IRIS DON AOI 1 CUISLE Eagrán 2 SAMHAIN 1998 £1.50 Saibhreas• • —^C-l' » ~ • na Mara Who will Jípjiefit from Mayo s gas bonanza? NÍL A í-HtOS AOÁiVí GOiOÉ' _ _ATÁ LsiPÁM POMH ‘ ! GERRY ADAMS AGUS AN DUAIS NÁR BRONNADH CATHAIR DHIAGA NA nlNCAS __ __ __ __ __ CUISLE r ] San eagrán seo ' * J rn-.*. ; *a*! ''V.'* *C • . I I .• |; * « * . ! * : * i.n/íf'. CÉ LEIS ACMHAINNÍ NÁDÚRTHA • :! :.i-. ;!*•. • \ j* ' .* • • NA hÉIREANN? A major gas find off the Mayo r' ” ': *. coast will benefit the shareholders in Enterprise Oil, not Ireland plc. Saibhreas na Mara Tuairisc speisialta le Uinsionn Mac Dubhghaill 20 AN DUAIS NÁR BRONNADH Des Johnson on Gerry Adams, CUISLE Typhoid Mary, and the Nobel An tEastát Tionsdaíochta, Peace Prize 9 Casla, Co na Gaillimhe Teil: 091 572077 AN BÉAL BEO Facs: 091 572076 Antaine Ó Faracháin on the sean- Ríomhphost: [email protected] nós song Peigín 's Peadar 13 Eagarthóir: Uinsionn Mac Dubhghaill Riarthóir: RÉALTÓGA NA PÁIRCE Mary Ellen Ní Chualáin Mac Dara Mac Donncha's football Tuairisceoir: Díarmuid Johnson allstars 36 Bainisteoir Fógraíochta: Aisling Ní Dhiomasaigh OIREACHTAS BHLEÁ CLIATH Diarmuid Johnson's analysis of the Dearadh le: Oireachtas literary awards 14 Caomhán Ó Scolaí EADRAINN Clóchur: Kilkenny People Ullamh don Bhanríon Teach Mór an Spidéil Cá bhfuil an tascfhórsa? 7 LEAGAN CAINTE Tóg sos, a deir Liam Mac Con lomaire 25 AR MO THAISTEAL DOM Audrey Ní Fhearghaíl on old racism in South Africa's new dawn 10 RUA AGUS CNÓNNA NA TnaG - CEILIÚRADH NÓ SAMHNA TÓRRAMH? Scéal eile ón leon mantach 32 The beleaguered TV station celebrates its second birthday with LUCHT ADHARTHA NA SPÉIRE new viewing figures to confound The Incas worshipped the sun, the the critics 18 moon and the stars 24 Ar mhaith leat síntiús a ghlacadh le Cuisle? Cuisle chugat gach mí go dtí an bhliain 2000 Líon isteach an fhoirm ar leathanach 38 ! Arna fhoilsiú ag f Foilseacháin an Phobail Teo, j Casla, Co na Gaillimhe. CUISLE AR AN IDIRLÍON http://homepage.tinet.ie/~cuisle1 Il I S A M H A I N 1 9 9 8 C U I S L E 3 Míle buíochas le hÉadaoín Ní Chróinín, Port Mearnóg, Co Bhaile Átha Cliath, a chuir an pictiúr gleoite seo chugainn i gcomhair na Samhna. Tá bronntanas beag ar an mbealach chugat, a Éadaoin. An bhfuil aon phictiúr deas agaibli don Nollaig, a ghasúra? Cuir chugainn iad roinih an 16 Samhain chuig: Cuisle, Casla, is S ^ P Co. na Gaillimhe Má fhoilsíonn muicl do phictiúrsa, cuirfidh inuid bronntanas chugat. Áras Mhdirtín Uí Chadhain An Cheathrú Rua, Co. na Gaillimhe Fón : (091) 595101 / 595038 Facs : (091) 595041 i . National University af Ireland, Galway ríomhphost: [email protected] Ollscoil na hfcireanir Caillimh Cúrsaí Gaeilge 1998/1999 Daoine Fásta, Mic Léinn Tríú Leibhéal, Eachtrannaigh, Cúrsaí Deireadh Seachtaine, Sainchúrsaí do Chomhlachtaí Ranganna Oíche Gaeilge do Dhaoine Fásta:- Na Forbacha, An Cheathrú Rua, Carna, Inis Mór Cúnamh agus tacaíocht don chlann gan Ghaeilge ar mian leo Gaeilge a fhoghlaim Ranganna Oíche Ríomhaireachta trí Ghaeilge Seirbhís Rúnaíochta trí Ghaeilge don phobal 4 C U IS L E S A MHA I N 19 9 8 Litreacha chu ig ain Eagarthóir Beidh fáilte roimh chomhfhreagras i nGaeilge, i mBéarla, nó i dteangacha eíle 5i Seol do litir chuig: An tEagarthóir, Cuisle, Casla, Co na Caillimhe. s l Ríom h p h ost: cu is 1 e@ti net. ie c 1 OJISLE 3 0 p A Mhuintir Chorca expensive graphics I think a in English? There are also was partly due to blandness little more could be done. some English introductions in deriving from a desire to the index of artides. Inside, However, too much mannered become popular. typography can be visually however, there is no Dhuibhne Film and book reviews are confusing. translation or glossary. How gjjgjí.portant. Why do they have Séamus Ó Maicín, I was very impressed with disappointin|^|p^|^g |^m|be the Iatest film or book. Baile Átha Cliath 2. page 30, An Taj Mahal, for ook like Ngugi’s different A Eagarthóir, a chara, ^tolonismg the Mind: the Ba ríshuimiúil an t-alt sa ics of Language in African chéad eagrán de Cuisle ■ature will fascinate anyone faoinár gcomhtheanga a modicum of interest in Cheilteach sa mBríotáin ;e Irish language activism gm brónach an scéal é. -"gcn m 8°’ . Gach samhradh tugann f ^ ^ n a j o r article about the muintir Chorca Dhuibhne Wtm ...loming discussions on cuireadh do scaifte ógánach^p Teanga would be as an mBriotáin teacht anall^f v ^ ^ ^ ia te d . ar saoire. Ach iontas na n- ^ *' rón orm faoin méid iontas, ní bhíonn ach lucht Béarla, ach caithfidh mé mo labhartha na Fraincise ina measc. Agus ansin, téann leibhéil féin a ardú freisin. Ba scaifte d’ógánaigh Chorca this style I would like to see more mhaith liom é sin a Dhuibhne anonn agus of layout could be the overall academic and critical artides. dhéanamh le cabhair ó Cuisle. cuireann siad fúthu i dtithe layout style of Cuisle, The demise of The Big Issues Is mise srl. ina labhartar Fraincis amháin. particularly when so many Cén teachtaireacht a young readers are familiar fhaigheann muintir na with computer applications. Briotáine ón méid sin, go When I first flicked háirithe na daoine óga? through the magazine I made Cuireann sé in iúl dóibh nach the mistake of assuming that bhfuil meas mada ag éinne de there would be a similax na hÉireannaigh ar a dteanga gluais for all the artides. Do dhúchais. Agus cuireann sin you seriously think people are fearg ormsa. going to go to the trouble of An bhfuil seans ann go sitting down with a dictionary n-athródh muintir Chorca to understand words which Dhuibhne a bpolasaí as seo could have been explained at amach? the bottom of the page? Is AR MHAITH LEAT POST Is mise, srl. there even a dictionary which explains modern neologisms (apart from buying every new DÚSHLÁNACH LE specialist dictionary)? Dearadh The Irish language is not CUISLE? the language of a minority agus Dearcadh group. It is a national Tá folúntas ag Cuisle le haghaidh bainisteoir language withered somewhat fógraíochta. Duine bríomhar atá in ann oibriú Caoimhghin Ó Croicheáin by the heat of the colonial leis nó léi as a stuaim féin. Ba bhuntáiste taithí Baile Munna, BÁC. and neo-colonial cultural margaíochta agus pearsantacht oscailte A chara, furnace. Cuisle can be a thaitneamhach. Congratulations on the new specialist magazine for fluent Is í an Ghaeilge teanga oibre an chomhlachta magazine! An inexpensive speakers, or it can re-assert ach tá Béarla líofa riachtanach chomh maith. glossy magazine as Gaeilge was the importance of the Irish much needed. In terms of language by drawing in Seol d'iarratas maraon le CV chuig: layout there is a lot of the people who merely have levels Cuisle, Casla, Co na Gaillimhe collage style of heading, of imderstanding i.e. most roimh an 15 Samhain. photo and columns with little people in Ireland and among Eolas: 091 572076. integration. Without Irish communities abroad. expecting very fancy Why is the cover subtide S A M H A I N 1 g 9 8 C U I S L E 5 EAGARFHOCAL Cuisle, An tEastát Tionsclaíochta, Casla, Co na Gaillimhe. Teil: 091 572077. Facs: 091 572 076. Ríomhphost: [email protected] Na deiseanna a chuirtear amú CODLADH NA SÚL OSCAILTE atá níos éasca anois dul ag tochailt sna saibhreas atá ar fáil di amach óna ar Aire na Mara agus Acmhainní farraigí doimhne, leis na forbairtí cósta? Díreach faoi mar a tharla le Nádúrtha, Michael Woods, maidir móra teicneolaíochta a tharla le fiche tionscal na hiascaireachta nuair a leis an mbeirtreach gáis atá amach ó bliain anuas. ghlac muid ballraíocht san EEC i chósta thiar na hÉireann (féach an Ar an dara dul síos tá na dtús na 1970í, tá deiseanna móra á tuairisc ar leathanach 14). comhlachtaí ola ag faire amach le gcur amú againn arís. In áit ráitisí seafóicleacha a eisiúint fada le haghaidh beirtreacha nua gáis ag cur fáilte roimh an ngás atá agus ola. Tá an stór ola sa Muir An lorua Stuama faighte ag Enterprise Oil, 70 km Thuaidh beagnach ídithe; an bhail amach ó chósta Acla, ba cheart dó chéanna atá ar Bheirtreach Chionn CUIR AN dearcadh dearóil, déirc- idirbheartaíocht a thosú láithreach tSáile. each atá ag rialtas na hÉireann i leis an gcomhlacht — agus le comh- Bheadh na comhlachtaí ola ag gcomparáid leis an gcur chuige lachtaí ola eile — féachaint le coinn- bogadh siar go cósta thiar na hÉir- stuama, fadradharcach a bhíonn ag íollacha níos stuama a aontú leo. eann ar aon nós, fiú muna mbeadh muintir na hlorua agus iad ag De réir na dtéarmaí atá ann faoi téarmaí chomh fábharach sin le fáil déileáil lena n-acmhainní nádúrtha. láthair, ní bhfaighfidh Éire ach acu. Nuair a fuarthas ola amach ó buntáiste an-bheag as an saibhreas Cé nach bhfuil mórán suime acu chósta na tíre sin, chuir an rialtas mór a cheaptar a bheith i dtaisce faoi ola agus gás a thabhairt i dtír faoi thall a chomhlacht ola féin ai' bun ghrinneall na farraige thiar. láthair — tá praghas na hola íseal chun buntáiste a bhaint as. Tá Statoil Comhrialtas idir Fianna Fáil agus agus flúirse di ar fáil ar an margadh anois ar cheann de na himreoirí an Páirtí Daonlathach thiar i 1994 a idirnáisiúnta — bíonn siad ag móra ar pháirceanna agus ar thonnta bhronn na coinníollacha lochtacha breathnú rompu i gcónaí agus na hÉireann. seo ar na comhlachtaí. tuigeann siad gur acmhainn thar a Ní hamháin sin, ach rinne rialtas Ní gá do na comhlachtaí a fuair bheith luach-mhar a bheas ann san na hlorua deimhin de go gcruthófaí ceadúnais an t-am sin oiread is aois atá le teacht.