Gmina Choceń
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
36 ChoceńChoceń 37 Gmina Choceń Gmina Choceń jako oaza dziewiczej natury, spokoju i ciszy to wymarzone miejsce do rodzinnego wypoczynku nad wodą, z dala od trosk dnia codziennego i zgiełku wielkich miast. Choceń Choceń na ogólnej mapie obszaru Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Dorzecza Zgłowiączki 38 Gmina w liczbach Powierzchnia – 99,68 km2 Ludność – ok. 8000 osób Położenie Pod względem fizyczno-geograficznym gmina Choceń położona jest na obszarze Pojezierza Wielkopolsko-Kujawskiego, natomiast pod względem geomorfologicznym leży na obszarze Wysoczyzny Kujawskiej. Głównym ciekiem, stanowiącym jednocześnie oś hydrograficzną, jest rzeka Lubieńka. Choceń 39 Rys historyczny Obszar gminy związany jest historycznie z Kujawami, które wyodrębniły się w osobne księstwo w 1194 r., początkowo ze stolicą we Włocławku, następnie w Inowrocławiu. W wyniku rozbicia dzielnicowego na przełomie XII/XIII w., ziemie te znalazły się pod panowaniem Władysława Łokietka. Wiek XIII i początek wieku XIV to okres rozwoju regionu, a także okres licznych niepokojów wewnętrznych i zewnętrznych, w dużym stopniu związanych z osiedlonymi na Ziemi Cheł- mińskiej Krzyżakami. Konflikty z Krzyżakami doprowadziły do wojny polsko- krzyżackiej w latach 1327-1332, w wyniku której doszło do przejściowego opanowania Kujaw przez Krzyżaków i totalnego zniszczenia całej prowincji. Kujawy powróciły do Korony dopiero po zawarciu pokoju. Druga połowa XIV w. była okresem nie tylko likwidacji zniszczeń wojennych, ale także szybkiego roz- woju społeczno-ekonomicznego całego obszaru. Po 1710 r. sytuacja polityczna kraju zaczęła się normować i przez 60 lat Kuja- wy przeżywały względny spokój. W tym okresie Choceń był własnością rodu Brzeskich herbu Starża. Po upadku powstania styczniowego teren obecnej gminy Choceń znalazł się w obrębie guberni warszawskiej. Znaczną rolę w ożywieniu gospodarczym Kujaw w tym czasie odegrało wybudowanie w 1862 r. kolei „warszawsko- bydgoskiej”. Związany z nią dworzec kolejowy w Czerniewicach wybudowano w 1893 r. Później zaczął rozwijać się drobny przemysł, zwłaszcza spożywczy. W latach 1910-1918 powstały zakłady mięsne w Czerniewicach, a w 1914 roku cukrownia w Choceniu. Choceń 40 Choceń Ogólna charakterystyka Gmina Choceń ma wybitnie rolniczy charakter. W ostatnich latach władze samorządowe dokładają starań w kierunku zmiany charakteru gminy, głów- nie kładąc nacisk na rozwój drobnej przedsiębiorczości, przetwórstwa rolnego i wykorzystanie walorów turystycznych. Pod względem fizyczno-geograficznym gmina Choceń położona jest na obszarze Pojezierza Wielkopolsko-Kujawskiego, natomiast pod względem geo- morfologicznym leży na obszarze Wysoczyzny Kujawskiej. Głównym ciekiem, stanowiącym jednocześnie oś hydrograficzną, jest rzeka Lubieńka. Ważnym elementem hydrograficznym gminy Choceń są malowniczo położone jeziora. Największym z nich jest jezioro Choceńskie zajmujące powierzchnię ponad 200 ha. Poza tym na terenie gminy znajdują się jeziora Ługowskie, Krukowskie, Lutoborskie i Szczutkowskie. Zasadniczym składnikiem trwałej szaty roślinnej są lasy. Zajmują one łączną powierzchnię 60 ha. Największy kompleks leśny znajduje się we wschodniej części gminy, wokół jeziora Lutoborskiego. Drugim bardzo istotnym elementem szaty roślinnej gminy są dawne parki podworskie wraz z zespołami dworskimi z XVIII i XIX w. 41 Turystyka i rekreacja „Przepiórka” Polski Związek Łowiecki Na terenie gminy Choceń, w miejscowości Jarantowice, znajduje się Ośrodek Koła Łowieckiego 111 „Przepiórka”. O wyborze tego miejsca na siedzibę koła zdecydowały przede wszystkim walory przyrodnicze. W wyniku podziału powiatu włocławskiego na obwody łowieckie koło otrzymało w dzierżawę trzy obwody: nr 58, 50 i 41, których powierzchnia wynosi 16750 ha. Jezioro Choceńskie Jezioro Choceńskie, nad którym zlokalizowane jest gminne kąpielisko, jest naj- większym jeziorem w gminie. Jego powierzchnia wynosi ponad 200 ha. W okresie letnim stanowi bazę wypoczynkową nie tylko dla mieszkańców gminy. Do dyspo- zycji turystów są pomosty, boisko do siatkówki, altany biesiadne, plac piknikowy oraz miejsce do treningu na deskorolce. Jest to bardzo atrakcyjny zakątek dla amatorów dzikiej przyrody, lasów i czystej wody. Jezioro Borzymowskie posiada doskonałe warunki do uprawiania sportów wodnych. Latem uruchamiana jest publiczna plaża, a o bezpieczeństwo korzystających z wody dbają ratownicy. Chętni mają możliwość wypożyczenia rowerów wodnych, łódek i kajaków. Nad jezioro prowadzi ścieżka rowerowa oraz szlak pieszy. Gmina Choceń jako oaza dziewiczej natury, spokoju i ciszy to wymarzone miejsce do rodzinnego wypoczynku nad wodą, z dala od trosk dnia codziennego i zgiełku wielkich miast. Atrakcyjnymi miejscami do spędzania czasu w okresie wakacyjnym są także inne jeziora, które znajdują się na terenie gminy: jezioro Krukowskie, które zajmuje powierzchnię 42,6 ha, jezioro Szczutkowskie o powierzchni 20,9 ha oraz jezioro Ługowskie o powierzchni 67,7 ha. Wieża widokowa W centrum Chocenia, przy ulicy Świerczewskiego znajduje się wieża widokowa Choceń o wysokości ponad szesnastu metrów. Roztacza się z niej widok na okoliczne jeziora, lasy, wsie. Wieża jest dostępna dla każdego, kto chce podziwiać piękne tereny Gminy Choceń. Obiekty sportowe Na terenie gminy można także wypoczywać czynnie. Na świeżym powietrzu, na dostępnych na terenie gminy boiskach zarówno mieszkańcy, jak i turyści, mają doskonałe warunki do gry w piłkę nożną, ręczną, koszykówkę oraz siatkówkę. Takie boiska powstały w miejscowościach Czerniewice i Śmiłowice. Gdy pogoda nie dopisuje, można uprawiać gry zespołowe w największej sali sportowej na terenie powiatu włocławskiego, która znajduje się przy szkołach w Choceniu. Na płycie obiektu znajdują się pełnowymiarowe boiska do: piłki nożnej halowej (futsal) piłki ręcznej piłki siatkowej – 3 boiska (1 główne, 2 boczne – pełnowymiarowe) piłki koszykowej – 3 boiska (1 główne z koszami najazdowymi, 2 boczne) tenisa ziemnego badmintona Można też skorzystać z mniejszych sal gimnastycznych przy szkołach znajdujących się na terenie gminy. 42 Warto zobaczyć Szczytno W 2007 r. w Szczytnie wzniesiono pomnik dla uczczenia bohaterstwa żołnie- rzy Wojska Polskiego walczących o wolność i suwerenność Polski i poległych w bitwie pod Szczytnem we wrześniu 1939 roku. W bitwie zginęło łącznie 130 żołnierzy polskich. Przeciwnik stracił 180 żołnierzy, a ponad 100 wzięto do niewoli. Efektem tej uporczywej obrony było uniemoż- liwienie wojskom niemieckim wyjścia na tyły polskich oddziałów atakujących nad Bzurą. Więcej informacji o samej bitwie można znaleźć w książce ks. kan. Jarosława Włodarza „Bitwa pod Szczytnem jako fragment bitwy nad Bzurą”. Choceń Przy Szkole Podstawowej w Choceniu, przy ulicy Sikorskiego 12, można zobaczyć wóz dowodzenia pododdziałami przeciwpancernymi BRDM-2 R-1A. Został on wyeksponowany w celach wychowawczych oraz w celu promocji obronności na terenie gminy. BRDM-2 to dwuosiowy (układ 4x4) pojazd pancerny (rozpoznawczy i specjalistyczny). Wichrowice W miejscowości Wichrowice znajduje się tablica upamiętniająca wydarze- Choceń nia z września 1939 roku. Polski zwiad zaatakował patrol niemiecki, Niemcy zostali zabici. W odwecie za zastrzelenie swoich współtowarzyszy Niemcy zabrali 12 Polaków ze wsi Olganowo i Skibice i zamordowali ich na terenie majątku Wichrowice. Wilkowice W Wilkowicach znajduje się pomnik, który przypomina o wydarzeniach z września 1939 roku. Patrol żołnierzy niemieckich zabrał ze wsi Księża Kępka 7 mężczyzn podejrzanych o ukrywanie żołnierza polskiego. Aresztowanych zakłuto bagneta- mi. Po wyzwoleniu w miejscu męczeństwa wystawiono pomnik. Borzymie W miejscowości Borzymie znajduje się pomnik upamiętniający walki, jakie odbyły się pomiędzy Wojskiem Polskim a jednostkami armii hitlerowskiej we wrześniu 1939 roku. 43 Zabytki Choceń Obszar dworsko-parkowy wraz z zabudowaniami folwarku, który wpisany jest do rejestru zabytków, położony jest na południowym krańcu Chocenia. Dwór umiej- scowiono w otoczeniu średniej wielkości parku krajobrazowego, bezpośrednio przy jego północnej granicy. Teren przydworski usytuowany jest na wzniesieniu łagodnie opadającym w kierunku północnym. Dwór jest zabytkiem jednorodnym i zachował się w dość dobrym stanie. Został zbudowany z inicjatywy Aleksan- dra Higersberga prawdopodobnie tuż po 1894 r. Bezpośrednio przy północnej elewacji dworu teren opada stromą skarpą w kierunku spiętrzonego cieku wodne- go. W skarpie przy północno-zachodnim narożniku dworu wymurowano schody z uskokowymi parapetami. W tej części parku, przy alei grabowej, znajduje się ogrodzona figurka Matki Boskiej na cokole. W południowo-wschodnim narożniku parku usypano na głazach narzutowych niewielkie wzgórze widokowe. Olganowo Znajduje się tutaj dwór murowany z 1920 r. w otoczeniu parku z pierwszej połowy XIX wieku. Po 1920 r., ówczesny właściciel majątku Jerzy Gabriel wybudował dla swego syna nową rezydencję w modnym „stylu dworkowym”, którą bardzo nowocześnie wyposażono. Wewnętrzne ściany pokryto ocieplającą warstwą kor- ka, łazienki miały bieżącą ciepłą wodę ze zbiornika umieszczonego na strychu dworu, do którego wodę doprowadzano za pomocą kieratu. Budynek miał także centralne ogrzewanie z własnej kotłowni. Wokół dworu natomiast założono szeroki podjazd, z którego od strony frontowej elewacji dworu wychodziły asymetrycznie założone trzy ścieżki. Najkrótsza z nich wiodła do głównej bramy wjazdowej, w osi której założony był klomb kwiatowy, druga do bramy narożnej, a trzecia do bramy wiodącej do sadów i domu ogrodnika. Na niewielkiej polanie w ogrodzie umieszczona