Szanuj przeszłość, przyszłość oddaj Bogu Uczciwie pracuj na rodzinnym progu WiadomościWiadomości ISSN 1428-068X BrzosteckieBrzosteckiePISMO TOWARZYSTWA MIŁOŚNIKÓW ZIEMI BRZOSTECKIEJ, RADY GMINY ORAZ CENTRUM KULTURY I CZYTELNICTWA W BRZOSTKU

Cmentarz wojskowy nr 222 z I wojny światowej znajdujący się na Równiach w Brzostku. W grobie masowym pochowano tu 46 żołnierzy austro-węgierskich z 36 i 59 pułku piechoty. Projekt cmentarza wykonał por. Rossman

W NUMERZE: √ WYKAZ ZADAŃ INWESTYCYJNYCH PLANOWANYCH DO REALIZACJI w 1999 r. √ BRZOSTEK W INTERNECIE √ SPRAWOZDANIE KOMENDANTA KOMISARIATU POLICJI NR 2 (39) ROK X √ USTAWA RZĄDOWA 3-MAJA 1791 kwiecień '99 √ HISTORYA RZEZI 1846 R. cena 1, 50 zł 2 WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE WYKAZ ZADAŃ CZY GMINA MOŻE INWESTYCYJNYCH DOFINANSOWYWAĆ PLANOWANYCH SWOICH DO REALIZACJI MIESZKAŃCÓW czasu powołania gmin oczekiwania mieszkańców (w złotych) Od wielokrotnie przekraczały kompetencje i możli- w 1999 r. wości zakreślone obowiązującymi przepisami. Przepisami, które coraz bardziej okrajają samodzielność i samorząd- Wodociąg Brzostek Osiedle Gryglewskiego 56.000,- ność gmin. Według poglądów części mieszkańców, gminy Wodociąg Brzostek w kierunku Zawadki B. 56.000,- mogą prawie wszystko. Tego jednak nie sankcjonuje Wodociąg Grudna Dolna 3.500,- system polskiego prawa. Wodociąg Nawsie Brzosteckie 2.500,- Zgodnie z obowiązującą konstytucją samorząd tery- Drogi (nawierzchnie bitumiczne) 327.500,- torialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Przystanki 28.700,- Będąc organem tej władzy gmina musi działać na podsta- Parkingi 6.000,- wie i w granicach prawa. Według konstytucji i ustawie o samorządzie teryto- Zakupy inwestycyjne (lampy) 10.000,- rialnym, gminy podlegają nadzorowi z punktu widzenia Zakup gruntu pod drogę 4.000,- legalności. Organami nadzoru są: prezes Rady Ministrów i Utwardzanie placu przy ul. Szkolnej 10.000,- wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne Szalety Brzostek 10.000,- izby obrachunkowe. Od 1993 r. tj. od czasu ich powołania, Rozbudowa wysypiska 80.000,- regionalne izby obrachunkowe kontrolują pod względem Kanalizacja Brzostek 100.000,- fachowym całokształt zagadnień prawnofinansowych Oczyszczalnia ścieków Klecie 65.000,- gmin. Każda uchwała organu gminy (rady, zarządu) w Chodniki 20.000,- sprawach budżetowych, absolutorium dla zarządu, a także w innych kwestiach poddanych nadzorowi - może Most na drodze Grudna Dolna 20.000,- być unieważniona przez regionalną izbę obrachunkową. Zakup wozu strażackiego OSP Nawsie Brz. 100.000,- Ingerencja regionalnych izb obrachunkowych w toku pracy Remiza OSP Brzostek 30.000,- gmin jest potęgowana możliwością zaskarżenia uchwały Remiza OSP Januszkowice 800,- organu gminy do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zakup gruntu 33.000,- NSA orzeka o zgodności uchwały organu gminy z prawem Budowa pawilonu handlowego w Brzostku 50.000,- i w razie stwierdzenia niezgodności uchyla ją. Sala gimnastyczna Brzostek 85.000,- Warto pamiętać przy rozdysponowywaniu gminnego Sala gimnastyczna Siedliska Bogusz 100.000,- budżetu o tym, że w świetle aktualnego stanu prawnego gmina, jako podstawowa jednostka samorządu terytorial- Sala gimnastyczna Nawsie Brzosteckie 150.000,- nego, nie jest uprawniona do dotowania poczynań gospo- Sala gimnastyczna Januszkowice 65.000,- darczych swoich mieszkańców, chociaż przyczyniają się Wymiana stolarki SP Kamienica Górna 40.000,- one do rozwoju gospodarczego i odciążają organy gminy Zakupy inwes. (grunty, ksera, komputery) 48.500,- od realizacji przez nie zadań własnych. Gdyby gmina Dach na budynku GOK w Brzostku 60.000,- chciała wspierać np. kredytami lub dotacjami niektórych Dom Ludowy Bączałka 3.000,- mieszkańców, to czyniłaby to kosztem innych mieszkań- Dom Ludowy Gorzejowa 10.000,- ców. Dom Ludowy Siedliska Bogusz 10.000,- Według obowiązujących przepisów prawnych gmina nie jest władna do przyznawania swoim mieszkańcom dotacji, Dom Ludowy Zawadka Brzostecka 1.000,- tak podmiotowej, jak i przedmiotowej. Nie można tego Dom Ludowy Klecie 5.000,- robić, chociaż względy gospodarcze, społeczne, a nawet Dom Ludowy Kamienica Górna 4.000,- celowościowe przemawiałyby - w niektórych przypadkach Dom Ludowy Nawsie Brzosteckie 10.000,- - za takim postępowaniem. W trybie dotacji gminnych Dom Ludowy Przeczyca 6.000,- niektóre z potrzeb zbiorowych mogłyby być zaspokajane Likwidacja barier architektonicznych w 100.000,- szybciej i taniej, aniżeli realizowanie ich przez gminę w Urzędzie Gminy** trybie określonym przepisami prawa. Ogółem: 1.710.500,- Jednakże żadna ustawa nie zezwala na dofinansowanie mieszkańców gminy. Prawo posiada w tym wypadku pry- * W tym 20.000,- zł z innych źródeł finansowania mat nad innymi racjami. ** W tym 50.000,- zł z innych źródeł finansowania U.W. WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE 3 oraz na wykluczenie chaosu przy Moim ich realizacji. Od Redakcji Według obowiązującej ustawy o finansach publicznych, wydatki inęły cztery lata odkąd rozpoczęłam prowa- wynikające z opracowanych wie- dzenie naszej lokalnej gazety. Przyjmując zdaniem M oim zdaniem wprowadze- loletnich planów inwestycyjnych funkcję redaktora naczelnego nawet nie myślałam, nie do planowania gminne- musiałyby znaleźć pokrycie w że będzie to tak długotrwałe i wyczerpujące zaję- M go wieloletnich planów inwesty- kolejnych uchwałach budże- cie, zwłaszcza gdy gazeta przestała się podobać cyjnych jest w obecnych czasach ówczesnym władzom, a współpracownicy zaczęli towych. Można wtedy szukać się wykruszać. Ponieważ przyroda nie znosi próżni nie tylko innowacją lecz przede współpracy z bankami, które znaleźli się inni, którzy podtrzymywali mnie na wszystkim potrzebą. znając długofalowe, przemy- duchu, a gazetę przy życiu. Do tej pory ukazało się Dotąd gminy stosują jed- ślane przedsięwzięcia, chętniej 38 numerów "Wiadomości", w tym 24 pod moim noroczne plany inwestycyjne będą się godzić na podpisywanie kierownictwem. co wiąże się z preferowanym wieloletnich umów o współpracy. Najwięcej starań w przetrwanie gazety włożyła przez nie finansowaniem tychże Przedstawienie wieloletnich pla- Pani Maria Przebięda wraz ze swoim mężem, po- inwestycji ze środków własnych nów inwestycyjnych, przekracza- magając mi w różnorakich sytuacjach. W odmienny z pominięciem zewnętrznych źró- jących kadencję jednych władz, sposób, lecz z jednakowym zaangażowaniem moje deł finansowania. Z oficjalnych zapewnienie środków na obsługę starania wspierali Pan Wiesław Stanaszek i Pan informacji wynika, że ze środ- długu w kolejnych uchwałach Zbigniew Raś. Coraz lepszą szatę graficzną gazeta ków własnych gminy finansują budżetowych uwiarygodnią gmi- zawdzięcza wytrwałej pracy Pana Józefa Nosala. prawie 80% podjętych inwestycji, nę. To, że gazeta ukazuje się do dnia dzisiejszego 2% stanowią obligacje, a kredyty Niezależnie od obecnego na- zawdzięczać należy wielu ludziom, którzy nie zaciągane w bankach oscylują stawienia samorządowców nie szczędzili słów pochwały i zachęty, a których wokół 5%. Żaden też bank nie pozostanie nic innego, jak przeła- trudno wymienić by kogoś nie pominąć. udzielił gminie kredytu dłuższego manie niechęci do zaciągania dłu- Bardzo ważnym momentem dla przetrwania niż na 10 lat. Samorządowcy o to gu. Potrzeby infrastrukturalne są gazety po zaprzestaniu jej finansowania z pieniędzy zresztą nie zabiegali. bowiem tak ogromne, że sfinan- gminnych, było utworzenie Funduszu Wydawni- Przyczyn braku podejmowa- sowanie inwestycji ze środków czego. Fundusz ten stworzyli (wg alfabetu): nia decyzji o długoterminowym własnych jest niemożliwe, a czas Elżbieta Bednarczyk, Kazimiera Betlej, Mariola finansowaniu należy upatrywać w wielkich, różnorakich dotacji mi- Chomiszczak, Małgorzata Drozd, Stanisława Dzie- przyzwyczajeniu do rozpatrywa- nął bezpowrotnie. Również tanie dzic, Firma EMAR, Elżbieta Gąsior, Jan Gąsior, nia możliwości inwestycyjnych kredyty preferencyjne staną się Kazimiera Gotfryd, Józef Jędrzejczyk, Agnieszka pod kątem czteroletniej kadencji mniej dostępne. Kamińska, Teresa Kłęk, S. Kobak, Urszula Kol- - a nie jak nakazywałaby logika - Długoterminowe kredyty mają busz, Barbara Kordela, Bernarda Kukla, Anna harmonogramu realizacji potrzeb swoje zalety - zmniejszają koszty Lis, Barbara Lojko, Jan Łazowski, Piotr Nawracaj, danej społeczności. Z pewnością obsługi długu, ponieważ równo- Teresa Pietrzycka, Jan Prokuski, Cecylia Pruchnik, duży wpływ na brak opracowy- miernie obciążają kolejne budże- Jerzy Przebięda, Mieczysław Przebięda, Bogusła- wania długoterminowych planów ty. I co jest istotne - pozwalają wa Przewoźnik, Marian Ptaszek, Marek Ramut, inwestycyjnych ma strach przed efektywnie i efektownie zakoń- Zbigniew Raś, Ryszard Rozwadowski, Czesław zadłużeniem. czyć inwestycje. Drugim ważnym Rozwadowski, Zofia Skórska, Kazimierz Słomka, Dzisiejsza sytuacja gmin poka- czynnikiem przemawiającym za Maria Smoroń, Eugeniusz Sobczyk, Wiesław Sta- zuje opóźnienia infrastrukturalne przygotowaniem długoletnich naszek, Adam Sterkowicz, Małgorzata Sterkowicz, a zaszłości poprzedniej epoki planów inwestycyjnych jest rów- Piotr Szczepkowicz, Zofia Szpak, Jan Szybist, powodują, że potrzeby inwe- nież czynnik społeczny. Chodzi tu Celina Świątkowska, Wiesław Tyburowski, Piotr stycyjne również przekraczają o sprawiedliwość międzypokole- Urban, Tadeusz Wereszczyński, Wanda Wołowiec, ich możliwości finansowe. Taka niową. Wymaga ona, aby koszty Teresa Woźniak, Zofia Wypiór, Henryk Zając, sytuacja występuje również w na- inwestycji infrastrukturalnych nie Ryszard Zastawny. szej gminie, inwestycją znacznie były ponoszone wyłącznie przez Dzięki zebranej sumie stać było redakcję na przekraczającą nasze możliwości obecnych podatników, ale także opłacenie druku gazety, wszelkie inne prace wy- jest np. kanalizacja Brzostku. przez przyszłe pokolenia i osoby konywane były społecznie. Opracowanie długoletniego później osiedlające się na danym Mam nadzieję, że gazeta będzie się ukazywać planu inwestycyjnego pozwoli- terenie. Infrastruktura powstaje nadal i stanie się dla mieszkańców gminy nie tylko łoby na ustalenie priorytetów, co przecież na potrzeby więcej niż źródłem wiedzy o historii okolic, ale przede wszyst- z kolei wykluczyłoby co roczne jednego pokolenia. kim przekaźnikiem informacji o poczynaniach przepychanki o pieniądze na Warto będzie pomyśleć o tych władz samorządowych. konkretne inwestycje. Wyszcze- uwarunkowania przy opracowy- Serdecznie dziękuję wszystkim, którzy przyczy- gólnienie potrzeb, wskazanie waniu strategii rozwoju naszej nili się w jakikolwiek sposób do istnienia "Wiado- kolejności ich realizacji wpłynie gminy. mości Brzosteckich". na przejrzystość celów i finansów Urszula Wojnarowska U. Wojnarowska 4 WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE zadań przy pomocy środków z Banku Światowego. Gminy powiatu dębickiego złożyły wniosek na modernizację dróg powiatowych na kwotę około 30 mln złotych. W naszej gmi- nie przewidziana jest modernizacja drogi Kamienica Dolna - Siedliska Bogusz. Koszt wyniesie około 4,5 mln złotych. Gmina Brzostek musi zapewnić środki w wysokości około 12 %, tj. 540 tys. zł. Musimy zadeklarować własne środki, aby można było pozyskać około 40 miliardów starych złotych. Myślę, że takie działania będą wspierane przez mieszkań- ców. Ponadto w miesiącu kwietniu odbędzie się przetarg na Szanowni Państwo! dokończenie sali gimnastycznej w Siedliskach Bogusz. ada Gminy w Brzostku uchwaliła budżet na rok 1999. Złożony został wniosek na dofinansowanie przez Kurato- RNie jest to może budżet naszych potrzeb, ale realnych rium Oświaty w Rzeszowie w kwocie 30 tys. zł. Realizacja możliwości finansowych. Oczywiście zdajemy sobie sprawę, zadania musi zakończyć się do czasu rozpoczęcia nowego że bez wsparcia środków zewnętrznych nie jest możliwe zre- roku szkolnego. alizowanie poważniejszych inwestycji. Taką inwestycją jest W końcowej fazie realizacji jest zakup samochodu gaśni- kanalizacja Brzostku, której wartość kosztorysowa wynosi czego dla OSP Nawsie Brzosteckie (jednostka ta otrzymała 5,5 mln zł., jest to połowa budżetu gminy. Złożony został dofinansowanie w kwocie 20 tys. zł). Samochód z OSP wniosek o dotację na kwotę 2,8 mln złotych do Narodowego Nawsie Brzosteckie zostanie przekazany dla OSP Siedliska Funduszu Ochrony Środowiska w Warszawie. Inwestycja ta Bogusz. została wpisana na listę priorytetów województwa podkar- To tylko kilka najważniejszych zadań inwestycyjnych w packiego. Oczywiście realizacja w przypadku pozytywnej 1999 roku. Szansa na pozyskanie środków pozabudżetowych akceptacji wniosku potrwa około 3 lat. Jednak jeśli otrzy- jest wtedy, gdy gmina deklaruje także własne środki oraz mamy dotację to musimy zrobić wszystko, aby realizować zadanie jest przygotowane dokumentacyjnie i przetargowo. inwestycję zgodnie z planem. Mam prośbę do wszystkich Takie są wymagania i musimy je realizować, jeśli chcemy zainteresowanych o wsparcie i wpływ na sąsiadów, aby nie liczyć na wsparcie zewnętrzne. było problemów realizacyjnych. Rozpoczęcie inwestycji jest Chciałem Państwa również poinformować, że zaległości możliwe jesienią 1999 roku. płatnicze z roku 1998 w wysokości około 3 miliardów starych Kolejnym poważnym problemem są drogi. Wszyscy złotych za nawierzchnie bitumiczne zostały zrealizowane. mieszkańcy z nich korzystają i obecnie mają trudności z ich Dopiero w chwili obecnej możemy startować z punktu ze- użytkowaniem. Większość dróg jest w Zarządzie Dróg Po- rowego, bez żadnych zaległości. wiatowych w Dębicy. Środków na generalną poprawę nie ma, Kończąc, chciałem jeszcze podziękować Panu Wiesła- ale istnieje szansa w przyszłych latach na realizację nowych wowi Stanaszkowi wieloletniemu Prezesowi Towarzystwa inwestycji. W okresie wiosennym zostaną wyremontowane Młośników Ziemi Brzosteckiej za zorganizowanie i przy- przełomy. Już rozpoczęto prace na drodze Frysztak - Klecie. gotowanie tablic podświetlanych z napisem "Witamy w W następnej kolejności remontowane będą pozostałe drogi Brzostku". powiatowe w gminie. Proszę wszystkich użytkowników dróg Wszystkim współpracującym dla dobra i rozwoju naszej o cierpliwość. gminy chciałbym serdecznie podziękować. Jednocześnie podjęte zostały działania w celu realizacji L. Bieniek Odznaczenia dla kombatantów AK Radny przedstawicielem wyborców dniu 30 marca br. Wójt Gminy Leszek odczas sprawowania mandatu jej wniesienia albo przekazania. WBieniek wręczył Krzyże Armii Krajowej Pradny musi pamiętać, iż reprezen- Statut gminy winien zawierać odznaczonym osobom. Uroczystości odbyły tuje swoich wyborców. Aby robic to w możliwość zgłaszania przez radnych się w Szkole Podstawowej w Kamienicy sposób prawidłowy, powinien się z nimi interpelacji. Interpelacje jako forma in- Górnej i Smarżowej. Krzyże odebrali: kontaktować. Obowiązek taki nakłada terwencji radnych wymagają wskaza- nia radzie problemów do rozwiązania. Andreasik Józefa, Bączałka 35 na radnych ustawa o samorządzie Mogą też zawierać żądanie zajęcia Barys Andrzej, Grudna D. 4 gminny. Zgodnie z art.23 radny musi stanowiska przez właściwy organ Czech Stefan, Brzostek 203 utrzymywać więź z mieszkańcami i ich gminy. Czernik Władysław, Smarzowa 107 organizacjami, przyjmować zgłaszane Warto również zastanowić się nad Gąsior Jan, Kamienica G. 35 postulaty i przedstawiać je organom stosowaną w wielu gminach formą Gąsior Zofia, Kamienica G. 35 gminy do rozpatrzenia. Radni, którzy zgłaszania przez radnych wniosków Kmiecik Józef, Smarżowa 191 wnieśli skargę we własnym imieniu i postulatów na specjalnie dostoso- Piątek Sławomir, Brzostek 65 albo przekazali do załatwienia skargę wanych do tego celu formularzach. Raś Andrzej, Smarżowa104(pośmiertnie) innej osoby, powinni być zawiadomie- Pozwala to na krótkie przedstawienie Szczur Antoni, Bączałka 21 ni o sposobie załatwienia skargi, a stanu faktycznego i związanych z nim Szczur Józef, Grudna Dolna gdy jej załatwienie wymaga zebrania pytań zgłaszanych do odpowiednich Winiarski Tadeusz Kamienica G. dowodów, informacji lub wyjaśnień organów gminy. Forma taka nie wy- Zdziarski Edward, Siedliska 171 - także o stanie rozpatrzenia skargi Żołna Józef, Głobikówka 42 najpóźniej w terminie 14 dni od dnia klucza również zapytań ustnych. WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE 5

Grudna REFORMA OŚWIATY Dolna Obwieszczenie Głobikówka Grudna Wójta Gminy Brzostek Górna Zgodnie z Ustawą z dnia 8 stycznia 1999 SP roku - Przepisy wprowadzające reformę Siedliska Gorzejowa Bogusz ustroju szkolnego (Dz. U. Nr 12, poz. 96) oraz Smarżowa Uchwałami Rady Gminy w Brzostku z dnia 26 SP OG Kamienica SP G SP lutego 1999 r. i 15 marca 1999 r. Wójt Gminy Dolna Bączałka Brzostek informuje, co następuje: SP I. Dotychczasowe ośmioklasowe szkoły podstawowe w miejscowościach: Brzostek, Zawadka Kamienica Górna Gorzejowa, Grudna Górna, Januszkowi- Brzostecka ce, Kamienica Dolna, Kamienica Górna, Przeczyca SP OG Wola Nawsie Brzosteckie, Przeczyca, Siedliska SP OG BRZOSTEK Brzostecka Bogusz, Smarżowa stają się z dniem 1 Nawsie września 1999 r. sześcioletnimi szkołami SP G Brzosteckie Skurowa podstawowymi. SP OG II. Szkoły filialne w miejscowościach: Bukowa, Opacionka Głobikówka, Skurowa ulegają likwidacji z Obwody gimnazjów: dniem 1 września 1999 r. Uczniowie tych Klecie szkół mają zapewnione kontynuowanie w Brzostku Januszkowice nauki w szkołach macierzystych. w Siedliskach B. ZS III. Utworzone zostały 3 gimnazja: w Januszkowicach 1) Gimnazjum w Brzostku z siedzibą w bu- Bukowa dynku szkoły podstawowej w Brzostku oraz w budynkach szkół podstawowych SP szkoła podstawowa w Nawsiu Brzosteckim i Przeczycy, 2) Gimnazjum w Siedliskach Bogusz z G gimnazjum OG oddział gimnazjum ZS zespół szkół (SP+G) siedzibą w budynku szkoły podstawowej

w Siedliskach Bogusz oraz w budynkach szkół podstawowych w Gorzejowej i Kamienicy Górnej, 3) Gimnazjum w Januszkowicach z siedzibą w budynku szkoły podstawowej. IV. Organizacja dowożenia uczniów do szkół będzie opracowywana w porozumieniu z dyrektorami szkół i rodzicami uczniów w terminie późniejszym. V. Informację o nowej sieci szkół, w tym o warunkach przyjęć uczniów do gimnazjów spoza rejonu można uzyskać u dyrektorów szkół oraz w biurze Gminnego Zespołu Obsługi Szkół i Przedszkoli w Brzostku (budynek Urzędu Gminy, pokój Nr 11). Wójt Gminy Brzostek w internecie 19 marca 1999 r. Gmina OdBrzostek ma swoją stro- nę w internecie. Oznacza to, że teraz za pomocą komputera można zasięgnąć informacji o Brzostku z każdego miejsca na świecie. Zainteresowanym podajemy adres internetowy gminy: http://www.tel.debica.pl/ug- brzostek oraz adres poczty elektronicznej: [email protected] Ewentualne uwagi na temat strony można kierować do Urzędu Gminy w Brzostku, bądź bezpo- średnio do autora.Strona w miarę potrzeby będzie aktualizowana. Ponadto podajemy adres inter- netowy Parafii Brzostek: http://www.brzostek.rzeszow. opoka.org.pl f. l. 6 WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE W Brzostku Koło Towarzystwa Szkoły książek. W kronice zapisano "szkoła po- Ludowej działało od 1908 do 1933 r. siada dość dużą bibliotekę liczącą 1 494 Najliczniej reprezentowani w Kole byli tomy i 83 broszury", choć dalej zapisano nauczyciele. Szkołę w Nawsiu Brzoste- również "brak jest dostatecznej ilości 90-te ckim reprezentowali: Kazimierz Ratowski, lektur dla poszczególnych klas". W "starej Satanisława Skoczkowa i Wacław Sko- szkole" szafy biblioteczne stały w jednej z czek. klas, a opiekę nad nimi sprawowała kie- Jednym ze statutowych zadań To- rowniczka szkoły. Przed przeprowadzką urodziny warzystwa było "zaopatrywanie szkół do nowo wybudowanej szkoły opiekę nad zięki książkom wielu staje się uczo- ludowych w biblioteki i środki naukowe". książkami przejęła Zofia Wojdyła i to ona Dnymi poza szkołą, bez książki zaś Jako pierwsze, decyzją z 24 lutego przez długie lata prowadziła bibliotekę nikt nie wykształci się nawet w szkole" 1909 r. postały wypożyczalnie w Nawsiu szkolną mieszczącą się w nowym budyn- - ta myśl Jana Amosa Komenskyego, Brzosteckim i Brzostku. Do wypożyczal- ku w kilku szafach, w największej klasie czeskiego pedagoga i reformatora pe- ni w Nawsiu postanowiono sprowadzić na pierwszym piętrze. dagogiki, mieszkającego i pracującego "bibliotekę mieszaną mniejszą" za 83,76 Mając na względzie stworzenie od- przez wiele lat w Lesznie była mottem K, zaś do Brzostku "bibliotekę dla szkół powiednich warunków do korzystania obchodów 90 lecia powstania biblioteki pospolitych" uzupełnioną o wybrane z biblioteki w roku 1994 po połączeniu w Szkole Podstawowej w Nawsiu Brzo- książki za łączną sumę 60 K. magazynku sportowego i części ubikacji steckim. Na określenie biblioteki używano wów- na parterze wygospodarowano niewielkie Obchody tej rocznicy były dwuczęścio- czas terminu "wypożyczalnia", w odróż- pomieszczenie, które zostało zamienione we. Najpierw z historią swojej biblioteki nieniu od czytelni, z której nie można było na bibliotekę. Z czasem biblioteka staje zapoznali się uczniowie szkoły, z których pożyczać książek. Mianem biblioteki zaś się również świetlicą, a mały stół służy część brała udział w przygotowaniach nazywano zestaw książek zalecanych za czytelnię. Wszelkie możliwe środki uroczystości. Druga, oficjalna część przez zarząd główny dla wypożyczalni przeznacza się na zakupy głównie ksią- odbyła się 19 marca z udziałem Wójta żek dla najmłodszych czytelników oraz gminy, byłego ucznia szkoły Pana Leszka nowoczesnych encyklopedii, słowników, Bieńka, Przewodniczącej Komisji Spo- atlasów. Dużą wagę przywiązujemy do łeczno-Oświatowej Rady Gminy Pani wystroju. Zmieniono nieodpowiednie Elżbiety Gąsior, radnej z Woli Brzosteckiej oświetlenie na energooszczędne i dające Pani Zofii Grodzkiej, Skarbnika Gminy odpowiedniej jakości światło. Wspólnie Pani Elżbiety Łukasik, Pani Dyrektor SP z uczniami kolejnych ósmych klas wy- w Brzostku i członka Zarządu Powiatu remontowano stare półki, zbudowano Marii Przebiędy, Kierownika Biura Obsługi nowe. Przy pomocy uczennic starszych Szkół i Przedszkoli również byłej uczen- klas zmieniono papierowe okładki wszyst- nicy szkoły Pani Ireny Nosal, Przewod- kich książek na bardziej trwałą i estetycz- niczącej Komitetu Rodzicielskiego Pani niejszą folię. Danuty Trychty. Specjalnym gościem Po dziewięćdziesięciu latach istnienia była Pani Marta Król Kierownik Gminnej biblioteka nasza liczy 3 213 tomów, w Biblioteki, która przygotowała pokaz wy- tym w latach 1990-99 zakupiono ponad korzystania w pracy biblioteki programu 750 książek. W darze, zwłaszcza od komputerowego MAK. Zaproszeni zo- nauczycieli naszej szkoły biblioteka otrzy- stali również bibliotekarze ze wszystkich mała 238 egzemplarzy lektur i książek dla gminnych szkół, jak również całe grono dzieci. W zbiorach biblioteki znajduje się pedagogiczne szkoły w Nawsiu. W pre- również ponad 30 taśm wideo z lekturami, zencie urodzinowym biblioteka otrzymała Po zakończeniu uroczystości Wójt i programami edukacyjnymi oraz kilka od Wójta Gminy i Pani Dyrektor szkoły Gminy wpisuje się do kroniki szkolnej encyklopedii multimedialnych. Brzostku 17 nowych, ciekawych ksią- Z przedwojennych dokumentów szkol- żek. prowadzonych przez TSL. Prowadzeniem nych niewiele już dziś pozostało stąd Część artystyczną przygotowały pierw- biblioteki miał się zająć Stefan Traciłow- możemy tylko przypuszczać, że przed szaki pod opieką Pani Weroniki Dziurgot ski, nauczyciel nawsiejskiej szkoły. Szafę I wojną biblioteką zajmował się Stefan i przy pomocy Pani Urszuli Straciłło. Na- dla pomieszczenia książek miał zapewnić Traciłowski, po nim prawdopodobnie stępnie przedstawiono dzieje powstania kierownik szkoły Wacław Skoczek. Z bi- kolejni kierownicy szkoły. Na pewno i dzień dzisiejszy biblioteki. blioteki tej miały prawo korzystać dzieci książkami się zajmowali i wypożyczali je Historia szkolnej biblioteki ściśle łączy z Woli Brzosteckiej, w której wówczas dzieciom nauczyciele: Emilia Kalina, Zofia się z historią szkoły, a ta z historią naszej funkcjonowała oddzielna szkoła. Wojdyła, Cecylia Balasa, Danuta Ramut, ojczyzny. W 1997 roku szkoła nasza Wojna 1939 r. i okupacja dotkliwie Maciej Zygmunt, Weronika Dziurgot, Ja- obchodziła 100 lecie swojego istnienia. przetrzebiły zbiory bibliotek szkolnych. Ze nina Przewoźnik, Urszula Wojnarowska, Powstanie szkoły w 1897 r. w zaborze au- szkoły w Nawsiu pozostał tylko zrujnowa- Elżbieta Tyburowska. striackim było możliwe dzięki uzyskaniu ny budynek. Po książkach nie pozostało Spotkanie zakończyła dyskusja nad przez Galicję w roku 1861 autonomii. śladu. stanem bibliotek szkolnych i szkół w Wielką rolę w szerzeniu oświaty, za- W kronice szkoły nawsieńskiej z roku obliczu reformy oświatowej i braku do- kładaniu szkół i bibliotek w miastach i na szkolnego 1951/52 ówczesna kierow- datkowych środków finansowych na jej wsi odegrały ówczas działające w II poł. niczka szkoły zanotowała "Dzięki usilnym przeprowadzenie. XIX w. organizacje kulturalno-oświatowe, staraniom szkoła wzbogaciła się o drugą Obchodom towarzyszyły okolicznoś- jak Polska Macierz Szkolna w Królestwie szafę, którą przeznaczono na bibliotekę". ciowe wystawy z których najciekawsza Polskim, Towarzystwo Oświaty Ludowej Z tego zapisu można wywnioskować, że była wystawa ex-librisów autorstwa p. i Towarzystwo Czytelń Ludowych w za- księgozbiór po czasach wojennych szyb- Władysława Kamaja dyrektora Miejskiej borze pruskim oraz Towarzystwo Szkoły ko się musiał rozrastać. Zapiski z roku Biblioteki w Dębicy. Ludowej w Galicji powstałe w 1892 r. 1960 świadczą o stałym wzroście liczby U. W. WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE 7

Polska znalazła się więc w czołówce postępowej myśli Ustawa Rządowa politycznej epo- ki, wyprzedzają znacznie inne kra- 3 maja 1791 r. je Europy, a nawet dystansując rewo- lucyjną Francję. bchodząc kolejne rocznice świąt spolitej, ustawa z 3 maja regulowała Konstytucja 3 maja miała być jedynie Opaństwowych często zapominamy podstawowe prawa i obowiązki miesz- pierwszym krokiem na drodze reform. o ich istocie, o wydarzeniach, które kańców oraz zasady organizacji władzy W ślad za reformami gospodarczymi i mają one upamiętniać. Tak też bywa ze państwowej. podźwignięciem ekonomicznym kraju świętem 3 Maja, a ma ono swoją trudną Główny nacisk twórcy ustawy kon- miała iść szeroka akcja odnowy moral- i zawikłaną historię. stytucyjnej położyli na reformę ustroju nej, związana z rozwojem szkolnictwa Jeszcze latem 1790 roku wydawało politycznego Rzeczpospolitej. Zniesio- i nauki. W maju tegoż roku powstało się, że wojna pomiędzy państwami no wolną elekcję, władzę wykonawczą pierwsze polskie stronnictwo polityczne zaborczymi jest nieunikniona. Jednak sprawować miał król wraz z mianowa- -Zgromadzenie Przyjaciół Konstytucji, układ stosunków międzynarodowych, nym przez siebie rządem. Organami którego hasło brzmiało: fiat lux - niech który w latach poprzednich sprzyjał władzy wykonawczej były komisje rzą- się stanie światło, a które zobowiązywa- stronnictwu patriotycznemu, uległ dowe: edukacji, spraw wewnętrznych, ło się ten szeroki program, na przekór niepomyślnym przeobrażeniom. Zbli- wojska, skarbu i spraw zagranicznych. trudnościom, realizować. żało się nowe, zgubne dla ówczesnej, Liberum veto i konfederacje zostały Wszystkie reformy i plany przyszły okrojonej przez I rozbiór i skłóconej zniesione. Sądownictwo miało być nie- jednak zbyt późno. Wielkie dzieło Sej- wewnętrznie Polski porozumienie pru- zależne i "do miejsca przywiązane, żeby mu Czteroletniego czekała nieuchronna sko-rosyjskie. każdy człowiek bliską dla siebie znalazł katastrofa. W Rosji obserwowano z Zwolennikom reform, pozbawionym sprawiedliwość". niepokojem wydarzenia rozgrywające oparcia za granicą, paliła się ziemia pod W zakresie stosunków społecznych się Rzeczpospolitej. Do Katarzyny II z stopami także w samej Rzeczpospolitej. sformułowania były ostrożniejsze. Po- prośbą o pomoc w walce z "zuchwałą Coraz jawniej manifestowała swe wro- zostawiono szlachcie przywileje. Włą- zbrodnią" jak nazwano Konstytucję 3 gie wobec sejmu stanowisko reakcyjna czono do konstytucji prawo o miastach. maja przybyli zdradzieccy magnaci: magnateria. W oddzielnym artykule poświęconym Potocki, Rzewuski, Branicki. W maju Na Wielkanoc 1791 r. jak zwykle chłopom powiedziano, iż "lud rolniczy, 1792 r. dwie armie carskie przekroczyły większość posłów rozjechała się do spod którego ręki płynie najobfitsze granicę Rzeczpospolitej. Na nic się zdała domów. Wykorzystano to, by prze- bogactw krajowych źródło, który naj- walka dwudziestotysięcznego zaledwie prowadzić swego rodzaju zamach liczniejszą w narodzie stanowi ludność", wojska polskiego. Rychło też przez stanu. O świcie 3 maja okolice Zamku będzie wzięty pod opiekę prawa. carycą ugiął się król Stanisław August. obstawione zostały wojskiem. Zmobi- Ważkie są punkty dotyczące sprawy Przywódcy stronnictwa politycznego lizowano pospólstwo, które wyległo na obronności kraju. "Naród winien jest zaczęli pośpiesznie opuszczać kraj. W plac Zamkowy i pobliskie ulice. Wielu sobie samemu obronę od napaści i dla kraju zaczęły się ponure rządy targowi- mieszczan dostało się także na salę przestrzegania całości swojej.[...] Woj- czan. Cofnięto postępowe reformy, tłu- obrad. Sesję w obecności 182 posłów sko nic innego nie jest, tylko wyciągnięta miono bujne dotychczas życie kulturalne i senatorów (a więc1/3 ogólnej liczby) siła obronna i porządna z ogólnej siły i umysłowo, wprowadzono cenzurę rozpoczęło oświadczenie króla wzywa- narodu". Po raz pierwszy w oficjalnym, również korespondencji prywatnej, jące do wzmocnienia rządu. Odczytany państwowym akcie użyto słowa "naród" gospodarka kraju przeżywała głęboki tekst projektu w tej sprawie większość w znaczeniu szerszym niż dotychczaso- kryzys. Armia pruska zajęła Toruń i obecnych posłów przyjęła z zapałem. we, odnoszące się do szlachty. Gdańsk. Tak została uchwalona - a właściwie Znaczenie "Ustawy rządowej 3 maja" W czerwcu 1793 roku zaborcy zwo- narzucona niezbyt legalną drogą - słynna było ogromne, wywołało żywe echa we łali do Grodna sejm nie dopuszczono "Ustawa rządowa 3 maja". Francji, Anglii, Ameryce. Nawet papież do obrad osób, które nie wyparły się Powody takiego postępowania za- Pius VI przysłał breve z błogosławień- Konstytucji 3 maja. Już w czasie obrad warto w jej początkowych zadaniach. stwem dla konstytucji, choć jednocześ- aresztowano niepokornych posłów. We "Uznając iż los wszystkich od ugrunto- nie nuncjusz papieski w Warszawie wrześniu po całonocnej niemej sesji, wania i wydoskonalenia konstytucji na- intrygował i gromił polskich reformato- zaprzedany carycy marszałek Bieliński rodowej jedynie zawisł [...] dla ocalenia rów jako wyznawców "nowoczesnej", a wytłumaczył milczenie sejmujących ojczyzny naszej i jej granic z największą więc trącącej bezbożną rewolucyjnością, jako znak zgody na drugi rozbiór pol- stałością ducha niniejszą konstytucję filozofii. Podkreśla się również dziś, iż ski. uchwalamy". był to drugi na świecie akt tego typu - po Targowica odniosła zwycięstwo nad Przepojona szczerym patriotyzmem ustawie konstytucyjnej Stanów zjedno- dziełem Wielkiego Sejmu. i wolą ratowania upadającej rzeczpo- czonych Ameryki Północnej z 1787 r. U. W. 8 WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE dr Adam Bogusz, Kraków 1902 r. HISTORYA RZEZI 1846 r. c. d. mu rękę, mówiąc: »Zapomniałeś, że Szeli urlopnik Staszek, mając strzelbę ci pan darował drzewa na chałupę?« nabitą, zmierzył się i wypalił do dziadka środę 18 lutego Szela powrócił Chłop się cofnął i zaczął przepraszać, lecz strzał chybił. Wtenczas synowa Wedo wsi z Tarnowa z ważną a żyd i cygan przypominali zgromadzo- Stanisławowa chwyciła znowu dziadka miną, zwołał chłopów do swego domu nym, jaki to pan dobry, jak wszystkich pod rękę, sprowadziła na dół i zaczęła na naradę, poczem zaczęły krążyć wspomagał i ratował i przytaczali rozkaz rozdawać pieniądze zbrodniarzom po wsi jakieś tajemne szepty. Po tej komisarza Hejrowskiego, żeby nikogo myśląc, że się im okupi. Widząc to syn naradzie ks. Mazurkiewicz, wikary w nie zabijać. Szeli, ów Staszek, zaczął wydobywać Siedliskach, snać przestrzeżony przez Słysząc to Szela, wołał z całego jej z kieszeni pieniądze, ukryte klejnoty i chłopów, wyjechał nagle we czwartek do gardła: »nie zważajcie na nic, bijcie i dzielić się z innymi. Wtedy wyrzekł dzia- Tarnowa bez opowiedzenia się pleba- zbijajcie, bo mi go na funty zapłacą«. dek do rabusiów: »oddajcie kobiecie nowi i w ten sposób uniknął katastrofy. Potem szyną żelazną sam pierwszy jej rzeczy, chodźcie ze mną, dam wam W piątek rano (20) stryj Wiktoryn kazał uderzył go w głowę, inni przypadli i zabili pieniędzy«. Doszedłszy do swego po- zaprząc do sanek swemu furmanowi i na śmierć. koju otworzył biurko, wyjął 500 dukatów, postanowił odprowadzić do gościńca Również wtedy zabili w tej karczmie rozdał im prosząc, by go nie męczyli. rządowego w Kamienicy Dolnej wspo- Antoniego Pieszczyńskiego, dzierżaw- Ledwie rozebrali pieniądze, pochwycili mnianych chłopców stryja Feliksa, cę Gorzejowej, zaś Zabierzowskiego go oprawcy, wywlekli na dziedziniec, którzy od imienin babki zatrzymali się i Pohoreckiego dobić nie mogli; tym- gdzie na poręczy siedział Jakób Szela w Siedliskach i tego dnia mieli wracać czasem nadjechał komisarz Hejrowski i ujrzawszy, odezwał się z drwinkami wraz z guwernerem swoim ekwipa- z Dęborzyna i kazał ich odwieść do do niego: »Jak się masz Stasiu? Już rzem do Rzemienia. Wyruszywszy domu pod eskortą i zostawić spokojnie mnie więcej do aresztu wsadzać ani tak we dwa zaprzęgi z Siedlisk, stryj w łóżkach. I ten rozkaz nie był spełniony, pieniędzy za Wisłę Polakom wozić Wiktoryn wstąpił po drodze do Gorze- bo Pohoreckiego dobili pod kościołem nie będziesz, bo przyszła twoja godzi- jowy i zabrał na swoje sanki Ignacego wieczorem, a Zabierzowskiego naza- na«. Poczem skinął ręką, dając znak Zabierzewskiego i razem jechali dalej. jutrz tamże, gdzie się przebrany za żyda chłopom i wtedy przyskoczył Tomasz Dojeżdżając do wsi Kamienicy, zostali doczołgał w celu odbycia spowiedzi. Gurzan, wójt z Gorzejowy, który przed napadnięci przez bandę chłopów, W tej karczmie w Kamienicy zabito chwilą zabił już sędziego z Siedlisk Au- patrolujących na gościńcu, którzy ich i pokaleczono także kilku mieszczan. gusta Kalitę i posesora Roskosznego zatrzymali i zaprowadzili do przyległej Jeden z nich, mieszczanin z Kołaczyc i ciął starca zrabowanym pałaszem w karczmy w Kamienicy, którą dzierżawił Paweł Bursa, przyszedłszy do zdro- głowę. Dziadek upadł na ziemię i konał żyd Iser czyli Hersch Tintenfass. Tam wia zeznawał przed komisyą śledczą kilka godzin w strasznych mękach, na było już zgromadzonych kilku szlachty szczegóły morderstwa stryja Wiktoryna które nie mogąc patrzeć synowa, schro- z Gorzejowy. Zaczęto bić wszystkich i i dodał, że gdyby nie zawziętość Szeli niła się do domu kucharza za ogrodem i odgrażać się zabiciem, a wtedy zranio- byłby uszedł śmierci, bo był przez wło- poleciła dać sobie znać o losie jedynaka no stryja Wiktoryna w głowę tak, że krew ścian kochany i szanowany. syna Włodzimierza, którego chłopak się lała. Arendarz przestraszony, nie Potem cała banda z Szelą na czele kredensowy Jan Wołowiec, Siepaczem mogąc rozbroić i uspokoić napastników, wyruszyła do Siedlisk. Po drodze w Go- zwany, ukrył w wychodku. Tymczasem posłał gońca konnego do wsi Dęborzy- rzejowej, gdzie było trzech właścicieli, rabusie rozbili piwnice pod domem, na, dokąd komisarz Hejrowski ze staro- zabili Feliksa Gumińskiego i dzierżawcę gdzie była okowita i wylali ją, wskutek stwa w Jaśle udał się na komisyę i rano Henryka Roskosznego i zrabowali, co czego biedny Włodzio nie mogąc wy- przedtem przejeżdżał koło jego karczmy napadli. Gumiński od kilku lat porażony trzymać w wychodku silnego odoru, z doniesieniem o tym gwałcie i prosił o leżał w łóżku i był umierający. Nie po- wyszedł z tamtąd i złączył się z matką w rychłą pomoc. Komisarz odpowiedział, mogły błagania żony, aby mu pozwolili domu kucharza. Żona kucharza, korzy- że wkrótce przybędzie z żołnierzami, umrzeć śmiercią naturalną. Dodusili w stając z zamieszania i zajęcia chłopów kazał wszystkich panów trzymać pod łóżku biednego paralityka. rabunkiem we dworze, bojąc się, żeby wartą i nie zabijać nikogo. To trwało Następnie cała banda, do której Włodzia nie odkryto w jej domu, zapro- kilka godzin. Wiktoryn siedział na ganku po drodze przyłączyły się kobiety i wadziła go do piwnicy z ziemniakami i przed karczmą, a żyd arendarz i wiejski dzieci, otoczyła dwór w Siedliskach i tam pod słomą bezpiecznie ukryła. W cygan Antoni Siwek obkładali mu ranę zaczęła krzyczeć i dobijać się do domu. tej piwnicy przesiedział do późnego lodem i krew tamowali. Przestraszeni domownicy stryjenka wieczora i byłby uszedł śmierci, gdyby Tymczasem nadciągnął Szela ze Stanisławowa z Rzędzianowic (Marya go nie zdradzono. Ów chłopak kreden- swoją bandą chłopów od Pilzna, wpadł ze Stojowskich) wraz z Tytusem Bo- sowy, Jasiek Siepacz, który go pierwot- do karczmy i widząc stryja Wiktoryna guszem (z Lubasza) i służba wzięły nie ukrył, pod wieczór zmienił zdanie siedzącego i zranionego, odezwał się się do ratowania dziadka Stanisława, i sam go szukał z innymi siepaczami do niego szyderczo: »jeszcze żyjesz 86-letniego starca, który chory leżał Gąsiorem, Wołowcem, Konicą Czerni- Wiktorku, zawsze mi groziłeś krymina- tego dnia w łóżku. Z trudnością ubrali kiem i Niemcem w domu kucharza, a łem, lecz teraz na ciebie kolej przyszła, a go i wyprowadzili na strych domu, gdzie dowiedziawszy się od dziewki Maryanny ja choć kilka godzin przeżyć cię muszę; go ukryli przyrzucając słomą, a sami Wołowczanki, że jest ukryty w piwnicy, chłopcy, do roboty!« Ludzie się wahali, a zbiegli na dół. Rozhukana tłuszcza wyciągnęli go ztamtąd i zabili cepami. tylko jeden z nich nazwiskiem Dziedzic, wpadła tymczasem do domu, zaczęła Potem wpadł ów Jasiek do izby, gdzie z Gorzejowy, przyskoczył z siekierą i przeszukiwać wszystkie kąty i dotarła na matka Włodzia zemdlona leżała i zawo- chciał go uderzyć, ale żyd wstrzymał strych, gdzie odkryli dziadka. Tam syn łał na nią: »Wstań babo, zmów Zdrowaś WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE 9

Maryo za syna, który już nie żyje; miał że Szela był sprawcą tych wszystkich po drodze, że choć mają rozkaz z cyrku- on nas, woleliśmy jego zabić«. - Inna nieszczęść i śmierci ich mężów. łu zabić każdego, kto chodzi w surducie, znowu dziewka doniosła im, że Tytus Podczas gdy rzeź szalała w Sied- jednakowoż muszą się jeszcze zapytać Bogusz ukryty jest na strychu domu. Nie liskach, babka Apolonia wraz z ks. Szeli. Tenże głosem chrapliwym i impo- mogli go odszukać, bo schował się pod proboszczem Jurczakiem schronili się nującym odezwał się do nich: »Już mi- płótno sufitowe nad galeryą kamienną do kościoła siedliskiego, proboszcz wy- nęło 24 godzin, więc go nie zabijać, ale przybite. Kłując widłami, przebili mu stawił Najświętszy Sakrament w puszce wypalić mu 25 kijów, niech popamięta wnętrzności, rozdarli płótno, a przez i zaintonował suplikacye. Chłopi, którzy Szelę i niech przysięga, że będzie nam ten otwór zleciał nieborak na kamienną rabując plebanię, wpadli do kościoła z posłuszny«. Rozkaz spełniono co do posadzkę, połamał nogi i tam go dobili cepami i kosami, poklękali i śpiewali joty, a biedny delikatny chłopak musiał Wadas, Maciej Orzechowski i syn jego »Święty Boże«. Gdy proboszcz skoń- po tej egzekucyi wsiąść na koń i jechać Bartłomiej. czył i odchodził od ołtarza, zarzucili mu z bandą pod dowództwem Staszka Straszny był widok na dziedzińcu sznury na szyję i chcieli go z kościoła Szeli rabować dwór w Zawadce pod siedliskim. Leżały tam ciała pozabi- wyciągnąć i zabić. Babka zrzucała sznu- Brzostkiem. Ta sama historya, co z Wiś- janych dziadka Stanisława, sędziego ry i broniła księdza, przywodząc im na niowskim, powtórzyła się z ekonomem Kality, ekonoma Jana Stradomskiego i pamięć ich wielkie zbrodnie. Darowali siedliskim Nikodemem Kruczkiewiczem, jego siostrzeńca 18-letniego także Jana mu życie ze względu na zrobioną uwa- do którego Maciej Orzechowski dwa Stradomskiego, Tytusa i Włodzimierza gę, że jak księdza zabiją, to nie będzie razy strzelał bez skutku, dopiero wójt Boguszów, a cały dom zrabowany, komu odprawiać nabożeństwa, bo nie Pachana nadjechał, kazał go związać i zniszczony, drzwi, okna nawet i podłogi tak prędko nowego dostaną. Zbili go zaprowadzić do Szeli. Na rozkaz Szeli powyrywane. Krzyk był okropny, a widok tylko i związanego trzymali całą noc w wyliczono mu 10 kijów i wciągnięto w serce rozdzierający. Temu wszystkiemu kuchni pod strażą. Szczegóły tego zaj- poczet adjutantów tegoż. przypatrywał się spokojnie siedzący ścia opisane są przez księdza Jurczaka Banda, wracając z Zawadki, dowie- na dziedzińcu Jakób Szela i wydawał w księdze memorabiliów pod datą 20 dziawszy się się po drodze w Gorzejo- synowi Staszkowi rozkazy, który przy- lutego 1846, a odpis załączam na końcu wy, że żyje jeszcze Pohorecki, zbity w wodził bandzie. Do dwóch dziewcząt pod C. Kamienicy, wpadła do dworu, ażeby go Pietrzyszczanek, sierót, wychowanek Ze Smarzowy niektórzy chłopi pod dobić. Tam mordowano go powtórnie w dworu, które głośno zawodziły płacząc dowództwem Staszka Szeli wyruszyli łóżku, a sądząc, że już skonał, wrzucili i narzekając, co się z nimi teraz stanie, około godziny 3 po południu, pędzili go na wóz i wieźli do kostnicy kościelnej. odezwał się stary Szela w te słowa: dalej w góry celem mordów i rabunków. Spostrzegłszy w drodze, że drga jesz- »Czego tak zawodzicie i boicie się, W Głobikowy zabili posesora Mikołaja cze, zrzucono go z wozu i końmi trato- wam się nic nie stanie, Bogusików Olszańskiego i ekonoma Tadeusza wano, a Wojciech Synowiecki wiercił mu nie macie czego żałować, oni zginąć Piotrowskiego, w Grudny Górnej eko- nożem w głowie. Tak zginął młodzieniec muszą, a my się podzielimy tem, co noma Aleksandra Kaczkowskiego, w pełen nadziei, podpora ciemnej matki ich było i lepiej nam będzie. Już się Kamienicy Górnej Józefa Michalskiego i pociecha żony Anny Winogrodzkiej, ułatwiłem z Wiktorynem w Kamienicy, i tegoż syna Adolfa, wreszcie pisarzy którą przed rokiem zaledwie poślubił. w Pilźnie kazałem zabić Stanisława z gorzelnianych Wiktora i Seweryna Ciała pozabijanych 19 ofiar Szeli Rzędzianowic, dosięgnę nawet tych, co Górskich. W ogóle padło tego dnia piąt- zwieziono we wtorek 24 lutego, obdarto w Rzemieniu, w Krakowie a i Nikodem kowego pod razami chłopów 23 osób do naga i pogrzebano w jednym dole, musi zginąć, bo mi groził kryminałem«. w parafii Siedliskiej, przeważnie samej wykopanym umyślnie na ten cel za Po tych słowach wyruszył do Smarzowy. szlachty. Wykaz tych zabitych z księgi cmentarzem w gruncie plebańskim, Po drodze kazał zrabować dom babki metrykalnej załączam na końcu. posypując ich wapnem. Za tę czynność Apolonii w Górnych Siedliskach koło Stary Szela powróciwszy ze swym wystawił Szela asygnatę do kasy dwor- plebanii stojący. Jechał na koniu, a oddziałem ze dworu w Smarzowy, udał skiej w celu wynagrodzenia chłopów przejeżdżając koło swej chałupy, wstąpił się do karczmy żyda Semka pod kościo- za ich trudy. Dopiero w r. 1860 rozsze- tam, zostawił konia i rzeczy zrabowane łem siedliskiem leżącej i tam przyjmował rzono cmentarz i na miejscu pochowa- i pieszo podążył spieszno ku dworowi w raporty od chłopów i wypytywał się o nych męczenników wystawiła ciotka Smarzowy. szczegóły ich działalności. Na pytanie Gorayska jako właścicielka Siedlisk We dworze w Smarzowy mieszkał kto zabił posesora Kleina na jednym murowaną kaplicę gotycką z wieczystą stryj Nikodem, od czterech lat porażony z folwarków siedliskich (Kopalinach) fundacyą mszalną w dniu 20 lutego i 8 na nogi, wraz z żoną Józefą ze Stojow- mieszkającego, odpowiedzieli chłopi, maja (dzień imienin dziadka). Na froncie skich (siostra Maryi z Rzędzianowic) że żyje bo to Niemiec. Na to odrzekł pozwolił biskup Pukalski umieścić tylko i czworgiem drobnych dzieci Zofią lat Szela: »Żadnych panów nie potrze- lakoniczny napis na tablicy ciosowej w 10, Konstantynem 8, Stanisławem 6 i bujemy, sami sobie damy rady; idźcie te słowa: »Ku wiecznej pamięci Stani- Amalią 2 liczącemi. Zgraja chłopów oto- chłopcy do roboty a spieszno, bo czas sławowi z Ziemblic Boguszowi, Wikto- czyła dom i zaczęła krzyczeć i rabować. mija«. Na ten rozkaz skoczyło kilku na rynowi, Nikodemowi, Włodzimierzowi i Wszyscy uciekli od stryja Nikodema, koniach i zamordowali w barbarzyński Tytusowi Boguszowi, Zabierzowskiemu, który siedział w fotelu. Zobaczywszy sposób cudzoziemca ojca trojga dzieci. Pohoreckiemu, Bilińskiemu, Kalicie, go Szela, kiwnął ręką na znak, że mogą Grzegórz Konica dowodził. Kleinowi, Stradomskim, Gumińskiemu, go zabić i wtedy przyskoczyli Staszek Tak przeminął ów pamiętny dzień piąt- Pieszczyńskiemu, Roskosznemu, Pio- Dziedzic i Jędrzej Szydłowski, właśni kowy 20 lutego. Nazajutrz w sobotę trowskiemu, Olszańskiemu, Kaczkow- poddani i dokonali woli przewodnika. trwały jeszcze rabunki i poszukiwania skiemu, Powornickiemu w dniu20 lutego Przestraszona żona wraz z dziećmi zbiegłych oficyalistów i służących 1846 r. z tego świata boleśnie zeszłym uciekła z domu i wkrótce się znalazła dworskich, którzy się schronili w lasach. a tu pochowanym Ludwika z Boguszów w domu Jakóba Szeli wraz z siostrą Jednego z nich, N. Wiśniowskiego, eko- Gorayska tę kaplicę postawiła 1889 Stanisławową. Później przybyła do nich noma ze Smarzowy, schwytano w lesie i r.«. babka Apolonia, nie wiedząc jeszcze, związanego przywiedli do Szeli, mówiąc c. d. n. 10 WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE

świetlówek, w wielu przypadkach nie Efektywne użytkowanie energii pasują one do tradycyjnych opraw iele osób pamięta podawane za- niezmienionej formie jest używany do – wysoka cena zakupu, Wwsze po dzienniku informacje o dnia dzisiejszego. Zwyczajna żarówka Wszyscy ci, którzy chcą pozostać przy stopniach zasilania, które oznaczały zamienia na energię świetlną jedynie tradycyjnej żarówce, a chcą zmniejszyć nic innego jak konieczność wyłącza- ok. 5% pobieranej energii, reszta, czyli zużycie energii na oświetlenie powinni nia dostaw energii elektrycznej dla 95% tracone jest w postaci ciepła. Nie zastosować się do poniższych rad: różnych grup odbiorców. Dziś moce sprawdziły się warunkach domowych – nie należy używać zbyt wielu ni- naszych elektrowni są wystarczające jarzeniówki. W ostatnich latach pojawiły skowatowych żarówek. Dwie 60-cio aby pokryć krajowe zapotrzebowanie. się lampy zwane świetlówkami kom- watowe żarówki dają tyle światła co Badania nad stanem środowiska oraz paktowymi (energooszczędnymi) oraz jedna "setka". Przed wkręceniem ceny nakłaniają nas do racjonalnego żarówki halogenowe. żarówki w oprawkę należy jednak gospodarowania energią. Jak jest róż- Świetlówka energooszczędna sprawdzić na jaką moc żarówki jest nica miedzy racjonalnym gospodarowa- Jest to nowoczesna lampa wyła- zaprojektowana - wkręcając mocniej- niem, a oszczędzaniem? Powszechnie dowcza, w której źródłem światła jest szą żarówkę ryzykujemy pożarem, wiadomo, że standard życia jest ściśle promieniowanie warstw luminoforu po- – tam, gdzie to możliwe używać trady- dziś związany z ilością używanej energii. krywającego wewnętrzną powierzchnię cyjnych świetlówek zamiast żarówek. Na półkach sklepów pojawia się coraz szklanej rurki. Oszczędzają one 75% energii! Nada- więcej urządzeń mających nam ułatwiać Zalety: ją się szczególnie do kuchni, piwnic i życie. Oszczędzają naszą pracę i czas – oszczędza energię, a więc zmniej- strychów. zużywają jednak energię. Racjonalne sza rachunek, lampę kompaktową o – Dopasować źródła światła do rze- użytkowanie energii to mądre wykorzy- mocy 20W możemy zastąpić żarówkę czywistych potrzeb. Lepiej czytać stanie dostępnych urządzeń - tak aby o mocy 100W otrzymując tą samą przy punktowym świetle z jednoża- dawały one nam jak najwięcej korzyści, ilość światła. rówkowego kinkietu niż przy wieloża- przy minimalnym zużyciu energii. Nikt – trwałość świetlówek kompaktowych rówkowym żyrandolu oświetlającym w ramach oszczędzania energii nie jest od 8 do 10 razy większa niż głównie sufit. zastąpi dziś pralki automatycznej tarą trwałość żarówek tradycyjnych. – Nie zostawiać zapalonych żarówek - to oczywiste. Mniej oczywiste jest na- – dają światło zbliżone barwa do świat- tam, gdzie to jest niepotrzebne, tomiast gotowanie w garnku przykrytym ła białego, najzdrowszego dla oczu. – W pokojach z wielożarówkowymi pokrywką czy zamykanie kranu podczas – Świetlówkę kompaktową można sto- żyrandolami używać ściemniaczy, mycia zębów. sować wszędzie, nawet tam gdzie z – Jak najczęściej używać światła Jak więc wykorzystywać wszystkie powodu bakelitowych opraw nie mo- dziennego. Jest ono najzdrowsze dla te urządzenia, aby było bezpiecznie i gliśmy wkręcić żarówki mocniejszej naszych oczu, a przy tym darmowe. efektywnie? niż 60W, – Jasne kolory ścian i sufitu lepiej odbi- Oświetlenie – Nadają się do stosowania na ze- jają światło (biała ściana odbija 80% Oświetlenie jest odpowiedzialne za wnątrz budynków, światła na nią padającego) - dzięki ok. 35% zużywanej w gospodarstwie do- – Dzięki stosowaniu tych lamp zużywa- temu później można włączać światło mowym energii elektrycznej. Dzieje się my mniej energii, a tym samym przy- sztuczne. tak głównie dlatego, że w dalszym ciągu czyniamy się do ochrony środowiska, Stosując się do tych wszystkich zasad najpopularniejszym "domowym' źródłem w którym żyjemy. można obniżyć zużycie energii na po- światła jest żarówka - wynalazek, który Wady: trzeby oświetleniowe o ok. 30-40% ma przeszło 100 lat, i który prawie w – inne niż tradycyjne żarówki kształty Ziemniaki wsypać na półmisek, nie Rady Praktyczne dr Jana Granda maścić, tylko posypać zielonym koper- kiem, zwłaszcza zimą, bo szczypior Bonifratra z Kalwarii Zebrzydowskiej cebuli ma tyle magnezu, że nie trzeba Mięso kotletami mielonymi. Zmielone mięso zażywać żadnej tabletki na podniesienie ie można dopuścić, by jakikolwiek z dodatkami z dużą ilością pieprzu, już ciśnienia, żeby nie spać z rana, nocą nie Nkotlet, po upieczeniu był wkładany jest zdatne do jedzenia jako tatar. Mięso mieć złych snów, kurczów w nogach, do rynienki, podlewany wodą, nakryty gotowane powinno być lekko twarde nie mroczków przed oczami, mrowienia pokrywką i włożony do piekarnika. Po może być rozgotowane. w nogach podczas siedzenia. Temu takim kotlecie maleńka 12-dekowa Ziemniaki wszystkiemu zapobiega szczypiorek, trzustka musi wydzielić aż 2 litry soku, awierają skrobię, vit. C oraz magnez. bo zielony chlorofil tak wiąże magnez, co trwa 7 godz., tymczasem mięso w ZIch wartość odżywcza zależy od że kto zjada 5-6 piórek szczypiorku, nie przewodzie pokarmowym gnije w temp. sposobu gotowania. Umyte, cienko musi zażywać lekarstwa. 400C. Każde mięso, nawet z kury, po- obrane, włożyć do wrzącej wody, dodać Tak gotowane ziemniaki są smaczne, winno być ubite tak by się rozsypywało. trochę mleka, cebuli, masła, kminku i nie tracą vit. B, są bardzo drogocenne Trzeba je otoczyć w mące, w jajku (nie gotować pod przykryciem. Bez soli! Gdy przyczyniają się do zachowania pery- w tartej bułce) i smażyć na gorącym są już trochę, miękkie, posolić i chwilę staltyki jelit, bo mleko zneutralizowało oleju. Broń Boże, nie na smalcu lub jeszcze gotować, potem odcedzić. Do kwasy, więc nie zakwaszają przewodu margarynie. Składać jeden na drugi odwaru dodać 2/3 zimnego mleka, pokarmowego; cebula dostarczyła vit. B przesypując solą i pieprzem, i parzyć wsypać drobny posiekany szczypiorek i mikroelementów. je ich własną temperaturą. To samo z i podać do zapijania drugiego dania. c. d. n. WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE 11 SPRAWOZDANIE Komendanta Komisariatu Policji w Brzostku dotyczące stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie gminy Brzostek za 1998 I. Część ogólna. - dalsza brutalizacja życia społecznego i nych z zapewnieniem spokoju i porządku omisariat Policji w Brzostku swoim ogólny wzrost przestępczości zarówno w publicznego, a zleconych przez sądy, Kdziałaniem obejmuje teren całej gminy całym kraju jak i na naszym terenie, prokuratury, jednostki policji oraz wynika- Brzostek, tj. 19 miejscowości o łącznej po- - problem bezrobocia i związane z tym jących z zaleceń samorządu terenowego wierzchni około 12.260 ha, które zamiesz- zagrożenie a także patologie (głównie i wniosków obywateli. kuje około 13.000 mieszkańców. alkoholizm ), Czas pracy policjantów był maksymal- Stan etatowy komisariatu wynosi aktu- - braki w obsadzie etatowej komisariatu nie wykorzystywany na służby prewencyj- alnie 8 policjantów tj.: Komendant, dwóch występujące w okresie 1998 roku, ne. asystentów, dwóch dzielnicowych, dwóch - ciągle zwiększające się obciążenie poli- Pomimo faktu, że wykrywalność prze- policjantów i jeden aplikant. Na przestrzeni cjantów pracą biurową co w bezpośredni stępstw zanotowanych na terenie gminy 1998 roku obowiązki w Komisariacie Policji sposób przekłada się na zmniejszoną Brzostek w 1998 r. (77,6%) jest wyższa w Brzostku pełniło - w zależności od okre- liczbę patroli prewencyjnych i w konse- niż w roku 1997 (72%) a także wyższa od su od 6 do 8 policjantów. Związane to było kwencji na zwiększenie zagrożenia bez- uzyskanych w 1998 roku w całym powiecie z odejściem ze służby do cywila jednego pieczeństwa i porządku publicznego. dębickim (40,6%) czy w województwie z najbardziej doświadczonych policjantów W odniesieniu do mniejszej liczby kradzie- tarnowskim (53,6%) (uzyskany wskaźnik oraz z kilkumiesięcznymi kursami, w któ- ży mienia i wypadków drogowych podkre- wykrywalności umiejscawia KP Brzostek rych brało udział dwóch policjantów. ślić należy coraz lepszą dbałość właścicieli w tej kategorii na 4 miejscu spośród 45 Ponadto w bieżącym roku w związku mienia o jego zabezpieczenie i ochronę, jednostek dawnego woj. tarnowskiego), z reformą administracyjną zostały w KP a właścicieli pojazdów o właściwy stan mam świadomość istnienia wielu zjawisk Brzostek obniżone dwa etaty policyjne. techniczny. Nie mniej jednak i w tej materii negatywnych, które godzą bezpośrednio w Pod względem organizacyjno - służbo- jest jeszcze wiele do zrobienia. poczucie spokoju i porządku publicznego wym, teren Gminy jest podzielony na trzy Ponadto na zmniejszoną liczbę prze- na naszym terenie. "dzielnice" i każda z nich jest obsługiwana stępstw drogowych znaczny wpływ miała D o tych zjawisk zaliczam przede wszyst- przez 1 policjanta; w skład jednej "dzielni- zmiana Kodeksu Karnego, gdzie część kim : cy" wchodzi od 5 do 7 miejscowości. czynów o mniejszych skutkach w ubiegłych - duże zagrożenie nieletnich przestępczoś- II. Zagrożenie przestępczością latach kwalifikowana jako przestępstwa, cią i demoralizacją zwłaszcza, że jest to 1998 roku na terenie gminy Brzo- obecnie jest wykroczeniem. zjawisko bagatelizowane a niejednokrot- W stek przeprowadzono 113 docho- W 1998 roku najwięcej przestępstw nie ukrywane przez dorosłych (rodzice, dzeń, w wyniku których stwierdzono po- zanotowano w m. Brzostek. Od wielu już opiekunowie, wychowawcy), pełnienie 94 przestępstw z czego wykryto lat Brzostek jest miejscowością najbardziej - niedostateczne jeszcze (mimo poprawy) 73 co stanowi 77,6% wykrywalności. W zagrożoną przestępczością, zanotowano zabezpieczenie przedmiotów wartoś- rozbiciu na kategorie stan ten przedstawia tu ponad 35% wszystkich przestępstw z ciowych przez ich właścicieli - głównie się następująco: terenu naszej gminy. Sprawcy przestępstw w placówkach handlowych, oraz samo- - zabójstwo osoby 1 w większej części pochodzą z naszego chodach, - rozbój i wymuszenie rozbójnicze 3 terenu a wśród sprawców przestępstw - tolerowanie, a czasem nawet aprobata - czynna napaść na policjanta 1 ujawnionych w 1998 roku, 6 osób było dla niektórych zachowań przestępczych, - uszkodzenie ciała, bójki i pobicia 12 nieletnich. np.: kierowanie w stanie nietrzeźwym, - kradzież z włamaniem 24 III. Zagrożenie wykroczeniami niszczenie i kradzieże mienia publiczne- - kradzież mienia 10 1998 roku do Kolegium d/s Wykro- go czy brak piętnowania chuligańskich - wypowiadanie gróźb karalnych 8 W czeń skierowano 111 wniosków o naruszeń spokoju i porządku publicz- - usiłowanie podpalenia 1 ukaranie. Najwięcej wniosków o ukaranie nego. - pożar 1 sporządzono za wykroczenia drogowe Niezbędnym wydaje się położenie dużego - zatrucie studni 1 - 64, wykroczenia przeciwko spokojowi i nacisku na ograniczanie tych zjawisk w - przeciwko rodzinie i opiece 12 porządkowi publicznemu - 22, oraz mie- 1999 roku. Będzie to możliwe tylko przy - wypadki drogowe 14 niu - 16. ścisłej, wielopłaszczyznowej współpracy - przestępstwa gospodarcze 4 W 1997 roku wniosków o ukaranie było policji z organami samorządowymi, insty- - przeciwko ustawie o narkomanii 1 -101, a charakterystyka wykroczeń była tucjami i całym społeczeństwem. Sama po- - zniszczenie mienia 1 podobna do tych z 1998 roku. licja nie jest w stanie bez takiej współpracy Dla porównania w 1997 roku przepro- Mandatami karnymi w 1998 roku ukarano skutecznie przestępczości przeciwdziałać wadzono 109 dochodzeń, stwierdzono łącznie 197 osób na kwotę - 9.065 złotych. ani jej zapobiegać. 80 przestępstw z czego wykryto 58 co W 1997 roku ukarano 194 osoby na łączną Tym celom ma służyć również powsta- stanowiło 72 % wykrywalności. kwotę 7.705 złotych. jąca aktualnie przy Radzie Gminy "Komisja Jak widać z przytoczonych liczb, ilość Pouczeń i upomnień zarejestrowano w Bezpieczeństwa i Porządku Publiczne- przeprowadzonych postępowań i stwier- 1998 roku - 1535 a w 1997 roku - 1109. go". dzonych przestępstw w 1998 roku była Z przytoczonych liczb wynika, że w Mam nadzieję, że dzięki zacieśniającej większa niż w 1997 roku. Więcej też prze- zdecydowanej większości stosowano się współpracy oraz lepszemu zrozumieniu stępstw wykryto jak również zwiększyła się pouczenia i upomnienia, a tylko tam dla działań Policji, w 1999 roku będzie wykrywalność tych przestępstw liczona w gdzie było to niezbędne sięgano do bar- możliwe dalsze ograniczanie zagrożeń procentach. W 1998 roku wzrosła głów- dziej drastycznych form represjonowania przestępczością i wykroczeniami, mimo nie liczba kradzieży z włamaniem oraz sprawców wykroczeń. wielu trudności (technicznych, biurokra- przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu. IV. Podsunowane tycznych i finansowych), istniejących w Zmniejszyła się liczba kradzieży i wypad- iezależnie od wymienionych liczb na realiach służby policyjnej. ków drogowych. Nprzestrzeni 1998 roku policjanci z Komendant Komisariatu Policji Do przyczyn tych zjawisk zaliczam głów- Komisariatu Policji w Brzostku wykonywali w Brzostku nie : setki różnego rodzaju czynności związa- kom. inż. Marek Boroń 12 WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE sam ów rok jest rokiem pierwszym naszej ery. Rok 2000 rzeczywiście zamyka II tysiąclecie, ale nie nastąpi to z począt- Kiedy zacznie się kiem, lecz z końcem tegoż roku, czyli nie w noc sylwestrową z 1999 na 2000 rok, ale z 2000 na 2001 rok. Przy okazji warto też przypomnieć-ponieważ i tu często popełniła się pewien 3 tysiąclecie? błąd w jaki sposób oblicza się lata, które upłynęły od jakiegoś laczego tak wiele osób sądzi, że w III tysiącleciu wej- wydarzenia mającego miejsce przed narodzeniem Chrystusa Ddziemy wraz z rozpoczęciem 2000 roku? Być może wy- do wydarzenia po narodzeniu Chrystusa. W używanym przez nika to stąd, że przedstawiają sobie lata jako punkty na osi nas systemie liczenia lat przed naszą erą i naszej ery nie ma liczbowej, tymczasem lata to nie punkty, ale odcinki. Punktem roku zerowego; aby otrzymać poprawny wynik, należy od zerowym na tej osi jest początek roku narodzin Jezusa, ale sumy lat przed narodzeniem i po narodzeniu Chrystusa odjąć jeden rok. Na przykład od przed naszą erą nasza era bitwy pod Akcjum, która początek początek rozegrała się w 31 roku II tysiąc- III tysiąc- p.n.e, do zagłady Pompe- rok rok lecia lecia jów w 79 roku n.e. minęło ... 4 3 2 1 1 2 3 ...... 999 1000 1001 ...... 1998 1999 2000 2001 ... 110 - 1, czyli 109 lat. Za- rok interesowani tymi zagad- naro- koniec koniec nieniami mogą sięgnąć dzenia do Vademecum historyka Chry- I tysiąc- II tysiąc- stusa lecia lecia starożytnej Grecji i Rzy- mu, pracy zbiorowej pod redakcją Ewy Wipszyckiej 1000 lat 1000 lat (t. 1, PWN, Warszawa 1979). Wielkanocny Poeci i Pisarze Nowy dyrektor Gminnego Cen- Konkurs Dzieciom trum Kultury Centrum Kultury i Czytel- nia 25 marca b.r. w Cen- Wnictwa w Brzostku 31 mar- Dtrum Kultury i Czytelnictwa i Czytelnictwa ca 1999 r. odbył się Gminny w Brzostku odbyły się Gmin- połowy marca Konkurs na Pisankę Ludową i ne Eliminacje Konkursu p.t. Odfunkcję dyrektora GCK i Cz sprawuje p. Kazi- Plastykę Obrzędową związaną "Poeci i pisarze dzieciom". Do mierz Papciak z Jodłowej. Stanowisko to objął w wyniku z okresem Wielkanocy, w którym eliminacji powiatowych, które rozstrzygnięcia konkursu, do którego zgłosiło się czte- udział wzięli uczniowie z siedmiu odbędę się 15 kwietnia w Dę- rech kandydatów. szkół i trzech przedszkoli oraz bicy zakwalifikowano: Parafianie brzosteccy mogli poznać nowego dyrektora osoby dorosłe. W kategorii szkół ♦ w kategorii recytacja - podczas jego udziału w liturgii Wielkiego Tygodnia. najbardziej podobały się prace Anetę Szafran i Grzegorza Życząc Panu Dyrektorowi sukcesów w pracy mamy uczniów ze S.P. w Brzostku i Szydłowskiego z Gorzejo- nadzieję na wzbogacenie życia kulturalnego naszej S.P. w Smarżowej. Spośród wej, gminy. prac wykonanych przez dzieci ♦ w kategorii inscenizacja - zespół uczniów z Gorze- Warto przeczytać, trudniej mieć przedszkolne Komisja wyróżniła od tym tytułem umieszczaliśmy recenzje wydawnictw jowej, i przyznała I miejsce dla przed- popularyzujących historię naszej gminy. Dziś chcemy ♦ w kategorii plastyka zakwa- P szkola w Grudnej Górnej. W kate- zaprezentować wydawnictwo w całości sfinansowane lifikowano prace uczniów gorii dorosłych Komisja wyróżniła przez Urząd Gminy, jednak niedostępne dla zwykłego z Gorzejowej i Kamienicy prace P. Marii Oprządek i P. Ireny czytelnika. Nie możemy też zaprezentować naszym Dolnej. Czech. Wystawa pokonkursowa czytelnikom nawet fragmentów tej ciekawej pozycji. Ponadto w kategorii piosenka cieszyła się dużym powodzeniem Książka "Grudna kopalnia i ludzie", o niej tu mowa na- - gminę Brzostek na przeglą- o czym świadczy cytat z wpisu do pisana jest na podstawie bogatej bibliografii. Opowiada dzie w Dębicy reprezentować Kroniki "Tyle piękna i pomysłowo- o najdawniejszych początkach osadnictwa w dorzeczu będzie Joanna Szafran z Go- ści... Możliwość oglądania takiej Kamienicy, o bliższych naszym czasom dziejach Grud- wystawy - to rzadkość". rzejowej. nej i okolic. Największą część pozycji zajmują dzieje węgla i jego wydobycia. Opisana jest geologia złoża, charakterystyka węgla, właściciele kopalni i pracujący Repertuar kina "Przyszłość" w niej górnicy. Mamo, czy kury potrafią mówić?(POL Publikację można wypożyczyć w Bibliotece Gminnej b/o) - 10 IV g. 1700, 11 IV g. 1600 i bibliotekach szkolnych. Od wesela do wesela (USA 15) - 17 IV Bociany g. 1800, 18 IV g. 1700 tym roku bociany zasiedliły gniazdo na szkole 28 marca kiedy to przyleciał pierwszy bocian. Drugi 00 W Nie wierzcie bliźniaczkom (USA 12) - 24 IV g. 18 , przybył po dwóch dniach. W samym Brzostku obejrzeć 25 IV g. 1700 już można oprócz ptaków pospolitych również szczygły, szpaki, kopciuszki, pliszki szare, a wieczorem w ciężkim, ZAPRASZAMY niezgrabnym locie nietoperze (które nie są ptakami). WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE 13

Zakład Ślusarski - Edward Kmiecik, 33-125 Brzostek, ul. Przedmieście 246 tel/fax (0-14) 683-01-09, lub tel. 604-58-55-83 produkuje:  Elementy ogrodzeniowe - różne wzory  Bramy, bramki  Słupki ogrodzeniowe  Naciągi do siatki  Deski do prasowania  Siekacze do buraków (tarczowe)  Nakładki kultywatora  Haki pod skrzynki balkonowe Gwarantuje: solidność, terminowość, konkurencyjne ceny

K atolickie Biuro Liceum Ogólnokształcące Rachunkowe "PK" w Jaśle Oferuje usługi w zakresie prowadze- informuje, że organizuje nabór do klas pierwszych o profilach: nia: ♦  humanistycznym, ksiąg rachunkowych i podatkowych,  informatyczno-przyrodniczym. ♦ ksiąg przychodów i rozchodów, ♦ ewidencji podatku VAT Istnieje możliwość dalszego profilowania ♦ nauki w tych klasach. rozliczeń z Urzędem Skarbowym Liceum gwarantuje: Kontakt: tel. 683-00-92 33-125 Brzostek 92  bliską współpracę z rodzinami,  kształcenie w 16-osobowych oddziałach Biuro posiada: Licencję Ministra Finansów z częściowym podziałem na grupy,  nauczanie co najmniej dwóch języków "Bar u Krystyny" Choć nasi didżejowie Gdzie Słony potok płynie Pochodzą z innych stron obcych. Rozlega się tam śmiech, To wszyscy Brzostowianie Brzostecka metropolia Traktują ich okej. Bliższe informacje można uzyskać Na górce bawi się Podłoga jest tam śliska w budynku szkoły: Dom Katechetyczny Przeważnie same damy, Przewrócić można się OO. Franciszkanów w Jaśle, ul. Szopena 1 Ale nie przejmuj się, To Łysy ją szlifuje, Gdy się rozejrzysz dobrze Że przejrzeć można się. tel. (0-13) 448-11-60 I barek znajdzie się Porządku tam pilnują, lub po godz. 18.00 (0-13) 44-81-12 U naszej Krysi w Brzostku Trzymają zasad się Imprezy fajne są, Gdy nie masz osiemnastki Bo jeżdżą tu chłopaki To nawet nie pchaj się Prawie ze wszystkich stron Imprezy są wspaniałe Bank Spółdzielczy Rzemiosła oddział w Umieją się tam bawić I wciąż szokują nas Brzostku zawiadamia członków, że w dniu 21 I zająć także Cię A swymi konkursami Więc się nie zastanawiaj Krysieńka bawi nas 04 1999 r. w biurze banku odbędą się zebrania I do Krysieńki spiesz. O bójkach nie ma mowy grup członkowskich na które zaprasza; Nasz Waldek jest kochany Nawet nie stawiaj się I bardzo o nas dba Szefostwo nie pozwoli  godz. 8.00 Głobikówka, Grudna Dolna, Grudna Gdy chcesz się napić piwa By w barze grandził ktoś Górna, Gorzejowa, Siedliska Bogusz, Kamienica To migiem Ci go da Magda i Gośka Dolna, Zawadka Brzostecka  godz. 9.30 Przeczyca, Skurowa, Bukowa, Klecie, "Bar u Krystyny" zaprasza na: Januszkowice, Opacionka, Bączałka, Kamienica - tanie posiłki Górna, Wola Brzostecka - zimne piwo  godz.17.00 Brzostek, Nawsie Brzosteckie - dobrą zabawę 14 WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE

nału z II- go miejsca. premiowanej awansem. Odpadła w Krako- I tu sypnęło niespodziankami... Jano- wie Victoria Nowy Targ sik N. T. przegrał 1:2 z Lipnicą Wlk., i Multi 75 Kraków. a Pustków wygrał 3:2 z Hrubieszo- IV- tą grupę w Miel- wem. cu 13 marca wygrała W meczu o III miejsce .Pustków prze- Bobrowa przed Miel- grał 3:5 z Lipnicą Wlk. - awansując z rugie Mistrzostwa Polski w Uni- cem- UKS "Gepard", Hrubieszowem- IV miejsca. Dhokeju Dzieci odbędą się pod UKS "Grześ" i Pustkowem- Wsią. Ostatni mecz mieleckiego półfi- koniec maja w Lipnicy Wielkiej na 27 marca w hali SP- 13 Mielec nału, to spotkanie godne każdego Orawie. Weźmie z nich udział 16 ze- w turnieju półfinałowym układ grup turnieju. Po 14-tu minutach "czystej społów krajowych wyłonionych wg. zależał od zajętych miejsc w ćwierć- gry" Tęcza - Nowy Targ zremisowała następującego klucza: finałach. z nami 3:3. Sędziowie zarządzili rzuty – 8 zespołów klubowych z Turniejów A karne. Pierwsza seria nie przyniosła rozstrzygnięcia. W drugiej lepsi oka- Kwalifikacyjnych PFU. 1. Bobrowa zali się nowotarżanie. Przegraliśmy – 6 zespołów z rozgrywek przepro- 2. Nawsie Brz. wadzonych przez SZS to spotkanie 5:6, ale po grze wzbu- 3. Hrubieszów dzającej respekt u obserwatorów tego – 1 zespół z Ligi Warszawskiej 4. Babia Góra Lipnica Wlk. meczu (dla celów szkoleniowych w – 1 zespół z Festiwalu Unihokeja w B całości został nagrany na video dla Elblągu. ODN Rzeszów). Tak więc Polskę Po- 1. Tęcza Nowy Targ Warto zaznaczyć, że w tej grupie wie- łudniową na II mistrzostwach Polski kowej województwo podkarpackie nie 2. Mielec w Unihokeju Dzieci reprezentować przeprowadza eliminacji ze względu 3. Janosik Nowy Targ będą: na brak środków finansowych. Liga 4. Pustków – UKS "Tęcza" Nowy Targ Warszawska to 8 pierwszych zespołów Oto wyniki meczów grupowych: – SKS "Błękitni" Nawsie Brzoste- z I MP i 32 drużyny Warszawskie, gra- ckie jące turnieje od października – UKS "Babia 98 do kwietnia MŁODZI SPORTOWCY Góra" Lipnica 99. Ze względu Wlk (gospo- na bardzo wy- z Nawsia Brzosteckiego darz finałów) sokie koszty – UKS Pust- nasza drużyna w Finale Mistrzostw Polski ków- Wieś nie wystarto- w Unihokeju... Szczególnie wała w Lidze c i e s z y n a s Warszawskiej. obecność w 1) Bobrowa- Nawsie Brz 1:8 Ostatecznie Polska Federacja Uni- Finałach zaprzyjaźnionej drużyny z (mecz otwarcia) hokeja Floorball zakwalifikowała w Pustkowa, to spora niespodzianka. A kategorii dzieci 26 drużyn klubowych, 2) Tęcza N.T.-Mielec 4:2 Nowe Targi już nie będą ,,ustawiały" które zostały podzielone na 4 grupy. 3) Hrubieszów-Lipnica Wlk. 0:4 meczów w finałach bo obronił się My znaleźliśmy się w grupie III- 4) Janosik N.T.- Pustków-W. 1:2 tylko jeden zespół. ciej - tzw. małopolskiej w towarzy- 5)Bobrowa-Hrubieszów 1:3 A oto skład naszej drużyny, która stwie Janosika Nowy Targ, Multi 75 6)Tęcza N.T.- Janosik N.T. 2:1 wywalczyła awans: Ania Hołowicka, Kraków, Victorii Nowy Targ, UKS Kinga Górka, Klaudia Szybowicz, 7)Nawsie- Lipnica Wlk. 5:1 Babia Góra Lipnica Wielka i Tęczy Sylwia Zięba, Ewelina Żyra, Kuba Nowy Targ. 8) Mielec- Pustków 2:2 Białas, Przemek Zięba, Arek Ro- A więc 1,3 i 5-ta drużyna z ubiegło- 9) Bobrowa-Lipnica Wlk. 1:4 gowski, Sebastian Grygiel, Grze- rocznych M.P. spotkały się w Krako- 10) Tęcza N.T.- Pustków-Wieś0:0 gorz Grodzki, Kamil Berrahal. wie 13 marca. Równolegle rozgrywa- 11) Nawsie- Hrubieszów 6:2 Po świętach Wielkanocnych do ny turniej w Mielcu zgromadził ekipy 12) Mielec- Janosik N T. 0:6 boju staje zespół młodzików naszego Lublina, Bobrowej, Pława, Pustkowa, klubu. Czy uzyska awans do finałów Zwycięzcom grupy (Nawsie i Tęcza) Hrubieszowa, Glin Małych i Mielca. rozgrywanych w czerwcu w Gdyni pozostawał mecz o I miejsce i automa- Po zwycięstwach 3:1 nad Janosikiem - pokaże czas. Zadanie jest jeszcze tyczny awans do Finału II MP. Nowy Targ (ubiegłoroczny Mistrz trudniejsze i układ grupy zupełnie Polski), 5:1 z Victorią Nowy Targ, 6:0 Drużyny, które zajęły miejsca II i niekorzystny. III w grupach, walczyły "na krzyż" z Multi 75 Kraków i przegranej 1:2 z Zofia Rogowska Tęczą N. T. awansowaliśmy do półfi- między sobą o wejście do czwórki WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE 15 28 stycznia 1999 Gazeta Łódzka dodatek do Gazety Wyborczej PIŁKA NOŻNA (...) częściej atakowali wielunianie i tuż przed końcem 16-letni Juszkiewicz strzelił wreszcie gola. Co piszą o nas inni Podczas ferii Wielkanocnych Marcin trenował z trampka- Wszyscy kibice piłki nożnej doskonale znają jednego z dobrze rzami co mobilizowało chłopców do dużego wysiłku. Wszyscy zapowiadających się zawodników "Brzostowianki" Marcina koledzy życzą Mu sukcesów sportowych, a my mamy na- Juszkiewicza, a od ubiegłorocznego lata zawodnika drużyny dzieję, że po nich dziennikarze nauczą się pisać poprawnie "Marko" Wieluń. Poniżej cytujemy fragmenty gazet piszących nazwę naszej miejscowości. o pierwszych występach Marcina. Terminarz rozgrywek o mistrzostwo II ligi Nr 19 czwartek 18.01.1999 Juniorów Starszych Piłka nożna II runda (wiosna 99) sezon 1998/99 MARKO WKS WIELUŃ - PIOTRCOVIA PTAK 1-0 (0-0) 1-0 Juszkiewicz, 89 min Data Gospodarze Goście Boisko Godz Sędziował Radosław Siejka (Łódź) W drugim swym meczu na otwartym boisku piłkarze Marko 17.04.99 Brzostowianka Zaczarnie Brzostek 16.00 WKS Wieluń (III liga) niespodziewanie wygrali z II ligową 24.04.99 Paszczyniak Brzostowianka Paszczyna 16.00 Piotrcovią/Ptak zdobywając bramkę w 89 minucie ze strzału 02.05.99 Brzostowianka N. Jastrząbka Brzostek 11.00 najmłodszego na boisku 16-letniego Marcina Juszkiewicza (wychowanek Brzostowianki Brzostków k. Dębicy). Trenerzy 08.05.99 Brzostowianka MKS II Dębica Brzostek 16.00 obu drużyn - Witold Obarek (Marko) i Grzegorz Wesołowski 15.05.99 Wadowice G. Brzostowianka Wadowice 16.00 (Piotrcovia/Ptak) wykorzystali rekordowa liczbę zawodni- 22.05.99 Brzostowianka Rzemieślnik Brzostek 11.00 ków. Ze strony gospodarzy wystąpiło ich aż dwudziestu, a II-ligowców grało osiemnastu. Zwycięzcy mieli w przekroju 29.05.99 Podkarpacie II Brzostowianka Pustynia 16.30 całego meczu nieznaczną przewagę, ale goście też mieli 05.06.99 Czarnovia Brzostowianka Głowaczowa 16.00 kilka sytuacji do zdobycia bramki. 12.06.99 Zgórsko Brzostowianka Zgórsko 16.00 Oprócz wspomnianego Juszkiewicza z Marko w zespole Piotrcovii zadebiutował inny wychowanek z Dębicy - 16-letni Przemysław Wisiński. Terminarz rozgrywek o mistrzostwo Kla- Marko ciągle jest w okresie montowania zespołu i nie jest wykluczone, że w najbliższych dniach zjawią się w Wieluniu sy Rejonowej Trampkarzy Młodszych dwaj Chorwaci, których trener Obarek podda kolejnym te- II runda (wiosna 99) sezon 1998/99 stom. Data Gospodarze Goście Boisko Godz. 30, 31 stycznia 1999 20.04.99 Zryw Dębica Brzostowianka Igloopol 16.00 Wiadomości dnia 27.04.99 Nagoszyn Brzostowianka Nagoszyn 16.00 (Łódź gazeta województwa łódzkiego) 04.05.99 Brzostowianka Radomyślanka Brzostek 16.00 Piłkarska trzecia liga (...) Przypomnijmy, że ostatnio wielunianie pokonali drugo- 11.05.99 MKS Dębica Brzostowianka Dębica 16.00 ligową Piotrcovią-Ptak wygrywając 1:0. Gola strzelił Marcin 18.05.99 Brzostowianka UKS Sokół Brzostek 16.00 Juszkiewicz. Jest to gracz zaledwie 16-letni, pozyskany do 25.05.99 Wisłoka II Brzostowianka Dębica 16.00 WKS z Brzostowianki Brzostków. W rundzie jesiennej grał już w juniorach młodszych WKS. 01.06.99 Brzostowianka Bobrowa Brzostek 16.00

indywidualnych czołowe miejsca zajmowali: – III STK seniorów we Frysztaku - G. Magdoń - 8 miejsce. TENIS STOŁOWY – Elim. woj. o puchar Przeglądu Sportowego w Gorlicach - G. Nykiel - 1 miejsce. bliżają się do końca rozgrywki ligowe o mistrzostwo II ligi – Mistrzostwa woj. podkarpackiego seniorów w Jarosławiu Zw tenisie stołowym. - Magdoń-Błaś - 4 miejsce (debel). Tabela po 14 kolejkach – III STK młodzików w Stalowej Woli - G. Nykiel - 12 miej- (sześć pierwszych drużyn walczących o awans do I ligi) sce. 1. GLKS Hipol Jedlicze - 14 28 140 : 28 – Ogólnopolski turniej Przeglądu Sportowego w Ciechanowie 2. KS Pocztowiec Kraków - 14 24 132 : 56 - G. Nykiel - 6 miejsce. 3. TTS Ruch Tarnów - 14 20 124 : 73 – III WTK juniorów w Jarosławiu - G. Magdoń (limit imienny 4. KS Gorce Nowy Targ - 14 18 119 : 79 na strefę), A. Kurek - 1 miejsce, D. Mikrut - 2 miejsce, G. 5. LKS Brzostowianka SEKO - 14 14 86 : 99 Sarna - 9 miejsce i M. Potrzeba - 17 miejsce. 6. AZS Rzeszów - 14 13 103 : 115 – Eliminacje strefowe do młodzieżowych mistrzostw Polski Naszej drużynie pozostały jeszcze do rozegrania 2 mecze: w Nowym Targu - R. Błaś - 6 miejsce. z KS Gorce Nowy Targ i AZS Rzeszów. – III STK juniorów w Nowym Targu - G. Magdoń - 3 miejsce, Pozostałe drużyny: MLKS Nurt Przemyśl, MKS Orzeł A. Kurek - 9 miejsce i D. Mikrut - 10 miejsce. Przeworsk, GMKS Strzelec Frysztak, MKS Radość Gorlice, Dużym wyróżnieniem jest powołanie do kadry makroregionu KS Tymbark, SKS Sufczyn walczą o pozostanie w II lidze. najmłodszego naszego zawodnika Grzegorza Nykla. Poza toczącymi się rozgrywkami ligowymi w turniejach S. Król 16 WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE Siedliska-Bogusz uża wieś licząca ponad 1 tys. miesz- Dkańców. Powstała w pierwszej poło- wie XIV w. na porębach puszczy królew- skiej, darowana została w 1353 r. przez króla Kazimierza Wielkiego rycerzom ruskim Piotrowi, Ostaszkowi i Chodko- wi. W XV w. należała do dóbr opactwa tynieckiego. Położona w terenie pagórkowatym przy drodze Kamienica Dolna - Grudna Górna. Przepływa przez nią potok Kamienica na- zwany dawniej Jeziorem oraz jego dopływ Kamionka. Siedliska od północy graniczą z Brzostkiem, od którego oddzielają je trzy wzgórza (najwyższe Bania ma 323 m n.p.m.). Z centrum wsi prowadzi droga do Brzostku (4 km), przy której w pięknym miejscu na wzgórzu stoją budynki szkoły podstawowej. Nazwa Siedliska pochodzi od słowa "siodło" oznaczającego osiedle. Drugi człon został nadany dla upamiętnienia właścicieli wsi pomordowanych w 1846 r. Wieś dzieli się na trzy główne części: Siedliska górne (kościół), dolne (dwór) i Kopaliny. Posiada także kilka przy- siółków: Huta, Kamieniec, Łazy, Rzeki, Rzędzinki, Folwark, Różaniec. W Siedliskach warto zobaczyć kilka ciekawych obiektów. Kościół parafialny zbudowany w latach 1908-1912 w stylu neogotyckim. Kościół posiada późnoba- rokowy boczny ołtarz i figurkę świętej z pierwszej połowy XVIII w. oraz piękne witraże z początku XX w. Po przeciwnej stronie ulicy znajduje się założony w 1814 r. cmentarz parafialny z grobami ofiar rzezi 1846 r. Na cmentarzu można spotkać Pomnik grunwaldzki w Siedliskach-Bogusz wzniesiony w 1910 r. sporo nagrobków posiadających wartość dzięki staraniom ks. S. Palki i dr W. Lewickiego. artystyczną. Obok drewnianego budynku W czasie wojny pomnik ocalał, gdyż zasłonięto tablicę z napisem starej szkoły znajduje się pomnik - głaz fundacyjnym: upamiętniający mieszkańców Głobikówki "POGROMCOM KRZYŻAKÓW i Siedlisk pomordowanych przez hitlerow- KRÓLOWI JAGIELLE i Ks. WITOLDOWI ców w 1944 r. RYCERSTWU POLSKIEMU W samej wsi znajduje się też kilka przydrożnych kapliczek, a przy drodze POD GRUNWALDEM do Głobikówki okazały pomnik Grunwal- LUD POLSKI W SIEDLISKACH" dzki.

UWAGA ! “WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE” Za treść ogłoszeń redakcja nie odpo- zrzeszone w POLSKIM STOWARZYSZENIU PRASY LOKALNEJ wiada. Publikując materiał nadesłany Wydawca: Towarzystwo Miłośników Ziemi Brzosteckiej w Brzostku redakcja nie bierze odpowiedzialności Redaguje zespół: redaktor naczelny - Urszula Wojnarowska za treść, która może być sprzeczna Skład zamknięto: 15 kwietnia 1999 r. z naszymi poglądami. Korespondencji Druk: Mała Poligrafia Redemptorystów w Tuchowie i materiałów nie zamawianych nie Adres redakcji: ul. Szkolna 310/6, 33-125 Brzostek zwracamy! Nr konta: Bank Spółdzielczy w Brzostku 985365-4675-271