Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

CZ ĘŚĆ I

-STAN

ISTNIEJ ĄCY

1 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice Informacje o Gminie Fajsławice:

Siedziba Urz ędu: 22-355 Fajsławice tel./fax: (0-81) 585 30 02 (0- 81) 585 30 29 www.woi.lublin.pl/fajslaw_g.łitm e- mail: fajslaw [email protected]

Wójt Gminy – Tadeusz Chru ście

Rada Gminy: Zbysław Kutrzepa – Przewodnicz ący Adela Kalinowska – Zast ępca Przewodnicz ącego Tadeusz Chru ściel – Wójt Waldemar D ąbski – Zast ępca Wójta Zdzisław Kozioł – członek Zarz ądu Jerzy Adamiak – członek Aarz ądu Eugeniusz Bednarczyk – członek Zarz ądu Tadeusz Miciuła Aleksander Kasperek Henryk Błaziak Waldemar Idzik Stanisław Kasprzak Andrzej Pitucha Tadeusz Krawiec Tadeusz Wójcik Czesław Gieracz Józef Wro ński Bolesław Pitucha

Komisja rewizyjna: Tadeusz Miciuła – Przewodnicz ący Czesław Gieracz Andrzej Pitucha Bolesław Pitucha Tadeusz Wójcik Tadeusz Krawiec Aleksander Kasperek

Fajsławice, 30 czerwca 2000 rok.

2 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

SPIS TRE ŚCI: Str. 1. Wprowadzenie 4 2. Cele opracowania strategii rozwoju lokalnego gminy 7 3. Charakterystyka gminy 9 3. l Poło Ŝenie geograficzne 1O 3.2 Uwarunkowania rolniczo-demograficzne 11 3.3 Gmina Fajsławice na tle swojego powiatu 13 3.4 Rys historyczny 17 3.5 Kraj obraz i zabytki kultury Gminy Faj sławice 18 3.6 Ocena stanu i zagro Ŝeń środowiska 19 4. Uwarunkowania demograficzno-społeczne 21 4. l Charakterystyka zaludnienia 22 4.2 Rynek pracy 24 4.3 Mieszkalnictwo 26 5. Infrastruktura techniczna 27 5. l Szlaki komunikacyjne 28 5.2 Ł ączno ść i telefonizacja 29 6. Infrastruktura sanitarna 30 6. l Wodoci ągi i kanalizacja 31 6.2 Zagospodarowanie odpadów stałych 32 6.3 Elektroenergetyka i źródła pozyskiwania ciepła 33 7. Infrastruktura społeczna 34 7.1 Administracja i zarz ądzanie w gminie 35 7.2 Komunikacja społeczna w gminie 36 7.3 Promocja gminy 37 7.4 O świata i edukacja 38 8. Rolnictwo 39 9. Analiza bud Ŝetu gminy 41 10. Analiza problemów 43 10.1 Informacje ogólne 44 10.2 Przeprowadzenie analizy problemów 45 10.3 Spis zidentyfikowanych problemów kluczowych 46 11. Analiza celów 47 11.1 Cele strategiczne 48 11.2 Cele operacyjne

3 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

Zespół Merytoryczny

Lp. Imi ę i Nazwisko Stanowisko Podpis (funkcja) Własnor ęczny 1 Zbysław Kutrzepa Przewodnicz ący Rady Gminy 2 Eugeniusz Bednarczyk Członek Zarz ądu 3 Jan Puzia Sekretarz 4 Jan P ędzisz Dyrektor Szkoły podstawowej 5 Mieczysław Paluch Dyrektor Gimnazjum 6 Józefa Kozioł Skarbnik 7 Feliksa Gorzkowska Pracownik Rady Gminy

Zespół Merytoryczny w w/w składzie przygotowywał niezb ędne materiały, dotycz ące obecnie istniej ącej sytuacji gospodarczej, społecznej i finansowej oraz przygotowywał propozycje dla opracowania kluczowych priorytetów strategicznego rozwoju społeczno-gospodarczego Gminy Fajsławice na lata 2000-2010.

4 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

1. Wprowadzenie

5 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

1 .Wprowadzenie.

1.1 Wst ęp.

Wypracowanie podstaw strategii rozwoju lokalnego dla gminy Fajsławice na lata 2000-2010 odbywało według efektywnej Metody Planowania Strategicznego Ukierunkowanego na Cel. Istot ą tej metody jest zało Ŝenie, Ŝe informacja i wiedza potrzebna do opracowania strategii istnieje, ale jej poszczególne elementy s ą nieskoordynowane oraz nieuporz ądkowane. Ponadto s ą rozproszone w ró Ŝnych instytucjach, organizacjach i umysłach poszczególnych lokalnych ekspertów - uczestników warsztatów, współautorów - mieszka ńców i przedstawicieli samorz ądu gminy. Dochodzenie do ostatecznego okre ślenia celu generalnego rozwoju strategicznego dla Gminy Fajsławice osi ągni ęto drog ą powszechnej zgody według nast ępuj ących etapów planowania: 1. Analiza problemów: • ustalenie problemu podstawowego • analizowanie przyczyn i skutków problemu podstawowego 2. Analiza celów: • ustalone problemy zostaj ą przekształcone w hierarchi ę analizowanych celów 3. Przegl ąd Planowania Projektu (PPP): opracowanie streszczenia projektu (strategii) sformułowanie najwa Ŝniejszych zało Ŝeń okre ślenie wska źników realizacji celów ustalenie źródła danych pozwalaj ących na sprawdzenie wska źników analiza wzgl ędno ści i ryzyka zwi ązanego z zało Ŝeniami uwzgl ędnianymi w koncepcji 4. Harmonogram zada ń maj ący na celu: • sprawdzenie czy kierownictwo odpowiedzialne za realizacj ę projektu zagwarantuje po Ŝą dane efekty długofalowego rozwoju • ustalenie wielko ści środków materialnych oraz kosztów potrzebnych do realizacji ka Ŝdego przedsi ęwzi ęcia.

6 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

1.2 Informacje ogólne.

Według nowego podziału administracyjnego kraju, który został wprowadzony z dniem l stycznia 1999 roku, Gmina Fajsławice nale Ŝy do Powiatu Krasnystaw, b ędąc najbardziej wysuni ętą gmin ą w jego cz ęś ci północno-wschodniej. W dawnym podziale administracyjnym Gmina Fajsławice nale Ŝała do Województwa Lubelskiego. Obecnie Fajsławice s ą gmin ą przynale Ŝną do powiatu krasnostawskiego, jednego z 24 powiatów w województwie lubelskim.

Gmina Fajsławice:

Województwo lubelskie Powiat krasnostawski Powierzchnia 7 069 ha Liczba mieszka ńców 5 326 Liczba sołectw 12 Liczba gospodarstw rolnych 2 028 UŜytki rolne 6 079 ha Grunty orne 5 676 ha Lasy 354 ha

Dane liczbowe przyj ęto według stanu na 1.01.2000r.

7 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

2. Cele opracowania strategii rozwoju

lokalnego gminy.

8 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

2.Cele opracowania strategii rozwoju lokalnego gminy .

Strategiczny program rozwoju Gminy Fajsławice opracowany został zgodnie z podstawowymi zasadami planowania strategicznego, do których nale Ŝy: • analiza zewn ętrznej i wewn ętrznej sytuacji gminy, • okre ślenie kluczowych zagadnie ń maj ących wpływ na rozwój gminy, • okre ślenie deklaracji misji i celów strategicznych, • ustalenie harmonogramów działa ń realizacyjnych (w przedziałach rocznych), • bie Ŝą ca ocena rezultatów podejmowanych działa ń oraz stopnia zaawansowania realizacji celów strategicznych.

Niniejszy dokument zwany „Strategi ą Rozwoju Gminy Fajsławice" zawiera strategiczny program rozwoju gminy obejmuj ący lata 2000 - 2010. Program ten został okre ślony w oparciu o planowane i opracowane cele i kierunki, za pomoc ą których b ędą realizowane zadania dla osi ągni ęcia rozwoju społeczno-gospodarczego i ekonomicznego samorz ądno ści lokalnej - spójnego ze strategi ą przyj ętą dla województwa lubelskiego i kraju. Dlatego te Ŝ obrane cele strategiczne dla Gminy Fajsławice:
okre ślaj ą kierunek rozwoju
skupiaj ą wysiłki w celu ich realizacji
wytyczaj ą plany i decyzje
pomagaj ą oceni ć osi ągane post ępy.

Reasumuj ąc powy Ŝsze Strategiczny Program Rozwoju Gminy Fajsławice ma na celu: • identyfikacj ę i zapisanie celów, do których d ąŜ y społeczno ść lokalna • zdefiniowanie drogi doj ścia do konkretnych rozwi ąza ń (ale nie same rozwi ązania).

9 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

3. Charakterystyka gminy.

10 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 3.Charakterystyka gminy.

3.1 Poło Ŝenie geograficzne.

Gmina Fajsławice jest poło Ŝona na obszarze Wyniosło ści Giełczewskiej - zbudowanej w granicach gminy z opoki i margli, centralnie poło Ŝonego subregionu Wy Ŝyny Lubelskiej. Natomiast pod wzgl ędem tektonicznym obszar gminy zbli Ŝony kształtem do prostok ąta le Ŝy w tzw. niecce lubelskiej, wypełnionej utworami kredowymi i przykrytymi płatami osadów trzecio- i czwartorz ędowych. W gminie dominuj ą gleby wykształcone z utworów lessowych i lessopodobnych, w dolinie rzeki Marianki wytworzyły si ę gleby torfowe, które najcz ęś ciej wyst ępuj ą pod u Ŝytkami zielonymi. Rze źbę terenu w głównej mierze kształtuje dolina Marianki od Siedlisk II do Suchodołów, maj ąca cechy typowej doliny erozyjno-denudacyjnej. Natomiast poni Ŝej Siedliska nabiera cech płaskodennej doliny rzecznej z łąkami i olsami. Obszar gminy jest spójny pod wzgl ędem hydrograficznym (96% powierzchni zlewni rzeki Marianki stanowi teren gminy). Pokryw ę glebow ą obszarów pozadolinnych zdominowały gleby lessopodobne, za ś w dolinie Marianki obok gleb namywowych (aluwialnych i deluwialnych) wyst ępuj ą tak Ŝe gleby torfowe, wyst ępuj ące najcz ęś ciej pod u Ŝytkami zielonymi. Na stokach wyst ępuj ą gleby płowe, a na stromiznach przewa Ŝaj ą gleby brunatne wyługowane i kwa śne. Ogólnie warto ść u Ŝytkowa gleb w Gminie Fajsławice jest bardzo wysoka (przewa Ŝaj ą gleby III klasy bonitacyjnej). Niemal całkowite wylesienie gminy stwarza zagro Ŝenie erozji gleb, w zwi ązku z czym konieczne jest przeprowadzenie melioracji przeciwerozyjnych. Na uwag ę zasługuje fakt, Ŝe około 50% długo ści w ąwozów w gminie stanowi ą w ąwozy drogowe, co przyczynia si ę do malowniczo ści krajobrazu. Prawnej ochronie przyrodniczo-kraj obrazowej podlega niewielki obszar (3.5 km 2) w południowo-zachodniej cz ęś ci gminy znajduj ący si ę w otulinie Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego.

11 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

3.2 Uwarunkowania rolniczo- demograficzne .

Gmina Fajsławice jest gmin ą typowo rolnicz ą, z mał ą liczb ą zakładów przemysłowych, czego dowodzi podział gruntów rolnych.( Tabela 1 ).

Tabela 1 : Powierzchnia gminy.

Pow. W tym: ogółem UŜytki rolne (ha) Pozostałe (ha) (ha)

7 069 Razem Grunty UŜytki Sady Lasy Nieu Ŝytki orne zielone 6 079 5 676 163 240 353 637

Na powierzchni 7 069ha u Ŝytków rolnych funkcjonuje 2 028 gospodarstw rolnych, z których: • 720 o powierzchni do 2 ha, • 760 o powierzchni od 2 do 5 ha, • 280 o powierzchni od 5 do 7 ha, • 189 o powierzchni od 7 do 10 ha, • 63 o powierzchni od 10 do 15 ha, • 16 o powierzchni powy Ŝej 15 ha. Przewa Ŝaj ą gospodarstwa małe od 2 do 5 ha - średnia powierzchnia gospodarstwa wynosi 5.5 ha.. Gospodarstwa rolne nastawione s ą na upraw ę zbó Ŝ i ro śliny ziołowe. Rolnictwo jest jednym głównym działem gospodarki w gminie Fajsławice, zauwa Ŝyć tu mo Ŝna ponadto rozwój prywatnej przedsi ębiorczo ści. Wyst ępuj ą tutaj korzystne warunki dla produkcji ro ślinnej i zwierz ęcej, do których zaliczy ć nale Ŝy dobrej jako ści gleby {Tabela 2).

12 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice Tabela 2 : Podział u Ŝytków rolnych według klas bonitacyjnych.

Klasa Powierzchnia ogółem II 276 ha III 5 231 ha IV 759 ha V 18 ha VI 8 ha

Jak wida ć z powy Ŝszej tabeli gleby klasy III stwarzaj ą dobre warunki do uprawy pszenicy, buraka cukrowego oraz ziemniaków.

Cała gmina liczy sobie ł ącznie 5 326 mieszka ńców, z czego 1 501 mieszka w Fajsławicach (Tabela 3).

Tabela 3 : Liczba mieszka ńców na terenie Gminy Fajsławice - stan obecny

Sołectwo Liczba mieszka ńców stan na 01-01-200 Bielecha 68 Boniewo 225 Dziecinin 108 Fajsławice 1501 Ignasin 273 Sosnowiec 104 Ksawerówka 254 Marysin 177 Siedliska I 497 Siedliska II 557 Suchodoły 860 Wola Idzikowska 686 Zosin 16 RAZEM 5326

13 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

3.3 Gmina Fajsławice na tle swojego powiatu. Gmina Fajsławice jest poło Ŝona w północno-zachodniej cz ęś ci powiatu krasnostawskiego, w bezpo średnim s ąsiedztwie gmin Piaski, Rybczewice, Łopiennik Górny i Trawniki. Powiat krasnostawski le Ŝy w centralnej cz ęś ci województwa lubelskiego i zajmuje obszar 113 787 ha obejmuj ąc swym zasi ęgiem gminy: Fajsławice, Łopiennik Górny, Krasnystaw, Miasto Krasnystaw, Siennica Ró Ŝana, Gorzków, śółkiewka, Rudnik, Izbica, Kra śniczyn. Graniczy z powiatami: lubelskim, świdnickim, chełmskim, zamojskim, biłgorajskim. Powiat krasnostawski jest poło Ŝony w centralnej cz ęś ci województwa lubelskiego, graniczy bezpo średnio z powiatem lubelskim. W krajobrazie powiatu przewa Ŝaj ą równiny z uprawami zbó Ŝ i ł ąkami w okolicach dolinach rzek. Gminy powiatu krasnostawskiego maj ą charakter typowo rolniczy. Dominuje produkcja ro ślinna z przewag ą uprawy zbó Ŝ, buraka cukrowego oraz upraw sadowniczych i warzywniczych.

Charakterystyk ę liczbow ą Gminy Fajsławice na tle powiatu i województwa przedstawia Tabela 4.

14 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

Tabela4: Charakterystyka Gminy Fajsławice na tle swojego powiatu cz ęść I.

Gminy Wyszczególnienie Fajsławice Łopienni Rejowie Siennica Kra śniczyn Izbica Gorzkó Rudnik śółkiew Krasnystaw Miasto Wojewódz. lubelskie k c Ró Ŝana w ka Krasnystaw Górny I. Ludno ść Ogółem 5321 4718 7336 4787 4778 9668 4497 3779 6457 9539 20718 2239500 na 1 km kw. 76 44 69 49 43 70 47 43 50 63 492 89 II. Powierzchnia ogółem (ha) 7069 10625 10625 9837 11002 13866 9619 8840 13001 15096 2528 2551448 uŜytki rolne (%) 86 70 62 69 74 73 82 77 85 74 61 68 lasy (%) 5 19 23 22 20 18 8 9 10 18 13 22 pozostałe grunty 9 11 14 9 7 9 9 14 5 9 27 10 (%) III. Pracuj ący: Ogółem 250 182 1167 488 387 560 165 125 508 1126 6853 419579 Przemysł i 43 13 666 145 26 131 32 5 117 693 2918 151692 budownictwo Usługi rynkowe 76 43 203 35 72 138 26 19 115 119 1423 121191 Usługi nierynkowe 116 119 262 162 175 287 106 100 206 237 2466 137895 IV. Infrastruktu ra wodoci ągi (km) 36 71 86 50 64 52 60 16 57 149 60 13609 kanalizacja (km) - - 9 8 4 - 4 1 1 5 31 2081 drogi gminne i 63 109 16 26 50 102 34 36 23 48 59 15026 miejskie (km) Abonenci 1235 464 958 731 1593 689 811 68 898 1573 5534 431049 telefoniczni

15 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

Tabela4: Charakterystyka Gminy Fajsławice na tle swojego powiatu cz ęść II. Gminy Wyszczególnienie Fajsławice Łopienni Rejowie Siennica Kra śniczyn Izbica Gorzkó Rudnik śółkiew Krasnystaw Miasto Wojewódz. lubelskie k c Ró Ŝana w ka Krasnystaw Górny V. Ochrona zdrowia: lekarze 3 3 3 3 2 4 3 2 3 2 102 4710 lekarze denty ści 2 1 1 1 1 1 1 - 1 1 11 976 przychodnia ------1 93 rejonowa ośrodki zdrowia 2 1 2 1 1 2 2 1 2 1 - 261 apteki 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 6 574 VI. O świata i kultura: 1. Przedszkola: *) Placówki 4 6 5 3 4 10 6 5 6 11 7 1561 Liczba dzieci 66 67 143 81 68 212 84 52 103 199 567 52684 2.Szkoły podstawowe: *) Placówki 4 6 4 3 4 11 6 5 6 12 6 1464 Liczba dzieci 620 567 846 571 486 1131 442 411 676 996 2696 283621 3. Licea ogólnokształc ące: Placówki - - 1 - - 1 - - - - 4 142 liczba dzieci - - 340 - - 232 - - - - 1239 57794 4. Szkoły techniczne i zawodowe: Placówki - - 1 2 - 1 - - 2 - 8 512 Liczba dzieci - - 133 254 - 117 - - 263 - 2323 96313

16 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

3.4 Rys Historyczny.

Według źródeł historycznych wie ś Fajsławice pocz ątkowo nosiła nazwy Wojsławice Falisławice, Chwalisławice. Pierwsze wzmianki o tej miejscowo ści pochodz ą z 1409 roku. Wie ś była wówczas własno ści ą szlacheck ą, w latach 1413-1429 jej dziedzicem był kustosz kolegiaty w Wi ślicy - Si ęgniew z Rudna. W okresie staropolskim Fajsławice nale Ŝały do ziemi lubelskiej wchodz ącej w skład województwa sandomierskiego, natomiast od roku 1474 nale Ŝały do województwa i powiatu lubelskiego. Wła ściwa nazwa Fajsławice pochodzi od rodu Falisławickich, który posiadał te ziemie w latach 1542-1676 (Józef Krzepela - „Ksi ęga rozsiedlenia rodów ziemia ńskich w dobie Jagiello ńskiej"). Liczne wojny i zarazy na przestrzeni tych lat nie wpłyn ęły korzystnie na rozwój osady. Dopiero wiek XVIII był łaskawy dla Faj sławie, kiedy to stały si ę własno ści ą rodziny Bielskich, a nast ępnie Ołtarzewskich, z których inicjatywy został zbudowany w roku 1757 drewniany ko ściół pod wezwaniem Św. Jana Nepomucena. Usytuowany był on na „Górce poaria ńskiej", obecnie znajduje si ę tu stary cmentarz. Ko ściół spłon ął w roku 1788. w latach 1791-1795 powstał nowy ko ściół według projektu Joachima Hempla, usytuowany w nowym miejscu - bli Ŝej traktu do Zamo ścia. Zbudowany on jest w stylu barokowo-klasycystycznym. Do roku 1794 Fajsławice administracyjnie nale Ŝały do ziemi lubelskiej województwa sandomierskigo, potem do województwa i powiatu lubelskiego, a od czasów zaborów do powiatu krasnostawskiego. Samodzieln ą Gmin ę Fajsławice utworzyły władze Ksi ęstwa Warszawskiego w 1809 roku. Druga połowa XVIII wieku i wiek XIX, to czas gdy powstały obiekty będące dzi ś zabytkami. Wydarzeniem historycznym z tego okresu była Bitwa pod Fajsławicami 24 VIII 1863 roku. W pierwszej połowie XX wieku Fajsławice zubo Ŝały, podobnie jak wi ększo ść wsi w Polsce. Dopiero w latach 1960-1980 stan gospodarki wiejskiej zacz ął si ę poprawia ć. W roku 1991 zostało powołane „Towarzystwo Przyjaciół Fajsławic" działaj ące do chwili obecnej. Po ostatniej reformie administracyjnej kraju, gmina Fajsławice wróciła administracyjnie do powiatu krasnostawskiego województwa lubelskiego.

17 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

3.5 Krajobraz i zabytki kultury Gminy Fajsławice.

Bogactwo Gminy Fajsławice stanowi środowisko naturalne, z lekko pofałdowanym terenem i malowniczymi krajobrazami. Przepi ękne krajobrazy i urozmaicony teren s ą doskonał ą baz ą dla rozwoju turystyki rowerowej i agroturystyki. Wymieni ć nale Ŝy zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Dolina Marianki", 21 pomników przyrody, koncentruj ących si ę głownie w parkach podworskich w Fajsławicach, Suchodołach i Siedliskach I (m.in. ci ągn ąca si ę prawie 2 km aleja lipowa wzdłu Ŝ szosy Lublin-Zamo ść na odcinku od granicy gminy z Piaskami do szkoły w Boniewie, gdzie ro śnie około 200 starych okazów lipy drobnolistnej). Do najwa Ŝniejszych zabytków kultury Gminy Fajsławice nale Ŝą : 1) ko ściół parafialny pod wezwaniem Świ ętego Jana Nepomucena z ko ńca XVIII wieku 2) stara plebania w Fajsławicach 3) ko ściół w Siedliskach 4) cmentarze w Boniewie i Dziecininie 5) gorzelnia w Siedliskach 6) dzwonnica z przełomu XVIII i XIX wieku 7) figura przydro Ŝna z pierwszej połowy XVIII wieku 8) zespoły pałacowo-parkowe w:

• Fajsławicach • Suchodołach • Siedliskach 9) pomnik upami ętniaj ący Bitw ę pod Fajsławicami wzniesiony w 1926 roku 10) mogiła powsta ńców styczniowych 1863r - z II połowy XIX wieku oraz mnóstwo innych zabytków z XIX i XX wieku. Wśród przyrodniczych zabytków Gminy Fajsławice znajduje si ę du Ŝa liczba pomników przyrody, m.in.: lipy drobnolistnej, jesionu wyniosłego, klonu zwyczajnego, d ębu czerwonego i szypółkowego. Ponadto na terenie gminy znajduj ą si ę obszary u Ŝytków ekologicznych: 1) „W ąwóz Zagajnik" w Siedliskach I 2) Źródliska Marianki w Suchodołach" 3) „W ąwóz Siedliska koło uj ęcia wody" w Siedliskach I 4) „Kamieniołomy" w Woli Idzikowskiej 5) „Ł ęg olszowy koło źródeł Krynicy" w Fajsławicach.

18 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

3.6 Ocena stanu i zagro Ŝeń środowiska.

Tereny Gminy Fajsławice s ą zagro Ŝone bezpo średnio spalinami samochodowymi, gdy Ŝ przez gmin ę biegn ą dwa główne szlaki komunikacyjne - z północy na południowy-wschód oraz z południa na wschód. Du Ŝe nat ęŜ enie ruchu samochodowego powoduje du Ŝą emisj ę spalin do atmosfery (dwutlenek w ęgla, tlenki siarki i w ęgla). Aby zminimalizowa ć to szkodliwe oddziaływanie nale Ŝałoby zalesi ć tereny poło Ŝone wzdłu Ŝ głównych szlaków komunikacyjnych przebiegaj ących przez teren gminy i wybudowa ć obwodnic ę. Du Ŝym bogactwem gminy jest dobry stan środowiska naturalnego o lekko pofałdowanym terenie. W gminie utworzono 5 u Ŝytków ekologicznych: • Wąwóz Zagajniki w Siedliskach I, • Źródliska Marianki w Suchodołach, • Wąwóz Siedliska koło uj ęcia wody w Siedliskach I, • Kamieniołomy koło Woli Idzikowskiej, • Łęg Olszowy koło źródeł Krynicy w Fajsławicach. Wyró Ŝni ć mo Ŝna równie Ŝ zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Dolina Marianki" oraz 21 pomników przyrody. Pomimo tego konieczna jest poprawa czysto ści rzeki Marianki zanieczyszczanej przez ścieki z Gorzelni. Kolejne zagro Ŝenie dla środowiska stanowi ą dzikie wysypiska śmieci, pomimo istnienia gminnego wysypiska śmieci oraz brak przydomowych oczyszczalni ścieków, co ma niekorzystny wpływ na czysto ść wód gruntowych.

Ochron ę przyrody i krajobrazu na obszarze powiatu chełmskiego w 1998 roku przedstawia Tabela 5. Natomiast nakłady inwestycyjne na ochron ę środowiska według kierunków inwestowania przedstawia Tabela 6.

19 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

Tabela 5: Ochrona przyrody i krajobrazu na obszarze powiatu Krasnystaw w 1998 roku.

Wyszczególnienie Powiat Krasnystaw Województwo

Obszary chronione [ha] 25 458,70 569 628,30 Obszary chronione % 22,40 22,70 powierzchni ogółem Rezerwaty przyrody [ha] 475,00 11374,20 Parki Krajobrazowe [ha] 14 128,90 231 149,30 Obszary chronionego 10 796,20 300 964,40 krajobrazu [ha] Liczba pomników przyrody 88 1 524

Tabela 6: Nakłady inwestycyjne na ochron ę środowiska według kierunków inwestowania w 1998 roku.

Wyszczególnienie Powiat Krasnystaw Województwo

Ogółem [w tys. zł] 8 562,70 326 669,30 Ochrona wód [w tys. zł] 5 873,70 102 547,60 Ochrona powietrza [w tys. 2 029,70 208821,50 zł] Ochrona powierzchni ziemi 630,50 13 625,90 [w tys. zł]

20 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

4. Uwarunkowania demograficzno-

społeczne.

21 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

4.Uwarimkowania demograficzne - - społeczne.

|4.1 Charakterystyka zaludnienia.

Według stanu na l stycznia 1999 roku stan ludno ści gminy w 12 sołectwach wynosi 5 326 mieszka ńców, z czego l 501 przypada na miejscowo ść Fajsławice. Drug ą pod wzgl ędem liczby mieszka ńców jest miejscowo ść Suchodoły.

Dominuj ącą w gminie grup ą wiekow ą ludno ści jest przedział 18-60 lat, z około 17% przewag ą m ęŜ czyzn. Przyrost naturalny w gminie wynosi -5,17 na 1000 mieszka ńców.

Saldo migracji jest dla gminy ujemne i wynosi -1,85 z wyra źną tendencj ą malej ącą w roku 2000.

Struktur ę wiekow ą mieszka ńców Gminy Fajsławice przedstawia Tabela 7.

Tabela 7: Struktura wiekowa mieszka ńców Gminy Fajsławice.

Podział na grupy wiekowe: Miejscowo ść 0-2 3-6 7-14 15-17 18 -59 18 -64 Powy Ŝej 60 Powy Ŝej 64 Kobiety MęŜ czy źni Kobiety MęŜ czy źni Bielecha 2 2 6 3 21 23 8 3 Boniewo 11 16 24 9 58 66 25 16 Dziecinin 4 1 15 7 27 30 18 6 Fajsławice 46 93 210 75 403 456 136 82 Ignasin 12 16 28 11 71 80 34 21 Kosnowiec - 3 13 6 23 36 17 6 Ksawerówka 4 10 25 9 61 76 46 23 Marysin 8 13 19 11 35 51 27 13 Siedliska I 9 17 39 25 120 157 91 39 Siedliska H 15 41 55 21 135 160 84 46 Suchodoły 29 37 93 38 203 249 144 67 Wola 18 33 74 35 163 204 112 47 Idzikowska Zosin - - 2 1 3 5 3 1 RAZEM: 158 283 603 251 1323 1593 745 370

22 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

Rysunek 3 : Ludno ść ogółem na terenie powiatu Krasnystaw.

Rysunek 4 : Gęsto ść zaludnienia na terenie powiatu Krasnystaw - liczba mieszka ńców na 1 km 2.

23 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

4.2 Rynek pracy

Na terenie Gminy Fajsławice zarejestrowanych jest 124 podmiotów gospodarczych, w tym m.in.: 1) USŁUGI 42. • rze źbiarstwo l • remontowo-budowlane (murarstwo-tynkarstwo) 3 • betoniarstwo, produkcja nagrobków 3 • stolarstwo 3 • malarskie 2 • mechanika pojazdowa, blacharstwo, wulkanizacja 4 • ślusarstwo l • kowalstwo l • komunikacja autobusowa 1 • nauka jazdy l • naprawa sprz ętu RTV l • instalatorstwo co l • instalatorstwo elektryczne 3 • skup mleka l • sanitarno-weterynaryjne, inseminacja l • obsługa rolnictwa i produkcji rolnej 12 • krawiectwo 2) HANDEL - stały i okr ęŜ ny, po średnictwo handlowe 16. 3) GASTRONOMIA 1. 4) ZAKŁADY PRODUKCJNE 5. • piekarnie 2 • młyn l • gorzelnia l • „Herbapol" 1.

Ilo ść podmiotów gospodarczych w ostatnim okresie (1999-2000r.) ro śnie w sektorze usługowo-handlowym.

24 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

Obecnie w gminie istnieje zapotrzebowanie na nowe rodzaje usług i zwi ązane z tym stworzenie nowych miejsc pracy w dziedzinach, których brakuje lub które w sposób niewystarczaj ący zaspokajaj ą potrzemy mieszka ńców: • krawiectwo, • wulkanizacja naprawa rtv i agd, • szewstwo, • zegarmistrzostwo, • usługi kosmetyczne, • rachunkowo ść rolnicza, • usługi prawno-rolnicze, • przetwórstwo rolno-spo Ŝywcze • gastronomia, • agroturyzm.

W Gminie Fajsławice nie ma du Ŝych zakładów produkcyjnych, ani wytwórczych. Przewa Ŝaj ą małe podmioty gospodarcze, w których znajduje zatrudnienie około 180 osób.

Tabela 8 : Struktura zatrudnienia na terenie gminy Fajsławice według danych szacunkowych.

Dział gospodarki Ilo ść zatrudnionych osób Rolnictwo 2000 Pracuj ący w działach gospodarki poza 65 rolnictwem ł ącznie Administracja 26 Budownictwo 17 Handel 35 Oświata 78 Pozostałe działy 50 Bezrobotni 226

25 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

4.3 Mieszkalnictwo.

26 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

4.3 Mieszkalnictwo.

Budownictwo mieszkaniowe mieszka ńcy gminy realizuj ą we własnym zakresie, na terenach w tym celu wyznaczonych. Istnieje tak Ŝe 10 opuszczonych zagród, w które mo Ŝna inwestowa ć. Ponadto w gminie istnieje budownictwo wielorodzinne -Spółdzielnia Mieszkaniowa „Skarpa", które w dwóch 4 kondygnacyjnych budynkach zapewnia mieszkania dla 96 rodzin wyposa Ŝonych w centralne ogrzewanie, wod ę i kanalizacj ę. Obecnie nie s ą budowane Ŝadne nowe mieszkania komunalne, gdy Ŝ nie ma na nie zapotrzebowania. W Gminie Fajsławice nie ma sieciowej instalacji gazu ziemnego, a tym samym Ŝadne z mieszka ń nie jest ogrzewane gazem, jedynie nowe budynki s ą cz ęś ciowo ogrzewane gazem i olejem opałowym. Przez teren gminy przebiega gazoci ąg zasilaj ący Świdnik i Krasnystaw o średnicy 500 mm. Mieszka ńcy indywidualnie korzystaj ą z gazowych butli przeno śnych.

Zasoby i budownictwo mieszkaniowe - stan na 01-01-1999 r przedstawia Tabela 9.

Tabela 9 : Zasoby i budownictwo mieszkaniowe - stan na 01-01-1999 r.

Wyszczególnienie Fajsławice Mi asto Miasto Lublin Województwo Krasnystaw Liczba mieszka ń 1672 6434 117574 667 480 Przeci ętna liczba osób na 3,18 3,09 2,88 3,28 mieszkanie Przeci ętna liczba osób na 0,98 0,88 0,84 0,97 izb ę Przeci ętna powierzchnia 68,0 59,8 53,4 62,7 uŜytkowa mieszkania w m2

Przeci ętna powierzchnia 21,4 19,3 18,5 19,1 uŜytkowa na osob ę w m 2

Mieszkania oddane do - 4,2 4,7 2,2 uŜytku na 1000 osób

27 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

5. Infrastruktura

techniczna.

28 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

5. Infrastruktura techniczna.

5.1 Szlaki komunikacyjne.

Przez teren gminy przebiega droga krajowa numer S-17 - stanowi ąca cz ęść szlaku komunikacyjnego wschód-zachód Polski, prowadz ąca z Warszawy przez Lublin - Piaski - Krasnystaw - Zamo ść -Hrebenne do granicy pa ństwa. Drugim wa Ŝnym szlakiem komunikacyjnym na ścianie wschodniej Polski jest poł ączenie z południa na wschód - przez Fajsławice, Cyców (droga numer 838) do Włodawy (droga numer 831) i dalej do przej ścia granicznego w Sławatyczach (droga numer 816). Kolejny wa Ŝny szlak komunikacyjny prowadzi przez Fajsławice, Trawniki (droga numer 838) do Chełma i dalej do granicy pa ństwa (poł ączenie drog ą krajow ą numer 82 z przej ściem granicznym w Dorohusku). Przebiegaj ące szlaki komunikacyjne przez teren gminy stanowi ą doskonał ą podstaw ę do rozwoju infrastruktury zwi ązanej z obsług ą ruchu samochodowego, tj.: bazy noclegowej, zakładów gastronomicznych oraz zakładów mechaniki i elektromechaniki samochodowej. Poszczególne miejscowo ści w gminie posiadaj ą bezpo średnie poł ączenie Fajsławicami oraz z miastem wojewódzkim Lublinem, i stołecznym Warszaw ą. Nie wszystkie miejscowo ści gminy posiadaj ą poł ączenie autobusowe z miastem powiatowym Krasnystaw oraz siedzib ą województwa Lublinem. Są to: Bielacha, Kosnowiec, Wola Idzikowska, Dziecinni. Ponadto powy Ŝsze miejscowo ści, chocia Ŝ s ą miejscowo ściami najdalej poło Ŝonymi od siedziby gminy (Bielacha - około 8 km, Kosnowiec - około 6 km, Dziecinni - około 3.5 km, Wola Idzikowska - około 2 km), nie posiadaj ą Ŝadnego poł ączenia autobusowego z gmin ą.

29 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

5.2 Ł ączno ść i telefonizacja.

Powszechna telefonizacja obj ęła gmin ę w 95%. Operatorem sieci telefonicznej w gminie jest Telekomunikacja Polska S.A. w Chełmie. Na terenie gminy znajduj ą si ę 1 centrala telefoniczna w miejscowo ści Fajsławice o pojemno ści 1 300 ł ącz, zainstalowana w Urz ędzie Telekomunikacyjnym w Fajsławicach. Centrala ta ma mo Ŝliwo ści rozbudowy bez konieczno ści powi ększenia zajmowanych pomieszcze ń. Ogółem do sieci telefonicznej podł ączonych jest 1 235 abonentów. Ponadto w gminie znajduj ą si ę telefony ogólnodost ępne na kart ę magnetyczn ą. Pozostała cz ęść gminy tj. 5% jest obecnie nie posiada telefonów. Gmina Fajsławice posiada stosunkowo wysoki na tle województwa wska źnik liczby telefonów na 1000 osób ludno ści - 232 numerów telefonicznych. Teren gminy obsługuje Poczta Polska S.A. w Krasnymstawie. Placówki pocztowe znajduj ą si ę w miejscowo ściach: Fajsławice i Siedliska. Obecnie aparaty telefoniczne posiada 1 575 gospodarstw domowych.

30 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

6.1 Infrastruktura sanitarna.

31 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

6.1 Infrastruktura sanitarna.

6.1 Wodoci ągi i kanalizacja.

Zaopatrzenie w wod ę w Gminie Fajsławice oparte jest cz ęś ciowo na sieci wodoci ągowej o ł ącznej długo ści 35 800 mb, z której korzysta ł ącznie 777 odbiorców. Wodoci ąg grupowy obejmuje wsie: Siedliska I, Siedliska II, Ksawerówka, Suchodoły, Fajsławice, Wola Idzikowska. Wodoci ąg pracuje w układzie ci śnieniowym poprzez przepompowni ę wody w Ksawerówce. Uj ęcie wody (studnia podstawowa i awaryjna) znajduje si ę we wsi Siedliska I, na terenie Szkoły Podstawowej. Zbiorniki wyrównawcze dla wodoci ągu zlokalizowane są na wschód od uj ęcia, na terenie wyniesionym 0 22 m od terenu uj ęcia, przy których zbudowano w 2000 roku now ą studni ę główn ą o gł ęboko ści 75 metrów, o du Ŝej wydajno ści wody. Nowe uj ęcie wody posiada bardzo dobre parametry wody potwierdzone analizami, istnieje mo Ŝliwo ść wykorzystania tego uj ęcia do uruchomienia wód mineralnych. W celu kompleksowego rozwi ązania problemu zaopatrzenia w wod ę na terenie gminy planowana jest budowa uj ęcia wody we wsi Ignasin. Wsie: Marysin, Dziecinni, Kosnowiec, Ignasin, Boniewo, Bielecha s ą nie zwodoci ągowane. Obecnie mieszka ńcy tych miejscowo ści zaopatruj ą si ę w wod ę indywidualnie ze studni kopanych.

Gmina Fajsławice nie posiada kanalizacji sanitarnej i opadowej. Jedyny osadnik ścieków produkcyjnych i bytowo-gospodarczych znajduje si ę przy Gorzelni w Siedliskach. Ścieki odprowadzane s ą poprzez odstojnik do prawego brzegu rzeki Marianki. Ścieki z budynków u Ŝyteczno ści publicznej oraz z indywidualnych gospodarstw s ą wywo Ŝone samochodami asenizacyjnymi ze zbiorników bezodpływowych do pobliskiej oczyszczalni ścieków w Piaskach. Na koniec 2000 roku uko ńczono pierwszy etap budowy oczyszczalni ścieków wraz z kolektorem sanitarnym. Obecnie trwaj ą prace ko ńcowe przy budowie kolektora sanitarnego, który przyjmie ścieki ze spółdzielni mieszkaniowej „Skarpa" S.R.H., Urz ędu Gminy, Banku Spółdzielczego, Sp. z.o.o. „Herbapol", gimnazjum i szkoły podstawowej w Fajsławicach 1 osiedla domków jednorodzinnych.

32 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

6.2 Zagospodarowanie odpadów stałych.

Gmina Fajsławice posiada własne wysypisko śmieci zlokalizowane we wsi Suchodoły, które ma w pełni uregulowany tok formalno-prawny. Wysypisko o powierzchni 0.3 ha powstało w roku 1990 i jest zapełnione w około 60%. Zostało ono zbudowane zgodnie z wszelkimi zasadami dotycz ącymi bezpiecze ństwa składowania odpadów stałych. Nie stanowi ono wi ększego zagro Ŝenia dla środowiska naturalnego, gdy Ŝ składowane w nim odpady s ą w głównej mierze pochodzenia bytowego (w Fajsławicach nie ma zakładów przemysłowych produkuj ących odpady toksyczne), niecka wyło Ŝona jest foli ą z tworzywa sztucznego i wyposa Ŝona w pizometry. Wysypisko umiejscowione jest w obr ębie kamieniołomu, z którego wybierano kamie ń dla potrzeb lokalnych. W najbli Ŝszym otoczeniu wysypiska brak jest lasów, zbiorników wodnych, cieków ze stałym przepływem wody oraz uj ęć wód podziemnych. Najbli Ŝsze zabudowania znajduj ą si ę w odległo ści około 2 km od wysypiska. Odpady komunalne s ą gromadzone w kontenerach ustawionych w niektórych wsiach, a nast ępnie wywo Ŝone na wysypisko. Pozostali mieszka ńcy wywo Ŝą odpady we własnym zakresie. Pomimo tego na terenie gminy istnieje szereg „dzikich" wysypisk śmieci, umiejscowionych głównie w wyrobiskach opoki i piasku.

33 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

6.3 Elektroenergetyka i źródła pozyskiwania ciepła.

Gmina Fajsławice nie posiada Głównego Punktu Zasilaj ącego - GPZ (tj. stacji transformatorowej 110/15 kV). Źródło zasilania gminy w energi ę elektryczn ą sta††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††† ††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††† ††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††† ††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††† ††††††ykonaniu napowietrznym, jedynie w o środku gminnym - Fajsławicach wyst ępuj ą cz ęś ciowo linie NN w wykonaniu kablowym.

Do ogrzewania mieszka ń wykorzystywane s ą kotłownie opalane w ęglem, kosem, olejem opałowym lub gazem.

34 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

7. Infrastruktura społeczna .

7.1nfrastruktura społeczna.

7.1 Administracja i zarz ądzanie w gminie.

Władz ę uchwałodawcz ą w Gminie Fajsławice sprawuje Rada Gminy w oparciu o Statut Gminy oraz Regulamin Gminy. Zarz ąd Gminy wykonuje uchwały Rady i zadania gminy okre ślone przepisami prawa. Zarz ąd powierzone zadania wykonuje przy pomocy Urz ędu Gminy, którego organizacj ę okre śla Regulamin Urz ędu Gminy. W oparciu o regulamin organizacyjny ka Ŝdy z pracowników posiada sprecyzowany zakres obowi ązków słu Ŝbowych. Załatwianie interesantów odbywa si ę na bie Ŝą co przy poszczególnych stanowiskach pracy. W celu usprawnienie działania Urz ędu Gminy najpilniejsz ą potrzeb ą jest komputeryzacja wszystkich stanowisk pracy w celu zbierania, rejestrowania i tworzenia baz danych. Przyczyni si ę usprawnienia niemal Ŝe odr ęcznego wydawania za świadcze ń, oświadcze ń i innych dokumentów na wniosek interesantów oraz organów wy Ŝszego rz ędu.

35 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

7.2 Komunikacja społeczna w gminie.

Gmina Fajsławice jako organ administracji samorz ądowej obsługuje i realizuje zadania własne okre ślone ustawami, statutem gminy, uchwałami Rady i Zarz ądu, zadania zlecone ustawowo z zakresu administracji rz ądowej oraz przyj ęte w wyniku porozumie ń administracyjnych dotycz ące Gminy Fajsławice jak równie Ŝ 12 sołectw przynale Ŝnych gminie. We wsiach zwoływane s ą zebrania kilka razy w roku, na których omawiane s ą problemy i sprawy bie Ŝą ce oraz planowane przedsi ęwzi ęcia. W zebraniach uczestnicz ą wójt oraz radni z danego terenu. W ka Ŝdej wsi umieszczona jest tablica ogłosze ń, poprzez któr ą Rada i Zarz ąd komunikuj ą si ę z mieszka ńcami. W sytuacjach wyj ątkowych ogłoszenia przekazuj ą ksi ęŜ a podczas mszy lub stosuje si ę tzw. „puszczanie kartki”.

36 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

7.3 Promocja gminy. W gminie działa od 1991 roku Towarzystwo Przyjaciół Fajsławic. Dzi ęki staraniom członków towarzystwa ukazały si ę publikacje dotycz ące historii i tera źniejszo ści Fajsławic, m.in.: • „Bohaterowie cichego Frontu”, • „Pami ęć dla pokoju” • „Bitwa pod Fajsławicami 24 VIII 1863r.” • „Po śród ogróde ńka” • „Środowisko przyrodnicze dorzecza Marianki” Towarzystwo organizuje liczne odczyty i seminaria oraz promuje działalno ść proekologiczn ą. Dzi ęki staraniom otrzymało dotacj ę na zadrzewienie gminy. Natomiast od fundacji polsko-francuskiej uzyskało fundusze na działalno ść pozalekcyjn ą w szkołach, która ma na celu upowszechnienie folkloru. W gminie popularna jest uprawo ró Ŝnego rodzaju ziół. W zwi ązku z tym z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Fajsławic, od 1999 odbywaj ą si ę w Fajsławicach „Szczególne Dni Kultury Zielarskiej, czyli Zielnik Fajsławic”. W Siedliskach, maj ących du Ŝe tradycje kulturalne i historyczne, działa Ludowy Zespół Śpiewaczy pod kierownictwem Alfredy Lipy. Na repertuar składaj ą si ę pie śni ludowe przekazywane przez najstarszych mieszka ńców Siedlisk. Wyst ępom zespołu cz ęsto towarzyszy kapela „Siedliszczaki” ze skrzypkiem Józefem Szymaniakiem. Zarówno zespół jak i kapela wielokrotnie wyst ępowały na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym uzyskuj ąc wysokie lokaty. Gmin ę promuje równie Ŝ twórczo ść rze źbiarzy ludowych w Siedliskach, którzy kultywuj ą regionalne tradycje, a tym samym promuj ą gmin ę na zewn ątrz.

Od 1992r. Gmina Fajsławice współpracuje z Gmin ą Fully w kantonie Valais w Szwajcarii, dzi ęki temu m. in. sfinansowano zakup komputerów do szkoły podstawowej w Fajsławicach, przeszkolono cztery osoby w dziedzinie bankowo ści i przetwórstwa rolno-spo Ŝywczego. Mi ędzy gminami stale prowadzona jest wymiana do świadcze ń na temat zbiórki i zagospodarowania odpadów komunalnych. Ponadto Gmina Fajsławice utrzymuje kontakt od 1998 z Gmin ą Ołyka na Ukrainie – przeszkolono 8 osób z Gmin ą Ołyka w dziedzinie upraw rolnych.

37 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

7.4 O świata, edukacja i kultura.

W Gminie Fajsławice sie ć szkolna obejmuje 4 szkoły podstawowe i 2 gimazja: w Fajsławicach, w Siedliskach II, w Suchodołach, w Boniewie. Przy ka Ŝdej ze szkół podstawowych funkcjonuj ą oddziały klas zerowych.

Na terenie gminy zlokalizowane s ą tak Ŝe dwie biblioteki:

w Fsławicach w budynku Urz ędu Gminy

w Siedliskach w budynku szkolnym. W gminie funkcjonuje 5 świtlic, zlokalizowanych przy O.S.P. we wsiach: Wola Idzikowska, Siedliska II, Ksawerówka i Suchodoły. W Fajsławicach brakuje o środka kultury, rol ę bazy dla imprez kulturalnych spełnia budynek Ochotniczej Stra Ŝy Po Ŝarnej oraz Gimnazjum i Szkoła Podstawowa. Na terenie Fajsławic rozwija si ę kultura ludowa, maj ąca swój wyraz w twórczo ści rze źbiarzy z Boniewa i Siedlisk oraz w pracy zespołów folklorystycznych - Ludowy Zespół Śpiewaczy pod kierownictwem Alfredy Lipy oraz kapel - „Siedliszczanki" z Siedlisk i kapela Siedliszczaki. W gminie działaj ą kluby sportowe: • Klub Sportowy „ śaczek" skupiaj ący głównie młodzie Ŝ szkoln ą. Klub zajmuje wysokie lokaty na szczeblu wojewódzkim i ogólnopolskim w tenisie stołowym. • Klub Parafialno-Gminny „Frassati" z Fajsławic pod patronatem proboszcza parafii w Fajsławicach. Klub prowadzi sekcje piłki no Ŝnej i szachów. • Przy Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Fajsławicach istnieje szeroka oferta zaj ęć pozalekcyjnych kulturalno-sportowych.

38 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 8.RoInictwo.

Gospodarstwa rolne nastawione s ą głównie na produkcj ę ro ślinn ą. Najwi ększa powierzchnia (63%) gruntów ornych przeznaczona jest pod upraw ę zbó Ŝ, a uzyskiwane plony s ą o około 10% wy Ŝsze od średnich w województwie lubelskim. Pozostał ą powierzchni ę zajmuj ą uprawy przemysłowe (10.3%), ziemniaków (7.8%), motylkowych (7%) oraz okopowe pastewne (1.1%). Wysoki udział w strukturze zasiewów w Gminie Fajsławice maj ą zioła, których powierzchnia wynosi około 500 ha na obszarze całej gminy. W gminie wyst ępuje tak Ŝe produkcja sadownicza na 145 ha powierzchni -krzewy jagodowe, leszczyna, sady owoców mi ękkich.. Wa Ŝną pozycj ę w dochodach z rolnictwa stanowi w Fajsławicach uprawa chmielu. Produkcja zwierz ęca kształtuje si ę na poziomie ni Ŝszym, ani Ŝeli w województwie (około 60% obsady zwierz ąt w stosunku do obsady w województwie). Zbli Ŝona ilo ściowo do województwa jest jedynie pogłowie krów - około 86% obsady w województwie.

Powierzchni ę gminy wraz ze struktur ą gruntów przedstawia Tabela 10. Natomiast u Ŝytki rolne i grunty orne w poszczególnych miejscowościach przedstawia Tabela 11.

Tabela 10: Powierzchnia gminy wraz ze struktur ą gruntów.

Sposób wykorzystania: Powierzchnia w ha

Powierzchnia ogółem 7 079 UŜytki rolne 6 069 Grunty orne 5 674 Sady 245 Łąki 126 Pastwiska trwałe 34 Lasy i grunty le śne 352 Pozostałe (grunty pod zabudow ą, 638 drogi, wody, nieu Ŝytki)

39 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

9. Analiza bud Ŝetu gminy.

40 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

9.Analiza bud Ŝetu gminy. Struktura dochodów w gminie Fajsławice kształtuje si ę nast ępuj ąco:  dochody własne - 30.58%  subwencje - 61.25%  dotacje celowe - 8.17% dochodów ł ącznie. Obserwuje si ę tendencje malej ące dochodów własnych. Rosn ą natomiast wydatki inwestycyjne gminy. Gmina korzystała z kredytów bankowych na inwestycje, które obecnie s ą spłacane. Dochody i wydatki Gminy Fajsławice przedstawia Tabela 11

Tabela 11 : Bud Ŝet Gminy Fajsławice.

Wyszczególnienie: 1997 1998 1999 2000 Wykonanie Wykonanie Wykonanie Wykonanie Dochód ogółem z tego: 4 250 000 4 162 000 4 274 000 5051071 dochody wł asne, w tym: 1 344 000 1 468 000 1 440 000 1 646 764 dotacje celowe z bud Ŝetu pa ństwa, w tym 1 252 000 787 000 469 000 615 147

• dotacje na zadania własne 652 000 121 000 85000 201 820 • dotacje na zadania zlecone i powierzone 600 000 666 000 384 000 413 327

- subwencje ogólne 1 654 000 1 907 000 2 365 000 2 789 160 Wydatki ogółem z tego: 4 579 000 4 014 000 3 958 000 5 173 856 1) wydatki bie Ŝą ce ogółem, z tego: 3 979 000 3 348 000 3 738 000 4015625 wydatki na o świat ę, kultur ę i sport 2 905 000 2 133 000 2 141 000 2439017 wydatki na pomoc i opiek ę społeczn ą 224 000 303 000 411 000 426 609

2) wydatki inwestycyjne ogółem, z tego: 1 578 000 352 000 220 000 1 158231 w tym na infrastruk tur ę techniczn ą (drogi, wodoci ągi, 185 000 47000 118000 1 119130 kanalizacja, gospodarka komunalna )

wydatki na ochron ę zdrowia 66000 46000 - - Wynik I-II: -329 000 148 000 316000 -122 785

41 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

10.Analiza problemów.

42 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

10. Analiza problemów. 10.1 Informacje ogólne.

Analiza problemów przy budowaniu Strategii Gminy Fajsławice miała na celu identyfikacj ę problemów dotycz ących cało ściowo gminy jako jednostki. Polegała ona wi ęc na zrealizowaniu nast ępuj ącego ci ągu zdarze ń: skonkretyzowanie problemów wyst ępuj ących na danym terenie w gminie „tu i teraz" - zapis dotyczy problemów, które mog ą zdarzy ć si ę równie Ŝ w przyszło ści dokonanie analizy poszczególnych problemów oraz ustalenie mi ędzy nimi zwi ązków przyczynowo-skutkowych zo brazowanie powy Ŝszych zwi ązków przyczynowo—skutkowych ustalenie problemu kluczowego do rozwi ązania w gminie, lecz bez podania sposobu jego rozwi ązania.

43 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

10.2 Przeprowadzenie analizy problemów.

Powy Ŝsze problemy zostały rozpisane w zespole.

Okre ślono negatywne stany tych problemów i przedyskutowano wspólnie z całym zespołem roboczym.

Ustalono problemy kluczowe do rozwi ązania w gminnie i okre ślono niektóre skutki przyczynowe dla tych problemów.

44 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

10.3 Spis zidentyfikowanych problemów kluczowych.

Z zakresu infrastruktury technicznej gminy: * niezadowalaj ący stan ulic i dróg * brak tras pieszo -rowerowych * niskie zwodoci ągowanie gminy * brak gazyfikacji * brak kanalizacji * niedostateczne o świetlenie ulic i dróg * zły stan techniczny dróg powiatowych przekwalifikowanych dróg wojewódzkich przebiegaj ących w obszarze gminy

> Z zakresu przedsi ębiorczo ści: * brak zakładu przetwórstwa rolno -spo Ŝywczego * brak zakładów usługowo -wytwórczych * trudno ści ze zbytem płodów rolnych * niewystarczaj ąca ilo ść miejs c pracy * bardzo słaba baza lokalowa dla rozwoju agroturystyki * brak bazy kulturalno -sportowo-turystycznej

> Inne zidentyfikowane problemy: * brak środków na renowacj ę zabytków kultury * niedostateczna promocja gminy * niedostateczne warunki lokalowe urz ędu gminy * ograniczona mo Ŝliwo ść zatrudnienia młodych ludzi równie Ŝ poza gmin ą * wzrost bezrobocia, powodem zubo Ŝenia całego społecze ństwa gminy * niepełna telefonizacja gminy.

45 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

11. Analiza celów.

46 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

11. Analiza celów.

11.1 Cel strategiczny. Strategiczny (generalny) cel Strategii Rozwoju Gminy Fajsławice na lata 2000 - 2010 okre ślony jako: ,, STAŁY I SYSTEMATYCZNY ROZWÓJ GOSPODARCZ GMINY WYKORZYSTUJ ĄCY NATURALNE ZASOBY KRAJOBRAZOWE DLA BUDOWANIA BAZY USŁUGOWO-NOCLEGOWEJ I TURYSTYCZNEJ”. mo Ŝliwy jest do zrealizowania po zrealizowaniu celów operacyjnych .

47 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

11.2 Celami operacyjnymi

Celami operacyjnymi dla Gminy Fajsławice, które przyczyni ą si ę do zrealizowania celu generalnego s ą: • rozwój inwestycji na rzecz spójno ści społeczo-gospodarczej z lokalnymi samorz ądami s ąsiednimi oraz województwem • rozwój społecznych, kulturalnych i gospodarczych powi ąza ń kooperacyjnych w celu integracji transgranicznej przy równoczesnej ochronie własnych zachowa ń zwyczajowych, kulturowych ludno ści oraz przemian demograficzno-osadniczych całej gminy • rozwój turystyki i agroturystyki transgranicznej z zachowaniem ochrony środowiska • przygotowanie kadry mened Ŝerskiej dla małej i średniej • przedsi ębiorczo ści, przy wykorzystaniu dobrej bazy lokalowej wspieranie i rozwój infrastruktury technicznej i ekonomicznej dla strukturalnych przemian na wsi, tzn. wzrostu liczby rolniczych gospodarstw towarowych • wspieranie przedsi ębiorczo ści i usług, opartych na innowacyjno ści obejmuj ącej wykorzystanie zasobno ści gminy tj. dobr ą i bardzo dobr ą baz ę lokalow ą, atrakcyjne poło Ŝenie.

Powy Ŝsze cele operacyjne s ą celami spójnymi wyznaczonymi w strategii przyj ętej dla województwa lubelskiego.

48 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

Cz ęść II

-prognozy

49 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

SPIS TRE ŚCI: Str. 1. Gmina Fajsławice w przyszło ści 2 2. Środowisko 6 2. l Środowisko w przyszło ści 7 2.2 Odpady stałe i ścieki 8 3. Rozwój gospodarki 9 4. Planowany bud Ŝet gminy 11 5. Efekty celów strategii 14 6. Atuty i bariery Gminy Fajsławice 16 6. l Atuty Gminy Faj sławice / 9 6.2 Bariery Gminy Fajsławice 20

50 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

1. Gmina Fajsławice w przyszło ści.

51 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

1.Gmina Fajsławice w przyszło ści.

Rolnictwo

Według prognoz powierzchnia gminy wynosi ć b ędzie 7 069 ha, z t ą ró Ŝnic ą, Ŝe zmianie ulegnie powierzchnia zagospodarowania poszczególnych u Ŝytków (Tabela 1).

Tabela 1: Przewidywana struktura u Ŝytkowania gruntów w Gminie Fajsławice na lata 2000-2010.

Rok Pow. ogólna UŜytki rolne [ha]: Lasy i Pozostałe gruntów Razem Grunty Sady Łąki Pastwiska grunty grunty [ha] [ha] rolne trwałe le śne [ha]

2000 7069 124 110 2001 7069 134 110 2002 7069 150 110 2003 7069 178 110 2004 7069 201 110 2005 7069 220 110 2006 7069 232 110 2007 7069 245 110 2008 7069 260 90 2009 7069 260 80 2010 7069 260 70

Prognozuje si ę, Ŝe zmianie ulegnie liczba gospodarstw rolnych, jak równie Ŝ ich średnia powierzchnia. Według dotychczasowych obserwacji przewiduje si ę, Ŝe liczba gospodarstw rolnych w przyszło ści b ędzie maleć. Wraz ze zmian ą liczby gospodarstw rolnych zmianie ulegnie równie Ŝ średnia powierzchnia gospodarstwa, i b ędzie wynosi ć szacunkowo: • 7-10 ha w roku 2008, • 10-15 ha w roku 2010.

52 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

Szacuje si ę, Ŝe gospodarstwa rolne b ędą nastawione głównie na: produkcj ę zbó Ŝ, ziół, chmielu, w mniejszym stopniu za ś na produkcj ę buraków cukrowych oraz rzepaku. W pozostałych uprawach dominowa ć b ędzie len sadownictwo, uprawy krzewów owocowych oraz uprawy ziół. Prognozy powierzchni gospodarstw rolnych w przyszło ści przedstawia Tabela 2.

Tabela 2: Prognozy powierzchni gospodarstw rolnych na terenie Gminy Fajsławice na lata 2000-2010.

Wielko ść gospodarstw 2000 2001 2005 2010 od 0,5 ha do 2,0 ha 720 685 645 438 o d 2,0 ha do 5,0 ha 760 735 690 530 od5,0 ha do 7,0 ha 280 284 290 300 od 7,0 ha do 10,0 ha 189 195 210 230 od 10,0 ha do 15,0 ha 63 74 81 90 powy Ŝej 1 5 ha 16 21 24 70 RAZEM: 2028 1 994 1 940 1618

Przewiduje si ę, Ŝe zostanie zalesiona w przyszło ści znaczn ą cz ęść gruntów V i VI klasy bonitacyjnej. Ze wzgl ędu na specyfik ę gospodarstw rolnych oraz ich wysokie rozdrobnienie, za podstawowy element polityki rolnej gminy nale Ŝy uzna ć propagowanie rolnictwa ekologicznego i tworzy ć zach ęty ekonomiczne dla jego rozwijania.

53 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

Szkolnictwo

Przewiduje si ę ograniczenie stopnia organizacji szkół podstawowych do klas 0-3, ze wzgl ędu na wyst ępuj ący ni Ŝ demograficzny oraz małe odległo ści pomi ędzy istniej ącymi szkołami. Presja społeczna nie pozwala na całkowit ą likwidacj ę szkół, co dyktuj ą wzgl ędy ekonomiczne - nale Ŝy zamkn ąć jedn ą lub dwie szkoły. W celu poprawy sytuacji ekonomicznej planuje si ę cz ęś ciowe wykorzystanie budynków szkolnych m.in. na o środki pomocy społecznej. Istnieje mo Ŝliwo ść wykorzystania budynków szkolnych do nauki nowoczesnej rachunkowo ści rolnej dla rolników (sale komputerowe w szkołach). Aby rozszerzy ć ofert ę pozalekcyjnych zaj ęć kulturalno-sportowych konieczne jest doposa Ŝenie sprz ętowe szkół m.in. w sprz ęt sportowy. Natomiast w okresie wakacyjnym budynki mogłyby by ć wykorzystywane jako domy noclegowe, do sportu i rekreacji lub jako letnie o środki kolonijne - ze wzgl ędu na atrakcyjne i malownicze poło Ŝenie.

Promocja gminy

Gmina Fajsławice w celu promocji b ędzie wspiera ć działanie zespołów i twórców ludowych, organizacji społecznych, kulturalnych i zawodowych. Będą wydawane okazjonalne foldery i prospekty. Forma promocji gminy będzie równie Ŝ umieszczenie informacji w „Informatorze Województwa Lubelskiego", aby t ą drog ą przekazywa ć informacje do szerszej rzeszy odbiorców, równieŜ poza granicami kraju. Ponadto gmina posiada dost ęp do Internetu oraz własn ą stron ę WWW, przez co informacje o gminie b ędą dost ępne na całym świecie. W przyszło ści b ędzie wydawana lokalna gazeta, w której umieszczane b ędą informacje dotycz ące Gminy Fajsławice i jej mieszka ńców.

54 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

2. Środowisko.

55 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

2.1 Środowisko w przyszło ści. Obszar Gminy Fajsławice nale Ŝy do czystszych i mniej ska Ŝonych obszarów na terenie Polski (cz ęść obszaru gminy znajduje si ę w otulinie Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego). Czynnikami stanowi ącymi niebezpiecze ństwo dla stanu środowiska s ą du Ŝe nat ęŜ enie ruchu samochodowego, ścieki z gorzelni oraz du Ŝa liczba „dzikich" wysypisk śmieci. Z du Ŝym nat ęŜ eniem ruchu samochodowego zwi ązana jest emisja spalin oraz podniesienie poziomu hałasu. By zminimalizowa ć to szkodliwe oddziaływanie nale Ŝałoby zalesia ć obszary gruntów poło Ŝone wzdłu Ŝ głównych arterii komunikacyjnych gminy (m.in. nale Ŝy chroni ć przed zanieczyszczeniem tereny zieleni w centrum Fajsławic) Mo Ŝna to osi ągn ąć poprzez budow ę obwodnicy wraz z ekranami akustycznymi. Spowoduje to wytłumienie hałasu oraz b ędzie stanowi ć naturaln ą barier ę i filtr dla spalin. Natomiast powstawanie „dzikich" wysypisk śmieci mo Ŝna zatrzyma ć poprzez wprowadzenie dobrze zorganizowanego systemu odbioru śmieci z miejsca ich wytworzenia, co pozwoli zachowa ć czysto ść wód powierzchniowych i podpowierzchniowych, a gmina b ędzie mogła utrzyma ć status gminy ekologicznie czystej.

56 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

2.2 Odpady stale i ścieki.

Wysypisko śmieci zlokalizowane we wsi Suchodoły mo Ŝe by ć eksploatowane do roku 2006, pó źniej nale Ŝy wygospodarowa ć nowe tereny przeznaczone pod wysypisko. Ponadto nale Ŝy wprowadzi ć segregacj ę odpadów stałych w celu ich utylizacji i ponownego wykorzystania - recyclingu oraz zorganizowa ć punkty odbioru śmieci we wsiach. W gminie jest osadnik ścieków zlokalizowany w Siedliskach, jednak jego wielko ść jest niewystarczaj ąca dla gminy. W zwi ązku z tym planuje si ę tak Ŝe budow ę kanalizacji i oczyszczalni, które zapewni ą nale Ŝyty stan sanitarny w gminie. Budowa oczyszczalni ma na utrzyma ć odpowiedni ą czysto ść wód powierzchniowych i podziemnych oraz zapobiega ć ska Ŝeniu gruntów. Z miejscowo ści, w których nie b ędzie oczyszczalni ścieki maj ą by ć dowo Ŝone do tych oczyszczalni wozami asenizacyjnymi, w tym celu naleŜy stworzy ć zorganizowany system odbioru ścieków. Na terenie pozostałych miejscowo ści rozwa Ŝana jest budowa przydomowych oczyszczalni ścieków. Planuje si ę rozbudow ę istniej ącego wysypiska wspólnie z Gmin ą Piaski. Zawarta ju Ŝ została uchwała intencyjna z Gmin ą Piaski, mówi ąca o rozbudowie, wprowadzeniu wi ększej ilo ści pojemników na śmieci oraz o wprowadzeniu segregacji odpadów. Planowana jest rozbudowa istniej ącego wysypiska dla odpadów stałych nietoksycznych w celu usługowego świadczenia przyjmowania tych odpadów z s ąsiednich gmin. Uzyskane dochody ze składowania tych Ŝe odpadów gmina planuje przeznaczy ć na zorganizowanie profesjonalnego odbioru odpadów z miejsca ich wytwarzania.

57 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

3. Rozwój gospodarki.

58 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

3.Rozwój gospodarki.

W gminie przewidywany jest rozwój placówek handlowych, noclegowych i usługowych, szczególnie przy drodze numer 17 prowadz ącej przez Lublin, Krasnystaw, Zamo ść do granicy pa ństwa (planowanej obwodnicy) oraz przy trasie dojazdowej do zbiornika Ole śniki. Przeprowadzenie planowanych zada ń inwestycyjnych takich jak: budowa wodoci ągów, kanalizacji, oczyszczalni ścieków itp., przyczyni si ę do spadku bezrobocia w gminie daj ąc nowe miejsca pracy, powoduj ąc rozwój turystyki i napływ kapitału do gminy. Spowoduje to tym samym rozwój gospodarczy gminy oraz popraw ę bytu jej mieszka ńców. Budowa dróg, kanalizacji i wodoci ągów stworzy miejsca pracy dla bezrobotnych. W perspektywie planowana jest budowa gazoci ągu obejmuj ącego cał ą gmin ę. Szans ą na zmniejszenie bezrobocia jest powstanie zakładu zajmuj ącego si ę zorganizowaniem i odbiorem śmieci od indywidualnych gospodarstw, co stworzy dodatkowe miejsca pracy oraz dodatnio wpłynie na stan środowiska w gminie. Gmina posiada zaplecze umo Ŝliwiaj ące odbudow ę spółdzielczo ści (m.in.: do produkcji rolnej i spo Ŝywczej - baza SRH w Suchodołach, magazyny zbo Ŝowe i ziołowe w Fajsławicach -jako punkty skupu produktów rolnych).

59 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

4. Planowany bud Ŝet gminy.

60 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

4.Planowany bud Ŝet gminy.

Gmina Fajsławice planuj ąc przeprowadzanie inwestycji ubiega si ę i ubiega ć si ę będzie w przyszłości o środki na ich pokrycie pochodz ące ze źródeł pozabud Ŝetowych oraz funduszów UE, tzn. strukturalnych Unii Europejskiej. Źródłami tymi b ędą m.in.: • środki z funduszy wojewódzkich (wojewody, marszałka) • środki z Funduszu Ochrony Środowiska (NFO Ś, WFO Ś) • środki z bud Ŝetu pa ństwa • środki w ramach PAOW z Banku Światowego

• inne środki i dotacje do funduszy w okresie akcesji i przedakcesji (PHARE,

SAPARDJSPA itp.).

61 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

Bud Ŝet Gminy Fajsławice na lata 2000-2010 przedstawia Tabela 3

Tabela 3 Prognozowany bud Ŝet Gminy Fajsławice do roku 2010.

Wyszczególnieni 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 a

I – Dochody 4 774 053 5 212 000 5 213 000 5 370 000 5 630 000 5 696 000 5 687 000 6 043 000 6 224 000 6 411 ogółem z tego: 000 - dochody własne, 4 428 784 4 658 000 4 884 000 4 940 000 5 145 000 5 205 000 5 370 000 5 584 000 5 803 000 5 976 w tym: 000  Subwencja 3 118 640 3 243 000 3 373 000 3 474 000 3 578 000 3 686 000 3 796 000 3 985 000 4 145 000 4 269 ogólna 000  Subwencje 1 991 646 2 111 000 2 195 000 2 261 000 2 350 000 2 421 000 2 494 000 2 594 000 2 697 000 2 778 oświatowe 000 - dotacje na 318 826 334 000 347 000 357 000 360 000 365 000 370 000 381 000 392 000 404 000 zadania zlecone - dotacje na 26 443 20 000 22 000 23 000 25 000 26 000 27 000 28 000 29 000 31 000 zadania powierzone II – Wydatki 4 448 253 4 886 200 5 099 000 5 120 000 5 380 000 5 396 000 5 684 000 5 743 000 5 924 000 6 111 ogółem z tego: 000 1) wydatki 3 873 984 4 417 200 4 380 000 4 390 000 4 645 000 4 705 000 5 117 000 4 934 000 5 153 000 5 376 bie Ŝą ce ogółem w 000 tym: - wydatki na 2 595 194 2 650 000 2 700 000 2 750 000 2 820 000 2 900 000 2 950 000 3 038 000 3 129 000 3 223 oświat ę 000 - wydatki na 69 850 73 000 76 000 78 000 79 000 80 000 82 400 83 000 84 000 85 000 pomoc i opiek ę społeczn ą

62 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

2) wydatki 229 000 115 000 350 000 350 000 350 000 300 000 350 000 400 000 350 000 300 000 inwestycje ogółem - w tym na 29 000 - 170 000 150 000 350 000 300 000 350 000 400 000 350 000 300 000 infrastruktur ę techniczn ą - pozostałe 200 000 115 000 180 000 200 000 ------wydatki komunalne 325 800 325 800 114 000 250 000 250 000 300 000 3 000 300 000 300 000 300 000

III – Wydatki I-II

63 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

5. Efekty osi ągania celów

strategii.

64 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

5. Efekty osi ągania celów strategii.

Efektami celu strategicznego s ą te cele, których realizacja nast ąpi po zrealizowaniu celów operacyjnych. Tak wi ęc efektami wynikaj ącymi ze zrealizowania głównego celu strategii będą: rozwini ęta przedsi ębiorczo ść w postaci średnich i małych firm, głównie w postaci zakładów usługowo-wytwórczych opłacalna produkcja rolna rozwini ęta baza noclegowa rozwini ęte baza gastronomiczna ochrona środowiska naturalnego terenów poło Ŝonych w otulinie Parku Krajobrazowego oraz w jego bezpo średnim sąsiedztwie ograniczenie do minimum bezrobocia kultywowanie tradycji historycznych i ludowych pełna infrastruktura całej gminy utworzenie bazy lokalowej dla osób niepełnosprawnych.

65 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

6. Atuty i bariery Gminy

Fajsławice.

66 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

6. Atuty i bariery Gminy Fajsławice.

1. Okre ślenie istotno ści poszczególnych czynników.

Waga liczbowa okre ślaj ąca istotno ść atutu, była przyznawana w skali od l do 5. Kolejne stopnie skali oznaczaj ą: 1) mało wa Ŝny...... waga[l] 2) przeci ętnie wa Ŝny...... waga[2] 3) wa Ŝny...... waga[3] 4) bardzo wa Ŝny...... waga[4] 5) kluczowy...... waga[5]

Czynniki, które uzyskały ocen ę l lub 2, o ile nie towarzyszył im wektor narastaj ący, zostały usuni ęte z listy uwarunkowań strategicznych jako nie maj ące znaczenia strategicznego.

2. Okre ślenie dla czynników tendencji zmian w czasie.

Tendencj ę zmian danego czynnika w czasie opisuje jeden z pi ęciu mo Ŝliwych stanów (oznaczonych odpowiednio skierowanymi strzałkami):

1) gwałtownie narastaj ący 2) narastaj ący 3) stabilny 4) malej ący 5) gwałtownie malej ący

W wypadku czynników, których zmienno ść jest niemo Ŝliwa w tym momencie do prawdopodobnego oszacowania, albo - które zale Ŝą od przebiegu planowanych przez nas procesów, zamiast strzałki-wektora w odpowiedniej rubryce pojawi si ę znak zapytania.

67 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

Oto przykłady oznaczenia czynników:

Lp Opis czynnika Istotno ść czynnika Wektor

1 2 3 4 5 tendencji 1 Dobra baza do rozwoju przemysłu zielarskiego oraz przetwórstwa owocowo-warzywnego 2 Bezpo średnie poł ączenie komunikacyjne z granic ą wschodni ą

Nale Ŝy to odczytywa ć nast ępuj ąco: pierwszy czynnik jest kluczowy i jego znaczenie b ędzie wzrastało. Drugi czynnik jest równie Ŝ kluczowy, lecz znaczenie jego b ędzie w perspektywie czasowej lat 2008-2010 utrzymywa ć si ę na stałym poziomie w zwi ązku z odci ąŜ eniem drogi numer 17 poprzez budow ę obwodnicy.

68 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

6.1 Atuty Gminy Fajsławice.

Lp. Opis czynnika Istotno ść Wektor czynnika tendencj 1 2 3 4 5 i 1 Wysoki wska źnika bonitacyjny gleb

2 Czysto ść wód powierzchniowych wokół terenu gminy

3 Korzystna zabudowa wokół siedziby Urz ędu Gminy

4 Wysoki potencjał dla rozwoju przedsi ębiorczo ści i usług

5 Poło Ŝenie w bliskiej odległo ści od granicy wschodniej

6 Dobre warunki dla agroturystyki

7 Wysoki standard budynków mieszkalnych

8 Atrakcyjne walory krajobrazowo- przyrodnicze

9 Dobry potencjał magazynowy

10 Dobra baza edukacyjna

69 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 6.2. Bariery Gminy Fajsławice.

Lp. Opis czynnika Istotno ść Wektor czynnika tendencj 1 2 3 4 5 i 1 Brak kanalizacji i oczyszczalni ścieków na terenie gminy

2 Wysoki stopie ń zanieczyszczenia środowiska naturalnego w miejscowo ściach poło Ŝonych przy trasie S-17 3 Słaba infrastruktura glebowa

4 Dzikie wysypiska śmieci

5 Niepokoj ący poziom bezrobocia

6 Emigracja wykształconej młodzie Ŝy

7 Zbyt słabe prognozy dla rolnictwa

8 Brak miejsc noclegowych oraz zakładów tzw. małej gastronomii, które winny by ć zlokalizowane przy trasie S-17 9 Brak strategii promocji gminy

10 Wysoki stopie ń rozdrobnienia u Ŝytków rolnych

Wymienione atuty i bariery nale Ŝą do najbardziej istotnych dziedzin rozwoju społeczno – gospodarczego Gminy Fajsławice. Wyodr ębnienie atutów i likwidacja barier winna definitywnie wpłyn ąć na zamian ę obrazu gminy oraz doprowadzi ć do aktywno ści społeczno ści lokalnej i wszystkich jej mieszka ńców.

70 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

CZ ĘŚĆ III -strategia rozwoju

71 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice SPIS TRE ŚCI

1. Zarz ądzanie strategiczne w gminie...... 2 2. Komunikacja społeczna w gminie...... 4. 3. Promowanie gminy...... 6 4. Przegl ąd planowania projektu...... 9 5. Plan zada ń...... 12 6. Kryteria tworzenia priorytetów inwestycyjnych...... 14 7. Analiza SWOT...... 17 8. Realizacja celów...... 20 9. Monitorowanie i ocena strategii...... 24 10. Podsumowanie...... 26

72 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice Zarz ądzanie Strategiczne w gminie.

73 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 1. Zarz ądzanie strategiczne w gminie.

Koniecznym warunkiem w zarz ądzaniu strategicznym Gminy Fajsławice na lata 2000-

2010 b ędzie wybór celów. Bowiem istota zarz ądzania strategicznego samorz ądów

lokalnych jest ukierunkowanie działalno ści organizacyjnej w gminie tak, aby

wyznaczone w programie strategicznym cele były najlepiej i najskuteczniej realizowane,

przy ekonomicznym wykorzystaniu wszystkich środków pieni ęŜ nych.

W tym celu nale Ŝy równie Ŝ dba ć o utrzymanie odpowiednio wykształconej kadry pracowników, która b ędzie: • wyczerpuj ąco i w sposób zrozumiały załatwia ć swoich interesantów • posiadała wiedz ę interpretacji dostosowania przepisów prawnych, podatkowych, planowania działalno ści gospodarczej i marketingu • posiadała bardzo dobr ą orientacj ę dotycz ącą: gospodarki, mo Ŝliwo ści dla rozwoju przedsi ębiorczo ści, zabytków kultury, rekreacji i rozwoju bazy turystycznej – słowem promocja gminy • ka Ŝdy pracownik winien opracowa ć plany zadaniowe (miesi ęczne lub kwartalne), na podstawie których jego bezpo średni przeło Ŝony mo Ŝe oceni ć jego efektywno ść i wydajno ść • posiada ć łatwy dost ęp do Internetu i mie ć swoj ą stron ę internetow ą o gminie i jej potencjale gospodarczym • ksi ęgowo ść prowadzi ć w formie zapisów komputerowych, wymóg ten stanie si ę szczególnie obowi ązuj ący w momencie rozpocz ęcia przepływu środków pomocniczych w okresie przedakcesyjnym (Banku Światowego, Phane oraz innych funduszy strukturalnych Unii Europejskiej) • posiada ć kadr ę pracowników znaj ących procedury post ępowania urz ędowego • posiada ć sprawnie działaj ący Zarz ąd Gminy • posiada ć pełn ą orientacj ę otoczenia (s ąsiednie gminy) oraz zmian tam zachodz ących.

74 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 2. Komunikacja społeczna w gminie.

75 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 2. Komunikacja społeczna w gminie.

Ze wzgl ędu na ró Ŝnorodno ść realizowanych zada ń i załatwianych spraw, jak równie Ŝ zwi ększaj ących si ę ilo ści interesantów, koniecznym staje si ę zabezpieczenie wła ściwej komunikacji społecznej, co w konsekwencji wpłynie na bardziej efektywn ą i skonsolidowan ą prac ę wszystkich komórek organizacyjnych Urz ędu Gminy Fajsławice.

Cel ten mo Ŝna osi ągn ąć dwuetapowo: ETAP I- Sporz ądzanie Planu Instytucjonalnego, obejmuj ącego przyj ęte przez kierownictwo priorytety oraz wynikaj ący z nich plan działa ń – dostosowany precyzyjnie do potrzeb Urz ędu Gminy Fajsławice oraz oczekiwa ń jej mieszka ńców, wykonalny pod wzgl ędem finansowym i ekonomicznym. ETAP II – wdro Ŝenie planu rozwoju instytucjonalnego obejmuj ące tworzenie inicjatyw dla rozwoju przedsi ębiorczo ści przez nawi ązywanie ścisłej współpracy pomi ędzy Zarz ądem Gminy a producentami oraz udzielanie im pełnego wsparcia prawnego i merytorycznego

Obok normalnych zada ń realizowanych przez gminy zachodzi konieczno ść zapewniania najlepszego poziomu usług dla obywateli i podmiotów gospodarczych. Istotna grupa zada ń dotyczy spraw zwi ązanych z integracj ą europejsk ą (np. wyposa Ŝenie w sprz ęt komputerowy), a tak Ŝe przygotowanie si ę do absorpcji środków pomocowych z Unii Europejskiej i Banku Światowego. Programy rozwoju instytucjonalnego winny zapewni ć Gminie Fajsławice pełne wsparcie merytoryczne, doradcze, szkoleniowe, a tak Ŝe cz ęś ciowo materialne dla tego typu zada ń. Jednak Ŝe plan bud Ŝetu wiejskiej Gminy Fajsławice zakładamy na lata 2000- 2010 nie pozwala na przenoszenie stosunkowo wysokich kosztów na : szkolenie pracowników administracyjnych ani te Ŝ na wyposa Ŝenie poszczególnych stanowisk biurowych w nowoczesny sprz ęt komputerowo- biurowy. Potrzebne b ędą na ten cel środki zewn ętrzne (pomocowe przedakcesyjne, Banku Światowego, Know How, SAPARD oraz środki Bud Ŝetu Pa ństwa).

76 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 3. Promowanie gminy.

77 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 3. Promowanie gminy.

Gmina nie zatrudnia pracownika na stanowisku Specjalisty ds. Promocji dla Gminy Fajsławice. W zwi ązku z powy Ŝszym zaleca si ę nast ępuj ące strategiczne kierunki działania dla Gminy Fajsławice: wypracowa ć metod ę współpracy i porozumienia władz samorz ądowych gminy ze społeczno ści ą poprzez nawi ązanie współpracy przez Urz ąd Gminy z organizacjami społecznymi, przedstawicielami biznesu i sektora pozarz ądowego. Doprowadzi to w konsekwencji do zwi ększenia udziału publicznego w ustaleniu priorytetów i podejmowaniu decyzji na szczeblu gminnym. Stale umo Ŝliwia ć podnoszenie kwalifikacji swoim pracownikom. Utworzy ć dodatkowo co najmniej jedno stanowisko Specjalisty ds. Promocji i Planowania Strategicznego w gminie. Nawi ąza ć współprac ę z innymi o środkami zagranicznymi (m.in. w zakresie wymiany do świadcze ń z organizacjami samorz ądowymi gmin partnerskich) oraz zacie śni ć współprac ę z gminami fuldy w Szwajcarii i Ołyka na Ukrainie. Powoła ć o środek wspierania przedsi ębiorczo ści na bazie stowarzyszenia.

Efekty zalecanych kierunków działania:

Ad. 1: Wzmocnienie przepływu informacji miedzy Urz ędem Gminy Fajsławice zwi ększy zaanga Ŝowanie mieszka ńców w jej rozwój. Informacje o osi ągnięciach i planach Urz ędu Gminy winny by ć przekazywane w taki sposób, aby uwypukli ć jej osi ągni ęcia i potencjał w śród innych społeczno ści lokalnych.

Ad. 2 • Wysoko kwalifikowana kadra zawodowa pracowników da efekt szybkiego i rzetelnego załatwiania interesantów, usprawnienia komunikacji miedzy gmin ą, a mieszka ńcami.

78 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

Ad.3 • Utworzenie stanowiska specjalnego ds. Promocji w Gminie przyczyni si ę do stałych kontaktów z mediami, pełnienie funkcji Rzecznika prasowego Zarz ądu w sytuacjach kryzysowych, stałej współpracy z lokalnymi placówkami kulturalnymi, stowarzyszeniami i nieformalnymi zwi ązkami mieszka ńców w zakresie informacji oraz promocji gminy, inicjowania i sporz ądzania wniosków dla inwestycji realizowanych przez współudział środków pomocniczych.

Ad.4 • Nawi ązanie współpracy z gminami partnerskimi przyczyni si ę do wypracowania najbardziej trafnych kierunków i metod pracy dla Zarz ądu oraz pozostałych pracowników Urz ędu Gminy.

79 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

4. Przegl ąd planowania projektu.

80 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 4. Przegl ąd planowania projektu.

Proces szczegółowego planowania ma za zadanie przypisanie ka Ŝdemu z celów odpowiednich mierników. Mierniki teokre ślaj ą stopie ń realizacji okre ślonego celu i w konsekwencji okre ślony wynik ekonomiczny, co przedstawia Tabela1.

Tabela1: Cele i wyniki, których realizacja jest bezpo średnio uzale Ŝniona od Gminy Fajsławice.

Cele / wyniki Mierniki stopnia Źródła mierników Uwarunkowania osi ągania celu zewn ętrzne Podniesienie poziomu Ŝycia ludno ści wiejskiej poprzez wielofunkcyjny i zrównowa Ŝony rozwój obszarów wiejskich. Wyniki: Lepszy stan ulic km drogi rocznie UG Lepszy stan ulic i dróg, i dróg gminnych ni Ŝsze koszty dojazdu i transportu płodów rolnych Ulepszony dojazd do km drogi rocznie UG Ni Ŝsze koszty dojazdu i wsi transportu płodów rolnych Zbudowana Ilo ść przył ączy UG Gmina kanalizacja i rocznie zwodoci ągowana oczyszczalnia ścieków Gmina Ilo ść przył ączy UG Sprawna sie ć zwodoci ągowania rocznie energetyczna Zorganizowana Ilo ść UG Rozwini ęte przetwórstwo gospodarka indywidualnych i usługi rolno-spo Ŝywcze, poprawa warunków odpadami stałymi umów na wywóz socjalno-bytowych nieczysto ści stałych mieszka ńców Rozwini ęta Wzrost dochodów UG Tworzenie stanowisk przedsi ębiorczo ść gminy na 1-go prac, opłacana produkcja mieszka ńca rolna Stworzone UG Tworzenie nowych stowarzyszenia miejsc pracy, ukierunkowana producenckie produkcja rolna

81 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

Cele / wyniki Mierniki stopnia Źródła mierników Uwarunkowania osi ągania celu zewn ętrzne Rozwini ęta Ilo ść gospodarstw UG Ograniczenie migracji agroturystyka agroturystycznych młodych ludzi Zalesione grunty Ilo ść ha rocznie UG Szersza baza rekreacyjno niskiej klasy –wypoczynkowa bonitacyjnej Stworzona baza i Ilo ść placówek UG Zintegrowane oferta kulturalna kulturalnych społecze ństwo, wypromowana gmina, kultywowanie tradycji Zadbane środowisko Malej ąca ilo ść UG Czyste ekologiczne naturalne dzikich wysypisk środowisko, rozwój śmieci wypoczynku i rekreacji Bezpieczna gmina Spadek UG Lepszy komfort Ŝycia przest ępczo ści mieszka ńców

Najwa Ŝniejszy wpływ przy realizacji zada ń strategicznych, planowanych do osi ągni ęcia wyznaczonych celów operacyjnych maj ą: czynniki wewn ętrzne tzn. mocne i słabe strony gminy, szanse i zagro Ŝenia gminy (okre ślone na stronie 18) czynniki zewn ętrzne, których cz ęś ci ą składow ą s ą elementy otoczenia gminy jak ni Ŝej.

Inne gminy

Prawo Gospodarka

Gmina i jej zasoby

Środowisko przyrodnicze Środowisko społeczne

Rozwój przemysłu inwestycje

82 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 5. Plan zada ń.

83 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 5. Plan zada ń.

Plan zada ń stanowi szczegółowo rozpi ęty wykaz kolejnych zada ń zawieraj ący: Zwi ęzły opis zada ń Horyzont czasowy trwania danego zadania. Okre ślenie jednostki odpowiedzialnej za realizacj ę zadania. Okre ślenie wysoko ści niezb ędnego bud Ŝetu. Zdefiniowanie źródeł tego bud Ŝetu.

Plan zada ń Jednostka Udział Źródło Zadanie: Czas trwania zadania odpowiedzialna środków bud Ŝet 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 00 własnych u 1) Zagospodarowanie obiektów Urz ąd Udział środków po szkołach w Fajsławicach i własnych Gminy gminy b ędzie Suchodołach wynosił od 15 2) Wymiana wszystkich do 20% kotłowni w szkołach na warto ści gazowe lub olejowe ka Ŝdego zadania 3) Rozbudowanie istniej ących sal gimnastycznych 4) Wymiana dachów w dwóch szkołach 5) Zwodoci ągowanie gminy 6) Budowa kanalizacji w Fajsławicach, Woli Idzikowskiej, Suchodołach, Boniewie, Ksawerówce, Ignasinie, Siedliskach I i II 7) Budowa oczyszczalni ścieków w Fajsławicach 8) Modernizacja istniej ących dróg oraz budowa nowych (Fajsławice-Suchodoły- Siedliska, Fajsławice przez wie ś, Dziecinin, Kolonia Fajsławice-Ole śniki, Bielecha) 9) Gazyfikacja gminy 10) Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków 11) Budowa Centrum Kultury

84 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 6. Kryteria tworzenia priorytetów inwestycyjnych.

85 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 6. Kryteria tworzenia priorytetów inwestycyjnych.

Kryteria tworzenia priorytetów dla Gminy Fajsławice zwanej dalej Wieloletnimi Planami Inwestycyjnymi okre śla ć b ędą kolejno ści inwestycji prowadzonych w gminie. Aby zapewni ć zgodno ść priorytetów i potrzeb inwestycyjnych z dynamicznie zmieniaj ącymi si ę mo Ŝliwo ściami gminy, winna by ć przygotowana do roku 2003 wieloletnia prognoza finansowania obejmuj ąca lata 2003 – 2008 oraz wdro Ŝony system komputerowego przebiegu finansowania inwestycji w gminie.

Proponowane kryteria przykładowe s ą nast ępuj ące: A.Grupa kryteriów okre ślaj ących zbie Ŝno ść inwestycji z celami strategicznymi gminy: 1. Czy inwestycja jest bezpo średnio zwi ązana z rozwojem turystyki, przedsi ębiorczo ści, itp.? 2. Czy inwestycja jest zwi ązana z rozwojem gospodarczym w innych dziedzinach nie koliduj ących z rozwojem turystyki, przedsi ębiorczo ści, itp.? 3. Czy inwestycja dotyczy infrastruktury gospodarki wodno – ściekowej? 4. Czy inwestycja dotyczy infrastruktury komunalnej? 5. Czy inwestycja dotyczy innych elementów infrastruktury technicznej, istotnych dla rozwoju gospodarki w gminie? 6. Czy inwestycja dotyczy szeroko rozumianej edukacji? 7. Czy inwestycja dotyczy bezpo średnio poprawy warunków dla rekreacji? 8. Czy inwestycja bezpo średnio wpłynie na korzystny wizerunek i promocj ę gminy? 9. Czy inwestycja w inny sposób bezpo średnio przyczynia si ę do poprawy warunków Ŝycia mieszka ńców 10. Czy inwestycja b ędzie wpływa ć na rozwój przedsi ębiorczo ści ponadlokalnej? 11. Czy realizowana inwestycja jest wpisana w Zasadniczy Program Inwestycyjny?

86 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

B. Grupa kryteriów okre ślaj ących mo Ŝliwo ść korzystnego finansowania w danym momencie, w szczególno ści – dofinansowania ze źródeł zewn ętrznych: 12. Czy inwestycja jest dofinansowana ze środków zewn ętrznych lub z miejscowych kapitałów prywatnych? 13. Czy inwestycja jest kredytowana na warunkach korzystniejszych, ni Ŝ rynkowe? 14. Czy inwestycja po zako ńczeniu b ędzie generowa ć dochody dla gminy? 15. Czy inwestycj ę poprzedza studium wykonalno ści? 16. Czy inwestycja jest w trakcie realizacji? (kryterium przej ściowe) 17. Czy inwestycja spowoduje utworzenie stałych miejsc pracy? 18. Czy inwestycja jest realizowana wspólnie z gmin ą s ąsiedni ą? 19. Czy inwestycja jest realizowana zgodnie z priorytetami okre ślonymi przez mieszka ńców gminy?

87 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 7. Analiza SWOT.

88 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 7. Analiza SWOT.

Wyniki analizy SWOT, czyli mocnych i słabych stron, szans i zagro Ŝeń zwi ązanych z rozwojem gospodarczo społecznym Gminy Fajsławice obrazuje poni Ŝsza Tabela7.

Tabela2: Analiza STWO Gminy Fajsławice.

Mocne strony Słabe strony
dobrej jako ści gleby
rozdrobnienie gospodarstw
dobrej jako ści woda
brak obiektów gastronomicznych
zwi ęzła zabudowa skupiona przy
brak o środków kulturalnych dla trasie E-17 młodzie Ŝy
niska przest ępczo ść
brak całodobowej obsługi w zakresie
dobra ł ączno ść telefoniczna zapewnienia bezpiecze ństwa
wykształcona i młoda kadra mieszka ńców pedagogiczna
starzenie si ę społecze ństwa brak
baza dydaktyczna i jej dobra przystosowania o środków zdrowia dla lokalizacja na terenie gminy osób niepełnosprawnych
specjalizacja produkcji ziół w
niewystarczaj ąca ilo ść aptek gospodarstwach powierzchni 5 ha
brak wykorzystania mo Ŝliwo ści
dobre tradycje ludowe lokalnych słu Ŝby zdrowia na
mało zanieczyszczone środowisko rehabilitacj ę
dobra baza lokalowa i sportowa
brak wykorzystania obiektów szkół w Fajsławicach i Siedliskach szkolnych na cele sportowo -rekreacyjne
brak wi ększych o środków miejskich
brak małej przedsi ębiorczości gastronomicznej
brak informacji i edukacji w zakresie gospodarki rolnej
brak infrastruktury
brak rynków zbytu
brak mo Ŝliwo ści dojazdu do pól
brak mieszalni pasz
brak przemysłu rolno-spo Ŝywczego

89 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

Szanse Zagro Ŝenia
wielkotowarowa produkcja zielarska
wysokie bezrobocie
rozwój usług: gastronomia, zakłady
brak perspektyw rozwoju dla zbytu mechaniki samochodowej, zakłady płodów rolnych usługowe dla rolnictwa
mo Ŝliwo ść załamania si ę bud Ŝetu
rozwój przetwórstwa i gminy przedsi ębiorczo ści rolno-spo Ŝywczej
zubo Ŝenie społecze ństwa gminy
utworzenie o środka rekreacyjno-
du Ŝe zanieczyszczenie środowiska wypoczynkowego w Suchodołach na (dzikie wysypiska śmieci) bazie pomieszcze ń dworskich
brak jasnych prognoz na sprzeda Ŝ
rozwój przedsi ębiorczo ści produktów rolnych ekologicznej (produkcja zdrowej
brak perspektyw scalania gruntów Ŝywno ści w układzie kolonijnym) rolnych (Wola Dzikowska
rozlewnia wód gazowych, budowa Fajsławice) masarni z przetwórni ą przetworów owocowych mi ękkich
rozwój rzemiosła i usług bytowych
handel i bezpo średnia sprzeda Ŝ produktów rolnych
przechowalnia owoców i warzyw
specjalizacja gospodarstw powy Ŝej 5ha
nawi ązanie kontaktów handlowych ze wschodem
pozyskiwanie naturalnych surowców zielarskich
rozwój produkcji sadowniczo- ogrodniczej

Powy Ŝszy zbiór informacji tzn. analiza oddziaływania uwarunkowa ń zewn ętrznych i wewn ętrznych ma mo Ŝliwo ść rozwoju gminy, na podstawie powy Ŝszej analizy okre ślono cel ofensywnego strategicznego rozwoju, bowiem jest on najbardziej korzystny z punktu widzenia gminy, gdy Ŝ zmusza ć będzie gmin ę do optymalnego korzystania z własnych sił (dochody własne) i zewn ętrznych mo Ŝliwo ści (pomoc zagraniczna, dotacje, środki pomocnicze, kredyt).

90 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 8. Realizacja celów.

91 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 8. Realizacja celów.

Kieruj ąc si ę Strategi ą Województwa Lubelskiego i wymienionymi tam szansami gmin poło Ŝonych w centrum województwa, wskazuj ącymi tak Ŝe na du Ŝe mo Ŝliwo ści wykorzystania wysokich walorów środowiska naturalnego oraz rolniczej przestrzeni produkcyjnej, z elementami podstaw rozwoju przemysłu rolno-przetwórczego i turystyki rekreacyjno-wypoczynkowej, swoje szanse winna wykorzysta ć równie Ŝ Gmina Fajsławice.

Utworzenie warunków przygotowuj ących gmin ę do wielofunkcyjnego rozwoju jej obszarów poprzez jednoczesne wprowadzenie do realizacji zada ń zwi ązanych z popraw ą infrastruktury technicznej liniowej, ze szczególnym uwzgl ędnieniem dróg zapewniaj ących ł ączno ść komunikacyjn ą i infrastruktury społecznej zwi ązanej przede wszystkim kształtowaniem nowoczesnego rynku pracy, jako jednego z najwa Ŝniejszych źródeł równowa Ŝenia społeczno – gospodarczego w tym szkolenia kadr dla organizacji przedsi ębiorczo ści w ró Ŝnych dziedzinach.

Realizacja powy Ŝszych kierunków winna tak Ŝe stworzy ć odpowiednie warunki do przygotowania obecnej kadry urz ędowej, młodzie Ŝy szkolnej w zakresie podstawowym i gimnazjalnym oraz ukierunkowania dalszego kształcenia poprzez lepsze warunki funkcjonowania szkół. Patrz diagram.

92 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice Diagram obrazuj ący lepsze funkcjonowanie szkół w Gminie Fajsławice.

93 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice Wraz z rozwojem przedsi ębiorczo ści nale Ŝy równie Ŝ rozwija ć ducha przedsi ębiorczo ści (nazywanego przez nas podstaw ą samosterown ą) w śród dzieci i młodzie Ŝy poprzez prowadzenie ju Ŝ od roku 2000 intensywnych działa ń edukacyjnych, wkraczaj ących poza dotychczasowy standard wykształcenia szkolnego, dostosowanych do nowoczesnej gospodarki rynkowej. Zrealizowanie Strategicznego Programu Rozwoju Gminy Fajsławice do roku 2001 b ędzie mo Ŝliwe tylko wówczas, je śli władze samorz ądowe gminy b ędą wszechstronni wspierały rozwój miejscowej przedsi ębiorczo ści, rozwój turystyki rekreacyjno – wypoczynkowej oraz popraw ę dost ępno ści komunikacyjnej gminy.

94 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 9. Monitorowanie i ocena realizacji strategii.

95 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 9. Monitorowanie i ocena realizacji strategii.

Co rok w styczniu b ędzie dokonywane przez Zarz ąd Gminy podsumowanie realizacji zadań strategii przypadaj ącej na poprzedni rok bie Ŝą cy. Podsumowanie realizacji strategii w roku ubiegłym będzie przedkładane do oceny Radzie Gminy. Z kolei w okresie letnim i jesiennym, podczas prac nad przyszłorocznym bud Ŝetem, b ędzie analizowany zakres zada ń strategicznych na rok nast ępny. Zadania wpisane w strategi ę b ędą miały priorytet w przyznawaniu finansowania. Zadania o charakterze inwestycyjnym b ędą porównywane z innymi planami inwestycyjnymi gminy w formie Wieloletnich Planów Inwestycyjnych, opisanych powy Ŝej. Co dwa lata zostanie dokonana aktualizacja strategii, a co cztery lata zostanie zwołany Komitet Rozwoju Gminy, który wykona generalny przegl ąd dokona ń strategicznych i zaplanuje aktualizacj ę strategii, przedłu Ŝaj ąc j ą o kolejne cztery lata w przyszło ść . Takie uaktualnienie zostanie rozpatrzone i przyj ęte przez Rad ę Gminy, podobnie jak pierwsza strategia.

96 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 10. Podsumowanie.

97 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice 10. Podsumowanie.

Strategia rozwoju Gminy Fajsławice opracowana na lata 2000-2010 jest dokumentem okre ślaj ącym strategiczne cele podporz ądkowane misji wspomagania rozwoju społecznego i gospodarczego Gminy Fajsławice. W podstawowej cz ęś ci tego dokumentu okre ślone zostały kierunki działa ń adekwatne do aspiracji rozwojowych, słabych i mocnych stron oraz atutów i barier jako uwarunkowa ń zewn ętrznych rozwoju Gminy Fajsławice. Cele te zostały sformułowane w trzech nast ępuj ących cz ęś ciach składowych: I – Stan istniej ący II – Prognozy III – Strategia rozwoju. Sformułowany generalny (nadrz ędny) cel strategiczny dla Gminy Fajsławice, który został podczas warsztatów roboczych, kierunkuje działania głównie na uaktywnienie najwa Ŝniejszych potencjałów rozwojowych gminy w poł ączeniu ze specyficznym jej poło Ŝeniem w województwie i kraju. Priorytety rozwojowe gminy uwzgl ędniaj ą potrzeb ę likwidacji słabych stron gminy, w tym zagro Ŝeń oraz efektywne wykorzystanie mocnych stron, tak Ŝe szans, z uwzgl ędnieniem konieczno ści wsparcia finansowego przez fundusze przedakcesyjne oraz strukturalne Unii Europejskiej, po Ŝyczki Banku Światowego, Phare, SAPARD itp. Ponadto priorytety te warunkuj ą jednoznacznie osi ągni ęcie celu generalnego. Cele operacyjne okre ślaj ą zadania i grupy zada ń konieczne do realizacji na rzecz rozwoju gminy spójnego z rozwojem województwa. Wszystkie cele strategiczne okre ślone dla systematycznego i długofalowego rozwoju społeczno – gospodarczego oparte s ą w głównej mierze na wspomaganiu gospodarki rynkowej, pomna Ŝaj ącej kapitał i upowszechniaj ącej jego obrót, z mo Ŝliwo ści ą dost ępu całej społeczno ści regionu. Pozostawiono w niniejszym dokumencie swobod ę wyboru zada ń do realizacji, zapewniaj ąc przy tym elastyczno ść wdra Ŝania zada ń rzeczowych w celu dywersyfikacji (urozmaicenia) struktury gospodarczej w gminie, zachodz ącej pod wpływem zró Ŝnicowanego wzrostu zamo Ŝno ści wszystkich jej mieszka ńców jako szansy na wywołanie zmian w strukturze społecznej. Reasumuj ąc powy Ŝsze nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe sukcesy Gminy Fajsławice w coraz wi ększym stopniu b ędą zale Ŝeć od sprawnego i efektywnego zarz ądzania, rozumianego jako wiedza i umiej ętno ści praktycznego sterowania zasobami materialnymi i ludzkimi oraz procesami w celu ich optymalnego wykorzystania dla osi ągni ęcia zamierzonych rezultatów w istniej ących warunkach społecznych, gospodarczych i politycznych.

98 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

99 Strategia Rozwoju Gminy Fajsławice

100