Ceferino Díaz Un Dos Protagonistas Da Autonomía Volve Ao Lugar Dos Feitos

contra e portada.qxd 9/1/08 01:02 Página 3

MAGAZINE. O MUNDO MARIÑO DE URBANO LUGRÍS NO SEU CENTENARIO. 2 EUROS POLÍTICA . O PP NON ANULARÁ OS MATRIMONIOS HOMOSEXUAIS. 10.XANEIRO.08 ECONOMÍA. GALIZA MEDRA POR RIBA DA MEDIA ESPAÑOLA.

Periódico semanal Fundado en 1907 Nº1.293 anosaterra Ceferino Díaz Un dos protagonistas da autonomía volve ao lugar dos feitos

Sesión inaugural do Parlamento Galego no Palacio de Xelmírez en Santiago en 1981. 2-3 aldea boas.qxd 08/01/08 22:38 Página 2

ANOSATERRA AALDEAGLOBAL. 10-16 DE XANEIRO DE 2008 ’’ BALANCE ANUAL Incautadas 9,4 toneladas de cocaína camuflada entre polbos. Unha ampla operación conxunta na que participou a Xefatura Superior de Poli- Rosa Aneiros cía de Galiza permitiu desarticular unha banda que pretendía introducir uixen dar os penúltimos en Europa grandes cantidades de cocaína. Non está probado que Galiza Qbicos ao 2007 nunha fose o destino da droga, malia o que se apuntou nun primeiro momento. azotea de Bouzas, cos guin- Fontes policiais subliñaron o “inédito modus operandi” na camuflaxe, xa dastres do porto ás costas, e que os arrestados esconderon a droga entre polbo conxelado. www. anosaterra.com un pequeno frasquiño de for- mol nas mans. O corpiño mol de Alba, a pequena vulcanoc- 2. topus hydrotermalis albina atopada nunha foxa do sumario O negocio do carné por puntos Pacífico, daba voltas no líqui- do atrapado nos meus dedos. A ALDEAGLOBAL. Pedín levala para ver de bus- ¬CONSUMO O sistema supón un carlle a luz do sol, a ela que Montes de Piedade para importante recurso vén das profundidades de superar a costa de xaneiro >3 económico para as xofre e descoñece a intensi- ¬FOGAR dade das raiolas na súa pel Ten vostede unha inmigrante compañías de seguros escorregadiza. As insta- escrava en casa? >4-5 lacións do Instituto de M. Obelleiro Investigacións Mariñas do POLÍTICA. Ademais de cumprir os obxec- CSIC en Vigo redúcense a un ¬ELECCIÓNS tivos da Dirección Xeral de edificio vello, un tanto deca- Saen á luz os primeiros Tráfico, o carné por puntos dente que requiriría un maior inquéritos>9 está a revalorizar o permiso de esforzo investidor tanto pola ¬ENTREVISTA conducir. A temida perda do capacidade dos científicos carné é o motivo polo que se que alí traballan como pola artellou todo un tecido econó- súa importante colección mico ao seu redor. En canto bibliográfica e de mostras. entrou en vigor o novo per- Alba di non estar incómoda, miso, anuncios de compra e pese a compartir un andel venda de puntos comezaron a con outros moitos bechos encher as páxinas dos foros es- nun soto lóbrego. Ela sorrí pecializados en automobi- sabéndose exclusiva, rodeada lismo. Pero o negocio trans- PACO VILABARROS de exemplares masculinos da Ceferino Díaz. PEPE FERRÍN / AGN cendeu a rede para chegar ao súa especie e ningunha outra ámbito das aseguradoras. Ma- meraria, as reincidencias ou as femia. O Nautile, submarino Ceferino Díaz lia que as compañías levan imprudencias graves. do IFREMER francés que lembra o nacemento anos cubrindo a retirada do Hai’’ aseguradoras Segundo un informe publi- realiza as pescudas baixo o da Autonomía >10-11 permiso, o endurecemento que non cobren a cado polo Ministerio de Eco- mar, aínda non foi quen de ¬ESPAÑA das leis de tráfico e a entrada alcoholemia, a condución nomía e Facenda, as indemni- atopar outra. Alba sorprén- A dereita ao ataque >14-15 en vigor do carné por puntos temeraria, as reincidencias zacións pagadas polas compa- dese pola visita e cóntolle que favoreceu que adaptasen ao ou as imprudencias graves ñías que ofertan este seguro andamos cun proxecto de ECONOMÍA. mercado alternativas de mo- oscilan entre os 150 euros até colaboración entre científi- ¬PARO delos de pólizas capaces de cu- os 1.800 euros ao mes, aínda cos e artistas chamado A economía galega medrou brir a retirada. que o máis normal é que o Neuston. Ela revira os seus en 2007 e reducíuse Nun primeiro momento o per- rango comprenda dos 300 aos tentáculos e pregunta por o desemprego >19-20-21 fil do usuario correspondía aos 600 euros mensuais. O prazo que hai tan pouca xente polo profesionais do volante, pero as máximo que ofrecen varía edificio eses días. Dígolle que CULTURA. novas penas propiciaron que OFERTAS VARIADAS. Tanto as com- desde os tres até os 36 meses. son as festas de Nadal, rema- ¬LIBROS unha parte significativa dos pañías de seguros convencio- Non obstante, ambos suposta o ano solar e, por tanto, son Crise da crítica literaria >24-26 condutores solicitase o servizo. nais como as que operan por tos son excepcionais, xa que días de descanso para ¬FEMINISMO Segundo prevé a DXT, 60.000 internet comercializan un am- habitualmente abranguen dos moitos. Ela revólvese no persoas perderán o carné cada plo e variado abano de ofertas. 12 aos 24 meses. líquido, ¿e que significa que ano. Xabier González, nome A meirande parte das asegura- acabe o ano? Fico calada. suposto, vén de contratar o se- doras contempla o pagamento Penso dúas veces antes de guro de Órbita porque “recibía do importe dos cursos para a contestar e logo digo, un unha multa tras outra por mor recuperación dos puntos per- pouco amolada, pois que dos radares”. Coida que a pó- didos. Outras tamén inclúen o todo siga igual, Alba. liza “é un consolo se me quitan pago de indemnizacións co fin O custe Desesperada e turronamente o carné”. O seguro de Xabier, de cubrir os gastos derivados da recuperación igual. que paga ao mes 27 euros, co- da perda. bre a retirada do carné sempre Os expertos coinciden en sina- O ano de S. de Beauvoir >39 e cando non llo tramiten por lar que para valorar a efectivi- Un dos últimos servizos promo- vía xudicial. Por ser autónomo, dade da cobertura cómpre cionados dende Telefónica é o de MAGAZINE. ademais de sufragarlle os gas- atender á cantidade da indem- “Cabinamanía”, que lle permite ¬PINTURA tos do curso para que recupere nización e o tempo que com- aos usuarios de móbiles a des- Centenario do nacemento os puntos, ofrécenlle un subsi- prende. Ademais, apuntan carga de contidos (tonos, música de Urbano Lugrís>40-41 dio mensual por intervención que é necesario saber se con- ou xogos) previo pago con moe- do carné de 1.600 euros ao mes templan os conceptos polos das dende a propia cabina e re- até un máximo de dous anos e que se retira o carné, xa que hai galar este tipo de contidos a cal- 1.293 adiántanlle o primeiro mes aseguradoras que non cobren quera usuario de móbil que se 10 DE XANEIRO DO 2008 para pagar a multa. a alcoholemia, a condución te- desexe. 2-3 aldea.qxd 8/1/08 13:53 Página 3

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 AALDEAGLOBAL.3.

2008 comeza de loito no mar. A morte de catro mariñeiros galegos e a Porto do Vicedo. desaparición dun quinto (ao peche desta edición) tingue de negro o inicio da campaña de baixura deste ano. O día 3 dous mariñeiros de Bueu morreron ao naufragar a súa embarcación nun día de temporal na Ría de Pontevedra. Catro días máis tarde, en O Vicedo (Lugo), outros dous expe- rimentados mariños tamén perderon a vida, e un terceiro, na zona de Do- niños (Ferrol), desapareceu mentres pescaba dende terra. Esta cifra roza a metade dos 10 mariñeiros finados en 2007 por accidente laboral.G

Montes de Piedade, unha alternativa á visa

O vello sistema de acadar cartos dindo que o valor destas ope- a un baixo interese deixando xoias como aval racións oscila entre os 250 e os pode ser unha alternativa razoábel para afrontar 300 euros, “normalmente para facer fronte a pequenas aten- a temida costa de xaneiro cións familiares”. Segundo explicou Gregorio Eva Estévez tucións empezaron a operar Gorriarán, o tipo de interese Os Montes de Piedade nace- no século XVIII. Na actuali- destes créditos concédese por ron en Italia como institu- dade existen 25 Montes de un prazo máximo de tres anos, cións benéficas de inspiración Piedade pertencentes as Cai- con pago de xuros semestral, franciscana no século XV para xas de Aforros dos que están sen cota de amortización. Es- facilitar empréstitos sen inte- operativos 20. tas condicións son as que os di- rese. Nun principio tiñan por En Galicia o único operativo é o ferencian das demais opera- obxectivo erradicar a usura fa- de Caixanova situado na sé cións do mercado. Outra van- cilitando empréstitos en espe- central de Vigo con acceso pola taxe, segundo Gorriarán, é que cie ou metálico en condicións rúa Rosalía de Castro. O direc- se poden cancelar ou amorti- moi favorábeis en canto a pra- tor da División Comercial da zar anticipadamente sen nin- zos e tipos de interese. Estas entidade, Gregorio Gorriarán, gún tipo de comisión. institucións, que en moitos comenta que o Monte de Pie- “O perfil do cliente é moi va- casos foron a matriz das Cai- dade é un servizo que segue a riado, pero a media de idade xas de Aforros, seguen a ser un ter vixencia. “Nos dous últimos está entre os 35 e 55 anos”, re- punto de referencia na econo- anos estanse a formalizar unha sume. Gorriarán destaca ta- mía de moitas familias. media de 2.500 operacións mén que moitos clientes pa- No Estado Español estas insti- neste servizo”, explica, enga- san, por xeración, de pais e avós, e que nos últimos tempos están a observar un incremento de persoas de nacionalidade estranxeira, principalmente sudamericanos de PACO VILABARROS idade menor á da media. Colares, aneis, pulseiras, Montes de Piedade deben con- alianzas, reloxos, xemelgos, tinuar: “Son unha opción nece- Funcionamento gargantillas... todo tipo de saria para moitos clientes que xoias dun valor, peso e cali- non poden acceder a outras O mecanismo de funcionamento dade moi variada pasan polas posibilidades do mercado”. segue sendo similar ao orixinal, mesas de taxación do Monte Este antigo servizo resulta a día diferenciándose doutros siste- de Piedade vigués que nos úl- de hoxe moito máis sinxelo e mas polo cobro duns xuros sem- timos tempos, e debido a su- veloz que as liñas de crédito rá- pre por debaixo doutros produ- bida dos tipos de xuro e do pido que tanto abundan nos tos de financiamento do mer- IPC, pode ver incrementado o últimos tempos.G cado. O particular presenta xoias Da publicación Los montes del siglo XXI editada pola Confederación Española de Caixas de Aforro, CECA. número de clientes. “Cando ou obras de arte como aval do máis demanda existe é nos empréstito e un taxador fixa o va- meses de xaneiro e setembro”, lor e o importe dos obxectos en- Máis de 172.000 clientes di Gregorio Gorriarán, que ad- tregados que é o 70 e 80 por mite que os Montes de Pie- Nos’’ dous últimos anos cento do valor de taxación. Nor- En 2006 os Montes de Piedade do O importe medio das transaccións dade non están moi publicita- estanse a formalizar unha malmente o particular ten tres Estado concederon un total de foi de 433 euros cun período me- dos. “Xeralmente coñécense prazos para devolver a cantidade media de 2.500 operacións 242.864 empréstitos por un im- dio de concesión de 12 meses e polo boca a boca e os clientes e recuperar a peza presentada. neste servizo” porte total de 103 millóns de euros unha porcentaxe do 71 por cento xa saben a operativa e sén- No caso de non cumprilos a peza e cancelaron 256.580 cun reem- do empréstito sobre o valor de ta- tense moi ben atendidos e [Gregorio Gorriarán] pasará a poxa pública. Un dato a bolso de 102 millóns de euros. xación. aconsellados”, sinala. Director da División Comercial de ter en conta é que si a peza na Caixanova. Taxáronse 1,2 millóns de pezas cun A carteira de clientes integrada por Respecto ao futuro deste ser- poxa alcanza un prezo maior ca o peso que superou as 10 toneladas persoas e entidades situouse en vizo, o director comercial de taxado, a diferenza irá a parar ao e os 14.400 quilates. 172.532.G Caixanova entende que os beneficiario do empréstito.G 4-5 aldea.qxd 8/1/08 14:02 Página 2

ANOSATERRA AALDEAGLOBAL.4. 10-16 DE XANEIRO DE 2008 Inmigrante coida vellos, sen dereito a va

Erika é o nome tras o que se esconde a historia dunha nicaraguana de vinte e catro anos que traballou como interna. Láiase porque en Nicaragua teñen unha imaxe idealizada do Estado español, “preséntano todo moi bonito, pero cando vés aquí decátaste da dureza da situación”.

María Obelleiro

Ana Curra con- icio– residente ME GONZÁLEZ

AXI PARA IR AO

rika é unha das lias para traballar atendendo 40 horas semanais, pero en mida e esforceime por conti- centos de mulleres anciáns por ser “demasiado realidade “traballaba todo o nuar porque a quería como a estranxeiras que nova”, conseguiu traballo na mes”. Erika apunta que o peor miña avoa, pero non podía A percepción’’ da compañía, veñen a Galiza en casa dunha señora de 93 anos chegou cando a anciá come- máis”. Ofrecéranlle máis car- a capacidade afectiva, busca dunha vida “moi complicada” que “non zou coa demencia senil e coas tos, pero non días libres. Non o idioma e a baixa Emellor, pero tamén podería ser quería ningunha rapaza”. crises “pasaba as noites sen obstante, como estableceron regularización Katty, Jeanette, Fernanda... Cada día, Erika desempeñaba durmir, berraba seguido por unha relación estreita, Erika dos inmigrantes favorecen porque cada vez é maior o as tarefas domésticas e aten- min e non quería que me acordou coa familia que ía número de inmigrantes que día a anciá por 750 euros ao separase dela”. Malia que coidala tres horas todas as tar- que o 75 por cento traballan como internas coi- mes. O bo trato da familia fixo contrataron outra persoa para des da semana por 375 euros das asistentas sexan dando vellos. Hai catorce que en catro meses tivese axudar a Erika, a vella rexei- ao mes. Aínda que o seu latinoamericanas” meses que chegou a Galiza e arranxada a súa legalidade, touna e a nicaraguana veuse desexo é poder estudar unha nese tempo gañou experiencia pero non podía dispor de nin- na obriga de traballar sen carreira, Erika segue aten- no coidado dos maiores. Logo gún día libre. Segundo o con- librar nin un minuto ao mes. dendo á anciá mentres busca de ser rexeitada por varias fami- trato, a xornada laboral era de Pasado un ano “estaba consu- traballo noutras casas. 4-5 aldea.qxd 8/1/08 14:02 Página 3

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 AALDEAGLOBAL.5. ’’ Outras cifras QUEREN eito a vacacións SALVARNOS O 21% dos galegos teñen acollen 5.752 prazas. máis de 65 anos. O usuario dos centros públicos 81.023 inmigrantes resi- pagan o 75% dos ingresos. Manuel Cidrás den legalmente en Galiza. Entre 800 e 1.600 euros ao 94.934 maiores de 65 mes é o custe das residen- odas as grandes reli- anos viven sós. cias privadas. Txións, cando son maiori- 50% de internas carecen Unha media de 7.000 tarias, tenden a inmiscuirse de contrato. euros ao ano é o custe dos nos asuntos terreais. Ao Son 14.822 as prazas nos centros de día. César o que é do César só vale centros de atención aos O gasto anual dunha per- nos momentos fundacionais. maiores soa dependente vai dos Logo ven a pulsión expansio- As residencias públicas 10.000 aos 25.000 euros. nista da cosmovisión relixiosa e con ela a tentación de conformar a lexislación estatal aos preceptos confesio- nais. De prescribir para os correlixionarios, que se ‘Os ricos trátante someten voluntariamente ao precepto na confianza da sal- coma unha escrava, vación das almas, pasan a prescribir para todos, queiran ou non someterse ao pre- é humillante’ cepto, porque todos deben ser salvados. Este salto da No seu primeiro mes en momento no que llo comu- autonomía relixiosa á impo- Galiza Erika viviu coas mon- nicou á dona, “berroume, sición normativa ten un xas, que axiña lle atoparon díxome que perdera o nome, integrismo, que o un traballo como interna tempo comigo e que reco- tópico asocia ao Islam pero nun chalé no centro de Vigo. llese todo e saíse axiña”. que aniña, como potenciali- Malia que apenas traballou Como ela mesma recorda, dade, en todas as relixións. quince días, “foi a peor expe- “foi unha humillación”. Por iso o principio de separa- riencia da miña vida”. Con ción entre as igrexas e o mandil e cofia, durante doce Estado non é aceptado de bo días ergueuse ás seis da grado por ningunha relixión mañá, facía o almorzo para alí onde é maioritaria. Para as catro persoas, lavaba a xerarquías relixiosas capaces roupa, pasaba o ferro, facía a O resultado’’ de tanto de facer valer o seu poder de comida, limpaba cada traballo só chegaba aos 550 influencia sobre un vasto recuncho da casa e facíalles euros ao mes, aínda como grupo de fieis non resulta a cea, “tiña que estar todo a señora da casa lle dicía, doado renunciar a dicirlle á perfecto, ao mínimo detalle, “como es traballadora e orella do César como debe mesmo tiña que facer reful- me caes ben, igual até che gobernar os seus asuntos. Os xir a prata e os zapatos de pago 600” que non temos fe debemos todos”. Cando o reloxo daba ser firmes pero tamén com- as doce da noite, era cando prensivos con esta xente que Erika podía deitarse “nun ten unha fe grande que suple incómodo sofá cama”. a nosa carencia: querer sal- Durante a súa estanza no A señora da casa acaboulle varnos. chalé, veuse na obriga de por dar 80 euros polos doce É a idea que me asalta cando aprender a cociñar toda días, “metinos con medo no vexo aos prelados católicos caste de manxares, aínda peto, fóra chovía a cachón e en campaña, manifestán- que ela nunca podía proba- botei a correr. Ía tan ner- dose coma calquera, eles, tan los, “mentres eles comían viosa que me caeron os car- pouco amigos das manifesta- todo tipo de marisco, a min tos polo camiño e cando dei cións. Defendendo á familia, mandábanme facer pasta volta a por eles, xa non os eles, que renuncian a consti- PACO VILABARROS para que só a comese eu”. O topei”. Ao marchar as pré- tuír unha e fan diso unha vir- resultado de tanto traballo sas, deixou no chalé toda tude que é condición necesa- PERFIL DOS COIDADORES. Aceptan “mediante relacións persoais”. só chegaba aos 550 euros ao súa bixutería, entre a que ria para acceder á condición cobrar salarios máis económi- O profesor da Universidade de mes, aínda como a señora da estaba o seu anel de bacha- sacerdotal ou relixiosa. Eles, cos e desenvolven longas xor- Granada revela que o 50 por casa lle dicía, “como es tra- rel, “en Nicaragua regálan- que lle vetan o acceso á fami- nadas de traballo. A percep- cento das inmigrantes do balladora e me caes ben, che un anel de ouro ao aca- lia aos homosexuais. A ción da compañía, a capaci- emprego doméstico carecen igual até che pago 600”. bar os estudos e os meus familia é un dade afectiva, o idioma e a de contrato. O informe subliña pais tiveron que aforrar para pretexto. O baixa regularización favorecen que o incremento da participa- “PRESUMÍAN DE CRISTIÁNS”. Entre mercarmo”. Co medo que que queren que o 75 por cento das asisten- ción laboral da muller provo- as súas tarefas atopábase a pasou, non quixo volver. é salvar- tas de emprego doméstico cou un fondo cambio no coi- limpeza dos coches, dos Erika non entende como a nos. sexan latinoamericanas de 25 a dado dos maiores. As predi- garaxes e da piscina. “Era un familia podía presumir de 40 anos. Segundo o estudo de cións do informe apuntan que traballo de escrava”. Acon- darlles doazóns ás monxas, Juan López Doblas, Personas o número de familias que se sellada pola rapaza galega á de seren bos cristiáns e de ir mayores viviendo solas, a fan cargo dos seus maiores que ía substituír como lim- todos os domingos á misa incorporación no coidado dos descenderá a un 60 por cento padora, decidiu deixar o tra- “cando o trato que eu reci- maiores adoita realizarse nos próximos anos. ballo. Erika lembra o bín non é de cristiáns”. 6-7 aldea.qxd 8/1/08 15:46 Página 2

ANOSATERRA AALDEAGLOBAL.6. 10-16 DE XANEIRO DE 2008

TRIBUNA I Óscar Lomba. Vicepresidente da cooperativa Árbore. MORRER DE FRÍO Lendo a prensa souben dunha muller indixente de Madrid que faleceu na rúa durante a noite anterior a Noiteboa: tamén souben dunha anciá sen domicilio fixo que morreu de frío a principios desa mesma semana na praza da Concordia de París. Imaxino esas pobres señoras tomba- das sobre uns vellos colchóns ou simplemente sobre car- tóns, murchas pola penuria, cheas de frío e desesperadas pola fame –do mesmo xeito que outros miles de indixentes de toda Europa– mentres Ana Curra con- outros miles de persoas dur- icio– residente mían placidamente logo de ME GONZÁLEZ teren comido e bebido coma bestas. No sertão reseco do Brasil, nos rañosos suburbios das metró- poles do Ganxes, nas chairas queimadas polo sol da rexión subsahariana, así como á som- AXI PARA IR AO bra dos poderosos rañaceos de Manhattan, nas portas dos A pobreza non é igual en todas partes. Nos países fríos hai que contar os gastos en abrigo. Nos cálidos é posíbel sobrevivir con menos medios. REUTERS restaurantes parisienses ou até nos soportais das rúas de vida das persoas; aínda que inverno–, non poden pagar non teñen acceso á educa- Compostela, existen homes e resulta máis pedagóxico falar sempre o seu recibo de electri- ción. 880 millóns de persoas mulleres que pasean os seus Ao’’ redor de 100.000 con exemplos concretos e cidade, aliméntanse mal e co non teñen acceso a servizos estómagos baleiros, que igno- neoiorquinos non teñen con cifras. máis barato que atopan. Exis- básicos de saúde. 1.000 ran o termo saciados. No domicilio fixo e recorren, Nos Estados Unidos unha ten grandes posibilidades de millóns carecen de vivenda Estado español hai perto de incluso, a escarvaren nas familia de catro persoas que que o segundo non coñeza o estimábel. Máis de 1.200 nove millóns de pobres e na papeleiras dos barrios conta con menos de 12.000 sabor da carne e de que en millóns de seres humanos Francia perto de 7,5 millóns. ricos para poderen comer” dólares anuais vive por baixo máis dunha ocasión comece a non teñen acceso á auga Que significa ser pobre? Sería do límite da pobreza absoluta; súa xornada de traballo sen potábel. 2.000 millóns de per- fácil recorrer a unha defini- en cambio un mozambicano comer nada. Nos países máis soas padecen anemia por ción e dicir que a pobreza é sobrevive con menos de 200 ricos do mundo, a pobreza das falta de ferro. Outros 2.000 unha situación que xorde da necesidades básicas huma- dólares ao ano. Os primeiros masas aumentou moito desde millóns carecen de acceso a imposibilidade de acceso a nas e que inciden nunha ocupan unha vivenda miserá- o principio da década do 1980, medicamentos esenciais. recursos para satisfacer as deterioración da calidade de bel –sen calefacción no tras 30 anos dunha mellora Por iso deberiamos ter un relativa no nivel medio de espírito do Nadal que preva- vida, e é certo que as catego- lecese unha vez superado o 6 rías máis empobrecidas da de xaneiro; debería prolon- súa poboación, esa cuarta garse por tempo indefinido; parte do mundo cuxa existen- para terminarmos cos exce- cia se esquece con frecuencia, sos e para exercermos un non dispón de alimentos sufi- consumo máis responsábel, e cientes en comparación co para que sexamos conscien- termo medio dos seus conci- tes de que hai moitas persoas dadáns: estímase en 20 que o pasan mal e que non millóns o número de america- todos temos os mesmos nos que sofren carencias ali- recursos nin a mesma situa- menticias a diferentes niveis. ción económica porque o Ao redor de 100.000 neoior- capitalismo e o neolibera- quinos non teñen domicilio lismo xeran un desigual e fixo e recorren a moi diversos inxusto reparto da riqueza e medios para sobrevivir, che- tamén situacións de marxi- gando até a escarvaren nas nación e exclusión social. papeleiras dos barrios ricos Termino cun fragmento da para poderen comer. Utopía, de Thomas Moore: Máis datos sobre a pobreza “certamente, vivir entre prano mundo: 840 millóns de ceres e comodidades men- persoas están mal nutridas. tres os demais sofren e se 200 millóns deles son nenos lamentan non é ser xerente menores de cinco anos e moi- dun reino senón gardián tos son forzados a traballar e dun cárcere”.G 6-7 aldea.qxd 8/1/08 15:46 Página 3

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 AALDEAGLOBAL.7. Biodiésel co aceite de fritir Cada vez son máis os particulares que reciclan o aceite usado nas frituras para destinalo á produción dunha das fontes de enerxía de moda: o biodiésel. Campañas de recollida gratuíta como a deseñada polo Concello de Vigo con PMA facilitan a mellora do medio ambiente

E. Estévez dun edificio ou comunidade Que facemos co aceite de fritir estean de acordo na instalación na tixola ou o das latas de con- do depósito de recollida, que se servas? O costume era botalo sitúe nun lugar comunitario polo vertedeiro da cociña, decidido por cada xunta de pero agora existe un sinxelo veciños, e que un portavoz se método de evitar que este resi- faga responsábel do seu bo fun- duo non acabe contaminando cionamento e recollida. as nosas augas e danando as Cada depósito en cuestión ten tuberías: a súa reciclaxe. unha capacidade de 55 litros e, Coa campaña “Recoller o dependendo dos hábitos ali- aceite é coidar o medio menticios de cada comuni- ambiente” o Concello de Vigo e dade de veciños, pode a empresa especializada en encherse tres ou catro veces ao tratamento e recuperación de ano. Nos primeiros doce residuos, PMA, traballan con- meses de campaña PMA reco- xuntamente dende hai pouco lleu máis de 3.500 litros de acei- máis dun ano para que os foga- tes usados na cidade olívica. res poidan reciclar os aceites Esta iniciativa de conciencia- utilizados na cociña. “O conce- ción cidadá estase a estender llo inverte en concienciación polos núcleos do extrarradio e cunha campaña publicitaria a o rural vigués, onde as asocia- través de dípticos e cuñas en cións de veciños, centros cultu- radio e televisión e a adquisi- rais e supermercados das ción dos bidóns, e nós ofrece- parroquias son as que se encar- mos o noso servizo de recollida gan de xestionar a recollida de a domicilio de xeito gratuíto”, aceites usados nas súas sedes. resume Arancha Mañas, res- Parellamente, a mesma planta ponsábel da xestión de proxec- de recuperación e tratamento tos da planta de recuperación de residuos xestiona a reco- de aceites. “Con este sistema llida doméstica de aceites en contamos co apoio municipal outros municipios galegos Os depósitos son de 55 litros. Para a súa instalación nunha Comunidade de Veciños só se lles esixe que todos á hora de que os cidadáns se onde ano a ano crecen os estean de acordo e que unha persoa se faga responsábel. PACO decidan a participar”, engade a litros recuperados, procede- xestora de proxectos de PMA. mento que se iniciou hai unha que un vehículo da planta aceite mediante un filtrado. neste caso a fabricación de O balance destes doce primei- década cos aceites proceden- PMA recolle os bidóns nos dis- O seguinte paso é o transporte biodiésel, un carburante para ros meses de recollida de aceites da hostalería. tintos edificios de veciños a unha planta de valorización automóbiles con emisións tes usados a domicilio é “satis- para baleiralos nun depósito enerxética onde se fai unha menos contaminantes. factorio”. “A evolución foi de O PROCEDEMENTO. A recupera- cos seus correspondentes segunda limpeza. Cun centri- As estimacións falan da recu- menos a máis e agora as cha- ción do aceite doméstico e a controis de trazabilidade. fugado sepárase a auga e os peración de 700 litros de madas ao teléfono do servizo súa transformación en biodié- Neste primeiro almacena- tropezóns máis pequenos. aceite por cada 1.000, xa que o son para demandar o depósito sel segue un procedemento mento temporal sepáranse Deste proceso resulta o aceite trinta por cento restante son de recollida”, comenta a bió- que empeza no momento en os elementos residuais do listo para a súa reutilización, residuos e auga.G loga e encargada da área de vexetais de PMA, Marta Rodrí- guez, quen destaca a acepta- ción que a iniciativa está a ter Quen limpa despois as escaleiras? en dúas cadeas de supermer- Os outros aceites Tanto Arancha Mañas así, sempre poñen trabas. comunidade de veciños xa cados, Eroski e Familia, que se como Marta Rodríguez, No fondo están agradeci- demandou un envase dese- sumaron á iniciativa en maio. No caso dos aceites proceden- responsábeis da planta de dos pero sempre queren ñado especificamente para “Situáronse puntos limpos tes de talleres mecánicos e recollida, recoñecen o rea- máis”, comentan as técni- que a recollida e depósito do con depósitos para levar o áreas de mantemento de gran- cia e desconfiada que nun cas de PMA. aceite usado resulte limpa e aceite usado nos 19 supermer- des empresas os procedemen- principio é a xente para As protestas máis comúns cómoda. cados destas cadeas que parti- tos de recollida e tratamentos participar neste tipo de dos veciños veñen pola inco- Para este tipo de residuos cipan neste proxecto e estanse son diferentes e obrigatorios. campañas nas que o modidade de transportar o descartáronse dende un enchendo con moita rapidez”, O proceso segue un protocolo amparo do concello é fun- aceite usado até os depósitos principio os contedores na destaca Marta Rodríguez. lexislado e moi controlado damental. “A xente quere e o incordio que supón a súa vía pública para evitar malos O servizo de recollida de aceites dende a Xunta de Galicia, por que lle des todo feito, e manipulación coas corres- cheiros, colonias de insectos usados é cómodo. Unicamente tratarse de materiais perigosos neste caso facilitámoslle ao pondentes perdas e vertidos e roturas a consecuencia de se esixe que todos os veciños e altamente contaminantes. G máximo as cousas. E aínda involuntarios. Algunha actos vandálicos.G 8-9 politica 1293.qxd 8/1/08 23:28 Página 2

ANOSATERRA POLÍTICA. . 4-9 DE XANEIRO DE 2008 PROMOCIÓNS8 CULTURAIS GALEGAS S.A.Presidente:Miguel Barros Puente. Vicepresidente e conselleiro delegado:Afonso Eiré. Vicepresidente económico:Ramón Barral. ANOSATERRA Vogais:Xosé Fernández Puga, Xosé María Fonseca Moretón, Xavier Rei, Ana Miranda, Ceferino Díaz, Fernando Filgueira, Victorino Núñez e Bieito Alonso. Secretario:Xan Piñeiro. Director: Manuel Veiga Taboada. Subdirector: Xan Carballa. Redactor Xefe Diario Dixital: Xurxo Salgado. Redactores:Horácio Vixande, César Lorenzo Gil, Mar Barros, Manuel •Xestoso, Perfecto Conde , Manuel Vilas, María Obelleiro, Lara Rozados, Rodri Suárez, Eva Estévez, Raquel López, Xurxo González, Esther Rodríguez, Ana Camiño, Paco Vila Barros (fo- 1.293 tografía), Xosé Bocixa (tv). Maquetación e preimpresión:Xoselo Taboada. Fotografía:Axencia Galega de Noticias, Reuters. Xefe de publicidade: Carlos Martínez ([email protected]) Redacción: Rúa do Príncipe 24, 1º - 36202 Vigo. Teléfono 222 405. Fax 986 223 101. Correo electrónico: [email protected]. Administración: Rúa do Príncipe 22, baixo - 36202• Vigo. Teléfono 986 433 830. Subscricións: [email protected]:Norprint. Depósito Legal:C-963-1977. ISSN:0213-3105.

O código ético de campaña cerra as tensións no Goberno

ATAQUES DO PP. O acordo é para o PSdeG e Bloque queren evitar novos PP unha salvagarda, un xeito eufemístico de superar as ten- desencontros como o de Molina e Bugallo sións dentro do Goberno e evitar unha crise. Os populares César Lorenzo Gil han de compartir con mem- consideran que as diferenzas Igual que sucedeu nas muni- bros do goberno de Madrid. no gabinete se afondan día a cipais de xuño, os socios do Esta posibilidade de conflito día e que os problemas entre bipartito galego acordaron viuse claramente no desen- Bugallo e Molina só son un sín- que non haberá inaugura- contro entre a conselleira de toma máis dun desgaste in- cións durante a campaña das Cultura, Ánxela Bugallo, e o terno provocado polas ansias xerais de marzo. A medida ministro do ramo, César Anto- de protagonismo diante da so- busca salvar conflitos de inte- nio Molina, durante a inaugu- ciedade galega. reses entre o goberno central ración dunha biblioteca en Cargos da executiva galega e a Xunta. O PP xa vaticinou Santiago. Sobre estes perigos afirmaron que nas últimas que non se cumprirá. xa advertira o vicepresidente, Mª Xosé Caride, Emilio P. Touriño e Magdalena Álvarez nas obras do AVE. AGN semanas se acentuaron os Gañar votos “cortando fitas” Anxo Quintana, cando aínda problemas internos da coali- perto das datas electorais é, na estaba na oposición. Foi el O presidente da Xunta, Emilio cións son varios os actuais mi- ción, non só na Xunta senón visión dos políticos do Go- quen impuxo no acordo co PS- Pérez Touriño, respondeu ben nistros que se presentan como tamén en moitos concellos. O berno, unha arma de duplo deG o compromiso do código á proposta para salvagardar ta- candidatos ao Congreso e a súa presidente da Deputación de gume que se converte en máis ético e del saíron as máis firmes mén a súa imaxe e non entrar presenza en Galiza podería Ourense chegou a dicir que afiada cando o poder está en palabras para facelo respectar nunha guerra de inaugura- darse a confusión e minimizar “só a moqueta e os coches mans dunha coalición e moi- tanto durante os comicios mu- cións que tivese consecuencias o propio traballo dos consellei- oficiais” mantiñan con vida o tos dos logros da lexislatura se nicipais como de cara ás xerais. no seu gabinete. Nestas elec- ros socialistas. pacto na cidade das Burgas.G

XOSÉ LOIS CARTAS electoral que eu fago non cados galegos, especialmente na llou polo momento entre os capital do Estado, onde tan O ANO DO BNG máis dos votantes e pode ser pouco valemos se non nos de- As eleccións xerais sempre que a mensaxe volva caer en fendemos día tras día.G son as máis dolorosas para o saca rota. Pero é por iso que me Ramón Barreiro BNG. Os resultados, tradi- decidín a poñer este pensa- (Lugo) cionalmente, son os peores mento por escrito: porque creo con diferenza e sempre lle que estamos aínda a tempo de AS EMPREGADAS custou ao partido meter cambiar esa expectativa. O DE FOGAR baza na partida a dúas mans Bloque ten uns mesiños para En cen anos, o único que me- entre PP e PSOE en Galiza. convencer os galegos de que se llorou na vida das que teñen Mais este ano é diferente. Por superaron complexos antigos, que traballar de criadas foi que primeira vez na historia, o par- que o novo nacionalismo é ca- agora xa non nos chaman así: tido nacionalista está no poder paz de superar os limites entre agora somos empregadas de e é hora de que demostre que a dereita e esquerda, capaz de fogar. Do resto, nada. experiencia de goberno se mirar máis arriba que á propia Quen máis quen menos conse- aproveitou para convencer os cabeza do PSOE. guiu dereitos laborais básicos. lladores. Unha empregada de empregadas do fogar dereitos galegos de que ter voz de seu no O que vou dicir talvez pareza Todas as profesións lograron fogar non ten dereito a que co- á pensión de invalidez ou bai- Congreso dos Deputados de pecado pero eu penso que o que se lles recoñezan as baixas, ticen por ela na Seguridade So- xas por enfermidades labo- Madrid é bo, sexan cales sexan Bloque ten que prepararse para o dereito a pensión, a cotiza- cial se non cumpre un determi- rais. Segundo tales autorida- as súas circunstancias concre- pactar co PP. Semella blasfemia ción á Seguridade Social nun nado número de horas, unha des limpar unha casa nin é tas. Máis se temos en conta que pero é pragmatismo. O nacio- réxime máis ou menos digno… práctica moi mala se temos en perigoso nin provoca doen- é probábel que non haxa maio- nalismo non pode permitirse Ás empregadas de fogar ou conta que limpar unha casa zas. Mentira: o traballo de rías absolutas e o partido que ser correa de ningún can e me- criadas ou chachas ou como hoxe en día faise normalmente limpeza ten consecuencias queira gobernar dependa dos nos can de ningún dono. Te- lles queiran chamar a Seguri- por horas e, en moitos casos, sobre as costas, a vista e as ar- votos das forzas da periferia. mos que estar abertos a cal- dade Social imponlles uns re- para diferentes persoas. ticulacións.G Como votante do Bloque son quera posibilidade política que quisitos moi estritos para se Cada ano saen nos xornais Carme Fernández consciente de que esa análise sirva para defender os intereses equipararen cos demais traba- sentenzas que lles negan ás (A Coruña) 8-9 politica 1293.qxd 8/1/08 23:24 Página 3

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 POLÍTICA.9.

A’’ SAÚDE COMEZA POLOS PÉS

Luís Lamas PEPE CARREIRO ando era neno a miña nai Csempre me dicía, ségueo facendo agora cada vez que pode, que a saúde comezaba polos pés. A min aquilo soá- bame a chinés e seguía erre que erre metendo os pés nas Un mapa electoral estábel pucharcas. Cando hai días lin que a Con- sellaría de Sanidade ía cam- pendente da economía biarlles os zocos ao persoal sanitario e distinguir por cores os distintos profesionais, en- Xan Carballa tendín por fin que a saúde em- Os inquéritos que se van co- peza polos pés. ñecendo e os que se filtran Non dubido da necesidade de desde instancias políticas, ter un catálogo de vestiario parecen estabilizar o mapa para doentes e profesionais partidario galego coas actuais pero é preocupante que sexa maiorías. Non é unha boa no- unha prioridade para os reito- ticia para o PP que aspira a res do sistema sanitario. sosterse no actual equilibrio Meses atrás xa nos deleita- en Galiza, esperanzado en ran con outra medida de que a percepción, verdadeira idéntico calado e que, de ou non, de que a economía certo, veu tranquilizar moi- vai costa abaixo poda darlle tos doentes: cambiouse o un sorprendente empurrón acrónimo SERGAS por Ser- cara arriba a Mariano Raxoi. vizo Galego de Saúde. Pero semella que se trata O caso era que quedase máis dun desexo que dunha claro que é “Servizo”, non realidade. fose que alguen ousase cha- Co PP nunha tensión incontí- malo “Servicio”. bel pola falta de definición E digo eu, qué foi das promesas nas listas –presentaranse o 17 estelares do bipartito, por de xaneiro, a mes e medio da exemplo aquela do BNG se- cita electoral–, e amosando gundo a cal os quirófanos esta- unha certa bicefalia entre os Os datos demoscópicos publicados aínda lle permiten ao PSOE manter un colchón de tranquilidade. PACO VILABARROS rían abertos 24 horas. Ou aque- que queren unha campaña loutra que facía referencia a un moderada que atraia un elec- serían elexidos nun colexio xecto que lidera Anxo Quin- picos feitos públicos aínda tempo de agarda máximo de 60 tor espaventado polo radica- único estatal, magnífica noti- tana, que desta maneira po- lles permiten manter un certo días para unha intervención. E lismo destes catro anos, e os cia para PP, PSOE e IU. Pero dería reforzar a súa posición colchón de tranquilidade, a redución do número de ca- que queren cabalgar esa mentres este desideratum para o duro tempo electoral pero sabedores de como se mas por cuarto, onde está? onda de crispación até chegar non se cumpre a posibilidade que se aviciña. A foto de de- mudan maiorías en poucos A realidade é ben distinta: ser- á praia, aínda a risco de levar do BNG de apresentarse cembro pasado na Moncloa días se non se fía fino, confían vizos de urxencias con colap- á dereita española a unha como voto útil, e mesmo de- supuxo un balón de osíxeno na capacidade do seu líder en sos reiterados; listas de agarda grave crise de liderado. cisivo na conformación para amosar capacidade de derrotar a Raxoi nos grandes cada vez maiores, etc. Porque se o problema de Ra- dunha nova maioría de Zapa- influencia e aínda coa dificul- debates televisados. Xa vai sendo hora de que os xoi está en Madrid e en gañar tero, xoga ao favor dos nacio- tade de facer calar mensaxes A economía, ou a súa percep- responsábeis sanitarios deixen aínda que sexa por un escano nalistas. O inquérito publi- políticos na poboación que ción epidérmica, pode resul- de solucionar problemas ine- ou, no seu defecto por un cado polo xornal Público ase- arrastra o nacionalismo, pa- tar o grande bastión que forxe xistentes, e aborden algún real. voto –todo pode ser–, para gúralle repetir os seus dous rece que a operación resultou o futuro presidente español, E mentres tanto, cando a un desde esa posición pírrica deputados, dato relevante e provoca anuncios de trans- pero o PSOE está amarrado doente, logo de moita espera, procurar tecer unhas alianzas para a estabilidade do pro- ferencias que permiten estar pola necesidade de mandar lle toque operarse, xa sabe, que hoxe non parecen posí- en primeira liña dunha unha menaxe optimista. É para distinguir o médico do beis, en Galiza as cousas pín- axenda política mediatizada curioso que un dos portavo- limpador: Míreo aos pés!. tanlle peor porque o asalto polos grandes anuncios ces económicos do PP, Arias É a versión bipartita do refrán: que se dilucida o 9 de marzo desde Madrid. Cañete, asegura que un go- Se ten barba Santo Antón e se pode predefinir sen apenas O PSOE pola súa parte sabe berno responsábel tería que non a Purí- tempo de trocar as tenden- Un dos portavoces que non é o BNG a súa preo- estar xa preparando “un de- sima Con- cias, o que acontecerá nas au- ’’ cupación de agora. Anda creto con medidas brutais”, e económicos do PP, cepción. G tonómicas de 2009. Arias Cañete, asegura que unha miga asustado pola po- o PSOE non aproveite esta O combate electoral tende a un goberno responsábel sibilidade de non consolidar fenda aberta co futuro anun- instaurar o bipartidismo, tería que estar xa a Zapatero se non é quen de ciado pola dereita, temeroso pero non o dá logrado nunca, preparando un decreto mobilizar a todos os poten- de confirmar ante a opinión e mesmo veñen mensaxes de con medidas brutais” ciais novos votantes tentados pública unha realidade de reformar a lei electoral, au- en moitas ocasións pola abs- crise que necesita negar ou mentando 50 deputados que tención. Os datos demoscó- cando menos matizar.G 10-11 política.qxd 9/1/08 11:17 Página 2

ANOSATERRA POLÍTICA.10. 10-16 DE XANEIRO DE 2008

Rubén Valverde

deputado do PSOE no Congreso, logo de per- Ceferino Díaz manecer 15 anos como deputado no Éparlamento galego. Profesor de Económicas na Universidade ‘O PSdeG-PSOE evitou que de Santiago, Ceferino Díaz (Es- cairón, 1947) vén de publicar o o Estado das autonomías fose libro A esforzada conquista da autonomía 1979-1981. Unha ollada dende o socialismo ga- unha simple descentralización administrativa’ lego (Galaxia). Pertencente ao sector galeguista do PSOE, considera que a autonomía serviu para crear autonomistas.

Que valoración fai destes 25 ceso para nós comezou mal centralización administrativa. que dixo que era demasiado marcan que había un pacto anos de autonomía? porque a UCD decidiu que Ga- Que papel xogan os diferentes tarde para debater e os nacio- entre Alfonso Guerra e Adolfo Estou traballando nun libro licia fose o freo para o resto das partidos políticos na tramita- nalistas do PNV e de CiU non Suárez para rebaixar o teito precisamente para analizar o comunidades autónomas e ción do texto estatutario? apareceron no debate. Cóm- competencial de Galicia. período autonómico pero que uniformizase o resto do Es- Os socialistas e os comunistas pre dicir que esas foron dúas O meu libro está prologado por coido que o resultado é moi tado. En primeiro lugar xa fora loitamos para que Galicia non tónicas de todo o proceso: To- Alfonso Guerra e non alude a positivo. Foi a época de maior desbotada unha proposta pre- fose aldraxada con respecto dos os debates en comisión ningún pacto. Eu non sei se avance para Galicia en todos os via elaborada por persoas de aos demais, pero perdemos a parlamentaria comezaron de existía pero en todo caso non eidos. Ademais, serviu para diferentes tendencias políticas primeira votación na comisión noite, a partir das nove e me- se cumpriu xa que nas distintas que os que antes estaban en e ideolóxicas que se coñeceu nas cortes porque a UCD se dia, para que non existise nin- votacións en Madrid todo o contra, agora sexan firmes de- como o Estatuto dos 16. En se- opuxo a calquera mellora no gún tipo de presión popular e, grupo votou connosco. En Ga- fensores dela. gundo lugar, o texto estatutario texto. Manuel Fraga, que na- en segundo lugar, os naciona- licia fomos quen de reconducir Vostede define a configura- que se elabora por parte da quel momento encabezaba listas vascos e cataláns ausen- o futuro do Estado das autono- ción do proceso autonómico UCD e Alianza Popular non nos Alianza Popular marchou por- táronse dos debates porque es- mías. Teño que recoñecer que como difícil. vale e polo tanto os socialistas e taban conformes coa idea de houbo presións pero fomos A autonomía non foi unha comunistas temos que ir a Ma- que Galicia fose un freo para o quen de aguantalas. carta outorgada. Houbo que drid a dicir que a proposta non resto das comunidades autó- O maior problema que tiña o loitar firmemente para acadala. serve. A terceira dificultade é nomas e así marcar os seus fei- Estatuto que defendía a UCD Todos os debates en comisión Nese proceso déronse unha se- que por parte do goberno do ’’ tos diferenciais. En todo o pro- era que incluía unha cláusula rie de paradoxos. Constitucio- Estado, a UCD non só non parlamentaria comezaron ceso xogan un papel moi im- que lle daba o control das com- nalmente, Galicia tiña a mesma quería elevar o teito compe- de noite, a partir portante os medios de comu- petencias ao Estado? valoración que Catalunya e tencial proposto previamente das nove e media, para que nicación galegos que fan unha Era a disposición transitoria Euskadi, é dicir, non tiña que senón que quería rebaixalo non existise ningún tipo aposta firme pola autonomía. terceira e que na práctica con- haber un proceso previo para para acabar co proceso auto- de presión popular” Vostede alude á actitude pro vertía as competencias en sim- demostrar que queriamos ac- nómico e que este se con- autonomista dos socialistas, ples delegacións do Estado que ceder á autonomía. Pero o pro- vertese nunha simple des- pero varios historiadores re- era quen seguía tendo o >>> ‘Entre os galegos non había unha ansia autonomista’

Como valora a actuación dos tario, malia que non tiñan re- unha crise xenérica en todo o do Estatuto foi promovida llora do actual Estatuto. Por partidos nacionalistas na- presentación no Congreso. O Estado. O seu gran problema dende as institucións e acudiu outro lado, coido que hai ano e quel momento? PG presentou as súas emen- foi que non se soubo dotar moita xente, pero daquelas o medio esta opción fracasou Pois estaban divididos en dúas das a través de CiU e do PNV. dunha estrutura propia en poder mobilizou todo o apa- porque o PP viña de perder as faccións. En primeiro lugar es- O PSG presentounas por me- Galicia e defender os intere- rato propagandístico e polí- eleccións por unha marxe mí- taba un sector posibilista que dio do Partido Andalucista. O ses propios. Foi así como pa- tico. Na manifestación do 4 de nima e quería seguir demos- encarnaba o Partido Obreiro caso máis curioso foi o do POG sou de ser a segunda forza Nadal tan nomeada, real- trando o seu poder en Galicia, Galego (POG) encabezado por que optou por Euzkadiko Ez- nas primeiras eleccións auto- mente estabamos un terzo pero agora a situación é dis- Camilo Nogueira e o Partido kerra (EE) para presentar as nómicas a desaparecer catro das persoas das que asistira- tinta e hai que ser optimistas. Galeguista que tiña unha pre- súas alegacións. Este partido anos despois. mos á que fora promovida un As cuestións máis difíciles senza máis pequena. Por ou- (hoxe integrado no PSOE) for- Coida que foi tan importante ano antes polas institucións. como son o sistema de finan- tro lado, estaba a parte máis maba parte do Grupo Mixto. a mobilización popular como Ao longo de todo o ano 1980 ciamento e a definición para radical, representada polo Daquelas o portavoz do se vén afirmando? non houbo nin unha soa ma- Galicia son salvábeis xa que no BN-PG, que pedía unha rup- Grupo Mixto era Blas Piñar, Pois teño que dicir que non. nifestación a prol do Estatuto. primeiro caso haberá que ir a tura co sistema autonómico e presidente do grupo de ultra- Entre os galegos non había Entre os galegos a autonomía un modelo común pero con apostaba polas chamadas ba- dereita Fuerza Nueva, que lle unha ansia autonomista. A non era unha prioridade. Se- especificidades adaptadas ás ses constitucionais. Coido que impediu a EE presentar as ale- primeira manifestación a prol guramente a isto tamén con- nosas circunstancias, como un dos puntos fortes do Esta- gacións do POG. Blas Piñar só tribuíu a actitude pouco ac- son o recoñecemento da dis- tuto é que finalmente integrou se presentou naquela comi- tiva dos partidos da dereita e a persión e do envellecemento. todas as forzas políticas e que sión estatutaria para dicir que oposición dos nacionalistas. E no caso da definición, coido lles deu oportunidade aos tres estaba en contra de todo o Coida que é posíbel chegar a que Galicia é unha nación partidos que compoñen o ac- proceso autonómico e non A primeira’’ manifestación un novo acordo para a re- pero é máis importante non tual Parlamento de participar volveu máis. a prol do Estatuto forma do Estatuto? encerellarse na terminoloxía e no Goberno do país. Teño que O proceso autonómico aca- foi promovida Penso que si porque o mo- facer fincapé noutros aspectos dicir que os nacionalistas par- bou coa UCD en Galicia? dende as institucións” mento actual é moi diferente formais como a representa- ticiparon nas alegacións du- Foi un pau forte para a UCD e ao de hai 25 anos. Agora as tres ción exterior e a consecución rante as deliberacións das supuxo o seu principio do fin, forzas coñecen as potenciali- de políticas propias que nos emendas ao texto final estatu- xa que máis adiante viviu dades e necesidades de me- definan como o que somos.G 10-11 política.qxd 9/1/08 11:17 Página 3

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 POLÍTICA.11.

HISTORIADORES’’

Damián Villalaín

odos os nacionalismos Tamasan mitos e lendas que, a forza de repetirse, acaban converténdose en rotun- das verdades históricas. O nacionalismo español é o maior e máis vedraño creador de fabulacións, pero o vasco non lle vai detrás en capacidade onírica e gáñalle ben no relativo á calidade dos delirios. Ambos mestu- ran sen piedade a lenda coa historia e reducen esta a unha especie de ciencia auxi- liar da construción ideoló- xica da nación. Nos últimos anos cruza a his- toriografía española unha bonita batalla entre os partidarios de reafirmar os mitos nacionais e os empeñados en cuestionalos e mesmo en de- rrubalos como os castelos de naipes que case sempre son. Os deconstrutores non adoitan ser historiadores adscri- tos a nacionalismo ningún, senón académicos serios, de orixes xeográficas diversas e xeralmente de esquerdas. Esa mesma seriedade profesional impide que estean a gañar a guerra das librarías, dominada hoxe polo sector nacionalista mitómano. Pero non teño dúbidas sobre o de- senlace deste combate. Entre nós hai tamén ambi- ciosos e moi notábeis inten- tos de revisión da historia de Galicia –e da de España–, sobre todo a do Medievo. É lás- tima que os seus autores in- corran non poucas veces nos mesmos males que denun- cian nos historiadores espa- ñolistas tradicionais: obxec- PEPE FERRíN / AGN tivos extrahistóricos, vindi- cación nacional, anacronis- >>> control efectivo destas. defendemos esa denomina- que se recollese que o galego 1980 hai unha crise dentro do mos conceptuais e especula- Pero había outros temas confli- ción que vén da Constitución. era a nosa lingua propia e o de- PSOE porque unha parte en- ción (repetidamente ne- tivos como a planificación eco- Fraga, por exemplo, opúñase a reito a coñecela e utilizala. tende que non é posíbel modi- gada). Criticar a Menéndez nómica que lle correspondía ao utilizar ese termo, así como Logo cando lle interesou para ficar o texto antes do referendo Pidal e a Sánchez Albornoz é, Goberno central. Hoxe non po- distanciarse da UCD, acepta- e prefiren pactar unha reforma polo visto, cousa fácil. O que deriamos ter, por exemplo, ron a terminoloxía. posterior coa UCD. Despois xa non semella tan fácil é dei- unha política agraria ou indus- O Partido Socialista sempre daquela crise escóllese como xar de actuar de maneira bas- trial propia. Tamén se incluía mantivo unha postura pro au- secretario xeral un home máis tante similar a unha cláusula que poñía moi Os’’ nacionalistas vascos e tonomista en Galicia? próximo a Madrid como é como o fixe- difícil a entrada ao parlamento cataláns ausentáronse dos O PSOE tivo en xullo de 1979 en Francisco Vázquez e persoas ron eles.G para as forzas minoritarias, co debates porque estaban Santiago un congreso para de- como Xerardo Estévez, Miguel cal non terían entrado na pri- conformes coa idea de que fender o Estatuto. Aquela direc- Barros ou eu entramos na di- meira lexislatura o Bloque, Es- Galicia fose un freo para o ción estaba dirixida por Xosé rección co compromiso de de- querda Galega ou o PCG. resto das comunidades Luís Rodríguez Pardo como se- fender un Estatuto semellante O termo que se escolleu na- autónomas e así marcar os cretario xeral e eu como secre- ao de Catalunya e Euskadi, que quel momento para definir seus feitos diferenciais” tario de Acción Política. A nosa queda reflectido uns meses Galicia foi o de nacionalidade. intención era conquerir un Es- despois cando se asinan coas Era aceptado por todos? tatuto semellante ao de Cata- outras forzas políticas galegas En principio somos nós os que lunya ou Euskadi. En xuño do os Pactos do Hostal.G 12-13 política.qxd 8/1/08 14:05 Página 2

POLÍTICA.12. ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 ’’ ENPOLEIROALLEO NACIONAL CATOLICISMO APRENDIZAXE MOLINA SUCESOR DE IDIOMAS DE VÁZQUEZ Carlos Aymerich Público La Opinión de A Coruña (venres 4 de xaneiro) (venres 4 de xaneiro) Concordato celebrado A escritora e filóloga Espido Xosé Luís Álvarez é autor dun Ono 1953 entre Francisco Freire aborda nun artigo de artigo informativo en La Opi- Franco e Pio XII, coñecido Público a cuestión da nión de A Coruña que titula por lle dar ao ditador a potes- aprendizaxe dos idiomas en “Vázquez rexeita a xestión de tade de propor os bispos que España respecto ao resto do Losada e insinúa que Molina logo Roma habería de desig- mundo. “A maior parte das será o seu sucesor”. “O ex al- nar, estabelecía no seu artigo persoas menores de 40 anos calde non dedicou eloxios primeiro que "a Relixión Ca- deste país gastaron anos deste tipo ao seu sucesor. tólica, Apostólica, Romana enteiros estudando inglés”, Máis ben ao contrario, atri- segue a ser a única da nación di e conclúe: “poucos o fa- buíu ao Goberno local o española". Este concordato lan; moitos menos fálano 'inaugurar obras que eu dei- segue en vigor, apenas refor- ben”. Contra isto, en Fin- Xavier Losada, alcalde da Coruña. AGN xara rematadas ou proxecta- mado polos Acordos do 1976 landia “falan inglés case das, como a Casa da Auga, a e 1979 que, no substancial, perfecto”, cando o finés do leste. Eles non precisan a algo esencial, que poucos praza de Lugo ou o ascensor seguen a recoñecerlle á non procede do mesmo inmersión, nin os cursos no métodos de aprendizaxe te- do monte de San Pedro'”. O Igrexa e á doutrina católicas tronco común que o inglés, estranxeiro para falar dous ñen en conta: o uso do embaixador no Vaticano ta- un rol incompatíbel coa de- xa que “é case tan enigmá- ou tres idiomas. Que oco- idioma por parte do hispa- mén dixo, sobre a continui- terminación constitucional tico como o euskera”. “O rre? Falla o sistema pedagó- nofalante é case sempre dade do actual alcalde Xabier da aconfesionalidade do Es- mesmo sucede cos países xico, como case todo. E falta emocional”. Losada (PSOE): “non me tado. Mais outra imposición meta o dedo porque podería dos herdeiros do franquismo falar e non quero facelo”. O en troca da súa limitada ad- xornal explica que Francisco misión da democracia. “Vázquez foi máis xeneroso Así as cousas, máis que se es- co ministro de Cultura, o ta- candalizar polas declara- mén coruñés César Antonio cións dos bispos Rouco ou Molina, ao que cualificou Gasco, o coherente cunha como 'un político útil para a acción política verdadeira- cidade' e unha 'peza clave mente democrática e trans- que encherá con folgura o formadora sería denunciar o oco que eu puiden deixar'”. concordato e os acordos vi- xentes entre o Estado espa- CEN DÓLARES, ñol e o Vaticano. Máis que se CANTIDADE FETICHE laiar pola ingratitude dunha Igrexa Católica á que o go- The Times berno de Zapatero seica tra- (mércores 3 de xaneiro) tou mellor que ningún outro, O londiniense The Times in- o procedente sería darlle a clúe un artigo do seu colum- esta fe o mesmo tratamento nista Gerard Bakerque lembra que ás demais confesións ou a teima dos seres humanos po- credos, separándoas estrita- las cifras fetiche e aborda a mente das institucións e dos chegada do petróleo aos cen cartos públicos. dólares cada pipo. Para este ex- Porén, son consciente de que perto en economía tamén hai o actual Gobierno de España que considerar todas as vanta- non dá para tanto. Foi el xes e facer unha comparanza quen envíou o ministro de coa crise dos anos setenta. Asuntos Estranxeiros á ceri- “Para todos os que falan dunha monia de beatificación dos inminente recesión global, mártires da Santa Cruzada e 2007 foi outro ano de abun- mantivo a materia de Reli- dancia. A continuidade no xión na LOE. Foi o partido avance da China e dos merca- que o sustenta quen, aínda dos emerxentes, o crecemento quente o Pacto Antiterrorista sólido nos Estados Unidos e un asinado con Aznar, correu li- acelerón experimentado polos xeiro á pro- países atrasados en Europa e cura da ad- máis o Xapón non ten por que hesión da significar que a produción de Conferen- cru dispoñíbel faga aumentar a cia Episco- demanda”. Ademais, “unha pal. Non dá boa razón para un moderado para máis. G optimismo hoxe é simplemente que as nosas normas de mercado están preparadas para vivir a experiencia dos setenta e saben que hai que facer para evitar a súa repetición”.G 12-13 política.qxd 8/1/08 13:55 Página 3 14-15 estado.qxd 9/1/08 00:17 Página 2

ANOSATERRA ESPAÑA.14. 10-16 DE XANEIRO DE 2008 Alfredo P. Rubalcaba, ministro de Interior.

Un dos etarras detidos, Igor Portu, denunciou maltratos durante a súa estancia no cuartel tras ser ingresado nun hospital de San Sebastián con perforación pulmonar. O ministro do Interior, Alfredo Pérez Rubal- caba, considerou que as lesións se provocaran durante a detención por mor da resistencia de Portu. A Fiscalía de Donosti xa iniciou as investiga-

REUTERS cións para dilucidar se houbo torturas.G OFENSIVA CONSERVADORA

TRIBUNA I Xenaro García Suárez. Autor de Fendas na caverna e Fausta. TEÑEN OS BISPOS UN PLAN? Os bispos son moi libres de colares e en horario lectivo, cadores do odio, a intransi- declarar a guerra contra quen siga a ser financiada polos xencia e a irracionalidade. lles pete, poden mobilizar os presupostos do Estado, sen Se a Conferencia Episcopal seus rabaños en campañas cuestionar o seu incompren- considera que a súa fe xusti- contra o matrimonio homo- síbel é privilexiado status. Se fica a transgresión das leis sexual ou contra o uso do os católicos queren manter a froito de acordos entre cida- preservativo, poden non pe- Igrexa cos seus impostos, que dáns, e intenta impoñer o seu dir perdón polo seu explícito coticen un 0,7% a maiores, e credo extorsionando á socie- apoio ao levantamento fas- son ademais moi libres de pa- dade civil, debera pensar que cista do 36 ou mesmo poden gar polos servizos recibidos: coas xentes das máis diversas Pormenor do Congreso dos Deputados. REUTERS condenar a investigación con bautizos, vodas, etc. Pero se o crenzas, moitas delas antagó- células nai, igual que conde- Rei quere bautizar ás súas ne- nicas, cada vez máis mestura- naron os seus devanceiros o tas ou facer ofrendas a santos das, este pequeno planeta es- sistema heliocéntrico; o que que o faga en privado, e que touparía se todos os que pre- Galiza perde queiran. A defensa das ideas nos actos de Estado non apa- tenden seguir designios divi- máis estrafalarias, ligadas á rezan casullas nin bonetes. nos para organizalo tratasen ignorancia e á falta de refle- Tampouco é fácil comprende levalos á práctica. deputados pese xión, ten cabida nunha socie- der como en nome de non En fin, hai quen pensa que o dade democrática, mais sei que principios tradicio- desafío episcopal responde a pouco pode esperarse en nais, as autoridades civís se un xogo de estratexia; pura a aumentar o censo canto a modelos de convi- sometan á xerarquía cató- mercadotecnia para seguir fi- vencia dunha institución que lica, asistindo a procesións e nanciando un tinglado moi H.V. dades autónomas como as ten a súa orixe no deus arbi- facendo surrealistas peti- custoso de manter. Mais, o Nas próximas eleccións xerais castelás. En Castela León, trario e violento do Antigo cións a múltiples e variadas Papa parece ter un plan. Para do nove de marzo, Galiza provincias como Soria, con Testamento. Mostra disto é a imaxes, mesmo recibindo en el a "identidade occidental" perde a representación un de- 90.000 habitantes e un censo organización antidemócra- ocasións algunha que outra está ligada de forma indisolú- putado, polo que pasa de 24 a de 78.000 persoas, contan con tica da Igrexa Católica –o Va- reprimenda do santo corres- bel á relixión cristiá. Quere re- 23. Pola contra, aumenta o tres deputados, mentres que ticano segue a ignorar a De- pondente por boca da auto- construír Europa so o vello censo electoral polo incre- Ourense, con 342.000 habi- claración Universal de 1948 e ridade eclesiástica perti- lema da dereita “Deus, patria mento dos residentes ausen- tantes e 355.000 persoas cen- non subscribiu o Pacto Inter- nente. Até cando o presi- (cristianismo), familia”, opo- tes. A contradición explícase sadas, ten só un deputado nacional de 16 de decembro dente da Xunta, o alcalde de ñéndoo á razón e ás "ideolo- porque o número de parla- máis. Isto acontece porque de 1966 no que os Estados se Santiago, ou o delegado re- xías materialistas" –darwi- mentarios calcúlase segundo cada provincia ten por lei un comprometeron a aplicala-, xio seguirán participando nismo incluído. E para iso poboación de dereito e non mínimo de tres deputados. que entra en colisión cos mí- nesa absurda comedia? todo vale, xa que segundo polas persoas censadas. Así, a Castela e León, que nimos principios de respecto Debera existir consenso en conta John Allen na súa bio- A perda dun representante conta con dez provincias e ao ser humano. manter a relixión –calquera- grafía de Joseph Ratzinger, pola circunscrición da Co- unha poboación de dereito de As Cruzadas, a Inquisición e a afastada do poder político, e este está convencido de que ruña deixa esta provincia con 2.400.000 habitantes, corres- evanxelización de América xa sería bó que o Partido Popu- houbo un designio divino tras oito deputados, un máis que póndenlle 33 deputados, dez son asuntos moi distantes no lar, para alén do oportunismo a tolerancia do nazismo por Pontevedra, que xa perdeu un máis que Galiza, que ten tempo, pero se se trata das máis zafio, nos clarexase se o parte do catolicismo alemán, representante en pasadas 2.700.000 habitantes. matanzas máis recentes, de que propugna é algo seme- e de aí a reconstrución de Ale- consultas. Desde as primeiras Por outra banda, e respecto á xudíos a mans de cristiáns– llante ao modelo dos píos xe- maña a partir da Democracia eleccións democráticas en contradición entre aumento eles como tal se identifica- melgos polacos, e vergoña de- Cristiá, sendo o mesmo Rat- 1977, Galiza pasou dos 27 de- de censo e perda de deputa- ban- (Jedwabne en 1941 e bera darlle ao seu líder com- zinger un peón dese designio putados iniciais a 23. Nestes dos, o senador do BNG Fran- Kielce 1946), a xerarquía ca- padrear diante dos micrófo- ao elixir o uniforme nazi no anos, a poboación de dereito cisco Jorquera reclamou que tólica polaca fixo o imposíbel nos con quen non dubida en canto da dignidade. O plan de permaneceu estábel en se os emigrantes incluídos no para tentar de endosarlle os alcumalo mariconplejines, Bieito XVI non sería teolóxico 2.700.000 persoas e o censo censo “votan nas provincias mortos de Jedwabne á barba- amosando até que punto se senón político, e Rouco, Cañi- aumentou desde 1.900.000 galegas, polo menos que rie nazi e minimizar os de somete sen chiar aos delirios zares, Amigo e compañía ten- persoas a 2.600.000. computen á hora de determi- Kielce, até que as probas fo- maximalistas dos radiopredi- tarían levalo á práctica no Es- Se a designación de escanos nar o número de escanos que ron contundentes. Aínda así, tado, sen molestarse dema- tivese en conta o censo e non lles corresponden”.G parte da xerarquía católica siado en gardar as formas. Ca- a poboación de dereito, Ga- polaca, o mesmo que a espa- sos como os do bispo de Te- liza contaría con 28 represen- ñola respecto da Guerra Civil, Este’’ pequeno planeta nerife, coas súas declaracións tantes, un máis dos que tiña non ve a necesidade de pedir estouparía se todos xustificando a pederastia, ou en 1977 e cinco máis dos que Castela’’ León ten 300.000 perdón. os que pretenden seguir o presidente dos Propagan- lle corresponden nas vindei- habitantes menos Os bispos estrañan os tempos designios divinos distas comparando o Go- ras eleccións xerais. que Galiza pasados, e asumen con toda para organizalo tratasen berno con Hitler, non mere- O sistema electoral beneficia e dez deputados máis” naturalidade que a súa cru- de levalos á práctica” cen nin o máis mínimo co- a representación de Comuni- zada, mesmo nos centros es- mentario.G 14-15 estado.qxd 9/1/08 11:04 Página 3

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 ESPAÑA.15. A Garda Civil dá por desacti- vada parte da infraestrutura lo- xística militar da ETA ao sur dos Pi- reneos logo do achado de dous ’’ zulos (nas provincias de Huesca e PROGRAMA Navarra) con armas e explosivos e OCULTO a detención de dous membros dun comando que se sospeita está integrado por catro persoas.G Xesús Veiga

ue pasaría se determina- Qdos dirixentes oficiais das organizacións de crentes musulmáns existentes no Estado español fixesen unha declaración formal análoga á realizada por algúns xerarcas da Conferencia Episcopal o 30 de decembro en Madrid? Cal tería sido a reacción dos máximos responsábeis do PP? Que resposta darían os predicadores mediáticos que anuncian o remate de todas as unidades habidas e por haber? O proceso político da transi- ción non resolveu satisfacto- riamente o vello problema da relación entre o Estado e a Igrexa católica. E non foi só unha cuestión relativa ás dis- cutíbeis formulacións utilizadas no texto constitucional. O fracaso estivo, sobre todo, na actitude da propia elite política a respecto do poder eclesiástico. No canto Alberto Sánchez [esquerda] e Alberto Linero na cerimonia do primeiro casoiro gai entre militares, en Sevilla o 15 de setembro do 2006. MARCELO DEL POZO / REUTERS de buscar a complicidade da- queles sectores cristiáns que participaran activamente no antifranquismo e que defen- O PP non eliminará os matrimonios gais dían unha separación entre as institucións políticas e as novos matrimonios crearon conservadores nin pola beira relixiosas, optaron por unha Raxoi confía en que o Constitucional vínculos legais, caso de derei- dos contrarios á reforma da opción conservadora: acep- ‘ilegalice’ esta e outras normas pero non o tos a pensións, algo moi com- actual lexislación. tar que a xerarquía da Igrexa plicado de desfacer agora. Con todo, a xogada ten eivas. católica tivese unha impor- inclúe no programa electoral Ademais, o propio PP ten difícil Non está claro que o Consti- tante marxe de autonomía xustificar diante de parte das tucional cambie a norma e no ámbito educativo e tolerar súas bases o paso atrás, tendo menos aínda que a Conferen- a súa progresiva conversión César Lorenzo Gil caso do divorcio exprés e a faci- en conta que moitos concellei- cia Episcopal acepte unha nun significativo grupo de Nin a lexislación matrimonial litación do cambio de sexo, en- ros e demais militantes do par- postura tépeda no asunto que presión comunicacional. para as parellas do mesmo tre outras. tido casaron baixo este mo- protagonizou todas as protes- Roma non paga traidores. A sexo nin a Lei de Igualdade nin O matrimonio homosexual for delo. De feito, algúns dirixentes tas da alta xerarquía católica pesar das concesións feitas o cambio de sexo rápido nin a un dos grandes cabalos de do partido manifestaron en nos últimos tres anos. por Zapatero no eido do fi- divorcio exprés. O PP exclúe do batallas na política social. O público o seu desexo de que Voces dentro do PP critican nanciamento e na inibición programa calquera posibili- empeño do goberno socialista non houbese cambios signifi- que as últimas manifestacións regulatoria practicada no dade de derogación da norma- por poñelo en marcha tivo res- cativos nos matrimonios gai, non son máis que movemen- aborto e na eutanasia, o grupo tiva que amplía dereitos malia posta na agresiva resposta po- caso de Alberto Ruiz Gallar- tos de presión para influír nas de Rouco quere ter mais in- as protestas da lexislatura. pular, que recorreu a lei diante dón, alcalde de Madrid. decisións dos dirixentes do fluencia e, de paso, enviar A tres meses das xerais, o PP do Tribunal Constitucional e partido de cara á redacción do unha mensaxe a un eventual ultima o seu programa electo- defendeu o seu boicot. O PARTIDO DA IGREXA. ¿Se final- programa electoral. Estas mes- Raxoi triunfante:unha parte ral. Aproveitando os últimos Mais o tempo pasou e como mente o PP non lexislará en mas fontes consideran que Ra- dos votos do 9-M serán para datos económicos, o equipo sucede sempre que se amplían contra desta e doutras am- xoi é consciente de que en te- ese programa que non vai que dirixe Juan Costa –non en dereitos, agora resulta máis pliacións de dereitos civís, mas coma este hai que discer- aparecer nas axendas e nos van el mesmo foi secretario custoso dar marcha atrás que non perderá o apoio da nir a presión que se poida facer mitins da de Estado de Facenda– subli- aceptar a nova situación. Os Igrexa, moi belixerante neste como oposición das posibili- cam- ñará as medidas que alivien tema? Mariano Raxoi confía dades reais de tomar unha de- paña impostos e propoñan “saída” en que sexan outros os que lle cisión radical como goberno. do ao aumento dos tipos de xuro fagan o traballo. Esta lei está Hai que lembrar que noutrora PP.G e á medra dos prezos. recorrida diante do Constitu- o PP se opuxo á Lei do Aborto De entre os aspectos que non Os ’’novos matrimonios cional e o sector máis conser- e incluso á Lei do Divorcio vai incluír xa se sabe que, con crearon vínculos legais, vador do partido quere puxar cando aínda era Alianza Po- case total certeza, o PP non lles caso de dereitos a pensións, duro para que o alto tribunal pular. Ambas as normas non prometerá aos seus votantes a algo moi complicado de declare inconstitucionais ta- só foron respectadas íntegras derrogación do matrimonio desfacer agora” les normas. Desa maneira, o senón que algún ministro se homosexual e outras normati- PP non sufriría desgaste nin- divorciou estando a desempe- vas de ampliación de dereitos, gún, nin pola beira dos máis ñar o cargo.G 16-18 mundobis.qxd8/1/0820:27Página2 bilidade rexionalconamplo incrementar unfocodeinesta- harraf eosEEUU,ameazacon los dilemaspolíticosdeMus- gran medidadeterminadopo- mento docaospaquistaní,en A posibilidadedunespalla- nistán, aIndia,ChinaeIrán. especialmente decaraaAfga- de WashingtonenAsiaCentral, Musharraf eparaaestratexia goberno doxeneralPervez licado puntodeinflexiónparao cenario deconvulsión,nunde- transita caraauninevitábeles- panorama políticopaquistaní para opróximo18defebreiro, Bhutto eoretardoelectoral Tras oasasinatodeBenazir Analista doIGADI(www.igadi.com) Roberto MansillaBlanco un dosxigantesnuclearesdeAsia A inestabilidadepolíticaemilitarameaza Paquistán despoisdeBhutto Partidarios deBenazirBhutto MUNDO.16. terman docadaleitodaexprimeiraministraasasinadaduranteasexequiascelebradasenRawalpindi,o27dedecembro. dade nacional,enclavede de escena,avariábeldaseguri- democrático. ConBhuttofóra avogan poruncambiopolítico cia (ISI)ediversosgruposque harraf edoservizodeintelixen- temente controladoporMus- factor depodernopaísaparen- mento militar,overdadeiro ción entreopoderosoesta- atópanse naarduaconfronta- As clavesdoactualconflito modelar unescenarioestábel. rrorista, semellacomplicado risco deviolenciapolíticaete- do programanucleare hington pormanterocontrol tado anteaobsesióndeWas- riamente atomizado,aumen- bal. Cunescenariopolíticose- alcance paraaseguridadeglo- DAVID MERCADO/REUTERS autonomía perorecoñeceintereseseconómicosesociaisnosataquesaonovosistemaconstitucional. das rexiónsmáisricas,queinclusoameazaroncoaescisión.OgobernodeLaPazestádispostoaampliar poder local.Boliviaaprobounoparlamentounhanovacartamagnaquenonllesgustouaoslíderespolíticos para desbloquearasnegociaciónssobreanovaconstitucióneevitaroscontinuoschamadosáinsurreccióndo O presidente Evo deBolivia, Morales, DE2008 10-16 DEXANEIRO ANOSATERRA así comodosgruposcivís necesario cambiopolítico, quistanís queavoganporun movementos islamitaspa- operatividade dosdiversos zación” dopaíslimitataména militar paquistaníá“talibani- O temoroccidentaledaclase fundamentalista islamista. como obercedo considerado enOccidente veciña Afganistán.Paquistáné dentro daetniapashtunaena cos talibáns,principalmente dos co“ tribais rebeldes,outrosvincula- rexións baixoocontroldexefes étnica eterritorialendiversas asiste afocosdefragmentación Paralelamente, Paquistán Musharraf eWashington. plicar aestreitaalianzaentre estamento militar,segueaex- nuclear eopoderpolíticodo manter ocontroldoprograma yihadismo yihadismo yihadismo salafista” e Paquistán (PPP).Velaíquea mento, oPartidodoPobode de Bhuttoedoseumove- des deconcentraroelectorado con determinadasposibilida- cabeza visíbeldaoposición, Musharraf eactualmenteúnica tro depostotrasogolpede Paquistán, exprimeirominis- waz Sharif,daLigaMusulmáde do 18defebreirocolocanaNa- barallan decaraaoscomicios Así, ascartaselectoraisquese opositores aMusharraf. o Musharraf tentaráorientar un candidatotítere” nacional, buscandolexitimar de garantiraseguridade sobre anecesidade unha especiedeplebiscito proceso electoralcaraa ’’ ofreceulles aosprefectos(gobernadoresrexionais)unacordoglobal do vesporeiropaquistaní. Unha delicadabalanzadentro sas consecuenciaspolíticas. das elecciónseassúasperigo- rraf, coaposteriorsuspensión cluso, ungolpecontraMusha- estado deexcepciónou,in- verse persuadidosaactivaro lencia, osmilitarespoderían caso deespallamentodavio- un candidatotítere.Pero,no nacional, buscandolexitimar dade degarantiraseguridade cie deplebiscitosobreanecesi- ceso electoralcaraaunhaespe- harraf tentaráorientaropro- Nas próximassemanas,Mus- ou depropiciaroapoioaSharif. política marcadapolatraxedia, continuador dunhadinastía Bhutto Zardari,comoaparente sentar ofillodeBhutto,Bilawal que semanifesteafavordepre- ción dovotoPPP,encasode clave estáendescifraraevolu- AHMAD MASSOUD/REUTERS G G 16-18 mundo bis.qxd 8/1/08 23:19 Página 3

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 MUNDO.17. ’’ LATEXOS ELECCIÓNS NOS EE UU

X. L. Franco Grande

n historiador tan serio Ucomo Arthur M. Schle- singer Jr. comparou as cam- pañas electorais dos EE UU con espectáculos típicos de circo e de entroido. Pode que teña razón. Ao menos, penso que a ten en tanto o candidato é o do sistema, no que este se concentra con todos os seus poderosos medios. No momento en que escribo, 7 de xaneiro, non parece que Barack Obama sexa o candidato do partido. A este debe de parecerlle “liberal”, un radical, conceptos cos que se acostuma expresar descon- fianza. Se en New Hampshire arrasa, como sucedeu en Iowa, ao mellor o partido terá que reflexionar. E reflexionará se os resultados dan a entender que a sociedade desexa verdadeiramente un cambio, como se di Soldados israelís vixían prisioneiros palestinos na fronteira de Gaza o 6 de xaneiro. GIL COHEN HEGEN/ REUTERS que suxiren os bos resultados que en Iowa conseguiu Obama. Se ese fose o sentir xeral, e hai razóns para iso, trol israelís). En cambio, non se este podería ser o candidato logrou achegamento ningún demócrata e o tamén o fu- Gaza sitiada sobre os asentamentos de colo- turo presidente. nos xudeus nos territorios ocu- Pero a poderosa maquinaria pados nin sobre o posíbel re- que move as campañas elec- Israel matou un cento de palestinos torno dos refuxiados palestinos torais vai pensar nos intere- que arestoran viven no Líbano ses, tamén moi poderosos, e Xordania, entre outros países. dos que están detrás monos tres últimos meses A idea de Bush é culminar o seu vendo os fíos. Está claro que César Lorenzo Gil derradeiro mandato cunha son os que se van decidir por A visita de George Bush a Israel O exército israelí considera que Xerusalén consideran que Ge- avinza entre Israel e Palestina un ou por outro candidato. e Palestina nada aliviará a vida os bombardeamentos son con- orge Bush logrará impoñerlles que lime un tanto a súa sona Este será substancialmente o dos habitantes da faixa de secuencia do rearme das mili- aos palestinos un mandado de como “presidente da guerra”. É seu candidato, non dos elec- Gaza. Sen luz oito horas por día, cias de Hamas e a “negativa da respecto aos acordos que se por iso que mobilizou gran tores, se ben é certo que se coas fronteiras bloqueadas e autoridade islamista” de acep- pactaran en Annapolis. parte da súa diplomacia en lo- procurará que sexa tamén o acosados pola aviación e artilla- tar as regras da democracia. O optimismo hebreo é maior grar que para o 2009 cambie ra- dos electores. ría israelí, o futuro do territorio O goberno de Ismail Haniia logo de que o propio Abbas sa- dicalmente o mapa da zona. Pero calquera que sexa o eli- gobernado por Hamas é es- responde afirmando que o seu íse “bastante satisfeito” da úl- Este empeño, con todo, non xido, moi pouco vai modifi- curo. partido gañou as últimas elec- tima xuntanza con Ehud Ol- modifica as liñas mestras da car a política exterior do país, O director da oficina española cións lexislativas palestinas mert o 7 de xaneiro. Nesa reu- política estadounidense, que que vai ser practicamente a da Axencia das Nacións Unidas nun proceso limpo sancionado nión acordouse unha primeira xiran ao redor da sobreprotec- mesma de George Bush. A para os Refuxiados de Palestina por observadores internacio- estratexia común sobre o fu- ción dos intereses de Tel Aviv xente vai votar, en parte, con- (UNRWA), Eduardo Reneses, nais. O ex primeiro ministro, turo de Xerusalén e o reparto de na rexión. tra o que Bush significa, que afirmaba hai meses que en hoxe líder da faixa de Gaza, in- poderes ao futuro Estado pales- é o fracaso total da política Gaza estaba a producirse a siste en afirmar que foi o presi- tino (composto por diferentes UNHA INMENSA FAVELA. Nas previ- exterior americana. Pero non maior catástrofe humanitaria dente Mahmud Abbas cóm- asentamentos independentes sións de Reneses facíase indis- haberá os cambios que moi- do mundo. A meirande parte plice de Israel primeiro no dentro de Cisxordania, arrode- pensábel unha intervención in- tos quixeran. Serán só os in- dos case 700.000 habitantes do “golpe de Estado” que derro- ados polo muro e controlados ternacional urxente para paliar dispensábeis para que nada territorio tiña grandes dificulta- cou o goberno e logo no illa- por constantes puntos de con- a grave situación e impedir que cambie.G des para alimentarse a diario e mento de Gaza, a cambio de no futuro sexa irrecuperábel a había grave risco de extensión que Cisxordania gozase de sociedade de Gaza. A escaseza de epidemias e disturbios xene- certa paz e o propio Abbas pui- alimentaria e enerxética puxo o ralizados, nunha área “rica en dese participar no proceso de territorio ao bordo do colapso. armas”. paz reaberto por mediación O único negocio que frutifica é Aquelas perspectivas cumprí- dos EE UU. Abbas’’ e Olmert o tráfico de drogas e de armas. ronse de abondo e á situación achegaron posturas sobre Só transitan polas empoeiradas de bloqueo e abandono houbo A VISITA DE BUSH. O presidente dos o futuro de Xerusalén estradas cheas de fochancas os que sumar nos últimos 90 días EE UU chega a Oriente Medio e o estatus de poder do novo Mercedes dos contrabandistas un acoso militar que produciu arrodeado por dous sentimen- Estado palestino que atravesan as divisas con ao redor dun cento de mortos. tos enfrontados. En Tel Aviv e Exipto. G 16-18 mundo.qxd 9/1/08 11:06 Página 4

ANOSATERRA MUNDO.18. 10-16 DE XANEIRO DE 2008 ’’ ANTONY NJUGUNA / REUTERS

Mesa electoral en Nairobi.

TERROR ÉTNICO EN ÁFRICA?

C. Lorenzo

ebe ter meigallo esta frase Dque uso no título porque sempre que se produce un conflito en África se alude ra- pidamente a ese ancestral odio tribal, a un sino escuro, xurdido das profundidades da calor e da mestura entre selva, sabana e humidade, que provoca centos de mortos polas carraxes étnicas entre negros. Os últimos disturbios ocorri- dos en Kenia tras a irregular toma de posesión do presi- Un sindicalista amosa unha pancarta onde se le: “Solidariedade: Por causa dos nacionalistas flamengos teu pai acaba “verde” de rabia”, durante unha manifes- dente Mwai Kibaki teñen máis tación en Bruxelas o pasado 15 de decembro. THIERRY ROGE/REUTERS a ver coa complexidade dun país desigual, azoutado pola miseria e a falta de dereitos, humanos e civís. O que se A refundación de Bélxica quere considerar violencia ét- nica é rancor, axuste de contas, excesos que se deben relacio- Valóns e flamengos, partidarios de reformular cia e Alemaña. Non vai ser até ron amortecer o conflito de nar coa proliferación de armas, o Estado para recuperaren o equilibrio finais do século XIX cando convivencia nacional. a corrupción, os grandes su- xurda un movemento nacio- Na verdade, non ten frontei- burbios marxinais, a sida (mo- nalista, nacido das entrañas da ras xeográficas que impli- rren pola doenza 150.000 per- Laudelino Pellitero das principais institucións da burguesía flamenga que faga quen diversidade paisaxística soas ao ano) e a presión demo- Dous dos principais Estados Unión Europea, da OTAN ou da reivindicación da oficiali- pero tampouco ten referen- gráfica (4,82 fillos por muller). referentes de cohabitación doutro cento de organizacións dade do idioma, ou do dereito tes de unidade nacional máis Varias décadas de indepen- multinacional democrática, internacionais. á participación política os prin- alá das seleccións deportivas. dencia só serviron para con- Bélxica e Quebec, afrontan o As análises máis esquemáti- cipais eixos programáticos. A coroa hai tempo que deixou verteren a Kenia nun país de- 2008 con tensións centrífugas cas adoitan en sinalar a diver- Dende entón anda na pro- ser un integrador. pendente, atascado na von- e centrípetas ben diferentes. sidade lingüística entre neer- cura permanente do seu Ao contrario do Quebec, tade de chegar a ser un des- Hai uns meses a cadea RTBF landeses e franceses como a equilibrio territorial, lingüís- onde a espiral de confronta- tino turístico preferente –gra- escenificaba unha recreación causa principal de divorcio tico e político. Nin as refor- ción entre a zona francófona zas aos atractivos da súa fauna sobre a partición de Bélxica. político entre flamengos e va- mas constitucionais do 1970, e o Estado canadense semella e flora, sen a necesaria infraes- Poucos valóns e menos fla- lóns. Pero están latentes ou- 1980, 1988 ou 1993 deron coa esgotarse e camiña cara a estrutura e ordenación da pros- mengos sentiron a conmo- tros factores directamente re- fórmula. Nin a progresiva cenarios de acordo político, peridade. Hai que lembrar ción da separación política lacionados coa historia, coa descentralización, nin a bo- empurrados por unha opi- que o Banco Mundial deixou virtual. Saben que nunca se economía ou coa dinámica nanza económica consegui- nión pública favorábel a arti- de enviarlle axuda ao goberno faría violentamente. política contemporánea. cular novas formulas políti- de Nairobi por considerar que Cunha superficie semellante á Como Estado, Bélxica é un cas de convivencia nacional “é imposíbel que o nivel de co- galega, posúe unha das rendas produto de enxeñaría política respectuosa... en Bélxica, os rrupción permita o cobro dos máis per capita máis altas do relativamente recente. As súas mapas económicos, lingüísti- empréstitos”. mundo. Superior á española, raíces non van máis alá do cos de partidarios trazan liñas É a falta de Estado ou a súa Calquera formula política alemá ou xaponesa. Mergu- 1830, data na que as potencias ’’ divisorias máis profundas. substitución por poderes infor- llada nunha profunda crise po- que derrotaron a Napoleón, que se atope para superar Calquera formula política que mais o que provocou centos de lítica dende as eleccións do 10 acordaron impedir que a re- o bloqueo actual é se atope para superar o blo- mortos. Mais a pantasma de de xuño do 2007, que cues- xión francófona de Bélxica for- percibida como unha queo actual é percibida como Ruanda é máis poderosa que a tiona a viabilidade da perma- mase parte de Francia. No seu prolongación da agonía. unha prolongación da agonía. realidade. Explicar os conflitos nencia dunhas mesmas fron- primeiro século de existencia, As hipóteses apuntan a que A maioría das hipóteses e a polo odio histórico entre etnias teiras dos 10 millóns de habi- as potencias internacionais finalmente haberá unha vontade internacional, apun- axuntadas á forza polos pode- tantes que conforman o coidaron a súa consolidación solución á belga” tan cara a unha nova fase de res coloniais é máis sinxelo, só Estado que alberga as sedes como cuña inerte entre Fran- compromisos á belga.G require un titular.G 19-21 economía.qxd 8/1/08 21:00 Página 1

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 Mulleres no agro. Galiza é a única comunidade do Estado en que as mu- ECONOMÍA.19. lleres son titulares da maioría das explotacións agrarias (un 50,1%), segundo un informe do Ministerio de Agricultura. Os maiores niveis de titula- ridade feminina danse nas comunidades do norte, con Asturias e Cantabria en segunda e terceira posición. G

EMPREGO E CRISE A economía galega cerra o ano con bos resultados Galiza pechou o 2007 con mellores datos de paro, inflación e crecemento que o conxunto do Estado

Xurxo González cargos do Ministerio de Eco- O final do ano, e con el o co- nomía veñen repetindo que mezo da precampaña de cara cara marzo, cando o efecto ás eleccións xerais de marzo, desta subida se asuma, o in- veu marcado por malos indi- cremento da inflación volverá cadores macroeconómicos. A a situarse por debaixo do 3%. oposición aproveita a conxun- O encarecemento de moitos tura para atacar a política do produtos uniuse no tempo coa Goberno, mentres este trata noticia de que o paro aumen- de defenderse aducindo que tou en 2007 un 5,27%. Isto sig- se trata dunha situación pasa- nifica que hai xa 2.129.547 de-

xeira. Galiza obtivo, non obs- sempregados en España, unha PACO VILABARROS tante, mellores resultados que cifra que supera con moito a A economía española está a ver como se reducen os seus dous motores principais: construcción e consumo familiar. o conxunto de España. simbólica dos dous millóns. As A economía está cobrando explicacións oficiais para este importancia nos primeiros aumento céntranse nas difi- Descende a confianza de sprints da carreira cara as elec- cultades que está a pasar a cións xerais. A elevada infla- construción, sector no que o ción e o aumento do paro es- paro aumentou preto do 20% consumidores e empresarios tán a centrar o debate. O cre- durante o pasado ano. cemento mantense bastante O mellor indicador macroeco- por enriba da media Europea, nómico foi a taxa de crece- As malas expectativas para a economía cembro un 0,4 por cento no o que axuda ao Goberno de mento do PIB, que acadou, se- total dos países que integran a Zapatero a defender a súa xes- gundo os adiantos oficiais, o europea poden afectar a España UE, segundo informou a Co- tión. Non obstante, o PP xoga 3,8%, por enriba da media da misión Europea. España e as súas bazas e acúsao de inac- Unión Europea, que a se ache- X. González tores da economía española, a Reino Unido foron os dous pa- tividade. gou ao 3%. Destacadas institucións inter- construción e o consumo das íses onde máis descendeu, 1,2 O dato máis comentado é o nacionais coinciden en esti- familias. No primeiro caso, puntos. aumento dos prezos un 4,3% DESCENSO DO PARO EN GALIZA. Ao mar que o crecemento espa- vénse anunciando dende hai Tamén caeu o Indicador de no período transcorrido entre longo de 2007, só descendeu o ñol reducirá o seu ritmo en meses o fin da chamada bur- Confianza do Consumidor, os meses de decembro de número de desempregados en 2008. Os problemas que atra- bulla inmobiliaria. No se- elaborado polo Instituto de 2006 e 2007, unha cifra que es- catro Comunidades Autóno- vesa o sector da construción, o gundo, a suba de prezos e o Crédito Oficial español. Des- capaba a todas as previsións mas, entre as que se conta Ga- elevado endebedamento das elevado endebedamento das cendeu 3,8 puntos, co cal se que se facían ao comezo do liza. Rexistráronse 7.277 per- familias e o xa tradicional défi- familias provocarán unha re- bate unha nova marca mí- ano. O Goberno atribúeo á soas en paro menos que en cit comercial exterior provoca- dución do gasto. nima e se confirma unha ten- alza do custe do petróleo nos 2006, o que supón un 4,37% ron que as expectativas de cre- Diversos indicadores empe- dencia que se vén consta- últimos meses (o barril Brent, menos que a finais de 2006. Os cemento estean por debaixo zan a reflectir que estas previ- tando dende o pasado mes de o tipo de cru referencia en Eu- prezos aumentaron a menor das de anos anteriores. O dis- sións están calando na socie- xuño. En especial, os enquisa- ropa, cotizou a semana pa- ritmo que no conxunto do Es- curso sobre as dificultades vin- dade. O Indicador de Sensa- dos valoraron negativamente sada a 100 dólares) e os altos tado, aínda que acusaron o in- deiras empeza a influír nos ín- ción Económica (ESI nas súas a situación actual da econo- cremento xeneralizado nos úl- dices de confianza. siglas inglesas) caeu en de- mía española. timos meses, e a variación da Aínda que o Goberno xa redu- Esta crise da confianza, máis inflación rondou o 4%. ciu as expectativas de crece- que da economía real, pode A falta de datos máis recentes, mento para 2008 até o 3,3%, afondar os problemas citados o mellor indicador foi o do cre- outras organizacións como o anteriormente. A baixada das ’’ cemento do PIB. No terceiro FMI ou a aseguradora Coface ’’ expectativas en toda Europa En 2007 só descendeu trimestre o incremento foi dun fixeron estimacións aínda O Índice de Confianza tería, segundo os expertos de o número de 4,2%, un dos máis altos das re- máis modestas (2,7% e 2,9%, do Consumidor segue a Caixa Catalunya, “efectos do- desempregados en catro xións europeas segundo as es- respectivamente). Os expertos bater marcas negativas” bremente negativos para Es- Comunidades Autónomas, timacións da Consellería de coinciden en que esta redu- paña, porque afectaría á me- entre as que se conta Galiza” Economía e Facenda da ción vén dada polas dificulta- llora do sector exterior e da in- Xunta.G des que atravesan os dous mo- versión produtiva no país”. G 19-21 economía.qxd 8/1/08 17:57 Página 2

ANOSATERRA Moderación nas rebaixas. O aumento de prezos domésticos como a luz, ECONOMÍA.20. 10-16 DE XANEIRO DE 2008 a auga e o butano afecta ao gasto das familias nas rebaixas de xaneiro. Nesta apreciación coinciden tanto a Unión de Consumidores de España como a Federación Galega de Comercio. Segundo as estimacións desta úl- tima, os distribuidores galegos non esperan unha alta facturación neste

mes, aínda que si similar á do ano pasado, que foi de 122 millóns de euros.G AGN

EMPREGO E CRISE

Traballadores en perigo de extinción

Os empregos con máis vacantes están na hostalaría, construción, mecánica, electricidade e o sector náutico-pesqueiro

Eva Estévez

Reportaxe Gráfica: PACO VILABARROS

o listado de ocu- Coruña, con 50. Ourense, con escoller, e prefiren non enro- beneficios salariais que se ofre- pacións de difícil 24 profesións de difícil cober- larse”, engade. O desaxuste cen a cambio fixo que na ac- cobertura en Ga- Titulacións’’ e titulados hai, tura, é a provincia galega con que existe entre o sacrificio e tualidade a maioría das tripula- liza que manexa o problema é que menos problemas neste senso. dureza da labor a bordo e os cións da flota galega estean o Servizo Galego A pesares destes datos, compre conformadas por mandos ga- os profesionais Nde Colocación abundan as destacar que Galiza foi a única legos e mariñeiros foráneos. non van ao mar” ofertas emparentadas coa for- Comunidade Autónoma que Nesta mesma liña opina o di- mación profesional. Hai casos [Xan Manuel López] pechou 2007 cunha baixada rector do IES Manuel Antonio nos que non temos suficientes Director do Instituto Politécnico nas cifras do paro. Os 154.982 de Vigo ao referirse aos alum- Marítimo Pesqueiro do Atlántico. Por provincias profesionais para cubrir as va- desempregados galegos de nos dos cinco módulos de hos- cantes e outros nos que estes 2007 (5.865 menos respecto En Pontevedra e A Coruña escasean talería do centro. “O mundo da optan por marchar ou cambiar aos datos de 2006) supoñen un profesionais do sector naval (ma- hostalería é algo paradóxico. de profesión. Camareiros, alba- índice interanual do -3,54% de quinistas, mecánicos, motoristas e Os titulados saen cunha for- neis, encofradores, electricis- hora de xestionar as ofertas que parados no ano que acaba de frigoristas), pesqueiro e mercante mación e motivacións que tas, engraxadores, mariñeiros, os empresarios lles presentan rematar, a mellor cifra do Es- (pilotos de buques, engraxadores, chocan coa realidade que lles frigoristas, panadeiros, xefes de cando queren cubrir postos de tado, por diante de Asturias (- mariñeiros, contramestres...), así ofrece o mercado laboral: uns máquinas, caldeireiros... O Ser- traballo. 3,18%) e País Vasco (-2,13%). como especialistas en electricidade horarios, soldos e carga de tra- vizo Galego de Colocación, ou Unha lectura dos listados pu- aplicada á automoción, mecánicos ballo que non se corresponden mellor dito, centos de empre- blicados no último trimestre NIN MARIÑEIROS NIN CAMAREIROS. de todo tipo de maquinaria, solda- co que lles ofrecen os empresa- sarios buscan a profesionais deste ano polo Inem, divididos “Titulacións e titulados hai dores e caldeireiros. rios”, comenta Manuel Hermo que lles cubran unha serie de por provincias, evidencia que moitos aquí e nos outros dous En Lugo e Ourense existe demanda xustificando a marcha de moi- vacantes para as que cada vez no caso galego existe un déficit centros, o problema é que os de profesionais de comercio e pe- tos dos seus ex alumnos a Ca- hai menos profesionais dispos- de traballadores procedentes profesionais non van ao mar”, óns para gandeiría e agricultura. narias, Andorra ou Catalunya a tos. Son as denominadas na da formación profesional. resume Xan Manuel López, di- A nivel xeral profesionais para a pesares de que o centro conta xerga das oficinas de emprego Pontevedra, cunha lista inte- rector do Instituto Politécnico hostalería (cociñeiros, camareiros, cun bo servizo de inserción la- como “ocupacións de difícil co- grada por 67 profesións de difí- Marítimo Pesqueiro do Atlán- xefes de sala, panadeiros e paste- boral. bertura” e conforman un catá- cil cobertura, é a provincia ga- tico. “Moitos dos nosos alum- leiros), condutores-operadores de No caso de profesións como a logo que contén profesións nas lega con maior necesidade de nos ven que noutras activida- guindastre e carretilleiros son ou- de soldadores, caldeireiros e as que os servizos públicos de em- cubrir este tipo de profesións, des teñen boas remuneracións tros dos empregos que non están a relacionadas coa automoción prego atopan dificultades á seguida de Lugo, con 58, e a que son un aliciente á hora de cubrirse por falta de profesionais.G e mantemento de instalacións 19-21 economía.qxd 8/1/08 17:58 Página 3

ECONOMÍA.21. ’’ ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 COLECTIVOS ENFRONTADOS

Manuel Cao

n tempos os paisanos galegos eran obxecto de bulra Ealegando que “vendían” o voto por uns sacos de ce- Os’’ titulados saen cunha mento, a promesa dun postiño para un parente, a me- formación e motivacións llora nalgunha propiedade particular ou en determina- que chocan coa realidade dos equipamentos, etc. Co paso do tempo pódese dicir que lles ofrecen os que tal comportamento está xeneralizado no conxunto empresarios de hostalaría” dos grupos e individuos que modulan a súa preferencia política en función das promesas de actuación materia- [Manuel Hermo] Director do IES Manuel Antonio lizadas en asignacións orzamentarias de minoración de de Vigo. impostos ou dotación de gastos. Tal vez as diferenzas están no trato individualizado, o menor custo das de- mandas para o erario público e a prevalencia dos mode- de climatización, a realidade é los de interrelación informais sobre os formais. distinta. Existe un grande inte- Analizando as campañas electorais obsérvase unha su- rese por parte dos alumnos e cesión de promesas por parte do goberno e da oposi- hai moitas saídas. “Nestas titu- ción para colectivos determinados. A semellanza das lacións os nosos grupos están políticas de emprego con medidas para mulleres e ho- ao cen por cen e cada curso mes clasificados por idade (xóvenes, parados con ou moitos aspirantes quedan fóra sen emprego anterior, maiores de 45 anos), condición por falta de prazas”, explica fisica e mental (síndrome de Down, discapacitados), si- Pepa González, directora do tuación familiar (mulleres maltratadas, familia nume- CIFP Valentín Paz Andrade de rosa), área territorial (PER), sector produtivo (naval, mi- Vigo, que destaca que nas titu- nería, etc) ou ente administrativo ao que estean adscri- lacións de soldadura, frío e tos a estrutura dos programas e das actuacións que con- electromecánica de vehículos figuran a oferta dos partidos artéllase cada vez máis en os alumnos atopan colocación medidas específicas de tipo microeconómico dirixidas a no cen por cen dos casos. A di- aqueles colectivos mellor organizados e que teñen rectora deste centro recoñece maior poder de arrastre electoral. Esta forma de organi- que nos ciclos con maior de- zar as políticas públicas pode alonxar o interese xeral manda por parte dos empresa- definido políticamente da problemática real da socie- rios podería incrementarse a dade cando a representatividade dos grupos formal- oferta de prazas, sobre todo no mente organizados é moi baixa o que se pode traducir adicado ao Frío, xa que o Va- nunha menor participación electoral e unha certa ato- lentín Paz Andrade é o único Vía libre para mización na oferta e demanda de políticas públicas. En centro da cidade de Vigo que o todo caso, este modelo obriga a que os colectivos se or- imparte e existe unha forte de- ganicen para non ser explotados polos demais. manda destes profesionais. os estranxeiros A estratexia de maximización do voto está a levar a unha O sector da construción ta- A presenza dunha ocupación estranxeiro que viaxan a Ga- ideoloxía borrosa na que as propostas da dereita e da es- mén está a botar en falla a al- neste listado en calquera liza co traballo e todos os per- querda son difíciles de diferenciar porque ao final os baneis. No IES Politécnico de zona xeográfica, neste caso, misos en regra. Este tipo de grupos de presión priorizan os intereses sobre a ideolo- Vigo ofértanse tres ciclos su- calquera provincia galega, trámites realízanse a través xía. A oferta programática configúrase así como un lis- periores centrados neste área: implica para o empregador a das Oficinas de Estranxeiros, tado relativamente inconexo de propostas a veces con- Desenvolvemento e Aplica- posibilidade de tramitar a au- dependentes do Ministerio tradictorias entre sí pero que debe adaptarse a unha so- ción de Proxectos de Constru- torización para residir e tra- do Interior, que fan estes trá- ciedade moi segmentada que só desexa ver satisfeitos os ción, Realización de Plans de ballar dirixida a un traballa- mites para que tanto o em- seus intereses parciais no curto prazo. A medida que se Obra e Desenvolvemento e dor estranxeiro. Cada vez son pregador como o futuro em- crien máis grupos de presión maior será a posibilidade Proxección de Proxectos Ur- máis frecuentes os grupos de pregado teñan todas as ga- de atopar colectivos enfrontados sendo o rendemento banísticos e Operacións To- profesionais procedentes do rantías de legalidade.G electoral esperado o factor determinante á hora de favo- pográficas, nas que se forman recer a un ou a outro. profesionais da construción Nos modelos tradicionais a evolución das macromag- capacitados para dirixir gru- Adeus nitudes básicas de crecemento, inflación e desem- pos de traballo e desempeñar prego determinaban a popularidade dos gobernos postos como o de encargado ao Pórtico da Gloria máis nas sociedades democráticas avanzadas estes de obra, moi requeridos. factores son importantes pero deben ser complemen- Segundo manifesta o director A pesar da forte demanda de dulo, ofertado dende o curso tados coa análise da estrutura social e da representa- do instituto, Antonio Estévez, albaneis, a especialización 95-96 até o 06-07 nunca tivo ción dos intereses colectivos. G nestes tres ciclos existe unha aplicada ao ámbito do gra- o aforo completo: tivo máxi- grande demanda por parte do nito non tivo éxito. No IES mos de 14 alumnos e míni- alumnado que cobre todas as Ribeira do Louro de Porriño mos de 2. prazas cada curso. “Unha vez este curso deixouse de ofer- O director do Ribeira do A estratexia de maximización rematada a formación atopan tar o módulo experimental Louro prevé cubrir este oco ’’ do voto está a levar a unha traballo no 99% dos casos no de Albanelería aplicada ao na oferta educativa do insti- ideoloxía borrosa na que as G primeiro ano”, di Estévez. granito. “De entrada a xente tuto no vindeiro curso con propostas da dereita e da pensa que non fan falla estu- dous novos ciclos: Extrac- esquerda son difíciles de dos para traballar no granito ción e Procesamento da Pe- diferenciar ” UERE SABER MÁIS? e o propio traballo da pedra dra e Comercialización da ? http://www2.inem.es/catalo- goOcupaciones/web/asp/catO- non ten prestixio”, resume Pedra, pendentes da súa cupaciones.asp Guillermo Comesaña, direc- aprobación por parte da tor do instituto. Este mó- Consellería de Educación.G 22-23 deportes bis.qxd 9/1/08 00:40 Página 2

DEPORTES.22. ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008

España e Portugal poderían organizar en conxunto un mundial de fútbol. Así o manifestaron autoridades deportivas de ambos os Estados nas últimas datas. O denominado “Mundial Ibérico” podería intentar candidatarse para o 2018 e seguiría a senda doutras organizacións dúplices, caso de Corea-Xapón ou Austria-Suíza. Os campos galegos só habían acoller partidos se se remodelasen por completo. Na imaxe, Fernando Torres salta

REUTERS con Costinha no Portugal-España disputado no Euro 2004 en LisboaG

cia dalgunhas empresas gale- OFERTAS DE FÓRA. “Recibimos tan- gas que amosan interese ou, tas chamadas de empresas Xogar ou vender polo menos, curiosidade ante como doutros clubs que que- as posibilidades de futuro do ren información por se hai po- Obradoiro, a sensación máis sibilidades de que lles venda- O Obradoiro necesita grandes investimentos estendida nos círculos do club mos a praza”, recoñece Do- é a soidade á hora de entender cobo. Entre os que pregunta- para poder volver á ACB 18 anos despois a fantástica oportunidade que ron hai algún equipo galego, se abriu coa sentenza do Su- pero dun xeito bastante infor- premo. mal. Hai certa expectación en Rodri Suárez pada 90/91, cando o seu lugar os apoios. Conversas hai. “Esta- “Aquí ninguén é consciente do Vigo, pero pouco máis xa que O equipo de Compostela segue foi ocupado polo Murcia a pe- mos en xestións, xa temos fa- que xogamos. É unha ocasión as relacións co Rosalía de San- a buscar apoios galegos que lle sar de que estes incorreran en lado con moitos empresarios e única e histórica”, laméntase tiago (LEB Ouro) son case nu- permitan ocupar o posto na aliñación indebida no primeiro políticos, só nos queda ter Docobo. “Podemos ser un dos las. Os que realmente parecen ACB que lle devolveu a sen- partido da eliminatoria polo as- unha reunión coa conselleira poucos ou desgraciadamente animadas son entidades de tenza do Supremo. Mentres, censo. A sentenza pechaba de Cultura e Deporte, Ánxela case o único equipo de elite de peso doutros territorios que clubs de todo o Estado interé- máis de tres lustros de conflito Bugallo, e se non a fixemos an- Galicia, iso hai que coidalo”, non teñen asegurada a súa sanse por unha posíbel compra nos xulgados entre o club de tes foi por falta de tempo, os engade, baseando as súas pala- praza de ACB. “Algúns queren da praza. Santiago e a ACB, que a maio- que levamos o club non pode- bras no panorama actual do información pero non concre- 17 anos de loita xudicial e un res contou co apoio puntual da mos deixar nosas ocupacións deporte de clubs a nivel galego, tan porque aínda non saben se triunfo que polo de agora só Federación Española de Balon- persoais, aínda así estamos a moi limitado nas principais van subir ou baixar por méritos serviu para abrir outra loita. O cesto. Pero os xuíces déronlle a traballar arreo”, comenta Do- competicións. No peor dos ca- deportivos”, di o mandatario Obradoiro cambiou as togas razón á directiva que preside cobo. sos, as tres grandes ligas –fút- obradoirista, remiso a facilitar polas gravatas, pero aínda Xosé Anxo Docobo, que agora bol, baloncesto e balonmán– nomes. Pero existen. Un deles é tenta superar as peaxes que lle lidera outro reto aínda maior: SOIDADE A PESAR DE TODO. O dis- poderían quedar sen represen- un histórico en apuros, o Estu- permitan acceder ás pistas de conseguir os medios para que o curso do Obradoiro quere ser tantes de Galiza no dramático diantes madrileño. Porque no elite, o seu destino natural Obradoiro faga efectiva a sen- optimista, pero ao afondar nel (e posíbel aínda que afortuna- baloncesto estatal son cons- dende aquela eliminatoria por tenza e poida militar o curso van xurdindo claves con as- damente difícil) caso de que cientes da ocasión que teñen unha praza na ACB que en- que vén na mellor liga do pecto de obstáculos. A necesi- descenderan Dépor, Octavio e en Compostela. No club ga- frontou os composteláns co Ju- mundo despois da NBA. dade é evidente. “O principal é Teucro e non subisen Celta nin lego, tamén, mais sen ocultar a ver Murcia no xa lonxano mes “As perspectivas parecen boas, atopar un patrocinador, ás ins- Breogán. Nese hipotético hori- evidencia: “A intención é que o de maio do 1990. son optimista”, confesa o presi- titucións no lles pedimos car- zonte, a excepción estaría en Obradoiro xogue na ACB, pero Hai mes e medio, o Tribunal dente do club. As esixencias tos, pero si que nos axuden a mans do Obradoiro. E nunha se non pode ser, venderemos a Supremo ditou que os respon- económicas non semellan inal- abrir portas. A clave de que poi- competición de enorme im- praza, parvos non somos”. G sábeis da máxima categoría do canzábeis ao ser as dos anos 90, damos saír na ACB está na ini- pacto mediático. “Se aquí pa- baloncesto español terán que pero si están bastante lonxe da ciativa privada” sinala o presi- rece que non todos son cons- readmitir o Obradoiro nas capacidade dun Obradoiro que dente do club, que xa se reuniu cientes da importancia do de- mesmas condicións da tem- actualmente milita en Primeira co concelleiro de Deportes de reito ACB, fóra si o son”, indica. Nacional, a sexta categoría, o Santiago, Andrés Fariña. Da que en fútbol sería Primeira xuntanza só saíron boas pala- Autonómica. Polo tanto, urxen bras. Porque a pesar da existen-

Os membros da directiva do Obradoiro coa sentenza que devolvía o club á ACB. AGN 22-23 deportes.qxd 8/1/08 13:56 Página 3 24-26 cultura apertura.qxd 8/1/08 23:57 Página 2

ANOSATERRA CULTURA.24. 10-16 DE XANEIRO DE 2008

ACTUALIDADE DA CRÍTICA LITERARIA O difícil futuro do crítico literario

Os novos procesos de concentración empresarial dificultan a supervivencia dunha crítica literaria independente

Manuel Xestoso nalmente, dende un sector dos O PAPEL DO CRÍTICO.Ser crítico o longo do xa rema- propios editores de xornais, literario nun xornal non é ta- tado 2007, un dos de- que comezan a ver os suple- refa doada. Polo xeral, adoita A bates máis acendidos mentos literarios como pouco ser considerado unha amál- na esfera cultural norteameri- máis que publicidade gratuíta gama espuria de crítica “seria” cana foi o referido ao lugar da para as editoriais. rebaixada e periodismo de se- crítica literaria na prensa perió- A cuestión de fondo é se na so- gunda fila. Os críticos acadé- dica. O detonante foi a elimi- ciedade que estamos a desen- micos desprézano por non nación ou a redución, segundo volver aínda será posíbel empregar a linguaxe áulica os casos, do espazo dedicado manter un debate intelectual propia dos especialistas e por aos libros en varios xornais da de altura sobre libros e, por ex- dirixirse ao público en xeral, vasta xeografía estadouni- tensión, sobre ideas. Se nos fi- ao “lector común” do que fa- dense. Non embargante, a ver- xamos nos tres factores cita- laba Virginia Woolf. Os auto- dadeira voz de alarma xurdiu dos descubriremos que hai un res –en xeral moi críticos cos cando Los Angeles Times punto común que os une: a seus colegas pero moi sensí- –cuxa sección literaria estaba mercantilización da literatura, beis ás apreciacións alleas– considerada como unha das a consideración do libro como ódiano, con sorte, cordial- mellores do país, só inferior á produto económico –some- mente. Os editores procuran The New York Times Review of tido única e invariabelmente os seus favores tentando cre- Books– decidiu deixar de editar as implacábeis leis do mer- bar a súa integridade… cando o suplemento literario domini- cado– e non como peza fun- non son directamente os seus cal como tal para incorporar a damental no incremento pro- xefes. Dado o nivel de concen- actualidade relativa aos libros gresivo da educación da co- tración da nova economía, no interior da sección “Ideas”. munidade, na creación de ci- non é infrecuente que o pro- Non deixa de ser curioso que dadáns máis reflexivos e, xa pietario dun xornal o sexa, ao sexa precisamente nun país en que logo, máis responsábeis. mesmo tempo, dun grupo que a tradición “antiintelectual” editorial. Pode un crítico man- ten un gran peso –e é asumida ter a súa independencia nes- sen rubor por moitas figuras tas condicións? públicas– onde este debate se Non embargante, o crítico se- estea dando cun ton asañado gue a desenvolver un papel que insiste en afondar nas cau- esencial no debate cultural, xa sas fundamentais dun fenó- que o seu traballo está intima- meno que –aínda que baixo dis- mente relacionado coa demo- tintas roupaxes– transcende o cratización dos conceptos que ámbito americano para se con- as elites culturais producen e verter nun asunto que implica impulsan. Incúmbelle investi- tamén a Europa e, como mí- gar e manterse actualizado en nimo, a todo o resto do espazo canto a novos autores, obras e que coñecemos como “civiliza- tendencias para divulgar os ción occidental”. seus achádegos. Debe ser En realidade, a polémica atinxe claro e evitar a xiria dos enten- un campo que supera con didos para poñer o público en PEPE CARREIRO moito a crítica literaria e que contacto coas novas correntes ten a ver coa enorme presión intelectuais. Ten que conectar tural que mediante as obras causas haberá que buscalas que está a sufrir a prensa escrita estas novas ideas cos vellos orixinais dos autores (ou de na escasa consideración que en todo o mundo. Esta presión ’’ conceptos e estabelecer xerar- verdade pensa, erudito lector, esta profesión suscita mesmo exércese, basicamente, dende En certos casos a sociedade quías entre eles que lle permi- que todos os que ultima- entre os propios xornalistas. tres puntos. En primeiro lugar, asimila mellor certas ideas tan ao lector situarse nun labi- mente citan a Slavoj Zizek le- Ao careceren de prestixio, dende Internet, cara a onde se a través dos artigos do rinto teórico non sempre fácil ron os seus libros?). Este labor non é difícil que as recen- está movendo unha gran parte xornalista cultural que de enfrontar. E, sen dúbida, de difusión coadxuva –xunto sións acaben sendo escritas da publicidade que contratan mediante as obras orixinais contribúe a xerar unha discu- cos artigos de opinión e os por calquera que demostre as empresas anunciantes. En dos autores (ou de verdade sión que traspasa o nivel bá- editoriais– na inestimábel anun certo interese pola lectura segundo lugar, dende os pro- pensa, erudito lector, que sico que, polo xeral, impoñen gueira de construción dunha sen que teña que probar pietarios dos medios, que es- todos os que ultimamente os omnipresentes medios au- cultura verdadeiramente pú- competencia ningunha neste quecen os obxectivos esenciais citan a Slavoj Zizek leron os diovisuais. blica e democrática. campo. As lamentábeis con- da prensa –informativos e for- En certos casos, inclusive- Sen dúbida, pódese argu- dicións económicas e profe- seus libros?)” mativos– para centrar os seus mente, a sociedade asimila mentar que unha gran parte sionais que se lle ofrecen ao esforzos en obter unha maior mellor certas ideas a través dos críticos non responden a crítico en cernes encárganse rendibilidade económica. Fi- dos artigos do xornalista cul- estas expectativas. Mais as de facer o resto. 24-26 cultura apertura.qxd 8/1/08 23:58 Página 3

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 CULTURA.25. io

que lle esiximos ao crítico. Se desaparecese a crítica literaria esvaecería un dos poucos recursos que axudan o lector a crear as súas propias pautas de discernimento, a cultivar o seu máis interesados na edición, propio gusto e non deixar que xustamente como conse- sexa a tiranía da maioría quen cuencia desta popularización llo impoña. Xa sexa ilumi- do libro como obxecto de nando os vínculos entre litera- ten a universalización do en- consumo. tos que permanecen ocultos a sino na extensión e democra- A persistencia dunha crítica unha mirada distraída ou non máis que botar unha ollada ao tización da lectura. Mais tam- que cree baremos en virtude especializada, fulminando re- mundo discográfico ou ao ci- pouco non hai que perder de dos cales avaliar o interese lite- putacións fraudulentamente nematográfico para facerse vista cales son os obxectivos rario dunha obra oponse radi- inchadas ou dando conta de unha idea de cara a onde po- dos grandes holdings empre- calmente á propensión falsa- novos descubrimentos, a crí- UNHA SOCIEDADE FALSAMENTE dería derivar o mercado do li- sariais que a cada se amosan mente antielitista da sociedade tica crea lectores selectivos IGUALITARIA.Non podemos ig- bro. Grandes grupos que conde consumo. Esta posición né- cuxa existencia desafía a consi- norar que a reflexión prece- trolarían a produción e a dis- galle calquera caste de autori- deración puramente especula- dente pode pecar de inxenua tribución imporían “produ- dade crítica coa coartada ideo- tiva da literatura e a entroniza- cando se enfronta coa reali- tos” lixeiros –ou descarada- lóxica do consumidor satis- ción do entretemento polo en- dade dunha sociedade feroz- mente triviais– aptos para o feito. Ou sexa, “o que lle gusta á tretemento. mente consumista na que os consumo masivo e condena- ’’ maioría é necesariamente bo”. O exercicio crítico debe ser, xa A sociedade consumista parámetros comerciais se eri- rían á marxinalidade aqueles négalle autoridade Mais este razoamento con- que logo, unha viaxe que xen en medida de calquera ini- que procuren modos de re- ao crítico baixo a idea duce a confundir a opinión transforme o lector e que o ciativa cultural. Fenómenos cepción nos que un mínimo de que o que se vende é bo. co criterio. Unha opinión axude a converter a súa rela- como o da concentración em- de actividade mental sexa im- Isto leva a confundir tena calquera, pero un crite- ción coa obra nunha conver- presarial son xa unha realidade prescindíbel. Esta visión, rio é algo que só se adquire a sación íntima. A lectura do crí- opinión, que temos todos, tamén no sector editorial e as dende logo, peca de apocalíp- través da experiencia e do es- tico ten que erixirse en exem- con criterio, consecuencias para o futuro tica, de alarmismo talvez in- tudo. E unha opinión cualifi- plo do periplo que o lector do libro e da cultura literaria fundado, e debería ser com- que necesita formarse” cada só pode estar fundada debe percorrer para acceder distan moito de estar claras. pensada cos datos que reve- nun criterio minuciosamente ao segredo da literatura. Un En principio, non se precisa lan a influencia positiva que cultivado. Exactamente aquel exercicio de resistencia.G 24-26 cultura apertura.qxd 8/1/08 15:44 Página 4

ANOSATERRA CULTURA.26. 10-16 DE XANEIRO DE 2008

ACTUALIDADE DA CRÍTICA LITERARIA

TRIBUNA I Xesús González Gómez. Crítico Literario. NO CENTENARIO DE MAURICE BLANCHOT A ÉPOCA DE FASCISMO Á FRANCESA DO PROFETA DA DECONSTRUCIÓN

Coincidindo co centenario do seña a autores hoxe coñecidos seu nacemento, acaban de que publican por vez primeira: publicarse os artigos de crítica Marguerite Duras ou Simone literaria que Maurice Blan- de Beauvoir. Escritores consa- chot (1907-2003) publicou no grados ou en vías de consagra- moi colaboracionista e petai- ción: Claudel, Montherlant, nista Le journal des Débats, co Bataille, Elsa Troilet, Paulhan, título Chroniques littéraires Giradoux, Giono, La Rochelle, du Journal du Débats. Avril etc. Clásicos como Dante, 1941-agosto 1944, en edición Montesquieu, Sainte-Beuve, do seu máis riguroso biógrafo, Blake, Descartes, Rabelais, Christophe Bident e publi- Jarry, etc. e pensadores como cado por Gallimard de París. Kierkegaard ou Pierre Naville. De todos é sabido, aínda que Poetas como Michaux, Guille- non moi estudado, que de vic, Ponge ou Marcel Mariën. 1931 a 1940 Maurice Blanchot Ex-compañeiros de viaxe ul- milita nas filas da extrema de- tradereitista como Claude Roy, reita, da Jeune droite, que Maulnier ou o crítico Kléber baixo a éxida da Action Headens. O conxunto é, en française (ultradereita monár- certa maneira excepcional, é o quica) rebélase contra os seus libro (case 700) páxinas, serve maiores por brandos. En 1936 para ver como o pensamento é codirector da revista men- crítico e literario de Blanchot se sual Combat, onde exerce Maurice Blanchot [primeiro pola dereita, sentado] cun grupo de amigos. vai formando. Nas súas longas non de literato de tendencia reseñas, cheas de información, “dereitista”, senón funda- milicia petainista en 1944). Se desde dentro loitar contra Pé- llos sobre literatura en diversas saber, filosofía, discusión in- mentalmente de pensador isto escribe en abril de 1936, en tain, como outros ex-ultrade- revistas da Action Française, cluso consigo mesmo, vai político. Pensador dunha polí- xullo do mesmo ano, para aca- reitistas que naqueles anos ou creadas pola “Jeune pouco a pouco afianzándose o tica antiparlamentaria, antica- bar coa Fronte Popular e coa entran no Partido Comunista Droite”, como La revue que será o Blanchot futuro (o pitalista, anticomunista, anti- III República, “é necesario que francés: Claude Roy, Claude française, dirixida por Thierry de L’espace littéraire, La part xermánica, espiritualista, anti- haxa unha revolución porque Morgan, Emmanuel d’Astier, Maulnier, codirector de Com- du feu, Le libre à venir, L’entre- semita e anti Fronte Popular non se muda un réxime que Debú-Bridel, etc. Falando bat. Cales son as apostas esté- tien infiniou L’écriture du dé- –para o autor d’O espazo lite- domina todo (...). É necesario posteriormente desa expe- tica deste primeiro Blanchot? sastre). rario, por exemplo, o goberno que esta revolución sexa vio- riencia, Blanchot conside- Clarisimamente, e como de- Pode o lector, pola súa conta, Blum está a escoitar o cha- lenta, porque non se tira dun rouna un erro. mostrou Nadia Amara –xa que facer unha lectura, digamos mado dos “revolucionarios e pobo envilecido como o noso Cando se lanza á crítica litera- estes primeiros traballos lite- “contextual”: en tempos de dos Xudeos exaltados cuxo fu- as forzas e as paixóns necesaria, os escritos de Blanchot rarios non foron aínda publi- miseria, nun país dividido, ror teolóxico esixe contra Hi- rias para unha renovación sorprenden, e así en 1943, a cados– as súas reflexións so- vencido, ocupado, desde un tler todas as sancións, inme- mediante medidas decentes, editorial Gallimard publica bre literatura francesa, se ben órgano do poder colaboracio- diatamente. Non se viu nada senón por sacudidas san- unha escolla dos artigos pu- están na esteira dos ideólogos nista co imimigo, aínda que se tan temíbel e tan insensato guentas, por unha tempes- blicados no Journal des de- de Action Française, Henri fale de literatura, pódese facer como este delirio de enerxía tade que os transformara afín bats, co título de Faux Pas, por Massis e Charles Maurras, que oposición? Ou, simplemente, verbal. Non se viu nada tan de despertalo. Isto non é com- recomendación de Dinoys inscriben a tradición francesa o colaborar en órganos do pérfido como esta propa- pletamente sosego, mais xus- Mascolo, comunista resis- nunha liña antiga e a identifi- “inimigo”, facéndoo coa cali- ganda de honra nacional feita tamente cómpre que non tente e amigo de Blanchot. can cun clasicismo en oposi- dade de Blanchot, é, simple- por estranxeiros sospeitosos haxa sosego. É polo que o te- Neses anos farase íntimo de ción ao “romanticismo bár- mente, afirmar a dignidade, a nos despachos do Quai d’Or- rrorismo se nos aparece ac- Jean Paulhan, director da NRF baro de procedencia anglosa- liberdade e a autonomía da li- say [sede do ministerio de tualmente como un método antes da ocupación de Fran- xona e alemá”, en derradeira teratura por riba do tempo en asuntos estranxeiros gaulés] de salvación pública (salut pu- cia 1940 e de Georges Bataille. instancia desemboca nunha que esta se produce? Ou, nó- para precipitaren os mozos blique)”. crítica dun dos fundamentos tase nestas reseñas a oposi- Franceses, en nome de Mos- Mais en 1940, cando a inva- A APOSTA ESTÉTICA DO PRIMEIRO do clasisicmo (a claridade) e ción do crítico ao goberno co- cova ou no nome de Israel, sión alemá, abandona a ideo- BLANCHOT. Antes de 1940, na elaboración dunha proble- laboracionista (eu penso que nun conflito inmediato. Che- loxía que rexera o seu pensa- Blanchot colaborara espora- mática do escuro. si, que se nota). gará un día en que será nece- mento político até daquela, dicamente con artigos e traba- A partir de 1941, de abril, co- Mais tamén estas crónicas li- sario buscar os culpábeis abandona o xornalismo polí- meza a colaboración de Blan- terarias poden lerse tamén deste frenesí que non nos po- tico e dedícase a escribir de li- chot no xornal petainista. En- como a crónica dunha liqui- dería conducir máis que a teratura, maiormente. En tregou un total de 173 artigos, dación, a liquidación dos unha aventura ou a unha ca- 1941 ofrécenlle colaborar na ¿O ’’colaborar en órganos algúns, como dixemos, revisa- proxectos de ante guerra (un pitulación. Desde hoxe tres páxina de Le Journal des Dé- do “inimigo”, facéndoo coa dos polo autor, conformaron o fascismo á francesa, herdeiro homes fican designados: Sa- bats (naquel momento Blan- calidade de Blanchot, pode volume Faux Pas. Os restantes do Círculo Proudhon) e a rrault, Flandel, Mandel, paga- chot, que se negara a ser se- representar dignidade e unha (un total de 122) acaban de ver inauguración discreta de rán o risco que fixeron correr á cretario da Nouvelle Revue defensa da autonomía da lume. Cada semana reseña un certa modernidade que pos- paz e pagarán a deshonra pola Française –NRF–en mans do literatura por riba do tempo ou máis libros, e desde unha teriormente dará paso ao Te- que eles tentaron escapar a colaboracionista Drieu La Ro- crítica de xuízo vai dando rror na crítica literaria da que en que esta se produce?” este risco” (digamos que Man- chelle) militaba na petainista pouco a pouco paso a unha Blanchot será o profeta: a de- del pagou: foi asasinado pola Jeune France, intentando crítica de interpretación. Re- construción.G bulebule 10 xaneiro 2008.qxd 8/1/08 13:28 Página 1

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 Coordenación/ ilustración: Gonzalo Vilas bulebule 10 xaneiro 2008.qxd 8/1/08 13:28 Página 2

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 bulebule 10 xaneiro 2008.qxd 8/1/08 13:28 Página 3

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008

Pasatempos Atopa as sete diferenzas entre os dous debuxos. Crucigrama:

Horizontal: 1- Medida de lonxitude equivalente a 100 cms. 2- Son que fai o gato. 3- O froito dos carballos. 4- Instituto de Ensino Secundario. 5- Mago galego que sae nestas páxinas. 6- Nome galego, masculino. 7- ”Os ...... das cousas”: como se lles chama. Vertical: 1- Noite de lúa chea, ou programa da TVG. 2- Ao revés, queira moito a Solucións: alguén. 5-Aparato para escoitar os programas 3- Negación. ou música que emiten por alí. 4- Repetido dúas veces, nome de 6- Provincia galega. persoaxe de comic, que andaba cun 7- Diario deportivo que fala moito de can. O irmán da túa nai ou de teu pai. fútbol. bulebule 10 xaneiro 2008.qxd 8/1/08 13:28 Página 4

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008

LECTURA NA CASA Que pasa neste mes?

Antonio García Teixeiro ada vez que saen es- Ctudos sobre hábitos culturais, índices de lec- O nome: tura ou o célebre informe A súa orixe está no nome latino Ianuarius, que era o Pisa, todo o mundo bota undécimo mes do ano romano (despois reformouno as mans á cabeza e culpa- Xulio César, e pasou a ser o 1º) Era o mes adicado ao biliza a escola ou aos plans educativos dos re- deus Xano. sultados que reflicten. Poucos miran cara aden- Na Natureza: tro e reflexionan para pre- Nas plantas, florecen eucaliptos e mimosas. É tempo guntarse polo ambiente para podas e trasplantes de árbores. Entre os animais, lector no ámbito familiar. algunhas especies buscan parella, coma os raposos, ou Eu penso que a lectura aves coma os corvos ou merlos. As galiñas empezan a non debe impoñerse, se- Nos campos seguen as xeadas durante este mes. nón facilitarse. A tarefa de poñer de novo, despois do descanso anterior. No que fomento na escola non atinxe ao tempo, seguen as xeadas, adoita haber neve Refraneiro abonda e especialistas nas zonas altas, e as temperaturas acadan os mínimos preocupados seguen a in- do ano. En xaneiro, mellor carballo que castiñeiro. cidir na necesidade da im- plicación familiar, un há- Polo san Vicente, planta os nabos da bito necesario para que os Tradicións e crenzas populares: semente. As sortes eran os primeiros doce días do mes e cativos imiten esta activi- Polo xaneiro verán, nin palla nin gran. dade silenciosa e solitaria. marcaban o que ía acontecer durante cada mes do ano. Podemos seguir pregun- Así, o tempo que fai o día 1 será o tempo que fará en Xaneiro quente, trae o demo no ventre. tándonos se se favorece na xaneiro, o do día 2 corresponderá a febreiro, etc. casa que os rapaces sintan As resortes son os doce días seguintes, do 13 ao 24, e En xaneiro, sete lobos ao carreiro. o libro coma un obxecto cercano e que alguén se serven para ratificar ou remedar o prognóstico que convirta en mediador entre anunciaron as sortes. Hai quen di que hai que fiarse os contos e os nenos. Hai máis do que din as resortes. consciencia de que a lec- A lúa de xaneiro, chamada lúa morta, é a mellor para tura non é un castigo nin matar o porco. A lúa crecente seguinte será a adecuada unha perda de tempo, ma- para salgalo na artesa. Nunca debe matarse con lúa lia esixir un esforzo que po- derá converterse en goce se chea porque o touciño se aluaría. perseveramos nela? Visitan Tampouco, durante a lúa morta de xaneiro, se deben No mes de xaneiro, pon os pés no braseiro. os pais e nais as librerías ou podar as viñas. as bibliotecas con eles para Polo santo Antón xa a galiña pon. Pola axudalos a elixir o libro Candelaria, a boa e a mala. máis axeitado? Non estou seguro de que se controlen As Xaneiras Tantos días ten xaneiro coma allos da o os temas nin que se fo- alleiro. mente a creación dunha O celo dos gatos (xaneiras) dá lugar a moitos ditos e O sol de xaneiro, non ten compañeiro. biblioteca persoal infantil expresións: nos andeis das casas. Ou si? Polo santo Amaro andan os trompos polo Son preguntas que, a - Andar á xaneira: estar a gata en celo. Por extensión, tellado. miúdo, dá medo contestar, dise dos mozos que andan Polo San Vicente, perde o inverno un pero que debemos facer- pola noite buscando nos se queremos acadar dente. que a nosa rapazada lea. E aventuras amorosas, como respondelas sen medo e os gatos en celo. Cancioneiro: con intelixencia. Non hai - Chamásteme pito cairo / porque nascín fórmulas máxicas (nin as - Andar ás celeiras coma as gatas en Xaneiro; / se no me haberá nunca) para facer come o raposo / inda che hei d’ir ó nenas e nenos lectores, xaneiras. poleiro. mais debemos ser cons- cientes de que é unha es- - Andar como - Meu divino san Vicente, / olliños de tampa fermosa ver os peos gatos en lagarteiro, / moito me alegras, meu santo, quechos cun libro xaneiro. / o vintedous de xaneiro. nas mans.Por iso, haberá - Andar - Naquela banda do río, / ten meu pai un que comezar de xaneira castiñeiro, / bota castañas no outono / nos foga- / xaneiro. uvas no mes de xaneiro. res.G - San Vicente de Marantes / é un santo moi galanteiro / quere que lle fagan a festa / o vintedous de xaneiro. 31 cultura.qxd 9/1/08 00:08 Página 3

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 CULTURA.31.

Nunca perden o amor polos fillos, mentres eles caducan no cárcere ou morren”.

UNHA PRESA DE AREA. Conta o que lles acontece, nun país non recoñecido, a cidadáns non recoñecidos: “hai moitas persoas apátridas, que non poden saír do país. Se pasan por territorio israelí, bótanos a Xor- dania, e de alí se cadra ao Lí- bano, ou a Siria, ou mándanos ao cárcere... Eu sei dun rapaz que non puido vir estudar aquí cunha bolsa. El aseguraba que todo o que tiña eran soños, que o único que podería facelos realidade era que Palestina aca- dase algún día a independencia. Este mesmo rapaz, unha vez que me chamou por telé- fono e eu estaba na praia, pe- diume que por favor lle levase unha presiña de area. Era o máis preto que podería estar nunca dunha praia”. O libro naceu do primeiro ano que Moncho pasou en Belén, “dunha necesidade de san- dar”. Foi esa maxia curativa da escrita, do contar o que pasa, o que o levou tamén, unha noite de novembro do 2006, a escri- LARA ROZADOS bir a súa primeira crónica para Vieiros. “Estaba na casa e es- coitaba tiros. Co tempo apren- des a distinguir que os disparos poden deberse a dúas causas: Moncho Iglesias ou hai unha voda ou é o exér- cito israelí. Fun á casa dun amigo que me chamou deses- ‘No muro que ergueu Israel hai poesía e pintura’ perado porque o seu tío se atopaba moi mal, e alí vin todo es- naquizado, o teito atravesado Lara Rozados Vigo, con orixes en Boborás, no que fose cedo, que deixase o seus por mesturaren, no polas balas, as fiestras rotas... E Oda ás nais perennes con fillos Carballiño, ao que lle gusta o coche no aparcadoiro do Insti- mesmo texto, palabras como vin saír duns recunchos a uns caducos entre os brazos é o re- Ribeiro, viaxar, ler, escribir, ir tuto e que, por favor, tentase “Deus” e “menstruación”. seis nenos pequeniños, de trato dun país reprimido, za- ao cine e a música”, e que foi non falar de nacionalismo ga- dous a catro anos, que o viran rrado cun muro. Un muro que, dar en Belén “por azar”. Viviu lego e palestino, que xa o fixera “NA VEZ DE GUINDAR PEDRAS, GUÍN- todo. Eu estivera alí, non ía ser con todo, amosa as esperanzas nun kibutz entre o 99 e o 2001, cando presentaramos o libro DANSE PALABRAS”. Nos cinco un artigo feito cunha chamada da poboación sobre a súa pel, e despois marchou a México de Keret. Prometín portarme anos que leva en Belén, escribir telefónica”. en graffitis que soñan con fen- uns anos. Cando quixo volver a ben, pero o caso é que ao día se- foi unha necesidade: “vivir en das e buratos a través dos que Israel, non puido: prohibíranlle guinte deixei o meu coche cun Palestina é heroico. Esa é a po- PALABRA E IMAXE. Ás veces bota se ven praias. As súas fotogra- o paso. Foi entón para a India, paquete, un libro e un pano pa- esía máis creacionista, máis de menos unha dor de cabeza, fías e textos achegan o humor e cando lle concederon unha lestino no aparcadoiro equivo- huidobriana, vivir nese conglo- ou a sensación “occidental” do no medio da morte, a alegría e bolsa (e despois dalgúns tru- cado, e os veciños chamaron á merado de pensamentos. No aburrimento, de non ter nada o amor no medio da tristura e a cos, como cambiar o número policía, porque viran un coche muro pódense ver poesías, que facer. Con todo, os poemas violencia. Poetízase a vida cotiá do pasaporte), conseguiu ir sospeitoso: moi sucio, cunha pinturas... na vez de guindarse conteñen certa dose de humor. de Belén en palabra e imaxe. para Xerusalén. Lembra como, bandeira palestina, un libro e pedras, guíndanse palabras”. “A xente tenta vivir en normali- Moncho Iglesias (Vigo, 1974), cando pensou en ir dar clases a un paquete bomba! E a policía Asegura que quen teceron os dade, dentro da normalidade licenciado en Filoloxía Hispá- Belén, os amigos lle pedían case voa o coche”. Mesmo en poemas foron “as nais peren- que é ver metralletas pola rúa. nica e doutorando en Galega, alarmados que non fose, que México queimaron poemas nes” e “os fillos caducos”: “as Pero desas situacións surrealis- dá clases de castelán en Belén, era perigoso. “Iso foi o que me nais son sempre protagonistas, como da propia imaxe dun Palestina. Leva varios anos deu ánimos a ir. O de estar en tas. Son as que realmente le- muro de oito metros, saíron os achegando as súas vivencias perigo atráeme moito”. vantan o pobo, moi distantes poemas”. na súa poesía con- aló, sexa como cronista, O espírito aventureiro do autor da realidade que se nos dá a flúen todos os xéneros. O xor- dende Vieiros, ou como poeta. queda patente cando conta ’’ coñecer aquí. Hai mulleres nalista, o profesor e o poeta Traduciu tamén O condutor anécdotas como a súa viaxe Ás veces bota de menos que viven na dobre moral de mestúranse nunha linguaxe de autobús que quería ser cara a Gaza “a dedo”, ou a sus- unha dor de cabeza, ou a aledarse porque os seus fillos que tampouco é exclusiva- Deus, de Edgar Keret, para Ri- picacia que levantaron os seus sensación “occidental” do morreron como mártires e es- mente verbal: xunto aos textos, noceronte Editora. Agora libros nalgunha ocasión: “hai aburrimento, de non ter tán nos ceos, e, por outra integran o libro as fotografías achega unha crónica en poe- dúas semanas, cando Manuel nada que facer.” parte, sentir a dor humana. que tomou, poemas visuais. mas e imaxes da vida en Be- Rivas veu a Tel Aviv a dar unha Pero elas seguen acubillando “Unha imaxe pode facilitar que lén, editada por Positivas. conferencia, a directora do Ins- os seus fillos, mesmo fillos de entre polos ollos esa realidade Defínese como “un galego, de tituto Cervantes indicárame 60 anos, de forma perenne. poética que é Palestina”.G 32-37 critica.qxd 8/1/08 21:38 Página 2

ANOSATERRA CULTURA.32. 10-16 DE XANEIRO DE 2008 ’’ NON TER Tabela das letras. FICCIÓN¬ NON FICCIÓN¬ RAZÓN Made in GZ. Sechu Sende. Galaxia. Consultorio dos nomes...X.L. Méndez Ferrín. Xerais. Cardume.Rexina Vega. Xerais. De provincia a nación.Xusto Beramendi. Xerais. Ramiro Fonte María das batallas.Alfredo Conde. Galaxia. Madeira de Zapatero. Suso de Toro. Xerais. Os ollos de K. Antón Riveiro Coello. Galaxia. As escolas de fundación...Luís Obelleiro. A Nosa Terra. ígalle a Fernando Pes- O castelo branco.Orhan Pamuk. Galaxia. Coa man armada.Lupe Martínez. A Nosa Terra. ‘Dsoa que non teña a ra- crítica zón”, escribe nunha carta o enxeñeiro Álvaro de Campos. Abofé que non encontro me- NARRATIVA. llor maneira de defender ideas que aplicándome este consello feliz. A vivencia da Lugrís, vida castíganos botando so- pintor e bre os nosos ombros os vul- tos das opinións. Para alixei- náufrago rarmos o peso dedicámonos, fendetestas, a arrebolalas Rei Núñez contra os outros. Non ter opi- novela a vida do artista nións é existir. Lino hai pouco nunha folliña asinada polo antedito enxeñeiro, xúroo, de O señor Lugrís puño propio. A razón máis e a negra sombra. profunda do liberalismo en- Autor: Luís Rei Núñez. cóntrase no feito de saber que Editorial: Xerais. os outros dispoñen tamén de profundas razóns. Quen che Urbano Lugrís, pintor algo po- dá toda a razón, está a des- eta, fillo de Manuel Lugrís, pa- prezar os teus argumentos; sou pola vida por unha desas quen che esixe que lle deas personalidades irrepetíbeis que toda a razón desexa escravi- ás veces se dan. As “lugrisadas” zarte. Pero non vaiamos pola son xa algo mítico, referente Luís Rei Núñez. X.E.A. pendente. Rexeitar ter a ra- máximo da irreverencia verbal o narrador se fai cun mangado das”, lograr que o discurso po- caracteriza en exceso o discurso. zón non equivale a defender e dan unha imaxe difusa do au- de máis de duascentas cuartillas súa unha articulación tensio- O cal é un perigo, sobre todo se un tipo de relativismo ético. A tor de tantas xenialidades, xe- escritas polo mesmo Lugrís, nal diversificada na que estas temos en conta a antes men- covardía moral en mans de nialidades dunha forza expre- este aplícase non só na lectura e estean integradas. E é outro de- tada igualación harmónica de teóricos amigos pode inflixir- siva desacostumada que aínda posterior trasliteración ao que safío a medias logrado, tamén. estilos. Da que temos que volver nos un dano maior incluso có permanecen entre a nebulosa será o groso do corpo de O señor Efectivamente, está diversifi- falar, porque o lector, sobre todo provocado polos estimables do misterio. Material narrativo Lugrís e a negra sombra,senón cada a articulación tensional, aquel que coñeza algo de Ur- verdugos morais, asasinos de primeira, sen dúbida. Así o tamén en encher aque- mais aínda así son as bano Lugrís, atopa un discurso honrados chamounos Rosa- demostra esta novela de Luís les ocos, aquelas lagoas “excentricidades” lu- seu excesivamente neutro, lía. A certa altura intentei de- Rei Núñez, na que se poden que a ocasión lle per- grisiás as que tiran do pouco propio do que se agarda fenderme co concepto de mí- atopar un considerábel nú- mite subsanar. Precisa- lector. Certamente, del. Aínda que o que se novela é nima moralidade que tomei mero desas anécdotas. Esta mente o xogo de narra- non podía ser doutro o declive bohemio, dunha perde Adorno para cravalo na non é con todo a finalidade da dores é un dos aspectos xeito, pola novela cir- sonalidade irrepetíbel, verbal- porta da igrexa da nosa litera- novela, que se inclina por des- técnicos máis suxesti- cula unha xenerosa mente incontíbel e xenial, esta tura patria coa inconsciencia mitificar a figura de Urbano Lu- vos, un dos retos técni- parte da intelectuali- non é excusa para tanto laco- dun inocente reformador. grís. Desmitificar e dar a coñe- cos máis rechamantes; dade galega (Avilés de nismo. De resultas da lectura da Coitado de min. Trabu- cer. Luís Rei escolleu, para iso, o para ser exactos, o xogo entre Taramancos, os Patiño, Gonzá- novela de Luís Rei, a imaxe que queime. Este día asisto a un formato novelesco, non o en- narradores, autor e autor implí- lez Garcés, Cunqueiro, Manuel de Urbano Lugrís nos queda é novo episodio de matonismo saio. Aparentemente non deixa cito. Como canxar o discurso María, Dieste...) e o fresco rela- dun pintor, un extraordinario intelectual que un opinador de ser lóxica a escolla porque, autógrafo de Lugrís nun corpo cional resulta atraente, sobre pintor, de moi fértil memoria e practica armado de podero- polo menos vista desde fóra, narrativo posterior alleo? O lec- todo para o lector máis novo, dado ás letras tamén, que leva sas razóns que limitan quer Lugrís levou unha vida autenti- tor poderá comprobar como menos versado. Porén segue unha vida bohemia porque en coa mala fe, quer coa igno- camente novelesca. Luís Rei resolve o problema. sendo o anecdótico o que realidade non é capaz de dar le- rancia. Véxome discutindo Os camiños percorridos para Partindo dunha obrigada e moi terma do discurso, é vado outra, vista a súa con paixón. Boto unha filí- acadar a información precisa á mínima diferenciación, logra cando chegan as “ex- inesgotábel capaci- pica. Fornézome de argu- hora de compoñer esta novela pasar dun a outro con suma fa- centricidades” lugri- dade para xestionar mentos sólidos. Pero entón foron moitos. O resultado é cilidade e mesmo de xeito que siás cando alcanza pi- A tendencia mal tanto os gaños ob- caio da póla. Non teño nin- este discurso forzosamente no se confundan nun todo harmó- cos de interese a no- do’’ narrador ao tidos nas exposicións gunha razón. gume: onde remata a ficción?, nico. Porén, aí está a trampa. Na vela. De tal xeito que chiste (que se contan por éxi- Síntome que é o que non transcende os inverosemellanza de que autor tecnicamente falando, caracteriza en tos) e encargos, coma máis li- lindes do documentábel? Po- e protagonista teñan o mesmo o mellor resolto son as exceso o os afectos principais (e bre sen rén fica outra pregunta aínda: estilo. Inverosímil sen remisión analepses, precisas e discurso” esta segunda xestión tela. un discurso así, no que reali- posíbel; tanto se coñecemos o xustas, para que a ex- ten moito a ver coa pri- Abofé. dade e ficción se entretecen, é de Urbano Lugrís, como se o posición da vida de meira), que son os da posíbel que constitúa estrate- descoñecemos por completo Lugrís non fique de- súa esposa e fillos. Un xia desmitificadora viábel ou ou non coñecemos ou coñece- masiado prendida na década náufrago da vida, un que malia máis ben todo o contrario? mos mal o de Luís Rei. dos cincuenta en adiante. todo sempre puido achar ami- O vello, e tantas veces efectivo, Un dos retos dixemos. O outro é Porque, alén do dito, a tenden- gos bondadosos de corazón recurso ao manuscrito atopado ser capaz de non sucumbir á cia do narrador ao chiste, á oco- comprensivo. aparece tamén aquí. Desde que forza expresiva das “lugrisa- rrencia oportuna, á graza verbal, Xosé M. Eyré 32-37 critica.qxd 8/1/08 21:39 Página 3

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 CULTURA.33.

En febreiro cúmprese o centenario da morte de Curros Enríquez. Para celebralo, a Real Academia Galega decidiu dedicar o 2008 a divulgar a memoria do escritor celanovés coa posta en marcha de toda unha serie de actividades entre as que se inclúen un acto académico no Tea- tro Rosalía, onde foi coroado como poeta, e outra na súa vila natal, Cela- nova. Será tamén o ano de Xosé María Álvarez Blázquez, escritor ao que se lle rende homenaxe no Día das Letras Galegas.

A arte CONTADE LIBROS. da suxestión Biblos 2007 Rinoceronte publica Teselas de cidade, de Patricia Casas Vázquez, gañou o unha fermosa Premio Biblos-Pazos de reflexión sobre a vellez e Galicia 2007. A escritora, a soidade debutante, acabou a súa obra coa de Yasunari Kawabata axuda de Helena Villar A casa das belas Janeiro. adormentadas. Relatos Autor: Yasunari Kawabata. urbanos Tradutora: Mona Imai. nos que Editorial: Rinoceronte. a cidade da Coruña toma gran Ler a Yasunari Kawabata é protagonismo. Na colección sempre unha experiencia go- ‘Mandaio’. zosamente desacougante. Por unha banda, é un autor que Blanco Amor esixe unha lectura concen- trada, atenta aos detalles e ás Xesús Rábade Paredes gañou suxestións que ateigan cada o ‘Blanco Amor’ 2007 con páxina. Por outra, resulta Mentres a dunha enorme beleza delei- herba tarse neses pormenores pola medra, sensual profusión de impre- unha sións, ideas e emocións que novela cada parágrafo inculca no longa ánimo do lector. Trátase sobre dunha lectura, xa que logo, o cambio ensumida mais non com- Yasunari Kawabata. social, plexa, unha lectura que esixe den abrollar dunha sabedoría bituais son “hóspedes de con- cheo de intención que Kawa- o paso abstracción mais non esforzo. fundamental. fianza” dos que se agarda a in- bata nos mostra a través de da vida rural ao mundo Probabelmente, o seu grande E así ocorre en A casa das be- capacidade para gozar sexual- imaxes a un tempo delicadas e urbano nunha Galiza que atractivo veña dado pola ca- las adormentadas. mente. O seu pracer intensas. Descricións que van esqueceu as súas raigames racterística mestura de lirismo Apenas hai unha his- debe consistir, exclusi- enchendo o relato con xestos, aldeás. Edita Galaxia. e narración que distingue a toria. Máis que argu- vamente, en durmir cores, sons, recendos, lem- súa escrita. É ben sabido que mento, semella que só cunha rapaza nova. branzas, intuicións, refle- Terra de Melide Kawabata está considerado existe unha sucesión Talvez admirala, to- xións… que tecen un cadro no como o introdutor das técni- de escenas que repiten cala, soñar con ela. A que se desenvolve unha refle- Xerais publica A lúá dos cas narrativas occidentais na unha situación base. A esta casa chega Egu- xión –sobre a senectude, so- Everglades, de Xesús tradición xaponesa. E, non novela xira arredor chi, un home de se- bre o amor e, en xeral, sobre a Manuel Marcos, novela pre- embargante, non deixa de ser dun peculiar bordel senta e sete anos que vida– exposta cunha sutileza miada co premio Terras de en absoluto un escritor que cuxa seleccionada aínda posúe a compe- que lle outorga esa clase de Melide 2007. Construída a pertence por dereito propio a clientela está constituída por tencia carnal suficiente para penetrante observación que medias esta tradición. Existe en todas anciáns. As “belas” do título infrinxir as normas do estabe- vai alén da aparencia das cou- como as súas obras un lirismo pro- son adormentadas de xeito lecemento e que, en conse- sas para atinxir a cerna do co- saga de cedente da poesía nipoa que, que non saben con quen xa- cuencia, é visto con descon- razón humano. Todo o que o familias combinado coa influencia oc- cen, nin que é o que fai o seu fianza. O libro relata cinco vi- autor nos amosa está insta- emigran- cidental, resulta nun incon- cliente durante a noite. Isto sitas de Eguchi, cinco noites lado nun coñecemento certo tes a fundíbel estilo de estirpe efectúase deste modo para que o protagonista pasa coas mais só albiscado: non hai medias oriental no que o transcen- evitarlle aos provectos caba- mulleres adormentadas que a nada evidente, senón que as como dente chega a través da descri- leiros a vergoña que supón alcaiota lle asigna de cada vez. grandes leccións que se des- historia ción do cotián. Se no haiku a aceptar diante dunha muller A relación de Eguchi con estas prenden do texto veñen pe- de intriga, caracterización brevísima que xa non posúen a virilidade mulleres transcorre segundo neiradas pola precisa arte da o autor vainos envolvendo dunha escena insinúa unha que os converte –a ollos da so- un cerimonial que, pouco e suxestión que deixa á sensibi- nunha literatura que verdade esencial, nas novelas ciedade– en homes. Porque pouco, se vai asentando sobre lidade do lector a responsabi- tamén quere ser historia de Kawabata unha trama leve esta é outra das singulares ca- dous piares: a soidade e o ero- lidade de dexergalas. viva de Galiza e as súas suxire ensinanzas que só po- racterísticas desta casa: os ha- tismo. Mais trátase dun ritual E así volvemos ao comezo >>> epopeas. 32-37 critica.qxd 8/1/08 21:49 Página 4

ANOSATERRA CULTURA.34. 10-16 DE XANEIRO DE 2008

O último da narrativa europea en galego. Súmanse tres títulos á co- lección Biblioteca Compostela de Narrativa Europea, q: a primeira novela do Nobel Orham Pamuk, O castelo branco;O retorno, de Bernhard Schlink; e unha nova entrega da serie do detective Montalbano, da man do seu creador, Andrea Camilleri: A pista de area. Ademais, reedítase Xuntos e máis nada, de Anna Gavalda, e anúncianse novidades para este crítica ano, como Da beleza, de Zadie Smith.G

O CORDEL. >>> deste artigo, onde se dicía a todos e cada un de nós. E de- que a lectura de Kawabata bemos ter coidado coas tram- O Bugallo Nº 37. Outono do 2007. Edita: esixe atención. Todos os ele- pas que o texto nos tende para Colectivo Ecoloxista do Salnés. Prezo: mentos que van armando a no- descubrirmos o sentido último 1,20 euros. vela preséntanse baixo a forma que se agocha tras o inventario dun voluptuoso relatorio do de aparentes futilidades aos Marta Lois dá conta das pro- que os sentidos poden que Kawabata dedica testas contra as prácticas de percibir. Coma en to- unha amorosa e case tiro ao pombo que se practi- das as súas novelas, mórbida atención. caron na comarca durante o adquiren unha funda- Porque outra das ra- verán. Paula mental importancia as Cada’’ unha das diantes características Gómez critica sensacións ligadas á detalladas da escrita de Kawabata o abuso da época do ano en que é precisamente unha imaxes que química na se desenvolve a acción concisión tan transpa- Kawabata agricultura. –outro paralelismo rente que, paradoxal- Charo cos haikai–, coa pai- crea teñen mente, acaba resul- González dá saxe, coa realidade fí- unha tando enigmática. A consellos para aforrar na lim- sica do escenario onde función na minuciosidade nas peza da casa e do coche. se desenvolve a ac- construción descricións, a deten- ción… pero nada está da historia e o ción nos detalles mi- Aceimar deixado á man do lector debe núsculos, o agarimo Nº 52. Ano 2007. Edita: Colexios azar. Cada unha das esmerarse en cara ás miudezas do Marcote. detalladas imaxes que descubrir as efémero rematan por Kawabata crea teñen claves que as ofrecer un retrato mis- X. Antón López Dobao. Fernando Marcote dá conse- unha función na cons- relacionan” terioso da existencia. quede de min serán obxec- llos prácticos para atender o trución da historia e o Unha sensación co- POESÍA. tos./ Nada./ A duración do desenvolvemento da perso- lector debe esmerarse rroborada pola insólita derradeiro ollar dorido–, nalidade que se dá na ado- en descubrir as claves precisión dalgunhas Formas mais tamén ofrece áridas lescencia, así como os cam- que as relacionan. imaxes: “O tacto causoulle contorsións –Nesa fachenda bios fisiolóxicos que se pro- Nas sucesivas visitas de Eguchi unha precisión estraña, lem- distantes de estática hai un rever consu- ducen. Carlos Marcote expli- á casa das belas adormentadas, broulle o peito da súa nai antes mado que/ desfigura toda ca cales son Antón L. Dobao a memoria das mulleres que de o concibir. Retirou a man, solidez./ Tal certeza dina- os parámetros compartiron a súa vida vai ad- pero a sensación trasladouse mita as veas–, redundantes para mellorar quirindo un protagonismo que dende o brazo ata o ombro”. Onde o ollar comeza a doer. enfeites –Alicérzase na fírgoa a técnica no nos advirte de que as adormen- A contemplación deste exul- Autor: X. Antón López Dobao. en que supura/ de sempre o tenis. tadas constitúen un ideal inal- tante arcano non pode recibir Editorial:Sotelo Blanco. pánico común/ co seu alivio Ademais, canzábel que vai esvaecendo a outro nome máis que o de ins- de textura alaranxada–, opa- todas as novi- medida que o protagonista piración. E, nas mans dese cos prosaísmos –Unha in- dades dos toma conciencia da súa peren- mestre que foi Kawabata, con- Trémulo e confuso, á pro- xección de blocaxe ás partí- centros educativos do grupo, toriedade. Un modelo que se move até o noso máis fondo cura da soidade e da angus- culas moleculares./ Aspirar caso da Escola de Turismo estampa contra o retrato da fundamento.G tia, X. Antón López Dobao, ata a profundidade abismal o ou da Escola de Cinema. soidade esencial que nos rodea Manuel Xestoso en Onde o ollar co- fume colorado/ A Xanela meza a doer, entrega dunha estación en Nº 24. Outono do 2007. Dirixe: Xesús En Kawabata non a miúdo versos des- que as chuvias lle Torres. Edita: AC ‘Eira Vella’ de Betan- hai nada evidente, debuxados e figuras Enviso ofrecen a un sol/ cu- zos. senón que as ’’ e formas distantes e e estático, rativo as carnes aber- grandes leccións L. Dobao que se absortas a ocultar a tas– e outras diso- Na sección literaria desprenden do sensación e a intui- intenta fixar nancias. participan Paulo Martínez, texto veñen ción: sensíbeis e fu- o instante, Enviso e estático, L. Marta Dacosta, Maxi Rei, An- peneiradas gaces achados á suxerir, Dobao intenta fixar tónio Silva, pola precisa parte, o ritmo e son esbozar a dor o instante, suxerir, arte da Cristino suxestión. tenden a diluírse nun e a ausencia” esbozar a dor e a au- Cortes, contorno de forza- sencia, mais a Cândido da dos rumores e vagas miúdo non é quen Velha e João alusións a situacións de amosar o son fu- Nunes. O imprecisas, limita- gaz e o perfil singular cómic das imaxes e opacos concep- a filtrar o ritmo e a intuición: deséñao Vítor tos. asolagadas polas escuras Tizón. Xosé Veiga e Xoán É quen de amosar a distancia imaxes, sen resonancias ex- Sobrino visitan a parroquia e a ausencia, a turbación –Só presas, e as formas escuras, a de Salto (Betanzos). Manuel me pon medo/ esvaecerlle os sensación e a soidade fican Dans recupera as lendas de nomes á soidade–, a dor e a distantes e estériles.G Sada.G angustia, a lonxanía –O que Xosé María Costa 32-37 critica.qxd 8/1/08 21:41 Página 5

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 CULTURA.35.

Pepe Carreiro debuxa a Carlos Bolechas no anterior Salón do Libro.

O mar centra o IX Salón do Libro Infantil e Xuvenil de Pontevedra que se celebrará do 27 de xaneiro ao 2 de febreiro. A programación desta nova edición, que ten como país convidado a Cuba, inclúe exposicións, música, danza, teatro, contacontos e presentacións de libros que se de- senvolverán no Pazo da Cultura. O salón renderalle ademais homenaxe ao escritor Xabier Puente Docampo. A pasada edición deste encontro ao G redor da lectura foi visitada por 20.000 persoas. ELISA GIANNI

Certamente a programación ARTE. expositiva, agás a mostra anual do famosísimo con- Aínda é curso Generación para artis- Warhol un tas noveis, sempre foi máis “clásica” que as das restantes pintor actual? áreas de traballo da Casa (as que por outra banda ocupan o La casa encendida groso da programación). Non, Warhol non era o máis reno- convértese vador que a un se lle ocorre nunha nova Factory para esas celebracións. Logo, trala visita a exposición fun tendo dúbidas. Era ver- Warhol sobre Warhol. dade que Warhol é xa unha Lugar: La Casa Encendida, Madrid. deidade do olimpo artístico Datas:Até o 20 de xaneiro. do século XX pero ao mesmo tempo, e iso na exposición La Casa Encendida de Caja vese moi ben, resulta ser aínda Madrid resultou un proxecto hoxe unha figura absoluta- que empezou xa con moi bo mente actual, completamente pé: un nome extraordinaria- vinculada co espírito e a letra mente afortunado e dos traballos artísti- unha programación cos que se fan nestes alternativa que o afas- inicios do século XXI. tou das programa- Moitas veces Moitas veces Warhol cións culturais da- ’’ é máis novo que os Warhol é máis bondo previsíbeis e novo que os propios novos: pola- repetitivas do resto propios roids, autorretratos das obras sociais das de fotomatón, ser á novos: caixas de aforro espa- vez modelo e artista, polaroids, ñolas. Velaí un mag- creación dunha co- autorretratos nífico edificio neo- munidade artística... mudéxar, moi perto de fotomatón, E, daquela, non sede Reina Sofía, conser á vez mella mesmo acaído vertido ao longo des- modelo e ollar a Factoría como tes cinco primeiros artista” un precedente desta anos nun lugar para Casa Encendida? as manifestacións Aquel era un máis emerxentes e laboratorio avanzadas xurdidas de encontro dende a ecoloxía, o vídeo, a de creadores que se danza, a escritura, a música, reproducían nunha etc. Mais insisto niso: sempre fértil promiscuidade dende un inconfundíbel ar (de creativa, e nesta casa cor verde como a cor corpora- acesa de agora os mo- tiva da casa) de xuventude e zos montan vídeos, fan experimentación e lonxe do performaces ou asisten cheiro de alta cultura á que a un concerto de rock no nos teñen acostumados as en- patio central e todo iso periferia dun ciclón ñola posíbel, porque Estrella tidades financeiras que, por ten moito que ver con omnívoro, selo todos de Diego é unha rendida es- definición, devecen polos aquela aventura neoior- para seguir a ser el tudosa de Warhol. Tamén o grandes nomes, os grandes quina. en exclusiva; esa catálogo resulta memorábel, espectáculos, en suma os no- Warhol sobre Warhol icona incombustí- seguramente un dos mellor mes dunha cultura bastantes amosa fundamental- bel e abrasadora editados deste pasado 2007. veces conservadora e inmóbil. mente autorretratos de representada por Esta exposición non podía Daquela, nun primeiro intre Andy e retratos que lle fixe- un tipo amanei- esquecer o lado publicitario non entendín ben que a expo- ron outros, artistas a través rado, moi delgado, de tan caro ao artista, así que ta- sición cabodano fose sobre del, eses que se proxectaron ollada imprecisa e desapai- mén a mostra posúe unha Andy Warhol, pensei: Warhol e estenderon ao redor, sobre, xonada, mitómano e mediá- nutrida campaña en prensa en La Casa Encendida? Que fai con ou por Warhol. Unha zación, a xenerosidade e o tico. A mostra, moi bela e e, claro, unha camiseta alu- unha grande estrela canónica manchea de artistas produto ego dun Warhol que en cal- chea de pequenos materiais siva á exposición.G nese espazo da renovación? da xenialidade e a vampiri- quera caso era o vórtice e a ten a mellor comisaria espa- Xosé M. Buxán Bran 32-37 critica.qxd 8/1/08 21:41 Página 6

ANOSATERRA CULTURA.36. 10-16 DE XANEIRO DE 2008

Mario Iglesias.

A banda sonora de Catalinaen estudio.Os estudios Mans acollen a grava- ción da banda sonora de Catalina,a segunda longametraxe do pontevedrés Mario Iglesias, tras o seu debut con De bares.Como ocorreu co primeiro filme, a música está asinada polo compositor e produtor Nani García. Mario Iglesias presenta desta vez a unha pintora canaria, Catalina, que vive en Galiza co seu crítica avó. Verase obrigada a facerse un oco nun mundo que lle pecha as portas.G

Non imos sospeitar que isto CINEMA. sexa así neste caso, máis que nada porque tanto nos ten; Unha fita estamos afeitos a saber da vida dos delincuentes ameri- previsíbel de canos de New York ou de delincuentes Chicago máis do que dos nosos delincuentes máis ou me- Ridley Scott recrea nos habituais. Así as cousas, American os anos setenta Gangster fala da historia de EE UU, porque os anos 60 e 70 xa son historia, mal que American Gangster. nos pese. O caso é que esta Director: Ridley Scott. historia xa está contada moi- Elenco: Denzel Washington, Russell tas veces; Scott non ten máis Crowe. que meter na cocteleira un Nacionalidade:EEUU, 2007. pouco daquel Serpico que tiña cara de Al Pacino, outro Ridley Scott será para sempre pouco dos Intocábeis, e outro o director de grandes obras pouco do Padriño, e logo do cine, como Blade Runner, contratar a bos actores ou, no Alien ou Os Duelistas, e ou- seu defecto, a actores sólidos; tras de arte menor, nas que se Lymair Nadal eDenzel Washington. con iso e con cartos bastantes poderían incluir algunha par- (aquí nótanse os dólares a vadas perfectamente innece- visual e sonora e unha impe- non levan o traballo nin de vanta sospeitas, primeiro, de eito no traballo de ambienta- sarias. En todas, non obs- cábel técnica cinematográ- traducir os títulos america- que os feitos sexan realmente ción e direccción artística, so- tante, deixa, cando menos fica. A estas alturas non sei nos). Esta película adianta reais, e segundo, de que a pe- bre todo) e xa temos una pelí- unha boa artesanía, unha que necesidade tiña de facer que está baseada en feitos re- lícula recolla de certo o que cula candidata ao que faga case perfecta combinación American Gangster (agora xa ais, un aviso que sempre le- sucedeu, sen manipulacións. falta. A historia é elemental:

A familia máis numerosa. Miles de nenos e nenas forman xa parte dela. 32-37 critica.qxd 8/1/08 21:41 Página 7

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 CULTURA.37. ’’ CAFÉ PAULISTA La Imagina Machina leva Ubu Reiao teatro Colón.Baixo a dirección de Suso Díaz, a compañía achega á Coruña unha revisión da peza de Alfred Jarry, unha montaxe que parodia os dramas de Shakespeare en clave musical. O Marga Romero seu protagonista é un grotesco monicreque que conquista o poder pola violencia e a traizón. Na montaxe participan os interpretes Tito R. Asorey, Galicia a Praça Rui Barbosa ató- Gutiérrez, Andrea Cid, Nate Borrajo, David Varela e Leticia Álvarez.G Npase en Santos desde 1911 un morador excepcional, o Café Paulista, á beira do fermoso edificio da Bolsa un gángster do Harlem, en re- máis interesante, descon- nais, especialmente das co- dos traxes con chaleco. Iso xa do Café, que o foi todo e hoxe alidade un gángster de se- tando a boa realización que munidades negras, e da so- é historia, aínda que o fin da é un museo acolledor. O Pau- gunda (só controla unha xa se lle supón a Scott e que ciedade cambiante, que afec- película coincida no tempo lista é a mellor testemuña das zona do barrio), negro e non se podería estaban por vez primeira ao co ano en que Ridley Scott ro- mudanzas, café e cociña, narcotraficante, aplica perar menos con mundo enteiro, é algo que se dará a primeira das suas marcaron o ritmo da cidade os principios da Escola equipos tan caros e respira nesta película, máis obras mestras: Os Duelistas que lle debe todo, a riqueza e Scott narra de Chicago á economía ’’ de tanto mérito, é a alá dos pantalóns de campá e (1977) A historia, que era in- a decadencia, a ese gran ne- en sistema delitiva: non hai fron- perspectiva dos necesaria, por coñecida, gro e cheo de sabor. Moito teiras para o capital; e de ‘vidas anos 60-70, case acaba coxa, porque esta é sabe este local, coñecido marcha directamente á paralelas’, coincidentes con unha desas películas que pre- como Senadinho Santista, só orixe da heroína no Su- e o bo e o esa Década Prodi- cisa de carteliños finais para hai que ocupalo en silencio e deste Asiático, contro- malo, xiosa na que apa- dicirnos que foi de cada un deixarse levar. Disque foi lado polo exército dos ao final, receu cunha forza dos personaxes, algo que é propiedade de italianos, USA na guerra de Viet- coinciden. enorme a droga Russell cinematograficamente de- desde os inicios dos corenta é nam, e utiliza os trans- O final é nos EE UU, ampa- Crowe. testábel.G de galegos, o primeiro José portes militares para previsíbel, rada en moitos ca- J.A. Xesteira Rodríguez Álvarez fixo refor- traer a droga; o resto xa con todos os sos polos propios mas no local e levou aos azu- é clásico: policías co- mortos e intereses america- PROPOSTA: lexos as imaxes da casa da al- rruptos por todas par- feridos polo nos en favorecer os algunha pelí- dea que deixara na Caniza, tes menos un “intocá- medio e seus “amigos” oca- cula de poli- unha romaría, o traballo da bel” honrado e un gru- persecución sionais, sempre e cías feita nos muller e unha paisaxe na que piño de policías bos e s ao estilo cando estivesen do 60 ou 70, non pastan as vacas, noutra pa- xenerosos. setenteiro” seu lado fronte ao hai moita di- rede, a realidade do país que Scott narra en sistema becho feroz: o co- ferencia. o acollía, a explotación do de “vidas paralelas”, e o munismo mundial Volver ver Os café. Un e outro mundo pobo e o malo, ao final, (ou, polo menos, á Duelistas, ta- den recordarlles a algún dos coinciden. O final é previsí- visión americana que existía mén son dúas 16 empregados do local que bel, con todos os mortos e fe- dese comunismo). vidas non pertencen a ningún dos ridos polo medio e persecu- Ese ambiente do Vietnam ca- paralelas.G dous. Iso pasa sempre, sá- cións ao estilo setenteiro. O talizador, das xentes marxi- beno os donos actuais, José Antonio e Manuel Rodríguez, sobriños do primeiro dono galego, nin aquí os consideran brasileiros, nin alá galegos. Tamén o saben Serafín da Caniza e Pedro de Tabo- ada. Mentres Rivanilton, un camareiro que é un verda- deiro relacións públicas, nos aconsella que gocemos do sabor da Garopa à Guana- bara e do viño brasileiro For- taleza do Seival. Foi un pracer gozar da calidade e hospi- talidade do café restaurante Paulista, desde onde aínda se segue arrombando o mundo. Un bo lugar para celebrar os cen anos de Simone de Beau- voir, e comprobar a actualidade da súa obra, na com- paña dunha xícara de café brasileiro.G 38-39 cultura.qxd 8/1/08 15:41 Página 2

ANOSATERRA CULTURA.38. 10-16 DE XANEIRO DE 2008

TRIBUNA Xoán Manuel Estévez . Crítico musical. A CANÇÓ CATALÁ SEGUE VIVA O ano 2007, tan dado a me- morizar, rexistrou tamén o recoñecemento institucio- nal a un fato de cantautores, identificados colectiva- mente coma Els Setze Jutges –1962/1968–(1) , cos que comezou a facerse realidade a nova cançó catalana. O pasado 13 de abril, o Parlament catalán outorgáballela súa Medalla de Honra, e alí foron recollela a case totalidade Tino Baz debuta dos premiados: Pi de la Se- rra, Joan Manuel Serrat, Lluís Joan Manuel Serrat, Maria del Mar Bonet e Lluís Llach [de esquerda a dereita]. en solitario con Llach, Mª del Mar Bonet, e outr@s menos coñecidos zas a unha calculada estrate- legas franceses –Brassens, Mágoa do pasamento do al- Cinsa namorada fóra daquel ámbito cultural, xia de prezos populares nos Brel–, referencia frecuente coiano Ovidi Montllor e do acorde co espírito que presi- recitais, e convertendo en para un modelo de canción, mallorquín Guillem DÉfak, M.B. día o xermolo inicial daquel himnos cancións coma Al que atopaba alén dos Pire- voces que a bon seguro te- Músico e compositor, Tino movemento, no que a iden- vent (Raimon ) ou Léstaca neos un modelo a seguir. rían algo que dicirnos nos Baz vén de publicar o seu pri- tidade lingüística era de por (Llach), co telón de fondo da tempos actuais. meiro traballo en solitario, si un reclamo abondo xusti- loita contra da ditadura, ma- PAIS E NAIS DISTINTOS.Polo de- E chegados a este século, Cinsa namorada (Pai Música), ficable para reparar a aten- terializada en variedade de mais, a personalidade artís- cómpre preguntarse –acor- no que conxuga as raíces tra- ción no seu repertorio. Que- sancións aos altofalantes do tica de cada quen demostrou de co poema do Alberti–, qué dicionais e vocais das que pro- remos tantos jutges!, de- sentir colectivo –multas, que as individualidades con cantan os cantores cataláns vén con acústicas máis inno- mandaban os promotores prohibicións e mesmo exilio. nome propio, procedían de de agora? Unha boa resposta vadoras. De ampla bagaxe artísticos cataláns de hai co- Pero como queira que pais e nais distintos. O abano atopámola no disco de Joan musical (tocou durante anos renta anos, e aló ían os que aquela sorte de expresión ar- estético desenvolto durante Isaac, De profundis-(2006) , na Roda e ten participado en estiveran disponíbeis. Logo, tística non estaba codificada estes corenta e cinco anos, no que se inclúe –en dueto proxectos como o Orfeón disolto xa o colectivo como pola censura, imperante ata evidencia una variedade de con Ana Belén– un tema adi- Treixadura e en discos como tal, viría a período normali- ben pasada a morte do dita- opcións propia de país nor- cado a Manfred Gnadinger Quiquiriquí) o músico guar- zador, con recitais indivi- dor Franco –1975–, de cando malizado culturalmente, Man, o alemán de Camelle dés foi perfilando unha liña de duais en escenarios coma o en vez se colaban nos pode- tanto que algúns chegaron a que morreu desacougado en traballo artellada ao redor da Palau de Música Catalana en rosos mass-media algunhas renegar do concepto patria, 2002, vítima anímica da ca- palabra. “Era unha dimensión Barcelona ou o mítico Olym- daquelas voces, cabe supor malia que a realidade cultu- tástrofe do Prestige. Aínda que me interesaba porque me pia de París. A recuperación que en parte por mor do im- ral dos Países Cataláns se recuando ao ano 2006, fare- permite comunicar, sementar do espírito colectivo conti- pacto económico, que a in- materializara entre a morea mos o propio coas orixes e conectar a vertente ética e nuou durante a década dos dustria do disco xeraba a ca- de cantor@s, nas voces pro- dun Serrat recuperado para estética. Se unha creación non setenta coas Sis hores de rón de tal fenómeno. Se non vintes do País Valenciano o catalán en Mô, gravación contempla as dúas posibilida- cancó a Canet [de Mar] , cos podes co teu inimigo… tolé- –Raimon–, das Illas Baleares que evoca o seu tempo de le- des non me interesa”, co- polivalentes de La Trinca na rao, aínda que amose resis- –Mª. M. Bonet–, e mesmo do cer na cidade menorquina menta. súa organización. E a carón tencia a ser asimilado por un Rosselló, onde foi parar exi- de Maó. As súas letras, sempre próxi- daquelas voces, outros per- idioma –castelán / español– liada a devanceira Teresa Re- Durante 2007, mantívose mas ao pensamento crítico, re- soeiros contribuíron a pular económicamente tentador, bull, nada en Sabadell no acesa a verba cantada: malia flicten neste traballo a súa mili- polo movemento: así, o pin- en aras dunha amplitude de ano 1919, e convertida ac- a despedida do Lluís Llach; tancia a prol da normalización tor Joan Miró converteuse mercado á par que defensor tualmente nunha mostra vi- María del Mar Bonet cele- lingüística e cultural. “É obs- en ilustrador ocasional dal- dun bilingüismo, patente en vinte da outrora resistencia brou o corenta aniversario da ceno non facelo”, defende. gunha portada de disco; An- casos coma o paradigmático cultural e política. Entre súa carreira. Pi la Serra, con- Pertence a unha xeración toni Ros-Marbá, antes de ser do Serrat, voz que en todo tod@s, veñen completando tinuou cun disco, Tot , no posterior a Voces Ceibes, un recoñecido director de caso mostra a súa condición un amplo panorama poé- que mostra curiosidades pero séntese fillo deles e das orquestra, maduraba os de charnego, en tanto que tico-musical, que vai desde a como unha versión irreve- súas reivindicacións. Crono- arranxos de certas cancións; descendente de pai catalán e estética máis convencional rente da Internacional. Ou- loxicamente tocoulle vivir ro- intelectuais coma Manuel nai aragonesa. Posterior- ata achegarse aos lindeiros tra veterana, Núria Feliu, en deado de grandes escritores e Vázquez Montalbán fixeron mente, o noi del Poble Sec propios da contracultura. troques de cantar opta polo poetas, polo que asegura que un seguimento continuado saldaría contas cos seus co- recitado nun libro-CD, que lle resulta “un pracer cantar o da cançó; poetas coma Sal- legas, cando en 1996 gravou recolle as sardanas máis po- que eles escriben”. Neste pri- vador Espríu forneceron de a Banda sonora dún temps pulares. meiro disco musica o poema versos á música cantada ; fi- dún país, segundo escolma Como diría o bó do Llach, que Queremos tantos jutges!, de Marica Campo Cinsa na- lólogos anónimos se antici- en forma de duplo CD, no ’’ no sápague la llum. A lu- demandaban os morada e recolle as historias paron cronolóxicamente á que homenaxeou a todo un mieira que atoparon na Bar- promotores artísticos de dúas mulleres da comarca, normalización lingüística. E movemento prolongado no celona da época –anos 60/70– cataláns de hai corenta a da Arminda e a da argaceira, finalmente o pobo, acce- tempo. Un total de trinta e outros cantores alí residentes, anos, e aló ían os que que trastornaron por amor. dendo aos seus artistas gra- catro renovadas versións, coma o basco Mikel Laboa ou estiveran disponíbeis.”. Tino Baz dedica ademais al- provintes tanto do repertorio o galego Miro Casabella, re- gunha das pezas ao público (1). Denominación provinte dun afo- dos pioneiros coma de pos- presentantes de senllos colec- infantil, do que asegura que rismo espallado polos Países Cataláns: teriores integrantes do Grup tivos con idioma de seu: Ez lle fornecer un “gran cadal de dezaseis xuíces dun xulgado comen fí- de Folk –caso de Pau Riba–, Dok Amairu e Voces Ceibes, creatividade”. gado dun aforcado. co engadido de veciños co- respectivamente. 38-39 cultura.qxd 9/1/08 13:10 Página 3

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 CULTURA.39. O feminismo no centenario de Simone de Beauvoir

Publícase en galego O segundo sexo, unha das sús principais obras

Lara Rozados telectualidade francesa (mas- O 9 de xaneiro do 1908 naceu en culina) responde escandali- París Simone de Beauvoir. A zada. Aínda un século despois, máis vella de dúas irmás me- precisamente con motivo da drou nunha familia burguesa, efeméride, non é raro vermos educada baixo unha severa dis- na prensa ultraconservadora ciplina católica, pero tamén ac- artigos detractores que, en aras cedeu a un acervo cultural privi- dunha “desmitificación” da fi- lexiado. Na mocidade empezou gura de De Beauvoir, critican a a cuestionarse moitas cousas, súa vida privada, a súa relación entre elas a existencia de Deus, con Sartre ou os seus posicio- e a reflexionar sobre a liberdade namentos políticos sen ache- do ser humano e a responsabili- garen nada sobre a súa obra e o dade das súas accións. que supuxo para o feminismo. Entrou na Sorbona para estu- De feito, O Segundo Sexo é o li- dar Filosofía, Matemáticas e bro de cabeceira de moitos dos Letras, con só 17 anos, e non feminismos do século XX: De tardou en se converter na Beauvoir ía moito máis alá do alumna máis destacada, com- academicismo ou de preten- pañeira de Jean Paul Sartre, der sentar doutrinas. O seu ac- Levi Strauss ou Merleau Ponty. tivismo fíxose patente nos se- Licénciase con 21 anos, e dedí- tenta, no seu compromiso di- case ao ensino até que a acusan recto coa liberdade. É un dos de corromper as alumnas (as alicerces da campaña polo súas ideas non casaban moito aborto en Francia, cede a súa coas do poder) e a apartan da casa, ocupa locais, asina mani- docencia. Por entón estoura a II festos e aposta por combinar Guerra Mundial. Na súa pri- coas prácticas legais métodos meira novela, A convidada de loita ilícitos. (1943), reflexiona xa sobre a di- Ao Estado español, O Segundo ferenza entre homes e mulleres Sexochegou no 72, editado por no xeito en que foron educados Aguilar, no medio dunha dita- para conceptuar o amor. dura que convertía ás mulleres Entón dedicará a súa vida ao en menores de idade, carentes pensamento e á escrita: fai rede dereitos xurídicos e relega- portaxes para Combat, ingresa das a “anxos do fogar”, co apoio incide en como non é a natu- do suxeito: por que o xenérico na Resistencia e fai reportaxes dunha Igrexa cómplice. Sacu- reza a que implanta os sexos tal do humano é varón e as mulle- na España esgazada polo fas- diu totalmente as conciencias: a e como os concebimos). É a ex- res quedan relegadas a un cismo. Viaxa a América, máis autora non pretendía, como de- periencia, a existencia propia o limbo de in-identidade, in- tarde aos países do chamado clara no libro, “enunciar verda- que configura a nosa identi- esencia? Esa é a pregunta que “socialismo real” (Cuba, des eternas, senón describir o dade. Nada mellor para expli- desmonta a construción esen- China, a Unión Soviética), e fondo común sobre o que se calo cás súas propias palabras, cialista do mundo: somos o que non para de escribir: O sangue alza toda existencia feminina no inicio do segundo tomo: somos en función da nosa dos outros, Todos os homes singular”. Agora poderemos “Non se nace muller: chégase a transcendencia, nada nos de- son mortais e As bocas inútiles lelo en galego, grazas á colabo- selo. Ningún destino biolóxico, termina. O sexo tampouco. “A (entre o 45 e 46). ración entre a Secretaría Xeral físico ou económico define a fi- muller” non é unha verdade, se- En xuño do 49 publícase o pri- da Igualdade e a Edicións Xe- gura que reviste no seo da so- nón un concepto cultural. De meiro tomo d’O segundo sexo, rais, que publican neste día os ciedade a femia humana; a ci- Beauvoir refírese, n’O segundo Os feitos e os mitos, precedido dous tomos, traducidos por vilización en conxunto é quen Sexo, a un futuro en que non de tres artigos que foran publi- Margarida Rodríguez Marcuño. elabora ese produto interme- haberá homes e mulleres, se- cados en Les Temps Modernes O seu feminismo rexeita o dio entre o macho e o castrado nón persoas, traballando sobre a sexualidade feminina, o esencialismo biolóxico (a pri- ao que cualifica como femi- nunha situación igualitaria, lesbianismo e a maternidade. meira parte d’O Segundo Sexo nino. Só a mediación cun alleo nunha sociedade socialista. Neste primeiro tomo aborda, pode constituír a un individuo Case 60 anos despois da publi- dende o discurso da bioloxía, o nun Outro”. cación desta obra de cabeceira, da historia e o da mitoloxía, Feminismo da igualdade, logo, logo de moitos avances, aínda como se constrúe a identidade O segundo’’ sexo é o libro de que aposta polas identidades continúa existindo unha cos- feminina, sempre como un cabeceira de moitos dos sexuais múltiples, un anticipo movisión do que é ser muller Outro do suxeito universal, va- meminsmos do s. XX¨De do que décadas despois desen- que cómpre revisar. Bo mo- rón. A reacción non se fixo es- Beauvoir ía moito máis alá volve Judit Butler. Rexeita os mento para reler e De Beauvoir.G perar: os dous tomos (este e do academicismo ou de esencialismos e emprega a fe- máis A experiencia vivida) fo- nomenoloxía existencialista pretender sentar doutrinas” UERE SABER MÁIS? A escritora e pensadora francesa en ron incluídos no Index de libros para desapegar a “inmanencia” ? www.anosaterra.com diferentes momentos da súa vida. prohibidos do Vaticano, e a in- ou a natureza da construción 40-41 magazine.qxd 8/1/08 20:37 Página 2

ANOSATERRA MAG AZ INE.40. 10-16 DE XANEIRO DE 2008 Cen anos de Urbano Lugrís Unha exposición, xornadas na Coruña, conferencias e a publicación de varios libros son algúns dos actos que terán lugar para celebrar o centenario do nacemento do pintor

ruña o 9 de xaneiro e que se po- M.Barros derá visitar até o 16 de febreiro, ao legado do pintor. Gran coñe- n 2008 cúmprense recolle maioritariamente obras cedor da figura de Urbano Lu- cen anos do nace- da década dos cincuenta, entre grís, Antón Patiño leva máis mento de Urbano elas Galicia, Lenda mariña, Mar dunha década investigando e Lugrís, un dos artis- dos argazos, San Brandán e estudando a traxectoria do ar- Etas plásticos fundamentais do Templo somerxido. tista. Esa intensa esculca deu en Madrid e na Coruña”. século XX galego. Pintor, poeta, Coa inauguración da mostra, como primeiro froito en 1996 a Patiño coñeceu o pintor grazas ilustrador e escenógrafo, Lugrís Caixa Galicia dá comezo a un exposición antolóxica que el á profunda amizade que Lu- creou un persoal universo ico- ciclo de conferencias que cele- mesmo comisariou xunto a Ro- grís mantivo co seu pai, Antón nográfico que vira obsesiva- bra o centenario do nacemento sario Sarmiento no Círculo de Patiño. No seu novo libro mente ao redor do mar. de Lugrís así como un encontro Belas Artes e que posterior- ofrece un percorrido transver- Fillo da pianista concepción de autores, a finais de xaneiro e mente pasaría por Compostela. sal, dende os escasos datos da González Varela e de Manuel que están promovidas dende o Tras a clausura da mostra Pa- súa biografía, as anécdotas do Lugrís Freire –persoa clave na Instituto Urbano Lugrís da Co- tiño seguiu realizando estudios seu itinerario vital, até os seus posta en marcha do gale- ruña. O ciclo contará coa parti- parciais, deu conferencias, diri- recursos estilísticos e a inscri- guismo e grande animador da cipación do pintor Antón Pa- xiu xornadas e publicou o libro ción da súa obra dentro da his- escena político-cultural galega tiño e os escritores Olivia Rodrí- Urbano Lugrís(A Nosa Terra), toria da pintura en Galiza. In- en anos decisivos para a confir- guez e Luís Rei Núñez. que ofrecía un repaso sintético clúe ademais algunhas das mación da identidade mo- Pola súa banda o Colectivo Ur- pola traxectoria do pintor. poucas entrevistas que o pin- derna de Galiza–, Urbano Lu- bano Lugrís, xurdido tras a ca- Neste novo libro que se vén de tor lle concedeu á prensa. grís recolle a esencia literaria, o tástrofe do Prestige en 2002, ce- editar, e que lle fai unha chisca- transfondo sentimental e a di- lebrará o centenario do nace- dela a Xulio Verne, un dos escri- O MAR. Treboadas, vendavais, mensión lendaria do país. mento do pintor que lle dá tores predilectos de Lugrís, An- sereas, pazos, mostras da reli- Cen anos despois do seu nace- nome con toda un programa tón Patiño quixo destacar, á xiosidade campesiña. Moitos mento, diferentes editoras, co- de actividades que se definirán marxe da pintura, o reflexo da son os elementos que configu- lectivos e entidades réndenlle a na reunión ordinaria que con- cultura galega na súa obra. “Dá ran a iconografía do universo súa particular homenaxe ao gregará a todos os membros a unha visión de Galiza intempo- lugrisiano, enchoupado ade- pintor coa posta en marcha de mediados de xaneiro. ral, amosando o carácter galego mais polo realismo máxico, o diversas actividades. A exposi- e, en certo sentido, reinven- romanticismo e a estética ción Urbano Lugrís nos fondos NOVOS LIBROS. Dentro do eido tando a súa cultura” sinala. kitsch. Como sinala Patiño “re- da colección Caixa Galicia, or- editorial, Ediciós do Castro vén Como el mesmo explica “Lugrís flicte como ninguén a intensi- ganizada pola entidade finan- de editar Urbano Lugrís (viaxe ten conexións moi interesantes dade cromática e o eterno fluír ceira, é unha delas. A mostra, ao fondo do océano)do escritor entre o herdo decimonónico do do mar” e é quen de crear “un que se inaugura no Centro So- Antón Patiño, un longo traballo seu pai e as vangardas do século mundo suxestivo ateigado de

Fotografía: PACO VILABARROS ciocultural Caixa Galicia da Co- de achegamento á vida, a obra e XX coas que mantivo relación elementos simbólicos”. 40-41 magazine.qxd 8/1/08 20:37 Página 3

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 MAG Az INE.41.

Luís Rei Núñez. Lugrís

Lenda Mariña. a través dos libros A lenda O señor Lugrís e a súa ne- As teimas, a rexouba e a iro- zas tiñan como obxectivo os gra sombra (Xerais) é ou- nía dos actos do pintor Ur- curas, tal como recolle nos tro dos libros que se publi- bano Lugrís forman parte de seus libros Antón Patiño. caron recentemente so- moitas lendas urbanas que Unha delas sitúa ao pintor nun bre o autor. Luís Rei Nú- circulan polas canles intelec- tren, sentado enfronte dun sa- ñez achégase a súa figura tuais galegas. Coñecida é a cerdote. Cada vez que pasa- dende un xénero daca- anécdota que protagonizou ban por diante dunha igrexa, balo entre a ficción e a en Malpica nun dos encon- Lugrís persignábase. Antón biografía e sitúa a trama tros que mantivo con Franco, Patiño conta que o cura satis- na década dos cincuenta con motivo da inauguración feito pola devoción pregun- para recrear a vida que lle da Confraría de Pescadores, toulle pola súa relixiosidade. tocou vivir. onde Lugrís pintara uns mu- Lugrís negou entón que fose Coa técnica do manus- rais. Cando o ditador lle pre- relixioso, senón que se per- crito atopado, Núñez pre- guntou sobre o lugar de na- signaba por respecto ao seu senta a un home fraca- cemento, o pintor respon- pai, que era párroco. sado incapaz de facer un deulle que era de “El Ferrol Todas elas valéronlle o al- cadro sen antes telo vende Su Excelencia”. Máis cume de Multimillonario en dido. Abandonado pola tarde Franco encargaríalle a anécdotas, co que foi bauti- súa muller debe refuxiarse decoración do Azor. zado polo seu amigo José na casa da súa nai na Co- Outras moitas das súas chan- María Castroviejo.G ruña e refacer a súa vida. A pesar de todo, esta non é a primeira vez que Lu- grís agroma nas páxinas dunha novela. Manuel Rivas quixo recordalo en Os libros arden mal, Fe- rrín deulle un pequeno Máis que pintor papel en O ventre do silencio e mesmo Galeano A súa personalidade “polié- fixo alusión a el nalgunha drica”, como a define Antón das súas obras.G Patiño, levouno a desenrolar a creatividade e a facer un mundo mariño en eidos que traspasaron as fronteiras da plástica. Así, pódese topar un Lugrís poeta, articulista ou un A Lugrís escenógrafo. Nos escritos empregaba o obra literaria Olivia Rodrí- pseudónimo de Ulises Fingal, guez González, recompila un nome que sintetiza a me- reunida por artigos, ensaios, poemas, rece moria clásica e a pervivencia contos e pasatempos que fo- que está a ver o seu dos valores mediterráneos, a vez primeira ron publicados no seu día en cadro”. Destaca ademais que enerxía das sagas nórdicas e o Vida Gallega, El Pueblo Ga- os escritos do pintor teñen misterio céltico. Pero non foi o nun volume llego, La Voz de Galicia, Faro xeitos con autores como Cun- único que empregou na pro- de Vigo ou na revista Atlán- queiro ou Castroviejo. dución literaria intermitente. tida. O libro, que se publicará Filla de Mariano Tudela, que Principal animador da revista dentro da colección Rescate, fora compañeiro de Lugrís na Atlántida,colaborou coa publi- Está a piques de saír do prelo inclúe manuscritos e textos revista Atlántida, a autora cación de artigos, debuxos, vida man da editora Alvarellos o inéditos como o ex libris dedi- mantivo relación co pintor. ñetas, crónicas, relatos e algúns volume Balada de las mareas cado a Paco del Riego. Olivia Rodríguez pescudou en dos seus mellores poemas, en- del norte. Ensayos, cuentos y En Lugrís existe unha fonda arquivos e hemerotecas para tre eles Balada del puerto de Os, relatos de 1942 a 1960, que vinculación entre a obra plás- recompilar a obra espallada a intensa Mensaxe a Manuel por vez primeira recolle a tica e a literaria que, como ex- do pintor, que fai fincapé no Antonioou a fervorosa Triada a obra literaria e xornalística de plica Olivia Rodríguez fai que celtismo, nos pintores da San Telmo de Bouzas.G Urbano Lugrís. A súa autora, “cando un le un texto del pa- época e, sobre todo, no mar.G 42-43 magazine.qxd 8/1/08 19:06 Página 2

ANOSATERRA MAGAZINE.42. 10-16 DE XANEIRO DE 2008

As sete marabillas do Porriño

súa riqueza por parte dos veci- reflexión á hora de realizar Porriño despediu o ano coa presentación dunha guía turística moi especial, a ños e a creación de debate nas unha planificación urbana ra- que inclúe as sete marabillas do Concello. Elixidas polos propios veciños, estas rúas tanto antes como despois cional”, declarou Raúl Francés, riquezas patrimoniais son as testemuñas de que a industrialización non ten dos comicios. Penso que é quen anunciou a celebración que significar a desaparición da natureza, nin da cultura material unha experiencia moi reco- dunha vindeira edición das mendábel para as vilas peque- sete marabillas, pero esta vez nas, xa que xera opinión entre co relación ao patrimonio in- Aldara Domínguez de solo para empresas que hai súa actualización da lista da os cidadáns”. material: “Son un fervente de- o recen estreado no contorno de Vigo, que ade- Unesco, presentouse unha ini- O resultado das votacións, nas fensor da presentación da can- 2008 preséntase mais traen un modelo con- ciativa novidosa no territorio que participaron 565 veciños, didatura galaico-portuguesa coma un dos creto de desenvolvemento. galego: a elección das setes sorprendeu a máis dun: En pri- na Unesco por Ponte nas On- principais deba- Pouco a pouco vanse revalori- marabillas de O Porriño. Todos meiro lugar, saíu elixido o Faro das. Penso que é unha canle tes o planea- zando os espazos públicos os residentes das distintas pa- de Budiño, con 109 votos, se- moi interesante para a recupe- Nmento urbano. En moitos ca- porque a industria é posíbel rroquias estaban chamados a guido pola Casa Municipal do ración da lingua e da nosa cul- sos, a defensa do contorno na- cunha defensa da paisaxe e da participar, votando polo ben arquitecto Palacios, con 88; As tura”.G tural chega tarde, noutros ecoloxía. Non podemos volver patrimonial que considerasen Gándaras, con 63; a Ruta da aínda se está a tempo de evitar a permitir animaladas como o máis valioso: “Tentamos que a Rocha, con 48; os muíños pa- actuacións irreversíbeis. aterramento da lagoa”. elección non se centrase só en rroquiais, con 41; A Risca, con O Concello de O Porriño é un Esta situación, común a moi- edificios, quixemos abrila a ou- 33, e a Fonte do Cristo, tamén dos casos máis significativos tas vilas galegas, provoca que tras opcións coma paisaxes ou de Palacios, con 26. “A utili- O resultado’’ das votacións da pegada industrial. Dende a os gobernos locais procuren festexos. Considerámolo un dade práctica desta iniciativa nas que participaron 565 capital da Louriña iniciouse políticas destinadas a revalori- éxito de participación e cum- foi dar a coñecer os espazos de veciños, sorprendeu a máis unha campaña sen preceden- zar a súa riqueza cultural e na- primos co obxectivo de revalo- interese do Concello coa edi- dun: En primeiro lugar, saíu tes para a recuperación do Pa- tural. No caso d'O Porriño, nos rizar o patrimonio local ao ción dunha guía, facer un per- elixido o Faro de Budiño, trimonio: “Non pretendemos últimos meses do ano, organi- tempo que o uníamos coa de- corrido pola toponimia local con 109 votos, seguido pola ser un destino turístico, pero si zouse unha campaña que im- fensa da lingua e da cultura”, para evitar que se perda e unha Casa Municipal do un municipio residencial e con plicou a toda a veciñanza. valora Francés para quen o arquitecto Palacios, con 88” boas dotacións. É complicado Aproveitando o tirón mediá- máis destacado da experiencia compaxinar as necesidades tico do programa protagoni- foi “o aumento na defensa da das empresas e o respecto polo zado pola empresa suíza New natureza, e máis se se parte Open World Corporation e a dunha inercia contraria ao longo de moitos anos. Non podemos darlle a volta a ocupa- ción tácita do territorio, pero si romper con esta tendencia que nos achegaría a un caso semellante ao de Baracaldo, unha vila agresiva, onde é moi difícil vivir”, afirma o rexedor Raúl Francés, quen recoñeceu que “a presión industrial é enorme pola gran necesidade 42-43 magazine.qxd 8/1/08 19:07 Página 3

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 MAGAZINE.43.

O Faro de Budiño [á esquerda], As Gándaras [baixo estas liñas] e o edificio do Concello [abaixo] son do máis aprezado polos veciños.

Faro de Budiño, o máis valorado Por diante da obra que fixo fa- Salvador de Budiño, parroquia ser un referente da parroquia e moso o Concello no mundo da sobre a que se alza o penedo, é do Concello”. arquitectura, a Casa Consisto- ademais un eido de reunión. Como valor engadido, o Faro rial, o grandioso edificio moder- Manuel Domínguez, de 45 de Budiño tamén ten un halo nista de Antonio Palacios, ou anos, considéraa unha elec- de mitoloxía. No interior da superando o que fora o princi- ción acertada: “Moitas familias fenda do monte hai unha pal xacemento paleolítico do soben a disfrutar do monte, so- grande pedra, “O Catabún”, sur de Galicia e un observatorio bre todo na romaría do verán”. que se pode mover, facendo ornitolóxico de primeira orde, Aínda que Domínguez non ruído ao chocar coas outras ro- as Gándaras, os porriñeses elixi- participou, coñece a moitos chas. A lenda afirma que en ron o Faro de Budiño como a que si o fixeron e votaron polo tempos prerromanos utilizá- primeira marabilla da súa vila. Faro. Isabel García, tamén resi- base para se comunicar co po- O motivo: é a referencia visual dente en Budiño, participou na boado do monte Aloia, tal é o dende calquera punto do Con- consulta: “Eu escollín as Gán- balbordo que ocasiona. cello. Trátase dunha grande daras. Penso que, pese a degra- O Porriño, a capital do granito masa granítica, de case 400 me- dación actual da zona, segue a por excelencia, posúe outras tros de altura. É un paraíso para penas interesantes, como o os afeccionados á escalada, asi- monte da Risca ou o penedo duos do Faro, onde contan co do Pianista que tamén foron trazado de varios roteiros e cun valorados pola poboación. De refuxio de montaña. Recoñe- feito, María e Carmen, veciñas cido como unha das principais Trátase’’ dunha grande de Cans, pasean todos os días escolas de escalada de Galicia, o masa granítica, de case 400 baixo a presenza do tamén colectivo Zaunka descríbeo metros de altura. chamado “Beethoven”: “O como “zona dotada de boas É un paraíso para os médico recomendounos ca- vías no sur e no sudoeste. Pre- afeccionados á escalada” miñar pola tensión. Nesta pa- senta fisuras de tódolos graos e rroquia hai moitos carreiros e placas de pistóns. Merece a dende calquera se pode ver a pena coñecer o seu granito”. rocha do Pianista. Este é tan Mais para os veciños de San boa coma a do Faro”.G 44-45 magazine.qxd 8/1/08 14:09 Página 2

ANOSATERRA MAGAZINE.44. 10-16 DE XANEIRO DE 2008 Boom inmobiliario tamén na Ind A cidade de Gurgaón, exemplo do dinamismo do ‘outro’ xigante asiático

A India é un deses poucos países en vías de desenvolvemento unha pequena vila nun mar de meses, os suburbios das me- Cola, Pepsi, Gillette, General que acolle inmigrantes occidentais que van buscar a esencia xungla que atravesou unha ex- trópoles indias converteranse Motors ou Nestlé. Non embar- milenaria dunha cultura case continental. Mais o xigante plosión económica e demo- en obras faraónicas con exérci- gante, non foron nin os cons- asiático vive un proceso de cambio brutal que se nota gráfica ao redor do ano 2000. A tos de obreiros arroupados por trutores nin os investidores os especialmente no sector da construción. súa condición de espazo verde batallóns de guindastres para que sacaron a meirande tallada convenientemente próximo erguer torres e bloques de ofi- desta reinvención de Gurgaón. ao Aeroporto Internacional In- cinas a unha velociadade Segundo as Autoridades de De- Alexia Uhía tikka masala e mergullíndose dira Gandhi, fíxoo obxectivo de nunca antes vista neste país. O senvolvemento Urbano de u son unha desas na meditación milagreira do empresas construtoras, como resultado final será incríbel”. Haryana (HUDA), ao redor de persoas que acep- Om, do ioga e das masaxes ca- o DLF Group, que comezou a Gurgaón xa foi definida como a 2.500 granxeiros e propietarios taron un contrato pilares aplicadas por nativos mercar terras de labregos e nova Singapur. A prensa mide enriquecéronse masivamente bianual para satis- de pel tenra e ollos profundos... granxeiros locais para conver- o seu nivel de progreso polo seu no proceso, ao mercar –a prin- faceren a curiosi- Kamasutra. telas en vivendas de luxo para a grao de americanización. Así, o cipios da década do 1990– te- Edade sobre a India. Quixen ver Mais na India son tamén teste- clase media-alta, asfixiada Mega Mall, o Metropolitan rras labregas por até catro veces se era certo o tópico da terra de muña dun boom de especula- polo ruxe-ruxe poluído de Mall, o Sahara Mall, o Grand menos do seu valor actual. vacúns sagrados, terra repi- ción inmobiliaria e desenvol- Delhi. Para o 2003, Surajeet Mall, Galleria, Regent Plaza, sada e reinventada por músi- vemento tecnolóxico asiático. Das Gupta definía no Business DLF City Centre e outros moi- OS OUTEIROS DE ARAVALI.A miña cos do flower power, por artis- Standard: “O desenvolve- tos alugan Pizza Huts, Hot-Dog primeira imaxe da India foi un tas alternativos, por reacciona- VIAXE A GURGAÓN. Gurgaón, aos mento da construción de vi- New York style, multicinemas, Gurgaón impregnado de cen- rios na procura de novas sen- pes dos outeiros de Aravali, era vendas non tivo precedentes McDonalds, boutiques de tos de vendedores de laranxas, sacións, vellas substancias e no noso país. Nos próximos 36 moda occidental e restauran- tabaco de mascar, testos de ba- paz interior. A India, resposta tes mexicanos e italianos para para os que se atoparon a si satisfaceren as necesidades de mesmos reconverténdose ao yuppies adaptados aos requiri- sector vexetariano de especias mentos de multinacionais como American Express, Coca-

A prensa de Gurgaón mide o seu nivel de progreso polo seu grao de americanización. Hai Pizza Hut, Hot- Dog New York Style, McDonalds… REUTERS 44-45 magazine.qxd 8/1/08 14:09 Página 3

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 MAGAZINE.45. na India

ático rro e zume de cana expostos sobre táboas improvisadas, al- fombrando asoballados as Nos’’ outeiros vin vellos moles e os malls. en camastros fumando Unha parte do terceiro mundo en huka ás portas das súas vive nos outeiros de Aravali. As casas, nenos descalzos aldeas destes montes comuní- xogando nas pozas daquela canse cunha rúa torta, estreita rúa sempre anegada, e chea de fochas porque os homes en kurta-pijama seus habitantes milenarios re- branca xogando á baralla” sístense á construción dunha estrada innecesaria para os ca- melos e os bois. Nos outeiros de Aravali vin vellos en camastros fumando en huka (pipa de auga) ás portas das casas, mulleres coas caras cubertas e ventres expostos acarrexando valumada, nenos descalzos xogando nas pozas daquela rúa sempre anegada, homes en kurta-pijama branca xogando á baralla. Dende a terra do pai de Sunil, un mestre local, observo un sol amarelo, contaxiado polos campos de mostaza. Todo cheira a especias.G REUTERS 46-47 comer, viaxar...qxd 8/1/08 22:45 Página 2

ANOSATERRA MAGAZINE. 46. 10-16 DE XANEIRO DE 2008

viaxar.comer.mercar

DEPORTEESAUDE. da osixenación do cerebro por unha consecuencia indirecta da maior irrigación sanguínea. Beneficios do Aumenta o fluxo de sangue e adestramento por tanto a cantidade de osí- xeno que chega aos músculos e cardiovascular tamén a o cerebro, isto contri- búe a un mellor funcionamento Anteriormente analizabamos cerebral, con maior frescura á como facer un adestramento hora de pensar, de enfrontarse a cardiovascular e algunha das decisións e problemas que re- súas consecuencias. Agora imos quiren pensamentos comple- considerar outros efectos que xos. O cerebro consome unha son igualmente importantes. gran cantidade de enerxía e ne- Cun adestramento cardiovas- cesita unha boa xestión deste; a cular axudámoslles aos distin- mellora dos sistemas cardiovas- tos sistemas corporais a xestio- culares é unha fórmula moi efi- nar mellor o consumo de gra- caz porque ademais facilita a re- xas. Isto non quere dicir que dución de tensión-estrés. Esta vaiamos perder peso de forma redución é moi coñecida polas automática, crenza moi esten- persoas que practican asidua- dida, senón que eliminaremos mente xa que séntense mellor e excedentes e perderemos vo- incluso cunha certa euforia des- lume. Moitas persoas non per- pois de adestrar. den peso e incluso nun princi- É importante saber que o perigo pio gañan algún quilo; isto é do adestramento cardiovascu- normal, os primeiros efectos lar é o aburrimento e o estanca- A imaxe de mulleres de mediana idade soas é un tópico. MIGUEL NÚÑEZ nótanse na circunferencia ab- mento. Hai que tentar variar o dominal e percíbense cando tipo de exercicios e as máquinas poñemos, por exemplo, os utilizadas, por exemplo variar pantalóns. entre bicicleta e elíptica, ou en- COMIDAESAUDE. cada bingo, unha empregada remataba un xogo. Fronte a Outro efecto do adestramento tre elíptica e remo, correr suave- da empresa pasa por todas as nós, unha muller maior que cardiovascular é a mellora do mente e nadar. O principio que mesas ofrecendo un novo adquiría varios cartóns ao consumo de osíxeno. Isto aplicar é o de adaptación, este A almorzar, cartón. De todos os xeitos, mesmo tempo, gastou máis quere dicir que a respiración é principio consiste en variar os ao bingo alguén que desexe un de trinta euros en media mais profunda e óptima. Moi- estímulos de adestramento, é almorzo barato pode facer hora, xusto a cantidade que tas persoas respiran cun ritmo dicir, intensidade e tipo, non fa- por xogar un só cartón, gañaría no caso de cantar un moi elevado chegando a 20 ci- cer todos os días o mesmo, por- Por un euro, café, zume almorzar e despois marchar, bingo. clos ou máis por minuto. O que o corpo habitúase e non e pastelaría industrial co que en realidade o prezo Máis aló de nós, un rapaz de normal deben ser entre 10 e 14 mellora, así mesmo é doado do almorzo sería de dous 30 anos consumía un cartón ciclos, tentando baixar de 10. caer na monotonía e o aburri- euros e medio, máis barato tras outro sen reparar nas Os animais que menos viven mento. Tamén é moi intere- Desde hai uns meses, algúns que nunha cafetería normal, fotografías que “roubába- teñen un elevado ritmo de res- sante dividir o esforzo, por bingos abren desde as once onde se poden pagar tres mos” co noso teléfono móbil. piración e os chineses consi- exemplo, se queremos facer 30 da mañá e ofrecen buffet de euros por un café, un zume Todos estaban ocupados en deran que a vida vaise con minutos de bicicleta, dividir es- almorzo a prezos baixos. O de laranxa natural pequeno e tachar cada un dos números cada respiración. Os grandes tes en tres ou dúas series combi- público que acode vai só e un croissant. que se cantaban. mestres de disciplinas orien- nando este exercicio con outros está composto por persoas Mais o almorzo, que se serve Outra práctica habitual nes- tais practican continuamente de pesas ou co peso do propio de mediana idade, sen que de once a doce, é un gancho tas salas de xogos é adquirir isto como elemento funda- corpo, por exemplo abdomi- haxa desproporción entre para ludópatas. Algúns aten- máis dun cartón por persoa mental, e nós na vida cotiá po- nais ou flexións. mulleres e homes. den este reclamo, mais en cada bingo. As vinte almas demos observar como nos Por último debemos ter en Un euro é o que custa o buf- outros xogadores acoden a que había no extenso local, momentos de tensión, ansie- conta que se pode facer un fet de almorzo no bingo da esa hora e prescinden desta daban para asegurar unha dade, estrés, etc, respiramos adestramento cardiovascular rúa García Barbón en Vigo. O inxesta. Acontece o mesmo á venda de corenta bingos aos moito mais rápido e incluso con pesas sempre en cando sistema de auto servizo hora do xantar e da cea, onde xogadores. Dos cartos obti- parece que nos falta o aire. respectemos as indicacións fei- inclúe café, cacao, infusións, hai buffet libre por catro dos, parte vai para a sala e os Tamén temos, como resultado tas no anterior artigo: intensi- zumes non naturais, cereais, euros e medio. impostos e o resto, para o do adestramento, unha maior dade entre o 60-70 por cento, torradas e pastelaría indus- O panorama que se atopa afortunado gañador.G resistencia básica para sopor- duración entre 40 e 60 minutos trial –galletas, madalenas e nun bingo a primeira hora H. Vixande tar esforzos de baixa-media in- e exercicios o mais globais posi- sobaos. Un euro é un prezo non ten que ver co tópico tensidade ao longo da xor- bles nos que se exerciten os que descoñecía Zapatero e que fala de mulleres de nada. Cada día as xornadas grandes grupos musculares. Fi- que deixa o café moi por mediana idade gastando os son máis longas con horarios nalicemos cada adestramento baixo dos oitenta céntimos cartos da compra en probar forzados, con cambios de cun mínimo de 15 minutos de que estimou no seu día o sorte e tratar de recuperar quenda permanentes que re- alongamentos, sobre todo, da presidente do Goberno cen- todo o perdido até o O almorzo, quiren unha resistencia e parte posterior do corpo: costas tral. momento. No bingo de Gar- ’’ adaptación continuas. O tra- e pernas; e estaremos na liña que se serve de once a doce, Ao euro que custa o almorzo, cía Barbón atopamos per- ballo cardiovascular axuda a correcta que será complemen- é un gancho para ludópatas no bingo de García Barbón soas entre 30 e 65 anos dos levar mellor estes esforzos. tada coas particularidades de hai que sumarlle o euro e dous sexos. Ían sós e algúns Por outra banda, debemos con- cada persoa.G medio que hai que pagar por fumaban. Todos eles adqui- siderar un efecto que non é moi Xurxo G. Ledo cada cartón xogado. Tras rían cartóns cada vez que se coñecido: o relativo á mellora [email protected] 46-47 comer, viaxar...qxd 8/1/08 18:01 Página 3

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 MAGAZINE.47.

EXPOSICIÓNS. Un museo de Lleida retira fotografías con imaxes sobre Cristo

Nunha exposición organizada na Sala Gòtica do Institut d'Estudis Ilerdencs de Lleida foron censuradas varias foto- grafías de Carles Santos que daban un tratamento polé- mico á imaxe de Cristo. A Deputación de Lleida, titular do museo, dixo que só lle pediron ao autor que retirase as fotos, mais este asegura que se tratou dun acto de censura. A protesta fronte a esta situación non provocou a solidariedade que obtiveron os humoristas que publicaron as viñetas de Mahoma. A exposición censurada titú- lase Crits de Crist al Crist de crits (Berros de Cristo ao Cristo dos berros) e inclúe outras obras de Carles Santos, cuxas fotografías son polémi- As fotografías polémicas son moi coñecidas en Catalunya. cas e moi difundidas en Cata- lunya e Valencia, de onde é cou que “cando se promove maiores, a relixión católica tos escolares deben ser res- natural. “Estrañoume, por- unha exposición hai que conta con maior protección pectuosos coa relixión. Por que demostra que non se saber cal é o traballo do Custa’’ entender que se pública que outras confesións esta razón, as autoridades evi- documentaran sobre o meu artista. No caso de Santos a programase unha a través dun Concordato asi- tan manifestacións que traballo antes, xa que a maio- súa traxectoria é coñecida, se exposición destas nado antes de que se promul- podan molestar os católicos. ría das fotos eran coñecidas”, non era da liña da institución, características nun espazo gase a Constitución. Este Con- “As imaxes podían podían indicou o artista. debían dicilo antes”. cordato continúa vixente e foi ferir a sensibilidade dos cida- público aberto a toda a A exposición inaugurouse A polémica apenas traspa- ratificado polo Acordo do dáns”, afirman fontes da sociedade” G sen as fotos polémicas, mais sou as fronteiras de Cata- [Jaume Gilabert] ensino e cuestións culturais Deputación de Lleida. Santos non cancelou a expo- lunya e o artista non conse- Presidente da Deputación de Lleida. de 1979, que esixe que os tex- H. Vixande sición porque considerou guiu as mostras de solidarie- que era destruír a obra. dade que recibiron os auto- Estará aberta ao público até o res das viñetas de Mahoma 10 de febreiro e contén unha que publicou o xornal dina- serie de ilustracións nas que marqués Jyllands-Posten. NOVIDADES Edicións A NOSA TERRA se relaciona o sexo, a relixión Hai dous anos, estas carica- e a escatoloxía. O Institut no turas motivaron fortes críti- que se celebra a mostra cas e ameazas procedentes Luis Bazal. depende da Deputación de do islamismo radical. A res- Lleida, que preside Jaume posta nos medios de comu- Gilabert, de Esquerra Repu- nicación e políticos euro- Memoria e fuga blicana de Catalunya. Gila- peos foi unánime en defensa bert dixo que lle “custa da liberdade de expresión e dun mestre entender que se programase doce xornais reproduciron unha exposición destas as imaxes en sinal de apoio. anarquista galego características nun espazo En España a blasfemia desa- público aberto a toda a socie- pareceu do Código Penal en dade”, ademais de atribuír a 1985, aínda que desde 1995 CiU a decisión de organizar figura o delito de ofensas aos esta mostra ao ter nomeado sentimentos relixiosos. A Edición de Xerardo Dasairas ao director do Institut. A prol de Carles Santos e en contra da censura manifes- UERE SABER MÁIS? touse a Asociación de Artistas ? http://www.fpiei.es/carlossantos Visuais de Catalunya. O seu .html http://www.carles-santos.com presidente, Ignasi Aballí, indi- 10 xaneiro guieiro.qxd 8/1/08 19:25 Página 2

ANOSATERRA GUIEIRO 10-16 DE XANEIRO DE 2008 1.293 DE CULTURA E ESPECTÁCULOS

Ría de Vigo, porLugrís.

Coordenado por Gonzalo Vilas ARTEIXO ¬EXPO. Mnemosyne, a voz da ¬ ARTE imaxe. Obras de Óscar Souto e Ana Novo. Até o 5 de xaneiro, no Tempo ao tempo Centro Cívico Cultural. MARCO de Vigo

O BARCO Esta exposición , mostra conme- ¬EXPO. Revolución azul. A ex- morativa do quinto aniversario posición, que se poderá visitar endo MARCO (Museo de Arte Con- tre o 2 e o 29 de xaneiro, amosa o temporánea de Vigo) e que pro- drama que sofren 1.100 millóns de rrogou a súa duración até o 17 de persoas en todo o mundo que non febreiro, ven de ser seleccionada poden acceder a auga de calidade. entre as dez mellores exposicións A Sociedade para o Desenvolve- do ano 2007 en España, segundo mento Comarcal de Galiza promo- o balance que cada ano por estas ve esta actividade en colaboración datas publica a revista 'El Cultu- coa ONG Acción contra a fame. No ral'. O xurado estivo composto Centro Comarcal de Valdeorras. por 12 críticos de arte, e o resultado sitúa a mostra 'Tempo ao tem- BETANZOS po' nun lugar destacado entre ex- ¬CINE. A biblioteca da Iguana. posicións de varios museos e O mércores 16, ás 20:00 horas na Sa- centros de arte de Madrid e Bar- la Azul do Edificio Liceo e dentro do celona.Esta é a primeira vez que o Timenotes de Gustavo Romano. proxecto "Cinemas Dixitais", organi- MARCO se mete nesta selecta lis- zado polo Concello de Betanzos e a ta; en 2004 xa figurou con outra sentados na mostra (34 en total, xa que a mostra reúne moitas pe- URBANO Consellería de Cultura e Deporte da colectiva, "The Last Picture con 41 obras) na obra dos cales o zas pertencentes a coleccións de Xunta de Galicia, terá lugar a pro- Show", o que constata que o cen- tempo está presente non como distintas institucións. Os artistas LUGRÍS xección desta película(2005) de An- tro se converteu, en só cinco algo anecdótico, senón dun mo- representados en "Tempo ao Pintor, muralista, poeta e dese- tón Dobao. anos, nun referente da arte a pe- do constante. A mostra inclúe un- tempo" non só pertencen a paí- ñador, Urbano Lugrís é unha fi- ¬EXPO. Oliveira Guerra. Do 16 sar de contar cun modesto orza- ha ampla variedade de soportes, ses distintos, senón tamén a xera- gura fundamental da arte ga- ao 31, exposición sobre o escritor mento , ao non supera o 1,6 mi- coma fotografía, vídeo, escultura, cións dispares. Así, a mostra abar- Oliveira Guerra e as relacións cultu- llóns de euros. pintura, videoinstalación, video- ca desde obras crave dos anos se- lega do século XX, inclasificable rais galego-portuguesas organiza- proyección e pezas sonoras. senta, coincidindo co período en no seu estilo. Fixo do mar o ele- da pola Asociación Cultural Eira Ve- A mostra ocupa todos os espazos que a arte conceptual iniciaba as mento central da súa obra e nos lla, na Sala de Exposicións do 1º An- do edificio do MARCO. A través Comisionada por Martínez An- súas experiencias e investiga- seus cadros aparecen mapas, dar do Edificio Liceo, en horario de dunha selección de artistas e telo e a crítica portuguesa Isabel cións relacionadas co paso do buguinas, sereas, barcos afundi- 19,00 a 21,00 horas os días labora- obras analízase, desde unha pers- Carlos, responsable, entre outras tempo, impulsadas polas novas dos... todos eles, elementos des- bles e de 12,00 a 14,00 horas os sá- pectiva crítica, a obsesión actual actividades, da organización da posibilidades que ofrecía o uso critos cun excelente debuxo cos bados, domingos e festivos polo paso do tempo, a memoria, representación lusa na Bienal de do vídeo e a fotografía, ata a máis e o sentido ou o peso da historia. Venecia de 2001 e na London Art recente xeración de artistas naci- que vai conformando a súa par- BOIRO Tantas visións ou interpretacións Biennial de 2000, a organización dos nas décadas dos setenta e oi- ticular visión do universo ma- ¬MÚSICA. Son do Galpom. Ac- do tempo como artistas repre- levou máis dun ano de traballo, tenta. riño. Un mundo fantástico cheo tuación o venres 11, ás 2 3:00 (Entra- de lendas e poesía. da Gratuita) no Pub Esmorga. No centenario do seu nace- CAMBRE CELANOVA mento, a Fundación Caixa Galicia BUEU ¬EXPO. 24 Certame de Pintu- O CARBALLIÑO ¬EXPO.Ríos de Galicia. Tesou- amosa os fondos da súa Colec- ¬EXPO.O mar nos carteis. Colec- ra Concello de Cambre. Até o ¬EXPO. Sida: a outra cara da ros de vida. Fotografías de José ción de carteis no Museo Massó. 12 de xaneiro, na Sala Exposicións fame. A Sociedade para o Desen- Luis González. Até o 15 de febreiro ción, unha boa oportunidade Conta con obras de Abelenda, Díaz Biblioteca Central. volvemento Comarcal de Galiza - no Claustro Barroco do Mosteiro. para botar unha ollada aos seus Pardo ouPeteiro, entre outros auto- dependente da Consellaría do ¬EXPO.Madeira e pintura. cadros, na Coruña. res.Aberta até o 2 de abril do 2008. Medio Rural - organiza esta expo- Obras de Xulio Fontes. Até finais de Exposición no Centro Sociocultural ¬MÚSICA. Monumento + Lost- CANGAS sición , que se poderá visitar no xaneiro na Casa dos Poetas. Fundación Caixa Galicia. hopes. Actúan estes dous grupos ¬EXPO. Arte e lume. Exposición Centro Comarcal do Carballiño en- Até o 16 de febreiro este sábado 12, no Bar Beni. de Julio e Nuria Posada, pai e filla tre o 2 e o 30 de xaneiro. A exposi- A CORUÑA con cadansúa obra, traballada so- ción é unha compilación do traba- ¬CINE.Programación CGAI. bre o vidro. Ambos artistas residen llo realizado pola fotógrafa Susa- Xoves 10. en Alemania. Até o 30 de xaneiro na Vera durante a súa recente Woody Allen: Ás 20.30, Un final mana sala de exposicións Angel Botello visita a Malawi, un país no que o de in Hollywod(2002), 114´. Subtítu- da Casa da Cultura. 14% da poboación vive co VIH, e los en castelán. Entrada gratuíta. trata de explicar a relación que Venres 11. existe entre a fame e a sida. D-Xeneración: Ás18.00 h. The Face & A CAÑIZA The Face (Isabel María, 2005); El per- ¬EXPO.Mamá fame. A través de fecto cerdo (María Cañas, 2005); La 32 fotografías que conforman a CARBALLO Cosa Nuestra (María Cañas, 2006); mostra, e que foron tomadas por ¬MÚSICA. El Tío Calambres. Ac- Down with reality (María Cañas, Marina Espriu Simón , ponse de tuación o sábado 12, ás 23:00 (en- 2006) 78´. Vídeo. Entrada gratuíta. manifesto a especial relación que trada 5 euros) na Sala A Reserva. Danielle Arbid: Ás 20.30 h. Seule existe entre a muller e a pobreza. A ¬MÚSICA.Pito de Pikasso. Ac- avec la guerre (2000). Conversation exposición poderase visitar no Cen- tuación o venres 11, ás 23:00 (entra- de salon (2004) 90´. Vídeo. Subtítu- tro Comarcal da Paradanta até o 31 da 5 euros) na Sala A Reserva. los en galego. de xaneiro. Sábado 12. Raoul Walsh:18.00 h. A escrava libre 10 xaneiro guieiro.qxd 8/1/08 19:25 Página 3

986 222 405 986 223 101 [email protected] Apartado 1.371 - 36200. Vigo ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 GUIEIRO.49.

Wildlife Photographer of the Year. Unha expo- sición de espectacula- res fotografías da natureza, promovida, para- doxicamente, pola Iberojazz. Prosegue este festival de jazz petroleira Shell. na cidade coruñesa. O contrabaixista arxen- tino Horacio Fumero homenaxea a Teté Montoliú, con quen tocou no seu trío por dúas decadas.

(1957) 127´. Subtítulos en castelán. ¬ MÚSICAS Novo Cine Alemán: ás 20.30 h. A re- ¬ FOTO pentina riqueza dos probes de Kom- A outra cara da fame bach, Volker Schlöndorff, 1971. A Sociedade para o Desenvolve- 102´. Subtítulos en castelán. mento Comarcal de Galiza –depen- Luns 14 dente da Consellaría do Medio Ru- Pawel Pawlikowski: Ás 20.30 h. The ral–está apromocionar varias expo- Last Resort (2000); Twockers (1998) sicións fotográficas de contido 113´. Cine / Vídeo. Subtítulos en ga- solidario e que teñen a ver co de- lego. senrolo ou subdesenrolo en todo o Martes 15 meundo. Novo Cine Alemán: Ás 20.00 h. No Sida: a outra cara da fame, que se curso do tempo, Wim Wenders, poderá visitar no Centro Comarcal 1976. 175´. Subtítulos en galego. do Carballiño entre o 2 e o 30 de xa- Mércores 16 neiro, trata de explicar a relación Pawel Pawlikowski: Ás 20.30 h. que existe entre a fame e a sida e es- Tripping with Zirinowsky (1995); Ser- tá promovida pola ONG Acción bian epics (1992) 95´. Vídeo. Subtítu- contra el hambre. los en galego. A exposición é unha compilación Xoves 17 do traballo realizado pola fotógrafa explicativos, pósters e mais unha O grupo norteamericano Fountains of Wayne, que estará na sala Capitol de Santiago. Raoul Walsh: Ás 20.30 h. Camiño da Susana Vera durante a súa recente testemuña audiovisual serven para forca (1951) 88´. Subtítulos en caste- visita a Malawi, un país no que o coñecer o drama das mulleres e dos Fountains of Wayne Estes problemas provocaron que lán. 14% da poboación vive co VIH. Un nenos que están a sufrir esta enfer- os membros de Fountains of ¬CINE.Ciclo Nova Iorque no total de 25 fotografías en cor, paneis midade a causa da fame. O grupo foi formado en 1996 por Wayne decidisen tomarse un cine. Proxéctase o filme Almorzo Adam Schlesinger e Chris tempo de descanso para en Tiffany’s, (Breakfast at Tiffany's, 1961) de Blake Edwards, cunha es- instalacións, realizadas e inspiradas Collingwood, dous antigos dedicarse a outros proxectos. plendorosa Audrie Hepburn e un- no Xapón, durante o disfrute da compañeiros de colexio. Schlesinger traballou como ha inesquecibel banda sonora de beca instituida por Unión Fenosa Previamente,ambos participaran compositor e produtor musical e Henry Mancini. O luns 14 ás 18:00 , para artistas no extranxeiro. A obra noutros grupos: Schlesinger lanzou un terceiro disco co seu no primeiro pase en versión dobra- pretende dar a coñecer a fenda ou fundara Ivy en Nova York e outro grupo, Ivy. Collingwood da ao castelán, e ás 20:30 en segun- cicatriz observada pola artista na Collingwood The Mercy Buckets formou unha banda de country do pase en versión orixinal subtitu- vida cotián nipona, coas súas en Boston. O nome do grupo pop, The Gai Potatoes. Jodie lada en castelán, na Sede Fundación potentes contradicións. Até o 1 de débese a unha tenda de Porter traballou co seu outro Caixa Galicia (Cantón Grande). abril (entrada gratuita) no Museo de utensilios de xardinería de grupo, The Astrojet e Brian ¬EXPO.Urbano Lugrís nos Arte Contemporáneo Unión Fenosa Wayne, Nova Jersey, chamada Young colaborou con Ivy e con fondos da Colección Caixa (MACUF). Fountains of Wayne. outras formacións. Galicia. Mostra que nos achega a ¬EXPO.Wildlife Photographer obra pictórica do artista sadense e of the Year 2008. Fotográfos A eles uníronse Brian Young, En 2001 volveron reunirse para que poderemos visitar até o 16 de da Natureza. Até o 30 de xuño. que fora batería de The Posies, e traballar nas cancións do que febreiro, no Centro Sociocultural No Aquarium Finisterrae. Jody Porter, anteriormente en sería o seu próximo disco, Fundación Caixa Galicia. ¬EXPO.De película. O cine a The Belltower. Desde entón a Welcome Interstate Managers. ¬EXPO.Ana Soler, cicatrices travrso da sala Goya. Até o 31 formación non cambiou. Este disco, grazas sobre todo ao invisibles. 21 obras de Ana Soler de xaneiro, na Fundación Rodríguez single Stacy's Mom, foi o que Filme de Volker Schlöndorff no CGAI. entre esculturas, fotografías e Iglesias. En 1996 sacan ao mercado o seu lles proporcionou certo éxito primeiro elepé, Fountains of fóra dos ambientes indies e Wayne, en Atlantic Records. Na permitiulles chegar a un ¬ EN ESCENA seus elegantes movementos nun mesma época, Schlesinger público maior. O motivo foi o Algunhas das obras ac- retablo barroco. Unha invitación coñece un súbito éxito por mor interese da cadea MTV polo tualmente nas táboas gale- do emperador convoca o neno da canción That Thing You Do, videoclip da canción, que foi gas: Mozart a tocar en palacio. pertencente á banda sonora da emitido nela con regularidade. película The Wonders, que foi O álbum tivo boas vendas a Medidas Preventivas As últimas lúas nomeada aos Oscar e foi disco de nivel internacional. Ancora Produccións Representada por Lagarta La- ouro. Con todo, o álbum da Autor-Dirección: Gustavo Per- garta está interpretada por Er- banda non tivo o mesmo éxito. O Pese á súa longa traxectoria, nos nas Cora . Elenco: Ánxela G. Aba- nesto Chao, Rosa Álvarez e Artur grupo fixo unha longa xira de premios Grammy de 2003 foron lo, Vicente de Souza, Xosé Bono- na obra de William Shakespea- Trillo que son dirixidos por Xúlio presentación do seu traballo, no candidatos ao premio a "Novo me. Comedia dramática re, dirixido por Quico Cadaval e Lago. marco da que actuaron como artista" e a prensa americana A obra, premio ao Mellor Libro de interpretado por Rebeca Montero, teloneiros de The Smashing desfíxose en boas críticas da súa Teatro 2007 da Asociación de Escri- Borja Fernández, Simone Negrín, Sempre ao lonxe Pumpkins e The Lemonheads. música e posta en escena. tores en LinguaGalega– lanza unha Marcos Correa, María Bouzas, Su- Mofa e Befa mirada irónica e crítica sobre as no- sana Dans, Marcos Orsi, Xan Ceju- O seu segundo traballo, de 1999, En 2005 sacaron ao mercado vas relacións e os novos comporta- do, Xosé Manuel Olveira Pico, Víc- Dirección: Kiko Cadaval. Elenco: Utopia Parkway, tampouco Out-of-State Plates, un mentos sociais. Medidas dirixidas a tor Mosqueira, etc... Evaristo Calvo, Víctor Mosqueira conseguiu o éxito que a recompilatorio de caras-b e cidadáns de a pé, presuntos culpa- e Piti Sanz . discográfica esperase. Foi, con versions en directo, cun par de bles nos seus actos cotiáns. Medi- Do, Re, Mi, Mozart xoga Mofa e Befa retoman o seu hu- todo, ben recibido pola crítica. O cancións novas. Tamén incluía das absurdas que venden protec- aquí Títeres Cachirulo mor acedo e crítico para facernos escaso éxito comercial provocou unha versión de Baby One More ción a cambio da submisión, e se- Autor/Dirección: Jorge Rey reflexionar sobre a conformación tensións co selo, que se negou a Estafe, de Britney Spears. guridade a cambio de medo. Elenco: Carmen Domech,Jorge multiétnica da sociedade actual. promocionar o terceiro single, En abril de 2007 apareceu Traffic Rey Teatro infantil/Monicreques. Unha variada mostra de diferen- Troubled Estafes. Finalmente, and Weather., o disco que agora Noite de Reis Espectáculo de marionetas de fío tes e singulares etnias cunha des- Atlantic rescindiulles o contrato. presentan na súa xira. Último traballo do CDG baseado talladas en madeira,que locen os tacada carga musical. 10 xaneiro guieiro.qxd 8/1/08 19:25 Página 4

ANOSATERRA GUIEIRO.50. DE CULTURA E ESPECTÁCULOS 10-16 DE XANEIRO DE 2008

The Homens. O grupo de pop santia- gués actúa esta semana en Robert de Niro. O Melide. transformista actor criou unha icona do cine do seu “Taxi Driver”. No ciclo “Nova York no Cine”

¬EXPO. Picasso. Laboratorio ¬EXPO.Pintores galegos sécu- FERROL rio do trazo. Na Sede Fundación LUGO de estilos. Escolma de pinturas e los XIX e XX.Dende o 13 de de- ¬CINE.Ciclo Nova York no ci- Caixa Galicia Ferrolaté o 6 de xa- ¬CINE. Ciclo Nova York no debuxos, con 57 retratos femini- cembro. Na Galería de Arte Xerión. ne. Proxéctase Taxi Driver, de neiro do 2008.O horario: Luns a sá- cine. Unha película sobre os nos.Na Fundación Barrié de la Maza, ¬MÚSICA. Orquestra Sinfónica Martin Scorsese (1976), coa pre- bados: 12:00 h. a 14:00 h. e 16:00 h. a atentados das Torres Xemelgas Cantón Grande, 9. Durará até o 3 de de Galicia. Director: Tuomas Olli- sencia deunha moi nova Jodie 21:00 h. Domingos e festivos: 12:00 proxéctase esta tarde dentro do febreiro do 2008. Entrada gratuita. la-Hannikainen. O venres 11 de xa- Foster nun papel que levantouu a h. a 14:00 h. A maior exposición so- ciclo sobre “Nova Iork no cine”: ¬EXPO. Algoritmi dixit. Instala- neiro ás 20:30,no Pazo da Ópera. polémica, e de Robert de Niro, que bre o artista galego Luís Seoane, “11 de setembro”, de Samira ción de Darío Álvarez Basso. Até o ¬MÚSICA. Txispunk. Actuación o cimentou o seu mito de actor ca- preto de setecentas obras cataloga- Majmalbaf e outros. Trátase 8 de marzo, na Fundación Luís Seoa- venres 11, no Garufa. maleónico nesta cinta donde inter- das do autor, figura fundamental da dun filme colectivo composto ne. ¬MÚSICA. The Satelliters. Actúa preta a un taxista neoiorquino. O arte galega do século XX. por 11 curtametraxes dirixidos ¬EXPO. Miguel Fisac. Huesos o luns 14, no Mardi Gras. luns 14 ás 18:00 , no primeiro pase ¬MÚSICA. Cornelius. Actúan o por 11 realizadores de moi Varios. Un exhaustivo percorrido ¬MÚSICA. Ten Highlights. Actúa en versión dobrada ao castelán, e sábado 12, na Sala Run Run. distintas cinematografías cunha pola obra deste destacado membro o martes 15, ás 23:00, no Mardi Gras. ás 20:30 en segundo pase en ver- LUGO mesma inspiración común: os da historia da arquitectura española ¬MÚSICA. Son do Galpom. To- sión orixinal subtitulada en caste- ¬CINE. Ciclo Nova York no aconte-cementos do once de do século XX, iniciativa dun grupo can o xoves 17, ás 23:00, entrada lán, na Sede Fundación Caixa Galicia cine. Unha película sobre os setembro de 2001 en Nova York de Colexios de Arquitectos. Até o 18 gratuita, no Bar Faluya. (Praza da Constitución). atentados das Torres Xemelgas e as súas consecuencias. O de febreiro, na sala Luis Seoane. ¬MÚSICA.Iberojazz. O xoves 10, ¬EXPO. Luís Seoane. O itinera- proxéctase esta tarde dentro do martes 15, ás 20:00, na ¬EXPO.Ana Mercedes Hoyos. ás 21.00 no Fórum Metropolitano, o Fundación Caixa Galicia. Exposición antolóxica desta coloris- Lucía Martínez Cuarteto presenta ¬EXPO. Elías Valiña: o renace- ta pintora colombiana. Até o 30 de Soños e delirios. Entradas: 7.00 € ¬ NA REDE autor ou estilo. mento do Camiño. Até o 30 de xaneiro, no Museo de Arte Contem- (carné xove e + 65 anos, 5.00 €). O deseño da web é sinxelo e moi xaneiro. No Arquivo Histórico Provin- poráneo Unión Fenosa. E o xoves 17, o Horacio Fumero Cidade da pintura, unha funcional, os autores ou obras son cial. Trio, con Horacio Fumero, contra- inxente pinacoteca. moi doadas de atopar e presén- baixo, Albert Bover, piano e David tanse en diversas resolucións, Xirgu, batería, presenta Homenaxe http://pintura.aut.org/ dando unha calidade máis que a Teté Montoliú, ás 21.00 no Fórum notabel para a súa visualización. Metropolitano. Entrada: 9.00 € (carné Cidade da Pintura é un espazo de xove e + 65 anos, 7.00 €). Internet que constitúe o maior Obra de Castelao ¬TEATRO.Noite de Reis ou o que museo pictórico virtual actual- Paradóxicamente, nesta páxina queirades. Baseada en “Twelft mente na rede. con sede en Madrid podemos Night or as you please” de Shakespe- Creado pola Asociación “Axudao atopar a mellor e máis extensa are, en adaptación textual e dirección a camiñar”, para a integración das obra de Castelao, con grande di- de Quico Cadaval, nun espectáculo persoas con discapacidades físi- ferencia sobre calquera outra alo- do CDG . O venres 11 e o sábado 12, cas, na elaboración e mantemen- xada en Galiza. Cadro de Mercedes Hoyos. no Teatro Rosalía de Castro. to desta moi ben elaborada web Nesta cidade pictórica están alo- traballan varios empregados e xadas 373 obras do rianxeiro, per- empregadas con estas caracterís- fectamente clasificadas por esti- ¬ TEATRO ticas. los, modalidades artísticas (retra- Contén máis de 120.000 obras to, bocetos, ilustracións, etc...), HENDAYA MON pictóricas de todos os tempos, sis- con total respecto aos títulos ori- AMOUR tematizadas nun extenso thesau- xinais , data, e á colección ou mu- “Noite de Reis, montaxe do CDG que está Bacana Teatro rus e con entradas por obras, museo de donde proveñen as obras. esta semana en Narón. Autor/Dirección: seos, autores, temáticas e estilos. Unha compilación do máis nece- ¬EXPO. Colectiva de Nadal.Até Xúlio Abonjo O acceso é gratuíto e a razón da saria e útil para coñecer polo miu- o 15 de xaneiro. NaGalería Clérigos. Elenco: César Goldi e súa existencia é a integración lado a labor do Castelao artista, e ¬EXPO. Teatros putrefactos. Xúlio Abonjo / boral das persoas discapacitadas ocasión tamén para unha certa Instalacións de Iván Prieto. Até o 15 Xénero: Comedia que traballan nos seus contidos. vergoña por non dispor desde o de xaneiro, na Sala de Exposicións da O espazo é visitado acotío por mi- seu país de ningunha páxina se- Deputación Provincial. O 23 de outubro de les de navegantes, entre os que se mellante. ¬MÚSICA.Helloween + Gamma 1940 no punto límite atopan: pintores, universitarios, O enlace concreto é: Ray + Axxis. Actúan o xoves 17 no entre as conquistas mestres e alumnos de colexios de http://pintura.aut.org/SearchAutor?A Recinto Feiral. militares do III Aich e distintos niveis, ou calquera con utnum=13.863, ou buscando polo en España tivo lugar curiosidade por un determinado autor. MELIDE un encontro sinistro. ¬MÚSICA. The Homens. Actua- Hendaya mon amour ción destes representantes santia- conta en clave de gueses do “power-pop” , presentan- comedia musical o do o seu último disco “Tres”, o ven- encontro entre Adolfo res 11, á 1:00 da madrugada, no Pub the Hit, Fito, o Führor Gatos. do III Aich, e Francisco Frango, Paco, o Claudillo de comedia na que o amor acaba co NARÓN España. Un musical que navega fascismo”. ¬TEATRO.Noite de Reis ou o por diferentes estilos musicais: Unha proposta divertida, amoríos que queirades. Obra baseada twist, hip hop, balada romántica, imposibeis en clave de folletín, en “Twelft Night or as you please” copla, pop. Entre as frases donde Franco finalmente...ben, de William Shakespeare, en adapta- promocionais da obra: “A mellor vela e escoitala, esta ción textual e dirección de Quico meirande historia de amor semana en Ourense, no Teatro Cadaval, nun espectáculo do Cen- endexamais contada. Unha Principal. tro dramático Galego. O mércores 16 e xoves 17, en función escolar, no “O Cura de aldea”, Castelao, 1917. Auditorio Municipal. 10 xaneiro guieiro.qxd 8/1/08 19:20 Página 5

Queres saber máis? anosaterra.com ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 GUIEIRO.51.

O Carrabouxo. Cen viñe- tas escollidas polo autor ex- Francisco Leiro. Sete esculturas do artista perten- póñense e pódense adquirir centes á Colección de Arte Caixa Galicia, expo- no Ateneo ourensán. ñense na Sede da Fundación Caixa Galicia

NEGREIRA anos de esplendor. O martes 15 ás traballo desempeñado durante vin- ¬TEATRO. Marmotaphil. Actua- 20:00 (versión dobrada ao tecinco anos de traxectoria profesio- ción o sábado 12 noPub Stragos. castelán), no Centro Sociocultural nal fai do deseñador galegoun punto ¬ DE PASEO Caixa Galicia(Xoan XXIII). de referencia internacional na moda. OURENSE ¬EXPO.Tránsitos. Exposición do Até o 27 de xaneiro no Museo Munici- Percorridos pola Vía da Pra- Ruta de sendeirismo polo ¬ACTOS.Conferencia-colo- artista arousán Carlos Maño desde pal. ta na provincia de Ourense. Orga- Camiño Inglés e ruta dos Muí- quio. Charla e coloquio a cargo de este mes de decembro. Nela mós- ¬EXPO. 25 anos de Carrabouxo. niza: Asociación Galega de Amigos ños de Batán. Rutas a pé, a cabalo, Ramón Jáuregui sobre “Novos re- transe as últimas creacións do pon- Xosé Lois González, pai do Carra- do Camiño de Santiago. en bicicleta ou vehículo motoriza- tos para a política no século XXI”, o tevedrés, que poderemos ver até o bouxo, expón 100 orixinais da perso- Información: Praza das Damas, 1, do. Información: Casa da Cultura do martes 15 ás 20:15, no Centro Desen- 7 de xaneiro, no Centro Cultural De- naxe desde os seus inicios até agora, Ourense · Tfno.: 988 391 110 Concello de Carral. volvemento Caixanova. putación de Ourense. escolmando catro por ano. Os orixi- ¬CINE.Ciclo Nova Iorque no ¬EXPO. Pintores no Liceo. nais están á venda, a 250 € cada un. Ruta de sendeirismo Subida Visitas aos Museos Científi- cine. Proxéctase A lei do silencio Obras de Castelao, X. Quesada e Até o 2 de febreiro no Ateneo de Ou- ao Monte da Louseira. Neda cos da Coruña:Casa das Ciencias · de Elia Kazan(1951), unha visión Díaz Pardo. Até febreiro de 2008, rense. Información: 981 390 233 Domus · Acuario. do sindicalismo e as mafias no Nova noLiceo. ¬EXPO. Vivir no espazo. Mos- Visitas: 981 189 844 · 981 189 846 · Iorque dos anos 50, con Marlon ¬EXPO. Roberto Verino, vinte- tra con pezas auténticas da indu- Rutas dominicais pola Ri- www.casaciencias.org Brandode protagonista nos seus cinco anos de moda. O arduo mentaria e utensilios dos astro- beira Sacra. Organiza: Castellun nautas da aventura espacial dos - Vía Luci. Sober. Tfno.: 629 208 917. Visitas ao Monumento ro- 60 e 70. Amosa as dificuldades co- mano de Santa Eulalia de ¬ EXPOSICIÓNS ordenador. tiáns da vida nas naves espaciais. Visitas guiadas polos paraxes Bóveda. Lugo permanentes ou A pretensión deste espacio pa- Até o 6 de febreiro na Sala de Cai- protexidos dos Ancares. Inverno: de luns a venres, de 8:00 a de longa duración ra a educación medioambien- xanova. Organiza: Consellería de Medio 15:00 h. tal é tratar de axudar a concien- ¬TEATRO. Hendaya mon amour. Ambiente • Tfno.: 981 371 660 Vivir no Espazo. 2007 ano ciar á sociedade da importan- Obra da compañía Bacana Teatro, Sala arqueolóxica A Casa internacional da ciencia cia do mantemento do protagonizada por Xulio Abonjo e Museo etnográfico da Funda- dos Mosaicos. Restos dunha ca- Até o 6 de febreiro noCentro entorno, enfocando esta activi- César Martínez Goldi, que encarnan ción Neira Vilas. Reune trebellos sa romana Social Caixanova de Ourense dade principalmente cara os aos dictadores Franco e Hitler, propo- de labranza e tradicionais.Pódese Permanente. Rúa Doutor Castro, podense contemplar fotografí- sectores de poboación máis ñendo un hipotético e sinistro ena- visitar de luns a sábado de 18:00 a 20-22. Lugo as, maquetas e elementos reais mozos. moramento de ambos, en clave de 20:00, ao igual que a biblioteca. Sito usados pola NASA en diversas comedia. O sábado 12, ás 20:00 no en Gres (Vila de Cruces). Visitas guiadas ás Escava- expedicións espaciais. Faise Ríos de Galicia. Tesouros Teatro principal. cións Prehistóricas do Fa- fincapé no cotián da vida no es- de Vida ¬TEATRO. Rebeldías posibles. Re- Ruta da auga, de San Alberte e cho pazo dos astronautas. Pódense Esta exposición fotográfica iti- presentación pola compañía de tea- Pardiñas (20 Km.). Organiza: Con- Visitas guiadas ao Casco Histórico ver escafandras, traxes e outros nerante organizada por Caixa- tro Cuarta Pared. O domingo 13 ás cello de Guitiriz. de Cangas. Información Tfno.: 986 adminículos usados polos cos- nova, consta de 50 instantáneas 20:00 no Teatro Principal. Información: 982 370109. 392 023. monautos en diversas expedi- realizadas polo fotógrafo sub- cións da carreira espacial. marino José Luís González ao longo de 15 anos de traballo Naturnova nos máis diversos paraxes da A exposición Naturnova (Vigo) xeografía galega. A través das consta de 37 módulos organi- súas lentes captou imaxes sor- zados en tres áreas temáticas: prendentes, que reflicten o bu- O universo, A Biosfera, e O Ho- lir da vida que se esconde no si- me e o Medio. lencioso interior dos nosos ríos. Naturnova ou Centro Interactivo A lontra, a vexetación subacuá- de Educación Medioambiental tica, as cóbregas, as tartarugas serve como guía de reflexión so- ou os bosques de ribeira, prota- bre os efectos das actividades gonizan instantáneas que re- humanas sobre o ecosistema e flicten a gran beleza duns eco- as súas posibles solucións. sistemas que resisten aínda os Tamén mostra o Sistema Solar embates da destrucción medio- en movemento, o fondo da Ría ambiental, como fráxiles tesou- a bordo dun submarino, un voo ros que compre manter. virtual sobre Galicia, xogos de Exposición de Roberto Verino, en Ourense. Museo da catedral de Santiago PONTEAREAS adolescentes, sen omitir os contidos 31 de xaneiro na Casa das Campás. O Museo da Catedral de Santia- ¬MÚSICA. The Preachers of máis controvertidos. O martes 15 ás ¬EXPO.Wildlife 2007, fotográ- go, fundado en 1930, recolle a Rock and Roll. Grupo de Vilagar- 20:00 en versión orixinal subtitulada fos da Natureza. Organizado historia do Santuario e as pega- cía que actúa o venres 11 no Salón en castelán, na Sede Fundación Caixa polo Colexio Oficial de Arquitectos das da peregrinación ó longo Parroquial. Galicia (Praza de San Xosé, 3). de Galicia, permanece aberta até o dos séculos. O museo consta de ¬EXPO.Facer e deixar facer. 31 de xaneiro na Casa das Campás. tres espacios: a Cripta, o Tesou- PONTECALDELAS Organiza a facultade de Belas Artes ¬MÚSICA.Álvaro Muras + ro e o Claustro. No último piso ¬MÚSICA. Andrés Suárez. Actua- e a Fundación Laxeiro. Dez artistas Vicky. Actuacíón o venres 11, ás están as Salas da Balconada que ción o sábado 12 ás 23:00, con entrada propia Universidade de Vigo 23:00, na Casa do Coto. albergan unha importante co- da gratuita, no Pub Leblon. amosan a súa obra até o13 de lección de tapices epinturas. A xaneiro, na Fundación Laxeiro. SALVATERRA DE MIÑO entrada xeneral custa 5 €, e de 3 PONTEVEDRA ¬EXPO.Pontevedra, arquitec- ¬MÚSICA. The Preachers of a 1 € noutros casos. ¬CINE.Ciclo Nova Iorque no ci- tura emerxente. Organizado Rock and Roll. Actuación do ne. Proxéctase Kids, de Larry Clark polo Colexio Oficial de Arquitectos grupo vilagarciano o sábado 12 no (1995), unha visión crúa da vida dos de Galicia, permanece aberta até o pub 7 vidas. 10 xaneiro guieiro.qxd 8/1/08 19:20 Página 6

GUIEIRO.52. DE CULTURA E ESPECTÁCULOS ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008

The Fountains of Wayne, grupo norteamericano de pop, actúa en Santiago.

Despistaos. O grupo rock de Guadalajara estará en Vigo e Santiago nesta semana.

SANTIAGO Sociocultural Fundación Caixa anónimos. Até o 30 de xaneiro na Están abertas as seguintes exposi- ¬CINE.Operación Nicolai. O Galicia(Carreira do Conde, 18). Casa da Parra. cións: luns 14 proxéctase este filme de Do- ¬EXPO. O soño de Platón. Pintu- ¬EXPO. A Traslación do corpo Eugenio Granell, militante do lors Genovés, seguido dunha con- ras do pintor barcelonés Gabriel do Apóstolo Santiago. Organi- Poum. Até o 27 de xaneiro. ferencia a cargo da directora. Será ás Martínez Navarro “Rigo”, na galería zada pola Asociación Amigos del Memoria dun encontro vital. Até 19:30, na Fundación Granell. Galería Sol & Bartolomé, San Francis- Camino de Santiago da Comuni- o 13 de xaneiro. ¬CINE. King Kong (1931). Dentro co, 30. dade Valenciá e patrocinada pola ¬EXPO. Sri Pada. Fotografías de do ciclo que organiza Caixa Galicia ¬EXPO. Os rostros da Memo- Dirección Xeral de Turismo e a S. A. Jessica Agulló.Até o 27 de xaneiro. titulado “Nova York no cine”, ria. Retratos fotográficos a cargo de de Xestión do Plan Xacobeo, a Museo das Peregrinacións. proxéctase este filme dirixido en Xurxo Lobato de 45 persoas que mostra agrupa trinta representa- ¬EXPO. Grandes mestres gale- 1933 por Merian C. Cooper e sufriron en sí mesmas ou nas súas fa- cións iconográficas que van dos sé- gos . Percorrido pola plástica gale- Ernest B. Shoedsack que deu lugar milias a represión franquista na gue- culos XII ao XIX e reproducen orixi- ga máis recente, comezando coa ao xurdimento dun mito rra ou na posguerra. As fotos en nais depositados en diferentes mu- obra de Villamil, e outros moitos au- cinematográfico, o grande mono branco e negro, de grande formato, seos de España e Europa. Inclúe tores como Arturo Souto, Villafi- destruido pola civilización e a acompáñanse das biografías de ca- tamén sete paneis explicativos. Até nez, Gonzalez del Blanco ou Llo- ambición humana. Este luns 14, ás da quen. Entre os fotografados hai o 13 de xaneiro, na Fundación To- rens, Seoane ou Eugenio Granel. 20:30 en versión orixinal con persoeiros históricos, coma Díaz Par- rrente Ballester. Até o 15 de xaneiro, na Galería José subtítulos en castelán, no Centro do ou Pousa Antelo, e outros máis ¬EXPO. Fundación Granell. Lorenzo,Travesa do Franco, 3,1º.

¬ CONVOCATORIAS

XIII Concurso literario Anxel Casal VIII Premio de Traducción Giovanni relatos, cunha extensión mínima de 60 folios O Concello de Santiago de Compostela pon Pontiero mecanografados a dobre espazo e máxima en marcha a XIII edición do Concurso Literario O Centro de Lingua Portuguesa /Instituto Ca- de 250, que estea escrita en lingua galega. O Ánxel Casal, nas modalidades de poesía, conto moes de Barcelona e a Facultat de Traducció prazo remata o 1 de marzo de 2008. Envia- e teatro. A denominación de Ánxel Casal para da Universitat Autònoma de Barcelona, coa in- ránse os orixinais á editorial convocante, na este certame literario provén do recoñece- tención de honrar a figura do traductor Gio- rúa Xeneral Pardiñas, 15-17, local 10-15701, en mento a este insigne galeguista, que foi tamén vanni Pontiero, convocan o VIII Premio de Tra- Santiago de Compostela. O premio é a edición alcalde da cidade de Santiago. dución Giovanni Pontiero. O premio está desti- Poderán concorrer a este concurso literario nado a traducións realizadas ó castelán de da obra. alumnos e alumnas de ensino non universita- obras literarias en prosa, escritas orixinaria- rio de Galicia a partir dos 14 anos. Para cada mente en lingua portuguesa e publicadas nos Premio de Xornalismo Compostela unha das tres categorías de poesía, conto e te- dous anos anteriores ao da entrega do mes- Monumental atro establécese un primeiro premio de 1.000 mo. Convocan: Compostela Monumental e La euros e un segundo premio de 700 euros. Poderán concorrer ao premio tódalas traduc- Madalena, 234-2/ Ferrol 15402 Caixa. Data de remate do prazo de entrega: cións ó español de obras literarias escritas orixi- Tel. 981 354 821/ Fax 981 351 639 Prazo de presentación: até o 14 de agosto de 25/03/2008 nariamente en lingua portuguesa publicadas entre o 1 de xaneiro de 2006 e o 31 de decem- XXV Premio Xerais de Novela 2008. IX Concurso Galego de caricaturis- bro de 2007. Edicións Xerais de Galicia convoca a vixésimo Información: tel. 981 575 919 ou na web: tas noveis O premio establecido é de 6.000 euros. quinta edición do Premio Xerais de Novela en www.compostelamonumental.com. Convocado pola Casa da Xuventude de Data de remate do prazo de entrega: lingua galega, dotado con 25.000 euros.. Ourense, como achega á IX Bienal da Cari- 29/02/2008 Poderán concorrer ao premio todos aqueles catura, que organiza conxuntamente coa autores/as de calquera nacionalidade que pre- Concellaría de Cultura de Ourense. Premio de ensaio Pablo de Olavide, o senten os seus orixinais en lingua galega, con- Bases: espíritu da ilustración, 2007 forme á normativa vixente. Os textos presenta- Para galegos/as residentes en Galiza entre A Fundación de Municipios Pablo de Olavide dos han ser inéditos e totalmente orixinais. 14 e 30 anos. convoca o premio de ensaio sobre "Pablo de Tamén convoca a mesma editorial estes pre- Cada autor poderá presentar o número de Olavide: el Espíritu de la Ilustración". mios: caricaturas que estime oportuno, sexa co- Concederase un premio único de 6.000 euros XXIII Premio Merlín de Literatura Infantil mo retrato ou como viñeta de humor gráfi- á obra gañadora. en lingua galega. co. Deberán ser orixinais, inéditas e non ter Máis información na web: Dotado con 10.000 euros. levado premio noutros concursos. http://www.fundaciones.upo.es/. Tamaños: mínimo DIN A4 (210 ˘ 297 mm), Data de remate do prazo de entrega: XXV Premio Fundación Caixa Galicia de Li- máximo DIN A3 (297 ˘ 420 mm). Técnica li- 30/03/2008. teratura Xuvenil bre. Calquera personaxe pode ser obxecto Dotado con 10.000 euros. das caricaturas, aínda que se valorarán es- XVII Certame de Narracións Breves Rematan igualmente o 7 de abril. VIII Premio de Poesía Fiz Vergara Vi- pecialmente os do mundo cultural, político Manuel Murguía Información completa sobre os Premios Xe- lariño ou social de Galicia. Convoca: Concello de Arteixo.Prazo de presen- rais en: Convocan: Concello de Sarria e A.Cultural Er- Data: antes do 15 de Xaneiro de 2008 na tación: até o 1 de marzo de 2008. Edicións Xerais, Doutor Marañón, 12. 36211 Vi- gueitos. As obras deberán estar escritas en lin- Casa da Xuventude, rúa Celso Emilio Ferrei- Información: www.arteixo.org go / Apartado Postal 1446. 36200 Vigo / Teléfo- gua galega. A extensión mínima é de 400 ver- ro 27, 32004 Ourense. nos 986 214 888 - 214 880 / Correo electróni- Premio á mellor colección (6 caricaturas): XXVII premio Esquío de poesía co:[email protected]/http://www.xerais.es sos. Os orixinais deben ser inéditos e non pre- 800 euros. Un dos máis reputados concursos da poética miados noutro certame. Catro Premios ás mellores caricaturas, de nacional. Premios Narrativas Quentes de lite- Os traballos presentaranse por quintuplicado, 250 euros cada un. Un deles, como mínimo, Prazo: até o 15 de febreiro de 2008. ratura erótica. a doble espazo e baixo plica a este enderezo: será destinado a viñeta de humor gráfico. Contía: dous premios indivisibles de 10.000 Convocado por Editoriais Positivas, na súa IV VIII Premio de Poesía Fiz Vergara Vilariño, Con- Máis información: euros e accésit de 2.500 para as modalidades edición, poderá concorrer a este premio cal- cello de Sarria, Rúa Maior 14, 27600 Sarria, an- http://www.xuventude.net/web/xuventude galego e castelán tes do 31 de xaneiro. de/expresate Convoca: Sociedade de Cultura Valle Inclán quera obra narrativa inédita, sexa novela ou 10 xaneiro guieiro.qxd 8/1/08 19:20 Página 7

Queres saber máis ? anosaterra.com ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 GUIEIRO.53.

Anuncios de balde. Poden facelos chegar por estes medios: no Apar- tado 1.371, 36200 de Vigo; por teléfono no 986 222 405, por Fax no 986 223 101, ou por correo eléctrónico en [email protected]ódese incluir Laranland. Danza en unha foto relativa ao obxecto a vender, percurar, etc..., en formato dixital e Santiago por Ángels dimensións moderadas.Publicaránse segundo a disponibilidade de espazo. Margarit

¬EXPO. Reflexo. Exposición de radas). Pola compañía Teatro debuxo e pintura de Marina do Noroeste, dirixe Eduardo Núñez, até o 26 de xaneiro. Na Alonso, con Victoria Pérez Varela e ¬ ANUNCIOS DE BALDE Galería de arte C5 Colección - Luma Gómezo xoves 17, no Teatro Travesa da Universidade, 1. Principal. ¬EXPO. Galicia en foco. Exposi- ¬TEATRO. Larandland. Con co- Véndese contrabaixo semi- lo). Chamar aos telf. 986 373 ña, calefacción e 10.000 m2 de ción fotográfica. Até o 13 de xanei- reografía e dirección de Angels novo con funda e arcos francés 099 ou 645 663 142. finca, fins de semana, tempo- ro, na sede do Colexio de Arquitec- Margarit e creación e interpreta- e alemán. Chamar ao 619 radas... Chamar ao 686 753 tos. Casa da Conga. ción de Eneko Alcaraz, Vera Bilbija, 218966. Vendo Enciclopedia Gale- 105. ¬EXPO. Esculturas de Manolo ou Emili Gutiérrez, o último espec- ga Universal. Telf. 653 928 083. Paz.Até o 11 de xaneiro estarán na táculo de Ángels Margarit toma a Rapaz de corenta anos, Arréndase unha casa no Sede Fundación Caixa Galicia tres cidade como motivo e paisaxe, con inquedanzas culturais, Véndese clarinete Yamaha Porto do Cabo (Cedeira) todo esculturas de gran formato, co títu- onde o movemento dos bailaríns desexa coñecer a muller gale- en si bemol, en bo estado. o ano non sendo nos meses lo de “Escalinata”, “Campo de arroz” permite aproximarse ao especta- ga con ganas de compartir afi- Razón no telf. 636 560 154. de xullo e agosto. Telf. 676 727 e “Nube”, pezas realizadas este ano, dor. O venres 11 ás 20:30, e o sába- cións comúns e novas expe- 518. en pedra de granito, para o espazo do 12 ás 18:30, no Salón Teatro riencias. Contacto: Véndese aparador de casti- da galería scq. (CDG). [email protected] ñeiro con espello, de 60 anos ¬EXPO. Francisco Leiro. Sete de antigüidade aproximada- Alúgase baixo –sobre 130 esculturas do artista Francisco Lei- Alúgase piso en Gondo- mente (2 m. de alto x 1,85 x m2– na rúa Becerreira 81, do ro pertencentes á Colección de Ar- mar, dous dormitorios, salón, 0,56), restaurado, por 120 euros barrio de Cabral, en Vigo. Cha- te Caixa Galicia, expostas na Sede da cociña, baño e aseo. negociabeis, en Vigo. Telf. 696 mar ao mediodía ou á noite ao Fundación Caixa Galicia. Até o 13 de 617936257. 509 362. Tlf. 986 372 263. xaneiro. ¬MÚSICA.Despistaos . O grupo Véndese proxector LG Véndese mesa antiga de Vendo colección A Nosa de Guadalajara está en xira presen- D.L.P. RD-JT90 con todos os ac- comedor, de castiñeiro. Telf. Terra do ano 1907 ao 1970. tando o seu disco "Vivir al revés". cesorios de conexión, dúas 676 727 518. Consta de 15 volumes (dous Veñen acompañados dos mallor- lámpadas e pantalla, mercado deles de índices).Contacto quíns La Musicalité. Dúas propos- hai 6 meses por 1.000 euros, Busco piso Cangas e Vigo. [email protected]. tas de pop-rock xuvenil. O prezo da con 10 horas de uso, por 800 Funcionario, busco piso en entrada será de 12 euros anticipada euros. Interesados contactar no aluguer, mínimo 2 dormito- e 15 euros na sala. (Discos Gong / telf. 688 111 039. rios e calefacción. Discos Elepe / Tenda Tipo). O sába- Cangas e Vigo. Urxe. Telf: do 12, ás 21:30 na Sala Capitol. 658194022 ¬MÚSICA.The Fountains of Wayne.Un grupo norteamericano Compro libros, revistas, que domina o pop na modalidade Portada de Xohán Ledo.. fotos, postais, documentos... indie ou power-pop, que suma me- relativos á Galiza, e tamén se- lodía coidada e vitalismo, tendo un- TRIVES los. Telf. 678 911 804. ha carreira formada por cinco dis- ¬EXPO. Unha pinga de auga, cos longos, presentando aquí o últi- unha pinga de vida. Conxun- Alúgase casa de campo mo, chamado “Traffic and to de fotografías que amosan o completa en Meira (Lugo), á Weather”. De teloneiros actúan os problema que teñen países coma Alúgase casa restaurada beira do nacemento do río madrileños Layabouts. Entradas a Palestina para obter auga potable. por fins de semana ou tempa- Miño, con 3 cuartos duplos 20 euros , 23 euros en taquilla. Ven- As imaxes foron recollidas pola fo- das na Serra do Suído (Cove- con baño incorporado, coci- da de entradas anticipadas: Santia- tógrafa Brigitte Grignet durante go : gong discos, a reixa tenda; A co- unha viaxe a Gaza e a Cisxordania. ruña: portobello, noni’s. Vigo: elepé, A exposición poderase visitar até o gong. O luns 14, ás 21:00 na Sala Ca- 31 de xaneiro no Centro Comarcal cine. Proxéctase Era unha vez do) 12 - 14 horas;18 a 21 horas.En- caso dos novísimos Basta de fingir. pitol. de Terra de Trives. América, ( Once Upon a Time in trada libre . A entrada custa 3 euros. O venres ¬TEATRO. Extrarradios (come- VIGO America, 1984) de Sergio Leone, ¬EXPO. Tempo ao tempo. Ex- 11, ás 23:59 en La Iguana Club. dia para mulleres desespe- ¬CINE.Ciclo Nova Iorque no último fi lme de Leone que xira, en posición comemorativa dos cinco O sábado 12, sen concretar a hora, palabras do propio director, sobre anos do Marco, Museo de Arte Con- está anunciada a actuación dos as persoas que quedan aferradas temporánea de Vigo. Martes a Sá- madrileños The Right Ons. ao pasado e a xente que bado: de 11 a 21 horas; Domingo: ¬MÚSICA. Despistaos + La mu- coñeceron. O martes 15 ás 17:30 , de 11 a 15 horas.Pechado os luns. sicalité. O grupo de Guadalajara, no primeiro pase en versión Até o 17 de febreiro de 2008. Despistaos, están en xira presen- dobrada ao castelán, e ás 20:30 en ¬MÚSICA. Heissel. Actúa o xoves tando o seu disco "Vivir al revés". segundo pase en versión orixinal 10, na súa xira "Comunicados: 2 Dúas propostas de pop-rock xuve- subtitulada en castelán, na Sede años en El Lugar Más Feliz”, con nil. O prezo da entrada será de 12 Fundación Caixa Galicia (Policarpo entrada a 3 euros, no club La Fábri- euros anticipada e 15 euros na sala. Sanz, 21). ca de Chocolate. (Discos Gong / Discos Elepe / Tenda ¬EXPO. Xohán Ledo. As caras ¬MÚSICA. Cornelius. Actúa o Tipo). O venres 11, ás 21:30 en La do libro.As portadas e ilustra- xoves 10, no pub El Ensanche. Fábrica de Chocolate. cións deste nome clave nas edi- ¬MÚSICA. Gramola. Actúa este ¬MÚSICA. Rodeo Joe + Doctor cións de Galaxia. Até o 20 de xa- xoves 10, ás 22:00, no pub Parrafa- Hyde. Actúan o sábado 12, ás neiro no Museo Quiñones de León. das. 22:30, con entrada a 3 euros, no ¬EXPO. Laboratorio de estilos. ¬MÚSICA. Septiembre + Basta club La Fábrica de Chocolate. Bodegóns e naturezas mortas de de fingir. Dous grupos vigueses ¬TEATRO. Ollos de peixe. A com- Pablo Picasso. Até o 3 de febreiro, que levan un par de anos coa súa pañía Daniel Abreu presenta esta na Fundación Pedro Barrié de la Ma- proposta musical. O Rock/Power- obra os días venres 11, sábado 12 e za, Policarpo Sanz 31 ,neste horario: pop de Septiembre e un amplo re- domingo 13, ás 22:00, no Teatro En- O grupo vigués Heissel. De Martes a Domingo (luns pecha- xistro que vai do pop ao punk no salle. 54 cine,tv,dvd.qxd 8/1/08 18:05 Página 2

ANOSATERRA CINE,TV,DVD.54. 10-16 DE XANEIRO DE 2008

Xosé Valiñas

melodrama de amigas que se ancontran e desencontran ao longo de varias décadas co pano de fondo sociolóxico da Norteamérica de posguerra. Na superficie pode botar para atrás un certo tono pastel pero non se trabuquen coas apa- rencias. Oculta moito cine de calidade e, sobre todo, unhas interpretacións como só Cu- kor podía espremer da Bisset e da Bergen. TV. William Friedkin dirixe A Caza. As vidas de Celia prano, Deadwood e compa- Dirixe: Antonio Cavarrías. ñía, a canle de televisión por Intérpretes: Luis Tosar, Najwa cable HBO xa marcaba ten- Nimri. dencia cos seus esmerados Drama. España, 200 telefilmes –nada que ver co La 2. Venres 11 de xaneiro, 21h30. que por estas terras identifi- camos con esa etiqueta. Este Thriller Noir á española con biopic de Walter Winchell, inquedanzas existencias e for- controvertida lenda da mato de bolero. Chavarrías prensa norteamericana clá- ten certa man para o xénero e sica, azoute de ricos e famo- para este tipo de atmosferas sos, precursor da crónica so- como xa deixara claro en fil- Keira Knightley enExpiación. cial vitriólica e histérico mc- mes como Susanna ou A hora carthysta na súa etapa final do silencio. En tentativas an- EN CARTEL. O prado das estrelas Expiación antes de caer en desgraza. teriores faltoulle un reparto Dirixe: Mario Camus. Dirixe: Joe Wright. Tremendas interpretacións equilibrado para darlles enti- Aliens vs. Predator 2 Intérpretes: Álvaro de Luna, Ma- Intérpretes: Keira Knightley, Ja- de Tucci, Giamatti e Christop- dade ás súas ideas, cousa da Dirixen: Colin Strause e Greg rián Aguilera. mes McAvaoy. her Plummer, entre outros e que tampouco estivo sobrado Strause. Drama. España, 2007 Drama. Reino Unido, 2007 hábil dirección do responsá- nesta ocasión coa enervante Intérpretes: John Ortiz, Johnny bel de Escenas nunha galería. Nimri –será cousa dela o cons- Lewis. Un Camus a media voz, de Rara vez defrauda Ian McE- Unha desmitificadora visión tante declive de Julio Me- Acción. EE UU, 2007 tono intimista, que recupera wan levado ao cine. O pracer do xornalismo americano clá- dem?– inda que ao seu favor a atmosfera de A cor das nu- dos estraños é un dos filmes sico co formato da tradicional teña a un Tosar tan preciso Os monstros toman terra bes e, quitando toda a anéc- máis perturbadores de Paul historia de ascenso e caída e coma sempre.G nunha vilacha do medio oeste dota política, o tono bucó- Schareder e Roger Mitchell de- personaxe público con luces e americano nesta secuela de in- lico de Sombras nunha bata- mostrou unha sorprendente sombras. tencións netamente crematís- lla. Non contribuirá ao pro- capacidade para as atmosferas ticas. A cousa lembra o tempo selitismo camusista pero insás coa adaptación de Amor Á caza (edición especial) das vacas fracas da Universal tampouco defraudará os perdurábel. Con esas premi- Dirixe: William Friedkin. cando tiñan que arrexuntar a seus seguidores. Álvaro de sas a estrea de Expiación xusti- Intérpretes: Al Pacino, Paul Sor- Drácula, o Home Lobo e Fran- Luna borda o papel de xubi- fica toda expectación. Dirixe vino. kenstein para facer un pouco lado honesto e sentencioso Joe Wright, debutante hai un Thriller. EE UU, 1980 de ruído. Daquela, a secuencia nesta égloga luminosa sobre par de anos coa última adap- rematara enfrontando o trío a busca da sabedoría na que tación do Orgullo e prexuizo Edítase en DVD o filme máis cos cómicos Abbott e Costello. Camus honra unha das súas de Jane Austen que repite controvertido de William Para cando un Aliens & Preda- afeccións menos coñecidas: nesta ocasión con Keira Friedkin.Un realizador sem- tors vs Borat? o ciclismo. Knightley como protagonista pre no fío da navalla entre a para darlle forma a este suxes- provocación intelixente e a tivo relato de ambigüidades, tentación recadatoria. No seu tensións soterradas e historias día Pacino queixárase amar- que se superpoñen como as gamente da presunta mutila- capas dunha cebola na Ingla- ción da fita. Thriller malsán terra dos anos 30. nos ambientes sadomaso dos primeiros 80. DVD.VENDA. Ricas e famosas Winchell Dirixe: George Cukor. Dirixe: Paul Mazursky. Intérpretes: Jacqueline Bisset, Intérpretes: Stanley Tucci, Paul Candice Bergen. Giamatti, Christopher Drama. EE UU, 1981 Plummer. Drama. EE UU, 1998 O que para moitos segue a ser o mellor director de actrices de Antes de ser a referencia das todos os tempos despediuse Aliens versus Predator 2. series de calidade cos So- do cinema con este intelixente Luís Tosar interpretaAs vidas de Celia. pasatempos 10 de xaneiro.qxd 8/1/08 20:13 Página 1

ANOSATERRA 10-16 DE XANEIRO DE 2008 PASATEMPOS.55.

Gonzalo Vilas CRUCIGRAMA AUTODEFINIDO

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Horizontais: 1- Xofre 2- Federación española de motociclismo. 3- Con- xunto dos instrumentos de vento que comprende trompe- tas, trombóns, trompas, etc... 4- Proxenitor. Pronome de terceira persoa, femenino. 5- Repetición monótona e pesada dunha mesma cousa. 6- Óxido de calcio. Un pouco “pirado”. Quere. 7- Semideus grego ao que gostaba perseguir mulleres. Néboa densa, de partículas en suspensión, coma a que ven ás veces do Sahara. 8- Metal precioso. O causante da suba dos prezos, e non é a propina... 9- Moverse armoniosamente (os e as que saben facelo) ao son da música. Relativo ao mellor amigo do home. 10- Anel, peza en forma de circunferencia. Alí, naquel sitio. Labra a terra. 11- Da cor que teñen algunhas cunchas. 12- Prefixo latino que expresa a idea de eixe. Período de tempo, por non poñer outra acepción, que queda fea. 13- Madeira preciosa. 14- Contracción de dous pronomes persoais. 15- A primeira.

Verticais: 1- Unha que se fai cun canuto. 2- Prefixo que dá idea de “por SOPA DE LETRAS SUDOKU baixo”. 3- Locución (dúas palabras) que significa “en dirección Atopar, en calquera sentido, nove nomes de Encher os cadriños cos números do 1 ao 9, a”. 4- Localidade da ría de Arousa, cunha famosa torre. 5- Lin- ríos galegos. gua indoaria da India usada no culto budista. Tipo de tela moi sen que se repitan nin en cada cadro, nin liña, nin ringleira. forte, para diversos usos, ademáis do vestido. 6- Así se facía chamar Manfred Gnädinger. Fila. Siglas do partido político de Castro Urdiales, “Acuerdo por Castro” (que sí, que existe..). 7- Maneira de estar feita unha cousa, e o seu aspecto exterior, feitura. Relativo á raza. 8- Conxunto de xogos, en terminolo- xía tenística. Ao revés, fala, profire palabra. Nota. Medida de capacidade para líquidos, especialmente para viño, que equivale a 16 litros. 9- Mítico bispo galego de orixe bretona. Insec- to coleóptero dos carábidos, escarabello con raias que vive baixo as pedras.10- Forma oblicua do pronome persoal de terceira persoa, singular, en función de obxecto indirecto. Sinónimo de “agás”. Nome de muller. 11- Agora sí, relativo ao recto. Que naceu. 12- Outra maneira de decir ameneiro. 13- Favor, traballo ou donación en favor de alguén ou algo. 14- Ao revés, rece. 15- Letra con forma oronda.

SOLUCIÓNS

SUDOKU SOPA DE LETRAS

AUTODEFINIDO

CRUCIGRAMA I contra e portada.qxd 8/1/08 18:13 Página 2

PROMOCIÓNS CULTURAIS GALEGAS S.A. Presidente: Miguel Barros Puente. Director: Manuel Veiga Taboada 01293 Redacción VIGO: Príncipe 24, 1º- 36202. Teléfono 986 222 405. Fax 986 223 101. [email protected] Redacción SANTIAGO: Preguntoiro 9, 1º esqu.- 15704. Teléfono 981569 229. [email protected] Administración, subscricións, publicidade e Editorial: Príncipe 22, baixo, 36202 VIGO. Teléfono 986 433 830 Diario dixital: www.anosaterra.com 8 400021 303104

María Xosé Queizán timas mortais dos atentados lore as vítimas femininas Rei Juan Carlos fai un MENSAXE DE machistas que causaron tanta tanto como as causadas pola chamamento directo NADAL 2008 rabia e tanta dor. Pediu unha ETA. Despois, debilitado o Oá unidade dos parti- cultura de unidade e un com- patriarcado, nunha socie- 1.293 dos para loitar contra o terro- sidade de lle pór fin ao vil ata- promiso para acabar definiti- dade realmente democrática, rismo sexual. Esta arrepiante que contra os dereitos e liber- vamente co terrorismo sexual. oiremos o discurso de Nadal práctica ocupou gran parte do dades das mulleres. Tivo unha Temos 365 días para conse- en boca do presidente da III seu discurso e insistiu na nece- especial lembranza para as ví- guir esa declaración que va- República española. G anosaterra

O escritor Marcos Valcárcel dedicoulle ás pintadas, sobre todo en Ourense, nove capítulos do seu blog ‘As uvas na solaina’. Recolleu algunhas LITERATOS das máis enxeñosas aparecidas, sobre todo, na época da transición. Bieito Iglesias

un país libre todo é opi- Marcos Valcárcel Nnable. Tanto é así que certo xornalista coruñés –un relambido de moito sandiós– ‘As mellores pintadas son as dos ácratas’ ousa descualificar a Carles Pu- yol, bravísimo defensa blau- H. Vixande grana, achacando a súa titula- Unha das pintadas das que fala ridade a unha suposta cuota vostede e que máis me gustou nacionalista que condiciona o foi aquela de “Fai coma nós, a once culé. Logo non cabe es- raíña e nós non votamos”. Asi- candalizarse de que alguén naba o rei. opine sobre a literatura galega Apareceu perto da rúa Carde- en termos desfavorables, con- nal Cisneros en Ourense. Per- tradicindo os que falan dunha tencía a un grupo reducido de idade de ouro das nosas letras ácratas. Eran enxeñosos, subli- e postulando en troques unha ñaban defectos do sistema e era de prata (da que evacuou a aproveitaban para chamar á gata). Ora ben, os dous últi- abstención. mos censores do sistema lite- É moi ácrata aquela de: “Vó- rario galaico non deron unha tame a min, a ti que máis che no cravo e fartáronse de ma- dá e a min arránxasme a vida”. llar na ferradura. Se a litera- Probabelmente do mesmo tura de nós non vale gran grupo. Xogan co enxeño popu- cousa, non será polas subven- lar e co substrato do caci- ciós nin polos premios, catro quismo, a venda do voto, a ne- cadelas ou patacos que non cesidade da xente... Os ácratas, compiten co aguinaldo millo- que non os anarquistas, son nario repartido á rapañota po- moi activos, sobre todo na las naciós, mercados edito- transición. Non están vencella- PACO VILABARROS riais e literaturas con Estado. dos a unha organización como Resulta complicado fixar re- a CNT e mostran nivel cultural. ción, como a de “Abaixo o “El que no folla per cap d' any, dos que están fóra do sistema gras canónicas que identifi- Que pintadas gustan aquí? clero” da rúa Bispo Carrascosa. no folla en tot l' any”? político ou cultural. Son moi quen un bo escritor. Apenas Precisamente esas, as enxeño- Foi algo raro, sobre todo É de tipo lúdica, provocadora, brillantes ás veces, pero non me atrevo a suxerir indicios, sas, con mensaxes orixinais, nunha cidade como Ourense, case contracultural, contra a aspiran a retratar a idiosincra- só válidos en todo caso prós sen slogans típicos. A xente ca- con tanta influencia da igrexa... moral convencional. sia do país, aínda que empre- autores varós heterosexuais. bréaa que lle emborranchen a Era do tempo da república, dos No Uruguai, en troques, as gan recursos como a retranca, Un gran literato nunca pisa os fachada, mais eles prefiren os obreiros, moi anticlericais. Iso pintadas non son políticas. Hai como aquela do referendo do bares de alterne, non tanto muros das obras. Tampouco vese en “Xente ao Lonxe” de moito pesimismo e influencia estatuto: “Seica non choveu”, por puritanismo como por procuran rédito político... Hai Blanco Amor. Tamén sobrevi- da psicanálise, son moi serios. en referencia ao resultado e á observar este mandamento que enmarcalas no contexto viu outra en Celanova do pe- As do meu blog si, mais non sei consigna para ir votar: “Aínda de Flaubert: Reserve ton pria- ourensán, moitas veces como riódico Adiante, das Mocida- se son representativas, foron as que chova, vota”. pisme pour le style. Pero, se en crítica ao caciquismo e a Baltar. des Galeguistas. que me enviaron. Expresan os Tamén está ben aquela de: mala hora sucumbe á tenta- Había unha tremenda: “Os reis A pintada vén de vello, non si? anos da ditadura ou pouco “Deus morreu, Niezstche ción, xamais verte charra- son os papás”. Eu só recollín algunhas, mais despois. É un proceso que des- morreu. E eu no me atopo mangueiras metáforas sobre Apareceu en dous ou tres si- hai estudos que indican que cribe Eduardo Galeano. nada ben”. as así chamadas –por Baude- tios, é moi cruel. xa había nos inicios da anti- As pintadas recollen as idiosin- É do grupo do que falaba ao laire– femias do pracer. Ten a Houbo algunha que sobreviviu güidade. crasias nacionais? principio, moi influenciada decencia de a guerra, a ditadura e a transi- Que me di daquela catalá de: Non o sei, mais son a expresión polo 68..G limitarse a foder.G NOVIDADES Edicións A NOSA TERRA As escolas A privatización de fundación en Galiza. da empresa pública española. Unha necesidade social de Repercusións alfabetización na economía galega

Luís Obelleiro Piñón Mª del Carmen Sánchez Carreira