Het Grote Bos van Anlier De streek van het slow toerisme

Het Bos van Anlier te voet WELZIJN Energie opdoen dankzij het bos NATUUR Een bos dat krioelt van het leven LEUKE PLANNEN Weekend midden in de natuur

7 boswandelingen om stoom af te blazen

Het Grote Bos van Anlier In het hart van de Belgische Ardennen LIGGING VAN DE WANDELINGEN

Luik Maastricht

NL

D Bourcy Namen B

Longvilly

F L

Sibret N4 Inhoud

Lutremange

Sûre Welkom LEVENSKUNST Vaux-sur-Sûre Hollange in het Natuurpark van de Haute- Namen Bercheux Brussel Winvilles E411 E25 Sûre en van het Bos van Anlier

S û r Chêne Witry e Grandvoir 2 Neufchâteau Welkom in naam van het personeel en 5 7 de partners van het Natuurpark van de 4 WELZIJN: Léglise Assenois Vlessart Haute-Sûre en van het Bos van Anlier. ENERGIE OPDOEN DANKZIJ HET BOS 3 Wij nodigen u uit om samen met ons het 6 ONTSPANNINGSIDEËEN: Anlier 1 Heinstert uitzonderlijke natuurlijke erfgoed van het 7 BOSWANDELINGEN OM STOOM AF TE 6 4 Grote Bos van Anlier te ontdekken, in het BLAZEN -la-Neuve Nobressart hart van de Belgische Ardennen. Marbehan es 26 HET BOS VAN ANLIER IN DE Wandeling 1: Heinstert 1 Rull REGEN: ONZE LEUKE SLECHTWEERTIPS! Wandeling 2: Fauvillers 2 Heinsch

s i o Een nationale schat m Wandeling 3: Heinstert 3 Se La NATUUR Wist u dat het Bos van Anlier zich over Wandeling 4: Habay-la-Neuve 4 Autelbas meer dan 7000 hectaren uitstrekt? Dat Udange Wandeling 5: Fauvillers 5 Luxemburg Trier maakt het tot het grootste ongedeelde beukenbos van België. De zwarte Wandeling 6: Marbehan 6 Thionville Metz ooievaar heeft dit bos uitgekozen voor Wandeling 7: Martelange 7 zijn grote terugkeer naar Wallonië na 22 ONTDEK EEN BOS DAT KRIOELT een afwezigheid van meer dan een VAN HET LEVEN eeuw. Beuken zover als het oog reikt en waterpartijen van uitstekende kwaliteit Een uitgave van het Natuurpark van de Haute-Sûre EVEN ERTUSSENUIT en van het Bos van Anlier bieden deze trekvogel immers een ideale Chemin du Moulin 2, 6630 Martelange. plek om zijn nest te bouwen. Tel.: 063 45 74 77 Fax: 063 67 64 84. Directeur: Donatien Liesse. Coördinatie en teksten: Audrey Robert. Stuur uw commentaar naar het Ontwerp en druk: LARDO Graphic. En een Europese © Foto’s: Natuurpark van de Haute-Sûre en van het Bos van Anlier, modelbestemming! adres [email protected] Puycelsi France-Les Planettes, M. Laurent, C. Bolly, MT Pays de la 28 GETUIGENIS: of naar onze Facebookpagina. Forêt d’Anlier, ClipartPêcheur M. , Tridon P. , Rouzet P., Fotolia, Het Natuurpark van de Haute-Sûre en van Pierret S. , Doucet C., Puyclesi France – Les Planettes, Gruslin F., WE HEBBEN HET GR 151-PAD UITGETEST Mazue T., Boujot J., Solignac D., Vassen F, Henri P., Noverraz P., het Bos van Anlier werd tot tweemaal 30 EVEN ERTUSSENUIT: LEUKE TIPS Chibret J., Echenard J., Rouzet P., Leray Y., Brassine V., Willems toe bekroond op de jaarlijkse Europese P., Clément R., Robaye S., Morant P., Monsion B., Pays de la Forêt VOOR KORTE WANDELVAKANTIES d’Anlier, Flick.fr : Sigalou, Pap-ah, Onehotonepic, Tofphotographie, wedstrijd “EDEN – European Destinations 34 LOGIES VOOR TOERISTEN: Littlew, Racineur, Vanou, Born1945, Olibac, Ginny of Excellence”. Eerst voor zijn culinaire ONZE AANBEVOLEN ADRESSEN NGI-toestemming: nr. A3131 tradities en zijn levenskunst en daarna Oplage: 7500 ex. in het Frans en 3500 ex. in het Nederlands, op papier van bomen uit duurzaam beheerde bossen. Alle aanbieders voor de rijkdom van zijn beschermd van diensten in deze brochure hebben een handvest en een aansluitingsformulier ondertekend om lid te worden van het natuurlijk erfgoed, gelegen in zijn bossen partnernetwerk van het Grote Bos van Anlier. en valleien. 2 Het Grote Bos van Anlier Het Grote Bos van Anlier 3 Het Bos van Anlier is de ideale bestemming om tijdens een verk­ wikkend weekendje uit uw batterijen weer op te laden. 4 REDENEN OM NAAR HET ZUIDEN VAN DE BELGISCHE Het versterkt de gezondheid ARDENNEN TE TREKKEN. Behalve de weldaden voor ons moreel, zou het bos ook positieve uitwerkingen Energie opdoen hebben op onze gezondheid, in het 1. HET IS VLAKBIJ bijzonder op ons immuunsysteem. Het Bos van Anlier ligt op amper Verschei­dene wetenschappelijke studies 1.30 uur rijden van Brussel. En dankzij het bos hebben aangetoond dat na een rustige desondanks komt u in een totaal boswandeling van een half uurtje de andere wereld terecht! tekenen van stress, zoals een verhoogde 2. HET IS ER RUSTIG Al duizenden jaren lang maant het volksgeloof van onze bloeddruk en het cortisolgehalte in het Met meer dan 7.000 hectaren bloed, duidelijk zijn verminderd vergeleken aaneengesloten bos, voorouders de mensen ertoe aan om kracht en vitaliteit te met wat er gebeurt wanneer men in de stad putten uit de natuur. Tegenwoordig zijn de wetenschap en garandeert het Bos van Anlier u rondwandelt. Uit diezelfde studies blijkt dat een verblijf in volledige rust, ver het volksgeloof het erover eens dat het bos ons niet alleen een korte tijd in het bos het hartritme zou van de bruisende stadsomgeving. lichamelijk, maar ook emotioneel weer op krachten brengt. verbeteren en de vermoeidheid zou doen afnemen, door een zekere fysiologische 3. DE NATUUR IS Trek uw wandelschoenen aan, een goed gevoel begint ontspanning teweeg te brengen. Vooruit ALOMTEGENWOORDIG in het bos! dus, iedereen naar het bos! Nagenoeg de hele streek is een beschermd Natuurpark. Wilt u hier graag meer over weten? Weiden, bossen, rivieren…, Lectuur: D’Erm P. 2010. Se régénérer grâce à la er is keuze te over voor uw Krik uw moreel op! nature. Paris: Les éditions Ulmer, 144 p. natuurwandelingen. Wist u dat bostherapie in Japan erkend is Op het Internet: op het wereldwijde web vindt u 4. LEKKER TAFELEN IS talrijke websites die de therapeutische voordelen als een volwaardige relaxatietechniek? De van het bos behandelen. VERZEKERD Japanners zijn trouwens echt verslingerd Naast de vermaarde Ardense aan wat zij shinrin-yoku noemen, met vleeswaren, ontbreekt het andere woorden “bosbaden”, om de ook niet aan andere lokale stress te verminderen en het algemeen specialiteiten: wild in gevoel van welbehagen te verbeteren. Het het seizoen, paté schijnt dat een boswandeling van enkele van de Gaume of uren de gevoelens van angst, depressie of een uitgebreid woede doet afnemen. Die effecten zouden kaasassortiment ten dele te danken zijn aan de frisse voor ieders smaak. lucht, de geluiden die men hoort en de overheersende groene kleur. Eén iets staat voor ons in elk geval buiten kijf: dankzij het bos kunnen we de dagelijkse sleur van ons afzetten. Het brengt de geest tot rust en vergroot de opgewektheid.

4 LEVENSKUNST LEVENSKUNST 5 7 boswandelingen

om stoom Vergeet niets Praktische gids  1 tot 2 liter water af te blazen voor de perfecte  Picknick en/of gesuikerde snack  Papieren zakdoekjes wandelaar  Nuttige telefoonnummers Respecteer het bos  Topografische kaart van de streek  Opgeladen draagbare telefoon Hebt u zin om op adem te komen, • Om de rust van de dieren niet te verstoren en de plantengroei niet te beschadigen, vragen wij u op de  Opgeladen fototoestel ertussenuit te knijpen, afstand te Hoe gaat u tewerk? wandelpaden te blijven en de andere zones aan de  Hoofddeksel nemen van de dagelijkse sleur? natuur te laten. > Met uw eigen gps  Degelijke wandelschoenen Dan zal het Grote Bos van Anlier, 1. Download de GPX-track van de • Breng al uw afval terug mee, met inbegrip van de  Windjekker wandeling van uw keuze op uw voedselresten. ver weg van het massatoerisme, u  Wandelstok GPS. Deze GPX-track kan worden • Natuurlijke rijkdommen, zoals stenen, bomen, zeker kunnen bekoren! gedownload van de website van het struiken en wilde bloemen zijn bij wet beschermd. Ze Grote Bos van Anlier: moeten ter plaatse worden gelaten zodat ook anderen Nuttige contacten Hier vindt u 7 wandelideeën www.grandeforetdanlier.be > ze kunnen ontdekken en bewonderen. Natuurpark van de midden in de bossen, waar u volop Bouger. Haute-Sûre en van het Bos 2. Dat is alles! U kunt nu op stoom kunt afblazen. • Honden zijn een bron van stress voor de fauna, van Anlier wandeltocht gaan en de die ze als roofdieren beschouwt. Indien u uw hond +32 (0)63/45.74.77 aanwijzingen van uw GPS volgen. meebrengt, houd hem dan de hele tijd aan de lijn. Chemin du Moulin, 2 6630 Martelange • De paden worden ook door andere liefhebbers van www.parcnaturel.be > Met een geleende gps openluchtactiviteiten gebruikt (mountainbikers, Wat u moet weten ruiters, …). Geef voorrang aan die snellere gebruikers. Houtvesterij Het Natuurpark van de Haute-Sûre (Cantonnement forestier) Moeilijkheid en van het Bos van Anlier stelt 6 • Vergeet niet om de slagbomen zorgvuldig te sluiten van Habay De 7 wandelingen hieronder zijn GPS-toestellen voor wandeltochten te achter u. +32 (0)63/60.80.30 gerangschikt volgens moeilijkheidsgraad, uwer beschikking, waarin de diverse Rue de l’Hôtel de Ville, 8 met een code van 4 kleuren (van de wandelingen al zijn opgeslagen. 6720 Habay-la-Neuve gemakkelijkste tot de moeilijkste). 1. Neem contact op met het Huis van het Toerisme van De moeilijkheidsgraad van een wandeling personeel van het Natuurpark voor de Streek van het Bos van hangt af van de lengte en van het totale meer info over de beschikbaarheid Anlier positieve hoogteverschil. van GPS-toestellen. +32 (0)61/21.80.05 Rue du Moulin, 12 Chemin du Moulin 2, Respecteer de reglementen Bebakening 6840 Neufchâteau 6630 Martelange, • Om redenen van natuurbehoud, bij gevaar of Die zeven wandelingen zijn niet bebakend www.foret-anlier-tourisme.be +32 (0)63/45.74.77, tijdens het jachtseizoen kan de toegang tot in het bos. Maar maak u geen zorgen, totale [email protected], sommige paden tijdelijk verboden zijn. Voor uw De nummers van veiligheid is gegarandeerd wanneer u een www.parcnaturel.be. eigen veiligheid vragen wij u de aanwijzingen op de spoeddiensten GPS meeneemt. Open van maandag tot vrijdag van de mededelingsborden die u tegenkomt altijd te Internationaal noodnummer: 9 u tot 12.30 u en van 14 u tot 17 u. respecteren. 112 Medische spoedgevallen: 100 2. Haal de gps af en selecteer de • Liefhebbers van paddenstoelen: uw oogst is bij wet Wij wensen u een Politie: 101 wandeling van uw keuze op het beperkt tot maximum 1 emmer van 10 liter per dag. leuke wandeling en toestel. Klaar om te vertrekken! Antigifcentrum: +32 (0)70 24 52 45 mooie ontdekkingen! 6 LEVENSKUNST ONTSPANNINGSIDEËEN 7 1Wandeling 1

2

8 km 2.30 u

Heinstert 3 1 Geniet ten volle van deze korte en afwisselende wandeling die een van de mooiste valleitjes van het Bos van Anlier doorkruist. 4 Mooie en aangrijpende vallei N Legende

Vertrek Aanbevolen plek voor Vertrek  Van de hoeve “Ferme d’a Yaaz” dringt het traject al een kleine siësta Culinaire Aan de hoeve “Ferme d’a Yaaz”. snel het grote bos binnen. Aan de ingang tot het bos komt Parking Uitkijkpunt suggestie Route de L’Ermitage 344 in 6717 u voorbij een slagboom. Sluit die opnieuw achter u om te voor na de wandeling… Heinstert. Vertrek aan de hoeve vermijden dat het wild op de openbare weg terechtkomt. Logies Café/taverne via de aardeweg. Stap in de Na een korte afdaling tussen de sparren doorkruist richting van het dorpscentrum en de wandeling een mooie vallei, alvorens u via een met Picknickplaats bremstruiken omzoomde weg in het gehucht Le Gros Chêne neem de eerste grote weg aan uw De circuits zijn gerangschikt volgens moeilijkheidsgraad, rechterkant. aankomt. met een code van 4 kleuren. De moeilijkheidsgraad van een traject hangt af van de lengte en het totale positieve Parking  Volg de grote weg gedurende 400 m en neem dan hoogteverschil: Aan de “Ferme d’a Yaaz” of in de brede met steenslag verharde weg aan uw linkerkant. Gezin Matig het dorp. Welkom tussen de beuken. Na ongeveer 800 m volgt de Gemakkelijk Moeilijk wandeling aan de linkerkant een aardeweg die zich naar Bebakening beneden slingert tussen de loofbomen. De wandeling is niet bebakend. U komt aan in een schitterende vallei. Neem net Neem een GPS-toestel mee.  voor de beek het graspad aan de rechterkant. Dit is een Qienboi Tips idyllische plek die zich uitstekend leent tot een kleine Brasserie met bier en broodjes Wandelschoenen. Neem water siësta op het gras. Die zone wordt vaak bezocht door Leuk om te weten Route de Habay 68 mee. Eetgelegenheden in het hinden en everzwijnen. In de zomer is de grond bezaaid 6717 Heinstert De gronden van het dorp Heinstert, in Belgisch Lotharingen, dorp. met gele en mauve bloemen. De wandeling kronkelt verder Tel.: +32 476 37 6658 komen overeen met een voormalige open plek die in het [email protected] Moeilijkheden tussen de beuken over een prachtig klein wandelpad. Bos van Anlier werd gekapt, een overblijfsel van het oude . www.qienboi.be Een korte wandeling zonder Vooraleer u terug op de hoofdweg komt, wandelt u langs Arduenna Silva Openingsdagen: moeilijkheden. Voorzichtigheid is een privévijver en steekt u een wad over. Opgelet, want de In 54 vóór J.C., toen een beduidend deel van de West- vrijdag vanaf 17 u – zaterdag vanaf 16 u alleen geboden bij de oversteek oversteek kan glibberig zijn. Vergeet niet om de slagboom Europese wouden al gerooid was voor landbouwdoeleinden, zondag vanaf 11 u van het wad vóór punt 4. Goed achter u te sluiten. vermeldde Julius Caesar eenArdennua uitgestrekt silva” bosmassief (bebost hoogland). dat hij verzorgde wegen en paden.  In de laatste kilometers brengt de wandeling u aanduidde met de term “ rustig tussen de weiden door terug naar het dorp via het Dit voorvaderlijke woud strekte zich over meer dan 700 Stijging kerkplein. km uit, over de huidige grenzen van Frankrijk, België, 190 m. Luxemburg en Duitsland heen. Tegenwoordig zijn de bossen van Anlier, , en Saint-Hubert enkele goed bewaarde restanten van dit woud. 8 www.grandeforetdanlier.be ONTSPANNINGSIDEËEN 9 2Wandeling 2

12 km 3.20 u 1 Fauvillers 2 5 Fauvillers, gelegen 3 in een heuvelachtig pareltje van de natuur, 4 N biedt u een wandeling die doorspekt is met schitterende Culinaire vergezichten. Ver weg suggestie van de dagelijkse sleur! Kuieren voor na de wandeling … tussen bossen en weiden Vertrek Aan het speelplein in het  Neem bij het verlaten van het dorp, maar nog vóór de dorpscentrum. Ga de hoofdstraat laatste huizen, de rue de Hahenbourg aan de linkerkant. Dit (rue du Centre) omhoog, wandel is een met steenslag verharde weg die tussen de weiden naar rond de school en neem dan de beneden loopt. Profiteer van een prachtig vergezicht op het La Ferme des Sanglochons weg naar links. U komt voorbij bos. Taverne en bistro met het postkantoor. Blijf op de grote 2 Op het einde van die weg komt u aan een privé-eigendom. Buurtdiensten streekproducten weg die naar rechts draait. Neem vóór die eigendom het kleine pad aan de rechterkant Gemeentehuis van Fauvillers Chaussée de Namur 42 Parking dat tussen de sparren naar beneden loopt. Dit brengt u naar Place communale 312 6840 Verlaine (Neufchâteau) Parkeergelegenheid rond het een kleine open plek. Neem daar de weg aan de rechterkant 6637 Fauvillers Tel.: +32 61 22 22 33 speelplein en in het dorp. die langs de rivier loopt. Het pad is omzoomd door brem, Tel.: +32 63 60 00 93 [email protected] struiken, heesters en diverse grote boomsoorten. Hier en daar www.sanglochon.be Bebakening Wildpark komt de Ardense schiefer of “schist” aan de oppervlakte. Le relais de la cigogne De wandeling is niet bebakend. Op 30 min. rijden van Fauvillers, aan 3 U bent nu aangekomen op de hoofdweg. Volg deze Traquebois 2 de uitrit van de autoweg E411 naar Neem een GPS-toestel mee. 6637 Fauvillers gedurende 1,6 km. Neem net voorbij de Pierardkapel de Namen en Brussel. Tips Tel.: +32 474 33 11 86 Openingsdagen: van woensdag tot eerste met steenslag verharde weg aan uw linkerkant, recht Bezoek enkel mogelijk na afspraak. Wandelschoenen of degelijke maandag. Gesloten op dinsdag. In tegenover een dubbel bebakeningsbord. Neem aan het de week open van 10 u tot 19 u en waterdichte basketschoenen (bij Buurthandelszaken in het dorp. volgende kruispunt de weg aan uw linkerkant. U komt voorbij tijdens het weekend van 10 u tot 20 regenweer is de weg op sommige Apotheek. Postkantoor. Frietkraam. Café-taverne. een verkeersbord. Wandel rechtdoor tot aan het volgende u. In juli/augustus elke dag open plaatsen modderig). Neem grote kruispunt. Logies voor toeristen in het dorp. van 10 u tot 20 u. Zomerregeling: voldoende water en een picknick gesloten op maandag na 16 u en op 4 Ga aan dit kruispunt naar rechts. De weg loopt uit op een Onze aanbevolen adressen vindt u achteraan in deze gids. mee. Langsheen het traject zijn dinsdag de hele dag. Winterregeling: er geen eetgelegenheden. grote open plek, die zeer frequent wordt bezocht door herten gesloten op maandag-, woensdag- en tijdens de periode van de bronstroep. Wandel verder tot aan donderdagavond en op dinsdag de Moeilijkheden het kruis (dat niet meer duidelijk zichtbaar is) en neem dan de hele dag. Een wandeling waarbij stijgen weg aan uw linkerkant naar Wisembach. en dalen elkaar afwisselen, Of in Bastenaken (Bastogne) 5 Neem bij het binnenkomen van het dorp onmiddellijk maar die geen enkele bijzondere Als u terug in de richting van Luik de weg naar links, de rue des Aubépines. Volg deze weg, moeilijkheid stelt. rijdt, raden wij u eerder aan om waarlangs er zich enkele mooie uitkijkpunten bevinden, tot naar Bastenaken te gaan, waar u Stijging aan het gehucht Schass (bord). Neem de middelste weg recht volop kunt genieten van de vele 300 m. voor u. Die weg loopt naar beneden tot in de vallei en klimt terrasjes en restaurants. dan weer naar Fauvillers via de rue de la Lore. 10 www.grandeforetdanlier.be ONTSPANNINGSIDEËEN 11 3Wandeling 3

14 km 4 u 4 Heinstert Maak uw hoofd leeg dankzij deze rustgevende wandeling 3 langs het water. Een 5 wandeling tussen bossen en valleien die uw hart zal stelen.

1 Rust en kalmte 2 in Heinstert N

Vertrek  Heinstert is een klein dorpje aan de zoom van het 4 Het pad wordt breder en gaat over in een brede met Culinaire Aan de hoeve “Ferme d’a Yaaz”. bos. Wandel vanaf de Ferme d’a Yaaz in de richting van het steenslag verharde weg. Blijf gewoon rechtdoor wandelen. suggestie Route de l’Ermitage 344 in 6717 dorpscentrum. Neem net vóór u de beek oversteekt de weg Neem 1,6 km verder, vóór de grote bocht, het pad aan de Heinstert. Vertrek aan de hoeve aan uw rechterkant die naar het bos leidt. Draai u even om rechterkant dat naar beneden loopt tot aan het GR-pad. voor na de wandeling … via de aardeweg en wandel naar van het prachtige zicht op het dorp te genieten. Volg het GR-pad tot aan de houten brug die u daarnet hebt het dorpscentrum tot aan de gezien. Ga over die brug en wandel verder omhoog tot aan 2 Aan de zoom van het bos komt u voorbij een slagboom. beek. de Gros Chêne over een mooi pad. Sluit die opnieuw achter u. Wandel tussen de jonge sparren Parking en enkele douglassparren naar beneden tot in de vallei – 5 Steek aan de Gros Chêne de grote weg over en volg Aan de Ferme d’a Yaaz of in het een echt magische plek – en blijf rechtdoor gaan. De weg de aardeweg te midden van naaldbomen. Blijf rechtdoor dorp. klimt opnieuw tussen de beuken tot aan een met steenslag wandelen tot aan het dorp. Bebakening verharde weg. Volg deze gedurende 800 m en volg dan gedurende 700 m de weg aan uw linkerkant. Neem net na De wandeling is niet bebakend. de rivier het pad aan uw rechtkant dat u onderdompelt in Neem een gps mee. het bos. Tips Les Plats Canailles de la Wandelschoenen. Neem 3 Wandel, tussen overheersende sparren, langs de Bleue Maison water en een picknick mee. Rulles tot aan een klein houten bruggetje dat de waterloop Gastronomisch restaurant Eetgelegenheid in het dorp. overspant. Laat dit rechts van u liggen en blijf rechtdoor Rue du Pont d’Oye 6-7 gaan. Volg de markeringen van het GR 151-pad. Neem 6720 Habay-la-Neuve Moeilijkheden na ongeveer 250 m, in een modderige zone en nadat u Tel.: +32 63 42 42 70 Geen bijzondere moeilijkheden Buurtdiensten twee kleine pontons hebt overgestoken, het pad aan uw [email protected] voor deze wandeling, die Café/taverne en logies voor toeristen in het dorp. linkerkant dat omhoogloopt. www.lesforges.be goed verzorgde wegen en wandelpaden volgt. Openingsdagen: elke dag, behalve maandag en dinsdag. Stijging Keuken open: van 10.45 u tot 14.30 u en 310 m. van 18.45 u tot 22.30 u.

12 www.grandeforetdanlier.be ONTSPANNINGSIDEËEN 13 4 Wandeling 4 5

15 km 4.20 u Habay-la- Neuve U zult deze rustige wandeling tussen 4 beuken, kastelen en rivieren, op de grens tussen de Gaume en de Ardennen, zeer zeker op 3 prijs kunnen stellen. 2 In de intimiteit 1 van een bos N Vertrek Op de place Pierre Nothomb.  Op de place Pierre Nothomb, een vermaard schrijver, 5 Volg de markeringen van het GR-pad tot aan het Kasteel Neem de rue Chantraine recht begint het traject recht tegenover de imposante dorpskerk van de Pont d’Oye. Onderweg kronkelt het pad zich door het Culinaire tegenover de kerk. Wandel naar met haar twee klokkentorens. Het is zonder twijfel een van onderhout. U steekt beekjes over en wandelt dan langsheen suggestie rechts rond de kerk en neem de mooiste kerken in de streek. Ga rond de kerk en glip de vijvers van de Fabriek en van de Pont d’Oye. U komt ook voor na de wandeling … dan de trappen tussen de huizen tussen de huizen nummers 42 en 44 door. Een trap leidt naar voorbij het terrein van de smederij “Forges du Prince”, dat nummers 42 en 44. de “fosse aux loups” (het vossenhol). Ga onder de stenen uitstekend geschikt is voor een rustpauze. Parking brug door, langs de tennisvelden en dan enkele treden omhoog. Welkom in het gemeentelijk park van de Châtelet. 6 Op het einde van de vijver van de Pont d’Oye, komt u Parkeergelegenheid op het plein voorbij het Hôtel des Forges en wandelt u via de linkerkant en in de aanpalende straten. 2 Ga tussen twee de enorme bomen door en wandel rond rond het Kasteel van de Pont d’Oye. De weg loopt verder Bebakening het gemeentehuis. Volg het pad dat aan de linkerkant begint recht tegenover het poortgebouw van het kasteel, tussen De wandeling is niet bebakend. en langsheen de vijver loopt. Net na het bruggetje loopt de de sparren en de beuken, alvorens opnieuw naar beneden te Neem een gps mee. weg aan de linkerkant lichtjes omhoog. Nadat u door een gaan langs de vijver van de Châtelet. U gaat terug naar het arboretum bent gewandeld, komt u al gauw op een bredere vertrekpunt via de winkelstraat. Tips weg uit. Degelijke wandelschoenen. Neem voldoende water en een picknick 3 U bevindt zich nu aan de zuidelijke punt van het Bos L’Enfant Gâté mee. Langsheen het traject zijn van Anlier. Het grootste beukenbos van België strekt zich Restaurant-brasserie. er geen eetgelegenheden. voor u uit over meer dan 20 km. Het traject loopt verder via Rue de 13 Moeilijkheden een zeer mooi pad tot aan de ruïnes van de smederij “Forges 6720 Habay-la-Neuve du Prince”. Laat de smederij voorlopig aan uw rechterkant Tel.: +32 63 40 05 55 Vrij lange wandeling, maar Buurtdiensten liggen. Neem veeleer de weg langs de vijver van de Fabriek [email protected] zonder bijzondere moeilijkheden. Gemeentehuis van Habay via de linkerkant. www.enfantgate.be Weinig hoogteverschillen. Rue du Châtelet 2 • 6720 Habay-la-Neuve • Tel.: +32 63 42 30 42 taverne, speelplein, Brasseriesfeer op de gelijkvloerse 4 Lets verder loopt het wandelpad door naast de beek van Gemeentelijk park van de Châtelet: Stijging tennisvelden. verdieping. het veenmoeras Jean Simon. Misschien hebt u wel het geluk 320 m. VVV van Habay-la-Neuve Knussere sfeer op de eerste verdieping. om er een ree te zien... Ongeveer 2 km verder komt u uit op Openingsdagen: van dinsdag tot Kortere weg Rue de Luxembourg 3 • 6720 Habay-la-Neuve • Tel.: +32 63 42 22 37 een grote weg. Volg die enkele meters, alvorens opnieuw www.habay-tourisme.be zondag. Tijdens deze wandeling kunt het bos in te trekken via een vrij steile helling. Tussen de Open van dinsdag tot zaterdag van 14 u tot 18 u (elke dag open in Brasserie: van 10 u tot 23 u (tot u verscheidene kortere wegen loofbomen en de naaldbomen, loopt het traject stilletjes juli/augustus). middernacht in het weekend). Keuken: van 12 u tot 14 u en van 18.30 nemen. Bekijk de kaart om u zo over in de vallei van de Rulles die in het licht baadt. Buurthandelszaken in het centrum. u tot 22 u. goed mogelijk te organiseren. Logies voor toeristen in het dorp. Onze aanbevolen adressen vindt u achteraan in deze gids. 14 www.grandeforetdanlier.be ONTSPANNINGSIDEËEN 15 5Wandeling 5 1

16 km 4.40 u 2 Fauvillers

Het Bos van Anlier is zonder twijfel een van 7 3 de meest betoverende landschappen van België. Een wandeling 6 die uw hart zal stelen. 4

Vertrek 5 Aan het speelplein in het De schat dorpscentrum. Vertrek van het N speelplein via het sportveld en van de Misbour ga rechts omhoog naar de kerk. Wandel rond de kerk en neem de rue de la Lore in de richting van  De wandeling beginnen in de rue de la Lore zorgt voor 6 Wandel gedurende 200 m langs die weg en neem dan de Culinaire het bos. een echt goed gevoel, want het zicht is onwaarschijnlijk mooi. met steenslag verharde weg aan de linkerkant. Beuken van Het spektakel is nog betoverender wanneer u het ziet onder allerhande ouderdom begeleiden u, terwijl u op de hoofdweg suggestie Parking de ochtendnevel. Wandel tussen de weiden door naar beneden blijft. Wanneer het traject 90° naar links draait, groeien tussen voor na de wandeling … Parkeergelegenheid rond het tot aan de rivier de Basseille. Nadat u deze waterloop hebt de grasgewassen jonge coniferen. Een uitnodiging om een speelplein en in het dorp. overgestoken begint er reeds een behoorlijk steile helling tot rustpauze in te lassen. Bebakening aan het bord van het gehucht “Stüm”. 7 De weg eindigt in een kleine open plek. Ga daar naar De wandeling is niet bebakend. 2 Neem aan de splitsing de weg aan de rechterkant tussen links. Houd na 10 m in het bos links aan. Volg de rode en Neem een gps mee. de sparren. Blijf tot aan de asfaltweg op de - nagenoeg gele stippen op de bomen tot u het beukenbos verlaat en het Tips rechte - hoofdweg, en negeer de wegen aan de linker- en de naaldbomenbos binnentrekt. U wordt verwelkomd door een Degelijke wandelschoenen, rechterkant. De sparren maken plaats voor een kreupelbos heidetapijt. Ga verder rechtdoor tot in de vallei. Neem aan het waterdicht bij vochtig weer. van loofbomen omzoomd door varens en brem. Wees chalet de weg die naar links omhoogloopt. Wandel terug naar Neem voldoende water en opmerkzaam, want deze zone wordt vaak bezocht door het dorp en geniet zeker nog van een paar mooie vergezichten. een picknick mee. Langsheen hertachtigen en everzwijnen. het traject zijn er geen 3 Sla op de grote weg linksaf en wandel 700 m (of rechtsaf Le Martin Pêcheur Hotel-restaurant. Verfijnde Franse eetgelegenheden. om de wandeling te verkorten). Neem aan het bord met het Leuk om te weten Moeilijkheden opschrift “Promenade de la Misbour” (Wandeling van de keuken. De Misbour. In lang vervlogen tijden stond er in het hart van het Bos La Fieltz 57 • 6637 Bodange Vrij lange wandeling, maar geen Misbour) de met steenslag verharde weg aan de rechterkant. van Anlier een kerk die misschien wel uit het begin van de kerstening Tel.: +32 63 60 00 66 bijzondere moeilijkheden. Enkel Volg de bebakening (rode rechthoek) tot aan de volgende van de Ardennen dateerde. Men zegt dat er hier een hermitage was [email protected] een behoorlijk steile helling na grote weg. die door de mensen in groten getale werd bezocht. In dit afgelegen www.le-martin-pecheur.com twee kilometer. 4 De Misbour. Deze plek is in mysterie gehuld. Het is hier pelgrimsoord werd ook een stoffenmarkt gehouden. Daar komt Openingsdagen: van donderdag tot bijzonder rustig. Profiteer ervan om uit te rusten op de muren ongetwijfeld de naam vandaan van de beek die hier ontspringt, de Stijging maandag. van de oude kerk. Het bebakende wandelpad loopt verder 310 m. beek van de Misbour, wat “fontein van de markt” betekent. Later zou Gesloten op dinsdag en woensdag. achter de kerk en kronkelt zich tussen de beuken. een man in de stille ruïnes een zak vol goudstukken hebben begraven. Keuken ’s middags en ’s avonds open. Kortere weg 5 Sla op de grote weg eerst rechtsaf en ga dan na 300 m De oude ruïnes hebben hem nooit teruggezien. Maar de legende van Tijdens deze wandeling kunt naar links. Het traject volgt gedurende 2 km een brede weg de schat van de Misbour, die blijft bestaan … voorlopig toch… u verscheidene kortere wegen tussen beuken van allerlei ouderdom. Neem op een klein Het legendencircuit nemen. Bekijk de kaart om u zo graspleintje het wandelpad recht voor u, naar rechts. Het Hebt u zin om alle legenden van de streek te ontdekken? Schaf u goed mogelijk te organiseren. verdwijnt tussen de bomen. Zo komt u terug op de asfaltweg. dan de gids van het legendencircuit en de bijbehorende CD aan voor slechts 15 € in het Huis van het Natuurpark (Maison du Parc naturel) 16 www.grandeforetdanlier.be in Martelange. ONTSPANNINGSIDEËEN 17 6Wandeling 6

6 5 18 km 5.15 u Marbehan 4 Welkom in dit door wandelaars niet goed 3 gekende bos, waar u een wandeling wacht die niet van deze tijd is. Ver weg van de dagelijkse sleur! Even ertussenuit 2 in het Land van 1 Vertrek N Op het stationsplein, vóór het de Smidsen VVV-kantoor. Er bevindt zich daar een bord waarop het vertrek van de wandelingen is aangekondigd.  Wandel in de richting van het dorpscentrum via de de weiden leidt. Blijf op de hoofdweg tot u aan het beukenbos Culinaire Deze wandeling staat er niet hoofdstraat. Ga aan het rond punt naar rechts. Blijf rechtdoor komt. tussen. In het onthaalkantoor wandelen, voorbij de kerk, over de brug tot aan de mooie kapel 6 Wandel wanneer u aan de beuken bent aangekomen altijd suggestie zijn er echter wandelkaarten te van de Chenel. rechtdoor. U komt al gauw aan de bebakeningen van het type voor na de wandeling … koop. 2 Neem de weg links, die u al gauw onder het bladerdak van ‘gele driehoek’. Volg deze gedurende 500 meter tot u aan een grote beuken brengt. Daar ziet u de rode en witte bebakening kruispunt komt en blijf de ‘gele driehoeken’ nog ongeveer 900 Parking van het GR 151-pad. Volg deze bebakeningen tot u aan de meter volgen tot u aan een tweede kruispunt komt, net voorbij Gratis parkeergelegenheid op het rechterkant een brede met steenslag verharde weg tegenkomt. een afdaling. Sla daar rechts af (terwijl de “gele driehoek”- stationsplein. Volg deze weg tot aan het volgende kruispunt en sla daar linksaf. bebakeningen rechtdoor verder gaan tot in het dorp). Vervolg Bebakening Via een brede weg in het midden van het beukenbos bereikt u de uw weg onder het beukenbos gedurende 500 meter: u komt Étang des Moines of monnikenvijver. dan op het kruispunt uit waar u bij het begin van de wandeling De wandeling is niet bebakend. bent voorbijgekomen. Sla hier links af en volg de weg tot aan de Neem een GPS mee. 3 Voorbij de vijver loopt de weg lichtjes omhoog. Ga aan de volgende splitsing naar links en neem een andere brede met kruising met de GR 151 (rode en witte bebakening). Neem eerst Tips steenslag verharde weg. Neem ongeveer 300 m verder, in het links en dan rechts tot aan de kapel van de Chenel. Vervolg uw Degelijke wandelschoenen. Neem midden van de afdaling, aan de boom met de markering “P24”, weg tot in het dorp. voldoende water (minstens 1,5 het graspad. Welkom in de Fange Mousty (moeras van Mousty). L’Eden du Cap liter per persoon) en een picknick Volg dit wandelpad tot aan de met steenslag verharde weg nabij Buurtdiensten Restaurant-brasserie van het hotel Cap au Vert. Open elke middag en op mee. Langsheen het traject zijn de grote baan. van Marbehan VVV vrijdagavond na afspraak. Gesloten op er geen eetgelegenheden. 4 Ga daar naar links. U komt voorbij het bord “Forêt Place de la Gare 2 • 6724 Marbehan • Tel.: +32 478 65 77 38 domaniale de Mellier” (Domaniaal bos van Mellier). Neem het maandag. Moeilijkheden www.marbehan-tourisme.be wandelpad dat tussen de sparren verdwijnt, op een mostapijt. Verkoop van wandelkaarten, fietsenverhuur. Open van maandag Les Claytones du Cap Vrij lange wandeling, maar Ga aan het volgende kruispunt 100 m rechts omhoog en ga tot woensdag van 14 u tot 18 u, op donderdag van 15 u tot 19 u en zonder bijzondere moeilijkheden. Gastronomisch restaurant van het hotel vervolgens naar links tussen de naaldbomen en de loofbomen. op vrijdag van 14 u tot 17 u. Cap au Vert. Enkel ’s avonds open, op Stijging Draai aan de volgende weg naar rechts en blijf nagenoeg 2 km Artisanale brouwerij van Rulles dinsdag, woensdag, donderdag en 320 m. rechtdoor wandelen. Rue Maurice Grevisse 36 • 6724 Rulles • Tel.: +32 63 41 18 38 zaterdag. 5 Neem aan de grote kruising de weg aan de linkerkant die u www.larulles.be Chemin du Moulin de la Roche 24 - Kortere weg terug naar het dorp van Mellier brengt. Ga aan het bushokje naar Open in de week van 9 u tot 12 u en van 13 u tot 16 u, op zaterdag 6840 Grandvoir Tijdens deze wandeling kunt rechts in de richting van het dorpscentrum. U komt voorbij de van 9 u tot 12 u. Rondleidingen na afspraak. u verscheidene kortere wegen gîte van de Blanc Caillou. Sla dan af naar rechts vóór de brug op Buurthandelszaken in het dorpscentrum van Marbehan. Tel.: +32 61 27 97 67 nemen. Bekijk de kaart om u zo de hoofdweg. Neem 150 m verder de kleine weg die evenwijdig Postkantoor, apotheek, supermarkt, snackbars, slagerij, bakkerij. www.capauvert.be goed mogelijk te organiseren. aan de hoofdweg naar omhoog loopt. Neem vervolgens net na Logies voor toeristen in de nabijheid van het dorp. Onze het huis van rode baksteen de weg aan de rechterkant die naar aanbevolen adressen vindt u achteraan in deze gids. 18 www.grandeforetdanlier.be ONTSPANNINGSIDEËEN 19 1 7Wandeling 7 7 6

2 8

21 km 6 u 5 3 Martelange Een lange wandeling die een grote verscheidenheid van boslandschappen doorkruist.

Vertrek In het Aan het Huis van het Natuurpark (Maison du Parc naturel). koninkrijk Chemin du Moulin 2 in 6630 Martelange. In het gebouw, een van de zwarte gerestaureerde oude molen, N bevindt zich een scenografische ooievaar 4 ruimte, die open is van april tot september, en het hele jaar na afspraak.  De grote voetgangersbrug over de Sûre geeft het traject 6 Steek de beek over aan de 1ste oversteekplaats na een Culinaire aan dat u moet volgen. Steek aan de andere kant van de rivier bocht. U komt uit op een goed aangeduide weg. Draai daar Parking de rijweg over en doorkruis daarna het didactisch park van de naar rechts en wandel verder tot aan een kruis (niet goed suggestie Parkeergelegenheid naast het Tannerie. U komt nu in een kleine, vrij ingesloten vallei. Klim zichtbaar), helemaal bovenaan. Neem aan het kruis de weg voor na de wandeling … Huis van het Natuurpark (Maison aan het informatiebord de weg aan de rechtkant omhoog tot die rechts naar beneden loopt. Adem diep in en vul uw longen du Parc naturel). aan het oude tramspoor. Mooi vergezicht op Martelange. met zuivere lucht. Het landschap is gewoonweg schitterend. Bebakening 2 Ga daar naar links. U dringt al snel het grote beukenbos Ga voorbij de beek en wandel verder rechtdoor op de weg die De wandeling is niet bebakend. van Anlier binnen, de thuis van de zwarte ooievaar, dat tussen de sparren omhoog loopt. Neem een gps mee. deel uitmaakt van het Europees beschermd natuurnetwerk 7 Neem op de top, voorbij de sparren, de tweede weg Tips Natura 2000. Vergeet niet om regelmatig eens naar boven te rechts, tussen de loofbomen. Die weg loopt over in een Degelijke wandelschoenen. Neem kijken, want de zwarte ooievaar vliegt over het Bos van Anlier met steenslag verharde weg die u moet volgen tot aan de veel water (minstens 1,5 liter per en bouwt zijn nest op de dikke takken in de toppen van de hoofdweg. persoon) en een picknick mee. bomen. 8 Na de jachtpost “V30” brengt het graspad aan uw Langsheen het traject zijn er geen 3 Nu bent u aangekomen op de Romeinse steenweg. Volg rechterkant u terug naar het dorp door een bos dat rijk is aan eetgelegenheden. de “rood en witte” markeringen van het GR 151-pad. Dit wild. In Arlon Wij zouden u willen aanbevelen om Moeilijkheden brengt u tot beneden in een schitterende vallei die zich over verscheidene kilometers uitstrekt. Buurtdiensten na de wandeling naar Arlon af te Lange wandeling met enkele korte zakken. Deze historische stad telt 4 Mis de splitsing niet waarlangs u een van de mooiste Gemeentehuis van Martelange hellingen. Slecht aangeduide een hele resem restaurants voor splitsing op twee plaatsen. natuurzones van het Bos van Anlier bereikt, de Croix Louis. Chemin du Moulin 1 • 6630 Martelange • Tel.: +32 63 60 01 73 Huis van het Natuurpark van de Haute-Sûre en van het Bos ieders smaak en elke beurs. Neem 600 m verder de met steenslag verharde weg aan Stijging 5 van Anlier • Chemin du Moulin 2 • 6630 Martelange • Tel.: +32 63 450 m. de rechterkant die tussen de douglassparren en daarna de 45 74 77 • www.parcnaturel.be beuken loopt, alvorens via een licht glooiende helling terug Kortere weg VVV van Martelange naar beneden te wandelen tot in de vallei. Let echter op, na Route de Radelange 43A • 6630 Martelange • Tel.: +32 63 60 08 60 Op deze zeer lange wandeling zijn de afdaling, want 2 splitsingen zijn moeilijk te zien. De eerste www.martelange.be er talrijke mogelijkheden om een bevindt zich recht tegenover een boom die gemarkeerd Tennis, petanque, minigolf, verhuur van kortere weg te nemen. Zo kunt u is met 2 dikke rode en gele cirkels. Ga daar naar links. De mountainbikes, speelplein, langlaufen in de winter. de wandeling inkorten tot 8,5 km tweede bevindt zich 100 m verder. Neem het kleine, niet goed Open van maandag tot vrijdag van 9 u tot 15.30 u en op zaterdag door aan het punt 3 naar rechts aangeduide wandelpad aan de linkerkant. van 9 u tot 14.30 u. Van 1 juli tot 15 augustus, open van maandag te gaan. tot zaterdag van 9 u tot 20 u. Buurthandelszaken in het dorpscentrum. 20 www.grandeforetdanlier.be ONTSPANNINGSIDEËEN 21 5 6 7

Kleine zoogdieren 5 De vos is een opportunistisch roofdier. Hij eet alles wat hij voor de kiezen krijgt: vogels, bosmuizen, krengen, insecten en Ontdek een bos dat zelfs vruchten. Hij woont in een hol of een leger dat hij zelf graaft 8 9 of in verlaten holten. 6 De das mag er dan wat lomp krioelt van en onbeholpen uitzien, maar hij heeft een driftig en zenuwachtig Grote temperament. Met zijn krachtige het leven! voorpoten graaft hij holen of zoogdieren burchten waar hij overdag blijft. Wanneer u het Bos van 1 Het hert is de grootste en statigste bewoner 7 Anlier te voet verkent, De marter, die erg op de van het Bos van Anlier. Elk jaar weerklinkt in het steenmarter lijkt, is een kleine neem dan ook even 1 begin van de herfst een rauwe en mysterieuze kreet vleeseter die tot de familie van de tijd om de geuren door het bos: de herten burlen. Het is bronsttijd. Een de Mustelidae behoort, net als op te snuiven, naar de magisch moment dat iedereen minstens eenmaal in de das. Het is een voorzichtig en geluiden te luisteren en zijn leven moet meemaken! schuw dier dat zowel op de grond als in de bomen leeft. rondom u te kijken om de 2 De hinden en de hertenkalveren vormen rijkdommen van de natuur de roedel. Bij dageraad of in de avondschemering 8 De eekhoorn kan in de te ontdekken. Hier vindt hebt u het meest kans om ze waar te nemen, wanneer winter gemakkelijk worden ze de boswegen oversteken. u de meest voorkomende opgemerkt dankzij zijn mooie rosse vacht. In de herfst legt hij soorten die uw pad zouden 3 De everzwijnen leven in een kudde onder leiding van een dominant vrouwtje. De everzeug voorraden aan, die hij her en kunnen kruisen. der begraaft. Zo levert hij een 2 bouwt een nest, de ketel, om haar everjongen of frislingen ter wereld te brengen. Het everzwijn bijdrage tot de verspreiding van is een alleseter die de aarde omwoelt met zijn de boomsoorten. snuit op zoek naar eikels, wortels en dergelijke. 9 De haas, die groter is dan Omgewoelde aarde is een teken waar u niet kunt een wild konijn, graaft helemaal naast kijken dat er een everzwijn is voorbijgekomen! geen hol. Hij krabt de bodem lichtjes open en vleit zich daar de 4 De ree is veel kleiner dan het hert. De reebok verliest elk jaar zijn gewei, net als het hert. De reegeit hele dag neer. Tijdens de paartijd voedt haar kalf alleen op. Wanneer ze onrustig is, of rammeltijd, in de lente, worden stoot ze een soort geluid uit dat aan het geblaf van de mannetjes net kickboksers om een hond doet denken. de aandacht van de vrouwtjes te 3 4 trekken…

22 NATUUR EEN BOS DAT KRIOELT VAN HET LEVEN 23 Herkent u 10 11 12 13 deze bomen? De beuk kan men herkennen aan zijn Woudvogels grijze en gladde stam. Aan de rand van Het bos is een gedroomde plek voor vogels. Ze vinden er zaden en zijn ovale en ongekartelde bladeren insecten in overvloed, naast een oneindige keuze aan bomen om er hun bevinden zich onopvallende haartjes. nest te bouwen. Zijn vruchten zijn beukennootjes. Het is de meest voorkomende loofboom in het Bos van Anlier. maken in de bast van bomen, waaruit ze dan met hun lange 10 De zwarte ooievaar is een trekkende steltloper die in het Bos tong larven van kevers halen. De grote bonte specht van Anlier, op zijn trek tussen Europa maakt graag spechtensmidsen, een soort “werkplaats” De eik heeft ronde en gekartelde en Afrika, een geschikte plaats heeft bestaande uit een gat waarin hij dennenappels vastklemt om bladeren die gemakkelijk te gevonden om te nestelen. De vlakten er de zaden uit te halen. De grote zwarte specht hakt de herkennen zijn. Zijn vruchten zijn en de waterpartijen van de Haute- op de grond gevallen boomstronken en boomstammen fijn. eikels en zijn bast is doorkerfd met Sûre verzekeren hem van voedsel in De middelste bonte specht, daarentegen, komt maar zelden diepe langsgroeven. overvloed, terwijl het Grote Bos van naar de grond om voedsel te zoeken. Hij vangt insecten in de Anlier hem een veilige en rustige spleten van de boomschors. plaats biedt om zijn nest te bouwen 14 De hazelhoen, een kleine hoenderachtige, maakt zijn in de toppen van de grote beuken.De nest in een holte die hij uitkrabt in de grond, in de beschutting De berk heeft een kenmerkende zwarte ooievaar is een vogel die zo van struikgewas of varens. Een reden te meer om uw hond aan gladde en witte schors en een fijne zeldzaam is dat het Natuurpark van de de lijn te houden. stam. Zijn bladeren zijn getand en Haute-Sûre en van het Bos van Anlier 15 De boomklever dankt zijn vreemde naam aan zijn hebben een driehoekige vorm. hem als embleem heeft gekozen! gewoonte om de ingang van zijn nest kleiner te maken door 11 De raaf, de grootste kraai­achtige er gedroogde modder tegen te kleven. Hij is zo behendig dat ter wereld, is veeleer een solitair. hij ondersteboven, met zijn kop naar beneden, kan werken! De spar is de meest voorkomende Zijn luchtacrobatieën zijn fascinerend: 16 De mezen groeperen zich en vliegen samen in naaldboom in het Bos van Anlier. Zijn spiraalvluchten, duikvluchten, loo­ de winter: de rondedans van de mezen is een spektakel stam is bruin en het is net alsof zijn pings… Hij kan zelfs ruggelings waar u niet genoeg kunt van krijgen tijdens uw winterse vliegen! schors bedekt is met schubben. Zijn wandelingen. naalden zijn vrij kort en de kegels 12 De Vlaamse gaai is vooral 17 Het winterkoninkje, dat u herkent aan zijn rond hangen naar beneden. verzot op eikels, hoewel hij ook ander silhouet en aan zijn klein opgewipt staartje, weegt amper voedsel niet versmaadt. Door zijn 9 gram. Als je het tussen de stapels hout en bladeren ziet luidruchtige alarmkreet waarschuwt glippen, zou je zowaar denken dat het een muis is! De douglasspar heeft een hij de bewoners van het bos voor compacte en gebarsten schors net 18 De boomkruiper vertoont een typisch gedrag. Hij naderend gevaar. als speculaas. Zijn naalden geven klimt langs de bomen en draait daarbij rond de stam. Zo 13 De spechten kunnen, dankzij onderzoekt hij nauwkeurig de schors om insecten te vinden. een geur van citroenkruid af als men hun krachtige snavel, diepe holten ze verfrommelt. De kegels hebben dekschubben met drie tanden.

De lork of lariks heeft als kenmerk dat hij in de winter zijn naalden verliest. 15 Zodra de herfst aanbreekt, krijgt hij een prachtige gouden kleur. Zijn naalden zijn gegroepeerd in bundeltjes langs de twijgen. Zijn schors is grijs, gebarsten 14 16 17 18 en compact. 24 NATUUR EEN BOS DAT KRIOELT VAN HET LEVEN 25 Het Bos van Anlier… in de regen Groen, authentiek en verleidelijk, het Bos van Anlier beschikt over alle troeven voor een geslaagde natuuruitstap. Maar met zijn zeeklimaat en gemiddeld 190 dagen regen per jaar, hebt u 1 kans op 2 dat u het onder een paraplu zult bezoeken. TIJD DUS VOOR ONZE LEUKE SLECHTWEERTIPS. > Bezoek onze > Pik een filmpje mee brouwerijen De cinema Le Foyer in Habay-la-Vieille is een kleine dorpsbioscoop, die gerund wordt door een handvol zeer België staat bekend voor de grote enthousiaste vrijwilligers. Zijn intimistisch karakter en verscheidenheid en de onnavolgbare zijn gedempte sfeer winnen onmiddellijk de harten van de smaak van zijn bieren. In het Bos van bezoekers, terwijl zijn gemakkelijke zetels van gewatteerd Anlier vervaardigen twee artisanale leder hen uitnodigen om zich neer te vleien. Hoewel dit brouwerijen een assortiment kwali­­ de laatste plattelandsbioscoop van de provincie is, is zijn teitsbieren.­ Op afspraak organiseren technologie toch hypermodern met digitale filmprojecties ze ook rondleidingen met gelegen­ aangepast aan 3D en een programma dat de vergelijking heid tot proeven. met eender welke bioscoopzaal elders in het land zeker Artisanale brouwerij niet hoeft te schuwen. Omdat het niettemin een bioscoop van Rulles, voor het hele gezin blijft, is de prijs voor een filmvertoning Rue Maurice Grevisse 36, echt democratisch: reken op 5 € per persoon (6 € voor films 6724 Rulles, in 3D). Ook in de cinemabar worden zeer zachte prijsjes +32 63 41 18 38, gehanteerd. > Geniet van een streepje www.larulles.be in de buurt van de wandelingen Place Saint-Etienne 6, 6723 Habay-la-Vieille, cultuur 4 en 6 +32 63 42 45 18, www.cinelefoyer.net, Of u nu een liefhebber bent van gastronomie, verzot in de nabijheid van de wandelingen 1, 3, 4 en 6. op geschiedenis of gewoonweg nieuwsgierig, de musea van het Grote Bos van Anlier zullen ongetwijfeld > Verwen uw lichaam aan uw ontdekkingsdrang tegemoetkomen. Dat het Na heel wat heen en weer te hebben gelopen, is het tijd gloednieuwe Bastogne War Museum een absolute must om uw lichaam een uurtje pure ontspanning te gunnen. In is, staat buiten kijf, maar wist u dat er in de omgeving Strainchamps, vlakbij het bos, biedt het wellnesscentrum nog een twintigtal andere musea zijn! Zeer warm Artisanale brouwerij van Mon être Sensiel u een oase van rust voor 65 €. Meer aanbevolen is het levend hammuseum in de Ferme Bastenaken (La Trouffette), naar het noorden, in Bastogne (Bastenaken) verwent het des Sanglochons, nabij Neufchâteau. Dit museum is Belleau 3, 6640 Vaux-sur-Sûre, centrum Corporéal Spa u met een ontspannende massage eigenlijk de werkplaats van de eigenaar. Naargelang +32 475 87 83 66, van 90 minuten voor maar 75 €. Die lichaamsverzorging zal van het seizoen, ontdekt u hier de verschillende stappen www.brasseriedebastogne.be de weefselspanning te wijten aan vermoeidheid wegnemen van de bereiding op oude wijze van de droge worst van op 20 minuten van de wandelingen 2, 5 en 7 en u volledige rust en ontspanning bezorgen. Sanglochon. U kunt hem ook proeven in de warme sfeer van de typische taverne van de hoeve. Mon être Sensiel: Rue des Vennes 24, 6637 Strainchamps, Ferme des Sanglochons +32 63 44 49 63, www.monetresensiel.be, Chaussée de Namur 42, op 5 minuten van de wandelingen 2 en 5. 6840 Verlaine (Neufchâteau), +32 61 22 22 33, Corporéal Spa: www.sanglochon.be Rue des Récollets 11, 6600 Bastogne, toegankelijk tijdens de openingsuren van de taverne, +32 61 21 94 94, www.corporealspa.com, op 20 minuten van de wandelingen 2, 4, 5 en 6, op 30 op 20 minuten van de wandelingen 2, 5 en 7, op 30 minuten van de wandelingen 1, 3 en 7. minuten van de wandelingen 1, 3, 4 en 6.

26 LEVENSKUNST Het Bos van Anlier in de regen 27 Zaterdag (21 km) Getuigenis Je moet weten dat men bij een tweedaagse wandeltrektocht ondanks alles toch nog heel wat met de auto onderweg is. We hebben het GR 151-pad Maar aangezien de afstanden relatief kort zijn, stoort dat ons helemaal niet. Bovendien zijn de landschappen zo enig mooi! uitgetest Kleine tip: rijd op zaterdagmorgen met twee auto’s naar de aankomstplaats van de dagtocht, laat een van de auto’s daar achter en keer met de tweede auto terug naar het vertrekpunt. Van Martelange Wij beginnen de wandeling op de parking van het Huis van het Natuurpark (Maison du Parc naturel) in Martelange. We zien de GR-bebakeningen die ons naar de voetgangersbrug over naar Marbehan de Sûre sturen. Daarna trekken we al snel de bossen in. We wandelen langs de Rulles tot in Habay-la-Neuve via loofbomen die overgaan in met mos beklede oude sparren. Schitterend en Zondag (11 km) heel afwisselend! Vandaag gaat het er wat rustiger Voor de picknick aan toe, met slechts 11 km voor de kiezen we voor boeg. We hebben het Bos van Anlier het terrein van de verlaten en trekken naar het Bos van Ver hoeft u niet te gaan om te genieten an smederijen, naast Rulles, de broedplaats van de zwarte langeafstandswandelingen. Het Bos van Anlier de vijver van de ooievaar (n.v.d.r.: de zwarte ooievaar biedt een ware schat aan langeafstandswandel­ Pont d’Oye. Er zijn nestelt hier van april tot september). paden. zitbanken voorzien Hoewel we ons nog altijd in het bos Het GR 151-pad, van Martelange naar Marbehan en die plek leent bevinden, verschilt het landschap zich echt uitstekend via de loop van de Rulles, komt voorbij de van dat van de dag ervoor. Het is voor een rustpauze. de thuis van de zwarte ooievaar, mooiste landschappen van dit voorouderlijke Alvorens we weer op weg gaan, genieten we van een lokaal bos. Hier volgt het relaas van ons avontuur. Waarop prima, maar het is ook de thuis van biertje op de binnenplaats van het kasteel van de Pont d’Oye. de everzwijnen! We hebben de kans wacht u nog om ook uw verhaal neer te pennen! Dat heet gelukkig zijn! Nog 2 uren stappen in het bos en we gehad (en een beetje schrik) om in Julie en Laurent (Luik) keren terug naar het dorp Anlier, waar we onze tweede nacht het midden van de weg minutenlang doorbrengen. In een superleuke kleine gîte (met houtvuur!) een familie everzwijnen te kunnen die we midden in het dorp hebben ontdekt. Voor het avondeten gadeslaan. Met heel wat mooie Vrijdagavond gaan we naar een restaurant in Habay. beelden in ons hoofd, komen we We zijn blij dat we weer thuis zijn na rond de middag in Marbehan aan. een heel zware werkweek. Gauw onze We maken van de gelegenheid rugzakken vastgespen en weg zijn we! gebruik om naar Bastenaken te Richting Ardennen, het Bos van Anlier en Goed om weten rijden, met zijn vele restaurants en zijn uitgestrekte bosrijke landschappen. We beschikten niet over de topografische zijn winkels die op zondag open zijn. Van Luik uit is het zowat een uurtje rijden. gids van het GR-pad, want die wordt pas We kijken uit naar een weekendje in een in het voorjaar van 2015 uitgegeven. De totaal andere omgeving dat ons helemaal bebakening is echter zo perfect dat we weer op krachten zal brengen. Aangezien het traject probleemloos konden volgen. we met twee koppels zijn, hebben we Het komt erop aan dat men zo ongeveer een gîte voor vier personen geboekt weet waar de weg voorbijkomt en dan in Bodange, een dorp op 5 km van het gaat alles vanzelf! Het personeel van het vertrekpunt van de wandeling. Aperitief, Natuurpark van de Haute-Sûre en van het maaltijd, gesprekken, we genieten nu al Bos van Anlier kan u de noodzakelijke van een leuke avond bij het haardvuur. Wat zijn onze dagelijkse beslommeringen kaarten bezorgen in afwachting van de toch ver weg! verschijning van de topografische gids. 28 EVEN ERTUSSENUIT GETUIGENIS: HET GR 151-PAD 29 1 Ontspanning en gastronomie in de Forges du Pont d’Oye

Het Hôtel des Forges, gelegen recht tegenover de vijver van 274€ de Pont d’Oye, ontvangt u in een betoverende omgeving. Als Prijs voor 2 pers. in vertrekpunt van meerdere wandelingen in het Bos van Anlier tweepersoonskamer beschikt het hotel ook over een relaxatieruimte met sauna en 3 dagen / 2 nachten jacuzzi, evenals over een restaurant dat grote faam geniet.

De all-inprijs omvat: 2 nachten met ontbijt, 1 Info en reserveren: gastronomisch menu “Bib gourmand” (3 gangen, dranken Hotel-restaurant **** ANLIER niet inbegrepen), 1 wandelkaart, vrije toegang tot de 6 KORTE VAKANTIES Les Forges du Pont IN HET BOS VAN relaxatieruimte van het hotel, 1 gebakje van het huis bij d’Oye aankomst.. Rue du Pont d’Oye 6-7 Geldigheid: het hele jaar geldig van woensdag tot zondag. 6720 Habay-la-Neuve Formule voor singles mogelijk. Tél: +32 63 42 42 70 [email protected] www.lesforges.be

2 Warme stenen, boswandeling en fijnproeversmenu in het Château de Strainchamps We trekken Liefhebbers van wellness en de geraffineerde keuken, deze 274€ formule is geknipt voor u. U verblijft in het lieflijke dorpje Strainchamps, profiteert van de warme sfeer van het kasteel Prijs voor 2 pers. in tweepersoonskamer eropuit! en van zijn sterrenrestaurant en geniet van een lange massage 2 dagen / 1 nacht Profiteer gedurende een weekend van het uitgestrekte sport- en met warme stenen in het wellnesscentrum. ontspanningsgebied van het Bos van Anlier om er eens helemaal De all-inprijs omvat: 1 nacht met ontbijt, 1 gastronomisch Info en reserveren: tussenuit te zijn. ONTDEK ONZE 6 FORMULES VOOR EEN KORTE vijfgangenmenu (zonder dranken), 3 u toegang tot de thalas­ Wellnesscentrum “KANT-EN-KLAAR” VAKANTIE IN HET BOS EN GUN UZELF EEN soruimte van het centrum Mon être sensiel, 1 massage met Mon être sensiel PLEZIERTJE! warme stenen van 45 minuten in een duocabine, 1 kaart met Rue des Vennes 24 boswandelingen, 1 geschenkmand met streekproducten 6637 Fauvillers of 1 suggestielunch geserveerd in het thalassocentrum, Tél: +32 63 44 49 63 Deze korte vakanties werden met de grootst mogelijke zorg samengesteld op basis van de inlichtingen 1 aperitiefschotel met versnaperingen geserveerd in het die werden meegedeeld door de dienstverleners. De prijzen en informatie worden ter indicatie gegeven [email protected] en wijzigingen kunnen niet worden uitgesloten. Wij raden u bijgevolg aan om alle informatie nog eens te thalassocentrum. www.monetresensiel.be controleren alvorens te reserveren bij de dienstverleners. Het Natuurpark van de Haute-Sûre en van het Bos het hele jaar geldig van woensdag tot zondag. van Anlier kan in geen geval aansprakelijk worden gesteld. Geldigheid:

30 EVEN ERTUSSENUIT LEUKE TIPS VOOR KORTE WANDELVAKANTIES 31 3 Amoureuze pauze in 5 Begeleide wandeltocht de hut van gelukzaligheid, door het Bos van Anlier en aan de zoom van het bos de vallei van de Haute-Sûre

De Ferme d’a Yaaz nodigt u uit in zijn nieuwste ongewone 120€ Het is hoog tijd om de wandelaar die in u sluimert wakker te 295€ verblijf, de family POD. Een hut, genesteld in het hartje van de maken! Trek er twee dagen lang op uit met een professionele Prijs per pers. in tweeper­ ­ natuur, voor een origineel uitje met alle comfort. De volledig Prijs voor 2 pers. gids en ontdek de mooiste natuurgebieden van de streek. Leer soonskamer Degressieve uit hout opgetrokken hut is voorzien van elektriciteit en 2 dagen / 1 nacht meer bepaald het Bos van Anlier kennen aan de hand van zijn prijzen naargelang van het verwarming en dus een uitstekend verblijf in alle seizoenen. weelderige valleien. Ver weg van de dagelijkse sleur! aantal deelnemers (max. 15 pers.) 3 dagen / 2 nachten Ideaal voor een weekendje uit onder geliefden. En tijdens de Info en reserveren: periode van de bronstroep van de herten zit u op eerste rij! De all-inprijs omvat: 2 nachten met ontbijt, 2 driegan­ Camping à la ferme genmenu’s, 2 picknicks met streekproducten, de eventuele Info en reserveren: (Hoeveverblijf) De all-inprijs omvat: 1 nacht in de POD met ontbijt transfer tussen het station van Libramont en het hotel, onder­ Trek Aventure La Ferme d’a Yaaz op basis van hoeveproducten, een koetstocht van 1 uur of steuning bij problemen, begeleiding door een erkende gids Rue du Sablon 177 Route de l’Ermitage 344 terbeschikkingstelling van een kaart met boswandelingen, gedurende 2 dagen. 6600 Bastogne 6717 Heinstert vrije toegang tot de hoevedieren. +32 61 24 04 10 Tél: +32 479 30 73 59 Geldigheid: geldig van vrijdag tot zondag, tussen 01/04 en [email protected] Geldigheid: het hele jaar geldig van vrijdag tot zondag. [email protected] 30/09. www.trekaventure.com www.lafermedayaaz.be

4 Culinaire ontdekkingen 6 Geocaching en in het Bos van Anlier boswandelingen vanaf de Ferme d’a Yaaz

De gîte La Ferme du Bas Roteux is een van de beste adressen in de streek. Met de verzorgde decoratie en de verfijnde sfeer van 495€ Sinds de opening in 2012 geniet de Ferme d’a Yaaz een 465€ dit hoeveverblijf is topkwaliteit verzekerd. Met deze all-informule onbetwiste faam wegens de verscheidenheid van zijn All-inprijs van een gîte voor ontdekt u samen met een professional de 1001 smaken van de All-in prijs voor 6 pers. activiteiten en het gastvrije onthaal door de eigenares. Ontdek Mogelijk voor 2 of 4 pers. 9 pers (4 slaapkamers). natuur in zijn zuiverste vorm. tegen andere voorwaarden. het plezier van geocaching en doorkruis het Bos van Anlier aan 3 dagen / 2 nachten De all-inprijs omvat: 2 nachten met ontbijt (2 3 dagen / 2 nachten de hand van de kaart die u bij aankomst krijgt. tweepersoonskamers en 1 kamer met 2 bedden), 1 mand met De all-inprijs omvat: 2 nachten in een gîte, vrije Info en reserveren: biologische producten voor de picknick in het bos, 1 wandeling Info en reserveren: toegang tot de hoevedieren, tocht van 1 uur met een pony, met gids in het Bos van Anlier en culinaire plukervaring met een Gîte à la ferme *** Gîte à la ferme *** te paard of met een koets, 1 initiatie in geocaching, plannen erkende natuurgids, 1 avondmaal met culinaire workshop (water (Hoeveverblijf) La Ferme d’a Yaaz voor boswandelingen, 1 “slow food”-geschenk van de hoeve, inbegrepen), 1 ingelijste groepsfoto in het Bos van Anlier, 1 La Ferme du Bas Roteux Route de l’Ermitage 344 beddengoed, schoonmaak na afloop. aperitief aangeboden bij aankomst en bij vertrek, 1 geschenkmand Rosière-la-Petite 29A 6717 Heinstert met streekproducten, ondersteuning en transfer naar de plaats 6640 Vaux-sur-Sûre Geldigheid: het hele jaar geldig. +32 479 30 73 59 van de wandeling. Tél: +32 496 23 70 43 [email protected] www.lafermedayaaz.be Geldigheid: geldig van maandag tot zondag, van 1 april tot 30 [email protected] september. www.lafermedubasroteux.be

32 EVEN ERTUSSENUIT LEUKE TIPS VOOR KORTE WANDELVAKANTIES 33 Logies voor toeristen Onze aanbevolen Gîtes Au bonheur dans le Le Liteau (6 pers.) L’Oasis (9 pers.) ADRESSEN Pré (4 pers.) Rue Albert 1er, 1 Rue des Vennes, 24 Rue du Bua, 26 6860 Louftémont 6637 Strainchamps 6723 Habay-la-Vieille Tel.: +32 478 05 88 62 Tel.: +32 471 86 38 17 Tel.: +32 63 40 37 97 www.gites-clairiere-ardenne.be www.monetresensiel.be Hotels-restaurants www.aubonheurdanslepre.be Le Cap au Vert Au fil du temps (4 pers.) Les Framboisiers I (6 pers.) Traquebois (9 pers.) Chemin du Moulin de la Roche, 24 Chemin du Vieux Château, 112 et II (6 pers.) ECC Traquebois, 2 6840 Grandvoir 6637 Bodange Route des Framboisiers, 16 6637 Fauvillers Tel.: +32 61 27 97 67 Tel.: +32 474 99 79 02 6840 Cousteumont Tel.: +32 495 89 45 71 www.capauvert.be www.gite-aufildutemps.be Tel.: +32 494 22 06 03 www.traquebois.be www.gite-framboisiers-ardennes.be

Les Forges du Pont C’est mon daim (4 pers.) Les Framboisiers III (6 pers.) La Pimprenelle (5 pers.) d’Oye Rue des Vennes, 24 ECC et IV (8 pers.) Chemin des Wassai, 2 Rue du Pont d’Oye, 6-7 6637 Strainchamps Route des Framboisiers, 16 6860 Les Fossés 6720 Habay-la-Neuve Tel.: +32 471 86 38 17 6840 Cousteumont Tel.: +32 476 34 85 68 Tel.: +32 63 42 22 43 www.monetresensiel.be Tel.: +32(0) 494/22.06.03 www.lapimprenelle.net www.lesforges.be www.gite-framboisiers-ardennes.be

Le Martin Pêcheur Non loin de l’Arlune Gîte de la Schock L’autre temps (6 pers.) La Fieltz 57 (4 pers.) (7 pers.) Rue de Luxembourg, 1 6637 Bodange Rue de Maou, 7 Rue de la Kwert, 330 6860 Léglise Tel.: +32 63 60 00 66 6721 Anlier 6717 Nobressart Tel.: +32 494 94 36 26 www.le-martin-pecheur.com Tel.: +32 476 94 75 85 Tel.: +32 471 95 64 56 www.lautretemps.be www.arlune.be www.gitedelaschock.be

La Batière (6 pers.) Bella (9 pers.) Le Blanc Caillou (9 pers.) Gastenkamers Rue Albert 1er, 1 Maisoncelle, 42 Rue du Boquillon, 9 6860 Louftémont 6860 Ebly 6860 Mellier Au fil des saisons sur Tel.: +32 478 05 88 62 Tel.: +32 485 15 77 08 Tel.: +32 499 41 44 26 la Wiels www.gites-clairiere-ardenne.be www.gitemaisoncellebella.be [email protected] Rue de la Misbour, 409 6637 Fauvillers Tel.: +32 499 40 05 66 La Ferme du Bas www.chambresdhotes-fauvillers.be La Ferme d’a Yaaz (9 pers.) La Ferme de la Roteux (6pers.) Route de l’Ermitage, 344 Géronne (10 pers.) Rosière-la-Petite, 29B 6717 Heinstert Rue Bi du Moulin, 81 Cottage Lavande & 6640 Vaux-sur-Sûre Tel.: +32 479 30 73 59 6860 Chêne Bruyères Tel.: +32 496 23 70 43 www.lafermedayaaz.be Tel.: +32 473 37 30 91 Rue du Haut des Bruyères, 8 www.lafermedubasroteux.be www.fermedelageronne.be 6860 Léglise Tel.: +32 496 12 13 70 www.cottagelavandebruyeres.be Ongewone verblijven Le family POD Le vrai tipi indien La roulotte de Camille La Passagère Route de l’Ermitage, 344 Route de l’Ermitage, 344 Route de l’Ermitage, 344 Rue de l’Eglise, 263 6717 Heinstert 6717 Heinstert 6717 Heinstert 6717 Thiaumont Tel.: +32 479 30 73 59 Tel.: +32 479 30 73 59 Tel.: +32 479 30 73 59 Tel.: +32 63 22 20 43 www.lafermedayaaz.be www.lafermedayaaz.be www.lafermedayaaz.be www.lapassagere.be

Le Verger du Pierroy Campings Camping de la Camping Aux sources de Rue du Pierroy, 29 Ferme d’a Yaaz Lescheret 6860 Louftémont Route de l’Ermitage, 344 Lescheret, 2 Tel.: +32 476 57 90 18 6717 Heinstert 6642 Juseret www.levergerdupierroy.be Tel.: +32 479 30 73 59 Tel.: +32 479 58 19 60 www.lafermedayaaz.be www.campingasdl.be 34 EVEN ERTUSSENUIT LOGIES VOOR TOERISTEN: 35 Ontdek nog meer vakantieaanbiedingen in het Grote Bos van Anlier en onze leuke tips voor “no stress”-vakantiesbrochure: in onze andere

Edition 2014-2015

1

www.grandeforetdanlier.be Deze brochure kadert in een globale aanpak om het Grote Bos van Anlier en de Ardense Bossen toeristisch te ontwikkelen. Het specifieke project van het Bos van Anlier wordt gedragen door het Natuurpark van de Haute-Sûre en van het Bos van Anlier, in samenwerking met het Maison du Tourisme du Pays de la Forêt d’Anlier (Toeristische Dienst van de Streek van het Bos van Anlier), en met steun van het Commissariaat-generaal voor Toerisme en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO): Europa investeert in de plattelandszones.

3 bossen om anders te ontdekken!