36 ChoceńChoceń

37 Gmina Choceń

Gmina Choceń jako oaza dziewiczej natury, spokoju i ciszy to wymarzone miejsce do rodzinnego wypoczynku nad wodą, z dala od trosk dnia codziennego i zgiełku wielkich miast. Choceń

Choceń na ogólnej mapie obszaru Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Dorzecza Zgłowiączki

38 Gmina w liczbach

Powierzchnia – 99,68 km2 Ludność – ok. 8000 osób

Położenie

 Pod względem fizyczno-geograficznym gmina Choceń położona jest na obszarze Pojezierza Wielkopolsko-Kujawskiego, natomiast pod względem geomorfologicznym leży na obszarze Wysoczyzny Kujawskiej. Głównym ciekiem, stanowiącym jednocześnie oś hydrograficzną, jest rzeka Lubieńka. Choceń

39 Rys historyczny

 Obszar gminy związany jest historycznie z Kujawami, które wyodrębniły się w osobne księstwo w 1194 r., początkowo ze stolicą we Włocławku, następnie w Inowrocławiu. W wyniku rozbicia dzielnicowego na przełomie XII/XIII w., ziemie te znalazły się pod panowaniem Władysława Łokietka. Wiek XIII i początek wieku XIV to okres rozwoju regionu, a także okres licznych niepokojów wewnętrznych i zewnętrznych, w dużym stopniu związanych z osiedlonymi na Ziemi Cheł- mińskiej Krzyżakami. Konflikty z Krzyżakami doprowadziły do wojny polsko- krzyżackiej w latach 1327-1332, w wyniku której doszło do przejściowego opanowania Kujaw przez Krzyżaków i totalnego zniszczenia całej prowincji. Kujawy powróciły do Korony dopiero po zawarciu pokoju. Druga połowa XIV w. była okresem nie tylko likwidacji zniszczeń wojennych, ale także szybkiego roz- woju społeczno-ekonomicznego całego obszaru. Po 1710 r. sytuacja polityczna kraju zaczęła się normować i przez 60 lat Kuja- wy przeżywały względny spokój. W tym okresie Choceń był własnością rodu Brzeskich herbu Starża. Po upadku powstania styczniowego teren obecnej gminy Choceń znalazł się w obrębie guberni warszawskiej. Znaczną rolę w ożywieniu gospodarczym Kujaw w tym czasie odegrało wybudowanie w 1862 r. kolei „warszawsko- bydgoskiej”. Związany z nią dworzec kolejowy w Czerniewicach wybudowano w 1893 r. Później zaczął rozwijać się drobny przemysł, zwłaszcza spożywczy. W latach 1910-1918 powstały zakłady mięsne w Czerniewicach, a w 1914 roku cukrownia w Choceniu. Choceń

40 Choceń

Ogólna charakterystyka

 Gmina Choceń ma wybitnie rolniczy charakter. W ostatnich latach władze samorządowe dokładają starań w kierunku zmiany charakteru gminy, głów- nie kładąc nacisk na rozwój drobnej przedsiębiorczości, przetwórstwa rolnego i wykorzystanie walorów turystycznych. Pod względem fizyczno-geograficznym gmina Choceń położona jest na obszarze Pojezierza Wielkopolsko-Kujawskiego, natomiast pod względem geo- morfologicznym leży na obszarze Wysoczyzny Kujawskiej. Głównym ciekiem, stanowiącym jednocześnie oś hydrograficzną, jest rzeka Lubieńka. Ważnym elementem hydrograficznym gminy Choceń są malowniczo położone jeziora. Największym z nich jest jezioro Choceńskie zajmujące powierzchnię ponad 200 ha. Poza tym na terenie gminy znajdują się jeziora Ługowskie, Krukowskie, Lutoborskie i Szczutkowskie. Zasadniczym składnikiem trwałej szaty roślinnej są lasy. Zajmują one łączną powierzchnię 60 ha. Największy kompleks leśny znajduje się we wschodniej części gminy, wokół jeziora Lutoborskiego. Drugim bardzo istotnym elementem szaty roślinnej gminy są dawne parki podworskie wraz z zespołami dworskimi z XVIII i XIX w.

41 42 Choceń znajdujących się na terenie gminy. szkołach przy gimnastycznych sal zmniejszych też skorzystać Można  badmintona ziemnego  tenisa   ręcznej  piłki  znajdują obiektu Na płycie się boiska pełnowymiarowe do: terenie powiatu włocławskiego, która znajduje szkołach się w przy Choceniu. nie dopisuje, można uprawiać zespołowe gry w największej sali sportowej na pogoda Gdy iŚmiłowice. Czerniewice wmiejscowościach powstały Takie boiska siatkówkę. oraz koszykówkę ręczną, nożną, wpiłkę gry do warunki doskonałe dostępnych na terenie gminy boiskach zarówno mieszkańcy, jak i turyści, mają na powietrzu, świeżym Na czynnie. wypoczywać także można gminy terenie Na sportowe  Obiekty tereny Gminy Choceń. jeziora, lasy, wsie. Wieża jest dostępna dla każdego, kto chce podziwiać piękne o wysokości ponad szesnastu metrów. Roztacza się z niej widok na okoliczne W centrum ulicy Chocenia, przy Świerczewskiego znajduje się wieża widokowa widokowa  Wieża jezioro Ługowskie o powierzchni 67,7 ha. zajmuje powierzchnię 42,6 ha, jezioro Szczutkowskie o powierzchni 20,9 ha oraz są inne także jeziora, które znajdują się na terenie gminy: jezioro Krukowskie, które wakacyjnym wokresie czasu spędzania do miejscami Atrakcyjnymi miast. wielkich do nad rodzinnego wodą, wypoczynku z dala od trosk dnia codziennego i zgiełku miejsce to wymarzone iciszy spokoju natury, dziewiczej oaza jako Choceń Gmina jezioro prowadzi ścieżka rowerowa szlak oraz pieszy. ikajaków. Nad łódek wodnych, rowerów wypożyczenia możliwość mają Chętni publiczna a plaża, o bezpieczeństwo korzystających z wody dbają ratownicy. doskonałe warunki do uprawiania sportów wodnych. Latem uruchamiana jest posiada Borzymowskie wody. Jezioro iczystej lasów przyrody, dzikiej amatorów dla zakątek atrakcyjny to bardzo Jest deskorolce. na treningu do miejsce oraz zycji turystów są pomosty, boisko do siatkówki, altany biesiadne, plac piknikowy gminy. dyspo Do mieszkańców dla tylko nie wypoczynkową bazę stanowi letnim jezioremwiększym w gminie. Jego powierzchnia ponad wynosi 200 ha. W okresie Jezioro Choceńskie, zlokalizowane nad którym jest gminne kąpielisko, jest naj  Jezioro Choceńskie 16750 wynosi ha. i41, 50 nr 58, powierzchnia których obwody: trzy w dzierżawę otrzymało koło łowieckie obwody na włocławskiego zdecydowały przyrodnicze. powiatu podziału przede wszystkim walory W wyniku Koła Łowieckiego 111 „Przepiórka”. tego O wyborze miejsca na siedzibę koła Ośrodek się znajduje Jarantowice, wmiejscowości Choceń, gminy terenie Na  Turystyka i rekreacja

piłki koszykowej – 3 boiska (1 główne z koszami najazdowymi, 2boczne) najazdowymi, zkoszami (1 główne –3boiska koszykowej piłki –pełnowymiarowe) 2boczne (1 główne, –3boiska siatkowej piłki (futsal) halowej nożnej piłki „Przepiórka” Polski Związek Łowiecki - -

Choceń 43

- - - - W miejscowości znajduje się pomnik upamiętniający walki, jakie odbyły jakie walki, upamiętniający pomnik Borzymie się znajduje miejscowości W się pomiędzy Wojskiem Polskim a jednostkami armii hitlerowskiej wrześniu we 1939 roku.  Borzymie nia z września roku. Polski 1939 zwiad zaatakował patrol niemiecki, Niemcy zostalizabici. W odwecie za zastrzelenie swoich współtowarzyszy Niemcy  Wilkowice który przypomina pomnik, wydarzeniach z września się o znajduje Wilkowicach W roku. Patrol żołnierzy1939 niemieckich zabrał wsi ze Księża Kępka 7 mężczyzn bagneta zakłuto ukrywanieo podejrzanych Aresztowanych żołnierzapolskiego. wyzwoleniu Po mi. w miejscu męczeństwa wystawiono pomnik. zabrali Polaków wsi ze 12 i Skibice i zamordowali ich na terenie majątku .  Wichrowice wydarze upamiętniająca tablica się znajduje Wichrowice miejscowości W  Choceń on Został R-1A. pododdziałami przeciwpancernymi BRDM-2 dowodzenia wóz na obronności promocji celu oraz w wychowawczych celach w wyeksponowany terenie BRDM-2 dwuosiowy to gminy. pojazd (układpancerny 4x4) (rozpoznawczy specjalistyczny). i Jarosława Włodarza „Bitwa pod Szczytnem jako fragment bitwy nad Bzurą”. Przy Szkole Podstawowej w Choceniu, przy ulicy Sikorskiego można zobaczyć 12, a ponad 100 wzięto do niewoli. Efektem tej uporczywej obrony było uniemoż było uporczywej obrony tej Efektem niewoli. do wzięto a ponad 100 niemieckim wyjścia tyły na atakujących oddziałów polskich wojskom liwienie kan. ks. książce w znaleźć bitwie samej można o Więcej informacji Bzurą. nad  Szczytno żołnie bohaterstwa uczczenia dla pomnik wzniesiono Szczytnie w r. 2007 W rzyWojska Polskiego walczących o wolnośćsuwerenność i Polski i poległych w bitwie pod Szczytnem wrześniu we roku. 1939 W bitwie zginęło łącznie żołnierzy 130 polskich. Przeciwnik stracił żołnierzy, 180 Warto zobaczyć 44 Choceń okresu. samego ztego parkiem szczątkowym otoczony jest wieku XIX zkońca Dwór  Czerniewice sięgającej obrzeżonego drzewostanem stawu, założono kort tenisowy. umieszczona była mała fontanna, a od strony w części północnej dużej polany bramy wiodącej do sadów i domu ogrodnika. Na niewielkiej polanie w ogrodzie do atrzecia narożnej, bramy do druga kwiatowy, klomb był założony w osi której wjazdowej, bramy głównej do wiodła znich Najkrótsza ścieżki. trzy założone asymetrycznie wychodziły dworu elewacji frontowej strony od z którego podjazd, szeroki założono natomiast dworu Wokół kotłowni. zwłasnej ogrzewanie centralne dworu, do którego wodę doprowadzano za pomocą kieratu. miał Budynek także bieżącą wodę ciepłą miały zeka, łazienki zbiornika umieszczonego na strychu nowocześnie wyposażono. Wewnętrzne ocieplającą ściany warstwą kor pokryto bardzo dworkowym”, którą „stylu wmodnym rezydencję nową syna swego dla wybudował Gabriel Po Jerzy 1920 wieku. majątku XIX r., właściciel ówczesny połowy z1920 murowany dwór zpierwszej r. tutaj się parku wotoczeniu Znajduje  Olganowo parku usypano narzutowych na niewielkie głazach wzgórze widokowe. ogrodzona figurkaMatki Boskiej nacokole. W południowo-wschodnim narożniku się znajduje grabowej, alei przy parku, części Wtej parapetami. z uskokowymi go. W skarpie północno-zachodnim narożniku przy dworu wymurowano schody elewacji dworu teren opada stromą skarpą w spiętrzonego kierunku cieku wodne dra prawdopodobnie Higersberga tuż po 1894 r. północnej Bezpośrednio przy Aleksan zinicjatywy zbudowany Został stanie. dobrym wdość się i zachował łagodnie opadającym w północnym. kierunku Dwór jestjednorodnym zabytkiem granicy. jego północnej przy Teren usytuowany przydworski jest na wzniesieniu scowiono w otoczeniu średniej wielkości parku krajobrazowego, bezpośrednio umiej Dwór Chocenia. krańcu południowym na jest zabytków, położony rejestru Obszar dworsko-parkowy wraz z zabudowaniami folwarku, wpisany który jest do  Zabytki

Choceń - - - -

Choceń 45

------polanki w części wschodniej parku. wschodniej części polanki w przemiennie rzędami jesionów lub grupami olchy czarnej. Bardzo czytelne są Bardzo czarnej. olchy grupami lub jesionów rzędami przemiennie jesion jest wyeksponowany Najbardziej parkowych. polan graniczne obsadzenia sąsiedztwie pała dawnego bezpośrednim w dawniej rosnący zwisającej, odmiany cu, który osiągnął parametry pomnikowe oraz klon rosnący w centrum niewielkiej wzdłuż wschodniej granicy parku oraz szpaler głogowy w części zachodniej i czę ślady są zachowane parku granicznych obsadzeń Oprócz południowej. ściowo alei lipowej – dojazd do dawnego pałacu oraz ślad alei lipowej wzdłuż południowej jest Przepływająca obsadzona Lubieńka rzeka park przez obwodnicowej. ścieżki W układzie kompozycyjnym parku dają się wyróżnić cztery główne polany par rosnąca grabowa aleja starodrzewu, nasadzenia stanowią parku Granice kowe. Wzdłuż wschodniej granicy parku znajduje się aleja grabowa o śladach strzyżenia na wysokości poza m, którą 2,5 zachowane są dawne ślady żywopłotu głogo jest obsadzona parku zachodnia granica grabowej alei do Odpowiednio wego. Przepływająca Lubieńka rzeka park przez głogu jednoszyjkowego. z szpalerem jest uregulowana, na linii jej przebiegu w obrębie parku widoczne są trzy stawy, jednak wszystkie są pozbawione wody. kondygnacje. Fasada od strony wjazdu posiada portykz czterema jońskimi Śmiłowicach w  Park Na terenie Śmiłowic istniejeniewielki park dworski o powierzchni ha z drze 4,56 wostanem mieszanym. Park dworski w obecnym kształcie został urządzony na przełomie XIX i XX wieku i stanowi zabytek.  Kuźnice W miejscowości Kuźnice znajduje otoczony się dwór murowany z około r., 1900 parkiem z drugiej połowy XIX w. kolumnami. Elewacja tylna posiada ganek z czterema toskańskimi kolumnami. kolumnami. toskańskimi czterema z ganek tylna posiada Elewacja kolumnami. oraz park dwór, obejmuje które Jarantowicach, w rezydencjonalne Założenie zie przestrzennego układu zachowanego najlepiej należy do folwarku zespół jego na względu Ze brzeskich. Kujaw terenie na mieszkalnych siedzib miańskich architektury dziejów dla oraz przestrzenno-architektoniczną historyczną wartość do rejestru r. zabytków. rezydencjonalnej w regionie został wpisany 12.10.1987 co stanowi wyjątek w tym okresie. Dwór założony został na rzucie prostokąta, dłuższych portykiem osiach na oraz gankiem. wyodrębnionymi kolumnowym z dwie posiada budowli część środkowa tylko jednokondygnacyjny, jest Dwór Dwórjest budowląpóźnoklasycystyczną, o czystym stylowo detaluarchitekto stylistyki do wiernie nawiązuje neoklasycystycznej, architektura Jego nicznym.  Jarantowice od folwarkiem) wraz z (dworu mieszkalnej siedziby istnienie potwierdzają Źródła roku. 1694 w się pojawił opis której średniowiecza, późnego okresu  Wilkowice Istniejący do chwili obecnej dwór wzniesiony został pod koniec XIX wieku przez DwórWilkowicach w to Franciszka Lange lub jego syna Wilhelma (1861-1891). niej od oddalony drogą, wzniesieniu ponad na usytuowany obiekt wolnostojący, o 500 metrów.  Wichrowice w. XIX końca z murowany dwór tutaj się Znajduje 46 Choceń okrągłe beleokrągłe słomy), bicie rekordu świata w rzucie gumowcem. siana jaj),w stogu Kubica Cup (wyścigi bolidów, wiejskich które imitują dwie sołectw. Konkurencje są niekonwencjonalne: m.in. Gdzie te jaja? (poszukiwanie podczas ze którejjest rywalizują Sołtysiada, sobą przedstawiciele okolicznych organizowana Stare Nakonowo wmiejscowości wakacji letnich dzień W jeden  Sołtysiada lubią ciekawie spędzić czas wolny. Jest to atrakcja nie tylko dla właścicieli jednośladów, ale dla wszystkich, którzy motocykli, sprawnościowe, pokazy konkursy z nagrodami, prezentacja pojazdów. parada koncerty, się Odbywają atrakcji. wiele czeka i roczników marek typów, kich wszyst motocykli miłośników przybyłych Na Motocyklowy. Zlot Ogólnopolski się odbywa Chocenia koło wJarantowicach plaży na sierpnia koniec lat, pod kilku Od  cykliczne Imprezy

Ogólnopolski ZlotOgólnopolski w Motocyklowy Choceniu - Choceń 47

- - - - - urodzili się na Kujawach gminiew ze Szczutkowa ze

------mieszkają w Wi w mieszkają AnnaJani Wójkiewicz urodził się w 1938 roku w Krukowie. Od najmłodszych Od Krukowie. w roku Zygmunt Pawłowski 1938 w się urodził Aleksandra i Krzysztof Krzysztof i Aleksandra

ją posiadłość twórców ludowych pozostawiają po sobie, jako podziękowanie, podziękowanie, jako sobie, po pozostawiają ludowych twórców posiadłość ją piękne pamiątki. rostwo wśród Powiatowe, których najważniejsze Stoły to Bożonarodzeniowe, Wielkanocne, Dożynki Gminne. Powiatowe, Państwo Anna i Jan Wójkiewicz współpracują szkołami ze w regionie. Prezentują swoje a także wyroby, dawne zwyczaje i tradycje na wsi kujawskiej. Liczne wycieczki szkół, które odwiedza w drewnie i historią regionu. Państwo Wójkiewicz na nudę nie mają czasu. Systematycznie uczestniczą w licznych wystawach organizowanych przez Sta  Choceń.roku Od 1990 mieszkają Szczutkowie.w Są emerytowanymi rolnika Pasja mi. pani Annywszelkie to robótki wykonywanena szydełku i na drutach. Stądw jej też kolekcji jest mnóstwo przeróżnych serwetek czy poduszek, które nością. Państwo Zawaccy kierują się w życiu zasadą, tyle że po nas zostanie, co przekażemyinnym i chętnie uczą innych co tego, potrafią. rąk wychodzą jak żywe ogródki. i pola nasze zdobią które kwiaty, róże, rumianki, chabry, słoneczniki, W Wichrowicach powstają nie tylko bibułowe kwiaty, ale również efektowne pająki. Dla twórców uczestnictwo wszelkich we wystawach jest wielką przyjem jemnicy rękodzieła, chęt rękodzieła, jemnicy nie uczy innych. Wcale naślado prosto jest nie wać mistrzynię – spod jej rzeźbieniem się pasjonuje natomiast Jan Pan wzorów. mnogością zachwycają chrowicach. Pan Krzysz rzeźbiar się zajmuje tof haftować i szydełkować.  Zawaccy stwem, a pani Ola zajęła układaniem bukietów się z suchych ro kwiatów, bibu z kwiatów bieniem W szkoleły. w Chodczu prowadzą z młodzieżą pro ramach w zajęcia gramu„Szkoła Marzeń”. Pani Ola nie strzeże ta To jednak nie jedyne hobby pana Zygmunta. Od najmłodszych lat marzył, aby marzył, aby najmłodszychlat Od Zygmunta. pana jedyne hobby nie To jednak zrobić skrzypce.Pierwszy instrument stworzył w latach 90-tych. I tu ujawnia się kolejny talent artysty, który nie tylko robi skrzypce, ale także potrafi na nich grać. maluje pracy, jego w mężowi pomaga chętnie Pawłowskiego Zygmunta Żona lat mieszkał w gminie Choceń. Dzieciństwo spędził w Krukowie, a następnie następnie a Krukowie, w spędził Dzieciństwo Choceń. gminie w mieszkał lat Zyg pana Pasją Siewierska. do się przeprowadził życia roku 25 ukończeniu po Twórcy ludowiTwórcy  munta jest wyplatanie koszy wiklinowych i wielu innychciekawych przedmiotów. lubi bardzo natomiast Sama wytworzone kwiaty niego eksponaty. i przez 48 Choceń

5 9 5 Kuźnice 5,9,12,13,15 5 1 bank -Parcele Śmiłowice 2 hotel, motel Olganowo 5 3 parking Nowa Wola 4 restauracja, bar, tawerna 5 muzeum, zabytki, pomniki 8,10,11,13,15 Krukowo 5,9 6 plaże, kąpieliska 6 Wilkowice 269 7 policja 5 8 stacja paliw 1,2,3,4,5,6,7,8,9 9 przystanek autobusowy 10,11,12,13,14,15,16 10 ośrodek zdrowia CHOCEŃ 6 11 apteka 12 poczta Janowo 13 kościół 5 Lutobórz Niemojewo 14 mechanika pojazdowa 5 15 ośrodki sportowe 6 Bodzanówek 16 miejsca biwakowe J. Ługowskie Choceń 49

Zapraszamy do Starego Młyna Starego do Zapraszamy

ul. 19 stycznia 19 ul. 7 Choceń 87-850, 277 722 607 tel. poniedziałek-czwartek: 13.00-22.00 piątek-sobota: 13.00-01.00 niedziela: 13.00-23.00 Stary Młyn zapraszamy do korzystania z sal przeznaczonych na imprezy okolicznościowe, okolicznościowe, imprezy na przeznaczonych sal z korzystania do zapraszamy hotelowych. oraz pokoi pubu znajdującego się w miejscowości Choceń przy ulicy 19 stycznia 7. Lokal Lokal 7. stycznia 19 przy Choceń ulicy miejscowości w się znajdującego Serdecznie parkingowych. miejsc ilość duża jest zapewniona ulicy, drugiej stronie Serdecznie zapraszamy do obiektu gastronomiczno-hotelowego „Stary Młyn” obiektu do zapraszamy gastronomiczno-hotelowego Serdecznie Imprezy okolicznościowe – dwie klimatyzowane osób. sale120 i na 100 menu. bogate obsługa, Profesjonalna młynarza”. „Placek kuchni specjalność – pierogi naleśniki, pizza, kebab, Pub: łazienki prysznicem. z telewizor, – hotelowe Pokoje usytuowany jest w sercu miejscowości i wyróżnia się od reszty zabudowań po i jak lokalem, przed Zarówno ceglaną zabudową. pięknie odrestaurowaną Warto sięzatrzymać  50

51

Jako obiekty najbardziej charakterystyczne dla Chodcza należy wymienić Plac Kościuszki, będący wizytówką miasta na równi z jeziorem Chodeckim i kościołem św. Dominika. Gmina oferuje także wiele innych atrakcji, które przyciągają coraz większą ilość turystów. Chodecz

Chodecz na ogólnej mapie obszaru Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Dorzecza Zgłowiączki

52 Gmina w liczbach

Powierzchnia – 121 km², w tym: lasy – 9%, wody – 2%, grunty rolne – 79% Ludność – 7000 osób

Położenie

 W układzie administracyjnym gmina Chodecz położona jest w południowej części powiatu włocławskiego na granicy z woj. wielkopolskim i łódzkim. Pod względem geograficzno-przyrodniczym gmina leży na obszarze Pojezie- rza Wielkopolsko-Kujawskiego, zaś gemorfologicznie położona jest w obrębie Wysoczyzny Kujawskiej z częścią południową zwaną Pojezierzem Chodeckim. Ośrodkiem gminy jest miasto Chodecz. Chodecz

53 Ogólna charakterystyka

 Gmina Chodecz graniczy z następującymi gminami: Boniewo, Choceń, Izbica Kujawska, Lubień Kujawski, Przedecz i Dąbrowice. Wiodącą funkcją gminy jest rolnictwo z uwagi na udział gruntów ornych – 10009 ha, co stanowi około 81,9% ogólnej powierzchni. Gmina położona jest w obszarze o zróżnicowanej klasyfikacji bonitacyjnej gleb. Lasy zajmują 1103 ha powierzchni gminy tj. 9,1%. Miasto i gmina Chodecz posiadają wiele walorów turystycznych, zachęcających do rozwoju różnych form wypoczynku i turystyki. Ze względu na położone w obrębie gminy jeziora (Krom- szewickie, Chodeckie, Lubienieckie, Ługowskie) rozwinęła się tzw. masowa forma wypoczynku. Akweny są bardzo atrakcyjne turystycznie, szczególnie w okresie letnim. Miasto Chodecz pełni dla mieszkańców oraz terenów gminy funkcję central- nego ośrodka obsługi lokalnej w zakresie usług o charakterze podstawowym – administracyjnym, kulturowym, handlowym, zdrowotnym, edukacyjnym itp. Gospodarka

 Gmina jest regionem typowo rolniczym i z tego względu dominującą gałęzią jest przemysł rolno-spożywczy oraz obsługujący rolnictwo. Ogólna powierzch- nia gruntów ornych wynosi 10009 ha, co stanowi 82,0 % powierzchni gminy. W strukturze władania dominuje własność prywatna. Średnia wielkość indy- widualnego gospodarstwa rolnego wynosi 8,36 ha użytków rolnych (średnia wojewódzka 12,6 ha). Przedsiębiorczość gospodarcza jest dość niska, gdyż w przeliczeniu na 1000 mieszkańców, w gminie zarejestrowanych jest 39,4 podmiotów gospodarczych. Rozmieszczenie zakładów przemysłu spożywczego powiązane jest z bazą su- rowcową. Funkcjonują Zakłady Mięsne „Walczakowie” w Chodczu oraz Ośrodek

Chodecz Hodowli Zwierząt Zarodowych w Chodeczku. Największymi przedsiębiorstwami działającymi na terenie gminy są Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „APIS” S.J. w Chodczu oraz PUH „Molewski”.

54 Rys historyczny

 Chodecz jako stara osada wymieniana była już w XIV wieku – de Chodcza. W 1418 roku nazwa zmieniła się na Chotech, a w 1520 roku pojawiła się nazwa Chodecz. Nazwa wsi Chodecz – wieś Chodka, pojawiła się w dokumentach do- piero w 1325 roku. Zmiany wsi na miasto dokonał na prośbę Jana Kretkowskiego, podstolego dobrzyńskiego i starosty brzesko-kujawskiego, Władysław III doku- mentem wydanym w Budzie 2 listopada 1442 roku. Chodecz lokowany został na prawie chełmińskim. Okres świetności miasta przypada na XV i XVI wiek. W 1520 roku Zygmunt Stary uwolnił mieszczan na osiem lat od płacenia czynszów, danin i poborów z wyjątkiem cła i czopowego, a Zygmunt August w 1545 roku zwolnił miasto od różnych ciężarów. Tenże, za staraniem Jerzego i Andrzeja Kretkow- skich, nadał miastu w 1563 roku prawo odbywania jednego jarmarku w roku, obok istniejących już z nadań wcześniejszych dwóch jarmarków i jednego nadanego w 1544 roku. W miejsce spalonego przywileju lokacyjnego Zygmunt III nadał w 1592 roku nowy przywilej, w którym miasto otrzymało prawo magdeburskie. Przywilej ponadto potwierdzał prawo do odbywania czterech jarmarków w roku oraz prawo zakładania cechów rzemieślniczych. W XVII stuleciu, w wyniku wojen szwedzkich, miasto zaczęło podupadać. Znisz- czone pożarami, grabieżami i zarazami, przeobraziło się w osadę rolniczą. Próbę dźwignięcia miasta z upadku podjął jego właściciel, Ludwik Kretkowski. Za jego Chodecz staraniem Jan Kazimierz dokumentem z 1666 roku dodał do czterech przyzna- nych wcześniej jarmarków jeszcze trzy. Podjęte przez Ludwika Kretkowskiego wysiłki miały znaczenie doraźne i nie zapobiegły dalszemu upadkowi miasta. Zniszczenia dopełniły epidemie i pożary. W 1733 roku, na skutek pożaru miasto zostało uwolnione od opłaty czopowego od piwa. Pewne ożywienie w życiu miasta można zaobserwować w ostatniej ćwierci XVIII stulecia. Ówczesny właściciel Chodcza, stolnik inowrocławski Stanisław Jarnow- ski uzyskał u króla Stanisława Augusta odnowienie przywilejów. Dokumentem z 1776 roku król nadał miastu prawo odbywania sześciu jarmarków rocznie. W końcu XVIII wieku Chodecz otrzymał połączenie pocztowe przez Krośniewice z Łęczycą i przez Brześć Kujawski z Toruniem. Miasto po przejęciu go przez Jakuba Zygmunta Kretkowskiego stało się centrum administracyjno- gospodarczym dominium chodeckiego. W wyniku drugiego rozbioru Chodecz znalazł się pod okupacją pruską. W nowej strukturze administracyjnej miasto zostało przypisane do powiatu kowalskiego i wraz z nim weszło w skład departamentu piotrkowskiego Prus Południowych. Po trzecim rozbiorze Polski, powiat kowalski wraz z radziejowskim i brzeskim przeszedł do departamentu poznańskiego. Chodecz miał charakter wybitnie rol- niczy, słynął z handlu końmi oraz sprzedaży lnu i konopi. Po zwycięstwach pod Jeną i Auerstaedt oraz kapitulacji Magdeburga i Kostrzynia, wojska napoleońskie wkroczyły na ziemie polskie. Kampania zimowa 1806-1807, zwana „pierwszą wojną polską”, przyniosła wyzwolenie znacznej części ziem polskich. Wyzwolenie Chodcza nastąpiło 18 XI 1806 roku. W dobie Księstwa War- szawskiego Chodecz administracyjnie należał do powiatu kowalskiego, wchodząc wraz z nim w skład departamentu bydgoskiego. W końcu 1812 roku Chodecz utracił prawa miejskie. Ostatnim burmistrzem był nominowany jeszcze w 1807 roku niejaki Wojciechowski. Rok 1822 był przełomowy dla Chodcza. 2 kwietnia przywrócone zostały osadzie prawa miejskie miasta V rzędu. Stało się to możliwe dzięki staraniom Ignacego Lipskiego, który okazał się jednym z lepszych gospodarzy miasta.

55 Ożywienie gospodarcze, jakie przeżywał Chodecz w latach dwudziestych XIX wie- ku, miało związek z projektem utworzenia okręgu sukienniczego przez Rajmunda Rembielińskiego. Centrum mieścić się miało w Łęczycy. Pozostałe miasteczka, do których dzięki porozumieniu Lipskiego z Rembielińskim należał również Chodecz, miały zostać osadami sukienniczymi. To zakrojone na wielką skalę przedsięwzię- cie upadło na skutek wybuchu Powstania Listopadowego. Okres międzypowstaniowy stanowił w dziejach Chodcza pewien etap zasto- ju życia gospodarczego miasta. W tych trudnych dla Chodcza czasach życie w mieście nie zamarło. Chodecz leżący na trakcie pocztowym łęczycko-toruńskim posiadał stałe połączenie z większymi ośrodkami miejskimi. Stacja pocztowa znajdowała się w Ostrowach, a w Chodczu mieściła się ekspedycja pocztowa wraz z 8 końmi. Lata sześćdziesiąte rozpoczęły się dla Chodcza pomyślnie. W 1860 roku miasto otrzymało kolejne połączenie drogowe przez wybudowanie szosy sieradzko- włocławskiej. W dwa lata później ukończono budowę linii kolejowej warszawsko- bydgoskiej. Stacja kolejowa dla Chodcza znajdowała się początkowo w Ostro- wach, w pewnym oddaleniu od miasta. W chwili, kiedy przed miastem stanęła ponownie szansa ożywienia gospodarczego (farbiarnia), wybuchło Powstanie Styczniowe. Sam Chodecz pozostawał jednak z dala od bezpośrednich potyczek i incydentów zbrojnych. Przyczyn upadku Chodcza po Powstaniu Styczniowym należy upatrywać w restrykcjach gospodarczych, jakie zostały nałożone na Kró- lestwo Polskie. W tej sytuacji Chodecz w 1867 roku utracił prawa miejskie i został zamieniony na osadę. Chodecz na początku XX wieku miał swój znaczący udział w walkach klasowych i wyzwoleńczych. Datą przełomową był rok 1905, który na wsi dał o sobie znać burzliwymi wystąpieniami i strajkami robotników rolnych. Wybuch I wojny światowej przyniósł w całym Królestwie Polskim ożywienie dzia- łalności politycznej. W niewielkim środowisku Chodcza największe wpływy utrzy- mywała endecja i PPS. W trakcie trwania tych rewolucyjnych wydarzeń nadszedł brzemienny w skutkach dzień 11 listopada 1918 roku. Chodecz Chodecz odzyskał wolność wraz z całym Królestwem Polskim. Nie spowodo- wało to żadnych zmian w ustroju miasta i gminy ani też w sytuacji gospodarczo- społecznej. Mieszkańcy Chodcza utrzymywali się z pracy w rzemiośle, handlu, rolnictwie, instytucjach państwowych i samorządowych. Działały małe zakłady przemysłowe i rzemieślnicze. Próby uprzemysłowienia Chodcza były podejmowa- ne sporadycznie i nie przynosiły większych efektów. Dopiero w latach 1937-1938 wybudowano dwa zakłady: rzeźnię i mleczarnię. Wszystkie chodeckie zakłady miały tylko lokalne znaczenie. W okresie międzywojennym Chodecz zaczął się stawać ośrodkiem wypoczyn- kowym dla mieszkańców Łodzi, Warszawy i innych dużych miast. Podczas II wojny światowej na terenie Chodcza i jego okolic nie toczyły się żadne większe działania wojskowe. Miasto zostało wyzwolone 19 stycznia 1945 roku przez Armię Radziecką. W tym samym dniu przedwojenni działacze i urzędnicy przystąpili do organizowania polskiej administracji. Zgodnie z dekretem z 1944 roku utworzono w Chodczu wspólne władze administracyjne dla miasta i gminy. Pierwsze posiedzenie tworzonej Rady Narodowej odbyło się 26 lutego 1945 roku. Chodecz istniał jako samodzielna jednostka administracyjna do 1 stycznia 1973 roku, kiedy to utworzył z gromadą gminę Chodecz. Rozwój gospodarczy i urbanistyczny Chodcza w okresie powojennym był określa- ny przez stan finansów miejskich i możliwość pozyskiwania terenów budowlanych.

56 Chodecz 57 - - - - pracę z dużymi zakładami Łodzi z Łęczycy, i Włocławka zainteresowanymi budo ośrodkówwą wczasowych. Prezydium Rady było inicjatorem też i organizatorem doszła Nie rok). (1972 amfiteatru i roku) 1969 w (zakończone budowykąpieliska do skutku budowa sanatoriówprzekształcenie i Chodcza ośrodek w leczniczy. Dziś Chodecz jest siedzibą gminy liczącej blisko 7 tysięcy mieszkańców. Szansą na rozwój gminy jest bez wątpienia mała turystyka i rekreacja. pokrycie Ma to turystyczno-krajobrazowych. w walorach Władze miejskie Chodcza starały się przyspieszyć jego rozwój poprzez lokowanie lokowanie poprzez starały przyspieszyć się Chodcza miejskie rozwój jego Władze w nim i najbliższej okolicy ośrodków wczasowo-turystycznych. Nawiązały współ rzemiosła. Stopniowo wzrastała ilość zakładów prywatnych i uspołecznionych uspołecznionych i prywatnych zakładów wzrastała ilość rzemiosła. Stopniowo zakładówświadczących roku uspołecznionych (5 – 17 usługi, w 1981 np. i 12 pry zakładów roku zatrudniających – 21 a w 1985 watnych), (4 i 17), osób 27 i 18), (9 zatrudniających 30 pracowników i 22). (8 komunalnego. Gospodarstwabyły przeważnie niewielkie (0,5-5 ha) przynosiłyi mierne dochody miastu. i właścicielom ich do państwowych władz stosunek się zmieniał siedemdziesiątych lat od Powoli przedsiębiorstwa, takie jak Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”, Spółdzielnia Chłopska”, Spółdzielnia „Samopomoc jak takie przedsiębiorstwa, Pracy Branży Drzewnej Państwowy „Zgoda”, Ośrodek Maszynowy (potem SKR), obiek nowych wznoszenie im umożliwiających posiadały nie dochodów też oraz mieszkaniowego budownictwa im towarzyszącego i gospodarczych tów Chodecz zajmował ten sam co przed obszar, rokiem. 1939 Poważną przeszkodą, uniemożliwiającą szybszy rozwój Chodcza, były zbyt małe Miejscowe Pokrywały wydatków. miasta. dochody 30% zaledwie około one Klimat

 Średnia roczna temperatura powietrza na terenie gminy wynosi ok. 8°C, na- tomiast uśrednione temperatury dla wybranych miesięcy odpowiednio wynoszą: lipiec: + 18°C i styczeń: - 2,5°C. Pod względem opadów atmosferycznych teren gminy należy do obszarów de- ficytowych, na których roczna suma opadów liczona od wielu lat zawiera się w granicach 450-500 mm. Przeważają na ogół wiatry słabe o średniej prędkości 1-2 m/s. Surowce mineralne

 Na terenie gminy występują następujące surowce naturalne – pospolite: su- rowce skalne – kruszywo naturalne, surowce ilaste – gliny zwałowe oraz surow- ce energetyczne – torfy, z których może być jedynie eksploatowane (ze wzglę- dów ekonomicznych) kruszywo naturalne, jako lokalne zabezpieczenie potrzeb w zakresie budownictwa mieszkaniowego oraz drogownictwa. Krajobraz

 Istniejące elementy przyrodnicze, pola uprawne, tereny zurbanizowane oraz towarzysząca im infrastruktura i komunikacja tworzą charakterystyczny krajobraz kulturowy. Rozwijające się osadnictwo, urbanizacja terenu, wylesienia, zmiany sieci hydro- graficznej spowodowały głębokie zmiany w krajobrazie przyrodniczym gminy. Obecny krajobraz przedstawia mozaikę ekosystemów przekształconych w różnym stopniu przez człowieka. Obok układów ekologicznie niezmienionych z naturalną roślinnością wodną, szuwarową, torfowiskową i leśną występują półnaturalne lito- cenozy łąk, przekształcona gospodarczo roślinność lasów i użytków zielonych.

Chodecz Na terenie gminy wydzielono cztery geokompleksy:  pierwszy z nich związany jest z obszarem moreny dennej płaskiej o monotonnej rzeźbie i niewielkich deniwelacjach terenu, użytkowany jest rolniczo z towarzyszą- cą jej siecią osadniczą, infrastrukturą techniczną i elementami biotycznymi,  drugi z nich zdelimitowany jest w oparciu o układ przestrzenny rynien subgla- cjalnych. Ze względu na cechy morfometryczne jest on bardzo wyrazisty. Duże spadki, znaczne deniwelacje terenu, liczne dolinki boczne, różnego rodzaju formy erozyjne wkomponowane w elementy biotyczne mocno podnoszą walory krajobrazu,  trzeci z nich utożsamiany jest przestrzennie z występowaniem moreny dennej falistej oraz pagórkami morenowymi. Zróżnicowane pod względem litologicznym podłoże zbudowane jest zarówno z utworów gliniastych jak i piaszczystych. Uroz- maicona rzeźba terenu wzbogacona jest różnopowierzchniowymi zagłębieniami wypełnionymi osadami organogenicznymi, niewielkimi obszarami leśnymi a tak- że zespołami roślinności śródpolnej. Występuje on w centralnej oraz północnej części gminy,  czwarty geokompleks związany jest przestrzennie z dużymi kompleksami łąko- wo bagiennymi. W jego strukturze występują łąki, zadrzewienia, zakrzewienia oraz niewielkie powierzchnie wodne. Występuje on w postaci płatów w południowej, południowo-wschodniej i północno-zachodniej części gminy.

Zgłowiączka w okolicach Brześcia Kujawskiego 58 Foto: P. Muszyński Turystyka

 Uwarunkowania regionalne, walory przyrodnicze i wartości kulturowe promują tereny jezior, „rynny chodeckiej” tj. Kromszewickiego, Chodeckiego, Lubieniec- kiego, Szczytnowskiego i Ługowskiego, wraz z przyległymi kompleksami leśny- mi, łąkowymi i rolniczymi do rozwoju turystyki, wypoczynku i rekreacji – głównie o charakterze przywodnym i nawodnym. Rejon jezior chodeckich znajduje się w zasięgu wypoczynku cotygodniowego – dwu lub trzydniowego (tzn. przyjazdy krótkoterminowe) mieszkańców takich miast, jak: Płock, Kutno, Konin i aglomeracji łódzkiej oraz w niewielkim stopniu Włocławek, realizowanego głównie prywatnymi środkami komunikacyjnymi. Pod względem dostępności komunikacyjnej, rejon ten staje się miejscem pobytów wypoczynkowych od 3 do 14 dni (corocznych) – w tym szczególnie dla miesz- kańców aglomeracji łódzkiej i częściowo Włocławka. Pobyty te mają charakter plażowo-kąpieliskowy z wykorzystaniem terenów sportowo-rekreacyjno-space- rowych oraz infrastruktury usługowej. W ostatnich latach daje się zaobserwować coraz większe natężenie pobytów weekendowych, co wiąże się z powstaniem osad letniskowych nad jeziorami. Na terenie gminy Chodecz jest już ponad 1500 nieruchomości turystycznych, w większości zabudowanych. Można szacować, że w okresie sezonu letniego, liczba mieszkańców gminy Chodecz podwaja się o przybywających na te tereny Chodecz gości, właścicieli działek. Duży stopień atrakcyjności jezior regionu chodeckiego powoduje, że wzbudza on zainteresowanie przy poszukiwaniu terenu pod dalsze lokalizacje domków letniskowych. Władze samorządowe postarały się uregulować i promować tego typu inwestycje, uwzględniając wielorakie potrzeby w tym zakresie.

59 Obecnie zapotrzebowanie na intensywną rekreację, wypoczynek i turystykę spełniają niżej wymienione miejscowości, które promowane są do dalszego rozwoju:  Chodecz – Jezioro Chodeckie (plaże, kąpieliska, pomosty, sezonowe pole namiotowe, zaplecze gastronomiczne – restauracja „Róża Wiatrów”, zaplecze handlowo-usługowe), Warto dodać, że kąpielisko miejskie objęte jest w sezonie letnim opieką ratowni- ków, zaś stan wody jest na bieżąco kontrolowany przez Państwową Powiatową Inspekcję Sanitarną. Na osoby wypoczywające nad wodą czeka również piękny pomost. Z kąpieliska miejskiego wiedzie przepiękny trakt (wzdłuż brzegu jeziora) do amfiteatru będącego miejscem wielu corocznych imprez kulturalnych, przy- ciągających za każdym razem liczne rzesze mieszkańców oraz gości.  – Jezioro Chodeckie (ośrodek wypoczynkowy Hurtap S.A. sezonowe pole namiotowe, plaża z kąpieliskiem i pomostem, sezonowe zaplecze gastrono- miczne i handlowe, domki letniskowe),  Zameczek (ośrodek wczasowy, plaża z kąpieliskiem),  Bogołomia-Kromszewice – Jezioro Kromszewickie (domki letniskowe, plaże z kąpieliskiem, zaplecze gastronomiczne i handlowe),  Szczecin – Jezioro Kromszewickie (zespół zabudowy letniskowej, plaża z kąpieliskiem),  Piotrowo – Jezioro Ługowskie (zespół zabudowy letniskowej, plaża z kąpieli- skiem, sezonowe zaplecze gastronomiczne),  – Jezioro Ługowskie (zespół zabudowy letniskowej, plaża z kąpieliskiem),  – Jezioro Lubienieckie (zespół zabudowy letniskowej, zaplecze handlowe),  Lubieniec – Jezioro Lubienieckie (zespół zabudowy letniskowej, plaża, zaplecze handlowe).

W rejonie jezior i na obszarach sąsiednich o wybitnych walorach krajoznawczo- Chodecz przyrodniczych i kulturowych, wykształcił się typ wsi letniskowej. Są to miejsco- wości: Mstowo, Kromszewice, Bogołomia, Psary, , , Piotrowo, Mielinek, Uklejnica, Lubieniec.

60 Chodecz 61

------XVIII w. (1799 r.), późnobarokowy r.), XVIII (1799 w.

Katakumby Kościół Dominika, św. pw. połowa XIX, neogotycki Chodecz posiada dobrze rozwiniętą bazę sportową. Do obiektów tych za tych obiektów Do sportową. bazę rozwiniętą dobrze posiada Chodecz Na terenie gminy Chodecz w parku w Zbijewie znajdujesię kilkusetletni dąb z 10 arkad. Rozpiętość pomiędzy kolumnami arkad wynosi 2,2 m. Katakumby Katakumby m. wynosi arkad 2,2 pomiędzy kolumnami Rozpiętość arkad. 10 z Otwory kata dzieci. dla kondygnacji trzeciej z przeznaczeniem trójpoziome, są się znajduje rzędzie W łukiem odcinkowym. zamknięte i prostokątne są kumb nisz grzebalnych,18 czyli łącznie budynek posiada 54 miejsca przeznaczone do pochówku. Fundator – Jakub Zygmunt Kretkowski, starosta przedecki (prawdopodobnie) Domstein Karol – Architekt ściany Wszystkie kształtem kwadratu. do wnęki okienne zbliżone zaślepione zwieńczone są profilowanym podokapowym gzymsem uskokowym. Od stro się składający m, 2,8 szerokości arkadowy o ganek się cmentarza znajduje ny  Długość skrzydła wynosi szerokość m, Posiadają 6 m. 32,3 od frontu – cztery przęsłowy z kwadratową wieżą od zachodu. Wnętrze nakryte sklepieniem gwiaź zakończone międzynawowe Arkady krzyżowo-żebrowym. kaplicach w a dzistym, ostrymi łukami, wsparte na ośmiobocznych filarach. Ze staregoZe pozostały jedynie fundamenty i kamienie, które widnieją w murach pięcio trójnawowy, Korpus otynkowany. cegły, z Zbudowany świątyni. obecnej Warto zobaczyć  Architekt – Franciszek de Toumell 1844. roku w ogień całkowicie który strawił pierwszego, miejscu na Zbudowany Obiekty sportowe i rekreacyjne   o średnicy ok. 3 m zaliczany do pomników przyrody. Objęty jest ochroną konser konserwacyj zabiegi Ostatnie Przyrody. Konserwatora Wojewódzkiego watorską ne były przy nim wykonane w 2004 roku. Pomniki przyrodyPomniki liczyć należy stadion sportowy wykorzystywany między innymi do rozgrywek sportowyusy Duży kompleks „Zgoda”. Sportowego Klubu Miejsko-Gminnego Chodczu, w Oświatowych przy jest Samorządowym Placówek Zespole tuowany Waryńskiegoul. W jego 20. skład wchodzi hala sportowa oraz nowoczesne wie nawierzchni. sztucznej o sportowe boisko lofunkcyjne Jezio nad miejskie kąpielisko pełni również rekreacyjną funkcje letnim okresie W plażowej. siatkówki do boiskiem i namiotowym plażą, polem z Chodeckim, rem  Cmentarz XVIII (1799 r.), późnobarokowy Fundator – Jakub Zygmunt Kretkowski, starosta przedecki Architekt – Karol Domstein (prawdopodobnie) Najstarszy, do dzisiaj zachowany i czynny cmentarz Kujaw Wschodnich. Dwa wejścia na cmentarz zlokalizowane od frontu. Aleją główną była Aleja wiodąca od prezbiterium kościoła ku skarpie jeziora. Spoczywa tu wiele zacnych rodów m.in. Boryssowiczów, Romanowskich.

 Szpital XVIII (1799 r.), późnobarokowy Fundator – Jakub Zygmunt Kretkowski, starosta przedecki Architekt – Karol Domstein (prawdopodobnie) Długość skrzydła wynosi 31,3 m, szerokość 6 m. Od frontu – cztery okna, małe okienko w prawym szczycie pod okapem (obecnie zakryte drewnianymi drzwicz- kami). Od strony cmentarza – cztery okna usytuowane przeciwległe wobec okien frontowych. Kilkakrotnie przebudowywany. Obecnie zaadoptowany na mieszka- nia komunalne.

 Kościół św. Jakuba – kaplica cmentarna XVIII (1799 r.), późnobarokowy Fundator – Jakub Zygmunt Kretkowski, starosta przedecki Architekt – Karol Domstein (prawdopodobnie) Budowa jednonawowa. Nawa kościoła na rzucie prostokąta kryta jest dwuspa- dowym dachem. Otwór wejściowy jest prostokątny o wymiarach 1,5 x 2,3 m. Wnętrze salowe, a w prezbiterium nakryte sklepieniem z lunetami, w nawie zaś stropem. Znajduje się tu neogotycki ołtarz i loża kolarska. Loża ta, nisko sklepio- na od frontu, usytuowana jest nad kruchtą. Ma ona wysunięty do nawy balkon z ozdobną krytą na całej długości balustradą. W nawie po prawej stronie wejścia umieszczone jest epitafium Lipskich wykonane z białego marmuru. Epitafium zdobią wyryte na tarczach herby Wrębom i Jastrzębiec. W podziemiach po obu stronach korytarza znajdują się dwupoziomowe katakumby z częściowym zazna-

Chodecz czeniem pochówku Lipskich i Ciechomskich. Obecnie budynek odrestaurowany, pełniący funkcję kaplicy przycmentarnej. Katakumby, szpital i kościół św. Jakuba stanowią architektoniczną całość. Wzniesione z cegły palonej. Układ cegieł niejed- nakowy – przeważa rzadko spotykany w Polsce układ holenderski, obok którego występuje również układ główkowy. Imprezy cykliczne

 Chodecz aktywnie corocznie uczestniczy w Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy  Tydzień przed Wielkanocą organizowana jest „Wystawa Stołów Wielkanocnych”  W dniach 26.05-01.06 na terenie Chodcza organizowany jest Europejski Tydzień Sportu  Coroczną imprezą plenerową, bez której trudno byłoby sobie wyobrazić Chodecz, jest „Kupała”. Festyn ten organizowany jest w końcu czerwca i stanowi początek sezonu wakacyjnego  Okres wakacji kończą tradycyjne „Dożynki”, organizowane w ostatnią niedzielę sierpnia  W grudniu ostatnim spotkaniem integracyjnym jest „Wystawa Stołów Wigilijnych”

62 Ciekawostki

 Miasto i Gmina Chodecz położona jest na granicy trzech województw: leży na południowym krańcu województwa kujawsko-pomorskego, od południa graniczy z województwem łódzkim, zaś od zachodu z województwem wielkopolskim.  Na terenie gminy Chodecz znajdują się miejscowości o znanych nazwach, takie jak Mielno czy Szczecin.  Na terenie Chodcza, w nieistniejącym już kościele ewangelickim, sakrament chrztu świętego przyjął generał Władysław Anders, znany przede wszystkim jako dowódca II Korpusu Polskiego w Bitwie pod Monte Cassino.  W okresie wakacji liczba mieszkańców gminy podwaja się – przybywają letnicy z Łodzi, Zgierza czy Warszawy. Ogółem nad jeziorami w Chodczu znajduje się kilka tysięcy domków letniskowych.  Wśród mieszkańców Chodcza od lat krąży fama o leczniczych właściwościach bijących tu źródeł. Rozmieszczone są one w pobliżu jezior, w terenie gęsto poro- śniętym lasami. Woda ze źródeł spływa różnymi drogami do jezior: Chodeckiego i Kromszewickiego. Również ujęcie wody dla miasta oraz gminy położone jest w terenie, gdzie znajdują się źródła. Potwierdzenie obiegowej opinii mieszkańców o zdrowotnym charakterze tych wód można znaleźć w przedwojennych staraniach miejscowej inteligencji, która próbowała tu stworzyć sanatorium. Szczególnie zaangażowana w te działania była Chodecz wielce dla Chodcza zasłużona rodzina Boryssowiczów oraz aptekarz, człowiek przedwojennej Rady i Zarządu Miasta, a obecny patron Chodeckiego Towarzy- stwa Regionalnego – Eugeniusz Ostaszewski. U zarania XX wieku dr Teodor Boryssewicz – znany chirurg warszawski, nabył w południowo-wschodniej części miasta, nieopodal jeziora tereny, na których wzniósł pałac, a w 1923 roku założył w Warszawie Konsorcjum Lekarskie, które zamierzało wykorzystać właściwości lecznicze jeziora i pobliskich źródeł do lecze- nia osób cierpiących na choroby oczu. Na skutek sprzeciwu właścicieli terenów, na których znajdowały się źródła i nie wyrażenia zgody na ich sprzedaż, nie udało się zorganizować w Chodczu ośrodka sanatoryjnego. Niektóre ze źródeł, mimo braku pielęgnacji, są czynne do dziś.

63 Kubłowo 9 12,13,14,15,16,17 2,3,4,5,7,8,9,10,11 Ignalin Psary CHODECZ Wola AdamowaWola 1,7 Szczecin 9 J. Kromyszewskie 269 Mielno Mielinek 15 Strzygi Zieleniewo Chodecz Łania ośrodki wypoczynkowe bank parking restauracja, tawerna bar, muzeum, zabytki, pomniki stanowiska archeologiczne, grodziska plaże, kąpieliska policja WOPR stacja paliw przystanek autobusowy ośrodek zdrowia apteka poczta kościół mechanika pojazdowa sklep 1 2 3 4 5 6 7 8 9 11 17 14 12 13 15 16 10

64 Chodecz 65 - -

Instytucje Punkty medyczne, apteczne Pozostałe Szkoły przedszkola i

Poczta Polska 54 2848024 tel. – Urząd Kościuszki Pl. ul. Pocztowy, 7, Społecznej, Pomocy Ośrodek Miejsko-Gminny Urząd Miasta i Gminy Chodecz, Posterunek 54 2375291 tel. Policji, Kościelna ul. 7,

Ochotnicza Straż Pożarna, Publiczna, Biblioteka Miejsko-Gminna Samorządowy Zespół Placówek Oświatowych, Waryńskiego ul. 20, 2848118 54 tel. Waryńskiego 20, ul. Publiczna, Biblioteka Miejsko-Gminna Spółdzielczy Bank Chodecz, Oddział Lubraniec Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Elumed” Maciej Cześnin Cześnin Maciej „Elumed” Zakład Opieki Zdrowotnej Niepubliczny Zakład Gospodarki Komunalnej, Samorządowy Zespół Placówek Oświatowych w Chodczu /Zespół Obsługi Al-Hosam, „Almedic” Yehya Zakład Opieki Zdrowotnej Niepubliczny Apteka Łukasiewicz, I. Kościelna ul. 54 2848112 tel. 3, Apteka „Eskulap” Hulka-Soroka, H. Waryńskiego ul. 54 2848841 tel. 6, Zespół Szkół w Chodczu Reymonta, St. im. Wł. Kaliska ul. 9-11, Szkoła Podstawowa w Cettach, 54 Cetty, 2848230 tel. Szkoła Podstawowa w Zalesiu, Zalesie, 54 2848261 tel. 2848032 54 tel. Waryńskiego 16, ul. Samorządowe, Przedszkole Oświatowych, Samorządowy Zespół Placówek ul. Leśna 2, tel. alarmowe 54 2848081, 54 Leśnaul. 2848185 alarmowe tel. 2, 54 2848081,     Kaliskaul. 54 2848070 tel. 2,   Kaliskaul. 54 2848048 tel. 2,  Waryńskiegoul. 54 2848118 tel. 20,  Al.ul. 54 Zwycięstwa 2848036 tel. 19,   Aptecznaul. 54 2848021 tel. 2, korzystywanych zgodnie z ich przeznaczeniem. Walory turystyczne zachęcają do do zachęcają turystyczne Walory przeznaczeniem. ich z zgodnie korzystywanych rozwoju bazy turystyczno-hotelowej, zaś władze gminy starają się przyciągnąć nowych inwestorów. W ramach bazy turystyczno-hotelowej wymienić można Ośrodek Wypoczynkowy wymienić Ośrodek bazy można ramach W turystyczno-hotelowej „Hurtap” położony nadJeziorem Chodeckim w miejscowości Na tere Mstowo. bazy funkcje pełniących przeszłości w obiektów szereg się znajduje gminy nie niewy i prywatnych rękach w się znajdujących obecnie turystyczno-hotelowej,   Ważne adresy Ważne   tel. 54 2848001, 54 2848111 54 2848001, tel.  Placówek Waryńskiego ul. Oświatowych/, 54 2848960 tel. 20, – Jacek Cześnin, Al. ul. Zwycięstwa 54 2848074 tel. 6,  Al.ul. Zwycięstwa 54 2848096 tel. 26,     54 2848098tel.     Waryńskiegoul. 54 2848001 tel. 20,