesnego rozstrzygni ęcia zamówienia w sprawie zmiany studium oraz planu …oraz pozostawienia sporz ądzenia opracowania przez jednego urbanist ę. Zatem dzielenie tego zamówienia na opracowanie studium i planu byłoby niecelowe. Przytoczona argumentacja Wójta Gminy pozostaje w sprzeczno ści z cyt. wy żej przepisami art. 17 oraz 21 ust. 1 ustawy o planowaniu. [dowód: akta kontroli str. 173-176 i 27-29] 10. Procedur ę opiniowania i uzgadniania opracowanego przez EKO-PLAN projektu Studium przewiduj ącego budow ę farm wiatrowych po obu stronach drogi powiatowej (zgodnie z uchwałami Rady Gminy z 15 marca 2012 r. oraz 26 czerwca 2012 r.) rozpocz ęto w kwietniu 2013 r. i kolejno zrealizowano nast ępuj ące działania: - 5 kwietnia 2013 r. pozytywn ą opini ę wydała Gminna Komisja Urbanistyczno- Architektoniczna, powołana zarz ądzeniem Wójta Gminy z 29 marca 2013 r.; - 17 kwietnia 2013 r. skierowano zawiadomienia do 35 adresatów wła ściwych w sprawach opiniowania Studium - z informacj ą, że w dniach od 22.04. do 13.05.2013 r. zostanie udost ępniony do opiniowania i uzgodnie ń projekt zmian w Studium wraz z prognoz ą oddziaływania na środowisko sporz ądzon ą w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko; - ogłoszenie o wyło żeniu projektu do publicznego wgl ądu zamieszczono w tygodniku „Nowy Tydzie ń z 24-30 czerwca 2013 r. – z informacj ą o mo żliwo ści składania uwag w terminie do 20 sierpnia 2013 r.; - obwieszczenie o wyło żeniu projektu do publicznego wgl ądu i mo żliwo ści składania uwag wywieszono na tablicy ogłosze ń (w okresie od 24 czerwca do 20 sierpnia 2013 r.) – z informacj ą o mo żliwo ści składania uwag w terminie do 20 sierpnia 2013 r.; - projekt zmiany Studium oraz prognoz ę oddziaływania na środowisko zmienionych ustale ń Studium opublikowano w BIP Urz ędu w dniu 2 lipca 2013 r.; - w dniu 26 lipca 2013 r. przeprowadzono w Urz ędzie publiczn ą dyskusj ę nad rozwi ązaniami przyj ętymi w zmienionym Studium.
10
[dowód: akta kontroli str. 177-199] 10.1. Według zapisów w protokole z dyskusji publicznej nad projektem Studium obecni na spotkaniu mieszka ńcy Gminy wyra żali w szczególno ści obawy dotycz ące niedostatecznej – ich zdaniem – odległo ści turbin od budynków, poziomu hałasu, szkodliwo ści wiatraków dla zdrowia ludzi. [dowód: akta kontroli str. 192-199] 10.2. W oparciu o art. 11 pkt 11 ustawy o planowaniu uwagi do projektu zmian w Studium wniosły cztery osoby fizyczne, w tym jedna – po wyznaczonym terminie (23.08.2013 r.), wskutek czego jej uwagi pozostawiono bez rozpatrzenia. Uwagi pozostałych osób dotyczyły: protestu wobec zmiany planu zagospodarowania przestrzennego z powodu szkodliwo ści oddziaływania wiatraków, braku danych o numerach działek, na których b ędą zlokalizowane, nieaktualnej mapy, na której została opracowana zmiana Studium oraz wniosku o uwzgl ędnienie protestów zbiorowych mieszka ńców wsi Zosin i Dziecinin zło żonych w 2010 r. Powy ższe uwagi i wnioski zostały rozpatrzone zarz ądzeniem Wójta Gminy z 5 wrze śnia 2013 r. i żadna z nich nie została uwzgl ędniona. W uzasadnieniu Wójt stwierdził m.in., że: - dotychczasowe prace planistyczne polegały na opracowaniu i przeprowadzeniu procedury formalno-prawnej projektu zmiany Studium, a nie Planu miejscowego; - zgodnie z art. 10 ust. 2a ustawy o planowaniu w projekcie Studium wyznaczono obszary, na których b ędą rozmieszczone urz ądzenia wytwarzaj ące energi ę z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczaj ącej 100 kW, a tak że ich strefy ochronne zwi ązane z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu terenu; potencjalne lokalizacje elektrowni wiatrowych zostały w projekcie Studium wskazane orientacyjnie, a szczegółowe ich rozmieszczenie oraz zasady zagospodarowania terenu ustala si ę w Planie miejscowym; - protesty mieszka ńców z 2010 r. dotyczyły Planu miejscowego, dla którego nie przeprowadzano dotychczas procedury formalnoprawnej, poniewa ż projekt zmian Planu nie został jeszcze opracowany, nie podlegał uzgodnieniom i opiniowaniu, ani wyło żeniu do publicznego wgl ądu; - zmiana projektu Studium została przeprowadzona w zgodzie z ustaw ą o planowaniu i projekt ten zawiera wszystkie dane wymagane przepisami. [dowód: akta kontroli str. 200-208] 10.3. Stosownie do art. 11 pkt 6 ustawy o planowaniu projekt Studium został uzgodniony (bez uwag) m.in. z Zarz ądem Województwa Lubelskiego w zakresie jego zgodno ści z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa (postanowienie Zarz ądu z 7 maja 2013 r.) oraz z Wojewod ą Lubelskim – „w zakresie zada ń rz ądowych” (postanowienie Wojewody z 23 kwietnia 2013 r.). Został te ż zaopiniowany bez uwag m.in. przez: Wojewódzki Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Lublinie Oddział w Chełmie, Urz ąd Marszałkowski Województwa Lubelskiego Departament Rolnictwa i Środowiska (organ administracji geologicznej), Lubelski Urz ąd Wojewódzki Wydział Bezpiecze ństwa i Zarz ądzania Kryzysowego, PGNiG SA Oddział Geologii i Eksploatacji, GDDKiA Oddział w Lublinie, Wojewódzki Urz ąd Ochrony Zabytków w Lublinie Delegatura w Chełmie. W projekcie uwzgl ędniono uwagi zgłoszone w ramach opiniowania przez: Wojewódzki Sztab Wojskowy w Lublinie (obowi ązek zgłoszenia obiektów do Sztabu przed wydaniem pozwolenia na budow ę), Komend ę Powiatow ą Pa ństwowej Stra ży Po żarnej w Krasnymstawie (zapewnienie przeciwpo żarowego zaopatrzenia wodnego i dróg po żarowych oraz zachowania minimalnych dopuszczalnych odległo ści od granicy lasu), Polskie sieci Energetyczne Wschód SA w Radomiu (zachowanie wymaganej szeroko ści pasa technologicznego planowanych linii elektroenergetycznych), GAZ System SA Oddział w Tarnowie (zachowanie minimalnych odległo ści od gazoci ągu wysokiego ci śnienia), PGNiG Warszawa (uwzgl ędnienie lokalizacji zlikwidowanego odwiertu gazowego), Karpacka spółka Gazownictwa w Tarnowie (uwzgl ędnienie wymaga ń dotycz ących sieci gazowych), PGE Dystrybucja SA Oddział Lublin (utrzyma ć rezerwacj ę pasa technologicznego dotychczas wyznaczonych linii energetycznych). W projekcie Studium nie uwzgl ędniono opinii wydanej przez Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych w Lublinie, który w opinii z 6 maja 2013 r. stwierdził, że:
11
projektowane turbiny elektrowni wiatrowej w obr ębie Siedliska I i Suchodoły o wysoko ści ponad 100 m, zlokalizowane w pobli żu otuliny Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego, b ędą stanowiły znacz ący element dysharmonii krajobrazu tego obszaru chronionego. [dowód: akta kontroli str. 209-215] 10.4. W projekcie Studium nie zostały te ż uwzgl ędnione opinie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Lublinie (RDO Ś) oraz Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Krasnymstawie (PPIS), wydane w trybie art. 54 ust. 1 oraz art. 57 ust. 1 pkt 2 i art. 58 ust. 1 pkt 3 ustawy o udost ępnianiu informacji o środowisku. W opinii RDO Ś z 23 maja 2013 r. stwierdzono, że projektowana zmiana Studium wraz z prognoz ą oddziaływania na środowisko mo że generowa ć negatywne oddziaływanie na powierzchni ę ziemi oraz na ptaki i nietoperze, na tras ę migracji sezonowych w dolinie Marianki. Po jej otrzymaniu Wójt Gminy zwrócił si ę do RDO Ś z dodatkowym wnioskiem z 29 maja 2013 r. o wydanie stanowiska w zakresie uzgodnienia dokumentu w trybie art. 30 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody. W odpowiedzi z 4 czerwca 2013 r. uzyskał informacj ę, że przedło żone do opiniowania zmiany Studium zlokalizowane s ą poza obszarami obj ętymi ochron ą prawn ą zgodnie z ustaw ą o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. … i nie wymagaj ą uzgodnienia z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Lublinie. W postanowieniu PPIS z 24 maja 2013 r. zawarto uwagę o tre ści: urz ądzenia energetyki wiatrowej nale ży rozmie ści ć w taki sposób, aby zarezerwowane strefy uci ąż liwo ści przed hałasem przekraczaj ącym 40 dB w nocy były wolne od zabudowy mieszkaniowej. W informacji podsumowuj ącej sposób rozpatrzenia uwag do projektu Studium, wymaganej art. 55 ust. 3 ustawy o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, Wójt Gminy nie zaj ął stanowiska w kwestii uwagi RDO Ś zgłoszonej w opinii z 23 maja 2013 r., a w odniesieniu do uwagi PPIS stwierdził, że: „ W polskim prawodawstwie nie została okre ślona odległo ść od zabudowy mieszkaniowej, jak ą nale ży zachowa ć przy lokalizacji elektrowni wiatrowych. Jednak podstawowy wpływ na odległo ść (…) maj ą normy hałasu, które zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 14.06.2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku musz ą zosta ć spełnione. Dopuszczalny poziom hałasu dla zabudowy zagrodowej to 55 dB w ci ągu dnia oraz 45 dB w nocy oraz dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej 50 dB w ci ągu dnia oraz 40 dB w nocy. W zwi ązku z tym poszczególne elektrownie wiatrowe lokalizowane s ą w taki sposób aby normy z ww. rozporz ądzenia były zachowane. (…) wskazana na rysunku zmian studium strefa ochronna wyznaczaj ąca zasi ęg hałasu przekraczaj ącego 40 dB, ale nieprzekraczaj ącego 45 dB w porze nocnej, obejmuje (…) wył ącznie tereny zabudowy zagrodowej, która na terenie gminy jest przewa żaj ąca. A zatem przedstawione rozwi ązanie planistyczne ma swoje umocowanie w przepisach ww. rozporz ądzenia”. [dowód: akta kontroli str. 216-232] 11. Protokolarne przekazanie przez Pracowni ę Projektowo-Studialn ą EKO-PLAN zmienionego projektu Studium nast ąpiło 2 pa ździernika 2013 r. i w tym dniu została wystawiona faktura za jego sporz ądzenie, na kwot ę 67.500 zł, obejmuj ącą zmiany Studium wykonane na podstawie umowy z 15 grudnia 2011 r. – 40.000 zł oraz wykonane na podstawie umowy z 18 grudnia 2012 r. – 27.500 zł (połowa całej warto ści umowy zawartej na zmian ę Studium oraz Planu miejscowego). Zapłata za faktur ę nast ąpiła przelewem w dniu 18 pa ździernika 2013 r. i w bud żecie gminy została zakwalifikowana jako wydatek na zakup usług pozostałych (w ramach paragrafu 4300 klasyfikacji bud żetowej, rozdział 71004 – plany zagospodarowania przestrzennego). Jak podano na wst ępie nin. wyst ąpienia pokontrolnego opracowany projekt Studium do czasu zako ńczenia kontroli NIK nie został przez Rad ę Gminy uchwalony. O tym fakcie i o wstrzymaniu wszystkich działa ń zmierzaj ących do uchwalenia Studium ze zmianami zwi ązanymi z budow ą elektrowni wiatrowych Wójt Gminy poinformował Pracowni ę Projektow ą EKO-PLAN pismem z 23 grudnia 2013 r.
12
Umowy z Pracowni ą Projektowo-Studialn ą EKO-PLAN w cz ęś ci dotycz ącej sporz ądzenia zmian w Planie miejscowym do czasu zako ńczenia kontroli NIK nie zostały na pi śmie wypowiedziane. Nie został te ż zmieniony ustalony harmonogram prac w tym zakresie. Pracownia nie naliczyła Gminie kar umownych za odst ąpienie od tych umów i nie wyst ępowała do Wójta o zwrot kosztów poniesionych na ich dotychczasow ą realizacj ę. W zło żonym w tej sprawie wyja śnieniu Wójt Gminy stwierdził, że: Stanowisko Rady Gminy w sprawie sprzeciwu wobec budowy farmy wiatrowej na skutek negatywnych reakcji społecze ństwa zaistniało na dzie ń 29 listopada 2013 r. Pismem z 23 grudnia 2013 r. Wójt Gminy poinformował firm ę projektow ą o niniejszym stanowisku i wstrzymał wszelkie działania zmierzaj ące do uchwalenia studium. Zatem nie istniały wcze śniej żadne przesłanki do wypowiedzenia umowy i wstrzymania udzielonego w tym zakresie zlecenia, a tak że do podj ęcia rozmów w sprawie ewentualnych roszcze ń Pracowni, która wykonała pełny zakres prac wynikaj ący z art. 10 i 11 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Odno śnie do przyczyn niewypowiedzenia umów i niewstrzymania prac projektowych dotycz ących opracowania zmian Planu miejscowego (nie Studium) Wójt Gminy nie zaj ął stanowiska w wyja śnieniu. [dowód: akta kontroli str. 233-253; 20-21] 12. Według o świadczenia Skarbnika Gminy, poza wpływem środków finansowych w kwocie 70.000 zł, przeznaczonych na sfinansowanie kosztów zmiany Planu miejscowego, oraz nieodpłatnym przekazaniem (zgodnie z zawartym porozumieniem) opracowa ń zwi ązanych ze zmian ą dokumentów planistycznych, do bud żetu Gminy nie wpłyn ęły żadne inne środki finansowe ani darowizny rzeczowe od inwestora elektrowni wiatrowych, tj. spółki z o.o. „Kresy I” w Warszawie. Z bud żetu Gminy sfinansowano, w zwi ązku z planowan ą budow ą elektrowni wiatrowych, wydatki na sporz ądzenie zmian w Studium: faktura EKO-PLAN – 67.500 zł, 2-krotne ogłoszenie w prasie uchwał Rady Gminy o przyst ąpieniu do sporz ądzenia zmian w Studium – 196,80 zł oraz ogłoszenie o wyło żeniu projektu Studium do publicznego wgl ądu – 295,20 zł (razem 67.992 zł). W 2009 r. z bud żetu Gminy opłacono te ż faktur ę firmy TRANS-SPRINT w kwocie 1875 zł za przewóz osób na trasie Fajsławice-Margonin-Fajsławice. Według opisu na fakturze była ona wystawiona za przewóz radnych Rady Gminy do miejscowo ści Margonin „w celu zapoznania si ę z funkcjonowaniem wiatraków, które są proponowane do usytuowania na terenie gminy Fajsławice”. Wobec faktu niesporz ądzenia dotychczas zmian w Planie miejscowym dla potrzeb lokalizacji elektrowni wiatrowych Wójt Gminy wyja śnił, że otrzymane przez Gmin ę od Inwestora środki finansowe na ten cel, w kwocie 70.000 zł, znajduj ą si ę w bud żecie Gminy i stanowi ą wolne środki , które wypłacone zostan ą firmie projektowej po zrealizowaniu odpowiednich etapów prac zmiany planu okre ślonych w umowie z dnia 18 grudnia 2012 r. Porozumienia Gminy z Inwestorem, stanowi ące podstaw ę przekazania przez Inwestora powy ższych środków finansowych, nie zawierały ustale ń co do sposobu ich rozliczenia w przypadku niewykonania przez Gmin ę zobowi ązania do sporz ądzenia zmian w Planie miejscowym dla potrzeb lokalizacji elektrowni wiatrowych. Do czasu zako ńczenia kontroli NIK Inwestor nie zwracał si ę do Wójta Gminy o dokonanie zwrotu tych środków. [dowód: akta kontroli str. 254-259 i 20] Ustalone W działalno ści kontrolowanej jednostki w przedstawionym wy żej zakresie stwierdzono nieprawidłowo ści nast ępuj ące nieprawidłowo ści:
1. Umow ą z 18 grudnia 2012 r. Wójt Gminy udzielił Zakładowi Projektowo- Budowlanemu EKO-PLAN zamówienia uzupełniaj ącego na wykonanie projektu zmian w Studium i w Planie miejscowym dla terenów nieobj ętych poprzedni ą umow ą (z 15 grudnia 2011 r.), poło żonych po zachodniej stronie drogi powiatowej w obr ębie wsi Ignasin, Kosnowiec, Fajsławice, Suchodoły i Siedliska Pierwsze – pomimo że Rada Gminy nie podj ęła dla tych terenów uchwały o przyst ąpieniu do zmiany Planu miejscowego, a jedynie uchwał ę (z 26 czerwca 2012 r.) w sprawie przyst ąpienia do zmiany Studium.
13
W wyja śnieniu dotycz ącym podstaw zawarcia umowy na wykonanie zmian w Planie miejscowym, w sytuacji braku w tej sprawie uchwały Rady Gminy, Wójt Gminy stwierdził m.in., że „ …niezb ędne materiały planistyczne do opracowania tych dokumentów ( studium i planu miejscowego) są takie same (…) i dzielenie tego zamówienia na opracowanie studium i planu byłoby niecelowe”. Wyja śnienie Wójta nie ma wpływu na zmian ę negatywnej oceny podj ęcia przez niego działa ń niemaj ących umocowania w decyzjach (uchwałach) Rady Gminy jako organu stanowi ącego w sprawie zmian planu miejscowego. [dowód: akta kontroli str. 150, 173-178, 27-29]
2. Wójt Gminy zawarł ze spółk ą Elektrownie Wiatrowe Kresy I dwa porozumienia o współpracy przy sporz ądzaniu Planu miejscowego dla potrzeb budowy farmy wiatrowej (z dnia 11.10.2011 r. i 17.12.2012 r.), w których Inwestor został zobowi ązany do poniesienia wszelkich kosztów zwi ązanych z technicznym opracowaniem Planu miejscowego uwzgl ędniaj ącego budow ę farmy wiatrowej. Jako podstaw ę prawn ą tego zobowi ązania wskazano art. 21 ust. 2 pkt 4 ustawy o planowaniu, dotycz ący finansowania kosztów sporz ądzenia planu miejscowego przez inwestora realizuj ącego inwestycj ę celu publicznego, pomimo że budowy elektrowni wiatrowych przez spółk ę prawa handlowego prowadz ącą ten rodzaj działalno ści gospodarczej nie mo żna uzna ć za inwestycj ę celu publicznego. Zawarcie powy ższych porozumie ń i przyj ęcie od Inwestora środków finansowych w ł ącznej kwocie 70.000 zł, a tak że darowizn rzeczowych w formie opracowa ń wymaganych przy sporz ądzaniu zmian Planu miejscowego, stanowiło naruszenie art. 21 ust. 1 ustawy o planowaniu, stanowi ącego, że koszty sporz ądzenia planu miejscowego obci ąż aj ą bud żet gminy. Wójt Gminy wyja śnił m.in., że do zawarcia porozumienia z Inwestorem zobowi ązała go Rada Gminy oraz że jego zdaniem oraz zdaniem radnych budowa farmy wiatrowej jest inwestycj ą celu publicznego o znaczeniu gminnym, poniewa ż podatki od turbin, dróg dojazdowych i przył ączy kablowych byłyby przeznaczone na cele publiczne; ponadto umowy dzier żawy zawarte z ok. 500 mieszka ńcami gminy zasiliłyby bud żety rodzinne, „a to te ż jest przestrze ń publiczna”. W ocenie NIK cel projektowanej inwestycji, tj. prowadzenie przez spółki prawa handlowego produkcji energii wiatrowej, miał charakter jednoznacznie komercyjny i przepisy o finansowaniu zmian w planie miejscowym dla celów realizacji inwestycji celu publicznego nie miały, w tym przypadku, zastosowania. [dowód: akta kontroli str. 55-64, 167-172, 20]
IV. Uwagi i wnioski
Wnioski Przedstawiaj ąc powy ższe oceny i uwagi wynikaj ące z ustale ń kontroli, Najwy ższa Izba pokontrolne Kontroli, na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwy ższej Izbie Kontroli 6, wnosi o: 1. Finansowanie kosztów sporz ądzenia zmian w Studium i Planie miejscowym ze środków bud żetu Gminy – z uwzgl ędnieniem odst ępstw dotycz ących zmiany Planu miejscowego dla celów realizacji inwestycji celu publicznego, okre ślonych w art. 21 ust. 2 ustawy o planowaniu.
V. Pozostałe informacje i pouczenia Prawo zgłoszenia Wyst ąpienie pokontrolne zostało sporz ądzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla zastrze żeń kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli. Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszenia na pi śmie umotywowanych zastrze żeń do wyst ąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrze żenia zgłasza si ę do dyrektora Delegatury NIK w Lublinie.
6 Dz.U. z 2012 r., poz.82
14
Obowi ązek Zgodnie z art. 62 ustawy o NIK prosz ę o poinformowanie Najwy ższej Izby Kontroli, poinformowania w terminie 14 dni od otrzymania wyst ąpienia pokontrolnego, o sposobie wykorzystania NIK o sposobie uwag i wykonania wniosków pokontrolnych oraz o podjętych działaniach lub przyczynach wykorzystania uwag niepodj ęcia tych działa ń. i wykonania wniosków W przypadku wniesienia zastrze żeń do wyst ąpienia pokontrolnego, termin przedstawienia informacji liczy si ę od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu zastrze żeń w cało ści lub zmienionego wyst ąpienia pokontrolnego.
Lublin, dnia 07 kwietnia 2014 r.
Najwy ższa Izba Kontroli Delegatura w Lublinie Dyrektor Edward Lis
...... podpis
15