Raport Z DIAGNOZY OBSZARU FUNKCJONALNEGO SUBREGION G8
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
1 Raport z DIAGNOZY OBSZARU FUNKCJONALNEGO SUBREGION G8 Sporządzony na zlecenie gmin: Witnica, Słońsk, Kostrzyn nad Odrą, Górzyca, Ośno Lubuskie, Słubice, Rzepin, Cybinka Praca zbiorowa zespołu Fundacji na rzecz Collegium Polonicum: Katarzyna Kochańska, Adam Szulczewski, Natalia Duer, Beata Szydlik Redakcja i nadzór merytoryczny: Karol Duer www.fundacjacp.org Słubice, 28.02.2015 2 Spis treści Wstęp ...................................................................................................................................................................... 3 Cele diagnozy ...................................................................................................................................................... 3 Metodologia ....................................................................................................................................................... 3 Nota o autorach badania i raportu – Fundacja na rzecz Collegium Polonicum ..................................................... 5 Synteza najważniejszych wniosków z diagnozy ...................................................................................................... 6 Opis obszaru G8 ...................................................................................................................................................... 8 Uwarunkowania historyczno-kulturowe ............................................................................................................. 8 Uwarunkowania geograficzno-klimatyczne ..................................................................................................... 10 Uwarunkowania przyrodnicze .......................................................................................................................... 11 Zależności funkcjonalne obszaru....................................................................................................................... 13 Diagnoza kluczowych aspektów funkcjonalnych ................................................................................................... 17 Demografia ....................................................................................................................................................... 17 Sytuacja gospodarcza i ekonomiczna ............................................................................................................... 20 Infrastruktura.................................................................................................................................................... 27 Rynek pracy ....................................................................................................................................................... 37 Kapitał społeczny i polityka społeczna .............................................................................................................. 43 Grupy społeczne w gorszym położeniu .......................................................................................................... 49 Edukacja i kultura ............................................................................................................................................. 51 Edukacja ........................................................................................................................................................ 51 Wychowanie przedszkolne ............................................................................................................................ 66 Kultura ........................................................................................................................................................... 69 Ochrona środowiska i zdrowie .......................................................................................................................... 71 Czystość powietrza ........................................................................................................................................ 71 Zdrowie dzieci i młodzieży szkolnej ............................................................................................................... 76 Inne problemy w zakresie ochrony środowiska i zdrowia ............................................................................. 78 Analiza SWOT obszaru G8 ..................................................................................................................................... 81 Wnioski, rekomendacje i cele strategiczne ........................................................................................................... 82 Cele strategiczne ........................................................................................................................................... 85 Spis tabel, wykresów rysunków i map ................................................................................................................... 87 Załącznik – zestawienie odpowiedzi w wywiadach ze szkołami ............................................................................ 89 3 Wstęp Cele diagnozy Niniejsza diagnoza powstała na zlecenie ośmiu gmin tworzących Obszar Funkcjonalny Doliny Odry i Warty zwany w niniejszym opracowaniu subregionem G8. Opracowanie bazuje na pierwszej wersji diagnozy przygotowanej w lipcu 2014 roku na potrzeby przygotowania przez subregion aplikacji w ramach „Kontraktu Lubuskiego”, jednak jest autorskim, niezależnym opracowaniem, które jedynie miejscami, w miejscach wspólnych odwołuje się do pierwszej wersji diagnozy. Diagnoza ma na celu rozpoznanie kluczowych potrzeb mieszkańców subregionu w kontekście możliwości rozwoju społeczno-gospodarczego. Dotykając większości dziedzin życia publicznego skupia się głównie na aspektach związanych z edukacją, ochroną środowiska, rynkiem pracy oraz zależnościami funkcjonalnymi o charakterze endo- i egzogenicznym. Metodologia W badaniu, na podstawie którego powstała niniejsza diagnoza, wykorzystano szereg metod stosowanych powszechnie w badaniach społecznych. Zastosowano zarówno metody ilościowe jak i jakościowe. W zaprojektowanym postępowaniu badawczym, aby zapewnić jak najwyższą jakość badania zastosowano metodę triangulacji, która polega na zbieraniu danych za pomocą dwóch lub większej liczby metod, a następnie porównywaniu i łączeniu wyników. Różne metody umożliwiają testowanie tej samej hipotezy i zmniejszenie obciążenia błędem wynikającym z ograniczeń i wad poszczególnych metod. Jeśli osiągnięte wyniki są podobne, są one traktowane jako bardziej godne zaufania i obarczone mniejszym błędem. Triangulacja może być również używana dla pogłębienia badań, a w szczególności do poszerzenia wiedzy o kontekście badanego zjawiska. Wg klasyfikacji Normana Denzina, zastosowano dwa rodzaje triangulacji1: 1. Triangulacja danych – polegającą na przeprowadzeniu badania na podstawie różnych źródeł informacji: wyniki ogólnodostępnych badań oraz w oparciu o wyniki badań własnych. 2. Triangulacja metod – czyli połączenie kilku metod badawczych: analizy danych zastanych, badania ilościowego i badania jakościowego. Nadmienić należy, że wnioskowanie prowadzone było przez pięcioro badaczy, którzy dochodzili do konkluzji w badanych przez siebie obszarach niezależnie, po czym konfrontowali swoje wnioski z opiniami pozostałych członków zespołu. Raport z diagnozy jest syntezą wspólnych wniosków, które zwiększają wiarygodność badania. Badania przeprowadzane na potrzeby niniejszej diagnozy prowadzono na najważniejszych płaszczyznach funkcjonowania społeczności lokalnych: demografii, sytuacji ekonomiczno-gospodarczej; infrastruktury i komunikacji; kapitału społecznego, w tym grup społecznych w gorszym położeniu; rynku pracy; edukacji i kultury oraz ochrony środowiska i zdrowia. Płaszczyzny te analizowane były pod kątem uwarunkowań oddziałujących na subregion G8: historycznych, geograficznych, przyrodniczych oraz zależności funkcjonalnych wewnątrz obszaru. Wykorzystano następujące metody badawcze: Desk research – szczegółowa analiza istniejących dokumentów i danych zebranych wcześniej przez różne podmioty. Analiza ta miała charakter pogłębiony i krzyżowy – porównujący dane z różnych źródeł i wnioskujący 1 N. Denzin: Sociological Methods: A Sourcebook. Aldine Transaction, 2006 4 na podstawie zestawu wskaźników z różnych źródeł. Wykorzystane źródła danych to: Bank Danych Lokalnych GUS, badanie SDR Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, dane udostępnione przez gminy, badania TNS OBOP, CBOS, oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego lub na jego zlecenie, analizy Wojewódzkiego Urzędu Pracy i Powiatowych Urzędów Pracy, wykazów szkół Kuratorium Oświaty w Gorzowie Wielkopolskim, danych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, badań Fundacji na rzecz Collegium Polonicum i Stowarzyszenia Klon/Jawor, map geoportalu oraz danych Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Metody ilościowe – badanie na obszarze wszystkich gmin subregionu przy pomocy ankiety składającej się z 35 pytań i metryczki (średni czas wypełniania 12 minut). Badanie przeprowadzono na grupie 1140 mieszkańców, która mimo wysokiej liczebności okazała się niereprezentatywna pod względem strukturalnym (gmina oraz wykształcenie). Aby badanie miało charakter reprezentatywny przeprowadzono losowanie warstwowe respondentów ze względu na gminy zamieszkania oraz wykształcenie. Ostatecznie do wnioskowania wykorzystano odpowiedzi 325 respondentów. Badanie prowadzone było w dwóch turach – lipiec-wrzesień 2014 oraz styczeń-luty 2015. Ankiety rozprowadzane były przy pomocy narzędzi elektronicznych (e-mail; strony internetowe urzędów