Transgraniczność W Perspektywie Socjologicznej
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Transgraniczność w perspektywie socjologicznej Pogranicza Polski w integrującej się Europie Copyrightc by Lubuskie Towarzystwo Naukowe Zielona Góra 2007 RECENZENT prof. dr hab. Zdzisław Zagórski REDAKCJA NAUKOWA Maria Zielińska Beata Trzop Krzysztof Lisowski REDAKCJA WYDAWNICZA Aldona Reich TŁUMACZENIA STRESZCZEŃ Patryk Kowalski Anna Mielczarek-Żejmo PROJEKT OKŁADKI Paweł Migacz Julita Kłosińska SKŁAD KOMPUTEROWY Agata Wiśniewska-Kubicka ISBN 978–83-88317-09-5 Wydanie publikacji dofinansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Rektora Uniwersytetu Zielonogórskiego Druk: Studio Graficzno-Wydawnicze, ROB-GRAF, Robert Kałużny, Zielona Góra SPIS TREŚCI Wprowadzenie(MariaZielińska,BeataTrzop,KrzysztofLisowski) ..................13 I. METODOLOGICZNE I TEORETYCZNE ASPEKTY BADAŃ POGRANICZA Kazimierz M. SŁOMCZYŃSKI — Nowe tendencje w empirycznych badaniach porównawczych.Implikacjedlabadańpogranicza ..............................19 Dariusz WOJAKOWSKI — Poza socjologię pogranicza: w poszukiwaniu nowychujęćteoretycznychdlazjawiskpograniczności .........................29 Marian NIEZGODA — Nowe pogranicze, wyzwania integracji europejskiej i problemypluralizmukulturowegoi tożsamościnarodowej ....................49 Jerzy BARTKOWSKI — Tradycja i lokalność na pograniczu: refleksjateoretyczna ..........................................................65 Joanna KURCZEWSKA — Pogranicza i granice współczesnej Polski – mapaproblemów ............................................................81 Andrzej SADOWSKI — Przemiany transgranicza polsko-białoruskiego w warunkachUniiEuropejskiej ..............................................105 Marcin DĘBICKI — Między Karkonoszami, ziemią kłodzką i Zaolziem – czyli o potrzebie wyodrębnienia regionów transgranicznych w badaniachsocjologicznychnadpograniczempolsko-czeskim ................125 Krystyna JANICKA — Linie podziałów i konflikty społeczne w opinii mieszkańców województwa lubuskiego i w badaniach ogólnopolskich . 145 Szymon KRZYŻANIAK — Integracja europejska a procesy kształtowania się tożsamościzbiorowychw społeczeństwiepolskim .............................159 Artur KINAL — Wielokulturowośćpogranicza– kapitałczyobciążenie? ........ 175 II. WSCHODNIE I POŁUDNIOWE POGRANICZE POLSKI W ŚWIETLE BADAŃ EMPIRYCZNYCH Hanna BOJAR — Wprowadzenie: pogranicze wschodnie — jednośćczywielość? ......................................................187 Dariusz WOJAKOWSKI, Mirosław BIENIECKI — Pogranicze polsko-ukraińskie:różnorodnośćwymiarówi perspektywbadawczych .........195 Anna ENGELKING — Przygraniczepolsko-białoruskie,czylibyću siebie .......217 Hanna BOJAR — Pogranicze polsko-rosyjskie — w poszukiwaniu zasadyintegracjispołecznej ..................................................225 Agnieszka ADAMIAK-GURDAŁA — Pogranicze polsko-litewskie: trzyosobliwości ..............................................................243 Henryk OGRYZKO-WIEWIÓROWSKI — Podróżni na przejściach granicznych lubelszczyzny. Turystyka krajoznawcza czy handlowa? (komunikatz badań) .........................................................257 Jacek KURCZEWSKI, Halina RUSEK — Życie obywatelskie poobustronachOlzy ........................................................267 Sławomir SOLECKI — Ciemna strona granicy: aktywność zarobkowa „mrówek” w regionie zagrożonym strukturalnym bezrobociem. PrzypadekPodkarpacia ......................................................295 Marek ŁAJTAR — Trzy święta, trzej bracia. Rzecz o Czechach, Polakach czyliŚlązakach? ..............................................................313 III. ZACHODNIE POGRANICZE POLSKI — CIĄGŁOŚĆ I ZMIANA Andrzej SAKSON — Tradycja socjologicznych badań zachodniego pogranicza . 331 Krzysztof LISOWSKI — Lubuski Sondaż Społeczny — założenia, celei problemybadańzachodniegopogranicza ...............................349 Marcin ZIELIŃSKI — Ankieterzy Lubuskiego Sondażu Społecznego. Zastosowanie modelowania hierarchicznego w badaniach nad ankieterami . 355 Maria ZIELIŃSKA, Beata TRZOP — Skąd przybyliśmy? Migracyjna przeszłość mieszkańców województwa lubuskiego .................375 Żywia LESZKOWICZ-BACZYŃSKA — Źródła osiągania powodzenia w życiu i manifestacja sukcesu w opiniachmieszkańcówzachodniegopogranicza .............................403 Krzysztof LISOWSKI — Opinie Lubuszan na temat własnej sytuacji materialnej i przemian w Polsce po roku 1989 ................................417 Jerzy LESZKOWICZ-BACZYŃSKI — Praca zawodowa a wyznaczniki stylu życia Lubuszan .........................................................435 Elżbieta PAPIÓR, Dorota SZABAN — Nadzieje i obawy Polaków przedi powstapieniuPolskidoUniiEuropejskiej ............................449 Anna MIELCZAREK-ŻEJMO — Rozszerzenie Unii Europejskiej na wschód w opiniach mieszkańców województwa lubuskiego ............................465 Joanna FRĄTCZAK-MÜLLER — Kobiety w przestrzeni publicznej. Opinie Lubuszan o rolach kobiecych w Polsce . ...............................481 Anke PETRAT, Susanne RIPPL, Daniel FUSS, Klaus BOEHNKE — Auf dem Weg in die Transnationale Zivilgesellschaft? EindrückeausderPolnish— DeutschenGrenzregion .........................499 ZAKOŃCZENIE — Pogranicza integrującej się Europy – propozycje badawcze. Oczekiwania i dylematy – zapisdyskusjipanelowej ...................................................527 CONTENTS Introduction(MariaZielińska,BeataTrzop,KrzysztofLisowski) ....................13 I. METHODOLOGICAL AND THEORETICAL ASPECTS OF BORDERLAND STUDIES Kazimierz M. SŁOMCZYŃSKI — New tendencies in empirical comparative studiesimplicationsforborderlandstudies ....................................19 Dariusz WOJAKOWSKI — Beyond sociology of borderland: in search of new theoreticalperspectivesforborderlandphenomena ............................29 Marian NIEZGODA — New borderland, challenges of European integration andproblemsofculturalpluralismandnationalidentity ...................... 49 Jerzy BARTKOWSKI — Tradition and locality in borderland: theoreticalreflection ..........................................................65 Joanna KURCZEWSKA — Borderlands and borders in contemporary Poland– mapofproblems ....................................................81 Andrzej SADOWSKI — Transformations of Polish-Belarusian cross-border under the EU conditions ........................................105 Marcin DĘBICKI — Between the Karkonosze Mountains, Kłodzko Land and Zaolzie – that is, the Need for „Cross-Border Regionalization” inSociologicalStudiesonthePolish-CzechBorderland .......................125 Krystyna JANICKA — Lines of divisions and awareness of social conflicts according to all-Polish studies and inhabitants of Lubuskie voivodeship . ......145 Szymon KRZYŻANIAK — European integration and the processes ofcreatingcollectiveidentitiesinPolishsociety ..............................159 Artur KINAL — Multiculturalismofborderland– capitalorburden? ...........175 II. EASTERN AND WESTERN BORDERLAND OF POLAND IN LIGHT OF EMPIRICAL STUDIES Hanna BOJAR — EasternborderlandofPoland– unityormultiplicity? .........187 Dariusz WOJAKOWSKI, Mirosław BIENIECKI — Polish-Ukrainian borderland:varietyofscientificperspectivesanddimensions ..................195 Anna ENGELKING — Polish-Belarusian borderland, that is „to feel at home” . .217 Hanna BOJAR — Polish-Russian borderland – insearchfortheprincipleofsocialintegration ..............................225 Agnieszka ADAMIAK-GURDAŁA — Polish-Lithuanian borderland: threepeculiarities ............................................................243 Henryk OGRYZKO-WIEWIÓROWSKI — Travelers on border crossings of Lubelszczyzna. Sightseeing or business tourism? (study report) ............257 Jacek KURCZEWSKI, Halina RUSEK — Civic life on both sides oftheOlzariver .............................................................267 Sławoir SOLECKI — Dark side of the border: life and work of the „ants” onEU’ssuperperipheries– thecaseofSubcarpathia ...................295 Marek ŁAJTAR — Three festivals, three brothers. AboutCzechs,Poles,thatisSilesians? .......................................313 III. WESTERN BORDERLAND OF POLAND – CONTINUITY AND CHANGE Andrzej SAKSON — Tradition of sociological studies ofthewesternborderland ....................................................331 Krzysztof LISOWSKI — Lubuski social survey – assumptions, goals andproblemsofstudiesintowesternborderland .............................349 Marcin ZIELIŃSKI — Interviewers of the Lubusz social survey — implementing ofhierarchicalmodelinginresearchesontheinterviewers .....................355 Maria ZIELIŃSKI, Beata TRZOP — Where have we come from? Migration history of Lubuskie voivodeship inhabitants . .....................375 Żywia LESZKOWICZ-BACZYŃSKA — Sources of achieving success in life and manifestation of success according toinhabitantsofthewesternborderland .....................................403 Krzysztof LISOWSKI — Opinions of Lubuskie voivodeship inhabitants on their material situation and the transformations in Poland after 1989 . 417 Jerzy LESZKOWICZ-BACZYŃSKI — Professional work and indicators oflifestyle ...................................................................435 Elżbieta PAPIÓR, Dorota SZABAN — Poles’ hopes and anxieties before andafterPoland’sadmissiontotheEuropeanunion .........................449 Anna MIELCZAREK-ŻEJMO — Expansion of the European union into Eastern Europe in opinions of Lubuskie voivodeship inhabitants ..............465 Joanna FRĄTCZAK-MÜLLER — Women in the public sphere. Opinions by inhabitants of Lubusz voivodeship about roles ofwomeninPoland ..........................................................481