Journalistieke televisie op YouTube Een analyse van drie journalistieke NPO-programma’s op YouTube
Masterscriptie Jules Ruijs
Jules Ruijs [email protected] Studentnummer: 11132833
Masterscriptie Jules Ruijs Universiteit van Amsterdam Journalistiek en Media Research en redactie voor audiovisuele media
Scriptiebegeleider: dr. P.L.M. Vasterman Tweede lezer: E.K. Borra MSc
Inleverdatum: 6 februari 2017 Aantal woorden: 22.604 Versie: Definitief
Keywords: journalistiek, innovatie, YouTube, NPO, vloggers
Voorwoord
L.S.,
Dit voorwoord is het laatste officiële onderdeel dat ik schrijf als student. Na precies zeven jaar studeren in drie verschillende steden komt er een (voorlopig) einde aan deze periode. Dit is voor mij dan ook een bijzonder moment.
Uiteindelijk hebben alle tegenslagen in de afgelopen zeven jaar geleid tot deze scriptie. Zonder de lessen die ik trok uit mijn moeizame bachelorscriptie, of het niet halen van tentamens tijdens mijn premaster had ik deze scriptie dan ook nooit kunnen schrijven.
Daar hebben niet al die talloze docenten bij geholpen, maar ook mentoren in het werkveld. Deze scriptie was er ook zeker niet geweest zonder mijn klasgenoten van dit jaar. Ik weet nog goed hoe één van die klasgenoten in een hoekje van het redactielokaal van de UvA in zijn eentje hardop zat te lachen achter een laptop. Op die laptop een aflevering van #BOOS. Mijn interesse was gewekt.
Met dit onderwerp kon ik een scriptie schrijven over journalistiek, iets dat ons allen bindt aan deze master. Maar nog leuker, ik kon een scriptie schrijven die te maken had met televisie en formatontwikkeling. De combinatie van journalistiek, televivsie en formats is een combinatie waar je me ’s nachts voor wakker mag maken.
Ik ben blij te kunnen zeggen dat ik na bijna 23.000 woorden deze scriptie tot een einde heb kunnen brengen, zonder al te veel hobbels. Daarvoor spreek ik mijn grote dank uit naar mijn begeleider Peter Vasterman. Ik wilde de eerste paar keer maar niet begrijpen wat je bedoelde met ‘scherper schrijven, beter samenvatten, de lezer helpen.’ Je hebt het dan ook vaker dan eens moeten zeggen. Ik hoop dat ik dan nu eindelijk scherper heb geschreven en het verhaal duidelijker heb uitgelegd en dat u als lezer aan het einde begrijpt wat ik nou eigenlijk u wilde vertellen.
Na mijn klasgenoten en mijn begeleider wil ik ook mijn onmetelijke dank uitspreken naar mijn ouders. Dankzij jullie heb ik zeven jaar lang student mogen en kunnen zijn, op al die verschillende plekken. Ik ben daardoor bevoorrecht. Zeker omdat jullie, ondanks de juridische en medische basis ook soms per ongeluk nog wel eens wat nuttigs zeggen over journalistiek en televisie. Bedankt, ook nu weer voor jullie help en steun bij deze laatste scriptie.
Dan kunt u nu beginnen waar u deze scriptie voor hebt opengeslagen. Ik hoop dat u na het lezen van deze scriptie weer iets meer weet over de journalistiek, over YouTube, over innovatie en over de programma’s van de NPO.
Ik wens u veel leesplezier toe.
Jules Ruijs
Amsterdam, 6 februari 2017
Inhoudsopgave
1. Inleiding 5
2. Theoretisch kader 7 2.1 YouTube 7 2.2 Vloggers 11 2.3 Innovatie 13 2.4 Deelvragen 15
3. Methodologie 17 3.1 Corpus 17 3.1.1 #BOOS 17 3.1.2 Mashup 18 3.1.3 Rauwkost 18 3.2 Kwalitatief onderzoek 20 3.3 Interviews 23 3.4 Beperkingen 23
4. Resultaten 25 4.1 Inhoudsanalyse 25 4.1.1 Vorm 25 4.1.2 Inhoud 34 4.2 Interviews 45
5. Conclusie 48 5.1 Conclusie 48 5.2 Discussie 50 5.3 Reflectie 50
Bibliografie 52
Bijlagen 55
Inleiding
1. Inleiding
YouTube bestaat in mei 2017 twaalf jaar. Sinds mei 2005 heeft de website miljarden minuten video opgeslagen, waarmee YouTube het grootste online videoplatform is (Snelson, 2015). De komst van YouTube betekende een revolutie voor video. Niet langer konden alleen grote machtige mediaorganisaties content creëren en uitzenden. De drempel om zelf aan de slag te gaan werd immers bijzonder laag. Niet voor niets was de slogan van het platform jarenlang: “Broadcast Yourself” (Burgess & Green, 2009). Dit betekende een toenemende democratisering van het media- aanbod. Na twaalf jaar YouTube is er inmiddels een breed aanbod: reviews van allerlei producten, amateurvideo’s van grote crashes, professionele muziekvideo’s, covers door ‘gewone’ mensen van precies die professionele video’s, de lijst is eindeloos. Eén van de meest succesvolle vormen van content tussen al deze categorieën is de vlog, of videolog. De geschreven weblog, of blog bestaat al langer, maar door de komst van YouTube werd het plots mogelijk om tot een groot publiek te spreken. Het enige dat nodig is, is een computer met een webcam en basiskennis van montagetechnieken. Inmiddels is een smartphone zelfs voldoende, door de uitgebreide mogelijkheden. Het genre groeit dan ook uit tot een ware cultuur, waarbij de grootste vlogger van de wereld – PewDiePie inmiddels meer dan vijftig miljoen mensen weet te bereiken (YouTube, z.d.). De vlogs spreken veelal jonge mensen aan. Deze jonge mensen zijn voor bedrijven bijzonder interessant. Hoe jonger iemand aan een merk gebonden wordt, hoe groter de kans dat die persoon aan dat merk gebonden blijft. Bedrijven hebben deze interessante marketingtechniek dan ook ontdekt en niet zelden ontvangen vloggers allerlei producten die ze vervolgens in hun vlogs geacht worden te gebruiken en promoten, al dan niet tegen een financiële vergoeding, om hun (jonge) volgers te beïnvloeden. Tegenover YouTube staat de Nederlandse Publieke Omroep (NPO), waar het bereik onder jongeren terugloopt, terwijl de doelstelling juist is om het bereik te vergroten (Commissariaat voor de Media, 2016). De NPO is gewend content te maken voor radio en televisie, maar heeft al jaren te maken met sterke concurrentie van YouTube. Jongeren verruilen de televisie steeds vaker voor YouTube. De vlogs die zij kijken vinden ze waarschijnlijk veel interessanter, omdat deze vlogs relevantere content maken door de niches die ze bedienen. Het massamedium televisie kan dat simpelweg minder goed. De publieke omroepen en koepelorganisatie NPO worstelen met het teruglopende bereik onder jongeren. De omroepen worden immers uit algemene middelen betaald en moeten dan ook content maken voor iedereen. De NPO heeft zich jaren afgezet tegen de concurrentie van YouTube. Netmanager Suzanne Kunzeler zegt in augustus 2016 nog dat YouTube niet is “waartoe de NPO op aarde is” (School, 2016). Presentator van een YouTube-programma Tim Hofman reageert gepikeerd en zegt dat Kunzeler niets van internet weet, terwijl zij zich daar juist mee bezig zou moeten houden (Hofman, 2016). Maar in de afgelopen periode lijken omroepen YouTube juist meer en meer te omarmen, in de hoop die ‘verloren’ jongeren terug te veroveren. Drie van de programma’s waarmee omroepen jongeren proberen te bereiken zijn Mashup van de NOS, #BOOS van BNN en Rauwkost van de NTR. Mashup en Rauwkost richten zich op jongeren tussen de 12 en 18 jaar, terwijl #BOOS vooral het publiek tussen de 18 en 25 bereikt. Deze programma’s zijn in de loop van 2016 ontwikkeld en gelanceerd. Volgens de makers van #BOOS noemde YouTube hen het snelst groeiende kanaal van Nederland. In een periode van een paar maanden wist het kanaal meer dan 200 duizend volgers aan
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 5 Inleiding zich te binden (VRT Innovatie, 2016). In het programma probeert presentator Tim Hofman boze mensen “onboos” te maken (iMMovator, 2016; VRT Innovatie, 2016). Hij probeert het probleem van de boze persoon vaak op te lossen door met draaiende camera op bezoek te gaan bij een ‘boosdoener’. Dit nieuwe programma heeft op die manier veel weg van klassieke televisieprogramma’s als Breekijzer, dat begon met uitzenden in 1995. Ook een vergelijking met Marcel van Dam, die problemen voor consumenten oploste is snel gemaakt. #BOOS heeft een gemiddeld bereik van meer dan 400.000 kijkers per aflevering (gemeten op 9 december 2016). Taakomroep NOS zoekt al langer naar nieuwe vormen om het nieuws bij de gehele Nederlandse bevolking te krijgen. Eerder zijn er concepten ontwikkeld voor platforms als Snapchat en Instagram, maar voor YouTube bleef een echt concept achterwege. Op 31 augustus 2016 is de eerste uitzending van Mashup verschenen met populaire YouTuber Défano Holwijn als gast. In het programma wordt elke week met een andere bekende YouTuber het nieuws van die week besproken. De eerste aflevering trok ruim 10 duizend kijkers, maar daarna daalde het kijkcijfer snel. Na ruim drie maanden halen nieuwe afleveringen vaak niet meer dan 1.000 views. De andere taakomroep van Nederland, de NTR, begon al eerder in 2016 met een actualiteitenprogramma voor jongeren. Op 24 april 2016 verscheen de eerste reportage. Sindsdien volgt wekelijks een nieuwe video. Elke video heeft een andere presentator die op pad gaat om verslag te doen over een onderwerp dat raakvlakken heeft met de actualiteit. De kijkcijfers zijn wisselend, en sinds de eerste video heeft het kanaal pas een kleine 7 duizend abonnees weten te binden. Deze eerste stappen op het gebied van journalistieke content namens de NPO op YouTube vertonen duidelijke overeenkomsten met programma’s op traditionele televisie. Tegelijkertijd lijkt een programma als #BOOS een nieuwe toon te hebben gevonden. Een toon die wél aanslaat bij de jongeren die de NPO zo graag wil bereiken. Naast het wisselende succes van bovenstaande programma’s roept dit de vraag op hoe de NPO precies omgaat met journalistiek en YouTube. In deze scriptie onderzoek ik dan ook de vraag in hoeverre #BOOS, Mashup en Rauwkost aansluiten bij YouTube en in hoeverre ze een vernieuwing zijn ten opzichte van de bestaande journalistiek. Ik onderzoek dit aan de hand van een uitgebreide inhoudsanalyse van de drie programma’s, aangevuld met drie interviews met de verantwoordelijke makers van de programma’s. Aan het einde van dit onderzoek wil ik inzicht hebben gegeven in een van de manieren waarop de NPO al dan niet innoveert, en in een breder kader, de manier waarop journalistiek als geheel verandert. Dit gaat over zowel vorm, inhoud als journalistiek handelen. Dit is niet alleen voor de veranderende beroepsgroep belangrijk, maar ook voor de wetenschap om zo deze veranderingen beter te kunnen begrijpen.
In het volgende hoofdstuk bespreek ik in een theoretische context wat YouTube precies is en de rol die vloggers daarbij spelen. Vervolgens bespreek ik wat innovatie inhoudt in media en journalistiek. Daarna volgt een uitgebreide beschrijving van het ontwerp van de kwalitatieve inhoudsanalyse en het ontwerp van de interviews. In een uitgebreide verslaglegging van de resultaten bespreek ik aspecten die een rol spelen bij vorm en de aspecten die een rol spelen bij de inhoud. Afsluitend volgt een conclusie en uitgebreide discussie.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 6 Theoretisch kader
2. Theoretisch kader
In deze scriptie onderzoek ik in hoeverre de programma’s #BOOS, Mashup en Rauwkost aansluiten bij de cultuur van YouTube en dan met name in hoeverre elementen van vloggers terugkomen in deze programma’s. Zoals in de inleiding al benoemd zijn vloggers van groot belang geweest voor het succes van YouTube. In dit hoofdstuk onderzoek ik daarom de wetenschappelijke literatuur over de kenmerken van YouTube, en aansluitend over vloggers. Daarnaast onderzoek ik in hoeverre bij de programma’s sprake is van journalistieke innovatie. Het is daarom belangrijk om een beter beeld te krijgen van wat journalistieke innovatie inhoudt. Dit behandel ik later in dit hoofdstuk.
2.1 YouTube YouTube is begonnen als een dienst om video’s te delen in mei 2005, hoewel het eerste filmpje werd geüpload in april 2005 (jawed, 2005). Het motto van de website was ‘Broadcast Yourself’ (Burgess & Green, 2009). De website wilde mensen van het gewone publiek een platform bieden dat lange tijd was voorbehouden aan machtige mediaorganisaties (Christensen, 2007). Het platform werd gezien als democratisch, omdat mensen nu niet langer de medewerking van die machtige organisaties nodig hadden om content de wereld in te zenden. YouTube doorbrak daarmee ook de vaste manier van werken die vanzelfsprekend was bij een machtige mediaorganisatie (Christensen, 2007; Peer & Ksiazek, 2011). Verschillende organisaties werken normaalgesproken aan de hand van dezelfde regels in soortgelijke contexten met hetzelfde doel (Cook, 2006). Maar met de komst van YouTube kon iedereen ineens content maken en uitzenden. In de loop der jaren werd YouTube steeds meer een belangrijke culturele verzamelsite (Uricchio, 2009; Van Dijck, 2013). De uiteindelijke dominante content op YouTube is volgens Van Dijck (2013) dan ook onduidelijk. De website staat vol met user-generated content, zoals vlogs, covers van grote muzikale hits, filmpjes van allerlei familiebijeenkomsten, video’s van verkeersongevallen gefilmd met camera’s in auto’s, enzovoort. Maar ook professionele partijen uploaden content, zoals fragmenten van traditionele televisieprogramma’s, bedrijfsfilms, promotie van grote Hollywood-films, professionele muziekvideo’s, enzovoort. Het is, mede door de zeer diverse content, tegenwoordig de grootste en best bezochte videodeeldienst (Snelson, 2015). Overigens is het delen van privévideo’s niet compleet nieuw. Het programma America’s Funniest Home Videos bestaat al sinds de jaren ’80 (Van Dijck, 2013). Maar het delen van video is niet het enige waar YouTube voor wordt gebruikt (Van Dijck, 2013). Het gaat bij het platform ook om reageren, downloaden, kijken, beoordelen, cureren en aanpassen van content. Hoewel niet alle gebruikers deze activiteiten volledig uitvoeren, ontstaat hierdoor wel een sociaal en interactief platform. De gebruiker krijgt door deze uitgebreide mogelijkheden ook meer invloed op de kwaliteit en vorm van de video’s. Hierbij wordt soms nadrukkelijk afgeweken van de vaste conventies zoals goed camerawerk, goed geluid, goed gebruik van montagetechnieken, en dergelijke. Deze conventies zijn ooit overgekomen van traditionele televisie, waar ze op hun beurt weer terecht zijn gekomen in de beginjaren van televisie vanuit filmproductie (Peer & Ksiazek, 2011). Aan de andere kant proberen gebruikers ook vaak deze professionele standaarden te evenaren. Hierbij speelt een bepaalde ‘visuele grammatica’ (Shook, 2005). Hierbij gaat het om verstaanbaarheid van geluid bij beelden en om goed gebruik van de camera. Uiteindelijk mogen beelden best wat meer bewegen, maar als de camera bijvoorbeeld zo erg beweegt dat de gebruiker niet meer makkelijk kan
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 7 Theoretisch kader herkennen wat er gefilmd is, voldoet het niet aan de visuele grammatica. De verandering in filmpjes zit dan ook vooral in de manier waarop verhalen verteld en gemonteerd worden. Het gaat volgens Peer & Ksiazek (2011) dan ook met name om de relevantie van de content. Dit zou mede het succes van de vlogs kunnen verklaren. Voor een vlog is niet meer nodig dan een simpele webcam en basale kennis van montagetechnieken (Raun, 2015). Tegenwoordig is alleen een smartphone al voldoende om te kunnen filmen en monteren. Het maken van basale content voor YouTube is dus makkelijk. De kunst zit hem in het op een goede manier vertellen van relevante content voor een kijker. Deze content moet vervolgens makkelijk deelbaar zijn, om aan te sluiten bij het sociale aspect van het platform, volgens Thurman en Lupton (in Peer & Ksiazek, 2011). Specifieker dan bij video in het algemeen, gelden bij het creëren van nieuwsprogramma’s en journalistiek werk ook bepaalde vaste conventies. De handelswijze van journalisten is in hoge mate homogeen en gestandaardiseerd. Het eindproduct bevat altijd bepaald standaarden zoals balans, onafhankelijkheid, feitelijkheid, eerlijkheid, objectiviteit en diep onderzoek (Deuze, 2005; Kovach & Rosenstiel, 2001; Peer & Ksiazek, 2011). Maar filmpjes moeten op YouTube juist bruikbaar en verbonden zijn met het publiek (Peer & Ksiazek, 2011). Dit botst dus met de heersende journalistieke standaard, waarin de journalist louter de onafhankelijke verteller is en zijn sprekers de verbinding aan laat gaan met het publiek. Ook de kijkwensen met betrekking tot lengte verschillen op YouTube ten opzichte van traditionele televisie. Eerdergenoemde Thurman en Lupton stellen in 2008 dat de ideale lengte van een filmpje op YouTube 40 seconden is. In de loop der jaren is die ideale lengte mogelijk veranderd. Tegenwoordig zijn filmpjes van langer dan tien minuten geen uitzondering meer. Commerciële partijen ontwikkelen zelfs steeds professionelere en completere televisieformats voor YouTube. Afleveringen binnen deze formats hebben niet zelden een lengte van twintig tot vijfentwintig minuten (zie bijvoorbeeld de YouTube-kanalen van StukTV en Concentrate). Niet alleen wat betreft content en vorm van de content verschilt YouTube van traditionele televisie. Een belangrijke eigenschap van traditionele televisie is het fenomeen flow (Williams, 1974). Programmamakers en zendermanagers proberen kijkers aan de zender en het programma te binden door een bepaalde ‘flow’ in de content te verwerken. Zo creëert de zendermanager van NPO2 een journalistieke flow door veel journalistieke programma’s met bepaalde overeenkomende kenmerken achter elkaar te plaatsen. In 2009 stelt Uricchio nog dat YouTube dat minder heeft, maar tegenwoordig zou ik zeggen dat door het gebruik van algoritmes wel een flow wordt gecreëerd. De exacte factoren die een rol spelen bij het creëren van de flow houdt YouTube geheim, maar het kijkgedrag van een gebruiker lijkt een grote rol te spelen. Daardoor is de flow specifieker dan de flow van traditionele televisie. Als een video klaar is met afspelen staat de volgende video al klaar, en begint die zelfs automatisch met afspelen. Uiteindelijk is het doel om de kijker zo lang mogelijk op de website te houden om zo veel mogelijk advertenties te kunnen verkopen, en zo dus inkomsten te genereren (Van Dijck, 2013). Ook de commerciële partijen die zich op YouTube aan het begeven zijn veranderen de toepassing van het platform. In 2013 schrijf Van Dijck nog dat YouTube meer een archief is dan een zender die als principiële functie heeft om audiovisuele content bij een doelgroep te krijgen. De commerciële partijen die nu content vervaardigen voor YouTube voldoen juist aan haar beschrijving van zender. Na de commerciële partijen lijken nu dus de publieke omroepen te volgen met programma’s zoals die in deze scriptie onderzocht worden. Haar stelling dat “YouTube op geen enkele manier het equivalent of zelfs een afgeleide is van televisie” (2013: 148) wil ik daarom ook
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 8 Theoretisch kader verwerpen. Juist traditionele televisiemakers begeven zich nu op YouTube, waardoor het in zekere zin een afgeleide is van televisie, al is het maar in termen van personeel. Volgens Van Dijck (2013) is YouTube wel sterk vervlochten met traditionele media, bijvoorbeeld door het gebruik van video’s van YouTube in nieuwsuitzendingen. Ook aankomend muzikaal talent wordt vaak op YouTube ontdekt, maar heeft nog steeds de traditionele televisie en radio nodig om echt bij het grote publiek door te breken. Hoewel bijvoorbeeld de makers van StukTV (een Nederlands YouTube-kanaal van drie vrienden met inmiddels meer dan 1,3 miljoen abonnees) inderdaad bij RTL programma’s zijn gaan maken, zijn er ook YouTubers die al lang niet meer op de traditionele televisie te zien zijn. Zij versterken zichzelf als merk door te verschijnen in video’s van andere YouTubers, in plaats van in een programma op traditionele televisie. Dit is een opvallend verschijnsel in de context van Jenkins (in Van Dijck, 2013). Volgens hem heeft de ultieme convergentie tussen pc en tv als doel om fluïditeit van technologie te behalen, waardoor audiovisuele content kan vloeien tussen meerdere kanalen (157). Dit gebeurt in zekere mate, maar het feit dat omroepen en commerciële partijen content gaan ontwikkelen specifiek voor YouTube doet vermoeden dat op dit andere medium andere (impliciete) regels gelden die zijn opgelegd door de consument. Immers, de content vloeit wel tussen beide platforms, maar in aangepaste vorm. In nieuwsuitzendingen worden slechts delen van video’s van YouTube gebruikt, en andersom uploadt een programma als RTL Late Night slechts korte fragmenten van het op televisie uitgezonden programma naar YouTube. Dit laatste sluit aan bij de eerder omschreven gedachte dat video’s korter van duur moeten zijn – volgens Thurman en Lupton dus 40 seconden in 2008 (Peer & Ksiazek, 2011). Het vrijelijk uitwisselen van content tussen de twee platforms en de manier waarop het op YouTube individuen makkelijk wordt gemaakt eigen content te creëren of bestaande content te redigeren, levert ook problemen op in termen van auteursrechten. De grote mediaorganisaties willen graag de regie houden over content waar zij de rechten van bezitten. Toch staan er veel video’s op het platform waarvan de uploader de auteursrechten niet bezit, zoals hele afleveringen van televisieprogramma’s. YouTube worstelt met dit probleem. Al in oktober 2006, ruim een jaar na de start van de website, tekende het bedrijf al contracten met grote mediabedrijven als CBS, Sony BMG Music Entertainment en Universal Music Group om auteursrechten beter te beschermen. Nog in diezelfde maand ontvangt het een claim van een Japanse auteursrechtenorganisatie om bijna 30.000 video’s te verwijderen omdat het een inbreuk zou zijn op auteursrecht (McDonald, 2009). Het is de vraag hoe dit zich verder blijft ontwikkelen. YouTube blijft zich samen met grote mediaorganisaties verzetten tegen auteursrechtenschendingen van gebruikers, door bijvoorbeeld het project Content ID. Dit is een applicatie geïntegreerd in de website waarmee content waar de rechten van bij een deelnemer van Content ID liggen, automatisch wordt opgespoord. Deelnemers van Content ID zijn uitsluitend grote mediaorganisaties. Maar het roept ook vragen op. Kan een grote mediaorganisatie bijvoorbeeld een individu aanklagen voor inbreuk op de auteursrechten als het individu een scene uit de film zelf na speelt, en dus geen beelden van de originele film gebruikt? En hoe zit dit dan als een Nederlands individu deze content maakt in Australië en uploadt naar de Amerikaanse servers van YouTube? Welke wetgeving geldt dan, de Nederlandse, Australische of Amerikaanse? Dit zijn vraagstukken waar nog geen duidelijk antwoord op is en die op dit moment nog problemen opleveren voor de totale convergentie die Jenkins beschreef. Een ander maatschappelijk probleem dat ontstaat door de verschuiving van content van traditionele televisie naar YouTube is de gebruikerskloof (Van Deursen & Van Dijk, 2014). Het blijkt
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 9 Theoretisch kader dat hoger opgeleiden het internet vaker gebruiken om informatie te vergaren. Mensen met een lagere sociale status hebben de neiging meer naar televisie te kijken, minder kranten te lezen en minder boeken te lezen. Deze ‘digital divide’ verstoort de toegang tot informatie (Van Deursen & Van Dijk, 2014; Van Dijk, 2012). Niet alle programma’s op YouTube zullen bijvoorbeeld goed vindbaar zijn, omdat de keuze op traditionele televisie simpelweg vele malen kleiner is dan de keuze online. Ultiem zou zelfs gesteld kunnen worden dat door het ontbreken van de gelijkheid met betrekking tot digitale vaardigheden het debat in de publieke sfeer belemmerd wordt (Trappel, 2015). Overigens blijkt uit onderzoek van het Pew Research Center for Journalism dat 48% van de volwassen populatie van de Verenigde Staten zegt YouTube te gebruiken. Van de volwassen populatie zegt 10% nieuws te halen van YouTube. In de Verenigde Staten is 38% van de gebruikers tussen de 18 en 29 (Gottfried & Shearer, 2016). In 2012 haalde al 17% van de jongeren ook politiek nieuws van YouTube (Pavlik, 2013). Het laatste onderzoek in Nederland dateert van 24 maart 2016. Daaruit blijkt dat in 2015 gemiddeld slechts 4 minuten per dag naar ‘overige video’ wordt gekeken. Dat betreft dan YouTube, maar ook videosites als DailyMotion en Vimeo (Wennekers, Van Troost & Wiegman, 2016). De leeftijdscategorie 13-19 jaar heeft van alle leeftijdscategorieën het hoogste aandeel ‘overige video’ van de totale kijktijd. Deze leeftijdscategorie kijkt volgens dit rapport 11% van de totale kijktijd van 2 uur en 15 minuten naar overige video. Dat is bijna 15 minuten. Doordat het aandeel ‘overige video’ ook andere sites dan YouTube behelst, maakt dit de Nederlandse cijfers met betrekking tot het gebruik van YouTube onduidelijk.
Samenvattend is YouTube het grootste online videodeelplatform, dat sinds mei 2005 bestaat. In de afgelopen twaalf jaar heeft de website een enorm aanbod aan video’s verzameld, waarmee het ook meteen een enorm videoarchief is. De verscheidenheid in content is groots, een dominante soort is dan ook niet te noemen. Op het platform wordt niet alleen video verzameld, gebruikers reageren ook op elkaar, downloaden content en hergebruiken het vervolgens op een eigen manier. Deze vormen van interactiviteit maken het platform een sociaal netwerk. De kwaliteit van de video’s is net als het aanbod erg wisselend. Er is sprake van een vaste visuele grammatica, waardoor video’s vaak wel relatief goed camerawerk bevatten, en goed verstaanbaar zijn. De veranderingen zitten vaak in de manier waarop verhalen verteld en gemonteerd worden. Het gaat op het netwerk dan ook met name om relevantie van content. Een ideale lengte van de content was in 2009 slechts 40 seconden, maar lijkt nu langer te worden. Hoewel Van Dijck in 2013 nog zegt dat YouTube op geen enkele manier een afgeleide is van traditionele televisie lijkt daar mede door de komst van programma’s, zoals in deze scriptie onderzocht, verandering in te komen. Ook de eerdere toetreding van commerciële partijen die volledige programma’s ontwikkelen die alleen op YouTube worden uitgezonden, zorgen voor een verandering van het platform. Ook de introductie van het automatisch afspelen van de volgende video en het zorgvuldig door een algoritme automatisch uitkiezen van die volgende video, maken dat YouTube ook het element flow overneemt van de traditionele televisie. Tijdens de inhoudsanalyse die ik later in dit onderzoek uitvoer kijk ik scherp naar kenmerken van de visuele grammatica en verandering van deze kenmerken. Wordt de camera goed gebruikt, is het geluid overal goed, hoe wordt er gemonteerd? Daarnaast zal ik in de interviews aandacht besteden aan de manier waarop gebruik wordt gemaakt van het interactieve aspect van het platform. Ik bespreek daarbij met programmamakers ook specifiek of, en hoe YouTube verschilt van traditionele televisie.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 10 Theoretisch kader
2.2 Vloggers Grote hoeveelheden video’s worden geüpload met het kenmerk ‘vlog’. De zoekterm levert in de zoekmachine van YouTube ongeveer 69 miljoen video’s op en dat aantal groeit met de minuut. Binnen de categorie user-generated content is vloggen is dan ook één van de meest dominante vormen. Zoals gezegd is het een belangrijke pijler onder het succes van YouTube (Burgess & Green, 2009). Vrij snel na de introductie van YouTube ontstaat de eerste vorm van een professionele vlogger. In 2006 verdient een Nieuw-Zeelandse actrice haar geld met vloggen als LonelyGirl15. Achteraf bleek het een project van filmmakers (Burgess & Green, 2009). Tegenwoordig kunnen vloggers een sterrenstatus verkrijgen, het worden beroemdheden (Christensen, 2007; Lee & Watkins, 2016). De YouTubers vergaren miljoenen volgers, bijvoorbeeld YouTuber PewDiePie met meer dan 52 miljoen abonnees. Christensen roept in 2007 al de vraag op of YouTube onze perceptie van beroemdheid heeft veranderd. Eerder was een sterrenstatus verbonden aan een bepaalde afstand tot het publiek. De filmster op het doek en de rockartiest voor duizenden fans op een hoog podium, beiden bezitten bepaalde kwaliteit die ervoor zorgen dat niet iedereen zo maar beroemd kan worden. Door de opkomst van vloggers en het laagdrempelige platform als podium kan iedereen een ster worden. Vloggen gebeurt dan volgens mij niet alleen als vorm van zelfexpressie, of uit verveling zoals Raun (2015) schrijft, maar ook met de potentiële sterrenstatus in gedachte. Immers, iedereen lijkt succesvol vlogger te kunnen worden. Zo succesvol dat je er van kan leven. En dat zonder dat een vlogger per se de bepaalde kwaliteiten bezit die eerdergenoemde rockster bijvoorbeeld wel heeft. Dit maakt dat vlogs veel aandacht kunnen trekken omdat kijkers zich herkennen in situaties die de vlogger meemaakt en beschrijft (Raun, 2015). Dit is makkelijker het geval als er sprake is van een gelijke manier van denken, ofwel “attitude homophily” (Lee & Watkins, 2016). Vloggers gebruiken dan ook vaak informele spreektaal en beheersen non-verbale communicatie goed. Ze gaan vaak verzitten, kijken af en toe weg uit de camera zoals men ook af en toe wegkijkt van degene met wie men praat, en wijzen zo nu en dan naar zaken buiten of binnen beeld. Het uiteindelijke product is vervolgens een monoloog met een niet ter plekke aanwezig publiek in gedachte (Frobenius, 2014). Volgens Raun (2015) heeft iemand die in een dagboek schrijft op dezelfde manier een imaginair publiek in gedachte. Dit publiek identificeert zich vervolgens met de vlogger, raakt geïnteresseerd en bouwt een relatie op met de vlogger. Dit publiek bestaat typisch uit groepen tussen de honderd en honderdduizend kijkers, waarmee vlogs worden gecategoriseerd als mes0-media (Feldmann & Zerdick, 2005). Succesvolle vloggers kunnen op deze manier gemeenschappen opbouwen. Deze gemeenschappen worden beheerst door de vlogger. Anders dan bij de traditionele sterren is in zekere mate wel sprake van tweerichtingsverkeer, zeker door de komst van sociale media als YouTube. Vloggers volgen vaak ook andere kanalen, behandelen reacties van kijkers en tonen zich op die manier betrokken bij de volgers (Burgess & Green, 2009; Lee & Watkins, 2016; Frobenius, 2014). Door deze terugkoppeling ontstaat een parasociale interactie (Frobenius, 2014). Parasociale interactie is het zoeken naar interpersoonlijke betrokkenheid van de gebruiker met wat hij consumeert. Dit betekent ook het zoeken van advies en richting bij een mediapersoonlijkheid (Lee & Watkins, 2016). Deze gemeenschappen hoeven niet per se zo groot te zijn als bij PewDiePie. Vlogs spreken juist vaak een niche aan (Raun, 2015). Als de vlog dit op een succesvolle manier doet, kan het voor
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 11 Theoretisch kader bepaalde commerciële partijen interessant zijn, maar ook voor andere vloggers, om met zo’n vlogger een samenwerking aan te gaan en daarmee geld te verdienen. De markt volgt hier op inhoudelijk vlak de interesse van de maatschappij. De niches die de vlogs aanspreken zijn eindeloos. Sanchez-Cortes, Kumano, Otsuka & Gatica-Perez (2015) onderscheiden al tien brede categorieën van adviesvlogs tot entertainmentvlogs, en van kookvlogs tot activistische vlogs. Maar er zijn ook specifiekere niches zoals vlogs voor doven (zie Hibbard & Fels, 2011), vlogs voor transseksuele mannen (zie Dame, 2013) en modevlogs over luxemerken (zie Lee & Watkins, 2016). Nogmaals, het aanbod is enorm. Sanchez-Cortes et al. (2015) laten zien dat de onderzochte vlogs uit 2013 gemiddeld 3 minuten duren, en typisch binnenshuis met een goedkope webcam worden opgenomen. Vaak is dan ook alleen het hoofd en de schouders van de vlogger te zien. Tegenwoordig lijken de vlogs juist langer te duren, en worden ze al lang niet meer alleen binnenshuis opgenomen, door technologische ontwikkelingen op bijvoorbeeld het gebied van camera’s. Op technologisch vlak wordt het gebruik van technologie en de ontwikkeling daarvan ook sterk gestuurd door de maatschappij (Roginsky, 2014; Bruns, 2014). Hoewel dit onderwerp is van discussie zal ik in deze scriptie dit sociaal constructivistische standpunt volgen. De technologische ontwikkeling heeft bijvoorbeeld geleid tot vlogcamera’s die steeds kleiner en compacter zijn. Hierdoor ontstaan “volg mij”-vlogs (Snelson, 2015: 322). De vlog hoeft daarmee niet vanuit de gebruikelijke slaapkamer te komen, zoals bijvoorbeeld bij LonelyGirl15 het geval was, maar kan zich ook verplaatsen naar de openbare ruimte. Dit brengt, naast minder controle door de vlogger over de omgeving, overigens ook ethische vraagstukken met zich mee. Bij een traditionele televisieploeg was duidelijk voor omstanders dat er gefilmd werd. De omstanders konden zich hier op aanpassen. Met de onopvallende, kleine camera’s van tegenwoordig, of de alom geaccepteerde smartphone zijn omstanders zich minder bewust van de camera. Een vlogger moet daar verantwoordelijk mee omgaan (Snelson, 2015). Als laatste verschillen vlogs ook wat betreft stijl onderling. Volgens Aran, Biel & Gatica- Perez (2014) lijkt de stijl van een vlog de weerspiegeling te zijn van de vlogger in de video. Ze ontdekten dat video’s met meer shots, meer beweging, bredere kadrering, waarin de vlogger zelf meer dingen beleeft, meer views kregen dan video’s die statischer zijn, minder shots hebben en minder de belevenis van de vlogger tonen. Het lijkt er dus om te gaan dat video’s in hoog tempo gemonteerd moeten worden, en dat de vloggers een hoop moeten ondergaan.
Samenvattend is de verscheidenheid tussen vlogs groot. Het aanbod is enorm, en vlogs zijn dan ook één van de meeste dominante vormen van user-generated content op YouTube. Ze stonden aan de basis van het succes van YouTube. Al snel ontdekten commerciële partijen de potentiële kracht van vloggers voor hun merk. Vloggers gebruiken spreektaal, ze zijn eigenlijk als ieder ander en daardoor identificeert het publiek zich makkelijk met een vlogger. Door middel van parasociale interactie ontstaan hele gemeenschappen rondom vloggers, die daarmee de status van celebrity bereiken. Het interactieve aspect van YouTube maakt dat nog eens extra makkelijk. Het feit dat vloggers in allerlei niches opduiken, maakt het voor adverteerders mogelijk om middels de vloggers hun boodschap in een specifieke niche te krijgen. Daarbij zouden vlogs met name snel gemonteerd moeten zijn, met meer beweging in de shots en een grotere aandacht voor de beleving van de vlogger. Video’s die statischer zijn gefilmd zijn en minder draaien om de belevenis van de vlogger trekken minder kijkers. Deze dynamische
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 12 Theoretisch kader manier van filmen wordt steeds makkelijker gemaakt, door voortschrijdende technologie. Het decor van de vlogs verandert doordat camera’s steeds makkelijker mee te nemen zijn. In de inhoudsanalyse zal ik aandacht besteden aan de mate waarin de presentatoren van de programma’s opgaan in hun onderwerp. Hierbij spelen ook zaken als journalistieke neutraliteit een rol. Daarnaast kijk ik naar de snelheid van de video’s en de manier waarop camera’s worden gebruikt.
2.3 Innovatie Bij innovatie gaat het om verandering. Het woord is ontleend aan het Latijn, innovare betekent ‘te veranderen’ (Storsul & Krumsvik, 2013). Innovatie bij nieuwsmedia is “het proces van het komen tot nieuwe benaderingen op gebied van gebruiken en vormen en tegelijkertijd vast blijven houden aan kwaliteit en hoge ethische standaarden” (Pavlik, 2013: 183). Bij innovatie moet wel sprake zijn van verbetering, niet alleen van verandering. Innovatie moet dan ook nuttig zijn. Iets is pas een innovatie als de status quo wordt verbeterd (Trappel, 2015). Er wordt al lang over innovatie gesproken. Volgens Storsul & Krumsvik (2013) schrijft Schumpeter in 1934 al over innovatie, geïnspireerd door Karl Marx. Volgens Schumpeter kan het proces van creativiteit en innovatie leiden tot destructie van de gevestigde orde, zogenaamde creatieve destructie (Storsul & Krumsvik, 2013). Maar soms gaat het verdwijnen van de gevestigde orde zo langzaam, dat het eerder op een natuurlijk proces lijkt. Bij het telegram duurde het erg lang voordat de dienst verdween, terwijl de functie al geruime tijd door nieuwe processen was overgenomen (Bruns, 2014). Bij lineaire televisie is hetzelfde aan de gang. De processen zijn al enige tijd overgenomen door bijvoorbeeld internet, waarmee het proces van creatieve destructie dus al is begonnen, al is natuurlijk onzeker of destructie de uitkomst zal zijn. Het zou dan ook goed kunnen dat het verdwijnen van lineaire televisie, net als bij het telegram, nog even op zich laat wachten. Op dit moment kunnen we daarom beter spreken van “disruptieve innovatie” (Christensen, 1997: xv). De innovatie is nog niet destructief, maar zorgt wel voor chaos en ophef. Deze ophef blijkt nu bijvoorbeeld uit de discussie rondom de rol van de NPO op YouTube. De manieren waarop het internet zich nu ontwikkelt lijken misschien maar kleine innovaties, maar ze hebben de potentie om uiteindelijke destructief te zijn. Het is belangrijk om deze innovaties dus niet te onderschatten (Storsul & Krumsvik, 2013). Deze innovaties vinden plaats in twee fases. In eerste instantie wordt alleen iets nieuws ontwikkeld. Daarna ontvouwt de ontwikkeling verder in een bepaalde context (Fuglsang, 2010). Gebruikers dragen sterk bij aan de innovaties en de manier waarop deze verder worden ontwikkeld, zoals eerder in dit hoofdstuk ook al betoogd (Dogruel, 2014). Twitter veranderde bijvoorbeeld onder invloed van gebruikers van een medium waar werd gedeeld wat er vandaag op het lunchmenu stond, in een medium om evenementen wereldwijd te volgen (Roginsky, 2014). Ook dit is te vergelijken met hoe televisie in de loop der jaren is veranderd van platform waar louter werd verslagen wat er gebeurde in de wereld, naar medium dat zelf onderdeel van nieuws kan worden. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij onderzoeksjournalistieke programma’s die zelf nieuws maken. Echter, als de journalistieke innovatie teveel wordt geleid door de wensen van de kijker worden elementen die goed scoren belangrijker dan de impact van de programma’s. Makers moeten daarom rekening blijven houden met de definitie van Pavlik. De journalistiek heeft bepaalde ethische standaarden hoog te houden, ook op nieuwe platformen. Ook de markt speelt een rol bij innovaties, zoals ik eerder al betoogde dat de maatschappij een rol speelt. Soms is er sprake van meerdere uitvindingen tegelijkertijd. VHS versloeg
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 13 Theoretisch kader bijvoorbeeld concurrent Betamax, terwijl de Betamax-videoband een kwalitatief beter product was. VHS had simpelweg een krachtiger marktpartij achter het product staan, waardoor deze uitvinding kon uitgroeien tot innovatie (Trappel, 2015). Een uitvinding is iets nieuws, de innovatie is de daadwerkelijke implementatie van dat nieuwe. Uitvinding en innovatie zijn daarmee twee verschillende begrippen (Dogruel, 2014; Storsul & Krumsvik, 2013). Hieruit blijkt dat innovaties vaak producten of processen zijn met een hoog risico. Hoewel er soms veel werk wordt verzet, kan het succes of resultaat volledig uitblijven (Dogruel, 2014). Een duurzame innovatiestrategie in nieuwsmedia moet zich dan ook laten leiden door vier principes. (1) Er moet sprake zijn van intelligent en gedegen onderzoek voorafgaand aan de vernieuwing. Op die manier kan een beslissing beter worden ingeschat en kan beter worden beoordeeld of een beslissing het beoogde effect zou kunnen hebben. (2) Men moet vasthouden aan vrijheid van meningsuiting in de pers. Alleen dan kan worden verzekerd dat journalisten hun werk goed kunnen doen. (3) De waarheid moet altijd met toewijding worden achtervolgd om de geloofwaardig van nieuwsmedia niet te laten verminderen. (4) Ethiek is een belangrijk aspect bij de innovatie. Een voorbeeld waarbij de ethische standaard hoog wordt gehouden is dat The New York Times zijn betaalmuur verlaagde tijdens crises. Zo kon iedereen het nieuws tot zich nemen. Een ander voorbeeld waarbij de ethiek juist niet in het oog is gehouden, waardoor de veranderingen niet duurzaam zijn gebleken is het schandaal rondom gehackte telefoons door News of the World (Pavlik, 2013). De journalistieke attitude is dan ook één van de drie elementen die van belang zijn om te bepalen of er sprake is van journalistieke innovatie. Naast attitude spelen het format en de inhoud een rol (Prenger, 2014). Bij het format draait het om de manier waarop montage, belichting, cameragebruik en gebruik van muziek is ingezet, en de manier waarop de vorm verschilt ten opzichte van het reeds bestaande. Is er sprake van een reportage, een interview, of een nieuwe vorm waarin elementen worden gecombineerd? Bij het bestuderen van de inhoud moet worden gekeken naar de manier waarop onderwerpen worden uitgezocht en hoe de onderwerpen worden benaderd. Er bestaan daar vaste journalistieke standaarden voor, zoals neutraliteit ten opzichte van het onderwerp. Als laatste draait het bij journalistieke stellingname om de manier waarop het publiek wordt aangesproken, wat het doel is van het programma, welke rol journalisten zichzelf daarbij aanmeten en in hoeverre de journalisten de journalistieke mores aanhouden. Handelen de journalisten objectief, plegen ze hoor en wederhoor, dient het programma een derde partij of juist de maatschappij, benadert de journalist mensen formeel of juist heel amicaal? Dit zijn vragen die helpen bij het in kaart brengen van journalistieke innovatie. Het laat ook zien dat innovatie gestimuleerd wordt door de juiste mensen op de juiste plek. Hierin zijn twee profielen te herkennen. Bij het eerste profiel gaat het om managers die innovatie in hun werkwijze en discours opnemen (Fernández-Quijada, Suárez Candel, Bonet & Arboledas, 2015). Dit betekent dus innovatie van hogerhand. Echter, innovatie kan ook van onderaf komen, door techno-enthousiastelingen. Dit zijn mensen die graag de nieuwe technologieën zo snel mogelijk willen implementeren omdat zij die technologieën erg aantrekkelijk vinden (Fernández-Quijada et al., 2015). Door technologische veranderingen is het bovendien voor nieuwe toetreders makkelijker om een plek te vergaren (Pavlik, 2013). De innovatie is dus hard nodig om relevant te blijven. Dit is ook waarom het voor programmamakers makkelijker is geworden om via YouTube hun programma’s de wereld in te zenden. Zij hebben niet langer de middelen van de logge NPO nodig, hoewel de programma’s die in deze scriptie worden onderzocht nog wel gebruik maken van steun
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 14 Theoretisch kader vanuit die omroepen. Het is daarom van belang dat de grote mediaorganisaties zoals omroepen wel innoveren om dit soort programma’s en makers aan hen verbonden te houden, waardoor de mediaorganisaties relevant kunnen blijven. Deze relevantie kan worden versterkt door het creëren en aanbieden van hoogwaardige content, in interactie met het publiek en door het inzetten van methoden die de nieuwe digitale tijd met zich meebrengt, onder voorwaarde van de vier principes van Pavlik die hierboven zijn omschreven (Pavlik, 2013). Overigens kan innovatie in media verder worden ontleed. Er kan onderscheid gemaakt worden tussen innovatie in het product, in het proces, in de positie of in het paradigma. Bij innovatie in het product is sprake van nieuwe content of nieuwe toepassingen. Bij innovatie in het proces gaat het meer om organisatorische innovatie, zoals bijvoorbeeld in productiemethoden. Wanneer innovatie plaatsvindt in de positie, gaat het over het veranderingen in de context van de producten of diensten, bijvoorbeeld door het aanspreken van een nieuwe doelgroep. Als verandering plaatsvindt in het paradigma, gaat het om een macro-verandering van bijvoorbeeld distributie via lineaire televisie naar distributie via video-on-demand. Het is belangrijk om innovaties in een bredere context te zien (Dogruel, 2014).
Het draait bij innovatie dus niet alleen om verandering, maar om verbetering. De verbetering zorgt nu nog alleen voor disruptie, maar kan leiden tot creatieve destructie. Het is daarom belangrijk om de disruptie nu al zo goed mogelijk te begrijpen. Dat kan door te kijken naar hoe zaken als journalistieke attitude, het format en de inhoud verandert ten opzichte van de huidige status quo.
2.4 Deelvragen Uit bovenstaande kritische analyse wordt duidelijk dat vloggen en YouTube sterk met elkaar verbonden zijn. Dat ook het vloggen een innovatie doormaakt blijkt uit het onderzoek van Sanchez-Cortes et al. (2015). Waar vlogs zoals die van LonelyGirl15 statisch waren en in hetzelfde vaste decor, halen nu vooral vlogs met een dynamische cameravoering meer views. Vroeger vertelde de vlogger simpelweg een verhaal, nu moet de vlogger veel meer een belevenis ondergaan om de views op een hoog peil te houden. Dat kijkcijfer is een belangrijke graadmeter voor de hoeveelheid geld die commerciële partijen willen uitgeven aan vloggers. Het is daarom belangrijk dat deze vloggers een community opbouwen, met een sterke parasociale relatie. YouTube biedt daar de ruimte voor, gebruikers kunnen immers op elkaar reageren en elkaar volgen door op kanalen te abonneren. Het lijkt vanzelfsprekend dat de makers van nieuwe NPO-programma’s die nu worden gemaakt voor YouTube goed kijken naar hoe vloggers deze innovaties toepassen. Immers, het is logisch dat programmamakers kijken naar wat succesvol is en dat kopiëren bij het toetreden tot het nieuwe platform. In mijn onderzoek besteed ik dan ook uitgebreid aandacht aan de vraag in hoeverre deze nieuwe programma’s aansluiten bij YouTube en vloggers wat betreft vorm. Hiervoor zal ik moeten kijken naar cameragebruik, gebruik van decor, gebruik van geluid en de manier waarop de programma’s de interactie met onder meer de gebruiker zoeken om een community te creëren rondom het programma. Een eerste deelvraag is dan ook: In hoeverre ontlenen #BOOS, Rauwkost en Mashup elementen aan video’s van vloggers? Daarnaast is het belangrijk om in kaart te brengen in hoeverre de programma’s daadwerkelijk een innovatie zijn. Aan de ene kant verwacht ik dat de programma’s anders zijn dan de gebruikelijke televisieprogramma’s omdat de programmamakers een nieuwe platform betreden.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 15 Theoretisch kader
Aan de andere kant verwacht ik ook een zekere journalistieke waarde die gelijk moet blijven om te kunnen spreken van een duurzame innovatie, volgens Dogruel (2014). Zaken als objectiviteit, neutraliteit en een formele toon botsen hier met de manier waarop vloggers een persoonlijke kijk op onderwerpen geven. Dit maakt het belangrijk om aan de hand van de factoren die Prenger (2014) noemt (format, inhoud en journalistieke stellingname) te kijken naar de programma’s. Een tweede deelvraag is dan ook: In hoeverre is bij #BOOS, Rauwkost en Mashup sprake van journalistieke innovatie? Aan de hand van deze twee deelvragen probeer ik een antwoord te geven op de vraag in hoeverre #BOOS, Rauwkost en Mashup vernieuwende programma’s zijn op YouTube. In het volgende hoofdstuk beschrijf ik de methode die ik daarvoor toepas.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 16 Methode
3. Methodologie
In deze scriptie onderzoek ik in hoeverre #BOOS, Mashup en Rauwkost aansluiten bij YouTube en in hoeverre er sprake is van journalistieke vernieuwing. Dat doe ik aan de hand van een inductieve kwalitatieve inhoudsanalyse, aangevuld met semigestructureerd diepte-interviews.
3.1 Corpus De drie onderzochte programma’s zijn #BOOS van BNN, Mashup van de NOS en Rauwkost van de NTR. De drie programma’s verschillen in populariteit. Om die populariteit te meten gebruik ik de kijkcijfers, dat is volgens Peer & Ksiazek (2011) een goede en betrouwbare methode om succes te meten. De drie programma’s worden geproduceerd door publieke omroepen. Aan het einde van dit onderzoek kan ik dan ook conclusies trekken met betrekking tot de NPO. Het corpus is samengesteld op 9 december 2016. De data veranderen constant, daarom is gekozen voor één vast peilmoment voor alle mogelijke veranderende data. 3.1.1 #BOOS Op het YouTube-kanaal van #BOOS (youtube.com/boos) zijn op 16 juni 2016 de eerste twee afleveringen van het programma #BOOS geüpload. Sindsdien heeft het kanaal meer dan 200.000 abonnees aan zich verbonden. Er staan op 9 december 2016 23 afleveringen online, er zijn twee live-shows geweest, er staat één aankondiging van een spin-off van #BOOS op het kanaal, en het laatste filmpje is een aankondiging van een volgende aflevering. Voor deze scriptie is alleen naar de reguliere afleveringen gekeken. Deze afleveringen vormen de kern van het kanaal. Kijken naar de andere filmpjes kan zorgen voor vertekende onderzoeksresultaten, zeker in vergelijking met andere programma’s. #BOOS heeft gemiddeld 431.462 kijkers voor een reguliere aflevering, gemeten over 23 afleveringen. Het minimale aantal views is 263.466 voor aflevering 1, het maximale is 822.621 voor aflevering 11. Een aflevering duurt gemiddeld 9 minuten en 56 seconden. In grafiek 1 is het verloop van het kijkcijfer weergegeven.
900.000 800.000 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 7-7-2016 1-9-2016 8-9-2016 3-11-2016 21-7-2016 14-7-2016 11-8-2016 15-9-2016 28-7-2016 23-6-2016 25-8-2016 18-8-2016 6-10-2016 30-6-2016 16-6-2016 16-6-2016 22-9-2016 17-11-2016 13-10-2016 10-11-2016 27-10-2016 24-11-2016 20-10-2016
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Grafiek 1. Kijkcijferverloop #BOOS
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 17 Methode
3.1.2 Mashup Op het YouTube-kanaal van Mashup (youtube.com/mashup) is op 31 augustus 2016 de eerste aflevering van het programma Mashup geüpload. Sindsdien heeft het programma 1.091 volgers aan zich weten te verbinden. Er staat een gevarieerd aanbod online. Tot en met 19 oktober 2016 heeft Mashup 8 reguliere afleveringen gemaakt. Vanaf dat moment komt een vast onderdeel van het programma, #Dannyopdinsdag, uit als losse video en is het dus niet langer onderdeel van het originele programma. Ondertussen blijven afleveringen van Mashup verschijnen. Begin december 2016 verschijnt een nieuwe korte vorm van Mashup, de Nieuwsmashup. Dit was eerder ook onderdeel van het programma. Als laatste volgt een liveshow van 22 minuten. Ook bij dit programma richt het onderzoek zich op de vijftien reguliere afleveringen die op 9 december 2016 beschikbaar zijn. Mashup heeft gemiddeld 2.734 kijkers voor de reguliere afleveringen. Wel is duidelijk te zien dat na de zevende reguliere aflevering op 12 oktober 2016 Mashup niet maar boven de 900 kijkers per aflevering komt. Het laagste kijkcijfer wordt gehaald op 8 december 2016 met 202 views voor een reguliere aflevering. Een belangrijke kanttekening is wel dat de peildatum slechts één dag na het uitkomen van deze aflevering is. Het maximale aantal kijkers wordt gehaald bij de eerste aflevering, die is gezien door 10.395 mensen. Een aflevering duurt gemiddeld 9 minuten en 2 seconden. In grafiek 2 is het verloop van het kijkcijfer weergegeven.
11.000 10.000 9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 7-9-2016 2-11-2016 31-8-2016 9-11-2016 5-10-2016 8-12-2016 21-9-2016 14-9-2016 28-9-2016 23-11-2016 30-11-2016 16-11-2016 12-10-2016 19-10-2016 26-10-2016
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Grafiek 2. Kijkcijferverloop Mashup
3.1.3 Rauwkost Op het YouTube-kanaal van Rauwkost (youtube.com/rauwkost) is op 28 april 2016 de eerste aflevering geüpload. Die aflevering wordt nog betiteld als pilot. Op dezelfde dag wordt ook de tweede aflevering geüpload. Sindsdien heeft het kanaal 7.034 abonnees vergaard en zijn 39
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 18 Methode
reguliere afleveringen online gezet. Slechts één filmpje is duidelijk anders, dat is de kanaaltrailer. Dit ene filmpje wordt daarom bij dit onderzoek buiten beschouwing gelaten. Rauwkost heeft gemiddeld 10.065 kijkers. Dit is opvallend, want slechts 5 van de 39 video’s halen meer dan 10.000 views. Het laagste kijkcijfer wordt gehaald door aflevering 22, waar slechts 1.010 mensen naar hebben gekeken op de peildatum. Aflevering 26 haalde het meeste views, maar liefst 117.640, ruim elf keer meer dan het gemiddelde aantal kijkers. In grafiek 3 is het verloop van het kijkcijfer weergegeven.
120.000
105.000
90.000
75.000
60.000
45.000
30.000
15.000
0 5-7-2016 3-5-2016 3-5-2016 7-6-2016 2-5-2016 2-8-2016 9-8-2016 6-9-2016 17-5-2016 1-11-2016 31-5-2016 12-7-2016 10-7-2016 19-7-2016 13-9-2016 8-11-2016 10-5-2016 27-9-2016 23-8-2016 26-7-2016 4-10-2016 30-8-2016 21-6-2016 21-6-2016 6-12-2016 20-5-2016 16-8-2016 14-6-2016 24-5-2016 20-9-2016 28-4-2016 28-4-2016 28-6-2016 15-11-2016 11-10-2016 22-11-2016 25-10-2016 18-10-2016 29-11-2016
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 Grafiek 3. Kijkcijferverloop Rauwkost
Ik kijk voor elk programma naar zes afleveringen, in verband met de omvang van het onderzoek. Van elk programma kijk ik naar de twee best bekeken afleveringen, de twee slechtst bekeken afleveren en naar twee afleveringen die halverwege de ranglijst op basis van kijkcijfer staan. Ik verwacht op deze manier een goede dwarsdoorsnede van de programma’s te krijgen. De verwachting dat de nieuwste afleveringen ook het minst bekeken zijn, blijkt niet het geval. Dit ondersteunt mijn verwachting een goede dwarsdoorsnede van het programma te krijgen met deze methode. De afleveringen die ik analyseer zijn weergegeven in tabel 1. Programma Aflevering Uploaddatum Aantal views #BOOS 1 16 juni 2016 263.466 #BOOS 17 13 oktober 2016 304.649 #BOOS 23 24 november 2016 375.907 #BOOS 9 11 augustus 2016 389.382 #BOOS 21 10 november 2016 672.628 #BOOS 11 25 augustus 2016 822.621 Mashup 15 8 december 2016 202
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 19 Methode
Mashup 14 30 november 2016 358 Mashup 11 9 november 2016 663 Mashup 12 16 november 2016 687 Mashup 4 21 september 2016 6.371 Mashup 1 31 augustus 2016 10.395 Rauwkost 22 9 augustus 2016 1.010 Rauwkost 21 2 augustus 2016 1.035 Rauwkost 29 27 september 2016 2.893 Rauwkost 12 10 juli 2016 3.094 Rauwkost 6 10 mei 2016 62.209 Rauwkost 26 6 september 2016 117.640 Tabel 1. Afleveringen die geanalyseerd worden
3.2 Kwalitatief onderzoek Deze afleveringen heb ik in dit onderzoek geanalyseerd aan de hand van een inductieve kwalitatieve inhoudsanalyse, in twee fases. Zoals in het vorige hoofdstuk besproken heeft Prenger (2014) journalistieke innovatie onderzocht aan de hand van format, inhoud en journalistieke attitude. De lijst die zij daarvoor gebruikte dient samen met het codeboek van Peer & Ksiazek (2011) als basis voor een eerste inhoudsanalyse. De lijst van Prenger en het codeboek van Peer & Ksiazek zijn in de bijlage opgenomen. In de eerste fase van de analyse heb ik drie door de computer willekeurig bepaalde afleveringen per programma uit het hierboven beschreven corpus inductief geanalyseerd met behulp van bovengenoemde lijsten. Dit waren de afleveringen (in volgorde van kijken): Mashup 12, Rauwkost 12, #BOOS 23, Rauwkost 21, Mashup 14, #BOOS 9, Mashup 1, #BOOS 21, Rauwkost 26. Tijdens het bekijken van de aflevering heb ik opgeschreven wat opviel. Vervolgens heb ik na elke aflevering een korte samenvatting van mijn bevindingen geschreven. Aan de hand van deze analyse heb ik een codeboek samengesteld voor een uitgebreide analyse. In dit codeboek komen verschillende factoren aan bod die tijdens de eerste analyse de aandacht trokken, naar aanleiding van eerdergenoemde lijstjes. Deze factoren hebben onder meer te maken met audiovisuele grammatica zoals beschreven in het theoretisch kader, en daarmee met audiovisuele vernieuwingen. Daarnaast is gekeken naar de inhoudelijke vernieuwingen en naar meta-data zoals titels en beschrijvingen van de afleveringen. In het codeboek is een scheiding tussen vorm en inhoudelijke aspecten. Dit helpt bij het beantwoorden van de deelvragen waarin ook het onderscheid bestaat tussen vorm en inhoud. In tabel 2 is het codeboek weergegeven.
Vorm Variabele Definitie Toelichting Cameragebruik Is er sprake van meer dan 1 Bij gebruik van een enkele camera ben je camera? Zijn de beelden gedwongen tot plakshots of jump-cuts. scherp? Bovendien hangt het samen met de goedkope makerscultuur van YouTube/Vloggers Belichting Is er sprake van tegenlicht, of Dit is bijvoorbeeld te zien doordat het gezicht is er sprake van een andere van de spreker lichter is dan de omgeving. kunstmatige lichtbron? Televisieprogramma’s gebruiken vaak extra licht, filmen met weinig tegenlicht, etc. Montagetechniek Is er sprake van jump-cuts of In traditionele televisie worden vaak plakshots? plakshots gebruikt, op YouTube juist meer
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 20 Methode
jump-cuts. Visuele effecten Wordt er gebruik gemaakt van Op YouTube worden vaak allerlei visuele extra grafische elementen, effecten gebruikt om de film leuker te maken. zoals captions, plaatjes al dan Op televisie minder. niet over het hele beeld (achtergronden)? Muziek Is er achtergrondmuziek Op YouTube wordt vaker gebruik gemaakt aanwezig? van achtergrondmuziek dan op traditionele televisie. Geluid Wordt gebruik gemaakt van Hierbij valt te denken aan hoorbare of professionele techniek? Vast zichtbare microfoons in beeld. Op te stellen door beoordeling van traditionele televisie wordt veelal een boom het geluid (is er veel gebruikt (soms zichtbaar in de schaduw) of omgevingsgeluid aanwezig, een dasmicrofoon. waardoor spreker onverstaanbaar wordt), en door zichtbaarheid van microfoons. Geluidseffecten Bevat het programma Op YouTube worden vaak allerlei geluidseffecten die later zijn geluidseffecten gebruikt om de film leuker te toegevoegd? Dit zijn effecten maken. die van nature niet aanwezig zijn bij bepaalde beelden, zoals bijvoorbeeld het geluid van een bel bij het verschijnen van een lamp als idee bij iemand. Voice-over Is de voice-over (indien Bij YouTube draait het meer om de aanwezig) dezelfde stem als persoonlijkheid, onder meer in het kader van de stem van presentator? de parasociale interactie. Het ligt dus in de lijn der verwachting dat op YouTube de stem van de voice-over dezelfde is als die van de presentator. Decor Waar bestaat het decor uit, Is er sprake van een serieuze studio, of juist indien aanwezig? sprake van een dynamische veranderende omgeving? Is het decor bij verschillende afleveringen hetzelfde? Herkenbaarheid Welke elementen keren steeds Hiermee is vast te stellen in hoeverre er terug? sprake is van een vast format en bij bijvoorbeeld Rauwkost welke rol de presentator heeft. Vorm Wat is de vorm van het Reportage/studioprogramma met programma? instarts/nieuwe vorm? Inhoudelijk Variabele Definitie Toelichting Titel Dekt de titel van de uitzending Is er sprake van clickbait, of gaat de video de lading? daar echt over, zoals bij serieuze journalistiek mag worden verwacht? Beschrijving In hoeverre beschrijft de Is er sprake van clickbait, of gaat de video beschrijving wat er in de daar echt over, zoals bij serieuze journalistiek uitzending aan bod komt? mag worden verwacht? Onderwerp Wordt de nieuwswaarde en Maken meer mensen dit probleem mee, of is
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 21 Methode
relevantie expliciet genoemd? het juist een heftig incident? Met andere woorden, wordt de nieuwswaarde duidelijk? Aanspreekvorm Wordt er in de video Tutoyeren past niet bij serieuze journalistiek. getutoyeerd of gevousvoyeerd? Toon Hoe is de toon? Is de toon van het programma amicaal of zakelijk? Dit blijkt uit de aanspreekvorm, maar ook uit bijvoorbeeld vriendschappelijke stoten of ‘boks geven’ in plaats van hand schudden. Een amicale toon past niet bij serieuze journalistiek, maar wel bij vloggerscultuur Gast In hoeverre is elke in beeld Bij serieuze journalistiek is elke opgebrachte gebrachte gast relevant? persoon relevant en wordt verklaard wanneer iemand bv. onherkenbaar in beeld wordt gebracht. Bronnen Worden beweringen Bij goede journalistiek past een solide en onderbouwd? Met objectieve geloofwaardige onderbouwing van feiten, of met meningen? beweringen met bronvermeldingen. Feitelijk Worden feiten en meningen Bij serieuze journalistiek worden meningen of gescheiden? emoties van journalisten achterwege gelaten en draait het om de feiten. Neutraal Blijft de presentator neutraal? Hierbij draait het om zaken als onpartijdigheid, objectiviteit en onafhankelijkheid t.o.v. het onderwerp. Als de presentator dit niet is, moet dat onderbouwd worden. Rol Wat is de rol van de Is de presentator onderzoeker, openbaar presentator? Dit wordt aanklager, neutrale brenger van informatie of vastgesteld aan de hand van spreekbuis van iets of iemand? Op YouTube de mate waarin de presentator wordt verwacht dat de journalist steeds meer een kant kiest. Stelt de een mening heeft, omdat hij als persoon presentator feitelijke vragen? optreedt, waar hij op traditionele televisie Krijgen alle partijen nog als doorgeefluik optreedt. gelijkwaardig de kans om te reageren? Publiek Hoe wordt het publiek Wordt het publiek opgeroepen tot reageren, betrokken? wordt het publiek deelgenoot gemaakt van het probleem? Kleding Wat is de kledingstijl? Bij serieuze journalistiek past formelere kleding. Ethiek bij In hoeverre is rekening Kon het getoonde niet worden aangetoond methode gehouden met de afweging met een minder zware methode (bij gebruik privacy vs. maatschappelijk van verborgen camera)? Hoewel alleen de gewin (bijvoorbeeld door het Raad voor Journalistiek en rechters kunnen onherkenbaar maken van oordelen over de afweging privacy vs. personen). maatschappelijk gewin is het voor een journalist ook belangrijk daar rekening mee te houden en het te verantwoorden. Begrijpelijkheid Worden moeilijke woorden Als een verhaal heel snel gaat, of moeilijke uitgelegd of is er sprake van termen en jargon niet worden uitgelegd, kan
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 22 Methode
lange zinnen? Veel informatie het niet te begrijpen zijn. Dit moet wel een in weinig tijd? doel zijn van journalistiek. Verwijzingen Bevat het programma Hierbij gaat het zowel om tekstuele als verwijzingen naar andere visuele verwijzingen. Een grapje over Walibi filmpjes, kanalen of platforms? in #BOOS is bijvoorbeeld een verwijzing naar een eerdere aflevering. Tabel 2. Codeboek
De volgorde waarin de afleveringen gekeken worden is door de computer willekeurig bepaald. De enige voorwaarde is dat ik niet twee afleveringen van hetzelfde programma achter elkaar analyseer. Dit is om te voorkomen dat bepaalde details niet langer opvallen.
3.3 Interviews De inhoudsanalyse wordt aangevuld met een aantal semigestructureerde diepte-interviews met de eindredacteuren van de onderzochte programma’s Deze gesprekken geven verklaringen voor opvallende zaken uit de inhoudsanalyse en geven inzicht in de manier waarop de programma’s op YouTube verder verschillen ten opzicht van programma’s op traditionele televisie. Ook daarin heb ik geprobeerd een onderscheid te maken tussen vorm en inhoud, net als bij de audiovisuele analyse. Echter, omdat semigestructureerde interviews in zekere mate ook een gesprek zijn, lopen deze twee vlakken door elkaar. Vorm beïnvloedt inhoud, en andersom. Voor deze semigestructureerde interviews is een vragenlijst opgesteld. Deze vragenlijst verschilt per interview, omdat de programma’s ook verschillen. #BOOS heeft een kenmerkende vorm van journalistiek en een vaste presentator, terwijl Rauwkost verschillende presentatoren heeft en per aflevering een andere journalistieke werkwijze lijkt te hebben. Een belangrijke rode draad in het interview was de vraag waar vorm boven inhoud gaat. De scripts voor de semigestructureerde interviews zijn te vinden in de bijlage. Door de inhoudsanalyse aan te vullen met interviews met programmamakers worden de resultaten betrouwbaarder en inzichtelijker. Conclusies op basis van de inhoudsanalyse alleen kunnen een verkeerd beeld geven zonder de verklaring van de programmamakers, met name omdat de analyse is uitgevoerd door een enkele onderzoeker. Maar ook voor de interviews geldt dat subjectiviteit op de loer ligt, omdat deze ook zijn gehouden en geanalyseerd door dezelfde enkele onderzoeker.
3.4 Beperkingen Naast de beperking van de enkele onderzoeker kent dit onderzoek ook andere zaken die de aandacht verdienen en de resultaten kunnen beïnvloeden. Allereerst is het onduidelijk hoe het kijkcijfer bij YouTube wordt geconstrueerd. Gaat het om kijkers die het filmpje van begin tot eind kijken, gaat het om kijkers die het filmpje op de achtergrond aan hebben, gaat het om kijkers die slechts een deel van het programma kijken? YouTube maakt hier niets over bekend. Bij kijkcijfers die worden verzameld voor de traditionele televisie geldt dat de methode wel duidelijker is, maar kunnen gebruikers tijdens het kijken ook afgeleid zijn of halverwege het programma afzetten. Voor dat laatste wordt het kijkcijfer wel gecorrigeerd, hoe dat bij YouTube werkt blijft onduidelijk. Toch worden kijkcijfers op YouTube gebruikt om populariteit aan af te meten. Peer & Ksiazek (2011) geven aan dat de kijkcijfers op YouTube betrouwbaar zijn voor wat betreft populariteit.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 23 Methode
Overigens ontstond begin december 2016 ophef over de kijkcijfers van YouTube. Allerlei kanalen zouden minder views halen dan gebruikelijk. Volgens YouTubers komt het door een verandering in het algoritme van YouTube. YouTube ontkent deze verandering (Hale, 2016; Hamedy, 2016; Nash, 2016). Hoewel dus onduidelijk is wat hier gebeurt en in hoeverre het meten van kijkcijfers door YouTube begin december is beïnvloed of veranderd, is het wel belangrijk deze wetenschap te hebben bij het beoordelen van conclusies en uitspraken in deze scriptie. De steekproef is immers gebaseerd op het kijkcijfer van elke aflevering. Een aantal van de kijkcijfers valt in de periode waar ophef over ontstond. Het programma #BOOS wordt ook op npo.nl uitgezonden. De kijkcijfers daar zijn niet beschikbaar en worden dus ook niet meegenomen in dit onderzoek. Hetzelfde geldt voor Rauwkost dat op npo3.nl te zien is. Mashup is niet te vinden via npo.nl. De peildatum van de kijkcijfers is 9 december 2016, rond 11 uur in de ochtend. Dit is belangrijk om te weten, omdat het kijkcijfer op YouTube altijd nog verder kan oplopen, zeker voor video’s die nog niet lang online staan. Door meerdere video’s te analyseren wordt een breder beeld gekregen van het programma, waardoor deze onzekerheid geminimaliseerd wordt. Volgens Roginsky (2014) is de beste manier om sociale media te onderzoeken door middel van een etnografische studie. De omvang van het onderzoek in deze scriptie is te beperkt om een volledige etnografische studie te doen. Als laatste noemt Bruns (2014) het belangrijk om te kijken naar de volledige geschiedenis en context van een programma om het programma en de innovatie goed te kunnen begrijpen. In het vorige hoofdstuk is de bredere context daarom beschreven. De omvang van dit onderzoek is beperkt en daarom zal er in het onderzoek niet worden gekeken naar de bredere context. Publieksonderzoek zou in een grotere vervolgstudie kunnen bijdragen aan het beter begrijpen van journalistieke innovatie en met name de implicaties daarvan.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 24 Resultaten
4. Resultaten
In dit hoofdstuk heb ik de resultaten van de inhoudsanalyse gecategoriseerd weergegeven. Op die manier worden verschillen en overeenkomsten van programma’s goed duidelijk. Vervolgens is bij elk element een beknopt overzicht in een tabel te zien. Daarna bespreek ik wat in de interviews werd besproken dat relevant is voor het element. Als laatste vat ik dit alles samen per element. Verderop in het hoofdstuk is nog een kort overzicht van andere relevante uitspraken uit de interviews te vinden. Een compleet overzicht van de uitkomsten van de inhoudsanalyse en de transcripten van de interviews zijn te vinden in de bijlagen. Voor de interviews heb ik gesproken met José de Vries, product manager online bij de NOS, Hubert van der Want, eindredacteur van #BOOS bij BNN en Selli Altunterim, eindredacteur van Rauwkost bij de NTR. Allen dragen een inhoudelijke verantwoordelijkheid voor het programma.
4.1 Inhoudsanalyse Net als tijdens het onderzoek maak ik in dit hoofdstuk ook het onderscheid tussen vorm en inhoud, om de twee deelvragen goed te kunnen beantwoorden.
4.1.1 Vorm Titels Wat opvalt aan de titels wat betreft vorm is dat ze vrijwel volledig in hoofdletters zijn en dat de namen van de programma’s in de titel worden genoemd. Bij #BOOS en Mashup wordt dit gecombineerd met het nummer van de aflevering. Bij Rauwkost wordt ook de presentator genoemd, die presentator is namelijk niet elke aflevering hetzelfde. De beoordeling van de inhoudelijke waarde van de titel wordt verderop behandeld. Mashup Hoofdletters, programmanaam en afleveringsnummer #BOOS Hoofdletters, programmanaam en afleveringsnummer Rauwkost Hoofdletters, programmanaam en naam van de presentator
De Vries (Mashup) zegt dat YouTube alleen op tekst doorzocht kan worden. “Daar moet je zo veel mogelijk in zetten.” Ook Van der Want (#BOOS) leerde op cursus bij YouTube dat het belangrijk is de juiste steekwoorden te gebruiken. Altunterim (Rauwkost) geeft met betrekking tot de titel aan dat hij heeft geëxperimenteerd om te ontdekken wat het beste werkt. Dit is met name terug te zien in het inhoudelijke van de titel, daarover later meer.
Hieruit blijkt dat het wat betreft vorm gangbaar is om de titel in volledige kapitalen te schrijven, de programmanaam te gebruiken, en dat er soms gekozen wordt voor het vermelden van het afleveringsnummer.
Beschrijving Over het algemeen bestaan de beschrijvingen bij #BOOS en Mashup uit drie delen, bij Rauwkost uit twee delen. Bij de beschrijvingen valt op dat het eerste deel van de beschrijving per aflevering wisselt. Dit is dan ook de daadwerkelijke inhoudelijke beschrijving. Vervolgens volgt bij #BOOS een oproep tot reageren, bij Mashup de oproep om te abonneren en bij Rauwkost kort informatie over wanneer de video’s online komen, gevolgd door een oproep tot abonneren. Bij #BOOS en Mashup bestaat het derde deel uit een beschrijving van het programma, al dan niet met links. Het tweede en eventueel derde deel van de beschrijving zijn vrijwel altijd hetzelfde.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 25 Resultaten
Mashup Drie delen: een inhoudelijk deel, een deel met een oproep tot abonneren en reageren en een verwijzing naar instagram, en een deel informatie over het programma #BOOS Drie delen: een inhoudelijk deel, een deel met een oproep tot reageren en een deel informatie over het programma Rauwkost Twee delen: een inhoudelijk deel, en een kort deel met informatie over het programma
Net als bij de titel speelt de vindbaarheid bij de drie programmamakers een rol. Bovendien geeft De Vries (Mashup) aan dat YouTube wordt omschreven als sociaal platform, “maar eigenlijk is het gewoon een videoplatform, waar miljoenen minuten per seconde worden geüpload. Om daar zichtbaar in te worden is gewoon echt heel lastig.”
Net als bij de titel speelt sterk dat de makers zo veel mogelijk goede sleutelwoorden moeten gebruiken. Mashup werkt daarvoor met de meest uitgebreide beschrijving van de drie programma’s. De ruimte bij de beschrijving lijkt onbeperkt, waardoor er dus ruimte is voor een oproep tot reageren, abonneren en beoordelen. Dit is iets wat dan ook vaak terug te zien is op YouTube, en dit is ook sterk anders dan bij de beschrijving van bijvoorbeeld een televisie- programma in een tv-gids of online.
Duur De duur van de programma’s is vrij uiteenlopend. Bij Mashup duurt de eerste aflevering ruim 10 minuten, maar de overige geanalyseerde afleveringen duren ongeveer 7 à 8 minuten. Bij #BOOS valt ook op dat de eerste aflevering van de serie iets meer dan 6 minuten duurt, terwijl de rest van de afleveringen rond de 10 minuten uitkomen. Bij Rauwkost verschilt het, maar ook daar lijken de afleveringen tussen de 5,5 en 7,5 minuut te blijven. De gemiddelde duur van de bekeken afleveringen is in onderstaande tabel te zien, naast het gemiddelde van alle afleveringen van het programma, op peildatum 9 december 2016. Gemiddelde programmaduur Onderzochte afleveringen Alle afleveringen (9 dec 2016) Mashup 8.23 9.02 #BOOS 9.47 9.56 Rauwkost 6.24 6.38
Desgevraagd zeggen Van der Want (#BOOS) en Altunterim (Rauwkost) dat de programma’s geen ideale richttijd hebben, maar dat de duur vaak toevallig ongeveer gelijk is. Vaak blijkt dat onderwerpen goed passen in de gemiddelde tijd, uitschieters daargelaten. In het interview met De Vries (Mashup) is de richttijd niet aan de orde gekomen, wel is de opnametijd besproken. Een opname duurt gemiddeld zo’n dertig tot veertig minuten. Bovendien experimenteert Mashup nog enorm met welke onderdeel in de aflevering moet. De eerste geanalyseerde aflevering bevatte nog de reportage van Dappere Danny. Later is dat een eigen item geworden op het YouTube- kanaal. Dit heeft effect op de lengte van de afleveringen. Overigens geeft Altunterim (Rauwkost) aan dat de video’s gemonteerd door YouTubers korter zijn dan video’s gemonteerd door de redactie. Opvallend, want Van der Want (#BOOS) zegt dat YouTube in het algoritme heeft opgenomen dat video’s die juist langer zijn dan 10,5 minuut prominenter worden aangeboden.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 26 Resultaten
De duur van de programma’s verschilt dus sterk, maar per programma is er wel een bepaalde tijdsspanne waarbinnen de meeste afleveringen vallen. De duur van de video lijkt dus onderdeel van het format. Als we de uitspraak van Van der Want (#BOOS) mogen geloven over het algoritme van YouTube, zouden langere video’s gewenst zijn. De afleveringen zijn korter dat die wens, en korter dan gebruikelijk op reguliere televisie. Van der Want benadrukt dit in het interview: “Het zou niet werken op lineaire televisie zoals het nu is. Want het duurt maar tien minuten. (…) Een lineair televisieprogramma duurt minimaal dertig minuten.”
Cameragebruik Er lijkt bij alle programma’s sprake van slechts een enkele camera. Alleen bij de derde geanalyseerde aflevering van Rauwkost is zichtbaar sprake van een tweede camera. Het betreft hier een kleine statische camera die op de voorruit van een auto is geplakt. Het gebruik van de camera verschilt wel per programma. Bij Mashup is de camera statisch, maar lijkt het dat er verschillende kaders uit hetzelfde shot worden geknipt. Dat kader verschilt per aflevering, mede doordat de studio per aflevering verschilt. Bij #BOOS is het cameragebruik vrij consistent. Soms wordt er gefilmd wanneer iemand in beeld denkt dat de camera niet draait. Meer daarover verderop in dit hoofdstuk. Over het algemeen is het cameragebruik goed, zijn de geportretteerden goed zichtbaar en scherp in beeld. Bij Rauwkost is het cameragebruik niet altijd consistent. Hier en daar wordt meer in- en uitgezoomd en de beelden zijn niet altijd scherp. Mashup Eén vaste camera, meerdere kaders uit dat standpunt geknipt #BOOS Eén camera, goed scherp beeld Rauwkost Eén camera, een uitzondering daargelaten, beeld is niet altijd scherp
Bij Mashup wordt geen groot camerawerk gebruikt, maar moet het er vooral “flexibel en makkelijk” uitzien. De Vries (Mashup) ziet wel overeenkomsten met vloggers maar benadrukt dat er ook een grote groep YouTubers is die gewoon op een bank voor de camera zitten, of zelfs in een studio zoals YouTube-kanaal Ponkers. Bij #BOOS en bij Rauwkost gaan de presentatoren samen met een redacteur en een cameraman op pad. Ik zou verwachten dat het gebruik van de camera dan professioneel is. Bij Rauwkost is daar soms dus nog wat op aan te merken.
Kortom, de drie programma’s gebruiken allemaal maar een enkele camera, soms aangevuld door beelden gefilmd met een smartphone of een kleine statische camera, zoals een GoPro. Het inzetten van een cameraman zorgt niet per se voor zeer professioneel en goed cameragebruik.
Belichting In de eerste geanalyseerde aflevering van Mashup noemt een presentator dat er allemaal lampen in de studio hangen. Een studioruimte biedt deze mogelijkheid, zonder dat dit nadrukkelijk zichtbaar is op beeld. De belichting is wat dat betreft dus goed, er zijn geen donkere vlekken of juist overbelichte elementen zichtbaar. Bij #BOOS lijkt geen sprake te zijn van een extra lichtbron. De geanalyseerde afleveringen zijn allemaal overdag opgenomen, extra belichting is daardoor niet per se nodig. Bij Rauwkost wordt in één aflevering met sterk tegenlicht gefilmd, waardoor de geportretteerden niet altijd goed herkenbaar zijn. Daarnaast zijn er afleveringen waarin toch een extra lichtbundel gebruikt is, zoals bijvoorbeeld blijkt uit de schaduw van de camera in de laatste geanalyseerde aflevering, op 2.42. Mashup Studio, met studiobelichting #BOOS Overdag gefilmd, geen extra lampen zichtbaar
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 27 Resultaten
Rauwkost Zo nu en dan een extra cameralamp, soms gefilmd met tegenlicht
In de interviews heb ik specifiek gevraagd naar wat nou typisch is wat betreft vorm voor YouTube. Helaas is licht niet ter sprake gekomen, en heb ik daar verder ook niet specifiek naar gevraagd.
Wel kan ik zeggen dat belichting nog steeds belangrijk blijft, net als bij televisie. Mashup gebruikt studiobelichting, bij #BOOS wordt de camera altijd zo ingesteld dat mensen goed zichtbaar zijn. Bij Rauwkost wordt er ook over nagedacht, zoals blijkt uit het gebruik van een extra cameralamp. Goede zichtbaarheid lijkt dus onderdeel van de visuele grammatica.
Montagetechniek In alle programma’s komen veel jump-cuts voor. Dat betekent dat het beeld in hetzelfde kader verspringt, bijvoorbeeld bij een interview. Bij Mashup zijn geen plakshots te vinden, wel een aantal keer een overgang naar een nieuwe scene door middel van een effect, in plaats van een jump-cut. In de eerste geproduceerde aflevering van #BOOS zijn nog een paar plakshots te vinden. De mond van de geïnterviewde loopt daar niet synchroon met het getoonde beeld, waardoor de scene kan veranderen. In de volgende afleveringen komen alleen maar veel jump-cuts voor. Bij Rauwkost verschilt het. In sommige afleveringen komen meer plakshots voor dan in andere, maar overal komen jump-cuts voor. Mashup Jump-cuts, aangevuld met effecten bij scènewisseling #BOOS Uitsluitend jump-cuts Rauwkost Jump-cuts, soms ook plakshots
De Vries (Mashup) zegt veel tijd te steken in de montage: “We vinden het belangrijk dat het er goed uit ziet.” De presentatoren monteren daar zelf, volgens De Vries is er geen editor beschikbaar bij de NOS die goed genoeg op de YouTube-manier kan monteren. Wat dat precies is blijft onduidelijk: “Wat betreft vorm voor nieuws of inhoud voor nieuws, dat (…) weet niemand.” Van der Want (#BOOS) zegt dat het belangrijk is dat de video nooit mag indutten, “en je moet zorgen dat je interviews niet te lang zijn (…), je moet heel snel zijn.” Het gebruik van jump-cuts maakt de video sneller. Altunterim (Rauwkost) heeft wel de wens om de YouTubers meer zelf te laten monteren, zoals bij Mashup. Helaas zijn de YouTubers vaak zo druk, dat daar geen tijd voor is. Maar, op het moment dat dit niet gebeurt, wordt het veel meer klassieke tv: “Je kunt de redacteuren dat niet verwijten, want ze zijn tv-mensen.” Bovendien wil Altunterim (Rauwkost) wat speelsheid in de montage.
Het gebruik van de plakshots door Rauwkost kan worden verklaard door de productiedruk die Altunterim (Rauwkost) beschrijft. De redacteuren maken volgens hem meer klassieke televisie dan de YouTubers. Dit bevestigt de veronderstelling dat op YouTube jump-cuts de gebruikelijke montagetechniek zijn. Plakshots komen alleen voor in Rauwkost, terwijl Altunterim dus juist wil dat de montage daar wat speelser en meer ‘YouTube’ is.
Visuele effecten Het gebruik van visuele effecten is bij de drie programma’s compleet anders. Bij Mashup worden de aflevering voorzien van extra graphics in beeld om grapjes te verduidelijken, of soms als grap op zich. Maar het gebruik blijft redelijk beperkt en neemt nooit het hele beeld over. Bij #BOOS
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 28 Resultaten daarentegen is elke aflevering sprake van een aantal samenvattingen. In deze samenvattingen wordt verteld wat de kijker zojuist gezien heeft, met een vaste achtergrond, veel effectjes, fotootjes, en allerlei irrelevante zaken in beeld. Vaak gaat dit in razend tempo, waardoor niet alle effectjes door kunnen dringen. Bovendien gebruikt #BOOS veel captions, tekst in grote letters in beeld. Deze captions kunnen overal in de aflevering verschijnen, en gaan in hoog tempo. Bij Rauwkost wordt eigenlijk nauwelijks gebruik gemaakt van visuele effecten, anders dan naambalkjes. Mashup Ondersteunende visuele effecten, soms captions #BOOS Delen van de video bestaan louter uit visuele effecten, veel captions Rauwkost Geen visuele effecten, op de naamtitels na
Ook hierover leun ik op de uitspraak van De Vries (Mashup) dat wat betreft vorm nog niet duidelijk is hoe nieuws serieus gebracht kan worden. Zoals Van der Want (#BOOS) hierboven al zegt, is het belangrijk dat het filmpje nooit indut. Bij #BOOS bereikt hij dat door captions (teksten in beeld) te gebruiken. Volgens hem creëert dit altijd een tweede laag en een soort basiskwaliteit. Bij Altunterim (Rauwkost) is dit nog een uitdaging. Hij krijgt vaak als reactie dat het zo zwaar en serieus is, en hij is daarom aan het zoeken naar de juiste vorm om het programma toch toegankelijker te maken.
Bovenstaande geeft aan dat er nog geen eenduidig beeld is over het gebruik van visuele effecten. Het is wel duidelijk dat Mashup en #BOOS er in meer of mindere mate gebruik van maken. Mashup zie ik als het serieuzere programma in vergelijking met #BOOS, Rauwkost als nog serieuzer. Ik concludeer dan ook dat naarmate het programma serieuzer wordt, er minder visuele effecten gebruikt worden.
Muziek In alle afleveringen wordt achtergrondmuziek gebruikt, maar de stijl van de muziek verschilt per programma. Bij Mashup worden veel verschillende muziekjes door elkaar gebruikt, soms lijkt de verandering het einde van een scène te markeren. Het lijkt allemaal hitrepertoire te zijn. Bij #BOOS wordt een muziekje gebruikt dat het programma een soort circuseffect geeft. De afleveringen krijgen daardoor in mijn ogen een satirisch effect. Het muziekje is in veel afleveringen hetzelfde, of op z’n minst dezelfde stijl. Bij Rauwkost wordt ook hitrepertoire gebruikt, maar hier heeft het een minder uitgesproken functie dan bij bijvoorbeeld Mashup. Bovendien is de achtergrondmuziek bij interviews afwezig. Mashup Veel wisselende muziekjes, lijken scènes te markeren #BOOS Er wordt veel gebruik gemaakt van een circusmuziekje met een satirisch effect Rauwkost Veel muziek, niet heel veel wisseling, en afwezig tijdens interviews
Net als de belichting komt het gebruik van muziek ook niet specifiek ter sprake tijdens de interviews. Wanneer de geïnterviewden gevraagd wordt naar vorm, spreken zij veelal over inhoudelijke vorm.
Alle afleveringen gebruiken muziek. De toon van het programma kan door het gebruiken van bepaalde muziek ook veranderen. Muziek mag dus niet ontbreken in de afleveringen.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 29 Resultaten
Geluid Bij veel geanalyseerde afleveringen zijn opgespelde dasmicrofoons zichtbaar, soms wordt ook gebruik gemaakt van een handmicrofoon. Het geluid is daardoor vaak professioneel en goed. Bij Mashup zijn de microfoons niet in alle afleveringen zichtbaar, maar klinkt het geluid wel professioneel, niet hol. Wel valt op dat zowel bij Rauwkost als bij Mashup het geluid soms wat overstuurd is. Met name bij Rauwkost klinkt het geluid van bijvoorbeeld presentaties hol, doordat het lijkt te zijn opgenomen van de boxen, en niet rechtstreeks van de mengtafel van de presentatie. Daarnaast verschilt bij Rauwkost soms per scène of het geluid stereo of mono wordt weergegeven. Daardoor is er in sommige afleveringen geen continuïteit wat betreft kwaliteit van geluid. Bij #BOOS is het geluid goed, niet overstuurd. De microfoons zijn dan ook constant zichtbaar op de kraag van de presentator, net als bij de gast. Het geluid van een ‘boosdoener’ is ook goed, terwijl die niet een microfoon heeft opgespeld. Mashup Goed geluid, soms wat overstuurd, niet bij alle afleveringen is een dasmicrofoon zichtbaar, wat onduidelijk maakt hoe het dan is opgenomen #BOOS Professioneel, dasmicrofoons zichtbaar bij presentator en gast Rauwkost Het geluid is vaak goed, door de zichtbaar opgespelde dasmicrofoons. Tijdens bijvoorbeeld presentaties is het geluid wel hol. Wisseling tussen stereo en mono
Zoals al aangegeven bij cameragebruik is de ploeg die op pad gaat beperkt. Gebruikelijk is dan dat de cameraman ook het geluid regelt. Dit kan de kwaliteit verminderen, je kan immers niet op alles tegelijk letten. Hoewel de NOS in een studio opneemt zegt De Vries (Mashup) daarover: “Je maakt iets maakbaars voor de dagen die je krijgt.” Zij geeft gedurende het interview aan dat haar budget erg klein is. Altunterim (Rauwkost) merkt bij zijn geldschieter, de NPO betaalt het project, ook dat het lastig is voldoende budget te krijgen.
Het geluid is daarmee dus niet altijd even goed, terwijl bij het programma dat erg goed scoort het geluid eigenlijk wel altijd goed is. Het is makkelijk om het budget hiervan de schuld te geven, maar volgens mij is hier meer sprake van correlatie dan causaliteit. Immers, met alleen een cameraman kan #BOOS ook goed geluid opnemen. In ieder geval gebruiken alle partijen professionele apparatuur. Geluid is dan ook een belangrijke factor die mede de kwaliteit en dus ook populariteit kan bepalen. Hoewel het geluid dus af en toe afwijkt van de kwaliteit van traditionele televisie, kan alleen publieksonderzoek bepalen in welke mate dat stoort.
Geluidseffecten Bijna alle afleveringen bevatten geluidseffecten. Net als bij de visuele effecten vinden we het meeste geluidseffecten bij #BOOS, bijvoorbeeld bij verschijnende visuele effecten, of als onderdeel van het verhaal. Bij Mashup worden wel geluidseffecten gebruikt, maar minder dan bij #BOOS. Ook bij Rauwkost worden geluidseffecten gebruikt, maar niet in alle geanalyseerde afleveringen. Bovendien zijn er alleen geluidseffecten als er bijvoorbeeld een scènewisseling is. Het geluidseffect ondersteunt dan het visuele effect. Mashup Aanwezig, maar niet heel nadrukkelijk #BOOS Erg nadrukkelijk aanwezig Rauwkost Weinig aanwezig
Voor de geluidseffecten geldt in zekere mate hetzelfde als voor de visuele effecten. Bij Mashup zijn ze aanwezig, maar zoekt De Vries (Mashup) nog naar de juiste vorm, terwijl #BOOS de
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 30 Resultaten effecten erg nadrukkelijk aanwezig monteert. Hiermee bouwt Van der Want (#BOOS) een tweede laag in waarmee hij dus een basisniveau kan creëren voor minder leuke afleveringen. Ook de NTR worstelt nog.
Hieruit blijkt dat de visuele en geluidseffecten wel een grotere rol kunnen spelen dan alleen hun aanwezigheid op de achtergrond. Bij #BOOS wordt er een hele verhaallijn mee gecreëerd, om het niveau van de aflevering te waarborgen. Maar, of dit voor de harde serieuze journalistiek ook geldt is zoals De Vries (Mashup) aangeeft nog moeilijk te zeggen, ook op basis van dit onderzoek.
Voice-over Het valt op dat Rauwkost praktisch geen gebruik maakt van voice-overs, op de voice-over van NPO3 na, aan het einde: “Meer zien? Ga naar NPO3.nl/Rauwkost”. Dit is een stem die niet ergens anders in de aflevering voorkomt. Bij #BOOS en Mashup is de voice-over de stem van de presentator. Mashup Zelfde stem als presentator #BOOS Zelfde stem als presentator Rauwkost Afwezig, op de stem van NPO3 na. Deze stem komt niet voor in de afleveringen
De voice-overs specifiek zijn niet aan bod gekomen tijdens het interview, maar wel is aan bod gekomen dat de presentator in grotere mate benaderbaar of toegankelijk moet zijn voor de kijker. Bovendien geef ik in het codeboek al aan dat het mij hier gaat om de parasociale interactie die ik in het theoretisch kader heb beschreven. De Vries (Mashup) geeft aan dat het belangrijk is dat de presentator authentiek, geloofwaardig en benaderbaar is. Ook Van der Want (#BOOS) zegt dat Tim Hofman als presentator ontzettend belangrijk is, met zijn taalgebruik. Het is dan ook logisch dat de voice-over niet afwijkt van het specifieke taalgebruik, met daarbij dus ook stem en intonatie van Tim Hofman. Ook Altunterim (Rauwkost) geeft aan dat het bij hem erom gaat dat de presentator vanuit zijn persoon iets beleeft of ondergaat. Hij noemt daarbij bijvoorbeeld het geëmotioneerd raken van de presentator. Waarom bij Rauwkost geen voice-over wordt gebruikt, blijft onduidelijk. Blijkbaar is dit de vorm die Altunterim (Rauwkost) als juist beschouwt voor actualiteiten.
Bij het gebruik van een voice-over is het duidelijk belangrijk dat de presentator dit inspreekt. Het draait hier om identificatie met de presentator. Op deze manier continueren de programmamakers die identificatie tijdens de voice-overs. Het alternatief is een tweede stem, waarmee de kijker dan nog geen binding heeft en daardoor de binding met de presentator kan verstoren.
Decor Alleen Mashup wordt opgenomen in een studio, waarbij sprake is van een decor. Bij de twee andere programma’s is sprake van een reportage. Bij deze reportage kan ook sprake zijn van decor, de interviews zijn immers op een bepaalde plek opgenomen. Deze plek is bewust of onbewust uitgekozen, en vormt daarmee het decor. Het decor van Mashup verschilt elke aflevering, maar de houten elementen die de achtergrond vormen komen in vier van de zes geanalyseerde afleveringen terug. In de twee andere afleveringen staan de presentatoren een keer buiten voor het NOS-gebouw, in de laatste aflevering lijken de presentatoren met hun herkenbare houten desk voor een groen scherm te staan. De
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 31 Resultaten rekwisieten die in het houten decor worden geplaatst lijken niet altijd een link te hebben met het besproken nieuws. Een duidelijke uitzondering daarop vormt de aflevering over de verkiezing van Donald Trump, en in zekere mate de aankomst van Sinterklaas in Nederland. Bij #BOOS lijkt het decor willekeuriger te zijn gekozen. Het begininterview wordt regelmatig wel in de buurt van de ‘boosdoener’ opgenomen, maar dit kan bijvoorbeeld ook voor elektriciteitshuisje zijn, of op een leeg grasveld. Bij Rauwkost lijken de decors dan weer iets zorgvuldiger gekozen. Een interview wordt vaak afgenomen op een plek die veel met het onderwerp te maken heeft: een Bovag- woordvoerder voor het pand van de Bovag, een scholier in school. Mashup Sterk wisselend, veel hout, irrelevante rekwisieten #BOOS Reportage, interviews vaak op irrelevante plekken Rauwkost Reportage, interviews vaak op relevante plekken
Omdat alleen Mashup een studioprogramma is, is het decor alleen specifiek ter sprake gekomen bij het gesprek met De Vries (Mashup). Zij geeft aan dat het veel tijd kost het decor op te bouwen. Ze zijn nog niet tevreden over hoe het eruit ziet: “We hebben het nog niet gevonden.” Daarom wordt het programma ook een keer opgenomen voor een groen scherm, en buiten. Overigens gaat de ploeg van #BOOS gewoon op pad. Het script is niet vooraf uitgeschreven, en de presentator trekt daarin vaak zijn eigen plan. Vermoedelijk is dus ook niet gekeken naar decor voor de interviewsetting, helemaal omdat die vaak in de buurt van de ‘boosdoener’ is. Bij NTR is het niet ter sprake gekomen.
Het is lastig om een eenduidige conclusie te trekken met betrekking tot decor. Er is te zien dat de locatie en de rekwisieten vaak irrelevant zijn. Dit impliceert dat het misschien meer om de inhoud gaat, en dat, net als bij de visuele effecten, het decor een bepaalde humor oproept waarmee het basisniveau van kwaliteit wordt gehaald, wat Van der Want (#BOOS) noemt.
Herkenbaarheid Bij Mashup valt met name op dat geen enkele geanalyseerde aflevering hetzelfde is. Wel begint elke aflevering met een fragment uit de aflevering, gevolgd door de leader. Het programma heeft elke aflevering hetzelfde logo, dezelfde beginleader, en dezelfde vormgeving voor bepaalde elementen van het programma, ook als die elementen verschuiven binnen het programma. #BOOS is erg herkenbaar, op de eerste geproduceerde aflevering na. Elke aflevering begint met een shot van de presentator. Soms is hier alleen het haar van de presentator zichtbaar, soms de presentator ten voeten uit, soms alleen z’n gezicht. Vervolgens zegt de presentator: “Hé”. De samenvattingen die door de reportage zijn gemonteerd zijn zeer herkenbaar met altijd dezelfde achtergrond, vaak dezelfde geluidseffecten en soms ook dezelfde foto’s van de presentator. Bovendien is het gebruikte muziekje, net als bij Mashup, vrijwel elke aflevering hetzelfde. Het format is wat vorm betreft daardoor erg herkenbaar. Rauwkost heeft ook een zekere mate van herkenbaarheid. De afleveringen beginnen steevast met een fragment uit de komende aflevering, na een kort billboard: “Nu in Rauwkost”. Vervolgens komt de daadwerkelijke leader en het item. Gedurende de aflevering zijn de logo’s van de NTR en NPO3 in beeld. De andere programma’s hebben dit niet. Ook het feit dat de presentatoren wisselen per aflevering is anders dan bij de andere programma’s. Het programma wordt afgesloten door een herkenbaar billboard van NPO3. Mashup De afleveringen zijn heel wisselend, de vormgeving is veel hetzelfde #BOOS Zeer herkenbaar, op de eerste aflevering na Rauwkost De opening en het afsluitende billboard stralen herkenbaarheid uit, verder geen
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 32 Resultaten
terugkerende elementen
Zoals ook al bij de duur van de afleveringen besproken, valt op dat geen enkele aflevering van Mashup hetzelfde is. De Vries (Mashup) is dan ook nog aan het experimenteren. Maar, als ze eenmaal een format hebben gevonden wordt het uit het “Lab” gehaald en wordt het “business as usual”. Want de propositie waar mensen op abonneren “moet heel duidelijk zijn”. Het format moet staan als een huis. Van der Want (#BOOS) beaamt dat het format zo snel mogelijk herkenbaar moet zijn. Hij zegt dat hij in aflevering één en twee nog zoekende was, maar vanaf aflevering drie is het format vrijwel gelijk. Altunterim (Rauwkost) geeft aan zijn format nog verder te willen door ontwikkelen. Zoals al eerder ter sprake is gekomen zat Rauwkost een tijdje in een modus waarbij in hoog tempo afleveringen geproduceerd werden. Dit kwam de kwaliteit niet ten goede. Uiteindelijk is het succes van een format volgens Altunterim (Rauwkost) niet alleen de herkenbaarheid, maar “uiteindelijk moet je ook een paar keer viral gaan.”
Alle programmamakers zijn het er dus over eens dat de herkenbaarheid van een format van groot belang is. Bij #BOOS is daar meer tempo mee gemaakt, dan bij Mashup en Rauwkost. De Vries (Mashup) geeft daarbij aan dat nog niet duidelijk is hoe nieuws op YouTube voor jongeren gemaakt moet worden.
Vorm Zoals al eerder aangehaald is alleen bij Mashup sprake van een studioprogramma. #BOOS en Rauwkost maken beiden uitsluitend reportages. Bij Mashup is wel in een aantal geanalyseerde afleveringen sprake van een reportage die wordt aangekondigd in de aflevering en die ook in de aflevering is gemonteerd. Mashup Studioprogramma met instarts #BOOS Reportage met samenvattingen Rauwkost Reportage
In de interviews is niet gesproken over de keuze voor deze programmavorm. Toch is het niet gek dat de NOS met studioprogramma Mashup komt. Immers, het belangrijkste programma van de NOS is het Journaal, en dat komt ook uit de studio. De Vries (Mashup): “Als je het dus hebt over ons en historie van de omroep, dan blijkt gewoon dat we dit nog niet zo heel goed kunnen.” Wel zegt De Vries (Mashup) dat ze het qua vorm deels heeft afgekeken van andere YouTubers, zoals Ponkers en programma’s in de comedy-hoek: “Als het er maar flexibel en makkelijk uitziet.” Bij BNN is duidelijk dat het reportage-element aanwezig moet zijn, anders is er geen sprake van overvaltelevisie, terwijl de makers juist graag dat soort journalistiek willen bedrijven. Overigens zegt Van der Want (#BOOS) dat het programma in essentie gewoon een televisieprogramma is. Volgens hem denken televisiemakers altijd over YouTube: “Het moet anders, of snel… Het is een bepaalde perceptie van wat jongeren leuk zouden vinden.” Dat is volgens hem een verkeerd uitgangspunt: “Wat we hier hebben gemaakt is gewoon heel erg wat we zelf heel leuk vinden.” Altunterim (Rauwkost) geeft aan dat hij wil dat de presentatoren echt op gaan in het onderwerp. Een reportage lijkt daar een logische keus voor. Meehelpen in een vluchtelingenopvang kan immers niet in een studio.
Het lijkt dus dat de vorm is gekozen als gevolg van de inhoud en context van omroep. Bij de NOS is de basis vrijwel altijd een studio, bij BNN en de NTR kan de beoogde manier van
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 33 Resultaten journalistiek niet zonder het reportage-element. In geen van de drie gevallen is sprake van een totaal nieuwe vorm.
Algemeen Tijdens de interviews heb ik specifiek gevraagd naar wat YouTube, wat betreft vorm nou anders maakt dan lineaire televisie. Opvallend is dat alle makers noemden dat pranks, challenges, muziekgames en entertainment met name is waar YouTube voor gebruikt wordt. Wat dat specifiek betekent voor elementen als geluidseffecten, montage en belichting blijft onduidelijk.
Concluderend valt te zeggen dat de programma’s op een aantal elementen goed aansluiten bij de cultuur van vloggers en YouTube. Zo hebben de programma’s een uitgebreide beschrijving om goed vindbaar te zijn, proberen de makers interactie te stimuleren en gebruiken ze veelal een snellere manier van monteren met jump-cuts. Daarnaast houden ze veelal vast aan de visuele grammatica door over het algemeen goed gebruik van de camera en voor een deel ook goed gebruik van het geluid.
4.1.2 Inhoud Titel Bij Mashup is te zien dat de titel vaak maar deels inhoudelijk met het filmpje te maken heeft, met uitzondering van de tweede titel “TRUMP WINT EN IS DE NIEUWE PRESIDENT VAN AMERIKA | MASHUP #11”. Bij de andere koppen is er maar een beperkte link met het nieuws. Bij #BOOS is de titel altijd samengesteld uit twee delen. Eén van de twee delen heeft een duidelijke inhoudelijke link met de aflevering. Soms wordt de uitkomst van de aflevering weggegeven, soms alleen de aanleiding van een aflevering, of een incident uit de aflevering. Het andere deel van de titel is vaak niet relevant voor het behandelde probleem (“DAAN EET KAUWGOM UIT TIMS MOND”), maar dit deel komt wel terug in de aflevering. Bij Rauwkost bestaat in drie van de zes geanalyseerde afleveringen de titel uit een vraag. In veel gevallen dekt de titel ook niet geheel de lading. Bij bijvoorbeeld “MAAKT YOUTUBE DIK?” verwacht ik een filmpje over hoe YouTube mensen al dan niet dik maakt. In het filmpje wordt naar meningen van verschillende partijen gevraagd, naar aanleiding van een voorgenomen verbod van het ministerie van Volksgezondheid. Daar tegenover staat een titel als “WRAAKPORNO” die voor een groot deel de lading dekt. In deze aflevering wordt een slachtoffer van wraakporno geïnterviewd. Desalniettemin is “WRAAKPORNO” wel een vrij brede titel en had de aflevering over allerlei aspecten kunnen gaan. Mashup Titel dekt maar in beperkte mate de inhoud #BOOS Titel bestaat altijd uit twee delen, waarbij één deel grotendeels inhoudelijk relevant is Rauwkost Titel dekt in veel gevallen niet goed de inhoud
Net als bij de vorm van de titel speelt de vindbaarheid een grote rol. Dat is volgens De Vries (Mashup) wel een ‘vaag ding’: “Ik ben daar wat makkelijker in, maar ik denk dat de hoofdredactie het niet goed zou vinden als we clickbait dingen gaan maken.” Van der Want (#BOOS) staat niet voor het vraagstuk van wel of geen clickbait maken. Zijn kanaal is al succesvol. Bovendien programmeert hij vrij lineair, elke donderdag om 16 uur een video. Door de herkenbaarheid weet het publiek het kanaal op dat moment al goed te vinden. Als het 16 uur is geweest en de video staat niet online stromen de e-mails binnen. Altunterim (Rauwkost) merkte dat de video’s die eerder zijn geüpload op het kanaal van 3Lab al een soort ondergrens hebben aan views. Het moment dat die ondergrens van abonnees wegvalt, in dit geval door het opzetten van een eigen kanaal, wordt het
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 34 Resultaten lastig. Zoals al eerder beschreven gaat het er ook om dat je een keer viral gaat, volgens Altunterim (Rauwkost). Hij heeft daarom ook geëxperimenteerd met de titel van het filmpje over malafide rijleraren: “Iedereen had het over seks en dit en dat en dat scoort... Nou, ik dacht laten we het eens proberen.” Dit werkte, het is het best bekeken filmpje met 117.640 views op de peildatum.
De journalistieke worsteling is duidelijk. Het gaat om zaken als vindbaarheid als het programma nog niet bekend is. De NTR heeft daarmee geëxperimenteerd, de NOS is daar terughoudender in. Zij worstelen met name met welke onderwerpen wel of niet in de titel moeten. Die rangschikking is onduidelijk. Hoe dan ook is duidelijk dat het belangrijk is een titel te hebben die herkenbaar is, misschien wel belangrijker dan het hebben van een titel die de lading dekt.
Beschrijving Bij Mashup geeft het inhoudelijke deel van de beschrijving maar voor een deel een goed beeld van de aflevering. Vaak komen meer onderwerpen aan bod dan in de beschrijving aangekondigd. Daarmee geeft het dus maar een beperkt beeld van de aflevering. In de beschrijving van #BOOS is een duidelijke omschrijving van het probleem te vinden. De uitkomst van de aflevering wordt niet verklapt. In de beschrijvingen van Rauwkost is vaak een duidelijk beeld van de inhoud te ontdekken. Soms geeft de reportage antwoord op een vraag die in de beschrijving wordt gesteld, soms geeft de beschrijving wat extra context. Mashup Beschrijving laat maar een deel van de behandelde onderwerpen zien #BOOS Beschrijving van het probleem, zonder uitkomst Rauwkost Beschrijving geeft een goed beeld van de inhoud van de aflevering
Voor de beschrijving geldt vrijwel hetzelfde probleem als voor de titel. De Vries (Mashup) twijfelt of ze daarin alle onderwerpen moet beschrijven, om de vindbaarheid te bevorderen. Daar staat dan een erg lange beschrijving tegenover.
Ook hier is de worsteling duidelijk, maar door de grotere ruimte biedt de beschrijving een beter beeld van de afleveringen dan de titel.
Onderwerp In Mashup wordt een enorme hoeveelheid onderwerpen besproken in korte tijd. Hierbij zijn zwaardere en lichtere onderwerpen met elkaar vermengd. Het lijkt daardoor in zekere mate op een lichte vorm van het NOS Journaal. De nieuwswaarde wordt bij de onderwerpen niet expliciet duidelijk gemaakt. Veel onderwerpen krijgen niet meer aandacht dan een paar regels, terwijl sommige onderwerpen langer besproken worden. Daar is geen patroon in ontdekt. Bij #BOOS wordt de nieuwswaarde niet altijd direct expliciet duidelijk. Soms wordt er aangegeven dat het behandelde probleem door meer mensen wordt ervaren. Dit kan ook blijken uit het feit dat het programma voor een tweede keer een ‘boosdoener’ bezoekt. De nieuwswaarde bij Rauwkost is ook niet altijd meteen duidelijk, maar vaak is wel een link te zien naar het nieuws op het moment van publicatie. De aflevering “EXTRA NERDS” is daar een uitzondering op, dat blijkt een extra uitzending te zijn bij een eerdere video. Mashup Veel onderwerpen met wisselende nieuwswaarde #BOOS Nieuwswaarde niet expliciet duidelijk, maar vaak wel onderbouwd dat het behandelde probleem vaker voorkomt Rauwkost Items bij actueel nieuws, zonder de nieuwswaarde altijd expliciet te maken
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 35 Resultaten
Allereerst zegt De Vries (Mashup) dat de inhoud van het programma zich laat leiden door journalistieke waardes en journalistieke keuzes. Maar, ze zegt daarbij dat dit ook meteen de bottleneck is voor YouTube. Om vindbaar te zijn moet je eigenlijk clickbait maken, terwijl je dat niet per se wilt. Daarnaast zegt De Vries (Mashup) dat ze vaak wel onderwerpen uitzoeken die langer relevant zijn onder jongeren. Dit probeert Rauwkost ook te doen, hoewel zij hebben gemerkt dat te serieuze onderwerpen niet worden gewaardeerd. De NTR wil bovendien proberen de grenzen op te zoeken binnen de omroep. Uiteindelijk vindt Altunterim (Rauwkost) dat Rauwkost het equivalent moet zijn van Nieuwsuur, alleen dan op YouTube. Bij #BOOS bekijkt Van der Want ook vooral of de onderwerpen voor iets groters staan. Het moeten brede zaken zijn waarin jongeren zich vinden. Daarbij houdt hij in de grote lijn in de gaten of er een balans is tussen grote en kleine zaken.
Het blijkt duidelijk dat de onderwerpen relevant moeten zijn op het moment van publiceren, maar ook later nog. Bovendien moeten het onderwerpen zijn waarin jongeren, de doelgroepen van de programma’s, zich herkennen. Journalistieke standaarden spelen volgens de makers wel degelijk een rol. Maar uit de inhoudsanalyse blijkt dat de nieuwswaarde niet expliciet besproken hoeft te worden. Door dit niet te bespreken, blijft de video ook makkelijker langer relevant.
Aanspreekvorm In de drie programma’s wordt bijna uitsluitend getutoyeerd. De presentator van #BOOS begint met ‘u’ bij een aantal personen, zoals de voorzitter van de Raad van Bestuur van een hogeschool, maar al gauw verandert dat toch naar ‘je’. Bij Rauwkost is één aflevering in het Engels, waardoor vousvoyeren niet van tutoyeren kan worden onderscheiden. De ondertiteling schrijft echter ‘je’, waardoor in deze aflevering dus ook sprake is van tutoyeren. Mashup Tutoyeren #BOOS Uiteindelijk tutoyeren Rauwkost Tutoyeren
Alle programma’s richten zich op jongeren. Mashup en Rauwkost hebben 12 tot 18 als doelgroep, #BOOS heeft geen specifieke doelgroep, maar wil de jongeren bereiken die BNN als doelgroep heeft. Van der Want (#BOOS) ziet dat vooral mensen tussen de 18 en 25 kijken. Bij al deze jongeren lijkt tutoyeren te passen, zeker bij kinderen onder de 18. Bovendien stellen De Vries (Mashup) en Altunterim (Rauwkost) dat de presentator benaderbaar of toegankelijk moet zijn. Tutoyeren vergroot die benaderbaarheid.
Concluderend valt te zeggen dat tutoyeren op YouTube past bij de journalistiek, met de kanttekening dat deze programma’s zich richten op een jonge doelgroep.
Toon De toon van Mashup is lastig te duiden. Aan de ene kant worden de gasten amicaal aangesproken en is de toon vaak vrolijk, maar tegelijkertijd worden de nieuwsfeiten vrij serieus en helder verteld. Een vrolijke amicale toon wordt dus veel afgewisseld door een serieuze toon. De toon van #BOOS is in alle geanalyseerde aflevering vrolijk en amicaal. De presentator maakt veel grapjes en geeft niet zelden een vriendschappelijke tik op de schouder van de gedupeerde of soms zelfs de ‘boosdoener’. Ook de begroeting van de kijker met een simpele “hé” is amicaal. Bij
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 36 Resultaten
Rauwkost is de toon vaak vrij beleefd en serieus, ook al wordt er getutoyeerd. In een aflevering begroet de presentatrice een geïnterviewde van dezelfde leeftijd met: “Leuk je te ontmoeten.” Dit doet vrij zakelijk aan. Ook het feit dat er niet veel grapjes worden gemaakt en niet al te vaak wordt gelachen in de video’s geeft een vrij serieuze toon. Mashup Amicaal afgewisseld met serieus #BOOS Amicaal en informeel Rauwkost Beleefd, serieus en zakelijk
Volgens De Vries (Mashup) heeft Mashup echt een andere toon, zit er veel humor in en probeert het minder politiek correct te zijn dan wat de NOS gewend is. De presentatoren staan daar veel meer als zichzelf dan bijvoorbeeld Annechien Steenhuizen en Rob Trip, de presentatoren van het Achtuurjournaal. Van der Want (#BOOS) zegt dat hun programma leunt op het eigen taaltje dat de presentator gebruikt (kerfetti in plaats van confetti, etc.). De presentator gebruikte dit taaltje in zijn jeugd ook met een ander lid van de crew van het programma. Dit, aangevuld met de jonge groep die de omroep wil bereiken, verklaren de amicale toon goed. Zoals al eerder aangegeven kreeg Altunterim (Rauwkost) vaak de reactie dat het programma zwaar en serieus was. De zakelijke toon ondersteunt deze reactie. Hoewel hij daar aan wil werken, zegt hij ook dat de YouTubers die Rauwkost presenteren wel duidelijk andere content maken met Rauwkost dan op hun eigen kanaal.
De reacties op Rauwkost en het feit dat de andere programma’s (deels) een amicale toon hebben, maakt dat op YouTube de amicale toon de juiste lijkt. Wel moet hier wederom rekening worden gehouden met de doelgroep die de programma’s proberen te bereiken. Zoals eerder in dit hoofdstuk al is besproken, moeten de presentatoren benaderbaar zijn. Daar lijkt een amicale toon bij aan te sluiten.
Gast In Mashup draait het voor een deel om de gast. In elke aflevering is minstens één gast aanwezig, in sommige afleveringen komen experts iets vertellen, of is bijvoorbeeld Sinterklaas aanwezig. De gast waarmee in de aflevering een continue dialoog wordt gevoerd, is in zoverre relevant dat hij of zij een mening mag geven over het nieuws. De presentatoren vragen daar zo nu en dan ook naar. Bij #BOOS verschilt het aantal gasten per aflevering. Er is altijd sprake van een gedupeerde, in één geanalyseerde aflevering is sprake van een stel dat gedupeerd is. Vervolgens komt vaak de ‘boosdoener’ in beeld, of een aantal werknemers van de ‘boosdoener’. In sommige gevallen zijn de werknemers niet relevant, zoals receptionisten. Deze worden dan ook vaak onherkenbaar gemaakt. Vanzelfsprekend is de boosdoener relevant voor de aflevering. In één aflevering worden ook gasten in een restaurant aangesproken en in beeld gebracht. Deze gasten zijn niet relevant voor het inhoudelijke verhaal van de aflevering (de gedupeerden kregen geen fooi uitgekeerd). Als laatste komt af en toe ook nog politie aan bod. De agenten zijn in de geanalyseerde aflevering onherkenbaar gemaakt. De politie is niet altijd inhoudelijk relevant, anders dan dat het de botsing tussen ‘boosdoener’ en gedupeerde samen met programmamakers toont. Als laatste spreken in Rauwkost vrijwel alleen personen die rechtstreeks te maken hebben met het onderwerp. Er wordt bijvoorbeeld een rijschoolhouder geïnterviewd over slechte rijscholen, of een verantwoordelijk videomaker over het succes van bepaalde videoclips. Mashup Gasten vaak (deels) relevant #BOOS Relevante gasten vaak herkenbaar, minder relevante gasten vaak onherkenbaar Rauwkost Louter direct relevante gasten
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 37 Resultaten
De context van de omroep klinkt goed door bij Mashup. De presentatoren brengen de inhoud, “dan kan de YouTuber het nieuws mening geven, subjectief maken.” De NOS wil de neutraliteit van de presentator bewaken (“het blijven journalisten van de NOS”), en tegelijkertijd helpen met het vormen van een mening. Daarvoor is dus een extra partij ingezet: de gast. Bovendien dacht De Vries (Mashup) dat het zou leiden tot goede “exposure”. Tijdens het gesprek met Van der Want (#BOOS) gaat het wat betreft gasten meer over ethische afwegingen. “We zijn ons er wel echt van bewust dat het echt best wel heftig is… En daarom blurren we ook bijna iedereen.” Iedereen die eventueel nadelig in het filmpje wordt getoond, en niet direct te maken heeft met het probleem wordt onherkenbaar gemaakt. De inhoudsanalyse ondersteunt dit. Eerder in dit hoofdstuk is ook al geconstateerd dat Rauwkost een vrij serieuze toon heeft. Hier past bij dat alleen met relevante gasten wordt gesproken. Gesprekken daarbuiten kunnen afleiden van het serieuze onderwerp, of juist humor toevoegen en zo de serieuze toon beïnvloeden.
Het is duidelijk dat wordt nagedacht over de journalistieke relevantie van de gasten, ook al is dat soms pas achteraf bij het onherkenbaar maken. Het beleid van de drie programma’s is wat dat betreft dan ook niet anders dan van lineaire televisie. Ook hier kan bijvoorbeeld de impact van de beelden voor een persoon heftig zijn en worden mensen vaak onherkenbaar gemaakt.
Bronnen Bij Mashup blijft vaak onduidelijk wat de bron is voor een bepaalde bewering, zoals dat het de heetste zomer ooit was. In de geanalyseerde afleveringen komen in totaal twee experts aan bod. Bij de eerste, Gerrit Hiemstra, is de autoriteit duidelijk, hij wordt benoemd als de weerman van de NOS. Bij de tweede, een Amerikakenner, blijft onduidelijk wie hij is en waarom hij een expert is op het gebied van Amerika. De onderwerpen worden ook maar kort besproken, waardoor weinig tijd overblijft voor diepgang. Bij #BOOS wordt geprobeerd beweringen duidelijk te onderbouwen. Hiervoor worden bijvoorbeeld screenshots van Facebook gebruikt, geeft een presentator aan het juridisch te hebben uitgezocht, of geven gedupeerden aan bewijsstukken te hebben. De daadwerkelijke onderbouwing blijft echter uit. Bij Rauwkost is sprake van verschillende video’s. Bij interviews, zoals de vijfde geanalyseerde aflevering over geld verdienen middels YouTube, is onderbouwing minder nodig, omdat het vooral om de mening gaat van de geïnterviewde. In andere video’s blijft de onderbouwing overigens ook grotendeels achterwege. Er worden wel feiten genoemd, maar waar de feiten vandaan komen blijft vaak onduidelijk. Mashup Weinig onderbouwing #BOOS Poging tot onderbouwing, maar daadwerkelijke onderbouwing blijft onduidelijk Rauwkost Weinig onderbouwing
Eerder hamerde de geïnterviewden al op de authenticiteit van de presentator. Blijkbaar, als die in orde is, kunnen feiten zonder goede onderbouwing worden gebracht. De makers geven aan goed journalistiek werk te verrichten, zoals Van der Want (#BOOS) zegt: “we zorgen wel echt dat alles gecheckt en gedubbelcheckt en getrippelcheckt is. We willen echt niet iemand benadelen…” Bij Mashup komt de inbreng van de experts vanuit de overtuiging van de presentatoren, uit de wens om geloofwaardigheid. Dat maar twee keer een expert aan bod komt, laat zien dat de experts niet langer nodig zijn voor een geloofwaardige onderbouwing. Bij Rauwkost echter, wijt ik het gebrek
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 38 Resultaten aan onderbouwing aan de afwezige journalistieke opleiding van presentatoren. Bovendien is het team van Rauwkost, bestaande uit één full-time redacteur en twee part-time redacteuren, klein. Dit maakt het goed onderbouwen van verhalen ook lastig.
Concluderend blijkt dat de verhalen voor de kijker niet meer onderbouwd hoeven te worden, maar voelen de journalisten wel nog een verantwoordelijkheid om de juiste feiten te brengen.
Feitelijk Bij Mashup houden de presentatoren zich over het algemeen bij feiten, een uitzondering daargelaten, terwijl de gast juist alle ruimte krijgt om meningen te geven, al zijn er bijna geen meningen te vinden in de aflevering over de verkiezing van Donald Trump. Bij #BOOS lopen de feiten en meningen juist sterk door elkaar. De presentator is niet terughoudend met zijn mening, al past dat natuurlijk ook goed bij zijn rol als publieke aanklager. Als laatste is bij Rauwkost vaak sprake van vragen naar meningen door de presentator. Door non-verbale signalen is soms wel de mening van een presentator te herkennen, maar de mening van de presentator wordt bijna nooit expliciet uitgesproken. De meningen van de geïnterviewden dan weer wel. Mashup Presentatoren feitelijk, gasten hebben mening #BOOS Presentator laat mening duidelijk weten Rauwkost Presentator terughoudend, geïnterviewden vrijer in mening geven
Zoals hierboven geconcludeerd hoeven feiten niet langer uitgebreid onderbouwd te worden tijdens de aflevering. Bij het aspect feitelijkheid komt daar bij dat meningen hier en daar wel doorklinken. De presentatoren van Mashup zijn grotendeels feitelijk, maar zo nu en dan komt hun mening toch ook wel naar voren: “Dat stukje mening vormen zit er wel echt ook in,” zegt De Vries (Mashup). Bij #BOOS komt de mening van de presentator duidelijk naar voren, maar dat komt voor een groot deel ook door het soort journalistiek. De presentator komt op voor de gedupeerde. Hij houdt zijn mening dan ook niet voor zich, ook niet richting gedupeerde. Bovendien heeft de presentator bij het filmen het script in zijn hoofd. Het is niet verwonderlijk dat de aflevering daardoor zijn stem krijgt. Ook bij Rauwkost wil eindredacteur Altunterim dat het veel persoonlijker is, en dat de presentator veel meer het verhaal van de aflevering beleeft: “’Ik ben geschrokken’ zal je op het journaal nooit zo snel horen.”
Het wordt naarmate dit hoofdstuk vordert steeds duidelijker welke rol de persoonlijkheid van de presentator speelt. Ook wat betreft feitelijkheid mag het op YouTube minder, en mag de mening een prominentere rol hebben, waardoor de presentator als persoon ook een sterkere rol krijgt.
Neutraal Zoals hierboven beschreven blijven de meningen van de presentatoren bij Mashup achterwege. Dit maakt dat zij vrij neutraal het nieuws brengen. Deze neutrale houding wordt ondersteund door bijvoorbeeld het tegenover elkaar zetten van argumenten van voor- en tegenstanders. In de laatste geanalyseerde afleveringen geven de presentatoren aan wederhoor te hebben toegepast. Ook dat helpt om de berichtgeving neutraal maken. Bij #BOOS is weinig sprake van neutraliteit. De presentator is soms wel kritisch naar de gedupeerde, maar ondertussen gaat hij juist de confrontatie aan met de ‘boosdoener’ uit naam van de gedupeerde. Het extreem vaak
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 39 Resultaten noemen van de merknaam van de ‘boosdoener’ en bijvoorbeeld het plaatsen van teksten in beeld als “lulpik” en “gewonnen” maakt de opstelling van #BOOS niet neutraal. Bij Rauwkost is, mede door de frequente wisseling van presentatoren, geen duidelijke lijn te trekken. In de ene aflevering spreekt de presentator over ‘wij’ in gezelschap van YouTubers, waarmee hij een kant kiest, in een volgende aflevering is de presentator alleen de brenger van informatie en worden bijvoorbeeld rijschoolhouders geïnterviewd, maar ook een gedupeerde klant en de branche-organisatie. Dit laatste maakt een neutralere indruk. Mashup Neutraal #BOOS Niet neutraal Rauwkost Soms neutraal, soms niet
Ook neutraliteit sluit aan bij feitelijkheid en brongebruik. Mashup probeert mening vormend te zijn, zoals De Vries (Mashup) zegt. Maar, zoals ook bij de feitelijkheid, is het de functie van de gasten deze mening in te brengen. Van der Want (#BOOS) geeft aan duidelijk niet neutraal te zijn, en dat hij het officieel geen journalistiek mag noemen omdat de presentator geen “j’accuse” roept. Maar de eindredacteur wil dan ook niet dat mensen er écht last mee krijgen. Soms is het “alsof je een vlieg doodslaat met een tank.” Altunterim (Rauwkost) zegt over neutraliteit dat het meer gaat om de beleving van de presentator. “Het is wel een ander soort journalistiek. Maar uiteindelijk is de vraag, wat wil je bereiken? Wij willen de jongeren bereiken. Jongeren bereik je gewoon op die manier.” Een saai simpel verslag is volgens Altunterim (Rauwkost) niet de juiste manier.
Ook hier is dus te zien dat de presentatoren een prominentere rol krijgen, hoewel de NOS daar nog moeite mee heeft. Het is dan ook te kort door de bocht om te zeggen dat bij journalistiek op YouTube neutraliteit geen rol speelt. Zoals eerder aangegeven worden belangen wel goed afgewogen en proberen de programmamakers een bepaald effect na te jagen, namelijk een mening of zelfs reactie van de kijker en daarmee wellicht debat.
Rol Informeren lijkt het primaire doel van de afleveringen van Mashup. In alle afleveringen wordt een grote hoeveelheid nieuws gebracht, bij sommige onderwerpen wordt een mening gevraagd aan de gast. De presentator van #BOOS heeft een rol van publiek aanklager, soms zelfs activist. Hij kiest altijd de kant van de gedupeerde en probeert het probleem van gedupeerde op te lossen. Dit blijkt bijvoorbeeld uit quotes als: “Ik stond in de startblokken om de boel in elkaar te trappen totdat iemand roept: ‘Oké, hij mag examen doen.’” De presentatoren van Rauwkost lijken onderzoekers. Zij bespreken één probleem per aflevering en proberen dat van meerdere kanten te belichten. Daarmee wordt het publiek geïnformeerd, na onderzoek van de presentatoren. Mashup Informeren #BOOS Publieke aanklager, soms activist Rauwkost Onderzoeker
De rollen die naar voren komen lijken te passen bij de ideeën van de makers. Immers, De Vries (Mashup) wil dat de jongeren primair worden geïnformeerd, maar ook dat ze worden geholpen bij het vormen van een mening. Van der Want (#BOOS) geeft aan dat #BOOS als televisieprogramma gemaakt zou worden op de infotainmentafdeling. Al in het begin van het interview zegt hij dat hij een soort “jongerenombudsman” wilde oprichten. Hij noemt het
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 40 Resultaten programma dan ook “consumententelevisie” en geeft aan dat dit volgens hem goed past bij het doel van een publieke omroep. Altunterim (Rauwkost) ziet, zoals eerder gezegd, Rauwkost als het equivalent van Nieuwsuur op YouTube: “Wij proberen meer achtergronden te brengen.” De rol van onderzoeker past daar goed bij.
De rollen die de geïnterviewden hun programma toedichten sluit goed aan bij de analyse, maar laat ook zien dat de programma’s in zekere mate verschillend zijn. De rollen sluiten in zekere zin ook aan bij de traditionele journalistiek.
Publiek De presentatoren van Mashup lijken het kijkerspubliek bij het gesprek in het programma te betrekken door tijdens het gesprek dat ze met elkaar voeren vaak in de camera te kijken. De kijker wordt op die manier vrij direct aangesproken. Daarnaast bevatten sommige filmpjes reacties van mensen uit het publiek, de zogenaamde ‘vox-pops’. Als laatste roepen de presentatoren het publiek op om te abonneren op het kanaal, te reageren op de video in de ‘commentsectie’, en om de video positief te beoordelen, te ‘liken’: “geef een duimpje”. In #BOOS wordt het publiek maar in zeer beperkte mate betrokken. Ook bij #BOOS wordt aan het einde van het filmpje over het algemeen opgeroepen om te reageren, te abonneren op het kanaal en de video te ‘liken’. Bovendien roept de presentator middels een voice-over op om zaken in te sturen naar de redactie. Zo nu en dan worden ook leden van het publiek in de video vrij willekeurig aangesproken. Dit gebeurt bijvoorbeeld in de aflevering over of een hogeschool wel of niet een homovlag moet voeren. De presentator loopt een volle collegezaal in en vraagt de zittende studenten of de hogeschool wel of niet de vlag moet voeren. Als laatste betrekt Rauwkost op dezelfde manier het publiek: het roept op tot abonneren, reageren en ‘liken’. Soms roept de presentator op tot het bekijken van andere filmpjes. In één geanalyseerde video wordt het publiek met een titel opgeroepen om ook mee te twitteren. Mashup Abonneren, reageren, liken en soms vox-pop #BOOS Abonneren, reageren, liken en zaken insturen Rauwkost Abonneren, reageren, liken en soms twitteren
De makers zijn het eens dat het belangrijk is een community op te bouwen. De Vries (Mashup): “Dat is ook iets waar wij niet heel veel ervaring mee hebben. We zijn hier bij een bedrijf dat gewend is om gewoon het grootste publieke bereik te hebben dat er maar is.” Interactie is belangrijk bij het opbouwen van de community, maar de NOS is “gewend om gewoon te zenden.” Hoe die community dus opgebouwd moet worden is voor De Vries (Mashup) nog niet helemaal duidelijk. Ook Van der Want (#BOOS) moet lang nadenken over de vraag hoe en waarom zij het publiek zouden willen betrekken. Volgens hem is het programma dat stadium wel een beetje voorbij. Dit klinkt logisch, de afleveringen trekken immers gemiddeld meer dan 400.000 kijkers. Maar hoe die community dan is gecreëerd is ook voor Van der Want (#BOOS) onduidelijk. Dat de community er is, is volgens Van der Want zeker: “Iedere week zet iemand een koekjesrecept [in de comments], om de een of andere reden. En niet dezelfde persoon, maar steeds iemand anders.” Dit laat zien dat er een bepaalde gebruiken zijn binnen die community. Volgens Altunterim (Rauwkost) werkt het heel goed om te vragen naar specifieke reacties: “Wat vind jij, hoe zou jij dat doen?” Wel verschilt de respons per onderwerp. Bovendien heeft Rauwkost geen social media medewerker, waardoor de interactie met het publiek niet goed kan
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 41 Resultaten worden aangegaan en onderhouden. Dit laat zien dat een beperkt budget ook het opbouwen van een vast publiek belemmert.
Het is op YouTube dus normaal om de kijker te vragen om te abonneren op het kanaal, om te reageren, en om de video te ‘liken’. Het kan zorgen voor de opbouw van een community rondom het kanaal. Maar, in de video’s wordt niet een uitgebreide interactie aangegaan met het publiek. Wat dat betreft sluiten de programma’s dus niet goed aan bij YouTube. Het bestaansrecht van een programma lijkt verder wel gelegitimeerd te worden door kijkcijfers. “We leven in een wereld waarin je views moet hebben, je moet succes hebben,” zegt Altunterim (Rauwkost).
Kleding De kleding is in alle onderzochte afleveringen erg informeel. De presentatoren van Mashup hebben vaak een t-shirt of losse trui aan, de presentator van #BOOS heeft vaak een spijkerbroek met gaten aan, met een capuchontrui, de gedupeerden zijn vaak soortgelijk gekleed. Ook bij Rauwkost is informele kleding vanzelfsprekend. Alleen de voorzitter van de Raad van Bestuur van de hogeschool draagt in #BOOS een pak met das, bij Rauwkost is een woordvoerder van Bovag te zien in pak, zonder das. Die dragen dus formelere kleding, maar dat valt in het niet bij alle informele kleding. Mashup Informeel #BOOS Informeel Rauwkost Informeel
In de interviews is niet specifiek gevraagd naar kleding, maar zoals al eerder aangegeven moet de presentator benaderbaar zijn, volgens De Vries (Mashup). De informele kleding draagt daar aan bij. Bij BNN (#BOOS) werken volgens Van der Want (#BOOS) alleen maar jonge mensen, die maken wat ze leuk vinden. Bovendien is het programma niet op een specifieke doelgroep gericht. Een logisch gevolg lijkt dat ze niet alleen maken wat ze zelf leuk vinden, maar dat ze zich ook kleden hoe ze zelf leuk vinden. Dat betekent in dit geval dus informele kleding. Bij Rauwkost speelt, zoals ook al eerder besproken, dat het programma vooral niet te zwaar en serieus moet aandoen. Informele kleding past bij die strategie.
Voor journalistiek op YouTube is het niet nodig om erg formele kleding te dragen. De presentator moet benaderbaar zijn voor de kijker. Bovendien richten Rauwkost en Mashup zich op kinderen tussen 12 en 18 jaar. Daar past informele kleding bij. De informele kleding laat verder zien dat de programma’s in dat opzicht gebruiken van vloggers hebben overgenomen.
Ethiek bij methode In het codeboek vraag ik naar een afweging tussen maatschappelijk belang en privacy. Deze afweging speelt bij Mashup en Rauwkost eigenlijk niet. Mashup wordt opgenomen in een studio, iedereen daar is zich bewust van de camera. Ook de mensen die tijdens reportage-elementen worden ondervraagd lijken bereid de vragen te beantwoorden en stemmen dus toe met het filmen. Ook bij Rauwkost lijkt niemand zich te verzetten tegen de beelden, bovendien is daar veelal sprake van een interviewsetting zonder overval. Die overval is bij #BOOS juist één van de handelsmerken. In elke aflevering stapt de presentator met draaiende camera een bedrijf binnen om verhaal te halen. Als mensen aangeven dat de camera uit moet, gaat vervolgens de camera vaak wel naar de grond, maar blijft aanstaan. Teksten in beeld als: “We mochten niet filmen, maar deden het lekker
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 42 Resultaten toch” en voice-overs als: “… waar we soms dingen filmen die niet gefilmd mogen worden, maar soms moet dat gewoon” maken duidelijk dat er soms tegen de wil van mensen wordt gefilmd. Hier komt de privacy dus in het geding. In veel gevallen worden gezichten onherkenbaar gemaakt, maar niet in alle gevallen vind ik deze manier van handelen nodig. Uiteraard plaats ik hier de kanttekening dat dit mijn subjectieve oordeel is, en dat deze afweging van persoon tot persoon verschilt. Mashup Niet van toepassing #BOOS Soms een onnodig zwaar middel Rauwkost Niet van toepassing
Hoewel de NOS geen omstreden methodes gebruikt, geeft De Vries (Mashup) wel aan dat de onderwerpkeuze zich laat leiden door journalistieke waardes. Ook Altunterim (Rauwkost) geeft aan dat de NTR wel verantwoordelijk blijft voor de inhoud en dat daarbij dezelfde afwegingen worden gemaakt als bij andere programma’s. Wel vindt hij zijn programma soms iets te braaf. Bij #BOOS speelt de discussie sterker. Volgens Van der Want (#BOOS) kan consumententelevisie ook netjes, zoals Kassa. Hij noemt dat “journalistiek de betere manier”. Hij heeft ook een uitgebreide discussie gehad met de afdeling juridische zaken over de manier waarop het programma nu werkt. Hij heeft besloten het programma uitsluitend te richten op bedrijven, na een incident met privépersonen. Bovendien moeten alle feiten uitgebreid gecheckt worden en wordt iedereen die eventueel negatief in het filmpje voorkomt onherkenbaar gemaakt. Van der Want (#BOOS) geeft aan dat het belangrijk is dat de zaken die ze behandelen in zekere mate het algemeen belang dienen, maar dat ze ook wel op het scherpst van de snede werken wat betreft privacy. “Dat is dan weer het type programma dat je wil maken. Dus daar kiezen we bewust voor.”
De discussie die binnen de redactie van #BOOS en binnen BNN wordt gevoerd laat zien dat men wel bewust is van de risico’s die aan deze vorm van journalistiek kleven. De redactie heeft ook al te maken gehad met juridische actie tegen een aflevering, waardoor deze aflevering uiteindelijk niet online is gezet. De gesprekken laten bovendien zien dat bij programma’s voor YouTube geen andere ethische afwegingen gemaakt worden door de programmamakers dan bij programma’s voor lineaire tv. In zoverre is er dus geen sprake van journalistieke innovatie.
Begrijpelijkheid De snelheid ligt in de afleveringen van Mashup hoog. Er wordt veel informatie in weinig tijd overgebracht. Hierbij wordt heldere taal gebruikt en worden moeilijke woorden vermeden: “Veel Tubers spelen games of gebruiken spullen, maar ze zeggen er niet bij of ze daar voor betaald krijgen.” Bij #BOOS legt de presentator heel vaak uit wat er nu precies aan de hand is. Ook legt hij soms termen als LHBT uit. Bovendien heeft #BOOS de animaties waarin alles nog een eens wordt uitgelegd en samengevat. Bij Rauwkost worden termen als ‘shoutout’ en ‘unity’ niet verduidelijkt. Deze woorden worden dus als bekend verondersteld. Het tempo van de video’s ligt niet heel hoog, dat maakt dat gasten langer de tijd krijgen om hun antwoorden te geven. Dit helpt bij de begrijpelijkheid. Mashup Veel informatie in weinig tijd, op een heldere manier zonder moeilijke woorden #BOOS Veel samenvattingen, moeilijke termen worden verduidelijkt Rauwkost Lager tempo is goed voor de begrijpelijkheid, maar er wordt wel jargon gebruikt
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 43 Resultaten
Hoe de makers denken over begrijpelijkheid heb ik geprobeerd te achterhalen door te vragen naar de mate waarin afleveringen van tevoren worden uitgeschreven. De Vries (Mashup) zegt dat dit per aflevering verschilt, maar dat bij gevoelige onderwerpen als MH17 de teksten helemaal worden uitgeschreven. Soms staan teksten zelfs in de studio buiten beeld zodat de presentator kan meelezen, en om fouten te voorkomen. Mashup richt zich op kinderen van 12 tot 18 jaar. Dit past bij de bevindingen uit de analyse: weinig moeilijke woorden. Ook de uitspraken van Van der Want (#BOOS) passen bij de analyse: “Die verhalen zijn best wel heel helder opgebouwd.” Volgens Van der Want moet op elk moment het verhaal duidelijk zijn voor de kijker: “Dus, zeg maar, zorgen dat constant alles helder is, wat er aan de hand is, dat iedereen die er naar kijkt precies begrijpt wat je wil vertellen, dat zijn allemaal televisiedingen.” De afleveringen zijn overigens vooraf nauwelijks uitgeschreven. Het script van de aflevering zit volgens Van der Want met name in het hoofd van de presentator. Bij Rauwkost heeft Altunterim ook geprobeerd om de presentator op pad te sturen zonder het hele verhaal uit te leggen. Het gevolg was dat de presentator met een heel ander verhaal terugkwam dan de bedoeling was. Volgens Altunterim moet de redactie dan ook bovenop het verhaal zitten om dat goed te krijgen. Dit laat een worsteling zien, maar verklaart niet waarom jargon niet wordt uitgelegd. Wel geeft Altunterim aan dat de presentatoren die nu Rauwkost presenteren journalistiek van wisselende kwaliteit zijn. Dit kan wel verklaren waarom de presentatoren jargon wellicht niet herkennen of zich niet bewust zijn van de noodzaak tot verduidelijken.
Over de categorie begrijpelijkheid valt te zeggen dat aan de ene kant televisiewetten gelden, zoals het constant duidelijk hebben van wat er gebeurt. Anderzijds ligt het tempo in bijvoorbeeld Mashup hoog. Het verschilt per programma in hoeverre moeilijke woorden worden verduidelijkt voor het publiek. Het verduidelijken sluit wel aan bij het doel van de journalistiek en bij de jonge doelgroep waarvoor de programma’s worden gemaakt.
Verwijzingen Het format van Mashup verandert per aflevering. Sommige delen die in eerder geproduceerde afleveringen nog onderdeel waren van de aflevering, worden later gepubliceerd als losse video’s. In de afleveringen zijn dan ook veel verwijzingen naar deze filmpjes te zien. Daarnaast gebruikt Mashup veel beelden van derden, zoals bijvoorbeeld fragmenten van #BOOS of een documentaire die werd uitgezonden op NPO3. Als laatste verwijzen de presentatoren aan het einde van de afleveringen naar het Instagram-account van het programma. Bij #BOOS zijn nauwelijks verwijzingen aanwezig. In één aflevering verwijzen de makers naar een eerdere aflevering door een grap te maken over de ‘boosdoener’. De genoemde boosdoener was niet relevant voor deze aflevering. Als laatste gebruikt Rauwkost ook vaak beelden van derden, en verwijzen ze aan het einde van elke aflevering naar andere video’s op hun kanaal. Met een billboard wordt na elke aflevering bovendien verwezen naar NPO3.nl voor “meer Rauwkost”. Mashup Gebruik van beelden van derden, verwijzing naar andere video’s van het kanaal, en naar instagram #BOOS Nauwelijks verwijzingen aanwezig Rauwkost Gebruik van beelden van derden, verwijzing naar andere video’s van het kanaal, en naar NPO3.nl
Zoals in de analyse ook naar voren komt, verandert het format van Mashup steeds verder. Zoals al eerder aangegeven is De Vries (Mashup) nog zoekende naar het juiste format. Ze zegt dat
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 44 Resultaten de items nu steeds meer los worden geüpload, waardoor het kanaal meer een kanaal met verschillende soorten video’s wordt. Om de kijker daarop te wijzen zijn die verwijzingen erg bruikbaar. Wat betreft rechten van de beelden van derden geeft De Vries aan dat de NOS in de zogenaamde actualiteitenpool zit en daardoor gebruik kan maken van veel extern materiaal. Dit past bij een journalistiek programma. De verwijzingen van #BOOS zijn tijdens het interview niet ter sprake gekomen, mede doordat uit de analyse blijkt dat de afleveringen nauwelijks verwijzingen bevatten. Rauwkost werkt, net als de NOS, met de actualiteitenpool, waardoor veel extern beeldmateriaal gebruikt mag worden. Daarnaast had Altunterim (Rauwkost) gehoopt op meer interactie tussen de kanalen van de presentatoren en het kanaal van Rauwkost. Maar vaak past de rol van serieuze journalistieke presentator niet bij het kanaal van die presentator, bijvoorbeeld doordat de kijkers daar gewend zijn dat de presentator allerlei typetjes speelt.
De manier waarop Rauwkost en Mashup beelden van derden gebruiken sluit goed aan bij de manier waarop YouTube hergebruik van beelden faciliteert. Dat #BOOS nauwelijks gebruik maakt van verwijzingen maakt juist dat het programma minder goed aansluit bij de makerscultuur van YouTube die in het theoretisch kader wordt beschreven. De manier waarop wordt verwezen naar andere video’s van de kanalen, en de oproep tot abonneren sluit dan juist weer wel goed aan bij YouTube.
4.2 Interviews In de interviews is meer besproken dan in de inhoudsanalyse aan bod kwam. In deze paragraaf bespreek ik een aantal zaken die opvielen.
Allereerst noemt zowel Van der Want (#BOOS) als Altunterim (Rauwkost) #BOOS een televisieprogramma, maar dan op YouTube. Van der Want noemt het grappig dat het werkt, omdat het oude wetten zijn die op een nieuwe manier worden toegepast. Bovendien zegt hij dat het uploaden van een filmpje op een vast tijdstip eigenlijk “superlineair” programmeren is. Gevraagd naar specifieke verschillen tussen traditionele televisie en YouTube geven de makers dan ook aan dat de programma’s die zij maken niet wezenlijk verschillen van traditionele televisie. Het grootste verschil bij de NTR en NOS is het budget. Bij BNN is het grootste verschil de manier waarop de redactie samenwerkt. Het komt voor dat de voltallige redactie elkaar weken niet ziet, maar de redactie staat constant in contact via een WhatsApp-groep. Volgens Van der Want (#BOOS) is die WhatsApp-groep één van de redenen voor het succes van #BOOS, omdat er op elk moment van de dag allerlei hilarische ideeën in worden gedeeld. Sommige ideeën worden uitgevoerd, sommige niet.
Alle makers denken dat hun programma niet bij de commerciële omroepen gemaakt kan worden. Bij #BOOS is het vrij duidelijk. Het programma zou adverteerders kunnen afschrikken. Mashup en Rauwkost zouden niet door de commerciële zenders gemaakt worden omdat het te weinig oplevert, volgens de eindredacteuren. Waar de kijkcijfers volgens de makers belangrijk zijn voor de commerciële omroepen, noemen zij op dit moment impact belangrijker. Toch is tussen impact en kijkcijfer een sterke interne strijd gaande. Altunterim (Rauwkost) zegt dat hij persoonlijk wil dat het programma wat teweeg
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 45 Resultaten brengt, maar tegelijkertijd is hij wel bang dat hij wordt afgerekend op kijkcijfers als het programma nu niet gaat scoren. Om mensen bekend te maken met Mashup heeft De Vries (Mashup) dan ook bij de eerste afleveringen “views gekocht”. Dit verklaart ook de sterke daling in kijkcijfers. Bij Rauwkost en #BOOS is dit niet gebeurd. De programma’s worden nu verschillend bekostigd. Mashup wordt betaald uit het innovatiebudget van de NOS, terwijl Rauwkost wordt betaald door de NPO. Dit is opvallend, omdat het beeld is ontstaan dat de NPO een afkeer heeft van YouTube. #BOOS wordt volgens Van der Want (#BOOS) dan ook oogluikend toegestaan. Het wordt betaald uit ledengeld van BNNVARA. De budgetten verschillen, en daarmee ook de personele bezetting van de programma’s. De NOS en de NTR zeggen niet het budget te hebben om echt grote namen in te huren als presentatoren of gasten. Bij Mashup zijn de presentatoren ook de redacteuren die het hele programma maken. Ook bij Rauwkost is de redactie klein: slechts één redacteur full-time, en twee part-time. Bij #BOOS is de ploeg groter. Volgens Van der Want (#BOOS) bestaat het team inmiddels uit zeven mensen, verdeeld over redactie, productie en editors.
De omroepen hebben volgens de makers een grote invloed op de programma’s. Bij BNN betekent dit dat de werknemers gewoon programma’s maken die zij zelf leuk vinden. Dat is volgens Van der Want (#BOOS) inherent aan BNN. Hij noemt de afdeling waarop #BOOS wordt gemaakt dan ook “een speeltuin”. Tegelijkertijd geeft De Vries (Mashup) aan dat het lastig is om binnen de NOS de slag te kunnen maken naar interactieve programma’s: “Als je het dus hebt over ons en historie van de omroep, dan blijkt gewoon dat we dit nog niet zo heel goed kunnen.” Ook Altunterim (Rauwkost) merkt dat bijvoorbeeld collega’s op de marketingafdeling nog niet goed weten hoe het programma in de markt gezet moet worden: “Je zag dat zij daar ook heel erg moesten zoeken.”
De programma’s zijn vanuit verschillende perspectieven ontwikkeld. Mashup en Rauwkost zijn ontwikkeld omdat er vanuit de omroep of vanuit de makers de wens bestond content te maken voor een doelgroep die niet bediend werd: kinderen tussen de 12 en 18 jaar. #BOOS is juist ontstaan omdat de makers dachten dat dit een leuk programma zou kunnen zijn. In grotere lijnen is hier terug te zien wat in het theoretisch kader al wordt omschreven. Bij #BOOS is een bottom-up ontwikkeling te zien, bij Rauwkost en Mashup een top-down ontwikkeling. Het aantal van drie onderzochte programma’s is te weinig om conclusies aan te verbinden, maar de gedachte dat bottom-up ontwikkelingen betere innovaties opleveren dan top-down ontstaat hier toch erg sterk. Overigens is zowel #BOOS als de voorloper van Mashup ooit bedacht om op tv uit te brengen, maar zijn beide programma’s daarvoor afgekeurd door de NPO.
Als laatste heb ik met de makers besproken of YouTube überhaupt wel geschikt is voor nieuws en actualiteiten. Volgens De Vries (Mashup) is dat nog maar de vraag, mede in verband met de vindbaarheid van video’s. Altunterim (Rauwkost) ziet wel dat YouTube steeds belangrijker wordt als nieuwsvoorziening voor jongeren. Zij zijn volgens hem gewend om hun laptop of smartphone te pakken bij heftige nieuwsgebeurtenissen. Ook Van der Want (#BOOS) denkt dat het kan. Hij kijkt zelf vaak het journaal op zijn iPad in de trein, omdat het makkelijker is dan op een gezette tijd de televisie daarvoor in te schakelen.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 46 Resultaten
Al met al is duidelijk te zien dat het maken van content voor YouTube gepaard gaat met een groot aantal worstelingen, en dat lang niet op alle vlakken een eenduidig beeld ontstaat. Dat een programma op YouTube vernieuwend en heel anders dan klassieke televisie moet zijn, lijkt een onjuiste aanname. In het volgende hoofdstuk kom ik tot een uitgebreide conclusie.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 47 Conclusie
5. Conclusie
In de inleiding van deze scriptie roep ik de vraag op hoe de NPO precies omgaat met journalistiek en YouTube. Aan de hand van een uitgebreide inhoudsanalyse en interviews heb ik geprobeerd een aanzet te geven tot een antwoord op die vraag. Daarbij wilde ik twee deelvragen beantwoorden. Allereerst wilde ik weten in hoeverre de hier onderzochte programma’s elementen ontlenen aan vloggers en op die manier aansluiten bij YouTube. Als tweede wilde ik weten in hoeverre er sprake is van journalistieke innovatie bij #BOOS, Rauwkost en Mashup. In dit hoofdstuk probeer ik een antwoord te geven op deze vragen. Ik sluit dit hoofdstuk af met een discussie en een reflectie.
5.1 Conclusie In het theoretisch kader noem ik een aantal elementen die typisch zijn voor YouTube en voor vloggers. Zo is een belangrijk kenmerk dat gebruikers van het platform niet alleen hun video uploaden, maar ook andere video’s beoordelen, hergebruiken en op elkaar reageren. Op die manier ontstaat een interactief sociaal netwerk. Daarnaast blijkt er sprake van een bepaalde visuele grammatica wat betreft vorm, duren vlogs ongeveer 3 minuten (in 2013), worden ze opgenomen met goedkope camera’s en verschuiven videomakers steeds vaker van binnenshuis naar buitenshuis. Daarbij is belangrijk dat met name de content die gemaakt wordt relevant is. Zolang voldaan wordt aan de visuele grammatica, is de vorm en kwaliteit niet zo belangrijk. Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat Mashup redelijk goed aansluit bij YouTube wat betreft vorm, ondanks dat de redactie nog zoekt naar een format. Het programma wordt opgenomen met een enkele camera, met een ruim kader, in een studio. In het programma worden veel videofragmenten hergebruikt, en de gemeenschap achter het programma wordt veelvuldig opgeroepen te reageren. #BOOS sluit ook behoorlijk aan bij de vorm van YouTube. Het voldoet aan de visuele grammatica, de afleveringen worden buitenshuis opgenomen als reportage, en de presentator richt zich veelvuldig tot de kijker met voice-overs. Bovendien wisselen shots elkaar in rap tempo af, en gaat de presentator als het ware een belevenis aan. Dit zijn allemaal kenmerken van YouTube. Als laatste blijkt Rauwkost wat betreft vorm maar matig aan te sluiten bij YouTube. Hoewel wel videofragmenten worden hergebruikt, ligt het tempo in de video’s laag, kan de kijker zich maar in beperkte mate binden met de presentator doordat die steeds wisselt, en gaat de presentator nauwelijks de belevenis aan. De kijker wordt ook nauwelijks betrokken bij het programma. Wat dat betreft is er meer sprake van zenden, dan het interactieve dat verwacht wordt bij YouTube. Bovendien zijn de decors van Rauwkost vaak relevant voor de content, terwijl dat niet langer nodig is. Ter vergelijking: bij #BOOS zien we juist irrelevante decors, maar relevante content.
Daarnaast noem ik in het theoretisch kader aspecten die indicatief zijn bij het vaststellen van journalistieke innovatie. Het gaat hierbij met name om veranderingen in vorm zoals montage, inhoud zoals onderwerpskeuze en journalistieke stellingname zoals toon, neutraliteit en rol van de journalist. Op basis van de resultaten van de onderzoeken valt te zeggen dat eigenlijk alle drie de programma’s maar in beperkte mate vernieuwend zijn. Rauwkost is wat dat betreft het meest klassiek, #BOOS het meest vernieuwend. Bij Rauwkost speelt de presentator met name de rol van onderzoeker. Hij verzamelt verschillende inzichten over hetzelfde onderwerpen. Dat wordt op een klassieke manier tegenover
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 48 Conclusie elkaar gezet om de kijker zelf de conclusie te laten trekken. Dat gebeurt met een vrij beleefde en zakelijke toon. Er wordt wel getutoyeerd, maar dat past bij de doelgroep die het programma probeert te bereiken: kinderen tussen de 12 en 18 jaar. Wat wel vernieuwend is, is dat onderbouwing van feiten redelijk achterwege blijft in de afleveringen. Bij Mashup wordt geprobeerd de presentatoren wel een grotere rol en meer persoonlijkheid dan gebruikelijk bij traditionele journalistiek te geven. Desalniettemin hebben de presentatoren een informerende rol. Het vormen van meningen gebeurt met name door de gast die niet in dienst is van de NOS. Dat maakt dat het programma toch neutraal kan blijven, en daardoor journalistiek traditioneel handelt. De toon is wel iets amicaler dan Rauwkost, en er wordt net als bij Rauwkost getutoyeerd. Maar ook hier past dat bij de doelgroep van het programma: kinderen tussen 12 en 18 jaar. Ook bij Mashup blijft de onderbouwing van feiten redelijk achterwege. Als laatste is #BOOS in zekere zin wel vernieuwender. De presentator treedt veel meer op als persoonlijkheid en als ‘vriend’ van de gedupeerde. Het feit dat hij kant kiest past bij de manier van journalistiek. De presentator is ook niet per se uit op confrontatie, maar blijft redelijk. Hij wil dat het probleem opgelost wordt. Het feit dat hij daar redelijk in blijft geeft blijk van ethische standaarden die worden nageleefd, zoals ook bij traditionele journalistiek. Mensen die in beeld komen die niets met de aflevering te maken hebben worden vaak onherkenbaar gemaakt. Dit getuigt ook van ethische waarden zoals bij de traditionele journalistiek. Uit de interviews bleek dat de eindredacteuren van de drie programma’s erg veel waarde hechten aan relevante onderwerpen. De onderwerpen moeten actueel zijn, staan voor meer, en onschuldigen moeten niet onevenredig benadeeld worden door de journalistiek die wordt bedreven. Deze manier van journalistiek bedrijven op YouTube staat nog in de kinderschoenen bij de NPO. Rauwkost en Mashup zijn in zekere zin dan ook onderzoeken die vooraf gaan aan een innovatie. Duidelijk is wel dat de vrijheid van pers, het vinden van de waarheid en ethische standaarden hoog worden gehouden. Dit zijn principes die belangrijk zijn voor een duurzame vernieuwing. De kans is dus ook dat, voor zover de journalistiek vernieuwend is, deze manier wel duurzaam kan zijn, als het goede format wordt gevonden. Afsluitend is daarom te zeggen dat de programma’s op dit moment slechts in beperkte mate vernieuwend zijn wat betreft journalistiek. De vernieuwing zit dan vooral in de manier waarop onderwerpen worden gebracht door de presentator. In het voorbereidende journalistieke onderzoek is voor zover zichtbaar eigenlijk geen sprake van vernieuwing.
Als conclusie zou ik willen stellen dat de programma’s die in deze scriptie zijn onderzocht onderling verschillen voor wat betreft journalistieke innovatie en de mate waarin ze aansluiten bij YouTube. In algemeenheid zie ik dat de presentator een steeds belangrijker rol speelt of zou moeten spelen volgens de eindredacteuren. Zaken als onderbouwing en scheiding van feiten en meningen lijken daardoor op de tocht te komen. Tegelijkertijd worden verhalen en onderwerpen wel goed uitgezocht voordat ze worden gepresenteerd. Wat betreft vorm draait het niet volledig om wat te zien is, maar is het belangrijk dat de kijker constant vermaakt wordt. Aan visuele grammatica moet wel worden vastgehouden. #BOOS heeft wat dat betreft een goede manier gevonden om redelijk traditionele journalistiek op een deels vernieuwende manier aan te passen aan YouTube. Bij Mashup is de vorm wel enigszins vernieuwend, maar de toon is nog te traditioneel. Rauwkost is het meest traditioneel, wat betreft vorm en inhoud. De manier waarop de
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 49 Conclusie
NPO omgaat met journalistiek op YouTube is dan ook wisselend, maar op basis van de resultaten van dit onderzoek ben ik hoopvol voor de toekomst.
5.2 Discussie Nu de conclusie duidelijk is, is er een aantal zaken dat ik ter discussie wil stellen. Als eerste namelijk dat die conclusie nu al weer achterhaald is. Sinds het begin van dit onderzoek is het kanaal van Mashup ingrijpend veranderd, is er een spin-off ontwikkeld van #BOOS waar geen gebruik wordt gemaakt van de overvaltechniek, maar waar wel politiek op een nieuwe manier onder de aandacht wordt gebracht, en heeft het kanaal van Rauwkost een tijdje stil gelegen om nu met hernieuwde kracht op een nieuwe manier tot leven te komen. Dit is illustratief voor het tempo en de manier waarop YouTube op dit moment verandert. De ene ontwikkeling volgt de ander al weer op voordat die goed en wel is afgerond. Dit roept ook de vraag op in hoeverre nieuws eigenlijk een kans heeft op YouTube. Voor actualiteiten geldt dat de items langer relevant zijn en daarom meer kijkers kunnen trekken. Nieuws dat vanavond al niet langer relevant is, heeft niet die grotere tijdsspanne om kijkers te trekken. Het komt daardoor niet in het trending lijstje van YouTube, verschijnt niet te pas en te onpas in het blikveld van kijkers en verdwijnt daardoor naar de achtergrond. De discussie die nu rond Facebook speelt over in hoeverre het een techbedrijf is, en in hoeverre een mediabedrijf kan ook ontstaan rondom YouTube. Hoe meer nieuwsorganisaties zich gaan richten op YouTube, des te groter de rol van het poortwachtende algoritme van YouTube. Moet er dan clickbait gemaakt worden om het nieuws toch bij de kijker te krijgen? De tijd zal leren hoe nieuwsorganisaties en YouTube met deze ontwikkeling om gaan. Uiteindelijk is de discussie die hier speelt hetzelfde als de discussie in de jaren ’50 van de vorige eeuw, toen televisie werd omarmd. Moest men bij radio simpelweg een camera neerzetten en de vorm van radio dus niet vernieuwen? En nog eerder speelde deze discussie ook al. Mocht radio immers wel op elk moment van de dag zo maar nieuws brengen, en daarmee in hetzelfde vaarwater als de krantenredactie gaan zitten? Maar ook recent speelde de discussie over de verschuiving naar een nieuw platform. Moest de krant immers maar gewoon alles wat in de krant geprint werd één op één online doorplaatsen? We hebben gezien dat in alle drie de gevallen het medium zich heeft aangepast aan een nieuwe status quo. Wetenschappers noemen dit ‘remediation’. Of en met name hoe deze remediation televisie gaat veranderen en de journalistiek gaat veranderen moeten we afwachten, maar dat het een spannende en vooral interessante tijd wordt is duidelijk. In dat kader hoop ik dat deze scriptie een eerste aanzet kan zijn voor de discussie over nieuws op YouTube.
5.3 Reflectie Als laatste wil ik kort terugblikken op het verloop van dit onderzoek. Het onderzoek had bijvoorbeeld meer duidelijkheid kunnen geven wat betreft innovatie als in het onderzoek ook een traditioneel televisieprogramma was betrokken. Tijdens het gesprek met eindredacteur Van der Want (#BOOS) kondigde hij een spin-off aan van zijn programma op traditionele televisie. Het lijkt me dan ook een bijzonder interessant onderzoek om die spin-off te vergelijken met de serie op YouTube. Dit kan duidelijk de verschillen in beeld brengen tussen televisie en YouTube. Ik zou daarbij aanraden om de categorieën uit het codeboek gedisciplineerder ter sprake te laten komen tijdens het interview. Een gestructureerd interview lijkt wat dat betreft beter dan een semigestructureerd interview. Ik kwam na de interviews tot de conclusie dat ik niet voor alle
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 50 Conclusie categorieën een duidelijke verklaring kon geven omdat de categorie niet ter sprake was gekomen tijdens het interview. Bovendien had een dergelijke manier van vragen de geïnterviewden bewuster uit hun ‘YouTube-schulp’ kunnen halen. Zij werkten nu al een tijd met YouTube, waardoor bepaalde elementen wellicht vanzelfsprekend werden. Wanneer ik bijvoorbeeld naar specifieke YouTubevormen vroeg, reageerden de geïnterviewden met formats, in plaats van bijvoorbeeld montagetechnieken. Ik kreeg daardoor de basale kenmerkende vormen van YouTube niet goed in kaart. Als laatste zou ik nog een specifiek onderzoek naar #Polertiek willen adviseren. Dit is een spin-off van #BOOS waarin specifiek politieke onderwerpen worden behandeld. De afleveringen lijken op dit moment minder hoog te scoren dan de reguliere afleveringen van #BOOS, maar alsnog bereikt BNN een groot deel van de jongeren met een programma over politiek. Opmerkelijk in een tijd waarin het beeld bestaat dat jongeren geen interesse hebben in politiek.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 51 Bibliografie
Bibliografie
Aran, O., Biel, J.-I., & Gatica-Perez, D. (2014). Broadcasting Oneself: Visual Discovery of Vlogging Styles. IEEE Transactions on Multimedia , 16 (1), 201-215. Bruns, A. (2014). Media Innovations, User Innovations, Societal Innovations. the journal of media innovations , 1 (1), 13-27. Burgess, J., & Green, J. (2009). The Entrepreneurial Vlogger: Participatory Culture Beyond the Professional- Amateur Divide. In P. Snickars, & P. Vonderau, The YouTube Reader (pp. 89-107). Stockholm: National Library of Sweden. Christensen, C. (1997). The innovators dilemma: when new technologies cause great firms to fail. Boston: Harvard Business School Press. Christensen, C. (2007). YouTube: The Evolution of Media? Screen Education, 45, 36-40. Commissariaat voor de media. (2016, juli 28). NPO onderscheidt zich van commerciële zenders. Opgeroepen op december 8, 2016, van Commissariaat voor de Media: https://www.cvdm.nl/nieuws/npo-onderscheidt- zich-van-commerciele-zenders/ Cook, T. E. (2006). The News Media as a Political Institution: looking backward an looking forward. Political Communication , 23, 159-71. Dame, A. (2013). "I'm your hero? Like me?": The role of 'expert' in the trans male vlog. Journal of Language and Sexuality , 2 (1), 40-69. Deuze, M. (2005). What Is Journalism? Professional identity and ideology of journalists reconsidered. Journalism , 6 (4), 442-64. Dogruel, L. (2014). What is so Special about Media Innovations? A Characterization of the Field. the journal of media innovations , 1 (1), 52-69. Feldmann, V., & Zerdick, A. (2005). Emerging media: the future of communication. In A. Zerdick, A. Picot, K. Schrape, J.-C. Burgelman, R. Silverstone, V. Feldmann, et al., E-Merging Media: communication and the media Economy of the Future (pp. 19-29). Berlijn: Springer. Fernández-Quijada, D., Suárez Candel, R., Bonet, M., & Arboledas, L. (2015). From Rhetorics to Practice: Implementation Of Technological Innovation Within Spanish Public Service Media. the journal of media innovations , 2 (2), 23-39. Frobenius, M. (2014). Audience design in monologues: How vloggers involve their viewers. Journal of Pragmatics , 72, 59-72. Fuglsang, L. (2010). Bricolage and invisible innovation in public service innovation. Journal of Innovation Economics & MAnagement , 1 (5), 67-87. Gottfried, J., & Shearer, E. (2016, mei 26). News Use Across Social Media Platforms 2016. Opgeroepen op december 1, 2016, van Pew Research Center: http://www.journalism.org/2016/05/26/news-use-across- social-media-platforms-2016/ Hale, J. (2016, december 8). Why is PewDiePie planning to DELETE his YouTube channel? Protest of PR stunt - here's what we know. Opgeroepen op december 9, 2016, van The Sun: https://www.thesun.co.uk/news/2356491/pewdiepie-delete-youtube-channel-theories/ Hamedy, S. (2016, december 3). Why YouTubers are so mad at YouTube, again. Opgeroepen op december 9, 2016, van Mashable: http://mashable.com/2016/12/02/youtubers-mad-at-youtube-over-viewership- drops/#2hnDt0l.TmqN Hibbard, E., & Fels, D. (2011). The vlogging phenomena: a deaf perspective. ASSETS '11 , 59-66. Hofman, T. (2016, augustus 29). Tim Hofman: Netmanager NPO3 snapt internet niet. Opgeroepen op december 8, 2016, van Het Parool: http://www.parool.nl/opinie/tim-hofman-netmanager-npo3-snapt- internet-niet~a4366601/
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 52 Bibliografie jawed. (2005, april 23). Me at the zoo. Opgeroepen op december 7, 2016, van YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=jNQXAC9IVRw Kovach, B., & Rosenstiel, T. (2001). The Elemens of Journalism: what newspeople should know and the public should expect. Crown: New York. Lee, J. E., & Watkins, B. (2016). YouTube vloggers' influence on consumer luxury brand perceptions and intentions. Journal of Business Research , 69, 5753-60. McDonald, P. (2009). Digital Discords in the Online Media Economy: Advertising versus Content cersus Copyright. In P. Snickars, & P. Vonderau, The YouTube Reader (pp. 387-405). Stockholm: National Library of Sweden. Nash, C. (2016, december 6). PewDiePie threatens to delete channel as YouTubers accuse site of manipulating views. Opgeroepen op december 9, 2016, van Breitbart: http://www.breitbart.com/tech/2016/12/06/pewdiepie-threatens-to-delete-channel-as-youtubers- accuse-site-of-manipulating-views/ Pavlik, J. V. (2013). Innovation and the Future of Journalism. Digital Journalism , 1 (2), 181-93. Peer, L., & Ksiazek, T. B. (2011). YouTube and the Challenge to Journalism. Journalism Studies , 12 (1), 45-63. Prenger, M. (2014). 'Achter het nieuws' en de geboorte van de actualiteitenrubriek: Televisiejournalistiek in de jaren vijftig en zestig. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam. Raun, T. (2015). Video blogging as a vehicle of transformation: Exploring the intersection between trans identity and information technology. International Journal of Cultural Studies , 18 (3), 365-78. Roginsky, S. (2014). Social Network Sites: An Innovative Form Of Political Communication? A Socio-Technical Approach To Media Innovation. the journal of media innovations , 1 (2), 97-125. Sanchez-Cortes, D., Kumano, S., Otsuka, K., & Gatica-Perez, D. (2015). In the Mood for Vlog: Multimodal Inference in Conversational Social Video. ACM Transactions on Interactive Intelligent Systems , 5 (2), 9:1- 9:24. School, J. (2016, augustus 28). Suzanne Kunzeler: 'Ik blijk ineens een hoge boom te zijn'. Opgeroepen op december 8, 2016, van Het Parool: http://www.parool.nl/kunst-en-media/suzanne-kunzeler-ik-blijk- ineens-een-hoge-boom-te- zijn~a4365316/?utm_source=twitter&utm_medium=social&utm_campaign=shared%20content&utm_c ontent=paid&hash=c2a4a085d577d5d7fc0a591bf07fe3677b32690e Shook, F. (2005). Television Field Production and Reporting. Harlow: Pearson Education. Snelson, C. (2015). Vlogging about school on YouTube: An exploratory study. new media & society , 17 (3), 321- 39. Storsul, T., & Krumsvik, A. H. (2013). What is Media Innovation? In T. Storsul, & A. H. Krumsvik, Media Innovations. A multidisciplinary study of change (pp. 13-26). Göteborg: Nordicom. Trappel, J. (2015). What to study when studying media and communication innovation? Research design for the digital age. the journal of media innovations , 2 (1), 7-22. Uricchio, W. (2009). The Future of a Medium Once Known as Television. In P. Snickars, & P. Vonderau, The YouTube Reader (pp. 24-39). Stockholm: National Library of Sweden. Van Deursen, A., & Van Dijk, J. (2014). The digitial divide shifts to difference in usage. new media & society , 16 (3), 507-26. Van Dijck, J. (2013). YouTube beyond technology and cultural form. In M. De Valck, & J. Teurlings, After the Break: Television Theory Today (pp. 147-59). Amsterdam: Amsterdam University Press. Van Dijk, J. (2012). The Evolution of the Digital Divide - The Digital Divide Turns to Inequality of Skills and Usage. In J. Bus, M. Crompton, M. Hildebrandt, & G. Metakides, Digital Enlightenment Yearbook 2012 (pp. 57-78). Amsterdam: IOS Press. Wennekers, A. M., Van Troost, D. M., & Wiegman, P. R. (2016). Media:Tijd 2015. Amsterdam/Den Haag: NLO, NOM, SKO, BRO en SCP.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 53 Bibliografie
Williams, R. (1974). Television. Technology and cultural form. Hanover: University of New England Press. YouTube. (z.d.). PewDiePie. Opgeroepen op januari 31, 2017, van YouTube: https://www.youtube.com/user/PewDiePie/about
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 54 Bijlagen
Bijlagen
1. Dimensies van journalistieke vernieuwing – Prenger (2014: 403) p. 56
2. Elementen voor nieuwsvideo’s – Peer & Ksiazek (2011: 51) p. 57
3. Interviewscript José de Vries (Mashup) p. 58
4. Interviewscript Hubert van der Want (#BOOS) p. 60
5. Interviewscript Selli Altunterim (Rauwkost) p. 62
6. Resultaten inhoudsanalyse Mashup p. 64
7. Resultaten inhoudsanalyse #BOOS p. 81
8. Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost p. 100
9. Transcript interview José de Vries (Mashup) p. 117
10. Transcript interview Hubert van der Want (#BOOS) p. 126
11. Transcript interview Selli Altunterim (Rauwkost) p. 138
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 55 Bijlage 1 – Dimensies van journalistieke vernieuwing – Prenger (2014: 403)
Bijlage 1 – Dimensies van journalistieke vernieuwing – Prenger (2014: 403)
Bij het onderzoek naar de verschillende dimensies van journalistieke vernieuwing is gekeken naar de volgende elementen:
• het format • de vorm: de uiterlijke kenmerken van het programma met betrekking tot onder andere de montage, belichting, cameragebruik, gebruik van muziek en aankleding en inrichting studio; • de formule: de toegepaste programmavormen (zoals reportage, interview, commentaar en special) en de opbouw van het programma met vaste, specifieke kenmerken.
• de inhoud • onderwerpskeuze; • de uitwerking van de onderwerpen, onder andere qua invalshoek, brongebruik, toegepaste programmavorm en lengte.
• de journalistieke stellingname. • de tone of voice: aanspreekvorm van het publiek, bijvoorbeeld afstandelijk, ironisch of betrokken; • de functie, wat de makers manifest beogen met hun programma, bijvoorbeeld informeren, amuseren, een gemeenschap creëren of geruststellen; • de rol die de journalisten zich aanmeten, bijvoorbeeld onderzoeker, openbaar aanklager, neutrale brenger van informatie of spreekbuis van het gedachtegoed van een politieke ideologie; • de journalistieke attitude, afgemeten aan (of juist afgezet tegen) de destijds heersende professionele journalistieke ideologie en opvattingen over onder andere onafhankelijkheid, objectiviteit, onpartijdigheid, neutraliteit, evenwichtigheid en scheiding van feiten en meningen.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 56 Bijlage 2 – Elementen voor nieuwsvideo’s – Peer & Ksiazek (2011: 51)
Bijlage 2 – Elementen voor nieuwsvideo’s – Peer & Ksiazek (2011: 51)
Variable Definition Coding categories Production elements Technical aspects of producing a news video Shots Shots steady? Appear to be using Not steady; steady; can’t tell/not tripod? applicable Image Moving video? Not moving video; moving video; can’t tell/not applicable Edits (Type) No dissolve, page turn, other effects? Not straight cuts; straight cuts’ can’t tell/not applicable Edits (Clean) No jump cuts or flash frames Not clean edits; clean edits; can’t tell/not applicable Natural sound Low-decibel natural sound Natural sound presence not used accompanies video footage and throughout; can’t tell/not sound bites applicable Audio Clear sound? Professional equipment Poor quality; good quality; can’t used? tell/not applicable Music Includes music? Includes music; lacks music; can’t tell/not applicable Narration Utilizes narration? No narration; includes narration; can’t tell/not applicable
Content elements News values (a set of conventions generally espoused by American journalism institutions) Public affairs Is topic public affairs? Public affairs; non-public affairs; other Tone Character, atmosphere, mood, or Serious/sober; light-hearted; sensibility that the video inspires emotional/dramatic; irreverent/weird/unusual/offbeat; crude/shock value; other; can’t tell Offensive Content seems to offend mainstream Not offensive; yes – atrocities; sensibilities? yes – pornography; yes – hateful; yes – otherwise offensive; can’t tell Fairness More than one side of relevant issue? Not fair; fair; can’t tell/not applicable Sourcing Use of outside/secondary source for Doesn’t use sources; uses information, balance, or an sources; can’t tell/not applicable alternative point of view? Agenda Promote an agenda? Overly Has an agenda; no agenda; can’t opinionated? tell/not applicable Decorum Traditional/professional standards of Non-traditional; professional decorum (e.g., dress, behavior, etc.)? standards; can’t tell/not applicable Professional language Professional/civic/broadcast Non-traditional; professional standards of language? standards; can’t tell/not applicable
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 57 Bijlage 3 – Interviewscript José de Vries (Mashup)
Bijlage 3 – Interviewscript José de Vries (Mashup)
• Wat is uw rol precies?
Ontstaan • Wat is de ontstaansgeschiedenis van het programma? o Waarom zijn jullie dit ooit gaan ontwikkelen? o Wie of wat hebben jullie betrokken bij de ontwikkeling? • Zijn er programma’s die als voorbeeld hebben gediend?
Vorm • Wat is Mashup precies voor programma? o Wat zijn de sterke en zwakke punten van het programma? • Welke factoren zijn belangrijk bij een programma op YouTube? o Welke rol speelt herkenbaarheid (dus een vast format)? o Welke rol speelt een bekende naam (dus een BN’er?)? • Is het belangrijk om een vast publiek op te bouwen, een community? o Hoe proberen jullie dat te doen? o Welke dingen proberen jullie om het deelbare/sociale te stimuleren van het platform? • Wat zijn kenmerken van YouTube? o Welke rol spelen geluidseffectjes, captions, visuele gimmicks, kleding? o Welke rol speelt achtergrondmuziek? Is het behang of ondersteunt het de inhoud? o Hoe werkt het met de titel? Soms is het een nieuwskop, vaak volledig in kapitalen. Wat is de gedachte daar achter? § En wat is het doel van de beschrijving? Wervend, beschrijvend… o Ben je op YouTube vrijer in gebruik van beelden? Hoe werkt dat met licenties? • In hoeverre ontleent een televisieprogramma op YouTube elementen aan vloggers? • In hoeverre is het belangrijk om bij de start van het programma het format al uitgekristalliseerd te hebben? Hoe krijgt het programma de kans om door te ontwikkelen? o Waarom wisselt het decor zo vaak (hout, buiten, green screen), en wat moet het uitstralen? o Hypothese is namelijk: Zonder die duidelijke herkenbaarheid blijft de kijker weg, omdat het niet duidelijk wordt voor de kijker wat ze precies te zien gaan krijgen. • Wat bepaalt wat het vervolg is van de serie? Kijkcijfers, of impact?
Inhoud • Welk genre zou u Mashup willen toedichten? Journalistiek, entertainment, infotainment? Moet er een bepaalde balans in de gaten worden gehouden? o M.a.w. wat is het doel van de aflevering. o Hoe verhouden die genres zich tot elkaar wat u betreft? • Welke factoren spelen een rol bij het bepalen van de onderwerpen in de aflevering? o Wat is de filosofie achter het rammend volstoppen van de aflevering met onderwerpen? Het voelt daardoor heel druk aan, heel veel losse elementjes geven je de mogelijkheid om heel vaak ‘uit te stappen’. o Zijn de headlines die in sommige afleveringen zitten vooraf helemaal uitgeschreven en wordt het van een autocue opgelepeld? Ze voelen heel ingestudeerd: geen spreektaal, eh-tjes, etc • Wat zou de opstelling van een journalistiek programma moeten zijn op YouTube? o Wat is de verhouding feitelijkheid – meningen in een dergelijk programma?
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 58 Bijlage 3 – Interviewscript José de Vries (Mashup)
• Welke rol speelt de gast in de aflevering. • Er komen soms experts in het programma voor, wat is de gedachte daarachter? o Theorie: werkt verstorend en is oud. In traditionele televisie haal je een expert aan, online vertel je het zelf en ondersteun je dat met fragmentje (low-budget!) • Welke rol speelt het publiek hierbij? o Hoe proberen jullie de aflevering relevant te maken voor jullie publiek? o Hoe proberen jullie het publiek actief te betrekken bij de aflevering? (waarom geen Q&A?) o Wat is jullie doelgroep? Weten jullie of je die bereikt? o Wordt het taalgebruik aangepast op het publiek? Worden moeilijke woorden inderdaad vermeden? • Welke rol krijgt de kijker? Betrokkene, vriend, toevallige toehoorder? o Waarom? o Welke rol speelt het tutoyeren daarbij? o Welke toon proberen jullie na te streven? • In hoeverre verschilt het productieproces van dit programma van het productieproces van een programma voor traditionele televisie? o Is onderbouwing van beweringen op YouTube minder belangrijk dan op televisie? • Welke rol speelt de historie van de omroep bij de gevolgde werkwijze en onderwerpkeuze? o Literatuur suggereert dat het moeilijk is om uit de vaste routine te stappen. Voor de NOS betekent dat op een serieuze toon nieuws brengen.
Omroep • Uit welk budget wordt het programma betaald? NOS-potje of NPO-potje? Innovatie of jeugd? • Kan een dergelijk programma ook bij de commerciële worden ontwikkeld? Waarom wel/niet? • Wat is het beleid binnen de omroep met betrekking tot innovatie? Wat voor projecten worden er nog meer ontwikkeld?
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 59 Bijlage 4 – Interviewscript Hubert van der Want (#BOOS)
Bijlage 4 – Interviewscript Hubert van der Want (#BOOS)
• Wat is jouw rol precies in het geheel, als eindredacteur?
Ontstaan • Hoe is het programma ontstaan? o Waarom zijn jullie dit gaan ontwikkelen? o Wie of wat hebben jullie betrokken/geconsulteerd bij de ontwikkeling? o Zijn er programma’s die als voorbeeld hebben gediend? o Doelgroep?
Vorm • Wat is #BOOS voor programma? o Wat zijn sterke en zwakke punten? o Zou het op lineaire televisie werken? o Welk genre is het (informatie, entertainment, infotainment) o Welke toon hoort daarbij? • Welke elementen zijn van belang bij een programma op YouTube o In termen van audiovisuele elementen(vorm): geluidseffecten, captions o In termen van inhoudelijke elementen: kledingkeuze, tutoyeren § Waarom? § Gaan jullie trouwens met een cameralamp op pad? § De witte balken, zijn die te verklaren? Waarom kan dat wel op YouTube en niet op televisie? o In hoeverre ontleent een programma op YouTube elementen aan vloggers? • Welke rol speelt herkenbaarheid van het format? o Vast format beschrijving, vast format titel? § Waarom trouwens titel in kapitalen? o Werkt dat soms tegen de inhoud? Dat vorm boven inhoud moet gaan? Voorbeeld? o Moet het format vanaf aflevering 1 staan als een huis, of mag er nog altijd aan getweaked worden? § Waarom waren de eerste twee aflevering (Stefan ROC kanker) afwijkend? Pilot? o Hebben de filmpjes een vaste richtlengte, of hangt dat er maar net vanaf? • In hoeverre verschilt de productie van dit programma van de productie van een regulier televisieprogramma? o Workflow § Is Tim zelf regisseur [zoals verslaggevers dat ook zijn]? o Budgetten • Welke rol speelt de bekende naam bij het succes of het uitblijven daarvan? o M.a.w. had dit ook een succes kunnen zijn zonder Tim Hofman? o Welke rol krijgt hij in relatie tot het publiek? • Hoe verloopt de interactie met het publiek? o Wat is het belang van een stabiele achterban, een community? o Is YouTube een goed platform voor dit programma, technisch gezien? § Waarom? [niet deelbaar, niet te taggen, etc.]
Inhoud • De rol van Tim Hofman is vaak dat hij publiek aanklager of zelfs activist is. Welke rol speelt onafhankelijke journalistiek dan? o In hoeverre moeten meningen en feiten worden gescheiden?
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 60 Bijlage 4 – Interviewscript Hubert van der Want (#BOOS)
o Welke rol spelen experts (of juist het uitblijven bij jullie)? § Tim krijgt de rol van expert, allesweter. • Hoe komt een onderwerp voor een aflevering tot stand? Sommige afleveringen hebben een duidelijker nieuwswaarde of maatschappelijk belang dan andere. o Gaat het hier ook om entertainmentwaarde? Vorm boven inhoud? o In hoeverre onderzoeken jullie de claim van de gedupeerde op waarheid? § Halen jullie al vooraf wederhoor bij een bedrijf? [= goed journalistiek handelen]. o Worden onderwerpen ook wel eens verworpen wegens de eventueel lastige inhoud? Voorbeeld? o Zou een video op YouTube (in z’n algemeenheid) meerdere onderwerpen kunnen bevatten, of is dat niet bevorderlijk? • Wat is het beleid wat betreft ethiek? Waar gaat vorm boven inhoud? o Spelen andere aspecten een rol op YouTube in vergelijking met tv? o Wanneer wordt iemand onherkenbaar gemaakt? o Waarom soms de telefoonnummers en e-mailadressen opnoemen? o Wordt soms overwogen niet met draaiende camera te overvallen? Gaat vorm hier boven inhoud? o Hoe belangrijk is ook bronvermelding (het cbs zegt dat… vs. Ik, Tim Hofman, zeg dat…) • In hoeverre worden de afleveringen vooraf uitgeschreven? En de introinterviews? • Is YouTube een geschikt medium voor journalistiek? o En als we het hebben over nieuws? Of gaat het meer om actualiteiten (i.v.m. houdbaarheid onderwerp)? • Wat is in jouw ogen belangrijker voor het programma, impact of kijkcijfers? o #Polertiek vs regulier #BOOS. • Welke rol krijgt het publiek? o Hoe proberen jullie de aflevering relevant te maken voor de kijker? o Is er sprake van terugkoppeling naar de kijker (bv. Reageren op comments, etc)
Omroep • Welke rol speelt de historie van de omroep? o In hoeverre achtergrond van de makers? • Uit welk budget wordt het programma betaald? BNN-ledengeld, innovatiepotje, standaard programmabudget, NPO-potje. • Zou dit ook bij de commerciële kunnen? Waarom? • Wat kun je vertellen over het beleid van de omroep met betrekking tot innovatie?
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 61 Bijlage 5 – Interviewscript Selli Altunterim (Rauwkost)
Bijlage 5 – Interviewscript Selli Altunterim (Rauwkost)
• Wat is uw rol precies in het geheel, als eindredacteur?
Ontstaan • Hoe is het programma ontstaan? o Waarom zijn jullie dit gaan ontwikkelen? o Wie of wat hebben jullie betrokken/geconsulteerd bij de ontwikkeling? o Zijn er programma’s die als voorbeeld hebben gediend? o Doelgroep?
Vorm • Wat is Rauwkost voor programma? o Wat zijn sterke en zwakke punten? o Zou het op lineaire televisie werken? o Welk genre is het (informatie, entertainment, infotainment) o Welke toon hoort daarbij? • Welke elementen zijn van belang bij een programma op YouTube o In termen van audiovisuele elementen(vorm): geluidseffecten, captions o In termen van inhoudelijke elementen: kledingkeuze, tutoyeren § Waarom? o In hoeverre ontleent een programma op YouTube elementen aan vloggers? • Welke rol speelt herkenbaarheid van het format? o Vast format beschrijving, vast format titel? § Waarom trouwens titel in kapitalen? o Werkt dat soms tegen de inhoud? Dat vorm boven inhoud moet gaan? Voorbeeld? o Moet het format vanaf aflevering 1 staan als een huis, of mag er nog altijd aan getweaked worden? § Bij jullie verschilt het nogal eens, naar gelang de presentator het invult. o Hebben de filmpjes een vaste richtlengte, of hangt dat er maar net vanaf? • In hoeverre verschilt de productie van dit programma van de productie van een regulier televisieprogramma? o Workflow § Is presentator zelf regisseur [zoals verslaggevers dat ook zijn]? o Budgetten • Welke rol speelt de bekende naam bij het succes of het uitblijven daarvan? o Waar moet de presentator van bekend zijn? § Waar zijn ze op uitgekozen? o Welke rol krijgt de presentator in relatie tot het publiek? o Welke training krijgen de presentatoren mee? • Hoe verloopt de interactie met het publiek? o Wat is het belang van een stabiele achterban, een community? Lukt dat bij jullie? o Is YouTube een goed platform voor dit programma, technisch gezien? § Waarom? [niet deelbaar, niet te taggen, etc.] § Waarom roepen jullie op tot twitteren? Je zit toch al op een social network?
Inhoud • Welke rol moet de presentator hebben (informeren, entertainen, mening vormen…)? De presentator lijkt redelijk serieus te informeren. o In hoeverre moeten meningen en feiten worden gescheiden? o Welke rol spelen experts, zoals die man van de BOVAG?
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 62 Bijlage 5 – Interviewscript Selli Altunterim (Rauwkost)
• Hoe komt een onderwerp voor een aflevering tot stand? Sommige afleveringen hebben een duidelijker nieuwswaarde of maatschappelijk belang dan andere. o Gaat het hier ook om entertainmentwaarde? Vorm boven inhoud? o Welke journalistieke afwegingen worden daar gemaakt? Voorbeeld van een aflevering die het niet haalt? o Worden onderwerpen ook wel eens verworpen wegens de eventueel lastige inhoud? Voorbeeld? o Zou een video op YouTube (in z’n algemeenheid) meerdere onderwerpen kunnen bevatten, of is dat niet bevorderlijk? • Wat is het beleid wat betreft ethiek? Waar gaat vorm boven inhoud? o Hoe kijken jullie daar naar bij andere video’s, zoals bijvoorbeeld #BOOS? o Spelen andere ethische afwegingen een rol op YouTube? o Bijvoorbeeld ook het kopen van views, is dat gebeurd? § Hoe zijn die 5 zeer succesvolle afleveringen te verklaren? • In hoeverre worden de afleveringen vooraf uitgeschreven? • Is YouTube een geschikt medium voor journalistiek? o En als we het hebben over nieuws? Of gaat het meer om actualiteiten (i.v.m. houdbaarheid onderwerp)? • Wat is in uw ogen belangrijker voor het programma, impact of kijkcijfers? • Welke rol krijgt het publiek? o Hoe proberen jullie de aflevering relevant te maken voor de kijker? o Is er sprake van terugkoppeling naar de kijker (bv. Reageren op comments, etc)
Omroep • Welke rol speelt de historie van de omroep? o In hoeverre achtergrond van de makers? • Uit welk budget wordt het programma betaald? NTR-potje, innovatiepotje, standaard programmabudget, NPO-potje. • Zou dit ook bij de commerciële kunnen? Waarom? • Wat kun je vertellen over het beleid van de omroep met betrekking tot innovatie?
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 63 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
TITELS DÉFANO HOLWIJN WIL NIET NOG DONKERDER WORDEN | MASHUP #1 TRUMP WINT EN IS DE NIEUWE PRESIDENT VAN AMERIKA | MASHUP #11 SINTERKLAAS OP BEZOEK EN HET IS CHAOS | MASHUP #12 VONNEKE BONNEKE IN DE SMERIGSTE AFLEVERING OOIT!! | MASHUP #4 WAAROM KOMEN ER ZOMAAR RATTEN UIT DE WC?! | MASHUP #14 MET TIM BLOEMERS BOKADO BOOS OP YOUTUBE?! | MASHUP #15
BESCHRIJVINGEN We bespreken het nieuws met Défano, die nu een keer zélf vragen moet beantwoorden (yesss). Wat weten we nu: naar nieuwe planeten moet je baby's schieten, bikini's gaan boven boerkini's en Défano haat zon. CHECK!
Bij Mashup zie je elke woensdag om 16.00 uur wat nieuws! Elke week schuift er een andere Youtuber aan om met Roel en Ivo het nieuws van de week door te nemen. Deze week: Défano Holwijn!
------
Vond je 't leuk? Of juist niet? Gewoon sowieso abonneren. En check ons op Instagram: http://www.instagram.com/ditismashup Donald Trump is de nieuwe president van de Verenigde Staten! En dat had echt bijna niemand verwacht, seriously. Samen met KOOLEIN praten we over wat er gebeurd is, en hoe het kan dat Trump tóch heeft gewonnen. AMERICA, fuck yeah!
KOOLEIN is dit keer te gast. Z'n kanaal vind je hier: https://www.youtube.com/user/KOOLEIN
------
Vond je 't leuk? Sowieso abonneren! Laat vooral ook even in de comments weten wat je van Mashup vindt. En check ons op Instagram: http://instagram.com/ditismashup om ons geen moment te missen.
OVER MASHUP Bij Mashup nemen Roel en Ivo samen met een bekende YouTuber het nieuws van de week door. Danny praat je elke dinsdag bij over de belangrijkste
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 64 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup trending topics! Op YouTube.com/Mashup vind je elke dinsdag en woensdag om 16.00 uur wat nieuws.
ONZE PRESENTATOREN: Ivo Duijsings: https://www.instagram.com/ivoduijsings Roel van Niekerk: https://www.instagram.com/roelvanniekerk Danny Simons: https://www.instagram.com/dannysimons Sinterklaas! JA! Komt gewoon bij ons langs, net als presentatrice Ingrid Jansen. Totale pepernoten-chaos natuurlijk. Sint danst met Ingrid, we hebben het over Piet en er was een SUPERMAAN. Pff, we hadden het Spaans benauwd. Oh kom er eens kijken!
Het kanaal van Ingrid Jansen vind je hier: https://www.youtube.com/hitkrant
------
Vond je 't leuk? Sowieso abonneren! Laat vooral ook even in de comments weten wat je van Mashup vindt. En check ons op Instagram: http://instagram.com/ditismashup om ons geen moment te missen.
OVER MASHUP Bij Mashup nemen Roel en Ivo samen met een bekende YouTuber het nieuws van de week door. Danny praat je elke dinsdag bij over de belangrijkste trending topics! Op YouTube.com/Mashup vind je elke dinsdag en woensdag om 16.00 uur wat nieuws.
ONZE PRESENTATOREN: Ivo Duijsings: https://www.instagram.com/ivoduijsings Roel van Niekerk: https://www.instagram.com/roelvanniekerk Danny Simons: https://www.instagram.com/dannysimons BWEGH dit was echt de smerigste aflevering ooit. De organen vliegen over de tafel en langs de oren van VONNEKE BONNEKE, die voor het eerst in haar leven even prinses is! Danny is in de Schilderswijk om te checken of de politie tegenwoordig een beetje chill doet. Oh ja en een geheim: waarom is dat hele Prinsjesdag eigenlijk wel/niet belangrijk?
Vond je 't leuk? Sowieso abonneren!
Volg ons ook op Instagram! http://instagram.com/ditismashup
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 65 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
Ivo Duijsings: https://instagram.com/ivoduijsings Roel van Niekerk: https://instagram.com/roelvanniekerk Danny Simons: https://instagram.com/dannysimons
En volg heldin Vonneke Bonneke via http://bit.ly/2cm3xCN Ja wtf er zal maar opeens een rat uit de wc komen als je net ff lekker zit te breien. Hoe kan dat?! En we praten over de heftige documentaire over Emma, die op haar achttiende overleed aan anorexia. Met Tim Bloemers deze week. Jeweetwel, de nieuwe zenderstem van NPO 3FM! ENJOY :)
Het kanaal van Tim Bloemers vind je hier: https://www.youtube.com/user/JustArtV...
------
Vond je 't leuk? Sowieso abonneren! Laat vooral ook even in de comments weten wat je van Mashup vindt. En check ons op Instagram: http://instagram.com/ditismashup om ons geen moment te missen.
OVER MASHUP Bij Mashup nemen Roel en Ivo samen met een bekende YouTuber het nieuws van de week door. Danny praat je elke dinsdag bij over de belangrijkste trending topics! Op YouTube.com/Mashup vind je elke dinsdag en woensdag om 16.00 uur wat nieuws.
ONZE PRESENTATOREN: Ivo Duijsings: https://www.instagram.com/ivoduijsings Roel van Niekerk: https://www.instagram.com/roelvanniekerk Danny Simons: https://www.instagram.com/dannysimons Grote YouTubers zoals PewDiePie zijn fucking pissed op YouTube, omdat ze views en abonnees verliezen. Maar Bokado heeft nergens last van? En we hebben voor het eerst een Nederlandse artiest die het meest gestreamd is op Spotify: Broederliefde. Wie staat er nog meer in de top 5? En Europa wil dat bedrijven zoals Facebook en Twitter meer gaan doen tegen internetpesten.
De kanalen van Bo vind je natuurlijk hier: https://www.youtube.com/user/Bokadoooo & https://www.youtube.com/user/allthese...
------
Vond je 't leuk? Sowieso abonneren! Laat vooral ook even in de comments weten wat je van Mashup vindt. En check ons op Instagram: http://instagram.com/ditismashup om ons geen moment te missen.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 66 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
OVER MASHUP Bij Mashup nemen Roel en Ivo samen met een bekende YouTuber het nieuws van de week door. Danny praat je elke dinsdag bij over de belangrijkste trending topics! Op YouTube.com/Mashup vind je elke dinsdag en woensdag om 16.00 uur wat nieuws.
ONZE PRESENTATOREN: Ivo Duijsings: https://www.instagram.com/ivoduijsings Roel van Niekerk: https://www.instagram.com/roelvanniekerk Danny Simons: https://www.instagram.com/dannysimons
1e afl (#1) 2e afl (#11) 3e afl (#12) 4e afl (#4) 5e afl (#12) 6e afl (#15) Duur 10.17 7.53 8.02 8.48 7.59 7.16 Cameragebruik 1 vaste camera, 1 vaste camera, 1 vaste camera, 1 vaste camera, 1 vaste camera, 1 vaste camera, kader is net wat krap kader is anders dan maar meerdere maar meerdere maar meerdere een enkel kader (zo staat er iets bij de eerste kaders uit dat kaders uit dat kaders uit dat buiten beeld waar aflevering: het kader standpunt geknipt standpunt geknipt. standpunt geknipt aan gerefereerd is wat kleiner. Tafel In de reportage lijkt wordt). is beter in beeld, er ook sprake van 1 hoofden hebben wat camera minder hoofdruimte Belichting Goed: in een studio Goed: in een studio. Goed: in een studio. Goed: in een studio. Goed: in een studio. Lijkt prima: in een (0.53: “Allemaal Iedereen goed Iedereen goed Iedereen goed Iedereen goed studio lampen hier”) zichtbaar zichtbaar zichtbaar. zichtbaar De reportage is hier en daar wat donker Montagetechnie Veel jumpcuts Veel jumpcuts Veel jumpcuts. Veel jumpcuts. Veel jumpcuts. Veel jumpcuts. k Overgang naar een Overgang naar een Overgang naar een Overgang naar een nieuwe scene door nieuwe scene door nieuwe scene door nieuwe scene door een ‘swoosh’. Het een ‘swoosh’. Het een ‘swoosh’. Het een ‘swoosh’. Het beeld verschuift beeld verschuift beeld verschuift beeld verschuift heel snel naar een heel snel naar een heel snel naar een heel snel naar een kant om vervolgens kant om vervolgens kant om vervolgens kant om in hetzelfde kader in hetzelfde kader in hetzelfde kader vervolgens in
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 67 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
door te gaan met door te gaan met door te gaan met hetzelfde kader een nieuwe scene een nieuwe scene. een nieuwe scene door te gaan met Met name in de een nieuwe scene reportage extreem veel jumpcuts Visuele effecten Captions en plaatjes. Captions en plaatjes. Captions en Captions en Ondertiteling Met name het Filmpjes van de gast Veel kadertjes in plaatjes. plaatjes. Effectjes zoals groene scherm beeld met lopende Heel veel gebruik Heel veel gebruik ijspegels aan de kin zorgt voor een tekst en bewegend van allerlei filmpjes van allerlei filmpjes van de presentator wisselende beeld. Druk beeld. van het internet. van het internet. later toegevoegd. achtergrond. Filmpjes van de gast Bij sommige Bij sommige Het bespreken van De score wordt, Extra vormgeving onderwerpjes onderwerpjes nieuws over Max net als in de vorige om een onderwerp ineens wel filmpjes ineens wel filmpjes Verstappen wordt afleveringen in aan te kondigen gedaan door de beeld bijgewerkt twee presentatoren met een visueel met hun gast in een effectje formule 1-auto te Spotify-logo in fotoshoppen beeld als de presentatoren het noemen Muziek Achtergrondmuziekj Achtergrondmuziekj Herkenbare Herkenbare Herkenbare Achtergrondmuzie e vaak aanwezig e aanwezig, maar achtergrondmuziekj achtergrondmuziekj achtergrondmuziekj k is eigenlijk altijd niet doorlopend e aanwezig, e aanwezig e aanwezig aanwezig. Als de verandert vaak naar presentatoren ander muziekje, wel enigszins van bijna constant onderwerp muziek aanwezig. veranderen (0.37: Vaak heeft het te overgang van ‘wat maken met doe je op jouw Sinterklaas YouTube-kanaal, gast’ naar ‘we hebben een cadeau voor je’
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 68 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
wordt ondersteund doordat een ander muziekje wordt ingestart). Geluid Geluid klinkt Geluid klinkt Geluid klinkt Geluid klinkt soms Geluid klinkt soms Geluid klinkt niet professioneel, maar professioneel, maar professioneel, maar overstuurd, geen overstuurd, geen overstuurd, de wel wat overstuurd wel wat overstuurd wel vaak overstuurd. zichtbare zichtbare presentatoren en soms soms Zichtbare microfoons in beeld microfoons in beeld gast hebben microfoons zichtbaar een opgespeld, bij de microfoon vorige afleveringen opgespeld waren ze niet zichtbaar Geluidseffecten Geluidseffectje Geluidseffectje Geluidseffectje Geluidseffecten Geluidseffecten Geluidseffecten bijvoorbeeld bij wat bijvoorbeeld bij wat bijvoorbeeld bij toegevoegd, toegevoegd bij ondersteunen er op tafel komt, of er op tafel komt, of overgangen van bijvoorbeeld als de bijvoorbeeld beeld, bijvoorbeeld bij de bij de beeld. gast later wisseling van scène als een bord wordt ingemonteerde ingemonteerde En bij rekwisieten gemonteerd een of bij het zien van weggegooid, filmpjes filmpjes. die worden ingezet, rode clownsneus een zweep (0.33) wordt er een zoals een opgezet krijgt. geluid van servies ‘supermaan’ die Extra applaus later dat breekt binnen komt vliegen toegevoegd (zo toegevoegd. klinkt het). Een bumper wordt ondersteund door een ‘swoosh’- geluidseffect Voice-over Zelfde als Zelfde als Zelfde als Zelfde als Zelfde als N/a presentatoren presentatoren presentatoren presentatoren presentatoren Decor Houten decor met Houten decor met Houten decor met Houten decor met Anders dan de tot In beeld alleen de veel zaken die niets veel Amerikaanse veel kleurrijke versiering nu toe houten desk waar met het nieuws te vlaggen en sinterklaasversiering en een geanalyseerde de presentatoren maken hebben ballonnen voor de sfeer, televisiescherm in afleveringen staat en de gast achter details in de de achtergrond. Op de tafel van staan. Zij lijken
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 69 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
achtergrond die niet televisiescherm waarachter voor een groen relevant zijn en geen doorlopend het logo gepresenteerd scherm te staan, doel dienen van Mashup wordt buiten voor de achtergrond het NOS gebouw lijkt door de comupter gemaakt. Door het groene scherm kunnen ook andere video’s op de achtergrond worden getoond Herkenbaarheid - Begin met een - Begin met een - Begin met een - Begin met een - Begin met een - Begin met een voorproefje van de voorproefje van de voorproefje van de voorproefje van de voorproefje van de fragment uit de aflevering, dan een aflevering, dan een aflevering, dan een aflevering, dan een aflevering, dan een aflevering, dan een korte leader korte leader. korte leader. korte leader. korte leader. korte leader. - Quiz is een vast - Anders dan de - Zelfde als bij - Na introductie gast - Na het welkom - Na het welkom element met een vorige keer komt nu vorige meteen de heten de headlines heten niet de bumpertje en een headline vrij aan geanalyseerde nieuwsquiz met Na introductie gast headlines, maar herkenbaar het begin van het aflevering komen bumper en nieuwsquiz met meteen de muziekje filmpje. eerst de headlines bijpassend bumper en heel kort nieuwsquiz. - De knop - Vorige keer voorbij, dan pas muziekje. (2 sec) bijpassend - Nieuwsquiz heeft onderbreekt het maakten we eerst wordt de gast - De nieuwskoppen muziekje. In de quiz bumper, maar programma, met kennis met de gast geïntroduceerd. krijgen standaard lijkt overigens elke geen muziekje. In veel geluid. om door te gaan - Het element quiz hetzelfde space- gast de volle score de quiz lijkt - Vaste eindleader, naar de nieuwsquiz. komt wel terug, achtige geluidje te halen. overigens elke gast vast muziekje. - Het element quiz maar zonder mee. - De nieuwskoppen de volle score te komt wel terug, bumper en geluid. - De knop krijgen in deze halen. De maar zonder bumper - De knop onderbreekt het aflevering niet het nieuwskoppen en geluid. onderbreekt het programma, met space-achtige krijgen in deze - De knop programma, dit keer heftige geluidje. aflevering niet een onderbreekt het met alleen een geluidseffecten. - De knop geluidseffect, en programma, met geluidseffectje, - Vaste eindleader, onderbreekt het ook niet de vaste veel geluid. geen heftige toeters ander muziekje. programma, met vormgeving.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 70 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
- Vaste eindleader, en bellen. - Een halve minuut heftige - Tussen ander muziekje - Vaste eindleader, voor het einde geluidseffecten. nieuwskop 1 en 2 ander muziekje sluiten - Vaste eindleader, zit een bumper, die presentatoren af vast muziekje. zat er eerder niet. - Een halve minuut - De knop voor het einde onderbreekt het sluiten programma, met presentatoren af: dezelfde “Nou, dit was het.” geluidseffecten als Daarna volgt nog in voorgaande een oproep tot afleveringen, maar abonneren, etc het volume van de geluidseffecten lijkt wel lager dan eerder. - NIET Vaste eindleader, vast muziekje. De afsluiting is nu echt helemaal aan het einde, ineens is de video afgelopen Vorm Studio met repo Studioprogramma Studioprogramma Studioprogramma Studioprogramma Studioprogramma met reportage. De met instarts met instarts en een met instarts met instarts reportage die er reportage. vorige keer in zat is De reportage is van nu een eigen filmpje Dappere Danny geworden. Er is ook een tweede reportage in NY met veel voxpops. INHOUD Titel Slaat op een Nieuwskop Twee delen, Er wordt verwezen Titel gaat over 1 De titel lijkt
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 71 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
moment uit het gescheiden door naar de smerigste filmpje dat vrij verontwaardigd leven van de gast, ‘EN’. Beide niet aflevering ooit. Het willekeurig ingestart door het vraag- en heeft niets met het relevant voor het blijft onduidelijk kan worden. Slechts uitroepteken. nieuws te maken nieuws, wel voor de waarom het de een klein onderdeel Uiteindelijk gaat uitzending smerigste aflevering van de show, en ook de show over veel is, en het lijkt ook niet het meest meer, en lijkt het niet bijzonder prominente dus met name een smerig onderdeel van de teaser show Beschrijving De beschrijving is De inhoudelijke De inhoudelijke De beschrijving Er worden twee Er worden drie een samenvatting beschrijving focust beschrijving focust focust op de onderwerpen in de nieuwsberichten van de antwoorden veel op Donald veel op het feit dat smerigheid van de beschrijving genoemd in de die de gast heeft Trump Sinterklaas te gast aflevering met aangehaald en de beschrijving, maar gegeven, met veel is, wordt wel een betrekking tot de gast wordt de show gaat mening dus nieuwsfeitje organen die over genoemd. De video natuurlijk over genoemd tafel vliegen. Maar bevat veel meer meer. Lijkt dus ook dat is maar een onderwerpen, maar vooral een fractie van de de beschrijving zit er deelweergave aflevering dus niet helemaal naast Onderwerp Meerdere - Meerdere - Veel onderwerpen, - Veel onderwerpen, Veel onderwerpen, - Veel onderwerpen, het onderwerpen, lichte lichte en zwaardere lichte en zwaardere lichte en zwaardere onderwerpen, lijkt allemaal nieuws, en zwaardere afgewisseld, met afgewisseld, meeste afgewisseld, meeste lichte en een soort afgeleide afgewisseld: de name het nieuws in onderwerpen onderwerpen zwaardere van de berichten op mannequinchallenge de headlines. worden besproken worden besproken afgewisseld het Journaal, maar , een moeder die - De impact van in de headlines. in de headlines. - Het nieuws dat de nieuwswaarde haar zoon aangeeft bijvoorbeeld het - Het onderdeel De headlines wordt besproken wordt niet expliciet nadat ze hem op bericht over Dappere Danny worden wel wordt vrij sec benoemd internet zag ondertiteling voor heeft geen enkele voorgelezen, maar besproken. De mishandelen, de doven op YouTube inhoudelijke link de relevantie blijft gast mag er soms chicagocubbs zijn wordt wel duidelijk met het programma onduidelijk: een mening over honkbalkampioen, gemaakt. consequenties geven, maar het kinderen adopteren, - De uitzending zit worden niet wordt niet relevant
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 72 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
enorme rammend vol met besproken. gemaakt, en de sneeuwballen, allerlei onderwerpen nieuwswaarde slaapproblemen en filmpjes wordt niet door smartphone, besproken. We iemand die op 6- moeten maar jarige leeftijd naar aannemen dat het het gymnasium dus nieuws is gaat. - Verkiezing van Trump wordt uitgebreid aandacht aanbesteed. - Zomaar uit het niets een grappig bedoelde commercialbreak. - Het filmpje dat wordt aangezet door de knop gaat over de EMA’s. - De uitzending zit rammend vol met allerlei onderwerpen en filmpjes Aanspreekvorm Tutoyeren Tutoyeren Tutoyeren Alleen maar Tutoyeren Tutoyeren tutoyeren, serieuze, maar vriendschappelijke toon. Dit blijkt uit complimentjes over bijvoorbeeld het t- shirt van de gast en de vele grapjes over
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 73 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
en weer. Toon Veel grapjes, gast Veel uitleg aan de - De headlines - Er worden wel - De toon blijft vrij - Serieuze vragen: wordt behandeld als kijker, hele simpele worden op rijm grapjes gerelateerd serieus, ondanks “wat doe je op je gelijke. zinnen voorgelezen. Vorm aan het nieuws een paar grapjes. De kanaal” worden Veel vrolijkheid. Veel vrolijkheid gaat hier dus boven gemaakt, maar nieuwskoppen afgewisseld met inhoud, al hoeft het uiteindelijk nooit worden duidelijk en grapjes: “eet deze inhoud niet uit te echt over het simpel uitgelegd, op pizza eens met sluiten. nieuws, lijkt het. Het een serieuze toon. japanse stokjes” - De toon is op de onderwerp blijft Door achtergrond- - De toon is een of andere daardoor muziek tijdens wederom serieus. manier toch vrij onaangetast en onderwerpen als Het nieuws wordt serieus. De serieus. vliegrampen blijft vrij feitelijk en vrij nieuwskoppen - De toon is op de het toch luchtig of simpel gebracht worden duidelijk en een of andere houd je toch simpel uitgelegd, op manier toch vrij snelheid. een serieuze toon. serieus. De - Serieus maar Het lijkt steeds een nieuwskoppen amicaal: “het was serieus stukje tussen worden duidelijk en weer fissa voor de grappen door simpel uitgelegd, op koopjesjagers” is de een serieuze toon. headline die volgt Het lijkt steeds een na een headline over serieus stukje tussen een vliegramp in de grappen door. Zuid-Amerika. - De reportage krijgt - Serieuze toon: ook een serieuze 1.52: “Genoeg toon. [Mensen gekletst” reageren toch - Amicaal: “We serieus op een hebben een plopkap van de bloemetje voor je NOS.] Dat blijkt uit meegenomen, hoe het weinige lachen gaat het met je?” Er in de reportage en zijn zelfs loempia’s de inhoudelijke voor de gast besteld
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 74 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
reacties van de mensen die gesproken worden Gast De gast in de studio Presentatoren De gast wordt heel De gast wordt De gast wordt erbij De gast staat vanaf moet het nieuws bespreken veel, de kort geïntroduceerd, en gehaald, maar pas het begin in de raden. gast krijgt nog geïntroduceerd, er ze krijgt de kans uit een minuut later studio. Waar we Weerman Gerrit weinig ruimte. wordt vanuit gegaan te leggen waar we wordt duidelijk haar van kunnen Hiemstra te gast. Vox-popjes om de dat we haar al haar van kennen. gemaakt waar de kennen wordt Gast mag ook sfeer in Amerika te kennen. Tijdens gesprek gast bekend van is meteen verteld meningen geven, proeven. Sinterklaas en vooral in camera door krijgt de ruimte Uit het niets komt Pieten komen blijven kijken. presentatoren daarvoor. een ‘amerikakenner’ binnen. Niet Dappere Danny Presentatoren geven tussendoor om iets relevant voor het komt met een weinig mening te vertellen over nieuws, anders dan reportage Trump dat die het weekend na de uitzending in Nederland aankomen Bronnen Heetste zomer ooit. Een expert komt Bronnen worden - Bronnen worden Bronnen worden De presentatoren Bron is onduidelijk, uitleggen hoe het nauwelijks nauwelijks nauwelijks zeggen te weten maar uitleg komt kan dat Trump genoemd. Het genoemd. Het genoemd. Het wat het wel van een expert verkozen is. nieuws wordt nieuws wordt nieuws wordt lievelingseten is Autoriteit van bron genoemd, maar op genoemd, maar op genoemd, maar op van de gast wordt niet duidelijk basis waarvan blijft basis waarvan blijft basis waarvan blijft (irrelevant voor het gemaakt anders dan onduidelijk onduidelijk. onduidelijk nieuws, schept ‘amerikakenner’ - In de reportage alleen een sfeer). lijkt verslaggever Waar dat uit blijkt alleen maar geven ze niet aan. meningen te horen Een nieuwsbericht dat alles goed is in over de Schilderswijk. Hij internetpesten spreekt alleen wordt onderbouwd bewoners, geen met cijfers. Waar
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 75 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
mensen die die cijfers vandaan onderzoek of iets komen is niet dergelijks hebben duidelijk. gedaan daar De presentator geeft aan zelf ook nog journalistiek werk te hebben verricht: wederhoor gepleegd bij een partij Feitelijk Veel meningen: “wat Bijna geen Na de eerste Zonder dat de - Feitelijke vraag aan De feiten worden vond je van de meningen: alleen nieuwskop op 3.30 presentatoren er om de gast: kan Max opgelepeld: dit is zomer”, “wat vind je even over de EMA’s (over de vragen geeft de gast Verstappen winnen. de top 5 van van die boerkini’s” pietendiscussie) een mening. Daar - Alle berichten Spotify. mag de gast een wordt wel even op worden vrij feitelijk Vervolgens krijgt mening geven. doorgegaan. besproken. de gast de vraag of Presentatoren gaan - Pas na 5 minuten het ook haar top 5 in het begin niet in zegt een zou zijn. Dat is dan debat. Later wel. presentator dat “het weer een mening De nieuwsfeiten die moeilijk blijft voor te in de headlines stellen” dat je niet worden opgedreund wil eten. Hij brengt worden feitelijk het als feitelijkheid, opgelezen, er wordt en zegt niet: “ik vind niet verder geduid het moeilijk voor te wat de stellen.” Vervolgens consequenties zijn. vertelt hij wel een Op 4.40 geeft een anekdote over hoe presentator wel een hij de docu heeft mening: hij vindt het ervaren. Dit blijkt gek om op date te ook eigenlijk de gaan in een katapult enige mening.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 76 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
Feiten worden dus goed gescheiden Neutraal Gast mag mening Bijna geen De presentatoren De presentatoren De presentatoren De presentatoren geven meningen, alleen geven niet echt lijken neutrale lijken brengers van lijken brengers van In beeld bordjes wel vox-popjes. Hier meningen: de gast brengers van het het nieuws. Alleen het nieuws. De gemaakt met werden geen en Sinterklaas nieuws. Pas aan het bij het bericht over meningen worden meningen van voor- Trumpstemmers aan mogen wel einde van het Emma tonen ze zich gevraagd aan de en tegenstanders het woord gelaten. meningen geven filmpje wordt er iets emotioneler en gast. De Verder is de meer gedebatteerd geschokt presentatoren berichtgeving en mengen de houden hun hierover redelijk presentatoren zich mening voor zich. neutraal ook in de discussie. De presentator De verslaggever heeft wederhoor neemt geen stelling gepleegd, dat in, maar hoort maakt het verhaal alleen meningen. betrouwbaarder en Alle getoonde is een goed meningen zijn: het journalistiek gaat goed in de handelen Schilderswijk Rol Informeren: het Informeren: het Informeren: het Informeren: het Informeren: het Informeren: het nieuws nieuws nieuws nieuws en een paar nieuws nieuws. Wellicht Bij het nieuws over Veel uitleg bij veel meningen bij het De kijkers worden ook mening proxima b (nieuwe onderwerpjes nieuws gewaarschuwd voor vormen, door de planeet) worden beelden uit de gast haar mening rekwisieten erbij documentaire te laten geven over gehaald om het Emma wil leven, een beperkt aantal nieuws uit te leggen over een meisje met dingen anorexia Publiek Publiek wordt al Oproep tot Verder wordt Het publiek wordt Het publiek wordt in Het publiek wordt halverwege abonneren, liken en publiek niet opgeroepen zekere mate ook in zekere mate ook opgeroepen te reageren en link naar betrokken. suggesties te geven betrokken doordat betrokken doordat reageren op een andere filmpjes. Oproep tot voor de reportages het gesprek vaak het gesprek vaak
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 77 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
nieuwsbericht Publiek wordt in de abonneren, liken en van de verslaggever. wordt gevoerd wordt gevoerd Oproep tot USA betrokken door reageren en link Oproep tot terwijl de terwijl de abonneren, liken en vox-popjes naar andere filmpjes abonneren, liken en presentatoren/gast presentatoren reageren reageren en link in de camera kijken. /gast in de camera naar andere filmpjes Oproep tot kijken. abonneren, liken en Het publiek wordt reageren en link opgeroepen te naar andere filmpjes reageren op een specifiek nieuwsbericht (minder views op YouTube). Geen oproep tot abonneren en liken, alleen visueel andere filmpjes aan het einde Kleding Informeel Informeel Informeel Informeel Informeel Informeel Ethiek bij N/a, misschien N/a, misschien Alleen de gast is in In de studio zijn n/a n/a methode rechtenkwestie rechtenkwestie beeld, daarnaast zijn mensen zich filmpjesgebruik filmpjesgebruik er filmpjes geplukt natuurlijk bewust van internet, zo lijkt. van de camera, ze Daar kleven kijken recht in de natuurlijk wat lens als ze vertellen. licentiekwesties aan In de reportage worden mensen in beeld gebracht, ze staan allemaal rustig de verslaggever te woord en lijken zich daar dus goed van bewust. Dit kan wel
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 78 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
invloed hebben op wat ze vertellen. Een verborgen camera of iemand uit de wijk met onopvallende camera zou een ander geluid kunnen laten horen. Gaat het wel werkelijk zo goed in de wijk? Begrijpelijkheid Snel gemonteerd, De eerste De eerste Het eerste - Simpel - Moeilijke moeilijke woorden nieuwsfeitjes gaan nieuwsfeitjes gaan nieuwsfeitje wordt taalgebruik: woorden komen vermeden vrij rap, maar vrij rap, maar in hele simpele taal 1.11:”YouTubers niet voor, de uitleg worden in een paar worden in een paar uitgelegd: “regering moeten het straks van de zinnen helder zinnen helder legt plannen van het zeggen als ze nieuwsberichten, uitgelegd. uitgelegd. komende jaar uit”. reclame maken. of de De verkiezing van De snelheid ligt heel De snelheid ligt iets Veel Tubers spelen nieuwsberichten Trump wordt geduid hoog. Heel veel lager dan de vorige games of gebruiken die worden door een informatie in heel twee filmpjes, de spullen, maar ze voorgelezen lijken amerikakenner, al weinig tijd. Maar de onderwerpen lijken zeggen er niet bij of vooraf goed komt die wel presentatoren langer aangehouden ze daar voor betaald uitgeschreven en plotseling uit het beginnen een te worden, tot 3.46. krijgen.” uitgedacht. niets in beeld minuut voor het Vanaf daar worden - De vele - YouTuber einde wel al met de headlines wisselingen van PewDiePie, kent afscheid nemen, dat doorgenomen met muziek zorgen ook niet iedereen, de duurt dus weer lang een voice-over, in 1 voor een hoop presentator legt uit minuut snelheid: zo worden wie het is. sequenties - Er is iets gescheiden van veranderd aan “het anderen en juist systeem, de weer aan elkaar techniek, hoe je gelinkt als de video’s gevonden
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 79 Bijlage 6 – Resultaten inhoudsanalyse Mashup
muziek blijft worden.” Dit kan in doorlopen jargon worden uitgedrukt als “het algoritme”. Dit moeilijke woord wordt dus vermeden. Verwijzingen Filmpjes van #BOOS Na anderhalve Na 3.50 minuut Verwijzing naar - Beelden van een In beeld een gebruikt minuut verwijzing verwijzing naar de instagram aan het documentaire van YouTube-linkje Verwijzing naar insta naar de reportage reportage van einde NPO3: Emma wil naar ‘wat was er van Danny. Danny. leven. Wordt verder in het Verwijzing naar Verwijzing naar besproken als nieuws’ instagram instagram aan het nieuws. Gebruik van einde - Verwijzing naar de filmpjes van reportage van anderen om het Dappere Danny nieuws te door middel van een onderbouwen en YouTube-link. te illustreren. - Verwijzing naar Verwijzing naar instagram aan het instagram aan het einde einde, en andere filmpjes in beeld aan het einde om in een flow te blijven
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 80 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
TITELS DAAN EET KAUWGOM UIT TIMS MOND EN SONY GEEFT IEDEREEN NIEUWE PLAYSTATION | #BOOS AFL. 9 DIRECTEUR HOGESCHOOL RDAM WIL GAYVLAG ZIJN EN PERSVOORLICHTER MOET POEPE | #BOOS AFL. 17 HAPPY ITALY WIL TIM DE TERING SLAAN EN BERLUSCONI IS HUN MASCOTTE | #BOOS AFL. 21 STEFAN HEEFT KANKER EN HET ROC KRIJGT EEN OORKONDE | #BOOS AFL. 1 RAPPER SJORS RENT WEG EN RAPPER SJORS SNAPT KERFETTI NIET | #BOOS AFL. 11 TICKETTRIBUNE.NL HEEFT WEER FOUTSJ GEMAAKT EN PEETIE HEEFT NOG STEEDS CAMERAVREES | #BOOS AFL. 23
BESCHRIJVINGEN Daan is angry as balls. His parents gave him a Playstation 4 as a birthday gift. However after 3 months his PS started to eject all discs. Pretty annoying. Fortunately SONY came up with a few fixes to solve this problem. However after a year these fixes didn’t work any longer. And by then, his warranty was expired. But SONY doesn’t seem to see this as their problem. Little odd, since they postponed the problem with their own fixes. So, let’s pay SONY a visit.
Daan is boos. Hij kreeg een Playstation 4 voor z’n verjaardag. Megablij mee. Maar na 3 maanden begon deze alle discs uit te werpen. Best onhandig. Gelukkig had SONY daar fixes voor bedacht. Maar deze werkten na een jaar ook niet meer. En toen was zijn garantie voorbij. Daar heeft SONY alleen geen boodschap aan. Beetje vreemd, aangezien zij het hebben uitgesteld met hun eigen fixes. Langs bij SONY dus.
Ben jij ook boos? Laat het me weten via #BOOS in de comments of mail naar boos@bnnvara.nl
In #BOOS trekt Tim alle toeters, bellen en bombarie uit de kast. Omdat jij boos bent. En hij het voor je gaat fixen. En waar je boos over mag zijn? Alles. Bijvoorbeeld dat je pakketje niet is aangekomen, je buurman z’n hond altijd voor de deur laat poepen of je baas je zonder reden heeft ontslagen. Johan is boos. Op de Hogeschool van Rotterdam. Want op Coming Out Day wil de school de regenboogvlag niet hijsen. Omdat ze neutraal willen blijven. Huh? Dus we gaan langs met megaveel kleine vlaggetjes. En grote vlaggen. Dan gaan we die vlag zelf maar hijsen.
Ben jij ook boos? Laat het weten via #BOOS in de comments of mail naar [email protected]
In #BOOS trekt Tim alle toeters, bellen en bombarie uit de kast. Omdat jij boos bent. En hij het voor je gaat fixen. En waar je boos over mag zijn? Alles. Bijvoorbeeld dat je pakketje niet is aangekomen, je buurman z’n hond altijd voor de deur laat poepen of je baas je zonder reden heeft ontslagen. Laura en Simone zijn boos. Op restaurant Happy Italy. Want ze werken al een jaar in de bediening. Maar hebben nog nooit fooi gehad. Niet zo happy. Dus gaan wij met Laura en Simone zelf de fooi ophalen. Eerst bij de gasten. En dan bij het hoofdkantoor. Met speciale confetti en een oorkonde. En bij het hoofdkantoor zijn ze niet zo megablij met ons.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 81 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
Ben jij ook boos? Laat het weten via #BOOS in de comments of mail naar [email protected]
In #BOOS trekt Tim alle toeters, bellen en bombarie uit de kast. Omdat jij boos bent. En hij het voor je gaat fixen. En waar je boos over mag zijn? Alles. Bijvoorbeeld dat je pakketje niet is aangekomen, je buurman z’n hond altijd voor de deur laat poepen of je baas je zonder reden heeft ontslagen. #BOOS AFL. 2: DONDERDAG 16 JUNI OM 16:00 UUR!
In #BOOS trekt Tim alle toeters, bellen en bombarie uit de kast. Omdat jij boos bent. En hij het voor je gaat fixen. En waar je boos over mag zijn? Alles. Bijvoorbeeld dat je pakketje niet is aangekomen, je buurman z’n hond altijd voor de deur laat poepen of je baas je zonder reden heeft ontslagen.
Vandaag is Stefan boos. En met een reden. Stefan was namelijk bijna klaar met zijn opleiding, toen hij kanker kreeg. En zodra hij na 9 maanden chemo weer klaar was om kontjes te schoppen, was de opleiding opgeheven. Gelukkig kon hij al zijn cijfers meenemen en de opleiding ergens anders afmaken. Dacht hij dan. Want hij werd keer op keer afgewezen door de scholen waar hij zich aanmeldde. Zonder een echte reden. Dus ging Tim even langs bij ROC van Amsterdam Zuidoost. Met een oorkonde, feestmuziek en confetti-kanonnen natuurlijk.
------
Ben jij nou ook boos? Mail dan naar boos@bnn.nl Renée is boos. Op Rapper Sjors! Ja echt. Voor haar beste vriend wilde ze een persoonlijke videoboodschap van Sjors. Ze moest hier 50 euro voor betalen. Tijdens het overmaken ging er iets mis. En was het bedrag 2 keer overgemaakt. Nu wil ze de helft terug. Maar de rapper maakt dit niet over. Dus moeten wij megaver rijden. Naar Limburg. Naar Rapper Sjors. Gelukkig moesten we daar in de buurt ook nog noedels langsbrengen.
Ben jij ook boos? Laat het weten via #BOOS in de comments of mail naar [email protected]
In #BOOS trekt Tim alle toeters, bellen en bombarie uit de kast. Omdat jij boos bent. En hij het voor je gaat fixen. En waar je boos over mag zijn? Alles. Bijvoorbeeld dat je pakketje niet is aangekomen, je buurman z’n hond altijd voor de deur laat poepen of je baas je zonder reden heeft ontslagen. Mariska en Brendon zijn boos. Op WWW.TICKETTRIBUNE.NL! Want ze hadden tickets gekocht voor een concert in november bij WWW.TICKETTRIBUNE.NL. Maar de kaartjes waren nep. Ja, hetzelfde verhaal weer. DUS, we gaan weer langs bij onze vrienden bij WWW.TICKETTRIBUNE.NL. En daar zijn ze niet zo megablij met onze komst.
Ben jij ook boos? Laat het weten via #BOOS in de comments of mail naar [email protected]
In #BOOS trekt Tim alle toeters, bellen en bombarie uit de kast. Omdat jij boos bent. En hij het voor je gaat fixen. En waar je boos over mag zijn? Alles.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 82 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
Bijvoorbeeld dat je pakketje niet is aangekomen, je buurman z’n hond altijd voor de deur laat poepen of je baas je zonder reden heeft ontslagen.
1e afl (#9) 2e afl (#17) 3e afl (#21) 4e afl (#1) 5e afl (#11) 6e afl (#23) Duur 10.46 10.27 11.46 6.16 9.16 10.08 Cameragebruik 1 camera, goed 1 camera, goed 1 camera, goed 1 camera, goed 1 camera, goed 1 camera, goed beeld beeld. beeld, scherp beeld, scherp beeld, scherp beeld, scherp Net als bij vorige aflevering: Tim in het beginshot heel vreemd gekadreerd Belichting Licht is goed, buiten. Licht is goed, buiten. Alles is goed Alles is goed Alles is goed Alles is goed Geen additioneel Geen extra zichtbaar, geen extra zichtbaar, geen zichtbaar, geen extra zichtbaar, geen extra licht in beeld belichting zichtbaar licht zichtbaar extra licht licht zichtbaar licht zichtbaar zichtbaar Montagetechni Jumpcuts Jumpcuts Jumpcuts, geen Plakshot van het Jumpcuts, geen Jumpcuts, geen ek plakshots interview vanuit plakshots plakshots een andere hoek, waarbij de mond van de geïnterviewde zichtbaar niet synchroon loopt met de gesproken tekst. Afgewisseld met jumpcuts Visuele effecten Veel captions in Veel captions in Veel captions in Veel captions in Veel captions in Veel captions in beeld beeld beeld beeld beeld beeld Boven en onder Boven en onder Boven en onder Boven en onder Boven en onder Boven en onder witte balken witte balken witte balken witte balken witte balken witte balken Samenvattingen Samenvattingen Samenvattingen Samenvattingen Samenvattingen Samenvattingen met heel veel met heel veel met heel veel zonder de vaste met heel veel met heel veel plaatjes, captions en plaatjes, captions en plaatjes, captions en vormgeving. Wel plaatjes, captions en plaatjes, captions en
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 83 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
grapjes. grapjes. grapjes veel effectjes en grapjes grapjes plaatjes Muziek Veel Veel Veel Veel Veel Veel achtergrondmuziek achtergrondmuziek achtergrondmuziek achtergrondmuzie achtergrondmuziek achtergrondmuziek aanwezig, soort aanwezig, soort aanwezig, soort k aanwezig, soort aanwezig, soort aanwezig, soort circusmuziek. Soms circusmuziek, zelfde circusmuziek, zelfde circusmuziek, wel circusmuziek, zelfde circusmuziek, zelfde wat spannender als vorige aflevering. als vorige aflevering. anders dan de als vorige aflevering. als vorige aflevering. muziekje. Soms wat Soms wat vorige Soms wat Soms wat Ondersteunt de spannender spannender afleveringen spannender spannender inhoud muziekje. muziekje. muziekje, soms muziekje, soms Ondersteunt de Ondersteunt de ontspannen ontspannen inhoud, maakt het inhoud, maakt het muziekje muziekje soms luchtig. soms luchtig. Zelfs als een persoon fysiek wordt tegen presentator blijft het vrolijk, door het achtergrondmuziekj e Geluid Geluid is goed: Geluid is goed: Geluid is goed: Geluid is goed: Geluid is goed: Geluid is goed: microfoons in kraag microfoons in kraag microfoons in kraag microfoons in microfoons in kraag microfoons in kraag van presentator en van presentator en van presentator en kraag van van presentator en van presentator en gedupeerde in beeld gedupeerde in beeld gedupeerde in beeld presentator gedupeerde gedupeerden zichtbaar zichtbaar Geluidseffecten - Achtergrond- - Achtergrond- - Achtergrond- Achtergrondmuzi Tijdens de Tijdens de muziek heeft wat muziek heeft wat muziek heeft wat ek heeft wat weg samenvattingsfilmpj samenvattingsfilmpj weg van een soort weg van een soort weg van een soort van een soort es veel es veel geinig circusmuziek geinig circusmuziek geinig circusmuziek geinig geluidseffectjes bij geluidseffectjes bij - Tijdens de - Tijdens de - Tijdens de circusmuziek. verschijnende verschijnende samenvattingsfilmpj samenvattingsfilmpj samenvattingsfilmpj Een visuele effectjes visuele effectjes. es veel es veel es veel scènewisseling geluidseffectjes bij geluidseffectjes bij geluidseffectjes bij wordt duidelijker verschijnende verschijnende verschijnende gemaakt met een
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 84 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
visuele effectjes visuele effectjes visuele effectjes geluidseffect Voice-over Zelfde als die van Zelfde als die van Zelfde als die van Zelfde als die van Zelfde als die van Zelfde als die van presentator presentator, soms presentator, soms presentator presentator presentator wat mompelend bij wat mompelend bij grapjes grapjes (soms om het grappiger te maken?). Decor Reportage, stukken Reportage, maar de Reportage, maar de Reportage, in Reportage. Reportage. opgenomen op introductie wordt introductie - het vorige Introductie is voor Introductie is buiten relevante plekken: in opgenomen met in interview met de afleveringen ging een huis, onduidelijk op een grasveld. de buurt van Sony, de achtergrond gedupeerden – is de gedupeerde of dit het huis van Verder is er sprake de boosdoener materialen die ook op een totaal mee om verhaal gedupeerde is van een reportage, worden gebruikt bij irrelevante plek: te halen, maar dus het decor heeft een afzetting op de voor een hier niet. Is hier de ploeg vrij weinig weg. Is een elektriciteitshuisje ook begrijpelijker: invloed op. De irrelevant decor. Stefan ligt in het afkondiging wordt Lijkt een beetje een ziekenhuis voor de deur van het achteraf hoekje bedrijf gedaan: relevante plek Herkenbaarheid Begint altijd met een - Begint altijd met - Begint altijd met - Anders dan bij - Begint met een - Begint met een gek shot van Tim een gek shot van een gek shot van de andere shot van presentator shot van presentator Hofman presentator, net als presentator, net als afleveringen: met voice-over, bij met voice-over, bij Een knal confetti bij vorige aflevering bij vorige aflevering eerst een stukje deze aflevering is deze aflevering is vreemd gekadreerd. vreemd gekadreerd. uit de komende het kader goed en het kader goed en - De vormgeving is - De vormgeving is aflevering, daarna kijkt presentator heeft de presentator altijd hetzelfde, met altijd hetzelfde, met het gekke shot gewoon boos. een grijns en een hetzelfde lettertype hetzelfde lettertype van de - De vormgeving is takje in z’n hand. en achtergrondje en en achtergrondje en presentator. altijd hetzelfde, met - De vormgeving is zelfde muziekje. zelfde muziekje. - De vormgeving hetzelfde lettertype altijd hetzelfde, met - Ergens in de - Ergens in de heeft hetzelfde en achtergrondje en hetzelfde lettertype aflevering zit een aflevering zit een lettertype. zelfde muziekje. en achtergrondje en confettikanon, of confettikanon, of In deze aflevering - Ergens in de zelfde muziekje. meerdere. meerdere. geen aflevering zit een - Ergens in de
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 85 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
- De video begint - De video begint confettikanon. confettikanon, of aflevering zit een met gek shot van met gek shot van - Anders: na het meerdere. confettikanon, of presentator, presentator, interview met - De video begint meerdere. vervolgens een vervolgens een gedupeerde volgt met shot van - De video begint gesprek tussen gesprek tussen nu wel een presentator met met shot van voice-over en voice-over en samenvatting van voice-over, presentator met gedupeerde. gedupeerde. de feiten, maar vervolgens een voice-over, Vervolgens een Vervolgens een niet met de gesprek tussen vervolgens een samenvatting in samenvatting in standaard voice-over en gesprek tussen geestige geestige vormgeving van gedupeerden. voice-over en vormgeving. Dan vormgeving. Dan de andere filmpjes Vervolgens een gedupeerden. een gesprek tussen een gesprek tussen samenvatting in Vervolgens een presentator en presentator en geestige samenvatting in gedupeerde. gedupeerde. vormgeving. Dan geestige Vervolgens gaan ze Vervolgens gaan ze een gesprek tussen vormgeving. Dan op de boosdoener op de boosdoener presentator en een gesprek tussen af. Dan volgt de af. Dan volgt de gedupeerde. presentator en confrontatie en confrontatie en Vervolgens gaan ze gedupeerde. ergens iemand die ergens iemand die op de boosdoener Vervolgens gaan ze gepikeerd reageert. gepikeerd reageert. af. Dan volgt de op de boosdoener Eindigt altijd met Eindigt altijd met confrontatie en af. Dan volgt de samenvatting in samenvatting in ergens iemand die confrontatie en geestige geestige gepikeerd reageert. - ergens iemand die vormgeving. vormgeving. Eindigt altijd met gepikeerd reageert. - samenvatting en Eindigt altijd met conclusie in geestige samenvatting en vormgeving conclusie in geestige vormgeving Vorm Reportage met Reportage met Reportage met Reportage met Reportage met Reportage met samenvattingen samenvattingen samenvattingen samenvattingen samenvattingen samenvattingen tussendoor, in een tussendoor, in een tussendoor, in een tussendoor, in een tussendoor, in een tussendoor, in een vaste vormgeving vaste vormgeving. vaste vormgeving. vaste vormgeving, vaste vormgeving. vaste vormgeving die dus dit keer
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 86 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
afwijkt. INHOUD Titel Titel bestaat uit Titel bestaat uit Titel bestaat uit Titel bestaat uit Titel bestaat uit Titel bestaat uit twee delen twee delen twee delen twee delen, eerste twee delen twee delen gescheiden door het gescheiden door het gescheiden door het is relevant: gescheiden door het gescheiden door het woordje ‘EN’. Eerste woordje ‘EN’. Eerste woordje ‘EN’. Eerste aanleiding voor woordje ‘EN’. Het woordje ‘EN’. Eerste deel is niet relevant deel is het probleem, deel is een incident het maken van de eerste deel gaat over deel is de aanleiding voor het probleem, tweede deel is niet uit de aflevering, video. Tweede hoe boosdoener van deze aflevering, tweede deel is relevant voor de tweede deel is niet deel minder reageert op de tweede deel heeft eigenlijk al de aflevering relevant voor de relevant. Wel confrontatie. Het geen inhoudelijke conclusie van de aflevering, wel onderdeel van de tweede deel gaat toegevoegde aflevering opmerkelijk. aflevering, maar over hoe waarde. Het lijkt vast slechts klein boosdoener omgaat onderdeel van het onderdeel. met confetti, vast format om de titel in onderdeel van het twee delen op te programma. Beide delen delen gaan dus wel over de aflevering, maar beschrijven maar een klein deel van het programma Beschrijving - Beschrijving ook in - Het probleem Het probleem wordt - De beschrijving De beschrijving legt In de beschrijving het Engels, ook in wordt duidelijk kort en duidelijk heeft altijd een de zaak helder uit en wordt drie keer de het filmpje wordt uiteen gezet. De uiteen gezet. Goede vast format, maar legt uit wat er in de naam van de een link gelegd naar school wordt samenvatting van de bij deze (eerste) aflevering gaat boosdoener internationale omschreven als aflevering, zonder aflevering is dat gebeuren, zonder de genoemd. De kijkers. Engelse neutraal. De dat de uitkomst nog anders. De oplossing en de beschrijving is verder ondertiteling staat beschrijving laat zien verklapt wordt. inhoudelijke confrontatie echt een goede inleiding, ook automatisch wat de uitkomst is: Oproep tot reageren beschrijving geeft weg te geven en geeft de conclusie aan. de vlag wordt en mailen bij een goede indruk van het verhaal nog - Het probleem gehesen. problemen van wat er in de niet weg wordt duidelijk - Oproep tot aflevering komt, uiteen gezet, wordt reageren en mailen zonder de
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 87 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
wel mening in bij problemen. conclusie weg te gegeven (beetje geven. vreemd) en - Oproep tot merknaam vaak insturen genoemd. Goede problemen. aankondiging, verklapt niet wat er uit komt. - Oproep tot reageren en mailen bij problemen Onderwerp - Volgens Nieuwswaarde is - Nieuwswaarde Nieuwswaarde Nieuwswaarde Nieuwswaarde gedupeerde “veel niet volledig wordt duidelijk wordt niet wordt niet expliciet wordt duidelijker voorkomend, zelf duidelijk. gemaakt: deze expliciet duidelijk duidelijk. Lijkt er in gemaakt door de gegoogled op Nieuwshaakje wel: meisjes krijgen geen gemaakt. Het te schuilen dat een in presentator: er is internet”. coming-out day fooi, terwijl alle blijft onduidelijk zekere mate sprake van een oude - Vervolgens, later in andere vestigingen of dit een enkel bekende bekende. Een bedrijf het filmpje duidelijk van het bedrijf wel exces is of dat het Nederlander zijn dat dus niet z’n gemaakt door voice- fooi krijgen. Dit vaak gebeurt. klanten niet goed praktijken heeft over: het probleem wordt verduidelijkt Lijkt vooral te behandelt. Het lijkt verbeterd nadat staat overal. met een berekening liggen in het feit nieuws omdat hij #BOOS is langs (natte vinger werk dat iemand bekend is, immers, geweest naar eigen zeggen). onderwijs wordt het gebeurt vaker - Relevantie wordt ontzegd wegens dat mensen niet versterkt door het overmacht betalen. Het bedrag probleem voor te (kanker). (50 euro) is ook niet leggen aan gasten exorbitant van het restaurant die allemaal ontzet reageren Aanspreekvorm Veel tutoyeren Veel tutoyeren, ook Tutoyeren naar de Tutoyeren naar Tutoyeren naar de Tutoyeren naar de naar de gedupeerden. gedupeerde. gedupeerde. gedupeerden en perswoordvoerder. De gasten van het Tutoyeren naar De boosdoener boosdoener
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 88 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
De voorzitter wordt restaurant, waar de woordvoerder spreekt de wel met u presentator presentator aan met aangesproken, later sympathie van wil u, daarna met jou. met je worden met u Presentator aangesproken tutoyeert Toon Veel grapjes in - Veel grapjes in - Veel grapjes in De presentator De begroeting van De begroeting van beeld, met name beeld, met name beeld, met name maakt bij de kijker: een de kijker: een door de captions door de captions door de captions. boosdoeners in simpele “hé” is vrij simpele “hé” is vrij De presentator - De presentator - De gedupeerden beginsel minder amicaal. amicaal. probeert de maakt grapjes tegen krijgen ook grappen dan in Veel grapjes in Veel grapjes in gedupeerde de persvoorlichter irrelevante vragen, vorige beeld, met name beeld, met name bijvoorbeeld zijn van de hogeschool: lijkt om het grappig geanalyseerde door de captions, door de captions en kauwgom te laten “moet u poepen?”. te maken: 0.14: “Wat afleveringen maakt de toon de voice-over, maakt eten: amicaal dus Journalistiek totaal rijmt er op brood?”; vrolijk en grappig. de toon vrolijk en irrelevant. 0.45: “Wanneer was Toon tussen grappig. - Ook de voorzitter de Tweede boosdoener en Amicale toon: van het college van Wereldoorlog?” Niet presentator begint vuisten worden bestuur wordt ietwat relevante vragen. amicaal. Ze spreken tegen elkaar gedrukt belachelijk gemaakt - Gevloek elkaar aan met (boks) om duidelijk met grapjes. - Bij binnenkomst voornaam, en te maken dat de - De perswoord- van de vestiging: vervolgens vragen gedupeerden en voerder doet ook “hoooi!” ze: “Gaat het goed presentator samen amicaal met grapjes De toon is door dit met jou?” verhaal gaan maken en een alles wel vrolijk vriendschappelijke tik op de schouder van de presentator. - De toon is door dit alles wel vrolijk Gast De eerste gast is de - De eerste gast is de - De eerste gasten - De eerste gast is - De eerste gast is de - De eerste gasten gedupeerde, hij is gedupeerde, hij is zijn de twee de gedupeerde. gedupeerde, zijn de gedupeerden, dus boos. dus boos. gedupeerden, die - Tweede in beeld vanzelfsprekend vanzelfsprekend Vervolgens zijn - Volgende is de zijn boos en die gebracht zijn de relevant, want relevant.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 89 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
vertegenwoordigers perswoordvoerder, worden in deze mensen bij de klaagster. - De tweede gast is van het vanzelfsprekend in aflevering geholpen. receptie, - De tweede gast in de dame van de boosmakende beeld. - De tweede gast is onherkenbaar beeld is de receptie. bedrijf in beeld, die - Volgende is de werknemer van het gemaakt. bewoonster van het Onherkenbaar in zijn relevant voorzitter van het bedrijf die het - Vervolgens huis waar de beeld. Reageert fel college van bestuur, gezelschap met wordt de introductie in de op presentator, ze die gaat uiteindelijk camera ontvangt. perswoordvoerder voortuin is zag hem in de vorige over het ophangen Presentator begint in beeld gebracht, opgenomen. Het is aflevering ook al en van de homovlag: meteen tegen hem herkenbaar onduidelijk wat de lijkt geen zin te dus het oplossen van te spreken. relatie is tussen deze hebben in de ploeg: het probleem Werknemer bewoonster en “Ik wil het niet verdwijnt vrij snel gedupeerde of weten, wat is er nu van het toneel om presentator. weer?” Dame is de manager te Relevantie is dus ook relevant, omdat ze halen. onduidelijk. vorige aflevering - Vervolgens worden - Derde gast is de stennis schopte en de gasten van het boosdoener zelf, dus presentator de restaurant in het relevant toegang tot het beeld betrokken. pand ontzegde, wat - Er komt iemand in presentator beeld die vervolgens onherkenbaar wil negeerde. blijven, die - De derde gast is de presentator vertelt eigenaar van het dat hij niet mag boosdoenende filmen. Wie het is bedrijf. Hij komt nog blijft onduidelijk, uit niet goed in beeld in de context kan eerste instantie worden opgemaakt omdat hij zich dat het de verschuilt achter een filiaalmanager. deur. Hij is uiteraard - De volgende gast relevant, want hij is komt ook degene die het
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 90 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
onherkenbaar in probleem van beeld, het lijkt de gedupeerde kan eigenaar van het oplossen. Bovendien boosdoende bedrijf. heeft hij in de vorige - Nog twee gasten, aflevering de lijken werknemers cameraman van het bedrijf te aangevallen, en is zijn, niet dus relevant. Later onherkenbaar. komt hij herkenbaar - Ook de politie in beeld. In de komt in beeld, samenvatting van de onherkenbaar vorige aflevering werd hij nog onherkenbaar gemaakt. - Vervolgens komt de politie, die is onherkenbaar gemaakt Bronnen Gedupeerde haalt Gedragscode van de Een berekening van - De presentator De gedupeerde - De gebeurtenissen aan dat hij vaak eigen school wordt hoeveel fooi zegt het probleem vertelt haar verhaal, worden op een rijtje heeft gebeld met aangehaald en inmiddels binnen juridisch en vertelt over de gezet in de Sony, en zegt dat getoond. zou moeten zijn uitgezocht te bewijsstukken. De samenvattingen. Sony het probleem Er worden wordt getoond, dus hebben. Bij wie bewijsstukken Anders dan eerder erkent. screenshots van is wel transparant. precies is worden nog niet zijn de bonnetjes nu Er worden internet gebruikt. Maar de basis van de onduidelijk. getoond, het wordt (weliswaar niet screenshots van Herkomst wordt berekening is - Ook flarden van niet expliciet leesbaar voor de internet gebruikt. genoemd volgens de voice- e-mails in beeld, duidelijk dat de kijker) wel in beeld. Herkomst (schoolwebsite) over natte vinger authenticiteit programmamakers - De presentator onduidelijk werk. Het laat wel onduidelijk. het ook hebben noemt de zien wat de gezien. Op dit boosdoener op basis significantie is van moment lijkt het dat van dit incident en het probleem de de vorige aflevering
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 91 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
programmamakers een oplichter. de gedupeerde op - De boosdoener haar woord geloven. zegt dat de Het eerste gedupeerden de bewijsstuk wordt enigen zijn die het geleverd: de video probleem hebben. waar het geschil Hoe dat kan zegt hij over gaat niet te weten. Hij komt niet met onderbouwing Feitelijk Meningen over de De presentator De berekening die Presentator laat Er wordt ook Het verhaal zoals de klachtenbehandelaa noemt het college wordt gedaan om te duidelijk zijn gevraagd naar presentator het r worden uitgebreid van bestuur arrogant berekenen hoeveel ontsteltenis meningen: 1.25 “wat heeft gehoord van gespuid door de vlag van de fooi de gedupeerden doorklinken vind je er zelf van dat de gedupeerden hogeschool gelijk te hebben misgelopen (2.07). Zijn je dat doet?” direct – wordt door de stellen aan de is niet volledig mening wordt in dezelfde scène – presentator aan de homovlag. De gebaseerd op feiten. daardoor nadat de feitelijke politie verteld. Dit presentator neemt Meningen van duidelijk. beschrijving van lijkt de feitelijke de rol aan van bezoekers worden gebeurtenissen is weergave, echter de activist en spreekt duidelijk in beeld voorbij gekomen presentator heeft de duidelijk uit dat hij gebracht kant van de de achter de mening boosdoener nog niet van de gedupeerde gehoord. Dat maakt staat het wellicht gekleurd. - De presentator noemt boosdoener een oplichter. Hij baseert het op twee gebeurtenissen. Het is lastig te zeggen of het dan een oplichter is, of dat
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 92 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
het twee keer toevallig fout is gegaan. Neutraal Presentator gelooft - Presentator springt - Presentator is niet - Presentator is - Presentator begint - Het bedrijf dat de gedupeerde wel, op de bres voor de neutraal, vecht niet neutraal, wel kritisch naar boos doet wordt erg maar blijft enigszins gedupeerde. Hij wil namelijk voor het vecht namelijk gedupeerde: het is vaak genoemd, de kritisch: wat heb je dat de hogeschool recht van de twee voor het recht van wel een beetje dom presentator noemt zelf al gedaan om de homovlag gedupeerden. Zelfs de gedupeerde. van je, dat je geld het zelfs een paar het probleem op te uithangt op coming- als ontslag van de Wel geeft hij aan twee keer hebt keer direct achter lossen. out day. De school is gedupeerden voordat hij de overgemaakt. elkaar. De tekst in Presentator en daartoe niet aannemelijk lijkt school - Presentator noemt beeld zegt dan: gedupeerde gaan verplicht, maar deed door de reactie van binnentreedt dat boosdoener, zonder beetje overdreven ondanks dat ze zijn het voorheen wel de filiaalmanager hij gewoon wil dat hij hem heeft dit. Dat maakt het geholpen, toch altijd. De (“Ik moet eens begrijpen wat er gesproken (althans, weer iets neutraler, verhaal halen bij een presentator steunt nadenken over wat aan de hand is en voordat hij de maar toch blijft het andere sony- de gedupeerde in de er allemaal gebeurt waarom het zo is. boosdoener in de vrij indringend. vestiging claim dat de vlag vanavond” (5.13)) - 2.07: ontsteltenis reportage heeft - Presentator lijkt moet hangen. - Dus, - De merknaam van van presentator is gesproken) een kant van niet neutraal, hij de ‘boosdoener’ duidelijk zichtbaar vuilak of flauwerik. gedupeerde al kiest kant in dit wordt extreem vaak door de reactie Exact is onduidelijk, vooraf te kiezen: conflict. genoemd en met van de maar duidelijk is wel “Dit verhaal hebben - Het feit dat op 7.10 nadruk. presentator op de dat hij niet blij is met wij exact al de tekst: - Na de actie in het uitspraak van de de boosdoener. - gemaakt” “gewonnen” in beeld filiaal blijft de boosdoener die Later noemt de - Presentator is komt maakt ook een presentator kritisch gedupeerde presentator de verbaasd over het beetje dat de en hij lijkt het voorlegt boosdoener in een hoge bedrag van de programmamakers verhaal van de voice-over een tickets: “Zo! Dat is kant kiezen boosdoener niet te “lulpik”. Hij kiest hier veel geld!” geloven (de fooi dus kant van de - De presentator kwam als gedupeerde. zegt in een voice- verrassing). Door de - De presentator laat over samenvatting: tekst in beeld zien dat hij in dubio “We komen alleen (“smoes”) wordt is om rapper sjors, geld halen, en niet
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 93 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
stelling genomen, de boosdoener te judgen, want we net als door het benaderen. Waarom leven in een free lachje na het hij het zielig vindt is country.” Daarmee voorleggen van de niet duidelijk, maar lijkt hij te willen feiten door de de presentator wil zeggen dat het gedupeerden. de boosdoener wel incident dat hier aan - Stelt een bijna gelijkwaardig de orde is vaker kan retorische vraag aan behandelen. Dit laat voorkomen, maar gedupeerden neutraliteit zien. dat dit niet betekent waarmee hij stelling - De boosdoener dat tickettribune.nl neemt: 9.15 “Wil je zegt: “Maar nu lijkt een slecht bedrijf is. voor deze man het of ik een [Alles in de werken?!” boosdoener ben!” aflevering wijst daar Presentator reageert wel op, dus dit lijkt dat hij dat juist wil een soort dat de boosdoener disclaimer.] niet als boosdoener - 6.02: “We hebben in beeld komt. Dit te maken met een laat een zeker mate oplichter, alweer. van neutraliteit zien Zijn al een keer en een bepaalde geweest hier, naait mate van eigenlijk constant verantwoorde- zijn klanten en wij lijkheid voor de pikken dat natuurlijk geportretteerden niet. We gaan dan even langs om te vragen: ‘hoe kan dit nou?’” De presentator laat hier duidelijk zien dat hij kant kiest. - De presentator geeft de boosdoener
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 94 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
wel ruim de mogelijkheid om zijn verweer te doen. Dit getuigt van neutraliteit. - 9.25: “Hij heeft gezegd dat hij niet weet hoe het kan. Met de vorige keer in acht genomen blijft het toch een beetje een twijfelgeval.” De presentator geeft hier aan dat hij wel kritisch blijft, maar dat hij het verweer gelooft tot het tegendeel is bewezen Rol Publieke aanklager. Activist. Hij kiest Publieke aanklager. - Publieke Publieke aanklager. Publieke aanklager. Namens een kant van de Hij kiest kant van de aanklager. In De presentator laat Presentator geeft gedupeerde naar gedupeerde: hij gedupeerde: hij beginsel staat hij zien dat hij in dubio aan dat hij het een bedrijf dat slecht vindt dat er ook een vindt dat deze achter de is, hij weet niet of hij verhaal al eens heeft werk levert, om een homovlag moet meisjes fooi gedupeerde en deze zaak wel moet gemaakt met dit precedent te hangen, bovendien verdienen. Hij is niet gaat hij namens aannemen, maar de bedrijf scheppen. is het breken met kritisch naar deze gedupeerde reden is omdat hij Dit wordt duidelijk het eerdere beleid. meisjes. verhaal halen bij het misschien ‘zielig’ na 6 minuten. Het Hoewel het college De filiaalmanager de boosdoener. vindt voor de probleem van van bestuur een legt de schuld bij het - 5:20: “Ik stond in boosdoener. gedupeerde is goede uitleg geeft, hoofdkantoor. de startblokken Vervolgens geeft hij opgelost, maar gaat de presentator Presentator blijft om de boel in aan dat hij de presentator wil dat toch het gevecht aan kritisch naar de elkaar te trappen boosdoener wel wil probleem van alle om toch voor de filiaalmanager. totdat iemand behandelen als ieder
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 95 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
gedupeerden wordt homovlag te roept: Oke hij ander opgelost vechten mag het examen doen!” Dit laat zien dat hij publiek aanklager/activist was Publiek Oproep tot Om het verhaal - Presentator Niet betrokken Oproep tot insturen Oproep tot abonneren op het kracht bij te zetten realiseert zich dat van zaken om op te abonneren op het kanaal, en duidelijk loopt de presentator iemand van de crew lossen voor de kanaal van #BOOS maken wat de een volle collegezaal lijkt op de redactie. na 3.03. Dat is relevantie is voor binnen en krijgt daar gedupeerde. Als de aflevering vroeger dan eerder anderen met een bevestiging dat de Vervolgens roept hij eigenlijk al ten einde mensen werden foutief product studenten een op terwijl hij in de is komt presentator opgeroepen. Oproep homovlag willen. camera kijkt om de nog terug op een komt ook uit het Oproep tot insturen video positief te prijsvraag uit een niets. van zaken om op te beoordelen (duimpje eerdere aflevering Oproep tot indienen lossen voor de omhoog). Hij van zaken voor de redactie. verbindt er ook een redactie om op te consequentie aan: lossen door een bij 10.000 likes mag gedupeerde, later z’n crewlid blijven. nog eens door voice- - Het publiek wordt over opgeroepen de werknemers van het bedrijf stiekem fooi te geven. - Oproep tot insturen van zaken om op te lossen voor de redactie Kleding Informeel, petje, Informeel, Informeel Informeel. Informeel: t-shirt en Informeel trui, soms rugzak om spijkerjasje over een spijkerbroek
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 96 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
tijdens interview capuchontrui. De voorzitter van het college van bestuur is formeler gekleed, inclusief stropdas. Ethiek bij - In de eerste - Aan de buitenkant - De presentator Presentator loopt De makers hebben - De eigenaar van methode seconden wordt al van de hogeschool gaat zonder gebouw binnen wel afgesproken met tickettribune wordt gezegd: “waar we worden veel toestemming het met draaiende boosdoener in een in een samenvatting soms dingen filmen homovlaggen restaurant in om fooi camera. Mensen park, niet bij zijn herkenbaar in beeld die niet gefilmd opgehangen en op te halen, de bij receptie huis. Waarom ze gebracht met een mogen worden, neergezet door de camera is niet onherkenbaar hebben afgesproken foto, nog voordat de maar soms moet dat presentator en verborgen. De gemaakt. lijkt de boosdoener reportage bij hem op gewoon.” gedupeerde, nog gasten van het Vervolgens wordt niet vooraf duidelijk bezoek is. - In beeld tekst: we voordat er met restaurant worden de camera laag gemaakt. Hij wordt Het gesprek met de mochten niet filmen, iemand van de dus overvallen, en vast gehouden, dus wel overvallen politie wordt maar deden het hogeschool is ervaren op die alsof hij gestopt is met een draaiende gefilmd, terwijl de lekker toch. gesproken. manier misschien met filmen, maar camera, hoewel het camera laag hangt. - Later worden - Er worden wel druk. Presentator hij filmt door, niet bijvoorbeeld bij Dit lijkt dus stiekem mensen zonder enige had ook contact ondanks hem thuis is. Dit lijkt gefilmd. Het gesprek onherkenbaar in tussenkomst kunnen leggen met herhaaldelijk op eerbiediging van met de politie is beeld gebracht. mensen van de filiaalmanager, of verzoek van de persoonlijke misschien wel - Stiekem filmen om facilitaire dienst gewoon kunnen beveiligers om te levenssfeer interessant, maar het maatschappelijk aangesproken, om wachten op de stoppen dient geen belang te duiden. Dit het doel te bereiken. filiaalmanager toen journalistiek doel. had uiteindelijk, m.i. De de eerste De inhoud is ook achteraf verteld perswoordvoerder werknemer die hij irrelevant. kunnen worden, grijpt dan toch in sprak de - Als de presentator maar filmen is wel filiaalmanager ging met 1 gedupeerde in spannender: geluid halen. gesprek gaat met de wel slechter - Als filiaalmanager boosdoener kan niet in beeld komt wordt goed worden die onherkenbaar gefilmd, ze zitten ver gemaakt, blijft lang weg. De microfoon
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 97 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
onduidelijk wat haar is draadloos en staat rol is. Presentator nog wel aan, zo kan gaat wel in gesprek het gesprek dus toch met haar, stopt dan worden opgenomen. dus met Maar wat is de restaurantgasten toegevoegde aanspreken. waarde. - Door veraf te gaan - In de afsluitende staan van de camera samenvatting wordt met de manager van het e-mailadres van het boosdoenende de boosdoener bedrijf lijkt het een genoemd. Hij is daar soort verborgen volgens de camera presentator niet van op de hoogte. Dit lijkt niet nodig Begrijpelijkheid Moeilijke woorden Er komt een - De presentator Presentator vat De presentator vat De presentator vat worden vermeden. moeilijke term voor: verduidelijkt zo nu soms samen, vaak samen om vaak samen om Mochten ze er toch LHBT’ers in een en dan tijdens zonder de duidelijkheid te duidelijkheid te zijn wordt het antwoord van de interview (1:30: vormgeving creëren creëren verhaal meermaals gast. Tim reageert Happy Italy is een opnieuw daar op: zijn er veel keten over het hele samengevat. lesbi’s homo’s… Hij land). Ook als het niet legt de term dus niet - De zaak lijkt duidelijk was wat er uit, maar simpel: de meisjes gebeurde toen er verduidelijkt zo toch. krijgen geen fooi, stiekem werd Het verhaal is niet dus dat gaan ze gefilmd legt de waanzinnig halen. Het filiaal presentator nog ingewikkeld: de een verwijst naar het eens uit wat de wil een vlag om hoofdkantoor. Door uitkomst van de geaccepteerd te tussenstukjes en aflevering is. Soort voelen, de ander uitleg blijft duidelijk conclusie niet. Dit wordt wat precies het doel
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 98 Bijlage 7 – Resultaten inhoudsanalyse #BOOS
uitgevochten op blijft beeld. Hiervoor zijn geen samenvattingen nodig om het begrijpelijker te maken Verwijzing Een grapje is een Aan het einde van Aan het einde van Niets Aan het einde van De video die vorige verwijzing naar een het filmpje wordt het filmpje wordt het filmpje wordt keer werd gemaakt eerdere aflevering opgeroepen om te opgeroepen om te opgeroepen om te over deze waar Walibi niet abonneren, verder abonneren, verder abonneren, verder boosdoener wordt in goed het probleem niet niet geen verwijzingen. korte samenvatting oploste aangehaald. Aan het einde van het filmpje wordt opgeroepen om te abonneren, verder geen verwijzingen
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 99 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
TITELS MAAKT YOUTUBE DIK? | George van Fijne Vrienden | #RAUWKOST WRAAKPORNO | D is for Dazzle | #RAUWKOST MET SEKS RIJLES BETALEN? | Linda de Munck | #Rauwkost HOE MAAK JE YOUTUBEMONEY? | Veras van Fijne Vrienden | #RAUWKOST WAAROM CHO & SEF DE BESTE VIDEO’S MAKEN | Veras van Fijne Vrienden | #Rauwkost EXTRA NERDS | Veras van Fijne Vrienden | #RAUWKOST
BESCHRIJVINGEN YouTuber Willem Vink haalde deze week het nieuws met een vlog waarin hij illegaal meereist op het dak van een trein. Direct ging de discussie over de invloed van YouTubers op jongeren. George van Fijne Vrienden onderzocht hoe dat zit met reclame van snoep en andere ongezonde voeding in vele filmpjes van bekende YouTubers. Moeten daar regels voor komen net als bij tv reclames of moeten we niet zeuren? Wat vind jij?
#RAUWKOST! ↪ Elke dinsdag, 17:00 uur! En extra's op vrijdag, 17:00 uur! ↪ Abonneer: http://bit.ly/AbonneerRauwkost Diana spreekt met Chantal, slachtoffer van wraakporno. Een seksfilmpje van haar werd 1,5 jaar geleden op Facebook geplaatst door een onbekend persoon. Ze was er totaal kapot van. Chantal is nu hard bezig om te achterhalen wie het filmpje online heeft gezet.
#RAUWKOST! ↪ Elke dinsdag, 17:00 uur! ↪ Abonneer: http://bit.ly/AbonneerRauwkost Rijinstructeurs weten zich niet altijd te gedragen. Ze gaan er met je geld vandoor, leveren slechte kwaliteit en soms word je zelfs seksueel geïntimideerd. Hoe kun je voorkomen dat dit jou overkomt?
#RAUWKOST! ↪ Elke dinsdag, 17:00 uur! ↪ Abonneer: http://bit.ly/AbonneerRauwkost ↪ Like ons op Facebook: https://www.facebook.com/rauwkostntr Veras gaat op Tour door Amsterdam met de 25-jarige Jamal Edwards. Hij is de oprichter van SB.TV, een mediaplatform met wereldwijd bereik. Hiermee
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 100 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost heeft hij inmiddels een vermogen van 10 miljoen en inspireert hij veel jongeren. Door zijn bekendheid werkt hij veel samen met grote namen!
#RAUWKOST! ↪ Elke dinsdag, 17:00 uur! ↪ Abonneer: http://bit.ly/AbonneerRauwkost Afgelopen week ging het Nederlands Film Festival van start en ook dit jaar was er weer aandacht voor videoclips. Maar hoe maak je een goede videoclip? Veras van Fijne Vrienden sprak erover met o.a. Sef en Cho.
#RAUWKOST! ↪ Elke dinsdag, 17:00 uur! ↪ Volg ons op Instagram: https://www.instagram.com/rauwkostntr/ ↪ Abonneer: http://bit.ly/AbonneerRauwkost ↪ Like ons op Facebook: https://www.facebook.com/rauwkostntr/ EXTRA! Veras van Fijne Vrienden had het zó naar zijn zin tijdens ‘’Night of the Nerds’’ dat hij er een extra item van heeft gemaakt. Kijk mee naar nog meer gadgets als de 3D printer, een drone die je met je lichaam bestuurt en digitale instrumenten. Volgende week nóg meer Rauwkost extra’s en bloopers!
#RAUWKOST! ↪ Elke dinsdag, 17:00 uur! ↪ Abonneer: http://bit.ly/AbonneerRauwkost
1e afl (#12) 2e afl (#6) 3e afl (#26) 4e afl (#20) 5e afl (#29) 6e afl (#21) Duur 5.20 7.15 7.29 6.32 6.10 5.39 Cameragebruik Soepel, 1 camera, Soepel, 1 camera Er is sprake van twee 1 camera 1 camera, wordt Intro wordt geen shots die lijkt het camera’s tijdens het Interview op podium veel in- en gedaan door ‘kruisen’ rijden: de ene camera is wordt erg van de uitgezoomd, beeld camera die de beweeglijk en zit op de zijkant gefilmd, in is soms wat presentator zelf achterbank van de auto, plaats van frontaal of onscherp vast lijkt te de tweede is met een van 2 kanten. houden, zoals in groothoeklens en geeft Daardoor kijk je veel een vlog. Dit zorgt een soort op de er ook voor dat de totaaloverzicht van de zijkant/achterkant camera redelijk voorstoelen van de auto. van de schudt.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 101 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
De kleuren en kwaliteit geïnterviewde, dit Daarna wordt er 1 van die twee maakt het minder camera gebruikt, verschillende camera’s is aantrekkelijk om te lijkt het, op een niet gelijk. kijken dynamische Verder is sprake van 1 manier met veel camera. De zoombewegingen. cameravoering is erg Het beeld wordt dynamisch, bijna geen regelmatig statische shots, onscherp. waarschijnlijk gedraaid Afkondiging wordt zonder statief. weer op de vlogcamera gedaan Belichting Wel een zichtbare Tegenlicht bij het Alles lijkt van nature Alles lijkt van nature Alles lijkt goed Er lijkt in de lichtbundel, lijkt te binnen gefilmde is goed zichtbaar, lijkt niet goed zichtbaar, lijkt zichtbaar, maar op donkere omgeving komen vanuit de goed mee om dat er extra belichting is niet dat er extra 0.30 komt wel een extra lamp camera, maar, gegaan, de gebruikt. Op 3.08 was belichting is presentator van een te zijn gebruikt. onderwerpen sprekers zijn goed het misschien wel gebruikt. afstandje steeds Dingen die dichtbij blijven ietwat zichtbaar handig geweest, dat Ook in de auto lijkt dichterbij, waardoor zijn lijken lichter donker. beeld is nogal donker geen extra licht te het additionele licht en dus in de Op gesprek bij de zijn gebruikt, alles dat wordt gebruikt lichtbundel van de deskundige veel lijkt heel natuurlijk duidelijker wordt. camera te zijn. Op last van Bij de afkondiging is 2.42 zorgt een tegenlicht: gast en het donker buiten lamp voor een presentator zijn en loopt de schaduw van de donker presentator ook het camera op de trui licht van de lamp van de van de camera in. presentator. Bovenop de camera is zichtbaar een lichtpaneel gemonteerd.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 102 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
Te zien aan de schaduwen komt er ook licht van andere bronnen. Op de achtergrond zijn bepaalde elementen van de conferentie met kunstlicht extra uitgelicht. Het is goed mogelijk dat een eventuele regisseur daar ook gebruik van maakt tijdens bijvoorbeeld interviews Montagetechnie Aantal jump-cuts, Voor zover er Eigenlijk uitsluitend Veel jumpcuts, maar Voornamelijk Jumpcuts k maar ook het jump-cuts zijn, zijn jumpcuts ook afgewisseld met jumpcuts. Vaak is Fade-to-black vermoeden van het allemaal shots plakshots. De een volgend shot overgangen naar plakshots. Tussen achter elkaar met plakshots zijn een ander kader van ander de twee wordt een ander kader. relevant: gaat over hetzelfde interview beeldmateriaal veel afgewisseld. Veel plakshots waar de spreker het Laatste sequentie op dat moment over met expert van heeft foodwatch: heel veel shotwissels, heel onrustig. De plakshots zijn vaak relevant Visuele effecten Titels in beeld Titels in beeld Titels in beeld die Weinig titels in beeld Titel van Titel van Oproep tot Oproep tot duidelijk maken wie de eigenlijk die duidelijk presentator in presentator in twitteren [dat is meetwitteren mensen in beeld zijn. maken wie de beeld. beeld.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 103 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
gek, je zit op een Oproep tot mensen zijn Titel van gast Sommige sociaal netwerk: meetwitteren middels (muziekjournalist) in geïnterviewden hou het daar?] titel in beeld. beeld. kijken direct in de Een herhaling van Titel van artiest in camera terwijl ze een quote, met beeld met de een jumpzoom presentator spreken, andere geïnterviewden kijken juist naar de presentator als ze met hem spreken Muziek Ondanks het Weinig Achtergrondmuziek Achtergrondmuziek Achtergrondmuziek Achtergrondmuzie sterke achtergrondmuzie voortdurend aanwezig, aanwezig, wel soms aanwezig, maar k aanwezig omgevingsgeluid k: alleen wanneer wel soms verandering verandering van minder dan bij zit er ook nog ze niet in van nummer. nummer vorige achtergrondmuzie interviewsetting Als de geanalyseerde k onder zitten branchevertegenwoordi afleveringen. Bij ger (Bovag) aan het interviews geen woord is klinkt er geen achtergrondmuziek achtergrondmuziek. [dat maakt de toon iets serieuzer] Geluid Zichtbare Zichtbaar Zichtbaar microfoon Microfoon is niet Microfoon is niet Bij de opening lijkt microfoon in microfoon opgespeld, maar geluid zichtbaar, maar zichtbaar, maar de presentator beeld, geluid is opgespeld, geluid is niet overal hetzelfde. geluid is wel goed. geluid is wel goed. geen extra goed. Er is wel is goed. Soms lijkt het stereo, Als interview op Bij het optreden van cameraman te omgevingsgeluid, Later zit microfoon soms lijkt het mono. podium wordt een artiest die later hebben, maar lijkt maar de gasten op een rits en is Het geluid ‘springt’ soms gefilmd is het geluid wordt geïnterviewd de camera zelf zijn goed duidelijk gekraak wat hard over. Je kan niet goed, geluid lijkt wordt het geluid vast te houden. Dit verstaanbaar hoorbaar bijvoorbeeld horen dat te worden opgenomen van de heeft ook er dan midden in een zin opgenomen van boxen, niet direct consequentie voor wordt geknipt. Het boxen, niet direct van het het geluid, dat beeld bevestigt dit soms vanuit het geluidssysteem. klinkt vrij hol. met een overgang geluidssysteem. Geluid is slechter. In de rest van de
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 104 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
Geluid later tijdens Tijdens het aflevering wordt interview is met interview met de een twee gasten, lijkt een artiesten is een handmicrofoon microfoon te zijn handmicrofoon gebruikt door de opgespeld. Hoort zichtbaar presentator. wel de wind op de Presentator microfoon. vergeet wel af en toe de handmicrofoon bij de mond van de geïnterviewde te houden, hierdoor wordt het soms wat onverstaanbaar. Geluidseffecten Niet aanwezig Een geluidseffect Geluidseffectje (swoosh) Geluidseffectje Geluidseffectje Geluidseffectje bij een shotwissel, bij een (swoosh) bij een (swoosh) bij een (swoosh) bij een maar buiten dat montagemoment. De montagemoment als montagemoment montagemoment eigenlijk afwezig scène wisselt er wisseling van als er wisseling van als er wisseling van scène is scène is. scène is. Voice-over Zelfde als N/a Voice-over sluit het Alleen bij het Alleen bij het Alleen bij het presentator filmpje af, is zelfde als afsluitende billboard afsluitende afsluitende presentatrice van NPO3, door de billboard van NPO3, billboard van stem van NPO3 door de stem van NPO3, door de NPO3 stem van NPO3 Decor Reportage. De Reportage. Op Intro op een relevante Intro weer buiten. Intro voor het - Intro op een intro is plek niet bezoek bij een locatie: voor het cbr. Dat Vervolgens binnen gouden kalf van het lichte andere relevant. Waar slachtoffer: heeft te maken met rij- op een conferentie. filmfestival. De locatie dan de YouTubers relevante plek. De examens en dus met het Vervolgens interview presentator reportage, lijkt gepeild worden is wandeling buiten onderwerp. Verder is er op de achterbank legitimeert deze een woonkamer. wel relevant: op is niet relevant, geen sprake van decor: van een auto locatie: hij maakt - Vervolgens is de een YouTube meer een het is een reportage. De een video hier over. reportage op een evenement. afwisseling van gesprekken die worden Interviews zijn conferentie met
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 105 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
Vervolgens op een decor om het gevoerd hebben een verder op een veel gekleurde school, in de interessant te redelijk logische locatie: onduidelijke locatie, lichten, veel achtergrond houden rijschoolhouder in de gebeurt niet veel in technieken in de gebeurt veel: er zit auto, branche-expert de achtergrond, achtergrond. een klas. Wel voor het Bovagpand, maar decor is - De afkondiging is relevante plek. alleen de gedupeerde onduidelijk of het vervolgens weer De afkondiging wordt vrij willekeurig op relevant is op de locatie van gebeurt ook op straat gesproken. de intro, lijkt op een plek die niet een woonkamer. relevant is. Herkenbaarheid Billboard + beetje Billboard + stukjes Billboard + stukjes uit Billboard + stukjes Billboard, maar Billboard, uit komende uit komende komende aflevering + uit komende anders dan bij fragmentjes uit de aflevering + leader aflevering + leader leader aflevering + leader andere aflevering, Logo van NTR en Logo van NTR en Logo van NTR en NPO3 Logo van NTR en afleveringen: gevolgd door NPO3 in beeld NPO3 in beeld in beeld NPO3 in beeld fragmenten van leader. Billboard NPO3 Billboard NPO3 Billboard NPO3 achteraf Billboard NPO3 andere video’s, Logo van NTR en achteraf achteraf De aflevering begint met achteraf gemixt met NPO3 in beeld Net als bij vorige een introtekst die de De aflevering begint fragmentjes uit de Billboard NPO3 aflevering een relevantie ook probeert wederom met een aflevering. Wel achteraf, met introtekst in een te schetsen, dan de introtekst die de weer gevolgd door voice-over van groene omgeving, reportage, daarna de relevantie probeert leader NPO3. op camera afsluiter te schetsen, dan de Logo van NTR en Introtekst, reportage, daarna de NPO3 in beeld interviews/reporta afsluiter Billboard NPO3 ge, afsluiter achteraf, met voice- over van NPO3. Introtekst, interviews/reportag e, afsluiter Vorm Reportage Reportage Reportage, de Reportage, de Reportage. De Reportage. De presentatrice neemt de presentator neemt presentator spreekt presentator kijker mee op pad door de kijker mee op pad zijn introtekst in op spreekt zijn bijvoorbeeld ook in de naar de conferentie. camera, daarna introtekst in op
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 106 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
camera te spreken Het moment van het doet hij interviews, camera, daarna interview spreekt hij en spreekt hij niet reportage en juist weer niet via de via de camera en interviews op camera ben je als kijker dus locatie waarbij de toeschouwer. Derde presentator ook interview spreekt hij via de camera wel een paar keer spreekt: hij kijkt via de camera. Ook soms ook naar de de afkondiging van camera in plaats de video doet hij op van naar de camera geïnterviewde. Ook de afkondiging van de video doet hij op camera.
INHOUD Titel Afgaand op de Titel is 1 woord, Titel dekt niet de lading. De titel stelt een De titel roept een De titel dekt in titel verwacht je het filmpje gaat De titel suggereert dat vraag, het interview verwachting tot zekere zin de een filmpje over inderdaad over de het filmpje met name dat in de video wordt uitleg op. In feite is lading. Het is een hoe YouTube gevolgen van gaat over de gehouden gaat met de video een extra aflevering bij mensen dik wraakporno, al is vooronderstelling dat name over hoe de interview met twee een eerdere maakt, of niet. na het filmpje niet seks als betaling wordt geïnterviewde artiesten en een aflevering die ook Het verhaal gaat duidelijk of het gebruikt bij rijlessen. In succesvol is muziekjournalist. Zij over ‘night of the echter meer over daadwerkelijk het filmpje wordt hier geworden, minder leggen wel uit wat nerds’ ging, over de meningen over wraakporno was maar 1 vraag over over geld hun idee is over hetzelfde een voorgenomen gesteld video’s, maar een evenement. verbod van VWS echte expliciete uitleg volgt niet. Beschrijving De beschrijving Goede De beschrijving is beter. De beschrijving is De beschrijving laat De beschrijving gaat meer over de beschrijving, Roept een duidelijke een goede inleiding, de kijker ook een laat duidelijk zien meningen dan de inleidend op het vraag op waar de geeft nog niet te veel uitleg verwachten. wat er te titel filmpje. Echter, of reportage antwoord op weg van de inhoud, Echter, de laatste verwachten is in
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 107 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
het wraakporno geeft maar geeft wel zin is een betere de aflevering. was is onduidelijk: context beschrijving: de de dader is presentator sprak onbekend over de beste videoclips samen met de artiesten. Een echte uitleg volgt niet Onderwerp Nieuwswaarde: - Nieuwswaarde: Nieuwswaarde wordt in Introductie Uit de titel blijkt dat - Het is een extra VWS vindt er iets als ik het mij goed het begin een beetje onderwerp: iemand vindt dat de compilatie bij een van, een herinner was het geschetst – er zijn steeds “YouTube money is geïnterviewde eerdere aflevering. verandering is proces van de meer louche rijscholen – waar iedereen met artiest de beste De presentator aanstaande geportretteerde op maar niet ondersteund een goede kop en video’s maakt. Wie geeft aan dat er dat moment groot met cijfers. een camera van dat is is niet heel veel materiaal nieuws. Dus op dat Het filmpje behandelt droomt.” duidelijk. Er wordt over is, naast wat moment is de niet alleen vragen aan Onderbouwing een reportage ze al getoond nieuwswaarde mensen, maar laat ook ontbreekt, maar het gemaakt op het hebben. Dit maakt duidelijk. In de zien hoe de vormt wel de basis Nederlands Film de nieuwswaarde intro spreekt de presentatrice probeert in van het onderwerp. Festival (NFF). Het niet direct presentatrice wel te parkeren. Dat is Het gaat ook over impliceert dat de duidelijk, maar uit wat het misschien wel geestig, zwaardere aspecten artiest wordt geëerd legt wel uit probleem is, maar maar feitelijk niet zo van het vak van de op het NFF. Dat zou waarom dit wordt wordt niet relevant. YouTuber: de het relevant maken: uitgezonden. duidelijk gemaakt [De relevantie wordt maatschappelijke iemand krijgt een - De video bestaat of dit staat voor misschien het best verantwoordelijkheid prijs. Zonder die uit een aantal iets groters, of het duidelijk gemaakt door van de erkenning blijft losse fragmenten, vaker gebeurt of de verbazing van de geïnterviewde onduidelijk waarom aan elkaar iets dergelijks. presentatrice. Zij neemt dit nou nieuws of gemonteerd door - Relevantie wordt ons mee. Je krijgt actualiteit is. kleine sequenties gelegitimeerd door misschien het gevoel met beelden van het laten zien van (parasociale de robots e.d. andere tv- interactie/attitude aanwezig op de programma’s die homophily) dat je conferentie.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 108 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
dit bespreken. hetzelfde ontzette Inhoudelijk is de - De gevoel moet hebben als samenhang geportretteerde de presentatrice.] beperkt: alles is op maakt duidelijk dat dezelfde zij het probleem conferentie, maar aanvecht om een het is niet duidelijk precedent te aan elkaar scheppen gesproken Aanspreekvorm Veel getutoyeer, Tutoyeren Tutoyeren In het Engels, dus Tutoyeren Tutoyeren. 0.57: zeker bij tutoyeren of “Mag ik je wat YouTubers, vousvoyeren is niet vragen?” vanzelfsprekend duidelijk. In de bij de ondertiteling wordt schoolkinderen wel getutoyeerd Toon Redelijk zakelijk, Redelijk zakelijk, Informele maar serieuze - Informele maar - De toon is wel Amicaal: 3.30: met informele taal met informele taal toon. De tekst wordt bij serieuze toon. De serieus. Er wordt “Het zijn Nikki en de introductie redelijk tekst wordt bij de wel getutoyeerd, motherfucking strak opgelepeld. Geen introductie redelijk maar de vragen zijn Ashley, yeah!” grapjes, weinig lachen. strak opgelepeld. serieus en zonder De presentator Serieuze toon blijkt ook Geen grapjes, weinig grapjes. stelt veel feitelijke uit het handen schudden lachen. - Informeel wordt er vragen tijdens de met de gedupeerde. Dat - Informele toon serieus gesproken: interviews, doet wat zakelijk aan: blijkt ook uit de 3.53 “Fucking harde waardoor de toon “Leuk je te ontmoeten”. manier waarop de clip”. Maar de wat serieuzer Ter vergelijking: Tim mannen elkaar antwoorden zijn wordt. Weinig Hofman zegt gewoon: begroeten: met een serieus, zonder al te grapjes “He” of “Hooooi!” goede high-five en veel grappen en veel lachen. lichaamscontact. - Presentator vraagt - Ook grapjes over de regisseur van elkaar en elkaars Cho (artiest) wat vriendin maken de zijn clips zo goed toon maakt. Vervolgens
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 109 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
vriendschappelijk. is er wat gegein, - De presentator maar uiteindelijk kondigt op 4.57 aan komt er wel een dat het gesprek serieus antwoord serieuzer wordt: “on waar niemand om a more serious note”. lacht en waar De gast geeft iedereen serieus op vervolgens een vrij in gaat. serieus antwoord - Serieus maar amicaal: “Mattie” gevolgd door een serieus antwoord Gast Om te beginnen De Eerste gast is een Het betreft hier een Eerste gast is een - Er komen veel YouTubers in geportretteerde is rijschoolhouder, hij interview met een muziekjournalist. meerdere beeld: die worden iemand die iets wordt niet als schuldige jongen die rijk is Hij mag iets zeggen bezoekers van de door VWS op de heftigs is beschouwd, maar wel geworden door over evolutie binnen conferentie in vingers getikt. overkomen: haar als iemand die YouTube goed in te de beeld. Het is een Vervolgens seksfilmpje rijschoolhouder is en zetten. Het muziekvideoclips. soort voxpoppen, kinderen die veel belandde op daarom weet wat er onderwerp is volgens Volgende gast is of een soort YouTube kijken: facebook. speelt. de introductie “hoe een illustratie van de logisch dat zij Vanzelfsprekend is Tweede gast is een maak je geld met videomaker/artiest. gebeurtenissen. worden gevraagd, zij relevant om er gedupeerde. Krijgt YouTube”. Daar past Hij is dus de Het lijkt maar wordt niet over te spreken. feitelijke vragen, geen deze gast dus goed ervaringsdeskundig interessanter als duidelijk gemaakt. Haar broertje komt kritische vragen. bij e. een gast de Afsluitend met ook in beeld om Derde gast is Volgende gast is gebeurtenissen foodwatch: aan te geven hoe vertegenwoordiger van wederom uitlegt, dan relevantie wordt het voor de directe brancheorganisatie videomaker/artiest wanneer duidelijk gemaakt omgeving van het Bovag. Laat zien en dus presentator dat doordat de man slachtoffer is waarom de Bovag ervaringsdeskundig doet. van foodwatch relevant is. Krijgt geen e - Presentator doet vertelt wat zij kritische vragen ook interviews, doen bijvoorbeeld met een begeleider van
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 110 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
een activiteit. De toon is serieus: hij wil graag uitleg over wat er hier gebeurt, maakt geen grapjes… Spreekt wel met ‘je’ aan Bronnen Onderbouwing Er worden beelden - De rijschoolhouder Beweringen (het is De autoriteit van de Er worden niet met ministerie van gebruikt van NOS wordt als pars pro toto de droom van muziekjournalist echt uitspraken VWS en talkshows om genomen. Hij weet vast iedereen met een wordt niet gedaan die de relevantie wat er speelt in de camera en een onderbouwd, onderbouwing duidelijk te maken. branche. Zijn goede kop) worden anders dan dat hij nodig hebben. NOS Journaal deskundigheid wordt niet onderbouwd. muziekjournalist is. Bij het eerste wordt vermeld, de gelegitimeerd door zijn Verder is het een Voor welk medium interview dat talkshow niet ervaring: 13 jaar werkt interview met blijft onduidelijk. wordt gedaan hij al als rijleraar. iemand, zijn Autoriteit van derde wordt uit de - De problemen die de uitspraken zijn vooral gast lijkt te worden woorden duidelijk rijleraar noemt worden een reflectie van zijn onderbouwd door wat de rol is van niet onderbouwd met standpunt. Die hoeveel geld hij de geïnterviewde. cijfers. hoeven dus niet verdient met Bij de - Waarom deze danig onderbouwd YouTube door het daaropvolgende gedupeerde wordt te worden aantal views van interviews moet getoond blijft hem te benoemen. uit de context en onduidelijk. Het is niet het verhaal wat duidelijk of dit vaker verteld wordt gebeurd, of dat hij een duidelijk worden exces is of iets wie de personen dergelijks. zijn en wat hun - De branche-organisatie autoriteit is wordt gelegitimeerd door het noemen van de hoeveelheid
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 111 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
aangesloten rijscholen Feitelijk Het gaat met Het verhaal gaat Met name bij de Het gaat met name - Er wordt gevraagd Tijdens de name over over hoe het gedupeerde wordt er over hoe de aan de interviews veel meningen, er slachtoffer het gevraagd naar wat hij geïnterviewde zijn muziekjournalist feitelijke vragen wordt ook veel heeft ervaren. De zou doen. Hij wordt als succes heeft bereikt. (benaderd als zoals: “kan gevraagd naar presentatrice pars pro toto neergezet: Het is wat dat betreft autoriteit) wat het iedereen dit meningen. Dat is reageert daar wat hem is overkomen, dus vrij persoonlijk, meest spectaculaire leren?” “wat moet wel duidelijk begrijpend op, overkomt vast meer en meningen gaan is geweest op de robot doen?” maar spreekt niet mensen. Maar dat wordt dus met name over gebied van expliciet haar nergens expliciet gezegd hem. Dat betekent Nederlandse mening uit en hoeft ook helemaal dat feiten wat op videoclips het niet zo te zijn. afstand blijven afgelopen jaar, wat Journalistiek zou het hem betreft. goed zijn als de Duidelijk een vraag presentatrice zou naar een mening. zeggen: zoals Marek zijn - 1.45:”Heb je het er nog vele anderen gevoel dat…” Deze blijkt uit cijfers… journalist wordt dus De presentatrice vraagt benaderd als zo nu en dan wel naar autoriteit, maar ervaringen, maar het eigenlijk is het blijft vrij feitelijk, zeker allemaal mening doordat ze niet wat hij geeft. doorvraagt - De presentator laat wel zijn mening doorklinken: hij vindt bepaalde shots vet, en vraagt de artiest waarom hij die shots gebruikt. - 3.45: “Wat is voor jou de all-time
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 112 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
favorite, je favoriete videoclip?” Een matig relevante vraag als het gaat over de beste video’s. Aan de ene kant wel: geïnterviewde is videomaker/artiest en daarmee heeft hij er wel verstand van, aan de andere kant is het de mening van 1 persoon Neutraal De presentator De presentatrice De presentatrice laat De presentator blijft De presentator is op De presentator spreekt over ‘wij’. lijkt kant te kiezen: soms wel haar verbazing niet helemaal zich vrij neutraal en zegt in de Hij is zelf waarom lijkt het doorklinken (hoe lang neutraal. Hij toont neemt zelf geen afkondiging dat hij YouTuber en staat altijd alsof meisjes ben je al rijleraar? 13 zijn bewondering stelling. Hij noemt “the night of the wat dat betreft dan slet zijn, en bij jaar? Wow!) voor de wel de shots die de nerds heel vet dus aan de kant jongens niet? Dit De presentatrice geïnterviewde videomaker/artiest vond”. Ook in de van de YouTuber. kan echter ook een ondervraagt de duidelijk. Dit kan maakt wel heel reportage staat hij De presentator manier zijn om het bovagvertegenwoordige betekenen dat hij gaaf, dat klinkt wel soms enthousiast zet veel meningen slachtoffer wat te r geen kritische vragen. daarmee ook het door te schreeuwen. In tegenover elkaar laten vertellen. Hij krijgt eigenlijk het interview beïnvloed deze reportage Het programma podium voor een lijkt dat geen geeft alleen het promotiepraatje probleem te beeld van het vormen, maar de slachtoffer weer, presentator stelt pleegt wat dat geen kritische betreft geen vragen tijdens de wederhoor interviews” Rol De presentator is De presentatrice De presentatrice De presentator De presentator De presentator
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 113 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
degene die alle geeft een podium probeert te informeren. probeert een inkijkje geeft de kijker een neemt de kijker meningen aan het Eerst inventariseren bij te geven in het leven soort inkijkje in het mee naar een inventariseert. Hij slachtoffer. Het een rijleraar, dan het van de succesvolle maakproces van conferentie voor geeft verder geen programma probleem verduidelijken YouTuber en een video, of een ‘nerds’. Het lijkt mening: geeft aan probeert daardoor en relevantie aantonen probeert daarmee kijkje in de wereld. dus een dat de toekomst mensen te bij een gedupeerde, als duidelijk te maken Hiermee informeert informerende rol moet uitwijzen informeren laatste verhaal halen bij hoe de kijker dat zou hij dus met name te hebben, hij laat wat er gebeurt. een branche-organisatie kunnen bereiken, een andere wereld Houdt dus een getuige de titel van zien” bepaalde afstand, de video. Hij lijkt hier hoewel hij wel onderzoeker en begint met ‘wij informeert de kijker YouTubers’ Publiek Het publiek wordt Oproep tot Het publiek wordt Het publiek wordt Het publiek wordt Het publiek op de opgeroepen tot meetwitteren. opgeroepen tot opgeroepen tot opgeroepen tot conferentie wordt abonneren, kijken Het publiek wordt abonneren, kijken van abonneren, kijken abonneren, kijken aangesproken, het van andere opgeroepen tot andere filmpjes en het van andere filmpjes van andere filmpjes publiek thuis niet. filmpjes en het abonneren, kijken waarderen van het en het waarderen en het waarderen Het publiek wordt waarderen van het van andere filmpje (liken). van het filmpje van het filmpje opgeroepen tot filmpje (liken). filmpjes en het Hoewel niet expliciet het (liken). (liken) abonneren, kijken Verder wordt het waarderen van het publiek wordt genoemd, van andere relevant gemaakt filmpje (liken) lijkt het wel het doel om filmpjes voor het publiek, het publiek te maar niet verder informeren over hoe ze betrokken. In de een goede keuze maken beschrijving wordt voor een rijschool. gevraagd om een Echter, dit wordt dus mening van het nergens expliciet zo publiek aangebracht Kleding informeel informeel Informeel, kleding van Informeel Informeel Informeel de vertegenwoordiger van de Bovag is ietwat formeler met een
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 114 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
overhemd een net jasje Ethiek bij N/a Het slachtoffer Allen lijken duidelijk in Niet van toepassing, Niet van toepassing, De presentator methode stemt zelf in met te stemmen met het alleen de iedereen staat overvalt mensen het portret, er gesprek. Misschien was geïnterviewde wordt presentator rustig die op een wordt in het item het beter geweest om in een beschermde te woord en lijkt dus conferentie al aan ook aandacht wel met verborgen setting in beeld eerst gevraagd te de slag zijn. Deze besteed aan de camera een rijles te gebracht. zijn en dus akkoord mensen krijgen afweging privacy boeken bij een notoire te zijn. wel de kans om de vs maatschappelijk rijleraar om het camera af te belang. Het probleem duidelijk te wimpelen: 0.57: maatschappelijk maken “Mag ik je wat belang wordt ook vragen?” duidelijk gemaakt Begrijpelijkheid Alles wordt goed Het filmpje heeft De vragen zijn duidelijk, De antwoorden Er wordt wel Een gast die uitgelegd. Het weinig tempo en is geen moeilijke woorden. worden niet versneld gebruik gemaakt uitlegt wat er op probleem wordt daardoor erg Indien nodig vraagt de door knipjes in de van jargon dat niet de conferentie duidelijk begrijpelijk presentatrice nogmaals antwoorden, de wordt verduidelijkt gebeurt spreekt uitgelegd, de om te verduidelijken geïnterviewde krijgt (CGI). De uitspraak met jargon zoals meningen worden volledig de tijd om waar de term in “unity”. Dit wordt goed tegenover zijn ideeën duidelijk wordt gebruikt niet verduidelijkt elkaar gezet te maken wordt vervolgens wel aangevuld met een videofragment waar de uitspraak over gaat. Ook straattaal is niet voor iedereen te begrijpen maar wordt niet verduidelijkt. Het lijkt misschien ook gewoon de taal van YouTube te zijn
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 115 Bijlage 8 – Resultaten inhoudsanalyse Rauwkost
(shoutout) Verwijzing Aan het einde Aan het einde In de video worden In de video lijkt een In de video worden - De video is een wordt verwezen wordt verwezen filmpjes van een ander ander filmpje andere videoclips eigenlijk een extra naar andere naar andere youtube-kanaal gebruikt gebruikt te worden gebruikt om aflevering bij een video’s van het video’s van het om het probleem te van het kanaal van verhalen te eerdere aflevering. kanaal, en naar de kanaal illustreren en grappig te de presentator. illustreren. Dat is een mensen die voor maken. Duidelijk Ook video’s van het Ook video’s van het verwijzing. Rauwkost geacteerd. kanaal van de kanaal van de - Daarnaast afleveringen Bronvermelding geïnterviewde. geïnterviewden. monteert de maken aanwezig. Tijdens de video Tijdens de video presentator ook Tijdens het filmpje komt wordt verwezen naar wordt verwezen filmpjes van zijn een linkje van YouTube npo3.nl/rauwkost naar eigen kanaal in de zelf in beeld, een Aan het einde wordt npo3.nl/rauwkost intro. annotatie naar het verwezen naar Aan het einde wordt - Tijdens de video YouTube-kanaal van de andere video’s van verwezen naar wordt verwezen presentatrice. het kanaal, en andere video’s van naar Aan het einde wordt oproep tot het kanaal, en npo3.nl/rauwkost verwezen naar andere abonneren oproep tot - Aan het einde video’s van het kanaal abonneren wordt verwezen naar andere video’s van het kanaal, en oproep tot abonneren
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 116 Bijlage 9 – Transcript interview José de Vries (Mashup)
Bijlage 9 – Transcript interview José de Vries (Mashup)
Jose de Vries, Product Manager NOS Lab. 22 december 2016, 15.30 bij de NOS
I: Interviewer J: José de Vries
I: Wat is je rol als productmanager precies? J: De rol van product manager in het NOS Lab is eigenlijk zorgen dat alle vernieuwende projecten worden opgezet, en dat we eigenlijk ook in vernieuwende productontwikkeling gaan denken. Dat betekent eigenlijk alles wat we niet structureel doen bij de NOS komt bij Lab te liggen om te testen en uit te proberen. Dan hebben we binnen de NOS gezegd, we bereiken met Achtuurjournaal zeker nog steeds een hele grote groep mensen, vooral ouderen, dus dan proberen we met het Lab wat meer een jongere doelgroep te bereiken. En dat doen we of door op nieuwe platformen producten uit te proberen, of formats. I: Nieuwe platformen, zoals? J: Snapchat, Instagram. Ja. Of echt nieuwe online producten te ontwikkelen. Dus langere interactieve verhalen of sites. I: Wat dat betreft heb jij dus een beetje een coördinerende functie. J: Ja. I: Over Mashup. Hoe zijn jullie er bij gekomen om dit specifieke format te gaan ontwikkelen? Hoe is dit ontstaan? J: Ik zei net al, we willen nieuwe platformen... Op nieuwe platformen zitten nieuwe doelgroepen die we willen bereiken. En eigenlijk is YouTube inmiddels al een vrij oud platform, maar sinds drie jaar tijd, denk ik, kun je stellen dat daar een hele grote jongere doelgroep zit die daar heel veel tijd doorbrengt. Dus er is natuurlijk de wens om ook die jongeren met nieuws te bereiken. We hebben Snapchat en Instagram, daar heb je wat korte formats voor. YouTube is wat meer het nieuwe tv kijken, zoals wij dat dan ouderwets kunnen noemen. Waarbij je wat langere verhalen kan maken, om maar zo te zeggen. Dus dat is de reden waarom uberhaupt zijn gestart met experimenteren op YouTube. We hebben dat vorig jaar gedaan met een ander kanaal, AirTime. Dat liep helemaal niet. Dat is ook wel heel erg vanuit, om eerlijk te zijn, is dat een format dat we eerst hebben getest op... Die makers hadden dat eerst ingediend voor tv en dat is toen afgeschoten en toen hebben we het op YouTube gezet, dus ja... Was niet helemaal met de YouTube-strategie toen naar gekeken. Dus toen hebben we gezegd: 'we gaan het nog een keer proberen.' En dat doen we dan helemaal opnieuw, met een nieuw team. En dan gaan we eerst eens een keer wat jongeren uitnodigen en wat YouTubers, jonge YouTubers in de dop zeg maar, om eens te vragen van goh, hoe zouden jullie dat doen, nieuws op YouTube maken. I: En waarom dan juist YouTubers in de dop? Waarom niet grote namen? J: Simpelweg moet je voor grote namen betalen, zijn minder bereid om dat te doen. Ik moet zeggen, als ik kijk naar die namen van toen, dat zijn nu al... Bijvoorbeeld Marije Zuurveld was er ook bij, die zit nu op 100k, die zat toen op 20, volgens mij. 60 misschien. Jeroen van Holland was er ook, die is jongere van het jaar geworden. Die wereld ontwikkelt zich ook in een razend tempo. En ik wilde per se YouTubers die inhoud maken. Niet de beautyvloggers, of uberhaupt de vloggers, maar degenen die iets te vertellen hadden. Dat is eigenlijk een beetje de comedy/sketch hoek, daar hebben we ingezeten. Dat zijn eigenlijk de mensen die iets vertellen op YouTube zeg maar. En op die manier zijn we aan de slag gegaan, en dat heeft heel veel invloed opgeleverd. Bijvoorbeeld hoe kijk je naar edits in je video. Ik denk dat nog wel heel erg het beeld leeft bij een oudere generatie dat YouTubers, die zetten een cameratje op hun snufferd en ze gaan. Terwijl die ook ontzettend veel aandacht besteden aan editen van hun video's en hun video's mooi maken en elkaar echt credits kunnen geven voor mooie edits, voor mooie montages, die wij gewoon niet zien bijvoorbeeld. Daarna hebben we eigenlijk het format Mashup ontwikkeld.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 117 Bijlage 9 – Transcript interview José de Vries (Mashup)
I: Dat was om jongeren te bereiken, dat was het idee. J: Ja. De doelgroep tussen de 12 en de 18, dat is natuurlijk eigenlijk een iets te grote doelgroep, maar ja. Jeugdjournaal is tot 12 jaar, maar daar kijken ook kindjes van 8 wel naar. Dus we hopen eigenlijk dat je zit rond de 16 en dan kan je die grotere groep meepakken. I: Heb je ook mensen bij het proces betrokken die echt televisiemakers zijn? J: Nee, we hebben het gedaan met het online team van de NOS, het social team van de NOS, Roel en Ivo, de makers echt van Mashup als aflevering, waar we mee gestart zijn. We hebben nog wel gesproken met Giel en Domien, maar dat zijn dj's die ook op YouTube een kanaal hebben. Niet met tv-makers specifiek gepraat. I: Zijn er programma's die als voorbeeld hebben gediend, of die ter sprake zijn gekomen? J: Die YouTubers die op de workshop zijn geweest, AirTime was een format waar we niet tevreden waren over de toon. Moet ik even goed nadenken hoor, want we hebben het natuurlijk over een format dat al in mei is ontwikkeld. I: In mei 2016 zijn jullie hiermee echt begonnen. J: Ja, die workshop was al in maart denk ik. Dus in mei denk ik de eerste pilotopname. Ochtendmix hebben we wel naar gekeken, van Nanne Meijer. Daar heeft het ook wel iets van weg. Ja, Dit Was Het Nieuws, kun je nog kijken, heeft het als tv-format iets van weg, maar daar hebben we eigenlijk niet naar gekeken. Dat is eigenlijk meer het creatieve proces... Dat het ons ook opviel dat het er wel op lijkt. I: Hoe zou je Mashup typeren, wat is het voor programma? J: Wij, de NOS, zijn gewend journaal te maken. In hoeverre heeft het journaal, als je vraagt in hoeverre we met tv-makers hebben gesproken... We hebben hier ook niet echt tv-makers in huis, want het journaal maken is ook niet een heel verhalend format per se. We hebben toen bedacht, we gaan op mashup, de mashup aflevering maken. Maar we hadden natuurlijk veel meer moeten zeggen: we gaan het kanaal neerzetten en op het kanaal zitten deze elementen. Daar zijn we nu naartoe gegaan, we hebben Danny op Dinsdag bijvoorbeeld losgetrokken en de Nieuwsmashup ook. Maar in principe is het originele idee het nieuws doornemen met een bekende YouTuber waardoor je als kijker zonder dat het voelt als een verplichting wel behoorlijk wat van het nieuws meekrijgt. I: Eigenlijk het klassieke infotainment, dat je informatie vermengt met entertainment. J: Ja. Ik zit te denken, ik heb een keer een Zuid-Afrikaanse presentatie gehad en die maakte dan Soaps. Dat waren ook iets van edusoaps, je had daar ook zo'n term voor. Zo kun je het wel zien, ja. I: Wat maakt het een sterk format, of juist een zwak format? J: Een sterk format maakt het denk ik echt in de toon en de vorm. Je begon ermee in hoeverre is het vernieuwend. Je hebt meerdere vormen van vernieuwend. Je hebt natuurlijk vernieuwend voor je eigen organisatie, vernieuwend voor de markt en vernieuwend voor beide. Dan hebben we het over disruptieve innovatie. Voor ons is dit heel erg vernieuwend, mashup. Het is echt een andere vorm, echt een andere toon. Veel minder politiek correct. Het is nog steeds niet heel erg mening gevend, maar er zit heel veel humor in, heel veel toch wel iets meer van: 'nou dit is toch raar... Ja, dat is raar..' Ik denk dat dat een format is dat bij een jongere generatie veel meer aanslaat. I: Waarom? J: Eigenlijk zie je dat overal gebeuren. Er wordt verwacht dat nieuwsorganisaties tegenwoordig, en dat kunnen wij nooit doen, omdat we een onafhankelijke organisatie zijn, maar veel meer je helpen in het mening vormen en het duiden. Dat je onderdeel wilt voelen van een nieuwsorganisatie, dat je je wil herkennen in een nieuwsorganisatie. Een zwakte is, dan moet je weer kijken naar de functionaliteiten van YouTube en hoe moeilijk het is om daar bovenop te komen als je niet een hele duidelijke search hebt. En wij maken natuurlijk een nieuwsshow, dus het is niet zo dat je kan zeggen: goh heb jij gehoord over het laatste nieuws van Badr Hari, dan moet je deze video kijken. I: Het gaat over veel meer onderwerpen. J: Ja. En jongeren hebben van nature ook niet heel veel interesse in nieuws.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 118 Bijlage 9 – Transcript interview José de Vries (Mashup)
I: Je geeft aan dat je opkomende YouTubers hebt ingezet. Speelt een bekende naam, of herkenbaarheid wat dat betreft een rol in het succes? J: Hadden we gehoopt, valt een beetje tegen. Sommigen delen wel eens een post er over, die krijgt dan duizenden likes, dat zien we niet terug in onze views. I: Iemand die te gast is... J: Ja. Nee, valt heel erg tegen. Heb je al iemand van Rauwkost gesproken? Die zullen ongeveer hetzelfde zeggen, dat dat toch teleurstellend is. Je moet echt je eigen credentials opbouwen wat dat betreft. I: Helpt het ook als het een vast format is? Je noemde net al de herkenbaarheid van het kanaal. J: Ja, als jij dit kijkt en je vindt dit leuk, en de meeste mensen vinden dit leuk, wat motiveert je dan om te abonneren, en waar abonneer je dan op. Die propositie moet heel duidelijk zijn. Daar werken we nog aan. I: Voor mijn gevoel... Ik heb zes afleveringen gekeken, elke aflevering had net weer iets anders. De ene had dan weer de headlines... Kan dat ontwikkelen, want je ziet dat jullie views een beetje afzwakken. Is dat iets dat je in je eerste aflevering dat duidelijk moet hebben of mag dat langer duren? J: Dat is een vraag... Die vraag is niet één antwoord op te geven. Wat dat betreft zeggen wij, we zitten in het NOS Lab, het NOS Lab stoppen we experimenten in, daar krijgen we x maanden de tijd voor en een experiment is ook echt een experiment. Dat betekent dat je mag experimenteren. Dat betekent dat we ook heel veel uitproberen. Alles mag daar onder vallen. Dus ook deze natuurlijke ontwikkeling. I: Maar zou dat in z'n algemeenheid gelden voor YouTube? J: Ik denk dat als wij uiteindelijk zeggen dat we een format hebben gevonden dat echt gaat werken, dan halen we het uit het Lab en het wordt business as usual. Dan is het een format dat staat als een huis. Wat betreft je views, die hebben we in eerste instantie geadvertised. Dat zie je vooral bij RTL, die heeft zijn eigen Channel Network, he MCN, multi-channel-network. Die hebben YouTubers onder zich. Dus daar vindt wel uitwisseling plaats, maar die kopen ook gewoon views in uiteindelijk. Dus die zitten gelijk al sky-high. Daar hebben wij de budgetten niet voor, en het is journalistiek gezien ook niet helemaal de manier hoe je naar de wereld wil kijken. I: Die eerste afleveringen zijn prominent... J: Ja, die komen in je rijtje suggested video's of in je homepagina. Maar dat levert niet veel op hoor. Mensen klikken het aan, maar droppen het ook vrij snel. Het ziet er goed uit in aantallen, maar of mensen daarmee het nieuws hebben begrepen en of je daarmee de doelgroep hebt bereikt... Heb ik ernstige twijfels over. I: Het gaat dan dus ook meer over kijkcijfers dan over impact. J: Ja. I: Is het belangrijk om daarbij een vast publiek op te bouwen, een community. Dat is een beetje wat YouTube natuurlijk een beetje, waar het over gaat. Een community opbouwen. Hoe gaan jullie daar mee om? J: Ja, tuurlijk, dat is belangrijk. Dat is ook iets waar wij niet heel veel ervaring mee hebben. We zijn hier bij een bedrijf dat gewend is om gewoon het grootste publieke bereik te hebben dat er maar is. Om dan ineens op een nieuwe plek een doelgroep die we niet zo makkelijk bereiken aan te spreken, en dat zij dat ook nog leuk gaan vinden en gaan waarderen, zonder dat we daar hele grote promotiebudgetten voor hebben, want die hebben we niet, dat is gewoon heel moeilijk. Daar zijn we echt nog wel lerende in. Maar het zou natuurlijk fantastisch zijn als er op een gegeven moment een vaste groep aan zit. Met NOS Kort hebben we dat wel redelijk. Hebben we wel dedicated volgers wil ik niet zeggen, maar er zijn natuurlijk wel mensen die vaak reageren, ze taggen elkaar, dus daar hebben we wel een tone of voice weten te vinden die werkt. Dat zouden we natuurlijk ook wel voor Mashup willen. I: Wat maakt dat dan dat die community zich vormt? Hoe kan zoiets ontstaan?
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 119 Bijlage 9 – Transcript interview José de Vries (Mashup)
J: Bij NOS Kort is het een heel ander platform, instagram. Daar heb je al, dit vinden je vrienden leuk, of als je gaat zoeken: dit is nu populair... Die en die vindt die en die foto leuk. Dus die hele organische groei van een community is daar gigantisch. En dat is bij YouTube veel minder. Je kan niet echt taggen, je kan niet delen. Het is officieel een social platform, maar eigenlijk is het gewoon een videoplatform, waar miljoenen minuten per seconde worden geüpload. Om daar zichtbaar in te worden is gewoon echt heel lastig. Je moet ook nog bedenken dat een heel groot deel van de jongere generatie helemaal niet inlogt op YouTube. Dus daar heb je ook nog niet eens statistieken van. Het is best wel een black box. I: YouTube-taal. Wat maakt nou een video YouTube. Wat is dan anders. J: Wat iets heel specifiek YouTube maakt zijn de pranks en de challenges, muziekgames. Echt dat soort video's. Wat betreft vorm voor nieuws of inhoud voor nieuws dat weten we gewoon... Dat weet niemand. Natuurlijk hebben we ook met BNN, hebben we naar #BOOS gekeken. Niemand heeft het antwoord voor ons. Niemand weet nog hoe dat... Misschien moeten we aan het einde van dit experiment wel zeggen: jongens, we hebben echt alles geprobeerd, maar YouTube is gewoon niet het platform voor nieuws. Dan hebben we over een paar jaar denk ik echt een groot probleem, als tv echt helemaal voorbij is. Of er komt hopelijk een nieuw videoplatform dat heel populair wordt. Als je het hebt over jongerendoelgroep en vorm, dan is het natuurlijk wel een stuk authentieker, wat iedereen altijd zegt, het is belangrijk dat de persoon die er zit authentiek is, geloofwaardig is, benaderbaar is. Vlot denk ik ook wel. Bepaalde frisheid, vrolijkheid. Als je kijkt naar die meiden, die zien Monica Geuze echt als vriendin. Ze gooit haar hele leven online. Maar ik denk dan: ze heeft ook een relatie, die laat ze nooit zien. Dus zij kiest verdomde goed wat zij wel en niet online zet. Dan had je de hele fuss over dat ze wel botox liet spuiten. Dat ze zegt: 'ja, ik laat alles zien.' Dan denk ik echt: 'dat is niet waar.' Maar dat is de hele utopie. Ik vergelijk het altijd zelf met... Vroeger hadden wij 1 tv in huis. Wij mochten niet zo heel veel tv kijken. We moesten om acht uur standaard naar het journaal meekijken. Maar om vier uur 's middags had je altijd Heartbreak High. Een Australische highschool serie. Wij gingen tussen vier en vijf voor Heartbreak High klaarzitten. Daar identificeerden wij ons mee. Met hoe zij zich ontwikkelden, hoe zij waren. Dan had je de sportieve, de alternatieve, de stoere... Iedereen zit er in. Dat heb je nu online, iedereen zoekt zijn eigen match en identificeert zich daarmee. Maar dat dat een echte wereld is, daar ben ik een beetje sceptisch over. Dat vind ik ook lastig en moeilijk. Die groep heet niet voor niets social influencers, die jongeren zijn enorm beïnvloedbaar daardoor. Ik denk daar soms wel over van: 'goh, wat gaat dat doen met je. I: Dan hebben we hier misschien ook een bepaalde journalistieke waarde, omdat je niet alles laat zien, terwijl je wel alles wil laten zien als je authentiek bent. Dat maakt het misschien ook heel dubbel. J: Voor Mashup heel specifiek ook, bedoel je. I: Ja, het lijkt meer te gaan om een persoonlijkheid die er zit, je moet echt als presentator, wat je zegt, vrienden worden met je kijker, maar tegelijkertijd ben je ook presentator. J: Ja, en voor ons is het dan ook weer. Daarom had ik het ook over vernieuwend voor je organisatie of vernieuwend voor je markt. Voor ons is het natuurlijk... Annechien en Rob hebben ook karakters en dat zijn ook mensen met persoonlijkheden. Maar ik denk, niemand buiten hun directe collega's en vrienden om kunnen dat uitleggen. Terwijl Roel en Ivo daar wel veel meer staan als zichzelf. Voor ons is dat al een hele grote stap. I: Dat maakt het eigenlijk ook lastig, dat je in zo'n organisatie zit die al jaren hetzelfde doet en op die manier werkt. Dat is ergens ook wel gek, want je hebt juist allerlei andere mensen erbij verzameld, YouTubers gesproken die juist op een andere manier werken. J: Ja, maar die werken ook wel weer met gezichten. Dus dat gezichten, daar hebben we wel voor gekozen omdat we dat weer bij YouTube vinden passen. Bij NOS Kort zitten geen gezichten bijvoorbeeld. Voor andere projecten die we niet standaard per se gezichten in beeld. I: Hoe werkt het met de titel. Je hebt al een beetje genoemd dat je vindbaar moet zijn. Dat is bij jullie wat lastig, omdat je zo veel..
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 120 Bijlage 9 – Transcript interview José de Vries (Mashup)
J: Ja, en we hebben een fout gemaakt, dat je het mashup noemt. Terwijl mashup is ook muziekmashup. Dat zijn allemaal dingen waar we... Ik denk als we een commerciële organisatie waren hadden we daar 20x langer over na gedacht. Maar in dat opzicht... Dat is wel denk ik nog voor de NOS het experimentele, dat we ervoor kunnen gaan vind ik ook wel heel veel waard. I: In hoeverre ontleent een programma elementen aan vloggers? We hebben het gehad over persoonlijkheid zijn, je moet een band opbouwen, maar ik denk meer aan visuele elementen als cameragebruik, of gebruik van geluid. Zijn daar overeenkomsten? J: Nee. Je zegt vloggers, maar die hebben hun camera bij zich. Maar er is een hele grote groep, zoals de comedy/sketch videomakers, die zitten voor de camera op de bank. Ponkers zit ook in een studio. Daar is een hele grote variatie is. Als het er maar flexibel en makkelijk uitziet. Denk ik. I: Waarom wisselt het decor zo vaak, maar dat heeft nog te maken met het experimenteren? J: Ja, we zijn er nog niet tevreden over. Dus dat is ook nog wel echt een zoektocht. Maar ik moet ook zeggen, decor is redelijk veel opbouwwerk in het begin. Dus we zoeken nu naar iets dat makkelijker is. We hebben het gewoon nog niet gevonden. Ik had het nog even over die zoekbaarheid, ik dacht ik wil je nog even deze laten zien. Dat is een live-uitzending. Dat was Danny bij de beste YouTubers in B&G. Daar staat in B-Brave, Sevn Alias, Dylan Haegens zit daarin. Dus die heeft redelijk veel, zeker in verhouding tot de rest, heeft hij hartstikke veel views. Maar vervolgens moet je je ook afvragen hoeveel abonnees je dit oplevert. Vijf. Of misschien tien, ik weet het niet. Dus, aan de ene kant moet je content maken die mensen vinden en zoeken, aan de andere kant is dit specifiek content waar heel veel B-Brave fans naar kijken, maar vervolgens niet zo zeer geïnteresseerd in het nieuws zijn, niet op het kanaal abonneren. Dus dat hele samenspel, maak je searchable content, of maak je waardevolle content, dat is een soort journalistiek gezien wel een vaag ding. Ik ben daar wat makkelijker in, maar ik denk dat de hoofdredactie het niet goed zou vinden als we clickbait dingen gaan maken. I: Heeft het dan te maken met het algoritme, dat is waar het om gaat. Stel ik kijk een video van B- Brave, dat hij daar dan bij voorbijkomt. J: Ja, dan komt-ie naast de video... Je ziet ook een piek op het punt, op de plek waar B-Brave in beeld komt. I: Maakt de beschrijving daar nog iets in uit? J: Ja. Je bedoelt gewoon hoe YouTube werkt? Video searchable maken is nog steeds onmogelijk. Dus alles wat YouTube kan doorzoeken is je titel, je keytags, je omschrijving. Ja, tuurlijk, daar moet je zoveel mogelijk in zetten. Vind ik ook wel weer lastig. Want als we het hebben over een mix van het nieuws, ja, dan moet je je hele mix, moet je erin zetten. Maar dat betekent ook dat het niet per se is dat er twintig keer zwarte piet staat waardoor je altijd maar naar boven komt. Omdat er dus misschien acht keer zwarte piet, acht keer turkije, acht keer MH17... I: Dus dat is ook een soort journalistieke spanning waar je tussen zit. Welke onderwerpen haal je wel naar boven, welke niet. J: Ja, nou ja. In principe is de onderwerpkeuze en de inhoud van het programma is echt wel redactionele keuze en dat laat zich leiden door journalistieke waardes en journalistieke keuzes. Misschien is dat ook wel de bottleneck voor YouTube. Als je eerst vindbaar wil worden moet je clickbait maken. Dus wederom de vraag, past nieuws op YouTube, of moeten we daar een nieuw platform voor maken. Ik zei al, er was één tv bij ons, wij moesten meekijken naar het achtuurjournaal. Ja, die hele groep tieners die dat vroeger deden, die zitten nu met hun eigen telefoon, hun eigen tablet, alles. Die hoeven dat niet meer. De keuze is reuze. Kiezen voor nieuws is... Mwoah. I: Dan moet je misschien denken hoe maak je het relevant, maar dat is lastig, denk ik. J: Ja, hoe maak je het relevant, maar ook, hoe maak je het dat ze er op gaan zoeken? Überhaupt. I: Nee, dan kan je het inderdaad wel heel relevant maken, maar als je niet gevonden wordt kom je er überhaupt niet. De headlines, worden die vooraf helemaal uitgeschreven? Als Ivo en Roel het nieuws erbij geven, na de nieuwskop, is dat helemaal uitgeschreven van tevoren?
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 121 Bijlage 9 – Transcript interview José de Vries (Mashup)
J: Wisselt per aflevering. In het begin deden ze dat niet heel extreem. Wat dacht je zelf? I: Ik dacht van wel, want het komt er zo strak in een keer uit. J: In het begin deden ze dat iets minder. Op een gegeven hebben we... Als je MH17 behandelt, ja daar wil je geen fouten in maken. Dus dat is dan wel echt helemaal uitgeschreven, dus dat heeft zelfs op het scherm gestaan tijdens de opname. Anders dan schrijven ze het deels uit, ja. I: Ja voor mijn gevoel is het, bij die headlines heel erg alsof ik gewoon het nieuws zit te kijken. J: De filmpjes die van tevoren zijn gemaakt, de nieuwsmashup, ja, dat is voorgelezen, dat is scripted en van tevoren gemaakt. De headlines in de quiz deels. Maar dat is natuurlijk sowieso. Er gaat geen journalist hier op pad zonder zijn verhaal voor te bereiden. Dat doen de verslaggevers ook. Ik ga naar daar toe en daar ga ik dat en dit vertellen. Dan spreek ik even met een expert.. Ga zo maar door. Dat weten ze van tevoren wel. I: Dat is op YouTube niet anders, want je wil gewoon je programma maken. J: Eigenlijk niet. Alleen de budgetten zijn wel wat anders voor online. I: Welke rol willen jullie de gast geven in een aflevering, of laat ik het anders zeggen, waarom zit de gast in de aflevering? J: De rol van de gast die is er om twee redenen. Eigenlijk omdat we dachten dat gaat mooi leiden tot exposure. En ook omdat we zelf... We hebben bewust gekozen voor.... Waar Rauwkost heeft gekozen voor vloggers, hebben wij gekozen voor journalisten omdat we het belangrijk vinden dat de inhoud natuurlijk goed is en dat de inhoud goed bewaakt wordt en dat de inhoud goed verteld wordt door iemand die daar verstand van heeft. Dan kan de YouTuber het nieuws mening geven, subjectief maken. Die kan zorgen voor de dynamiek. I: Dat zorgt er dus voor dat Roel en Ivo neutraal kunnen blijven. J: Neutraal. Ja neutraler dan... We zitten bij Mashup al een beetje op het randje, dat is ook experimenteren. Maar ja, stuk neutraler. I: Dat is ook wel het idee, dat zij neutraal blijven. J: Ja het blijven journalisten van de NOS. I: De experts zaten er een aantal keer in, maar die komen er nu niet echt meer in voor, geloof ik. J: Nee, klopt, tijdtechnisch denk ik. En ook niet altijd nodig. Experts, je bedoelt onze Piet Paulusma. I: Ja, een keertje kwam Gerrit inderdaad langs, en een keer kwam een Amerikakenner langs, die kwam een beetje uit het niets voor m'n gevoel. J: Ja, met de Amerikaanse verkiezingen. Ja. Dat klopt, die is er ook later in ge-edit. I: Waarom zaten die er in? J: Dat vinden ze belangrijk. Tja, ik ben geen journalist. Maar dat vinden zij dan belangrijk dat daar nog een soort extra bijkomt. I: Dat iemand anders het zegt dan de journalist. J: Ja, iemand met geloofwaardigheid. Ja... I: En dat is dan een keuze van Roel en Ivo? J: Ja. I: Ik moest daar echt denken aan traditionele journalistiek, dat je echt zegt: ik ben alleen maar de feitenbrenger, en hij moet het geloofwaardig maken. Ik zou zeggen dat je in nieuwe media juist zegt: ik heb het allemaal verzameld en het gaat nu even om mij. J: Ik denk dat je die patronen niet zo makkelijk doorbreekt. En het is ook... Je kunt ook niet alles weten. We hebben bijvoorbeeld heel vaak... We hebben heel vaak de afweging gemaakt of we een aflevering over Turkije moeten maken. Er is echt zoveel gebeurd in Turkije dit jaar en het is echt superbelangrijk. Dan zeggen zij ook: dan ben ik zoveel dagen met researchen bezig, die tijd hebben we gewoon niet voor Mashup. Dus dan kun je zeggen, oke, doen we een Turkije correspondent, of een Turkijekenner erbij. Maar die keuze hebben we niet gemaakt, dus die aflevering komt er niet. En dan kom je echt in het spel van het experiment, hoeveel ruimte krijgen we... I: Hoe probeer je het publiek actief te betrekken bij een aflevering? We hebben al gehad over hoe je het relevant maakt.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 122 Bijlage 9 – Transcript interview José de Vries (Mashup)
J: 'Laat het achter in de comments', 'wat vind jij', dat soort dingen. We hebben laatst een poll gedaan. Dus dat is ook een functie in YouTube. Dat soort dingen willen we wel meer gaan doen. In de allerlaatste aflevering hebben we gasten gehad over de vloer. Dus we zijn wel daar mee bezig. Maar ook dat is iets waar we meer mee kunnen doen. I: Schiet me nu te binnen. Ik weet niet of Danny het over zijn eigen video's zei, maar hij zei: 'het werkt heel goed als je heel specifiek ergens naar vraagt.' Experimenteer je daar ook mee? J: De mooiste video vind ik die slaapproblemen met je telefoon. Ik vind dat Danny het daar heel goed doet, ik vind de inhoud goed, ik vind de toon en vorm goed, en dan zegt hij uiteindelijk: 'laat weten hoe jij zorgt dat je wel in slaap valt.' Daar komen dan dat soort reacties op. Dat klopt, dat werkt. Dat is ook nog, overigens, over die video, het is een onderwerp dat langer houdbaar is. Wij maken dat omdat het die week in het nieuws is. En de jongeren zeggen: 'huh, dat is toch veel langer bekend, daar worstel ik al veel langer mee.' Maar die vinden het dus nog steeds interessant om te kijken. Die zouden het ook nu nog interessant vinden om te kijken. Dat is specifiek voor YouTube ook mooie content om te hebben. I: Dus dat is dan wat minder nieuwsgericht, eigenlijk. J: Nou ja, het is op een andere manier met nieuws om gaan. Dus je pakt het nieuwsonderwerp omdat het in het nieuws is die week, maar het is ook een onderwerp wat zeker onder de jongeren langer leeft. Dat geldt natuurlijk ook voor dingen als een MH17, of ik denk toch ook wel de strijd in Syrië. Of IS, terreur... I: Eigenlijk dat je het iets grotere thema pakt om het langer relevant te houden. J: Ja. Dat Turkije-verhaal is natuurlijk ook... Wat is daar nou aan de hand? Daar ben je nu geïnteresseerd in, omdat er nu weer net een aanslag is geweest. Maar bij de volgende aanslag ben je er ook geïnteresseerd in. Misschien ben je er ook wel gewoon überhaupt geïnteresseerd in. Dat zou ik heel fijn vinden, maar eh... I: Heb je een beeld van wie je bereikt in je publiek. J: Deels. Natuurlijk onderdeel van experimenteren en Lab is evalueren, testen, kijken. Dus we hebben een aantal... Ik heb een aantal focusgroepen gedaan... Een aantal workshops gedaan waarbij ik Mashup laat zien en vraag: wat vind je er van, hoe zou je het verbeteren, et cetera, moesten ze scoren. Bij de NPO heb je een onderzoekspanel waar je het uit kan zetten onder jongeren, dus daar krijg je eigenlijk op waardering een score. Je kijkt natuurlijk naar de statistieken, naar de reacties van mensen die we krijgen. Maar, zoals ik al zei, een heel groot deel dat kijkt, dat geldt voor algemeen YouTube, logt niet in... I: Maar daar weet YouTube toch ergens wel van wie het is? J: Misschien. I: Maar dat vertellen ze niet? J: Denk het niet. Dus. Leeftijd is eigenlijk niet te zeggen. Waar je wel naar kijkt is dingen als kijkduur, waar blijven ze op hangen, waar komen ze vandaan, bijvoorbeeld die B-Brave video die ik liet zien, daar kon ik heel duidelijk zien dat ze van andere B-Brave-video's kwamen. Maar dat is echt heel lastig. I: Welke rol krijgt de kijker? Betrokkene, vriend, toevallige toehoorder... Daar hebben we het al een beetje over gehad, dat het gebeurt dat de presentator soms een beetje de vriend wordt... Is daar over nagedacht over een rol die je de kijker toedicht? J: Ik zou graag ja willen zeggen, maar ik weet even niet zo goed hoe ik antwoord moet geven. De leuke reactie die ik vond, die ik hoor, is dat je mee gaat doen. Dat je gaat nadenken van wat zou het zijn. Dus dat je op die manier in het nieuws gezogen wordt. Dat is op dit moment de rol van de kijker. I: Ik krijg dat gevoel ook wel. Ze kijken heel vaak in de camera, dus op die manier... J: Ja, dus je wil het gevoel hebben dat je er een beetje bij bent en dat je dus ook zelf tot nadenken wordt aangezet. Anders voldoen we met NOS kort ook. Daar informeren we ook mee, en bereiken we we meer mensen mee. Dus het stukje mening vormen zit er wel echt ook in. I: Productieproces, is dat heel verschillend? Van televisie?
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 123 Bijlage 9 – Transcript interview José de Vries (Mashup)
J: Ja, gigantisch. Dat heeft ten eerste te maken met de budgetten en de bedragen. Tv is een heel ingesleten medium wat natuurlijk al jaren gemaakt wordt met grote budgetten... Ik durf niet te zeggen want ik werk hier niet lang genoeg en ik werk ook niet voor tv, maar ik neem aan dat die vrij hetzelfde zijn gebleven, die budgetten, terwijl door de techniek en alles hartstikke vooruit is gegaan. Voor zo'n YouTube-concept, überhaupt het budget wat ik heb in een lab is niet zo groot. Dus dan denk je, dan doen we er zoveel dagen op, zoveel mensen en dan redden we het wel. Dat blijkt gewoon toch al elke week weer eens strijd. Je kan ook zeggen, dat is ook hoe ik er een beetje in sta, je maakt iets maakbaars voor de dagen die je krijgt. Want we besteden echt heel veel tijd aan editen nu, wat nu helemaal nodig is, vind ik. I: En als je kijkt naar de workflow, is die heel anders? J: Nou ja, kijk, wij maken journaals. Die zijn altijd live. Daar zijn ook wel eens edits een minuut voordat we live moeten gaan af. Onderwerpen kunnen op het laatste moment wisselen. Dat je ineens opent met een ander onderwerp. Dat is gewoon tv maken to the max. YouTube, Mashup, kiezen we specifiek voor om heel veel tijd in edit en montage te steken. Want we vinden het belangrijk dat het er goed uitziet. Dus dan heb je automatisch... We beslissen op maandag de onderwerpen, voorbereiding, dinsdag opname, woensdag edit en dan moet-ie online staan. Daar zit al zo veel tijd tussen. Dus wat nou als er wat gebeurt in die tijd, met breaking news. Wat moeten we dan. I: Heb je daar een scenario voor? J: Daar hebben we een scenario voor, dat er wel nog even iets over wordt gezegd... Dat we op woensdag op de editdag daar nog iets mee moeten doen, zeker. Maar ik klop het wel even af, gelukkig is er niks gebeurd als Parijs... Dat zijn natuurlijk wel extremen. Stel je voor dat dat gebeurt op een dinsdagnacht, dan zou je nog kunnen zeggen, jongens we zetten hem niet online. We maken even een uitlegvideo over wat er is gebeurd, een greenscreen, met minder editwerk, serieuzere toon zal dat zijn. J: De jongens van #BOOS zeggen ook... Ze hadden wel een schatting gedaan van hoeveel het zo gaan opleveren. Daar zitten ze natuurlijk ook ver boven. En ook YouTube heeft gezegd, daar zit iets wat we niet kunnen duiden. Zij hadden al een Tim Hofman die heel groot was op insta. Zij hebben met hun hele BNN-achterban een grote groep die al in die doelgroep zit die ze aanspreken. Dus daar is crossmediaal ook al heel veel promotie voor mogelijk. Als je het dus hebt over ons en historie van de omroep, dan blijkt gewoon dat we dit nog niet zo heel goed kunnen. I: Bij hun past het volgens mij inderdaad ook juist heel goed in de historie van de omroep. Want BNN is natuurlijk een beetje schoppen... J: Ja, het past ook bij BNN... Het past verdomde goed, ja. I: Bij Rauwkost, dat heeft iets educatiefs, dat past ook heel goed bij de NTR. J: Maar ook als je het hebt over interactie. Het is hartstikke belangrijk, maar onze organisatie is ook gewend om gewoon te zenden. I: Waar wordt het van betaald? Komt het uit een NOS-potje, of een NPO-potje? J: Voor het Lab hebben we... Voor NOS Lab hebben we een potje vastgesteld. Daar doen we dus meerdere experimenten uit. Soms vragen we iets aan bij de NPO daarvoor. In dit geval is het nu belegd in het NOS Lab-potje. Dat is gewoon een potje wat onderdeel is van de nieuwsredactie. I: Kan een dergelijk programma bij de commerciële worden ontwikkeld? J: Vraag ik me echt af. Uiteraard ja, maar dan zouden ze het beter positioneren etc. Maar als je echt wil vasthouden aan het feit van ik vertel nieuws, op een onafhankelijke manier en ik wil zorgen dat ik iedereen binnen de doelgroep aanspreek, dat je goed geïnformeerd bent. Als ik een commerciële was had ik veel meer voor een meningvormend format gekozen. Ik vraag me ook af of een commerciële het ook zou doen omdat nieuws toch te weinig oplevert. Dan ga je liever pranks of challenges doen. Zoals je ook ziet wat ze doen. I: Wat is het beleid verder met betrekking tot innovatie? J: We hebben een nieuwsbehoeften model. Er zijn vier nieuwsbehoeftes. Bijbleven, toepassen, mening vormen, beleven. Wat we doen voor het NOS Lab is voor al die vier behoeftes, die leggen
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 124 Bijlage 9 – Transcript interview José de Vries (Mashup) we over de jongere doelgroep heen. Bijblijven is heel erg zijn op de social mediaplatforms zijn waar zij zitten. Beleven zit wel heel erg in interactieve vertelvormen, 360-graden videos... Zo hebben we voor al die vier doelen gesteld, soort quote opgesteld van hoe die doelgroep tegen die behoeftes aankijkt. En dan vervolgens kijken waar we al heel veel doen. Bij bijblijven doen we al heel veel, bij beleven niet zo veel, dus we gaan meer doen op beleven. Toepassen weten we gewoon nog niet zo heel goed, dus dat hebben we ook nog een beetje links laten liggen. Die nieuwsbehoeftes zijn de basis, en aan de hand daarvan, en aan de hand van dat we zien aan ontwikkelingen in de doelgroep en in de technologie en natuurlijk wat strategisch past bij de NOS, die drie pijlers. Als die matchen dan kunnen we zeggen, we gaan er een project voor doen binnen de NOS. Dus wat dat betreft, zoals altijd geldt voor innovatie, wij zullen altijd anders innoveren dan de NTR, want je hebt een bedrijf wat erbij komt kijken. Dat is in principe de aanpak. Voor Mashup specifiek hebben we gezegd: we gaan de pilot verlengen. Omdat we het gewoon nog niet zo goed weten. De reacties zijn vind ik bewonderenswaardig positief, van de doelgroep. Alleen de vindbaarheid is echt een probleem. I: Hoe lang duurt eigenlijk een opname? J: Een half uur tot veertig minuten. Dat houdt ook in iemand binnenkomen, hallo... Als we echt op stoom zijn in twintig minuten. I: Editen Roel en Ivo zelf? J: Ja, willen ze heel graag. I: Om de inhoud te waarborgen? J: Ja, in het begin was het ook wel leren editen, echt goed leren editen op YouTube manier is ook nog leuk.. In de toekomst wil ook nog wel kijken of er nog een editor bij kan. Maar dan heb je ook weer het probleem, wij werken hier in Avid en de video's nemen we niet op met groot camerawerk, dus daar is Avid eigenlijk te zwaar voor, voor de edit die we willen doen. En ook uberhaupt dat Avid weer niet alle mogelijkheden heeft die in een moderne edit wil gooien. Dus we hebben niet hier een editor liggen die dat kan...
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 125 Bijlage 10 – Transcript interview Hubert van der Want (#BOOS)
Bijlage 10 – Transcript interview Hubert van der Want (#BOOS)
Hubert van der Want, Eindredacteur #BOOS. 12 januari 2017, 14.00 bij BNN
I: Interviewer H: Hubert van der Want
I: Hoe is het programma ontstaan? H: Het is ooit ontstaan... Het is hier als televisieprogramma bedacht op de ontwikkelingsafdeling. De wens was vanuit BNN om wat meer direct te doen voor jongeren. Veel programma's die we maken vinden we mooie programma's, zijn we trots op. Alleen hebben we weinig direct contact met een grotere groep jongeren, hadden we het gevoel. Dus we hebben daar best wel lang over nagedacht. Er was sprake helemaal in het begin dat we letterlijk een soort probleemloket zouden moeten zijn... Dus dat iedereen een soort diensten zou draaien als een soort jongerenlijn bijna, met een ondersteunend programma. I: Soort ombudsmanachtig... H: Ja, soort jongerenombudsman. Dat waren allemaal wilde ideeën. Dat kristalliseerde uiteindelijk in een televisieprogramma, waarin we dus jongeren zouden gaan helpen met hun eigen problemen. Dat zou dan inderdaad gaan, bijvoorbeeld... Wat we toen veel gebruikte.. Er was toen een jongen die ging over het minimumloon en die had dan een pak aan.. Ik weet niet meer precies wat het was. Dan deed hij z'n halve pak uit en dat werd live gestreamd... Dus het mag gaan vanaf minimumjeugdloon onder jongeren, tot aan de kroeg uit m'n dorp gaat altijd om elf uur dicht, maar we willen dat hij tot 1 uur openblijft, en dan gaan we daar helpen. Toen heeft iemand bedacht dat dat #BOOS zou moeten heten. Dat was een leuke call-back op Bart de Graaff. Toen hebben we dat programma bedacht, uitgeschreven en weet ik veel allemaal... Dat zag er echt heel anders uit dan #BOOS. Dat hebben we aan de NPO aangeboden, die wilden dat niet. Dat gebeurt wel vaker. En toen hebben wij gezegd: maar we vinden het nog steeds belangrijker om een wat directere link met jongeren te hebben, dus die ambitie hebben we. Toen heb ik gezegd: laten we het dan online maken. Daar was ook al wat andere sprake van aan de voorkant. Toen hebben we eigenlijk gewoon Tim benaderd hiervoor, die vond het helemaal top. Toen hebben we nog een klein beetje verder met hem uitgedacht. In het begin was het eigenlijk niet zo veel meer dan we gaan jongeren gewoon helpen a la Breekijzer, een klein beetje, maar dan vrolijk. Toen hebben we letterlijk één tekstje geschreven, oproepje gedaan, die je nog steeds op de site ziet. En dat was het. En toen hebben we die mailbox... Zo is het ontstaan. I: Het is dus ook helemaal intern ontwikkeld. Geen speciale expertise van buiten gehaald? H: Nee. I: Heb je iets als programma's die als voorbeeld hebben gediend? H: Nee. Nou ja, Breekijzer in de zin dat het... Het is overvaltelevisie, zeg maar. Je kan het netjes doen, als Kassa. Dus mensen uitnodigen, hoor en wederhoor, wat gewoon heel goed is en journalistiek de betere manier. Wij doen overval, met draaiende camera. Is juridisch niet zo heel handig, vaak. Je kan er over discussiëren of het netjes is om het op die manier te doen. Maar het zijn wel leuk filmpjes. Het werkt dus wel. Dus heel vaak is het heel vaak toch dat ze er van schrikken. Dat ze dan meteen denken van: dan lossen we het nu wel op. Daarom ook altijd de vraag: waarom kan het nu dan wel. Ja, nou ja, moeilijk moeilijk moeilijk. I: Dat is ook een beetje waar de vorm boven de inhoud gaat? Want je hoeft niet altijd met draaiende camera binnen te komen. H: Nou, het is een keuze. Ieder programma heeft z'n eigen format en zijn eigen regels en wetten. Daarbinnen kleur je. Dan wordt het dat programma. Anders kan het ieder programma worden. Wij hebben gewoon heel specifiek gekozen voor deze vorm. Ook omdat het wel echt verwachten dat het leukere content zou leveren dan het op de andere manier te doen. Dus ja, vorm boven inhoud niet, want het is eigenlijk hetzelfde. De vorm en de inhoud zijn hetzelfde. We willen de inhoud
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 126 Bijlage 10 – Transcript interview Hubert van der Want (#BOOS) hebben waarbij we met een draaiende camera... Waar mensen soms boos worden en op een bepaalde manier reageren. Dus dat is wel echt onderdeel van de inhoud. Sterker nog, ik heb soms... Soms gaat het iets te makkelijk, en dan zitten we wel van eh... Dus dat is goed voor het resultaat en die persoon, maar voor het format en het programma-idee denken we dan... Dan moeten we volgende keer iets moeilijker iets kiezen. Dat bleek bijvoorbeeld uit toen we naar de NS gingen. Achteraf logisch... De NS z'n core business is natuurlijk mensen die janken de hele dag over de NS. Dus die woordvoerders en die lui zijn zo goed. Die zeggen gewoon: kom binnen, neem koffie, we hebben het gefixt, tot ziens. Dat is nogmaals, het resultaat is goed, maar het filmpje is minder leuk daardoor. I: Wat zou je als sterke en zwakke punten zien van het programma? Zou het ook werken op lineaire televisie? H: Het zou niet werken op lineaire televisie zoals het nu is. Want het duurt maar tien minuten. I: Is dat een bezwaar? H: Een lineair televisieprogramma is dan minimaal dertig minuten. Dus wat doe je dan, dan doe je er drie achter elkaar. Denk niet dat dat leuk is. Maak je één hele lange, denk ik ook niet per se dat het daar leuker van wordt. Daarbij, die teksten die we in beeld zetten, captions, noemen we die. Die staan expres heel kort, omdat dat op een medium waarin je kan denken van, he, sorry, wat gebeurde er nou, ik klik even terug. Dat heeft effect. Dat doen we expres te kort, zodat je het filmpje een paar keer kan kijken. Dat is ook meteen één van de sterke punten: #BOOS heeft soort van twee lagen. Het is én het verhaal dat zich afspeelt, maar ook de grappenlaag die er overheen ligt. Je kan naar allebei kijken en dan krijg je twee verschillende filmpjes langs. Ik denk ook niet dat dat aansluit bij hoe het televisiekijkend publiek, wat zij gewend zijn om te zien. Dus dan zouden we bijvoorbeeld die teksten langer moeten laten staan. Dan wordt het wel weer een ander gevoel. Taalgebruik zouden we misschien... Best wel heftig specifiek taalgebruik wat we doen... Dus dat... Als je dan denkt, als het dan op tv zou komen, zou het waarschijnlijk op NPO3 komen. De gemiddelde kijker van NPO3, de jongerenzender, is 40 en ouder. Dus in zoverre denk ik niet dat het op die manier zou.... We zijn wel bezig met een adaptatie of een spin-off van #BOOS voor televisie. Dus we gaan het wel proberen, maar dat wordt een heel ander ding. Ga ik niks over zeggen, maar het wordt echt een substantieel ander programma dan wat dit nu is. I: Maar je herkent nog wel #BOOS erin? H: Ja, absoluut. Maar het is niet een één-op-één vertaling. Dus als je vraagt, zou dit specifieke ding dat nu op internet staat op televisie werken, niet één-op-één. Maar als merk en hoe bekend het nu is en als jongerending... Voor de rest is het natuurlijk eigenlijk gewoon ergens consumententelevisie. Daar is over het algemeen een goede markt voor. Plus sluit goed aan bij het doel van een publieke omroep. Dus je helpt mensen, je informeert mensen. Je komt voor je doelgroep op, dat soort dingen. Dat zit er allemaal in. Dus in zoverre is het wel weer goed voor televisie. I: Als je het een genre zou moeten geven, welk genre is het dan? Informatie, entertainment, infotainment, educatie? H: Het is dan denk ik infotainment. Ja, hier zouden we het op de infotainmentafdeling maken. I: Iets algemener over YouTube, welke elementen zijn er van belang? Je noemde al die captions die heel kort zijn, dat kan heel goed werken. Maar is er een bepaalde vaste YouTube-taal? H: Nee, nou, die is er wel, maar die hebben wij totaal niet toegepast. Met als gevolg dat zelfs YouTube naar ons toe kwam en zei: kunnen jullie ons uitleggen wat jullie nou precies gedaan hebben? Dat dit zo succesvol is. I: Maar kun je daar een voorbeeld van noemen, waarvan je zegt, dat is echt YouTube? H: Kijk, bij YouTube, technisch gezien. Je wil aandacht vasthouden, op YouTube. Want je bent ook zo weer weg. Die muis zit onder je hand, en voor je het weet ben je ook weer weg. Dus je moet eigenlijk openen met iets heel heftigs dat later in het filmpje terugkomt, dat heb je bij tv ook wel een beetje, een cold-open. Dan moet je meteen nog iets anders doen dat heftig is, zodat mensen een soort van schrikken en blijven kijken. En je moet zorgen dat je interviews niet te lang zijn als je
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 127 Bijlage 10 – Transcript interview Hubert van der Want (#BOOS) interviews doet, je moet heel snel zijn. En het moet nooit indutten. Over het algemeen… Bij YouTube heb je de watchtime grafiek, wat de belangrijkste meeteenheid is van een succesvol YouTube-filmpje. Dus niet eens zo zeer hoeveel mensen er naar kijken. Want over het algemeen, als jij een thumbnail doet van twee tieten, dan heb je een miljoen views, alleen dan is je watchtime.. Dan komen mensen binnen, en na 10 seconden zijn ze weg. De rest van de watchtime is dan 0, maar dan telt hij wel als klik. Onze watchtime is gewoon constant. Hij zakt altijd iets in aan het begin, omdat sommige mensen twee keer klikken, dat heb je altijd. Dan blijft hij stabiel en dan aan het einde zakt hij een heel klein beetje weg. Maar dat is voor YouTube-begrippen is dat een soort van ongehoord. De mensen die kijken, kijken altijd 75% van het filmpje. I: Bij andere filmpjes gaan mensen gewoon heen en weer… H: Ja, bijvoorbeeld. En ik geloof dat het gemiddelde is onder de 50% ongeveer. Dus wij zitten wat dat betreft heel hoog. Dat zijn wat regeltjes. Maar ik ben ook bij YouTube op cursus geweest, ja heel veel van hun regels, die zij aanhouden zijn meer over dat je het kan vinden, dat je de juiste steekwoorden in je beschrijving zet. Dat de lettertjes op je thumbnail niet te klein zijn… Dat zijn meer dat soort dingen. Inhoudelijk hebben zij niet heel veel… Is dat niet echt een… I: Is dat nog een beetje uit aan het kristalliseren. H: Ja, denk het wel ja. En het grappige van #BOOS is dat het in essentie gewoon een televisieprogramma is. Een soort snel kort televisieprogramma. Maar we maken het wel met televisiematige wetten. Namelijk, goed researchen, niet alleen per week kijken, maar ook over de… Ik hou bijvoorbeeld heel goed in de gaten dat de cases die we hebben, dat dat brede cases zijn. Bijvoorbeeld Van Dijk boeken… Nou ja, er is geen student op aarde die geen gejank heeft gehad met Van Dijk boeken. Geen mens op aarde die geen gezeur heeft gehad met de NS. Soms hebben we een kleiner dingetje erin… Je krijgt je fooi niet bij Happy Italy. Nou ja, dat was voor die meisjes urgent. Maar daar zullen meer mensen last van hebben. We proberen altijd echt hele brede zaken te doen, waarin jongeren zich vinden. En dan vervolgens kijk ik naar soms wat kleiner, soms wat groter. Soms hebben we wat langer de tijd… Maar goed, dat zijn in principe allemaal ervaringen die je hebt vanuit het maken van televisie en die we hier op toepassen. Ook in de edit is het in principe zo. Die verhalen zijn best wel heel helder opgebouwd. Dat openingetje, dat zijn grapjes, dat is zo geworden. Maar als je naar die eerdere kijkt, dan is het interviewtje.. Daar zit wel iets meer inhoud in dan nu. Dan dat infoblokje, dat is ook helemaal ontstaan.. Maar als je die eerste ziet is dat infoblokje heel anders. Dat zijn dingen die ontstaan zijn door de tijd. Maar dat infoblokje zit erin omdat je aan de voorkant helder wil hebben waar je naar gaat zitten kijken. Dat is bij televisie niet anders. Bij televisie is dat ook zo… Dat geldt minder voor YouTube, maar dat hebben we gewoon gedaan, maar voor televisie kan je op ieder moment inschakelen. Dus bij televisie herhaal je op gezette punten waar het programma over gaat. Dus hier is dat ook zo. Dus halverwege komt er weer een infoblokje met van nou, dit is er gebeurd en aan de hand. Dus zeg maar zorgen dat constant alles helder is, wat er aan de hand is, dat iedereen die er naar kijkt precies begrijpt wat je wil vertellen, dat zijn allemaal televisiedingen. En de grap is dat werkt dus heel goed. Het is echt specifiek echt geen vlog, want een vlog kan… Kijk vloggen snap ik niet, ik ben 37, vloggen kan ik niet naar kijken en denken… Ik kan me ergens wel voorstellen dat iemand dat leuk kan vinden vanuit een soort doelgroepberedenatie, maar ik kan me echt bij god niet bedenken waarom je er naar zou kijken. Als Dylan Haegens twintig minuten zichzelf staat te filmen terwijl hij aan het tandenpoetsen is. Snap ik niet, snap ik geen reet van. Wat dat betreft is het wel leuk dat dit werkt, want ergens is dit dus gewoon volgens oude wetten maar dan op een nieuwe manier toegepast. Het is wel heel braaf geformatteerd, netjes gemaakt, of zo. I: Ook omdat elke aflevering in feite dezelfde vorm heeft, blijft het heel sterk dat format. H: Ja, precies. I: Welke elementen zijn van belang wat betreft inhoud, maar daar zeg je, dat maakt dus eigenlijk niet zo heel erg uit. Of althans, dat weten we nog niet. H: Nou, ik weet wel wat wij belangrijk vinden, maar niet voor YouTube nee. I: Wat is dan voor jullie belangrijk?
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 128 Bijlage 10 – Transcript interview Hubert van der Want (#BOOS)
H: Die herkenbaarheid. Dat je altijd weet dat het #BOOS is. Wat heel slim is aan het format zoals het nu ontstaan is… Die captions hebben er altijd wel ingezeten, maar dat zijn we meer gaan doen. Want we merkten dat sommige filmpjes die we hebben zijn saaier dan andere. Dat heb je altijd. Maar we merken dat door die captions te doen, kun je het altijd optrekken. Dus dan heeft het altijd die dubbele laag. Ook als je.. Dat zie je nu ook bij die politiek spin-off, daar kun je ook naar kijken als je de politiek niet volgt, want er zitten altijd grapjes in waar je nog steeds om kan lachen. Dus dat is een hele handige manier om een soort van de kwaliteit te waarborgen. Daarom is iedere aflevering van #BOOS binnen vijf procent van elkaar even goed. I: Dat maakt het voor iedereen ook relevant, of in ieder geval… H: Ja, dat maakt het heel erg van, als je #BOOS volgt dat je niet denkt: oh, ik hoop dat het deze week wél leuk wordt, bij wijze van spreken, omdat je een soort basisverwachting hebt en die lossen we altijd in. Het is in essentie altijd leuk om naar te kijken. Soms wordt er in gevochten, dat vindt iedereen fantastisch, volgende keer zit Rapper Sjors erin, nou ja, die gaan ook harder. Maar over het algemeen is het gewoon #BOOS, en dat werkt altijd. Ik bedoel, nu vlak ik helemaal de makers enzo uit, hoor.. Die zijn er een gigantisch onderdeel van. Tim draagt het natuurlijk als een idioot en het hele team dat er op zit.. Maar dit zit ook in dat YouTube-filmpje van mij [VRT iMMovater, red], maar dat hele team dat erop zit, daar komt dat taaltje vandaan, daar komen die vormpjes vandaan, en dat is supereigen. Dat is aangeslagen, en daardoor is het zo z’n eigen ding geworden. I: Had het ook gekund met een minder bekend persoon? Tim was natuurlijk al wel bekend… H: Weet ik niet zeker… I: Stel het was wel gewoon Tim geweest, maar Tim was niet bekend. H: Nou, het hele idee was dat het meer presentatoren zouden worden, alleen het nam zo’n vaart met Tim dat we gedacht hadden, daar moeten we niet te moeilijk over doen, dit werkt goed. Moeilijk, is koffiedik kijken. Nou ja, we hebben Tim gekozen omdat hij gigantisch al was op social media, dus dat hadden we bedacht, van da’s handig. Voor als we een berichtje eruit sturen van stuur eens een mailtje, dan is zijn bereik heel groot. I: Wat dat betreft is het dus wel handig om erbij te hebben. H: Absoluut. Begrijp me niet verkeerd, ik denk dat het integraal is aan het succes van #BOOS, ook. Dus eigenlijk is het antwoord dan nee. Waarschijnlijk was het nooit zo groot geworden zonder Tim. Niet zo snel. Dan had het ook een andere humor gehad, en dan was het ook niet ontwikkeld in wat het nu is, want dat is ook allemaal heel erg specifiek zijn humor, dat kerfetti.. Dat is allemaal zijn taalgebruik van vroeger, met Leon Zervos, die maakt onder andere die grafische dingetjes. Dus dat is hun jeugdtaaltje. Dat maakt het nu heel eigen. Mensen mailen ons nu ook hele mails in dat taaltje, dus dat is heel grappig. Het is leuk dat het aanslaat, dat het resoneert. I: Welke rol speelt de herkenbaarheid van het format? Daarmee bedoel ik, moet je bij aflevering 1 eigenlijk al je format duidelijk hebben. Je noemt al dat er af en toe wat dingetjes worden aangepast. H: Het liefst wel. Je ziet in 1 en 2 dat we een beetje zoeken nog. En dan zie je bij 3 dat-ie al redelijk geland is. I: Ja, vanaf drie is eigenlijk vrijwel hetzelfde. Is dat dan, tja, ook koffiedik kijken, maar is dat dan ook deel van de verantwoordelijkheid? Als ik kijk naar de andere twee programma’s, Rauwkost wisselt zo nu en dan, Mashup sowieso… H: Dat is ook een beetje de grap van hoe televisiemakers denken over YouTube. Die denken altijd het moet anders, of snel… Het is een bepaalde perceptie van wat jongeren leuk zouden vinden. En wat we hier hebben gemaakt is gewoon heel erg wat we zelf heel leuk vinden. Dat is wel een belangrijk verschil, denk ik. Dat is sowieso wel een beetje BNN, dus iedereen die hier televisie maakt… Ik dan niet, ik ben al een beetje midden management, maar iedereen die hier televisie maakt is ook echt jong. En je gaat niet zitten van eh, goh, eh… Laat ik eens een hitkrant kopen en zien wat de jeugd tegenwoordig bezighoudt. Daar iets op bedenken. Hier werken gewoon mensen die denken: dit zou ik leuk vinden om te maken. En dan zeggen wij, maak dat maar. Dan is dat automatisch, als zij dat interessant vinden, dan vinden leeftijdsgenoten het ook interessant.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 129 Bijlage 10 – Transcript interview Hubert van der Want (#BOOS)
I: Wat dat betreft is ook de omgeving van de makers, daarmee, eigenlijk de omroep, van wezenlijk belang voor… H: Ja! Maar, dit zit heel erg in het DNA van het bedrijf inderdaad. Dus die hele afdeling beneden, dat is gewoon een soort speeltuin die digitale… Maar ja, dan krijg je wel dus dit soort mensen, dit soort mensen maken dan vervolgens dit. Dus, in dit geval was het dan extra lekker omdat het team extra goed klikte. Maar Marije was gewoon een redacteur, of gewoon. Die is redacteur. En daar heb ik hiervoor ook hele andere, hele saaie programma’s mee gemaakt. En die schuift dan een paar keer, wordt die door Tim in beeld getrokken en dat eh… En bij die live-uitzending zei hij een keer van oh, laten we de #Kutmarije trending maken. En ik geloof vijf minuten later stond-ie op twee in de trendinglijst van Nederland, op twitter. En zo is het ontstaan. Zij zat daar aan tafel in de live- uitzending omdat we.. Ik zei tegen haar, ga even aan tafel zitten, want jij moet dan even die chat bijhouden, want dan hoeft Tim niet de hele tijd op een beeldscherm te kijken. Dat is eigenlijk de enige reden dat ze er zat. I: Dat was de eerste keer dat ze in beeld kwam? H: Ja, eigenlijk wel. Ik geloof dat je haar wel eens iets ziet aangeven in eerdere afleveringen. Maar daar had ze echt een naam en een rol ineens zeg maar. I: In hoeverre verschilt de productie van dit programma van een lineair televisieprogramma? H: Heel weinig. I: Eigenlijk exact hetzelfde? H: Alleen heel kort, iedere week maken we zo’n ding en soms gaat er iemand op vakantie, of Tim moet wel eens weg voor Spuiten en Slikken op reis, of zo. Dan proberen we meer te doen, dus dan produceren we een beetje voor. In principe is het zo… Je zag het net, ze zitten er nu nog aan te monteren en hij moet zo online [over een uur, red]. I: Wanneer neem je het dan op? H: Meestal draaien we op maandag. Nee, wacht even hoor, we draaien op dinsdag voor Polertiek nu. En meestal op donderdag en vrijdag draaien we #BOOS en monteren we ‘m voor donderdag. En we hebben altijd wel een hele carrousel met onderwerpen natuurlijk, en dan is het gewoon bellen en kijken van wanneer kan wie. Maar ja, daar zit gewoon een producer op en die plant het netjes. Er werken nu inmiddels ook iets van zeven mensen, dus het is ook best een forse productie wat dat betreft. I: De literatuur suggereert dat het belangrijk is om een community achter je te hebben, dat je een publiek om je heen creëert. Nou zeiden ze bij Mashup, dat werkt op YouTube niet. Want YouTube is daar niet geschikt voor. Want YouTube is te weinig een sociaal platform. Wat is belang van een community, en is YouTube daar wel voor geschikt? H: [lange stilte] Ja, weet je, ik denk dat wij daar al een beetje voorbij zijn. Tja, de community is belangrijk, want je wil graag een harde kern hebben, zeg maar. Dat zijn mensen die het ook weer uitdragen naar anderen, dus natuurlijk wil je die graag hebben. Maar wij waren al best wel snel dat we op YouTube ook een grote… Laat ik het zo zeggen, als wij op YouTube vijf minuten te laat zijn, dan zit onze mailbox helemaal vol met mails van ik ben boos, want jullie zijn te laat. Iedereen maakt dezelfde grap… Daarom staat nu ook in de header: soms kwart over vier, sorry, bla bla bla. Maar wij hebben ook allemaal memes in die chat. In het begin gaat ook iedereen eh… like als je onder de duizend zit. Die zie je altijd… Iedere week zet iemand een koekjesrecept er in, om de een of andere reden. En niet dezelfde persoon, maar steeds iemand anders. Altijd zegt iemand is het waar dat als je vroeg reageert, Tim reageert? En daarop reageren we dan op met Nee. Heel vaak zeggen mensen…. Dus nou ja, qua community, in die chat zitten wel soms een soort van vormpjes die mensen kennen en doen. Plus dat taalgebruik, dat bindt mensen. Maar ik snap wel weer dat je zegt van, je kan niet teruggaan en er een beetje over blijven lullen of zo… Dus naar mate die video wat ouder wordt neemt het natuurlijk heel erg af. We proberen met polertiek dat wel een beetje te doen, door altijd een soort van discussievraag bovenaan te zetten. Daar zie je wel dus, die van vorige week heeft iets van 60 reacties, dus daar gaan mensen ook een beetje met elkaar in discussie over het onderwerp van het filmpje.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 130 Bijlage 10 – Transcript interview Hubert van der Want (#BOOS)
I: 60 reacties uit 200.000 views… H: Ja, is ook niet.. Maar voor een YouTube-comment ding, is het veel inderdaad. Maar ja… Wat is het belang, ja ik weet niet. Goede vraag eigenlijk, heb ik nooit heel erg over nagedacht. I: Hebben jullie verder nagedacht over interactie met het publiek, behalve in de comments? H: Nee. Nou. Ja, zit wel een beetje in het televisie-idee. En we hebben wel eens, we maken wel eens grappen over we gaan een fandag doen en dat soort dingen. I: Maar goed, wat dat betreft doet het me heel erg denken aan gewone televisie. Dat je weinig uit je publiek haalt. Behalve die ene aflevering waar jullie een prijsvraag hadden. En bij die jongen langs gingen om noodles af te leveren. H: Ja, haha, Jay Noodles. Dat was heel grappig. Ja, nou ja, en, oke. Ja we doen ook af en toe een live-aflevering. We hebben er nu pas twee gedaan, er moet er wel weer eentje komen. Maar dat zien we… Maar het grappige daarvan is dan denk je van eh, leuk, dan heb je interactie.. Maar die chat, die gaat zo hard. Dat is letterlijk niet bij te houden. Iedereen gilt gewoon in de leegte, en dat is het. Die gaat gewoon met 500 kilometer per uur, gaat die voorbij. We hadden 10.000 kijkers die eerste live, wat ook een Nederland record was. Dat is wel leuk, dat leeft dan wel, dat is wel iets. Maar ja, verder, daarbuiten nee, nog niet echt. Maar we hebben ook best wel veel abonnees, dus ik denk ook dat we niet heel erg de behoefte hebben gevoeld om het te creëren, omdat het wat dat betreft een beetje lullig gezegd, gewoon aan is komen waaien. I: Over de inhoud dan, we hadden het er net al een beetje over. De rol van Tim Hofman is dat hij vaak aanklager of zelfs activist soms is. Hoe is dat te zien in relatie tot onafhankelijke journalistiek, onafhankelijkheid, objectiviteit, neutraal…. Is dat iets dat je zegt tegenwoordig moet je je veel meer als persoonlijkheid uitgeven, of is het gewoon de rol van publieke aanklager? H: Hoe bedoel je, in relatie tot het bedrijf of zo? I: Nou, we hadden het er aan het begin al over, je kan een soort breekijzer doen, of kassa… Zou je zeggen dat dit serieuze journalistiek is. H: Nou, hier hebben we wel eens discussie over gehad, met juridische zaken. Kijk, het probleem is, we proberen het wel… We hebben één filmpje gemaakt met Shirley, dat is die sensatievrouw. Dat is aflevering vier of vijf of zo. Toen hadden we dat gedaan en toen hebben we onszelf wel even aangekeken, van, dit is echt alsof je een vlieg doodslaat met een tank, zeg maar. Dit is één vrouw, die heeft pech gehad, er is één jongen, die krijgt nog een paar honderd euro van d’r. Toen waren we ook nog niet zo heel groot. Maar achteraf dachten we wel echt van, dit is veel te heftig, dus dat moeten we niet doen. Dus toen zijn we wel zo goed als exclusief op bedrijven gaan focussen. Dus om te zorgen dat niet één iemand vertrappelt wordt onder het gigantische… Mensen worden gek, joh. Echt die hele facebook van Happy Italy Amersfoort is offline gehaald dezelfde dag nog, geloof ik, omdat iedereen toen gewoon de fik erin stak. I: Dus dat is een bepaalde verantwoordelijkheid die je dan neemt. H: Ja, dus, en dan komen we bij journalistiek. We zorgen wel echt dat alles gecheckt en gedubbelcheckt en getrippelcheckt is. We willen echt niet iemand benadelen… We zijn ons er wel echt van bewust dat het echt best wel heftig is… En daarom blurren we ook bijna iedereen. Dat doen we niet pas als ze gaan zeuren. In principe blurren we… He, receptionisten blurren. Mensen die sowieso er niets mee te maken hebben en die er eventueel nadelig in zitten, blurren. In zoverre proberen we wel… I: Dat is dus wel een nuance die je inbouwt. Je zegt, mensen die er niks mee te maken hebben. Ik bedoel Peter van TicketTribune, die komt uiteindelijk toch… H: Ja, de tweede keer wel, maar met zijn toestemming. De eerste keer hadden we die toestemming niet, en dan hebben we hem geblurd. En dan vervolgens… Ja… Kijk, het is geen Zembla, het is geen onderzoeksjournalistiek. Tegelijkertijd probeer ik dus wel alleen maar cases te doen die echt wel een beetje het groter goed dienen. Het is wat dat betreft ook echt geen traditionele journalistiek, want het zijn geen whistleblowers, het is niet Snowden, het is niet… Het is geen man die duizenden huishoudens heeft opgelicht en weet ik veel wat allemaal. Maar het is wel exemplarisch voor een probleem dat meerdere mensen zouden kunnen hebben, ook al is het niet per se met die persoon.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 131 Bijlage 10 – Transcript interview Hubert van der Want (#BOOS)
En als het even kan… He, die tickettribuneman, die JJ Tolboom, die… Dat is gewoon een soort bekende charlatan, waarvan dit al z’n zesde bedrijf is waarmee hij mensen op deze manier oplicht. Dus dan vind ik het niet erg om hem wat scherper in te steken. Je mag het officieel geen journalistiek noemen, omdat je dus niet echt een nationale grotere groep mee dient. Maar ik vind dat het het wel is op een kleinere schaal. En het is ook een kleiner programma. Dus ook de toon en zo… We zeggen ook nooit “j’accuse!”. We zeggen wel van, in dit geval en dat is altijd gewoon waar, zij heeft een kaartje van jou tegoed, wat doe je eraan. I: En dat maakt het wat dat betreft ook wat veiliger qua journalistiek. H: Ja, precies. En het zijn dus ook heel veel zakelijke dingen. Dus we gaan ook niet zeggen, a la Willibrord, durf je wel vuile pedofiel. I: Is dat wat jullie geleerd hebben na die eerste live-show, na die aflevering die niet mocht van de rechter. Toen was het van: dit werkt niet… H: Nou, dat was privé… Dat was een zaak tussen twee privépersonen. Dat is juridisch niet rond te krijgen. I: Maar in eerste instantie gingen jullie er dus wel voor. H: We vonden dat… Dat ging over alimentatie, een jongen die nog achterstallige alimentatie van z’n vader kreeg. Ik heb toen ook bedacht van, dat is iets waar heel veel jongeren tegenwoordig last van hebben, wat een herkenbaar probleem is. Alleen ja, dat was echt te kort door de bocht omdat het privépersoon tegen privépersoon is. Dat was geen bedrijf. Ten eerste mochten we het niet uitzenden, want hij wilde dat echt niet. Dat is op geen enkele manier te vergoelijken. Dus dat is deels praktisch, en deels opgeteld met die Shirley-mevrouw. Dat was ook nog redelijk in het begin, maar daarvoor zijn we nu te groot. En dan is de schade te groot aan een enkel persoon. Terwijl, zo’n woordvoerder kan zeggen, ja, nou ja, het is m’n bedrijf dat aangepakt wordt. Niet ik. Maar zo’n JJ Tolboom vind ik het wel terecht, want dat is een hufter. I: Hoe zit je dan met ethiek, met bijvoorbeeld alle e-mailadressen en alle telefoonnummers? H: Het is allemaal openbare informatie. I: Van die e-mailadressen van bijvoorbeeld politici. H: Ja, dat is allemaal openbaar. Dat zijn gewoon hun werk e-mailadressen, die kun je gewoon vinden. Dat zijn allemaal openbare nummers ook. I: Dat heb je volgens mij ook bij die tickettribune jongen gedaan. H: Ja, komt ook van een site. I: Dus het moet openbaar zijn, dan zet je het ook online. H: Ja, in zoverre dat. We zullen niet z’n 06-nummer geven. Maar wel z’n kantoornummer. Dan kunnen we zeggen van ja, als je wil bellen. En dat is dan wel een nummer dat moeilijk te vinden is, met heel veel omwegen halen we die dan uit het KvK, inderdaad. Dat is voor iedereen toegankelijk. I: Maar heb je dan wel in je achterhoofd van dit kan wel eens heel vervelend voor zo’n jongen zijn? H: Ja. Wat jammer is dat mensen best wel scherp zijn tegenwoordig. Dus we hebben bij dat Happy Italy, die jongen die zo agressief wordt. Nou, helemaal geblurd, z’n naam wordt niet genoemd, hij geeft een valse naam zelfs. I: Maar goed, dat had je ook wel… Toen hij dat zei dacht ik wel: dit is niet jouw echte naam. H: Ja. Maar volgens mij heb ik er ook wel uit laten halen hoe dan echt heet. I: Nee, Laurens. H: Oh, dat zit er dan nog wel in. Maar toen dacht ik ook van nou ja, goed. Maar dan binnen vijf minuten herkent iemand hem toch. En dan staat daar… Hij heeft daar wel echt last mee gehad. I: Maar dat is dan ook de kracht van het internet misschien. H: Ja. Maar wat we dan wel doen is… Je kan automatische filters in die chat zetten. Dus dan voeren we van tevoren al in Laurens, weet ik veel hoe die heet. En z’n achternaam. Dus zodra dat gepost wordt, wordt het ook meteen weggehaald. Zelfde met telefoonnummers. Mensen zetten ook vaak telefoonnummers eronder. Die killen we ook meteen. Zodra we er eentje zien, copy pasten in dat filter, weg. I: Dus dat is dan je journalistieke verantwoordelijkheid.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 132 Bijlage 10 – Transcript interview Hubert van der Want (#BOOS)
H: Ja, noem het een persoonlijke verantwoordelijkheid bijna. Maar ik wil echt niet… Van mij hoeven die mensen er ook echt niet echt last mee te krijgen. Die Laurens was op dat moment verkeerde persoon op de verkeerde plaats. Aan de andere kant denk ik, je had je ook niet zo hoeven gedragen. I: Nee, maar dat is natuurlijk wel het risico dat je hebt als je met draaiende camera aankomt. H: Klopt, maar dat vind ik dan ook de verantwoordelijkheid die hij zelf neemt. Hij ziet dat de camera draait… I: Wat ik me daar over afvraag. Mensen zeggen vaak, zet die camera uit. Dan zetten jullie op de camera en blijft-ie gewoon lopen. Is er niet ergens een rood lampje dat aanstaat? Ik ben toch gewend dat een camera aan de voor- of achterkant… H: Ja, die kan je uitzetten. Of een stickertje er overheen. Kijk, dat is ook niet het allerchiqueste, dat geef ik ook wel toe. Maar, dat in combinatie met het blurren… I: En vaak kan je misschien zeggen: dit dient dan toch het algemeen belang. Dus je maakt wel de afweging privacy versus algemeen belang. H: Waarbij we dus wel heel scherp op de snede zitten qua privacy. Maar nogmaals, dat is dan weer het type programma dat je wil maken. Dus daar kiezen we bewust voor. Het is dus ook een moeilijkere vorm dan mensen netjes uitnodigen, hoor en wederhoor. I: Is YouTube wat jou betreft een geschikt medium voor journalistiek? H: Ja, denk het wel! Ja, als je kijkt naar dingen als YoungTurks, een nieuwsshow. Het kan echt wel. De nadelen zijn dat het een gigantisch moeras aan stront is over het algemeen. Je moet wel weten wat je zoekt. I: Of hoe je herkenbaar bent misschien. H: Ja. Maar tegelijkertijd, met het hele abonneren en… Kijk, wij programmeren ook nog eens superlineair he, elke donderdag om 16u komt een filmpje. Mensen zitten er letterlijk op te wachten. Dat is niet anders dan dat het Achtuurjournaal om acht uur is op Nederland 1. Is eigenlijk hetzelfde. Dus in zoverre vind ik het zeker een geschikt platform. Dat soort dingen is niet alleen handig voor ons, maar het helpt ook je populariteit en je bereik. En is het dan een geschikt… ja, vanuit onze organisatie zijn veel van die ethische dingen natuurlijk wel gewaarborgd in onze missie en doelstellingen. Het is ook een medium waarmee je heel makkelijk heel veel kwaad mee kan doen. Maar ik zou niet zeggen van journalistiek hoort niet thuis op YouTube. Dat vind ik niet. Het is alleen, de juiste vorm moet dan nog gevonden worden, of zo. Het is ook niet anders dan dat je je krant krijgt. Stel je voor dat je iedere dag om 9u een pop-up krijgt van het nieuws van de dag, wat de NOS ook doet op Twitter, noem het allemaal maar op, vind ik prima. Ik kijk het journaal altijd op m’n ipad in de trein, op de app. Want ja, dat is makkelijk. I: Wat is bij dit programma belangrijker. Impact of kijkcijfers? H: Impact. Het is grappig, kijkcijfers zijn eigenlijk helemaal niet zo belangrijk. Tenminste, voor ons niet, want de budgetten hangen er ook niet vanaf. In dit geval. Het is leuk, maar wat belangrijk is, is de watchtime. Als die goed is, dan blijkt dat het populair is, en als je net zo veel kijkers per filmpje hebt als je abonnees hebt, dan betekent het dat er groei in zit, dat het gezond is. En we vinden het natuurlijk leuker als een filmpje 900.000 clicks heeft dan 200.000, maar we zitten niet enorm te stressen op die hoeveelheden. Het gekke is dat impact en kijkcijfers, dat is een heel heldere kloof in #BOOS. De kijkcijfers, dat zijn al die jongeren die op YouTube zitten te kijken, en de impact is dat het Parool er een stuk over schrijft, en dat Tim bij DWDD zit om het uit te leggen. Dat wij op een gegeven moment als speerpunt zijn gebruikt voor de hele discussie dat de NPO internet niet snapt en moet de NPO niet wat meer met z’n tijd mee, en waarom doet de NPO niets op YouTube. Dat is de impact, dat vind ik veel interessanter. Maar dat is gek, aan de andere kant, want ik vind dat interessant omdat dat mijn vakgebied is en dat dat dingen helpt in dit bedrijf. Maar ik denk dat de gemiddelde kijker van #BOOS interesseert dat geen kut. Dus ik heb ook heel vaak gedacht: we bedienen twee publieken. Dus we bedienen een soort van de intellectuele elite, die benieuwd zijn naar de vernieuwingen en de vorm en dat. En de dertienjarigen die een grappig filmpje willen zien. Dat is wel je core audience. Wat we op een gegeven moment hadden, met die wet acceptatieplicht, gingen we op een gegeven moment twee keer in #BOOS naar Den Haag. Toen heb ik gezegd: dat
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 133 Bijlage 10 – Transcript interview Hubert van der Want (#BOOS) gaan we niet meer doen. Ik zag dat dat echt afnam. Dus daarmee bedienden we meer het Parool en de intellectuelen, die dachten van poeh poeh, mooi zeg, eindelijk eens een keer een jong programma dat… Alleen de jongeren die dat programma kijken vonden dat minder leuk. En daarom hebben we er een spin-off van gemaakt, onder anderen. Polertiek. I: Polertiek hoeft dus ook minder hoog te scoren als het maar iets geraakt heeft. H: Ja, en dat doet het ook. Maar daar is ook weer… Daar kijken niet 500.000 mensen, maar 200.000 mensen naar. Maar dan hebben wel 200.000 jongeren hebben dus heel actief zitten kijken naar iets dat over politiek gaat. Los van dat er allemaal domme grappen in zitten, is de inhoud ook gewoon helder. Ik vind de laatste die we hebben, de derde was dat, die vind ik heel goed. Niet eens voor het onderwerp, maar omdat je daar gewoon precies ziet hoe dat politiek Den Haag werkt. Dus de een zegt dit, de ander dat, ze wijzen naar elkaar. I: Dat was weer over de acceptatieplicht, of niet. H: Ja, en het herfstakkoord. Dat zijn toch dingen, je krijgt het mee en je ziet die koppen een paar keer. Ik kan me voorstellen dat de gemiddelde dertienjarige geen idee heeft wie Halbe Zijlstra is. Maar nu misschien wel. I: Heb je een doelgroep gedefinieerd? H: Nee. Maar de doelgroep van BNN is uit m’n hoofd 16 tot 36, zoiets. En de onhaalbare doelgroep op televisie is 16 tot 30, ongeveer. Dus wij hebben de moeilijkste doelgroep, wij bereiken die het slechtst. En #BOOS scoort waanzinnig in 18 tot 25. Dat kun je heel mooi zien. En dat zijn alleen de mensen die ingelogd zijn. Maar dat is verreweg de grootste doelgroep. Dat is waanzinnig. Dat is ook zo’n lekkere stok richting de NPO. Precies datgene waar zij de hele tijd op worden afgefikt dat zij die mensen niet bereiken, die zitten allemaal #BOOS te kijken. I: Is er achter de schermen inmiddels iets van verschuiving, of iets van gesprek gaande? H: Ja, zeker. Maar dat zit ook al met Sander Dekker he, die discussieert dan… De nieuwe mediawet wordt in de Kamer, daar wordt al meer ruimte gegeven aan YouTube. Dus het is echt niet zo dat ze het haten of zo. Het is gewoon dat het een oude politieke mastodont is… Daar is geen kader voor. I: En de gedachte we moeten competitief worden met YouTube, met Netflix… H: Ja, dat is een domme gedachte. Ik hoop dat ze daar vanaf stappen. Maar het is ook gewoon heel erg… Het is nergens opgeschreven, dus het bestaat niet. Dus ze kunnen het niet plaatsen. Dus ze kunnen ons geen geld geven, want ze kunnen het niet terugrapporteren op een kijkcijfer, of op een doelgroepanalyse. Ze bekijken dat gewoon niet. En daarom zeggen ze dan: het mag niet. Maar dat is niet eens per se onwil. Want ik weet bijvoorbeeld dat uiteindelijk Suzanne Kunzeler, die is er best wel voorstander van. En die heeft zelfs verdedigd tegenover Sander Dekker. Want die zei: oprotten ermee. En Suzanne Kunzeler zei: laat nou maar, want het gebeurt toch wel. Het is beter dat we het nu doen… Dus eigenlijk hebben we veel meer aan ze dan leek uit die hele hetze. Daar zijn we achter gekomen door die hetze, dat is dan ook wel weer fijn. I: Wat dat betreft breken jullie misschien een soort lans… H: Ja, zo zie ik dat wel. En iedereen heeft het over #BOOS, maar 101BARZ heeft miljoenen views, 600.000 abonnees, veel meer… Die doen het al tien jaar. Dus het bestaat al lang. Alleen dat is hiphop en dat ziet de Volkskrant en het Parool niet. Dus dan wordt er ook niet over geschreven. Dat drugslab dat we nu maken, dat na #BOOS begonnen is heeft nu al meer abonnees dan wij. Dus dat gaat sneller… Wel heel veel in het buitenland, dat moet er wel bij gezegd worden. I: Wordt het ook ondertiteld? H: Ja. Dat doen ze zelf. Maar wel bewust hebben ze dat gedaan. Want de informatie is relevant voor de hele wereld. Je ziet dat veel meer mensen uit Amerika zijn er lid van dan Nederlanders. Dus alsnog is #BOOS dan het beste Nederlandse… I: Dan kun je dus ook weer de discussie gaan voeren in hoeverre de NPO voor wereldwijd, of.. H: Ja, dat is inderdaad ook een discussie. En dan heb je het over impact, maar dan is impact ook weer belangrijker. Dat legitimeert onze boodschap. 42.09 I: Zou dit ook bij een commerciële zender kunnen?
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 134 Bijlage 10 – Transcript interview Hubert van der Want (#BOOS)
H: Nee [lachend]. I: Waarom niet? H: Omdat, dat is wel grappig. Je moet je voorstellen dat, je hebt een presentator wiens hele programma er om draait om bedrijven dwars te zitten. Dus krijg dan nog maar eens een sponsor voor iets anders. Stel dat we morgen bij de Albert Heijn langs zouden gaan en we zouden de hele Albert Heijn schofferen omdat ze iedereen die 18+ is ontslaan, omdat ze te duur zijn. Aan de andere kant krijgt dan Erland Galjaard te horen dat alle Ahold-sponsoring voor je kookprogramma wordt ingetrokken. Dus nee, dit zou nooit bij de commerciële kunnen. I: Uit welk potje wordt dit betaald? Uit ledengeld, of uit innovatiepotje NPO, innovatiepotje BNN? H: Zo specifiek weet ik het niet, maar BNNVARA betaalt wel zelf. Omdat het de VARA is, die hebben gewoon bergen met geld, denk ik, stel ik me zo voor. Dus het is vanuit ons eigen innovatiepotje. I: In hoeverre zijn de afleveringen vooraf uitgeschreven? Ik denk dat je verhaal wel ongeveer hebt staan. H: We hebben geen scripts. I: Maar wel in je hoofd? H: Ja, maar in Tim z’n hoofd. Meestal is het zo dat.. We weten wel wat we gaan doen, wat het verhaal is, dat weet iedereen. Dan, niet altijd verzinnen we er dan een grap omheen. Die mislukt bijna altijd. Dat is ook weer een running gag geworden. Dus waar je misschien bij een televisieprogramma heel erg zou zitten op: die grap is het programma, die moet lukken, daar moet meer aandacht aan, is de lulligheid waarmee het hier vaak fout gaat… Straks komt een online, daar zouden ze naar binnen gaan met een verborgen camera, heel gedoe met die verborgen camera, vervolgens gaan ze naar binnen en mislukt het. Komen ze naar buiten met jezus wat een kutidee was dit, laten we gewoon naar binnen gaan. Dus het slaat het doel volledig mis, alleen het is heel erg komisch. Net als bij PostNL met die broccoli’s, daar zat een heel idee achter, maar dat was dan net te ingewikkeld. Dat was niet eens een grap, ze wisten het gewoon echt niet meer. Daardoor werd het heel lullig en werd het een running gag omdat die vrouw de heel tijd vroeg wat er dan was met die broccoli’s. Nou ja, goed, dan monteer je het zo dat het wat sterker naar voren komt. Maar dus, we verzinnen wel altijd een dingetje. I: Maar de grap is wat je verzint. Het is niet dat je die interviews aan het begin nog helemaal gaat uitschrijven. Dat is gewoon on the spot. H: Ja. Maar goed, is ook geen hogere wiskunde. Het is hoe heet je en wat is je probleem, en dan laten we gaan. Plus, ik doe er nu wel heel licht over, maar Tim is natuurlijk gewoon… Als Tim iets kan is het mensen interviewen. Dus dat hoef je voor hem echt niet uit te schrijven. I: Ze gaan met z’n drieën op pad? Camera, Marije en Tim? H: Ja. I: Wat mis ik nog, wat moet ik volgens jou nog echt weten? H: Het enige wat nog heel erg verschilt van een televisieprogramma, hoe het gemaakt wordt, is die chat. Dus het is een Whatsappgroep. Dus we zien elkaar bijna nooit tegelijk. Ik loop altijd wel langs om de afleveringen te checken, en ik zit vaak met Marije om de e-mail in te gaan, met Leon om over ideeën te hebben, maar verder, we doen nooit aan redactievergaderingen, weekvergaderingen. Dat doen we allemaal niet. Hier staan de thumbnails in, dit zijn die hoofdjes die worden uitgeknipt.. I: Die maakt-ie elke keer nieuw? H: Ja, die zijn nooit hetzelfde. I: Valt niet op, moet ik zeggen. H: Ik heb ook al drie keer gezegd, waarom doen jullie dit nog… Dat vinden ze belangrijk. I: Hebben jullie deze chat met z’n zevenen? H: Ja. Boris is van het filmpje [chef innovatie], Eva is onze nieuwe camjo, Jelle is YouTubemannetje hier, maar die doet hier niet heel veel mee, Leon is die vriend van Tim, Leon de cameraman, Marije, Marit is producer, Peter is net nieuw, die doet Polertiek, dit is de vormgever… Dit is echt fucking hilarische chat. Ik ga hier ooit een boek van uitbrengen. Deze chat is ook half in #BOOS-speak. Hier
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 135 Bijlage 10 – Transcript interview Hubert van der Want (#BOOS) worden alle ideeën bedacht en dan… Het gaat echt zo over de top. Dat vind ik dus heel belangrijk eraan. Dit is echt een constante stroom van ideeën, en afzeiken… I: Lijkt me ook heel vermoeiend? H: Ja, meer nee. Ik ben 37 en heb twee kinderen, maar zij zijn allemaal nachtbrakers. Ik lig soms echt om 1 uur ’s nachts gierend in bed, lig ik mee te brainstormen. Maar dat is echt leuk. Als ik zit te kakken en ik heb een goed idee, dan hoef je niet te denken ik schrijft het op voor m’n redactievergadering, dan is je hele enthousiasme alweer weg. Heel lang over nagedacht, en bedacht, misschien was het best wel een kutidee. Terwijl hier, iedere brainfart knal je erop en dan kijk je gewoon wat blijft plakken. Dat is denk ik ook echt een groot verschil met hoe het normaal gaat. I: Dat je elkaar niet meer hoeft te zien. H: Nou ja, het is vooral de directheid. Niet dat je elkaar niet hoeft te zien, maar meer dat je elkaar altijd ziet, maar dan op die manier. Maar dat werkt alleen als je dus een hele hechte groep… Ik kan wel zeggen dat echt wel, ik bedoel, niet allemaal even goed, maar hier zitten wel echt gewoon goede vrienden van me bij. Dat gevoel moet je ook wel hebben, met iedereen in die chat. Als je denkt ik ga om 23u ’s avonds nog een hele discussie aan. Daar moet je je wel vrij in kunnen voelen. I: Ik zit nou te denken, maakt dat dan ook uit per omroep. Maar dat is dan misschien juist meer, dat maakt qua omroep helemaal niks uit. Dat je zo werkt had ook bij een NTR, bij een VARA… H: Ja, maar met het verschil dat hier allemaal hele jonge mensen aan werken, dat dit gewoon meer in hun belevingswereld zit. Dus dat het gewoon handig is dat je het op die manier doet. En dat ik niet zeg, vanuit mijn bijna 40-ding van zet maar op de mail en dan komen we er volgende week wel op terug. Dan zouden we dit niet kunnen maken eigenlijk, niet op deze manier. Dan was het ook niet zo snel gegaan. I: In hoeverre is het format eigenlijk van tevoren uitgeschreven? H: Niet. Het is echt die oproep, en toen gingen Marije en ik door die mail heen. Toen zagen we dat verhaal van Stefan, die ROC-jongen die kanker heeft. Toen dachten we nou, dat is gewoon een lekker human interest-verhaal, dat wil je doen. Ik denk dat het niet zo gek veel meer was dan, dan gaan we bij hem langs, interviewtje wat het ding is, en dan gaan we bij het ROC zeuren. En dan zorgen dat het vijf minuten duurt. Dat was het idee in eerste instantie. Die eerste is ook twee keer zes minuten, of zo. Omdat ik die nog doormidden heb laten knippen, omdat ik dacht, lekker efficiënt, dan hebben we in een draaidag twee items gemaakt. Of het waren wel twee draaidagen. I: Ik dacht inderdaad dat dat je overweging zou zijn geweest, om je kanaal alvast te vullen. H: Ja. Dat is praktisch. Alleen uiteindelijk was dat gewoon stom en is dit iets meer werk, maar het is wel leuker. Je hebt nu gewoon één week, één aflevering, één verhaal, zo goed mogelijk rond. I: En hebben ze ook een beetje een richttijd, van ongeveer tien minuten? H: Nou, ja… Het hoeft niet, maar het komt er heel vaak zo op uit, gek genoeg. I: Dus het is een soort ongeschreven… H: Ja, ik denk dat ze daar ook automatisch een beetje naartoe monteren, onbewust. Als het echt leuk is, zijn ze langer, maar ze zijn ook wel eens negen of acht minuten. Polertiek is iets korter, omdat we daar wat scherper insnijden, omdat het veel gelul is. En officieel, ik geloof dat met het YouTube-algoritme, als je video langer is dan 10 en een halve minuut, dan komt die vaker terug in dat algoritme, dat mensen hem voorgeschoteld krijgen. Ik weet niet precies hoe dat is, maar het is wel zo. Daarom zie je heel vaak van die vloggers, die maken dan een filmpje van vijf minuten en dan zetten ze er nog zes minuten rotzooi achteraan, zodat ze over die tien minuten komen. Ook iets dat we niet per se nodig hebben. We staan iedere week hoog in de trending lijst. Kijk, zoveel mensen waarbij die gewoon bovenin meteen op een dit moet je kijken.. Ook al zijn ze geen lid. Heel veel mensen krijgen het. Het is volgens mij ook omdat YouTube er best wel gecharmeerd van is. Het is het eerste echte televisieprogrammaatje… I: Je zou kunnen zeggen dat die dingen als StukTV, Concentrate, dat is een soort van RTL5… H: Ja, dus het eerste NPO-ding. Ik denk dat ze best wel graag… Je zegt nu Concentrate… Ik heb vroeger heel veel voor de commerciële televisie gewerkt, maar ik vind het hier fantastisch omdat
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 136 Bijlage 10 – Transcript interview Hubert van der Want (#BOOS) hier allemaal mensen werken die vanuit hun drive en hun passie dingen maken die ze mooi vinden. Ik heb zo veel Praxis-kratjes moeten filmen en zo veel ‘oh het logo staat niet lang genoeg in beeld’ dat ik daar totaal wars van ben. Ik heb dus ook helemaal achter de schermen meegekregen wat de motivaties van de makers van de programma’s is. Dat is allemaal geld verdienen. Dat is prima, daar is niks mis mee, alleen, wat ik zeg, hier werken mensen uit een soort van ideologie. Dat is dus met #BOOS, daarom vind ik #BOOS ook zo tof. Het kan inderdaad niet door de commerciële gemaakt worden. Ik denk dat YouTube dat heel tof vindt. Want, Concentrate en dat soort shit zijn natuurlijk allemaal merkmachines. En al die vloggers doen alleen maar van, oh wacht, ik heb dorst. Kijk eens naar mijn drankje. En dat is gewoon lelijke content. Het is niet… Beetje overdreven, maar het is niet kunstig. Het is niet mooi… Het wordt niet gemaakt om de content, het wordt gemaakt omdat die mensen er gewoon zo snel mogelijk heel veel geld mee willen verdienen. En dat zie je gewoon. En dit wordt gemaakt omdat dit vanuit de missie van BNN… Wij wilden directer jongeren bereiken. En dat is eigenlijk de hele reden waarom we dit doen. I: Eigenlijk ook een beetje het probleem van de NPO. Dat de NPO jongeren niet meer weet te bereiken… H: Ja, wij vonden gewoon… Als BNN is onze hoofddoelstelling het bereiken van jongeren. Dus nu gaan we naar ze toe op het kanaal, en we doen iets waar ze iets aan hebben, hopelijk. En dan nog de mazzel dat het dus aan is geslagen. Denk wel dat we er anders inmiddels wel... Het belang van kijkcijfers of impact of succes is wel waarom het nog steeds is… Anders waren we al denk ik na een half jaar wel gestopt. I: Door wie was je dan gestopt, door de omroep? H: Nou, dus het innovatiepotje was voor een half jaar. Dus dan heb je een half jaar voor ja of nee, zeg maar. En nu hebben we inmiddels twee innovatiepotjes, of we zijn aan het derde potje toe, want Polertiek is ook gewoon een heel programma ernaast, intern zijn het er twee zeg maar, wat dat betreft.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 137 Bijlage 11 – Transcript interview Selli Altunterim (Rauwkost)
Bijlage 11 – Transcript interview Selli Altunterim (Rauwkost)
Selli Altunterim, Eindredacteur Rauwkost. 13 januari 2017, 12.00 bij NTR
I: Interviewer S: Selli
I: Wat is je rol precies als eindredacteur? S: Ik heb het programma bedacht. Ik doe twee dagen in de week de eindredactie van Rauwkost. Dat is het klassieke eindredacteurschap, onderwerpen selecteren, die keur ik goed. De redactie van onderwerpen. Opzet checken, commentaar op geven. Bij de montage de laatste dingetjes aan laten passen. Als ik zie dat het anders zou kunnen Dat is het een beetje. Dat is eigenlijk een beetje de klassieke... I: Wat je bij televisie ook zou doen. S: Ja, ja. I: Hoe is het programma ontstaan, je zegt ik heb het bedacht? Hoe is dat gegaan? S: Ik kom uit de zeg maar hardcore journalistieke hoek, ik kom van Nieuwsuur, ik heb daar jarenlang gewerkt. Op een gegeven moment ben ik een beetje een soort van nomade geworden binnen de NTR. Zeven jaar gewerkt, ik wilde wat anders. Ik heb wat programma's opgezet, eindredactie gedaan. Toen kwam ik bij educatie terecht. Daar moesten ze door die bezuiniging een nieuw soort vorm vinden voor het voortgezet onderwijs. Daar heb ik met een andere collega 'in de klas' opgezet. Dus, tegenlicht in de klas, van al dat soort programma's, hebben we klaargemaakt voor het voortgezet onderwijs. We hebben natuurlijk prachtig materiaal. Dat ingekort, toegevoegd met lesmaterialen hebben we dat aangeboden. Tijdens zoektocht en dat proces kwam ik erachter dat er niks heel erg urgents, actueels voor die groep is. I: Het zijn allemaal houdbare video's. S: Ja, dus... Ik bedoel, er gebeurt iets groots... Ik ben heel veel op scholen geweest, en wat je merkte dat leerlingen heel erg geïnteresseerd zijn in al die actualiteiten, maar op een manier die toegankelijk en leuk is, begrijpelijk. Toen dacht ik: wat je eigenlijk zou moeten doen... Die YouTubers fascineerden mij. Ik ben gaan verdiepen in die YouTubers. Ben vrijblijvend gaan praten met ze en dit idee een beetje gedropt. He, van is volgens jullie mogelijk om te kijken of we een samenwerking tussen inhoudelijke journalistieke content met YouTube kunnen verweven. Ze waren heel enthousiast, het idee is zo ontstaan om zeg maar inhoudelijk actualiteiten, inhoudelijke content, via de YouTubers de doelgroep te benaderen. Zij weten heel goed hoe ze die tieners, Rauwkost is vooral met 12 tot 18-jarigen. Dat is de doelgroep, en dat is ook de groep, dat komt uit onderzoek naar voren, die waarderen Rauwkost. Dat is precies ook de groep die we willen bereiken. Daar is heel weinig voor, die groep, vanuit de NPO, vanuit de omroepen. I: Zapp is natuurlijk eigenlijk voor daaronder. S: Tot Klokhuis bereiken we die kinderen heel goed. Na Klokhuis tot zeg maar het Journaal... Is er niks. Daar willen wij dus als Rauwkost op inspelen, door die combi te maken tussen YouTube en inhoudelijk nieuws en actualiteiten. I: Zijn de YouTubers die nu presenteren, ook de YouTubers die je aan het begin had betrokken? S: Ja, Veras. Het gaat en komt wel.. Maar Veras en Rens, daar heb ik vanaf het begin inderdaad mee gesproken. Ik heb als eerst met Dylan Haegens gesproken, die was heel erg geïnteresseerd, die wilde heel graag meedoen, maar Dylan kwam ineens in een stroomversnelling. Hij werd zo groot, dat hij zo druk werd, dat hij geen tijd meer voor ons had. I: Dylan was eigenlijk nog klein toen jullie met hem spraken. S: Ja, Dylan was opkomend, en we hadden pech, want hele leuke jongen, die zag het ook helemaal zitten. Die vond de ideeën heel goed. Die wilde ook heel graag. Hij had ook zoiets van, ik wil een andere fase in nu. Ik wil ook wat serieuzere content maken naast de content die ik al maak. Maar op
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 138 Bijlage 11 – Transcript interview Selli Altunterim (Rauwkost) een gegeven moment werd hij zo druk... En hij werd natuurlijk commercieel ook interessant voor heel veel grote bedrijven. Wij konden hem niet bieden wat hij gewend was. I: Qua geld bedoel je. S: Ja. Maar via hem ben ik wel in contact gekomen met Veras, met Rens.. Zo ben ik zeg maar het wereldje ingedoken. Die twee, Veras en Rens zijn vanaf het begin bij betrokken. I: Zijn die ook het meest actief. S: [na stilte] Dat kun je wel zeggen... I: Ik heb het gevoel dat ik Veras overal op zie duiken bij jullie S: Ja, Veras doet veel bij ons, hij is heel erg gecommiteerd aan Rauwkost, ondanks dat hij het heel druk heeft met Ziggo, Vice, al die anderen, en zijn eigen kanaal. Maar Veras vindt ons heel erg leuk en interessant, en hij is zelf ook heel erg van... Het is ook eigenlijk een beetje mijn kindje... Omdat hij er ook vanaf het begin bij betrokken is geweest. Dus zo is het een beetje ontstaan. Wat ik heb gedaan is binnen de NTR een beetje gepeild, maar je merkte dat men het lastig vond, men begreep het niet zo. Vooral bij educatie niet. Toen ben ik via Liesbeth, ze is van internet en innovatie.. Ben ik bij 3Lab gekomen, het idee ingediend en ik kreeg geld van 3Lab en ik kon het meteen maken. I: Dus het wordt ook nu nog betaald met NPO-geld. S: Ja. Uiteindelijk hebben we geld van 3Lab gekregen via NPO. En nadat het bij 3Lab was gemaakt, was NPO geïnteresseerd. Toen zijn we met NPO gaan praten en hebben we Rauwkost vanaf mei een eigen YouTube-kanaal.... Dat was wel bijzonder, want normaalgesproken mag je geen eigen YouTube-kanaal, maar voor het eerst krijgen wij toestemming officieel van de NPO om daar mee te gaan experimenteren. I: Dat is dan ook waarom de logo's van de NPO in beeld staan? S: Ja, echt vanuit de NPO gefinancierd ook. Omdat zij YouTube echt als een soort van tegenstander, of concurrent hebben gezien. Maar met Rauwkost hebben ze iets van... De doelgroep zit op YouTube, want 95-96% van die tieners zijn actief op YouTube, en het voordeel van YouTube... Kijk YouTube wordt heel erg geassocieerd met entertainment. Het is leuk, gek, pranks.. Die groep komt voornamelijk daarvoor naar YouTube. Maar wij doen iets heel anders, wij willen ook inhoud brengen. Dat is lastig, maar aan de andere kant, dit is wel de plek waar ze zijn. Die groep is gewoon heel moeilijk bereikbaar. En die YouTubers zijn daar heel goed in, die hebben al een bekendheid. I: En die hebben ook al een publiek. Maar hebben de grote namen gebracht wat je dacht? S: Nou weet je.. We hebben bijvoorbeeld 3Lab Rauwkost als pilot, die hebben we op hun kanaal geüpload. Dan zie je dat zij een soort van ondergrens hebben aan views. Dat haal je altijd, daar ben je van verzekerd. Maar wij hebben gehoopt en gedacht, van nou als we nou een eigen kanaal opzetten, dan hopen we een deel van hun achterban mee te krijgen. En dat is het lastige. Die fans kijken voornamelijk voor Veras, vanwege z’n typetjes in Fijne Vrienden en Rens bij Lieve Bertha. Of nu Drugslab. Dat drugsab is echt gigantisch. Wij doen iets dat ook nog eens iets dat heel anders is dan ze gewend zijn, dus wij zitten een beetje in een niche. YouTube wordt wel steeds belangrijker als nieuwsvoorziening, ook voor jongeren. Jongeren gaan steeds meer op YouTube kijken als er iets groots is gebeurd. Filmpjes die gedropt en geupload worden op YouTube. Maar dan percentage is nog steeds relatief klein als je het afzet tegenover waar ze anders voor op YouTube komen. Dus daar zit die moeilijkheid. En aanvankelijk was het idee om met Rauwkost heel erg YouTubers een hele belangrijke rol te geven. In montage, in camerawerk, presentatie ook natuurlijk. En wij zouden als NTR een redactie hebben die hen dan inhoudelijk zou coachen en begeleiden. En checken of het inhoudelijk allemaal klopt enzo. Maar in praktijk blijkt dat veel moeilijker te zijn, omdat die YouTubers zo overvraagd worden. Ze zijn zo druk. Ze worden zo goed betaald tegenwoordig, en wij kunnen daar niet aan voldoen. I: Ze moeten ook echt uit zichzelf het echt leuk vinden om mee te doen bijna. S: Wat ik net vertelde inderdaad, van Veras vooral, die commitment. Die moet je hebben. En dat is lastig, omdat je één van de zovelen bent. Ze hebben het zo druk, dus ze kunnen niet én monteren... En vooral als je in de week op de actualiteit wilt zitten. Dat is bijna onmogelijk. Dan moet je snel
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 139 Bijlage 11 – Transcript interview Selli Altunterim (Rauwkost) draaien, snel handelen, ze zijn minder flexibel, ze zijn daarnaast ook redelijk slecht bereikbaar. Ondanks dat ze heel erg op social media zitten. I: Maar dat komt dan ook omdat ze heel druk zijn, denk ik. S: Ze zijn druk, maar grappig genoeg... Ik heb het wel eens gezegd tegen ze. Ik heb ministers gewerkt, politici, BN'ers, sporters, weet ik veel wat allemaal, maar jullie zijn de meest moeilijk bereikbare groep waar ik ooit mee gewerkt heb. Ze zijn echt... I: Ze worden meer geleefd? S: Ja, ze worden geleefd en waarschijnlijk zijn ze heel erg gewend om te droppen, om te zenden. Zodra je iets van ze vraagt, dan wordt het ingewikkeld. Dan vinden ze het lastig. Daardoor hebben we dus praktisch oplossingen moeten vinden. We hadden twee redacteuren die de redactie deden. Eentje werkte vier dagen, de ander twee. Die hebben de regie en de redactie op zich genomen. Wat je kreeg vervolgens is dat het teveel op YouTube werd qua vorm. Klassieke tv op YouTube. We hebben de pilot met echt veel YouTubers gedaan. Veras in Italië met de vluchtelingen, Rens die naar ouderen gaat die helemaal uit hun dak gaan, en Melise die over politiegeweld bericht. Al die items hebben we echt door hunzelf laten monteren, draaien en presenteren. Dan zie je dat zodra we vanaf mei met Rauwkost een doorstart maakten, zie je dat dat wegviel, omdat het praktisch gewoon niet kon. Dan zie je dat we veel meer loopjes kregen. Veel meer het klassieke. Je kunt de redacteuren dat niet verwijten, want ze zijn tv-mensen. We zaten in die tunnel van we moeten produceren, we moeten elke week een filmpje hebben. Dus dat was op een gegeven moment heel lastig om daar op een gegeven moment verandering in te brengen. We proberen het wel. Ze hebben ook heel erg hun best gedaan en hard gewerkt. Maar uiteindelijk zag je toch in de vorm te weinig YouTube en te veel inhoud in de items, omdat het gewoon inhoudelijk journalisten zijn die hen begeleiden. Weliswaar jonge mensen, maar heel erg vanuit tv dachten, en vanuit journalistiek denkend. Daar wrong het heel erg, bij Rauwkost. Nu zijn we bezig om toch die slag te maken. We hebben nu bijvoorbeeld, die twee redacteuren zijn inmiddels ergens anders gaan werken. We hebben twee nieuwe mensen aangenomen, die wel veel meer YouTube zijn. Wel ook veel meer vanuit de NTR, maar ook ergens anders aan YouTube programma hebben gewerkt. 1 jongen die ook heel erg in die social media zit. We hebben besloten om nu veel meer op die vorm van YouTube te gaan zitten, in vergelijking met de afgelopen maanden, minder op de inhoud. Omdat het evenwicht zoek was. We waren teveel tv. Inhoud is prima, maar het was teveel tv op YouTube. Dat willen we nu veel meer in balans brengen. I: En wat is qua vorm nou specifiek YouTube? Wat maakt een filmpje YouTube. S: Voor mij, voor Rauwkost, de pilot. Dat is de ideale Rauwkost. Maar dan moet je wel die middelen hebben en die YouTubers dat ook laten doen. Maar wat we nu vanaf december hebben gedaan, we hebben drie items gemaakt met No Surrender voorman Henk Kuipers. Dat is veel meer de richting die we op willen. Dierentuinen hebben we gedaan, dat was op zich niet zo'n heel geslaagd item geworden, maar het is wel meer de richting die we op willen. I: Zit het dan in vorm, of de manier waarop je presenteert, of hoe je het snijdt? S: We willen minder verslaggeving, minder de verslaggeversrol. Ik wil dat er veel meer gebeurt, veel meer scenes. I: Zou je ook zeggen meer een persoon? Dat een persoon zijn beeld er op geeft? S: Ja veel meer beleven, veel meer dingen ondergaan, dat is YouTube. Veel meer uit persoon. Ik geef het voorbeeld van Veras die naar een vluchtelingenkamp in Italië gaat, die ondergaat echt... Die gaat meedoen, die helpt. En je ziet ook dat hij geëmotioneerd raakt. Dat is veel meer YouTube. Zo kun je nieuws en actualiteiten ook behandelen. En Rens bijvoorbeeld dat hij op bezoek gaat bij Henk Kuipers, bij No Surrender. De man is een kickboxer, dus Rens gaat met hem kickboxen, Rens doet allerlei dingen maar ondertussen interviewt hij de man, want hij wil iets voor de jongeren betekenen. I: Dus eigenlijk een speelsere manier om het nieuws toch bij de jongeren te krijgen. S: Persoonlijker inderdaad, wat speelser, iets meer in de vorm ook speelsheid in de montage. Dat is wat naar mijn mening veel meer Rauwkost zou moeten zijn. We gaan nu tot en met maart sowieso
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 140 Bijlage 11 – Transcript interview Selli Altunterim (Rauwkost) door. Maar we hebben wel zoiets van we willen het nu helemaal doorontwikkelen en dan willen we eind maart gaan beslissen op welke voet we doorgaan. Het blijft lastig. Kijk, #BOOS, ten eerste hebben zij een wat oudere doelgroep. Bij ons, wij bereiken meer 12 tot 17. Voor ons is het ook nog eens extra moeilijk. Tim Hofman was al heel erg populair op social media en tv. Hij is eigenlijk de ideale man om zoiets op te zetten. En ze hebben een heel herkenbaar format zeg maar. Eigenlijk een tv-format dat ze op YouTube hebben gedaan. Zij hadden al een enorme basis van potentiele kijkers. Dat misten wij heel erg. En we deden ook nog iets heel nieuws, ook nog eens voor een groep die heel moeilijk bereikbaar is en ook nog niet gewend is op YouTube aan nieuws en actualiteiten. We kregen ook wel veel reacties van he, leuk, maar waarom moet het weer zo zwaar zijn. Waarom moet het weer zo serieus zijn. Dat soort dingen kregen we. Daarom moesten we heel erg van toch kijken of we hem in de vorm konden aanpassen om het toch wat toegankelijker was. Dat is wel de enorme uitdaging. I: Zou je ook zeggen dat die herkenbaarheid van het format aan het begin al duidelijk moet zijn, na de pilots? Dat je format strak moet staan? S: Het risico dat wij namen was om te werken met YouTubers. Dat wereldje ken ik wel redelijk, maar ook weer niet. Het ontwikkelt zich veel sneller. Als we het ons veel makkelijker hadden willen maken, hadden we voor een jong journalistiek iemand kunnen kiezen die niet zozeer YouTube was, maar wel inhoudelijk goed en idealiter wel actief is op YouTube en andere media. Maar wij hebben voor het moeilijkste gekozen om met YouTubers in zee te gaan die gewend zijn om entertainment te maken en ook nog eens voor die doelgroep waar wij voor zijn gegaan. En ik merk nu ook dat die doelgroep heel lastig is. Je maakt het je in die zin ook veel moeilijker... Nogmaals, ze zijn het niet gewend om op YouTube die content te zien. En de groep die daar wel naar op zoek is, is veel kleiner. Daarnaast hebben wij ook nog eens het probleem dat wij de moeilijkheden hebben met de samenwerking met YouTubers en daardoor in de vorm tekort te komen om meer YouTube te zijn. Dus dat zijn allemaal dingen waar wij zeg maar ingedoken zijn en veel risico in genomen hebben. We hebben nu heel veel geleerd. Waar we nu over aan het nadenken zijn is of we toch heel strikt vasthouden aan die doelgroep, of moeten we toch breder gaan, zoals #BOOS dat doet. Of moeten we toch kijken of we een tv-journalist, denk aan Eva, Danny Ghosen, dat soort types, Maurice Lede, weet je, mensen die journalistiek wel goed zijn, om daarmee te gaan werken. Het gevolg is dat je de kans hebt dat je die doelgroep minder bereikt. Maar aan de andere kant denk ik ook ja, we leven in een wereld waarin je views moet hebben, je moet succes hebben. I: Is dat belangrijker dan impact? S: Ik wil impact maken, we zijn de NTR, we zijn een taakomroep en we willen echt iets meegeven. We willen iets maken dat van nut is. Kijk, #BOOS is in die zin voor ons minder interessant. #BOOS is veel meer entertainment, wij zijn veel inhoudelijker dan #BOOS, maar #BOOS zit veel slimmer in de vorm, dan wij. Dat is wel voor ons de uitdaging om wel meer die vorm te krijgen. Uiteindelijk moet je ook een paar keer viral gaan... I: Jullie hebben er wel een paar pieken tussen zitten. S: Ja, frusterend is dat het wraakporno en seks is op 1 en op 2. Maar het is vrij wankel. Rijlessen voor seks, ja, dat is dan bijna 140.000 keer bekeken, maar je hebt ook filmpjes die 1.000 keer bekeken zijn. Dat verschil is te groot. Dat is lastig. Je bent heel erg afhankelijk. I: Is het ook een journalistieke afweging in hoe je die titel vormgeeft? S: Wraakporno is wraakporno, dat dekt helemaal de lading. Ik heb met rijlessen en seks gedacht, ik wil eens experimenteren. Want iedereen had het over seks en dit en dat en dat scoort... Nou, ik dacht laten we het eens proberen. Maar als je het filmpje hebt gezien, het is vrij sec, het is heel serieus en inhoudelijk, maar het is teveel tv. I: Ik had daar inderdaad, als je het hebt over de YouTuber moet het verhaal meer dragen, dat daar er veel meer experts bij werden gehaald die het verhaal moesten vertellen. S: Ja, idealiter zou zijn als Linda in dat filmpje zelf ging bellen met zo'n rijschool... Van goh, sexy kleding en dan zich aanbieden. Dat zou veel meer YouTube zijn, dat is wat ik precies bedoel, daar willen we veel meer naartoe. We waren daar nog te zoekend en te braaf.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 141 Bijlage 11 – Transcript interview Selli Altunterim (Rauwkost)
I: Zou je zeggen dat Rauwkost ook nog te veel in de experimentele fase zit wat dat betreft? S: Nou, die fase zijn we nu echt wel voorbij. We moeten nu echt, de komende drie maanden ons tot doel gesteld... Nu moeten we echt het bewijs leveren dat we mogen voortbestaan. Dat verwacht de NPO ook van ons. We moeten gewoon scoren. Iedereen kijkt natuurlijk, zonder dat ze de achtergronden weten, vergelijken met #BOOS. Maar dat is niet vergelijkbaar, dat is een andere doelgroep, dat is een ander... Weet je, BNN is gewoon een andere omroep dan wij. Wij willen veel meer journalistieke inhoud brengen. Zij verpakken het ook... Zij hebben al een format op tv dat heel erg daar op in is gesteld. Zij hebben ook tv-formats gehad a la #BOOS. Wij hebben nu inmiddels van nou, we zijn voorbij de experimentfase. Nu moeten we ons de komende drie maanden gaan bewijzen. We zijn aan het kijken of we met die YouTubers verder moeten, of we moeten inderdaad met bekendere gezichten. I: Zou je dan wel zeggen om meerdere gezichten te houden? S: Dan zou dat wel minder moeten. Dat is één van de dingen waar Rauwkost... Rauwkost had niet een duidelijk gezicht. Je had verschillende mensen die het deden. We hebben toen gedacht, we moeten genoeg mensen hebben die we kunnen inzetten. I: Dus dat was ook een productionele reden. S: Dat was een van de redenen. We voorzagen het probleem wel, maar we dachten niet dat het probleem zo groot zou zijn. En we hadden zoiets van breder, dan heb je ook een bredere doelgroep. Defano heeft een andere doelgroep, Veras een andere, Rens, Linda.. Dus we dachten zo een bredere doelgroep te kunnen bereiken. Maar je merkt dat YouTubers en de fans heel erg gefocust zijn op Linde, op Veras... Niet zo zeer op Rauwkost, maar ze willen gewoon Veras op zijn Fijne Vrienden-kanaal zien, met die typetjes. I: Hebben de filmpjes ook eigenlijk een vaste richtlengte, of zijn ze vrij, afhankelijk van het onderwerp. S: Het is een beetje afhankelijk, maar gemiddeld zijn we toch rond de 5, 6 minuten. We hebben uitschieters naar 10,12 minuten. Het is een beetje afhankelijk van het onderwerp, waar het kan. I: En waar is die 5, 6 minuten op gebaseerd? S: Toeval. Het is gewoon... Heel veel onderwerpen zijn goed te doen in 5, 6 minuten. Aanvankelijk had ik zoiets van max 10. Rond de 10 ofzo. Maar ja, weet je, sommige onderwerpen lenen zich er beter voor om iets langer te worden. Maar ik merk aan de YouTubers zelf, dat als zij het monteren, dan maken ze het vaak korter. Bijvoorbeeld, de pilot is door de YouTubers gemaakt en gemonteerd, die zijn allemaal rond de 5, 6 minuten. I: In hoeverre verschilt het programma achter de schermen van een regulier televisieprogramma, qua workflow, budget? S: Veel minder budget. Ik had laatst een gesprek met de NPO van jongens, wij willen juist die slag maken, dit is het plan, dit willen we doen, alleen we zitten nu enorm onder de markt te betalen. Zodra zij een opdracht krijgen van Netflix of Vice... Dan zijn ze weg, dan zijn ze een week naar Las Vegas. Daar kan ik niet tegenop. Wij moeten ze wel wat bieden. In dat opzicht moeten we ook kijken hoe RTL dat goed aanpakt. RTL doet het echt heel goed, die ontwikkelen dingen met ze, die YouTubers komen terug in allerlei programma's van RTL. Ik probeer het bij de NTR, maar het is me nog niet gelukt. Ik heb wel eens bij Klokhuis Rens een rolletje gegeven, snap je, dat soort dingen. I: Is het dan ook de context van de omroep? Dat het lastig is om uit je rol van... S: Daar heeft het zeker mee te maken. Wij denken teveel vanuit tv. Ik merk het ook aan collega's van Marketing en Communicatie. Dat is ook logisch, die hebben jarenlang alleen maar tv- programma's en radio-programma's lopen promoten. En in een keer kwam ik met Rauwkost. En ik zei: jongens, ik heb wel dit idee bedacht, maar ik ben niet een deskundige op gebied van social media en YouTube. Op YouTube weet ik wel redelijk wat maar tot dan toe had ik geen Facebook- account. Ik had nog nooit getwitterd, dus jullie moeten me wel helpen daarbij. Inhoudelijk, oke, prima, maar qua marketing moeten jullie wel... En je zag dat zij daar ook heel erg moesten zoeken. Normaalgesproken zijn NTR-programma's tot 12 jaar, of 18+. Die groep bestaat eigenlijk niet. Dus zij dachten ook, moeten we hem nou wel op NTR-facebook zetten, op Instagram, op Twitter. Daar
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 142 Bijlage 11 – Transcript interview Selli Altunterim (Rauwkost) zie je dat het bedrijf niet echt toegerust is... Zo'n club als BNN zijn dat natuurlijk veel meer, omdat zij veel meer op de jongeren zitten. I: Nou ja, en wat ik nu bedenk is dat Tim Hofman ook onderdeel is van BNN, en jullie presentatoren zijn allemaal van buiten. S: Dat is een groot verschil, ja. Dat is ook een ding met YouTubers. Kijk, als Defano een filmpje maakt over de plastic soep, en als je zijn kanaal ziet… Dat is gewoon gieren, lachen en Defano met grappige quotes op straat. Dat communiceert niet met zijn kanaal, dus dan zal Defano het ook niet zo snel via zijn kanaal proberen te promoten. Ze zijn heel erg commercieel wat dat betreft, en terecht. I: Heel erg bezig ook met hun eigen image. S: Ja, ze hebben een image en daar willen ze wel aan vasthouden. Dat is hun selling point. I: Krijgen presentatoren nog een bepaalde training mee? S: Dat is ook weer zo’n dilemma bij ons, we willen ze niet teveel verslaggever, niet te veel de tv- presentator laten worden. Onze redacteuren, dat zijn gewoon ervaren mensen, die coachen ze natuurlijk inhoudelijk. Maar ik wilde voorkomen dat we ze te veel in het tv-kader zouden krijgen. Dus daarom hebben we dat ook niet gedaan. We hebben gewoon continu proberen te zeggen van: wees jezelf, wees een YouTuber en geen tv-presentator. Dus probeer dingen vanuit jezelf, vanuit je intrinsieke nieuwsgierigheid te vragen. I: Dan krijg je ook die persoonlijkheid die terug komt. S: Tuurlijk, er zijn kaders, die geven we mee, maar probeer het zelf in te vullen. Dat vinden ze ook heel lastig, omdat ze dingen doen bij ons, die ze nog nergens… En wat mij opvalt, er zijn uitzonderingen, maar ze zijn heel erg in het zenden. Dus een goed gesprek voeren vinden ze heel lastig. Als iemand iets zegt, en wij zijn getraind en bijna biologisch zo geworden. Wij zijn geneigd om daar op te reageren, maar dat doen zij niet. Niet allemaal. Dat zijn van die dingen die we dan ook hebben moeten ondervinden. Waar ik af en toe versteld van stond, van hoe kon dat nou?! I: Ook omdat je eigenlijk in je eigen journalistieke bubbel… S: Ja, dat is wel iets waar we ook over aan het nadenken zijn, als we na maart doorgaan. Of we gaan met een aantal YouTubers, een kleine groep door. Of we gaan voor jonge tv-presentatoren. Als we met YouTube doorgaan, dan willen we ook wel een soort van basistechniek journalistiek geven, dat ze wel een paar dingen hebben… Nu proberen we dat al doende een beetje mee te geven, al coachend. Dat vinden ze ook wel interessant. Ze vinden het allemaal interessant bij ons. Ze doen bij ons iets dat ze nergens anders doen. Maar, weet je, dat is ook weer het dilemma van YouTube versus tv, vorm, persoonlijkheid, de inhoudelijke kant, verslaggeving, YouTube moet je YouTube laten… Weet je, dat zijn allemaal van die dilemma’s… Tim Hofman heeft dat bijvoorbeeld niet. Die doet gewoon wat hij altijd doet. Bij ons is het omdat we met YouTubers zijn gaan werken. We kennen ze niet, en we willen juist dat YouTube-achtige behouden. Toen was de vraag, moeten we ze meer tv maken, of niet… Dat waren allemaal van die dilemma’s, van die dingen waar we tegenop moesten boksen. I: Hoe verloopt de interactie verder met het publiek? Je noemt al dat zij het moeilijk vinden om in video’s echt in gesprek te gaan. Hoe wordt het publiek betrokken? Zijn jullie actief bezig met een achterban creëren? S: Wat YouTubers heel goed doen is comments vragen. Wat vind jij, hoe zou jij dat doen… Je merkt wel dat bij sommige onderwerpen.. Dat is logisch, bij sommige onderwerpen komen heel veel reacties. Andere weer niet. Dat proberen we wel te doen en aan het einde te vragen wat vind jij ervan. Als je het leuk vindt, geef dan even een comment, of like het.. Zo proberen we wel interactie te krijgen. I: Dat is eigenlijk makkelijker dan bij lineaire televisie. S: Ja, nee, dat is heel direct en dat doen ze heel goed. Daar kunnen wij echt heel veel van leren. I: Reageren ze daar vervolgens dan ook zelf weer op, als er een comment wordt gegeven?
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 143 Bijlage 11 – Transcript interview Selli Altunterim (Rauwkost)
S: Dat proberen we wel inderdaad. Je kunt niet op alles reageren, maar ze reageren wel. Sommige wel, sommige niet. Maar, wat ook een ding bij ons.. Dat heeft ook met begroting te maken, met budget. We hebben bijvoorbeeld geen social media medewerker. Krankzinnig maar waar. I: Terwijl dat juist heel belangrijk is. S: Ja. Dat zijn van die dingen… NPO vond het al heel duur, zo’n online productie. We hebben best wel een heel realistisch… Je hebt hier gewoon een redactie voor nodig. Je kunt niet denken, één filmpje en dat doen we even. Ten eerste ze zijn niet veel goedkoper dan tv-presentatoren, we betalen ze al te weinig. En al die moeilijkheden waar we tegen opboksen, daar hebben we ook allemaal mee te maken. Je moet daar echt een serieus team achter zetten anders ga je dat niet voor elkaar boksen. I: Hoe groot is het team nu? S: Jordi doet productie, Laser doet redactie en we krijgen als het goed is nog een parttime redacteur. Dus anderhalve redacteur, een producer, ik en er zweeft nog een hoofdproducer boven die nog… Die producer controleert nog één dag in de week de financiën, dus ze staat wel op de begroting. Maar Laser, de parttime redacteur, en ik zijn de inhoudelijke mensen. I: Niet zo’n heel groot team eigenlijk, zeker in vergelijking met televisie. S: Kijk, ik zit er twee dagen op, die parttime redacteur zal er twee/drie dagen op zitten, dus dat is 1 man, en Laser is 1 man, dus eigenlijk twee redacteuren [2 fte]. Dat is ons team. I: Dat is niet groot. S: Nee, maar dat is ook wat ik vroeg aan de NPO. Kunnen we niet nog wat meer geld krijgen. Nou, nee, hoezo? Het is toch een filmpje per week… Dat is… I: Dan zie je dat de NPO ook niet goed weet hoe ze hier mee om moeten gaan. S: Nee… Ze vinden het wel interessant. De angst bij de NPO, vooral bij Suzanne Kunzeler, is dat het te plat wordt. Zij zei tegen ons dat ze ons inhoudelijk veel interessanter vond dan #BOOS. Maar #BOOS is in de vorm natuurlijk veel meer YouTube. En ze zijn natuurlijk wel geïnteresseerd.. Ze zien de potentie, ze zien dat het interessant is, dat het heel vernieuwend is, maar ze zien ook dat het niet knalt. #BOOS is echt een begrip geworden. Wij zijn dat nog lang niet. I: Is YouTube wel geschikt voor nieuws en actualiteiten? Je zegt, mensen gaan wel naar YouTube, maar als ik naar mezelf kijk, en ik ben natuurlijk wel een verstokte tv-kijker, maar als er iets gebeurt zet ik de tv aan, ga ik niet op YouTube kijken. S: Die jongeren zijn dat niet gewend. Die zetten niet hun tv aan, die gaan achter hun laptop, of op hun smartphone. I: En is YouTube er technisch geschikt voor? S: Je kunt live verslag doen, dus daar hebben we ook wel eens aan gedacht, van stel dat er in Den Haag een bom ontploft, en we hebben onze YouTuber daar, ga er met je camera naartoe en doe er live verslag van. Maar nogmaals, in de praktijk valt het heel erg tegen. I: Waarom? Omdat je YouTuber daar bijvoorbeeld niet is. S: Nee. Die kan dan niet, of die is er niet. Die woont er wel, maar die heeft een FunX- programmaatje die hij presenteert, hij heeft zijn eigen kanaal.. Dus dat soort dingen werkt gewoon niet. I: Maar in principe zou je het Achtuurjournaal ook kunnen verplaatsen naar YouTube. S: Ja, voor die jongeren zeker. Maar dan wel in een andere vorm. Niet van, goh ik sta hier… Youstoub moet dan zelf tussen die bewoners gaan staan… He, ik ken je en wat is hier aan de hand. Veel persoonlijker. Ik ben geschrokken zal je op het journaal nooit zo snel horen. Voor die groep zou dat dus zeker kunnen. Als je dat doorvoert. Ik denk dat het ook veel meer potentie heeft als je dat een beetje kunt afwisselen. Als het heel erg urgent is, gaan mensen afstemmen. Als er iets groots gebeurt in Nederland, he, een jongetje in Heerlen pleegt zelfmoord. Dan ga je naar Heerlen, dan ga je met vrienden praten. Als je dat live doet, het wordt zondag bekend en je bent zondag daar, of maandag daar op het schoolplein, dan heb je kans dat mensen het oppikken. I: Is het dan ook nog belangrijk dat een video op YouTube staat voor een trend, dat het langer houdbaar is? Op het achtuurjournaal zie ik soms items die morgen weer niet meer relevant zijn.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 144 Bijlage 11 – Transcript interview Selli Altunterim (Rauwkost)
S: Rauwkost moet je zien als Nieuwsuur voor op YouTube. Wij zijn veel meer… NOS Mashup is kort kort kort, nieuws nieuws niews. En wij proberen meer achtergronden te brengen. I: Dus dat je video van zes weken geleden ook nog relevant is. S: Bijvoorbeeld vandaag, heel goed voorbeeld. Henk Kuipers, van No Surrender. Dat filmpje hebben we nu weer via Twitter en Facebook proberen te verspreiden. Dat filmpje kan je vandaag ook weer terugkijken. Dus wij proberen ook veel meer… Voorbeeld over vluchtelingen. Stevensbeek is zo’n klein dorpje in Noord-Brabant. Het nieuws was dat iedereen boos was, al die dorpen willen geen vluchtelingen. Maar Stevensbeek wel. Dus gaat Youssouf naar Stevensbeek, waarom bent u zo ver. Gaat hij naar een voetbalclub, daar hebben ze eindelijk weer leden, want zijn club was dood… Daar hebben ze nu weer teams. I: Het is wel belangrijk dat ze langer relevant zijn. S: Dat is wel wat we met Rauwkost… Maar volgens mij kun je dat wel heel goed afwisselen met dagelijks groot nieuws. Als je die combinatie.. Nieuwsuur is dat ook veel meer geworden, met de samenwerking met journaal, hebben ze ook gewoon het dagelijkse nieuws. Maar ook natuurlijk de achtergronden. Dat is wat mijn ambitie zou zijn. Een soort Nieuwsuur YouTube vorm, maar dan voor die tieners. I: Hoe komen jullie tot onderwerpen? S: Aanvankelijk was het de bedoeling dat we echt heel erg op het nieuws en de actualiteit van die week zouden zitten. Maar dat bleek dus in praktijk veel lastiger. Nogmaals, door beschikbaarheid. Daarom zijn we wat meer in de lossere onderwerpen gaan zitten. Dat was ook een proces dat we al doende ondervonden. Maar wat we doen, is nieuws, bijvoorbeeld die rijlessen… Bovag komt met een waarschuwing dat er heel veel malafide rijscholen zijn. Dat pikken we dan op, en daar maken we een item van. I: Dus op die manier komt het wel echt uit het nieuws. Denk je dan ook na over in hoeverre de vorm daar bij belangrijk is? Bijvoorbeeld dat er een bepaalde entertainmentwaarde bij is? S: Wat YouTube, YouTube maakt is dat je dingen… Bijvoorbeeld als Veras met vluchtelingen gaat praten, moet hij ook gaan helpen. Deelt-ie schoenen uit… I: Het moet echt die belevenis zijn. S: Ja. En Veras moet op een gegeven moment ook zeggen he, ik vond het heel erg wat ik hoorde, gewoon zijn eigen mening geven. Dat is prima. Dat is voorbij de standaard verslaggeving. Het moet veel meer vanuit de persoon zelf komen. I: Dus je moet ook je journalistieke waarden als onafhankelijkheid en neutraliteit achter je laten, of zie ik dat verkeerd? S: Het is wel een ander soort journalistiek. Maar uiteindelijk is de vraag, wat wil je bereiken. Wij willen de jongeren bereiken. Jongeren bereik je gewoon op die manier. Als je gewoon heel standaard saai verslag daarvan gaat maken, dan denk ik niet dat dat de juiste manier is. Dat is denk ik ook interessant… Je kent de NTR, de NTR is een keurige club. Daar wrijft het af en toe. Ik heb een item willen maken over Zwarte Piet. Dat is lastig. Je merkt dat binnen het bedrijf toch van, he wat gaat hij doen. Daar houd je toch wel een beetje rekening mee. Eigenlijk zou je daar als NTR… Daar ben ik ook mee aan het praten, met Willem. Willem is hoofd innovatie. Maar we moeten wel de grenzen kunnen opzoeken. Het moet wel af en toe bijten, af en toe rebels zijn. Dat is ook wel een ding binnen de NTR. Dat zijn dingen, daar moeten we ook nog achter komen. Wat is daar de bewegingsruimte. I: Dat zijn ook redenen waarom onderwerpen afleveringen niet halen? S: Nou, we hebben altijd wel alles gedaan wat we willen doen, maar bij sommige onderwerpen denk je wel he… We hebben bijvoorbeeld Zwarte Piet-onderwerp. Dan hou je wel rekening met je omroep, wat gangbaar is binnen zo’n omroep. 45,40 I: Hoe zit het met ethische afwegingen? Is dat op YouTube anders, dan op tv?
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 145 Bijlage 11 – Transcript interview Selli Altunterim (Rauwkost)
S: Wij zijn verantwoordelijk voor de inhoud. Dus in die zin hanteren we gewoon dezelfde afwegingen die we normaal bij andere programma’s bij de NTR ook doen. In de vorm moeten we wel iets meer durven en iets meer de grenzen opzoeken. I: Is er ooit overwogen om views te kopen? Dat je je account een korte boost geeft? S: Nee, nee. Is dat mogelijk dan? I: Zeker, je kan hem promoten, dat-ie meer in het rechterrijtje komt, op YouTube, dat je vaker bovenaan staat. S: Nee, dat hebben we niet gedaan. We hebben echt heel erg… I: Echt alleen op de inhoud? S: Ja, echt alleen op de inhoud. Uiteindelijk komt het er op neer dat je gewoon goede content moet leveren en dat je gewoon goed moet opvallen. Dat is waar we vanuit gaan. Je merkt ook binnen het bedrijf, men is zo gewend om vanuit tv te denken. Dus ook de begrotingen en budget voor marketing is ook beperkt. Dus in die zin waren we heel erg aangewezen op onszelf. We waren ook aan het uitvinden. I: Ook wel een uitdaging. S: Ja, zeker. En dat was ook leuk, maar dat was soms ook een beetje frustrerend. I: Over budget. Hoe zit het met gebruik van beelden van derden. S: We zitten in de nieuwspool. I: Mag je dan ook gebruik maken van filmbeelden? S: Ja, als je aan een bepaald aantal secondes houdt, is het geen probleem. Bronvermelding, en dan is het goed. I: In hoeverre worden de afleveringen vooraf uitgeschreven? Je hebt als verslaggever natuurlijk altijd wel het idee, ik wil dit verhaal vertellen. S: We proberen daar niet alles uit te schrijven en niet alles voor te spreken. I: Terwijl je dat op tv misschien wel zou doen. S: Ja, op tv is dat veel meer. Ook omdat we juist willen dat ze vanuit zichzelf ook dingen vragen. Omdat we op een gegeven moment ondervonden dat ze dat lastig vonden, hebben we veel meer gecoacht en veel meer erop gezet, en vragensuggesties gedaan, en bij de een minder dan bij de ander. Veras en Rens zijn veel meer vanuit zichzelf, die zijn wat breder geïnteresseerd, en die hebben wat meer ervaring. Defano trouwens ook. Bij andere was het lastiger… I: Dan moet je wat beter uitschrijven. S: Ja. We hebben een onderwerp, daar hebben we een YouTuber gewoon zelf op stap laten gaan. En ze kwamen met een heel ander verhaal dan wat het verhaal was. I: Maar is dat dan een goede ontwikkeling? S: Nee, de context klopte niet meer. De inhoud klopte niet meer. Ze zijn daar zo niet mee bezig. Dus je moet er wel bovenop zitten qua inhoud. Van jongens, he, dit is het kader. Je moet het wel zo veel mogelijk persoonlijk proberen in te vullen. Ik geef je wat voorzetten van vragen.. Maar je moet er wel goed op zitten. I: En wie gaan er allemaal mee? Een YouTuber, een cameraman. S: YouTuber, regisseur.. Afgelopen maanden hebben we gedaan, cameraman, redacteur/regisseur, dus die deden redactie en regie, en YouTuber. I: Dus eigenlijk met z’n drieën op pad. S: Ja. I: Zou dit ook bij een commerciële omroep kunnen, dit programma? S: Ik denk het niet, want ze doen het niet. Bij RTL gaan ze geen Rauwkost maken, denk ik. I: Waarom niet, omdat het bijt met een commerciële… S: Ik denk het wel, zij denken in die zin veel commerciëler, in die zin dat zij kiezen voor een grote groep. Wij kiezen voor een groep die nog niet gewend is aan datgene dat wij willen doen. Daarom is het denk ik voor hun veel minder interessant om een soort Rauwkost te maken, dan wij. I: Gewoon omdat de kijkcijfers minder zijn.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 146 Bijlage 11 – Transcript interview Selli Altunterim (Rauwkost)
S: Kijk maar naar de RTL-kanalen die opgezet zijn met YouTubers. Het zijn allemaal typisch YouTube-kanalen. Pranks, gekkigheid, seks. Dat soort dingen. I: En de laatste vraag is eigenlijk wat je kunt vertellen over het beleid van de omroep met betrekking tot innovatie. S: De NTR is daar heel erg mee bezig, ze zetten heel erg in op internet en innovatie. Ze vinden Rauwkost ook een belangrijk en interessant programma, ook omdat het experimenteel is en omdat het bedrijf hierdoor ook het wereldje buiten de tv-wereld aan het leren is. Ik bedoel, we zijn in die zin ook heel erg, naar de NPO toe, en door andere omroepen, iedereen houdt ons een beetje in de gaten. Dus in die zin, de NTR vindt dat heel erg belangrijk. I: Maar wordt er veel geld in gestoken, worden veel initiatieven naast Rauwkost ontwikkeld? S: Jawel… Bijvoorbeeld Klokhuis doet heel veel op YouTube. Klokhuis is ook wel redelijk goed op YouTube. Je hebt die hele expositie gehad van Jeroen Bosch, toen hebben ze een hele 3D-film, aflevering online gemaakt. Dat was onwijs mooi. Dat was ook heel innovatief, daar hebben ze ook heel veel prijzen voor gewonnen. Dus NTR is wel heel erg bezig met die innovatie. I: Ook om relevant te blijven? S: Ja, zeker. Zij zien natuurlijk ook wel dat tv moet leren van online en andersom. Ik geloof niet dat tv gaat verdwijnen. Maar je moet wel van elkaar leren. En je moet wel kijken of je niet louter en alleen een soort van tv-programma’s zend. Je moet elkaar gaan versterken. Je moet het aanjagen, je moet leren van elkaar, van verschillende platforms. I: Bedankt, ik ben door m’n vragen. Is er nog iets dat ik mis? S: Je hebt collega’s van Mashup ook gesproken, neem ik aan. Zij hebben Mashup opgezet, maar zij zijn ook heel erg aan het worstelen. I: Zij waren ook veel meer aan het experimenteren de eerste maanden. S: Hun filmpjes zijn ook veel bewerkelijk. Ook omdat het NOS is, omdat die zijn van kort kort nieuws overbrengen. Wij, NTR, zijn meer van achtergronden. Ik heb veel gesproken met ze, we gaan binnenkort ook een dag praten met ze om te kijken of we kunnen samenwerken met ze. Zij zien ook dat het heel lastig is om die doelgroep met nieuws en actualiteiten te bereiken. We gaan binnenkort even kijken of we op de een of andere manier kunnen samenwerken of van elkaar kunnen leren, of iets kunnen opzetten. I: Bij Mashup zei ze: het is gewoon nog heel onduidelijk hoe nieuws op YouTube zou moeten werken. S: Ja, dat is het ook. Wij zijn als eerste ermee begonnen. Toen ik de pilot had gemaakt kwam een collega van de NOS, Carina, van goh ik hoor dat jullie daarmee bezig zijn, mag ik dat misschien even zien? Toen liet ik dat zien, toen zei ze letterlijk: Oh, dat hadden wij moeten doen. Maar ik zei tegen d’r, wij zijn meer van de achtergronden, jullie zijn meer van tak tak tak. Dus toen zijn ze Mashup gaan ontwikkelen. En ook zij zijn erachter gekomen dat het gewoon niet zo eenvoudig is, dat het heel lastig is om die twee werelden bij elkaar te brengen. Dus, we moeten kijken wat we kunnen doen. I: geparafraseerd: [zij gaan heel erg uit van de kracht van de gast. Roel en Ivo vertellen de feiten, de gast kleurt in. Dat zag ik ook bij het filmpje van jullie over Bovag. Terwijl dat volgens mij meer traditionele televisie is.] S: Dat vergt ook veel meer kunde bij de presentator. En dat is ook een probleem, bij de YouTubers.. Vind maar een YouTuber… CNN is nu met Casey Neistat in zee gegaan, dat is echt een gigantisch grote YouTuber. Maar die jongen is wel ouder, en inhoudelijker en zo. Maar vind maar eens een YouTuber die heel inhoudelijk is… Dat is echt heel lastig. Ik heb onze redacteuren heel vaak heel gefrustreerd zien terugkomen en mij bellen: Selli, ik weet het echt niet meer.. Elke vervolgvraag moesten ze dus influisteren. Ze zijn niet gewend een gesprek te voeren. I: Ze waren meer bezig met quotjes halen en minder met het gesprek. S: Ze zijn gewend om zelf het te vertellen, maar dan vanuit hun persoon, wat hebben ze meegemaakt. Maar nu moeten ze echt een inhoudelijk programma en verhaal gaan vertellen. En dat vinden ze lastig. Dat is ook lastig. Maar dat is natuurlijk wel een ding. Mashup heeft van ons
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 147 Bijlage 11 – Transcript interview Selli Altunterim (Rauwkost) natuurlijk geleerd dat het heel lastig is om met YouTubers te werken, daarom hebben ze voor hun eigen redacteuren gekozen. Alleen in die zin ben ik met je eens, het is studio, het is wel wat klassieker. Wij proberen dat wel anders te doen. Maar zij vinden dat dan weer van past dat bij de NOS. He, van Veras die zegt: je kunt ze niet tegenhouden die vluchtelingen, maar sluit niet de grenzen. Bij de NOS is dat ongehoord. Als de NOS propageert nog meer vluchtelingen binnen te halen. Je ziet GeenStijl al, of Elsevier. I: Maar goed, dat geldt natuurlijk ook enigszins voor jullie. S: Nou, bij de NTR is dat minder. Op de een of andere manier valt de NTR minder op. De NOS is veel meer nieuws, he. Dus in die zin zijn we veel minder in het vizier.
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 148 Achterpagina
Journalistieke televisie op YouTube – Masterscriptie Jules Ruijs 149