Alâiye'den Alanya'ya
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ALÂİYE’DEN ALANYA’YA ALÂİYE’DEN ALANYA’YA Editörler: Ekrem Kalan & Mahmut Demir ’ya Alanya, Antikçağ’dan günümüze kadar insanlı- Elinizdeki kitap, Alanya’nın Selçuklu, Osman- ğa ev sahipliği yapmakla kalmamış aynı zamanda lı ve Cumhuriyet Dönemi tarihini ana hatlarıyla Editörler: Ekrem Kalan & Mahmut Demir kesintisiz olarak bir medeniyet merkezi olagelmiştir. ortaya koyan bir çalışmadır. Kitabın “Selçuklular Alanya Şehir, günümüzden tam 800 yıl önce 1221 yılında Döneminde Alanya” başlıklı ilk bölümünde, Sel- Türkiye Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad çuklu tarihçisi Prof. Dr. Mehmet Ali Hacıgökmen tarafından fethedilmiş ve bir Türk-İslam merkezi tarafından Alanya’nın Selçuklu dönemi tarihi ayrın- olarak yeniden imar edilmiştir. Fethin sonrasında da tılı olarak ele alınmıştır. “ Osmanlı Yönetiminde ALANYA ALAADDİN KEYKUBAT ÜNİVERSİTESİ YAYINLARI • No: 001 fatihinin ismine nisbetle Alaîye olarak isimlendiril- Alâiye (1471-1923)” başlıklı ikinci bölüm ise miştir. Tarihinin son 800 yılı işgallerle kesintiye Osmanlı tarihçisi olan Prof. Dr. Selim Hilmi Özkan uğramaksızın ve ciddi bir tahribat görmeksizin tarafından kaleme alınmış ve Alanya’nın Osmanlı Türk-İslam kültürü ile bezenmiş hâldedir. Dolayı- dönemi tarihine mercek tutulmuştur. Kitabın son sıyla insanlık tarihine sunduğu nimetler itibariyle de bölümünde ise Cumhuriyet tarihçisi Doç. Dr. Ali şehir ile tarih ayrılmaz bir bütünlük arz etmektedir. Rıza Gönüllü tarafından “Cumhuriyet Döneminde Bu mümtaz Selçuklu kökenli Türk-İslam Alanya” başlığıyla, bu kez Alanya’nın Cumhuriyet şehrinin zengin tarihini bir bütün olarak ortaya devrindeki tarihî özellikleri ayrıntılarıyla ortaya koymak adına, günümüze kadar pek çok etkinlik konmuştur. düzenlenmiş, akademik ve yerel tarih çalışmaları Alaîye’den Alanya’ya kitabı, kültür ve mede- yapılmıştır. Alanya’nın farklı dönemleri ele alınmış niyet merkezi olan şehrin tarihî zenginliklerini ve ve tarihine katkılar sağlanmıştır. Bu değerli bilimsel doğal güzelliklerini yansıtan çok sayıda görseli de katkılara ilaveten kitabımızda; şehrin Selçuklu, içermektedir. Bununla birlikte insanların ilk defa Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerindeki tarihini görecekleri eski fotoğraflar, haritalar ve arşiv vesi- ana hatlarıyla, bir arada ve akademik düzeyde sunu- kalarıyla da zenginleştirilmiştir. Alanya’nın dönem labilmesi de amaçlanmıştır. Gerek üniversitelerin dönem idarî, iktisadî, askerî, fizikî, coğrafî ve kuruldukları şehre katkı sağlamaları şiarından hare- sosyo-kültürel özelliklerini ortaya koyan bilgilere ketle gerekse de Alanya’nın fethinin 800. sene-i ve detaylı tablolara da yer verilmiştir. Bu yönüyle devriyesi münasebetiyle, Alanya Alaaddin Keykubat kitabın; Alanya’nın şehir olarak tarihsel geçmişi- Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ekrem Kalan’ın nin, sahip olduğu fiziksel alt yapısının, doğal ve girişimi ve çabasıyla ALAÎYE’DEN ALANYA’YA sosyo-kültürel özelliklerinin tanıtımına katkı suna- isimli bu prestij baskı eser, şehrin sadece ekonomik bilmesi de amaçlanmıştır. hayatına değil kültür ve bilim alanındaki çalışmaları- na da destek veren Alanya Ticaret ve Sanayi Odası- nın katkıları ile hazırlanmıştır. ISBN: 978-605-745-810-0 ALANYAALKÜY ALAADDİN KEYKUBAT ÜNİVERSİTESİ YAYINLARI No: 001 Alâiye’den Alanya’ya Editörler: Ekrem Kalan & Mahmut Demir Yazarlar Prof. Dr. Mehmet Ali Hacıgökmen Prof. Dr. Selim Hilmi Özkan Doç. Dr. Ali Rıza Gönüllü Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Yayınları No: 001 Tarih/Araştırma 1 ISBN: 978-605-745-810-0 1. Baskı Alanya, Mart 2021 © Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi İktisadi İşletmesi Kestel Mahallesi, Üniversite Caddesi, No:80 PK: 07425 Alanya - Antalya / Türkiye Telefon: 0242 510 60 60 / Faks: 0242 510 60 09 / Sertifika No: 47783 www.alkuy.alanya.edu.tr E-posta: [email protected] Tasarım Kadir Abbas Baskı ve Cilt Optimum Basım San. ve Tic. Ltd. Şti. Tevfikbey Mah. Dr. Ali Demir Cad. No: 51/1 34295 Küçükçekmece İstanbul Tel: 0212 463 71 25 / Faks: 0212 422 11 51 • Sertifika No: 41707 Alanya Alaaddin Keykubat University Library Cataloging-in-Publication Data Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Kütüphanesi Kataloglama Bölümü Tarafından Kataloglanmıştır. Names: editors: Kalan, Ekrem; Demir, Mahmut. Title: Alâiye’den Alanya’ya / editors Ekrem Kalan, Mahmut Demir. Description: Antalya: Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Yayınları, 2021. Series: Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Yayınları; 1. Tarih/Araştırma; 1 Identifiers: ISBN: 9786057458100 (paperback) Subjects: 1. Alanya (Antalya, Türkiye)--Tarih. 2. Alanya--Selçuklular Dönemi. 3. Alanya (Alâiye)--Osmanlı Yönetimi 4. Alanya--Cumhuriyet Dönemi Classification: DS51.A28 H335 2021 “Yüce Sultan, zalimlerden mazlumları insaflıca koruyan, kainatta adaletin dirilticisi, şanlı milletin sığınağı, iki denizin sultanı, şarkın ve garbın muhafızı, Selçukoğulları’nın tacı Uluğ Alaeddin Keykubad’ın aziz hatırasına hürmetle...” İÇİNDEKİLER Önsöz Ekrem Kalan ................................................................................................................................................................................................................................... ix Bölüm 1 Selçuklular Döneminde Alanya Mehmet Ali Hacıgökmen .................................................................................................................................................................................... 1 Giriş ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3 BizAnS DönEMinDE AlAnYA vE II. IoAnnES KoMnEnoS’Un AKDEniz ProjESi ................................................................................................................................................................................................................................................... 6 FEtiHtEn öncE AlAnYA vE KYr FArD (vASl) ........................................................................................................................................................... 9 AlAnYA’nIn FEtHi ................................................................................................................................................................................................................................................... 10 Fethin Sebepleri ve izlenen Yol ................................................................................................................................................................................................................ 10 Alanya Kalesi Kuşatması ve Fetih ............................................................................................................................................................................................................ 12 Alanya’nın Fetih tarihi ........................................................................................................................................................................................................................................ 14 SUltAn I. AlAEDDin KEYKUBAD’In AlAnYA SEvGiSi ................................................................................................................................ 15 SElçUKlU DönEMi KöşKlEri vE AvcIlIK .................................................................................................................................................................. 17 SElçUKlUlAr DönEMinDE AlAnYA’DA iSKân ................................................................................................................................................... 19 AlAnYA’DA SElçUKlUlAr zAMAnInDA PArA BASIMI ............................................................................................................................... 21 AlAnYA KAlESi vE KAlE içinDEKi YAPIlAr .............................................................................................................................................................. 22 Alanya Kalesi’nin inşasında Bulunan Emirler .......................................................................................................................................................................... 22 Kalenin Yapısı ve Mimari Yapılar ............................................................................................................................................................................................................ 23 KAlE DIşInDAKi BAzI YAPIlAr ........................................................................................................................................................................................................... 32 Alara Kalesi Kervansarayı ve şarabsa Hanı .................................................................................................................................................................................. 32 I. Alaeddin Keykubad’dan Sonra Alanya, Karamanoğulları ve Alâiye Beyliği ......................................................................................................... 36 AlAnYA’DA MEMlüK vE KIBrIS KrAllIğI’nIn HâKiMiYEt MücADElESi vE AlâiYE BEYliği’nin SonU ............................................................................................................... 38 Bölüm 2 Osmanlı Yönetiminde Alâiye (1471-1923) Selim Hilmi özkan ................................................................................................................................................................................................................................