Pobierz Katalog
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
VII Konkurs Sztuki Ludowej Opracowanie graficzne i skład katalogu Ażurowe piękno. W świecie koronki i wycinanki Niko Studio Bogusław Nikonowicz www.nikostudio.pl Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Tłumaczenie na język angielski pochodzących z Funduszu Promocji Kultury Paulina Nowakowska oraz Gminy Miasta Częstochowy Kuratorki wystawy Agnieszka Ciuk-Koćwin Patronat Honorowy Magdalena Matysiak Prezydent Miasta Częstochowy Ewelina Mędrala-Młyńska Krzysztof Matyjaszczyk Aranżacja plastyczna wystawy Dyrektor Muzeum Częstochowskiego Matylda Ślosarska Tadeusz Piersiak Współpraca Koordynacja projektu Anna Krakowian Ewelina Mędrala-Młyńska Zbigniew Derda Teksty katalogu Wydawca Agnieszka Ciuk-Koćwin Muzeum Częstochowskie Magdalena Matysiak www.muzeumczestochowa.pl Ewelina Mędrala-Młyńska © Copyright by Muzeum Częstochowskie Częstochowa 2018 Redakcja i korekta katalogu Katarzyna Jezierska ISBN 978-83-60128-54-1 Ewelina Mędrala-Młyńska Druk Fotografie PPHU Drukpol sp.j. Przemysław Januszko ul. Kochanowskiego 27 42-600 Tarnowskie Góry Projekt logo Matylda Ślosarska Prezentujemy Państwu plon VII Konkursu Sztuki We are presenting to you, Ladies and Gentlemen, Ludowej organizowanego przez Muzeum Czę- the fruits of the 7th Folk Art Competition which stochowskie w trybie triennale. Tym razem zde- is organised triennially by the Museum of Często- cydowaliśmy się na przygotowanie artystycznej chowa. This time we have decided to prepare ar- rywalizacji twórców form płaskich sztuki ludowej: tistic rivalry of two-dimensional forms of folk art: koronki i wycinanki. Najlepsze prace wybrane lace and cutout. The best works chosen from the z przebogatego pokłosia konkursu pokazaliśmy plentiful and diversified handcrafts submitted to w ekspozycji. Najlepsze z najlepszych trafiły na the competition have been exhibited. The very best karty tego katalogu. Mamy tu wierność tradycji, ones are presented in this catalogue. There are a obok jej swobodne interpretacje. Niezależnie both works faithful to tradition and works created jednak od postawy autorek czy autorów doce- as a result of free interpretation. Notwithstanding niać musimy niezwykłą biegłość warsztatową the aesthetic canon the artists pursue, what must twórców prezentowanych prac. Zgromadziliśmy be held in esteem is their extraordinary compe- oczywiste dowody, że wycinanka czy koronka są tence demonstrated in their works. We have col- równoprawnymi przedmiotami artystycznymi. lected evidence that cutout and lace are equally Tę prawdę konstatujemy i udowadniamy naszym important artistic fields. We affirm the truth of this konkursem z niezwykłą satysfakcją. statement and due to the competition we can Autor tych słów jest z roczników, które wycho- prove it with deep satisfaction. wały się wśród koronkowych serwet i ozdób. Póź- The author of these words was raised among niejsze światowe sukcesy polskiego wzornictwa lace tray cloths and ornaments. Later on, the suc- bazującego na folklorze sprawiły, że „ludowizna” cess of Polish design drawing on folklore made stała się ceniona i wśród rodzimej inteligencji. folk art cease to be an embarrassment and start W latach 60. moda rozlała się szeroko, obejmując being treasured also by Polish intelligentsia. In the wszystkie formy tradycyjnego rękodzieła i wzo- 60’s of the 20th century the vouge for all forms rowanych na nim przedmiotów codziennego of traditional handcrafts and utensils designed to użytku. Kolekcjonerzy folkloru, jak ogromnie po- resemble them was widely spread. Folklore col- pularny Wojciech Siemion, przydawali próby szla- lectors, including well-known Wojciech Siemion, chetności domowej obecności tych serwet, firan, emphasised this precious quality and atmosphere oprawionych wycinanek zdobiących ściany, aż of homes where tray cloths, curtains, cutouts po cepeliowskie meble z „prawdziwego drewna”. in frames decorating walls and furniture of ‘real Do lat 80. XX wieku cenione były indywidualne wood’ from the Cepelia shops were present. In- zbiory zdobionej na ludowo ceramiki z Włocławka, dividual collections of ceramics from Włocławek, dekorującej regały w „gościnnym” i w kuchni, tale- decorated with folk motifs and embellishing show- rze wiszące na ścianach. cases in living rooms, kitchens, hanging on walls, were valued till the 80’s. 4 VII KONKURS SZTUKI LUDOWEJ Zarazem jednak od tych samych lat 60. coraz However, at the same time, from the same 60’s większym wstydem było w Polsce przyznawać onwards, it was more and more uncomfortable się do wiejskiego pochodzenia. Ci, którzy je mie- in Poland to admit having rural origin. Those who li, pierwsi odżegnywali się od folkloru na rzecz were born in rural areas were first to move away miejskiej nowoczesności. Potem przyszła Euro- from folklore and choose urban modernity. Then, pa oraz zachłyśnięcie się elektroniką i całym za- Europe came to us, and we started to revel in elec- chodnim blichtrem „made in China”. Na nic były trical goods and all the ‘made in China’ glitz from głosy wzywające do opamiętania, pokazujące, że the West. All the voices admonishing us that in Eu- w tamtej Europie pieczołowicie kultywowane są rope ethnic traditions are preserved with great care etniczne odrębności. Nie mówimy tu oczywiście and that we should to come to our senses were o dążeniach Katalończyków, ale choćby (by po for nothing. I do not have in mind Catalans, but bezpieczny sięgnąć przykład) Norwegów, którzy e.g. Norwegians (perhaps a more safe example), już małym dzieciom kupują narodowe stroje, by who buy national costumes to young children so każde święto witać rodzinnie – na ludowo. Ile that they could celebrate every holiday in a folk- w Polsce mamy (naturalnie poza Podhalem) tak loric style. Where in Poland, of course, except the wiernych lokalnej tradycji regionów? Podhale region, do we observe our regional cus- Oczywiście od XIX wieku, z nasileniem w cza- toms to that extent? sach powojennej industrializacji, wyruszamy ze We have been leaving villages with jars full słoikami do większych miast. Tam szybko sta- of food in our bags and settling in cities form the ramy się być warszawiakami, wrocławianami, 19th century; the migration reached its peak during gdańszczanami czy częstochowianami. Miejmy the post-war industrialisation period. When in cit- nadzieję, że takie wystawy jak choćby nasza, pre- ies, we strive to seem to others the native-born zentujące niezaprzeczalne piękno przedmiotów residents of Warsaw, Wrocław, Gdańsk and czerpiących z ludowej tradycji, pozwolą mieszczu- Częstochowa. We hope that exhibitions, such as chom odkręcić wieczka słoików ze wspomnienia- ours, presenting unquestionable beauty of folk mi i dumą z korzeni. Bo – jak mówił goszczący handcrafts, will prompt city slickers to open the niedawno w Muzeum Częstochowskim Włady- lid of their jars filled with memories and pride sław Kosiniak-Kamysz – Polacy przejrzawszy of their roots. Because – to quote Władysław Ko- swoje genealogie, odkryją w 90 procentach, że siniak-Kamysz, who recently has visited the Muse- i tak są ze wsi. Drogą do odradzania się ich dumy um of Częstochowa – 90 percent of Poles having z pochodzenia jest pokazywanie wielkości pol- looked through their genealogies, will discover that skiego folkloru. Poprzez upowszechnianie jednak, they are of rural origin anyway. The way to revive a nie szermowanie nacjonalistycznymi hasłami the pride of their descent is to show the greatness o tym, że Polska znów „pawiem narodów”. of Polish folklore. By this, I mean promoting folk- Za możliwość wspierania folkloru VII Konkur- lore, and not overusing nationalistic slogans that sem Sztuki Ludowej w ramach Dni Europejskiej Poland is ‘a peacock among nations.’ Kultury Ludowej dziękujemy Ministerstwu Kul- We would like to thank the Ministry of Culture and tury i Dziedzictwa Narodowego i Prezydentowi National Heritage as well as the President of the City Częstochowy finansującym nasze działania oraz of Częstochowa for their financial support of folk- wszystkim fundatorom konkursowych nagród. lore by means of the 7th Folk Art Competition organ- ised within The European Folk Culture Days and all Tadeusz Piersiak the sponsors for the competition prizes. Dyrektor Muzeum Częstochowskiego Tadeusz Piersiak Dyrektor Muzeum Częstochowskiego Długo zastanawialiśmy się, jak nazwać tegorocz- We were thinking for a long time how this year ny konkurs sztuki ludowej i jakim dziedzinom go folk art competition should be called and what poświęcić. Musieliśmy zdecydować, czy pozostać artistic fields it should cover. We had to decide wiernym wycinance, która w 2012 roku zdomino- whether to continue our adventure with cutouts, wała nasz konkurs, czy też obrać kompletnie od- which had been predominant in the competition mienny kurs i skręcić w kierunku innych, artystycz- in 2012, or whether to follow an entirely different nych wytworów rąk ludzkich. Mocno kusiły nas course and reach for other artistic undertakings. rzeźba, malarstwo, tkactwo, jednak ostatecznie We were tempted by sculpture, painting, weaving, pozostaliśmy przy wycinance. Z wielu względów. but eventually we made a choice to carry on with Organizowanie konkursów o ściśle zawężonych cutouts. There were some reasons behind our de- kategoriach na dłuższą metę może wydawać się termination. nużące i monotonne. W pewnym momencie może Organisation of competitions with very re- nawet paść pytanie o celowość takich przedsię- stricted categories in the long run may seem tir- wzięć. Często jednak ta powtarzalność i teoretycz- ing and unexciting. At some point, one may